Coaching 2 - 2012 | 1

In deze editie o.a.:

De werkplek van Pim SteinmeijerAmbitie en motivatie van uw medewerkersEen sabbatical op Curaçao

Losse nummersNAf 9,95

hèt vakblad voor managers op Curaçao

Vindingrijk en hulpvaardig

22

01

2

in gesprek met Antonio Muyaledirecteur Antillean Flight Services

� | Coaching 2 - 2012

Coaching 2 - 2012 | �

� | Coaching 2 - 2012

Aangezien de AOV voorziening geen garantie

biedt voor een zorgeloze oude dag, draagt u

met een degelijke pensioenregeling bij aan

de fi nanciële zekerheid van uw werknemers.

Met als gevolg dat uw personeelsleden zich

werkelijk aan uw bedrijf verbonden voelen en

iedere dag opnieuw hun beste beentje voor

blijven zetten.

Mail pensioen@ennia.com of bel Arie Groothuis

op+5999 434 3885, en laat u vrijblijvend adviseren

over onze ENNIA pensioenregelingen.

U scoort met de moderne betaalbare ENNIA pensioenregelingen.

ENNIA PENSIOENEN

BEL: 434 3800 | KLIK: www.ennia.com

VOORDELENWERKGEVER

zijn fi scaal aftrekbaar.

mag variëren tussen

www.ennia.com

1073_ENNIA_CoachingAd_3-12.indd 1 2/17/12 09:59

Coaching 2 - 2012 | �

Toen ik Antonio Muyale belde om hem te polsen voor een interview met Coaching, opende ik het gesprek met de opmerking dat het vol-gens mij wel goed ging met zijn bedrijf. ‘Oh nee hoor’, antwoordde hij spontaan, ‘we zitten weer in een krimp’. Mooi, dacht ik, daar kan een interview uitkomen met veel leerpunten. Maar ik twijfelde ook, want de gemiddelde directeur spreekt toch liever over successen dan tegen-slagen. Terwijl - en dat is de uitdaging voor de redactie - juist het omgaan met lastige situaties interessant is voor onze lezer. Gelukkig stemde Muyale in en ging redacteur Oscar van Dam op pad voor een gesprek. Het resultaat is een artikel waarin de lezer een eerlijk beeld krijgt van een bedrijf dat onder hoge druk en wisselende omstandig-heden voortdurend nieuwe oplossingen moet zoeken.

Natuurlijk horen dieptepunten en tegenvallers ook bij leiderschap en management. Zoals het bedrijf van Muyale zijn er vele op Curaçao: ondernemingen die door externe factoren of door hoe de business nu eenmaal in elkaar zit, soms snel afwisselend goede en slechte tijden meemaken. Hoe richt je het bedrijf daarop in? Hoe kun je zo goed mogelijk anticiperen op veranderingen? Willem Jan Stokhof schreef voor deze editie een artikel over scenariodenken, dat precies op die vragen ingaat.

Met deze editie hopen we u weer een flinke dosis bruikbare kennis en inzichten te geven voor uw eigen praktijk. U leest over bedrijfsveilig-heid, iets wat steeds dichter binnen handbereik komt. En over de mythe van ambitie: niet elke medewerker is even ambitieus, hoe pas je als leidinggevende daar de wijze van motiveren het beste op aan? Daarnaast artikelen over de mogelijkheid van een sabbatical op Cura-çao en de praktijk van een gezonde werklunch. Genoeg ‘food for thought’ dus. Veel leesplezier!

Margo Groenewoud

11

Coverfoto: Marika Ringnalda

tiende jaargang, editie 2, 2012

Voorwoord:

Inhoud:

Wil iederéén vooruit?Ambitie en motivatie van uw medewerkers

21 Return on preventionAandacht voor bedrijfsveiligheid loont

34 Een jaar totaal wat anders...Een sabbatical op Curaçao

16 Vindingrijk en hulpvaardigIn gesprek met Antonio Muyale

30 ScenariodenkenSleutel tot een robuuste en flexibele bedrijfsvoering

6 Wat doen we met de lunch vandaag?

24 Enkeltje Curaçao

40 De werkplek van...

42 Mixed Media

4� Van>naar

6 | Coaching 2 - 2012

THEMATekst Mirjam Boers

Rond 12.00 uur gaan de meeste mensen lunchen; thuis, in een restaurant of snèk of op het werk. Het klinkt eenvoudig, maar er valt veel te kiezen en te regelen. Benieuwd naar de patronen van de Curaçaose managers gingen we op onderzoek uit. Wat is eigenlijk de slimste keuze tijdens de lunch? En beïnvloeden bedrijven de lunchkeuzes van medewerkers? We spraken met Cynthia Adoptie over gezonde voeding en namen een kijkje in de keukens van de Marine en de UNA.

Door de gezellige eetcultuur wordt er op ons eiland veel gegeten. Tegelijkertijd wordt mede door het warme weer vaak weinig bewogen. Er komen dus veel calorieën binnen en daarvan worden er te weinig verbrand. Cynthia Adoptie is na jaren in Nederland te hebben gewoond, weer terug op haar geboorte-eiland en weet alles van eet-gedrag. Ze wilde graag iets voor zichzelf beginnen en omdat ze dol is op koken, startte ze haar eigen ‘Saladclub’. Elke ochtend maakt ze een salade, een soep en een hoofd-maaltijd. Iedereen kan tot 10.30 uur bestellen en vanaf 12.00 uur wordt het rondgebracht.

Het eten dat Cynthia maakt is geschikt voor mensen die willen afvallen, maar ook voor ieder ander die van verant-woord en lekker eten houdt. De maaltijden zijn licht en vol mineralen en vitaminen. Cynthia weet de combinaties te maken met proteïne, zetmeel en mineralen, waardoor je daarna minder snel trek krijgt. De verschillende kruiden met bijvoorbeeld zilvervliesrijst en andere ingrediënten uit de schijf van vijf geven je een voldaan gevoel. ‘Als je gezonder eet, voel je je ook beter’, vertelt Cynthia. ‘Bij het eten van soep bijvoorbeeld worden de vitaminen en mineralen meteen in je lichaam opgenomen. Het bezorgt je geen opgeblazen gevoel, omdat het snel ver-teert. Daarnaast krijg je van het zout in de bouillon veel energie. Gezond eten ontstresst, want vergeet niet dat

Wat doen we met de lunch vandaag?

stress ongezond is en bovendien de ergste dikmaker. Stress belemmert je eetgedrag, het voedsel wordt niet goed verteerd en omdat je vaker wilt eten, maak je de ver-keerde keuzes’, legt Cynthia uit.

‘Ik geef altijd als advies: eet als een regenboog, want elke kleur werkt voor een orgaan. Groen fruit en groene groen-ten zoals broccoli, spinazie, groene pepers en komkom-mers werken goed tegen bepaalde vormen van kanker en bevatten vitamine B. De rode vruchten, zoals cranberries en aardbeien bevatten sterke antioxidanten, die bijdragen aan gezonde cellen. Witte groenten zoals gember, knof-look en champignons helpen tegen het verlagen van je cholesterol en je bloeddruk. Vergeet niet om veel te drin-ken. Zeker zes tot acht glazen water per dag, wissel het af met een schijfje citroen in je water. Neem af en toe een sapje, een bouillon of wat fruit. Let wel, fruit is het gezonds op een lege maag of drie uur na de maaltijd. Als je gezond eet, zit je lekkerder in je vel, probeer het maar’, lacht Cynthia.

Tradities bij de MarineBij de Marine staan tradities hoog in het vaandel, ook wat eten betreft. Zo is er elke woensdag de ‘blauwe hap’, wordt er wekelijks erwtensoep geserveerd en op vrijdag altijd vis. De naam ‘blauwe hap’ stamt nog uit de tijd dat

MEEronlinE

Gezonde keuzes binnen handbereik

Coaching 2 - 2012 | �

CSaliña (Head Offi ce)Schottegatweg Oost Tel: () Fax: ()

Branch PundaBreedestraat (P) BTel: () Fax: ()

Branch OtrobandaRoodeweg Tel: () Fax: ()

Branch Santa MariaJan NoorduynwegTel: () Fax: ()

BBanco di CaribeKaya Grandi Tel: () Fax: ()

mijn eigen huis en een hypotheek op maat…

Banco di Caribe vertelt mij echt hoe

het zit. Wat de mogelijkheden zijn en

waar je allemaal rekening mee moet

houden. Kortom, petje af...

Neem contact op met één van onze Hypotheekadviseurs.

B C H

www.bancodicaribe.com

� | Coaching 2 - 2012

ADVERTENTIE

THEMA

de Nederlanders in Indonesië zaten en een uniform droegen dat blauwe verf op de

huid achterliet. De medewerkers van de Marine en de Kustwacht eten voor NAf

8,45 een weloverwogen warme drie-gangenmaaltijd. Daar zit ook drinken bij. ‘De meesten kiezen voor een sportdrankje. En de lokale werkne-mers zie je vaak thee nemen, dat is eigenlijk beter bij een warme maal-tijd’, beaamt adjudant Schenkel, bedrijfsleider van het bedrijfsres-taurant. Op donderdag komt er een

container uit Nederland voor Parera en Suffisant: groenten, vis, kruiden,

levensmiddelen en koffie. Het brood komt van hier.

‘Iedere dag staat er een verse groente en een diepvriesgroente op het menu, dat is ons

beleid’, vertelt de adjudant. ‘Iedereen heeft goed en gevarieerd voedsel nodig. Een broodje gezond is bij ons zonder mayo en gisteren hadden we een fruitsalade. Op deze manier houden we ons ziekteverzuim laag. Uiteindelijk is iedereen natuurlijk zelf verant-woordelijk voor wat hij eet, maar we stimule-ren gezonde voeding wel degelijk. Ook voor de militairen die het veld ingaan, is over het eten

nagedacht. De Struik- en Honigblikken bevat-ten precies de hoeveelheid calorieën en vetten die ze nodig hebben’, legt de bedrijfsleider uit.

Het is een mooi ritueel; om stipt 11.45 uur gaan de deuren van het bedrijfsrestaurant open, dan pas leest iedereen het menu en vormen de uniformen een rij langs het buffet. Het perso-neel achter de gloeiende platen legt uit wat het betreffende gerecht is en wat erin zit. Zij scheppen het ook voor je op. ‘Dat is voor ons een manier om te zorgen dat we voor iedereen genoeg hebben’, vertelt Schenkel. Aan het eind staan de atjar, kroepoek en satésaus voor de zelfbediening, tot tevredenheid van de meesten.

Geen agressieve specerijen voor de UNAOok op de UNA wordt elke dag vers gekookt. De studenten die op de campus wonen beta-len voor drie maaltijden per dag, andere stu-denten, personeel en gasten kunnen voor NAf 10,60 mee-eten. ‘Bij de warme lunch hanteren we zoveel mogelijk natuurlijke producten, zoals knoflook en uien. We letten erg op de hygiëne en laten agressieve specerijen achter-wegen. Anders zijn onze studenten over tien jaar allemaal nierpatiënt’, zegt Ernest de Palm, manager van de campus en de mensa. ‘We

‘Een broodje gezond is bij ons zonder mayo’

Coaching 2 - 2012 | �

hebben elke dag een verse groente en een diepvriesgroente. De maaltijden worden zorg-vuldig bereid. Een diëtist heeft ons ooit voor-geschreven om zoveel mogelijk te variëren met vlees, vis en groenten, de sauzen op basis van water te maken en veel groenten te stoven.’De kok schept voor iedereen op; groente en een toetje, sap of water mag je zelf pakken. ‘Helaas wordt er weinig groenten gegeten, maar dat is iets van huis uit. Vlees met aardap-pels of rijst gaat er altijd in, net als bijvoor-beeld papaya stobá. Alleen de Arubaanse stu-denten houden daar niet van. Kijk, gezond eten gaat soms weer leven en dan weer niet. Iedereen geeft er zijn eigen interpretatie aan, dat zal altijd zo blijven, maar wij blijven het stimuleren’, aldus Ernest.

Vol versus gezond op CuraçaoIedereen kan onderscheid maken tussen gezonde en ongezonde keuzes. Maar waarom lukt het soms toch niet, waarom verlaat je de keuken met een stroopwafel terwijl je een appel wilde pakken? Intenties worden vaak bepaald door het cognitieve brein, maar wan-neer het moment van beslissen komt, hande-len we meer impulsief en laten we ons toch leiden door het onbewuste. Dit patroon zien

we ook terug in onze lunchcultuur. Bedrijven op Curaçao proberen weldegelijk invloed te hebben op het eetgedrag van werknemers, maar uiteindelijk blijft het ieders eigen verant-woordelijkheid. Organisaties met een restau-rant stimuleren zeker gezonde voeding, maar overal is een snèk te vinden en ligt de verlei-ding op de loer... Bovendien houdt de Curaçaose man meer van ronde en volle vrou-wen, wat de druk voor deze groep om op de lijn te letten ook niet positief beïnvloedt.

Obesitas is ook hier een toenemend probleem, maar tegelijkertijd wordt de bewustwording van het belang van gezonde voeding en een goede gezondheid steeds groter. De GGD heeft al langere tijd verschillende projecten lopen. Zo rijdt Bus di Salú rond in verschillende wijken om informatie over voeding te geven en wordt gewerkt aan het Obesitas Preventie Project Curaçao. Die aanpak is wel nodig, want mensen met overgewicht en obesitaspatiën-ten hebben een verhoogde kans op ouder-domssuikerziekte, hart- en vaatziekten en sommige vormen van kanker. De ziektekosten voor de overheid stijgen daardoor; denk aan de uitkeringen voor arbeidsongeschikten en de stijgende gezondheidskosten.

Ontbijt altijd Eet fruit op een lege maag

Nuttig liever zes kleine maaltijden op een dag dan drie grote maaltijden Probeer ‘s middags warm te eten, kies

‘s avonds voor sla of soep Eet elke dag groente Drink zes tot acht glazen water per dag Drink bij het eten thee of lauw water, dit

helpt de spijsvertering In verschillende botica’s kun je je laten

wegen en gesprekken voeren met diëtisten Neem de tijd om te lunchen. Hoe verlei-

delijk ook, eet niet achter de computer

Tips

KLIK EN DOE EEN GROENE

BIJDRAGE!

Uw Banko Amigu wil groener worden! Doet u ook mee?

Het is makkelijker dan u denkt. Gebruik MCB@Homeen doe een groene bijdrage door de optie ‘online-only statement’ te activeren. Als u er, in het kader van

‘Dag van de Aarde’ (23 april t/m 31 juli aanstaande),

ook voor kiest om uw statement online* te ontvangen, dan

maakt u kans op één van de 5 Kompa Leon gift cards t.w.v.

NAf. 1.000,-. Voor meer informatie, log in op MCB@Home

of bel uw Banko Amigu op 466 1111.of bel uw Banko Amigu op 466 1111.

www.mcb-bank.com

WIN NAf. 1.000,- !

*Alle statements zijn online minimaal 2 jaar beschikbaar.

1099_MCB_Earthday_Coaching_190x138mm.indd 1 5/23/12 09:20

ADVERTENTIE

10 | Coaching 2 - 2012

Corporate & commercial lawConstruction law

Labour lawBanking & financial law

Administrative law

www.sms-advocaten.com

Makelaarscourtagerecht?!Met enige regelmaat vallen in de brievenbus tijdschriften die te maken hebben met onroerend goed. Steevast zijn die tijdschriften gevuld met advertenties waarin onroerend goed makelaars woningen te koop of te huur aanbieden. In 2001 werd wetgeving geïntroduceerd in het Burgerlijk Wetboek [BW] die de verschuldigdheid van de vergoeding van de makelaar regelt. Zoals bij de invoering van zoveel wette- lijke bepalingen werd van overheidszijde niet of nauwelijks aandacht besteed aan de nieuwigheden in de wetgeving. In de praktijk blijkt met name bij particulieren.

Coaching 2 - 2012 | 11

THEMA

Ambitie en motivatie van uw medewerkers

Veel HR-instrumenten gaan er impliciet van uit dat elke medewerker de ambitie heeft om te groeien. In de praktijk blijken de aspiraties en motieven van medewerkers echter sterk uiteen te lopen. Het is zelfs nog maar de vraag of iedereen ambitie heeft. Om een medewerker gericht en effectief te kunnen motiveren is inzicht hierin van belang. Dit artikel biedt een overzicht en aanknopingspunten.

Tekst Michiel van der Veur

Wil iederéén vooruit?

1� | Coaching 2 - 2012

Kennis over arbeidsmotivatie gaat ongeveer een eeuw terug in de tijd, naar de periode waarin industrialisering grote impact kreeg op zowel de productie als de arbeids-verhoudingen. Eeuwenlang werd geproduceerd door ambachtslieden, bijgestaan door leerlingen. Productie was arbeidsintensief en producten waren uniek. Vanaf het einde van de negentiende eeuw veranderde dit. Waar mogelijk werden voortaan in fabrieken grote aantallen gestandaardiseerde producten tegen een relatief lage prijs geproduceerd.De eigenaar van de fabriek was vaak niet meer betrokken bij het feitelijke productieproces en ambachtslieden en leerlingen werden fabrieksarbeiders met verantwoorde-lijkheid voor een heel klein onderdeel van het productie-proces. Dit resulteerde in hoge winsten voor de eigenaar van de fabriek en een markt die werd overspoeld met

THEMA AMBItIE EN MOtIVAtIE VAN UW MEDEWERKERS

verlengd èn verkort. De, inmiddels betwistte, conclusie was dat arbeiders gemotiveerder werden (en dus meer gingen produceren) door participatie en aandacht.

Maslow piramideIn 1943 publiceerde Abraham Maslow een piramide waar-mee hij de menselijke behoeften hiërarchisch ordende rondom vijf behoeften: vier fundamentele behoeften gericht op behoud en de behoefte tot zelfverwezenlijking, gericht op groei. Migratie (stijging of daling) geschiedt wanneer (niet meer) aan een behoefte is voldaan. Later onderzoek heeft nauwelijks of geen empirische steun opgeleverd voor de voorgestelde ordening en wees uit dat elke mens bekneld zit tussen behoud en groei.

Motivatie-Hygiëne theorie In 1959 publiceerde Frederick Herzberg zijn Motivatie-Hygiëne theorie (zie schema hieronder). Volgens deze theorie wordt de motivatie van mensen beïnvloed door hygiëne- en motivatiefactoren. Hygiënefactoren zorgen ervoor dat een medewerker al dan niet ontevreden is in zijn werk, maar maken hem als medewerker nooit tevre-den. Motivatiefactoren zorgen ervoor dat een medewer-ker al dan niet tevreden is in zijn werk, maar weinig of geen aandacht hiervoor maken een medewerker niet met-een ongelukkig.

Theorie X en theorie YIn 1960 publiceert Douglas McGregor zijn Theorie X en theorie Y. Hierin worden twee visies van het management op de mensen in de organisatie beschreven en de wijze waarop ze gemotiveerd moeten worden. Volgens Theorie X zijn werknemers lui en ambitieloos en moeten zij via strikte hiërarchische controle gedwongen worden te wer-ken. Theorie Y, de voorkeur van McGregor, ziet mensen als ambitieus en creatief, die via inspraak en betrokkenheid aangestuurd zouden moeten worden.

stephen Covey: mensgerichte benadering Als managementgoeroe geniet Stephen Covey grote bekendheid. Naar zijn mening zijn bedrijven niet langer gebaat bij conventionele managementpraktijken (toe-zicht en controle). De huidige disbalans tussen de resulta-ten die bedrijven willen halen en de mensen die dit moe-

Motivatiefactoren• Prestatie• Verantwoordelijkheid• Erkenning• Groei• Uitstraling van de baan• Promotie• Ontwikkelen van competentie• Iets bereiken

hygiënefactoren• Salaris• Secundaire arbeidsvoorwaarden• Relatie met collega’s• Fysieke werkomgeving• Relatie met leidinggevende• Arbeidsomstandigheden• Baanzekerheid

Tevreden

Neutraal

Ontevreden

van de fabriek en een markt die werd overspoeld met

Zelf-actualisatieerkenning

(zelf-imago, reputatie, eigendunk, zelfrespect)

sociale behoefte(erbij horen, saamhorigheid,

liefde, interactie)bestaanszekerheid

(lichamelijke veiligheid, arbeidszekerheid)fysieke behoefte

(eten, onderdak, kleding)

Groei

Behoud

goedkope (gebruiks-)goederen, maar de arbeidssituatie werd niet beter: lange werktijden en slechte en gevaarlijke werkomstandigheden.Protest tegen deze slechte arbeidsomstandigheden en scheve arbeidsverhoudingen kon niet uitblijven. De Rus-sische Revolutie (1918), waarbij alle productiemiddelen in eigendom van de Russische staat kwamen, was hierin een keerpunt. Voor veel fabriekseigenaren, die volledig afhan-kelijk waren van een stabiel arbeidspotentieel, vormde het protest een schrikbeeld. Inzicht in de manieren waarop medewerkers gemotiveerd konden worden, werd van groot belang om te voorkomen dat arbeiders zó ontevre-den zouden worden dat dit zou leiden tot een revolutie. Dit was het begin van onderzoeken naar motivatie en management.

In de afgelopen honderd jaar zijn heel veel onderzoeken gedaan die inzicht hebben gegeven in de relatie tussen motivatie, inspiratie, ambitie en ontwikkeling en producti-viteit. Veel van de hedendaagse managementtheorieën leunen sterk op de resultaten van deze onderzoeken, die overigens hun oorsprong hebben in de psychologie en binnen dit vakgebied allang zijn afgeschreven. Blijkbaar hebben managers genoeg aan simpele modellen om de mens aan te kunnen sturen, maar hebben psychologen een complexer model nodig om de mens te begrijpen.Wat zijn de belangrijkste theorieën van de afgelopen negentig jaar? We zetten ze kort op een rij:

Hawthorne experimentEen onderzoek in de Hawthorne-fabriek van Western Electric vlakbij Chicago aan het eind van de jaren twintig wees uit dat de productiviteit van arbeiders steeg op het moment dat de verlichting in de fabriekshal werd versterkt èn gedimd, maar ook wanneer de pauzes werden

Maslow piramide

Motivatie-Hygiëne theorie

Coaching 2 - 2012 | 1�

ADVERTENTIE

WEER TIJD VOOR UW BOOTTRIP?DOE DAT SAMEN MET RSA!

Uw passie verzekeren is een vak apart. Met meer dan 300 jaar ervaring zorgen wij voor een verzekeringspolis voor uw yacht of boot. Onze polis dekt onder anderen uw boot, de trailer, persoonlijke bezittingen en schade aan derden.

Geniet nòg meer van uw volgende boottrip met de Pleasure Craft verzekering van RSA!

ten realiseren is het gevolg van het feit dat mensen geen dingen zijn die gemotiveerd en gecontroleerd moeten worden, maar vierdi-mensionale wezens met een lichaam, hoofd, hart en ziel.

Pink: intrinsieke motivatieEen recent boek dat zeer positief is ontvangen is Drive (2011) van Daniel Pink. In Drive drukt Pink zijn lezer op het hart alles te vergeten over hoe mensen te motiveren, omdat de oude manier van belonen en straffen niet meer werkt. Het nieuwe motiveren haakt in op de intrinsieke motivatie van de mens. Het geheim van goed presteren en van plezier en zin in het leven en het werk is, hoe verrassend, de diep gevoelde behoefte om ons eigen leven te bepalen, nieuwe dingen te leren en te creëren en bij te dragen aan zinvolle zaken.

Wat heeft negentig jaar onderzoek opgele-verd? Opvallend is dat al deze onderzoeken komen tot een indeling die het relatieve belang van aspecten die mensen kunnen moti-veren ordent en dat die ordening niet veel van elkaar verschilt. Verder zijn de theorieën gestoeld op de psychologie en daardoor sterk beïnvloed door het humanisme: ontplooiings-

mogelijkheden, verheffi ng van de mens, ruim-te voor eigenheid en zelfstandigheid staan centraal. Toch heeft dit nog niet geleid tot de ultieme ‘formule’ voor een effi ciënte aanstu-ring en motivatie van medewerkers.

Covey en Pink geven aan dat traditionele managementpraktijken zich baseren op een onjuist paradigma over onze menselijke aard. Anderzijds is de vraag of de humanistische ambitie (gericht op ontplooiing, verheffi ng, eigenheid en zelfstandigheid) wél de juiste weergave is van de menselijke aard en hieraan gekoppelde behoeften. Immers, de maffi a of een gang, niet echt een voorbeeld van een op het humanisme gestoelde organisatie, is wel uitermate effectief in het motiveren en benut-ten van de ambities van haar leden. Tegelijker-tijd blijkt het bestaan van bepaalde behoeften of mogelijkheden niet automatisch te leiden tot het streven of de ambitie ze ook daadwer-kelijk te realiseren. Verder blijkt dat ambitie eerder een relatief stabiele persoonlijkheidsei-genschap en dus moeilijk te ontwikkelen is.Het lijkt erop dat effectief motiveren meer aansluit op de waarden die ten grondslag lig-gen aan het handelen van mensen. Sommige mensen willen altijd presteren, anderen stel-

‘Negentig jaar onder zoek heeft nog niet geleid tot de ultieme ‘formule’ voor een efficiënte aansturing en motivatie van medewerkers’

1� | Coaching 2 - 2012

Breathe-IT BV - MOBOTIX Authorized DistributorBulevar Gob. N. Debrot 41A - Bonaire, Dutch Caribbean | Schottegatweg Oost 171D - Willemstad, CuracaoCaribbean: +599 717 2626 - Fax: +599 717 2892 | USA: +1 (954) 357-0583 | The Netherlands: +31 59 971 1374E: info@breathe-it.net – support@breathe-it.net – sales@breathe-it.net | W: www.breathe-it.net or www.mobotix.an

/ RFID Cards

MOBOTIX App for iPhone and iPad

Coaching 2 - 2012 | 1�

ADVERTENTIES

len juist sociale verbanden voorop, weer ande-ren willen zekerheid en duidelijkheid creëren, sommigen hechten aan durf, tempo en kracht, anderen zoeken veiligheid en geborgenheid en weer anderen willen vooral analyseren, doorgronden en begrijpen. Wanneer een manager inzicht heeft in de basiswaarden van het handelen van de medewerker, kan daarbij een gericht instrument voor motivatie worden gekozen, zoals uitgewerkt in onderstaande tabel.Dat motivatie de organisatie ten goede komt ligt voor de hand, maar maakt ambitie de medewerker gelukkig? Uit Amerikaans onder-zoek1) blijkt dat ambitie wel leidt tot het bezoe-ken van betere universiteiten, het vinden van

betere banen en tot hogere lonen, maar niet tot veel meer geluk. Het realiseren van de ambitie leidde bij de respondenten maar in zeer beperkte mate tot een gelukkiger leven en veel vaker tot een korter leven. Ambitie ging vaak ten koste van gezond gedrag, even-wichtige sociale netwerken en stabiele rela-ties. Zo bekeken is het nog maar de vraag of het goed is ambitieus te zijn...

Meer informati e:www.123test.nl/ambitiewww.danpink.comhttps://www.stephencovey.com

1) http://newsinfo.nd.edu/news/29204/

basiswaarden voor handelen Ambitie en motivatiefactoren

Vooruitgang, resultaten en prestaties Stellen van targets en belonen door middel van een bonusSociale verbanden Bewaken van gelijkheid en betrekken bij besluitvormingZekerheid en duidelijkheid creëren Creëren van baanzekerheid en aandacht voor jubileaDurf, tempo en kracht Bieden van afwisseling en geven van respectVeiligheid en geborgenheid Scheppen van routines en associaties, aandacht voor rituelenAnalyseren, doorgronden en begrijpen Creëren van uitdagingen en bieden van vrijheid en ruimte

MEEronlinE

THEMA AMBItIE EN MOtIVAtIE VAN UW MEDEWERKERS

‘Zo bekeken is het nog maar de vraag of het goed is ambitieus te zijn’

16 | Coaching 2 - 2012

rUBriEK

Coaching 2 - 2012 | 1�

Tekst Oscar van DamBeeld Marika Ringnalda

In gesprek met Antonio Muyale

Antillean Flight Services houdt zich bezig met de afhandeling (ground handling) van vliegtui-gen die op Curaçao landen. Dat zijn alle zaken die moeten gebeuren zodra een vliegtuig landt. Uit- en inladen, schoonmaken, logistiek, inchecken van passagiers, kaartverkoop et cetera. Volgens Muyale besteden de meeste luchtvaartbedrijven dergelijke zaken in het buitenland uit. ‘Op Aruba hebben we met de familie eenzelfde bedrijf, dat zich ook bezig houdt met afhandeling. Dat bedrijf heet General Air Services en is opgericht in 1972. Het zijn twee los van elkaar staande bedrijven. In 2000 kregen we KLM als klant op Aruba. Daar hadden we altijd van gedroomd.’Muyale legt uit hoe het bedrijf KLM als klant op Aruba heeft kunnen krijgen: ‘Het was op een zaterdag, een dag dat het altijd heel druk is op Aruba. Ik was op de luchthaven aan het werk. Een vliegtuig van ALM landde en een collega wees me op twee mannen die daar uit kwamen. Hij zei dat het hoge heren van KLM waren. Ik wachtte tot ze dichterbij kwamen en liep op ze af. Ik stelde me voor en zei dat we afhandeling deden op de luchthaven; ‘if there is anything we can do for you, please let me

know’ en gaf m’n kaartje. Dezelfde dag nog werd ik opgebeld. We hadden een gesprek en een maand later hadden we KLM als klant. Een jaar later was er een international bidding voor de afhandeling van KLM op Curaçao. Dat won-nen we met General Air Services. Daarom zijn we naar Curaçao gekomen en hebben we ons eigen bedrijf opgericht.’ Met de komst van het bedrijf naar Curaçao werd het monopolie van ALM als afhandelaar op Hato gebroken. ‘KLM werkte toen samen met ALM, maar wilde een nieuwe partner. Veel internationale bedrijven deden mee met de bidding, maar ze hebben voor ons gekozen. Volgens het bedrijf hadden ze goede ervaringen met ons opgedaan op Aruba. Ook was het belangrijk dat we een lokaal bedrijf zijn.’Muyale somt op welke klanten Antillean Flight Services nog meer als klant heeft of waar men voor heeft gewerkt: Martinair (‘die is gestopt’), DEE (‘die is kapot gegaan’), Sky Services (‘die is ook kapot gegaan’). Het geeft aan hoe lastig het is om te plannen in de luchtvaartwereld, waar bedrijven komen en gaan, routes worden aangepast en de politiek zich vrij voelt om beslissingen te nemen. Antillean Flight

directeur Antillean Flight Services

Vindingrijk en hulpvaardig

Antonio Muyale is directeur van Antillean Flight Services. Hij kwam elf jaar geleden van-uit Aruba naar Curaçao om het bedrijf op te zetten en kan terugkijken op elf jaar hard werken. ‘De luchtvaartwereld is zwaar. Elke dag trekken we met onze medewerkers een lange sprint.’ Volgens Muyale zijn er in de luchtvaartwereld veel zaken waar je geen invloed op kunt uitoefenen, maar die wel je werk beïnvloeden. ‘Daar moet je tegen kunnen.’

1� | Coaching 2 - 2012

ADVERTENTIE

Services verwerkt nu de vluchten van KLM, Tiara Air en Avior met een groep van 75 werknemers. Het bedrijf wil uitbreiden, maar heeft tot ergernis van Muyale tot nu toe geen enkele van de nieuwe luchtvaartmaatschappijen die op Curaçao gaan vliegen (Air Canada, Air Berlin, Copa et cetera) aan zich kunnen binden. ‘Maar we willen wel uit-breiden. Sinds Martinair is gestopt, zitten we heel tight.’

Is de luchtvaartbusiness een lastige business?Antonio Muyale lacht en zucht en zegt: ‘Het is moeilijk. Everyday is a challenge. Zeker als er een grote vlucht komt. Alles moet je doen om te zorgen dat het vliegtuig na de landing weer op tijd kan vertrekken. Vaak giert de adrena-line door mijn lijf. Want als de vlucht niet op tijd vertrekt omdat wij een fout maken, kun je direct je contract verlie-zen. Door de internationale luchtvaartorganisatie IATA zijn contracten in de luchtvaart gestandaardiseerd. Daarin staat dat contracten een opzegtermijn hebben van twee maanden. Maar als een afhandelingsbedrijf bijvoorbeeld een grote fout maakt, kan een luchtvaartmaatschappij per direct het contract opzeggen. Maar aan de andere kant moet je als bedrijf investeren in mensen en equipment. We hebben prijzige equipment aangeschaft om de kisten te ontladen en van electriciteit en koude lucht te voorzien, dat laatste voor de airconditioning. En ook een airstarter. Je maakt veel kosten, maar hebt geen zekerheid.’Muyale is van huis uit architect, net als zijn vader. Het familiebedrijf verzorgde naast ground handling ook werk als architectenbureau. Na het plotselinge overlijden van

THEMA IN GESpREK MEt ANtONIO MUYALE

de vader van Antonio, sprongen de zonen direct in het werk. Van het architectenwerk komt bij Antonio niets meer (‘toch zet ik, wanneer ik zelf vlieg, op de immigratie-papieren altijd architect als beroep’). ‘Als je eenmaal in deze business van ground handling zit, ga je er niet meer uit. Het kan heel lucratief zijn, maar het is ook heel risky. Het heeft veel te maken met de frequentie van vluchten. Als je maar één vlucht per dag hebt, kun je je werknemers geen fulltime job bieden. Als je meer vluchten per dag hebt, kun je iedereen de volle acht uren shift geven. Op Curaçao is de frequentie gering. Toen we hier in 2001 kwa-men had KLM drie vluchten per dag, waaronder de vlucht naar Quito. Na een jaar zijn ze naar Bonaire gegaan met twee vluchten. En toen zat ik met al mijn equipment en al mijn mensen en maar één vlucht per dag.’

Terwijl je er geen invloed op hebt. Hoe ga je daar mee om?‘Meteen met minder mensen werken, kortere diensten. Deeltijdcontracten opstellen, want ik heb mensen op de ramp (de landingsbaan, red.), die werken drie uur per dag. Bij het inchecken werken onze medewerkers zes à zeven uur per dag. Soms moet je nu eenmaal reduceren. In de afgelopen jaren zijn we gegroeid en gekrompen en weer gegroeid en gekrompen; gebaseerd op het aantal vluch-ten. Daar moet je je op aanpassen.’

Hoe behoudt je de goede mensen? Want als je ze geen vol-ledige werkdag kunt bieden, vinden ze zo elders een baan.‘Voor de goede mensen zoeken we uren, zodat we die een

‘Elke ochtend als ik wakker word, is het eerste wat ik doe kijken of de vlucht op tijd uit Amsterdam is vertrok-ken’

Coaching 2 - 2012 | 1�

volledig contract kunnen bieden. We hebben een groep van vaste mensen en daar omheen een groep mensen die deeltijd kunnen worden ingezet. En die groep vaste men-sen zijn echte airport mensen, dat zijn heel speciale men-sen. Die houden van de luchtvaart, van een luchthaven. Ze vinden het niet vervelend om op vreemde uren te werken. Meestal zes keer per week. Die kunnen zo’n schema aan, die houden van de uitdaging.’

Want je moet elke dag presteren?‘Het is elke dag een soort sprint. En als je bij de finish bent, is het ook klaar. Rennen, rennen, rennen om de vlucht af te handelen en dan lekker naar huis om te rusten. Want als de kist niet op de grond is, hebben we niets te doen. Voorbereiden en inchecken gebeurt wel. Maar zodra de kist is geland, is iedereen - op de operations, op de ramp, de schoonmakers - aan het rennen.’

Zijn de schoonmakers ook in dienst?‘We hadden de schoonmaak eerst uitbesteed. Maar de schoonmaakbedrijven gingen steeds failliet. Nu hebben we een groep dedicated vrouwen die hier in de buurt woont. Het is maar een half uurtje werk, maar we betalen ze twee uur. Maar om aan zo’n groep te komen, moet je wel door een hele groep mensen heen, voordat je de juiste personen vindt. Niet iedereen wil zulk werk doen. Dat zoe-ken naar mensen, doe ik met een station manager. Verder hebben we een ramp manager en een maintenance mana-ger in dienst.’

Is het niet lastig en kwetsbaar om onder hoge druk te moe-ten presteren met een team waarvan slechts een kern in voltijd vaste dienst is?‘Tja. Zo is de luchtvaardwereld. Op Curaçao hebben we vier bedrijven die afhandeling doen, op een relatief kleine luchthaven. De concurrentie is dus groot. Op Aruba had-den we dat ook, maar daar zijn de afhandelingsbedrijven terug gebracht tot twee. Maar vier is veel. Dat maakt de sfeer om in te werken lastig. De concurrentie is groot. Als wij een fout maken, zijn er direct bedrijven die onze klant willen overnemen.’

Is de concurrentie ook te merken op de werkvloer?‘We helpen elkaar wel op de werkvloer. Dat was niet zo toen ik hier kwam. Ik kwam als tweede afhandelaar. KLM besloot echter het niet vroegtijdig bekend te maken. Als ze, zoals gebruikelijk is, een maand opzegtermijn hadden gegeven dan was er een risicio dat de service in de laatste periode minder zou worden. Dus wij moesten ons in het geheim voorbereiden. En daarna met security en politie erbij de eerste vlucht afhandelen. Dat is elf jaar geleden.

Hoe bent u betrokken bij de dagelijkse afhandelingen? Zit u er dicht op? Motiveert u de mensen elke dag?‘Ik werk samen met mijn mensen. Ik sta er gewoon tussen. Elke dag. Dat is een bewuste keuze. Enerzijds omdat we kleinschalig zijn, we hebben niet de luxe dat ik de hele dag achter m’n bureau kan blijven zitten. Maar aan de andere kant houd ik er ook van. Ik heb lang genoeg op kantoor gezeten met een das om. Maar het is ook goed dat ik er bij ben. Ik zie alles wat er gebeurt. En elke onregelmatigheid kunnen we direct oplossen. Dat moet ook wel want de KLM maakt elke dag een rapport. Hoe vlug de eerste koffer op de band is. En hoe laat de laatste. Of de eerste koffers op de band ook de priority koffers zijn, dergelijke zaken. Maar ja, wij moeten soms omgaan met onvermoede zaken. Als de band kapot is, moeten we iets verzinnen. Want de KLM moet op tijd weg. Als dat betekent dat we de koffers één voor één moeten tillen, dan moeten we dat zo doen. En dat is ook regelmatig gebeurd.’

Dan helpt u ook mee?‘Ja hoor. Dan til ik gewoon mee.’ Lachend: ‘Als de mensen vragen wat mijn baan is, dan zeg ik: kofferdrager’.

Hoe houdt u de mensen gemotiveerd? Je kunt je namelijk geen off-day veroorloven.‘We hebben trainingen. Maar de motivatie komt bij ons van binnen. Dat soort mensen zoeken we. Als ze zich niet goed voelen, kunnen ze gewoon naar huis. We willen nie-mand forceren. We staan heel dicht bij elkaar in het bedrijf. We zijn een familie. Ook oud-werknemers die nog in de luchtvaart werken, komen nog naar ons toe, komen naar onze feestjes.’

Bent u een manager die tussen de mensen staat?‘Jazeker. Bijvoorbeeld in het begin. De mensen van de ALM waren fel tegen ons. We braken hun monopolie. Die managers keken me niet eens aan. Maar op de ramp hel-pen we elkaar, want de vliegtuigen moeten weg. Dat is in het voordeel van Curaçao Airport, van Curaçao en dus van ons.’

Helpt u zelf ook een handje met de techniek?‘Ja hoor. Van jongs af aan houd ik van sleutelen. Dus dat doe ik nog steeds.’

En nog steeds elke dag adrenaline.‘Nee. Als alles op tijd is, als alles goed loopt, ben ik rustig. Maar elke ochtend als ik wakker word, is het eerste wat ik doe kijken of de vlucht op tijd uit Amsterdam is vertrok-ken. Soms komt het vliegtuig een uur eerder aan. Dan krijgen al onze werknemers een sms-je. Maar als ik thuis kom aan het eind van de dag, ben ik rustig.’

En dat is de KLM ook?‘De KLM heeft een honderd procent on time performance op Curaçao. Daar ben ik trots op.’

�0 | Coaching 2 - 2012HYATT name, design and related marks are trademarks of Hyatt Corporation. ©2011 Hyatt Corporation. All rights reserved.

Our outstanding meeting facilities offer exactly what you need for a successful business gathering.

Select the space to suit your corporate event from a wide array of choices. For more information contact our

Events Department at ��� � ��� ���� or visit curacao.hyattcatering.com. Hyatt. You’re More Than Welcome.

��� � ��� ���� �������.�����.���

���� ���� ���� � �������. ������� �� ����������.

CUR28708.01_Ad.indd 1 5/11/11 12:20 PM

Coaching 2 - 2012 | �1

Bedrijfsongelukken met fatale gevolgen voor mens en milieu waren in de afgelopen decennia wereldwijd belangrijke triggers om ‘veilig werken’ veel beter te bor-gen dan voorheen. Overheden ontwikkelden na deze inci-denten samenhangend veiligheidsbeleid, vertaalden dat in wet- en regelgeving en zagen met steeds beter geoutil-leerde inspectieteams toe op de bedrijfsveiligheid. Bedrij-ven voerden op hun beurt risico-inventarisaties uit, imple-menteerden managementsystemen, investeerden in vei-lige werkmethoden en apparatuur en leidden werknemers en eigen veiligheidscoördinatoren op. Zo werkten zij systematisch aan meer kennis en veiligheidsbewustzijn binnen het bedrijf.

Caribische werkelijkheidOok in de Dutch Caribbean neemt het veiligheidsbewust-zijn zichtbaar toe. Zo liet de Antilliaanse aannemersver-eniging (AAV), een vereniging van meer dan dertig aanne-mers, de Caribbean Safety Standard ontwerpen om invul-ling te geven aan goed en veilig werknemerschap. Deze standaard, een praktisch en werkbaar raamwerk van pro-

Veiliger en gezonder werken, niemand zal er tegen zijn. Maar ingrijpende verbeteringen brengen ingrijpende investeringen met zich mee. In onze regio blijken op dit gebied enkele positieve ontwikkelingen plaats te vinden. Coaching ging op onderzoek uit.

Tekst Maya Mathias en Margo Groenewoud

cedures, processen en protocollen om veiliger en gezonder te werken, is ontwikkeld volgens de richtlijnen van de International Labour Organization (ILO), maar aan de Cari-bische omstandigheden aangepast. De standaard sluit aan bij actuele trends en is niet al te complex. Bovendien is het een groeimodel waarmee een bedrijf, als het dat wil, stapsgewijs kan toewerken naar een officiële certificering. Wellicht het meest positieve van de Caribbean Safety Standard is dat deze zeker niet alleen voor de bouwsector is bedoeld. Michiel van Ewijk, managing director van lokaal/regionaal adviesbureau bpo caribbean nv, was betrokken bij de ontwikkeling van de standaard. ‘De Carib-bean Safety Standard is geschikt voor alle bedrijven die te maken hebben met risicovol werk’, vertelt hij. ‘Dat kunnen dus ook raffinaderijen, kantoren, hotels en ingenieursbe-drijven zijn. Wie de standaard serieus implementeert, onderscheidt zich als ‘veilig bedrijf’ ten opzichte van de (minder veilige) concurrentie, consument en overheid. Het zou er in de toekomst toe kunnen leiden dat ‘veilige’ bedrijven de voorkeur krijgen bij een aanbestedingsproces of behoorlijke kortingen op allerlei dure bedrijfs- en zorg-

THEMA

MEEronlinE

RetuRn on pReventionAANdAChT Voor bedrijfsVeiliGheid looNT

�� | Coaching 2 - 2012

ADVERTENTIES

YOUR

TRUSTED PARTS

& SERVICE LEADER

The beautiful fulfi llment of an athletic vision.

Colombiaweg 1 Tel 869 2107 / 868 0071

Coaching 2 - 2012 | ��

THEMA

verzekeringen. Door de grotere verzekeraars wordt hier al over nagedacht.’

Zo breed mogelijke toepassingNaast deze directe bedrijfsmatige voordelen, heeft een groei-ende toepassing van de standaard niet alleen voordelen voor de sector maar ook voor de sociale en economische ontwikke-ling van het eiland en de regio. De meerwaarde en herken-baarheid in de markt en de regio worden groter, zoals ook zichtbaar is geworden bij bijvoorbeeld ISO-certificatie. Over-koepelende en ideële organisaties zoals het ‘Bedrijvenplat-form Milieu’ en de ‘Caribbean Health and Safety Foundation’ maken zich hard voor een zo breed mogelijke toepassing van de standaard in de regio.Een omstandigheid die een belangrijke impuls heeft gegeven aan de aandacht voor bedrijfsveiligheid is de opkomst en de impact van internet. Door de komst van social media komen veiligheidsmisstanden veel sneller aan het licht. Indringende beelden van ongezond en onveilig werk verspreiden zich door Facebook en Twitter als een lopend vuurtje. Van Ewijk noemt Apple als treffend voorbeeld. De succesvolle innovator kwam negatief in het nieuws vanwege geruchten van mensonteren-de arbeidsomstandigheden bij haar iPod- en iPad-fabrikanten in China. Die zouden niet alleen stress, uitval en ongelukken veroorzaken, maar sommige werknemers zelfs tot zelfmoord drijven. Binnen een mum van tijd ging deze informatie in woord en beeld de wereld rond en stond de Fair Labour Orga-nization op de stoep om onderzoek te doen. Met het oog op verstrekkende imagoschade beloofde Apple meteen beter-schap en kwam in actie. Niet alleen dergelijke druk op bedrij-ven, maar ook een opkomende ‘claimcultuur’ zie je steeds meer in de Dutch Caribbean ontstaan.

Motivatie, innovatie en productiviteit Werken aan veiligheid betekent, volgens van Ewijk, ook de koude tekst van wet- en regelgeving omzetten in warme acties en zichtbaar resultaat met de middelen, systemen en mankracht die daarvoor nodig zijn. Bedrijven die bewust en structureel investeren in veiligheid kennen minder onderbre-kingen, ongelukken, uitval en inhaaltijd. Zij zien bij hun mede-werkers bovendien een significante toename aan motivatie, innovatie en productiviteit. Wanneer bedrijven zichzelf regu-leren met instrumenten zoals de Caribbean Safety Standard en de overheid haar wet- en regelgeving en handhaving wat beter op orde heeft, kunnen de eilanden in de Dutch Carib-bean in de nabije toekomst vele miljoenen guldens besparen. Wereldwijd onderzoek wijst trefzeker uit dat preventief wer-ken aan veiligheid loont. De ratio of verhouding tussen de kosten en opbrengsten van veilig en gezond werken is zelfs gemiddeld 1 : 2,2. Een opbrengst van 220%... wie kan daar tegen zijn?

ADVERTENTIE

REtURN ON pREVENtION

Kosten opbrengsten

PPE-kosten Minder ongevallen; minder werkonderbrekingen

Advies Minder inhaaltijd

Training Hogere motivatie en productiviteit

Medische controles Toename kwaliteit

Organisatie Meer innovaties

Investeringen Beter imago

Overig

Kosten en opbrengsten van veilig, gezond en milieubewust werken binnen uw bedrijf

�� | Coaching 2 - 2012

Sueena en Valery zijn beiden op het eiland geboren en pas zeven en negen maanden terug op Curaçao. Sueena ver-huisde op haar vijfde met haar ouders naar Nederland, hoewel haar ouders met regelmaat voor een paar maan-den naar Curaçao kwamen om het contact met het eiland niet te verliezen. Zij studeerde rechten aan de Universiteit Utrecht en Washington College of Law in Washington DC. Valery groeide op Curaçao op en vertrok, zoals zo velen, voor haar studie naar Nederland. Daar studeerde zij bedrijfscommunicatie aan de Katholieke Universiteit Nijmegen.

het eiland bleef trekkenVrijwel direct na afronding van haar studie keerde Valery terug naar het eiland. Hier kon zij aan de slag op de mar-ketingafdeling bij drankgroothandel Licores Maduro, maar zij realiseerde zich al snel dat daar niet haar passie lag. Ze maakte de overstap naar de offshore sector en werd bij Fortis belast met de shareholder services. Na zeven jaar op het eiland kreeg haar man een aanbieding voor een nieu-we baan in Dublin. Ook Valery vond er snel werk. Na zeven jaar Ierland begon het eiland weer te trekken. Het gezin wilde de kinderen hier laten opgroeien. Ook had Valery ervaren dat hulp van de familie onmisbaar is bij het com-bineren van werk en gezin.Sueena omschrijft de twee jaar die ze voor haar studie in de Verenigde Staten doorbracht als haar eerste buitenland-ervaring. Tijdens haar jongere jaren was ze zich niet zo bewust van haar identiteit, maar tijdens haar middelbare schooljaren wilde zij meer weten over het eiland waar zij geboren was. Via OCaN en de Vereniging Antilliaans Net-werk raakte ze steeds meer betrokken bij de Antilliaanse gemeenschap in Nederland. Het lag daarom voor haar omgeving voor de hand dat ze op enig moment zou terug-keren naar Curaçao. Na de afronding van haar studie vond ze echter een baan in Nederland en koos er in eerste instantie voor te blijven. Maar het eiland bleef trekken, mede door de veranderde sociale verhoudingen in Neder-land.

Zelfverzekerd, gestructureerd en kritischVoor Valery was Ierland de kans om goed te maken wat ze niet had gedaan na haar studie: werkervaring opdoen in een andere omgeving dan Curaçao. Voor haar houdt dit de mogelijkheid in om complexere problemen en uitdagin-gen aan te gaan, meer begeleiding en coaching te ontvan-gen en te werken in een omgeving die veeleisend is. Door

Sueena Francisco is advocaat bij VanEps Kunne man VanDoorne. Valery Gomez-trappenberg is accountmanager share-holder services bij Intertrust. In ‘Enkeltje Curaçao’ blikken ze terug op hun tijd in het buitenland, de remigratie beslissing en de terugkeer op het eiland.

THEMATHEMA

deze ervaring is ze zelfverzekerder, meer gestructureerd en kritischer teruggekomen. De terugkeer is daarom ook wel weer wennen, zowel voor haarzelf als voor mensen in haar omgeving. Toch ziet ze in dit gewenningsproces vooral de positieve kant. Het is een kans om van elkaar te leren en ze stoort zich daarom niet aan eventuele vooroor-delen van anderen.De dienstverlening op Curaçao noemt zij als een voorbeeld van iets waar ze aan heeft moeten wennen. De beste ser-vice krijg je op het moment dat je iemand kent. Bij loket-ten lijkt de blackberry voor de baliemedewerker soms belangrijker dan de klant. Moet je dit accepteren en er dus maar niets van zeggen of proberen de ervaringen die je in het buitenland hebt opgedaan en de inzichten die je hebt meegenomen over te dragen? Valery en Sueena geven beiden aan dat het niet eenvoudig is hierin het evenwicht te vinden.

een kwestie van een andere mindsetSueena merkte dat haar omgeving sceptisch was over haar besluit terug te keren toen de onderhandelingen met VanEps Kunneman VanDoorne eenmaal rond waren. Ze zou te Nederlands zijn geworden en moeite hebben met de mentaliteit op Curaçao. Zelf was ze daar veel minder bang voor en eenmaal hier heeft ze er nog geen proble-men mee gehad. Volgens haar is het vooral een kwestie van een andere ‘mindset’: niets verwachten, behalve dat het hier anders gaat. En de grootste winst is het ontbreken van de overdreven stress. Ze werkt nog steeds hard, maar er wordt niet meer verwacht dat ze 24 uur per dag bereik-baar is.

VALERY GOMEZ-TRAPPENBERG

‘De grootste winst is het ontbreken

van de overdreven

stress’

Coaching 2 - 2012 | ��

Tekst Michiel van der VeurBeeld René Bergsma

ADVERTENTIE

SUEENA FRANCISCO

gelijkbaar met die waar ze in het buitenland voor werkten. Het is Sueena opgevallen dat ze hier makkelijker complimenten krijgt op het moment dat dingen goed gaan. Dit maakt de werkomgeving prettiger en geeft een incen-tive om er keihard voor te blijven gaan. In Nederland overheerste toch vooral het idee dat het altijd beter kan en moet. Kwaliteit van levenBeide professionals zijn blij met hun besluit terug te komen naar het eiland. Het is prettig weer terug te zijn in een vertrouwde omge-ving en de kwaliteit van het leven is er voor alle twee op vooruit gegaan. Valery hoopt zich in de komende jaren verder te kunnen ontwik-kelen in haar werk, maar ook te kunnen bijdra-gen aan de gemeenschap en met name de jeugd. Voor Sueena ligt de focus voor het werk in de komende twee jaar op het opdoen van ervaring en in het derde jaar evalueren wat de volgende stap wordt. Daarnaast heeft ze zich bij JCI IOBA aangesloten om zich ook op die manier verder te blijven ontwikkelen en betrokken te zijn bij de gemeenschap.Valery en Sueena concluderen dat het draait om het veranderen van de mindset. Zij advise-ren aan ‘terugkeerders’ om te komen met het besef dat het hier anders gaat. Leer van de mensen die hier zijn gebleven, zoek steun bij anderen die ook zijn teruggekomen en wissel ervaringen uit. Anderzijds kan veel geleerd worden van de mensen die terug willen komen. Werkgevers, collega’s en de samenle-ving zouden daar veel meer gebruik van kun-nen maken. Alleen op die manier kun je young professionals behouden en ze een bijdrage laten leveren aan de ontwikkeling van de orga-nisatie en de samenleving. Dat is immers toch het doel waar we allemaal voor werken.

Hoewel ze alle twee zelf redelijk snel werk hebben gevonden, geven beiden aan dat werk zoeken niet makkelijk is zolang je niet op het eiland bent. Ze vragen zich af of het zou luk-ken op afstand werk te vinden zonder mensen te kennen. Werkgevers zijn erg voorzichtig

met het aannemen van mensen die nog in het buitenland wonen en helemaal als je geen voor hen bekende opleiding hebt gevolgd. Dit doet het effect van ‘bin kas bèk’-projecten deels weer teniet. Uiteindelijk wordt geconclu-deerd dat het netwerk de openingen biedt, maar dat hun kennis, ervaring en opleiding uiteindelijk wel de redenen waren waarom ze zijn aangenomen.

Uitwisseling als een verrijking Sueena geeft aan dat haar tijd in Amerika haar heeft geleerd dat er nuances zijn en meer manieren om iets aan te pakken. Het is belangrijk bereid te blijven de verschillen te zien èn te accepteren. Die uitwisseling is een verrijking en ze raadt iedereen daarom aan - bij wijze van spreken - ook het broodje kaas te proberen als ze naar Nederland gaan. Een-maal geprobeerd, kun je besluiten of je de volgende keer liever kaas hebt dan de lomito van de truk’i pan, of een combinatie. Met andere woorden: leer de andere cultuur ken-nen en laat de ander ook kennis maken met de cultuur van Dushi Kòrsou. Valery herkent dit vooral nu ze weer terug is: ze hoopt door haar kennis en ervaring beschikbaar te stellen, een positieve invloed te kunnen hebben op de mensen met wie ze werkt en bij te dragen aan een verandering op Curaçao.Werken op Curaçao wordt door beiden als positief ervaren. Het valt op dat ze hier meer en verschillende dingen mogen en kunnen doen. De brede ondersteuning die ze in Europa gewend waren, is hier niet in die vorm beschik-baar. Dat betekent dat ze ook zelf wel eens een fax moeten versturen. De teruggang in de luxe van een enorm ondersteunend apparaat en salaris was ingecalculeerd en ondanks de klei-nere schaal van Curaçao, is de professionaliteit van de organisaties waar ze voor werken ver-

�6 | Coaching 2 - 2012

ADVERTENTIES

URALCO BENEFITS TOP 5:

More Negotiation SpaceMore Driving funMore Free TimeMore cash in your PocketMore Financial Stability

WE CAN SUPPLYYOU WITH ANYTYPE OF VEHICLE,ADAPTED TO YOURSPECIFIC NEEDS!

CALL NOW(599-9) 462 - 7960

URALCO B.V. | HABAAIWEG 82, SERU DOMI, CURAÇAO | PHONE (599-9) 462 - 7960 | FAX (599-9) 462 - 7982 | WWW.URALCO.COM

MAHAAIWEG 7 | T: +599 9 737 1924info@dgfmedia.net | www.dgfmedia.net

Coaching 2 - 2012 | ��

THEMA

Stay komt uit Amerika. Hij is groot, rond en sympathiek. Hij praat bijna een uur lang uit het hoofd en lardeert zijn lezing met oneliners, zoals ‘People are afraid of the unknown. Your success is in the unknown’, ‘You can count on change’ en ‘People don’t care how much you know about yourself. You lose business if you don’t care about people’. De bijeenkomst is georganiseerd door HSMAI Curaçao, wat staat voor Hospitality Sales & Marketing Association International. Bijna honderd geïnteresseerden zijn op komen dagen. Veel van hen zijn werkzaam in de hotelsec-tor, internetmedia, toerisme en reclame. Veel van hen hebben een eigen bedrijf en zijn afgekomen op de titel ‘Building profitable relationships – Networking effectively for business and life’.

De tips die Stay geeft, lijken soms voor de hand liggend (‘zorg altijd dat je voldoende visitekaartjes bij je hebt’). Soms zit er meer achter. Stay benadrukt dat, om goed te kunnen netwerken (‘en daardoor een goede business te hebben’), je altijd oog moet hebben voor je omgeving. Want altijd ben je aan het netwerken. Dat kan positief zijn; door vriendelijk, behulpzaam en correct te zijn. En natuurlijk goed werk af te leveren. Maar ook negatief, bijvoorbeeld door weg te kijken als je in een hotellift met vreemden staat. ‘Who’s is networking? Everybody who is breathing’, zo houdt Stay ons voor. Daarvan bewust te zijn is een belangrijk onderwerp van de bijeenkomst. Stay spreekt de bezoekers ook direct aan. Veel mensen zijn deze ochtend ‘gezellig’ naast iemand gaan zitten die ze al kennen. Waarom?, vraagt Stay zich af. Het is veel interes-santer om naast iemand te gaan zitten die je nog niet kent. Dat is netwerken. En om de deelnemers daartoe daadwerkelijk te dwingen, volgt de opdracht om in vijf minuten minstens vijf visitekaartjes te verzamelen van mensen in de zaal die je nog niet kent. Het gevolg is een

eerst wat onwennig handen schudden tussen ‘vreemden’, maar na enkele minuten zoemt de zaal rond van vrolijk geklets. Stay kijkt tevreden toe. Jeff Stay is oprichter, executive director en CEO van BNI Miami-Dade, zoals Stay zelf zegt het snelst groeiende ‘franchise business network’ in Zuid-Florida. BNI is de grootste ‘referral organization’ wereldwijd met meer dan 140.000 leden in 48 landen. Stay is ook een goede en oude vriend van Allan Koolmeyer, account executive bij Jonck-heer Advertising op Curaçao en actief lid van chapter Curaçao van HSMAI. Koolmeyer leidt de lezing van Stay in. Curaçao was het eerste Caribische land dat onderdeel werd van HSMAI, de grootste reis- en hospitality marke-tingassociatie ter wereld. Doel van de HSMAI voor leden: ‘to help you improve yourself both professionally and per-sonally while enhancing the competitive advantage of your companies and Curaçao with our new mission: We are sure to Fuel Sales, Inspire Marketing and Optimize Revenue for our members’. Activiteiten vormen een onderdeel hiervan. De lezing van Jeff Stay was de eerste activiteit op Curaçao van dit jaar. Maar, zo wordt het publiek op het hart gedrukt, ‘er zullen er meer volgen’.Stay zelf weet het publiek in zijn lezing van een uur in te pakken met hartverwarmende voorbeelden van netwer-ken en de prettige gevolgen daarvan. Daarmee is het voor-al een ‘motivational speech’. En een goede. Ondergete-kende verliet de zaal tenminste enthousiast en ook van andere deelnemers kwamen er na afloop positieve reac-ties. En dat is belangrijk, want ‘word of mouth is always working’, zo leert Stay ons. Om die ‘word of mouth’ nog prettiger te laten verlopen, gaf hij ons ook huiswerk mee: ‘Define your business, think about an elevator pitch’. En de volgende keer dat je in een lift staat met vreemde men-sen, staar dan niet naar je schoenen. Pak je visitekaartje, kijk de andere passagiers in de lift recht in de ogen aan en... netwerk!

Tekst Oscar van Dam

De kunst van het netwerken wordt op geen enkele school onderwezen en dat is vreemd. Want netwerken is belang-rijk. Voor iedereen, maar vooral voor ondernemers en helemaal voor wie werkzaam is in de toerisme-industrie. Dat stelt Jeff Stay tijdens een workshop georganiseerd door HSMAI, eind april in het Hyatt Regency Curaçao Golf Resort Spa & Marina.

MEEronlinE

HSMAI-lezing door Jeff Stay

iedereeN NeTwerKT, dUs KUN je heT MAAr beTer Goed doeN

KadanzSchottegatweg Oost 29c

Werving & Selectie

Allemaal uitstekende kandidaten, maar hoe kiest u nu de beste?

Elke kandidaat zet zijn beste beentje voor tijdens het sollicitatiegesprek, maar hoe komt u er nou achter wie goed bij uw bedrijf past? Die keuze vergt tijd maar vooral ook inzicht. Waarom zou u daar alleen

voor willen staan?

Kadanz is ervaren in Werving en Selectie van personeel. Kadanz levert u tijdswinst en expertise-winst, door gebruik te maken van de juiste methoden, processen, wervingskanalen en databases

om de beste ‘match’ voor u te vinden. Zodat u zich kunt bezig houden met uw ‘core business’.

Kadanz werkt

Personeelswijzigingen Curaçao

rogier van den heuvel

Rogier van den Heuvel heeft meer dan tien jaar ervaring in een brede pro-cespraktijk bij een groot internationaal advocaten-kantoor. Hij houdt zich onder meer bezig met bestuurdersaansprakelijk-heidszaken, aandeelhou-ders- en overnamegeschil-len, maar ook met handels geschillen en speci-fieke, product en productie gerelateerde procedures zoals de verhandeling van de elektronische sigaret in Nederland. Rogier is per 1 juni werkzaam bij VanEps Kunneman VanDoorne.

van Simmons&Simmonsnaar Vaneps Kunneman Vandoorne

van Houthoff Burumanaar Vaneps Kunneman Vandoorne

Kamla besançon

Kamla Besançon is vanaf 1997 al advocaat op Curaçao en St. Maarten waarna zij zes jaar bij Houthoff Buruma werk-zaam was. Zij zal per 1 juli bij VanEps Kunneman VanDoorne verantwoorde-lijk zijn voor de aansturing van kantoor St. Maarten en tevens de vestiging Curaçao bedienen. Kamla heeft een brede vennoot-schapsrechtelijke ervaring met de nadruk op grens-overschrijdende fusies en overnames, joint ventures, corporate governance en board room advies.

naar Gr8-skillswillem jan stokhof

Willem Jan Stokhof is naast zijn organisatieadviesprak-tijk (Antilles Management Advice) als trainer en coach gaan werken bij GR8-Skills. Willem Jan is mede-eige-naar van GR8-Skills. Zijn specialisaties zijn ontwik-keling van leiderschaps-vaardigheden en Emotio-nele Intelligentie. Hij is ook internationaal gecertifi -ceerd PRINCE2-trainer (Projectmanagement) en een gecertifi ceerde coach.

van naar

Hoe kunt u zich opgeven voor deze rubriek?Verandert u van functie en wilt u graag aangeven wat uw uitdaging in uw nieuwe functie is? Mail dan uw naam en telefoonnummer door naar:redactie@coaching-magazine.net.Wij zullen contact met u opnemen.

ADVERTENTIE

Coaching 2 - 2012 | ��

T: +(5999) 736-4588 | www.proTec-curacao.com

Our products have the best warranty:7 years warranty on compressor5 years warranty on all ac parts1 year warranty on installation

cITY muLTI® sYsTem mr. sLIm InverTer mInI spLIT unITs

*Seasonal Energy Efficiency Rating

phoTovoLTaIc moduLesc LIT unLIT unLIT unITs unITs

proTec mechanIcaL conTracTors Is The dIsTrIbuTor for mITsubIshI eLecTrIc on aruba, bonaIre and curaçao

proTec mechanIcaL conTracTorsDr. Henri Fergusonweg 6, CuraçaoF: +(5999) 736-6944E:info@protec-curacao.com

Van goed naar GR8Samen groeien is ons doel

trainingenpersoonlijke groei

zakelijke competentiessamenwerking

ADVERTENTIES

Adverteren in CoachingCoaching wordt al bijna tien jaar uitgegeven; ieder kwartaal verschijnt met vaste regelmaat een nieuwe editie. Een unicum voor Curaçao waar wij best trots op zijn. Onze lezersgroep bestaat voor het grootste deel uit trouwe lezers, die het blad met meer dan gemiddelde aandacht lezen en op de werkvloer delen met collega’s. Uw bedrijf of product onder de aandacht brengen kunt u dus prima doen door te adverteren in Coaching. Dat kan al vanaf NAf. 465,-. Voor de complete tarievenlijst kunt u kijken op www.coaching-magazine.net.

�0 | Coaching 2 - 2012

Scenariodenken

THEMA

Coaching 2 - 2012 | �1

Tekst Willem Jan Stokhof

Laten we eerst stilstaan bij de vraag wat sce-nariodenken is. Om meteen een misverstand uit de weg te ruimen: scenariodenken is niet hetzelfde als de toekomst zo betrouwbaar mogelijk voorspellen. Een scenario is het com-bineren van verschillende gebeurtenissen of factoren die zich mogelijk voor kunnen doen en de uit die combinatie van factoren voort-vloeiende gevolgen. Elke combinatie van fac-toren levert een verschillend toekomstbeeld op. Het scenario stelt je in staat alvast na te denken over de mogelijke stappen die je kunt of moet zetten om zo goed mogelijk in te kun-nen spelen op de verschillende toekomst-beelden. Het idee achter scenariodenken is dus niet dat we door de toepassing er van de toekomst min of meer kunnen voorspellen. We passen deze techniek toe opdat we beter voorbereid zijn op wat mogelijk gaat komen. Het stelt ons in staat maatregelen te bedenken en gereed te

hebben die we kunnen toepassen als het sce-nario zich voor doet. Succesvolle bedrijven en overheden passen deze techniek al sinds jaar en dag toe om vat te krijgen op de toekomst, in de zin dat ze voorbereid zijn op een aantal mogelijke uitkomsten. Maar ook voor het ver-antwoord doorvoeren van veranderingen of vernieuwingen in de bedrijfsvoering van je bedrijf is het denken in scenario’s essentieel.

Voor iedereen bruikbaarScenariodenken klinkt ingrijpend, maar het is niet iets dat alleen bij grote trajecten of bij multinationals een rol speelt. Ook de ‘door-snee’ manager kan hier iets mee. Sterker nog, scenariodenken wordt veel gebruikt en we hebben er allemaal mee te maken. Als u bij-voorbeeld een pensioen- of levensverzekering heeft, krijgt u zeer waarschijnlijk van de pensi-oen- of verzekeringsmaatschapij van tijd tot tijd een overzicht (voorspelling) van het later

uit te keren bedrag op basis van een pessimis-tisch, een realistisch en een optimistisch scenario. U kunt op basis van de verschillende bereke-ningen van uw toekomstig pensioen of toe-komstige levensverzekeringsuitkering nu bepalen welke maatregelen het beste passen bij elke uitkomst. De optimistische uitkomst brengt bijvoorbeeld met zich mee dat u ande-re financiële reserves niet meer hoeft aan te spreken en een andere bestemming kunt geven. Voor een neutrale uitkomst zijn mis-schien geen aanvullende maatregelen nodig. En voor de sombere uitkomst kan het nodig zijn een extra verzekering af te sluiten.

Verschillende methodesMaar met welk scenario moet u nu rekening houden? Om daar dieper op in te kunnen gaan, staan we eerst stil bij de verschillende manieren om scenario’s van de toekomst uit te werken. Dat kan met de volgende methodes:1) door middel van extrapolatie (dat wil zeg-

gen doortrekken) van waarneembare trends en ontwikkelingen in het verleden en het heden kan een beeld van de toekomst wor-den geschetst. Deze werkwijze gaat er van-uit dat wat we nu weten en kunnen waarne-men voldoende voorspellende waarde zal hebben voor de toekomst. Er wordt als het ware voortgebouwd op hetgeen zich al heeft voorgedaan.

Verandering en onzekerheid: geen organisatie ontkomt eraan. Hoe gaan bedrijven en organisa-ties om met een toekomst vol onzekerheden? En hoe kunt u uw organisatie zo goed mogelijk voorbe-reiden op eventuele ontwikkelingen? In dit artikel belichten we een benadering die bruikbaar is op alle niveaus: scenariodenken.

ScenariodenkenSleutel tot een robuuste en flexibele bedrijfsvoering

�� | Coaching 2 - 2012

THEMA

2) het schetsen van een wenselijk toekomst-beeld is een andere manier om tot een stra-tegische planning te komen. Dit wensbeeld wordt gebruikt om van daaruit terug te redeneren naar de werkelijkheid van het heden. Welke stappen moeten ondernomen worden om de werkelijkheid zoals die zich nu voordoet, te veranderen in de wenselijke toekomst die is geschetst? Dit leidt tot een beredeneerd stappenplan om van ‘nu tot dan’ te komen.

3) In de scenariomatrix wordt aan de hand van een aantal belangrijke, mogelijke trends de toekomst verkend en beschreven. Door de trends op twee verschillende manieren uit te werken en met elkaar te combineren ont-staat een beeld van de toekomst met ver-schillende dimensies. Twee trends met twee tegengestelde uitkomsten leveren op deze manier vier verschillende uitkomsten en scenario’s op. Van deze methode volgt hier-na een uitwerking.

een scenariomatrix uitgewerkt We nemen voor dit voorbeeld een makelaars-kantoor in Curaçao. Twee belangrijke factoren voor makelaars zijn:1. De economische groei of krimp;2. De waarde van de Antilliaanse gulden ten

opzichte van de euro in verband met de potentiële kopers uit Europa.

De matrix waarin deze factoren met twee ver-schillende trends worden gecombineerd is hieronder grafi sch weergegeven (fi guur 1). De essentie van de uitkomsten van de combina-ties is in de bollen beschreven.

Makelaar Roelant van Olst van Van Olst Real Estate beaamt dat deze effecten inderdaad optreden bij de combinatie van de verschil-lende scenario’s. ‘De gevolgen van de geschetste scenario’s zijn snel te zien. Het is de kunst om vooruit te kunnen kijken en de koers van je bedrijf zo uit te zetten dat je maxi-maal gebruik kunt maken van de mogelijke

kansen die zich voordoen en dat je risico’s zoveel mogelijk afdekt. Als de euro zwak is ten opzichte van de Antilliaanse gulden dan zie je dat het topsegment van de markt nog wel in tact blijft, omdat die kopers niet wakker liggen van een koersverschil. Het segment daaronder zakt duidelijk in. Dat betekent dat de makelaar zijn aandacht meer zal gaan richten op de woningen in het goedkopere segment.’

impact en risicoZeker voor functionarissen met een grote ver-antwoordelijkheid voor het functioneren van en het behalen van resultaten door organisa-ties is het denken in verschillende scenario’s belangrijk. Je kunt nu eenmaal niet alle onze-kere gebeurtenissen pijnloos opvangen. Bovendien kunnen er zich ook onverwachte kansen voordoen voor het bedrijf die we niet onbenut willen laten. Daarom is het verstan-dig in kaart te brengen wat de toekomst ons mogelijk brengen gaat en op welke wijze we onze organisatie daar op kunnen voorberei-den. Een goede manier om hierbij keuzes en prioriteiten te bepalen is het toepassen van een risicobeoordeling.Een veelgebruikte methode voor het beoorde-len van risico’s is de ‘risicotolerantielijn’ uit de PRINCE2-methode voor projectmanagement. De ‘risicotolerantielijn’ geeft aan wanneer een hoger liggend niveau van management inge-schakeld moet worden in een project voor de afhandeling van het risico. Op deze manier kunt u een beredeneerde inschatting maken van de noodzaak tot het treffen van maatre-gelen ten aanzien van de onzekere gebeurte-nissen binnen scenario’s waar uw organisatie mee te maken kan krijgen (fi guur 2).

en wat nu?Door de toepassing van verschillende metho-des kunt u scenario’s uitwerken en een risico-beoordeling doen. Maar dan komt de vraag: en wat nu? Een belangrijke stap in de ontwik-keling van een succesvolle bedrijfsstrategie is het ontwikkelen van sturingsmogelijkheden die in ieder geval toegepast kunnen worden in elk van de mogelijke scenario’s. Ontwikkeling hiervan zal het bedrijf meer fl exibel en daar-mee robuuster maken.In het geval van de makelaar zou dat beteke-nen dat de portefeuille van het woningaanbod in ieder geval woningen uit verschillende seg-menten zou moeten bevatten om enigszins toekomstvast te zijn. Het hoogste segment doet het blijkbaar altijd wel goed en het goed-kopere segment wordt belangrijk in tijden van economische tegenspoed en/of een dure Antilliaanse gulden. In tijden van crisis lijkt het voor de makelaar verstandig om ook nog andere producten of dienstverlening te kun-nen aanbieden.

Figuur 1

Figuur 2

Groei moet voornamelijk

van lokale kopers komen

Minder lokale kopers.

Aandacht vooral op buitenland

richten met goedkope woningen

Weinig belangstelling uit buitenland en stagnatie lokale markt.

Crisis!

Goedkope gulden,

sterke euro

Dure gulden, zwakke

euro

Economische groei

Economische krimp

Business is booming!

De lokale markt als

doel

De internationale

markt als doel

Crisis!

Groei moet voornamelijk

van lokale kopers komen

Minder lokale kopers.

Aandacht vooral op buitenland

richten met goedkope woningen

Weinig belangstelling uit buitenland en stagnatie lokale markt.

Crisis!

Goedkope

sterke euro

Economische krimp

Business is booming!

De lokale markt als

doel

De internationale internationale

markt als doel

Crisis!

Veel potentiële kopers uit het

buitenland

LAAGHOOG

LAAGH

OO

G

impact

10

8

2

9

6

7

4

5

Risicotolerantielijn

kans

zeer hoog

hoog

gemiddeld

laag

zeer laag

zeer laag laag gemiddeld hoog zeer hoog

1 3

SCENARIODENKEN

© Crown copyright 2009 reproduced under license from OGC

Coaching 2 - 2012 | ��

Tips Maak gebruik van mensen in uw bedrijf die in staat

zijn om anders te denken dan de meeste medewerkers: de zogenaamde ‘dwarsdenkers’ of ‘out of the box’ denkers. Het zal de kwaliteit van uw scenarioplanning ten goede komen.

Bedenk van tevoren de factoren in de toekomst die de meeste impact op uw bedrijf of organisatie zullen hebben. Brainstorm over de mogelijke scenario’s en de impact

ervan. Verwelkom eerst alle mogelijke ideeën en invalshoeken. Schrappen van de minder belangrijke elementen gebeurt later.

Gebruik voor de scenario’s realistische parameters. Voorkom gebruik van simplistische benaderingen alleen maar om een verschil in scenario’s te krijgen, zoals: honderd of nul orkanen per jaar als beide aantallen nooit voorkomen.

Werk de scenario’s uit tot het niveau van concrete maatregelen die u kunt treffen. Maak gebruik van een externe gesprekleider, zodat u

zich met het team op de inhoud kunt concentreren.

zijn om anders te denken dan de meeste medewerkers:

denkers. Het zal de kwaliteit van uw scenarioplanning

ADVERTENTIES

FIRST_AD_FATUM.indd 2 23-05-2012 16:51:51

�� | Coaching 2 - 2012

Het is voor menig manager een droom, er een periode hele- maal uitstappen, oftewel: een sabbatical nemen. Weg uit het dagelijkse werkleventje en gewoon totaal wat anders gaan doen. Maar is het opnemen van een sabbatical voor de werknemer mogelijk op Curaçao? En wat kan de waarde er van zijn voor de organisatie?

THEMA

Een jaar totaal wat anders...Een sabbatical op Curaçao

Coaching 2 - 2012 | ��

Tekst Michelle Da Costa Gomez

Wereldwijd, bijvoorbeeld in Nederland en de Verenigde Staten, maar ook in Azië, in landen als Singapore is het begrip sabbatical al behoorlijk ingeburgerd. De mogelijkheid wordt veelvuldig opgenomen in bedrijfsregle-menten en zelfs als secundaire arbeidsvoor-waarde ingezet. Op Curaçao is het nog lang niet zo ver, al zijn er ongetwijfeld genoeg mensen die fantaseren over de mogelijkheid en zijn er enkelen die het gewoon doen.

wat is een sabbatical nu eigenlijk? In feite is het niets anders dan het tijdelijk onderbreken van je werkloopbaan, door het opnemen van een langdurig verlof waarbij je iets totaal anders gaat doen dan je dagelijkse werk. Mensen doen gedurende deze maanden vrijwilligerswerk, maken een wereldreis of volgen een opleiding. Het moet in ieder geval inspirerend en motiverend zijn en de persoon in kwestie aan het eind van het verlof met nieuwe inzichten opnieuw aan de slag laten gaan. De basis van deze wens kan zeer ver-schillend zijn, maar de persoonlijke ontwikke-ling van degene die het verlof opneemt, speelt in de meeste gevallen een cruciale rol.

juridisch kader Voor wie op Curaçao een sabbatical overweegt is de eerste vraag of er een juridisch kader is dat een aanknopingspunt biedt. Het antwoord daarop is simpel, volgens mr. Achim Henriquez, advocaat en partner bij Henriquez & Knoppel Advocaten: ‘Er is op Curaçao geen juridisch kader voor het nemen van een sab-batical en er is juridisch niets waaruit blijkt dat een manager recht heeft op een sabbatical’.Voor werknemers is er dus geen juridisch kader, maar dat wil niet zeggen dat er geen bepalingen zijn in het arbeidsrecht waar een manager die graag toch een sabbatical wil nemen, rekening mee kan houden. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk om onbetaald verlof op te nemen voor een bepaalde periode. ‘De werkgever moet natuurlijk meewerken en dit zal in goed overleg moeten gebeuren. Het is dus niet zo dat het opnemen van onbetaald verlof vrijblijvend is; er zullen altijd goede afspraken met de werkgever gemaakt moeten worden. Lukt dat niet, dan kan men altijd ont-slag aanvragen, op sabbatical gaan en daarna weer solliciteren.’

ontslag als alternatiefHiermee geeft mr. Henriquez al aan waar het bij het nemen van een sabbatical op Curaçao meestal op uitdraait; wie een sabbatical wil nemen, moet doorgaans ontslag nemen en er tussenuit gaan, en later weer solliciteren. Bij het nemen van ontslag moeten dan natuurlijk wel de geldige ontslagregels met opzegtermij-nen in acht worden genomen. Henriquez spreekt hier overigens uit ervaring.

Een aantal jaar geleden had hij, na enkele jaren in een advocatenpraktijk op Curaçao te hebben gewerkt, behoefte aan een verande-ring. Hij nam weloverwogen ontslag. In dezelf-de periode ontmoette hij zijn huidige verloof-de, kon het werken uiteindelijk niet laten en begon een eigen advocatenpraktijk. ‘Van een echte sabbatical is niet veel terecht gekomen, maar mijn leven is wel totaal veranderd’, aldus Henriquez. Voor statutair directeuren die na 1 maart 2004 zijn benoemd geldt overigens een geheel ander regime. Voor hen is artikel 8 lid 2 van het Burgerlijk Wetboek van toepassing, waarin bepaald is dat de relatie met de werkgever niet wordt aangemerkt als een arbeidsovereen-komst. Voor deze groep van personen, overi-gens bij alle wettelijke rechtspersonen, geldt dat zij geen rekening hoeven te houden met de ontslagregels van het arbeidsrecht, maar wel het belang van de vennootschap in acht moeten nemen als zij hun functie willen neer-leggen. Bij de wens om een sabbatical op te nemen zal de directeur dus echt een andere route moeten volgen.

Positieve impulsDat een sabbatical van grote waarde kan zijn voor een organisatie wordt ook onderstreept door Marieke Daemen, kerndocent aan de Faculteit voor Maatschappij- en Gedragswe-tenschappen van de Universiteit van de

Nederlandse Antillen, waar ze onder andere coördinator is van het uitstroomprofiel Human Resource Management (HRM). ‘Het is een positieve impuls, die er in veel gevallen voor zal zorgen dat de werknemer na afloop van het sabbatical extra betrokken is bij de organisatie. Dat de werkgever deze mogelijk-heid biedt zal de motivatie verhogen. Daar staat wel tegenover dat het de nodige papie-ren rompslomp met zich mee brengt.’ Sabbaticals zijn vooral voor kleine organisaties in veel gevallen onmogelijk te geven. Werkne-mers hebben hier vaak een voor de organisatie specifieke opleiding genoten en jarenlang kennis en ervaring opgebouwd. Dit maakt het vinden van tijdelijke vervanging praktisch onmogelijk. Daarnaast zijn de financiële mogelijkheden vaak beperkt. Juist wanneer het om managers en professionals met zeer specifieke inhoudelijke expertise gaat, is deze beperking enorm jammer, omdat tijdens een sabbatical ook voor de organisatie zeer waar-devolle nieuwe kennis en ervaring opgedaan kunnen worden. Het is niet voor niets dat sab-baticals zijn ontstaan in wetenschappelijke instituten, met als doel dat wetenschappers zich gedurende een langere periode kunnen bezig houden met onderzoek, zonder dat ze daarin worden gestoord door dagelijkse werkbeslommeringen.

Voeten in aardeHet regelen van een sabbatical heeft volgens Daemen inderdaad wat voeten in de aarde. Managers moeten een inschatting maken van het werk dat blijft liggen bij afwezigheid van de betreffende werknemer, er moet een ver-vanger worden gezocht en die moet ingewerkt worden. Externe contacten zijn daar overigens ook niet altijd even blij mee. Daarnaast moet je als werkgever ook rekening houden met precedentwerking. Als er eenmaal een werk-nemer een sabbatical mag opnemen zullen er waarschijnlijk ook andere personeelsleden zijn die hiervoor in aanmerking willen komen. ‘Werkgevers staan er vaak niet zo positief tegenover’, aldus Daemen. ‘Het is net als part-time werk, werkgevers willen nog steeds graag dat mensen fulltime beschikbaar zijn. Het hangt natuurlijk ook van het beroep af. In de advocatuur heb ik meegemaakt dat de werkgever juist best wel meegaand was in het laten opnemen van een sabbatical van enkele maanden, terwijl het vaak moeilijk vervang-bare krachten zijn. Maar misschien speelt hier ook een rol dat advocaten beter onderhande-len’, besluit Daemen.

Een sabbatical is nog niet zo simpel op te ne-men als men waarschijnlijk graag zou willen. Goed overleg en een goede planning kunnen het proces stroomlijnen. Maar het begint met de instemming van de werkgever.

�6 | Coaching 2 - 2012

No job too big...no job too small

T o t a l S e r v i c e s C u r a - c a o - M a u r i t s l a a n # 2 - W i l l e m s t a d - T e l 7 3 6 4 9 4 0

W i n d o w C l e a n i n g

C a r p e t & S p e c i a l t y Cleaning

C l e a n i n g p r o d u c t s & m a t e -

H o u s e k e e p i n g

D o m e s t i c C l e a n i n g

Coaching 2 - 2012 | ��

THEMA

Niet alleen cursussen op het ‘vrijetijdsniveau’, maar serieuze opleidingsmodules van univer-siteiten zijn in steeds grotere getale online te volgen. In veel gevallen is het kosteloos ter beschikking gesteld door universiteiten en andere onderwijsinstellingen. Niet alleen uit ideële overwegingen; het is ook een belangrijk PR-tool geworden om studenten te werven voor bepaalde studierichtingen. Voor een ieder die zich wil oriënteren op een bepaald onderwerp of op zoek is naar gerichte infor-matie, is daarmee tegelijkertijd een schat aan documentatie en voorlichting vrijgekomen.

Voor wie op zoek is naar een (gratis) studie, zijn er meerdere mogelijkheden. Enerzijds is er aanbod via populaire sites en applicaties, zoals You Tube en iTunes U. Materiaal op alle oplei-dingsniveaus is hier in grote getale beschik-baar. You Tube biedt met You Tube Edu naar eigen zeggen toegang tot duizenden gratis educatieve video’s van hoge kwaliteit in een gereguleerde omgeving. Onder het motto ‘Educate. Engage. Inspire’ biedt het leraren ook de mogelijkheid een eigen ‘kanaal’ in te richten met lesmateriaal voor hun leerlingen.

Een andere manier waarop lesmateriaal steeds toegankelijker wordt is via sites waarop complete studieboeken gratis te downloaden zijn. Deze initiatieven hebben vaak een com-merciële opzet. Bijvoorbeeld Bookboon, een van oorsprong Deens bedrijf dat via haar web-site kosteloos studieboeken, reisgidsen en managementcursussen aanbiedt. Inkomsten worden gegenereerd uit advertentieverkoop; tussen het lezen door moet de lezer dus wel genoegen nemen wat afleidende reclame. Met jaarlijks 10 miljoen downloads, lijkt het erop dat veel mensen dat geen onoverkome-lijke drempel vinden. Zaak is natuurlijk wel om in dit immens grote aanbod het kaf van het koren te scheiden en boeken te vinden die aansluiten bij het eigen (opleidings)niveau en behoefte.Wie zeker wil zijn van een bepaald niveau les-materiaal, doet er goed aan websites te bezoe-ken van universiteiten. Steeds meer bieden zij zoals eerder aangegeven colleges en ander materiaal aan via eigen websites of overkoe-pelende initiatieven. Het idee van open courseware (het gratis delen van cursusmateriaal) komt oorspronkelijk van

Tekst Saskia Matthijsse

het MIT, Massachusetts Institute of Techno-logy, dat daarmee in 2001 begon en inmiddels meer dan tweeduizend colleges heeft online heeft geplaatst. MIT is ook aangesloten bij de overkoepelende site ocwconsortium.org, waar vanuit Nederland TU Delft en Open Universi-teit aan bijdragen met colleges. Harvard University en MIT gaan nu een stap verder en investeren samen 60 miljoen dollar in een platform voor e-learning, edX. De uni-versiteiten geven aan ervan overtuigd te zijn dat e-learning de toekomst heeft en de wereld zal veranderen. edX is een open access online platform dat onderwijs aanbiedt dat speciaal is ontwikkeld voor het web. Studies zijn online te volgen in eigen tempo en op interactieve wijze. Een diploma van Harvard of MIT is er niet mee te bemachtigen, wel kan er een certi-ficaat behaald worden na het succesvol afron-den van de cursus. Tegelijkertijd dient het platform als instrument voor de universiteiten om te onderzoeken op welke manier de gebruikers studeren en hoe technologie hier-aan kan bijdragen. Volgens hoogleraar Robert Schuwer, expert Open Educational Resources en werkzaam aan de Open Universiteit, zal ook in Nederland deze trend de kop opsteken1). (Nederlandstalig) gratis onderwijs voor ieder-een, we kunnen het alleen maar toejuichen.

Steeds meer lesmateriaal gratis online

Het aanbod van online lesmateriaal neemt een grote vlucht. In de vorige editie van Coaching besteedden we al aandacht aan het fenomeen E-learning, dat sterk in opkomst is. Waren er een paar jaar geleden nog maar enkele cursussen bij wijze van uitzondering ook digitaal te volgen, nu is een groot deel digitaal beschikbaar.

Meer informatie:www.edxonline.orgwww.ocwconsortium.orgwww.bookboon.comwww.studieboeken.nlwww.youtube.com/eduOp YouTube te zien: EdX: The future of online education is now

1) Volkskrant, 5 mei 2012

�� | Coaching 2 - 2012

What factors can assist you to achieve business success?

Information• Acriticalelementfordecisionmakers.• AccuracyandTiming.• Therightperspective.• Therightadvice.People• Peoplecommittedtoyoursuccess.• Peoplewithampleexperience.• Peoplethatareconnectedlocally

andinternationally.• Forensicservices.• Auditservices.• Accountingandadministrative

services.• Implementationofsoftware.• Reorganisationandrefinancing

services.

SantaRosaweg33HCuraçaoN.A.

T+59997381116F+59997476566www.raoco.biz

Intergrated Home Solutions is uw eerste keus voor onderhoud, reparatie en installatie van aluminum ramen, deuren & puien. Wij bieden een compleet pakket aan oplossingen voor iedereen, zowel zakelijk als particulier. Bel voor meer informatie.

INTEGRATED HOME SOLUTIONS

Glashelder de beste.

T: 519 4718 | ihscuracao@gmail.com

1057_IHS_ad_Coaching_90x65.indd 1 2/9/12 14:27

Kaya Rakeliou 28 Curaçao +5999 511-8588 www.mollenconsult.com alex@mollenconsult.com

Insanity: doing the same thing over and over again and expecting different results

Ready for a change?

Wij openen de juiste deuren.

Coaching 2 - 2012 | ��

KPMG Meijburg Caribbean, belastingadviseurs,verleent fi scale diensten vanuit haar kantoren op Aruba, Bonaire, Curaçao en St. Maarten, alsmede vanuit haar “Dutch Caribbean Desk” te Rotterdam. Tevens worden vanuit deze kantoren de Surinaamse en Cubaanse markten bediend.

Voor de uitbreiding van ons team op de diverse locaties zoeken wij gekwalifi ceerde (Senior) Tax Managers en (Junior) Tax Advisers.

Nadere actuele informatie wordt verstrekt op onze website www.kpmg.com/dutchcaribbean

of telefonisch door: Harry Canters / Fong-Mang Cheong: 732-5400

TAX IS OUR BUSINESS!

© 2012 KPMG Meijburg Caribbean, a partnership of limited liability companies under Curaçao law and a member fi rm of the KPMG network of independent member fi rms affi liated with KPMG International Cooperative (“KPMG International”), a Swiss entity. All rights reserved.

Aru

ba-B

onai

re-C

uraç

ao-S

t. M

aart

en-R

otte

rdam

-Sur

inam

e-C

uba

Coaching online lezenOp de website van Coaching zijn al sinds jaar en dag alle artikelen uit het magazine te lezen. Het is een archief dat teruggaat tot 2006 en is veelvuldig geraadpleegd door mensen die informatie zoeken over het werken en leiding geven op Curaçao. Sinds enige tijd publiceren we Coaching ook in opgemaakte vorm digi-taal, via www.issuu.com. Op deze veel bezoch-te site worden tijdschriften, rapporten en andere documenten gepubliceerd voor een miljoenenpubliek. Door Coaching ook aan te bieden via deze site, geven we lezers een extra, prettige manier om Coaching te lezen en tegelijkertijd wordt de exposure voor onze adverteerders vergroot. Als lezer is het moge-lijk om op de hoogte gehouden te worden van alle nieuwe publicaties van Coaching.

http://www.issuu.com/loket1

Thema: culturele diversiteit De volgende editie van Coaching is ons extra nummer van 2012 en staat in het teken van ondernemen, met de focus op de culturele diversiteit die ons eiland kenmerkt. Onze redactie is inmiddels druk bezig met interviews, achtergrondinformatie en rapportage. Voor meer informatie over de inhoud kunt u contact opnemen met hoofd-redacteur Margo Groenewoud, via redactie@coaching-magazine.net. Wilt u adverteren in deze speciale editie? Er zijn nog enkele plaatsen beschikbaar, Annemarie Post en Ivette van der Velden informeren u graag over de mogelijkheden.

FacebookCoaching is ook al enige tijd te vinden op Facebook. Het podium waarop veel mensen en bedrijven hun gezicht laten zien, is ook voor Coaching een goede plek gebleken om lezers te ‘ontmoeten’ en te voorzien van extra informatie. We selecteren met regelmaat relevant nieuws voor u als manager of plaatsen een link naar een onderwerp waarvan wij denken dat het aandacht verdient. Volgt u Coaching magazine, dan wordt u ook op de hoogte gehouden van lokale evenementen die relevant zijn voor uw werk (omgeving).

www.facebook.com/coachingmagazine

Coaching Nieuws

Extra editie 2 0 1 2

�0 | Coaching 2 - 2012

THEMA

directeur AFAS

Vanuit een historisch pand aan de Handelskade, met uit- zicht over het water en de pontjesbrug, werkt de Curaçaose vestiging van softwarebedrijf AFAS aan admini-stratieve oplossingen. Directeur pim Steinmeijer begon eind 2007 aan dit Curaçaose avontuur en zette sterk in op marke-ting. Zoals het moederbedrijf in Nederland hoofdsponsor van voetbal club AZ is, zo ondersteunt AFAS ook op Curaçao diverse sportevenementen.

De werkplek

van...

pim Steinmeijer

Coaching 2 - 2012 | �1

Tekst Mirjam BoersBeeld Madeline Hewitt

Aan de voorgevel is duidelijk te zien waar AFAS sinds begin april van dit jaar huist. Grote let-ters geven het pand uit 1937, voorheen de plek van Curaçao Trading Company (CTC), een modern tintje. Zo oud als het gebouw van bui-ten is, zo modern is het van binnen. Via mar-meren traptegels kom je op de derde verdie-ping via een glazen deur bij AFAS. De zwarte, leren design stoelen, een flatscreen en kleur-rijke Curaçaose kunst doen je de historie even vergeten. Vanuit de stoelen in de entree kun je van het uitzicht genieten. Ook staat er een grote Shi Shi pop, speciaal ontworpen voor AFAS. Als je verder loopt, zie je een blauwe balie met ver-licht logo, een echte bar, werkplekken met een tafelvoetbalspel ter ontspanning, een verga-derruimte en een groot en modern opleidings-lokaal.

digitaal totaalpakketNaast Pim als directeur, werken er bij AFAS op Curaçao consultants, support medewerkers en accountmanagers. In totaal telt het bedrijf zeven mensen. De verwachting is dat er dit jaar nog een paar medewerkers bijkomen. ‘Onze business is het leveren van een systeem waarmee je volledige administratieve proces-sen automatiseert. We bieden een totaalpak-ket, wat wil zeggen dat de bedrijfsgegevens maar in één systeem worden vastgelegd, zoals de financiële, logisitieke, salaris- en de perso-neelsadministratie. Een voorbeeld: een werk-nemer wil volgende week een dag vrij. Hij stuurt een zogenaamde verlof-workflow in en deze komt automatisch bij de manager en bij P&O. De aanvraag wordt na goedkeuring met-een in het systeem verwerkt.’ Er wordt dus niet meer gewerkt met papier, simpelweg omdat veel tegenwoordig digitaal kan. Het zogeheten ERP-systeem - dat staat voor Enterprise Resource Planning - wordt ook online aangeboden aan de klant. ‘Wij zorgen voor het technisch onderhoud, de back-ups, maar het is ook nog steeds mogelijk om de software bij de klant zelf te installeren. Daarnaast bieden we een klant-portal waar

klanten 24 uur per dag, zeven dagen in de week vragen kunnen stellen en een telefoni-sche helpdesk . We geven trainingen aan bedrijven om met het pakket te werken.’

CuraçaoPim studeerde Bedrijfskundige Informatica in Utrecht en deed zijn ervaring op bij Yacht, Getronics en RAET, voordat hij bij AFAS begon. ‘Ik startte als consultant, vervolgens werd ik accountmanager en nu mag ik al vijf jaar het kantoor op Curaçao draaiende houden. We kwamen met vakanties al op Curaçao en von-den het een heerlijk eiland. Ik had al lang laten doorschemeren dat ik hier wel wilde werken natuurlijk’, lacht Pim.Met de andere vestigingen in Nederland en België is regelmatig contact. In totaal heeft AFAS 350 medewerkers en meer dan 10.000 klanten. ‘Het hoofdkantoor bevindt zich in Leusden, waar vanuit een theater één keer per maand het ‘officieel café’ wordt gehouden. Iedereen logt dan in op de interne verbinding en zo kun je elkaar zien en horen. Tijdens dit ‘café’ worden de cijfers van de drie landen gepresenteerd en andere belangrijke punten besproken. Nu gaat het bijvoorbeeld over het nieuwe sponsorcontract van AZ. Ook kick off-sessies met klanten houden we in het theater, dat geeft een heel andere sfeer dan een verga-derzaal’, vertelt Pim.

‘Niemand heeft een secretaresse bij AFAS, ook de CEO niet’

ochtendritueelElke morgen slaat Steinmeijer de balkon-deuren open om van het uitzicht te genie-ten. Even wakker worden met een kop koffie of thee, dan opent hij zijn mail en begint aan de dag. ‘Ik heb veel afspraken, dus ben vaak meteen op pad of naar een interne vergade-ring. Daarnaast ben ik nu ook even druk met het regelen van praktische zaken voor het gebouw.’

Kale werkplekDe kamer van de directeur ziet er nog wat steriel uit. Een bureau met een computer-scherm, een telefoon, een printer en een scanner. En slechts een klein stapeltje pape-rassen, alles gaat immers digitaal. Je oog valt meteen op de muismat; een klein Perzisch tapijtje uit Dubai. In de hoek staat een groot bloemstuk met felicitaties voor het nieuwe pand, gekregen van HBN Law. Aan de muur hangen drie schilderijtjes van Haïti, die uit Nederland zijn meegenomen. Gelukkig maakt de rode vloerbedekking veel goed en fleurt de zelfgemaakte pennenbak van de kinderen als vaderdagcadeau de boel op. ‘Er moet zeker nog wat bij, maar niet te veel.’ Wat verder opvalt is een blauwe kast waar met één druk op de knop een flat screen uitkomt voor presentaties. Een secre-taresse ontbreekt. ‘Niemand heeft een secretaresse bij AFAS, ook de CEO in Nederland niet. Wij zien de taken die een secretaresse oppakt, niet als iets wat samen zou moeten komen in een aparte functie, maar als iets wat bij elke functie hoort. Voor mij is het prettig werken, ik wil baas zijn over mijn eigen agenda en bereikbaar zijn voor mijn klanten.’

Tot slot‘Ik wil graag met AFAS op naar 2.0, dus behoorlijk doorontwikkelen, en uiteindelijk marktleider worden, dat zou het mooiste zijn.’ Vanuit het pand aan de Handelskade wordt daar in ieder geval al hard aan gewerkt.

�� | Coaching 2 - 2012

rUBriEK

The Joris Luyendijk Banking Blog

Voor The Guardian houdt antropoloog Luyendijk sinds halverwege 2011 een blog bij over de fi nanciële sector in Londen. Wat er in ‘The City’ gebeurt, heeft invloed op de wereldeconomie en dus op ons allemaal, maar er is niet veel openheid over de gang van zaken. Luyen-dijk, voormalig correspondent in het Midden-Oosten en schrijver van diverse boeken, dook in de keiharde wereld van aandelen, analyses en ontslag op staande voet. Ook te volgen via twitter: JLbankingblog

www.guardian.co.uk/commentisfree/joris- luyendijk-banking-blog

mixed media

[blog]

Speech Writer

Staat u binnenkort voor een publiek en wordt er een speech in het Nederlands van u verwacht? Deze app helpt u een aardig eind op weg. Op basis van een beproefde methode wordt uw toespraak volgens een bepaalde manier opgebouwd. U kunt gebruik maken van quotes, tips en historische gegevens die in de app zijn verwerkt. De speech kan worden omgezet naar handige spreek-kaartjes, die tijdens de speech bij de hand gehouden kun-nen worden.

2,39 euroApp voor iPhone

[app]

The Lean Startup: how today’s entrepreneurs use continuous innovation to create radically successful businesses• Eric Ries

In dit boek legt Ries op een heldere manier uit hoe om te gaan met de strategische uitdagingen van beginnend ondernemerschap. Hij laat zien dat je moet blijven bijstu-ren en innovatief bezig moet zijn. De auteur onderbouwt elk principe met eindeloze praktijkvoorbeelden, maar ook zijn theoretische onderbouwing is de moeite van het bestuderen waard.

Uitgever Crown Business 2011ISBN 978-0307887894Prijs $26,00

[boek]

The Adversity Paradox: an unconventional guide to achieving uncommon business success• J. Barry Griswell en Bob Jennings

Tegenslag als drijfveer voor succes. ‘Paradox’ is gevuld met verhalen van zakelijke leiders, inclusief die van de auteurs, die zelf allerlei tegenslagen hebben moeten overwinnen om uiteindelijk succes te boeken. Geconfronteerd met tegenslag maken mensen de balans op van hun carrière en hun leven en ontdekken vaak bij zichzelf de sterke en zwakke punten.

Uitgever St. Martin’s Griffi n 2010ISBN 978-0312598792Prijs $15,99

[boek]

The Brussels Business

Hoe ver reikt de macht van lobbyisten in de Europese politiek? In deze ‘docuthril-ler’ wordt gepleit voor meer transparan-tie over de invloed van lobbyisten in Brus-sel, na Washington de grootste stad ter wereld op het gebied van lobbyen. In de Belgische hoofdstad zijn 15.000 lobbyis-ten actief, die door (selectieve) informa-tievoorziening aan politieke besluitvor-mers, proberen wetgeving naar hun hand te zetten.

www.thebrusselsbusiness.eu

[video]

Coaching 2 - 2012 | ��

The 10X Rule: the only difference between success and failure• Grant Cardone

Succes bereik je door het doel dat je voor ogen te vertien-voudigen, dat is de boodschap van dit boek. Stapsgewijs en aangevuld met voorbeelden leert de lezer hoe deze ‘mindset’ bereikt wordt. Neem risico’s, hou vol, grijp kan-sen, ga uitdagingen aan, los problemen op. De auteur gebruikt voorbeelden uit zijn eigen leven om de lezer te inspireren en aan te moedigen.

Uitgever Wiley 2011ISBN 978-0-470-62760-0Prijs $24,95

[boek]

PressPausePlay

Een veelgeprezen documentaire over de digitale revolutie van de afgelopen tien jaar. Vroeger was schrijver of kunstenaar een beroep dat niet voor iedereen was weggelegd, het waren ‘bijzondere’ mensen met een uitzonderlijk talent. Door de digi-tale revolutie is het maken van foto’s en (digitale) kunst en het vertellen van verhalen gemeengoed geworden. Maar is het niveau er ook beter op geworden?

Te downloaden op www.presspauseplay.com

[video]

MyPantone

Als marketing manager heeft u waarschijnlijk regelmatig te maken met het reclamebureau dat uw advertenties voor krant of tijdschrift verzorgt. Heldere communicatie over uw wensen bevordert het eindresultaat. Met de app van Pantone heeft u een handig hulpmiddel paraat om kleurgebruik te bespreken. Een kleur in een bepaalde foto op uw smartphone, kan door de Pantone-app vertaald worden naar de dichtsbijzijnde Pantonekleur.

7,99 euroApp voor iPhone

[app]

Popplet

De iPad leent zich prima voor het maken van mind maps, een visuele manier om creatieve ideeën om te zetten naar bruikbare output. Een van de apps die hiervoor gebruikt kan worden is Popplet. Hiermee kun je op eenvoudige wijze tekst en afbeeldingen combineren op een digitaal prikbord. Het resultaat is te exporteren als jpeg en pdf en kan dus eenvoudig gedeeld worden met anderen. Ook als app verkrijg-baar voor de iPhone, maar door het grotere scherm is de iPad met deze app erg handig in te zetten tijdens een vergadering.

Popplet Lite gratisPopplet 3,99 euroApp voor iPhone en iPad

[app]

�� | Coaching 2 - 2012

Coaching 2 - 2012 | ��

Bij elke nieuwe bestellingontvangt u kado:

Lease een Hyundai Elantra 2012

Nieuw Lease Model!odNu vanaf Naf1.164

Nu vanaf Naf1.1641.1641.164

ADVERTENTIES

Abonneren op CoachingWist u dat Coaching gratis is voor managers op Curaçao? Heeft u een leidinggevende functie en bent u nog geen abonnee, stuur dan een mail naar abonnee@coaching-magazine.net en u krijgt Coaching ieder kwartaal toegestuurd.

Bent u (nog) geen manager, maar wilt u Coaching wel blijven lezen? Haal dan uw exemplaar bij Bruna of Mensing’s Caminada voor NAf. 9,95.

Bent u manager maar niet woon-achtig op Curaçao, dan kunt u zich ook abonneren, maar is dit niet kosteloos. Vraag vrijblijvend naar meer informatie via info@coaching-magazine.net.

�6 | Coaching 2 - 2012

de Coach

oplage 2.500 exemplarenCoaching verschijnt ieder kwartaal

Uitgave en distributie Uitgeverij Loket 1Gosieweg 33, CuraçaoTelefoon 737 7235info@loket1online.com

UitgeverBas Kok

Algehele coördinatieSaskia Matthijsse (Uitgeverij Loket 1)

Coördinatie fotografie en interviews Ivette van der Velden

redactie/bijdragenMirjam BoersMichelle Da Costa GomezOscar van DamMargo GroenewoudMaya MathiasLillian MeyerWillem Jan StokhofMichiel van der Veur

hoofd- en eindredactieMargo Groenewoud

Vormgeving en productieUitgeverij Loket 1

drukwerkHi Printing Curaçao

Advertentie-aquisitieAnnemarie Post (522 1720)Ivette van der Velden (510 3415)

AbonnementEen abonnement op Coaching is gratis voor managers op Curaçao. Voor het aanvragen van een abonnement gaat u naar www.coaching-magazine.net

extra exemplarenTegen betaling kunnen extra exemplaren van Coaching geleverd worden. Hierover kunt u contact opnemen met Uitgeverij Loket 1, via telefoonnummer 737 7235 (op werkdagen tussen 8.00 en 12.00 uur) of via abonnee@coaching-magazine.net

reageren op de inhoudredactie@coaching-magazine.net

reserveren/informatie advertentiesadvertentie@coaching-magazine.net

Abonnement/extra exemplaren opvragenabonnee@coaching-magazine.net

Advertentiemateriaal versturenstudio@coaching-magazine.net

© 2012 Uitgeverij Loket 1 Niets uit deze uitgave mag op enige wijze verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden zonder voorafgaande, schriftelijke toestemming van de uitgever.

www.coaching-magazine.net

Colofon

Als coach moetje kunnenmotiveren. Ook als je zelf

geen coachhebt.

Goed gezegd,jongen!

Coaching 2 - 2012 | ��

Toegewijd aan jou! Voor meer informatie: 433 91 30 Fax: 461 78 61 E-mail adres: info@gironet.com Website: www.girobank.an

�� | Coaching 2 - 2012w w w . s p i g t h o f f . c o m

Untitled-1 1 12-06-2012 12:32:43