Cogitationes politicæ de hodierna artium elegantium...

Click here to load reader

Transcript of Cogitationes politicæ de hodierna artium elegantium...

  • COGITATIONES POLITICÆD E

    H O D I E R N A

    ARTIUM ELEGANTIUMC O N S T I T U T I O N E ,

    CUM

    PRISCO I L L A R U M H A B I T U C O M P A R A T A ,

    Quarum Partem Secundatu,Suffrag. Ampl. Colleg. Philofoph. Upfal.

    Public ce Cenfurœ Submittit

    NICOLAUS GEORG. AGANDER,P o l i t i c e s D o c e n s .

    R e s p o n d e n t e

    Petro Guftavo Ekeberg,U p l a n d o , Stip. P i p e r .

    Die XXIII. Junii M D C C L X X X IV .In A u d ito r io Guftaviano Majori

    H o r i s P. M. Solitis.C^c^^c5ooj^ojoo5oc^^o^(^o{oo{oc^oo5oo§ocjoojoojoojo d£oc$cc$o'->Joc£o 5$oo§aojcc$a

    U P S A L Æ ,A p u d Jon. E d m a n , Direkt. & Reg. Acad. T y p o g r .

  • C a d e n t i u m Tub fenfum cernendi rerum ab imaginibus fæpius reddendis ac repetendis oriundam voluptatem de- litefcens in hominum animis immortalitatis defiderium cognat ione a t t ingere , ad fidem valde eft p ronum ( i ) . C u m P a r r h a s i o pi£fore collocutus quondam S o c r a t e s ( 2 ), ffuduit ei offendere, qua ratione penicillus, mores p in gere ap tus , recti amorem pulcrique excitaturis rebus fit adhibendus. Quid de hac arte fenferint G ræ c i , diligens, quam in dir igenda illa habuere , cura offendit ( 3 ) , fin- gularisque profitentibus eam artificibus honos delatus. N i c i a s , in p ingendis animalibus, ætatis fuæ longe præffan- tiflimus, publicis impenfis conditus eft in heroum fepul- eris , C o n o n e m inter & T i m o t h e u m , M i l t i a d e m C i m o n e m - q u e , ( 4 ) . Citeriori multo tempore D i o g n e t u s pi£tor u- nus fuit do£ to rum M a r c u m A u r e l i u m Capientia imbuentium. Color ibus cogitata multo exprimuntur vividius, quam l ingvæ & orationis quantolibet adparatu: res enim quascunque, debili m o d o , repræfentante longa ve rbo rum ambage, pi£tura, oculi i£tu, in intimos (5) penetrat affe£tus. A l e x a n d r u m ajunt pallore perfufum contre- muifTe pi£ta vifa tabula, Palamedem morti ab amicis p r o d i tum fuis e x h ib e n te , commifîîque in Ariffonicum facino-

    C 2 ris

    ( 1 ) H ilf , d e 1’ Acad. des Infer. & B. L . T o m . I . p. 7 5 .( 2 ) X e n o p h . M om orabil. Lib. III . Cap. 10.( 3 ) A r t e m G raphicam in prim um gradum liberalium r e c e p ta m

    m u fic æ ac G y m n a f t ic æ adjunftam p u e r o s d oceb an t. A r i s t o t . d e R e p . L ib . V I I I . Cap. 3 . L ex erat T h eb is , qua pictores jubebantur im a• ginum fo r m a s , quoad pojjent optime exprimere; omnibus nutem qui deterius aut f in x i j j i t i t aut pinxijfent mulcta pecuniaria irrogabatur. A e l i a i / . Var.H il l . L ib . I V . C ap . 4 .

    ( 4 ) P a u s a î s t . G ræ c. D efer . L ib . I. Cap. 2 9 .

    ( 5 ) P ia tu m A p o l l in e m , B a c c h u m , N ir e u m , N a r c i i ïu m , H y a c i n th u m , C a f t o r e m , P o llu cem q u e in cub ili ante o c u lo s h a b e n te s Sparta- n æ m u lie r e s pulcra beabantur p ro le . O p p i a n . C y n e g . Lib. I . v. 3 5 7 — • 3 6 6 .

  • ris fui pungen tem m em oriam refricante ( i ). Notabilibus argumentis dignisque ars hæc raro im pend i tu r h o d i e , in- l ipidam ac corrumpendis moribus aptam exhibe itibus fabulam pi£loribus, qui fæpe aeque magnam ineunt gratiam ac fi nobili a rgumento fuum confecraffcnt laborem (2 ) . A d re l ig ionem admini t t randam plus fæpe ex illa damni redunda t quam emolumenri. Primis enim inftauraræ pi- &oriæ temporibus , theatrales adumbrationes facras, & quæ vocabant myterin ante oculos habuere p i&ores , A* p r o c r y p h i c i s , fundamenti l o c o , Fvangeliis utentes. O- m n ip ræ te rea tem porum ,na t ionum hif tor iarumque cogni t ione defbitutis tunc artificibus, ineptorum valde abfurdorumque repraefentandi modorum magna visfacram in Hil lor iam irru- p i r , & devoti ardorem animi & artis iphus vim effectumque deftruent ium (3). Ab omni rat ione magis abhorrentes ine-

    ptioresve( i ) J have f mewhere met w i th a p r e t ty f i n r y , o f an A then ian cour-

    t e z a n , who in the inidfl o f a riotous banquet w ith her lo v e r s , accidentally caft her eye on the por tra it o f a philofopher th a t hung oppoftte to her f e a t ; the lo p p y character o f temperance and v i r tu e , (truck her w ith fo live ly an image o f her own un w orth in efs , tha t f b e infintitly qu it ted her room ; and retir ing h o m e , became ever a fter an example o f tem perance, as f h e had been beforeo f debauchery. A n I n q u ir y in to th e B e a u t ie s o f P a in t in g • b y D a n i e l Webb.

    ( a ) Veteribus fim ulacra (insularis elegantia caufa , is3 quia non f a b u la illis p u d en d a , f e d expetenda an im t bona , f ign if icaban tu r , ornni tempore honori fuernnt. P o teran t i g i t u r , cum ex templis ejicerentur, f ic to r ibu s ac poetis merito re l in q u i : Is? haberent f a n e , quod plurim a cum u- t ih ta te exercerent i l l i , nifi in hoc m a x im e , quod a t t i s eotum caput e f t , m irifice peccarent hodie, longififimeque ah illis veteribus abejjent. N e fc ir e s , periiffe p ictura rationem v e r a m , nifi v i d e r t s , tam magnam atque bone f i am artem non j a m exerceri in exprimendis v ir tu tu m aliarumque re i um bonarum imaginibus, in v ir is for t iff im is , in egregie factorum m em oria: fed in hiftri- tv.ihus , mimis, pfaltriis : m jocis improbis B occn tu , C em a n ta , S c a rro n is , Font a n i , fcf id genus a lu s , adumbrandis. I m a g i n e s IVhifamm e f imulacris antiquis p e r c e n f i t æ ; a J o h . F k t d e r . C h r i s t i o . p. 2.

    ( 3 ) K r it . A b h a n d l. ü b er die F e h l e r der M a h le r w i d e r d ie G eifthG efch .

  • t ioresve excogi tar i vix pofiunt p i & u r æ , quam Biblicas hi- ftorias Hubner ianas illuftraturæ imagines ad exquifitum fcilicet pulcri fenfum , guftum v o c a n t , juvandum , pafcen- dum que animum tirunculorum adhibitæ. Depi&is apud veteres conclauibus aedium multum o m n in o debuit piaturae tunc temporis excellentia, quem adm odum & rem ot io ri aevo in Italia , eadem res p lur imum pi&oriæ ante p r o fuit , quam indu&a parietibus tegumenta panni textilia pi&uras ex aedibus eliminaflent. Conclauia do m u u m mappis decorare geographicis folebant antiqui • cujusmo- di o rn am en to ru m idea quaedam ingenera tur animo c o n templant ium magnificum Italarum regionum atrium ropo- g r a p h ic u m , Vaticano obvium in palatio ( 1 ). Nulla p lane eft ars , quae' viliori ex materia opera effingat pretiofio« ra ; multis en im millibus aeris penicillum V a n d y k i i ejus ditavit n a t io n e m , magnam auri vim illius artificiis ex univerfa elicientibus Europa. In veterum gymnafiis Pry- raneisque effigies philofophorum olim vifebantur f 2 \ Illorum quoque qu i , recentiori aevo, immortalitatis amore flagrarunt v i ro rum imagines pi£tæ arrive incifæ in Acade- miis fcholisqUe hodiernis poni deberent. Cuius quidem re i , in fortunatiffima Britannorum infula , non n u l a habita eft ratio ( 3 ).

    Ru*

    G efch . u. das C o f tu m e . A u s d em F r a n z ô f i f c h e n , G o t t in g . A n z e i g . i 773*I. B. p. 19.

    ( x ) W i n i c e l m . A n m e r k , ü b e r d ie G e fc h . der K unft d es A lte r th .

    P- 31*( 2 ) P. C h t n t t . de H on efta D ifc ip l in a Cap. TT.( 3 ) D atis la Bibliothèque du L o rd M o r to n les diverfes Facultés an*

    noncées ailleurs par de (impies e tique ttes , le (ont par un b a s - r e l i e f en peintu

    r e , 1 qui réunit en grouppes variés les ! animes tes plus diflinç nés dans chaque

    f icu lté ; mais le centre de chaque bas-rehef efl toujours nccuoé pa> un A 'ij ois

    qui y tient le premier rang. , !>our la t'oefie epique, M ih on efl

    environné des portra its d ’ H om ere , de V u g i le , du T a j je , du Camoéns, deß 3 ✓ Boi*'

  • Rurali c u m p if tu ra quadanrenu.s c o n v e n i t t o piaria , coa£tis in u n u m p u lcerr im is naturæ i m a g in i b u s , i l l isque i t a , ut augeatur v is iis in f i ta , d i fp o f i t i s co g n a ta s in term ifcen s res artif ic iales , ut to tu m q u o d d a m a b f o l u t u m , fenfus ac phantafiam p e r m o v e r e aptum o r i atur. In q u o , a v e ra l o n g e aberrant r a t io n e 3 multis h o d ie h o r to r u m d o m in i s in naturae ( implic itate d e f tru en d a elaborantibus. O p e r e tam en topiar io pofTe g e n e r o f u m an im i f e n fu m e x c i t a r i , haud in f ic iandi jud ices c e n f e n t ( i ) . E m in e n t h a c in re B r i t a n n i , S inenfes fecuti topiariis in o p e r ib u s , q u o ru m q u id e m h o r t i a C hambers defcr ipt i de- m o n f tr a n t , exq u i l i to alias pu lcr i jud ic io m in im e c o n f p i - cuam h an cce g e n t e m m a x im e e d e d i g n a m , quae Europaei s , q u o tq u o t f u n t , n a t i o n i b u s , in im ita t ion is er igatur e x em p la r .

    V i v a x ut v ir tus fep u lcr iq u e fore t e x p e r s , c æ la m in e exprefTus fp irante in m a r m o r e ex c e l len t i s cujusque v i ri ( 2 ) vu ltus o l im f u i t , P h œ n ic i s inftar fuis e c in er ib u s

    r e v i -

    B oileau , fcfc. P our h Poéfie dram atique Shakefpenre a autour de lui S o - fbocles , E urip ides , T eren ce , Lopès de V e g a , Corneille, R acine , M a l ie r e. P o u r les A u te u r s m o ra u x , Confucius , St. J e a n C h ry f if io m e , S t . J e r o m e , B o jfu e t , "Nicole, Fenelon , B o u rd a lo u e , font cortege de T illo tfon , iV ain-

    Ji du refie. L a falle de la focie tê Royale efi ornce des portraits de G a ffcn d i , de Hobbes, du Chevalier fVren iSf de N ew to n en pendant avec celui de C harles I I . V o y a g e d e M. G r o s l e y L ’ E fp r it d e s J o u r n a u x , 1 7 7 5 . S e p t .P- 42 .

    ( I ) D iefe Ehre ifl einem R eichen , der fich ein prächtiges Vergnügen verfichaffen, und zugleich feine M itb ü rg e r hey ihren Jpaziergdngen, m it edlen Gedanken unterhalten w i l l , noch a u f behalten, dafs er eine Reihe von f ia tu en g r offer M ä n n e r in feinem G a r ten auffte lle , die fich um ihre V atter land v e r dient , und durch au/ferordentliche Handlungen fo w o h l im Krieg als Frieden berühmt gemacht haben. J. P . M i l l e r , H if to r ifch m o ra lifch e S c h i ld e r u n g e n , z u r B i ld u n g e in e s e d le n H e r z e n s in der J u gen d , f. 5 6 4 .

    ( 2 ) Quels honneurs « ’ eut pas rendu V antiquité à la memoire de M r . de Fontenelle ? Les A r t i f te s fie f e r oient crns heureux d 'a vo ir à im m orta

    li

  • revivifcentis. N eq u e fum m orum virorum imagines folutn- m o d o , Ted egregia quævis cælamine exfculpta facinora ad p e ren n em memoriam transmittebantur ( i ). Avitae v i r tutis in f temmate confervandae g ra t i a , moris fuit R o m a n o r u m , ut in atriis cereae collocarentur imagines , & tam quam infigne nobilitatis u n ic u m , in funerum pompis geftarentur. Do£ti vero atque eruditi non minus ftatuis f ignisque refertas Bibliothecas fuas effe f tudebant , quam libris ( 2 ) . T a m pervagati apud veteres ufus plafticæ fuere artes , ut iftiusmodi artificia ad vitae cultus, fupelle- £tilis menfarum inftrumentique adhiberentur ornamenta . Cujusmodi utilis fubtilitatis ingenia etiam in barbararum gen t ium operibus explenduerunt (3) . Confulis Londinen-

    fis

    lifer en meine tems leurs t alens & les pens', les a r ts reconnoijfans f e f e r a ient reunis pour lui drejfer un m onum ent , le gou t en eut tracé le dejfein ; la G eom etrie en eut réglé les proportions ; on eut vû les M ujes pleurer chacune en particulier celui qui les avoit toutes honorées ; on eut vû la Phyflque levant le voile obfcur qui la rendoit autrefois invifible au grand nombre f e m ontrer avec des tra i ts brillants fa i t s pour plaire à tous les y e u x , èT dans I' a t t i tu de de la douleur renverfer le flambeau qu’ elle a reçu de lui. P lu s loin eût paru le genie de la mufique embrnjfant celui de la poëfle , qui lui m érita f a g l o i r e , & tous deux unijfants des fons lugubres h des plaintes touchantes , tandis que les Graces eplorées f e fera ien t emprejfées d ‘ orner le M aufolée de g u ir la n d es , que des bergers charmants , mais tous en pleurs , leur auraient prefeutées. A u bas on eût lû ces mots : A u plus aimable des Philofophes, au plus Philo fophe des beaux e/prits» C h o ix L ittéraire. T om .X V I . p . 1 2 9 .

    ( 1 ) S c ip io n ren d it à fon am ant u n e P rinceffe qui e to i t fa prjfon- n ie r e , fans a v o ir a t te n té à fon h o n n e u r — P le in s d’adm iration , l e s E f p a g n o ls f iren t g r a v er c e t te a f t io n fur un b o u c l ie r d’a r g e n t , &£ l e p r e fe n ter e n t à S c ip io n . C b oix L itter . T o m . I X . p. 153 .

    ( 2 ) J. G r o n o v . T h efa u r . G ræ c. A n tiqu . V o l . I X . p. 7 3 5 .

    ( 3 ) M auroru m G ranatenfium a r x , cui a em u la m H ifpanorum r e x p o fte a e x f t r u x i t , pafîim often tav it E m b le m a ta , H ie r o g ly p h ic as n o t a s , varia f ig n a M u fivo o p e r e incruftata P , M e j r u l æ C ofm ograp h . P a r t is I I . L ib . I I . Cap. 2 3 . p. 171 ,

  • 26 4 p 4 " 4 "

    iis (L o rd Mayor) annui habitaculi magnifici in fronte variæ limatioris judicii figuræ extant fymbolicæ ( i ). N um ifm at ibus vel hiftoricis vel aelthericis efficacilïïmum cont ine tur adminiculum ad generis humani decora cum om ni pofieritare adæquanda. Q uorum illa quidem publ i ca totius cujusdam gentis a u to r i t ä r e quum foleant cudi , d igni ta te ac nobili emineant ( impl ic i ta te , necefle eft. In quo Graeci Romanique numi opt ima exh iben t exempla ; recentioribus hujusmodi oper ibus , ob fcur i ta te , tu m o re aut adeo humilitate laborantibus. Magis follicitam curam ôc inveniendi vim majorem numi pofcunt aefihetici. H ic aurem , quam ulla fere alia in re , plus abufus prauique deprehender is guftus. Cujus quidem rei documentis cumulandis vix ulla fuffeclura foret pat ientia , quum hujusm o d i mone tarum illae , in quibus qu idquam fani coloris i n f i t , adm odum fint paucæ, raraeque adpareant nantes in gurg i te valto. Excellentibus viris , honor is habendi caufa , l iquando hodie cudantur n u m ifm a ta , non nili exiguam partem propohr i illis finis a d fe q u u n tu r , valde p a r v o il lorum num ero intra curioforum quorundam m o n e tarios loculos delitefcente. Quum pleraeque h o d ie rn a r u m monetarum infcriptiones fatuae lint infipidaeque, m i nus m irum eft , etiam a praeclari quid offendentibus quandoque numis patri ique cujusdam herois exhibent ibus v u l t u m , vel curiofitatis gratia fibi com parand is , ab h o r re re noflr i aevi hom ines , illos cane pejus & angue uitantes. Inlitus numifmatibus hifce valor deberet effe m in o r , m a jor vero illorum numerus monetae inftar ufitatæ diftribu- en d o ru m : quem m o re m antiquo viguilfe æ v o , confiât. N e c cognito fvetoque defiitutis pretio numis fatis cautum eft ab imminente fubito interitu, cui obfiare ingens folummodo poter i t copia legibusque injuncta dedicatio.

    Effin-( i ) G . W . A l b e r t i , B r ie fe ü b e r d en A l le r n e u e f t e n Zuftand der

    R e l ig i o n u n d W if le n fc h a f te n in G ro fs - B r itan n ien . T o m . L p . 6 o — 6 r.

  • t y t y t y 2 7

    Effingentibus formas re rum imaginesque art ibus o- m nibus pa lmam prær ip i t ftatuaria seiihetica qua h u m a num emine t corpus , vi non fignum duntaxat m u tum ve em blem a v i r tu t i s , fed ipfam oculis ce rnendam fiftente. E x p r im en d o ru m animi affectuum rationem calluiffe artifices v e t e r e s , indicio fuit S i l a n i o , non hominem A p o l lodo rum ex ære faciens fed iracundiam(i) . Etrufci non folum varia h iero- g lyphic i fenfus f imulacra, mulriplicesque imagines religiofa i l lorum exhibentes cogitata, fed politicis etiam moresque tangent ibus rebus toreuticas plafticasque adplicuere artes. Multae hilloricæ e ve ter r imis majorum illorum faftis repetitae imagines , gentis iftius m o ru m chara&erem ac confvetudi- nem vitæ expreffuræ adumbrationes innumerabiles et iam- num ex tan t (2). Pr inc ipa tum vero hoc in g e n e re , ut in ceteris artibus o m n ibus , facile obtinuere G raec i , qui foli v iden tu r fenfiffe non m odo humanas ( 3 ) , fed divinas adeo propr ie ta tes oculis cernendas ope hujus artis fifii poffe. In Jovis O lym pi i imagine P i i i d i a s illam cceleftem maje- ftatem civibus fuis con tem plandam dedi t , quam afpicere potuit n e m o , quin facro perf i r ingere tur hor ro re . O m n i um in M yth i f to r ia hum anoque in primis c h a ra £ te re , no-

    bili-

    ( 0 P l t x . Hin-. N a t . L ib . X X X I V . Cap. 8 .Habent plerumque mores fuos effici i a veteribus deot um vultus. Q uam a r tis partem A rif t id em T h e la H U tn p ic tu ra a d d id i j fe , Plin ius tra d i t . A b e ( l autem illa a noftrti f e r e hodie pictura & J cu lp tu ra . A n im i non omnino male motus hodie p in g u n t , quos affectus d ic im u s : m entem ipfam , & h a li tu m animi ac m ores , cu ju s r e i efficienda pracep ta non h a b e n t , nondum pingunt. I m a g i n e s M u faru m e fi- m u la c r is a n t iq u is p e r c e n f i tæ a Jo h . F r i d e r . C h r i s t ï o p. X I .

    ( 2 ) S u l z e r , A l l g e m . T h e o r . der S c h o n e n K iin fte . V o c . B i ld h a u er - K unft.

    ( 3 ) N i o b e s im a g in e m P r a x i t e l e s p u lcerr im a m f c u l p f i t , u n d e e a m p oetae G r æ c i c e leb ra ru n t :

    Etc gecy\ç ^ ôsoi t sv ^ ccv A id ov j sk $e A tOoio Zcorjv i t sKtpç e\x7tocht\ e tçyu a ix lo .

    A n th o l . Gr.D »

  • bilitate ac dignirate eminenrium rerum a m o rem anircm civium fuorum infinuaturi G r æ c i , d e o r u m , heroum illu* f tr iumque v i ro rum in ftatuis non ram corpor is imaginem expr im ere quam magni tudinem animi adlaborarunt. Cujus* m odi pretiofa violentis barbariei manibus haud fuccumben- tia temporisque edacitati erepta monumenta hodie adhuc quidem m i r a m u r , rar illime fterili hac admirat ione im itandi illa a rdorem pariente. Quod fi optimi quique c ivium manu & arte formati in longam mit te ren tu r m e m or iam , virosque mirabiles ftatuarum diuturnitas t r a d e ret oculis pof lerorum , tum vero incitaretur b o n o ru m o r namentis aemulatio, vir tusque aemula alieni exem plo h o noris aleretur. Excellent ium t ransmit tendorum pofteri- tati v i ro rum mémorisé curam hiftoricis hodie r e l in q u u n t , parum cogitantes , quæ in litteras m i t tu n tu r , non nili e ru ditis fo lum m odo in n o te fc e re , at imagines ftatuascjue in oculos om nium incurrere . Quanta cenfenda ell vis fore præpofi tæ militaris aciei fronti imaginis p ro d ig u m animae magnae pa tr ium exhibent is heroëm ( i u l t imum vel ut e loqu ium , dulce movi, fublimi fpiritu anhelantem. In H e l lade nihil non contulit ad nutr iendam civium in praecordiis forti tudinis flammam ; poli tarum H a r m o d i o & A r i s t o g i t o n i ftatuarum afpe&u Arhenier.fmm in animis o- dium tyrannid is Temper inftaurante. Ad luxum magis & aedificia hor tosque ornandos comparata eft: hod ie rna f tatuaria , quam ad dura tu rum generofum animi fenfum excitandum. Dignus tamen nobilisque ufus heic tanto magis quaeri d e b e r e t , quo majores ceteris fumtus ( 2 ) arshæc pofcir. Invalefcens C hnf t iana in ecclefla iconola-

    tria

    ( 1 ) e. g. H enrictjm W r e d e .( 2 ) Humanæ magnitudinis ftatua m deftituta marmore reg io n e ,

    mille conflat thaï, imper. Quod fi ære ducatur, multo majori v e n it pretio. S u l z e r , Allgem. Theor. der Scholien Klinfte. V oc . Bildhauei-

    Kunft,

  • 4 * 4* ^ 29

    tria mechanicam fairem ejus partem ab o m n im o d o v in dicavit interitu. Inftauratam vero a recentioribus ftatua- r iam multae p rem un t difficultates, ne prif t inam , qua e m inuit olim magni tudinem ac fplendorein poffit aequare. De pa t r ia bene mer i t i s , in viuis licet degentibus civibus datu- as ponun t Britanni. Qua imperantes fummi rat ione h a ud dedignantur eos illuftrare viros ( 1 ) , quo rum m e m o ria d igna eft , quæ in pectore pof te ro rum perpe tuo facra maneat.

    Pa lmar ium in ter artes locum ipfa denominat io a r chitectural vindicate q u a m , in omni paren te cu l tus , ac pulcri tudinis re£tæ & limplicis gratiam fequente Hellade n o n inventam m odo novimus , fed in nobilem quoque e- uectam magnificentiam , in nullius non ævi e r igendam exemplar . Verum magna illa & eximia architectura apud Graecos in publicis ( 2 ) m odo operibus fuit , privaris ( 3) sedibus frugalitatem prift inam in ædificandi rat ione fer- vantibus. A qua ratione roro coelo differt confvetudo h o d iern i sevi, quo exquifitus aedificiorum cultus publici e- vafit faporis opulentiores inter cives, eos inp r im is , qui ad fubitam eueCti for tunam minus forte fua fo ren t con

    tenti

    ( i ) In horto, qui regiæ arci Richmondi fita? adjacet, eft antrum Merliniannm, cujus parietes ofterdunt protomas ( b u ß e s ) S a m . C l a r k i t , I s . N e w t o n i , T h o m æ W o l l a s t o n i , J. L o c k i i & J. M i l t o n i a Mufis amica regina Carolina politas. G. W . A l b e r t i , Briefe betreffend den alle rneueften Zuftand di r Religion und der Wiffenfchaften in Grofs - Britannien J . T c ir .p . 5 3 . & l i b Torn, p 778«

    ( 2 ) Tandis que les particuliers ne cannoijfoieiir pnttr eux d ’ autre éclat que ce'ui de la v e r t u , les ouvrages confact és à l'utilité publique reccvoient l’ empreinte de la grandeur & le fee au de l'immot t alité, Hift. de l’ Acad. desInfer. & Belles Lettres. Tom. X X V 1IT. p. 581*

    ( 3 ) FortiÏÏimi Græciæ Duces ac Liberatores M i l t i a d e m , T h e m i s t o c l e m , A r i s t i d e m , C i M O N E M q u e infimis fuis vicinis nihill a u t i o r e s habitafte æ d e s conftat. D e m o s t h , O rat, vreçK TVvlccj*eaç»

    Dz

  • ten t i fl hom in u m vulgus divitiae illorum la t e r e n t ; quare magnif icis (uperbisque d e le b a n tu r habitaculis. Patr iam juvatur is rebus illuftrandis ( i ) G ræci artem hanc n u n quam non adhibuere. Qui non obtufus ad fenfum pul- cn tu d in i s om nino e f t , adornatam a P a u s a n i a fplendidis- i inae A thenarum civitatis per legat defcriprionem , dicatque d e i n , annon cogitat iones ( 2 ) quibus in altum leuetur a- n imus , pa re re debuer in t atque excitare.

    G r a n d e m illam v ib r ic em q u e olim dicendi vim & t a m quam de ccelo tangentem animos Eloquentiam obmutu- ifle d u d u m , nili qui omnia ignora t , ignorare non potefl:. O p p i d o in paucis hodie civitatibus, reipublicæ in lucem p ro d i r e audet in t ra obfcuriora fcholæ pomœria languens Svada. N e q u e vero vilia ( 3 ) adm odum laudisque im-

    menfae

    ( 1 ) M u l ta machinati firnt Athenienfes ad M a ra th o n ica pugna memori- am in pofierita tem omnem transm ittendam — In eodem ipfo loco delubrum exadif ica tum e(l opere magnifico is3 e leg a n ti , E uclia , b. e. f a m a iSf g loria perennita ti fa eru m . J. G r o n o v . T h e fa u r . G ræ c . A n t iq u . V o l . X . p. 1 0 2 .

    ( 2 ) Q uel charme pour l' imagination , quand elle f e transporte dans ce pais des a r t s & de V e /pr it — Ce n' efi point A th èn es feule qui paroit fi magnifique ; ce f o n t toutes les villes qui travaillent avec ardeur p o u r I' emporter par la plus noble des emulations f u r les autres villes de la G rece, F ou r y p a rv en ir , elles f e remplijfcnt de tnonumens érigés à l’honneur des m o r t s , dans la vue d ’ in fp irer à la ieunejfe qu'elles elevent , le deftr de f ’ im m ort alifer avec elle par quelque v e r tu ou par quelque ta len t . L es chemins qui f e r v e n t a parcourir ce beau p a is , loin de m 'en n u yer , m'ont in firu it ; ils ont elevé mon courage p a r les trophées $9* les tombeaux don t ces inferiptions courtes m 'apprennent avec f a c il i té , V hifioire du p a is , & me f o n t adm irer à chaque pas un evenement in te r • t j f a n t , une helle a c t io n , ou bien un t ra i t qui f la t te indifféremment l'un ou 1’ autre f i x e . H ift. d e l ’A c a d . d e s Infer. & B e l l e s L e t t r e s . T o m . X X I I I . M e m o ir e fur l ’A r c h i t e & u r e A n c ie n n e par M . L e C o m t e d e C a y l u s p . 3 1 0 .

    ( 3 ) D m * ces deux Républiques ( R o m e & A t h è n e s ) on ne bornait pas la rccompcnfe qui lui é ta i t due , à ces vains e loges, par lesquels la médiocr ité cherche en quelque f o r t e à p a l l i e r avec le genie ; ou « des modiques pen •

    fions

  • •ty 4 * 4 * 31

    menfæ cupidini minime fuffe£lura praemia quemquam ad vires hac in arena pericl i tandas poflunt provocare. Sac ro ru m etiam ora torum ad mafculam plenamque maje- ftatis eloquentiam conatus enervat reprimitque ineptæ , cui obnoxii f u n t , confverudinis jugum, minutiflimi frigi- dique res a rgum en t i , ad alienum plane forum pertinentes, in ter j ic iendi , quas , ftudio f e re , ad dicendi nervos f r an gendos , re f r igerandumque animorum aeflum unice d ixeris comparatas.

    Quamdiu non ad res flocci ineptosve ingenii lufus fed publicae rel igioni privaracque atque illuftrandae patrise g loriae adeom m odaren tu r elegantes difciplinae, per nobilem ejusmodi ac fapienrem illarum u f u m , debitum illis decus conftitit dignitasque. Quare utentibus opera illorum d o minis artium magiflri ( 1 ) inferiores minime fuere, hod i ernorum diffimillimi art if icum, quibus ut deliciarum fu- arum minif tr is , flbique adblandientibus parafltaftris p r in cipes flipantur. — Nusquam nifi in liberis Graeciae civitatibus cer tam na£la erat habitationis fedem Sapientia a-

    mabili

    f o n s bien plus fa i t e s pour les vœux de I' indigence que pour le de fy de la gloire. Un tribunal dans te f e n a t , une chaire dans le lycce n'eroit pas le degré le

    plus fublime oit I' ambition de l ’ O ra teu r ofdt elever /es regards. — E f t - ce pour de pareilles recompenfes , efi - ce à I' ajpect d 'u n e (i petite gloire, que la G rece, au ra it vît fa n D em ofthene, ici haranguer une vier en fu r ie , là g ra v ir contre les rockers écharpés ; tan tô t f e condamner par de lents prépara tifs , à une longue ir" obfcure re tra ite ; ta n tô t f ’ immoler par de t t i ß e s , mais utiles ejfais , à la derifion publique ; f a i r e , en un m o t , pour J ' ajfeoir, f u r le trône de î E loquence, plus d' efforts fa" de facrifices q u e , ré en f t le r iv a l d ' Achille pour ( 3 ajfeoir fur le trône de î univers. D ifco u rs par l e P e r e C ü r u t t i : P o u r q u o i l ’ E lo q u e n c e eft - e l l e m o in s floriflante dans l e s R é p u b liq u es m o d e r n e s , q u ’ e l le n e 1’ e t o i t dans le s a n c ie n n e s ? C h o ix L ittéra ire T o m . X X I V . p. 2 2 . 2 3 .

    ( 1 ) D o n a r e o p e r a fua in ft itu eru n t artifices quod ea n u l lo fat is d ig n o p re t io perm u tar i p o ffe d iceren t . P l i n . H i l l . N at. L ib . X X X V . Cap. 9 . E

  • mabili ar t ium illarum ingeniofæ pulcritudinis choro ftipa- t a , filentibus in hort is hab i tans , aut in gymnaii is p o r t i - cibusque inter Daedalea obambulans artificia. C er tum q u o que eft a tque experientia co m proba tum , ruere l ibe r ta tem non pofle , ut libertatis filiae Artes non eodem labefactatae motu concidant. T e r e n t i u m , L u c r e t i u m , S a l l u s t i u m , V i r - G i L i u M , C a t u l l u m , H o r a t i u m , L i v i u m , O v i d i u m , P r o p e r t i u m , T i b u l l u m , C i c e r o n e m atque J. C æ s a r e m an te inve£ tam Augufti dom ina t ionem fioruifte conftat. Vigente adhuc l ibertate , prius quam Richelieu arbi t rar iam conftituiftet regiminis adminif t ra t ionem , C o r n e i l l e , M o l i e r e , B o s s u e t , P o u s s i n , R o c h e f o u c a u l t , & L e B r u n , in Francica gen te em inuerunt. L u x u s ac magnificentiae oftentandæ ftudio d e b e tur recen t io r i aevo pulcrarum inftauratio ar t ium, emol l i ent ium m ores Pontificis L e o n i s X ; quarum fine praevia o p e , fuperftit ionis jugum forfan non fuis exculfiflet cer^ vicibus genus humanum. Ac quamvis fapientiæ olim ac politices famulae & adminiftrae Artes Elegantes ab illa

    veter i glor ia d e f c iv e r in t , nonnullam ( i ) tamen h o die quoque habent utilitatem.

    ( i ) Ce » ’ eft plus que dans les vaines peintures de nos a r t s , qu' i l fa u t chercher ces in ter ejfants images ( d e s m œ u r s d o m e f t iq u e s ) . N o u s fommes ivres de ces ar ts > & ce n’efi plus que par eux que nous confetitovs encore à connaître la nature : fan s quelques hommes de genie qui / ’ obfervent pour l’ i m i t e r , nous oublierions le cœur humain , è f nous ignorerions qu i nous fom m es. — Que nous aurions raifon de nous vanter de nos Poèmes f i nous en étions les modèles! f i leurs leçons étaient fo r t ie s de nos cœurs elles y reviendroient fans dou te: mais q u o i! j * ai befoin d'un ami è f vous me renvo yez vers Orefie Pylade ! je defi're une epoufe tendre 193 fidèle à?” vous me parlez de M erope ÎS d ’ A n d ro m a que. D i f c o u r s fur l e s M œ u r s , par M. S e r v a n , B ib l io th . d e s S c ie n c e s & d e s B e a u x -A r t s . T o m . X X X V I I I .

    -Sv, J b '