identity under construction - n°1www.coalface.be

identity under construction n°1

INLEIDING 7

BOUWSTENEN 8

presentatie/confrontatie 10 erfgoed als grondstof 11 culturele diversiteit 12 sociaal-artistitiek 13 internationaal perspectief 14 actieonderzoek 15

EXPO 16

Karim Abraheem - Cité de Beeringen 18 Danny Veys - Triage de Beeringen 24 Bettina Steinacker - Terrain Vague 30 Geertje De Waegeneer - De Vennestraat 38 Ludo Moris - De Vennestraat 42 Danny Veys - Coal is bLack 46 Roger Cremers - Shachtari 54 Oliver Cornil - Mon pays noir 62 Carl Uytterhaegen - Cité 3 70 Massimo Siragusa - Sleeping Sulphur 78

WORKSHOPS 84

TIJDSLIJN 90

BIO'S 94

COLOFON 97

7 v

coalface [‘kəʊl.feɪs]n (Mining & Quarrying) the exposed seam of coal in a mine

at the coalfacedoing the work involved in a job, in real working condi-tions, rather than planning or talking about it

De thuisbasis van COALFACE, de Limburgse Mijnstreek, heeft een typisch en bijzonder erfgoed: tientallen jaren van werkmansgeschiedenis. Het tastbare erfgoed – kool-mijnen, schachtbokken, terrils, tuinwijken - is voor velen een vanzelfsprekend element in het landschap; zo evi-dent dat de kracht ervan te weinig wordt gezien. En is er het minder zichtbare erfgoed waarvan het belang en de impact nog groter zijn: de sociale geschiedenis, de kleine en grote verhalen van de mijnwerkers, het culturele erf-goed dat de gastarbeiders meebrachten uit hun land van herkomst, de mythes, en nog veel meer.

COALFACE werkt rond de identiteit van en de beeld-vorming rond de mensen van de Mijnstreek, in Limburg en in andere mijnstreken. Het is tegelijk een lokaal én een internationaal platform voor sociale en documentaire fo-tografie rond mijnwerkers en hun gemeenschappen, rond mijnbouw en duurzame energie. COALFACE is ook een netwerk tussen mensen die wonen, werken en leven in steenkoolgebieden. Daartoe wordt een mix van lokale en internationale tentoonstellingen opgezet, wordt bestaand fotografisch werk geconfronteerd met eigen producties, gemaakt in, met en door de lokale gemeenschap.

De naam COALFACE verwijst naar de keuze om de focus te leggen op het menselijke gelaat van de mijnarbeid, de mens in het mijnwerkersmilieu, het geheugen en het be-wustzijn, ‘het aangezicht van de steenkool’. Maar COAL-FACE is ook de technische term voor het ‘kolenfront’ of ‘de kolenader in volle uitbating’. Het team en de fotogra-fen van COALFACE werken dicht bij de plaats waar het echt gebeurt of gebeurde, de koolmijn zelf, de mijnwer- kersgemeenschappen zelf. De uitdrukking ‘working at the coalface’ betekent: aanwezig zijn waar het echt gebeurt, in het hart van de actie. COALFACE is een actieonder-zoek dat mijnregio’s in kaart brengt, onderzoekt, confron-teert en verbindt. Het is een bijdrage aan het verkennen en profileren van de cultureel diverse maatschappij, in Vlaanderen en daarbuiten. Het is meer dan merkwaardig hoe parallel de levens van mensen in industriële maat-schappijen verlopen.

COALFACE is een initiatief van vzw het Vervolg, projec-tencentrum van de Mijnstreek. Deze publicatie brengt een beperkt overzicht van het eerste werkjaar. Voor een vollediger overzicht verwijzen we U graag naar www.coalface.be.

9 v

BOUWSTENENCOALFACE: fotografisch werk als bijdrage aan een actuele maatschappijCOALFACE bouwt haar praktijk op uit verschillende bouwstenen die elkaar aan-vullen en versterken. Het gaat om een gewogen combinatie van sociaal-artistiek werk, eigen oeuvre-ontwikkeling, een presentatiebeleid, werken in de cultureel di-verse maatschappij, het benutten van ‘erfgoed’ als grondstof, mee nadenken over energie en economie van de toekomst en het koesteren van een internationaal netwerk. COALFACE is een actieonderzoek!

© Danny Veys - kinderdagverblijf ‘de stroom’ – Jdanovka (UA) – 2008

w 10

presentatie / confrontatie

Ons collectief geheugen is in de twin-tigste eeuw in belangrijke mate beïn- vloed door het medium fotografie. Van sommige gebeurtenissen herin-neren wij ons vooral een bepaald beeld. Andere feiten kennen wij en-kel en alleen via fotografie. Niemand ontkent de kracht van fotografie, maar benutten we deze kracht ook ten gunste van een samenleven van mensen? De grote – deels virtuele – fotoverzameling waar COALFACE aan bouwt kan op termijn een belang-rijke bijdrage leveren aan het collec-tief geheugen van deze regio en haar bewoners.

In COALFACE gallery, gelegen in de Vennestraat, de handelsstraat van Winterslag / Genk, wordt fo-tografisch werk gepresenteerd. De tentoonstellingsruimte is gelegen tussen cité en C-Mine, ideaal om de grote groep van gewezen mijnwer-kers te bereiken. COALFACE expo-seert ook elders in de Mijnstreek en erbuiten. De hoge en unieke kwa-liteit van de fotograaf en zijn/haar werk is een permanent streefdoel, hoewel de inhoud primeert. Inhoud is intrinsiek aan sociaaldocumen-taire fotografie. De fotoreeksen pre-senteren maatschappelijke verhalen waarrond COALFACE een discussie creëert. De expo’s in COALFACE gallery staan nooit op zich. Er wordt gekozen voor een confronterende be-nadering:

- Mijnregio’s waar mijnbouw volop actief en groeiend is, versus mijnre-gio’s waar de afbouw en ontmanteling volledig is. - Er wordt gezocht naar het effect op de identiteit van de mensen van de mijnregio’s in een spanningsveld tus-sen steenkool als groeisector in de industrie versus de inwoners in ge-bieden waar de heritage industry nu beeldbepalend is.- Er wordt binnen Europa gezocht naar gelijkenissen en verschillen in beleving van en herinnering aan ge-schiedenis.- Er wordt gelinkt aan de wereld-problematiek van mijnbouw en aan het internationale discours over de ontwikkeling van duurzame energie-bronnen.

11 v

erfgoed als grondstof

Erfgoed, alles wat bepalend is geweest in het verleden voor onze huidige gewoontes, voor de manier waarop de samenleving is gestructureerd en voor de richting die we uitgaan in de toekomst, is een belangrijk iets dat allochto-nen en autochtonen, jongeren en ouderen samenbrengt. Erf-goed heeft de capaciteit om puzzelstukken aan mekaar te lij- men. En deze kracht wordt door COALFACE gebruikt als grond-stof voor hedendaagse actie.

Het mijnerfgoed is meer dan im-mense gebouwen die in onbruik zijn geraakt en die stilaan nieuwe bestemmingen krijgen, het is meer dan de fascinerende ver-halen van ex-mijnwerkers die er een opmerkelijke moraal rond vriendschap en solidariteit op na houden. Al de gevolgen van die industrie die zich plots ontwikkel-de in Limburg, hebben de Mijn-streek tot een bijzondere streek gemaakt. COALFACE graaft in het verleden om het heden beter te begrijpen en om be-wuster de toekomst in te stappen.

w 12 culturele diversiteit

In 1901 werd de eerste steenkool in het Kempisch Bekken aangeboord. De ontdekking van deze energiebron was er één die Belgisch Limburg in een eco-nomische stroomversnelling zou brengen. De mijnbouw was zeer arbeidsin-tensief. Mijnwerkers werden eerst, maar in onvoldoende aantal, gerekruteerd in Limburg, een agrarisch en dunbevolkt gebied. Al snel moest men buiten de landsgrenzen gaan zoeken naar potentiële mijnwerkers. Na de eerste wereld- oorlog kwamen al Oost- en Centraal-Europese arbeiders naar België. Er werk-ten ook veel Italianen. Tijdens en na de tweede wereldoorlog werden Rus-sische en Duitse krijgsgevangenen tewerkgesteld in de mijnregio. Na wereld-oorlog II was er opnieuw een grote golf mijnwerkers uit Italië. In de jaren ’50 kwamen de eerste Spanjaarden en Grieken. De laatste decennia van de mijn-bouwgeschiedenis werden mensen uit Turkije en Marokko gerekruteerd.

Limburgers en Vlamingen leven dus in een nieuwe multiculturele samen-leving, een samenleving waarin – hoewel samen werken en leven een lange praktijk kent – een langdurig integratiedebat woedt. COALFACE wil op een creatieve en vooral op een toegankelijke en actieve wijze aantonen dat alloch-tonen en autochtonen in de Mijnstreek samen eigenaar zijn van hetzelfde erfgoed, zijnde de hedendaagse realiteit en de geschiedenis van de samenle-ving in de Mijnstreek. Het ontdekken en exploreren van gemeenschappelijk erfgoed is een sleutel op positieve wederzijdse beeldvorming tussen bevol-kingsgroepen van diverse afkomst. De culturele diversiteit is bovendien een enorme krachtbron voor toekomstige endogene ontwikkelingsscenario’s.

13 v

sociaal-artistiek

COALFACE is een laboratorium: beeldvormingsprojecten worden geïnitieerd en ontwikkeld. Jongeren, ‘gebruikers’ van het mijnerfgoed, maar ook de toekomstige beleidsma-kers van de Mijnstreek, ontwikkelen bepaalde gedachten die meer dan interessant zijn om te onderzoeken. Daarom laat COALFACE ook hen aan het woord aan de hand van fotografische workshops. Specifieke aandacht gaat uit naar de cultureel diverse bevolkingsgroepen, eigen aan de Limburgse Mijnstreek.

w 14

internationaal perspectiefKoolmijnen, mijnerfgoed en immi-gratie gerelateerd aan industrie en energie zijn universele gegevens. Vooral op Europees vlak zijn de gelijkenissen tussen heel wat regio’s treffend. Mijnbouw is in heel Europa in afbouw en de uitdagingen vanuit erfgoedperspectief zijn vergelijkbaar. COALFACE brengt de gezamen-lijke thematiek in een internationale context. Immers, de verdwijnende zware ontginningsindustrie laat niet alleen fysieke, economische, de-mografische en sociale sporen na, er is ook een invloed op de identiteit van de betrokken regio’s. De werke- lijkheid van de zware industrie in crisis versus de uitdaging van het creëren van een nieuwe toekomst voor de streek (reconversie), stelt ook vragen naar de identiteit van de bevolking en de wijze waarop de maatschappij reflecteert over deze regio’s. Media en beeldvorming spelen een belang-rijke rol. Hoe gaan deze regio’s met deze uitdaging om en vooral welke actuele en hedendaagse kracht gaat uit van de identiteit en het erfgoed?

Een aanknopingspunt voor COALFACE zijn de gewezen mijnwerkers in de Mijnstreek, afkomstig uit andere Europese regio’s. De enorme diversiteit van mensen die allemaal nog contacten onderhouden met hun land en regio van herkomst opent mogelijkheden. Vanuit deze contacten worden persoonlijke netwerken opgezet: getuigen die afkomstig zijn uit landen en streken waar een steenkoolindustrie bestaat of bestond en waar mijnwer-kersgemeenschappen bestaan. Getuigen worden niet alleen betrokken voor hun eigen verhaal, maar ook als gids, tolk, bron voor de benadering van de regio’s. Onder meer vanuit het verhaal van migratie van dat indi-vidu wordt gezocht naar de relevantie voor het beschreven thema. Ook dat is een manier om in te spelen op de diversiteitskansen en -proble-matiek in de Limburgs/Vlaamse samenleving: diversiteit is opportuniteit.

Het Vervolg / COALFACE heeft een wijd internationaal netwerk in Europa en bouwt stilaan aan actieve contacten in mijnbouwgebieden buiten de EU.

15 v

actieonderzoek

Regio’s worden bezocht, fotografisch geportretteerd en gedocumenteerd. COALFACE streeft naar actieve partnerschappen en samenwerkingspro-jecten: cultureel, artistiek, sociaal, economisch.

Het Vervolg / COALFACE zoekt in haar actieonderzoek de span-ningslijn tussen verleden-heden-toekomst op in de verschillende mijn-streken en wil onderzoeken en verslag maken hoe er in internationale context wordt omgegaan met beeld- en identiteitsvorming in deze regio’s. Het Vervolg voegt aan deze studie/reflexie nog een creatief element toe door actueel en gearchiveerd fotografisch werk te bestuderen en zelf ook creatief werk te produceren: sociaaldocumentaire fotografie.

17 v

EXPO'sCOALFACE presenteert hier een klein deel van het fotografisch werk uit het eerste werkjaar. Het gaat om de expo’s getoond in de eigen COALFACE gallery, gelegen in de Mijnstreek in Genk, tentoonstellingen op verplaatsing in de koolmijn van Beringen en in het Antwerpse FotoMuseum.

© Danny Veys – sanatorium ‘Ukraina’ – Silidovo (UA) – 2008

w 18

KARIM ABRAHEEM Cité de BeeringenIn oktober 2009 was het 20 jaar geleden dat de mijn van Be-ringen gesloten werd. Karim Abraheem onderzocht wat de tuinwijken van Beringen-Mijn 20 jaar na datum nog bete- kenen voor de gewezen mijnwerkers. Wonen er überhaupt nog veel mijnwerkers of is deze cité een toeristische attractie geworden? Door middel van een sociale reportage wordt een momentopname van de tuinwijk anno 2009 gemaakt. Karim Abraheem focust op de mensen die er vandaag wonen.

Kol

osew

ski Z

bign

ieuw

- B

erin

gen

(B) -

200

9

21 v

Mar

cel A

gten

met

zoo

n, k

lein

zoon

, ach

terk

lein

zoon

- B

erin

gen

(B) -

200

9

Mar

c R

eynd

ers

- B

erin

gen

(B) -

200

9

Roc

co B

ertr

ane

- B

erin

gen

(B) -

200

9

w 22

Rud

i Bud

ie -

Ber

inge

n (B

) - 2

009

Noo

r D

ente

neer

in F

atih

-mos

kee

- B

erin

gen

(B) -

200

9

w 24

DANNY VEYS Triage de BeeringenDe kolenwasserij van Beringen is de grootste getuige van de industriële ge-schiedenis van ons land, maar we worstelen met de toekomst ervan. Bij de af-bouw van koolmijnen wordt meestal de kolenwasserij tamelijk snel gesloopt. De redenen: deze gebouwen nemen veel plaats in en er wordt ten onrechte verondersteld dat er zware vervuiling is. Bovendien zit er in deze installaties een massa aan recupereerbare metalen, zodat afbraak loont. Nochtans zijn dit meestal de enige materiële getuigen die bovengronds de complexiteit en de grootsheid van het mijnbedrijf illustreren. De bewaring van de kolenwas-serij van Beringen is dan ook belangrijk. De Vlaamse overheid ging in 1992 over tot de bescherming van het gebouw omdat er minstens één Limburgse steenkoolmijn zo volledig mogelijk moest bewaard worden. Intussen lijkt het na bijna 20 jaar discussie dat er eindelijk toekomst-scenario’s denkbaar zijn voor dit gebouw. De kolenwasserij van Beringen maakt deel uit van een heel klein aantal soortgelijke gebouwen en is onder meer daarom van interna-tionaal belang. Ze staat qua erfgoedwaarde naast deze van Zollverein (ge-sloten in 1986) in Essen, Ruhrgebied, die intussen is bekroond tot UNESCO werelderfgoed. Maar ook in het Ruhrgebied is er jaren gediscussieerd over het hergebruik van het gebouw. De aanpak ervan kan tellen. Want de kolen-wasserij van Zollverein is het centrale gebouw in het programma van Ruhr 2010 Europese Cultuurhoofdstad.

Dak

van

kol

enw

asse

rij I

I - B

erin

gen

(B) -

200

8

w 26

Kok

er m

et v

erti

cale

tran

spor

tban

d in

kol

enw

asse

rij I

I/III

- B

erin

gen

(B) -

200

8

Zich

t op

de s

pore

nbun

del e

n de

Sta

tion

stra

at v

anui

t kol

enw

asse

rij I

II -

Ber

inge

n (B

) - 2

008

27 v

Hel

lend

e ov

erde

kte

tran

spor

tban

d op

de

noor

dgev

el v

an k

olen

was

seri

j III

- B

erin

gen

(B) -

200

8

Indi

kker

en

wat

erco

ntai

ners

op

mijn

site

- B

erin

gen

(B) -

200

8

29 v

Eet

zaal

tje

in k

olen

was

seri

j II -

Ber

inge

n (B

) - 2

008

Losv

loer

in d

e ko

lenw

asse

rij -

Ber

inge

n (B

) - 2

008

Dak

van

kol

enw

asse

rij I

II, k

amer

van

de

liftm

otor

en -

Ber

inge

n (B

) - 2

008

w 30

BETTINA STEINACKER Terrain VagueTerrain Vague is een fotografisch project rond stedenbouwkundige recon-versieprocessen in het Ruhrgebied (D). Het is gebaseerd op de hedendaagse discussie over de ontwikkeling van de stad, de economie en de samenleving. Meer bepaald op de confrontatie tussen ‘stadsinkrimping’ versus ‘stadsgroei’. Nadat in het Ruhrgebied de reconversieperiode voltrokken is zijn beide ten-densen sterk aanwezig. Terwijl sommige gebieden en brownfields zich reso-luut optrekken aan nieuwe technologie en wetenschap, zien we andere die het economisch moeilijk hebben, waar huizen leegstaan en zelfs afgebroken worden, terwijl de bewoners elders hun geluk zoeken.

Terrain vague beschrijft vaak een tussentoestand. Terreinen waarvan de toe-komst nog niet duidelijk is, of die zich in een toestand van gedeeltelijke nieuw-bouw bevinden. Terreinen waar zich vroeger zware industrie bevond, die nu een onvoltooid industriegebied zijn of die nog steeds braak liggen.

De Limburgse Mijnstreek ondergaat reeds lang soortgelijke processen, gevan-gen tussen beleidskracht en besluiteloosheid, tussen expansiedrang van soms concurrerende steden en dorpen, gevoed door de potentie van onze leegstaande mijngebouwen en verlaten mijnterreinen, maar ook gevoed door het ontbreken van een publieke discussie over de toekomst van het Mijnge-bied. De veranderde omgeving ten gevolge van de koolindustrie is een feit, historisch en actueel. De koolmijnen hebben ons landschap enorm veranderd.

Indo

or s

kipi

ste

– B

ottr

op (D

) - 2

004

w 32

Cen

tro

– O

berh

ause

n (D

) - 2

004

univ

ersi

teit

– D

ortm

und

(D) -

200

4

35 v

Terr

il E

rin

– C

astr

op (D

) - 2

004

Sch

acht

bok

van

Col

ani –

Lün

en (D

) - 2

004

w 36

Terr

il H

anie

l – B

ottr

op (D

) - 2

004

37 v

Sta

dtkr

one

Ost

– D

ortm

und

(D) -

200

4

w 38

GEERTJE DE WAEGENEER De Vennestraat De Vennestraat is de handelsstraat van Winterslag (Genk), tussen cité en C-Mine. Winterslag had vroeger alles om het leven te verzorgen en de straat werd legenda-risch. Het beeld is gewijzigd: winkels sluiten en gaan weer open. Er wonen mensen van verschillende afkomst. De Vennestraat heeft een oude ziel. Geertje ging er naar op zoek. Ze ging op zoek naar verhalen van Vennestraters, naar verhalen die zich afspelen in de mijngeschiedenis, verhalen die ons leven mee vormgeven en die de streek een nieuwe - hoopvolle - toekomst geven. Zij maakte er portretten van... grootse portretten. Groot in subtiliteit. Ze maakte diptieken waarin de essentie naast het nietige van het alledaagse met elkaar interfereren op een harmonieuze manier.

Win

ters

lag

- G

enk

(B) -

200

9

w 40

Luc

- G

enk

(B) -

200

9

41 v

Hei

di A

nast

asi -

Gen

k (B

) - 2

009

w 42

LUDO MORIS De Vennestraat In deze expo onderzoekt Ludo de identiteit van de bewoners van de Mijnstreek, toegespitst op de ‘Vennestraters': Ludo Moris is vertrokken van de stelling dat identiteit een constructie is. De identiteit komt voort uit twee verschillende bronnen die in elkaar overlopen en versmelten: nature en nurture. De eerste bron is nature: bepaalde erfelijke kenmerken zitten in je genen en bepalen o.m. je uiter-lijk. De tweede bron komt uit nurture. Dit is de invloed van je omgeving: vrienden, kennissen, opvoeding, ... De identiteit van een persoon is subjectief: hoe iemand zijn eigenheid ervaart is totaal anders dan hoe de vrienden, collega's, wildvreemden je zien. In deze beeldenreeks heeft hij de identiteit gemanipuleerd door een vir-tueel omgevingskenmerk van de identiteit van de mensen te visualiseren in een stigma. Vanuit dat perspectief, het mijnerfgoed als een stigma, is de invloed op de identiteit van de bewoners en de volgende genera-tie koolputters geclassificeerd. Het is een antropologisch archief van de groep die geïdentificeerd wordt als ‘bewoners van de Vennestraat en de tuinwijk'. Dit stigma dragen ze met trots of ervaren ze als schandelijk.

Gen

k (B

) - 2

009

w 44

45 v

Genk (B) - 2009

w 46

DANNY VEYS Coal is bLackVoor zijn narratieve reportage ‘Coal is bLack’ gaat Danny Veys als volleerd spoorzoeker te werk in Donbass, het mijngebied van Oekraïne. Vanop een zo klein mogelijke afstand probeert de fotograaf de leefwereld van de mijn-werkers te benaderen in opmerkelijke zwartwitfoto’s. Veys probeert de toeschouwer voorbij de geijkte associa-ties rond het mijnleven te leiden. Hij weet even goed de hoopvolle als de trieste kant van dit bestaan te belichten. Er is plaats voor schoonheid en ballet, en net omdat dit zo zeldzaam is temidden van de ijzeren constructies en doodskisten, wint het aan kracht. Voor de fotograaf bieden de mijnen een opportuniteit om levens te portretteren, in hun kleinste handelingen, met een vermoeden aan grote gebaren op de achtergrond.

Koo

lmijn

‘Jda

novs

kaya

’, di

epte

174

7m –

Jda

novk

a (U

A) -

200

8

49 v

Evg

eniy

Bal

kune

vich

in k

oolm

ijn ‘U

krai

na’ –

Sili

dovo

(UA

) - 2

008

Koo

lmijn

‘Ukr

aina

’ – S

ilido

vo (U

A) -

200

8

w 50

Tam

ara

Mos

kale

nko

- ko

olm

ijn 'U

krai

na',

Sili

dovo

(UA

) - 2

008

Taty

ana

Rom

anen

ko -

koo

lmijn

'Rus

sia'

, Sili

dovo

(UA

) - 2

008

stad

sklin

iek

– Jd

anov

ka (U

A) -

200

8

Vero

nika

Bez

ugla

ya-

Jdan

ovka

(UA

) - 2

008

Nat

asha

Bak

eeva

, san

ator

ium

- S

ilido

vo (U

A) -

200

8

51 v

w 52

Buste van Lenin voor gesloten koolmijn ‘Vasiliy Velikiy’ - Silidovo (UA) - 2008

Leni

nmon

umen

t - -

Sel

idov

o (U

A) -

200

8

w 54

ROGER CREMERS Shachtari Shachtari – Russisch voor mijnwerkers – is een fotografisch werk over mijnwerkers in Donbass, het kolenbekken in het Oosten van Oekraïne. De foto’s tonen fierheid, kracht en ka- meraadschap in het mijnwerkersmilieu. Hij brengt ons beelden die behoren tot ons eigen collectief geheugen, al is Donbass veraf. Hij toont fragmenten van een leven dat ook wij gekend hebben.

Ook in Oekraïne kent de mijnbouwindustrie een evolutie: vandaag zijn veel koolmijnen verlieslatend en velen worden gesloten. Lonen worden ingeperkt. Mijnwerkers worden vaak helemaal niet betaald. In gebieden waar de huizen met steen-kool verwarmd worden, moeten de mijnwerkers aanvaarden dat er soms niet voldoende kool is voor hun eigen huizen. Illegale koolmijnen – kopankas – zijn daarom vaak de laatste uitweg voor veel gezinnen…

55 v

Kuj

bysh

evsk

aya

mijn

– D

onet

sk (U

A) -

200

7

w 56

Kuj

bysh

evsk

aya

mijn

– D

onet

sk (U

A) -

200

7

57 v

Kuj

bysh

evsk

aya

mijn

– D

onet

sk (U

A) -

200

7

w 58

Kuj

bysh

evsk

aya

mijn

– D

onet

sk (U

A) -

200

7

59 v

Kuj

bysh

evsk

aya

mijn

– D

onet

sk (U

A) -

200

7

w 60

Vakb

eurs

mijn

bouw

op

het D

onba

ss E

xpo

com

plex

– D

onet

sk (U

A) -

200

6

61 v

pers

conf

eren

tie

tgv

mijn

expl

osie

in Z

asya

dko

mijn

– D

onet

sk (U

A) -

200

7

w 62

OLIVIER CORNIL Mon pays noirMon pays noir is een zeer persoonlijk werk over de jeugdjaren van de fotograaf in Charleroi. Olivier groeide op in een randgemeente. Koolmijnen, terrils, velden, autosnelwegen, … Tussen 2006 en 2009 is hij teruggegaan om de plaatsen uit zijn kindertijd te fotograferen. Hij maakt zeer persoonlijke beelden die het intieme soms overstijgen. De beelden zijn tege-lijk nostalgisch en fris, eenvoudig en gevoelig. Voor Olivier lijkt het maken van deze reeks misschien een afscheid, of eerder een nuchtere terugblik?

63 v

Cha

rler

oi (B

)

w 64

eers

te w

oons

t - C

harl

eroi

(B)

65 v

Cha

rler

oi (B

)

w 66

oude

rlijk

e bo

erde

rij -

Cha

rler

oi (B

)

67 v

Cha

rler

oi (B

)

w 68

groo

tvad

er -

Cha

rler

oi (B

)

69 v

Cha

rler

oi (B

)

w 70

CARL UYTTERHAEGEN Cité 3 Cité 3 is een documentair werk over de mijnwerkerscité nummer 3 in Auchel, een Noord-Frans mijnstadje in Nord-Pas-de-Calais. De ten-toonstelling toont een selectie uit meer dan 1000 foto’s.

De wijken in Auchel werden - net als de Limburgse cités - gebouwd om de mijnwerkersgezinnen te huisvesten. In de jaren '50 werd er de laatste mijn gesloten. Cité 3 is inmiddels geëvolueerd: van renovatie tot gedeeltelijke afbraak en tot het bouwen van nieuwe woningen. Mensen worden ouder, terrils worden afgeknot. Armoede en werkloosheid zijn helaas een constante geworden. Maar in wezen is er niets veranderd… De essentie, de rauwheid en het grauwe, is gebleven. En dit is wat Carl toont in zijn foto’s.

Van 1975 tot 1980 bezocht hij geregeld cité numero 3 te Auchel. Hij is er vaak teruggekeerd – tot in 2001 - om de ‘corons’ te fotograferen en om zijn bijzondere band met de gemeenschap te onderhouden.

Jean

-Pie

rre

Leco

inte

– A

uche

l (F)

- 1

979

w 72

Noë

lla

Leco

inte

– A

uche

l (F)

- 1

978

& 1

982

Gra

nde

Rue

– A

uche

l (F)

- 1

976

75 v

Jean

-Pie

rre

Leco

inte

, Gra

nde

Rue

– A

uche

l (F)

- 1

982

Bru

no L

ecoi

nte,

Gra

nde

Rue

– A

uche

l (F)

- 1

978

w 76

Art

hur

Leco

inte

, oud

erlij

k hu

is in

de

Gra

nde

Rue

– A

uche

l (F)

- 1

977

77 v

Mar

tine

Lec

oint

e –

Auc

hel (

F) -

197

6

w 78

MASSIMO SIRAGUSA Sleeping Sulphur Massimo maakt een bijzonder portret van een economische pro-tagonist uit het verleden, ooit het boegbeeld van de Siciliaanse economie: de zwavelmijnen. In het begin van de twintigste eeuw waren er 886 actieve zwavelmijnen op het Italiaans schiereiland, met 40.000 werknemers, goed voor 4/5 van de wereldproductie zwavel. En even talrijk waren de slachtoffers. Dodelijke slachtof-fers, waaronder kinderen en vrouwen. In 1958 was er bijna dage-lijks een dodelijk ongeval. Ondanks de grote impact van deze industrie op de mensenlevens, probeert men deze geschiedenis te vergeten. En het lukt. Maar de gevolgen ervan - vervuiling, trau-ma’s, armoede - blijven voortduren.

Flor

iste

lla/

Gro

ttac

alda

(I) -

200

8

w 80

Ges

solu

ngo

(I) -

200

8

81 v

Flor

iste

lla/

Gro

ttac

alda

(I) -

200

8

w 82

Ges

solu

ngo

(I) -

200

8

83 v

Ges

solu

ngo

(I) -

200

8

85 v

Workshops COALFACE: laboratorium beeldvormingFotografieprojecten helpen diverse groepen uit de Mijnstreek nadenken over verleden, heden en toekomst. Het gaat om leerlingen van scholen, studenten fotografie, hangjongeren of bewoners van de tuinwijken. Fo-tografie is het medium, in meerdere opzichten. Niet alleen het resultaat telt, ook de weg er naar toe. Het is meestal een collectieve zoektocht in het collectieve geheugen van de streek. En het gaat steeds om het begrij-pen en hanteren van de eigen leefwereld. COALFACE organiseert work-shops in haar laboratorium beeldvorming.

© Danny Veys – Vitaly en Nikolay – Silidovo (UA) - 2008

w 86

87 v

w 88

WRM HEBBEN DE MEESTEN SCHRIK VAN JONGEREN?OMDAT WIJ GEVAARLIJK ZIJN.OMDAT WIJ OOK “GEK” ZIJN.WAAR ZIJN JE OUDERS GEBOREN?TURKIJEHOE WORD JE BEHANDELD?ALS EEN GEVAARLIJKE.NOEM 3 REDENEN WRM ANDEREN GEEN SCHRIK MOETEN HEBBEN VAN JONGE-REN (ALLOCHTONEN):NIEMAND STERFT MAAGD, HET LEVEN NAAIT IEDEREEN.WAT ZOU JE WILLEN VERANDEREN ALS JE DE MACHT HAD?NIKS HET LEVEN IS GOED ZO!

DENIZ # 18 JAAR

WAT DOE JE HIER?TCHILLEN EN OP DE BUS WACHTEN.WAT IS DE REDEN?GEWOON, AMUZEREN MET VRIENDEN.WAT ZOU JE WILLEN VERANDEREN ALS JE DE MACHT HAD?MEER RESPECT.

STEPHANIE # 16 JAAR

NOEM 3 REDENEN WRM ANDEREN GEEN SCHRIK MOETEN HEBBEN VAN JONGE-REN (ALLOCHTONEN):IEDEREEN HEEFT ZIJN GOEDE KANTEN. JE MOET EEN PERSOON EERST LEREN KENNEN, DAN OORDELEN.WAT ZOU JE WILLEN VERANDEREN ALS JE DE MACHT HAD?RACISME, ARMOEDEHOE VOEL JE JE IN JE VEL ALS EEN JONGEREN? WRM?GOED, BEN TROTS OP MIJN AFKOMST.

YOUSSRA # 15 JAAR

89 v

Greep uit enquête die enkele jongeren hebben gevoerd ihkv de workshop 'slm, wnr km j?'

WAAR ZIJN JE OUDERS GEBOREN?MOEDER GRIEKENLAND, VADER TURKIJE.WAT DOE JE HIER?WERKEN (BUSCHUFEUR)WAT IS DE REDEN?GELD VERDIENENWORD JIJ SLECHT BEKEKEN/BEHANDELD? ZO JA WRM?NEEN, OMDAT IK LIEF, SOCIAAL EN BEKEND BEN.WRM HEBBEN DE MEESTEN SCHRIK VAN JONGEREN?OMWILLE VAN HET FEIT DAT ALS ER IETS MISDAAN WORDT, DADELIJK DE ALLOCHTO-NEN OPVALLEN DOOR HUN MENTALITEIT EN HUN AANPAK VAN VERSCHILLENDE ZAKEN.

CINAN # 27 JAAR

WRM HEBBEN DE MEESTEN SCHRIK VAN JONGEREN (ALLOCHTONEN)?OMDAT WIJ SNELLER MET VRIENDEN PRATEN DAN MET ONZE MOND.NIEMAND HEEFT SCHRIK VAN AUTOCHTONEN.NOEM 3 REDENEN WRM ANDEREN GEEN SCHRIK MOETEN HEBBEN VAN JONGEREN (ALLOCHTONEN):ZE PRATEN VEEL MAAR DOEN NIET VEEL.ALS JE DE BROERS KENT HOEF JE GEEN SCHRIK TE HEBBEN.ALS JE ZELF EEN ALLOCHTOON BENT MOET JE NIKS VREZEN.WAT DOE JE HIER?CHILLEN MET MATTIESWAT IS DE REDEN?SAAIHEID, NIX TE DOEN.

ASLE # 17 JAAR

WRM HEBBEN DE MEESTEN SCHRIK VAN JONGEREN?OMDAT HET FLIPPERKASTEN ZIJN!HOE VOEL JE JE IN JE VEL ALS EEN JONGEREN? WRM?GOED, JE MOET ALTIJD BLIJ ZIJN MET JE NATIONALITEIT.WELKE WERK VIND JE DAT BIJ JOU PAST?RAPPER X GANGSTER ;-) NENE BUH :-)

GAIA # 17 JAAR

HOE WORD JE BEHANDELD?WERK: ZELDEN ZOALS HET HOORT, MEER UITGESLOTEN. SAMENSPANNINGEN TEGEN MIJN PRESTATIE’S.WAT DOE JE HIER?IK BEN HIER GEBOREN, OPGEGROEID, OP-GEVOED.WAT IS DE REDEN?REDEN VAN GEBOORTE? VADER IS HIER KOMEN WERKEN, HEEFT HIER IN BELGIË GEÏNVESTEERD, DUS IK VOLG.WRM HEBBEN DE MEESTEN SCHRIK VAN JONGEREN?DOOR HUN SMAAK VAN KLEDEN, UITSTRAAL EN HUN TAALGEBRUIK.DOOR HUN HUIDSKLEUR EN LEEFKLASSE.NOEM 3 REDENEN WRM ANDEREN GEEN SCHRIK MOETEN HEBBEN VAN JONGEREN (ALLOCHTONEN):DIT WORDT BEPAALD DOOR VOOROORDELEN. JE KENT HEN NIET.DE JONGEREN (ALLOCHTONEN/AUTOCHTO-NEN) HEBBEN VEEL TE BIEDEN.DOOR GEVEN KUNT GE KRIJGEN, GEEF HUN LIEFDE EN KRIJG HET TERUG. GEEF HUN AANDACHT EN KRIJG HET TERUG.DIT BOUWT ZICH OP.

TOLGA # 23 JAAR

91 v

TIJDSLIJN

© Danny Veys – Svetlana Pirogova – Jdanovka (UA) - 2008

06/08 07/08 08/08 09/08 10/08 11/08 12/08 01/09 04/0903/0902/09

10/07/08

film Edward Burtynsky's manufactured landscapes (Jennifer Baichwel)

17/07/08film Modern Times (Charlie Chaplin)

11/09/08 w 16/11/08expo Bettina Steinacker - Terrain Vague

21/02/09 w 26/04/09expo Carl Uytterhaegen - Cité 3

05/03/09film Ça commence aujourd'hui (B. Tavernier)

26/03/09lezing Roger Liberloo - Tuinwijken in de Limburgse Mijnstreek / Kijken door verschillende brillen

21/02/09Toelichting Carl Uytterhaegen

12/06/08 w 03/09/08expo Danny Veys - Triage de Beeringen

01/01/09 w 01/09/09workshop Slm, wnr km j¿

26/06/08

lezing Bernard Lambert - De kolenwasserij van Beringen, 'van hinderlijke ruïne tot monument met toekomst'

18/12/08film Workingman's Death (M. Glawogger)

17/12/2008Receptie Genker Mijnwerkerskoor

25/09/08

lezing Jelle Therry - Mijn_Landschap, verlaten productielandschappen

01/12/08 w 01/05/09workshop Wer bist du?

04/12/08Sint-Barbarafeest met de eerste generatie Oekraïners

29/11/08 w 08/02/09expo Roger Cremers - Shachtari

05/09 06/09 07/09 08/09 09/09 10/09 11/0904/09 12/09 01/10

24/04/09 w 28/06/09expo Oliver Cornil - Mon pays noir

06/06/09citytrip Charleroi Adventure city safari

05/07/09finissage Oliver Cornil - Mon pays noir

01/12/09 w 13/02/10workshop De Vennestraat

11/12/09 w 13/02/10expo Geertje De Waegeneer & Ludo Moris - De Vennestraat

24/04/09 w 28/06/09expo Wer bist du?

23/11/09film KAOS (P. & V. Taviani)

26/06/08workshop Coal Mine Walking

05/11/09 w 13/12/09expo Danny Veys - Coal is bLack

28/10/09 w 04/11/09expo Karim Abraheem - Cité de Beeringen

18/18/09 w 21/08/09workshop Beringen-Mijn, Mijn-toekomst

04/09/09 w 13/09/09expo Massimo Siragusa - Sleeping Sulphur

01/10/09 w 06/12/09workshop Wonen in de Mijnstreek

04/09/09 w 13/09/09expo Slm, wnr km j¿

02/10

Karim Abraheem > p. 18

Karim Abraheem werd in de vroege jaren ’50 in het zuiden van Irak geboren, waar hij Rechten en Sociale Wetenschap-pen studeerde. In 1980 vluchtte hij naar België en studeerde er fotografie aan de Academie van Anderlecht. Zijn verleden leerde hem de kracht van eenvoud. Dit wordt weerspiegeld in zijn foto’s waar de mens steeds centraal staat. Als persfo-tograaf werkt hij oa voor MO* magazine, Kerk & Wereld en Kerkwerk Multicultu-reel Samenleven.

Danny Veys > p. 24 & 46

Danny Veys (°1970 – B) is mede oprich-ter van COALFACE en lid van Photoli-mits, een fotografenplatform, gespeciali-seerd in sociale documentaire fotografie. De leden focussen op sociale feno-menen zoals culturele, economische en sociale spanningen, ecologie, religie, … Hij is tevens docent fotografie aan de Hogeschool Sint-Lukas Brussel. Veys werkt liefst aan lange termijn projecten. Zijn werkt werd gepubliceerd in Private Photoreview, Obscuur, Focus en andere gespecialiseerde tijdschriften. E www.photolimits.be

Bettina Steinacker > p. 30

Bettina Steinacker (°1968 – D) stu-deerde Communicatiedesign/fotografie aan de Hogeschool Nürnberg en de Universiteit GSH Essen. Haar eind-werk ‘terrain vague, Stadtschrump-fung im Ruhrgebied' werd meermaals genomineerd. Ze is lid van Pixelprojekt_Ruhrgebiet.E www.fotografie-steinacker.de

Geertje De Waegeneer > p. 38

Geertje De Waegeneer (°1987 – B) studeert fotografie aan de Hogeschool Sint-Lukas Brussel. In 2009 won zij de eerste COALFACE student shot. Zij werkt meestal vanuit een sociaal-do-cumentaire benadering. Het liefst werkt ze langere tijd rond een groep mensen of individuen die vaak vergeten worden door de maatschappij: arbeiders uit sloppenwijken, illegalen of mensen op de rand van de vierde wereld die in je eigen buurt, stad, land wonen.

Ludo Moris > p. 42

Ludo Moris (°1984 - B) studeert fo-tografie aan de Media en Design Aca-demie te Genk. In 2009 won hij de eerste COALFACE student shot. Ludo houdt ervan om te zoeken naar nieuwe standpunten. Dit verklaart de grote di-versiteit van zijn werk.

Roger Cremers > p. 54

Roger Cremers (° 1972 - NL) is afkom-stig van Bingelrade, gelegen nabij de Oostelijke Mijnstreek in het Nederlandse Zuid-Limburg. Dit wekte zijn nieuws-gierigheid op voor andere mijnregio’s, hetgeen resulteerde in een omvat-tend werk over mijnbouw in o.a. Polen, Oekraïne en China. In 2008 wint hij de World Press Photo 2008 (Arts and En-tertainment - 1st prize stories). E www.rogercremers.nl

95 v

Oliver Cornil > p. 62

Olivier Cornil (°1976 - B) studeerde af in de ‘75’ te Brussel met het werk ‘car-coke’. Deze uitmuntende reeks maakte hij in samenwerking met fotograaf Lionel Vancauwenberge en werd meermaals tentoongesteld. Sinds enkele jaren is hij de fotograaf van de Belgische mu-ziekgroep Girls in Hawaii. Na twee lange en succesvolle tournees in binnen- en buitenland werkt hij aan veel 'intiemere' projecten. E www.oliviercornil.be

Carl Uytterhaegen > p. 70

Carl Uytterhaegen (°1944 - B) is een documentair fotograaf: met respect en een zekere afstandelijkheid/objectiviteit benadert hij zijn subject. Hij werkt jaren aan een thema, hetgeen het werk zijn grondigheid verschaft. Zijn reeksen zijn als het ware ‘getuigenissen’. E www.mydream.be

Massimo Siragusa > p. 78

Massimo Siragusa (°1958 – I) werd ge-boren in Catania, Sicilië. Hij wordt verte-genwoordigd door het agentschap con-trasto. Gedurende meerdere jaren was hij verslaggever voor Vaticaan Nieuws en tijdens de talrijke reizen van Paus Johannes Paulus II. Zijn beelden wer-den getoond in talrijke gezaghebbende magazines over de hele wereld: The New York Times, Time, The New Yorker, El Pais, Die Zeit,… Op zijn palmares vinden we vier prestigieuze World Press Photo awards.E www.massimosiragusa.it

BIO'S

w 96

COLOFONSamenstellingvzw het Vervolg, Paul Boutsen, Nele Driesen, Danny Veys, Karen Wyckmans

Designlisamardi.be

Drukoplage 350 ex.

Met dank aan fotografen Karim Abraheem, Olivier Cornil, Roger Cremers, Geertje De Waegeneer, Leo van der Kleij, Ludo Moris, Massimo Siragusa,Bettina Steinacker, Carl Uytterhaegen, Danny Veys - projectleiding: Karen Wyckmans partners voor expo's in 2009 ACLI, ALTEA Genk, Berufskolleg Alsdorf, Charleroi Adventure, Energeticon, FotoMuseum Antwerpen, Hogeschool Sint-Lukas Brus-sel, Museum van de Mijnwerkerswoning Eisden, Provincie Limburg, Projector/stad Genk, speelpleinwerking Hupsekwap, Ukrabel, Vlaams Mijnmuseum, Vrienden van het Mijnstreekmuseum, Museum Ons Mijnverleden Houthalen en Mijndepot Genk

© 2010vzw het Vervolg / COALFACEverantwoordelijke uitgever Paul BoutsenVennestraat 127 / 23600 Genk - BETel +32 89 86 58 86info@hetvervolg.orgwww.hetvervolg.orgwww.coalface.be

Het beeldvormend werk in de Mijnstreek wordt mogelijk gemaakt door een projectsubsidie onder ‘managers van diversiteit’ in het Vlaamse inburgeringsbeleid.Het beeldvormend werk in internationaal verband wordt mogelijk gemaakt door een projectsubsidie uit het Vlaamse erfgoedbeleid, internationale projecten.

Alle rechten voorbehouden.Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De copy-righthouder van de foto behoudt alle rechten van de gepubliceerde afbeelding.

i.s.m. Hogeschool Sint-Lukas Brussel, i.h.k.v. het onderzoeksproject COALFACE

COALFACE

COALFACE