CỜ VUA - · PDF filemuốn người đọc làm quen dần với trạng thái...

www.thuvien-ebook.comCƠ VUA

CHIÊN LƯƠC VACHIÊN THUÂT

MÂY BAI HOC CƠ BANALEXANDRE KOBLENTS

***TAI LIÊU DANH CHO VÂN ĐÔNG VIÊN

CƠ VUA NÂNG CAOLiên Đoan Cơ Thanh Phô HCMdi ch va xuât ban năm 1993.

tambao đanh may chuyênebook hoàn thành 2009

Muc LucLơi giơi thiêuBÀI HỌC THỨ NHẤT----Công Thức Bí Mật----Chiến Lược Và Chiến Thuật----Luyện Tập Hằng Ngày

BÀI TẬP 01 - 06BÀI HỌC THỨ HAI----Coi Chừng Những Quân XeBÀI TẬP 07 - 12BÀI HỌC THỨ BA----Tượng “Tốt” Và Tượng “Xấu”BÀI TẬP 13-18BÀI HỌC THỨ TƯ----Các Quân Chốt: Những Mục Tiêu Tấn CôngBÀI TẬP 19 - 24BÀI HỌC THỨ NĂM----Lại Vẫn Những Con Chốt YếuBÀI HỌC THỨ SÁU----Những Con Chốt Đa DạngBÀI HỌC THỨ BẢY----Chốt Thông Và Sự Ngăn Chận------Chốt Thông------Sự Ngăn ChậnBÀI TẬP 25 - 30BÀI HỌC THỨ TÁM----Làm Thế Nào Để Kiềm Chế Một Dãy Chốt ?BÀI TẬP 31 - 36BÀI HỌC THỨ CHÍN----Ghim quânBÀI TẬP 37 – 42BÀI THỨ MƯỜI----Giá Trị So sánh Giữa Các Quân

------Giá Trị Quân Hậu------Tương Quan Giá Trị Của Một Quân Nhẹ------Những Cách Đổi QuânBÀI HỌC THỨ MƯỜI MỘT----Tấn Công Vua------I. Hai Vua đứng ở hai cánh đối nhauBÀI TẬP 43 - 48BÀI HỌC THỨ MƯỜI HAI----Tấn Công Vua------II. Hai bên đều nhập thành gần---------a- Diệt Những Con Chốt Ở Cánh Vua---------b- Làm yếu cấu trúc chốt để các quân len lỏi vào tấn công.---------c- Mở các cột và các đường chéo---------d- Tấn công với các quân Tượng khác màu---------e- Tấn công với những quân nặng---------f- Đẩy chốt nhảy bổ vào trận địa------III. Khi Vua còn chưa nhập thànhBÀI HỌC THỨ MƯỜI BA----Tấn Công Bên Cánh Hậu------a- Tấn công vào những con chốt yếu------b- Đa số chốt------c- Kiểm soát những cột mở và những đường chéo------d- Những điểm mạnhBÀI TẬP 49 - 54BÀI HỌC THỨ MƯỜI BỐN----Nghệ Thuật Phòng NgựBÀI TẬP 55 - 60

BÀI HỌC THỨ MƯỜI LĂM----Ván Cờ Trong Những Vị Thế Cân Bằng.BÀI TẬP 61 - 66BÀI HỌC THỨ MƯỜI SÁU----Sự Chiến Thắng Của Logich Toán HọcBÀI TẬP 67 - 72----Chú thíchGiải bài tập

Lơi giơi thiêu

Tư mây năm qua, trong lang cơ thanh phô HôChı Minh co xuât hiên môt tâp tai liêu vê cơ vua đươcnhiêu ban chuyên tay nhau đoc môt cach thıch thu. Congươi đa đem sao chup hoăc ghi chep cân thân đê hoctâp. Đo la tập tài liệu do Ban Chuyên Môn Kỹ Thuậtcủa Liên Đoàn Cờ Thành Phố biên dịch từ một quyểngiáo trình của Đại kiện tướng Alexandre KOBLENTZ,huấn luyện viên công huân của Liên Xô cũ, biên soạndạy cho các môn đệ cờ của ông ở Riga. Từ những năm1967 quyển giáo trình này đã được dịch sang tiếng Đứcvà xuất bản với tựa đề Schach training, Der Weg zumErfolg. Sau đó năm 1974 nó được dịch lại sang tiếngPháp, xuất bản với tựa L’entrainement aux Echecs - Laroute du succes, nghĩa là Rèn luyện cờ Vua - Conđường dẫn tới thành công.

Nhận thấy tập tài liệu này viết rất tốt, có thểgiúp các bạn chơi cờ tự học để nâng cao trình độ lênmột bước, chúng tôi quyết định đem xuất bản để phổbiến rộng rãi, nhằm đáp ứng yêu cầu phat triên phong

trao va nâng cao môt bươc trınh đông vân đông viên cơVua hiên nay.

Quyên giao trınh nay viêt tôt như thê nao ?Theo chung tôi co mây quan điêm đang khen như sau:

Môt la: Vân đê chiên lươc va chiên thuât tươngđôi trưu tương, kho hiêu nhât la đôi vơi nhưng ngươimơi tiêp cân vơi cơ Vua. Thê ma băng nhưng bai hoccu thê vơi nhưng van cơ sinh đông, tac gia đa dân dătngươi đoc tưng bươc lam quen vơi nhưng nôi dung nay.Ly giai cac vân đê quyên chăt vơi thưc tiên, khiên ngươiđoc chăng nhưng dê tiêp thu ma con co thê nhơ va vândung đươc.

Hai la: tât ca co 16 bai hoc, trınh bay theo tưngchu đê nhưng đươc săp xêp chăt chẽ, nôi ro tınh hê thông va tınh sư pham, đi tư đơn gian đên phưc tap.Hâu hêt cac bai đêu tâp trung noi vê giai đoan trungcuôc va tan cuôc đê tư đo rut ra nhưng nguyên tăc quantrong, nhân manh, lam cho ngươi đoc dê ghi nhơ. Đăcbiêt khi trınh bay tac gia dư đoan moi thăc măc co thênay sinh, moi vân đê co thê đươc nêu ra nên tac gia chuđông giai đap luôn..

Ba la: Để hướng người đọc bước đầu tập phân

tích, một loạt những bài tập được nêu ra như là mộtkiểu đố vui. Các bài cũng sắp xếp từ tàn cuộc ít quânđến trung cuộc nhiều quân. Tác giả không dấu ý đồmuốn người đọc làm quen dần với trạng thái thi đấu, tựmình giải đáp và tìm ra phương án tối ưu. Điều này chothấy ông là một huấn luyện viên dày dạn kinh nghiệm,biết khơi nguồn cảm hứng người đọc, phát huy tính chủđộng sáng tạo của họ.

Với những đề tài tương đối khô khan, thậm chícó lúc phức tạp khó hiểu, nhưng với óc khôi hài, tác giảtrình bày giản dị với giọng vui tươi, dí dỏm khiến ngườiđọc chẳng mệt mỏi mà còn say mê hưng phấn. Điều đókhông có gì lạ vì Alexandre Koblentz trong nhiều năm làhuấn luyện viên đội tuyển cờ Vua của Liên Xô cũ. Cóthời gian ông là trợ tá đắc lực của cố danh kỳ MikhailTahl. Chính ông đã giúp đỡ nhiều nhất để Tal đoạt chứcvô địch thế giới năm 1960 từ tay Botvinnik. Ông là tácgiả nhiều quyển cờ vua có tính giáo khoa được nhiềubạn trẻ hâm mộ, đánh giá cao tại Nga cũng như tạinhiều nước khác trên thế giới.

Căn cứ vào nội dung bài giảng, nay chúng tôidịch và in ra vời tựa đề là : CỜ VUA- CHIẾN LƯỢC

VÀ CHIẾN THUẬT- MẤY BÀI HỌC CƠ BẢN.Chúng tôi đánh giá cao quyển sách này là như

thế, muốn giới thiệu đến các bạn hâm mộ. Thế nhưngliệu A. Koblentz có thực sự giúp các bạn nâng cao trìnhđộ chơi cờ hay không thì cần phải nhờ các bạn xácnhận.

TP. HỒ CHÍ MINH, ngày 19 tháng 12 năm1992

LIÊN ĐOÀN CỜ TP. HỒ CHÍ MINH

BÀI HỌC THỨ NHẤT

Công Thức Bí Mật

Trước khi tiến hành ván cờ, hai đạo quân chỉnhtề mặt đối mặt nhau trong đội ngũ chặt chẽ và hăm hởxáp chiến, đám bộ binh chốt đứng trước, ngăn cản sưtriển khai các quân sĩ quan. Quân Hậu bối rối vô cùngnhưng phải đứng ỳ ra trước sự dày đặc của bầy Chốt.Điều này thật không hợp chút nào đối với một viêntướng tài ba như vậy ! Chỉ có những quân Mã thì tươicười vì chúng có khả năng nhảy qua đầu đám bộ binh.Nhưng mà chỉ có Mã nhảy thôi thì làm gì được ai đâu !

Tuy nhiên hãy nhìn kỹ ! Các đấu thủ vừa đinhững nước đi đầu tiên, chúng ta đã chứng kiến sựđụng chạm của hai đạo quân, sự xung đột căng thẳnggiữa những tư tưởng chiến lược và chiến thuật, giữanhững điểm dấu kín và vô hình.

Công thức bí mật nào đã khơi động cuộc chiếncủa hai đạo quân? Làm saop tìm được “cây đũa thần”đã cho phép các tay kiện tướng như một lão phù thủy,làm xuất hiện trên bàn cờ những ván cờ kỳ diệu ? Nếuchúng ta quan sát kỷ, điều “bí mật” này sẽ “bật mí”. Nó

liên quan đến việc huy động các quân cờ.Phải tạo cho các quân cờ (sĩ quan) và Chốt

hoạt động được tối đa để chúng bảo vệ lẫn nhau,phối hợp nhịp nhàng các hành động của chúng. Đónguyên tắc cơ bản mà mọi đấu thủ đều phải tuân theotrong tất cả các trận đấu để xử lý những trường hợpchiến lược hay chiến thuật đặc biệt.

Đối với chúng ta bây giờ là tìm hiểu và quan sáttrên bàn cờ những biến cố phù hợp với nguyên tắc trênmột cách có ý thức sâu sắc. Việc này đòi hỏi phải cónhiều cố gắng! Nhưng có gì thích thú cho bằng khi nhìnvào một “hộp phép đầy bí mật” và có khả năng quansát, làm cách nào mà các quân cờ bất động đột nhiênsống dậy lao vào cuộc chiến rất bạo gan, tiêu hao lựclượng đối phương để rồi tóm lấy Vua hay như chúng tanói là “chiếu bí Vua”.

Bây giờ trước hết chúng ta ghé mắt nhìn vàophòng nghiên cứu của tay cờ kiện tướng.

Chiến Lược Và Chiến Thuật

Tất cả các ván cờ chỉ có một mục đích: chiếuhết Vua đối phương. Chiến lược chung của các tay cờthuộc thế hệ trước kia không rõ ràng: họ không phânbiệt thế nào là chiến lược, thế nào là chiến thuật vàkhông dấu diếm ý đồ nhanh chóng đuổi bắt vua đốiphương. Họ thường đi những nước mạnh mẽ, táo bạovà cũng thường đạt được kết quả. Tay kiện tướngngười Đức Adolf Andersen (1818-1879) đã chiếnthắng nhiều trận vẻ vang, tuy nhiên đến năm 1859 đã bịanh chàng người Mỹ Paul Morphy (1837-1884) đánhbại rõ rệt tại Paris.

Chủ đề lớn của Morphy cũng là “lột da đầu củavua đối phương” tuy nhiên Morphy có ý thức hơn trongviệc chuẩn bị những vị trí trước khi đưa ra những đòntấn công quyết liệt bằng các quân.

Chúng ta hãy khảo sát cơ sở lý luận này tronglối chơi của Morphy và từ đó chúng ta sẽ rút ra vàicông thức có giá trị lý thuyết để học tập.

Ván cờ giữa Morphy với công tước De

Brunswick và bá tước Isouard tại Paris năm 1858:1.e4 e52.Mf3 d63.d4 Tg4

Sự ghim quân này không có tác dụng gì.4.de5 Tf3Giờ đây Đen nhận thấy nếu 4….de5 Hd8+ và

Trắng thoát khỏi sự ghim quân đồng thời có thể bắtchốt e5 ngon lành.

Lý thuyết chỉ dẫn nước đi thụ động 4….Md7,còn nước đi phản công 4….Mf6.

5.Hf3 de56.Tc4 Mf6?Đi như vậy Trắng đạt được đe dọa chiến thuật,

Đen đi 6….Hd7 đúng hơn.7.Hb3

Đe dọa cả hai chốt không được bảo vệ b7 vàf7. Trong những trường hợp như thế người ta cần bảovệ điểm quan trọng nếu chỉ có thể bảo vệ được mộtđiểm. Ở đây vì Trắng đe dọa Tf7+ kế đó He6 chiếu bícho nên Đen phải bảo vệ điểm f7.

7…. He7

8.Mc3Thường có thể giải thích một số nước theo

phong cách chơi của từng kiện tướng. Ở đây Trắng cóthể lặng lẽ bắt chốt b7, nhưng sau đó 8.Hb7 Hb4+9.Hb4 Tb4+. Lúc đó Trắng phải nhẫn nại phát huy từtừ ưu thế hơn chốt. Ở thời Morphy người ta chỉ nghỉ cómột đường lối: mục tiêu chính là phải tấn công nhanhVua đối phương. Do đó Trắng quyết định khai triểnnhững quân còn lại và sử dụng ưu thế trong khai cuộc.Và quân Đen khó chống đỡ chiến lược này: quân Hậuđang cản trở Tượng f8 tiến lên, do đó cũng không nhậpthành được.

8…. c6 9.Tg5

Ý đồ của việc ghim quân này là vô hiệu hóa mộtquân phòng thủ quan trọng của đối phương.

9…. b5Để cho 10….Mbd7.

10.Mb5!Bên Trắng đã đi trước về mặt triển khai quân:

thế là 4 quân cờ của nó đã chiếm những vị trí tốt, cònĐen chỉ có Mã và Hậu tham gia chiến đấu, mà lại ở vị

trí xấu. Nhưng những lợi thế như vậy sẽ nhanh chóngbiến mất nếu Trắng không theo đuổi ván cờ với đầy đủý chí. Chẳng hạn Trắng đi 10.Td3 Mbd7, Đen có thểthoát khỏi tình trạng xấu nhất.

Bằng nước đi trên Morphy bắt đầu một sự phốihợp để chiếu hết được tính toán rất chính xác. Ở trườnghợp tương tự, đưa đến một sự đảo lộn hoàn toàn giá trịcác lực lượng. Những yếu tố động có giá trị hơn.

10…. cb5 11.Tb5+ Mbd7 12.0-0-0 Xd8 13.Xd7

Một lần nữa Trắng lại hủy diệt một quân phòngngự quan trọng của Đen.

13…. Xd7 14.Xd7 (Hình 1)

Paul Morphy - Duke Karl / CountIsouard [C41]

ParisParis, 1858 [1]XABCDEFGHY

8-+-+kvl-tr(

7zp-+rwqpzpp'6-+-+-sn-+&

5+L+-zp-vL-%4-+-+P+-+$3+Q+-+-+-#

2PzPP+-zPPzP"1+-mKR+-+-!

xabcdefghyH1

Đến đây các quân Trắng sẵn sàng khởi đầu mộtcuộc phối hợp quân trong khi thế của quân Đen cànglúc càng xấu, cánh Vua thì không phát triển được màXd7 và Mã ở f6 đều bị đóng đinh, tồi tệ nhất là Vuavẫn còn bị giữ tại chỗ và đang lâm nguy tính mạng.Ngược lại cũng dễ nhận thấy quân Trắng linh hoạt hơn,nhất là Trắng đang có ưu thế lực lượng trong khuvực trọng yếu của chiến trường. Một mệnh đề cógiá trị tổng quát hay nói đúng là một định đề cho mọicuộc tấn công vây hãm giành thắng lợi. Do đó không cógì ngạc nhiên khi Trắng phối hợp quân thật đẹp chiếu

hết đối phương nhanh chóng. 14…. He6 15.Td7+ Md7 16.Hb8+ Mb8 17.Xd8 chiếu bí

Vậy đặc điểm của một sự phối hợp trong cờvua là gì ? Trước khi trù định một sự phối hợp cần phảixem xét những yếu tố sau:

Trước tiên phải biết được từ thế cờ hiện có,những dấu hiệu chứng minh tình cảm mong muốn củachúng ta về việc thực hiện một sự phối hợp là có thểđược. Trong trường hợp của Morphy là ưu thế về triểnkhai lực lượng. Vua đối phương chưa nhập thành, vị tríbất lợi của quân đen, tất cả những điều đó tạo nên khảnăng thực tế để tiến hành sự phối hợp.

Một khi đã nhận biết được những yếu tố thuậnlợi thì vấn đề bây giờ là tìm cách điều động quân cụ thểđể thực hiện.

Morphy đã rình để chiếu bí; trong những trườnghợp như vậy sự đánh giá tình thế cuối cùng không cầnthiết vì ván cờ được kết thúc bằng nước chiếu hết.Nhưng đối với nhiều loại phối hợp khác, sự đánh giá

tình thế cuối cùng vẫn là vấn đề đầu tiên phải đặt ra. Trùđịnh việc phối hợp phải tùy thuộc vào sự đánh giá này.

Chúng ta thấy những vị trí được chuẩn bị chosự phối hợp này là cần thiết. Nhà vô địch thế giới đầutiên Wilhelm Steinitz (1836-1900) là người đầu tiên đãcông thức hóa thực tế này bằng câu sau:

“Chúng ta không thể và không được phéptấn công khi tình thế chưa chín muồi. Phải tíchlũy các lợi thế về vị trí trước tiên, và sau đóchuyển qua tấn công một cách mãnh liệt vớinhững đòn phối hợp chính xác”.

Trong các khai cuộc thoáng (hai bên đưa đếncuộc chạm trán rất sớm), phương cách chơi củaMorphy luôn luôn có giá trị. Đây là cơ sở của chiếnlược tổng quát của môn cờ vua hiện đại:

1.Phải làm thế nào để triển khai nhanh nhấtquân cờ.

2.Kiểm soát khu trung tâm tranh giành từngô trung tâm (nhất là các ô e4, d4, e5, d5).

3.Mở các cột dọc và đường chéo để giatăng hoạt động các quân cờ một cách tối đa.

Thời đại chúng ta không còn dễ như thời

Morphy có thể quật nhào đối phương nhanh chóng.Các bạn hãy xem ván cờ sau đây để thấy cách chơi củacác tay kiện tướng hiện đại chuẩn bị đòn phối hợp.

Kérès – Book 1.Mf3 d5 2.c4 e6 3.Mc3 Mf6 4.d4 Te7 5.g3 0-0 6.Tg2 c6 7.0-0 Mbd7

Ở đây chúng ta có một thế trận kín, tức là lựclượng đôi bên chưa chạm trán nhau (trừ chốt c4 và d5).Núp sau phòng tuyến bộ binh chốt, các đấu thủ tìmcách phát triển lực lượng của mình. Trong những tìnhthế ra quân như thế nhiều người nghỉ rằng các tay kiệntướng cờ đã tính toán những thế biến rất nhiều nước đi.Thật ra không tuyệt đối phải như vậy, đối phương cónhiều cách trả lời sau mỗi nước đi và như vậy thì khônghợp lý khi phải tính toán tất cả những thế biến. ChínhRichard Réti đã phát biểu: “Nếu trong một tình thếkhông có một sự đe dọa trực tiếp nào thì như

muốn tính các thế biến với 3 nước đi cho cả haibên người ta phải phác họa trong trí 729 thếbiến!!”.

Trong những tình thế như vậy, người ta thườngđể cho những đánh giá chiến lược tổng quát hướng dẫnvà theo đó dần dần người ta chú đến các đe dọa hoặccác bẫy chiến thuật mà đấu thủ nhiều kinh nghiệm nhậnbiết được phần lớn.

Ví dụ như sau khi 1.d4 d5 2.c4 e6 3.Mc3 Mf64.Tg5 Đen sẽ phạm một sai lầm nếu muốn chuyển quânmột cách máy móc, không để ý đến đe dọa chiến thuật5.cd ed 6.Tf6 gf6 phá hủy vị thế của các chốt (f6 và f7thành chốt chồng), do đó Đen cần đi 4….Te7, còn nhưthay vào đó là 4….Mbd7 thì Trắng cũng không nênmáy móc nước đi 5.cd ed 6.Md5 và sau đó 6….Md57.Td8 Tb4+ 8.Hd2 Td2 9.Vd2 Vd8 rõ ràng là quânTrắng đã rơi vào bẫy!

Vậy thì chúng tôi xin lập lại: đừng tính toánnhiều thế biến trong khai cuộc, tuy nhiên phải thật linhđộng!

8.b3 b6 9.Tb2 (Hình 2)

Paul Keres - Eero Einar Book [E06] Kemeri (22.06.37) 06, 1937 [2]

XABCDEFGHY8r+lwq-trk+(7zp-+nvlpzpp'6-zpp+psn-+&5+-+p+-+-%4-+PzP-+-+$

3+PsN-+NzP-#2PvL-+PzPLzP"1tR-+Q+RmK-!

xabcdefghyH2

9…. a5Đen bắt đầu phản ứng và dự liệu một hoạt động

chiến lược bên cánh Hậu.Chúng ta học tập cách đối phó của Kérès. Tốt

hơn Đen nên đi 9….Tb7 và tiếp đó là c5.

10.Md2 Ta6 11.e4 dc4 12.e5 Md5 13.bc Mc3 14.Tc3 Xc8 15.Xe1

Giờ đây rõ ràng Trắng chuyển mấu chốt vàotrung tâm. Thực tiễn đã đưa ra ánh sáng một nguyên tắctổng quát là: “Để đối phó tốt nhất với một cuộc tấncông sớm ở sườn là một cuộc phản công ở trungtâm”.

Book đã nhường cho đối phương quá nhiềukhông gian ở trung tâm, và vị trí các quân chốt tiến lêncao đã cho Trắng một kế hoạch chiến lược như sau: vìrằng quân Mã ở f6 (một quân phòng thủ quan trọng) đãbị con chốt e5 đẩy lui nên một cuôc tấn công trực tiếpvào vua Đen có thể thực hiện. Nhưng phải bảo đảmcho được khi ở giai đọan quyết định, tất cả các quâncần thiết đều có thể tham gia hành động. Ngoài ra trướckhi bắt đầu tấn công cần phải phòng ngừa việc làm yếutrung tâm khi Đen đi c6-c5.

15…. b5

Quân Đen với tham vọng phản công nên khôngsợ hy sinh quân. Đáng lẽ Đen nên có những biện phápphòng ngừa trước ở cánh Vua, như 15….xe8, tiếp theoMf8.

16.c5 f6Chống lại sự đe dọa Me4-d6, nhưng nước đi

này làm yếu cánh vua. 17.ef6 Tf6 18.Me4

Không nên đi 18.Xe6 vì 16….Mc5 18…. b4 19.Tb2 e5 20.Md6 ed 21.Mc8 Mc5

Trận chiến đã đến giai đoạn quyết liệt. Chiếnlược bên Đen có vẻ thắng thế: cánh Hậu Trắng bị đậpnát, trong khi Mã trắng ở c8 bị nhốt và khi nó bị bắt thìĐen lời được 2 chốt. Nhưng đúng vào lúc này Kérèsmở một cuộc tấn công quyết định.

22.Hh5 Me4 23.Te4 g6 24.Tg6!

Hy sinh Tượng để phá tan hàng phòng ngự củaVua đối phương. Thường đ1o là phần mở đầu cho độtnhập của quân tấn công.

24…. Hg6 25.Hg6+ Vh8 (Hình 3) 26.Me7!!

Buộc quân Tượng đen phải đứng ở ô xung yếue7, nhưng sau đó thì 26.Te7 27.Te7 hi sinh luôn xe đểđánh lạc hướng quân Hậu đen cho Tượng chiếu hết tứckhắc. Book đã đầu hàng. (Hình 3)

XABCDEFGHY8-+Nwq-tr-mk(

7+-+-+-+-'6l+p+-vlQ+&5zp-+-+-+-%4nzp-zp-+-+$3+-+-+-zP-#

2PvL-+-zP-zP"1tR-+-tR-mK-!

xabcdefghyH3

Ván cờ đã cho thấy: Hậu đen không thể cùng mộtlúc bảo vệ Tượng e7 và điểm xung yếu d4, nó đã vượtquá sức của quân Hậu.. Như vậy một vấn đề quantrọng cần nhớ là khi phòng ngự phải cố gắng tránh tìnhtrạng một quân bảo vệ phải làm vượt quá khả năng củanó.

Như vậy qua hai ví dụ rút ra từ thực tế, chúngta đã thấy những nguyên tắc để theo, giống như thuyềntrưởng phải dựa vào la bàn.

Chúng ta có thể tin chắc có những mối quan hệmật thiết giữa chiến lược (kế hoạch tổng quát) và chiếnthuật (việc thi hành cụ thể kế hoạch).

Lý thuyết hiện đại xem khai cuộc không phải làmột lãnh vực độc lập và giới hạn mà đó là giai đoạnkhởi đầu của trung cuộc, vì nó gắn với nhau rất chặtchẽ. Do đó sau khai cuộc cần cần xem xét các yếu tốchiến lược của trung cuộc, tầm quan trọng của cácđường mở, Tượng hoạt động, hay là những cặp Tượng,những con chốt thông, việc tấn công vào vua…

Để nhận rõ các nét đặc trưng của một thế cờ,

đánh giá đúng đắn và tìm ra kế hoạch phù hợp, chúng tacần phải nghiên cứu một cách kỹ lưỡng những đặc điểmcác qui tắc chiến thuật.

***

Luyện Tập Hằng Ngày

Ai cũng hiểu rằng thực hành là ông thầy haynhất. Tuy nhiên chúng ta có thể tự luyện hàng ngày ởnhà để tập cho trí óc quen suy nghĩ không cần sự cómặt của đối thủ mà vẫn như thực hành nghiêm chỉnh.Phương pháp luyện tập này gồm khảo sát một thế cờthật kỹ qua các thế biến mà không di chuyển quân trênbàn cờ. Người ta cũng có thể hạn chế thời gian suy tínhbằng cách sử dụng một đồng hồ (làm như là đang thiđấu tranh giải).

Trong khi luyện tập, điều quan trọng là phải tậptrung tư tưởng, khả năng tập trung sẽ tăng dần theo thờigian luyện tập đều đặn. Đừng nhìn lướt qua, lười suynghĩ và tự nhủ: “Nếu không tìm được ngay nước đi thìmình sẽ nhìn thoải mái vào lời giải thôi”. Không nên,ngược lại các bạn hãy nên tưởng tượng rằng các bạnđang đánh ván cờ quyết định để giành chức vô địch thếgiới! Để phát triển khả năng phân tích và đánh giá mộtnước cờ, thử đánh giá phương án của các bạn đề ratrước khi tra tìm lời giải đáp. Trong khi đánh giá cần tự

đưa ra những câu hỏi sau đây và tự cố gắng trả lời:1.Hiện tại lực lượng đôi bên có cân bằng

không? Nếu không cân bằng thì cái gì bù đắp cho sựyếu kém chất?

2.Suy nghĩ gì về vị trí các quân? Có điểm nàoyếu trong vị trí của hai bên?

3.Các quân (sĩ quan) có ở vị trì tích cực hànhđộng không?

4.Vua đã ở vị trí an toàn chưa?5.Bên nào có ưu thế về không gian?6.Tình hình hai bên như thế nào trong lúc phát

triển quân (nhất là lúc khai cuộc hoặc lúc mở những đợttấn công dữ dội).

Nếu bạn có thể trả lời các câu hỏi này, bạn đãcó được một cách đánh giá tương đối về thế cờ và nósẽ cho phép bạn tìm ra cơ sở để định ra kế hoạch hànhđộng. Muốn được như vậy, trí óc bạn cần tiếp tục côngviệc, khởi đầu xem xét thật cụ thể những khả năng hànhđộng của vị trí. Bạn hãy tính toán các thế biến và đánhgiá những tình thế sau khi thực hiện mỗi thế biến, và lúcđó bạn hãy chọn lấy một thế biến có lợi nhất.

Sự phân tích này đôi khi khá phức tạp nhưng

không buồn chán vì thời gian suy nghĩ rất chóng trôiqua. Ngoài ra có những điểm đặc biệt mà ta không cầntiếp tục tiềm kiếm các thế biến như vị trí Vua phơi bàysơ hở hay một điểm yếu tong phòng tuyến của đốiphương. Trong những trường hợp như vậy, các đặcđiểm khác được đặt xuống hàng thứ hai trong kế hoạchvì luôn luôn phải tấn công vào điểm yếu. Tuyệt đối phảitrả lời các câu hỏi này trong khi tính toán các thế biến:“Ta bị hăm dọa bởi cái gì ? Với sự bố trí quân, ta đã đedoạ gì, tấn công đối phương như thế nào ?” Muốnđược như vậy, chúnh ta phải luyện tập phân biệt cácbiến cố cụ thể, hình dung được các vị trí bất cứ chỗ nàovà không ngừng phân tích.

Bài tập mà chúng tôi sẽ nêu ra là nhằm rènluyện các bạn một thái độ và một khả năng phân tíchngày càng phát triển thêm. Bạn hãy viết đáp án các bàitập và sau đó so sánh với đáp án trong sách. Bạn khôngnên thất vọng khi gặp những bài khó vì nhiều ván rấtphức tạp mà chúng tôi không có ghi lời giải thích chỉ dẫnnào. Nhưng cũng như huấn luyện viên bơi lội đã dạy bàihọc đầu tiên bằng cách ném học trò xuống bể bơi,chúng tôi đưa các bạn “bơi ngay trong lãnh vực phân

tích và lãnh vực chiến thuật của môn cờ”.Công tác huấn luyện nhiều năm đã chỉ cho tôi

thấy rằng việc tìm kiếm những giải pháp (đáp án) chodù không đạt được, nó cũng để lại một ấn tượng lâu dàivà thôi thúc phát triển các khả năng.

Vậy chúc các bạn gặp nhiều may mắn và hàilòng!

Những bài tập sau đây nói chung tôi sẽ chỉ ai đitiên, nhưng tôi sẽ để bạn tự tìm lấy phải đánh thắng hayđánh hoà, vì sau này khi thi đấu bạn đâu có ông giàNoel ngồi cạnh để nói với bạn là bạn phải chơi chothắng hoặc phải chơi cho hòa.

BÀI TẬP 01 - 06

XABCDEFGHY8-+-+-+-+(7+-+-+k+-'6-+-+-+-+&5+-+-+-+-%4-+-+-+-+$

3+-+-zPK+-#2-+-+-+-+"1+-+-+-+-!xabcdefghy

1.Đen đi trướcXABCDEFGHY8-+-+-+-+(7+-+-+-+-'

6-+-zp-+-+&5+-mk-+-+-%

4-+-+P+-+$3+-+-+-+-#2-+-+-+-+"1+K+-+-+-!xabcdefghy

2.Trắng đi trướcXABCDEFGHY8-+-+-+-+(7+-zp-+-+K'6-+-+-+-+&

5+-+-+-+k%4-+-+-+-+$3+-+-+-+-#2-+-+-+PzP"1+-+-+-+-!xabcdefghy

3.Trắng đi trướcXABCDEFGHY

8-+-+-+-+(7+-+-+-+-'

6-+-+-+p+&5+p+p+-+-%4p+p+-mk-+$3zP-zP-+-+-#

2-zPP+-mKP+"1+-+-+-+-!xabcdefghy

4.Đen đi trướcXABCDEFGHY8-+-+-+-+(7zPP+-+-+-'6r+-+-+-+&5+-+-+-+-%4-+-+-+-+$

3+-mk-+-+-#2-+-+-+-+"

1+K+-+-+-!xabcdefghy

5.Đen đi trướcXABCDEFGHY

8R+-+-+-+(7+-+-+-mk-'6P+-+-+-+&

5+-mK-+-+-%4-+-+-+-+$3+-+-+-+-#2-+-+-+-+"1tr-+-+-+-!xabcdefghy

6.Trắng đi trước

BÀI HỌC THỨ HAI

Coi Chừng Những Quân Xe

Trong bài học trước, chúng ta đã làm quenvới những quy luật tổng quát về quan sát để tạo cho cácquân cờ một sự hoạt động nhịp nhàng. Giờ đây chúngtôi xin mách riêng cho các bạn một số trường hợp cụthể để tăng cường hiệu lực của riêng từng quân cờ.

Chúng ta bắt đầu với cặp Xe. Một cột dọcđược gọi là mở khi nó không có chốt án ngữ, và gọi lànữa mở khi nó chỉ có một chốt. Chiến trường thuận lợicho các quân xe hoạt động chính là các đường mở. Bêntấn công trước phải cố gắng:1. Đạt được sự kiểm soát chặt chẽ các đường mở.2. Đưa một hay hai xe xâm nhập xuống hàng thứ

bảy hoặc hàng thứ tám (đối với đen thì hàng thứ haihoặc thứ nhất) và tấn công vào trận địa đối phương.Khi tiến đến các hàng đó, cặp xe không phải chỉ tấn

công vào bộ binh chốt và thường chiếm ưu thế về chất,mà còn có những cuộc tấn công nguy hiểm chiếu bí vuađối phương.

Ván cờ giữa Botvinnik và Vidmar đánh đến nước

thứ 26 thì xuất hiện một tình thế như sau (xem hình 4) Mikhail Botvinnik - Milan Vidmar

[D02] GroningenGroningen, 1946 [3]

XABCDEFGHY8nmk-trl+-tr(7zp-zp-+pzpp'6Pzp-+p+-+&5+-+-+-+-%4-zP-zPP+-+$

3+-+-mKPzP-#2-+-sN-+-zP"1tR-tR-+L+-!xabcdefghy

H4Xe trắng tạo áp lực trên cột nữa mở “c”, Việc

điều động quân bắt đầu bằng cách chồng cặp xe: 27.Xc3 c6

Cần phải mở đường đi cho quân Mã ở a8.

28.Xac8 f6Quân đen lập phòng tuyến vững chắc không dễ

gì xuyên thủng. 29.Mb1! Td7 30.Ma3

Kế hoạch đã rõ: quân Trắng muốn mở cột “c”bằng b4-b5 rồi xâm nhập xuống hàng ngang thứ 7.

30…. Mc7Nếu 30….b5 thì ô c5 sẽ trở nên yếu. Nhân đây

xin nói rõ về “ô yếu” để các bạn hiểu. Đó là một ô màquân đối phương rất dễ chiếm vì không có một conchốt nào có thể ngăn cản nữa và khi quân nào của đốiphương chiếm rất khó đuổi đi. Vì coi như nó được bọcmột giáp sắt tại vị trí đó và nó sẽ gây khó dễ rất lớn.

Nếu như 30….b5 thì Botvinnik đáp lại 31.Mb1Mc7 32.Xa3 với nước tiếp theo là Mb1-c2-b3-c5 vàáp lực rất khủng khiếp.

Với 30….Xc8 (để ngăn cản b4-b5) quân Trắngsẽ xâm nhập vào hàng ngũ đi phương bằng Mc4-d6 (d6là ô yếu).

31.b5! Mb5 32.Tb5 cb5

33.Xc7Chúng ta đã thấy chốt đóng vai trò quan trọng

trong việc phá vỡ phòng tuyến chốt đối phương và đặcbiệt đã mở đường cho Xe.

Bây giờ vấn đề thứ hai cũng được giải quyết:quân Xe đã lọt được xuống hàng thứ 7! (xem hình 5)

XABCDEFGHY8-mk-tr-+-tr(7zp-tRl+-zpp'6Pzp-+pzp-+&5+p+-+-+-%4-+-zPP+-+$

3sN-+-mKPzP-#2-+-+-+-zP"1+-tR-+-+-!xabcdefghy

H5 33…. Xc8 Như 33….b4 cho một diễn biến rất đẹp

sau: 34.Xb7+ Va8 35.Xcc7 và tới đây 35….ba3không được vì 36.Xa7+ Vb8 37.Xcb7+ Vc8 38.Xa8,thắng.

Chúng ta đừng quên rằng quân Xe ở hàngthứ 7 được hổ trợ bởi một quân hoặc một chốt ở hàng6 sẽ chiếu hết vua đối phương!

Nếu thay vì đi 35….ba3, quân Đen đi: 35….Tc8thì 36.Xa7+ Vb8 Mb5, Đen cũng không thể chống đỡnước chiêu hết Xcb7.

Thế cờ đạt được sau 37.Mb5 gợi cho ta một sự ghichú tổng quát: Tại sao cuộc tấn công của Trắng lại cósức tàn phá dữ dội như vậy? Rất đơn giản vì kề cậnVua là 2 quân Xe liên kết, một quân Mã, lại được conchốt a6 hổ trợ tấn công. Do đó mà mà cần phải ngănchận sự xâm nhập của hai Xe trắng bằng nước33….Xc8, nhưng nước đi này lại cho phép Trắng hysinh quân thật bất ngờ:

34.Xb7+ Va8 35.Xd7!! Xc1 36.Mb5 Xhc8 Hai xe Đen phải giám sát cột “c”. Quân

Trắng đe dọa: 37.Xa7+ Vb8 38.Xb7+ Va8 39.Ma7+

và Xb8+ Đen chết Xe cũng thua. 37.Xg7 Các bạn cần ghi nhận sự tàn phá của quân

Xe ở hàng 7. 37…. h6 38.Xa7+ Vb8 39.Xb7+ Va8 Lập lại những nước đi như vậy đề lấy thời

gian suy nghĩ cho nước sau (đây là một kinh nghiệmtrong thi đấu)

40.Xa7 Vb8 41.Xb7 Va8 42.g4

Để tạo con chốt thông nguy hiểm h2-h4-h5.Sự trả lời của quân Đen nhằm đánh đuổi các

quân đối phương đang hăm bí bằng bất cứ giá nào.Nhưng Trắng vẫn tạo được một chốt thông mạnh.

42…. e5 43.d5 Xd5 44.Xa7 Vb8 45.Xb7 Va8 46.Xb6 Xb8

47.Xb8 Vb8Và thế là chủ đề được đào sâu. Cái “chiến lược

2 Xe” đã chiến thắng. Giờ đây chúng ta có tàn cuộc Xechống với Mã và trong tàn cuộc này mấy con Chốt tựdo của Trắng có thể tạo chiến thắng dễ dàng không đòihỏi kỹ thuật khó khăn nào.

48.a7 Vb7!Nếu 48….Va8 thì Vua trắng sẽ đến hỗ trợ

đánh thắng: 49.d6 Xc8 50.Vd3! Vb7 51.Mc7 Va752.Vc4

Nước cờ Đen đi như trên là giăng một cái bẫynhỏ: nếu 49.d6? Xc8 50.Vd3 Xc1 51.Mc3 Xa1….

49.Md6 Va7 50.Me8 Vb6 51.Mf6 Xc3 52.Vf2 Xc7 53.h4 Xf7 54.Mh5 Vc7 55.g5! hg 56.hg Xh7 57.Mf6 Xh7 58.Vg3 Xh1

59.Vg2 Xh8 60.g6 Đen đầu hàng.

Vì nếu 60….Xh6 61.g7 Xg6 62.Vf2 Xg7 sẽ bịMe8 chiếu bắt chết Xe.

Vị trí của Vua càng bị hăm dọa khi Xe xâmnhập xuống hàng thứ 8. Trong ván cờ sau, mục tiêu nàyđạt được nhờ cách chơi tinh khéo về thế trận.

Taimanov -Lisitzine

1.d4 d52.c4 e63.Mf3 c64.Hc2 Mbd75.g3 Td66.Tg2 f5Một ý tưởng tai hại: một lần nữa nên đi Mgf6

sau đó e6-e5 để mở đường chéo cho Tượng c8.7.0-0 Mgf68.cd cdQuân Trắng đạt được một ưu thế vị trí trong

khai cuộc: cột “c” mở và Trắng sẽ lợi dụng một cáchthông minh.

9.Mc3 a610.Tf4!

Quân Tượng đen ở d6 ngăn cấm xâm nhậpcác ô c5 và c7 trên cột c, vì thế Trắng tìm cách tiêudiệt quân phòng thủ ô đen này (một mưu kế thông dụnghủy diệt bằng cách đổi một quân phòng thủ của mình).

10…. Tf411.gf 0-012.Ma4

Trắng lại đi rất hay: cột “c” đã mở và quân Mã cóthể chiếm ô c5, làm một tiền

đồn rất mạnh, hạn chế sự di chuyển của đốiphương.

12…. Mb6Dường như chỉ còn mỗi cách đó để hoàn tất việc

triển khai quân.13.Mc5 Hd614.Me5

Trắng lại thiết lập một tiền đồn mới nữa !13…. Xb8

Đen nên thử tìm cách đổi Mã bằng nước14….Mbd7 để đổi Mc5. Nói chung nên nghe lời

khuyên: Nếu không bị một sự suy yếu quá lớn về vịtrí, thì ta nên đổi hay đuổi ngay lập tức quân đốiphương đang đứng ở một vị trí mạnh.

15.a4 Ma8 vẫn có thể thử đi Mbd7. Nhưng Đen đã sai

lầm trong kế hoạch khi muốn thiết lập một hệ thốngphòng ngự thụ động kiên cố.

16.a5 Tăng cường vị trí của quân Mã ở c5, bây

giờ thì không dễ gì trục nó ra bằng chốt b7-b6 vì Chốta6 đã trở nên rất yếu.

16…. Td717.Xfc1

Cuối cùng nhờ núp sau tiền đồn mà quân Trắng đãtăng cường áp lực lên cột “c”.

17…. Tb518.e3 Xfc819.Xa3 Xc720.Xc3 He7 (Hình 6)Thường các chỗ yếu của đối phương đều được

che khuất, cần phải học cách phát hiện rồi tấn công vàođó cho thật mạnh. Giống như cuộc chiến tranh ngoài

đời, trong cờ vua người ta cũng tấn công đối phương ởchỗ yếu, nới thiếu sự che chở.

Mark Taimanov - Georgy Lisitsin [D30] LeningradLeningrad, 1949 [4]

XABCDEFGHY8ntr-+-+k+(

7+ptr-wq-zpp'6p+-+psn-+&

5zPlsNpsNp+-%4-+-zP-zP-+$3+-tR-zP-+-#2-zPQ+-zPLzP"1+-tR-+-mK-!

xabcdefghyH6

Và Taimanov đã phát hiện được điểm yếutại ô b7 tuy bề ngoài cũng được bảo vệ.

Để chiếm ô đó, trước hết phải loại trừ quântượng đang bào vệ nó.

21.Tf1 Tf1 22.Vf1 Xbc8 23.Hb3 Me8 Nhưng thế cờ hiện tại cũng chín muồi cho

một đòn phối hợp. 24.Mb7 Xb7 25.Hb7 Hb7 26.Xc6 Vf8 (Hình 7)

XABCDEFGHY8n+R+nmk-+(7+q+-+-zpp'6p+-+p+-+&

5zP-+psNp+-%4-+-zP-zP-+$3+-+-zP-+-#2-zP-+-zP-zP"1+-tR-+K+-!xabcdefghy

H7

27.Xb8! Lợi được một nước để đưa quân xe thứ nhì

xuống hàng 8, ván cờ sắp kết thúc. Không thể Hb8 vì28.Md7+. Nếu đi cách khác 27….Ha7 thì thế cờTrắng cũng mạnh và nó có 2 cách để thắng 28.Xe8Ve8 29.Xc8 Ve7 30.Mc6

Hoặc là 28.Xcc8 Mac7 29.Mc6 bắt chết Hậuđen. Thế nên:

27…. He728.Xa8 g629.Xcc8Hai Xe liên kết nhau, những nước tiếp theo bắt

buộc phải đi như vậy29…. Vg730.Xe8 Hc731.Xec8 Hb732.Xab8 Ha733.Xh8! He734.Xbg8 Vh635.Xg6 Vh536.Xg3 Vh437.Mf3 Vh5

38.Xhg8 Đen đầu hàng.Rõ ràng chúng ta thấy không thể nhường đối

phương mà phải chiến đấu để giành các cột mở. Trongtrường hợp tương tự nên bảo vệ hoặc có thể tìm thấycách chống cự với những quân mạnh trên cột bị đe dọabằng cách nhằm vào việc đổi quân. Thường thườngquân nhẹ (Tượng hoặc Mã) gây khó khăn cho cặp Xekhi chúng cố gắng chọc thủng đối phương. Trong tìnhhuống như thế phải tìm những khả năng mới để xâmnhập.

Ví dụ sau đây minh họa rất rõ chiến lượcnày

Mikhail M Yudovich Sr. - KonstantinKlaman [A46]

USSR Championship Leningrad (10), 1947[5]

XABCDEFGHY8r+-wq-trk+(7zppsnnvll+p'6-+p+-zpp+&5+-zPp+-+-%

4-+-zP-+-+$3+-sN-+N+P#

2PzP-wQ-zPP+"1+-+RtRLmK-!

xabcdefghyH8

Quân Trắng có một ưu thế về không gian,ngoài ra một trong hai Xe của nó đang đứng trên mộtcột mở duy nhất, nhưng nếu Trắng chồng Xe một cáchmáy móc thì chẳng khác nào xách kiếm chém xuốngnước: 18.Xe2 Xe8 19.Xde1 Tf8 20.Xe8 Me8 và cóthể thấy rằng quân Trắng không thể tăng cường được vịtrí của mình. chiếm lấy cột mở không phài là hoàn toànhay. Cần phải có những điểm xâm nhập được, do đótrước hết Trắng phải tìm một mục tiêu để tấn công ởcánh Hậu.

18.b4 b5 (Nếu không Trắng sẽ đi 19.b5) 19.a4 a6 20.ab Thường được lợi thế hơn khi chồng hai Xe

trước khi đổi Chốt và nhất là bên phòng ngự thiếu chỗđể chồng Xe.

20…. ab 21.Xa1 Xe8 22.Xa2! Hc8 23.Xea1 Hb7Quân Đen dường như vẫn giữ được tình trạng cân

bằng trên cột “a”. Nhưng… 24.Hb2 Me6 25.Xa3!Trắng có ý định sẽ chơi Xa1-a2 rồi Ha1 chiếm lĩnh

cột “a”. 25…. Mc7 26.Xa5 Xa5 27.Xa5 Ma6 28.Ha3 Mab8Đen không thể đi 28….Xa8 vì 29.Mb5 cb 30.Tb5.

Nhưng bây giờ thì Xe đã xuống chiếm hàng thứ 7: 29.Xa7 Hc8 30.Mb5Cũng rất mạnh 30.Xc7 tiếp theo là Ha7 30…. cb

31.Tb5 Vg7 32.Tb8 Mb8 33.Te8 He8 34.b5 Tf8 35.He3 Hc8 36.Hf4 Đen đầu hàngKhông thể chống đỡ sự đe dọa đồng thời của Xe ở

a8 và của Mã ở c5.Chúng ta xem xét một ví dụ sau về cùng một cột

dọc (được sử dụng tấn công) mà Xe được đặt trướccác Chốt, tham dự vào cuộc tấn công Vua đối phương.

Najdorf,Miguel - Kotov,Alexander [E55] Mar del PlataMar del Plata (15), 1957 [6]

XABCDEFGHY8-+rwq-trk+(7+p+l+pzpp'

6psn-+psn-+&5+-+-+-+-%4Pvl-zP-+-+$3+LsN-+N+-#

2-zP-+QzPPzP"1tR-vLR+-mK-!

xabcdefghyH9

14.Xd3! Mbd5 15.Md5 Md5Tốt hơn thì nên đi 15….ed, nhưng Đen mở đường

cho Tượng – Hậu. 16.He4! Tc6 17.Me5 Mf6 18.Hh4 Td5?Tượng đáng lẽ phải lên điểm e4 để bảo vệ cánh

Vua. 19.Tg5 Te7 20.Xh3Chúng ta thấy đấy! Q!uân Xe tăng cường cho cuộc

tấn công vào ô h7. 20…. Xe8Một sự hy sinh “nhẹ nhàng”, Đen mong muốn với

nước 21.Tf6 Tf6 22.Hh7 Vf8 làm chậm bớt đợt tấncông của đối phương. Yếu hơn là nước 20….h6 do sự

hy sinh ở h6. 21.Td1!Động viên thêm lực lượng trừ bị, mục tiêu là ô f7.

Cuộc tấn công của Trắng phải thắng lợi, Trắng có quânđông hơn ở cánh Vua và quân Mã ở e5 đặc biệt rấtmạnh.

21…. Ha5 22.Th5 Xed822….Mh5 không đi đến đâu vì sau đó 23.Hh5 Đen

không thể bảo vệ cùng một lúc f7 và h7. 23.Tf7 Vf8 24.Th6!Trắng có nước đe dọa Tg7 24…. Me8 25.Hf4!Lại thêm một đe dọa chiếu bí 26.Tg7 Mg7 27.Mg6

hg 28.Xh8 bí. 25…. Tf6 26.Tg7 Ve7 27.Te8 Tg7 28.Xh7Trắng ban một phát ân huệ và quân Đen đầu hàng.

Chúng ta vừa thấy việc động viên các quân mạnhnhư cặp Xe là một trong những vấn đề chính của trungcuộc. Mặc dù trong bài học này, đối tượng nghiên cứulà các quân Xe, nhưng chúng ta phải thấy sự hoạt độnghiệu quả nhất của nó không thể tách rời với sự hoạtđộng của các quân khác. Liên kết phối hợp, đó là câuthần chú.

BÀI TẬP 07 - 12

XABCDEFGHY8r+l+-+k+(

7zpp+n+-+p'6-+pvlp+-+&

5+-+psN-zP-%4-+PvLnsN-wq$3+P+-mKP+-#2P+Q+P+L+"1tR-+-+-tR-!xabcdefghy


8-+r+ntrk+(7zp-+-+p+p'

6-zp-+p+pwQ&5snPwqltRN+-%

4-+-+-+-+$3zP-+L+-+-#

2-vLP+-zPPzP"1tR-+-+-mK-!

xabcdefghy8.Trắng đi trước

XABCDEFGHY8r+-+-trk+(

7zppzp-+-zp-'6-+lzpq+-+&

5+-+-+pzPR%4-+-wQn+-+$3+-+-+N+-#

2PzPP+-zPP+"1+-mK-+-+R!


XABCDEFGHY

8r+-+k+ntr(7+pzp-+-zp-'6p+-+lzp-zp&5+-+-+q+-%4-+-wQN+-+$3+P+-+-+-#

2PvLP+-+PzP"1+-+RtR-mK-!

xabcdefghy10.Trắng đi trướcXABCDEFGHY

8rsn-+-trk+(7zplzppwq-zpp'6-zp-+pvl-+&

5+-+-sN-+Q%4-+-zPN+-+$3+-+L+-+-#

2PzPP+-zPPzP"

1tR-+-mK-+R!xabcdefghy11.Trắng đi trướcXABCDEFGHY8-+r+r+k+(

7+p+q+pzpp'6-+-zp-vl-+&

5zp-+P+-+-%4-+-wQ-+-+$3+-+-+N+-#

2PzP-+RzPPzP"1+-+-tR-mK-!


BÀI HỌC THỨ BA

Tượng “Tốt” Và Tượng “Xấu”

Tượng được xem là “tốt” hay “xấu” tùy theo khảnăng di động nhiều hay ít. Nếu số đường chéo doTượng kiểm soát càng nhiều thì hoạt động Tượng càngkiến hiệu. Sau đây là một ví dụ được rút ra từ trận đấutrong thực tế.

Baslavsky - KondratievXABCDEFGHY8-+-+-+-+(

7+p+l+-mk-'6p+p+p+pzp&5+-zP-zP-+-%4-zP-+-zPKzP$3zP-+-+-+-#2-+-+L+-+"1+-+-+-+-!xabcdefghy

H10

Vị thế hình bên không có gì khó đánh giá: TượngĐen bị những con chốt bạn hạn chế hoạt động. Ngượclại Tượng Trắng là Tượng “tốt” vì các con chốt của nóđều ở ô đen không có gì cản trở cả. Trong khi đó cáccon Chốt đen đều đứng khựng trên các ô trắng hìnhthành những mục tiêu tấn công của đối phương đồngthời gây trở ngại cho Tượng của mình.

Chúng ta sẽ thấy rõ mối quan hệ chặt chẽ giữa cácdãy Chốt với các quân cờ khác (ở đây là hai quânTượng). Người ta có thể nói rằng phòng tuyến Chốt làxương sống của vị thế ván cờ.

Sau đây là những nước tiếp diễn: 1…. Te6 2.Td3 Td7 3.Vf3 h5?Đen đi h5 là yếu, cần giữ lại để sau này đi g6-g5.

Giờ đây đang bị dồn vào thế bị động và thế cờ thụ độngkhông còn khả năng gì để phản công là mầm mống củasự bại trận.

4.Ve3 Vf7 5.Vd4 Te8 6.Vc3 Ve7

Sự bối rối của Đen là một bi hài kịch! Bên Trắngvừa tạo cho quân mình có khả năng phát huy hiệu quảtối đa.

7.Vb3 Vd8 8.Va4 Vc7 9.Va5 Tf7 10.Tc4 !Buộc đối phương phải lưu đày Tượng đen vào

đường chéo ngắn nhất (f7-g8) 10…. Tg8 11.a4Đẩy Chốt lên nhằm tăng cường sức mạnh cho quân

mình. 11…. Tf7 12.b5 ab 13.ab Tg8Nếu 13….cb; Tb5 quân Đen không thể ngăn chận

sự xâm nhập của Vua đối phương vào b6 hoặc Tượngở c8.

14.b6 Vd8 15.Vb4 Sự đe dọa Ta6 bắt buộc Vua đen phải bảo vệ Chốt

b7 và Vua trắng sẽ rãnh tay ở cánh vua. 15…. Tf7 16.Vc3 Vd7 17.Vd4 g5Một quyết định đột ngột để “thông khí” cho quân

Tượng đen. Đe dọa của Trắng là f5 tiếp theo là Ve3-f4rồi xâm nhập vào trận địa quân Đen giành thắng lợiquyết định.

18.fg Tg6 19.Ve3 Tc2 20.g6 Tg6 21.Vf4 Tf5 22.Te2Tới đây quân Trắng thắng lợi rất nhanh chóng.Trong cờ vua hiện đại các kiện tướng thường sử

dụng hệ thống khai cuộc mà chủ đề là giành đườngchéo lớn (a1/h8, h1/a8): như hệ thống Catalan, Ấn Độcổ, Phòng ngự Grunfeld.

Sau đây là một ví dụ:Teschner - Tal

1.e4 c52.Mf3 Mc6

3.d4 cd44.Md4 Mf65.Mc3 d66.g3 g67.Tg2

Chính xác hơn thì nên đi 7.Mde2 để tránh đổi quânnhư sau:

7…. Md48.Hd4 Tg79.0-0 0-010.Hd3 Te611.Md5 Xc812.c3

Rudolf Teschner - Mikhail Tal [B56]Vienna ETC 5, 1957 [7]XABCDEFGHY

8-+rwq-trk+(7zpp+-zppvlp'6-+-zplsnp+&5+-+N+-+-%

4-+-+P+-+$3+-zPQ+-zP-#2PzP-+-zPLzP"1tR-vL-+RmK-!

xabcdefghyH11

Trắng dự định vô hiệu hóa Tg7 và hy vọng đốiphương sẽ bắt Mã được đặt ở trung tâm mở thông cột“e” và Trắng đè áp lực lên cột này.

Quân Đen buộc phải phản ứng quyết liệt12…. Xe8

Để giải phóng quân Hậu khỏi việc bảo vệ chốt13.Te3?

Nên lên g5, Tượng sẽ hoạt động mạnh hơn.13…. Ha514.h3

Để ngăn chận Mg4, Tahl tưởng rằng Trắng phảichơi 14.a4 và anh nghĩ sẽ đối phó 14….Td5 15.ed a6

14…. Ha4!Đen đi một trong những nước giành thế, nước đi kín

đáo ít người nhận ra. Áp lực nhằm vào chốt e4 và

chuẩn bị nước đi của Chốt b5.15.Xfe1 b516.Tg5

Nước đi này phản ánh một sự mất nước. QuânTrắng cũng có thể đổi quân để vô hiệu hóa Tượng g7:16.Mf6 Tf6 17.Td4

Nhưng Trắng không muốn chỉ đổi quân để cânbằng mà còn muốn đối phương đổi quân Mã tiền đồnđể đạt đến một áp lực trên chốt e7. Hành động này tỏra đánh giá thấp sự phản công của Đen trên đườngchéo a1/h8.

16…. Md517.ed Tf518.Hd2 b4

Pháo đài của Trắng đã bị tấn công!19.c4

Không đi được: 19.cb Xc2!19…. Hc2

Sau khi đổi Hậu thì sự yếu kém của Trắng bên cánhhậu càng nổi rõ.

20.Hc2 Sự đơn giản hóa: 20.Xe7 Hd2 21.Xe8 Xe8 22.Td2

Tb2 23.Xe1 thất bại do một chiến thuật nhỏ: 23….Xe124.Te1 Tc3! và Trắng thua.

20…. Tc2 (hình 12)XABCDEFGHY8-+r+r+k+(

7zp-+-zppvlp'6-+-zp-+p+&5+-+P+-vL-%4-zpP+-+-+$3+-+-+-zPP#2PzPl+-zPL+"1tR-+-tR-mK-!

xabcdefghyH12

Bây giờ thì rõ ràng là cặp Tượng của quân Đen hoạtđộng tích cực hơn nhiều so với tầm hoạt động củaTượng trắng ở g2 bởi Chốt d5. Còn Tượng ở g5 cũngvô tích sự nếu đi thế biến 21.Xe7 Xe7 22.Te7 Tb2 23.Xe1 Te5, Đen ưu thế rõ.

21.Xa1 Td322.Xe3

Trắng không thể chống cự được nếu đưa vào thếbiến đổi quân đơn giản hóa như sau: 22.b3 Tb223.Xcd1 Tc2 24.Xd2 Tc3 và nếu 22.Xe7 Tb223.Xce1 Xe7 24.Te7 Tc3! tiếp theo là Tc4 và Ta2.

22…. Tb223.Xd3 Tc124.Tc1 Xc425.Td2 Xb826.Te3 a5

Trong khi Trắng không đạt được mục đích là giatăng hoạt động cho cặp Tượng thì Đen đưa thêm mộtcon chủ bài mới: đó là con chốt tự do rất nguy hiểm bêncánh Hậu:

27.Xd2 a428.Tf1 Xc1

Xe đã tiến xuống hàng ngang thứ nhất!29.Xb2 Xa130.Vg2 a331.Xc2

Chiếm lấy cột “c” không còn quan trọng nữa: con

Chốt tự do của Đen nguy hiểm vô cùng.31…. b332.ab a233.Te2 Xg134.Vg1 a1/H

và Trắng đã sớm đầu hàngTrong ván cờ này cặp Tượng linh hoạt đã đóng một

vai trò lớn như một cây vĩ cầm đầu tiên của một dànnhạc, góp phần vào sự thắng lợi. Tuy nhiên Đen khôngthể thắng nếu không có sự phối hợp giữa hai mưu thuật:sử dụng đường mở và chốt tự do.

Trong ván cờ tiếp theo sau đây, cuộc chiến đấucũng xoay quanh vấn đề sự linh hoạt của cặp Tượngnhưng nó liên quan chặt chẻ với những yếu tố vị trí cũngrất quan trọng..Ví dụ này chỉ cho chúng ta một cáchhoàn hảo phương pháp của một Kiện tướng rèn luyệncác kế hoạch trên bàn cờ và đã linh động áp dụng trongcác trường hợp ra sao.

Kotov-Szabo 1.d4 Mf6 2.c4 g6 3.Mc3 Tg7

4.e4 d6 5.f3Sự nguy hiểm của thế biến theo hệ thống Samisch là

ý tưởng chủ yếu nhằm phong tỏa các Chốt trung tâm đểrồi tấn công hai bên cánh.

5…. 0-0 6.Te3 e5 7.d5 Mh5 8.Hd2 f5Tấn công vào cánh sườn từ trung tâm của Trắng

bằng một chốt. 9.0-0-o Md7 10.Td3 Mc5Khởi đầu của một kế hoạch sai lầm. Tốt hơn nên đi

10….Mf4! (Bronstein) và sau 11.Tc2 thì tiếp tục11….Mb6 buộc Trắng đi b2-b3.

11.Tc2 f4Đen có kế hoạch khép kín cuộc cờ: Tượng g7 hầu

như chôn chân vì 11….Mb6 sẽ bảo vệ kỷ vùng trungtâm thì Tượng không đi được.

12.Tf2 a6 13.Mge2 a5

Điều tệ hại nhất trong cờ vua là khi đã chọn một kếhoạch rồi lại phải đình chỉ giữa chừng. Ở đây, lúc đầuSzabo dự định một cuộc phản công bằng 13….b5.Nhưng sau đó ông chú ý nước 14.b4 của đối phương,tiếp đó là c4-c5 khiến đối phương rất mạnh.

Bằng nước đi trong bài, ít ra cũng phải thử bảo vệMã ở c5.

14.Vb1 Nước đề phòng này thường rất có ích khi nhập

thành xa, nó bảo vệ ô a2 và nhường chỗ c1 cho Mãhoặc Xe.

14…. Td7 15.Mc1 Xf7 16.Md3 b6 17.Xc1 Tf6 18.Xhf1 Th4Đen muốn loại bỏ quân Tượng xấu của mình, nhưng

tốt hơn nên đi 18….a4. Có lẽ Kotov vừa rồi đi quânXe đã khiến cho đối phương đi quân Tượng vì nghĩ rằngnếu chậm trể thì Kotov sẽ đi 19.Tg1 và Tượng ở h4 sẽlinh hoạt.

Nhưng Trắng đã đáp lại bằng một nước bất ngờ:

19.Tc5!Trắng đi nước này do Chốt e5 không còn được

Tượng đen bảo vệ. Sự đổi quân tạo ra một điểm yếumới cho Đen: Chốt a5 cô lập sẽ trở thành mục tiêu tấncông của Trắng.

Chắc hẳn quân Đen sẽ chiếm lấy cột “b” nhưngphải dám chấp nhận khi muốn tấn công quyết liệt đốiphương và đôi khi phải cho lại đối phương một vài thứ.Và dĩ nhiên, trong trường hợp đặc biệt nếu cần, Trắngcó thể chiếm lại cột này.

19…. bc (hình 13)Kotov,Alexander - Szabo,Laszlo [E87]Candidates Tournament Zuerich (15),

26.09.1953 [8]XABCDEFGHY

8r+-wq-+k+(7+-zpl+r+p'

6-+-zp-+p+&5zp-zpPzp-+n%4-+P+Pzp-vl$

3+-sNN+P+-#2PzPLwQ-+PzP"

1+KtR-+R+-!xabcdefghy

H13 20.Ta4!Các vai trò giờ đây bị đảo ngược! Chính Trắng là

bên muốn vứt bỏ Tượng xấu của mình và Đen khôngthể tránh sự đổi quân này. Thật thế, nếu 20….Tc821.Tc6 Xa6 22.Mb5 và con Tượng ô c6 quá mạnh.

20…. Ta4 21.Ma4 Hd7 22.Mc3 g5Đen cảm thấy nguy hiểm nên gấp rút tìm cách phản

công bên cách Vua. Còn Trắng đang đe dọa Mb5 rồiXc3-a3.

23.h3 Mf6 24.Mb5 h5Một cuộc chiến đấu hấp dẫn: ai sẽ là người giành

thắng lợi? 25.Xh1

Kotov đã tìm ra phương pháp phòng ngự cánh Vuamột cách ít tốn lực lượng nhất. Nguyên tắc tiết kiệm làvấn đề cốt lõi trong phòng ngự: càng có ít quân chophòng ngự thì càng có nhiều lực lượng để tấn công.

25…. Xh7 26.Xc3 g4 27.hg hg 28.Xa3 Tg3 29.Xh7 Hh7Szabo đã thành công trong việc bảo vệ gián tiếp

Chốt a5: nhờ hậu đang đe dọa Chốt g2 của Trắng. 30.Mc1! Hh1 (hình 14)

XABCDEFGHY8r+-+-+k+(7+-zp-+-+-'

6-+-zp-sn-+&5zpNzpPzp-+-%4-+P+Pzpp+$3tR-+-+Pvl-#

2PzP-wQ-+P+"

1+KsN-+-+q!xabcdefghy

H14Hậu đen đã xâm nhập vào trận địa của địch, nhưng

cuộc tấn công của Trắng thì nguy hiểm hơn vì những lýdo sau đây:

1.Vị trí của Vua trắng ít sơ hở hơn.2.Quân Mã ở b5 tấn công linh hoạt hơn quân

Tượng ở g3. Do đó tiếp diễn là: 31.Mc7 gf 32.gf Xa7 33.Me6 Te1 Hd1! Xh7 35.Xd3 Trắng đi như vậy nhằm chống lại Đen đe dọa Xh2

rồi Td2. 35…. Xh2 36.a3Mở lỗ thông khí (mở cửa sổ) cho Vua! 36…. Md7 37.Ha4 Hg2

38.Xb3!Kotov phối hợp rất biệt tài giữa tấn công và phòng

ngự. 38…. Tc3Dịp may cuối cùng, nếu Trắng mắc bẫy mà đi

39.Hd7 thì Hb2 40.Xb2 Xb2 41.Va1 Xb7 42.Va2Xd7 và Đen Thắng.

Nhưng một nước hi sinh ngoạn mục đã dập tắt hyvọng của Đen:

39.Me2! Và Đen đã đầu hàng vì nếu: 39….He2 40.Xb8

Mb8 41.He8 tiếp theo sẽ chiếu bí.Một đường chéo đóng kín, muốn khai thông thường

phải hi sinh một con Chốt.Hãy xem đoạn kết thúc của ván cờ giữa

Szchujowicky - Boleslavsky đã diễn ra như sau:XABCDEFGHY

8r+-wqr+k+(7+-zpl+-vlp'

6-zp-zp-zpp+&5zp-snN+-+-%

4-+P+P+-+$3+P+-vL-zPP#2P+-wQ-zPL+"1+-+RtR-mK-!

xabcdefghyH15

20.e5! Xe5Nếu như 20….de 21.Tc5 bc 22.Mf6. Còn nếu

20….fe 21.Tg5 Hb8 22.Mf6 Tf6 23.Tf6 Xa7 24.Hh6Me6 25. Td5! và Tượng trắng trở nên linh hoạt gópphần quyết định thắng lợi cho Trắng.

21.Tc5 bc 22.Mf6 Tf6 23.Xe5 Xb8nước đe dọa là Hh5 24.Xee1và Trắng đã thắng.Rất nhiều kiện tướng thích bảo vệ cập Tượng ngay

khi khai cuộc. Người ta không thể nào tiên liệu đượccặp Tượng của đối phương sẽ gây khó khăn cỡ nàotrong trung cuộc hay tàn cuộc. Sự liên kết của cặp

Tượng là mối nguy hiểm đặc biệt trong những thế cờthoáng, thường nó làm tê liệt lực lượng địch.

Sau đây là một ví dụ.Smyslov –Botvinnik 1.e4 c5 2.Mf3 Mc6 3.d4 cd 4.Md4 Mf6 5.Mc3 d6 6.Tg5 e6 7.Te2 Te7 8.0-0 0-0 9.Mbd5Tấn công vào Chốt d6 vô ích. Tốt hơn nên đi

9.Vh1 để chuẩn bị f2-f4 9…. a6! 10.Tf6 gfĂn Tượng lên f6 cũng được, vì nếu 11.Mh6 Hc7 và

rồi áp lực của Tượng ở f6 cũng đáng giá một con Chốthy sinh. Về phần Trắng cũng phải tính đến mối đe dọaTc3.

11.Md4 Vh8

12.Vh1 Xg8 13.f4 Td7 14.Tf3?Lại một lỗi lầm nữa! Đáng lẽ phải phong tỏa bằng

14.f5 và tiếp đó Th5 và Me2-f4. 14…. Xc8 15.Mc6Họa đơn vô chí! Smyslov thất vọng vì không khai

thác được gì ở khai cuộc nên không biết nên lập kếhoạch nào, do đó đang tìm cách đơn giản hóa cuộc cờ.Nhưng Smyslov lại quên một nguyên tắc: không bao giờnên đổi quân mà để cho đối phương tăng cường sứcmạnh ở khu trung tâm.

15…. bc 16.Me2 d5 17.f5Nước đi này chẳng gây khó khăn gì cho quân Đen,

ngược lại nó còn mở ra đường chéo h2-b8 cho Tượngđen. Thế thì Trắng nên đi nước nào? Kérès cho rằngnước đi tương đối khá nhất là 17.Hd3 và những nướctiếp theo là: 17….de 18.Te4 f5 19.Xad1 Xc7 20.Tf3Hc8 để rồi c6-c5 với ưu thế cho quân Đen.

17…. Hc7 18.c4 dc 19.Hd4 c5 20.Hc4 Td6Cặp Tượng bắt đầu cho thấy tiếng rống của mình! 21.g3 Tb5 22.Hc2 efCùng một lúc mở ra đường chéo h1/a8 và cột “e”.

Trắng lâu dài cũng phải gục ngã. 23.ef Xce8 24.Xf2 Xe3 25.Tg2 He7Chồng Xe và Hậu để tấn công chúng ta đã thấy

rồi 26.Mg1 Td3 27.Hd2 c4 28.Xf3 Xe8 29.Xd1 Tc5 30.b3 (hình 16)

Vasily Smyslov - Mikhail Botvinnik [B60]match-tournament Ch World , Hague/Moscow

(Neth, 27.01.1948) [9]

XABCDEFGHY8-+-+r+-mk(7+-+-wqp+p'6p+-+-zp-+&5+-vl-+P+-%4-+p+-+-+$

3+P+ltrRzP-#2P+-wQ-+LzP"1+-+R+-sNK!

xabcdefghyH16

30…. Xe1!Cuối cùng rồi cũng xuyên qua xuống hàng ngang

thứ nhất. Các bạn hãy chú ý hoạt động của cặp Tượngđã làm tê liệt quân Trắng như thế nào.

31.bc Tc4 32.Tf1Không còn cách nào để cản Tg1 nhưng bây giớ thì

Trắng cũng phải mất chất.

32…. Xd1 33.Hd1 Xd8 34.Hc2 Td5 35.Hc3 Td4 36.Hd3 He3Đen đi như thế là đơn giản nhất. 37.He3 Te3 38.Tg2 Tf3 39.Tf3 Xd2 40.Me2 Xa2Trắng đầu hàng.

BÀI TẬP 13-18

XABCDEFGHY8r+l+-trk+(

7zpp+n+-zpp'6-+p+p+-+&

5+-+p+psNq%4-+PzP-zPn+$3+-+LzP-zP-#2PzP-+N+Kvl"1tR-vLQ+R+-!

xabcdefghy13.Đen đi trước

XABCDEFGHY8-+r+l+-+(

7zpp+-mkp+p'6-sn-+p+-+&

5+-wq-+-+-%

4-+PsNr+-+$3+L+-+-wQ-#2P+-+-+PzP"1+-+R+R+K!xabcdefghy14.Trắng đi trướcXABCDEFGHY8r+r+-+-+(

7zpp+qsnk+p'6-+-+Nzpp+&5+-+p+-+-%4-+-+-+Q+$3+-+-+-+-#

2PzP-+-zPPzP"1+-tR-tR-mK-!


8-+-vl-+k+(7+pzp-+rzpp'6r+-sn-zp-vL&5zp-+N+q+-%4-+-wQ-+-+$3+-+-+-tR-#

2PzPP+-zPPzP"1+-+-tR-mK-!


8-+rtr-+k+(7+-+-+pvlR'

6-wq-+p+p+&5+lsN-+-+-%4p+-zP-+p+$3zP-+-zP-+-#

2LzPQmK-zPP+"

1+-+-+-+R!xabcdefghy17.Trắng đi trướcXABCDEFGHY

8r+-wq-+r+(7zpp+-sn-mkp'6-+p+pzp-+&5+-+-zp-+Q%4-+-+P+-sN$3+-zPP+-+-#2P+P+-+PzP"1tR-+-+RmK-!


BÀI HỌC THỨ TƯ

Các Quân Chốt: Những Mục TiêuTấn Công

Chúng ta chỉ nhận lướt qua ở các bài học trước:Chốt là xương sống ở vị trí phòng thủ. Do đó chỗ đứngcủa Chốt mà một số điểm trên phòng tuyến được bảovệ hay không được bảo vệ, hoặc nói đúng hơn số điểmđó được gọi là mạnh hay yếu.

Chúng ta hãy xem xét ván cờ sau:Besrutchko - KoblentzXABCDEFGHY8-+-+-+-+(

7zpp+-mkp+p'6-tr-tr-+p+&

5+-zp-zp-+-%4-+PsnP+-+$3+-+-+P+-#

2PzP-tR-mKPzP"1tR-+-+L+-!

xabcdefghyH17

Thật rất dễ thấy rằng quân Mã chiếm ô d4 là một vịtrí mạnh và khó mà trục xuất nó ra khỏi chỗ đó. Mà ôd4 là điểm yếu của Trắng. Quân Mã đen đứng ở đó làvùng trung tâm nó càng linh hoạt. Tình thế của Trắngcàng nguy ngập thêm do có quân Tượng “xấu” vì chốtcủa nó đều đứng trong các ô trắng.

Chính do cuộc tấn công phối hợp ở hai cánh màquân Đen đã chiến thắng:

26.Xb1 Xa6! 27.b4Nếu như 27.b3 thì sẽ bị chặn lại bằng Xdb6 rồi

Xa3 tiếp đó là a7-a5-a4. Còn như 27.a3 thì27….Xdb6 rồi Xb3 và Xab6

27…. Xdb6 28.b5 Xa3 Xbb2 Xc3ngăn chận 30.Xd3 30.a4 f5! 31.efTình thế của Trắng cũng sẽ rất nguy kịch sau khi

31.Vg1 fe 32.fe Xe3 33.Td3 Xf6! 34.h3 h5 tiếp theo làg6-g5-g4-g3

Sau nước đi trong bài, quân Đen có được một Chốttự do khó ngăn chặn nó xuống.

31…. gf 32.a5đuổi Xe…trong lúc nó tính đi! 32…. Xe6Chỗ đứng của Xe phải ở sau Chốt tự do để hổ trợ

trên bước đường tiến tới của nó. 33.Vg1 e4 34.fe fe 35.Xd1Vội vã chuẩn bị phong tỏa con Chốt tự do này lại 35…. e3 36.Xe1 Xc2Cách tốt nhất để thanh toán những quân ngăn cản

Chốt. 37.Xc2 Mc2 38.Xe2Xe là loại quân phong tỏa tồi nhất vì nó dễ là mục

tiêu cho Tượng hoặc Mã tấn công.

38…. Md4 39.h3Nếu 39.Xe1 e2 39…. Me2và Trắng đã sớm đầu hàng.Nếu bây giờ chúng ta xem hình 17 và sửa đổi Chốt

d4 đặt ở c3 thì chốt này bảo vệ được ô d4 không choMã đen chiếm, đồng thời Tượng trắng sẽ có chỗ tốt ở ôc4. Quân Trắng sẽ ưu thế nhiều.

Điều này chỉ cho chúng ta phải hết sức cẩn thận khiđi Chốt. Đó là bộ binh, nó chỉ tiến chứ không được lùi,mỗi bước tiến của Chốt phải được thực hiện chặt chẻtheo yêu cầu của tình thế, những chỗ yếu của Chốt phảihết sức tránh, Tóm gọn là phải thật cân nhắc trước khiđi Chốt.

Chúng ta cũng đừng quên rằng những điểm yếu củaChốt thường cố định lâu và tạo thành mục tiêu cho đốiphương tấn công.

Chúng ta hãy xem vài ví dụ sau:XABCDEFGHY8-+-+-+k+(

7+-+-+pzpp'6-+-+-+-+&5+-+-+-+-%4-+-+-+-+$3+-+-+-+-#

2-+-+-zPPzP"1+-+-+-mK-!xabcdefghy

H18Đây là một dạng vững chắc nhất của Chốt, nó bảo

đảm cho việc tấn công lẫn phòng ngự, vì đội xung kíchnày đang trong tình trạng ngăn cấm đối phương xôngvào bất cứ chỗ nào.

Nếu vì thế mà chúng ta đẩy chốt “g” lên một ô thìlập tức các điểm f3 và h3 sẽ trở thành những điểm yếuvà sẽ phải chịu những hậu quả nghiêm trọng.

Sau đây là một số kiểu khác về chốt yếu.XABCDEFGHY8-+-+-+k+(

7zpp+-+pzpp'6-+-zp-+-+&5+-+-zp-+-%4-+-+P+-+$3+-zP-+-+-#

2PzP-+-zPPzP"1+-+-+-mK-!xabcdefghy

H19 Đen có Chốt d6 yếuXABCDEFGHY8-+-+-+k+(

7zp-+-+pzpp'6-+p+p+-+&5+-zp-+-+-%4-+-+-+-+$

3+-+P+-zP-#2P+-+PzP-zP"1+-+-+-mK-!

xabcdefghyH20 Chốt đen a7 cô lập, Chốt c6, c5 chồng.

XABCDEFGHY8-+-+-+k+(

7zppzpp+pzpp'6-+-+p+-+&5+-+-+-+-%4-+PzP-+-+$3zP-zP-+-+-#2-+-+PzPPzP"1+-+-+-mK-!xabcdefghy

H21 Trắng có chốt a3 cô lập, Chốt c3, c4 là chốtchồng.


7zpp+-+pzpp'6-+-+-+-+&

5+-+p+-+-%4-+-+-+-+$3+-+-zP-+-#


H22 Đen có Chốt d5 cô lập yếuXABCDEFGHY8-+-+-+k+(

7zp-+-+pzpp'6-+-+-+-+&

5+-zpp+-+-%4-+-+-+-+$3+-+-zP-+-#


H23 Đen có Chốt a7 cô lập, Chốt c5, d5 cũng dễ bị

tấn công.XABCDEFGHY

8-+rtr-+k+(7zp-wq-+-vl-'6-zp-zpl+pzp&5+-+-zp-+-%4-+P+N+-+$

3+P+-wQ-zP-#2P+-+-zPLzP"1+-tRR+-mK-!

xabcdefghyH24 ván giữa Smyslov và Denker

Trong hình 24: con Chốt d6 cố định, nó đang cầnmột quân khác bảo vệ vì nó mục tiêu tấn công của đốiphương. Smyslov, cựu vô địch chỉ cho chúng ta cáicách tấn công vào một điểm yếu như thế nào.

Trong khi Đen tìm cách xóa bỏ chỗ yếu bằng cáchủi Chốt d6-d5 thì Trắng bằng mọi cách phải ngăn cảnnước đi này để rồi tăng cường sức ép lên điểm yếu với

tất cả các quân có thể huy động được. 24.Mc3! He7 25.Td5!Nếu quân Tượng đen bị đổi thì điểm d5 sẽ yếu đi

và việc đẩy chốt d6-d5 trở nên khó khăn. 25…. Vh7 26.Te6 He6 27.Xd3Tăng cường áp lực. 27…. Xc7 28.Xcd1 Xf6Quân Đen tìm cách phản công trên cột f. 29.Me4Mã vừa bảo vệ ô f2 vừa tấn công Chốt d6. Đối

phương với Tượng đen tạm thời phải chịu đóng vai tròthụ động.

29…. Tf8 30.Xd5 Hg4 31.X1d3Hơi sớm nếu đi 31.Md6 Td6 32.Xd6 Hd1! 31…. Te7Nếu 31….He6 32.c5!

32.Md6 Td6 33.Xd6 Xdf8 34.He5!Điều này hoàn toàn được tính toán rất chính xác. 34…. Xf2 35.Xd7 X2f7 36.Xf7 Xf7 38.He8 g5 39.Hh8 Vg5 40.Xd6 Vf7 41.Hh6Và Trắng đã thắng.Trong vị thế sau đây (hình 25), Chốt e2 là Chốt

chậm nhưng tình thế lại thuận lợi hơn nếu cần tiến Chốte3 để trừ bớt áp lực. Nhưng ở giai đoạn trung cuộc nếuquân cờ đôi bên còn nhiều, việc tiến chốt e2-e3 sẽkhông còn quân bảo vệ d3 và chốt này sẽ trở thànhmục tiêu tấn công của đối phương.

XABCDEFGHY8-+-+-+-+(

7zp-+-+pmkp'

6-zp-+-+p+&5+-zp-+-+-%4-+-zp-+-+$3+-+P+-zP-#

2PzP-+PzPKzP"1+-+-+-+-!xabcdefghy

H25Trong ví dụ tiếp sau, chúng ta sẽ thấy quân Đen

chọn kế hoạch tấn công Chốt e2. Nhưng sự tấn nàykhông thực hiện riêng rẻ mà phải được phối hợp trongsự điều động toàn lực lượng. Tuy nhiên sự hiện diện củacon Chốt lạc hậu e2 sẽ là ánh đuốc soi đường cho quânĐen.

Lisitzin – Botvinnik 1.Mf3 c5 2.c4 Mf6 3.g3 d5 4.cd Md5 5.Tg2 Mc6

6.0-0Trắng cần phải đi 6.d4, còn đi như trên là một sai

lầm và ngay từ khai cuộc phải chịu những hậu quả lâudài.

6…. e5 7.d3 Te7 8.Mbd2 0-0 9.Mc4 f6 10.Te3 Te6 11.a4Bảo đảm chỗ đứng của Mã ở c4 nhưng làm yếu

vĩnh viễn ô b4. 11…. Hd7 12.Hd2 b6 13.Xfc1 Xac8 14.Hd1 Vh8 15.Td2 Xfd8 16.Hb3 Mc7 17.Tc3 Xb8 18.Hc2 Md5 19.Mfd2 Xbc8 20.Mf1 Md4! (hình 26)

Georgy Lisitsin - Mikhail Botvinnik [A04]Russia Ch Leningrad, Leningrad, 1932 [10]

XABCDEFGHY8-+rtr-+-mk(7zp-+qvl-zpp'6-zp-+lzp-+&

5+-zpnzp-+-%4P+Nsn-+-+$3+-vLP+-zP-#2-zPQ+PzPLzP"1tR-tR-+NmK-!

xabcdefghyH26

Tình hình cho thấy Trắng khó tìm ra được mộtphương án cụ thể: vị trí vững chắc của Đen ở trung tâmđã bóp nghẹt từ trứng nước các kế hoạch phản côngcủa Trắng.

Kế hoạch của Đen như sau: sớm muộn gì Trắngcũng đổi quân Md4 vì Mã đứng chỗ độc quá. Nhưng

như vậy sẽ mở cột e ra và Đen có thể tạo áp lực lênChốt chậm e2.

21.Hd1Trắng thử không bắt Mã ngay 21…. Tg4!Như đã nói, không thể để Mã ở d4 mà nếu ủi Chốt

e2-e3 sẽ làm yếu một cách nguy hiểm Chốt d3. Giờ thìphải bắt Mã thôi.

22.Td4 ed 23.Hd2 Tf8Đen khởi đầu một kế hoạch mới, những quân cờ

mạnh được đưa vào chiếm lĩnh cột “e” nhằm tiêu diệtChốt e2.

24.Xe1 Xe8 25.h4 Th3 26.Tf3 Xe7 27.Mh2 Xce8 28.Vh1 Te6!Trắng đe dọa loại Tượng đen ra ngoài vòng chiến

đấu bằng cách ủi Chốt g4. Nhưng đó không phải lànguyên nhân chính khiến Đen phải lui Tượng về. LuiTượng về là để đưa Tượng lên d5 khiêu khích Trắng

đổi Tượng và sẽ tấn công quyết liệt Chốt e2. 29.b3 Mb4Hậu quả của nước a2-a4, quân Mã đen đứng ở b4

mạnh vô cùng. 30.Tg2 Td5! 31.Mf3 Xf7Botvinnik đã chơi ván cờ hoàn toàn logich. Trắng

không thể mở vòng vây ở khu trung tâm do đó ông cóthể tăng cường khà năng hoạt động của các quân mộtcách lặng lẽ không sợ gì cả. Ý đồ của nước đi sau cùngđơn giản thôi, tạo cho Tượng f8 có đường hoạt động(xem hình 27).

XABCDEFGHY8-+-+rvl-mk(7zp-+q+rzpp'6-zp-+-zp-+&5+-zpl+-+-%

4PsnNzp-+-zP$3+P+P+NzP-#2-+-wQPzPL+"

1tR-+-tR-+K!xabcdefghy

H27 32.Vh2 Td6 33.Th3 Hd8 34.Xab1 Xfe7 35.Mg1 Tc7 36.Ma3 Tb7Với nước đe dọa Hd5, Đen bắt buộc Trắng phải lo

đổi Tượng và sẽ làm suy yếu vị trí Vua trắng. Vì thế đãchín muồi cho một cuộc đánh thốc vào cánh Vua. Mộtnguyên tắc cũ dạy rằng: áp lực vào khu trung tâm,sớm muộn gì cũng cho phép một cuộc tấn công bêncánh (cánh Vua hoặc cánh Hậu).

37.Tg2 Tg2! 38.Vg2 Md5 39.Mc2 Hd6!Các đe dọa chiến thuật đã xuát hiện Md5-e3 40.Ma3 Me3 41.Vh1 Mg4 42.Hf4

Vị trí quân Trắng sụp đổ như lâu đài bằng giấy. Nếu42.Xf1 Hd5 còn như 42.Vg2 Mf2

Ta đã thấy rõ kết quả của công việc đưa Tượng lênf8 tham gia trận chiến.

42…. Hf4 43.gf Mf2 44.Vg2 Md3Quân Trắng đầu hàng.Hình 28: Vị thế của trận đấu giữa Lasker và

Capablanca. Trong thế cờ này Lasker đã chọn mộtnước thật bất ngờ.

Emanuel Lasker - Jose Raul Capablanca[C68]

St Petersburg f St Petersburg, 1914 [11]XABCDEFGHY8r+l+r+k+(

7+pzp-sn-zpp'6p+pvl-zp-+&5+-+-+-+-%4-+-+PzP-+$

3+NsN-+-+-#2PzP-+-+PzP"1tR-vL-+RmK-!

xabcdefghyH28

12.f5!Xét theo phương diện tĩnh của sự vật thì đây là một

lỗi nặng về chiến lược. Con Chốt e4 trở thành con Chốtchậm đứng sau không hi vọng gì xuống được còn Đenthì đã kiểm soát ô e5!

Nhưng nếu chúng ta đào sâu hơn vị thế ván cờ trên,chúng ta sẽ khám phá ra là Trắng mặc dầu có nhữngđiểm yếu về vị trí nhưng lại có nhiều điều kiện thuận lợirất dễ khai thác, đó là những yếu tố động.

Sau đây là những khả năng mở ra choTrắng:

1- Hoạt động của quân Tượng đi ô đen được tăngcường.

2- Hạn chế tối đa khả năng hoạt động của Mã vàTượng đối phương

3- Có thể đưa Mã lên đóng chốt ở e6.

Bây giờ ta sẽ thấy Lasker đã tính toán đổimột sự yếu kém ở khu trung tâm bằng những lợi thếquan trọng hơn.

Chiến lược về sự đền bù không nên xemnhư là một sự phủ định chung những nguyên tắc củaluận lý, mà đây là một sự cố ý khi người ta nhường chođối phương một ưu thế nào đó là để được đền bù lạimột ưu thế khác.

Phương pháp này thường rất được Laskersử dụng và nó cũng được các tay kiện tướng hiện đạiđánh giá cao trong thực tế thi đấu. Đặc biệt đối vớinhững tay kiện tướng Xô Viết rất hay tạo những ô haychốt yếu ngay trong vị thế của mình để đánh lừa đốiphương hoặc cũng nhường cho đối phương những cộtmở để chuyển sang cánh đối diện chiến đấu. và triểnkhai những kế hoạch có nhiều hứa hẹn.

Tại Porto-Roz năm 1959, để giành lại cuộcphản công, Tahl đã để cho Fischer chồng 2 Xe ở hàngthứ 7. Đấy là một sự tính toán rất phiêu lưu, nhưngchiến lược về sự nhân nhượng bản thân nó đã bao hàmnhững tính toán liều lĩnh.

Ngày nay những thái độ phòng thủ thụ động

ngày càng hiếm, ở giai đoạn quyết định, người ta bỏmặc những điểm yếu của mình để bất thần đưa chiếntrận sang một nơi khác, đây cũng là một chiến pháp rấtthường được sử dụng.

Chơi với một đấu thủ mà tay này chỉ nghĩđến chuyện cầu hòa thì nơi chơi một cách khiêu khíchnhư đùa bởn bên miệng hố, chẳng màng đến nguy hiểm.Nếu đối thủ của bạn nổi nóng bởi thái độ xấc xược củabạn, từ bỏ lối chơi thụ động và chấp nhận chiến trận thìnói chung anh ta thường mất bình tĩnh và sẽ rơi xuốngvực thẳm!

Một tiến trình như thế đòi hỏi người chơiphải biết sử dụng chiến lược về sự đền bù với nhữngtính toán thật tinh tường.

Hiện nay, những hệ thống khai cuộc hoàn chỉnhđều được xây dựng trên quan điểm này: buông khutrung tâm cho đối phương khống chế kể cả cánh Vuanữa sẽ được đền bù bằng một ưu thế chốt ở cánh hậucùng với một quân Tượng linh hoạt ở nơi g7.

Nhưng rõ ràng là bất cứ phương pháp tấn côngnào cũng đòi hỏi:1- Phải có kiến thức hoàn hảo về các qui tắc :bình

thường”.2- Phải có một khả năng vững chắc để đánh giá tình

thế ngay cả những tìnhhuống tinh tế phức tạp nhất (cân nhắc lợi hại cho

chính xác).3- Phải có trực giác4- Phải có óc tưởng tượng phong phú với chút ít liều

lĩnh cùng tinh thần lạcquan hợp lý.

5- Phải có thói quen tính toán mau lẹ và chính xácmọi thế biến.

6- Phải có một kỹ thuật vượt bực.Chỉ riêng chiến lược về đền bù cũng đã giải thích

được rất nhiều ý tưởng mớimẻ của những tay kiện tướng hiện đại (dĩ nhiên

trong số cũ thì có Lasker!). Thật thú vị để theo dõi tiếpnhững phát triển này trong tương lai.

Bây giờ thì chúng ta trở lại ván cờ giữaLasker và Capablanca:

12…. b6Nhằm tấn công vào Chốt e4, nhưng kế hoạch này

chậm quá, vả lại điểm e6 không được che chở. Tốt hơn

là nên đi 12….Td7 để rồi Xad8. 13.Tf4 Tb7?Với nước đi này Đen phá bỏ được cặp Chốt chồng,

nhưng lại tạo ra một điểm yếu nữa ở d6. 14.Td6 cd 15.Md4 Xad8 16.Me6Với chỗ đứng này, quân Mã Trắng gây nhiều khó

khăn cho Đen ở vùng trung tâm. Tình thế của Đen thậtlà “thập tử nhất sinh!”.

16…. Xd7 17.Xad1 Mc8 18.Xf2 b5 19.Xfd2 Xde7 20.b4Trắng tiếp tục gây khó khăn cho Đen vì Đen không

đẩy Chốt c6-c5 được để giải phóng cho Tượng.Ngược lại khi đi nước này Trắng đã làm yếu ô c4 củamình, nhưng so với yêu cầu giữ Tượng đen ở b7 bấtđộng thì cứ phải đi.

20….. Vf7 21.a3 Ta8

22.Vf2 Xa7 23.g4Từng bước, quân Trắng chuẩn bị một cuộc tấn

công bên sườn. 23…. h6 24.Xd3 a5 25.h4 ab 26.ab Xae7 27.Vf3 Xg8 28.Vf4 g6 29.Xg3 g5Ít tai hại hơn. Đen nên đi 28….gf vì bây giờ Trắng

đã chiếm lấy cột h. 30.Vf3 Mb6 31.hg hg 32.Xh3!Đôi khi người ta đứng trước một vấn đề nan giải:

hai ngã đường biết chọn đường nào? Hoặc ăn chốt đểrồi cho đối phương cơ hội phản công, hoặc là tìm cáchbóp chết từ trong trứng nước mọi âm mưu phản côngcủa địch?

Điều này phụ thuộc vào tình thế cụ thể và

tùy tương quan lực lượng của ta và lực lượng phản côngđể quyết định, nhưng nói chung người ta thường chọncon đường thứ hai. Lasker cũng đã làm như thế, vì ôngđánh giá rằng nếu 33.Xd6 thì quân Đen có thể chơi Xh8rồi Mc4. Nước phòng ngừa trước cũng là một vấn đềquan trọng của trường phái hiện đại.

32…. Xd7 33.Vg3!Chuẩn bị cho một đòn phối hợp tiếp theo 33…. Ve8 34.Me4 Md5 35.M6c5Một con Mã đã sút xiềng. 37…. Tc8Nếu chạy Xe d7 thì 38.Mb7 rồi 39.Md6 ăn Xe. 38.Md7 Td7 39.Xh7 Xf8 40.Xa1Bao vây toàn bộ! 40…. Vd8 41.Xa8 Tc8 42.Mc5

Và Đen đầu hàng.Như chúng ta vừa thấy, nước đi “đáng ngại” 12.f4-

f5 đã không mang lại hậu quả đáng chê nào! Tại saovậy? Vì Đen không lọt qua được để phản công. Tuynhiên chúng ta có thể tin chắc một phương pháp chiếnđấu kiểu đó thật sự là con dao hai lưỡi vì vậy phải hếtsức thận trọng.

BÀI TẬP 19 - 24

Trong những bài tập này cần tìm những nước đichiếm lấy vị trí mạnh để giành thắng lợi.

XABCDEFGHY8rsnl+n+k+(7+p+-+rvlp'

6p+-zp-+p+&5wq-zpPzp-zPP%

4P+P+Pzp-+$3+-sN-+-+-#2-zP-vLLzP-+"

1tR-+QmK-sNR!xabcdefghy19.Trắng đi trướcXABCDEFGHY

8rsn-wq-trk+(7zplzp-snpvlp'

6-zp-+-+p+&5+-+-zp-+-%4-+L+P+-+$

3+-zP-vLN+-#2PzP-sNQzPPzP"1tR-+-mK-+R!

xabcdefghy20.Trắng đi trướcXABCDEFGHY8r+l+r+k+(

7zpp+-+pzpp'6-+p+-+-+&

5+-+-zP-+-%4-+-zp-zP-wq$3+-sNLtR-+P#2PzPQ+-+P+"1+-+-+RmK-!

xabcdefghy


8-+ktr-vl-tr(7zpl+n+p+-'

6-+q+pzP-+&5+-+-+-vL-%4PzpLzp-+-+$3+-+-+PsN-#2-zP-+-+PzP"

1tRQ+-+RmK-!xabcdefghy


8-+-tr-trk+(7zp-+-+p+p'6qvlp+l+p+&

5+-+-wQ-+-%4P+pzP-+P+$

3tR-+-+-+-#2-zP-+-zPLzP"1+-vL-+RmK-!


8r+-sn-+rmk(7+-wqlvl-snp'

6p+-zp-zppvL&5+p+Pzp-+-%4-+p+P+P+$

3+-zP-sNNtRP#2PzPL+QzP-+"1+-+-+-tRK!xabcdefghy

24.Đen đi trước

BÀI HỌC THỨ NĂM

Lại VẫnNhững Con Chốt Yếu

Các chốt f2, f3 bị chồng, Chốt h2 bị cô lập.Một tình thế của chốt như vậy sẽ đặc biệt nguy hiểm khiVua nằm tiếp cận tại đó. Vị trí của Vua bị bộc lộ và sẽbị chiếu bất ngờ.

XABCDEFGHY8-+-+-+k+(7+-+-+pzpp'6-+-+-+-+&5+-+-+-+-%4-+-+-+-+$3+-+-+P+-#2-+-+-zP-zP"1+-+-+-mK-!xabcdefghy

H29Ljublinsky - Lilienthal 1.e4 e5

2.Mf3 Mc6 3.Mc3 Mf6 4.Tb5 Md4 5.Ta4 Tc5 6.0-0 0-0 7.Me5Lý thuyết cho đây là một nước đi kém, tốt hơn nên

đi 7.d3 7…. d6 8.Mf3 Tg4Một sự ghim quân khó chịu! Mã trắng giờ đây bất

động vì nó đi thì kẹt quân Hậu ở dưới bị Tượng bắt.Lúc ở nước 8, Mã cũng thể về c4 vì khi: 8.Mc4 Tg49.He1 Mf3 10.gf Tf3 và Đen mở cuộc tấn công. Trắngkhông chống đở nổi.

9.d3 Md7Hăm nhảy Mã lên e5 tăng cường áp lực. 10.Td7 Hd7 11.Te3 Mf3 12.gf Th5Mục tiêu đầu tiên của kế hoạch chiến lược đã đạt:

nhờ sự ghim quân đã làm cho vị trí Vua trắng bị bộc lộ.

Giờ đây quân Đen cần tấn công không chậm trể vàocánh yếu của Trắng. Hình 30


7zppzpq+pzpp'6-+-zp-+-+&5+-vl-+-+l%4-+-+P+-+$

3+-sNPvLP+-#2PzPP+-zP-zP"1tR-+Q+RmK-!

xabcdefghyH30

13.Vg2 f5! 14.e5Với bất cứ giá nào quân Trắng không để cột “f” mở

ra, nếu không Trắng sẽ nhanh chóng mất ô f3. 14…. f4 15.Tc5 dc

16.He2 Xae8 17.Xae1 Xe6 18.h3 Tg6Quân Tượng đã hoàn thành nhiệm vụ trên đường

chéo d1-h5, giờ đây nó phải được đứng trên mộtđường chéo khác để tấn công vào ô h3.

19.Vh2 Tf5 20.Xg1 Th3!Hi sinh để lột trần quân Vua trắng khốn khổ. 21.Xg4Tự nhiên phải đi như vậy, chứ nếu Vua bắt Tượng

đen sẽ bị Xe rút chiếu đôi sẽ thua ngay. 21…. Tg4 22.fg4Đến đây Đen thắng dễ dàng.Những con chốt chồng bên cánh Hậu không đến

nổi phải chịu hậu quả bi thảm như vậy, nhưng dẫu saonó cũng trở thành mục tiêu tấn công rất đáng giá cho đốiphương.

Taimanov – SuetinXABCDEFGHY

8r+lwqkvl-tr(7zppsn-zppzpp'

6-+n+-+-+&5+-zp-+-+-%4-+-+-+-+$

3+-sPP+-zP-#2PzP-+PzPLzP"

1tRNvLQmK-sNR!xabcdefghy

H31 7.Tc6!Quân Tượng được đưa lên nách g2 có một nhiệm

vụ phòng ngự rất quan trọng khi chơi kiểu khai cuộcnày vì nó tạo ra một áp lực mạnh trên đường chéo lớn.Tuy nhiên, trong trường hợp đặc biệt nó đổi quân mộtcách vui mừng vì làm yếu được cánh Hậu của đốiphương để rồi ngay lập tức nó có thể tấn công.

7…. bc 8.Ha4 Hd7 9.Mf3 f6

10.Te3 e5 11.Me4Trắng ném tất cả lực lượng để tấn công những con

chốt yếu: 11…. Me6 12.Xc1 Xb8Bù lại những con Chốt yếu bị uy hiếp. Đen đưa Xe

chiếm lấy cột mở b. 13.Hc2 Te7?Quân Đen bằng lòng với áp lực lên Chốt b2 nên

không thể thấy nước đe dọa chiến thuật. Lẽ ra nên đi13….Md4 14.Td4 15.Hc6 Tb7! với một đòn phảncông nào đó.

14.Mc5 Tc5 15.Tc5 Mc5 16.Hc5 Xb2 17.Me5! He6Dĩ nhiên Đen không dám 17….fe 18.He5 và tấn

công Xe ở b2. 18.Hc6 Hc6 19.Mc6 Và Trắng đã thắng.

Trong khai cuộc sau đây, tình trạng một con chốt bịchồng diễn ra rất sớm:

1.d4 Mf6 2.c4 e6 3.Mc3 Tb4 4.a3 Tc3 5.bc

Laszlo Szabo - Mark Taimanov [E27]Schiavno Zdroj, 1950 [12]

XABCDEFGHY8rsnlwqk+-tr(7zppzpp+pzpp'6-+-+psn-+&5+-+-+-+-%4-+PzP-+-+$3zP-zP-+-+-#2-+-+PzPPzP"

1tR-vLQmKLsNR!xabcdefghy

H32Chốt d4 được bảo vệ nên không sợ nước c7-c5

của Đen. Bây giờ Trắng có thể quyết liệt tiến chiếmvùng trung tâm với nước e2-e4-e5 nhằm tấn công vàocánh Vua. Ngoài ra cặp Tượng trắng liên kết nhau rấtnguy hiểm, trong lúc quân Đen phải đương đầu với mộtđe dọa chiến lược bởi cuộc tấn công ác liệt của chốtchồng c4. Và chiến trận có thể phát triển theo kiểu cáchnhư sau:

5…. 0-0 6.e3 c5 7.Td3 Mc6 8.Me2 b6 9.e4 Me8 10.0-0 Ta6tiếp theo là Ma5 (xem ván Szabo –Taimanov - bài

học thứ 13) Giờ đây chúng ta hãy quan sát hình 33


7zp-zp-+pzpp'

6-+pzp-+-+&5+-+-+-+-%4-+P+-+-+$3+-+-+-zP-#

2PzP-+PzP-zP"1+-+-+-mK-!xabcdefghy

H33Ba con chốt c7, c6, d6 trông có vẻ dễ thương vì có

con chốt chồng kiểm soát ô quan trọng d5. Dĩ nhiêncòn tùy thuộc vào nhiều vị trí của những quân cờ khácnữa mới đánh giá đúng tình hình để giải quyết. Nhưngnói chung 3 con chốt này nên để yên lâu chừng nào tốtchừng nấy. Vì nếu đi c6-c5 sẽ bỏ ô d5, và muốn tiếptục bảo vệ nữa thì phải đi c7-c6, và ô d6 sẽ suy yếu.Thường những nước đi như thế sẽ tạo ra những điểmyếu.

Trong ván cờ sau đây, ĐKT Bronstein sử dụngmột cách tài tình một dạng cấu tạo chốt như thế. Đây làmột ví dụ không có sự hi sinh quân ngoạn mục nào

nhưng nó rất đáng được học tập từ đầu đến cuối:Najdorf – Bronstein 1.d4 Mf6 2.c4 g6 3.Mc3 Tg7 4.e4 d6 5.g3 0-0 6.Tg2 e5 7.Mge2Ván cờ đã được chơi tại Budapest vào năm 1950.

Vào thời này người ta chưa biết hết những tinh tế sắcsảo của cuộc phòng ngự Đông Ấn. Đáng lẽ khi lênTượng nách thì Mã nên nhảy lên f3 thay cho e2 ít linhhoạt bằng.

7…. ed 8.Md4 Mc6 9.Mc5Bị khiêu khích, không phải làm suy yếu mà là một

sự tăng cường khu trung tâm cho đối phương! 9…. bc 10.0-0 Md7!Phải ngăn chận Trắng đẩy chốt c4-c5.

11.Hc2 Hf6!Nghệ thuật của bậc thầy là phải khám phá kịp thời

kế hoạch chiến lược của đối phương để rồi ngăn cảnđối phương thực hiện. Ở đây quân Trắng dự định điChốt b3 rồi lên Tượng b2 nhằm vô hiệu hóa áp lực Tg7của Đen. Vì vậy Đen lên Hậu ở f6 khiến Trắng khó điềuđộng quân theo kế hoạch.

12.Me2 Xe8 13.Xb1 He7 14.Td2 Mc5 15.Xbe1 a5 16.b3 Tg4 17.Mf4Trắng đang tìm cách đổi Mc5, nhưng Đen đã được

cung cấp một điểm tấn công mới. 17…. Xeb8 18.Te3 He5 19.h3 Td7 20.Xd1 a4!Đen tìm cách tạo cho Trắng một con chốt chậm. 21.Md3 ab 22.ab Md3

23.Xd3 c5 (hình 34)Đen giữ chặt con chốt chậm ở b3 và tăng cường

kiểm soát ô d4.Điểm d5 tương đối yếu nhưng thực tế không nguy

hại gì vì Trắng không còn Mã để chiếm điểm này.Miguel Najdorf - David Bronstein [E72]

Budapest ct, 1950 [13]XABCDEFGHY

8rtr-+-+k+(7+-zpl+pvlp'6-+-zp-+p+&

5+-zp-wq-+-%4-+P+P+-+$

3+P+RvL-zPP#2-+Q+-zPL+"1+-+-+RmK-!

xabcdefghyH34

24.Tf4 He8

25.Td2 Tc626.Tc3 Tc327.Hc3

Quân Trắng đã dễ thở hơn. Cuộc chiến đấu đểgiành đường chéo lớn đã chấm dứt với ưu thế choTrắng, nhưng…

27…. He5! 28.Hd2Hậu Trắng phải né tránh, vì nếu đổi Hậu thì Chốt b3

càng dễ bị tấn công.Chúng ta cần phải hết sức chú ý, trong cuộc tấn

công giành giật vị trí, ở đây không có khả năng phối hợpđể chiếu hết mà chỉ có lợi thế về vị trí nhỏ thôi, đôi khithật nhỏ và rồi người ta cố gắng khai thác từng bướcnhững lợi thế nhỏ này để phát huy nó thêm. ĐKT lừngdanh Nimzovitch đã nói rắng một ĐKT thật sự phải biếtbằng lòng với những ưu thế rất nhỏ về vị trí.

28…. Xe8 29.Vh2 Hg7! 30.Xe1 Xa1! Đổi bớt quân để giảm lực lượng đôi bên, nhờ đó

Đen dễ dàng khai thác những điểm yếu của đối phương

đồng thời cũng giảm thiểu khả năng phản công bất ngờcủa đối thủ.

31.Xde3 Xe1 32.Xe1 He5!Đưa Hậu lên vùng trung tâm để phát huy tối đa tính

tích cực của nó. 33.f4Trắng không muốn để cho Đen tăng cường áp lực. 33…. Hd4 34.Hd4 cd 35.Xd1 Xb8 36.Xd4 Xb3 ((hình 35)Đến đây chúng tôi sẽ không bình luận tiếp các nước

đi vì nó không minh họa gì cho chủ đề của bài họcchúng ta. Tàn cuộc diễn tiến hợp lý và bắt buộc: 37.Tf1h5 38.h4 Xb4 39.Vg2 Vf8 40.Vf2 Ve7 41.V33 Xb142.Ve2 Xc1 43.e5 de 44.fe Td7 45.Tg2 Xc2 46.Vf1c5 47.Xf4 Te6 48.Td5

XABCDEFGHY8-+-+-+k+(7+-zp-+p+p'

6-+lzp-+p+&5+-+-+-+-%

4-+PtRPzP-+$3+r+-+-zPP#2-+-+-+LmK"1+-+-+-+-!xabcdefghy

H35Cờ tàn Xe càng khó thắng nếu Trắng đổi Tượng.48….Td5 49.cd Xd2 50.d6 Ve6 51.Xc4 Xd5 52.

Xe4 f6 53.ef4 Vf6 54.g4 Xd6 55.gh gh 56.Xc4 Xd557.Ve2 Ve6 58.Ve3 Vd6 59.Xa4 Ve6 60.Xa1 Xd461.Xh1 Vd5 62.Ve2 c4 63.Ve3 Vc5 64.Xh2 c365.Xa2 Xh4 66.Xa8 Xh3 69.Vc2 Xh2 70.Vc1 h471.Xc8 Vd3 72.Xd8 Ve4 73.Xe8 Vf3 74.Xf8 Vg375.Xc8 h2 79.Xg8 Vf1 80.Xh8 Vg1 81.Ve1 Xg2.Quân Trắng đầu hàng: một cuộc chiến đấu giành giật vịthế sôi nổi!

Chúng ta xem tiếp một ván cờ khác, ván giữaBoleslavsky và Fine (hình 36).

Vị trí ván cờ sau nước đi thứ 10 của đôi bên:Isaac Boleslavsky - Reuben Fine [C71]USA vs USSR USA vs USSR, 1945 [14]

XABCDEFGHY8r+-wqk+-tr(7+-zplsnpvlp'6p+pzp-+p+&5+-+-+-+-%4L+P+P+-+$3+-sN-+-+-#

2PzP-+-zPPzP"1tR-vLQ+RmK-!

xabcdefghyH36

Thật khốn khổ cho quân Đen! Trắng có thể đưađến cuộc tấn công ngay vào bộ ba Chốt yếu.

11.c5!Đây là một nước rất cao, nhằm xé lẻ Chốt đối

phương tong kiểu vị trí này.

11…. Mc8Nếu bắt chốt thì rất yếu.11….dc 12.Te3! 12.Te3 0-0 13.Hd2 Hd7 14.Xad1 Te8Xuống Tượng khiến Xf8 bị loại khỏi vòng chiến.

Tốt hơn nên đi Xd8. 15.f4 f5Nước cờ ngăn chận này làm yếu cánh Vua đen.

Thích hợp hơn là 15.f6 tuy hơi thụ động. Nhưng đôi khi,để làm sáng sủa thế cờ, thỉnh thoảng cũng cần đánh giálại, người ta đi những nước rõ ràng là thụ động, để rồiđón nhận không sớm thì muộn một cuộc phản công củađối phương.

Việc Fine không chịu nước 15….f6 có thể hiểuđược, đó là vì Fine không muốn đóng kín đường chéocủa quân Tượng (tuy nhiên Fine đã đánh giá khôngđúng nước 20 của Trắng).

16.ef gf 17.Xfe1Trắng kín đáo đưa 2 Xe không chế vùng trung tâm

sẽ nhanh chóng tạo một ưu thế quyết định. 17…. dcĂn lên để có chỗ Mã hoạt động trở lại. 18.Hf8 Md6 19.Tc5 Hd8 20.Td4Nếu như đi 20.Hf3, Trắng sẽ thắng được một chốt

nhưng lại sẽ bị Đen phản công. Do đó Trắng chọn cáchloại trừ quân hoạt động mạnh nhất của đối phương (cóthể so sánh ván cờ Lasker – Capablaca)

20…. Td4 21.Hd4 Hf6Với nước đổi quân này Đen tránh được một tình

hình tồi tệ nhất, nhưng những điểm yếu của Đen vẫn cònđó và Đen không có chút hy vọng gì để phản công. Váncờ vì vậy đã thấy rõ là Đen sẽ phải thua.

Sau đây là phần tàn cuộc:22.Tb3 Vh8 23.Hf6 Xf6 24.Xe7 Xc8 25.Xde1

Tg6 26.Xe6! Xe6 27. Te6 Xe8 28.Xe8 Te8 29.Ma4Tàn cuộc đến đây thì Đen thua hoàn toàn: các chốt

yếu bây giờ càng lộ rõ hơn giai đoạn trước29….Vg6 30.Mc5 a5 31.Vf2 Tf7 32.Tf7 Vf7

33.b3 h5 34.g3 Ve7 35.Ve3 Mb5 36.Mb7 c538.Ma5 Vd6 38.Mc4 Vd5 39.Vd3 Md6 40.Md6 cd41.a3 đến đây Đen đầu hàng (nếu như 41….Vc642.b4 cb 43.ab Vd5 44. Vd4 thắng).

Có những trường hợp bộ ba chốt nằm bên cạnhVua có thể khơi nguồn cho một cuộc tấn công chiếnthuật của đối phương.

Xem ván cờ giữa Treysman – Hanauer với nhữngnước kết thúc ((hình 37)

XABCDEFGHY8r+ltr-+k+(7+p+-+p+p'

6p+-+pzp-+&5+-+qsN-+-%4P+-zP-+-+$3+-+-+-+-#

2-zP-+QzPPzP"1tR-+R+-mK-!

xabcdefghy

H37 18.Hh5! Vh8Đen không thể đi 18….fe vì 19.de 20.Hg5 19.Hf7Trắng không đi được 19.Mf7 Vg7! 19…. fe 20.Hf6 Vg8 21.Xa3Đen đầu hàng.Một lần nữa chúng ta thấy việc thắng thua hoàn

toàn tùy thuộc vào sự bố trí tổng quát của quân cờ.Thế thì đền bù lại sự yếu kém của Chốt, những

phương pháp động có giá trị đến mức độ nào?Về vấn đề này phương cách chiến đấu của Trắng ở

ván cờ sau đây là một câu trả lời điển hình (hình 38)XABCDEFGHY8r+-+r+k+(

7zppwq-+pzpp'6-+n+-sn-+&5+R+l+-+-%

4P+-+-+-+$3vL-+LzPN+-#2-+Q+-zPPzP"1tR-+-+-mK-!

xabcdefghyH38

21…. Td3?Đen tạo cho Trắng suy yếu chốt ở cánh Vua, nhưng

điều này không có gì làm cho Trắng phải lo lắng 22.gf a6? 23.Xg5 h6 24.Xg2 Xac8 25.Xc1 Xcd8 26.Vh1 Vh8 27.Xcg1 Xg8Áp lực của Trắng đè lên cột “g” không thể đẩy bật

ra được. 28.Tb2!Sự kết hợp giữa Tượng và cặp Xe rất đúng lúc 28…. Hd6Chống lại mối đe dọa 29.Xg7

29.Th7! Mb4 30.Hf5 g6 31.Tg8!Không có gì đáng kinh ngạc khi một ưu thế về vị trí

như vậy cho phép Trắng tiến hành một đòn phối hợpđánh bí đối phương.

31…. gf 32.Xg7 Mg4 33.X7g4Trắng không thấy nước bí 33.Xh7 rồi Xh8 chiếu bí. 33…. f6 34.Xg7 Xd7 35.Xd7Đen đầu hàng.Hình 39: Vị trí loại này thường bắt gặp khi Đen

chọn phòng thủ Pháp hoặc phòng ngự Caro-Kan. Cột“g” mở và việc kiểm soát các ô trung tâm cho phép Đenmở cuộc phản công.

Isaac Boleslavsky - Anatoly Ufimtsev [C10]Omsk Omsk, 1944 [15]XABCDEFGHY

8-+k+-+rtr(7zp-wqn+p+p'6lzppvlpzp-+&5zP-+-+-+-%4-+PzP-+-+$3+L+-+N+-#

2-zP-+QzPPzP"1tR-vL-+RmK-!

xabcdefghyH39

14…. c5 15.ab Hb6 16.Te3 Tb7!Ô g2 bị dòm ngó. 17.dc Mc5 18.Td1 Xg4 19.Hd2Trắng vẫn chưa thấy chuyện gì xảy ra! 19…. Me4 20.Ha5 Xhg8

21.Me1 Xg2 22.Mg2 Md2!Đúng là một quả pháo bông. Trắng vẫn không thể

nào kịp bắt Hậu! 23.Hd5 (tuyệt vọng) Td5 24.Td2 Hb2 25.Td2 Ha1 26.Tf3 Th2Trắng đầu hàng.Một lần nữa, đó là chiến thắng do căn cứ vào đội

hình của chốt đối phương như thế nào mà người ta vạchra kế hoạch để tấn công.

Thường thường khi vào trung cuộc chúng ta lo tạonhững điểm yếu “tĩnh” trong trận địa đối phương vàphạm sai lầm về tâm lý là đánh giá thấp những phươngpháp động.

Đó là trường hợp của ván cờ giữa Landau – Flohr[16] . (xem tiếp sau)

Sau đây là một ví dụ khác: (hình 40)Mikhail Botvinnik - Max Euwe [D46]

match-tournament Ch World , Hague/Moscow(Neth, 05.01.1948) [17]

XABCDEFGHY8r+l+-trk+(

7+p+-wqpzpp'6-+p+-sn-+&5zp-+-+-+-%4-+-+p+-wQ$3zP-vL-zPP+-#2LzP-+-+PzP"1+-+-tRRmK-!

xabcdefghyH40

20…. Md5 21.He7 Me7 22.feĐen tìm cách đổi hậu để hạ bớt mức độ tấn công

gay gắt của đối phương, đồng thời tạo cho đối phươngchốt chồng.

Nhưng Trắng lại được một sự đền bù khá lớn: haiquân Tượng đều rất linh hoạt, cột dọc “f” mở và cột “d”

cũng được Trắng sử dụng tạo sức ép. Một điều quantrọng nữa là một trong hai chốt chồng kiểm soát ô d5.

22…. b6Nếu như 22….Te6 23.Te6 fe 24.Xf8 Vf8 25.Xf1

Vg8 26.Xd1 và Xe trắng xuống hàng ngang thứ 7. 23.Xd1 Mg6 24.Xd6 Ta6 25.Xf2 Tb5 26.e5!Thật kỳ lạ, chính con Chốt chồng lại đánh đòn chí

tử. 26…. Me7 27.e4! c5 28.e6Nếu Trắng đi liền nước 28.Xb6 thì sẽ bị loại khỏi

vòng chiến với nước cờ của Đen 28….Tc6. 28…. f6 29.Xb6 Tc6Bây giờ thì nước đi này khác rồi. 30.Xc6 Mc6 31.e7 Xf7 32.Td5.

Đen đầu hàng

BÀI HỌC THỨ SÁU

Những Con Chốt Đa Dạng

Những đặc điểm của một con Chốt cô lập,(cũng gọi là chốt lẻ) rất thay đổi: ở trung cuộc nó đượcdùng làm điểm tựa cho Mã và cho phép mở nhữngcuộc tấn công dồn dập giành thắng lợi vào Vua đốiphương. Ngược lại ở tàn cuộc, nó ít được đặt nhiều hyvọng vì một quân đối phương án ngữ trước mặt là nóhết đường tiến. Tuy nhiên do trình độ kỹ thuật điêuluyện ngày nay cờ Vua, chốt lẻ ở tàn cuộc mặc dùkhông uy hiếp được đối phương, nhưng nếu đối phươngkhông có cơ hội phản công thì sự hiện diện của nó gâyrất nhiều khó chịu.

Tóm lại, khi có một chốt lẻ thì nên tránh đổiquân, mở ngay cuộc tấn công vào cánh Vua.

Ván cờ sau đây sẽ chỉ cho chúng ta cách tiếnhành kiểu chiến đấu như thế.

Gipslic - Savon 1.e4 c6 2.d4 d5 3.ed cd

4.c4 Mf6 5.Mc3 e6 6.Mf6 Te7 7.cd Md5Một chốt lẻ vừa xuất hiện 8.Td3 Mc6 9.0-0 0-0 10.Xe1 Mf6 11.Tg5 b6 12.He2 Tb7Trận địa hai bên đều được tạm thời bố trí các lực

lượng 13.Xad1 Mb4 14.Tb1 Xc8 15.Me5! (hình 41)

Aivars Gipslis - Vladimir A Savon [B14]Ch URS Baku (Azerbaijan) (14), 1961 [18]

XABCDEFGHY8-+rwq-trk+(7zpl+-vlpzpp'6-zp-+psn-+&

5+-+-sN-vL-%4-sn-zP-+-+$3+-sN-+-+-#

2PzP-+QzPPzP"1+L+RtR-mK-!

xabcdefghyH41

Quân Mã nhảy qua làm tiền đồn: Trắng thử phóngra một cuộc tấn công vào cánh Vua, nếu như khôngchiếu hết thì cũng làm cho đối phương có những điểmyếu.

15…. Hd6 16.He3 Mfd5 17.Hh3! f5Nước hăm dọa vào h7 bị ngăn cản, nhưng Đen lại

tạo cho điểm e6 yếu đi và có thể bị tấn công ngay vàođấy. Đỡ xấu hơn thì nên đi 17….g6, nhưng Đen lạikhông muốn yếu những ô đen.

Cờ Vua cũng như bao nhiêu thứ khác, trong hai cáidở, phải chọn cái ít dở hơn.

18.Td2 Mf6 19.a3 Mbd5 20.Mb5 Hb8 21.Ta2!Tượng đứng ở b1 không có tác dụng gì cả. 21…. a6 22.Mc3 Xce8 23.Mf3!Mã trở về sau khi đã hoàn thành nhiệm vụ để đi

công tác khác. 23…. Td8 24.Mg5 Hc8Tình thế đã chín muồi cho một cuộc đột kích. Xem

hình 42.XABCDEFGHY

8-+qvlrtrk+(7+l+-+-zpp'

6pzp-+psn-+&5+-+n+psN-%4-+-zP-+-+$

3zP-sN-+-+Q#2LzP-vL-zPPzP"1+-tR-tR-mK-!

xabcdefghyH42

25.Xe6 Xe6 26.Md5 h6 27.Mf6 Vh8Nếu như 27….Xf6 28.Me6 Xe6 29.Hf5 Trắng

thắng dễ dàng. 28.Hf5 Xe1 29.Xe1 Hf5 30.Mf7Đen đầu hàng.Ván cờ giữa Najdorf và Kotov (trong bài học thứ

hai) cũng đã cho chúng ta một kiểu mẫu tấn công vớicon chốt lẻ.

Chúng ta xem tiếp ván cờ giữa Flohr vàCapablanca (hình 43)

Flohr,Salo - Capablanca,Jose Raul [D62] [19]XABCDEFGHY

8-+-+-mk-+(7+p+-+pzpp'6p+-+l+-+&5+-+p+-+-%4-+-sN-+-+$3+-+-zP-+-#

2PzP-+-zPPzP"1+-mK-+-+-!xabcdefghy

H43Vị thế này xuất hiện sau một loạt đổi quân. Ờ nước

thứ 23 quân Trắng có một vị trí thích đáng hơn, vì Mãcó thể di chuyển linh hoạt, trong khi Tượng đen sút giảmvì phải thụ động bảo vệ chốt. Hiển nhiên là Trắng giànhthắng lợi không phải dễ dàng, nhưng có thể nói nếuFlohr đánh không thắng được là do khả năng phòng thủsiêu phẩm của Capablanca.

23…. Ve7 24.Vd2 Vd6 25.Vc3

Khi không có gì nguy hiểm có thể bị chiếu hết thìngười ta thường đưa Vua lên trung tâm.

25…. b6Quân Đen dự định lập một chiến lũy, các con chốt

kiểm soát các ô đen, còn Tượng kiểm soát các ô trắng. 26.f4 Td7 27.Mf3 f6 28.Vd4 a5 29.Md2 Tc8 30.Mb1 Te6 31.Mc3 Vc6 32.a3 h6 33.g3 h5! 34.b4 ab 35.ab Vd6 36.b5 g6 37.Ma4 Vc7 38.Mc3 Vd6 39.f5Hy sinh để ván cờ thêm phức tạp 39…. gfNước yếu hơn là 39….Tf5 40.Md5 Td3 41.Mf6

Tb5 42.Md5 40.Me2 Td7 41.Mf4 Te8!Không nên đi 41….Tb5 42.Mh5 và con chốt tự do

cách xa (chốt thông xa) rất nguy hiểm.Cần chú ý phương pháp mà Trắng đã đưa ra gây

khó khăn cho Đen. 42.Md5 Tb5 43.Mb6!Nếu không ăn chốt b thì nó trở nên nguy hiểm 43…. Tc6 44.Mc4 Ve6 45.Mb2 Tb5 46.Md1 Te2 47.Mf2 Tf1!Xuống Tf1 gây khó khăn cho Mã đang muốn phóng

lên d3. 48.Md3Quân Trắng không muốn đổi quân nhưng còn

những hy vọng trong tàn cuộc của chốt, nếu Đen đổiquân.

48…. Td3

49.Vd3 Ve5!Đen sẽ yếu nếu trả lời một cách máy móc:

49….Vd5 50.Vd2 Ve4 51.Ve2 Vd5 52.Vf3 Ve553.h3 Vd5 54.Vf4 Ve6 55.h4 v.v..

50.Ve2 Ve4 51.h3 Vd5! 52.Vf3 Ve5Thế rồi cuộc chiến đấu cuối cùng đưa đến hòa

cuộc. Đấy là do Đen phòng ngự tuyệt diệu!Trong cuộc chiến đấu chống lại con chốt lẻ, đặt con

Tượng – Vua lên nách thường là một phương án hiệuquả.

Chúng ta xem ván cờ Petrosian – Tal 1.c4 Mf6 2.g3 e6 3.Tg2 c5 4.Mf3 d5 5.0-0 Mc6 6.cd Md5 7.d4 Te7 8.Mc3 0-0 9.Md5 ed

10.dc Tc5 11.a3 a5 12.Tg5!Tạo một sự yếu kém nghiêm trọng cho Đen. 12…. f6 13.Xc1 Ta7Không nên đi 13….Tf2 14.Xf2 fg 15.Mg5! và thế

là cờ Đen tan rã. 14.Tf4 Te6 15.Me1 Xe8 16.Md3 He7 (hình 44)

Petrosian - Mikhail Tal [A15]Moskva, 1963 [20]

XABCDEFGHY8r+-+r+k+(

7vlp+-wq-zpp'6-+n+lzp-+&5zp-+p+-+-%4-+-+-vL-+$

3zP-+N+-zP-#

2-zP-+PzPLzP"1+-tRQ+RmK-!

xabcdefghyH44

17.b4 axb4 18.Mxb4 Mxb4 19.Xc7 Hd820.axb4 g5 21.Hd3 Xe7 22.Xxe7 Hxe7 23.Te3 d424.Txd4 Xd8 25.e3 bxd4 26.exd4 Hxb4 27.d5 Hd628.Te4 Tf7 29.Txh7+ Vg7 30.Te4 Hc5 31.Xb1 Xd732.Hf3 Tg6 33.Txg6 Vxg6 34.Hd3+ Vg7 35.Xb5He7 36.Hf5 Xd6 37.Vg2 Hd7 38.Hxd7+ Xxd739.Vf3 Xe7 40.Xb6 f5 41.d6 Xd7 42.h4 Vf643.hxg5+ Vxg5 44.Ve3 Vf6 45.Vf4 Ve6 46.f3 Vf647.Xb5 Ve6 48.Xxf5 Vxd6 49.g4 Ve6 50.Xf8 b5 1–0

Max Euwe - Rudolf Teschner [D50]Basel Basel, 1952 [21]XABCDEFGHY

8rsn-tr-+k+(7zpl+-wqpzp-'6-+-+-+-zp&

5+-zpp+-+-%4-+-+-+-+$

3+-+-zPL+-#2PzP-+NzPPzP"1+-tRQmK-+R!

xabcdefghyH45

1.d4 d5 2.c4 e6 3.Mc3 Mf6 4.Tg5 Te7 5.e3 h66.Th4 0–0 7.Xc1 b6 8.cxd5 Mxd5 9.Mxd5 exd510.Txe7 Hxe7 11.Te2 Tb7 12.Tf3 c5 13.Me2 Xd814.dxc5 Txc5 15.0–0 Md7 16.Mf4 Me5 17.Xe1 d418.Txb7 HxT7 19.exd4 Xxd4 20.Hc2 Mf3+21.gxf3 Xxf4 22.Xe4 Xf5 23.Xce1 Xf8 24.Hc3 Hd525.Xe5 Xxe5 26.Xxe5 Hxa2 27.Xxc5 Hb1+ 28.Vg2Hg6+ 29.Vh1 Xd8 ½–½

Trong ván sau đây quân Trắng đã phạm các lỗiđáng ghi nhớ. Và cũng rất thú vị để thấy cái giá chonhững lỗi lầm đó.

Sokolsky – Botvinnik 1.c4 Mf6

2.Mc3 d5 3.d4 g6 4.Mf3 Tg7 5.e3 0-0 6.Te2 e6 7.0-0 b6 8.cd Trắng đi nước cờ này là đã mở cho Đen cột “e”

trong khi đó việc mở cột “c” không có lợi ích đặc biệtnào mà Trắng khai thác được

Đáng lẽ Trắng nên đi 8.Hb3 tạo căng thẳng ở trungtâm

8…. ed 9.b3 Tb7 10.Tb2 Mbd7 11.Hc2Đối với nước đi này của Trắng đã khiến Botvinnik

phê bình như sau: “Dường như Trắng chơi không cókế hoạch và chỉ lo phát triển quân một cách máymóc. Cách đây 50 năm thì người ta có thể chơi nhưthế, nhưng thời đại ngày nay các kiện tướng đềuxây dựng kế hoạch cho trung cuộc ngay từ nước

thứ 6 hoặc thứ 8. Còn như chỉ lo đi liên tục màkhông tính đến kế hoạch thì sẽ dẫn đến tình trạng bịđộng thôi.

Quân Trắng có thể chơi nước 11.Me5 với khảnăng nhiều hứa hẹn. Quân Đen đi tiếp trong vàinước nữa sẽ chiếm lấy lợi thế này”.

11…. a6 12.Xác Xc8 13.Xfd1 He7 14.Hb1 Xfd8 15.Tf1 c5 (hình 46)

Alexey Sokolsky - Mikhail Botvinnik [D94]URS-ch sf Leningrad, 1938 [22]

XABCDEFGHY8-+rtr-+k+(

7+l+nwqpvlp'6pzp-+-snp+&5+-zpp+-+-%4-+-zP-+-+$

3+PsN-zPN+-#

2PvL-+-zPPzP"1+QtRR+LmK-!

xabcdefghyH46

16.dcMột sai lầm nghiêm trọng về thế trận, một lần nữa

Botvinnik đã viết: “quân Trắng không có cách nàokhai thác những điểm yếu của các chốt trên bàn cờ.Trắng đã bỏ mất những điểm tựa ở trung tâm và đãcho phép Tb7 của đối phương hoạt động lại”.

16…. bc 17.Me2 Th6 18.Ta3 Mg4 19.Hd3Chống lại mối đe dọa 19….Te3.19….. 19….Mde5 20.Me5 He5 21.Mg3 Hf6 22.Mh1 d4! 23.He2 Me5 24.ed cd

Chốt treo không còn nữa nhưng một chốt thôngđược hổ trợ mạnh tiếp tục đe dọa. Ván cờ đã kết thúcnhư sau:

25.Xc8 Tc8! 26.Xe1 d3! 27.Hd1 Tg4 28.Ha1 d2 29.Xe5 d1/H 30.Xe8 Xe8 31.Hf6 Te2 32.Mg3 Tg7 33.Hc6 Tb5 34.Hc1 Hc1 35.Tc1 Xe1 36.Te3 Xa1 37.a4 Td3 38.f4 Xb1 39.Vf2 Tf1 40.Mf1 Xb3Trắng đầu hàng.

Khi một quân Tượng bị che khuất sau nhữngcon chốt treo thì phải quan tâm đến những yếu tố động

có thể tạo ra một tình thế dễ tấn công như ví dụ sau đây(hình 47)

Paul Keres - Mark Taimanov [A15]Moskva ch-SU (13.12.51) 17, 1951 [23]

XABCDEFGHY8-+r+r+k+(7zpl+-vlpzpp'6-zpn+psn-+&5+-+-+-+-%

4-+PzP-wq-+$3+-sN-+N+-#

2PvL-+QzPPzP"1+LtRR+-mK-!

xabcdefghyH47

16.d5! ed17.cd Mb818.Xd4 Hd619.Xcd1 Tf8

20.Me4! Me421.Xe4 Xe422.He4 Hh623.Mg5 Td624.h4 Md725.Hf5 Mf626.Txf6 gxf627.Mxf7 Hc128.Hxh7+ Vf829.Mxd6 Hxd1+30.Vh2 Hxd531.MxT7 He5+32.g3 Xc733.Hh8+ Vf734.h5 XxT735.Hh7+ Ve636.HxT7 Hxh5+37.Vg2 1–0Đen đầu hàngTrong cuộc chiến đấu chống lại những con chốt

“treo”, trước hết bắt buộc đối phương phải tiến mộttrong hai chốt này khiến không còn là thứ lực lượng cơ

động nữa.Đây là một ví dụ cụ thể về cách phá chốt treo:

Ván cờ giữa Capablanca và Ale1khine.Chúng ta lướt qua 27 nước đầu tiên, Quân Trắng

đã đạt được một vị thế mong muốn nhưng Alékhine đãđưa đến thế cân bằng bằng cách phản công vào Chốtb2 (hình 48)

Jose Raul Capablanca - Alexander Alekhine[D63]

Buenos Aires WCh (17) Buenos Aires WCh(17), 18.01.1927 [24]XABCDEFGHY8-+-+r+k+(7+l+r+p+p'6-+-+-zp-+&5+-+pvl-+-%4-+p+-+-+$

3+-sN-zP-+-#2-zP-tRNzPPzP"1+-+R+-mK-!

xabcdefghyH48

27…. Xc728.Xa1 Vg729.g3 Xc530.Xa7 Xb831.Md4 Vg632.f4 Tc733.Vf2 Xa534.Xxa5 Txa535.g4 h536.gxh5+ Vxh537.Vf3 Xg838.Xg2 Xxg239.Vxg2 Vg440.h3+ Vh441.Mf5+ Vh542.Vg3 Tb4

Cảnh giác nước Md643.Md4 Vg644.Vg4 f5+45.Vg3 Vf6

46.Mf3 Tc547.Vf2 Tb448.Mg5 Td649.Mf3 Tb450.h4 Vg651.Me2 Tc852.Mg3 Te653.h5+ Vh654.Ve2 Te755.Vd2 Td856.Md4 Tc857.Vc2 Ta558.Vd1 Tb459.Ve2 Td7 ½–½

Trong ví dụ sau đây, quân Đen đã làm cho nhữngcon chốt bất động. Đối phương đã thành đạt đưa haichốt tự do lên khu trung tâm nhưng Đen đã thành côngtrong việc phong tỏa chúng. (hình 49)

Igor Bondarevsky - Vasily Smyslov [E40]Soviet Championship Soviet Championship (3),

1950 [25]XABCDEFGHY

8-+r+-trk+(7+l+-+pzp-'

6pzp-wq-sn-zp&5zP-+-sNQ+-%4-+PzP-+-+$3+-sN-+-+-#2-+-+-+PzP"

1+-tRR+-mK-!xabcdefghy

H4927…. b5!28.c5

Như 28.cb ab 29.Mb5 không đi đến đâu vì29….Hd5 với hăm dọa đôi

28…. Hd829.Xa1 b4

Smyslov đã kiên quyết sử dụng con chốt thông củamình.

30.Me2 Te431.Hh3 Tc2

32.Xf1 b333.Hc3 Md5

Đen dự tính mở cuộc tấn công34.Hb2 Me335.Xfe1 Hd536.Mf3 Xfe8

Smyslov không vừa lòng với thắng lợi về chất. Thậtthế, nếu 36….Mc4 37.Hc3 b2 38.Hc2 ba/H 39.Xa1quân Trắng thở phào

Đừng bao giờ vội vã đổi lấy một thắng lợi về thế đểđược một thắng lợi về chất, nếu việc đổi đó cho phépđối phương tĩnh hồn sau cơn ác mộng!

37.Xac1 Xc638.Mc3 Hf539.Md1 Xce640.Mxe3

Hủy diệt quân Mã nguy hiểm của đối phương nhưngnhững quân cờ mạnh lại tràn đến….

40…. Xxe341.Xxe3 Xxe342.Vf2 He443.Xe1

Trắng hy vọng giảm bớt được áp lực sau khi đổiquân

43…. Xxe144.Mxe1 Td1!

Với nước đe dọa He245.c6 Hxc646.Md3 Hc447.Ve3 Tc248.Me1 Tf549.Vd2 Hb550.Vd1 Tg4+51.Vc1 Hc4+ 0–1

Nước đi mạnh hơn là 51….He1 chiếu hết luôn,nhưng đi nước này Trắng cũng buông cờ đầu hàng.

BÀI HỌC THỨ BẢY

Chốt Thông Và Sự Ngăn Chận

Chốt Thông

Mọi người đều biết ở tàn cuộc Chốt thông trởthành diễn viên chính. Sau khi đổi quân, con đườngdẫn đến thành Hậu đã thông thì vấn đề chính đặt ra là:quân nào đầu tiên sẽ dẫn chốt xuống thành Hậu?

Còn trong phần trung cuộc Chốt thông cũngđóng vai trò quan trọng, đặc biệt là khi nó ở trung tâm,nó như con dao chia cắt lực lượng địch ra làm đôi.

Một con chốt nguy hiểm tiến sâu, khôngnhững đe dọa trở thành Hậu mà còn làm rối loạn tuyếnphòng thủ của đối phương, phân tán lực lượng địch vàtạo điều kiện tấn công cánh sườn đối phương.

Những ví dụ sau đây sẽ minh họa những vaitrò này của Chốt.

Vladimir Saigin - Mikhail Tal [A31]Riga 08, 1954

1.d4 Mf62.c4 c5

3.Mf3 e64.g3 cxd45.Mxd4 d56.Tg2 e57.Mf3 d48.0–0 Mc69.e3 Te710.exd4 exd411.Mbd2 Te612.Xe1 0–013.b3

Bắt đầu một cuộc tấn công vào Chốt thông mà Đencó thể bảo vệ hiệu quả. Nếu như Trắng đi 13.Mb3 thìĐen có thể chơi ngay nước 13….d3!

13…. Hd714.Tb2 Xad815.a3 a516.Me5 Mxe517.Xxe5 b618.Mf3

Nếu trắng đi 18.Hf3 có thể là một nước hay hơn18…. Tc5

Vladimir Saigin - Mikhail Tal [A31]Riga 08, 1954 [26]

XABCDEFGHY8-+-tr-trk+(7+-+q+pzpp'6-zp-+lsn-+&

5zp-vl-tR-+-%4-+Pzp-+-+$

3zPP+-+NzP-#2-vL-+-zPLzP"1tR-+Q+-mK-!

xabcdefghyH50

Nên lưu ý rằng khi đạt được một con chốt thông ởtrung tâm thì đối phương cũng có một nhóm chốt đa sốở bên cánh. Nhưng nếu con chốt ở trung tâm được hổtrợ tốt thì nó sẽ mang lại thắng lợi.

19.Hd2 Mg4Cuộc tấn công vào cánh Vua đã mở màn

20.Xee1 d321.Xf1

Nếu 21.Me5 Me5 22.Xe5 Td4 và con Chốt d rấtnguy hiểm. Quân Đen cũng đe dọa a5-a4 làm yếu cánhHậu đối phương

21…. Hd622.Hc3 f623.Xad1

Nếu 23. Mg5 Mf2!23…. Xfe824.Xd2 Tf525.Mg5 Me3!!

Đây là đòn sấm sét nổ trong khoảng trời thanh tịnh!Tình hình đã chín muồi cho một cuộc đột kích. Hãy chúý Tahl đã tập trung lực lượng một cách kiên nhẫn vàchuẩn bị đòn phối hợp.

26.fxe3 Txe3+27.Vh1 Txd228.Hxd2 Xe229.Hc3 Xxg2 0–1

Đến đây quân Trắng đầu hàng, những nước tiếptheo có thể là 30.Vg2 d2 31.Xd1 Tg4 32.Mf3 Hd3.

Bây giờ chúng ta hãy theo dõi ván cờ minh họa chotiến trình để có Chốt thông và ảnh hưởng của nó vớidiễn tiến của trận đấu như thế nào.

Smyslov,Vassily - Petrosian,Tigran V [E58]1.d4 Mf62.c4 e63.Mc3 Tb44.e3 0–05.Td3 d56.Mf3 c57.0–0 Mc68.a3 Txc39.Txc3 b610.cxd5 exd511.Tb2 c412.Tc2 Tg413.He1 Me414.Md2 Mxd215.Hxd2 Th516.f3 Tg617.e4 Hd718.Xae1 f5 (hình51)

Chúng ta đang ở điểm nóng bỏng của trận chiến.Bằng nước đi 19.e5 Smyslov có thể có một Chốt thôngnhưng rất dễ bị đối phương ngăn chận bằng Md8-e6.Do đó Smyslov muốn thông con chốt khác (d4) đồngthời mở đường cho Xe.

(36660) Smyslov,Vassily - Petrosian,Tigran V[E58]

Candidates Tournament Zuerich (15),26.09.1953 [27]


7zp-+q+-zpp'6-zpn+-+l+&5+-+p+p+-%4-+pzPP+-+$3zP-zP-+P+-#

2-vLLwQ-+PzP"1+-+-tRRmK-!

xabcdefghy

H5119.exd5 Hxd520.a4 Xfe821.Hg5 Hf722.Ta3 h623.Hg3 Xxe124.Xxe1 Xe825.Xxe8+ Hxe8

Quân Đen giành lấy cột “e” của đối phương nhưngcon Chốt “d” đã thông rồi Đen cố gắng khai thác bêncánh hậu nhưng không đạt kết quả nào.

26.Vf2 Ma527.Hf4 Mb328.Txf5 Txf529.Hxf5 Hxa430.Hc8+

Trắng đi một loạt nước chiếu sau đây nhằm giữvững cấu trúc về vị thế như cũ để có thêm nhiều thờigian suy nghĩ phân tích kỹ hơn.

30.Hc8+ Vh731.Hf5+ Vg832.He6+ Vh7

33.He4+ Vg834.Ha8+ ….

Nhưng coi chừng lập lại vị thế cũ 3 lần sẽ bị xử hòavì “3 lần bất biến”.

34…. Vh735.He4+ Vg836.Hd5+ Vh737.Te7 Mc138.Hf5+ Vg839.Hf8+ Vh740.Hf5+ Vg841.d5

Hết chiếu! Nói chuyện về ván cờ này, ĐKTBronstein đã ghi như sau: “ Trong cờ Vua có nhữngphép mầu xuất hiện bởi nhiều nguyên do….: trítưởng tượng sáng tạo của danh thủ và vô sốphương cách ẩn tàng trong mọi vị thế. Trong váncờ này, với vị trí trên Đen thua hoàn toàn, thế màPetrosian đã sáng tạo thành công một bài nghiêncứu rất thực!”.

41…. Ha2+42.Vg3 Hd2

43.d6 He1+44.Vg4 Md345.Hd5+

Nếu Trắng muốn phong Hậu ngay cho chốt bằngnước 45.d7 thì Đen sẽ đánh hòa được bởi 45….h546.Vh5 He7 47.Hd5 Vh7 48.d8/H Mf4 bắt Hậu hòa.

45.Hd5+ Vh746.d7 He5!

Đen giăng một cái bẫy cuối cùng47.Hxd3+

Và phép mầu đã đến! Quân Trắng có thể thực hiệnke61 hoạch của mình (phong hậu cho Chốt d) bằngcách 47.Hd6 và nếu 47….Mf2 48.Vh4 g5 49.Vh5 vàquân Hậu ở d6 bảo vệ Chốt h2.

Phương cách này đã được tìm ra sau đó mấy thángdo một tay cờ tài tử người Thụy Điển, nhưng các bạncần biết rằng các kiện tướng khi ở trước bàn cờ, bịkhống chế trong một thời gian nhất định nên không nhìnthấy là chuyện bình thường

47…. cxd348.d8/H ½–½

Và ván cờ đã chấm dứt bằng nước chiếu liên tục để

hòa (đại khái là 48….He2 49.Vh3 d2 50.Hd7 d1/H51.Hf5 chiếu liên tục).

Khi có một con Chốt thông thì đối phương sẽ tậptrung quân để tiêu diệt con chốt nguy hiểm này. Nhưngtrong trường hợp đó, cần phải tìm cácxh tấn công ở bênsườn để trả giá cho con chốt thông này. Sau đây là mộtví dụ về dạng chiến đấu này.

Alekhine – KèresSau khi đã đi 17 nước thì vị thế như sau (hình 52)

18.h4Đe dọa làm yếu cánh Vua bằng h5-h6

(19744) Alekhine,Alexander - Keres,Paul[E58]

AVRO Holland, 1938 [28]XABCDEFGHY

8-+rtr-+k+(7+l+-+pzpp'

6-zp-+psnn+&5+-+q+-vL-%4-+-zP-+-zP$

3+-zPL+N+-#2-+-wQ-zPP+"1tR-+-tR-mK-!

xabcdefghyH52

18….. Xd719.Xa7 Tc620.Xxd7 Txd721.Me5 Me822.c4

Trắng quyết định phải nhanh chóng có một Chốtthông ở khu trung tâm và tiên kiến nó sẽ nguy hiểm hơnChốt b của đối phương.

22…. Hb723.Mxd7 Hxd7

Lại cũng vẫn thế thôi: Trắng cố gắng đổi quân càngnhiều càng tốt để tránh nhiều quân đối phương có thểphong tỏa Chốt.

24.h5 Mf825.d5 exd526.cxd5 h6

27.Te7 Md628.Xe5 (hăm Hb4) Mc429.Txc4 Xxc430.Txf8 Vxf831.d6 Xc6

Đuổi Xe đối phương ra khỏi cột “e”.32.Xd5 f633.Xd3 Xc8

Đen muốn giải phóng quân Hậu khỏi vai trò phongtỏa. Một quân mạnh như vậy không nên sử dụng với vaitrò thụ động như vậy.

34.Hb4 b535.Xd5 Xd836.g3 Vf737.Vh2 He6

Quân Hậu đã linh hoạt hơn đây!38.Hd4 Xd739.Hd3 b4

Đen tìm cách đổi Chốt b lấy Chốt d của Trắng.40.Xd4 Xd8

Hơi sớm nếu như đi….b3? 41.Hg6 Vf8 42. Xe4Hf7 43.Hh7! Hh5 44.Vg2 Hd5 45. Hh8 Hg8 46.Xe8

v.v.41.Hg6+

Từ đầu đến đây Alekhine đã chơi rất xuất sắc.Nhưng tưởng đã gần hết giờ tới nơi nên ông đi nước thứ41 rất máy móc. Hồi đó kiện tướng Liên Xô Judovitch đã chỉ ra rằng quân Trắng có thể đưa đến một cuộc tấncông nguy hiểm như sau: 41.Xb4 Xd6 42.Hg6 Nếu như41….Hd6 42.Hc4 Hd5 43.Xb7 Vf8 44.Hc7! Hh545.Vg2 Hd5 46.f3 Ha2 47.Vh3 Hê 48.g4. Và nếu thayvì 42…., Đen đổi lại chơi 42….Vf8 thì 43.Xb7 Xd744.Hc8 Ve7 45.Xb3! f5 46.Hg8 Vf6 47.Hh7 với đòntấn công nguy hiểm.

Trong loại tàn cuộc này, việc đánh giá đúng đắn tìnhthế tùy thuộc vào sự toàn của Vua.

41…. Vf842.Hh7 Vf7 ½–½

Ván cờ hòa.Cũng không đi đến đâu nếu như Trắng chơi:

43.Xb4 Hd6 44.Xb7 Xd7 v.v..

Sự Ngăn Chận

Chúng ta đã hiểu rõ tầm quan trọng của sự ngănchận. Và quân Mã là quân ngăn chận tốt nhất nhữngcon chốt đối phương, che chở cho nó kho3ibi5 tấncông từ trước mặt và khi có cơ hội nó sẽ nhảy đi.

Ván cờ giữa Denker và Smyslov(26414) Denker,Arnold Sheldom -

Smyslov,Vassily [E29]UVS-USA Moscow (2), 1946 [29]

XABCDEFGHY8-+-trr+k+(7+-+-sn-zpp'

6-zp-wq-zp-+&5zp-zpPzp-+-%4P+P+P+-zP$3+-zP-vL-zP-#2-+-+Q+-mK"1+R+-+R+-!xabcdefghy

H53

28…. Mc8Nếu là Mã thoái về để giữ Chốt b6 thì không hay

bằng nhảy lên đóng chốt ở d6. Chúng ta cũng đã lưu ýrằng không nên dùng một quân cờ mạnh như Hậu đểngăn chận Chốt, vì không những hạn chế nhiều khảnăng của nó mà có khi nguy hiểm do nó sẽ bị đánh đuổibởi những quân cờ yếu khác của đối phương (như đãthấy trong bài học thứ tư giữa Berutchko và Koblentz).

29.h5 Xf830.Xf2 Xf731.h6

Denker làm yếu ô f6 của đối phương nhưng rồikhông đem lại lợi ích gì.

31…. g632.Xbf1 He733.Hg4 Md6!

Quân Mã chiếm lấy điểm ngăn chận đồng thời hămbắt chốt!

33.Hg4 Md634.He6 Mxe435.Hxb6 f5!36.Xb1(trong database của Frizt11 ở đây ghi là

36.Xb2 - tb)Đen nhanh chóng lợi dụng thế đứng của Mã để mở

đợt tấn công36…. f437.He6 fxe338.Xxf7 Hxf739.Hxe5 Mf640.Xb8 Mg4+41.Vh3 Mxe542.Xxd8+ Hf843.Xxf8+

Và sau đó Đen đã nhanh chóng giành thắng lợi.Trong ví dụ tiếp theo đây cũng vậy, quân Mã phát

lộ là một quân ngăn chận tối hảo.XABCDEFGHY8-+r+r+k+(

7zp-+n+-zpp'6-+-zP-zpq+&5+pzp-+-+-%4-+-+PzP-zP$

3zP-+-wQ-zP-#2-vL-+-+K+"1+-+RtR-+-!xabcdefghy

H54 34…. Hf7 35.e5 fe 36.fe He6!Nước đi này không trái ngược với đề tài trên phải

không? Đúng thế, vì cần phải luôn luôn xem xét tìnhhình. Ở đây Chốt e cần phải được ngăn chận lại. Điềunày làm cho Chốt cánh hậu của Đen trở nên có giá.Tình huống này giống như tình huống trong ván cờBondarevsky – Smyslov (bài học thứ sáu) cho thấyviệc ngăn chận hiệu quả những Chốt thông của đốiphương dẫn đến việc tạo ra những nhóm chốt đa sốnăng động ở một khu vực khác. Ở đây những quânngăn chận vẫn sẵn sàng rời bỏ vị trí để tấn công lúc thờicơ thuận lợi.

37.Xd2Đi không có kế hoạch. Đáng lẽ phải đi 37.Tc3 ngăn

chận đẩy chốt a7-a5. 37…. Xf8 38.X1e2 a5 39.Xf2 b4 40.Xf8 Xf8 41.Xf2 Xf2 42.Hf2 c4Trong lúc những con chốt Đen tiếp tục phát triển thì

những con chốt Trắng vẫn đứng im. Trắng vô phương,không thể tháo ra khỏi những con chốt chận của Đenđang đứng ở các ô trắng, trong khi Tượng của nó chỉkiểm soát các ô đen.

43.ab ab 44.Td4 c3 45.Hf3 c2 46.Ha8 Mf8 47.Tb2 h6 48.h5Càng làm yếu thêm, vô ích. Tốt hơn nên đi 48.Vh2 48…. Hc4!Nước xuất Hậu quyết định ván cờ. Ngăn chận

không phải là mục tiêu cuối cùng của nó.

49.d7Ví thế của Trắng thua rõ nên đi nước tuyệt vọng. 49…. He2 50.Vh3 Vh5 51.Vg2 He2 52.Vh3 Vf1 53.Vh2 Hf2 54.Vh3 Vf5 55.Vg2 Hd7 56.Ha2 Vh7 57.Hc4 b3 58.Hb3 Hd2 59.Vh1 c1/HTrắng đấu hàng.Khi quân ngăn chận chiếm phải một vị trí thụ động

thì đó là mầm mống của sự thất bại. Chúng ta sẽ thấyđiều này trong ví dụ sau đây (hình 55)

Max Euwe - Yuri Averbakh [E58]Zurich Zurich (11), 1953 [30]

XABCDEFGHY8r+-+-trnmk(

7+-+-snpzpp'6-wq-+l+-+&5+-+p+-+-%4p+pzPP+-+$

3zPpzP-+PsN-#2-vL-wQR+PzP"1tRL+-+-mK-!

xabcdefghyH55

Những con chốt Đen đã tiến lên khá xa, còn Trắngthì một mặt hy vọng vào việc ngăn chận các chốt này vàngười ta cũng không rõ Đen làm cách nào để xuyênthủng qua, mặt khác Trắng đang tính toán mở cuộc tấncông vào cánh Vua.

Trong khi Trắng khởi sự xây dựng kế hoạch tấncông này, nó không thể tính toán đầy đủ các mặt, cònmọi người chúng ta hài lòng có được một tình huốngphức tạp như thế để nghiên cứu các hình thái tổng quátcủa trận đấu có tính cách chiến lược.

Với nước đi tiếp sau đây, Trắng khởi sự tấn công:

22.Mh5 f523.Hg5 Xf724.exf5 Txf525.Txf5 Mxf526.Xae1

Nước đi dễ dàng và cũng dễ hiểu thôi, Euwe aoước đưa hai Xe ra nhanh để hoạt động, tuy nhiên nướcđi khá hơn là 26.Xe5 để cột quân Đen lại lo giữ conChốt d5.

26…. Hd8Nhằm đuổi quân Hậu trắng ra khỏi vị trí linh hoạt!

Đây là một nguyên tắc quan trọng trong phòng ngự.27.Hxd8

Nếu như 27.Hd2 thì Đen đi Hh4 sẽ gây khó chịucho Trắng.

27…. Xxd828.Xe8

Đơn giản hóa thế cờ thì càng có lợi cho Đen! Tuynhiên Trắng 28.Xe6 thì theo Euwe Đen vẫn giữ ưu thế

28…. Xxe829.Xxe8 Xe730.Xxe7 Mgxe7

31.Vf2 Vg832.g4

Theo Bronstein thì quân Trắng đáng lẽ phải đi32.Mf4 Vf7 33.g3 Md6 34.Mg2 Md5 35.Me3 và nhưvậy không phải dễ dàng làm suy yếu thế cờ của Trắng.Còn đi như trên thì tới đây ai cũng thấy trước là Đen thếnào cũng thắng.

32…. Md633.Ve3 Mb5

Tượng trắng ở b2 không thể làm ăn gì được cả!34.f4 Mc835.f5 Mcd636.Mf4

Đây là vị trí mà quân Trắng muốn đạt đến với hyvọng phản công, nhưng quân Đen đã chuẩn bị một đònphối hợp nhỏ

36…. Mxa337.Txa3 Mb538.Tc1 Mxc339.Me2 Mb140.Mc3 0–1

Trắng chịu thua.

BÀI TẬP 25 - 30

XABCDEFGHY8-mK-mk-+-+(

7+P+-+-+-'6-+-+-+-+&5+-+-+-+-%4-+-+-+-+$3+-+-+-+-#2r+-+-+-+"1+-tR-+-+-!xabcdefghy25.Trắng đi trướcXABCDEFGHY8-+-+k+-+(7tR-+-+-+-'6-+-+-+-tr&

5+-+KzP-+-%

4-+-+-+-+$3+-+-+-+-#2-+-+-+-+"1+-+-+-+-!xabcdefghy


8-+-+K+-+(7+-+-zP-mk-'6-+-+-+-+&5+-+-+-+-%4-+-+-+-+$3+-+-+-+-#2-tr-+-+-+"1+-+-+R+-!xabcdefghy


8-+-+K+-+(7+-+-zP-mk-'6-+-+-+-+&5+-+-+-+-%4-+-+-+-+$3+-+-+-+-#2r+-+-+-+"1+-+-+R+-!xabcdefghy

28.Đen đi trướcXABCDEFGHY8-+-+-tr-+(7+-+-+-+-'

6-+-+-+p+&5+pmkp+-+-%4-+-+-zPP+$3+-+K+-+-#2-zP-+-+-+"

1+-+-+R+-!xabcdefghy29.Trắng đi trướcXABCDEFGHY8-+-+-+-+(

7zpp+-tr-mk-'6-+p+p+-+&

5+-+pzP-+p%4-zP-zP-zP-zP$3zP-+-+-mKR#

2-+-+-+-+"1+-+-+-+-!xabcdefghy

30.Trắng đi trước

BÀI HỌC THỨ TÁM

Làm Thế Nào Để Kiềm Chế MộtDãy Chốt ?

Trong bài dẫn nhập chúng tôi đã chỉ rõ mốiquan hệ chặt chẽ giữa khai cuộc và trung cuộc đồngthời ảnh hưởng quan trọng của cấu trúc Chốt đối vớidiễn tiến của trận chiến ngay từ khi khai cuộc, ảnhhưởng đến cả sự động viên các lực lượng và sự tậptrung quân.

Về vấn đề này, điều tiên quyết là làm sao kiềmchế được những con chốt đội quân xung kích của đốiphương. Người ta có thể nói rằng vấn đề cơ bản củamọi kế hoạch chiến lược nằm trong những mục tiêu sau:xuyên phá cho được làn ranh chiến tuyến trên bàn cờ vàđạt đến ưu thế không gian, kề tiếp, với những hoạt độngphối hợp lực lượng, hạn chế cho được hoạt động củanhững quân đối phương, tạo áp lực lên chúng và rồi tiêudiệt chúng.

Đi tiên phong trong chiến lược tấn công này lànhững con chốt. Chính nhờ có chúng mà ta mở màncuộc tấn công vào trung tâm, từng bước tiến lên và lấn

chiếm mỗi lúc càng nhiều lãnh thổ của đối phương.Do đó, bên phỏng ngự phải chận đứng kịp thời

những bước tiến quỹ quyệt của mấy con chốt bằngnhững biện pháp đề phòng, kềm giữ cho được chúngđứng lại.

Trước hết chúng ta hãy xem xét một ví dụ vềnhững hậu quả khi không chịu thực hiện lời chỉ dẫn trên.

Đây là một bước tiến của ván cờ Ý:1.e4 e52.Mf3 Mc63.Tc4 Tc54.c3 Mf65.d4 exd46.cxd4 Tb6?7.d5 Me78.e5 Mg49.d6 cxd610.exd6 Mc611.Tg5 Mf612.0-0 (hình 56)

XABCDEFGHY

8r+lwqk+-tr(7zpp+p+pzpp'6-vlnzP-sn-+&5+-+-+-vL-%4-+L+-+-+$3+-+-+N+-#

2PzP-+-zPPzP"1tRN+Q+RmK-!

xabcdefghyH56

[12….Txf2!?+ 12.Vf1 Hb6 - Frizt11]Quân trắng đang đe dọa nước Mc3-Md5 là

nước rất độc, vả lại người ta không thấy được cánhHậu của Đeb sẽ phải triển khai bằng cách nào: ván cờĐen đã thua về chiến lược.

Lúc Đen đi 6….Tb6 là một lỗi lầm vụng vềNên đi 6…..Tb4 (như7.Mc3 Me4 bẻ gãy trung

tâm) 7.Td2 Td2 8.Mbd2 d5! Quân Chốt xung kích củađối phương bị vỡ, Trắng có thể đi tiếp 9.ed Md5 vàcuộc thế cân bằng.

Botvinnik -Lewenfish1.d4 d52.c4 dxc43.Mf3 Mf64.Ha4+ c65.Hxc4 Tf5

Đen muốn ngăn chận Chốt “e” tiến tới tăng áp lựccác quân

6.Mc3 Mbd77.g3 Me48.Tg2 Md6

Theo lời ghi của Botvinnik thì Đen nên đơn giảnhóa thế cờ bằng 8….Mc3 9.bc Mb6 10.Hb3 Te411.Me5 Td5 12.Td5 Hd5 13.f3 và thắng lợi về thế củaTrắng không quan trọng trong thực tế.

9.Ha4 MT610.Hd1 Hc811.0–0 Th3

Đen đi như vậy mất nước, tốt hơn nên: 11….Td7tạo cho Tượng đen cơ hội phản công. (hình 57)

12.e4 Txg213.Vxg2 e6

Mikhail Botvinnik - Grigory Levenfish [D23]Russia It, Moscow, 1935 [31]

XABCDEFGHY8r+q+kvl-tr(7zpp+-+pzpp'6-snpsnp+-+&5+-+-+-+-%4-+-zPP+-+$

3+-sN-+NzP-#2PzP-+-zPKzP"1tR-vLQ+R+-!

xabcdefghyH57

Dường như Đen thành công trong việc kiềm chế độiquân chốt xung kích, nhưng Trắng lợi dụng được vị tríbất lợi của Vua đen và xông thẳng vào….

14.d5 Te7Không có cách nào hay hơn! Nếu 14….cd 15.ed

Te7 16.Tf4 0-0 17.de v.v..

Quân đen không thể ăn chốt liên tiếp hai lần vì Vuasẽ bị lộ.

15.e5 Mb516.d6 Mxc317.Txc3 Td8

Quân Trắng đang có một thắng lợi quan trọng vềkhông gian và đang tìm cách từ ưu thế đó tạo ra nhữngđiểm yếu trong trận địa bên Đen.

18.Hd4 c519.Hg4 Xg820.He4

Trong bảo vệ, điều đặc biệt quan trọng là tránh mọisự làm suy yếu Chốt trừ khi không có nước đi nào khác

20…. Xh821.Te3 Md722.Md2 f523.Ha4 Vf724.f4 a625.Vg1 b526.Hc2 Hc627.c4 Xf8

Tình hình của Đen rất khó khăn nhưng Trắng muốn

khai thác tấn công không phải dễ. Botvinnik nghĩ là saukhi: 27….b4 28.a4 a5 thì Trắng rất khó xông vào

28.Mb3 b429.a3 bxa3

Quân đen đã chán nản vì phòng ngự do đó đãphạm sai lầm quyết định. Đáng lẽ Đen nên đi 29….a5,nếu 30. ab ab 31.Xa8 Ha8 32.Hf2 Tb6 33.Xa1 Hc6,người ta chưa thấy Trắng có cách gì để tăng cường vị trícủa mình.

30.Xxa3 a531.Hg2 Hxg2+32.Vxg2 a433.Mxc5 Mxc534.Txc5 Xc835.Tf2 Xxc436.Xfa1

Giờ thì chốt Đen bị bắt thôi.36…. Xc237.X1a2 Xxa238.Xxa2 Vg639.Xxa4 Xf740.Xa8 Xd7

41.Vf3 Vf742.Ve2 1–0 Đen đầu hàng

Trong những hệ thống “xưa cũ” của phòng ngự cổ điển,người ta kiềm chế chốt đối phương bằng cách đưa chốtlên đối mặt nhau, ví dụ: 1.d4 d5 2.c4 c6 hoặc là 1.d4d5 2.c4 e6 hoặc cũng có thể 1.e4 e5 2.Mf3 Mc63.Tb5 a6 4.Ta4 Mf6 5.0-0 Te7 6.Xe1 b5 7.Tb3 d68.c3 0-0 9.h3. Tất cả những hệ thống phát sinh từ vị thếnày (như 9….Mbd7 hay Mfd7 tiếp theo Tf6 hoặc9….Ma5 10.Tc2 c5 11.d4 Hc7) đều có mục tiêu đầutiên là kiềm chế không cho chốt đối phương tiến lênchiếm trung tâm. Quân đen không sợ Trắng đẩy d4-d5vì như vậy tình hình căng thẳng ở trung tâm biến mất vàĐen phản công vào cánh sườn.Trong cuộc chiến đấu chống lại những dãy chốt linhhoạt, ngày nay người ta thường áp dụng các biện phápsau đây: Người ta để cho chốt đối phương tiến lên trênmặt trận rộng với ý đồ cụ thể để kiềm chế sau đó,không cho chúng tiến lên bằng sức ép của các quân vàcoi chúng như những mục tiêu.Ilivitzky - Schapochnikov

1.d4 Mf62.c4 c53.d5 e64.Mc3 exd55.cxd5 d66.Mf3 g67.e4 Tg78.Te2 0–09.0–0 Xe810.Md2 a611.a4

Một nước ngăn chận đặc sắc: Quân Trắng khôngmuốn Đen hình thành Chốt a6-b5-c5-d6. Và để đạtđược điều này phải chịu yếu b4.

Chúng ta cũng gặp được sự điều động quân tươngtự trong cuộc “Thí Chốt cánh Hậu chấp nhận” (1.d4 d52.c4 dc 3.Mf3 Mf6 4.e3 e6 5.Tc4 c5 6.0-0 a6 7.a4)để gây khó khăn nước tiếp b7-b5 rồi sau Tc8-b7.

11…. b612.f4 Xa713.Tf3 Xae714.Xe1

XABCDEFGHY8-snlwqr+k+(7+-+-trpvlp'

6pzp-zp-snp+&5+-zpP+-+-%4P+-+PzP-+$3+-sN-+L+-#2-zP-sN-+PzP"1tR-vLQtR-mK-!

xabcdefghyH58

Mọi việc bây giờ đã sáng tỏ , quân Trắng nhằm vàoviệc đẩy chốt e4-e5 còn Đen thì chống lại bằng mọicách. Nhưng mục đích của Đen không chịu một thái độthụ động. Do đó Đen liều lĩnh mở một cuộc tấn côngvào cánh Hậu.

14…. b5!15.ab ab16.Mb5 Ta6

Hơi sớm nếu đi 16….Md5 vì 17.Mc4!17.Mc3 Td318.Xa8 Hb619.Hb3

Để giải tỏa áp lực quân Đen, Trắng phải hy sinhmột chốt 19….Hb3 20.Mb3 Tc4 21.Ma5 Td522.Md5 Md5 23.Xb8 Xb8 24.Mc6 Xb6 25.Me7 Me726.Xe2. Trắng còn lại cặp Tượng có thể chống cựmãnh liệt.

Nhưng Đen thích cải thiện vị trí các quân hơn là đổiquân

19…. Mfd720.Hxb6 Mxb621.Xa3 Td4+22.Vh1 c423.Xd1

Trắng vẫn sỡ Đen đi Tc3 và Md5.23…. Txc324.Xxc3 Mxd5!

Rồi cũng thế!25.Mxc4 Mxc326.Xxd3 Mxe4

27.Te3 Xc7Chiến lược của Đen đã thắng lợi

28.b3 Ma629.Tb6 Xc630.Tg1 Mac531.Xe3 Mxb332.Me5

Cũng thua thôi nếu đi: 32.Md6 Mf2 33.Tf2 Xc134.Tg1 Xe3.

32…. dxe533.Xxe4 Xc134.Xxe5 Xxe535.fxe5 Md436.h3 Mxf337.gxf3 Xe138.f4 Xf139.Vg2 Xxf440.Th2 Xa441.Vf3 Xa3+42.Vg4 Vg743.h4 h5+44.Vg5 Xf3

45.Tf4 Xf1Trắng đầu hàngTrong ví dụ sau đây cũng vậy, quân Đen cho phép

đối phương tiến chiếm trung tâm để rồi mục tiêu củaĐen là:

1. Mở rộng tầm hoạt động của Tg72. Làm suy yếu vị trí các chốt ở trung tâm của đối

phương3. Giảm thiểu đến vô hiệu hóa chúng ở trung tâm và

phong tỏa chúng.

Kan – Averbakh1.d4 Mf62.Mf3 g63.c4 Tg74.Mc3 d55.Hb3 dxc46.Hxc4 0-07.e4 Ma68.Te2 c59.d5 e6

10.0-0 exd511.exd5 Hb612.a3 Tf513.Hh4 Mc714.Tc4 Mce815.Me5 Md6!

Kan, Ilia Abramovich - Averbakh, Yuri L[D97]

Moscow, 1950? [32] XABCDEFGHY

8r+-+-trk+(7zpp+-+pvlp'

6-wq-sn-snp+&5+-zpPsNl+-%4-+L+-+-wQ$3zP-sN-+-+-#2-zP-+-zPPzP"1tR-vL-+RmK-!

xabcdefghy

H59Quân Đen đã được những mục tiêu

16.Ta2 Xfe817.Mc4

Trắng muốn đổi quân Mã đang ngăn cản chốt,nhưng rồi còn quân Mã thứ nhì nữa sẽ đến thay chỗ cũ.

17…. Mxc418.Hxc4 Me419.Te3 Xac820.Tb1 Md621.He2 Td422.Vh1 Txb123.Xaxb1 Mf524.Hf3 Txe325.fxe3 Xxe3

Và quân Đen đã nhanh chóng giành thắng lợi (*)(xem tiếp)

(26.Hf2 Xce8 27.Xbd1 Md6 28.Vg1 Hd829.Hf4 f5 30.h3 b5 31.a4 a6 32.axb5 axb5 33.Xa1g5 34.Hf2 c4 35.Xa6 f4 36.Md1 Me4 37.Hc2 Xd338.Mf2 Mxf2 39.Xxf2 Hxd5 40.Vh2 Xee3 41.b4Xe1 0-1)

Cũng những mục tiêu trên, chúng ta lại thấy trongthế phòng ngự Alekhine, người ta cũng cho phép đốiphương ngay từ khai cuộc tiến chốt xuyên thủng lànranh giới, chiếm lĩnh một cột trung tâm rộng lớn, thế rồingười ta lấy đó làm mục tiêu.

1.e4 Mf62.e5 Md53.d4 d64.c4 Mb65.f4 dxe56.fxe5 Mc67.Te3 Tf58.Mc3 e69.Mf3 Hd710.Te2 0–0–0

XABCDEFGHY8-+ktr-vl-tr(

7zppzpq+pzpp'6-snn+p+-+&5+-+-zPl+-%

4-+PzP-+-+$3+-sN-vLN+-#2PzP-+L+PzP"1tR-+Q+RNK!

xabcdefghyH60

Ý tưởng chiến lược của Đen rất rõ ràng: gây sức épvào ô d4. Thực tiển đã chi ra rằng, ngược với ý muốncủa Đen khi bắt đầu vào trung cuộc thì Trắng thườngưu thế.

11.0–0 f612.d5 Me513.Me5 fe14.Hb3

Không còn vấn đề Chốt d4!14…. Vb815.c5 Md516.c6!

Với một cuộc tấn công quyết định.Phòng thủ Alekhine ngày càng ít được các kiện

tướng hiện đại chơi vì lý thuyết mới chấp nhận sự vi

phạm thô bạo những nguyên tắc cổ điển nhưng chỉ khinào có sự cân bằng về thế trận. Trong phòng ngựAlekhine sự đền bù không đủ (ít ra là trong thế biến nêutrên).

Trong ván cờ sau đây, đấu thủ đã tiến chốt lấnchiếm khu trung tâm và vượt khỏi làn ranh biên giới màkhông cần kiềm chế.

Điều này cũng dễ hiểu thôi, đó là sự “khiêu khích”:và quân Đen đã đạt dược một con chủ bài hiệu nghiệmvề vị trí, đó là sự không chế đường chéo lớn h1/a8.

Thế thì không có gì ngạc nhiên là trận chiến đã xảyra ác liệt!

Geller - Smyslov1.d4 Mf62.c4 g63.Mc3 d54.cxd5 Mxd55.e4 Mxc36.Txc3 Tg77.Tc4 c58.Me2 0–09.0–0 Mc6

10.Te3 Hc711.Xc1 Xd812.f4 e613.Vh1 b6!?(hình 61)

Efim Geller - Vasily Smyslov [D87]Moscow m Moscow m (5), 1965 [33]

XABCDEFGHY8r+ltr-+k+(

7zp-wq-+pvlp'6-zpn+p+p+&5+-zp-+-+-%4-+LzPPzP-+$3+-zP-vL-+-#2P+-+N+PzP"1+-tRQ+R+K!

xabcdefghyH61

Smyslov có thể với nước 13….Ma5 14.Td3 f5

kiềm chế đội xung kích chốt. Chắc chắn sau khi 15.ef gf16.Mg3, quân Trắng có thể đạt đến một vị thế tốt nhất.Nhưng như đã nói, ván cờ chơi theo dấu hiệu của sựđền bù.

14.f5 Ma5Quân đen không được bắt chốt. Thật vậy, nếu như

14….ef thì 15.Tg5 Xe8 16.d5 Me5 17.d6 Hd7 18.Td519.ef v.v..

15.Td3 exf516.exf5

Đây, đường chéo h1/a8 đã mở ra.16…. Tb717.Hd2 Xe8

Cột “e” cũng bị Đen chiếm luôn.18.Mg3 Hc619.Xf2 Xad8

Thế thì những chủ bài của Trắng đâu?20.Th6 Th821.Hf4!

Đây rồi! Áp lực đè nặng lên cột f, vị trí Vua đen bịsiết chặt. Có lẽ Đen đánh giá thấp đối phương vì Xe ởf2 tấn công nhưng vừa phải phòng thủ ô g2.

21…. Xd7Đây là một phản ứng hình thức cũng bình thường

thôi: Đen phải bảo vệ f7. Nhưng với nước đi kế, Gellerthấy tình thế chín muồi để quật ngược thế cờ.

22.Me4 c4?Đen bỏ áp lực căng thẳng mà không có kế hoạch

chính xác là không đúng với lời chỉ dạy. Geller chờ đợi22.…Hc7 để trả đủa 23.Xe1 Te4 24.Xe4 Xe4 25.He4với triển vọng tốt đẹp đối với Trắng.

23.Tc2 Xde724.Xcf1 Xxe425.fxg6! (hình 62)

XABCDEFGHY8-+-+r+kvl(7zpl+-+p+p'

6-zpq+-+PvL&5sn-+-+-+-%4-+pzPrwQ-+$3+-zP-+-+-#

2P+L+-tRPzP"

1+-+-+R+K!xabcdefghy

H62Kế hoạch chiến lược của Trắng đến đây coi như đã

giành được thắng lợi vị trí của Vua Đen không an toàncho phép những cuộc điều động giành thắng lợi.

Chúng tôi xin nhắc lại điều này: nhiều kế hoạchchiến lược đúng có thể bị một kế hoạch tinh vi bất ngờđánh bại.

25…. f6Dĩ nhiên Đen không thể 25….Xf4 26.gh bí. Hoặc

cách khác 25….Hg6 26.Hf7 cũng thắng.Điều chắc chắn là Đen không tiên liệu được tình

huống náy khi xây dựng chiến lược. Nhưng có phảichăng chủ nghĩa lãng mạn phiêu lưu không cần thiếtchấp nhận có những bất ngờ?

Trò chơi của chúng ta sẽ trở nên tẻ nhạt nếu ngườita tiên liệu được hết, rõ ràng như 2x2 =4!

26.Hg5 Hd727.Vg1

Sau nước đi phòng hờ này quân Đen không còn

chút hy vọng nào nữa, ván cờ kết thúc như sau:28…. Tg728.Xxf6 Xg429.gxh7+ Vh80.Txg7+ Hxg731.Hxg4 1–0Đen đầu hàng

Việc trình bày của chúng tôi sẽ không đấy đủ nếukhông đề cao xứng đáng Nimzovitch, đặc biệt là trongnghệ thuật kiềm chế một dãy chốt.

Trước ông, người ta nghĩ rằng chỉ có đưa chốt lêntrung tâm mới chận được chốt của đối phương.Nimzocitch là danh thủ đầu tiên đánh giá rằng có thểchận chúng ở trung tâm và kiểm soát trung tâm bằngcác quân khác. Trong ván cờ sau đây ông sẽ chứngminh rõ ràng điều này.

Nimzovitch và Salwe1.e4 e62.d4 d53.e5

Một cách căn cơ để cầm giữ đối phương là đi nhưvậy. Còn Đen trước hết muốn triệt hạ Chốt e5 phải tấn

công vào Chốt d4.3…. c54.c3 Mc65.Mf3 Hb66.Td3 Td7

Con chốt d4 là “miếng mồi” 6….cd 7.cd Md4?8.Md4 Hd4 9.Tb5 v.v..

7.dxc5 !!Một ý tưởng mới lạ phi thường: không ngờ Trắng

bỏ chốt trung tâm để tạo lực trung tâm bằng nhữngquân khác.

7.... Txc58.0–0 f6

Dường như khi thanh toán được con Chốt tiền đồnnày thì Đen vượt qua mọi khó khăn.

9.b4 Te710.Tf4 fxe5 13.Md2 0–014.Mf3 ! Td615.He2 Xac816.Td4 Hc717.Me5 Te8

18.Xae1Trắng đã phong tỏa trung tâm với các quân của

mình và mọi phương cách giải tỏa sẽ đưa đến chiếu hết.Quân đen chắc chắn sẽ chiếm được các cột mở (c và f)nhưng do vị trí các quân Trắng ở trung tâm không chophép Đen khai thác được gì.

18…. Txe5Quân Mã quá nguy hiểm!

19.Txe5 Hc620.Td4 Td721.Hc2

Chiếm lĩnh trung tâm không phải là mục đích cuốicùng của Trắng. Đã đến lúc phải chuyển sang cánh Vua,đây là cái gút để hành động.

21.... Xf722.Xe3

Những quân trù bị đã đến22…. b623.Xg3 Vh8 (hình 63)Aron Nimzowitsch - Georg Salwe [C02]

Karlsbad 15, 1911[34] XABCDEFGHY

8-+r+-+-mk(7zp-+l+rzpp'

6-zpq+psn-+&5+-+p+-+-%4-zP-vL-+-+$3+-zPL+-tR-#2P+Q+-zPPzP"1+-+-+RmK-!

xabcdefghyH63

24.Txh7 ! e5Nước đi dở là 24...Mxh7 25.Hg6Với nước đi trên Đen cuối cùng đã thoát khỏi sự

phong tỏa nhưng cácnh Vua của Đen đã suy yếu.25.Tg6 Xe726.Xe1 Hd627.Te3 d428.Tg5 Xxc329.Xxc3 dxc330.Hxc3 Vg8

31.a3 Vf832.Th4 Te833.Tf5 Hd434.Hxd4 exd435.Xxe7 Vxe736.Td3 Vd637.Txf6 gxf638.Vf1 Tc639.h4 1–0 Đen thua.

Ý tưởng của Nimzowitsch hiện nay đều được tất cảcác tay kiện tướng hiện đại chấp nhận. Phòng ngự mangtên ông là một trong những cuộc được sử dụng trongthực tiễn. Trong ván cờ sau đây quân Đen cố gắng rấtlâu tìm cách cân bằng ở trung tâm bằng các quân nhưngsau đó bị vài sai lầm mà phải thua nhanh chóng!

Taimanov - Spassky1.d4 Mf62.c4 e63.Mc3 Tb44.e3 c55.Td3 d56.Mf3 0–0

7.0–0 dxc48.Txc4 b6

Kiềm chế vùng trung tâm đối phương là vai trò thuộccác quân Đen.

9.a3 Txc3Quân Mã bị đối phó vì nó đóng vai trò quan trọng trongcuộc chiến đấu giành trung t6am, bỏ cặp Tượng lúc nàykhông quan trọng phải kiềm chế khu trung tâm, vì đây làviệc vô cùng quan trọng 9….ed chính xác hơn.

10.Txc3 Tb711.Xe1

Nhằn tiến chốt e3-e4.11…. Mbd712.Td3 Te4 (hình 64)Mark Taimanov - Boris Spassky [E54]

Ch URS Tbilisi, 1959 [35]XABCDEFGHY8r+-wq-trk+(7zp-+n+pzpp'6-zp-+psn-+&5+-zp-+-+-%

4-+-zPl+-+$3zP-zPLzPN+-#2-+-+-zPPzP"

1tR-vLQtR-mK-!xabcdefghy

H64Đây là một nước yếu nhưng không phải dễ dàng chêtrách. Tốt hơn nên 12….Me4 và Trắng cũng khó tiếnđội xung kích chốt.

13.Tf1!Đổi quan để đơn giản bớt là trách nhiệm của Đen.

13…. Hc714.Md2 Tg615.Tb2 Me416.f3 Mxd217.Hxd2 e518.e4 Xfd8

Con chốt đen bị chận đứng, nhưng Trắng có một chốtthông rất mạnh ở trung tâm

19.Hf2 f620.a4!

Làm yếu cánh Hậu đối phương và chuẩn bị mở cột a20…. Tf721.d5!

Trắng phong tỏa trung tâm để yên ổn hoạt đống hai bêncánh.

21…. Mf822.c4 Mg623.Xa3 Xab824.a5 Te825.axb6 axb626.Xea1

Chiếm lĩnh cột mở, Trắng muốn phân tán lực lượng địchở cánh Vua.

26…. Td727.h4 Hd628.g3 Xf829.h5 Mh830.Xa7 Mf731.Tc1 h632.X1a3 Mg533.Tg2 Mf7

Quân đen nhảy từ phải qua trái rồi từ trái qua phải,

không có kế hoạch.34.Te3 Xfd835.Xb3

Một điểm tấn công mới khám phá.35…. Tc836.Ha2 Td737.Vh2 Mg538.Hb2 b5

Một sự hy sinh tuyệt vọng vì nó không thay đổi đượctình thế nguy ngập của Đen

39.cxb5 c440.Xb4 Xdc841.b6 c342.Hb3 c243.Xc4 Xxb644.Xxc8+ Txc845.Hxc2 Xb846.Txg5

Loại bỏ một quân ngăn chận46…. hxg547.Hc6 Hd848.d6 Te6

49.Xe7 Tf750.Hc7 Xc851.Xxf7 Xxc752.dxc7 Ha853.Xd7 1–0Đen đầu hàng.Đây là một ván cờ đặc biệt với thế trận rất đáng

học tập

BÀI TẬP 31 - 36

XABCDEFGHY8-+-tr-+-+(

7+-wq-+-mk-'6rzp-+-vlpzp&5+-zpLzp-+-%4-+P+Q+-+$

3zP-+-+RzP-#2P+-tR-zP-zP"1+-+-+-mK-!xabcdefghy31.Trắng đi trướcXABCDEFGHY

8-+-tr-tr-mk(7+l+-vl-zp-'

6-zp-+-+-zp&5+-zp-zPp+-%

4q+L+-zP-+$3+-+-zP-+P#

2-vLR+Q+-mK"1+-+-+-tR-!xabcdefghy


8q+-+-trk+(7+-trR+pzpp'6p+-+p+-+&5+pvl-+-+-%4-+-+-+n+$

3+QsN-+-zP-#2PzP-+PzP-zP"1+-+RvL-mK-!

xabcdefghy33.Đen đi trước

XABCDEFGHY

8-+-+-mk-+(7zp-+-+r+p'

6-+-wq-+-+&5+-zp-zp-sN-%

4P+P+-+-+$3+-+-+-+-#2-+-+-+QvL"1+-+-+-+K!xabcdefghy34.Trắng đi trướcXABCDEFGHY8-+-+-tr-+(7+-+-+r+k'

6-+-+-wq-+&5+-+-zpPwQ-%

4-+-+-+-+$3+-+-+P+P#2-tR-+-+-zP"

1+-+-+-tRK!xabcdefghy35.Trắng đi trướcXABCDEFGHY

8-+-+-+-mk(7+l+r+-zp-'

6p+-+-+-zp&5+p+-wqN+-%

4-+-vlP+-+$3+-+Q+-+-#2P+-+-+PzP"1+L+R+-+K!xabcdefghy

36.Đen đi trước

BÀI HỌC THỨ CHÍN

Ghim quân

Chúng ta có dịp gặp qua trường hợp ghim quântrong những bài học tước. Trong bài học này sẽ chỉ chochúng ta thấy rõ hơn tầm quan trọng của nó trong thựctế thi đấu.

Trước hết chúng ta hãy xem một ví dụ thôngthường về ghim quân theo đường chéo và cột dọc.

Alekhine – Nimzovitch1.e4 e62.d4 d53.Mc3 Tb44.e5 c55.Td2 Me76.Mb5 Txd2+7.Hxd2 0–08.c3 b69.f4 Ta610.Mf3 Hd711.a4 Mbc612.b4 cxb4

13.cxb4 Tb714.Md6 f515.a5 Mc816.Mxb7 Hxb717.a6 Hf718.Tb5 M8e719.0–0 h620.Xfc1 Xfc8

Khi bị ghim quân nói chung là phải nhanh chóngđánh đuổi quân ghim của đối phương, nhưng ở đây21….Md8 sẽ không làm thay đổi gì tình thế của quânĐen vì 22.Xac1 Xc2 23.Xc2 Xc8 24.Xc8 Mc825.Hc3 Me726.Hc7 với một ưu thế về vị trí rất lớn.

21.Xc2 He822.Xac1 Xab823.He3 Xc724.Xc3 Hd725.X1c2 Vf826.Hc1 Xbc8 ((hình 64)

Alexander Alekhine - Aron Nimzowitsch [C17]San Remo San Remo, 1930 [36]

XABCDEFGHY

8-+r+-mk-+(7zp-trqsn-zp-'6Pzpn+p+-zp&5+L+pzPp+-%4-zP-zP-zP-+$3+-tR-+N+-#2-+R+-+PzP"

1+-wQ-+-mK-!xabcdefghy

H6527.Ta4!

Chính chốt b sẽ đánh cú quyết định27…. Ve828.h4! b528.Txb5 Ve829.Ta4 Vd830.h4! 1–0

Đến đây quân Đen trong tình trạng “kẹt nước”,không còn một nước nào thích đáng để cứu nguy, vìvậy đã buông cờ đầu hàng.

Trong ví dụ tiếp theo sau đây quân Trắng đã thànhcông trong việc “đặt” một quân ghim đối phương rất lợihại.

Xem hình ván cờ giữa Alekhine và Chajes sau 12nước đi (hình 67):

13.b4 Hb6+14.Vh1 Mxb415.Txb5 Xxb516.Mxb5 Hxb517.Xb1

Không phải dễ dàng giải phóng khỏi đòn ghim quânnày: nếu như: 17….Ha5 18.Td2 còn nếu 17….Hc418.ha4 và như 17….Hc5 thì 18.Xc1

(7286) Alekhine,Alexander - Chajes,Oscar[B40]

Karlsbad Karlsbad, 1911 [37]XABCDEFGHY

8-+lwqk+ntr(7+-+p+p+p'6-+n+p+p+&5trp+-zP-+-%

4-+L+PvL-+$3+-sN-+-+-#2PzP-+-+PzP"1tR-+Q+RmK-!

xabcdefghyH66

17…. Ta618.Hd6 f619.Xfc1 Hd320.Xxb4 g521.Xd4 Hb522.a4 Hb723.Xc7 Hb1+24.Xd1 1–0 Đen đầu hàng.

Cũng tương tự như thế, dưới dấu hiệu của việc ghimquân trong ván cờ tiếp theo đây, cuộc chiến đấu có tínhchất chiến lược diễn ra.

Schlecter - Tarrasch1.e4 e52.Mf3 Mc6

3.Tb5 a64.Ta4 Mf65.Mc3 Tb46.0–0 0–07.d3 d68.Tg5 Txc39.Txc3

Carl Schlechter - Siegbert Tarrasch [C77]Match Cologne (GER) Match Cologne (GER)

(5), 1911 [38]XABCDEFGHY

8r+lwq-trk+(7+pzp-+pzpp'6p+nzp-sn-+&5+-+-zp-vL-%4L+-+P+-+$

3+-zPP+N+-#2P+P+-zPPzP"1tR-+Q+RmK-!

xabcdefghyH67

Việc ghim quân Mã tạo cho Trắng nắm phần chủđộng không chối cải được và cũng vì thế mà Đen trướchết phải tìm cách thoát khỏi tình trạng này.

9…. He7Nhằm tiếp đó di chuyển Md8 rồi e6-f4-g6.

10.Xe1 Md811.Md2

Quân Mã trắng đang tìm đường lên d5 tăng cường áplực vào điểm f6 và khiêu khích

đối phương đẩy chốt g7-g511…. Me612.Th4 Mf413.Mf1 h6?

Cần phải giải thoát tình trạng bị ghim bằng13….Mg6 và 17.Tg5 h6.

14.Me3 (a) g5 (xem tiếp sau a)Đi kiểu này đen cũng thoát khỏi cảnh bị ghim quân

nhưng đồng thời phải trả giá làm suy yếu cánh Vua, cònTrắng thì cố gắng khai thác tình thế này. Việc ghim quânđã hoàn thành nhiệm vụ là siết chặc tầm hoạt động của

đối phương.15.Tg3 Vh716.c4 c617.c3 b518.cxb5 axb519.Tb3 Te620.Hd2 Ha721.Xab1 Vh822.f3 Xg8

Đối với Đen không phải dễ dàng theo đuổi một kếhoạch rộng lớn và trước mắt thì Đen phải điều độngquân để chờ đợi.

23.Vh1 Hc724.d4 M6h525.Tf2 Xac826.Xbd1 Xgd827.Txe6 fxe628.Mg4 Vg729.Te3 Mf630.Mxf6 Vxf631.g3 Mg632.f4 !

Mở toang cánh Vua.32…. exf433.gxf4 gxf434.Txf4 Mxf435.Hxf4+ Vg736.Xg1+ Vh7

Đến đây Trắng có thể kết thúc ngay bằng nước37.Xd3 hăm dọa đánh bí không đở được: 38.Hh6 và39.Xh3 chiếu bí. Nhưng Trắng không nhìn thấy nướcnày và đã đi:

37.Hf6Do đó phải đến nước thứ 49 thì Trắng mới thắng.(37….Xf8 38.Hg6+ Vh8 39.Hxe6 Xce8

40.Hxh6+ Hh7 41.Hxd6 Hxe4+ 42.Xg2 He6 43.Hg3Hh6 44.Xdg1 Xe6 45.Hg4 Xef6 46.Xg3 Hh7 47.d5c5 48.Xh3 Xh6 49.He2)

Hình 68: ván cờ Keres – Bovinnik, sau khi Trắngđã đi nước thứ 9

Paul Keres - Mikhail Botvinnik [E34]Leningrad-Moscow - 22784, 1941 [39]

XABCDEFGHY

8rsnlwqk+-tr(7zpp+-+pzp-'6-+-+-sn-zp&5+-zpp+-+-%4-+-zP-+-vL$3+-wQ-+-+-#

2PzP-+PzPPzP"1+-mKR+LsNR!

xabcdefghyH68

Đôi khi trong một tình thế như vậy mà ngay một đạikiện tướng cũng có thể đánh giá giá sức mạnh của việcghim quân và nghĩ rằng đối phương không dám liều lĩnhđẩy chốt g7-g5. Thế mà Botvinnik đi:

9…. g5!Quân Mã ở f6 vẫn phải giữ nguyên tại chỗ để bảo

đảm phòng vệ khu trung tâm. Chắc chắn nước đi trênlàm yếu cánh Vua, nhưng cuộc chiế`n xảy ra ở cánh đốixứng với một sức mạnh như vậy của Đen thì sự yếukém này địch cũng khó khai thác.

10.Tg3 cxd411.Hxd4 Mc612.Ha4 Tf513.e3 Xc814.Td3 Hd715.Vb1

Né tránh nước chiếu khi Đen nhảy Mã! NhưngTrắng lại lâm vào tình trạng nguy hiểm có thể mất Xe.

15…. Txd3+ (b)16.Xxd3 Hf517.e4 Mxe418.Va1 0–019.Xd1 b520.Hxb5 Md421.Hd3 Mc2+22.Vb1 Mb4 0–1Trắng đầu hàng

Hình 69: Ván cờ Matanovic và Taimanov sau khihai bên đã đi 13 nước.

Theo vị trí này thì Trắng có thể đi 14.Me4 và saukhi 14….Me4 15.Te4 thì thế cờ cân bằng. NhưngTrắng đã đi

(34533) Matanovic,Aleksandar -Taimanov,Mark E [E40]

Saltsjobaden Interzonal Saltsjobaden (14),1952 [40]

XABCDEFGHY8r+lwq-trk+(7+pzp-+pzpp'6p+nvl-sn-+&5+-+-+-+-%4-+-zP-+-+$

3zPQsNL+-+P#2-zP-+NzPP+"1tR-vLR+-mK-!

xabcdefghyH69

14.Tg5Một nước đi bình thường thôi, ai có thể chê trách

gì? Đi như vậy vừa phát triển quân Tượng-Hậu vừaghim Mã ở f6. Tuy nhiên Trắng đã không lưu ý đến đặc

điểm của thếcờ này. 14…. h6 15.Th4Trắng đi như vậy vì vẫn cố ghim quân Mã. Nếu

15.Te3 có lẽ khá hơn. 15…. g5! 16.d5Khi Trắng nhận ra thì đã trể vì nếu như 16.Tg3 Tg3

17.fg Md4! 16…. Ma5 17.Ha4 Td7! 18.Hc2Nếu như 18.Ha5 b6 bắt chết Hậu ngay. Quân đen

lợi dùng tình thế để tập hợp lực lượng thích đáng để tấncông.

18…. gh 19.b4 He7 20.ba He5 21.Vf1 Xea8 22.Mg1 Hh2 23.Tf5 Vh8!

Nhằm sử dụng cột g để tấn công. Những con chốtchồng trên cột h này vậy mà rất

có ích! 24.Td7 Xg8 25.Tg4Nếu như 25.Te8 Hg2 26.Vè Xe8 27.Vd3 Hg6

26.Vd2 Tf4 chiếu bí đẹp! 25…. Mg4 26.Xe1Nếu 26.hg Xg4 27.f3 Tc5 và Trắng thua. 26…. Mf6 27.Xe8 Hg2 28.Ve2 Xe8 29.Vd3 Hg6 30.Vd2 Tf4 31.Vd1 Hg1

Chiếu hết.Một khả năng phản công mãnh liệt đôi khi khiến

cho viêc ghim quân trở thành vô ích, như trong ví dụnhỏ phổ biến sau đây sẽ cho thấy rõ điều này: 1.e4 e52.Mf3 d6 3.Tc4 Tg4 4.Mc3 h6? 5.Me5! Td1 6.Tf7 Ve7 7.Md5 bí (Mate Legal)

Tuy nhiên cũng đừng quên rằng khi mộtquân hay một chốt bị ghim thì coi như nó bị hạn chếhoạt động và chỉ có thể phát triển một phần lực lượngthôi.

Để đưa đến một sự ghim quân có khi phải hysinh và thường đó là phương cách hiệu quả.

Chúng ta xem ván Bronstein - SergueievXABCDEFGHY8r+l+kvl-tr(

7zppzp-+pzpp'6-+n+-sn-+&5+-+-+-vL-%4Q+-+q+-+$3+-+-+-+-#

2PzPP+-zPPzP"1+-mKR+LsNR!

xabcdefghyH70

1.Xd8!! Vd8

2.He4Còn ván giữa Lewenfish – Fahrni đến trung cuộc

tình thế như hình 71.Grigory Levenfish - Hans Fahrni [C14]

Karlsbad 12, 1911 [41]XABCDEFGHY8r+-+-+k+(

7zpp+-wq-zpp'6-+n+lsn-+&5+-+-+-+-%

4-+-zpL+-wQ$3+-+-+-+-#

2PzPP+-+PzP"1+-+-tRRmK-!

xabcdefghyH71

21.Tf5 Md8Vì sau khi Đen phải đi nước bắt buộc này thì Trắng

mới khai thác được kiểu đánh trên, tức là quân hậu Đen

không còn được bảo vệ nữa.22.Txh7+ Vf723.g4 Ve8

Đen chạy Vua vì sợ nước hăm dọa 4.g524.Tf5 Vd725.Xxe6!

Đây là điểm thú vị cần lưu ý, vì Trắng chỉ có nướcđi này mới bảo đảm giành thắng lợi chắc chắn thôi. Cònnhư tăng cường áp lực theo phương pháp bình thườngnhư 5.Xe2 Hd6 6.Xfe1 Tf5 hoặc là 5.Te6 Me6 6.Xe2Hd6 7.Xfe1 Xe8 thì chưa giải quyết được gì cả.

25…. Mxe626.Xe1 Hc527.Xxe6

Đến đây thì Trắng giành thắng lợi rất dễ dàng.(27….d3+ 28.Hf2 Hxf2+ 29.Vxf2 dxc2

30.Xe2+ Vd6 31.Xxc2 g6 32.Txg6 Mxg4+ 33.Vg3Me5 34.Te4 Xg8+ 35.Vf4 Xf8+ 36.Tf5 Mc637.Xd2+ Vc5 38.Vg5 Md4 39.Tg4 Xg8+ 40.Vf4Xf8+ 41.Vg3 Vd5 42.h4 Ve4 43.h5 Ve3 44.Xh2Xg8 45.Vh4 Xh8 46.Xh3+ Vf4 47.Xh1 Xh7 48.Xf1+Ve5 49.Xf8 Mc6 50.Tf5 Xc7 51.h6 Me7 52.h7

Mxf5+ 53.Xxf5+ Vxf5 54.h8H Ve6 55.HT8 Xh7+56.Vg5 Xg7+ 57.Vh6 Xd7 58.Hxa7 Vd6 59.Hb6+Ve7 60.Vg5 1–0)

Trong ván cờ tiếp theo sau đây, một nước

ghim quân đã ngăn cản quân Mã đối phương không thểbảo vệ Vua hiệu quả.

Hình 72: Ván cờ giữa Kotov và Keres đánh đếnnước thứ 13.

14.Tb1!Với đe dọa khủng khiếp 15.Hc2, buộc Đen phải

đóng đường chéo lại.

Alexander Kotov - Paul Keres [E24]Budapest ct (09.05.50) 14, 1950 [42]

XABCDEFGHY8r+-wq-trk+(7zp-zp-snpzp-'6lzp-+p+-zp&

5sn-+pzP-+-%

4Q+PzP-+-vL$3zP-zPL+P+N#

2-+-+-+PzP"1tR-+-mK-+R!

xabcdefghyH72

14…. g515.Hc2 Mg616.Mf4!!

Đòn ghim quân chữ thập nổi tiếng!16…. gxh4

Nếu 16….He8 15.Mh5 Hc6 16.cd ed 17.Tg3 tiếptheo là h4

17.Mxg6 Xe818.Mh8 Xe719.Hh7+ Vf8

Chạy Vua chỉ làm chậm thua thôi20.f4 Mxc421.f5

Nhằm mở cột f ra.21…. exf5

22.0–0 Tc823.Txf5 Txf524.Xxf5 Ve825.Xxf7 Vd726.Hf5+ Vc627.Hf6+ Vd728.e6+ Vc629.Xxe7 Hxh830.Xxc7+ Vb531.He7 a532.Hd7+ Va633.Xb1 1–0Đen hàng.

BÀI TẬP 37 – 42

XABCDEFGHY8-+-+-+-+(7+-+-+-+-'

6-+-+-mkp+&5+-+-+-zp-%4-tR-+-+P+$3+P+-+K+-#2r+-+-+-+"1+-+-+-+-!xabcdefghy37.Trắng đi trướcXABCDEFGHY8-+-+-+-+(7+p+-+-+-'6-+-+-+-+&

5zP-zP-zpk+-%

4-+-+-zp-zp$3+PtR-+P+-#2-tr-+-+-+"1+-+-+K+-!xabcdefghy

38.Đen đi trướcXABCDEFGHY8-+-+-+k+(7+-+-+R+-'6-+-+-+K+&5+-+-+-+-%4-+-+-+-+$3+-+-+-+-#2-+-+-+-vl"1+-+-+-+-!xabcdefghy39.Trắng đi trướcXABCDEFGHY

8-+-+Q+-+(7+K+-+-+-'6-+-+-+-+&5+-+-+-+-%4-+-+-+-+$3+-+-+-+-#

2-+-+pmk-+"1+-+-+-+-!xabcdefghy40.Trắng đi trướcXABCDEFGHY8-+-+-+-+(

7+QmK-+-+-'6-+-+-+-+&5+-+-+-+-%4-+-+-+-+$3+-+-+-+-#2p+-+-+-+"

1mk-+-+-+-!xabcdefghy41.Trắng đi trướcXABCDEFGHY

8K+-+-+-+(7+P+-+-+-'

6k+q+-+-+&5+-+-+-+-%4-+-+-+-+$3+Q+-+-+-#2-+-+-+-+"1+-+-+-+-!xabcdefghy42.Trắng đi trước

BÀI THỨ MƯỜI

Giá Trị So sánh Giữa Các Quân

Những người chơi cờ đều biết rằng quân Hậugiá trị bằng hai quân Xe, một quân nhẹ (Tượng hoặcMã) cộng thêm một hay hai chốt thì bằng một Xe, cònba chốt thì bằng một quân nhẹ và một Mã với Tượnggiá trị ngang nhau.

Nhưng thang giá trị này không phải được xemlà bất di bất dịch. Nó chỉ giúp cho ta dễ tính toán khiphải đổi quân. Các quân cờ luôn luôn di động, đôi khichúng rất linh hoạt và đôi khi chúng rất thụ động. Có khichúng ở vị trí tấn công nhưng cũng có lúc bất ngờ chúngphải bị hạn chế vì nhiệm vụ phòng ngự. Chính vì vậy màgiá trị tương đối của các quân cờ luôn thay đổi.

Trên cơ sở những kinh nghiệm thực tế, người tacó thể rút ra vài nguyên tắc có tính cách căn bản chiếnlược về vấn đề đổi quân chớ còn trong những giai đoạnchiến thuật thì rất thường gặp nhiều trường hợp mà giátrị các quân cờ bị đảo ngược.

Giá Trị Quân Hậu

Trước khi cho những ví dụ cụ thể cần nhắc lạitrật tự tổng quát về giá trị.

Do là giá trị tương đối của các quân cờ tùythuộc vào đặc điểm vị trí nó đứng, nghĩa là tùy vào khảnăng hoạt động của nó ra sao để so sánh.

Hai quân Xe mạnh hơn quân Hậu trong nhữngtrường hợp như sau:

1.Khi phần lớn quân khác đã đổi và đang có khảnăng hai Xe tiến lên tấn công Vua đối phương.

2.Khi có một con chốt thông tiến quá xa.Và đây là hai ví dụ:

(29246) Panov,Vasily N - BonchOsmolovsky,Mikhail [C64]Moscow-ch Moscow, 1949 [43]

XABCDEFGHY8rtr-+-+k+(

7zp-vl-wqpzp-'6-zpp+-+p+&5zP-+-zp-+-%4-+-+P+P+$

3+QzP-vL-+P#2-zP-+-zP-+"1tR-+R+-mK-!

xabcdefghyH73

27.axb6 Txb6Tốt nhất nên 27….ab

28.Txb6 Xxb629.Hxb6 axb630.Xxa8+ Vh7

Vì thế Đen hết hy vọng vì hai Xe Trắng sẽ tiếnchiếm hàng ngang thứ 7 mà Hậu đen thì không thể phảncông.

31.Xdd8 g532.Xd3 Hc533.Xa7 Hc434.Xf3 Hxe4

Cần lưu ý, nếu 34….Vg6 35.Xf7 Hf7 36.Xf7 Vf7sẽ đưa vào tàn cuộc chốt mà Đen thua chắc.

Còn nước đi trên, Đen hy vọng sẽ đưa đến nước

chiếu liên tục.35.Xfxf7 Vh636.Xxg7 Hb1+

Nếu như 36….He1 37.Vg2 He4 38.Vh2 Hf439.Vg1! Hc1 40.Vg2!

37.Vg2 He4+38.Vh2 He239.Xgf7 Vg640.Xf5 !

Đảm bảo vị trí Vua trắng và chuẩn bị đòn phối hợpchiếu bí.

40…. e441.Xaf7 1–0Đen đầu hàng.

Alexander Alekhine - Andre Lilienthal [A22]Hastings (03) Hastings (03), 1933 [44]

XABCDEFGHY8-+ktr-+Q+(7zppzpq+p+-'6-+-zp-sn-+&5+-+-+p+-%

4-+P+P+-vl$3+-+P+-+P#2PzP-+-vLP+"1tR-+-mK-+R!

xabcdefghyH74

22.Hxd8+ Hxd823.Txh4 Hh824.Txf6 Hxf625.0–0–0

Trắng sẵn sàng bỏ vài chốt để tranh thủ tiến càngnhanh càng tốt con chốt thông.

25…. fxe426.dxe4 Hf4+27.Xd2 Hxe428.h4 Hxc4+29.Vb1 Hf430.Xdd1 Hh6

Phần đầu kế hoạch của Trắng đã thực hiện xong.Hậu bên Đen bị đưa vào thế thụ động, điều này sẽ chophép quân xe thứ 2 len lỏi gia tăng áp lực.

31.g4 Vd831….Vd7 chính xác hơn, chúng ta sẽ thấy rõ trong

những nước sau.32.Xde1 a533.h5 a434.a3 f6

Đã đến lúc nguy cấp: 35.g5 Hg5 36.h635.Xe6 Vd736.g5 Hxg537.h6 Hg238.Xee1 Hg6+39.Va1 Hh7

Giờ đây phải trục quân Hậu ra khỏi chỗ núp.40.Xeg1 Ve641.Xg7 He442.Xhg1 Hh443.h7 b544.Xxc7 Hh545.Xe1+ Vd546.Va2!

Nước đề phòng hữu ích! Quân Trắng phải rời bỏhàng ngang thứ nhất vì không muốn bị chiếu thình lình.

46…. Vd447.Xd1+ Ve4

Sẽ thua nhanh nếu 47….Ve5 48.Xe7 Vf4 49.Xf1Vg3 50.Xg7 Vh2 51.Xfg1!

48.Xxd6 He849.Xxf6 Hh850.Xh6

Quân Xe sau cùng đã chiếm được vị trí mạnh nhất!Còn quân Xe kia sẽ trục quân Hậu đi nơi khác.

50…. Vf451.Xc8 Hxc852.Xh4+ Vg553.h8/H He6+54.Vb1 He1+55.Vc2 He2+56.Vc3Đen đầu hàng.

Trong những ván cờ có tình trạng hai bên còn nhiềuquân và đối phương không để cho cặp Xe linh hoạt thìquân Hậu mạnh hơn cặp Xe.

Xem tiếp ván giữa Bronstein – Kotov16…. Ve7

Nước Trắng hăm là 17.Hf6 để cho phép cặp Xephối hợp hoạt động. Macrozy đề nghị 16….e5 17.He5Te6 18.Mg5 0-0-0 và Trắng hơi ưu, nhưng Đen chốngđở được

(31410) Bronstein,David I - Kotov,Alexander

[D31]Candidates Tournament Budapest (3), 1950

[45]XABCDEFGHY8r+l+-+r+(

7zpp+-mkp+p'6n+p+p+-+&5+-+-+-+-%4-+P+-+-+$

3+-wQ-+N+-#2PzP-+-zP-zP"1+-mKL+-+-!xabcdefghy

H7517.Me5 Td7

Đi 17….f6 không được vì 18.Hh318.Ha3+ c519.Hf3

Sau khi Đen phải đi nước bắt buộc thì Trắng đưaHậu sang f3 hăm dọa đôi, nhằm vào f7 và b7

Còn Đen muốn hoàn tất việc triển khai quân bằngmọi giá nhưng Vua đã bị bộc lộ nhiều quá.

19…. Xad820.Hxf7+ Vd621.Hf4 Xdf822.Mf7+ Ve723.Th5 Tc624.Hd6+ Vf625.Mh6 Xg1+26.Vd2 Vg727.Mg4 Xxg428.He7+ Vh629.Txg4 Xxf2+30.Ve3 Xf131.h4 Vg6

32.Th5+ ! 1–0Phát súng ân huệ! Quân Đen đầu hàng.Về mặt lý thuyết, ba quân nhẹ bằng một quân Hậu,

tuy nhiên trong thực tế, những cơ may tốt nhất thườngthuộc về phía bên có nhiều quân nhẹ (tức là là bên bỏHậu).

Trước khi tiến hành việc đổi Hậu cần phải đặt cáccâu hỏi sau đây:

1. Những quân nhẹ của ta có đang ở những vị tríchắc chắn không?

2. Với những biện pháp nào để phối hợp hoạt độngcủa chúng và đã có những điểm nào để nhằm tấncông không?

Chúng ta hãy xem xét một số ví dụ cụ thể:Hình 76 là ván cờ của ĐKT Szabo đang chơi đến

nước thứ 18 cho cả hai bên.Laszlo Szabo - Karoly Honfi [D02]Budapest HUN ch 8, 1950 [46]

XABCDEFGHY8r+-wq-trk+(

7zpp+n+p+p'6-+p+-snp+&5+-+-vlQvL-%4-+-zpNzP-+$3+L+-+-+P#2PzP-+-+P+"1tR-+-tR-mK-!

xabcdefghyH76

Trong vị trí này, đại kiện tướng Szabo đã đi mộtnước bất ngờ:

19.Hxe5 Mxe520.Mxf6+ Vh821.fxe5

Quân Trắng đã bỏ Hậu và 2 chốt đổi lấy 3 quânnhẹ, như vậy Đen hơi thắng chất hơn. Tuy nhiên cácquân Trắng đều đứng ở chỗ tốt và an toàn, đồng thờicũng có nhiều triển vọng tốt đẹp trong tấn công sắp tới

21…. Hc722.Xe4 h5

23.Xae1 Vg724.e6 !

Làm cho cặp Xe linh hoạt và làm yếu Vua đốiphương.

24…. fxe625.Xxe6 Xf726.Me8+ 1–0Đen đầu hàng.

Siegbert Tarrasch - Rudolf Spielmann [B24]Mannheim Mannheim, 1914 [47]

XABCDEFGHY8-tr-+-tr-+(

7zp-+lzppvlk'6q+nzp-+pzp&5+n+P+-+-%4-+-+PzPP+$3+-+-vL-+P#

2P+-wQN+L+"1+-tRN+RmK-!

xabcdefghyH77

21…. Mb4!22.Hxb4

Tương đối hay đấy, nhưng Đen đổi Hậu lấy 3 quân.22…. Md423.Hxd4

Một lần nữa bị bắt buộc23…. Txd424.Mxd4 Xfc825.Xxc8 Xxc826.Xf2 Ha3!

Giờ đây dường như vị trí Trắng không an toàn27.Xe2 Xc128.Txc1 Hxc129.Mf3

Nếu 9….Xe1 10.Hc5Spielmann bắt Mã ở vị trí d1 và thắng trận.Các ví dụ vừa nêu trên làm sáng tỏ những nguyên

tắc cơ bản để có thể xem xét đánh giá được khi nào thìnên bỏ một Hậu lấy 3 quân nhẹ thì được ưu thế. Tất cảtùy thuộc vào vị trí, sự an toàn và tính hoạt động của

các quân cờ.Chúng ta xem ván cờ giữa Najdorf - Ragozin, sau

khi Trắng đi xong nước thứ 17. Đến đây đen đi Miguel Najdorf - Viacheslav Ragozin [D98]Saltsjobaden Saltsjobaden (16), 1948 [48]

XABCDEFGHY8r+-wq-trk+(7zpp+-zppvlp'6-+nsnl+p+&5+-+N+-+-%4-+-+P+-+$

3wQ-+-+N+P#2PzP-+LzPP+"1tR-vLR+-mK-!

xabcdefghyH78

17…. Mxe4!18.Mf6+ Mxf619.Xxd8 Xfxd8

20.Td2Khá hơn một chút là: Te3.

20…. Me4Ragozin đã nói về vị trí ván cờ này: “Về cơ bản

Đen không có hy sinh gì cả, dù rằng đổi hậu lấy 1Xe, 1 Mã và 1 Chốt. Do ưu thế về không gian nênĐen hoạt động mạnh hơn. Lưu ý quân Hậu Trắngvẫn bất động trong 25 nước tới”

21.Te3 Md6!22.Xc1 Mf523.Tf4

Rõ ràng là Trắng không thể lập một kế hoạch gì cả23…. Td524.Tc4 Txc425.Xxc4 e526.Tg5

Trắng nên hy sinh bớt để lấy thế 26.Xc6 bc 27.Te526…. Xd1+27.Vh2 h628.Xc1 Xd729.Te3 e430.Me1 Xad8

31.Tc5 Te5+32.g3 Xd233.Xc2 Txg3+34.Vg2 Te535.Vf1 Xxc236.Mxc2 Xd1+37.Ve2 Xb138.b4 Xb239.Vd1 Xb1+40.Vd2 Tf641.Txa7 Me542.Ha4 Mf3+43.Ve2 Mg1+ 0–1Đến đây Trắng đầu hàng

Khi vị trí của Vua đối phương rất yếu kém thì Hậucó thể đổi không chỉ một Xe và một Tượng mà ngay cảchỉ đổi lấy một quân nhẹ thôi cũng được. Tuy nhiêntrong trường hợp này thì điều cần thiết là phải có một sựchủ động lâu dài và không để đối phương có chút khảnăng tập hợp lực lượng..

Xem ván cờ Euwe –KeresMax Euwe - Paul Keres [E19]

NLD 3940 m (Amsterdam) ;MAINB NLD3940 m (Amsterdam) ;MAINB (9), 1940 [49]

XABCDEFGHY8r+-wqr+-mk(7zplzp-+-zpp'6-zp-+Lvl-+&5+-zp-+-+-%4-+P+-zP-+$3+-+R+-zP-#

2PzP-+Q+NzP"1+-+-+RmK-!

xabcdefghyH79

23…. Hxd324.Hxd3 Td4+

Nước đi trung gian mạnh, nếu như 25.Vh1 thì quânMã sẽ bị ghim.

25.Xf2 Xxe626.Vf1 Xae8!

Một nước đi rất đáng học tập, thay vì tham ăn ngayquân Xe, Đen đưa thêm một lực lượng mới vào trậnchiến và Tượng Đen cũng kiểm soát tất cả các ô đentrọng yếu.

27.f5 Xe528.f6 gxf629.Xd2 Tc830.Mf4 Xe3

Quân Trắng đã thành công trong việc cài thiện vị trícủa quân Xe và Mã, nhưng tình thế đã quá muộn, quânĐen đang tấn công tới tấp Vua trắng!

31.Hb1 Xf3+32.Vg2 Xxf433.gxf4 Xg8+34.Vf3 Tg4+0–1Trắng đầu hàng, Đúng như vậy, nếu như:

35.Ve4 Xe8 36.Vd5 Tf3 chiếu bí, hoặc 36.Vd3 Tf5cũng chiếu bí.

Yuri S Gusev - Yuri Averbakh [B70]Moscow-ch Moscow (5), 1951 [50]

XABCDEFGHY

8-+-+q+ktr(7zp-+-+-+p'

6-zprwQPzppvL&5+-+-sn-+-%4-+-+P+-+$3+-zP-+-+-#2PzP-+L+-zP"1tR-+-+-mK-!

xabcdefghyH80

24.Hxe5!! fxe525.Xf1

Vua đen đang bị đe dọa chiếu bí. Lưu ý tình cảnhdở khóc dở cười của quân Xe ở h8.

25…. Xc826.Td1 Xc4

Nhằm chiếm lấy đường chéo a2-g827.Tb3 b528.Txc4 Txc429.b3 a5

30.Txc4 He731.Vg2 Ha332.Xf2 He733.Xf1 g534.Xf5 g435.c5 Hd836.c6 He737.c7 1–0

Quân Hậu đen bị ngã quị vì không gánh vác nổinhiệm vụ nặng nề: phải giữ gìn ô f8 và phải kiềm chếcon chốt c7. Do đó Đen đầu hàng.

Người ta thừa nhận rằng một quân nhẹ cộng vớimột chốt thì bằng quân Xe. Nhưng cần nhớ rằng quânXe là quân nặng thứ nhì sau Hậu, nó cũng có sức tànphá rất dữ và nếu một sự đánh giá thuần túy toán họccó thể sẽ bị phỉnh gạt! Bên phía nào quyết định hy sinhchất thì phải có cách giành thế chủ động và đạt đượcnhiều điểm để tấn công.

Ngay khi khai cuộc, người ta thường bắt gặp nhữngkiểu hy sinh chất để đạt mục tiêu phát triển nhanh chónghơn.

Igor Bondarevsky - Vladas Ivanovich

Mikenas [D09]Ch URS Moscow Ch URS Moscow, 1950 [51]

XABCDEFGHY8-+k+rvl-tr(

7zppzpq+-zpp'6-+n+-sn-+&5+-+-+l+-%4-zPPzp-+-+$3zP-+-+NzPP#2-+-sNPzPL+"

1tR-vLQmK-+R!xabcdefghy

H8112.Tb2 Td313.0–0 Txe214.Ha4 Txf115.Xxf1

Nhờ hy sinh chất như thế mà Trắng cùng một lúcđạt được việc phát triển quân và xây dựng được một vị

thế tấn công.15…. Vb816.b5 Md817.Mxd4 Tc518.M2b3 Txd419.Txd4 b620.c5

Đưa chốt lên phá vở thành lũy đối phương.20…. Xe721.cxb6 cxb622.Txb6 axb623.Ha8+ Vc724.Ha7+ Vd625.Xd1+ Ve526.Xxd7 Mxd727.Hc7+ Ve628.Md4+ Vf729.Mf5 Xe1+30.Vh2 Xd131.Hc2 1–0

Đen đầu hàng.Những hy sinh chất để giành thế cần nhắm vào các

mục đích sau:1.Làm yếu vị trí những con chốt đối phương, đồng

thời phải có một thề mạnh ở trung tâm.2.Phải trừ khử những quân quan trọng của đối

phương đang làm nhiệm vụ tấn công hay bảo vệ.3.Phải làm mất những điểm tựa quan trọng của

Chốt đối phương.4.Phải kiểm soát những ô quan trọng.5.Xây dựng cho được những tiền đồn trên trận địa

địch.6.Phá banh vị trí của Vua đối phương và phóng ra

một cuộc tấn công trực tiếp.Sau đây chúng ta sẽ lần lượt xem những trường hợp

khác nhau.Ravinsky – SimaginXABCDEFGHY

8-+rwq-trk+(7zpl+nzppvlp'6-zp-zp-snp+&5+-+-+-+-%

4-+-+PzP-+$3+NsN-vLL+-#2PzPP+-+PzP"1tR-+Q+R+K!

xabcdefghyH82

12…. Xc3! 13.bc Me4 14.Td4 e5 16.fe deGiờ đây quân Đen có một con chốt thông nguy

hiểm ở trung tâm.Để không thắt cổ từ từ, Trắng đành phải hy sinh

quân Hậu một cách tuyệt vọng. 16.He1 ed 17.Te4 Xe8 18.Tb7 Xe1 19.Xae1 dc

20.Xe3 h521.Ta6 Me522.Xc3 Vh7

23.Xh3 Hh524.Td3 Vg825.Xe3 Th6Và quân Đen đã thắng.Geza Maroczy - Akiba Rubinstein [C10]

Carlsbad it, CZE Carlsbad it, CZE (17), 1907[52]

XABCDEFGHY8-+rtr-vlk+(

7zppwq-+pzp-'6-+l+p+-zp&5+-+-+-+-%4-+P+-zPQ+$3+-vLL+-+-#2PzP-+-+PzP"1+-+R+RmK-!

xabcdefghyH83

Theo hình minh họa, hai quân Tượng trắng nhìn một

cách thèm thuồng và đe dọa cánh Vua đốiphương…..Nhưng:

21... Xxd3 22.Xxd3 Te423.Xd2

Nếu 23.Xd4, tất nhiên Tc5!23... Hxc424.Xfd1 Td5!

Một điểm tựa mạnh ở trung tâm25.h3 f526.Hg6

Maroczy buộc phải trả lại chất cho đối phương.26... Hxf427.Xxd5 . He3+28.Vh1 exd529.Hxf5 Xd830.Xxd5

Hai bên đi thêm vài nước thì hòa.30…. Hc1+31.Vh2 Td6+32.Te5 Tc7 33.Xxd8+ Txd8

34.Hd7 Hg535.Tg3 He736.Hxe7 Txe737.Te5 Vf738.Vg3 g639.Vf4 Ve640.Ve4 h541.b3 ½–½

Paul Keres - Laszlo Szabo [B64]Budapest Budapest, 1955 [53]

XABCDEFGHY8-trl+r+k+(

7+-+n+pzpp'6p+p+p+-+&

5wq-+-zP-+-%4-+-+-+-zP$

3+-sN-wQ-tR-#2PzPP+-+P+"1+-mKR+L+-!

xabcdefghyH84

Quân đen đe dọa chuyển Mã sang phòng ngự bêncánh Vua, do đó Trắng quyết định hy sinh chất.

18.Xxd7 Txd719.Td3 h620.Hf4

Cũng rất mạnh là 20.He4 nếu 20….g6 21Xg6 hoặcnếu 20.Vf8 21.Xg7

20…. Vf821.Xxg7 Vxg722.Hf6+ Vf8 23.Tg6 1–0Đen đầu hàng.

Alexander Alekhine - Edmund Spencer [A55]Liverpool sim Liverpool sim, 1923 [54]

XABCDEFGHY8-tr-+-+-mk(7+-+Qsn-wq-'6-+-zp-+-+&

5+-+-vl-zpp%4-+-+Pzp-+$3+-+-+P+P#2-+-tRLvLP+"1+-+-+-mK-!xabcdefghy

H8536.Xxd6 Txd637.Hxd6 Xb1+38.Vh2 Vh7

Alekhine đã triệt hạ quân Tượng mạnh vì nó là trụcột của hàng phòng ngự bên Đen. Giờ đây Trắng có thểphát huy cặp Tượng của mình, ngoài ra con chốt thôngcó một sức mạnh mà Đen không thể coi thường.

39.Td3 Xb740.Td4 Hf741.e5+ Mg642.e6 He743.He5 Vh644.Txg6 Vxg6

45.He4+ Vh646.Hf5 He847.h4 Hg848.e7 Xb849.Te5 1–0Đen đầu hàng.Gyula Breyer - Siegbert Tarrasch [C83]

Mannheim (Germany) Mannheim (Germany),1914 [55]

XABCDEFGHY8r+-+-+k+(7+-+qsnr+p'6p+pvl-zp-+&5+p+p+-+-%4-+-+-+-+$

3+LzPQ+N+-#2PzP-+-zPPzP"1+-+-tRRmK-!

xabcdefghy

H8620.Md4 c521.Xxe7 Txe722.Mf5

Trắng kiên quyết chiếm điểm f5.22…. c423.Hh3 Tf8

Không đi được 23….cb 24.Mh6 tiếp theo là Hd7.24.Td1 Hc725.Th5 Xd726.Xe1 Xb827.Hh4 Tg728.Te8 Xdd829.Me7+ Vh830.Tf7!

[30.Mg6+ Vg8 31.Me7+ Vh8 32.Tf7 h6 33.Hh5Xf8 34.Mg6+ Vh7 35.Te6 f5 36.Txf5 Xf6 37.Me7+Vh8 38.Mxd5 Hd6 39.Mxf6 Hxf6 40.Xe6 Hg541.Xe8+ 1–0 - Chessgame.com/data]

30…. h631.Hh5

Trắng không buông phần chủ động

31…. Xf8Chống lại nước đe dọa Hf5!

32.Mg6+ Vh733.Te6! f534.Txf5 Xf635.Me7+ Vh836.Mxd5 Hd837.Mxf6 Hxf638.Xe6 Hg539.Xe8+ 1-0Trắng đầu hàng.

Makogonov - KasparianXABCDEFGHY

8-+lwq-vl-+(7+p+-+k+-'

6ptr-zp-zp-zp&5+NzpP+PzpP%

4P+P+-+P+$3+-+-+-vL-#2-+-+-+-wQ"

1+-mK-tR-+-!xabcdefghy

H87Quân Trắng có một ưu thế quan trọng về thế trận,

nhưng thoạt nhìn người ta không thấy cách nào để nótăng cường vị thế. Ván cờ tiếp tục:

42.Xe6!! Te6Sự hy sinh phải được Đen chấp nhận và rồi hậu quả

của việc bắt Xe sẽ được chứng kiến: một con chốtthông tiến xa, mở các cột dọc và đường chéo, đó lànhững đường để đốt nhập tấn công.

43.fe Ve8 44.Hc2! f5 45.Hf5 He7 46.Hg6 Vd8 47.Te1Và đứng trước mối đe dọa Ta5 và Tc3 Đen đầu

hàng.Dubinin – NovotjelnovXABCDEFGHY8r+l+-+k+(

7+p+nwq-zpp'6p+pzp-+-+&5+-+-+r+-%4-+-wQ-+-+$3+-+-vLN+P#2PzPP+-zPP+"1tR-+-+RmK-!

xabcdefghyH88

15…. Xf3!Làm yếu cánh Vua đối phương và tạo triển vọng

tốt: 16.gf Me5 17.Vg2 Te6 18.Tf4 Xf8 19.Xae1 Hf6!Nước hay 20.Xe5 20…. Hf3 21.Vh2 Hh3 22.Vg1 Td5

Và Trắng đã nhanh chóng đầu hàng. 23.f3 cũngkhông cứu được ván cờ: 23….Xf3 24.Xf3 Hf3 25.Hd2Hh1 26.Vf2 Hg2 27.Ve3 Hf3 28.Vd4 c5 thắng.

Tương Quan Giá Trị Của MộtQuân Nhẹ

Nói tổng quát thì một quân nhẹ có giá trị lối 3con chốt, nhưng đúng ra nó còn tùy thuộc vào nhữngđặc điểm động của vị trí quân cờ. Nó còn tùy thuộc vàocái giá phải trả để đạt được mục tiêu.

Nếu với kết quả chỉ làm rung rinh vị trí của Vuađối phương thì người ta chỉ cần hy sinh một hoặc haichốt thôi (những ví dụ về đòn phối hợp đã chứng tỏđiều này).

Những ghi chú sau đây về ưu thế trongtrung cuộc, có thể giúp chúng ta nắm được nhữngnguyên tắc chung.

1. Nếu chúng ta lập một đội quân xung kích chốt cókhả năng tiến lên được thì những con chốt nàyđền bù được cho một quân nhẹ đã hy sinh.

2. Nếu đội quân xung kích chốt này bị chận lại vàđối phương thong thả mở cuộc phản công lại thì3 con chốt không thể giá trị bằng một quân nhẹ.

Để mở đầu cho những ví dụ, trước hết xin mượnmột ví dụ của ĐKT Tiệp Khắc Duras (hình 89).

(8230) Duras,Oldrich - Tarrasch,Siegbert[C77]

San Sebastian San Sebastian (13), 1912 [56]XABCDEFGHY8r+l+r+kvl(7+-zp-+p+p'

6p+-wqnsnpvL&5+p+pzp-+-%4-+-+P+P+$

3+NzPPwQN+P#2PzPL+-zP-+"1tR-+-mK-+R!

xabcdefghyH89

Dường như cuộc tấn công của quân Trắng bị sa lầy.các quân Đen bố trí ở trung tâm đang đe dọa, nhưngdiễn biến là:

15.He3 Me6Nước đi hay là 15….de 16.d4 c5

16.Mxe5!? Hxe517.d4 Hd618.e5 Hd819.0–0–0

Và giờ đây những con chốt Trắng có thể liên kếttrong đội ngũ xiết chặt

19…. Md720.f4 Tg721.Txg7 Mxg722.f5 Mf823.Xdf1 Hh424.Md2 gxf525.gxf5 f626.Xhg1 Xe727.Xg4 Hh528.Hf3!

Một nước khủng khiếp: hăm một lúc 3 điểm Xg7;

Hd5; ef.28…. Hf729.exf6 Hxf630.Hxd5+ 1–0

Đen đầu hàng.Konovalov – PachmanXABCDEFGHY

8-+-trr+k+(7zpq+-+-vlp'6-+n+-+p+&

5+p+Nzpp+-%4-+p+P+-zP$3+-zP-+-+-#

2PzP-+QzPP+"1tR-+RsN-mK-!

xabcdefghyH90

21…. Md4! 22.cd ed

23.Mf4 feVấn đề cốt lõi bây giờ là Đen phải bảo vệ cho chặt

những con chốt lợi hại của mình. Còn Trắng thì rất khóchịu vì địch bao quanh.

24.Hg4 Hf725.Me2 Xf8 26.f3 d327.Mc3 e328.a3 d229.Mc2 Tc330.bc e2

Trắng đầu hàng.Andre Lilienthal - Salomon Flohr [D41]

Moscow (Russia) It (9), 1935 [57]XABCDEFGHY

8-+-wq-trk+(7zpl+-vlpzpp'6-zp-+psn-+&5+-+-+-+-%4-+-zPP+-+$

3+-+LwQN+-#2PvL-+-zPPzP"1+-tR-+-mK-!

xabcdefghyH91

16… Ha8!Quân đen mong muốn buộc Trắng phải đẩy chốt lên

e5 để nhường cho mình ô d5 và Đen sẽ có áp lực mạnhtrên đường chéo a8/h1.

Nếu như Trắng đ nước thụ động 17.Md2?! Mã nàylà một quân tấn công rất quan trọng ở cánh Vua, đi khỏiđây sẽ khiến cho Đen nghĩ cách tăng cường nhóm chốtđa số bên cánh Hậu.

Nhưng Trắng đã chơi nước cờ thông minh17.d5 exd518.Md4!

Đúng lắm! Hăm dọa Mf5 và Hg5, vì vậy Flohr phảiquyết định đổi một quân nhẹ lấy chốt.

18…. Tc5Nhưng trước tiên phải ghim quân Mã nguy hiểm của

đối phương.

19.e5 Me420.f3 He8!

Đen không nên 20….Td4 21.Td4 Mc5 22.Tc5 bc23.Xc5 và Đen không còn một đòn phản công nào.Trái lại Đen muốn đổi một quân lấy 3 chốt và nắm phầnchủ động rất lợi hại.

21.fxe4 Hxe522.Xe1 Xe823.Vh1 dxe424.Tc2 Xd8

Trong những ví dụ trước, phía bên nào sau khi hysinh một quân để lấy 3 chốt thì phải tiến càng xa càngtốt những con chốt của mình, buộc đối phương phải hysinh quân trở lại để ngăn chận chốt thành Hậu.

Ở đây Đen chỉ có một chốt ở trung tâm và việc đẩynó lên một mình không đến đâu. Do đó, Đen phải tránhđổi quân và mở cuộc tấn công.

Nhưng sẽ rất dở nếu Đen đi: 24….f5 25.Hb3 Td526.Hd5 Hd5 27.Tb3 và Trắng ưu thế.

25.Xd1 h626.Tc3 f527.Xd2!

Ngăn chận đẩy chốt f4. Thực vậy, nếu 27….f428.Me6 Xd2 29.Hd2 với vị thế thắng chắc.

27…. Xf828.He1

Tránh nước ghim quân.28…. Vh8

Từ đầu đến giờ Đen đã chơi một cách đáng chú ý,nhưng ở đây đáng lẽ Đen phải đi 28….f4, nếu 29.Mb5He7 hoặc nếu 29.Me6 nước đi mà Flohr nghi ngờ29…..Hc3 30.Mf8 hăm e3 và f3.

Sau nươ81c đi trên quân Đen không được đền bùdù cho quân cờ đã hy sinh vì con chốt phụ ở cánh Hậukhông đóng một vai trò gì cả.

29.Me2 Hc730.Hd1

Nhằm bắt đối phương phải đổi Tượng.30…. Tc6

Không thể cho Xe địch xuống hàng ngang thứ 7.31.Md4 Td732.Mb3 Te633.Mxc5 Hxc534.Xd6?

Vì gần hết giờ nên Lilienthal vội vã không thấy nướcmạnh 34.Ha1 cho phép bảo vệ quân Tượng mạnh.

34…. Hxc335.Xxe6 Vh736.h3 Xc8!37.Tb3 He3

Quân đen khai thác khéo léo sự vắng mặt của quânXe trắng.

38.Tc2 Hf239.Tb3 Xc340.Xe8 Xd341.Hh5 He1+ ½–½

Chiếu liên tục ván cờ hòa.

Những Cách Đổi Quân

Trong suốt ván cờ, cần phải tính toán những khảnăng đổi quân, đôi lúc thật bất ngờ.

Ở phần khai cuộc, đổi quân nhằm mục tiêu:a. Thắng nước hay lợi thời gian:

1.e4 d5 2.ed Hd5 3.Mc3b. Phá hủy phòng tuyến chốt đối phương:

1.e4 e5 2.Mf3 Mc6 3.Tb5 a6 4.Tc6 dc. Sau khi5.d4 ed 6.Hd4 Hd4 7.Md4 quân Trắng có một đa sốchốt bên cánh Vua.

c. Xóa bỏ những áp lực của các quân đối phươngvà đơn giản hóa vấn đề phòng ngự: 1.d4 d5 2.c4 e63.Mc3 Mf6 4.Tg5 Te7 5.e3 0-0 6.Mf3 Mbd7 7.Xc1c6 8.Td3 dc 9.Tc4 Md5 10.Te7 He7 11.0-0 Mc312.Xc3 e5….

d. Quá trình bắt buộc trong một tàn cuộc ưu thế.Điểm này tất nhiên phải được luôn luôn trình bày với

tinh thần của kiện tướng trong tất cả các giai đoạn củaván cờ. Đây chính là vũ khí chủ yếu trong kho vũ khícủa tất cả các tay ĐKT. Đối với họ chỉ cần một ưu thếnhỏ cũng có thể khai thác để giành thắng lợi.

Như vậy vị thế ván cờ đã tốt và đòi hỏi phải đơngiản hóa, thì đấy là bổn phận với tay kiện tướng, nghĩalà phải tiến hành việc đổi quân.

sau đây là một ví dụ được rút ra từ từ thực tiễnchiến đấu của các kiện tướng cờ hiện đại.

1.d4 d52.c4 e63.Mc3 Mf6

4.Tg5 Mbd75.e3 c66.Hc2 Ha57.cxd5 Mxd58.e4 Mxc39.Td2 e510.Txc3 exd411.cxd4 Tb412.Xb1 Txd2+13.Hxd2 Hxd2+14.Vxd2 Mb6

Một tàn cuộc được hai bên chấp nhận khởi diễn.Quân Trắng có phần ưu thế hơn, hai chốt lên giữachừng hoạt động, Vua ở lại trung tâm. Chắc chắn thắngthì không bảo đảm, nhưng Đen thì phải chiến đấu lâudài để cầu hòa.

Làm thế nào giải thích được là đấu thủ cầm quânĐen đã để thua ván cờ này? Chắc hẳn rằng vì tin tưởngkhả năng đánh hòa nên chủ quan. Một thái độ tâm lýkhông dễ gì khuyên được.

15.Td3 Te616.a4 0–0–0

17.Me2 Mxa4Đen vẫn trung thành với chủ trương đơn giản hóa

cuộc cờ18.Xa1 Mb219.Xxa7 Vb820.Xha1 Tc4

Đen đưa Tượng lên đổi vì quân Tượng này khôngcó tương lai

21.Txc4 Mxc4+22.Vd3 Mb623.g4!

Ngăn chận 23….f5 và chuẩn bị đẩy những con chốtbên cánh Vua.

23…. Vc724.f4 Xd7! (hình 92)

(34402) Kotov,Alexander - Eliskases,ErichGottlieb [D51]

Saltsjobaden Interzonal Saltsjobaden (1), 1952[58]

XABCDEFGHY8-+-+-+-tr(

7tRpmkr+pzpp'6-snp+-+-+&5+-+-+-+-%

4-+-zPPzPP+$3+-+K+-+-#2-+-+N+-zP"1tR-+-+-+-!xabcdefghy

H92Quân Đen phát hiện những chỗ yếu trong đội hình

của Trắng: những chốt d4 và e4. Đen chuẩn bị tập hợplực lượng tấn công. Nước đi kém là 24….Xa8 25.Xa8Xa8 26.Xa8 Ma8 27.Mg3! và Trắng có những cơ maytốt đẹp trong tàn cuộc Mã.

25.X7a5Rất đáng học tập! Mục tiêu là làm cho đối phương

có những chỗ yếu với nước Xa5-g5. Khi những chỗyếu của đối phương không thể từ trên trời rơi xuống chota thì chính ta phải tạo ra chúng.

25…. Xhd8

26.Xg5 f6Không hay: 26….g6 sẽ tạo ra những điểm yếu ở

các ô f6 và h6.27.Xga5 Mc8

Chuẩn bị phản công vào e4.28.f5

Nước khá hơn là 28.h4 Md6 29.Mc3 tiếp theo e5hoặc f5. Giờ đây Đen có vài đòn phản công.

28…. g5Ngăn cấm Mã nhảy vào ô f4 nhưng lại cho phép

mở màn một cuộc xâm chiếm cột h.29.h4 h630.hxg5 hxg531.Xh1 Md632.Xh6 Xe733.Mc3 Xde8 (hình 93)

XABCDEFGHY8-+-+r+-+(

7+pmk-tr-+-'6-+psn-zp-tR&5tR-+-+Pzp-%

4-+-zPP+P+$3+-sNK+-+-#2-+-+-+-+"1+-+-+-+-!xabcdefghy

H9334.e5!

Trắng bạo gan đề ra những vấn đề mới.34…. fxe535.Md5+ cxd536.Xc5+ Vb837.Xxd6 exd438.Xcxd5 Xe3+39.Vc4 Xc8+40.Vxd4 Xg341.f6

Con chốt thông nguy hiểm cùng quân Vua chủ độngđảm bảo thắng lợi cho quân Trắng.

41…. Xxg4+42.Ve5 Xf443.Xd8 Xxd8

44.Xxd8+ Vc745.Xg8 Vd746.Xg7+ Ve847.Xxb7

Tình huống thật nghịch lý. Bên Đen nếu không cònchốt g5 thì ván cờ sẽ hòa!

47…. Xf248.Ve6 Xe2+49.Vf5 g450.Vg6

Vua Trắng đã tìm thấy chỗ ẩn náu tốt nhất.50…. Xf251.f7+ Vf852.Xb8+ Ve753.Xe8+ 1–0

Đen đầu hàng.Salomon Flohr - George Alan Thomas [A06]

Podebrady Podebrady, 1936 [59]XABCDEFGHY

8-+-tr-trk+(7zpq+-+pzp-'

6-zp-vlpsn-zp&5+-+-+-+-%

4-+PsN-+-wQ$3+P+-+-+-#

2PvL-+-zPPzP"1+-+RtR-mK-!

xabcdefghyH94

Ở đây quân Trắng với một đòn phối hợp nghệthuật, buộc đối phương phải đơn giản hóa thế cờ có lợicho mình.

20.Mf5 exf521.Txf6 gxf622.Xxd6 Xxd623.Hg3+ Vh724.Hxd6

Từ trung cuộc được chuyển sang tàn cuộc với thắnglợi thấy rõ! Đen có 3 con chốt chồng trong khi Trắngkhống chế các đường mở.

24…. Xg8

25.g3 Vg626.Xe7 Hf327.Xxa7 Xe828.Xe7

Một sự điều động đổi quân đặc sắc. Việc đổi quângiảm mất mọi triển vọng phản công của địch và Trắngmuốn yên ổn phát huy ưu thế chất của mình.

28…. Xxe729.Hxe7

Đen muốn “thừa nước đục thả câu” nhằm hăm dọachiếu liên tục, nhưng Trắng đã đề cao cảnh giác!

29…. Hd1+30.Vg2 Hc231.He3 Hxa232.Hxb6 Ha8+33.Vg1 Ha1+34.Vg2 Ha8+35.Vf1 f436.Hd4 fxg337.hxg3 f538.Hd5 Ha339.c5 f4

40.gxf4 f641.Vg2 Hc142.He4+ 1–0

Đen đầu hàng.Một cuộc đổi quân có thể chỉ nhằm làm yếu những

ô quan trọng chiến lược.Mechgailis – Kememberg

XABCDEFGHY8r+q+-trk+(7zppzpl+pvl-'6-+-zp-+pzp&5+-+P+n+-%4-+P+N+-+$3+-+-+-zP-#

2PzP-+-zPLzP"1tR-vLQtR-mK-!

xabcdefghyH95

Theo thói quen, người ta thường lên Tượng nách g7

để bảo vệ ô f6. Kế hoạch của Trắng gồm hai phần:trước hết là đổi quân Tượng g7, tiếp theo là chiếm lấyđường chéo yếu.

14.Xb1 Xe8 15.b4 Hd8 16.Hd2 Xb8 17.Hd2 b6 18.Tg7 Vg7 19.Hc3 f6 20.Xb2 He7 21.f4 Hf8 22.Xbe2 Xbd8

23.g4! Mh4Đến đây có một đòn phối hợp nhỏ. 24.Mf6 Xe2Không đi được 24….Hf6 25.Xe7 và thắng lập tức. 25.Md7 Vg8

26.Mf8 Xg227.Vh1 XF828.Xe7

Đen đầu hàng.Trong ví dụ tiếp đây, quân Đen sau một cuộc đổi

quân bắt buộc đã làm yếu hẳn cả một vùng bên Trắng(hình 96)

Prun - Vistanezkis 1…. e5!

2.c5 Nếu Trắng đổi chốt e5 thì còn chốt e3 yếu

XABCDEFGHY8-tr-+-trk+(

7zppwq-+pzp-'6-+pvlpsn-zp&5+-+-+-+-%4-+PzP-+l+$

3+-+LzPNzP-#2PzP-+-wQ-zP"1+-tRRvL-mK-!

xabcdefghyH96

2…. e4 3.Te2 Tg3

Nước đi trung gian khá mạnh làm rung rinh cánhVua đối phương

4.hg Tf3 5.Tf3 ef 6.Hf3 Xfe8khởi sự khống chế các ô trắng. 7.Tf2 Xe6 8.Xd3 Xbe8 9.Xe1 Me4! 10.Xe2 Xg6Tập trung các quân ở trung tâm! Chiếm vùng trung

tâm không phải là mục đích cuối cùng, đây là cuộc tấncông vào bên cánh:

11.Vh2 Hd712.Te1 Xf613.Hg2 Hg414.b4 Mg515.e4 Hh516.Vg1 Mh3

Trắng đầu hàng.Khi nghiên cứu về cách sử dụng đúng đắn cặp

Tượng và cặp Xe, chúng ta có thể thấy rõ tầm quan

trọng chiến lược của vấn đề đổi quân. Đó là một thứ vũkhí mà biết sử dụng sẽ tạo được ưu thế.

Để kết thúc bài học này, chúng ta cần phải cẩntrọng trong những trường hợp đổi quân không có lợi.

Stalda - KlavineXABCDEFGHY

8r+lwqkvl-tr(7zpp+-+pzpp'6-+nzp-sn-+&5+-+-zp-+-%4-+-sNP+-+$3+-sN-+-+-#

2PzPP+LzPPzP"1tR-vLQmK-+R!

xabcdefghyH97

7.Mc6?Tăng cường trung tâm cho đối phương cùng việc

mở luôn cột b cho đối phương.

7…. bc 8.Hd3 Te7 9.0-0 0-0 10.f4 Md7 11.f5?Nên đẩy chốt d5 thích hợp hơn 11…. Tb7 12.Hh3 d5 13.Tf3 Hb6 14.Vh1 d4! 15.Md1 Ta6 16.Xe1 Te3 17.c3 dc 18.Mc3 Mc5Ô d3 rất yếu. 19.Te3 Md3 20.g4? Tc5 21.Hg2 Me1 22.Xe1 Te3 23.Xe3 Xab8 24.Xe1 Hb4 25.Hg3 Hb2

Và quân Đen đã giành thắng lợi.Một ví dụ khác (hình 98)

XABCDEFGHY8r+lwqk+-tr(7zppzp-+pzpp'6-+nzp-sn-+&5+-vl-zp-+-%4-+L+P+-+$

3+-sNPvLN+-#2PzPP+-zPPzP"1tR-+QmK-+R!

xabcdefghyH98

6…. Te3Đây cũng là một sự đổi quân không có lợi: vì sau

khi 7.fe3 mở cột f ra cho đối phương và ô d4 của đốiphương lại được tăng cường. Còn sự yếu kém có tínhchất chiến thuật do chốt chồng trên cột e không có gìquan trọng trong thực tế.

Do đó kết quả là Trắng thắng. Aron Nimzowitsch - Jean Taubenhaus [D02]

St. Petersburg (Russia) It, 1913 [60]XABCDEFGHY

8r+-+-trk+(7+l+-wqpzpp'6pzp-+psn-+&5+-+nsN-+-%4-+-zP-+-+$3+-+LvL-+-#

2PzP-+QzPPzP"1+-tRR+-mK-!

xabcdefghyH99

19.... Mxe3?!Tiêu diệt quân Tượng đang công của đối phương

nhưng phản tác dụngMột là tăng cường trung tâm cho Trắng, hai là mở

cột f cho Trắng và ba là cho phép đẩy chốt e3-e4.

20.fxe3 b5?Làm yếu ô c5, tốt nhất nên 20….a5 sau đó đi

Xac8. 21.Xc5 Xfc822.Xdc1 g623.a3 Me824.b4 Md625.Hf2! f526.Hf4 Me827.Te2 ! Md628.Tf3

Tăng cường hoạt động cho các quân Trắng.28…. Xxc5

Cho Trắng một chốt thông.29.dxc5 Me830.Xd1 Mf631.c6 Tc832.c7 Xa733.Xd8+ Vg734.Xxc8 Xxc735.Mxg6 1–0

Đen đầu hàng.

Vladimir Alatortsev - Grigory Levenfish [E00]Ch URS Tbilisi (Georgia) (6), 1937 [61]

XABCDEFGHY8r+lwq-trk+(

7zppzpnsn-zpp'6-+-zp-+-+&

5+-+Pzpp+-%4-+P+P+-+$3+-+N+-zP-#

2PzP-sN-zPLzP"1tR-+Q+RmK-!

xabcdefghyH100

12….. f413.gxf4 ??

Một sai lầm nghiêm trọng về vị trí, quân Đen sẽ cóđược một điểm mạnh ở e5, dãy chốt Trắng thì bị tháorời ra và có con chốt “h” lẻ loi. Tốt nhất 13.g4 cho dù13….h5 Đen vẫn chủ động.

13…. exf414.Mf3 Mg615.Xc1 He716.Xe1 Mde517.Mfxe5 Mxe518.f3 b6!

Nhằm gây kho cho c4-c5.19.Mxe5 Hxe520.Hd2 Td721.Hc3 Xfe8

Quân Xe a8 phải đứng tại chỗ trên cột này để đánhtrả lại nước b2-b4 bằng a7-a5.

22.Hxe5 Xxe523.a3 a524.b3 Vf725.Vf2 Vf626.Ve2 Xh527.Xh1 Ve5

XABCDEFGHY8r+-+-+-+(7+-zpl+-zpp'

6-zp-zp-mk-+&5zp-+P+-+r%4-+P+Pzp-+$3zPP+-+P+-#2-+-+K+LzP"1+-tR-+-+R!xabcdefghy

H101Thắng lợi về vị trí của quân Trắng đã bị nghiền nát:

con chốt h2 bị lẻ loi và yếu., quân Tg2 (tượng xấu) chỉđóng vai trò thụ động, các ô đen thì rất yếu trong trậnđịa của Trắng.

28.Vd3 h629.h3

Và giờ đây lại thêm một điểm yếu ở ô g3.29…. Xg530.Xh2 Xg331.h4 Xg832.Ve2 g533.hxg5 hxg5

34.Vf2 g435.Xh5+ Vd436.Xd1+ Vc337.Xh7 gxf338.Tf1 Vc239.Xd3 Th340.Xxf3 Xxf3+41.Vxf3 Txf142.Xxc7 Xf843.Xc6 Vd344.Xxd6 Te2+45.Vf2 f346.Xh6 Xg847.Xh2 Vxe448.Xh4+ Vd349.Xh2 Xg6 0–1

Trắng đầu hàng.

BÀI HỌC THỨ MƯỜI MỘT

Tấn Công Vua

Tôi nghĩ là không có gì quá đáng khi nói rằnglúc mà chúng ta quyết định mở đầu một cuộc tấn côngtrực tiếp vào Vua đối phương thì có một niềm vui rộnrực và một sự kích thích sáng tạo tuyệt diệu bao trùmlấy chúng ta.

Tuy nhiên, như chúng ta đã biết cuộc tấn côngđòi hỏi một số điều kiện tiên khởi về vị trí. Sau đây lànhững điều kiện quan trọng nhất:

a) Vị trí các quân phải ở vị thế tốt nhất (có khảnăng phối hợp hoạt động nhịp nhàng), ưu thế về lựclượng và tại đây trận chiến sẽ diễn ra.

b) Kiểm soát được trung tâm, nói chung là dẫnđến một ưu thế về không gian (hoặc thiết lập việc ngănchận các chốt trung tâm của đối phương).

c) Vị trí của Vua đối phương đã bị yếu hoặcchúng ta có cái gì để tin chắc làm yếu được nó.

Bây giờ chúng ta sẽ liên tiếp khảo sát nhữngphương pháp quan trọng nhất của cuộc chiến đấu khitấn công Vua. Chúng ta xem các trường hợp:

1. Khi các Vua nhập thành khác cánh.2. Khi các Vua nhập thành cùng cánh.3. Khi một Vua còn đứng ở giữa, chưa nhập

thành.

I. Hai Vua đứng ở hai cánh đốinhau

Những nguyên tắc đặc biệt đối với vị trí Vua nhưthế là:

1. Để mở những cột hay đường chéo tiếp cận vớiVua đối phương, người ta có thể đẩy những con chốtmà không làm trống Vua mình.

2. Các quân công phải sẵn sàng nhảy vào những lỗhổngđể tạo ra những điểm yếu trong vị trí xung quanhVua đối phương.

3. Vì đối phương không phải “ngủ” để bị quyết địnhsố phận, mà đối phương cũng vậy sẽ tấn công lại Vuata, cho nên cần phải cố gắng giành cho được quyền chủđộng trước , và để chủ động thì phải kiềm chế cuộc tấncông của đối phương thế nào cho tiết kiệm nhất (nghĩalà tốn rất it quân để phòng ngự có hiệu quả).

4. Các điều kiện thuận tiện cho cuộc tấn công vẫncòn tồn tại khi vị trí của Vua đối phương đã lung lay haysuy yếu.

Chẳng hạn, chúng ta hãy hình dung là các con chốtcủa bên Đen nằm ở f7, g7 và h7. Chỉ cần chốt g đẩy lêng6 thì đã có mục tiêu cho chúng ta tấn công bằng chốth2-h4-h5 và mở cột h ra. Còn nếu Đen đi chốt lên h6,chúng ta sẽ tiến chốt g2-g4-g5 để mở cột g hoặc bằngmột quân hy sinh ăn h6 sẽ lột trần Vua Đen.

Cần nhấn mạnh ở đây là sự hình thành những conchốt xung quanh Vua đối phương đóng một vai trò rấtquan trọng mà ta không được đánh giá thấp trongnhững cuộc chiến đấu khi nhập thành ở cánh đối nhau.

Sau đây là một vài ví dụ để minh họa những điềukiện như trên:

Erno Gereben - Efim Geller [B90]Budapest Budapest, 1952 [62]

XABCDEFGHY8r+-wq-trk+(7+p+-vlpzpp'6p+-zplsn-+&

5+-+-zp-+-%4-+-+P+P+$

3+PsNQ+-+P#2PvLP+-zPL+"1tR-+-mK-+R!

xabcdefghyH102

13…. b4!Cố định chốt b3

14.Me2 a5Kế hoạch tấn công của quân Đen bao gồm 3 phần: 1.Sau khi a5-a4,a4:b3 cột a sẽ mở ra. 2.Xâm nhập các lực lượng vào trận địa

bằng cột mở. 3.Đưa quân trừ bị vào cuộc chiến

15.f4Quân Trắng cũng tấn công nhưng khó mà mở cột vì

hàng chốt Đen f7,g7,h7 còn nguyên.15…. Md7

Đen đưa quân trừ bị đến chi viện lập tức

16.f5 Mc517.Hf3 a4

Nước đi can đảm và đáng ghi nhớ! Những phẩmchất chủ yếu cần cho cuộc tấn công là lòng can đảm,máu lạnh và sự tự tin.

Đen hy sinh một quân để được lợi nước vì cuộcchiến đấu diễn ra dưới dấu hiệu tranh thủ “thời gian”.Người nào thành công trong việc làm rung rinh Vua đốiphương trước tiên sẽ giành thắng lợi.

18.h4Trắng có vẻ hùng hổ quá, nhưng đây chỉ là “một sự

tuyên bố theo ý muốn” thôi, vì như đã nói, cánh Vuađen không yếu, trong khi đó vị trị các quân Trắng thì thụđộng. Nếu như Trắng có thành công trong việc làm rungrinh vị trí Vua đen thì Trắng cũng không có cách nàogửi ngay lực lượng đến những lổ hổng của Đen.

18…. axb319.axb3 Xa2

Quân Xe đen vào trận địa đối phương.20.fxe6 fxe621.He3 Ha5!

Hăm dọa 22….Xb2 23.Vb2 Ha3 tiếp là Xa8.

22.c4 Xxb2!Quân cờ tốt nhất đang bảo vệ Vua trắng đã bị diệt.

23.Vxb2 Ha3+24.Vb1 Xa8

Cuộc tấn công của Đen đã phá thủng trận địa!Những điều kiện thuận tiện sau đây đã góp phần chothắng lợi.

1. Vua trắng đã bị lộ.2. Quân đen ưu thế lực lượng tại vùng quyết liệt của

trận đấu.25.Mc1

Đen đưa quân trừ bị đến phòng ngự25…. Ha1+26.Vc2 Xa2+

Quân đen quyết truy bắt Vua trắng. Nước đi trênđây đã đẩy Vua trắng đến bước đường cùng.

27.Mxa2 Hxa2+28.Vc1 Mxb3+

Ở đây vai trò chủ động có ý nghĩa biết bao! Quânđen đã bắt buộc một cách kiên quyết đối phương phảibị động theo ý. Chắc chắn là quyền chủ động khôngphải bao giờ cũng thúc bách được đối phương, nhưng

nó sẽ luôn luôn là một yếu tố quan trọng nhất cho mọicuộc tấn công thành công.

29.Hxb3 Hxb3Nước chiếu bí đã tránh được nhưng phải trả giá

đắt! Đoạn kết thúc là công việc thuộc phần kỹ thuậtđơn giản

30.Xd2 Hc3+31.Xc2 He3+32.Vb2 Ha3+33.Vb1 b334.Xb2 Hb435.g5 Td836.Xc1 Tb637.Th3 Vf838.h5 Td439.g6 hxg640.hxg6 Ve7 0–1

Quân Trắng đầu hàng.Tuy nhiên, không nên nghĩ rằng tất cả những

ván cờ loại trên đều đơn giản, “trôi chảy dễ dàng”.Ngược lại thường khi tấn công

Phải quan tâm đối phương chơi phản đòn nguy

hiểm.Xem ván Woskanjan – Simovitsch

1.e4 c52.Mf3 d63.d4 cxd44.Mxd4 Mf65.Mc3 a66.Tg5 e67.Hd2 h68.Te3 Te79.Te2 0–010.f4 Mc611.0–0–0 Td7 (hình 103)

XABCDEFGHY8r+-wq-trk+(7+p+lvlpzp-'

6p+nzppsn-zp&5+-+-+-+-%4-+-sNPzP-+$3+-sN-vL-+-#

2PzPPwQL+PzP"1+-mKR+-+R!

xabcdefghyH103

Con đường vạch ra để theo đuổi là những cuộc tấncông của mỗi bên được đưa ra và bị ghìm lại vì cấu trúctĩnh của thế cờ: quân Trắng thì muốn mở cột “g” với cácnước đi g2-g4-g5, còn quân Đen theo hướng cạnhsườn tìm cách sử dụng cột “c”.

12.g4! Mxd413.Hxd4 Tc614.h4 d5!

Phản ứng hiệu quả nhất cuộc tấn công cánh sườnluôn luôn là cuộc tấn công vào khu trung tâm.

15.g5 Mxe416.Mxe4

Nếu 16.gh, Tf616…. dxe417.Hc3

Phải giữ Hậu để hổ trợ tấn công17…. Td5

18.Td4 Xc819.Hg3 h5!

Ngừng một chút để học tập: Trắng đang tấn côngđể cố mở cho được những tấm bửng chống đỡ, cònbên phòng ngự thì cố đóng lại. Trả giá bằng một conchốt, quân Đen đã thành công trong việc ngăn chận đốiphương mở cột g và nhờ đó Trắng chậm một bướckhiến Đen kịp thời phản công.

20.Txh5 Ha521.a3 Ha422.Xh2 Xc423.Tf6 Xfc8 (hình 104)

XABCDEFGHY8-+r+-+k+(7+p+-vlpzp-'6p+-+pvL-+&5+-+l+-zPL%4q+r+pzP-zP$3zP-+-+-wQ-#2-zPP+-+-tR"

1+-mKR+-+-!xabcdefghy

H10423…. Xfc824.b3

Đi nước này hầu như bắt buộc. Vì Trắng không thểđi: 24.Te7 Xc2 25.Vb1 Xh2 26.Hh2 Hb3 27.Xd5 edvà những con chốt thông của Đen rất nguy hiểm. Cònnhư 24.X1d2 e3!

24…. Txa3+?Cho đến đây thì Đen có phần chiếm thượng phong.

Với ý chí cao và chiến đấu có hiệu quả, Đen đã thànhcông trong việc ngăn chận Trắng đẩy Chốt g5-g6.Nhưng với nước đi trên đã khiến cho Đen phải thua. Lẽra Đen nên đi 24...Hxa3+ 25.Tb2 Xc3 26.Hxc3 Xxc327.Txa3 Txa3+ cuối cùng Đen hơn một chốt và có cặpTượng linh hoạt có khả năng ưu thế. Nhưng bây giờ thì thế cờ của Đen bị đánh sập.

25.Vb1 Hb4Sự lui binh này cho phép Trắng phá vở thành ngay.

26.g6!

Mở cột g ra: trận đấu có tính cách chiến lược khởisự từ nước thứ 12 đã chấm dứt.

26…. fxg6Quân Tf6 vẫn luôn luôn là vật cấm kỵ: nếu 26….gf

27.gf Vf8 28.Hg8 Ve729.He8!27.Hxg6 X4c728.Xg2 Txb3

Dường như nguy hiểm, nhưng quân Đen một lầnnữa lại chậm thời gian (tức là trể nước). Nếu 28….Hf829.Xdg1 thật đơn giản

29.Hxg7+ Xxg730.Xxg7+ Vf8 31.Xf7+ Ve832.Xh7 quân đen thua.

Đại kiện tướng Tartacover có lần viết rằng: “Tròchơi cờ là một tấn bi kịch về thời gian” Đấy thườnglà những ván cờ nhập thành khác cánh nhau, thắng bạidiễn ra chỉ tiên hậu thôi. Người nào tấn công đượctrước sẽ thắng.

Để kết thúc bài học này, chúng tôi xin thêmmột điều quan trọng cần lưu ý: Thường có những kếhoạch chiến lược rất sâu sắc và logich mà thất bại vì

không tiên liệu được thế biến chiến thuật. Trong trườnghợp như thế không làm gì được cả, vì với hoàn cảnhđộng, căng thẳng, mọi việc đều có thể xảy ra.

Ví dụ sau đây trình bày cho chúng ta một trậnchiến đấu có tính chất chiến lược rất hào hứng. Ván cờgiữa Lipnizky - Sacharev

XABCDEFGHY8-trlwq-trk+(7+-+nvlpzpp'6p+p+p+-+&

5+-+p+-zPP%4-+-+PzP-+$3+-sN-vL-+-#

2PzPPwQL+-+"1+-mKR+-+R!

xabcdefghyH105

Các con Trắng tiến lên khá xa, nhưng cột b là mộtcon đường cho Đen phản công, không nên đánh giá

thấp! 16.g6 Ha5!Đe dọa: Ha5-Ha3! Nếu 16….fg 17.hg hg 18.ed cd

19.Md5 ed 20.Hd5 Xf7 21.Xh8!Còn như 16….fg 17.hg cột h bị đóng lại với nước

17….h6 quân Trắng phá bật hàng rào cản này: 18.edcd 19.Md5 ed 20.Hd5 Vh8 21.Td4! Tf6 (nếu21….Mf6 22.Hg5! Mg8 23.Xh6!) 22.h6 gh 23.Xh1Vg7 24.Xh6

17.gh Vh8 Đôi khi người ta cũng chỉ dẫn cách trốn Vua sau

con chốt của đối phương, nhưng ở đây, thủ đoạn nàykhông cứu được cho Đen, ô g7 nằm trên cột mờ sẽ làmục tiêu cho đối phương.

18.Xdg1 Hb4 19.b3 de 20.Td4 e5? 21.fe c5Chính nhờ phương pháp chiến thuật này mà thắng

được Đen. 22.Tc4!Với nước đe dọa khủng khiếp 23.Hg2. Quân đen

chờ đợi 2..Te3 Me5 24.Hh6 Mg4 25.Tg4 Hc3! Phảncông.

22…. Xd823.Xg7! cd

Nếu 23….Vg7 24.Xg1 Vh7 25.Hg2 24.Xhg1 Tf6 25.Hh6Đen đầu hàng.Trong ví dụ sau đây, cuộc chiến đấu xoay quanh

việc mở các đường chéo.Paul Keres - Vladimir Petrov [C32]

-30464 U.S.S.R -, 1940 [63]XABCDEFGHY8r+l+-trk+(

7zppzp-+p+p'6-+n+qvlp+&5+-+-sN-+-%4-zP-+QzP-+$3+-+L+-+-#

2PvLP+-+PzP"

1+-mKR+-+R!xabcdefghy

H10615.h4!Với đe dọa h4-h5, và để phòng xa Petrov phải làm

yếu dãy chốt của mình.15…. h5Sau khi kết thúc ván cờ, người ta phát hiện là Đen

có thể bình thản cho đẩy chốt h lên 15….Me5 16.feTg7 17.h5 Hg4 18.He3 Tf5. Tuy nhiên sau khi Xh2 tiếptheo là Xdh1, thì quyền chủ động vẫn thuộc bên Trắng.Nhưng rất khó mà tiên kiến rằng Keres đã đưa cuộctấn công đến giai đoạn quyết định bằng cách hy sinh 3con chốt!

16.g4 Txe517.fxe5 Hxg418.He3 Mxb4Đen chận bằng nước 18….Te6 19.Xdg1 tiếp theo

là Hh6.19.e6! Mở đường chéo cho Tượng b2

19…. Md5Nếu 19….Md3, Keres đã tính sẽ đối phó: 20.cd fe

21.Xdf1 (tránh đổi Hậu) 21….Xf5 22.Xhg1 Vh723.Xg4 Xf1 24.Vc2 hg 25.He5

20.exf7+ Xxf721.Tc4!Hoạt động phối hợp của các quân vừa nhịp nhàng

vừa thẩm mỹ. Công thức diệu kỳ của chúng ta trong bàihọc đầu tiên được sử dụng!

21…. c6Quân Hậu trắng là vật cấm kỵ. Đen không được

bắt. Nếu 21….Me3 22.Xd8 Vh7 23.Xh8 bí. Còn nếu21….Hc4 22.He8 Xf8 23.Hg6 thắng.

22.Xxd5 Hxc423.He8+ Xf824.Hxg6# 1–0Đen đầu hàng Rõ ràng là không thể rút ra từ ví dụ trên bài

học điển hình về sự tấn công chốt, vì sự tấn công cốt đểmở cột hay các đường chéo. Mà còn xa hơn thế nữa!Một cuộc tấn công của chốt phải được tấn công nhịpnhàng cùng các quân phối hợp nhau (trong việc tấn

công này).Đây là một trong những chủ đề khó nhất trong

cờ vua, nó đòi hỏi sự hiểu biết và trí tưởng tượng phàisâu sắc.

Ván cờ sau đây của cựu vô địch thế giới sẽminh họa rất rõ sự đoán chắc này:

Tal -Tolush1.c4 Mf62.Mc3 g63.e4 d64.d4 Tg75.f3 e56.Mge2 Mbd77.Tg5 c68.Hd2 0–09.d5

Trong một số khai cuộc, các đấu thủ bộc lộ ý đồtấn công tấn rất sớm. Đó là trường hợp của hệ thốngSamisch. Chiến lược của Trắng xuất hiện sau nước thứ5 ngăn cản Mg4, sau khi Te3 và Hd2 sẽ chuẩn bị đẩychốt g4 và h4.

9…. c5 ?

Đây là một lỗi lầm nghiêm trọng về chiến lược nhưđã trình bày nhiều lần, phương cách tốt nhất để ngănngừa một cuộc tấn công bên sườn là một cuộc phảncông ở trung tâm. Nếu ở trung tâm bị phong tỏa, ngườita có thể tránh bằng cách tấn công lại ở sườn kia. Nướcđi vừa rồi của Tolush coi như “nối giáo cho giặc”. Đánglẽ Đen nên đi 9….Mb6 và Trắng sẽ phải cảnh giác vớinước cd5 tạo cho Đen đòn phản công.

10.g4Dấu hiệu của một cuộc xáp chiến.

10…. a611.Mg3 Xe812.h4 Ha5

Đen vừa đi một nước cờ có vẻ “linh hoạt”, nhưngthật ra chỉ mất nước thôi.

13.Th6Nước điều động quen thuộc dùng để chống lại

Tượng nách, mặc dù khu trung tâm đã được hình thành,nhưng quân Tượng g7 đã đành chịu là quân tượng “xấu”tuy rằng nó vẫn còn khả năng phòng ngự mạnh. Chínhvì vậy mà Trắng phải quyết tâm để

13…. Mf8

14.h5 Hc715.Td3 b5

Quân Đen cũng tấn công dãy chốt của đối phương.16.0–0–0

Trắng không bắt chốt, vỉ nếu 16.cb ab 17.Mb5Hb6 quân Đen đạt được một áp lực nguy hiểm trên cộtb.

16…. bxc417.Tb1

Không đi 17.Tc4 vì sau khi Td7-b5 sẽ cho phépcác quân Đen tham chiến.

17…. Th8Đen quyết định giữ lại quân Tượng, nhưng điều này

sẽ cho phép Trắng tăng cường áp lực vào cánh Vua.18.Xdg1 Xb819.Mf5 M6d720.Tg5

Với sự đe dọa Mh6! Rất sai lầm nếu 20….f6?21.hg hg 22.Hh2

20…. Tg721.Mxg7 Vxg722.Th6+ Vg8

Hãy xem hình 107: do sự điều động khôn ngoan,Trắng đã được nhiều kết quả: vị trí Vua đen bị yếu,Tượng trắng ở h6 là điều khó chịu đối với Vua đen, haiXe trắng sẵn sàng tấn công.

Dầu vậy, con đường đi đến thắng lợi vẫn còn xa,cần động viên thêm lực lượng mới.

Mikhail Tal - Tolush [E80]Moscow URS ch 21, 1957 [64]

XABCDEFGHY8-trl+rsnk+(

7+-wqn+p+p'6p+-zp-+pvL&5+-zpPzp-+P%4-+p+P+P+$3+-sN-+P+-#2PzP-wQ-+-+"1+LmK-+-tRR!

xabcdefghyH107

Đó là mục tiêu của những nước đi sau:23.f4

Hăm dọa f4-f5, nếu Đen bắt nó sẽ cho phép Tượngở b1 tham chiến, cả Mã nữa. Vấn đề cốt lõi là phảingăn cản Mã đen nhảy lên e5 để phong tỏa.

23…. exf424.Hxf4 Hd8

Đen nhảy 24….Me5 không kịp vì 25.Hf625.hxg6 Mxg6

Với nước đi này, vị thế Vua đen đổ vỡ. Nhưng vớinước đi khác tình thế của Đen cũng hấp hối, theo Panovphân tích thì: 25….fg 26.Tg5 Hb6 27.Ma4 Ha5 28.Xf1Me5 (28….Ha4 29.Hf7 Vh8 30.Th6) 29.Te7 Tg430.Td6. Còn như 25….hg 26.Tg5 f6 27.Hh2 fg28.Hh8 Vf7 29.Xf1 Mf6 30.e5! và rồi Tg6!

26.Hh2 Mde527.Tf4

27.Te3 chính xác hơn27…. Mf8?

Rõ ràng quân Đen đã mệt mỏi vì cuộc chiến đấuquá khó khăn, nên đã phạm sai lầm. 27….Mf4 rất cầnthiết.

28.Hh6 Meg629.Tg5 f6 (hình 108)

XABCDEFGHY8-trlwqrsnk+(7+-+-+-+p'

6p+-zp-zpnwQ&5+-zpP+-vL-%4-+p+P+P+$3+-sN-+-+-#2PzP-+-+-+"

1+LmK-+-tRR!xabcdefghy

H10830.e5!

Nước đi tuyệt diệu ! Tất cả các quân Trắng đều vộivã dồn đến Vua đen.

30…. Xxe5Không đi được: 30….fg 31.Tg6 gh 32.Hh8 Vf7!

31.Txg6 Xb7

32.Me4 fxg533.Xf1 Xxe4

Không sao cản nổi 34.Mf634.Txe4 Xg735.Xf6 Txg436.Xhf1 Md737.Xxd6 He738.Xxa6 Vh839.Txh7 Mb840.Tf5+ Vg841.Te6+ Txe642.Xxe6 1–0

Đen thua.Chúng ta đã thấy trong ván cờ Boleslavsky –

Ufimsev (bài thứ năm) ở những vị thế mà bên tấn côngđã chiếm được những cột mở thì sự tấn công bằng cácquân sẽ đóng vai trò quyết định.

Sau đây là vài ví dụ minh họa những nguy hiểmcủa nhập thành xa.

S Slonim - RiuminSau khi nhập thành dài, gót chân của Achilles ở tại

ô a2 (tức là điểm yếu nhất của Trắng). Chính vì vậy

thường thường người ta đề phòng bằng nước Vc1-b1,nhưng không phải bao giờ Trắng cũng có đủ thời giờ.Đây là một trường hợp.

S Slonim - Riumin [C45]Moscow Moscow, 1932 [65]

XABCDEFGHY8-trl+-trk+(

7zp-zp-wqpzpp'6-+p+-sn-+&5+-+P+-+-%4-vl-+-zP-+$3+-sNL+-+-#

2PzPPvLQ+PzP"1+-mKR+-+R!

xabcdefghyH109

13…. Ta314.Ma4 Txb2+15.Mxb2 Ha3

16.He5 Xe817.Hd4 c518.Hc3 Hxa219.Te1

Một nước rút chạy19…. Xe220.Txe2 Me4 0–1

Trắng đầu hàng vì không thể đỡ nước chiếu bíHarry Nelson Pillsbury - Emanuel Lasker

[D50]10, St Petersburg 10, St Petersburg, 1895 [66]


7zpp+-+pzp-'6-+-+lvl-zp&

5wq-+p+-+Q%4-+-zP-+-+$3+-sN-+-+-#

2PzP-+-zPPzP"1+K+R+L+R!

xabcdefghyH110

Quân Trắng đã đánh giá thấp hoạt động của quânHậu đen và xem thường cột mở c.

16.f4 Xac817.f5 Xxc318.fxe6

Loạt nước đi 18.bc Hc3 19.Hf3 tạo cho Trắng mộtviễn tượng tốt đẹp trong phòng ngự, nhưng đối vớingười đi tiên thì có tâm lý không chịu từ thế công quaysang phòng ngự.

18…. Xa319.exf7+ Xxf720.bxa3 Hb6+21.Tb5

Nếu 21.va1 Td4 22.Xd4 Hd4 23.Vb1 He4 tiếptheo Xf2.

21…. Hxb5+22.Va1 Xc723.Xd2 Xc424.Xhd1 Xc325.Hf5

Nếu 25.He2 Xc1

25…. Hc426.Vb2 Xxa327.He6+ Vh728.Vxa3 Hc3+29.Va4 b5+30.Vxb5 Hc4+ 0–1

Chiếu bí. Trong phòng ngự Sisilia, cột c mở con chốt

c2 như một nam châm thu hút sự chú ý bên Đen.Y Sakharov - Evgeni Vasiukov

1.e4 c52.Mf3 Mc63.d4 cxd44.Mxd4 g65.Mc3 Tg76.Te3 Mf67.Tc4 d68.f3 Hb69.Tb5 Hc710.g4 Td711.Hd2 0–012.Te2 Xfc8

13.0–0–0 b514.Mcxb5

Mở cột b cho đối phương, tốt hơn nên theo đuổinước đi g4-g5.

14…. Hb715.Mxc6 Txc616.Md4 Td7 (H111)

Y Sakharov - Evgeni Vasiukov [B35]URS-ch32 Kiev, 26.12.1964 [67]

XABCDEFGHY8r+r+-+k+(

7zpq+-zppvlp'6-+lzp-snp+&5+-+-+-+-%4-+-sNP+P+$3+-+-vLP+-#

2PzPPwQL+-zP"1+-mKR+-+R!

xabcdefghy

H111Trong khi Trắng bận rộn bắt chốt, đã bỏ cuộc tấn

công vào cánh Vua đối phương, sai lầm này rất nghiêmtrọng vì để cho Đen bố trí quân ở cột b. Không có gìngạc nhiên với những nước sau đây khi Đen có triểnvọng tấn công thắng lợi:

16…. Mxe4!17.fxe4 Txe418.Xhe1 Xxc2+19.Hxc2

(Không đi được 19.Mc2 Hb2 chiếu bí).19…. Txc220.Vxc2 Xb821.b3

(Nếu 21.Mb3 a5!) 21…. Xc8+22.Vb1 Xc323.Tf3 Hb424.Mc2

[24.Tf2 e5 25.Mc2 Hf4 Frizt11]24.... Xxc2

Trắng đầu hàng. (25.Vxc2 Hc3+ 26.Vb1 Hb2# 0–

BÀI TẬP 43 - 48

XABCDEFGHY8-mk-+-+-tr(7+r+L+-zpp'6-zPQ+-+-+&5+-+-zpp+-%4R+-+-+-+$3+-+q+-+P#2-+-+-zPP+"1+-+-+-mK-!xabcdefghy43.Trắng đi trướcXABCDEFGHY8-+-+-+k+(

7zp-+r+qzpp'6lzpr+-+-+&

5+-+ptRp+-%

4-+-wQnzP-+$3zPP+-tR-+-#2-vLP+-+PzP"1+-+L+-mK-!xabcdefghy44.Trắng đi trướcXABCDEFGHY

8-+-trr+-mk(7zpLtR-+p+p'6-sn-+-sNp+&5+l+-+-+-%

4-+-wQ-+-zP$3+-+-+-+-#

2qzP-+-zPP+"1+-+-+RmK-!


8r+l+-trk+(7+-wq-+p+p'6p+-+-zp-+&5+-vl-zp-+-%4Pzp-+-+-+$

3+P+QzPN+-#2-vL-+-zPPzP"1tR-+R+-mK-!


8-+-tr-+-mk(7+-+-wQp+p'6p+-+p+-+&

5+ptR-+-+P%4-+-wql+-+$3zP-+-+-tR-#2-zP-+-zPP+"

1+-+-+-mK-!xabcdefghy47.Trắng đi trướcXABCDEFGHY

8-+qtr-+k+(7+-+r+-+p'

6p+-zplzPp+&5+p+-sn-+-%4-+-wQ-+-+$

3zPPvL-+-zP-#2-+P+-+LmK"1+-+-tRR+-!xabcdefghy48.Trắng đi trước

BÀI HỌC THỨ MƯỜI HAI

Tấn Công Vua

II. Hai bên đều nhập thành gần

Những điều kiện cơ bản cho một cuộc tấn côngtrong trường hợp cân bằng là:1. Vị trí ở trung tâm phải vững chắc.2. Lực lượng phải đông hơn ở khu vực diễn ra trận

chiến có tính cách quyết định.3. Có một sự chủ động liên tục.

Như vậy những phương pháp thường được sử dụngcho cuộc tấn công loại này là những phương pháp nào?Đó là:a- Phải bắt những con chốt ở cánh Vua.b- Làm yếu cấu trúc chốt thủ thành, sau đó đưa các

quân vào cuộc tấn công.c- Mở các cột và các đường chéo.d- Tấn công các quân Tượng khác màu.e- Tấn công với những quân nặng (Hậu và Xe)f- Đẩy chốt nhảy bổ vào trận địa.

Dĩ nhiên đây chỉ là những nét lớn của nghệ thuật dẫn

đến cuộc tấn công loại này. Trong khuôn khổ bài họcnày, chúng tôi rất tiếc không thể phát triển có hệ thốngtất cả những đoạn tế nhị của nghệ thuật này. Vả lại đâycũng không phải là mục tiêu của chúng tôi, vì vậy chúngtôi chỉ trình bày những đoạn quan trọng nhất. Phần cònlại những điểm thứ yếu, những thế biến chiến thuật,những ngoại lệ các bạn sẽ thu thập bằng sự nghiên cứuvận dụng và thực tiễn chiến đấu có nhiều bài học rấtphong phú.

a- Diệt Những Con Chốt Ở Cánh Vua

Muốn phá hủy thành trì của đối phương, không phảichỉ có ý chí là đủ! Cần phải có một số ưu thế về vị trímới cho phép đưa vào cuộc tấn công quyết liệt.

Chúng ta hãy xem cái cách làm gia tăng nhữngthắng lợi qua ví dụ sau:

Goglidze -Flohr1.d4 Mf62.c4 g6

3.Mf3 Tg74.g3 0–05.Tg2 d66.0–0 Mbd77.Hc2

Tốt nhất là 7.Mc3 e5 8.de7…. e58.dxe5

Khai cuộc với kế hoạch khốn khổ: tấn công vàocánh Hậu. Tốt hơn nên đi nước giản dị 8.Xd1

8…. dxe59.Xd1 He710.Mc3 c611.Ma4?

Nhằm ngăn cản Mc5 và để đẩy chốt c4-c5. Nhưngmột cuộc tấn công cánh sườn như thế chỉ có thể thựchiện được khi nào trung tâm vững vàng.

11…. Xe812.h3 Mh513.c5

Trắng đi như vậy chỉ dẫn đến việc làm suy yếu cácchốt bên cánh Vua.

13…. e414.Md4 e315.Txe3 Mxg316.Xac1 Mf617.Mc3

Đã hối hận!17…. Mfe418.Mxe4 Mxe419.Tf4

Chống đở khá hơn một chút là 19.Mf3. Xem hình112

Goglidze - Salomon Flohr [E60]Moscow (Russia) It (1), 1935 [68]

XABCDEFGHY8r+l+r+k+(

7zpp+-wqpvlp'6-+p+-+p+&5+-zP-+-+-%4-+-sNnvL-+$3+-+-+-+P#

2PzPQ+PzPL+"1+-tRR+-mK-!

xabcdefghyH112

19…. Mxf2!Ô f2 hoặc f7 thường là mục tiêu tấn công.

20.Vxf2 Hh4+21.Vf3 Txh3

Cánh Vua bị lột trần!22.Txh3 Hxh3+23.Vf2 Hh4+24.Vf3 Te5!

Để thanh toán quân phòng thủ25.e3

Nếu 25.Te5 Xe5 với sự đe dọa tập trung thêmquân Xe thứ nhì với Xae8.

Nước đi dở nữa là 25.He4 Hh5 26.Vf2 Td4 vàXe2.

25…. Txf426.exf4 Hh3+27.Vf2 Xe3

28.Xg1 Xae829.Xg2 Hh4+ 0–1

Và quân Trắng đã đầu hàng.Ván cờ này cho thấy rõ mối quan hệ chặt chẽ giữa

trung tâm với việc hành động ở bên cánh.Trong ván cờ sau đây, Trắng đã đào mồ chôn đối

phương tại ô g7.Dubinine –Petrov

1.e4 e62.d4 d53.Mc3 dxe44.Mxe4 Md75.Mf3 Mgf66.Mg3 c57.dxc5 Txc58.Td3 Hb69.0–0 0–010.He2 Xe811.c3 Mf8

Việc đào tẩu quân Hậu ở b6 không có mục tiêu.Trong trường hợp như thế cần phải can đảm nhận sailầm và cố gắng sửa chữa. Ở đây cần phải đi 11….Hc7

rồi b7-b6 và Tb712.Me5 Mg613.Txg6 hxg614.h4 Hc715.h5 gxh516.Mxh5 Mh7 (hình 113)

P Dubinin - Nikola Petrov [C10]Rostov Rostov, 1936 [69]

XABCDEFGHY8r+l+r+k+(

7zppwq-+pzpn'6-+-+p+-+&

5+-vl-sN-+N%4-+-+-+-+$3+-zP-+-+-#

2PzP-+QzPP+"1tR-vL-+RmK-!

xabcdefghyH113

17.Mxg7 Vxg718.Hh5 Tf8

Nếu 18….Vg8 thì 19.Xe1 tiếp theo là Xe4. Cònnếu 19….Xd8 20.Th6 Tf8 21.Xe3!

19.Xe1Nếu Trắng chiến thắng chắc chắn thì đó không phải

vì cánh Vua đối phương vô cùng yếu, mà vì còn lý dosau:

1. Do vị trí linh hoạt của quân Mã và quânhậu

2. Do khả năng của Trắng dẫn đến mộtcuộc xáp chiến với những lực lượng mới.

19…. Vg820.Xe3 Xe721.Xg3+ Tg722.Xxg7+

Một lần nữa, cần chú ý: loại bỏ quân phòng ngựcủa địch.

22…. Vxg723.Th6+ Vh824.Xd1!

Với nước đe dọa 25.Hg4 vì Đen ko6ng thể đi He5được, bởi Trắng sẽ đi 26.Xd8.

24…. Mf625.Tg7+

Hy sinh quân lần thứ 3 ở g7!! Giờ đây Vua đen đãbị lộ.

25…. Vxg726.Hg5+ Vh827.Hxf6+ Vg828.Xd3 1–0

Cuối cùng với sự xuất hiện của quân trừ bị này đãbuộc quân Đen phải đầu hàng.

Hãy xem tiếp ván cờ giữaVeresov - DsensiolovskyXABCDEFGHY

8-+rwqr+k+(7+p+lvlpzpp'6p+-+p+-+&5sn-+-+-+-%4-+-zP-+Q+$

3+-zPL+N+-#2P+-+-zPPzP"1tR-vL-tR-mK-!

xabcdefghyH114

Nhìn qua cũng biết Vua Đen không được bảo vệtốt. Mã ở xa còn các quân Đen khác thì che khuất nhauở hàng thứ 7 và thứ 8. Trong khi đó quân Hậu Trắngđứng ở chỗ rất tốt, cặp Tượng và quân Xe cũng đềusẵn sàng tham gia tấn công cùng Hậu.

Trường hợp như vậy, qui tắc cốt lõi là: phải tấncông nhanh và mạnh trước khi đối phương có thìgiờ đưa các lượng lượng phòng ngự mới đến.Chính Veresov đã làm đúng như vậy!

16.Th7 Vh7 17.Me5Lại thêm một quân Mã chiếm khu trung tâm ! Nước

đe dọa là: 18.Hh5 Vg8 19.Hf7 Vh8 20.Xe3 h3. 17…. Mc4Mã đến cứu nguy nhưng quá trể! 19.Hh5 Vg8

20.Hf7 Vh7 21.Md7 Hd7 22.Xe6 Hd8Nếu như 21….Vh8 22.Th6 Xg8 23.Tg7! thắng. 23.Xh6 Chiếu bí. Một đòn chiến thuật thường được giới thiệu

là là sự hi sinh một quân để diệt chốt h6. Xem ván cờ giữa Koblentz – Wood (Hình

115)XABCDEFGHY

8-wqr+l+k+(7+-+-vlpzp-'

6psn-+p+-zp&5+p+nsN-+-%4-+-zP-+-+$

3zP-+LvLN+Q#2-zP-+-zPPzP"1+-+-tR-mK-!

xabcdefghy

H115Một lần nữa, cũng một hình ảnh giống trước: quân

Trắng ưu thế ở cánh Vua. Mục tiêu h6 đập ngay vàomắt. Tình thế đã chín nuồi cho một cuộc xáp chiến.

24.Th6 gh 25.Hh6 Tf6Nếu 25.Mf6 26.Mg5! Td8 27.Th7 Mh7 28.Hh7

Vf8 29.Mg6! fg 30.Me6 chiếu hết. 26.Th7 Vh8 27.Mf7 Tf7 28.Tg6 Vg8 29.Hh7 Đen đầu hàng.

b- Làm yếu cấu trúc chốt để các quânlen lỏi vào tấn công.

Ván cờ giữa Lasker và Capablanca (Hình 116).Trắng có những ưu thế vị trí sau đây, đó là tiền đề phùhợp cho một cuộc tấn công vao Vua đối phương:1. Trắng đang kiểm soát trung tâm.

2. Cặp Tượng chiếm lĩnh vị trí linh hoạt3. Quân Hậu và cặp Xe cũng sẵn sàng xáp chiến.

Nhưng trước khi mở đợt xáp chiến, Lasker đã phábanh và làm yếu cánh Vua đối phương.

Emanuel Lasker - Jose Raul Capablanca[C15]

Moscow Moscow (9), 15.02.1935 [70]XABCDEFGHY8r+-+r+k+(

7zpp+l+pzpp'6-+p+pvl-+&

5wq-+-+-+-%4-+-zP-vL-+$3zP-zPL+-+-#2-zP-+QzPPzP"1+-+RtR-mK-!

xabcdefghyH116

17.Hc2 g6

Nếu 17….h6 18.He2 rồi He418.Te5 Tg719.h4 Hd820.h5 Hg521.Txg7 Vxg722.Xe5 He723.Xde1 Xg824.Hc1

Để ngăn cản 24….Vf8 thì 25.Hh624…. Xad825.X1e3 Tc826.Xh3 Vf827.Hh6+ Xg728.hxg6 hxg629.Txg6 Hf6

Không đi được 29….fg 30.Hh8.30.Xg5 Ve7 31.Xf3 Hxf3 32.gxf3 (xem chú

thích thêm)(32….Xdg8 33.Vf1 Xxg6 34.Xxg6 Xxg6

35.Hh2 Vd7 36.Hf4 f6 37.c4 a6 38.Hh4 Xg539.Hh7+ Vd8 40.Hh8+ Vc7 41.Hxf6 Xf5 42.Hg7+Td7 43.Ve2 Vc8 44.Hh8+ Vc7 45.Hh2+ Vc8

46.Hd6 Xh5 47.Ve3 Xf5 48.Ve4 Xh5 49.Hf8+ Vc750.Hf4+ Vc8 51.Hd6 Xf5 52.Ve3 Xh5 53.Vd3 Xf554.Ve2 Xh5 55.Vd2 Xf5 56.Ve3 Xh5 57.Hf8+ Vc758.Hf4+ Vc8 59.Hd6 Xf5 60.Hg3 Xh5 61.Hg4 Xf562.Hg8+ Vc7 63.Hg3+ Vc8 64.Hg6 1–0 Và Trắngđã giành thắng lợi)

David Bronstein - Miguel Najdorf [E29]Budapest ct, 1950 [71]XABCDEFGHY

8r+-wqntrk+(7zp-+-+pzpp'6lzpnzp-+-+&

5+-zp-zpP+-%4-+PzPP+-+$3zP-zPL+-+-#2-+-+N+PzP"

1tR-vLQ+RmK-!xabcdefghy

H117

13.f6!Đánh gần một góc trong vị trí đối phương.

13…. Vh8Nếu 13….Mf6 14.Tg5 để rồi Me2-g3-h5.

14.d5 Ma515.Mg3 gxf6

Bao nhiêu là điểm yếu trong trại quân Đen h5, f5,h6!

16.Mf5Chiếm lĩnh tức khắc ô f5.

16…. Tc817.Hh5 Txf518.exf5 Xg819.Xf3 Xg720.Th6 Xg821.Xh3! 1–0

Trắng đầu hàng trước sự đe dọa Th6-f8.

c- Mở các cột và các đường chéo

Taimanov – Berg (hình 118) 19.f3 ef 20.Td3Đen đợi chờ Trắng đi 20.Tf3 để rồi sẽ đơn giản hóa

tình thế với nước 20….Md5. Còn nước đi trong bài thìrất mạnh: khống chế cả đường chéo b1/h7 rất nguyhiểm.

Taimanov – BergXABCDEFGHY8r+-+r+k+(

7+pvl-wqpzpp'6-+p+lsn-+&

5zp-+-sN-+-%4-+-zPp+-wQ$3+-vL-zP-+-#

2PzP-+LzPPzP"1+-+-tRRmK-!

xabcdefghyH118

20…. fg 21.Xf2Nước đi hơi sớm là 21.Xf6 Hf6 22.Hh7 Vf8 và

Vua có thể chạy thoát 21…. h6Sợ Trắng dọa d4-d5. 22.Xg2Giờ đây Trắng cũng chiếm được cột “g” mở và sẽ

tiến hành cuộc tấn công sớm khiến Đen không chống đởnổi.

22…. Vh8 23.Xf1 Mh7Đen không nên đi 23….Te5 24.de Mh7 25.Xf6! 24.Hh5 Mf6 25.Xf6 Hf6 26.d5!Lại một nước mạnh, một quân Trắng cuối cùng –

quân Tượng ở c3 tham chiến. 26…. Td5Nếu 26….Te5 27.Te5 Tg4 28.Tf6 Th5 29.Xg7 với

sự đe dọa ghê gớm Xg7-h7-h8. 27.Md7 Hc3

28.bc Tg2 29.Hf5Đen đầu hàng.

d- Tấn công với các quân Tượngkhác màu

Khi trên bàn cờ chỉ còn các quân Tượng khác màunhau thì cuộc tấn công có dáng vẻ đặc biệt. Sự thiếuvắng “quân đối chọi” cho phép Tượng thực hiện một áplực rất mạnh.

Akiba Rubinstein - Rudolf Spielmann [D30]Semmering Semmering (6), 1926 [72]

XABCDEFGHY8-tr-trl+k+(

7zp-wq-+p+p'6-+p+p+p+&5+-+nzP-+-%4P+-+-+-+$

3+-+-zPL+-#2QvLR+-zPPzP"1+-tR-+-mK-!

xabcdefghyH119

26.Txd5Tiêu diệt quân Mã có khả năng phòng ngự các ô

đen26…. Xxd527.Td4 Ha528.h3 Ha6

28….c5 sẽ cho phép một sự chống cự dẻo hơn.29.Xc4 h530.Ha3 Xb731.e4 Xd832.Hc3 Xbd7

Đen không cho Trắng đặt Tượng ở d6.33.He3 Vh734.Tc5

Cần chú ý, các quân Trắng đều đặt trong các ôđen!

34…. Xd1+35.Vh2 Xxc1

Như Đen đi 35….Vg7 thì Trắng cũng sẽ thắngbằng cách như sau: 36.Xd1 Xd1 37.Xd4 Hf1 38.Xd1Hd1 39.Hg5 Hd7 40.Hf6 Vg8 41.Te3 Vh7 42.h4! vàkhông thể chống Th6.

36.Tf8! 1–0Đen đầu hàng.Trong ví dụ tiếp theo đây, Tượng bên Trắng không

đóng một vai trò quá thụ động như Tượng bên Đentrong ván cờ trước, nhưng pháo đài với các chốt f6 vàg7 đã hạn chế rất nhiều hoạt động của nó, ngược lạiVua Trắng đã bộc lộ vì chốt f đã lên ô f4 và áp lực củaTượng bên Đen có thể thực hiện không gặp trở ngại gì.

Alexander Kotov - Mikhail Botvinnik [E33]Leningrad ch-SU Leningrad ch-SU, 1939 [73]

XABCDEFGHY8r+-+r+-mk(7+p+-+-zp-'6-+l+-zpq+&5+-+-+-+p%

4-+-vL-zP-+$3zP-+-+-+-#2-+-tR-+PzP"1tR-+-+QmK-!

xabcdefghyH120

31…. Xe432.Xe1!

Tìm cách đơn giản hóa thế cờ bằng cách đổi quânvà ngăn chận 32….Xae8 tiếp đó là Hg4 và Xe2.

32…. Xxe133.Hxe1 Xxa334.Vh1

Đi một nước vô tích sự vì sợ hết giờ.34…. Xa8

Đen cũng sợ hết giờ nên bỏ sót nước 34….Xf3!35.Xe2 Vh736.h3 Xe837.Hf2

Trắng đã lọt vào bẫy, tuy nhiên Botvinnik cũng đãchỉ ra rằng sau khi 37.Hd2! Xd8 38.He3 Hf5 39.Vg1

b5, quân Đen cũng sẽ thắng37…. Hxg2+38.Hxg2 Xxe2 0–1


e- Tấn công với những quân nặng

Khi trên bàn cờ chỉ còn lại các quân Hậu và Xe thìngười ta thường cho là cuộc chiến đấu mang đặc điểmcủa tàn cuộc. Nghĩ như vậy cũng không có gì sai.

Sự đánh giá đúng đắn về tình hình tùy thuộc vào sựan toàn của Vua. Bên nào có thể giành quyền chủ độngvà đưa đến một cuộc tấn công Vua đối phương sẽ cónhiều cơ may thắng lợi.

Romanovsky – Alatorzev (Hình 121)XABCDEFGHY8r+-+-+k+(7+-+-zppvl-'6-+-zpq+-+&

5+-+-+-+Q%4-+-+-+-zP$

3+-+RvL-zP-#2-+r+PtRK+"1+-+-+-+-!xabcdefghy

H1211.Td4!Với hy vọng sau khi đổi hết Tượng sẽ đưa đến cuộc

tấn công Vua đen. 1…. He4 2.Vh2 Td4Vững chắc nên 2….f6 3.Hf7 Vh8 4.Xd4! Hd4 5.Hh5 Vg8 6.Hg6 Vh8 7.Xf7 Xe2 8.Vh3 Hh4! 9.Vh4! Xh2

10.Vg5 Xg8 11.Xe7 Xh3 12.g4!Và Alatorzev đã đầu hàng vì nếu 13….Xg6 14.Vg6

đe dọa nước chiếu bí ở e8, còn như Đen không bắtHậu thì Trắng đi Xe8.

Jose Raul Capablanca - Alexander Alekhine[C01]

Buenos Aires Buenos Aires, 02.01.1927 [74]XABCDEFGHY

8-+-+R+-+(7zp-zp-+pzpk'6-zp-tr-+q+&5+-+p+-+-%4-+-+-+-zP$3+-+-+-zP-#2PzP-+-zP-+"1+-+Q+-mK-!

xabcdefghy

H122 30…. Xe6!Quân đen chấp nhận bỏ chốt để tập trung lực lượng

và tiến qua tấn công Vua trắng. 31.Xa8 Xe5 32.Xxa7 c5 33.Xd7 He6 34.Hd3+ g6 35.Xd8 d4 36.a4 Xe1+ 37.Vg2 Hc6+ 38.f3 Xe3 39.Hd1 He6Vị trí Vua trắng yếu kém: số phận của no đã được

định đoạt rồi! 40.g4 Xe2+ 41.Vh3 He3 42.Hh1 Hf4 43.h5 Xf2 0–1Đến đây Capablanca đầu hàng.

f- Đẩy chốt nhảy bổ vào trận địa

Khi hai đấu thủ đều nhập thành gần, nếu đưa chốtlên xáp chiến sẽ là một sự liều lĩnh như con dao hai lưỡivì việc đẩy chốt lên làm suy yếu mức độ nào đó vị trícủa Vua.

Cuộc đánh trả tốt nhất chống lại cuộc tấn côngnhư vậy chúng ta đều biết, đó là cuộc phản công ởtrung tâm.

Vajda - Kotov1.e4 c52.Mf3 d63.d4 cxd44.Mxd4 Mf65.Mc3 a66.Te2 e67.0–0 Hc78.f4 Mc69.Vh1 Te710.Tf3 Td711.Mb3 0–0

12.Te3 Xfd813.He1 b514.g4

Quân trắng đáng lẽ phải bảo đảm vị trí quân Mã vớinước 14.a3. Hoạt động của Trắng ở bên cánh sẽ bịchống trả quyết liệt.

14…. b415.Me2 e5!16.f5 (Hình 123)

Dr. Arpad Vajda - Alexander Kotov [B85]HUN Match Budapest (08), 1949 [75]

XABCDEFGHY8r+-tr-+k+(

7+-wqlvlpzpp'6p+nzp-sn-+&5+-+-zpP+-%4-zp-+P+P+$3+N+-vLL+-#2PzPP+N+-zP"1tR-+-wQR+K!

xabcdefghyH123

16…. d517.g5

Có thể khá hơn: 17.ed e4 18.dc ef 19.cd fe 20.He2Xd7 nhưng ngay tình hình này vị thế Trắng cũng yếu.

17…. Mxe418.Txe4 dxe419.f6 Tf820.fxg7 Txg721.Hh4 Me722.Mg3 Mg623.Hh5 Hc8!24.He2 Tg4!25.Hf2 Tf3+26.Vg1 Mf4!

Tình thế bộc lộ của quân Trắng đã rõ ràng!27.Txf4 exf428.Mxe4 Txe429.Hxf4 Tg6 0–1

Trắng đầu hàng.Khi trung tâm bị khóa kín, nhất là trong những

khai cuộc kín thì việc đưa chốt nhảy bổ vào trận địađịch thường diễn ra. Vấn đề đặt cho bên tấn công là làphải đưa đến cuộc chạm trán với hàng chốt phòng ngựcủa đối phương, mở các cột và chiếm lĩnh các cột này.

Một kế hoạch chiến lược như thế đã được quânĐen sử dụng trong ván cờ sau đây:

Taimanov – Najdorf1.d4 Mf62.c4 g63.Mc3 Tg74.e4 d65.Mf3 0–06.Te2 e57.0–0 Mc68.d5 Me79.Me1 Md710.Te3 f511.f3 f412.Tf2 g513.Md3 Mf614.c5

Quân Trắng đang tìm cách mở cuộc tấn công bên

cánh kia.14…. Mg615.Xc1 Xf716.Xc2 Tf817.cxd6 cxd618.Hd2 g419.Xfc1 (Hình 124)Mark Taimanov - Miguel Najdorf [E99]

Zurich Zurich (4), 1953 [76]XABCDEFGHY

8r+lwq-vlk+(7zpp+-+r+p'

6-+-zp-snn+&5+-+Pzp-+-%4-+-+Pzpp+$3+-sNN+P+-#

2PzPRwQLvLPzP"1+-tR-+-mK-!

xabcdefghy

H124Khi những con chốt ta trạm trán với các chốt đối

phương thì một câu hỏi thường đặt ra là khi nào và ởđâu thì nên đổi chốt. Điều này tùy thuộc rất nhiều vàođặt điểm vị trí, nhưng điều quan trọng hơn hết là phảitính toán chính xác sau khi mở các cột quân ta phải sẵnsàng chiến đấu không chậm trể.

19…. g3!Sau nước hy sinh này, cuộc xáp chiến của Đen trở

nên khủng khiếp20.hxg3 fxg321.Txg3 Mh522.Th2 Te723.Mb1 Td724.He1 Tg5

Quân Tượng “xấu” đã né tránh các con chốt ngăncản nó để tăng sức mạnh tấn công.

25.Md2 Te3+26.Vh1 Hg527.Tf1 Xaf828.Xd1 b5!

Không thể mất mục tiêu tấn công, quân Đen không

ngừng gây khó khăn cho Trắng, nước đi trong bài nhằmngăn cấm Mã trắng đến ô c4.

29.a4 a630.axb5 axb531.Xc7

Trắng không chịu thụ động mãi, tuy nhiên quân Xeđen vẫn phải ở lại hàng thứ 2 để bảo vệ ô g2.

31…. Xg732.Mb3 Mh433.Xc2 Th334.He2 Mxg235.Txg2 Txg2+36.Hxg2 Hh437.Hxg7+ Vxg738.Xg2+ Vh839.Me1 Mf440.Xg3 Tf241.Xg4 Hh342.Md2 h543.Xg5 0–1

Nhưng rồi Trắng lại đầu hàng ngay.Thật rõ ràng trong trường hợp có những cuộc nhảy

bổ vào của Chốt, người ta rất khó mà cho những “côngthức kiểu mẫu”.

Alexandre Alekhine có lần viết rằng: “Sựtấn công trong cờ Vua thật khó diễn tả và truyềnđạt”

Chắc chắn là việc sử dụng các phươngpháp hiện đại về cờ Vua đã chứng tỏ rằng sự nghiêncứu một cách nghiêm túc các ví dụ giáo khoa vá quanhiều năm thực hành sẽ phát triển mạnh mẽ năng lực vànghệ thuật tấn công. Tuy nhiên khó mà nhồi nhét sựnhảy bén và trực giác giúp cho bạn thấy trước nhữngđiều sẽ xảy ra rất bất ngờ của trận đấu.

Và các năng khiếu đặc biệt rất hữu íchtrong trường hợp phải quyết định khi nào và ở đâu phảitấn công chốt vì nó còn đòi hỏi phải có một ít liều lĩnhnữa mới dám thực hiện..

III. Khi Vua còn chưa nhập thành

Một trong những nguyên tắc quan trọngsinh tử trong khai cuộc ta phải nhanh chóng đưa Vuavào chỗ an toàn. Tốt nhất là thực hiện nước nhập thành

sớm. Vì nếu Vua vẫn còn đứng ở giữa thì không nhữnggây trở ngại cho hai Xe không thông nhau mà cả bảnthân Vua cũng có thể bị chiếu hết.

Phương pháp căn bản để tấn công ở đây rấtrõ: giữ cho Vua đứng tại vị, tiêu diệt hàng rào chốt bảovệ rồi dùng toàn lực lượng tấn công bắt Vua đốiphương đầu hàng. Vì Vua là quyết định nên với bất cứgiá nào, kể cả hy sinh to lớn nhất đều có thể thực hiệnđể chiếu bí.

Sau đây là vài ví dụ:Mikhail Tal - Konstantin Klaman [B61]

Moscow URS ch 15, 1957 [77]XABCDEFGHY

8-+r+ktr-+(7zp-wqlvlp+Q'6-+-zpp+-+&5+-+-+p+-%4-zp-sN-zPL+$3+-+-+-zP-#2PzPP+-+-zP"

1mK-+RtR-+-!xabcdefghy

H125 23.Txf5 exf5 24.Xxe7+ Vxe7 25.Xe1+ Vd8 26.Hh4+ f6 27.Hh6 Ha5Đen giăng một cái bẫy, nhưng Trắng không rơi vào. 28.Mb3! Không được 28.Hf8 Vc7 29.Hf6 b3!! 28…. Hd5 29.Hxf8+ Vc7 30.Hxf6 Xe8 31.Xc1 Ta4 32.Hd4 Hb7 33.Xd1 Xe6 34.Hc4+ 1–0Đen đầu hàng.Không phải lúc nào cũng tiêu diệt được chốt thủ

thành bằng cách hy các sinh quân. Thường bên tấn công

đưa chốt lên trước làm rung chuyển thành lũy chốt đốiphương, chuẩn bị len lỏi liên tiếp các quân để tấn công.

Crezulescu – SoosXABCDEFGHY

8rsnlwq-trk+(7zpp+-+pvlp'6-+pzp-snp+&5+-+-zp-+-%4-+PzPP+-+$

3+QsN-vLP+-#2PzP-+N+PzP"1tR-+-mKL+R!

xabcdefghyH126

Quân Vua Trắng vẫn còn ở trung tâm, nếu Đen mởđược cột e thì tình thế không được bảo vệ của Tượng ởô e3 sẽ quyết định số phận của Trắng.

8…. ed 9.Md4 d5!

10.cd cd 11.ed Xe8 12.Vf2Quân Đen đã thực hiện được kế hoạch chiến lược

nhưng chiến thuật tiếp theo phải chọn để thắng chưa rõ. 12…. Mc6! 13.Mc2Trắng không được chấp nhận bắt quân hy sinh của

Đen. Thật thế nếu 13.dc thì 13….Xe3 14.Ve3 Mg415.fg Hd4 15.fg Hd4 16.Ve2 Tg4 17.Ve1 Xe818.Me2 He4 19.Hd1 Tb2 và Đen thắng.

13…. Me5 14.Tb5 Td7 15.Xhe1 Mfg4 16.fg Md4 17.Vg1 Hh4 18.h3 Xe3 19.Me3Tốt nhất nên 19.hg 19…. Xe8 20.Td7 Xe3 21.Xe3 Hf2

22.Vh1 Me3 23.Xg1 Te5Và Đen đã thắng: nước đe dọa của Đen Hg3 đánh

bí. Trong ví dụ sau đây cũng một kiểu như thế:

tung hết lực lượng trừ bị vào cuộc tấn công trước khiVua địch có thể nhập thành! Và vấn đề khó nhất đối vớibên tấn công là làm thế nào ngăn cản trước việc nhẫpthành của Vua đối phương.

Một phương cách chiến thuật thường đượcsử dụng là hy sinh một quân vào f7 (hoặc f2). Vua đốiphương bây giờ còn ở giữa sẽ trở thành mục tiêu cho tấtcả các phương cách.

Petrosian - Viktor Korchnoi [A31]Curacao ct Curacao ct (23), 1962 [78]

XABCDEFGHY8rwql+k+-tr(7+p+nvlp+p'6p+-+-zpp+&5+-+-+-+-%

4-zPLsN-zP-+$3zP-sN-zP-+-#2-+-+-+PzP"

1+-tRQ+RmK-!xabcdefghy

H12715.Txf7+ Vxf716.Hb3+ Ve817.Md5 Td618.Me6 b519.Mdc7+ Ve720.Md4

Đi như thế mạnh hơn là bắt xe ngay.2…. Vf821.Mxa8 1–0

Quân Đen đầu hàng vì sau khi 21….Ha8 22.He6thì Đen sẽ càng bị tổn thất nặng nề.

Đôi khi người ta ngăn cản Vua đối phương nhậpthành bằng cách kiểm soát đường chéo hoặc cột dọcmà Vua phải xuyên qua khi nhập thành. Để đạt đượcmục tiêu đó, đôi khi phải hy sinh nhiều quân.

Rudolf Spielmann - Oldrich Duras [C15]Sheveningen (Netherlands) Sheveningen

(Netherlands), 1905 [79]XABCDEFGHY

8rsn-+k+-tr(7zpp+l+pzpp'6-+-+psn-+&

5+-wq-+-+-%4-+-+-+-+$

3zP-zPL+-+-#2-+P+NzPPzP"1tR-vLQ+RmK-!

xabcdefghyH128

12.a4! Tc6Nếu 12….0-0 13.Ta3

13.Ta3 Hg514.f3 Md515.Mg3 He3+

16.Xf2 Mxc317.Hf1 Vd8

Đen phải đi nước bắt buộc vì sự đe dọa 18.Mf5Còn giờ đây quân Trắng có thể khai thác tình thế

của Vua Đen.18.Tb2 Md519.Xd1 Md720.Te4 Hb621.Td4 Ha522.c4 M5b623.Hd3!

Đã đe dọa Tb6 và Tc623…. Vc824.Xb2! Me525.He2 Mexc426.Xc2 Hb427.Xdc1 Ma328.Xxc6+ Txc629.Xxc6+ Vd730.Tc5 Hc431.Hd2+ Md532.Xd6+ Ve8

33.Txa3Lại một quân Tượng đứng canh cổng:

33…. Xd834.Mf5 Hc735.Mxg7+ Vf836.Xxd8+ Vxg737.Hg5# 1–0

Một ván cờ tuyệt diệu!Trong ván cờ sau đây, Đen đã không lùi bước

trước một sự hy sinh nào để mở một cột dọc cho Xe vànhờ thế đã làm tê liệt sự phát triển quân đối phương.

Jacques Mieses - Rudolf Spielmann [C45]Regensburg (Germany) Regensburg

(Germany) (3), 1910 [80] XABCDEFGHY

8-tr-wq-trk+(7zp-zp-+pzpp'6-+-zplsn-+&5+-zp-+-+-%

4-+P+PzP-wQ$

3+-+L+-+-#2PzP-+-+PzP"1tR-+NmK-+R!

xabcdefghyH129

17…. d518.exd5 Txd519.cxd5 Hxd520.Hg3 Xfe8+21.Te2 Xbd822.Mc3

Nhằm ngăn chận nước đe dọa đôi 22….Hd2 và22….Xe2 23.Ve2 Hc4

22…. Hd2+23.Vf1 Md524.Xe1 Mxf425.Hf2 Xd426.g3 Mh327.Hf5 Hxb228.Hxh3

Đi như vậy không hay bằng 28.Md1 tuy nước này

để cho Đen giành chủ động sau 28….Hd2!28…. Hxc329.Hf5 Xde430.Hf2 Hd231.Xg1 X4e632.Xg2 Xf633.Tf3 Xxe1+ 0–1

Đen thắng. Việc chậm nhập thành khiến Vua còn đứng

ở giữa là do những điều động quân sai lầm sau đây khikhai cuộc:

1. Lo bắt chốt2. Tiến tới rồi thoái lui một quân cờ (mất nước)3. Tập trung quân không thích hợp

Trong những trường hợp trên đây đều làm mấtnước và làm chậm trễ việc triển khai quân. Sau đây là 3ví dụ:

Keres – Winter1.e4 c52.Mf3 Mf6

3.e5 Md54.Mc3 e65.Mxd5 exd56.d4 d67.Tg5 Ha5+8.c3 cxd49.Td3 dxc310.0–0 cxb211.Xb1 dxe512.Mxe5 Td6

Paul Keres - William Winter [B29]Warszawa ol (26.08.35) 14, 1935 [81]

XABCDEFGHY8rsnl+k+-tr(

7zpp+-+pzpp'6-+-vl-+-+&

5wq-+psN-vL-%4-+-+-+-+$3+-+L+-+-#

2Pzp-+-zPPzP"

1+R+Q+RmK-!xabcdefghy

H130Quân Đen phát hiện ra là phải có nhiều thời gian để

suy nghĩ cách phát triển quân ở cánh Vua. Nhưng đãquá trể.

13.Mxf7 Vxf714.Hh5+ g615.Txg6+ hxg616.Hxh8 Tf517.Xfe1 Te418.Xxe4 dxe419.Hf6+ 1–0

Đen đầu hàng.L.Steiner – Koblenz

1.e4 Mf62.e5 Md53.d4 d64.Mf3 Tg45.h3 Txf36.Hxf3 dxe5

7.dxe5 e68.a3 c69.Hg3 Md710.Md2 Me711.Mf3 Mg612.Td2 Mc513.Te3 Me414.Hh2

Đi 3 nước Hậu để đến được h2!14…. Ha5+15.c3 0–0–016.Xc1 (Hình 131)

XABCDEFGHY8-+ktr-vl-tr(

7zpp+-+pzpp'6-+p+p+n+&

5wq-+-zP-+-%4-+-+n+-+$

3zP-zP-vLN+P#2-zP-+-zPPwQ"

1+-tR-mKL+R!xabcdefghy

H131Rõ ràng Trắng đã không tiết kiệm thời gian (nước

đi) để phát triển quân, tuy rằng có chuẩn bị đi Te2 và 0-0. Thế bây giờ bằng bất cứ giá nào giữ Vua Trắng tạivị.

16…. Tc5!17.b4

Nếu 17.Tc5 Hc5 18.Xc2 a5 tiếp đó là Xd5 vàXhd8 rất ưu thế cho Đen.

17…. Hxa318.Txc5 Mxc3

Với đe dọa 19….Hc119.Te2 Hb220.Mg1 Ma221.Xd1 Xxd1+22.Txd1 Xd8

Trắng không thể đi 23.Mf3 vì 23….Xd1.23.f4 Ha1

Thế là Đen đã hoàn thành đòn phối hợp ban đầu với

16….Tc5! và bây giờ không có gì khó để tính toán. Tấtcả những nước đi của Trắng thực tế như bắt buộc vìcũng không có mấy nước biến để xem xét.

24.Td2 Mc325.Txc3 Hxc3+26.Vf2 Xxd127.Mf3 Hxc5+28.Vg3 Xxh129.Hxh1 He3

Và L.Steiner đã sớm đầu hàng. [Như 30.He1Hxf4+ 31.Vf2 Mh4 32.Hd2 Hxd2+ 33.Mxd2 Vc734.Mc4 b5 35.Md6 f6 36.exf6 exf6 -+ Frizt11)

1.e4 c52.Mf3 Mc63.d4 cxd44.Mxd4 Mf65.Mc3 d66.Te2 e67.0–0 a68.Te3 Hc79.f4 Ma5

Đen bắt đầu một âm mưu tranh nước tiên nên tốt

nhất nên 9….Te710.f5 Mc411.Txc4 Hxc412.fxe6 fxe6 ((Hình 132)

Emanuel Lasker - Vasja Pirc [B85]Moscow Moscow, 1935 [82]

XABCDEFGHY 8r+l+kvl-tr(7+p+-+-zpp'

6p+-zppsn-+&5+-+-+-+-%4-+qsNP+-+$3+-sN-vL-+-#2PzPP+-+PzP"1tR-+Q+RmK-!

xabcdefghyH132

13.Xxf6 gxf614.Hh5+ Vd8

15.Hf7 Td7Nếu 15….Te7 16.Mf5 Xe8? 17.Md6 Td6

18.Tb6. Còn như 16….Hc7 17.Tb6!!16.Hxf6+ Vc717.Hxh8 Th618.Mxe6+ Hxe619.Hxa8 Txe3+20.Vh1 1–0

Đen đầu hàng.Cuộc tấn công của trắng rõ ràng là không chống đỡ

nổi!

BÀI HỌC THỨ MƯỜI BA

Tấn Công Bên Cánh Hậu

Trái ngược với tấn công bên cánh Vua, cuộctấn công bên cánh Hậu diễn ra im ắng và không có sựhy sinh lớn. Nhưng ở đây cũng có sự phối hợp hànhđộng giữa các quân và đây là vấn đề quan trọng nhất.

Những điều kiện tiên quyết chó phép mộtcuộc tấn công bên cánh hậu có kết quả là:a) Sự yếu kém hàng chốt đối phương (xem ván cờ

Taimanov- Suetine trong bài học thứ năm).b) Có nhiều chốt hơn bên cánh hậu sẽ cho phép tạo

được những con chốt thông gây khó khăn cho đốiphương.

c) Kiểm soát những cột mở và những đường chéo.d) Giành những điểm mạnh để từ đó các quân có

thể xâm chiếm trận địa địch.Cần nhấn mạnh một điều là cuộc tấn công bên

cánh Hậu không phải chỉ hạn chế ở cánh đó thôi mà cònliên kết với khu trung tâm và đôi lúc nó phát triển sangcả bên cánh Vua nữa.

Bây giờ chúng ta lần lượt xem những phương cách

chủ yếu tấn công bêncánh Hậu.

a- Tấn công vào những con chốtyếu

Szabo –Taimanov1.d4 Mf62.c4 e63.Mc3 Tb44.a3 Txc3+5.Txc3 0–06.f3 Me87.e4 b68.Mh3 Ta69.e5 Mc610.Ha4 Ma5 (Hình 133)Laszlo Szabo - Mark Taimanov [E27]

Schiavno Zdroj Schiavno Zdroj, 1950 [83]XABCDEFGHY

8r+-wqntrk+(

7zp-zpp+pzpp'6lzp-+p+-+&

5sn-+-zP-+-%4Q+PzP-+-+$3zP-zP-+P+N#2-+-+-+PzP"

1tR-vL-mKL+R!xabcdefghy

H133Đen tập trung quân tấn công bên cánh Hậu.

11.Te3 f612.Td3 fxe513.Tg5

Không đi được: 13.de Tc4 14.Tc4 Hh4.13…. Hc814.dxe5 h615.Te3 d516.Hc2 Mxc4

Cuộc tấn công của Taimanov đã mang lại kết quả,tuy nhiên cũng phải canh chừng bên cánh Vua.

17.Txc4Quân Mã này đe dọa ghê quá nên phải diệt

17…. Txc418.Hg6 Xf519.Txh6 Xxe5+20.Vf2 Xe2+21.Vg3 Hd7

Cuộc tấn công của Đen bên cánh hậu đã giànhthắng lợi cả trung tâm rồi cánh Vua nữa. Để kết thúcĐen phải quyết định tiến chốt thông ở trung tâm xuống.

22.Mg5 Mf623.Xhe1 Xe824.Xxe2 Txe225.h4 e526.Vf2 Tc427.Xd1 c528.h5 d429.Xe1 d330.Vg1 Tb331.Me4 Mxe432.Xxe4 Xe633.Hg4 d2

34.Txd2 Hxd235.c4 Hd1+36.Vh2 Hd637.f4 Tc238.Xe3 Td139.Hf5 Txh540.Xxe5 Xxe5 0–1

Trắng đầu hàng.Kế hoạch chiến lược của quân Trắng trong ván cờ

sau đây rất đáng học tập: trong khi chồng cặp Xe ở cộtc, Trắng đã buộc đối phương phải tạo ra một con chốtyếu ở c6, sau đó con chốt này bị vây và bị bắt.

Petrosian - Krogius1.d4 Mf62.Mf3 g63.c4 Tg74.Mc3 d55.Tg5 Me46.cxd5 Mxg57.Mxg5 e68.Mf3 exd59.e3 0–0

10.Td3 Mc6Đen khai cuộc với một kế hoạch khốn khổ và thụ

động. Cơ may của Đen là chơi c7-c6, f7-f5, Md7-f6-e4, tiếp theo là g7-g5, đi như vậy trong thực tiễn nhữngtay kiện tướng hiện đại đã chứng tỏ rằng nó có khảnăng phản công.

Một thái độ thụ động trước đối phương đã coi nhưlà thua nữa ván cờ.

11.0–0 Me712.b4

Đây là một cuộc tấn công mà người ta gọi là chơikhởi đầu bằng một quân yếu. Mặc dù theo nguyên tắcchúng ta phải tấn công nơi nào mà chúng ta có quânmạnh nhất, nhưng ở đây cột c đã mở và việc đẩy chốt blên cho phép, trong trường hợp này, thực hiện một cuộctấn công chiến lược với phương pháp sử dụng nhữngchốt yếu kém hơn.

12…. Tf5Theo ý kiến Petrosian, nước yếu là 12….Tg4.

13.Txf5 Mxf514.b5 Hd615.Hb3 Me7

16.Xfc1 Vh8?Đen đi nước chờ đợi vô tích sự

17.Xc2 h618.Xac1 c619.Ma4 Xab820.g3

Đi nước này, Petrosian đã viết: “Không có gì tôiphải vội vã, tôi bảo vệ chống lại một nước nguyhiểm bất ngờ chiếu bí ở hàng thứ 1”

20…. Vh721.Mc5 Xfd8

Giá bắt buộc phải trả lại một con chốt yếu. Cũngthế thôi, nếu 21….b6 22.Md3 cb 24.Xc8 Xc8 25.Xc8Mc8 26.Mf4 Me7 27.He8 tình thế của quân Đen đangnguy khốn.

22.Txc6 Txc623.Ha4

Tấn công chốt c.23…. Hf624.Vg2 Xa825.Mb7 Xe826.Ma5 g5

Cuối cùng thì bên Đen quyết định phản công nhưngđã quá muộn! (Hình 134)

Petrosian - Nikolai V Krogius [D91]

Ch URS Tbilisi, 1959 [84]XABCDEFGHY8r+-+r+-+(

7zp-+-snpvlk'6-+p+-wq-zp&5sN-+p+-zp-%4Q+-zP-+-+$3+-+-zPNzP-#2P+R+-zPKzP"

1+-tR-+-+-!xabcdefghy

H13427.h3 Hf528.Mxc6 He429.Xc5 f5

30.Hc2 Mxc631.Xxc6 f4

Cuộc phản công của Đen không có gì nguy hiểm vìcác quân Trắng đã chiếm những chỗ tốt.

32.exf4 gxf433.g4 Txd4

Quân Tượng đã trở nên linh hoạt, nhưng không giúpích gì cho Đen được nữa.

34.Hd2 Tg735.Xe1 Ha436.Hxd5 Xxe137.Mxe1 Xf838.Mf3

“Quân Trắng rất tập trung và giành chiếnthắng. Trong khi đó quân Hậu đen không có mộtnước hay nào để đi”. Petrosian đã viết như thế.

38…. Vh839.Xc7 a640.Hb7 Xg841.Mh4 1–0

Đen đã chới ván cờ quá thụ động từ đầu đến cuối.Sau đây là một ví dụ hay về sự phản ứng khi bị

đối phương tấn công bằng những quân thiểu số.Taimanov – Neschmetdinov

1.d4 d52.c4 c63.Mf3 e64.cxd5 exd55.Mc3 Mf66.Tg5 Te77.Hc2 Mbd78.e3 0–09.Td3 Xe810.0–0 Mf811.Xab1 a512.a3 Me413.Txe7 Hxe714.b4 axb415.axb4 Mg616.b5

Trắng đi nước này là Logich nhưng không phù hợpvới tình thế, đáng lẽ nên đi 16.Xfe1.

16…. Tg417.Md2 Mxd2

18.Hxd2 Mh4XABCDEFGHY8r+-+r+k+(

7+p+-wqpzpp'6-+p+-+-+&

5+P+p+-+-%4-+-zP-+lsn$

3+-sNLzP-+-#2-+-wQ-zPPzP"1+R+-+RmK-!

xabcdefghy18….Mh4!

Đe dọa 19….Tf3 nếu 19.Te2 Th3! 20.gh Hg521.Tg4 Mf3 Taimanov đã đi 19.f3 nước cờ tuyệt vọngvà thua, không đền bù được một con chốt nào.

Tóm lại, nếu đối phương liều lĩnh mở mộtcuộc tấn công với thiểu số thì các bạn hãy phản côngquyết liệt vào cánh Vua!

b- Đa số chốt

Romani Elio - Mikhail Tal1.d4 Mf62.c4 e63.Mc3 c54.d5 exd55.cxd5 d66.Mf3 g67.g3 Tg7

Rất nhiều vấn đề hiện đại về khai cuộc được nêu radưới dấu hiệu của nguyên tắc về sự đền bù. Ngay từnước thứ 5, hình thái của cuộc chiến chiến lược đãthoáng hé lộ điều này. Quân Đen có một đa số chốtcánh Hậu và Đen tin tưởng vào quân Tượng ở g7 sẽphát huy tác dụng đa số Chốt này.

Nguợc lại, Đen phải nhường ưu thế lực lượng ởtrung tâm cho Trắng và phải canh chừng con chốt yếu ởd6.

8.Tg2 0–09.0–0 a610.a4 Mbd7

11.Md2 Xe812.Mc4 Mb6

Ngăn chận Trắng lên Tượng f4 tăng cường gây sứcép vào chốt d6.

13.Me3 Mg414.Hb3 Xb815.h3 Mxe316.Txe3 Md717.Me4 He718.Tf4 Me519.Hb6

Quân Trắng quyết bằng bất kỳ giá nào phải ngănchận cho được nước b7-b5 của Đen nhưng nước đitrên chỉ mất nước mà thôi.

19…. Mc420.Hb3 b521.axb5 axb5 (Hình 135)

Romani Elio - Mikhail Tal [A64]Italien Italien, 1957 [85]XABCDEFGHY8-trl+r+k+(

7+-+-wqpvlp'6-+-zp-+p+&

5+pzpP+-+-%4-+n+NvL-+$3+Q+-+-zPP#2-zP-+PzPL+"1tR-+-+RmK-!

xabcdefghyH135

22.g4 Bất cứ lúc nào cũng phải xem chừng những cái bẫy

hoặc những đe dọa chiến thuật bất ngờ. Vì thế 22.Mc5sẽ bị quật lại bởi 22….g5!

22…. Txb223.Mxd6

Đến đây, chúng ta đang ở cao điểm của tình hình:hai đấu thủ đã thực hiện được kế hoạch chiến lược củamình. Giờ đây chỉ cần những phương pháp chiến thuậtđể buộc tiến chốt.

Trắng sẽ yếu nếu: 23.Xb1 Td4 24.e3 Tg7 v.v..

23…. Txa124.Mxc4

Nếu 24.Me8 Te524…. Xa825.Mb6

Tránh đã tránh bẫy 25.Hb5 he2 26.Tf3 Ta6!25…. Xa526.d6 Ha727.Tc6

Đáng lẽ phải đi 27. Mc8 và 28.Td527…. Te628.Hc2 Xb829.Md5 Txd530.Txd5 Xa431.e3 Tg732.Tc6

Cần tăng cường trung tâm bằng Xd1. Giờ đây quânĐen cần phải tiêu diệt chốt trắng d6 và làm cho cácchốt của mình được sáng giá.

32…. Hb633.Td5 Xxf4!34.exf4 Hxd6

35.He4 Xd836.Tc6 b4Cứ tiến xuống 37.Ta4 Hd438.He7 Tf639.Hb7 Hxf440.Tb3 c441.Tc2 Te542.Hg2 b343.Tb1 c3 0–1 Trắng đầu hàng.Trong ván cuối sau đây cũng vậy. Trắng chỉ “mơ

tưởng” ngay từ lúc khai cuộc, sẽ tạo cho mình một conchốt thông!

Đây là một trong những thành tích đáng chú ý nhấtcủa Vassily Smyslov.

Smyslov - Szabo1.c4 Mf62.Mf3 g63.d4 Tg74.g3 0–05.Tg2 d5

6.cxd5 Mxd57.0–0 c58.e4 Mf69.e5 Md510.dxc5 Mb411.Mc3 M8c612.He2 Hd313.Xd1 Hxe214.Mxe2 Mxe515.Mxe5 Txe516.Th6 Xe817.Xd2 Mc618.Mf4 Tf519.Xe1 Tg720.Txg7 Vxg721.a3 g522.Md5 Xed823.Xed1 Tg424.f3 Te625.b4 h626.Vf2 Xd7 (Hình 136)

Vasily Smyslov - Laszlo Szabo [D74]

Hastings Hastings, 1954 [86]XABCDEFGHY8r+-+-+-+(

7zpp+rzppmk-'6-+n+l+-zp&

5+-zPN+-zp-%4-zP-+-+-+$

3zP-+-+PzP-#2-+-tR-mKLzP"

1+-+R+-+-!xabcdefghy

H13627.Mc3!

Càng có ít quân thì chốt thông trong tương lai càngít gặp trở ngại.

27…. Xxd2+28.Xxd2 Xd8

Đen không muốn nhường cột này cho đối phương.29.Xxd8 Mxd8

30.f4 gxf431.gxf4 Tb332.Ve3 Vf633.b5 e5

Nước 33….Ve6 không đi được 34.c6 Vd6 35.b6Mc6 36.Tc6. Nếu như 34….bc 35.bc Vd6 36.Mb5tiếp theo là c6-c7.

Đây là một ví dụ rất mới vì mọi chiến lược đều tùythuộc vào một điểm chiến thuật.

34.Me4+ Ve635.c6 exf4+36.Vxf4 Txc637.Mc5+ Vd638.Mxb3 cxb539.h4 Mc640.Txc6 Vxc641.Vg4 b442.axb4 Vb543.Md4+ 1–0

Đen đầu hàng.Và để kết thúc phần này, xin đưa thêm một ví dụ có

vẻ nghịch lý thông thường mặc dù rằng những đặc thù

về thế tĩnh của vị trí phải là nền tảng của kế hoạch chiếnlược, nhưng ở đây lại cần phải xem xét tất cả những đặcđiểm có thể cảm giác được.

Ở đây sẽ xác nhận rõ là “con quỷ không phảikhủng khiếp như người ta tưởng tượng”

Frederick D Yates - Alexander Alekhine [B40]The Hague (08) The Hague (08), 1921 [87]

XABCDEFGHY8-+-+-trk+(

7zpp+-+-zpp'6-+-+l+-+&

5+-+-wqp+-%4-zPP+p+-+$3zP-+-+-+-#2-+-+-zPPzP"1+-+QtRLmK-!

xabcdefghyH137

Nhìn vào ván cờ, cảm giác đầu tiên ai cũng nghĩ

rằng quân Trắng có những cơ may tốt đẹp vì rằng nó cóđa số chốt bên cánh Hậu. Nhưng sau khi:

23…. Hc3!24.Hc1 Hxc125.Xxc1 Xd8!

Người ta thấy rằng mọi ưu thế của Trắng đều đãbiến mất vì:

1. Quân Đen kiểm soát cột mở2.Vua Đen có thể giành phần chủ động trong cuộc

chiến đấu trong khi đó Vua Trắng thấy rõ đường đi đãbị các chốt của nó chắn bít lối

26.g3 Vf727.c5 Vf628.Tc4 Tc829.a4 g530.b5 f431.Vf1 Xd232.Ve1 Xb233.gxf4 gxf434.Te2 Ve535.c6 Txc636.Xxc6

Ở trên, nước 31.bc thì quân Đen sẽ mở cuộc tấncông với 31….f3 32.Td1 e3.

36…. Te637.Td1 Xb138.Xc5+ Vd439.Xc2 e340.fxe3+ fxe341.Xc6 Tg442.Xd6+ Ve543.h3 Th5 0–1


c- Kiểm soát những cột mở vànhững đường chéo

Efim Geller - Vladimir Simagin [D41]Moscow Moscow (2), 1951 [88]

XABCDEFGHY8-+rwq-trk+(7zpl+n+p+p'

6-zp-+pvlp+&5+-+-+-+-%4-+-zPPvL-+$3+-+L+N+-#

2P+-+QzPPzP"1+-tRR+-mK-!

xabcdefghyH138

16.Ta6! Txa617.Hxa6 Xxc118.Xxc1 Ha819.Td6 Xd820.e5 Tg721.Xc7

Nước xâm nhập quen thuộc vào trận địa đốiphương

21…. He422.Md2 He1+23.Mf1 Mf8

Nếu 23….Mb8 24.Hc8!

24.Hxa7 Th625.Xxf7 Hb126.He7 Xc827.Xxh7 Mxh728.Hxe6+ Vg729.Hd7+ Vg830.Hxc8+ Vg731.Hc7+ Vg832.e6 1–0

Áp lực trên đường chéo chống cánh Hậu là tưtưởng chiến lược chủ yếu của khai cuộc Catalan và củaphòng ngự Ấn Độ cổ (xem ván cờ Teschner – Tal trongbài học thứ ba và ván cờ Romani – Tal trong phần bmới rồi).

d- Những điểm mạnh

Jose Raul Capablanca - Alexander Alekhine[D63]

Buenos Aires WCh (21) Buenos Aires WCh(21), 22.01.1927 [89]

XABCDEFGHY8-+rwq-trk+(7+l+-vlpzp-'

6p+-+psn-zp&5+psn-+-+-%4-+-sN-+-vL$

3zP-sN-zP-+-#2-zP-+LzPPzP"1+-tRQ+RmK-!

xabcdefghyH139

15.b4!Đuổi quân Mã đang đứng tại c5 là điểm tốt nhất,

nhưng Trắng đã làm yếu ô c4 và đây sẽ trở thành điểmmạnh đối với Đen. Chắc chắn các ô a5 và c5 cũng đềuyếu đối với Đen, nhưng quân Trắng không thể lợi dụngđược những điểm yếu này.

15…. Mcd7!16.Tg3

Đáng lẽ phải đi 16.Mdb3 để trả lời với 16….Mb6bằng 17.Ma5

16…. Mb617.Hb3 Mfd518.Tf3 Xc419.Me4 Hc820.Xxc4

Tốt nhất: 20.Hb1 tiếp đó là Md220…. Mxc421.Xc1 Ha822.Mc3 Xc823.Mxd5 Txd524.Txd5 Hxd525.a4 Tf626.Mf3 Tb227.Xe1

Nếu 27.Xd1, Alekhine định sẽ chơi 27….ba!28.Ha4 Mb6 29.Xd5 Ma4 30.Xd1 Mc3 31.Xe1 Xc432.Td6 Me4 33.Te7 f6.

Còn nếu 27.Xb1, quân Đen sẽ kiên quyết lợi dụngviệc thiếu phòng ngự hàng thứ nhất: 27….Ma3!28.Hb2 Mb1 29.Hb1 Hb3 30.Hf1 ba 31.h3 a3 và

quân Đen thắng.27…. Xd8

Bây giờ đây, chính cột d là cột quan trọng nhất.28.axb5 axb529.h3 e530.Xb1

30.e4 sẽ cho phép cuộc kháng cự dài lâu.30…. e431.Md4 Txd432.Xd1 Mxe3 0–1


BÀI TẬP 49 - 54

XABCDEFGHY8-+-+K+-+(7+-+-+-+-'6-+-+-+-+&5+-+-+-+-%4-+N+-+-+$3+-+-+-+-#2-+-+-zp-+"1+-+-+k+-!xabcdefghy49.Trắng đi trướcXABCDEFGHY8-+-+-+-+(

7+-+-mK-+n'6-+-+-+-+&5+-+-+-+-%

4-+-+-+-+$3+-+-+-+-#2P+-+-+-+"1+-+-+-mk-!xabcdefghy50.Trắng đi trướcXABCDEFGHY8-+-+-+-+(

7mKP+n+-+-'6N+-mk-+-+&5+-+-+-+-%4-+-+-+-+$3+-+-+-+-#2-+-+-+-+"1+-+-+-+-!xabcdefghy51.Trắng đi trướcXABCDEFGHY

8-sn-+-+-+(7+-+-mk-+p'6p+-+pzpp+&5+pzPp+-+-%4-+-zP-zPP+$3+-+NzP-+-#2P+-+K+-zP"1+-+-+-+-!xabcdefghy52.Trắng đi trướcXABCDEFGHY8-+-+-+-+(7+-+-+-vl-'

6-+-+-mk-+&5+-+-+-+-%4P+-+K+P+$3+-+-+-+-#2-+-+-+-+"

1+-+-+-+-!xabcdefghy53.Trắng đi trướcXABCDEFGHY8-+-+-+-+(7mk-+-+-+-'6-+-+-+-+&

5+pmK-+-+-%4p+-+-vL-+$3zP-+-+-+-#2-+-+-+-+"1+-+-+-+-!xabcdefghy54.Trắng đi trước

BÀI HỌC THỨ MƯỜI BỐN

Nghệ Thuật Phòng Ngự

Ngay từ khi khai cuộc, chúng ta thường đứngtrước nhiều vấn đề phòng ngự. Trước hết với bản chấtlo dự phòng, đó là việc tăng cường khu trung tâm, đưaVua vào chỗ an toàn, phong tỏa dãy chốt đối phương,kiểm soát các cột mở và đường chéo. Nhưng, thườngtrong những vị trí như thế, lộ ra những đe dọa chiếnthuật và những điểm hoàn toàn bất ngờ.

Nói gọn lại, ngay khi bắt đầu ván cờ, ngườita nhiều hay ít bắt buộc phải giải đáp những vấn đề vềphòng ngự, tuy nhiên khi người ta chuyển sang trungcuộc thì tầm quan trọng của những khả năng phòng ngựcàng tăng lên. Không phải bao giờ ta cũng nắm đượcphần chủ động, hoặc đôi khi kế hoạch tấn công của tabị thất bại và dù muốn dù không chúng ta cũng phảichuyển sang phòng ngự.

Còn trong khi tấn công, cần phải khảo sátnhững phương pháp phòng ngự của đối phương, khôngđược đánh giá thấp những phương pháp này và tìmcách tránh né hoặc làm suy yếu nó.

Như các bạn đã thấy, tấn công và phòng ngựliên quan một cách chặt chẽ.

Đương nhiên tim của chúng ta rất hồi hộp phấnchấn khi chúng ta mở một cuộc xáp chiến. Đặc biệtkhông một người khác nào tỏ ra vui sướng khi bắt buộcphải phòng ngự, phải chịu đối phương tấn công mình,dù chỉ tạm thời bị đối phương chi phối. Nhưng cờ Vualà một cuộc đấu tranh quyết liệt mà không ai có thể luônluôn tiên liệu được mọi tình huống và cũng không ai cóthể chiến thắng mãi. Chính vì vậy mà đối thủ phải nắmcho vững khoa học phòng ngự và sẵn sàng trong mọitrường hợp cần thiết khi đấu cờ, chuyển sang thế phòngngự với một sự dẻo dai, bình tĩnh và kiên nhẫn.

Cũng dễ hiểu thôi, khi nói phòng ngự đòi hỏimột thái độ tâm lý sâu sắc, thần kinh vững chắc để chịuđựng những đòi hỏi của tình thế. Chúng ta không thểluôn làm được tất cả mọi điều chúng ta mong muốn,nhưng chúng ta phải cố gắng làm những gì phù hợp vớitình thế. Nói gọn lại là muốn có trình độ cao của cờ Vuathì phải có khả năng chơi phòng ngự.

Nhưng cũng như nghệ thuật tấn công, việctruyền đạt và tiếp thu nghệ thuật phòng ngự vô cùng

khó khăn. Nhà trường giỏi nhất, phong phú nhất làsự thực hành. Tuy nhiên mỗi đấu thủ cờ đều phải làmquen với những nguyên tắc chủ yếu về phòng ngự.

Để có thể thành công trong việc đẩy lùi mộtcuộc tấn công của đối phương cần:1. Phải quan tâm kịp thời ngay từ khi mất quyền chủ

động và phải nhạy bén cảm giác trước mối nguyhiểm gần kề.

2. Xây dựng một kế hoạch phòng ngự thích hợp vàtiến hành tập hợp, liên lạc giữa các quân.

3. Nhạy bén thấy trước những phương pháp chiếnthuật khi bố trí quân của đối phương.

4. Nếu có thể thì gây khó khăn lớn nhất cho đốiphương khi thực hiện kế hoạch, nhưng đồng thờicũng chuẩn bị đòn phản công.

5. Cố gắng tiết kiệm quân phòng ngự để có thể thêmlực lượng trừ bị dành cho cuộc phản công.Bây giờ mời các bạn hãy xem các nguyên tắc lô-

gich và căn bản này được thực dụng trong thực tiễn.Alexey Sokolsky - V Makogonov [B11]

Kiev Kiev, 1944 [90]XABCDEFGHY

8rsn-wq-trk+(7zpp+-vlpzpp'6-+p+psn-+&5+-+p+-+-%4-+-+P+-+$

3+-sNP+QzPP#2PzPP+-zPL+"1tR-vL-+RmK-!

xabcdefghyH140

Theo vị thế này, quân Đen đã chơi. 9…. Ma6!!Đi nước này chúng ta phải cho đến hai chấm than!

Vì nó thể hiện rõ là Đen rất nhạy bén, cảm giác được từxa sự đe dọa về vị trí của Trắng. Mà một sự đe dọakiểu như thế rất khó nhận ra. Sự đe dọa chiến thuật rấtdễ nhận ra còn sự đe dọa về vị trí thì đôi khi cực kỳkhó khăn phát giác.

Quân Trắng có cặp Tượng tạm thời chưa đóng vaitrò gì quan trọng vì vị trí còn bị đóng kín. Thế mà Đen

đã nhận rõ là Trắng sẽ tìm cách mở đường, ném nhữngcon chốt vào cánh Vua để giành một ưu thế về khônggian.

Để ngăn chận lực lượng xung kích chốt của Trắng,nước đi f7-f5 rất cần thiết, nhưng nó sẽ làm yếu chốte6. Chính vì vậy mà quân Mã ở ô b8 phải được mangvề c7 để bảo vệ.

Thế là nhờ những khảo sát kỹ đã giúp Đen chơinước cờ Mã lên a6.

Như chúng ta đã thấy, quân Đen đã phát hiện rấtgiỏi từ xa kế hoạch của đối phương, đấy là điều kiệndẫn đến thành công trong phòng ngự. Nhưng tiếc thay,thường thường người ta phát hiện những đe dọa nàyquá trễ. Mặc dù thế nhưng đừng thất vọng mà phải anủi rằng: “Thà trễ còn hơn không phát hiện được”….

Sau đây là những nước tiếp theo của ván cờ. 10.He2 Mc7 11.f4 Md7 12.g4 Mb6 13.e5 f5Chận đứng đám chốt này lại! 14.exf6 Txf6

15.Td2 He7 16.Vh1 Xae8 17.g5?Một cuộc phòng ngự điều khiển bởi người có máu

lạnh (rất bình tĩnh) thường mang lại một kết quả tâm lýbất ngờ. Bên tấn công đâm ra mất kiên nhẫn, cảm giácbị chế nhạo vì “bên kia” vẫn chống cự lại mình.

Tệ hơn nữa là bên tấn công vẫn tiếp tục công mộtcách máy móc thay vì anh ta để nhiều thời gian suy nghĩnắm lại tình thế xem có nên chuyển sang phòng ngựkhông.

Đây là một trường hợp như thế: Quân Trắng tinrằng mình có một vị trí tốt hơn hẳn nên phải chơi chothắng. Nhưng anh ta quên chú ý là Đen cũng đạt đượcmột điểm mạnh ở f5.

Tốt nhất Trắng nên đi 17.Xae1 để tiếp theo Md1và Tc3

17…. Td4 18.Md1 g6 19.c3 Tg7 20.Me3 Mb5Lên đường hướng đến f5! Mỗi hoạt động của Đen

đều chính xác và tiết kiệm 21.Mg4 Md6 22.Xae1 Mf5 23.Hf2 Ma4Quân Đen giờ đây chuyển sang thế phản công quyết

định chiến trường: 24.Tc1 Mc5 25.Xd1 d4 26.c4 e5!

Cần phải giải phóng các điểm yếu càng nhanh càngtốt. Để có thể chiếm lấy ô e3 coi đó là mục tiêu thì phảimở cột e: 27.fxe5 Txe5 28.Mxe5 Hxe5

29.Tf4 He7 (hình 141)XABCDEFGHY

8-+-+rtrk+(7zpp+-wq-+p'6-+p+-+p+&

5+-sn-+nzP-%

4-+Pzp-vL-+$3+-+P+-+P#

2PzP-+-wQL+"1+-+R+R+K!xabcdefghy

H141Chúng ta thấy rằng chiến lược phòng ngự của bên

Đen đã giành thắng lợi: những điểm yếu ở các ô e3 vàd5 khiến cho tình thế của quân Trắng về chiến lược làkhông cứu vãn được.

Sau đây là đoạn tàn cuộc30.Xfe1 Mxd331.Xxd3 Hxe1+ 0–1

(32.He1 Xe1 33.Vh2 Xe2 34.Xb3 Mh4) Trắngđầu hàng.

Tất cả những nguyên tắc cơ bản được trình bày đãáp dụng trong ván cờ này và giành thằng lợi.

Với ví dụ sau đây, chúng ta sẽ xem xét rõ hơnnguyên tắc tiết kiệm.

Teichmann – Chigorin

XABCDEFGHY8-+-wq-trk+(7zp-zp-+pzpp'6-trn+p+-+&5+p+n+-+-%4-+-zP-+-+$

3+QvLLzPP+-#2PzP-+-zP-zP"1+-mKR+-+R!

xabcdefghyH142

14.Xdg1Mở đầu một cuộc tấn công cánh Vua. 14…. a5 15.f4 f5!Tăng cường vị trí của Md5, việc làm suy yếu chốt

e6 ở đây không quan trọng. 16.Xg3 a4 17.Hd1 Mcb4

18.Tb4 Mb4 19.Xhg1 Xf7Quân Đen đã thành công trong việc chận đứng

cuộc tấn công của đối phương với những phương tiệntiết kiệm và vẫn giữ được ưu thế bên cánh Hậu.

20.Tb1 a3Mở đường phản công. 21.ba Md5 22.Hb3 b4 23.ab Xb4 24.Hd3 c5! 25.dc Ha5 26.Tc2Trắng hiểu rõ với nước đe dọa Xfb7 thì làm cách

nào con chốt a2 cũng phải mất. 26…. Ha2 27.f3Để cặp Xe có thể tham gia phòng ngự. 27…. Xc4 28.X1g2 Xd7Đây là một trường hợp hiếm thấy: quân Xe đảm

nhiệm việc phòng ngự lại tham gia vào cuộc phản công.

29.c6! Xc6 30.Hd4Đe dọa chiếu bí! Nhưng, như ví dụ trong ván cờ

Voskanjan – Simovitch (bài học thứ 11) chiến thuậtkhéo léo bật ra giành thắng lợi.

30…. Ha3 31.Vd2 Xc2 32.Vb1 Xd4 33.Vb1 Xd4 34.Xg7 Vf8 35.Xg8 Ve7Trắng đầu hàng. Đôi khi người ta đứng trước tình trạng tấn

thoái lưỡng nan: chấp nhận phòng ngự thụ động hay coithường việc mất quân, chuyển sang một cuộc tấn côngsắc bén?

Vấn đề này các bạn cũng đừng trông đợi“những cách chỉ dẫn hoàn toàn”. Đôi khi một sự phòngngự dẻo dai thụ động vẫn giữ cân bằng.

Alexander Koblents - Mikhail Tal [A97]Riga Riga, 1957 [91]XABCDEFGHY

8r+l+-trk+(7zppzp-+-zpp'6-+-zp-+q+&5+-+Pvl-+-%4-+-+-+-+$

3+R+-+-zP-#2PzP-+-zPLzP"1tR-vLQ+-mK-!

xabcdefghyH143

Kế hoạch của Trắng rất rõ: khi đối phương đi b7-b6, vì Đen sớm muộn gì cũng phát triển Tượng c8, thìlúc đó Trắng sẽ đi Te3 rồi Xc1 tạo một sức ép mạnhlên cột c. Nhưng quân Đen không muốn cứ mãi thụđộng!

16…. Tf5Cũng có thể đương đầu với nước 16….Tg4 17.f3

Tf517.Xxb7 Tc2!

Để gây khó khăn cho việc xuất Tượng c1

18.Hd2 Xae819.Xxc7 Td3

Tránh cạm bẫy: nếu 19….Td4 20.Hd4 Xe1 21.Tf1Td3 22.Th6! và Trắng thắng. Giờ đây nước đe dọa là20….Td4

20.Hb4 a5!21.Ha4

Bắt đầu một cuộc điều động chiến thuật sắc bén21…. Txg3

Nếu 21….Xf2 22.Vf2 Hf6 23.Vg1 (không đi23.Tf3 Td4 rồi Tf1) Td4 24.Te3 và Trắng vẫn giữ vữngưu thế lực lượng.

22.hxg3 Xe1+23.Vh2 Te424.Te3

Nếu 24.Te4 Hh5 25.Vg2 Hh124…. Hh5+25.Th3 Xxe326.Xxg7+

Xe phải hy sinh để cứu thua.26…. Vxg7

Nếu 26….Vh8 27.Hd4 Xf2 28.Vg1 và rồi nước

chiếu rút của Trắng vô cùng lợi hại.27.Hd4+ Vg828.Hxe3 Tf529.g4 Txg430.Xg1 Xxf2+

Lần thứ 3 hy sinh Xe trong một ván cờ31.Vh1 Hxd5+32.Tg2 Hd2 [32….Hh5+ 33.Th3

Hd5+ 34.Tg2 Hd2 35.Hxd2 Xxd236.Tf3 h5 37.Txg4 hxg4 38.Xxg4+ Vf7 39.Xa4

½–½ chessgames.com]33.Hxd2 Xxd234.Th3 h535.Txg4 hxg436.Xxg4+ Vf737.Xg2 (hình 143b)

XABCDEFGHY8-+-+-+-+(7+-+-+k+-'

6-+-zp-+-+&5zp-+-+-+-%

4-+-+-+-+$3+-+-+-+-#

2PzP-tr-+R+"1+-+-+-+K!xabcdefghy

H143bĐến đây hai đấu thủ bắt tay đồng ý hòa. Nếu có thể phải làm cho cuộc tấn công

của đối phương trở nên khó khăn nhất, đó là mộtnguyên tắc vô cùng quan trọng của phòng ngự. Rấtthường xảy ra tình trạng là khi một đối thủ đã chiếm ưuthế thì thường tỏ ra chủ quan rối bắt đầu chơi một sốnước không được kỹ lắm.

Emanuel Lasker - Wilhelm Steinitz [C62]Ch World (match) New York (USA) (8.104),

09.01.1896 [92]XABCDEFGHY

8r+-vlqtr-mk(7zp-+l+-+p'

6-+-zp-zp-+&

5+psnPzpPzp-%4n+p+P+L+$

3+-zP-vLNsN-#2PzPR+-+PzP"1+-+QtR-mK-!

xabcdefghyH144

Rõ ràng là tình thế bên Trắng đang lâm nguy. Trướchết Lasker tìm cách mở một cuộc phản công vào cánhVua.

25.h4 gxh426.Mxh4 Md327.Xf1

Nếu 27….Xee2 M3b2!27…. Maxb228.Hf3 Tb629.Vh2 Xg830.Th6 He731.Mh5 Te832.Hh3 Ma4

33.Tf3 Mac534.Xe2 Md7!

Một nước đề phòng trước rất hay, nó đảm bảo việcbảo vệ Vua và cho phép Đen hành động kiên quyết vàocánh đối diện.

35.g3!Để cho phép Mã về cánh Hậu nhanh nhất

35…. a536.Mg2 b437.Me3 Xc838.Md1 Txc339.Mxc3 Td440.Td2 M7c541.Hh4 Txh542.Txh5 Xb843.Md1 Ma444.Txa5

Tương đối hay nhất, quân Trắng tìm cách gây khókhăn phức tạp cho đối phương bằng tất cả các lựclượng của mình. Sự hy sinh chất này cho phép Trắngdiệt con chốt thông nguy hiểm.

44…. Xa8

45.Td2 c346.Txc3 Mxc347.Mxc3 Txc348.Xf3 Mc149.Xc2 Mxa250.Xfxc3 Mxc351.Xxc3 Xgc8

Mặc dù Lasker rất dẻo dai kháng cự, nhưng quânĐen vẫn thắng ván cờ….

52.Xb3 Xa2+53.Vh3 Xac254.Xb6 X2c355.Tg6 Xd856.Xb7 Hb757.Hf6 Hg758.Hd8 Hg859.Hf6 ½–½

Chiếu liên tục thường là cái phao để cứu mạng bênphòng ngự.

Chiến lược trung tâm và đơn giản hóa thế cờ lànhững chủ đề chính của bên phòng ngự. Chúng ta hãyxem xét ván cờ sau đây:

Tamas Georgadze - Alexander Koblents [B43]Tbilisi ½f-USSR ch GEO (1), 1956 [93]


7+q+nvlpzpp'6p+lzpp+-+&5+p+-+-zP-%4-+-+P+-+$

3zP-sN-vL-+-#2-zPP+QzPLzP"1+-+R+RmK-!

xabcdefghyH145

16…. Mc5Đen phải tích cực tiến lên vì Trắng đe dọa f2-f4,

Xf3-h3 và Hh5 đưa đến một cuộc tấn công nguy hiểm17.Tc1 a518.b4 axb419.axb4 Ma4

20.Xd3 g6!Với những nước đi tích tắc kiểu này, im ắng thôi và

có phần chắc chắn có một tầm quan trọng rất lớn vềmặt phòng ngự. Sau khi 21.Hg4 và 22.h4, quân Đenvẫn có cơ hội tranh tiên với h7-h5 trước khi thành lũychốt bảo vệ bị phá vỡ.

21.Md1Bên tấn công muốn giữ lại các quân để tăng cường

cho cuộc tấn công. Trắng dự tính chơi f2-f4 rồi sau đóMf2-g4.

21…. Xfd822.Hg4 d5!

Cuộc phản công vào trung tâm, thứ vũ khí tốt nhấtchống lại phần lớn các cuộc tấn công vào bên cánh.

23.e5 d4!Quân Đen muốn bất cứ giá nào cũng đổi Xe

24.Txc6 Hxc625.Xxd4 Xxd426.Hxd4 Xd827.Hf4 Mc3

Loại quân Mã ở d1 vì nó sẽ nhảy lên e3 rồi g4.28.Mxc3

Bắt buộc!28…. Hxc329.Te3 Xd530.Xb1 Hxc2

Không nên bắt chốt e5 vì nó sẽ mở đương chéo lớnra cho đối phương.

31.Xc1 Xd1+32.Xxd1 Hxd1+

Thắng lợi của chính sách đơn giản hóa của quânĐen. Trắng còn giữ lại quân Tượng “xấu”. Các conchốt Trắng đứng trong các ô đen sẽ dễ dàng là mụctiêu.

33.Vg2 Hb3 34.Td2 Hd335.h4 Vf8

Khi cuộc tấn công đe dọa Vua thì Vua phải rời khỏivùng nguy hiểm.

36.Te3 Ve837.Vh2 Hc338.Hf3 Vf8

Trở về chỗ trú ẩn.39.Vg3 Hxb4

40.h5 gxh541.Hxh5 He4!

Khi Hậu đã chiếm khu trung tâm thì không gì sợnữa!

42.Tf4 Hd3+43.Te3 b4 0–1

Và Trắng đầu hàng vì chốt thông xuống phong Hậu.Cho dù có bị tấn công mạnh mẽ, bên phòng ngự

không phải chỉ có lo tránh né những đe dọa trực tiếp,mà còn phải tìm những điểm yếu của bên tấn công đểphản công bằng những biện pháp thích hợp.

Rudolf Spielmann - Paul Keres [C11]Noordwijk (18.06.38) 07, 1938 [94]

XABCDEFGHY8r+l+k+-tr(

7vl-+nwqp+-'6p+n+p+p+&

5+p+pzPP+p%4-zP-+-+-zP$

3zP-sNL+NwQ-#

2-+P+-+P+"1tR-vL-mK-+R!

xabcdefghyH146

Cuộc tấn công của Trắng dường như rất nguy hiểm:nếu 14….gf 15.Tf5 ef 18.Md5 Hd8 17.e6

Nhưng Keres đã lấy điểm ngắm vào chốt trung tâmcủa đối phương.

14…. Tb8!15.fxg6 Mdxe516.gxf7+ Hxf717.Mg5 Hf618.Xf1 Mg419.Hf3 Hxc3+20.Vd1 Hg721.He2 Xf8

Phải đổi quân Xe tấn công này dù phải lỗ 1 chốt.22.Xxf8+ Vxf823.Mxe6+ Txe624.Hxe6 Mf2+25.Ve1 Mxd3+

26.cxd3 0–1Trắng đầu hàng.Ví dụ sau đây cho những “nguồn tin” có giá trị cho

việc phòng ngự.Igor Bondarevsky - Vasily Smyslov [E20]

3, Leningrad URS ch 3, Leningrad URS ch,1947 [95]

XABCDEFGHY8rsn-+-trk+(7+-+-+p+p'

6p+-vl-wqp+&5+p+lsN-+P%4-+pzPpzP-+$3+-+-zP-+Q#2PzP-vL-+P+"1+LtR-mK-+R!

xabcdefghyH147

19…. Xa7!

Nước phòng thủ hàng ngang thứ 7 cũng rất thườnggặp. Đi nước này để cản trở sự đe dọa chốt h5-g6

20.0–0Không còn hy vọng gì việc đẩy chốt xáp trận: 20.g4

He6 21.f5 Hf6! và cuộc tấn công đến đây không dễ giatăng.

20…. Hd8!Chơi nước cờ cao tuyệt! ý tưởng là để đối phó với

21.f5 f6 22.Mg4 g5, khóa chặt thế cờ. Như đã có nói,một phương pháp như vậy thật tuyệt đối với loại vị trínhư thế này.

21.hxg6 fxg6 22.f5 Hc8 23.fxg6Trắng không có khả năng nào nữa để tăng cường

cho cuộc tấn công và nhẫn nhịn để đổi Hậu, tất nhiênviệc này cũng là việc làm của bên phòng ngự

23…. Hxh3 24.Xxf8+ Vxf8 25.gxh3Như Averbach đã nhắc nhở, đến đây quân Đen có

thể chơi 25….Xg7 26.Vh1 Te5 27.de Xg6 28.Xf1

Ve7 29.Xf4 Ve6 30.Te4 Te4 31.Xe4 Mc6 32.Tc3Xg5….Trong cả hai trường hợp, cuộc cờ đều cân bằng.

25…. Txe5?Sau nước đi yếu nhất này (so với hai trường hợp

trên) nhưng rồi ván cờ cũng đi đến chỗ hòa.Trao đổi quân để chuyển sang tàn cuộc là thủ đoạn

chiến thuật của bên phòng ngự (đặc biệt là đưa ván cờvào tàn cuộc Tượng khác màu hoặc tàn cuộc Xe). Loạitàn cuộc nảy rất khó, vì về phương diện kỹ thuật khómà cụ thể hóa một ưu thế do kinh nghiệm mang lại. Đốivới loại tàn cuộc này, bên phòng ngự gây khó khăn chođối phương cao độ, ngay cả nếu tàn cuộc này có thuacũng vậy.

(26.dxe5 Xg7 27.Tb4+ Ve8 28.Xd1 Xxg6+29.Vh2 Tc6 30.Xd6 Md7 31.Xxg6 hxg6 32.Td6 Vf733.Vg3 Ve6 34.Vf4 Mxe5 35.Txe5 g5+ 36.Vxg5Vxe5 37.h4 b4 38.h5 Td7 39.Tc2 Tf5 40.Td1 ½–½ )

Samuel Reshevsky - Alexander Alekhine[E46]

AVRO AVRO, 1938 [96]XABCDEFGHY

8r+-tr-+k+(7zp-+-+-zpp'6-zp-+p+q+&5sn-zP-+-+-%4-+P+p+-+$3vL-zP-+-+-#2P+-+Q+PzP"1tR-+-+RmK-!

xabcdefghyH148

24.Xf4 bxc525.Txc5 Mc626.Xxe4 Xd2

Không được: 26….e5 27.Xf1 và Trắng có một áplực nguy hiểm trên cột f.

27.Hxd2 Hxe428.Xe1 Hxc429.Hd6 Xc830.Hxe6+ Hxe631.Xxe6 Vf7

32.Xd6 a533.Vf2 Me734.Td4 Mf535.Xd7+ Ve636.Xa7 Mxd437.cxd4 Xc2+38.Vf3 Xxa2

Alekhine không còn gì khác hơn phải chịu một tàncuộc Xe, vì việc giành thắng lợi đòi hỏi đối phương phảicó một trình độ kỹ thuật cao

39.Xxg7 Xa3+40.Ve4 h541.Xg6+ Vf742.Xh6

Trắng đi nước này không hay, đúng hơn thì 42.Xg5 để rồi h4 và g3

42…. Xa243.Vf3 Xa3+44.Vf2 Xd345.Xxh5 a4!

Đen giăng một cái bẫy có tính chất tâm lý cho đốiphương, như đối phương tham lam muốn giữ đủ 3 chốt

thì dính bẫy. Còn như Trắng bằng lòng với 2 chốt thì sẽthắng! Ví như sau: 46.Xa5 Xd4 47.Vg3 Ve6 48.h4, haichốt sẽ “chạy” cuống thành Hậu.

46.d5?Ôi, chốt đã đi!

46…. a347.Xh7+ Vf648.Xa7 Ve549.Xa5

Nếu 49.h4 Vf5 và rồi Vua đen ở giữa 2 chốt.49…. Xd2+50.Vf3 Xd3+51.Ve2 Xb352.Vf2 Xb2+53.Vg3 Xb3+54.Vh4 Xb255.Vh3 a256.d6+ Vxd657.g4 Vc658.Vg3 Vb659.Xa8 Vb560.h3

Nếu 60.h4 thì Đen sẽ chiếu hàng ngang.60…. Vb461.Vf4 Xc262.Xb8+ Vc363.Xa8 Vb4 ½–½

Ván cờ hòa.Khi người ta tin chắc rằng một cuộc tấn công của

đối phương sẽ bị bẻ gãy thì người ta tìm cách khiêukhích:

Koblents – AlexandrovXABCDEFGHY

8-+r+-trk+(7zpl+n+-zpp'6-zp-+-+-+&

5+-zpp+p+q%4-+-zPn+-+$

3zPP+LzPN+-#2-vL-+QzPPzP"1+-tRR+-mK-!

xabcdefghyH149

17.... f4Quân trắng thấy ngay là nó có thể làm chủ trước

cuộc tấn công bằng nước di giành thế 18.Ta6 Nhưngsau một hồi suy nghĩ nó lại quyết định:

18.Tb5 fxe319.Txd7 exf2+20.Vf1 Xxf321.Hxf3 Ta6+22.Xc4 Hxh223.Te6+

Chính với nước chiếu trung gian này mà Trắng phảitính kỹ

23…. Vh824.Txc8

Trắng tin rằng cuộc chiến đã chấm dứt nhưng….24…. Md2+!25.Vxf2 Mxf326.dxc5 Txc427.Txc4 Mh428.Th3 Hf4+

29.Vg1 Hxc4Hai đấu thủ chạy theo thời gian nên đều đi sơ, đáng

lẽ Đen phải đi 29….bc30.c6! Hc231.Xxd5

Đến lượt Trắng đi nhầm. Đáng lẽ phải đi: 31.Xc1Hb2 32.Xe1 với nước đe dọa đôi ở c7 và Xe8 chiếu bí.

31…. h632.Xd7 Hxb233.c7 Hc1+34.Vh2 Vh7![35.c8/H Hc8 36.Xxg7+ Vxg7 37.Tc8 Vg6

Fritz11]Đen thắngTrong ván cờ sau đây, Đen có ý tưởng phòng ngự

xuất phát từ việc muốn thu hút các quân đối phươngvào một ổ phục kích rồi lợi dùng tình thế sơ hở để táobạo mở một cuộc phản công. Điều cay nhất là để thựchiện được kế hoạch này Đen phải đem Vua của mình ralàm “mồi nhử” đối phương.

Efim Geller - Max Euwe [E26]Zurich Zurich (2), 1953 [97]

XABCDEFGHY8-+rwqntrk+(7zpl+p+-zpp'6-zp-+pzp-+&5+-+-+P+-%4-+nzPPtR-+$3zP-+L+-sN-#2-+-+-+PzP"

1tR-vLQ+-mK-!xabcdefghy

H15016….. b5!17.Xh4 Hb618.e5 Mxe519.fxe6 Mxd320.Hxd3 Hxe621.Hxh7+ Vf722.Th6 Xh8!

Ở nước thứ 16 của bên Đen đánh dấu sự khởi đầu

của kế hoạch chiến lược phòng ngự của nó, còn nướccuối cùng Xh8 là một điểm chiến thuật mạnh nhằm làmcho Hậu lạc xa, nhất là xa điểm c2.

23.Hxh8 Xc224.Xc1 Xxg2+25.Vf1 Hb326.Ve1 Hf3 0–1

Trắng đầu hàng.Paul Keres - Giuseppe Stalda [C32]

corresp. corresp., 1934 [98]XABCDEFGHY8-+-+-+-+(7zp-+-+-+k'

6Lzp-zp-wq-zp&5+-+P+Pzp-%4-+-+-sn-zP$3+-+-+Q+-#2PzPr+-+-+"1+-+-+-tRK!

xabcdefghyH151

Theo hình thì Xe đen đã xuống hàng ngang thứ 2,Hậu Đen kiểm soát đường chéo lớn, Mã đen đặc biệtđóng chốt rất tốt ở f4. Còn quân Trắng chắc hẳn cómột áp lực ngược lại trên cột g, nhưng Tượng ở a6 thìsai lạc xa và người ta không rõ Hậu trắng sẽ đi đứngnhư thế nào để có thể dẫn đến hành động phối hợp vớicác quân khác (trong tàn cuộc Hậu và Vua chống mộtVua đơn độc, một mình Hậu cũng không thể chiếu bíVua nếu không có sự giúp đỡ của Vua mình) Vua trắnghiện tại đang đứng ở một nới không an toàn lắm.

Hãy quan sát, bằng cách nào từng bước Keres cảithiện được tình thế với các quân của mình và đưa đếncuộc phản đòn đối phương, điều này rất đáng học tập.

34.He4Cản gián tiếp nước đe dọa 34….Hb2, sẽ đưa đến

tình thế như sau nếu Đen bắt chốt 35.He7 Hg7 36.f6thắng.

34…. Xd235.Xc1!

Quân Xe được đặt ở điểm mà tầm hoạt động của

nó rất lớn.35…. h5

Để Vua có nhiều chỗ đi.36.Tf1

Tượng thụ động sẽ đóng vai trò phòng thủ.36…. Xd437.He8 g4!

Việc rình rập những điểm yếu trong trận địa đốiphương bao giờ cũng quan trọng. Ở đây là điểm h4

38.Vg1! Sai lầm nếu đi nước “linh hoạt” 38.Xc7 Vh6

39.Hg8 vì 39….Hh4 40.Vg1 Me2 41.Te2 Hg3 42.Vf1Xf4

38…. Vh6Nhằm bắt chốt d

39.Xc7 Xd140.Xc4!

Ngăn cấm sự xâm nhập của Hậu đen ở d4 và tấncông con Mã lợi hại

40…. Mh3+41.Vg2 Hxb2+42.Te2 Xg1+

43.Vh2 Xh1+ ½–½Ván cờ hòa. Thường thường ý tưởng phòng ngự được dấu kín.

Chỉ sau khi đã khám phá ra được mũi nhọn (mũi nhọntrên đầu chữ i) thì người ta mới có thể biết phòng ngựnhư thế nào cho hiệu quả.

Mikhail Botvinnik - Max Euwe [D27]Netherlands It, Groningen, 1946 [99]

XABCDEFGHY8-+-+r+k+(7+-+-+-+-'

6-+-tR-wQpzp&5+-zp-+-+q%4-+P+p+-+$3zP-+-zP-+-#2-zP-+P+-+"1+-+-+-mK-!xabcdefghy

H152

Trắng như thua mất thôi.Nếu Xe trắng đi thì chốt thông tiến tới với sự hổ trợ

của Xc8 (trong các tàn cuộc Xe, chỗ đứng của Xe là ởphía sau các chốt thông), còn như Vua đi thì Vua đenchiếm điểm e5. Nhưng Botvinnik đã tìm ra nước cứunguy lạ thường.

41.Ve3 Ve542.Xc2 c343.Vd3 Xd8+

Đen không còn có thể chơi cho Trắng bị “kẹt thiếunước đi”, vì Trắng có thể bắt chốt: nếu 43….Xc744.Xc3 Xc3 45.Vc3 Ve4 46.Vc4 Vf4 47.Vd4 Vg448.ve5 Vh4 49.Vf6 Vg4 50.Vg6 h4 51.Vf6 h3 52.g6h2 53.g7 h1/H 54.g8/H hòa.

44.Ve3 Xd445.Xxc3 Xxe4+46.Vf3 Xxh447.Xc6!

Đỉnh cao của phòng ngự: phản công vào chốt g6.47…. Xf4+48.Ve3 Xe4+49.Vf3 Vf5

50.Xf6+ Vxg551.Xxg6+ ½–½

Ván cờ hòa.Chúng ta hoàn tất việc nghiên cứu chủ đề của chúng

ta với vài ví dụ nữa, trong các ví dụ này chúng ta sẽ thấynhững hoạt động chiến thuật đặc biệt để có một giảipháp cho những vấn đề về phòng ngự.

Makogonov - ChekhoverNhư hình 153, quân Đen thua thôi. Nhưng trước

khi đầu hàng tại sao ta không thử giăng một cái bẫy chođối phương?

V Makogonov - Vitaly Chekhover [E32]URS-ch10 Tbilisi, 12.04.1937 [100]

XABCDEFGHY8-+-+r+k+(7+-+-+-+-'

6-+-tR-wQpzp&5+-zp-+-+q%4-+P+p+-+$3zP-+-zP-+-#

2-zP-+P+-+"1+-+-+-mK-!xabcdefghy

H153Và Đen đã đi:

35…. Hg4+36.Vf2?

Lỗi lầm do đi nhanh vì gần hết giờ, nếu 2.Vf1 thìthắng lợi đảm bảo chắc chắn.

36…. Xf837.Xd8 Hh4! + 0–1

Đến đây quân Trắng đầu hàng.Tình hình “bí nước” (Pat) thường là sự thoát nạn khi

lực lượng bị giảm sút.Ván cờ tàn Sagoriansky - Tolush

XABCDEFGHY8-+Q+-+-+(7+-+-+-+-'6-+-+r+-+&

5+-+-+-sn-%

4-+-+-zpk+$3+-+-+-zp-#2-+-+-+-+"1+-+-+K+-!xabcdefghy

H1541.Hc4Quân đen muốn thắng ngay lập tức nên đã chơi 1…. Vh3Đi nước này, Đen gài một cái bẫy mà Trắng buộc

phải mắc, nhưng Tolush đã quên một khả năng là Trắngsẽ bị “Pat”.

2.Hf4 g2 3.Vf2 Xf6 4.Vg1!Nếu 4….Xf4 hoặc nếu 4….Mf3 5.Hf3 Xf3 6.Pat!

BÀI TẬP 55 - 60

XABCDEFGHY8-+-mk-+-+(7+p+qsn-tr-'

6-+pzpR+p+&5+-+-zp-sNp%4-zP-+-+-zP$3tr-zPP+-+Q#2P+-+-+-+"

1+-+-+RmK-!xabcdefghy55.Trắng đi trướcXABCDEFGHY

8-+-tr-+k+(7zp-+-+r+p'

6-+p+Q+p+&5+-zp-vL-+P%

4-+NzpP+-+$3+Pwq-+-+-#2P+P+-vl-zP"1+-+RtR-+K!xabcdefghy56.Trắng đi trướcXABCDEFGHY8r+-+-+-tr(

7zp-+Rvlk+p'6-+p+-zp-+&5wq-+-+-+l%4-+-+-+-+$

3+-sN-+N+P#2P+PzP-zPP+"1tR-+Q+-mK-!


8-+-+-+-+(7+-+-vL-zpp'6-+-+-+-+&

5zpp+PzppzP-%4l+-+p+-+$3zP-+-+-+-#2P+-+KzP-zP"1+-mk-+-+-!xabcdefghy58.Trắng đi trướcXABCDEFGHY8-+-+-+-+(7+-vl-+pzp-'6K+-zp-+-+&5zp-+-+P+-%4P+-+-+-+$3+-+-+-zP-#2-+-+-+-+"

1+-mk-+-vL-!xabcdefghy59.Trắng đi trướcXABCDEFGHY

8Rtrk+-+-tr(7+p+-wqpzp-'

6-wQpzp-+-zp&5+-+-zpP+-%4-+P+P+-+$3+-+-+-+-#2-+P+-+PzP"1+R+-+-+K!xabcdefghy60.Trắng đi trước

BÀI HỌC THỨ MƯỜI LĂM

Ván Cờ Trong Những Vị Thế CânBằng.

Khi hai bên cùng chơi khai cuộc một cách đúngđắn, và không bên nào đạt được một ưu thế về vị trí thìtriển vọng ở phần trung cuộc đồng đều cho cả hai bên.

Khi một đấu thủ có được một vài ưu thế, thìkhông có gì khó khăn để tìm ra con đường để tiếp tục,khám phá một kế hoạch để tấn công. Nhưng anh taphải xử sự như thế nào khi trên bàn cờ không thấy cónhững chỗ yếu của đối phương, khi mà vị thế có vẻ cânbằng?

Với những ví dụ sau đây, chúng ta thử giải thíchcái cách mà người ta tiến hành khi gặp tình huống nhưvậy:

Samuel Reshevsky - Vasily Smyslov [D15]02, USA-URS radio-m ;HCL 27 02, USA-URS

radio-m ;HCL 27, 1945 [101]XABCDEFGHY

8r+-+-trk+(

7+l+nvlpzpp'6-wq-+psn-+&5zp-zp-+-+-%4PzpLzP-+-+$3+N+-zPN+-#

2-zP-vLQzPPzP"1tR-+R+-mK-!

xabcdefghyH155

Hai đấu thủ đã hoàn thành việc triển khai cáclực lượng. Ván cờ cân bằng.

Ở trung tâm, quân Trắng có được ô e5 nhưngkhông có ý nghĩa gì đặc biệt vì việc kiểm soát ô e4 lạithuộc đối phương. Ngay ô yếu b5 cũng không phải làưu thế của Trắng.

Trong những tình thế loại này, người ta người takhông tìm kế hoạch dài hạn mà tự bằng lòng với việcđiều động lặng lẽ các quân để cải thiện vị trí của chúng.Nhưng việc làm này phải cảnh giác đừng để đối phươngcó thể bất ngờ tấn công.

15.Te1 Mở đường cho Xe

15…. Xfd8Quân Xe bị tê liệt ở f8

16.Tb5Với ý định đưa Mã f3 lên e5, rồi e4. Điều này, về

mặt nguyên tắc là một ý đồ đúng, tuy nhiên trước hếtphải đi Xac1.

16…. Td5!17.Mbd2 Hb7!

Một kết quả mới: quân Mf3 bị ghim và Đen phongtỏa trung tâm đối phương.

18.Mc4 Mb619.Mce5?

Tránh đổi Mã ở b6, nhưng đi nước này là một lỗinhẹ (tạm thời). Tốt hơn nên đổi Mã b6 giờ đây nhắmđến ô a4.

19…. Me420.dxc5 Mxc521.Md4!

Để tháo gở áp lực vào chốt g2, trước mắt thì đốiphương không bắt được nó: thật vậy, nếu 21….Tg2

22.f3 Th3 23.Tc621…. Xdc822.f3 Mb323.Mxb3 Txb3

Đen đã đạt được một vài kết quả làm cho Me5 “trơtrọi”, quân Xa1 vẫn còn trong góc bảo vệ chốt a4, vànó bị ngăm cấm không đi được Xac1 khiến cho Đencân bằng.

24.Xd3 Tc225.Xd2 b3

Bất ngờ Đen lại mạnh hơn, con chốt Trắng b2 bị “indấu”. Cần học tập cách của Smyslov điều động quânđể nhanh chóng gia tăng ưu thế.

26.Tf2 Tb427.Xd4 Md528.Md3 e5!

Một đòn phối hợp bất ngờ!29.Mxe5 Tc330.Mc4

Hy sinh con chốt vì nếu 30.bc Mc3 31.Hd2 Mb532.ab b2. Con Chốt b giá trị bằng Xe.

30…. Txd4

31.exd4 Hc7Kỹ thuật giành thắng lợi rất khó vì cặp Tượng rất

mạnh.32.Tg3 Ha733.He5 Mb434.Md6 Xf835.He3 Xad836.Hc3 He737.Xe1 Hg538.He3 Hg639.Me4

Trắng đi nước này dẫn đến việc mất chốt d4. Tốtnhất là 39.Mb7, tuy nhiên Smyslov cho rằng đi như vậycũng thua: 39.Mb7 Xc8 40.Ma5 Td3 41.Xd1 Tb542.ab Hb6 43.Mb3 Hb5….

39…. Txe440.Hxe4 Mc241.Hxg6 hxg642.Xc1 Mxd4

Và cuối cùng Đen đã thắng ở nước thứ 71.(43.Tc7 Xd5 44.Tc4 Xc8 45.Ta6 Xe8 46.Vf1

Mc2 47.Vg1 Xe1+ 48.Xxe1 Mxe1 49.Vf2 Mc2

50.Ve2 Xc5 51.Tg3 MT4 52.Td3 g5 53.Te4 Xc454.Te1 Vf8 55.Tc3 f6 56.g4 Ve7 57.Vd2 Vd6 58.Ve2Md5 59.Txa5 Xxa4 60.Te1 Xa2 61.Vd3 XxT262.Vc4 Xe2 63.Tg3+ Mf4 64.Vxb3 Xxe4 65.fxe4Ve5 66.h4 Vxe4 67.hxg5 fxg5 68.Vc4 Vf3 69.Te1Vxg4 70.Vd4 Vf3 71.Ve5 g4 0–1).

Trong ván cờ sau đây, Trắng không có nhữngtham vọng ngay từ khai cuộc mà chỉ là từng bước cảithiện vị trí các quân mình và khiêu khích để tạo trongtrận địa địch một số điểm yếu nho nhỏ.

Smyslov,Vassily - Djurasevic,Bozidar [A12]1.c4 Mf62.g3 c63.Mf3 d54.b3 Tf55.Tg2 e66.0–0 Mbd77.Tb2 Te78.d3 0–09.Mbd2 a510.a3 h611.Hc2 Hb6

(108913) Smyslov,Vassily - Djurasevic,Bozidar[A12]

YUG-URS Belgrade, 1956 [102] XABCDEFGHY

8r+-+-trk+(7+p+nvlpzp-'

6-wqp+psn-zp&5zp-+p+l+-%4-+P+-+-+$

3zPP+P+NzP-#2-vLQsNPzPLzP"1tR-+-+RmK-!

xabcdefghyH156

12.Tc3!Vị thế cân bằng, Trắng tìm cách cải thiện vị trí các

quân, mặc dù sự tăng cường này chưa có mục tiêuchính xác, vì những phạm vi của cuộc chiến sắp tới khómá hình dung được. Nhưng điều động quân như vậy là

chuẩn bị tốt cho cuộc chiến tranh giành vị trí sẽ xảy ra.12…. Xfd813.Hb2

Gây áp lực trên đường chéo lớn.13…. Mc514.Td4 dxc4

Nhằm mở rộng tầm hoạt động của Tượng f5.15.dxc4 Hc7]16.b4 axb417.axb4 Mcd7

Khá hơn là: 17….Mce4.18.Xxa8 Xxa819.c5 Hb820.Mc4 Te421.Th3!

Để có thể sau khi 22.Md2 Tf5, sẽ lại khống chếtrung tâm với Tg2. Trong loại hình thế này, người takhông ngừng đặt ra cho đối phương nhiều vấn đề mới.Đừng để cho đầu óc đối phương yên nghĩ! Nếu nó đãgiải đáp xong vấn đề này thì lại đặt ra những vấn đềkhác!

21…. Tf5

22.Txf5 exf523.Xd1 Hf824.Me3!

Buộc Đen phải làm yếu đường chéo a1-h824…. g625.Me5 Xd826.M5c4 Xa827.Tc3 Hc828.Hb3 Me829.Tb2 Xa630.Hd3

Cuối cùng Trắng ưu thế về vị trí đã cảm giác rõ,trong ưu thế này, Trắng chiếm được cột d.

30…. Mdf631.Md6 He6

Nếu 31….Hc7 32.Me8 và 33.Hd732.Mxb7 Xa233.Hc3 Tf834.Md8 Hc835.Mc4 Xa736.Mb6 Hc737.Hc4

Không chính xác, tốt nhất nên 37.Xd7!37…. Tg738.f4 Vh739.Te5 1–0

Đen đầu hàng.Trong những ví dụ trước, người thắng cuộc đã

thành công sau một cuộc dò dẫm chuyển thế, chiếmđược ưu thế. Nhưng người ta cũng còn gặp nhữngtrường hợp vị thế cân bằng, bỗng một đấu thủ đột ngộtchuyển thế tấn công. Dĩ nhiên trong trường hợp này,đấu thủ đó phải tính toán rất chính xác.

Vsevolod Rauzer - Mikhail Botvinnik [B72]Russia Ch URS, Leningrad, 1933 [103]

XABCDEFGHY8r+-tr-+k+(

7zppwq-zppvlp'6-+-zp-snp+&5+-+-+-+-%4-+l+PzP-+$

3+-sN-vLL+-#

2PzPPwQ-+PzP"1+-tR-tR-mK-!

xabcdefghyH157

Quân đen đã vượt qua được những khó khăn trongkhai cuộc: vị thế cân bằng. Trắng không thể chơi tứckhắc Md5 vì Chốt b2 sẽ chết. Mặt khác, nếu Trắng đitrước Xb1 thì sẽ bị quân Đen đánh trả với nước Xac8.Thế thì Trắng không thể sử dụng thế mạnh tương đốicủa điểm d5. Vị trí các quân khác cũng cân bằng nhưnhau. Tuy nhiên Botvinnik đã thử đặt một vấn đề chođối phương

15…. e516.b3

Với nước này Trắng gây ra cơn giông bão.Botvinnik ghi chú rằng Trắng không đánh giá cao nhữngcơ may của mình thì phải chịu sự cân bằng với 16.fe tiếpđó là Hf2

16…. d5!Khởi sự một đòn phối hợp rất phức tạp.

17.exd5 e4!

18.bxc4 exf319.c5 Ha520.Xed1

Đến đây Trắng không còn sáng suốt để nhìn baoquát tình thế: với 20.Hd3! Mg4 21.Me4 f5 22.Mg5,Trắng vẫn còn cơ may cân bằng.

20…. Mg4!21.Td4

21.Me4 sẽ có lộc hơn, nhưng những lỗi lầm củaTrắng có những cơ sở tâm lý: một sự đảo ngược bấtngờ, cuộc chiến có thể làm sụp đổ tinh thần của một taycờ giàu kinh nghiệm nhất.

21…. f2+22.Vf1

Nếu 22.Vh1 Xd5 23.Md5 f1/H!22…. Ha6+ 23.He2 Txd424.Xxd4 Hf625.Xcd1 Hh4

Di chuyển từ c7 đến h4, quân hậu thật linh hoạt!26.Hd3 Xe827.Xe4 f5!

Đánh những đòn sấm sét!28.Xe6 Mxh2+29.Ve2 Hxf4 0–1

Và quân Trắng đã đầu hàng vì nếu 30.Xf1 Mf131.Vf1 Xe6 32.de6 He5! Trắng không được một sựđền bù nào với sự thua chất.

Người ta cũng gặp những trường hợp haibên đều có những chỗ yếu và như vậy là vị thế hai bêncân bằng. Nhưng một sự cân bằng như thế đôi khi cóthể là một sự nhầm lẫn.

Vasily Smyslov - Vasily Panov [C87]Moscow-ch ;HCL 12 Moscow-ch ;HCL 12,

1942 [104]XABCDEFGHY

8-+-+-+rmk(7+-+rvl-+p'

6p+qzpl+p+&5+p+-zp-+-%4-+-+Pzp-+$

3+PzPR+P+P#

2PwQL+-vLP+"1+-+R+-mK-!

xabcdefghyH158

Theo vị thế ở trên thì chốt d6 yếu, chốt c3 cũng yếucòn vị trí các quân khác thì dường như cũng cân bằng.Tuy nhiên một lần nữa ngườita thấy rằng khi hai ngườicùng làm một việc thì đó không phải là một việc giốngnhau, Smyslov đi:

32.c4! Với nước hy sinh chốt rất đẹp này, Smyslov đã

thành công trong việc “làm linh hoạt” các quân.32…. bxc433.bxc4 Txc434.Xc3 Hb535.Tb3 Xb736.Xdc1 Tf737.Hc2 He8

Nếu 37….Tb3 38.Xb3 Hd7 39.Xb7 Hb7 40.Xb1Hd7 41.Hc4 và vị thế của Trắng ít gặp khó khăn hơn.

38.Txf7 Hxf7

39.Xc7Việc hy sinh chốt đã cho kết quả xâm nhập được

Xe xuống hàng 7.39…. Xxc740.Hxc7 Xf841.Xc6 He642.Xxa6 g543.Xa7 Xf744.Hd7 Hf6

Con chốt thông cách xa đứng trên cột a, giờ đây vôcùng nguy hiểm.

45.a4 h546.a5 g447.hxg4 hxg448.Hxg4 d549.Th4 Hc650.Xxe7 Hc5+51.Vh2 Xxe752.Tf6+ Vh753.Hh5+ Vg854.Hh8+ Vf755.Hg7+ Ve8

56.Hxe7+ Hxe757.Txe7 1–0

Đen thua.

BÀI TẬP 61 - 66

XABCDEFGHY8-+KvL-+-+(7+P+-+-+-'6-+k+-+-+&5+-+-+-+-%4-+-+-+-+$3+-+-+-+-#2-+-+-+-vl"1+-+-+-+-!xabcdefghy61.Trắng đi trướcXABCDEFGHY8-+-+-+-+(7+-+-+-+-'

6-+-+-zp-+&5+-+-mk-zp-%

4-+K+-+-zp$3+-+-+P+P#2-+-+-+P+"1+l+-+L+-!xabcdefghy

62.Đen đi trướcXABCDEFGHY8-+-+-+-+(7+-+-+-+-'

6-+-mk-mK-+&5+p+p+P+-%4-+-vl-+p+$3zpP+-+-+-#2P+-+-zP-+"1+-+L+-+-!xabcdefghy63.Trắng đi trướcXABCDEFGHY

8-+-+-+-+(7zp-+l+-+-'

6-zp-mk-zpp+&5+-+-+-+-%4-+-zp-zPP+$3+-+P+-+-#

2P+PmK-+-sN"1+-+-+-+-!xabcdefghy

64.Đen đi trướcXABCDEFGHY8-+-+-+-+(7+-zp-+-+-'

6lzp-zp-mk-+&5+-zPP+p+-%

4-zP-mKpzPp+$3+N+-zP-zP-#

2-+-+-+-+"

1+-+-+-+-!xabcdefghy65.Trắng đi trướcXABCDEFGHY8-+-+-+-+(7+-+-+-+-'6-+-+-+-+&5+-+-+-+-%4-+-+-+-+$

3+-+-mK-+p#2-+-+N+-mk"

1+-+-+-+-!xabcdefghy66.Trắng đi trước

BÀI HỌC THỨ MƯỜI SÁU

Sự Chiến Thắng Của LogichToán Học

Có rất nhiều vấn đề đã được viết để nói về vấnđề tàn cuộc. Thật thế, vì khi còn ít quân, có thể phântích một cách chắc chắn vô số chuyện cờ tàn. Mọi đấuthủ cờ muốn chơi giỏi đều phải đặc biệt quan tâm đếngiai đạon này của ván cờ.

“Nghệ thuật điều khiển tàn cuộc là hòn đáthử vàng để thử xem sự hoàn thiện kỹ thuật củamọi đấu thủ chơi cờ”, mới đây ĐKT Kotov đã nóinhư thế.

Không có ngoại lệ: tất cả những nhà vô địchthế giới trong lịch sử cờ Vua, tất cà những ĐKT đều lànhững nghệ sĩ xuất chúng về tàn cuộc.

Chúng ta đã thấy trong khi khảo sát ván cờgiữa Kotov và Eliskases, ngay từ khai cuộc người ta đãtính đến khả năng buộc thanh toán hết quân để dẫn đếntàn cuộc.

Nói chung thì các đấu thủ trẻ không thích đưa vàotàn cuộc, một số cho rằng chuyển sang giai đoạn này

cuộc cờ sẽ trở nên buồn chán, tẻ nhạt, số khác thì sợrằng đối phương sẽ có ít khó khăn để tìm những cơ hộiđánh trả vì trên bàn cờ còn lại quá ít quân. Nhưngnguyên nhân chủ yếu là những kiến thức về lý thuyết cờtàn của họ quá yếu, tiếp nữa là họ thiếu tự tin trong giaiđoạn này của ván cờ.

Phần trình bày sau đây sẽ đưa ra việc minhhọa những phương pháp quan trọng nhất chiến đấu ởtàn cuộc và chứng tỏ rằng ở đây cũng thế, nguyên tắcvề một sự kết hợp linh hoạt và nhịp nhàng các quân làkế hoạch hàng đầu.

Grigory Levenfish - I Rabinovich1.e4 c52.Mf3 d63.d4 Mf64.Mc3 cxd45.Mxd4 g66.f4 Tg77.e5 Mg48.Tb5+ Vf89.h3 Mh610.Te3 Mc6

11.exd6 Mxd412.Txd4 Hxd613.Txg7+ Vxg714.Hxd6 exd615.0–0–0Grigory Levenfish - I Rabinovich [B71]

Ch URS Leningrad (Russia) (9), 1939 [105]XABCDEFGHY8r+l+-+-tr(

7zpp+-+pmkp'6-+-zp-+psn&5+L+-+-+-%4-+-+-zP-+$3+-sN-+-+P#2PzPP+-+P+"1+-mKR+-+R!

xabcdefghyH159

Đây là vị thế ván cờ mà Trắng đã nhắm đến từ

nước thứ 11: trung cuộc của ván cờ đã được tránhkhéo và bây giờ chúng ta đang ở trước một tàn cuộc.Con chốt d6 bị cô lập và yều vì vậy Trắng phải hướngnhững cuộc tấn công vào những chỗ yếu bắt đầu mộtcuộc bao vây gây khó khăn.

15…. Xd816.Xd2 Te617.Xhd1 Mf518.g4 Me319.Xe1 a6

Nếu 19….Mc4 20.Tc4 Tc4 21.Xed1 và chốt d5coi như mất.

20.Xxe3 axb521.Mxb5 Xxa222.Xxd6 Xxd623.Mxd6

Điều mà người ta gọi là giai đoạn kỹ thuật đã bắtđầu: làm tăng giá trị của ưu thế lực lượng. Nhưng ngườita biết, Lasker đã từng nói: “không gì khó khăn hơnlà đánh thắng một ván cờ đã thắng rõ!”

Câu châm ngôn này cũng có một cơ sở tâm lý:trước một tình thế thắng cuộc, người ta thường chủ

quan tự phụ, cho rằng công việc đã xong rồi. Sự tậptrung giảm đi và bắt đầu chơi một cách vớ vẫn. Ngượclại, đối phương kém lực lượng chiến đấu một cách tuyệtvọng “để sống còn” khiến cho việc thắng lợi khó khănvô cùng và đôi khi anh ta đi nhiều nước rất đặc sắc.

Trong ví dụ này của chúng tôi, Đen cũng đãthăm dò tấn công vào cánh Vua đối phương, nhưngviệc này không giúp ích gì cả: những con chốt thông bêncánh Hậu trắng rất là nguy hiểm.

23…. Xa1+24.Vd2 Xf125.Mxb7 Xxf426.Mc5 Td527.Md3 Xf128.b3 Vh629.c4 Tg230.Ve2 Xb131.g5+

Ngay khi còn rất ít quân, những phương pháp chiếnthuật cũng có thể bất ngờ xuất hiện.

31…. Vg7Nếu không Tg2 sẽ mất.

32.Vf2Phải đuổi quân Tượng đứng quá hay ở g2.

32…. Tb733.b4 Tc834.c5 Tf535.c6!

Tính toán rất chính xác! Con chốt tiến gần xuống ôphong cấp, việc này tạo ra những phương pháp phốihợp bất ngờ.

35…. h6Không đi được: 35….Td3 36.Xd3 Xb4 37.c7 Xc4

38.Xd7!Một thế minh họa rõ tầm quan trọng của hoạt động

của quân Vua khi cờ tàn. Bây giờ thì Vua trắng tự dovới những hoạt động của nó, trong Vua Đen bị hạn chếđến im lìm bất động, vì nếu 38….Vf8 39.Xd8 và c8/H.

36.gxh6+ Vxh637.c7 Xb338.h4 Xc339.Mc5!

Quân Xe bị cắt khỏi chốt, giờ đây người ta sẽ quantâm đến quân Tượng.

39…. Xc440.Xe5 Tg441.Xe4 Xc2+42.Ve3 Tf543.Xf4 Tc844.Xxf7 Xc445.Xf4 1–0

Đen đầu hàng.Từ ván cờ trên, chúng ta có thể rút ra một bài học

như sau:1) Phải luôn luôn quan tâm đến sự ngẫu nhiên của

việc chuyển bất ngờ từ khai cuộc sang tàn cuộc(đấy là thứ vũ khí được chọn trong kho tàng củamọi tay ĐKT).

2) Cũng phải tốt như trong khai cuộc và trung cuộc,ở tàn cuộc, phải cố gắng đưa các quân ở thế linhhoạt nhất.

3) Ở tàn cuộc, Vua phải trở thành một quân linhhoạt và cũng tham gia tấn công nữa.. Chỗ đứng tốtnhất của nó là ở trung tâm bàn cờ.

4) Các con chốt đóng một vai trò chủ yếu trong chỗcuối cùng. Các Chốt thông thì đặc biệt nguy hiểm vì

bước đường phong cấp của chúng không có gì ngăncản khi lực lượng đã giảm thiểu.

5) Ở tàn cuộc, sự yếu kém của chốt có thể quyếtđịnh ván cờ.

Trong ván cờ sau đây, quân Đen chọn mộtnước biến sắc bén. Nhưng quân Trắng phát hiện trongvị thế của đối phương có những điểm yếu đặc biệt cóthể khai thác được ở tàn cuộc. Thế nên nước đi củaĐen thực chất là tự chuẩn bị “một gáo nước lạnh” chotỉnh người ra: thay vì mở một cuộc tấn công đẹp, quânĐen phải chịu đựng một tàn cuộc vất vả.

Alexey Suetin - Evgeni Vasiukov1.e4 c52.Mf3 d63.d4 cxd44.Mxd4 Mf65.Mc3 g66.Te3 Tg77.f3 0–08.Hd2 Mc69.0–0–0 d510.exd5 Mxd5

11.Mxc6 Txc612.Td4!

Đen chờ đợi Trắng chơi 12.Md5 cd 13.Hd5 Hc7với một cuộc chơi dao hai lưỡi. Nước đi trên của Trắngcó một tác dụng tâm lý. Vì thấy đối phương chơi quá“hiền lành” nên Đen quên nước đ1nh trả, tốt nhất:12….e5

12…. Txd413.Hxd4 Hb614.Ma4 Ha515.b3 Xb816.Hc5 Hxc517.Mxc5

Đừng tưởng rằng sau khi đổi Hậu rồi thì cuộc cờmang dáng vẻ của cờ tàn. Ngay sau cuộc đổi quân này,những cuộc tấn công có thể có đặc điểm riêng của trungcuộc. Trong ví dụ của chúng ta sau khi mất hết Hậu vàcả hai Xe nữa lúc đó mới có một tàn cuộc thuần túy.

17…. Xe8Đi Xe để nhường chỗ cho Vua tiến lên trung tâm,

nhưng ở đây có ít hiệu quả vì lý do quân Mã trắng đãđóng chốt một cách lý tưởng tại c5 (đứng trước một

chốt lẻ thì khó mà đuổi đi).18.Xd2 Vf819.Td3 Mb420.a3 Mxd3+21.Xxd3 Tf522.Xc3

Luôn luôn thực hiện cách như thế: hướng cuộc tấncông nhằm vào những điểm yếu.

23…. h523.Xd1 Xed8

Một sự đề nghị đổi quân tai họa vì sẽ khiến choVua trắng đưa vào hoạt động. Nhưng nếu không làmnhư vậy thì Trắng với nước Xd1-d4-a4 càng gia tăngáp lực tấn công.

24.Xxd8+ Xxd825.Ma6 Tc826.Mb4 Tb727.Xc4 Xc828.Vd2 f629.a4 e530.a5 a6Alexey Suetin - Evgeni Vasiukov [B76]

Voroshilovgrad Voroshilovgrad, 1955 [106] XABCDEFGHY

8-+r+-mk-+(7+l+-+-+-'

6p+p+-zpp+&5zP-+-zp-+p%4-sNR+-+-+$3+P+-+P+-#

2-+PmK-+PzP"1+-+-+-+-!xabcdefghy

H160Với nước đi vừa rồi, cuộc tấn công của Trắng

dường như giẫm chân tại chỗ. Phải tìm mục tiêu. Vì vậygiờ đây Trắng quay sang tấn công chốt a6.

31.Md3 Ve732.Xb4 Xc733.Mc5 Tc834.Xb8

Vị trí các quân Trắng đã đẹp rồi!34…. Vd635.b4 Vd536.Vd3 g5

Tuyệt vọng….nhưng không còn phương cách nàochống Xa8!

37.c4+ Vd638.Xa8 g439.Mxa6 Tf5+40.Ve3 Xb741.Xf8 Te642.Xxf6 1–0

Đen đầu hàng.Để chấm dứt, đây là một ví dụ về một tàn cuộc

tuyệt đẹp, được “chạm trổ” bởi cựu vô địch thế giớiLasker.

Tchekover – Lasker1.c4 Mf62.Mc3 e63.Mf3 d54.d4 dxc45.e4 Tb4

6.Tg5Quân Trắng bắt đầu từ đây, chơi để đơn giản hóa

thế cờ, đó là khớp một cách tự động trước nhà vô địchthế giới, hoặc là vì không dám hy sinh một chốt bằngcách chơi 6.e5 Md5 7.Td2 Tc3 8.bc b5 dù rằng kếhoạch này phù hợp với tình thế hơn.

6…. c57.Txf6

Tốt nhất 7.e57…. Hxf68.Txc4 cxd49.Hxd4 Mc610.Hxf6 gxf611.Xc1 Td712.0–0 Xc813.a3 Td614.Me2 Me515.Mxe5 Txe516.Tb5

Đỉnh cao của chiến dịch thanh toán của Trắng.16…. Xxc117.Txd7+ Vxd7

18.Xxc1Bàn cờ đã chuyển sang vắng vẻ như sa mạc, nhưng

trong sa mạc cuộc sống vẫn ngự trị! (hình 161)Vitaly Chekhover - Emanuel Lasker [D37]

Moscow Moscow (4), 15.02.1935 [107]XABCDEFGHY8-+-+-+-tr(

7zpp+k+p+p'6-+-+pzp-+&5+-+-vl-+-%4-+-+P+-+$3zP-+-+-+-#

2-zP-+NzPPzP"1+-tR-+-mK-!

xabcdefghyH161

18…. Xc8!19.Xxc8 Trắng không thể chống lại việc đổi Xe, vì sau khi

19.Xd1 Ve7 20.Xd2 Xd8, bây giờ thì không thể21.Xc2.

19…. Vxc820.b3 Vc7Ở tàn cuộc, tất cả thường tùy thuộc vào một số ưu

thế rất nhỏ bé trong vị trí. Ở đây quân Đen sẽ thắng vìVua đen có thể kín đáo xâm nhập vào cánh Hậu.Ngược lại, nếu con chốt a3 đứng ở a4 thì Trắng cónhiều cơ may thủ hòa ván cờ vì nó có thể với nướcMc1-d3 sẽ thiết lập được một khu vực phòng ngựkhông gì phá vỡ nổi.

Trái lại, với chốt ở a3, thì việc điều động Mã nàykhông thể thực hiện được: như 21.Mc1 thì tiếp là21….Tb2! Còn như 21.a4 Vc6 22.Mc1 Vc5 23.Md3Vd4! thắng.

21.Vf1 b522.Ve1 Tb223.a4 bxa424.bxa4 Vc6!Điều khiển tàn cuộc đòi hỏi một sự chính xác như

toán học: vì như Lasker đã lưu ý, 24….Vb6 25.Vd2Va5 26.Vc2 Te5 27.Vb3! Th2 28.g3 với một cuộc

kháng cự dẻo dai.25.Vd2 Vc526.Mc3Nếu 26.Vc2 Td4! 27.f3 Vc4! Còn nếu 28.Mc4

Vd4 29.Vb3 a5! và cuối cùng Đen bắt chết quân củaTrắng.

Để cuối cùng rồi sẽ có bình luận:26…. Vb427.Mb5 a528.Md6 Vxa429.Vc2 Te530.Mxf7 Txh231.Md8 e532.Mc6 Tg133.f3 Tc534.Mb8 Vb535.g4 Te736.g5 fxg537.Md7 Td638.Mf6 Vc4 0–1 Đến đây Trắng đầu hàng, vì nếu 39.Mh7 Te7.Ván cờ này một lần nữa chỉ cho thấy thiên tài xuất

chúng về cờ tàn đã khéo bài trí sắp đặt bằng một sốphương pháp bất tuyệt.

Càng đào sâu mở rộng kiến thức về những đặc tính,những tàn cuộc thì những chân trời càng đẹp hiện ra vàchúng ta sẽ phát hiện rằng trong lĩnh vực này logich toánhọc không thể nào khai thác hết được.

BÀI TẬP 67 - 72

XABCDEFGHY8r+-+-trk+(7+-+qvlpzpp'6p+p+-+-+&

5+p+-zP-+-%4-+-+-+l+$

3+LzP-vL-wQ-#2PzP-+-zP-zP"1tR-+-+RmK-!


XABCDEFGHY8r+ltr-+k+(

7zpp+Lwq-vlp'6-+p+-+p+&5+-+-zp-+n%

4-+P+Pzp-+$3+PsN-+NzP-#2PvL-wQ-zP-zP"1+-+R+RmK-!


XABCDEFGHY8-sn-+rtr-+(

7tR-zp-wq-+k'6-zpPzp-+-zp&5+P+Lvlp+-%4-+P+-vL-zP$3+-+-+-zP-#2-+Q+-+K+"1+-+-tR-+-!xabcdefghy


8r+l+-+k+(7zp-+p+nzP-'6-+p+r+Rzp&5+p+-zp-+P%4-+L+-snQ+$3+P+-+-+-#2P+PzP-+-+"1+K+-+-tR-!xabcdefghy


8-sn-+rtr-+(7tR-zp-wq-+k'6-zpPzp-+-zp&5+P+Lvlp+-%4-+P+-vL-zP$3+-+-+-zP-#2-+Q+-+K+"

1+-+-tR-+-!xabcdefghy

71.Đen đi trướcXABCDEFGHY8-+-+-+-+(7+-+-+-+-'6-+-+-+-+&

5+-+R+-+-%4-+-+-+-+$3+-+K+-+-#2n+-+p+-vl"1+k+-+-+-!xabcdefghy72.Trắng đi trước

Chú thích

[1] Paul Morphy - Duke Karl / Count Isouard[C41]

Paris Paris, 18581.e4 e5 2.Mf3 d6 3.d4 Tg4 This is a weak move

already.--Fischer 4.dxe5 Txf3 5.Hxf3 dxe5 6.Tc4 Mf67.Hb3 He7 8.Mc3 c6 9.Tg5 Black is in what's like azugzwang position here. He can't develop the [Queen's]knight because the pawn is hanging, the bishop isblocked because of the Queen.--Fischer 9...b510.Nxb5 cxb5 11.Txb5+ Mbd7 12.0–0–0 Xd813.Md7 Md7 14.Xd1 He6 15.Txd7+ Mxd7 16.Hb8+Mxb8 17.Xd8# 1–0 (H1)

[2] Paul Keres - Eero Einar Book [E06]Keneri (22.06.37) 06, 19371.Mf3 d5 2.c4 e6 3.g3 Mf6 4.Tg2 Te7 5.d4 0–0

6.Mc3 c6 7.0–0 Mbd7 8.b3 b6 9.Tb2 a5 10.Md2 Ta611.e4 dxc4 12.e5 Md5 13.Txc4 Mxc3 14.Txc3 Xc815.Xe1 b5 16.c5 f6 17.exf6 Txf6 18.Me4 b4 19.Tb2

e5 20.Md6 exd4 21.Mxc8 Mxc5 22.Hh5 Ma4 23.Te4g6 24.Txg6 hxg6 25.Hxg6+ Vh8 26.Me7 Txe727.Xxe7 1–0 (H2)

[3] Mikhail Botvinnik - Milan Vidmar [D02]Groningen Groningen, 19461.d4 d5 2.Mf3 Mf6 3.c4 e6 4.g3 dxc4 5.Ha4+

Hd7 6.Hxc4 Hc6 7.Mbd2 Hxc4 8.Mxc4 Tb4+ 9.Td2Txd2+ 10.Mfxd2 Mc6 11.e3 Mb4 12.Ve2 Td713.Tg2 Tc6 14.f3 Md7 15.a3 Md5 16.e4 M5b617.Ma5 Tb5+ 18.Ve3 0–0–0 19.Xhc1 Mb8 20.b3Td7 21.Tf1 Mc6 22.Mxc6 Txc6 23.a4 Te8 24.a5Ma8 25.a6 b6 26.b4 Vb8 27.Xc3 c6 28.Xac1 f629.Mb1 Td7 30.Ma3 Mc7 31.T5 Mxb5 32.Txb5cxb5 33.Xc7 Xc8 34.Xb7+ Va8 35.Xxd7 Xxc136.Mxb5 Xhc8 37.Xxg7 h6 38.Xxa7+ Vb8 39.Xb7+Va8 40.Xa7+ Vb8 41.Xb7+ Va8 42.g4 e5 43.d5X1c5 44.Xa7+ Vb8 45.Xb7+ Va8 46.Xxb6 Xb847.Xxb8+ Vxb8 48.a7+ Vb7 49.Md6+ Vxa7 50.Me8Vb6 51.Mxf6 Xc3+ 52.Vf2 Xc7 53.h4 Xf7 54.Mh5Vc7 55.g5 hxg5 56.hxg5 Xh7 57.Mf6 Xh2+ 58.Vg3Xh8 59.g6 1–0 (H4)

[4] Mark Taimanov - Georgy Lisitsin [D30]

Leningrad Leningrad, 19491.d4 d5 2.c4 e6 3.Mf3 c6 4.Hc2 Md7 5.g3 Td6

6.Tg2 f5 7.0–0 Mgf6 8.cxd5 cxd5 9.Mc3 a6 10.Tf4Txf4 11.gxf4 0–0 12.Ma4 Mb6 13.Mc5 Hd6 14.Me5Xb8 15.a4 Ma8 16.a5 Td7 17.Xfc1 Tb5 18.e3 Xfc819.Xa3 Xc7 20.Xc3 He7 21.Tf1 Txf1 22.Vxf1 Xbc823.Hb3 Me8 24.Mxb7 Xxb7 25.Hxb7 Hxb7 26.Xxc8Vf8 27.Xb8 He7 28.Xxa8 g6 29.Xcc8 Vg7 30.Xxe8Hc7 31.Xec8 Hb7 32.Xab8 Ha7 33.Xh8 He734.Xbg8+ Vh6 35.Xxg6+ Vh5 36.Xg3 Vh4 37.Mf3+Vh5 38.Xhg8 1–0 (H6)

[5] Mikhail M Yudovich Sr. - KonstantinKlanan [A46]

USSR Chanpionship Leningrad (10), 19471.d4 Mf6 2.Mf3 d6 3.Tf4 Tg4 4.e3 Mbd7 5.Te2

e6 6.h3 Th5 7.0–0 Te7 8.c4 0–0 9.Mc3 Me8 10.Hd2f6 11.Xad1 Tf7 12.Th2 c6 13.e4 Vh8 14.Xfe1 g615.Tf1 Mg7 16.c5 d5 17.exd5 exd5 18.b4 b5 19.a4a6 20.axb5 axb5 21.Xa1 Xe8 22.Xa2 Hc8 23.Xea1Hb7 24.Hb2 Me6 25.Xa3 Mc7 26.Xa5 Xxa527.Xxa5 Ma6 28.Ha3 Mab8 29.Xa7 Hc8 30.Mxb5cxb5 31.Txb5 Vg7 32.Txb8 Mxb8 33.Txe8 Hxe8

34.T5 Tf8 35.He3 Hc8 36.Hf4 1–0 (H8)[6] (43102) Najdorf,Miguel - Kotov,Alexander

[E55]Nar del Plata (15), 19571.d4 Mf6 2.c4 e6 3.Mc3 Tb4 4.e3 0–0 5.Mf3 d5

6.Td3 c5 7.0–0 dxc4 8.Txc4 Mbd7 9.He2 a6 10.a4Mb6 11.Tb3 cxd4 12.exd4 Td7 13.Xd1 Xc8 14.Xd3Mbd5 15.Mxd5 Mxd5 16.He4 Tc6 17.Me5 Mf618.Hh4 Td5 19.Tg5 Te7 20.Xh3 Xe8 21.Td1 Ha522.Th5 Xed8 23.Txf7+ Kf8 24.Th6 Me8 25.Hf4 Tf626.Txg7+ Ke7 27.Txe8 Txg7 28.Xxh7 1–0 Frizt11(H9)

MIGUEL NAJDORF(born Apr-15-1910, died Jul-04-1997) Poland

(citizen of Argentina) Moishe Mieczslaw Najdorf (NIGH-dorf) was born

in Warsaw in 1910. He was a pupil of SaviellyTartakower. At the age of 20, he had become a PolishNational Master. He played for Poland in the ChessOlympiads of 1935, 1937, and 1939. He was playingat the Buenos Aires Olympiad in 1939 when WorldWar II broke out, and decided not to attempt to return

home, taking Argentine citizenship (1944) and changinghis first name to Miguel. His family, left behind, died inGerman concentration camps. In 1943, he set therecord for simultaneous games played. He played 202players (+182-8=12). In 1947, he conducted asimultaneous exhibition in which he played a record 45games blindfolded (+39 -2 =4).

In the 1950's he competed in several majorinternational events, including two Candidatestournaments. He won the Argentinian championshipeight times, and he continued to promote chess in hiscountry until his death in 1997. A profound theorist, hecontributed many opening ideas, notably one of themost popular chess openings of all time, the SicillianNajdorf (1. e4 c5 2. Nf3 d6 3. d4 cxd4 4. Nxd4 Nf65. Nc3 a6). He was awarded the grandmaster title in1950.

Về lại bài[7] Rudolf Teschner - Mikhail Tal [B56]Vienna ETC 5, 19571.e4 c5 2.Mf3 Mc6 3.d4 cxd4 4.Mxd4 Mf6

5.Mc3 d6 6.g3 g6 7.Tg2 Mxd4 8.Hxd4 Tg7 9.0–0 0–

0 10.Hd3 Te6 11.Md5 Xc8 12.c3 Xe8 13.Te3 Ha514.h3 Ha4 15.Xfe1 b5 16.Tg5 Mxd5 17.exd5 Tf518.Hd2 b4 19.c4 Hc2 20.Hxc2 Txc2 21.Xac1 Td322.Xe3 Txb2 23.Xxd3 Txc1 24.Txc1 Xxc4 25.Td2Xb8 26.Te3 a5 27.Xd2 a4 28.Tf1 Xc1 29.Xb2 Xa130.Vg2 a3 31.Xc2 T3 32.axb3 a2 33.Te2 Xg1+34.Vxg1 a1H+ 35.Vg2 Xxb3 36.Xc8+ Vg7 37.Xc4Ha8 35.Vg2 Xxb3 36.Xc8+ Vg7 37.Xc4 Ha8 0–1

0–1 (H11)[8] (36658) Kotov,AlexaMder - Szabo,Laszlo

[E87]Candidates Tournanent Zuerich (15),

26.09.19531.d4 Mf6 2.c4 g6 3.Mc3 Tg7 4.e4 d6 5.f3 0–0

6.Te3 e5 7.d5 Mh5 8.Hd2 f5 9.0–0–0 Md7 10.Td3Mc5 11.Tc2 f4 12.Tf2 a6 13.Mge2 a5 14.Vb1 Td715.Mc1 Xf7 16.Md3 T6 17.Xc1 Tf6 18.Xhf1 Th419.Txc5 Txc5 20.Ta4 Txa4 21.Mxa4 Hd7 22.Mc3 g523.h3 Mf6 24.Mb5 h5 25.Xh1 Xh7 26.Xc3 g427.hxg4 hxg4 28.Xa3 Tg3 29.Xxh7 Hxh7 30.Mc1Hh1 31.Mxc7 gxf3 32.gxf3 Xa7 33.Me6 Te1 34.Hd1Xh7 35.Xd3 Xh2 36.a3 Md7 37.Ha4 Hg2 38.Xb3

Tc3 39.Me2 1–0 Frizt11 (H13)[9] Vasily Smyslov - Mikhail Botvinnik [B60]match-tournament Ch World , Hague/Moscow

(Neth, 27.01.1948) [9]1.e4 c5 2.Mf3 Mc6 3.d4 cxd4 4.Mxd4 Mf6

5.Mc3 d6 6.Tg5 e6 7.Te2 Te7 8.0–0 0–0 9.Mdb5 a610.Txf6 gxf6 11.Md4 Vh8 12.Vh1 Xg8 13.f4 Td714.Tf3 Xc8 15.Mxc6 Txc6 16.Me2 d5 17.f5 Hc718.c4 dxc4 19.Hd4 c5 20.Hxc4 Td6 21.g3 Tb522.Hc2 exf5 23.exf5 Xce8 24.Xf2 Xe3 25.Tg2 He726.Mg1 Td3 27.Hd2 c4 28.Xf3 Xe8 29.Xd1 Tc530.b3 Xe1 31.Txc4 Txc4 32.Tf1 Xxd1 33.Hxd1 Xd834.Hc2 Td5 35.Hc3 Td4 36.Hd3 He3 37.Hxe3 Txe338.Tg2 Txf3 39.Txf3 Xd2 40.Me2 Xxa2 41.Vg2 0–1(H16)

[10] Georgy Lisitsin - Mikhail Botvinnik [A04]Russia Ch Leningrad, Leningrad, 19321.Mf3 c5 2.c4 Mf6 3.g3 d5 4.cxd5 Mxd5 5.Tg2

Mc6 6.0–0 e5 7.d3 Te7 8.Mbd2 0–0 9.Mc4 f610.Te3 Te6 11.a4 Hd7 12.Hd2 b6 13.Xfc1 Xac814.Hd1 Vh8 15.Td2 Xfd8 16.Hb3 Mc7 17.Tc3 Xb818.Hc2 Md5 19.Mfd2 Xbc8 20.Mf1 Md4 21.Hd1

Tg4 22.Txd4 exd4 23.Hd2 Tf8 24.Xe1 Xe8 25.h4Th3 26.Tf3 Xe7 27.Mh2 Xce8 28.Vh1 Te6 29.b3Mb4 30.Tg2 Td5 31.Mf3 Xf7 32.Vh2 Td6 33.Th3Hd8 34.Xab1 Xfe7 35.Mg1 Tc7 36.Ma3 Tb7 37.Tg2Txg2 38.Vxg2 Md5 39.Mc2 Hd6 40.Ma3 Me3+41.Vh1 Mg4 42.Hf4 Hxf4 43.gxf4 Mxf2+ 44.Vg2Mxd3 (H26)

[11] Emanuel Lasker - Jose Raul Capablanca[C68]

St Petersburg f St Petersburg, 19141.e4 e5 2.Mf3 Mc6 3.Tb5 a6 4.Txc6 dxc6 5.d4

exd4 6.Hxd4 Hxd4 7.Mxd4 Td6 8.Mc3 Me7 9.0–00–0 10.f4 Xe8 11.Mb3 f6 12.f5 b6 13.Tf4 Tb714.Txd6 cxd6 15.Md4 Xad8 16.Me6 Xd7 17.Xad1Mc8 18.Xf2 T5 19.Xfd2 Xde7 20.b4 Vf7 21.a3 Ta822.Vf2 Xa7 23.g4 h6 24.Xd3 a5 25.h4 axb4 26.axb4Xae7 27.Vf3 Xg8 28.Vf4 g6 29.Xg3 g5+ 30.Vf3 Mb631.hxg5 hxg5 32.Xh3 Xd7 33.Vg3 Ve8 34.Xdh1 Tb735.e5 dxe5 36.Me4 Md5 37.M6c5 Tc8 38.Mxd7Txd7 39.Xh7 Xf8 40.Xa1 Vd8 41.Xa8+ Tc8 42.Mc5(H28)

[12] Laszlo Szabo - Mark Taimanov [E27]

Schiavno Zdroj, 19501.d4 Mf6 2.c4 e6 3.Mc3 Tb4 4.a3 Txc3+ 5.Txc3

0–0 6.f3 Me8 7.e4 b6 8.Mh3 Ta6 9.e5 Mc6 10.Ha4Ma5 11.Te3 f6 12.Td3 fxe5 13.Tg5 Hc8 14.dxe5 h615.Te3 d5 16.Hc2 Mxc4 17.Txc4 Txc4 18.Hg6 Xf519.Txh6 Xxe5+ 20.Vf2 Xe2+ 21.Vg3 Hd7 22.Mg5Mf6 23.Xhe1 Xe8 24.Xxe2 Txe2 25.h4 e5 26.Vf2Tc4 27.Xd1 c5 28.h5 d4 29.Xe1 d3 30.Vg1 TT331.Me4 Mxe4 32.Xxe4 Xe6 33.Hg4 d2 34.Txd2Hxd2 35.c4 Hd1+ 36.Vh2 Hd6 37.f4 Tc2 38.Xe3Td1 39.Hf5 Txh5 40.Xxe5 Xxe5 0–1 (H32)

[13] Miguel Najdorf - David Bronstein [E72]Budapest ct, 19501.d4 Mf6 2.c4 g6 3.Mc3 Tg7 4.e4 d6 5.g3 0–0

6.Tg2 e5 7.Mge2 exd4 8.Mxd4 Mc6 9.Mxc6 Txc610.0–0 Md7 11.Hc2 Hf6 12.Me2 Xe8 13.Xb1 He714.Td2 Mc5 15.XTe1 a5 16.b3 Tg4 17.Mf4 XeT818.Te3 He5 19.h3 Td7 20.Xd1 a4 21.Md3 axb322.axb3 Mxd3 23.Xxd3 c5 24.Tf4 He8 25.Td2 Tc626.Tc3 Txc3 27.Hxc3 He5 28.Hd2 Xe8 29.Vh2 Hg730.Xe1 Xa1 31.Xde3 Xxe1 32.Xxe1 He5 33.f4 Hd434.Hxd4 cxd4 35.Xd1 Xb8 36.Xxd4 Xxb3 37.Tf1 h5

38.h4 Xb4 39.Vg2 Vf8 40.Vf2 Ve7 41.Ve3 Xb142.Vf2 Xc1 43.e5 dxe5 44.fxe5 Td7 45.Tg2 Xc2+46.Vf1 c5 47.Xf4 Te6 48.Td5 Txd5 49.cxd5 Xd250.d6+ Ve6 51.Xc4 Xd5 52.Xe4 f6 53.exf6+ Vxf654.g4 Xxd6 55.gxh5 gxh5 56.Xc4 Xd5 57.Ve2 Ve658.Ve3 Vd6 59.Xa4 Vc6 60.Xa1 Xd4 61.Xh1 Vd562.Ve2 c4 63.Ve3 Vc5 64.Xh2 c3 65.Xa2 Xxh466.Xa8 Xh3+ 67.Ve2 Vc4 68.Vd1 Xh1+ 69.Vc2Xh2+ 70.Vc1 h4 71.Xc8+ Vd4 72.Xd8+ Ve473.Xe8+ Vf3 74.Xf8+ Vg3 75.Xc8 Xf2 76.Xxc3+Vg2 77.Vd1 h3 78.Xc8 h2 79.Xg8+ Vf1 80.Xh8 Vg181.Ve1 Xg2 0–1 (H34), (H35)

[14] Isaac Boleslavsky - Reuben Fine [C71]USA vs USSR USA vs USSR, 19451.e4 e5 2.Mf3 Mc6 3.Tb5 a6 4.Ta4 d6 5.c4 Td7

6.Mc3 g6 7.d4 exd4 8.Mxd4 Tg7 9.Mxc6 Txc6 10.0–0 Me7 11.c5 Mc8 12.Te3 0–0 13.Hd2 He7 14.Xad1Te8 15.f4 f5 16.exf5 gxf5 17.Xfe1 dxc5 18.Hf2 Md619.Txc5 Hd8 20.Td4 Txd4 21.Hxd4 Hf6 22.Tb3+Vh8 23.Hxf6+ Xxf6 24.Xe7 Xc8 25.Xde1 Tg626.X1e6 Xxe6 27.Txe6 Xe8 28.Xxe8+ Txe8 29.Ma4Vg7 30.Mc5 a5 31.Vf2 Tf7 32.Txf7 Vxf7 33.T3 h5

34.g3 Ve7 35.Ve3 Mb5 36.Mb7 c5 37.Mxa5 Vd638.Mc4+ Vd5 39.Vd3 Md6 40.Mxd6 cxd6 41.a3 1–0(H36)

[15] Isaac Boleslavsky - Anatoly Ufimtsev[C10]

Omsk Omsk, 19441.e4 e6 2.d4 d5 3.Mc3 dxe4 4.Mxe4 Mf6

5.Mxf6+ gxf6 6.Mf3 b6 7.Tb5+ c6 8.Tc4 Ta6 9.Tb3Hc7 10.c4 Md7 11.0–0 0–0–0 12.He2 Td6 13.a4Xdg8 14.a5 c5 15.axb6 Hxb6 16.Te3 Tb7 17.dxc5Mxc5 18.Td1 Xg4 19.Hd2 Me4 20.Ha5 Xhg821.Me1 Xxg2+ 22.Mxg2 Md2 23.Hd5 Txd5 24.cxd5Hxb2 25.Txd2 Hxa1 26.Tf3 Txh2+ 0–1 (H39)

[16] Salo Landau - Salomon Flohr [E72]Amsterdam (Netherlands) It, 19391.d4 Mf6 2.c4 g6 3.Mc3 Tg7 4.e4 d6 5.g3 Mbd7

6.Tg2 e5 7.Mge2 0–0 8.0–0 Xe8 9.b3 exd4 10.Mxd4Mc5 11.f3 Mfd7 12.Tb2 Me5 13.Mce2 c6 14.Tc3Hb6 15.Vh1 a5 16.Mc2 Xd8 17.f4 Med3 18.Txg7Vxg7 19.Me1 Mxe1 20.Hd4+ Vg8 21.Xaxe1 a4 22.f5axb3 23.axb3 Hc7 24.b4 Ma6 25.f6 h5 26.Hd2 Vh727.Md4 Xg8 28.Hg5 Mxb4 29.Mf5 Txf5 30.exf5

Xge8 31.Te4 Xe5 32.fxg6+ fxg6 33.Hxg6+ Vh8 34.f71–0. (về xem tiếp)

[17] Mikhail Botvinnik - Max Euwe [D46]match-tournament Ch World , Hague/Moscow

(Neth, 05.01.19481.d4 d5 2.c4 e6 3.Mf3 Mf6 4.Mc3 c6 5.e3 Mbd7

6.Td3 Tb4 7.a3 Ta5 8.Hc2 He7 9.Td2 dxc4 10.Txc4e5 11.0–0 0–0 12.Xae1 Tc7 13.Me4 Mxe4 14.Hxe4a5 15.Ta2 Mf6 16.Hh4 e4 17.Me5 Txe5 18.dxe5Hxe5 19.Tc3 He7 20.f3 Md5 21.Hxe7 Mxe7 22.fxe4T6 23.Xd1 Mg6 24.Xd6 Ta6 25.Xf2 Tb5 26.e5 Me727.e4 c5 28.e6 f6 29.Xxb6 Tc6 30.Xxc6 Mxc631.e7+ Xf7 32.Td5 1–0 (H40)

[18] Aivars Gipslis - Vladimir A Savon [B14]Ch URS Baku (Azerbaijan) (14), 19611.e4 c6 2.d4 d5 3.exd5 cxd5 4.c4 Mf6 5.Mc3 e6

6.Mf3 Te7 7.cxd5 Mxd5 8.Td3 Mc6 9.0–0 0–010.Xe1 Mf6 11.Tg5 b6 12.He2 Tb7 13.Xad1 Mb414.TT1 Xc8 15.Me5 Hd6 16.He3 Mfd5 17.Hh3 f518.Td2 Mf6 19.a3 Mbd5 20.MT5 Hb8 21.Ta2 a622.Mc3 Xce8 23.Mf3 Td8 24.Mg5 Hc8 25.Xxe6Xxe6 26.Mxd5 h6 27.Mxf6+ Vh8 28.Hxf5 Xe1+

29.Xxe1 Hxf5 30.Mf7+ 1–0 (H41)[19](16873) Flohr,Salo - CapablaMca,Jose

Raul [D62]Moscow (13), 19351.d4 d5 2.c4 e6 3.Mc3 Mf6 4.Mf3 MTd7 5.Tg5

Te7 6.e3 0–0 7.Hc2 c5 8.cxd5 Mxd5 9.Txe7 Hxe710.Mxd5 exd5 11.Td3 cxd4 12.Mxd4 HT4+ 13.Hd2Mc5 14.TT5 Hxd2+ 15.Vxd2 a6 16.Td3 Te617.Xac1 Xfc8 18.Xc2 Mxd3 19.Vxd3 Xxc2 20.Vxc2Vf8 21.Vd2 Xc8 22.Xc1 Xxc1 23.Vxc1 Ve7 24.Vd2Vd6 25.Vc3 T6 26.f4 Td7 27.Mf3 f6 28.Vd4 a529.Md2 Tc8 30.MT1 Te6 31.Mc3 Vc6 32.a3 h633.g3 h5 34.T4 axT4 35.axT4 Vd6 36.T5 g6 37.Ma4Vc7 38.Mc3 Vd6 39.f5 gxf5 40.Me2 Td7 41.Mf4 Te842.Mxd5 TxT5 43.MxT6 Tc6 44.Mc4+ Ve6 45.MT2TT5 46.Md1 Te2 47.Mf2 Tf1 48.Md3 Txd3 49.Vxd3Ve5 50.Ve2 Ve4 51.h3 Vd5 52.Vf3 Ve5 ½–½ –Frizt11 (H43)

[20] Petrosian - Mikhail Tal [A15]Moskva, 19631.c4 Mf6 2.g3 e6 3.Tg2 c5 4.Mf3 d5 5.0–0 Mc6

6.cxd5 Mxd5 7.d4 Te7 8.Mc3 0–0 9.Mxd5 exd5

10.dxc5 Txc5 11.a3 a5 12.Tg5 f6 13.Xc1 Ta7 14.Tf4Te6 15.Me1 Xe8 16.Md3 He7 17.b4 axb4 18.Mxb4Mxb4 19.Xc7 Hd8 20.axb4 g5 21.Hd3 Xe7 22.Xxe7Hxe7 23.Te3 d4 24.Txd4 Xd8 25.e3 bxd4 26.exd4Hxb4 27.d5 Hd6 28.Te4 Tf7 29.Txh7+ Vg7 30.Te4Hc5 31.Xb1 Xd7 32.Hf3 Tg6 33.Txg6 Vxg6 34.Hd3+Vg7 35.Xb5 He7 36.Hf5 Xd6 37.Vg2 Hd7 38.Hxd7+Xxd7 39.Vf3 Xe7 40.Xb6 f5 41.d6 Xd7 42.h4 Vf643.hxg5+ Vxg5 44.Ve3 Vf6 45.Vf4 Ve6 46.f3 Vf647.Xb5 Ve6 48.Xxf5 Vxd6 49.g4 Ve6 50.Xf8 b5 1–0(H44)

[21] Max Euwe - Rudolf Teschner [D50]Basel Basel, 19521.d4 d5 2.c4 e6 3.Mc3 Mf6 4.Tg5 Te7 5.e3 h6

6.Th4 0–0 7.Xc1 b6 8.cxd5 Mxd5 9.Mxd5 exd510.Txe7 Hxe7 11.Te2 Tb7 12.Tf3 c5 13.Me2 Xd814.dxc5 Txc5 15.0–0 Md7 16.Mf4 Me5 17.Xe1 d418.Txb7 HxT7 19.exd4 Xxd4 20.Hc2 Mf3+21.gxf3 Xxf4 22.Xe4 Xf5 23.Xce1 Xf8 24.Hc3 Hd525.Xe5 Xxe5 26.Xxe5 Hxa2 27.Xxc5 Hb1+ 28.Vg2Hg6+ 29.Vh1 Xd8 ½–½ (H45)

(Tập sách gốc dùng đánh máy biên tập ebook

chỗ này thiếu 2 trang 63-64 (lỗi in ấn)ván cờ Petrosian – Tal và Max Euwe - Rudolf

Teschner được lấy từ database củahttp://www.chessgames.com/, đã đối chiếu khớp vớibản tiếng Tây Ban Nha để các bạn tiện theo dõi tiếp(không có lời bình).

[22] Alexey Sokolsky - Mikhail Botvinnik[D94]

URS-ch sf Leningrad, 19381.c4 Mf6 2.Mc3 d5 3.d4 g6 4.Mf3 Tg7 5.e3 0–0

6.Te2 e6 7.0–0 T6 8.cxd5 exd5 9.T3 Tb7 10.Tb2Mbd7 11.Hc2 a6 12.Xac1 Xc8 13.Xfd1 He7 14.Hb1Xfd8 15.Tf1 c5 16.dxc5 Txc5 17.Me2 Th6 18.Ta3Mg4 19.Hd3 Mde5 20.Mxe5 Hxe5 21.Mg3 Hf622.Mh1 d4 23.He2 Me5 24.exd4 cxd4 25.Xxc8 Txc826.Xe1 d3 27.Hd1 Tg4 28.Ha1 d2 29.Xxe5 d1H30.Xe8+ Xxe8 31.Hxf6 Te2 32.Mg3 Tg7 33.Hc6 Tb534.Hc1 Hxc1 35.Txc1 Xe1 36.Te3 Xa1 37.a4 Td338.f4 Xb1 39.Vf2 Txf1 40.Mxf1 Xxb3 0–1 (H46)

[23] Paul Keres - Mark Taimanov [A15]Moskva ch-SU (13.12.51) 17, 19511.c4 Mf6 2.Mf3 e6 3.Mc3 d5 4.e3 Te7 5.T3 0–0

6.TT2 T6 7.d4 TT7 8.Td3 dxc4 9.Txc4 c5 10.0–0cxd4 11.exd4 Mc6 12.He2 Xe8 13.Xfd1 Xc814.Xac1 Hd6 15.TT1 Hf4 16.d5 exd5 17.cxd5 MT818.Xd4 Hd6 19.Xcd1 Tf8 20.Me4 Mxe4 21.Xxe4Xxe4 22.Hxe4 Hh6 23.Mg5 Td6 24.h4 Md7 25.Hf5Mf6 26.Txf6 gxf6 27.Mxf7 Hc1 28.Hxh7+ Vf829.Mxd6 Hxd1+ 30.Vh2 Hxd5 31.MxT7 He5+ 32.g3Xc7 33.Hh8+ Vf7 34.h5 XxT7 35.Hh7+ Ve636.HxT7 Hxh5+ 37.Vg2 1–0 (H47)

[24] Jose Raul Capablanca - AlexanderAlekhine [D63]

Buenos Aires WCh (17) Buenos Aires WCh(17), 18.01.1927

1.d4 d5 2.c4 e6 3.Mc3 Mf6 4.Tg5 Mbd7 5.e3Te7 6.Mf3 0–0 7.Xc1 a6 8.a3 T6 9.cxd5 exd5 10.Td3Tb7 11.0–0 c5 12.dxc5 Txc5 13.He2 Xe8 14.Tc2Hb6 15.Xfd1 Xad8 16.Ma4 Hb5 17.Hxb5 axb518.Mc3 Tc6 19.Td3 c4 20.Tf5 b4 21.axb4 Txb422.Md4 Tb7 23.Txd7 Xxd7 24.Txf6 gxf6 25.Mde2Td6 26.Xc2 Te5 27.Xcd2). (H48)

[25] Igor Bondarevsky - Vasily Smyslov [E40]Soviet Championship Soviet Championship (3),

19501.d4 Mf6 2.c4 e6 3.Mc3 Tb4 4.e3 d5 5.a3 Te7

6.Mf3 0–0 7.Td3 T6 8.0–0 c5 9.He2 Mc6 10.Xd1cxd4 11.exd4 Ta6 12.T3 Xc8 13.Xb1 Hc7 14.Mb5Hb8 15.Tg5 h6 16.Th4 Mh5 17.Txe7 Mxe7 18.Me5Mf6 19.a4 Mc6 20.f4 Mb4 21.f5 Mxd3 22.Hxd3 exf523.Hxf5 Tb7 24.XTc1 a6 25.Mc3 Hd6 26.a5 dxc427.Txc4 b5 28.c5 Hd8 29.Xa1 b4 30.Me2 Te431.Hh3 Tc2 32.Xf1 T3 33.Hc3 Md5 34.Hb2 Me335.Xfe1 Hd5 36.Mf3 Xfe8 37.Xac1 Xc6 38.Mc3 Hf539.Md1 Xce6 40.Mxe3 Xxe3 41.Xxe3 Xxe3 42.Vf2He4 43.Xe1 Xxe1 44.Mxe1 Td1 45.c6 Hxc6 46.Md3Hc4 47.Ve3 Tc2 48.Me1 Tf5 49.Vd2 Hb5 50.Vd1Tg4+ 51.Vc1 Hc4+ 0–1 (H49)

[26] Vladimir Saigin - Mikhail Tal [A31]Riga 08, 19541.d4 Mf6 2.c4 c5 3.Mf3 e6 4.g3 cxd4 5.Mxd4 d5

6.Tg2 e5 7.Mf3 d4 8.0–0 Mc6 9.e3 Te7 10.exd4exd4 11.Mbd2 Te6 12.Xe1 0–0 13.b3 Hd7 14.Tb2Xad8 15.a3 a5 16.Me5 Mxe5 17.Xxe5 b6 18.Mf3Tc5 19.Hd2 Mg4 20.Xee1 d3 21.Xf1 Hd6 22.Hc3 f623.Xad1 Xfe8 24.Xd2 Tf5 25.Mg5 Me3 26.fxe3

Txe3+ 27.Vh1 Txd2 28.Hxd2 Xe2 29.Hc3 Xxg2 0–1(H50)

[ 2 7 ] (36660) Smyslov,Vassily -Petrosian,Tigran V [E58]

Candidates Tournament Zuerich (15),26.09.1953

1.d4 Mf6 2.c4 e6 3.Mc3 Tb4 4.e3 0–0 5.Td3 d56.Mf3 c5 7.0–0 Mc6 8.a3 Txc3 9.Txc3 T6 10.cxd5exd5 11.Tb2 c4 12.Tc2 Tg4 13.He1 Me4 14.Md2Mxd2 15.Hxd2 Th5 16.f3 Tg6 17.e4 Hd7 18.Xae1 f519.exd5 Hxd5 20.a4 Xfe8 21.Hg5 Hf7 22.Ta3 h623.Hg3 Xxe1 24.Xxe1 Xe8 25.Xxe8+ Hxe8 26.Vf2Ma5 27.Hf4 MT3 28.Txf5 Txf5 29.Hxf5 Hxa430.Hc8+ Vh7 31.Hf5+ Vg8 32.He6+ Vh7 33.He4+Vg8 34.Ha8+ Vh7 35.He4+ Vg8 36.Hd5+ Vh737.Te7 Mc1 38.Hf5+ Vg8 39.Hf8+ Vh7 40.Hf5+ Vg841.d5 Ha2+ 42.Vg3 Hd2 43.d6 He1+ 44.Vg4 Md345.Hd5+ Vh7 46.d7 He5 47.Hxd3+ cxd3 48.d8H ½–½ Frizt11 (H51)

[28] (19744) Alekhine,Alexander - Keres,Paul[E58]

AVRO Holland, 1938

1.d4 Mf6 2.c4 e6 3.Mc3 Tb4 4.e3 d5 5.Mf3 0–06.Td3 c5 7.0–0 Mc6 8.a3 Txc3 9.Txc3 b6 10.a4 cxd411.cxd5 Hxd5 12.exd4 Tb7 13.Xe1 Xfd8 14.Tg5Xac8 15.Hd2 Me7 16.a5 Mg6 17.axb6 axb6 18.h4Xd7 19.Xa7 Tc6 20.Xxd7 Txd7 21.Me5 Me8 22.c4Hb7 23.Mxd7 Hxd7 24.h5 Mf8 25.d5 exd5 26.cxd5h6 27.Te7 Md6 28.Xe5 Mc4 29.Txc4 Xxc4 30.Txf8Vxf8 31.d6 Xc6 32.Xd5 f6 33.Xd3 Xc8 34.Hb4 b535.Xd5 Xd8 36.g3 Vf7 37.Vh2 He6 38.Hd4 Xd739.Hd3 T4 40.Xd4 Xd8 41.Hg6+ Vf8 42.Hh7 Vf7½–½ Frizt11 (H52)

[ 2 9 ] (26414) Denker,Arnold Sheldom -Smyslov,Vassily [E29]

UVS-USA Moscow (2), 19461.d4 Mf6 2.c4 e6 3.Mc3 Tb4 4.e3 0–0 5.Td3 c5

6.a3 Txc3+ 7.Txc3 Mc6 8.Me2 d6 9.0–0 e5 10.e4Xe8 11.Hc2 Md7 12.f4 T6 13.Te3 Ta6 14.fxe5 dxe515.d5 Ma5 16.Ha2 Mf8 17.Mg3 Mg6 18.He2 MT719.Mf5 Md6 20.g3 f6 21.Mxd6 Hxd6 22.h4 Me723.a4 Tc8 24.Vh2 a5 25.Hg2 Tg4 26.Te2 Txe227.Hxe2 Xad8 28.XaT1 Mc8 29.h5 Xf8 30.Xf2 Xf731.h6 g6 32.XTf1 He7 33.Hg4 Md6 34.He6 Mxe4

35.HxT6 f5 36.XT2 f4 37.He6 fxe3 38.Xxf7 Hxf739.Hxe5 Mf6 40.XT8 Mg4+ 41.Vh3 Mxe5 42.Xxd8+Hf8 43.Xxf8+ Vxf8 0–1 Frizt11(H53)

[30] Max Euwe - Yuri Averbakh [E58]Zurich (11), 19531.d4 Mf6 2.c4 e6 3.Mc3 Tb4 4.e3 0–0 5.Td3 d5

6.Mf3 c5 7.0–0 Mc6 8.a3 Txc3 9.Txc3 b610.cxd5exd5 11.Md2 Te6 12.Tb2 c4 13.Tc2 b5 14.f3 a515.Xe1 Hb6 16.Mf1 T4 17.Hd2 T3 18.Tb1 a4 19.e4Me7 20.Mg3 Vh8 21.Xe2 Mfg8 22.Mh5 f5 23.Hg5Xf7 24.exf5 Txf5 25.Txf5 Mxf5 26.Xae1 Hd827.Hxd8 Xxd8 28.Xe8 Xxe8 29.Xxe8 Xe7 30.Xxe7Mgxe7 31.Vf2 Vg8 32.g4 Md6 33.Ve3 Mb5 34.f4Mc8 35.f5 Mcd6 36.Mf4 Mxa3 37.Txa3 Mb5 38.Tc1Mxc3 39.Me2 Mb1 40.Mc3 0–1 (H55)

[31] Nikhail Botvinnik - Grigory Levenfish[D23]

Russia It, Noscow, 19351.d4 d5 2.c4 dxc4 3.Mf3 Mf6 4.Ha4+ c6 5.Hxc4

Tf5 6.Mc3 Mbd7 7.g3 Me4 8.Tg2 Md6 9.Ha4 Mb610.Hd1 Hc8 11.0–0 Th3 12.e4 Txg2 13.Vxg2 e614.d5 Te7 15.e5 Mb5 16.d6 Mxc3 17.Txc3 Td8

18.Hd4 c5 19.Hg4 Xg8 20.He4 Xh8 21.Te3 Md722.Md2 f5 23.Ha4 Vf7 24.f4 a6 25.Vg1 T5 26.Hc2Hc6 27.c4 Xf8 28.Mb3 b4 29.a3 Txa3 30.Xxa3 a531.Hg2 Hxg2+ 32.Vxg2 a4 33.Mxc5 Mxc5 34.Txc5Xc8 35.Tf2 Xxc4 36.Xfa1 Xc2 37.X1a2 Xxa238.Xxa2 Vg6 39.Xxa4 Xf7 40.Xa8 Xd7 41.Vf3 Vf742.Ve2 1–0 H57

[32] Kan, Ilia Abramovich - Averbakh, Yuri L[D97]

Moscow, 1950?1.d4 Mf6 2.Mf3 g6 3.c4 Tg7 4.Mc3 d5 5.Hb3

dxc4 6.Hxc4 O-O 7.e4 Ma6 8.Te2 c5 9.d5 e610.O-O exd5 11.exd5 Hb6 12.a3 Tf5 13.Hh4 Mc714.Tc4 Mce8 15.Me5 Md6 16.Ta2 Xfe8 17.Mc4Mxc4 18.Hxc4 Me4 19.Te3 Xac8 20.Tb1 Md621.He2 Td4 22.Vh1 Txb1 23.Xaxb1 Mf5 24.Hf3Txe3 25.fxe3 Xxe3 26.Hf2 Xce8 27.Xbd1 Md628.Vg1 Hd8 29.Hf4 f5 30.h3 b5 31.a4 a6 32.axb5axb5 33.Xa1 g5 34.Hf2 c4 35.Xa6 f4 36.Md1 Me437.Hc2 Xd3 38.Mf2 Mxf2 39.Xxf2 Hxd5 40.Vh2Xee3 41.b4 Xe1 0-1 (H59)

(*) Ván cờ trên theo SCLeB có thay đổi thứ tự

nước đi và chỉ được phân tích tới nước 25 rồi kết luậnĐen thắng (!?). tb sưu tầm tư liệu đầy đủ ván cờ này cung cấp cho các bạn từ trang web sau:

http://www.redhotpawn.com/chess/grandmastergames/viewmastergame.php?pgnid=16762&subject=Ilia_Abramovich_Kan_vs_Yuri_Averbakh

(về xem tiếp Kal-Averbakh)[33] Efim Geller - Vasily Smyslov [D87]Moscow m (5), 19651.d4 Mf6 2.c4 g6 3.Mc3 d5 4.cxd5 Mxd5 5.e4

Mxc3 6.Txc3 Tg7 7.Tc4 c5 8.Me2 0–0 9.0–0 Mc610.Te3 Hc7 11.Xc1 Xd8 12.f4 e6 13.Vh1 b6 14.f5Ma5 15.Td3 exf5 16.exf5 TT7 17.Hd2 Xe8 18.Mg3Hc6 19.Xf2 Xad8 20.Th6 Th8 21.Hf4 Xd7 22.Me4c4 23.Tc2 Xde7 24.Xcf1 Xxe4 25.fxg6 f6 26.Hg5Hd7 27.Vg1 Tg7 28.Xxf6 Xg4 29.gxh7+ Vh830.Txg7+ Hxg7 31.Hxg4 1–0 (H61), (H62)

[34] Aron Nimzowitsch - Georg Salwe [C02]Karlsbad 15, 19111.e4 .e6 2.d4 d5 3.e5 c5 4.c3 Mc6 5.Mf3 Hb6

6.Td3 more natural would have been 6.Te2, for thepawn at d4 is the "base", and as such should beprotected as thoroughly as possible. Te2 "protects"

nore thoroughly than Td3. 6...Td7 A very plausiblenove. Since White still delays ...dxc5, Black intends hishand with ...Xc8. The right course was 6...cxd4 7.cxd4and thus to pass into quite other channels. See paulsen-Tarrash, 1888 and Ninzowitsch-Tarrasch, 1912.7.dxc5 !! Txc5 8.0–0 f6 Black swells in triunph andthrows hinself hungrily on the last renaining nenber ofthe once so proud chain-fanily, top destroy hin. His warcry is "Roon for the e-pawn!" But it happens quiteotherwise. 9.b4 in order to be able to provide his e5with an enduring defence. 9 He2 would also have beena defence, but no enduring one, for there would follow9...fxe5 10 Nxe5 Nxe5 11 Qxe5 Nf6 and theblockading queen at e5 will be easily driven away.9...Te7 10.Tf4 fxe5 again we have the exchangeoperation which we have so often discussed; this tinehowever, it is Not really justified, for the Newblockader, the bishop at e5, proves to be a stoutfellow. 11.Mxe5 Mxe5 12.Txe5 Mf6 For theotherwise desirable ...Tf6 would fail against 13 Hh5+g6 14 Txg6+ hxg6 15 Hxg6+ Ve7 16 Txf6+ Mxf6 17Hg7+. 13.Md2 If 13 Hc2? O-O 14 Txf6 Xxf6 15

Txh7+ Vh8 16 Tg6 (or Td3) e5!, White it is true haswon a pawn, but black has overcone the blockade, andNow stands ready to narch in the center. White shouldlose. 13...0–0 14.Mf3 ! The blockading forces are tobe reinforced by the knight. 14...Td6 14...Tb5 wouldyield little profit, for 15 Td4 Ha6 16 Txb5 Hxb5 17Mg5 would win a pawn. 15.He2 The nanouver 15 Td4Hc7 16 He2 night be considered with the intention offollowing with 17 Ne5. However, this plan to widen theblockading ring is inpracticable, for, after 16 He2 Ng4!!17 h3 e5!, the Black pawns assert thenselves whatevercounterchances be taken. 15...Xac8 16.Td4 Hc717.Me5 The innobility of the e-pawn is now greaterthan ever. White has utilized his resources veryecononically. The possibility of a successful occupationof the points d4, e5, hung on a hair, on takingadvantage of the terrain (the points d4, e5, c2 and e2.17...Te8 18.Xae1 Txe5 19.Txe5 Hc6 20.Td4 inorder to force Black's queen bishop, who also has hiseye on h5, to cone to a decision. 20...Td7 21.Hc2 thedecisive re-grouping. 21...Xf7 22.Xe3 b6 23.Xg3 Vh824.Txh7 ! 24...e5 24...Mxh7 loses because of Hg6.

25.Tg6 Xe7 26.Xe1 Hd6 27.Te3 d4 28.Tg5 Xxc329.Xxc3 dxc3 30.Hxc3 Vg8 31.a3 Vf8 32.Th4 Te833.Tf5 Hd4 34.Hxd4 exd4 35.Xxe7 Vxe7 36.Td3Vd6 37.Txf6 gxf6 38.Vf1 Tc6 39.h4 1–0 (H63)

[35] Mark TaimaMov - Boris Spassky [E54]Ch URS Tbilisi, 19591.d4 Mf6 2.c4 e6 3.Mc3 Tb4 4.e3 c5 5.Td3 d5

6.Mf3 0–0 7.0–0 dxc4 8.Txc4 b6 9.a3 Txc3 10.Txc3Tb7 11.Xe1 Mbd7 12.Td3 Te4 13.Tf1 Hc7 14.Md2Tg6 15.Tb2 Me4 16.f3 Mxd2 17.Hxd2 e5 18.e4 Xfd819.Hf2 f6 20.a4 Tf7 21.d5 Mf8 22.c4 Mg6 23.Xa3Xab8 24.a5 Te8 25.axb6 axb6 26.Xea1 Td7 27.h4Hd6 28.g3 Xf8 29.h5 Mh8 30.Xa7 Mf7 31.Tc1 h632.X1a3 Mg5 33.Tg2 Mf7 34.Te3 Xfd8 35.Xb3 Tc836.Ha2 Td7 37.Vh2 Mg5 38.Hb2 b5 39.cxb5 c440.Xb4 Xdc8 41.b6 c3 42.Hb3 c2 43.Xc4 Xxb644.Xxc8+ Txc8 45.Hxc2 Xb8 46.Txg5 hxg5 47.Hc6Hd8 48.d6 Te6 49.Xe7 Tf7 50.Hc7 Xc8 51.Xxf7Xxc7 52.dxc7 Ha8 53.Xd7 1–0 (H64)

[36] Alexander Alekhine - Aron Nimzowitsch[C17]

San Remo San Remo, 1930

1.e4 e6 2.d4 d5 3.Mc3 Tb4 4.e5 c5 5.Td2 Me76.Mb5 Txd2+ 7.Hxd2 0–0 8.c3 b6 9.f4 Ta6 10.Mf3Hd7 11.a4 Mbc6 12.T4 cxb4 13.cxb4 Tb7 14.Md6 f515.a5 Mc8 16.Mxb7 Hxb7 17.a6 Hf7 18.Tb5 M8e719.0–0 h6 20.Xfc1 Xfc8 21.Xc2 He8 22.Xac1 Xab823.He3 Xc7 24.Xc3 Hd7 25.X1c2 Vf8 26.Hc1 Xbc827.Ta4 b5 28.Txb5 Ve8 29.Ta4 Vd8 30.h4 1–0(H65)

[37] (7286) Alekhine,Alexander - Chajes,Oscar[B40]

Karlsbad Karlsbad, 19111.c4 e6 2.e4 c5 3.Mc3 Mc6 4.Mf3 g6 5.d4 cxd4

6.Mxd4 Tg7 7.Mdb5 Te5 8.f4 a6 9.fxe5 axb5 10.Tf4Txc4 11.Txc4 Xa5 12.0–0 b5 13.b4 Hb6+ 14.Vh1Mxb4 15.Txb5 Xxb5 16.Mxb5 Hxb5 17.Xb1 Ta618.Hd6 f6 19.Xfc1 Hd3 20.Xxb4 g5 21.Xd4 Hb522.a4 Hb7 23.Xc7 Hb1+ 24.Xd1 1–0 Frizt11 (H66)

[38] Carl Schlechter - Siegbert Tarrasch [C77]Match Cologne (GER) Match Cologne (GER)

(5), 19111.e4 e5 2.Mf3 Mc6 3.Tb5 a6 4.Ta4 Mf6 5.Mc3

Tb4 6.0–0 0–0 7.d3 d6 8.Tg5 Txc3 9.Txc3 He7

10.Xe1 Md8 11.Md2 Me6 12.Th4 Mf4 13.Mf1 h614.Me3 g5 15.Tg3 Vh7 16.c4 c6 17.c3 b5 18.cxb5axT5 19.Tb3 Te6 20.Hd2 Ha7 21.Xab1 Vh8 22.f3Xg8 23.Vh1 Hc7 24.d4 M6h5 25.Tf2 Xac8 26.Xbd1Xgd8 27.Txe6 fxe6 28.Mg4 Vg7 29.Te3 Mf630.Mxf6 Vxf6 31.g3 Mg6 32.f4 exf4 33.gxf4 gxf434.Txf4 Mxf4 35.Hxf4+ Vg7 36.Xg1+ Vh7 37.Hf6Xf8 38.Hg6+ Vh8 39.Hxe6 Xce8 40.Hxh6+ Hh741.Hxd6 Hxe4+ 42.Xg2 He6 43.Hg3 Hh6 44.Xdg1Xe6 45.Hg4 Xef6 46.Xg3 Hh7 47.d5 c5 48.Xh3 Xh649.He2 1–0 (H67)

(a) trong quyển “Cơ Vua Chiên Lươc Va ChiênThuât - Mây Bai Hoc Cơ Ban” Alexandre Koblenz ởNước 14 in là 14.d4 và Nước 15 in là 15….Mh7không đúng. Chính xác là 14.Me3 và 15….Vh7 (vềxem tiếp sau a)

[39] Paul Keres - Mikhail Botvinnik [E34]Leningrad-Moscow - 22784, 19411.d4 Mf6 2.c4 e6 3.Mc3 Tb4 4.Hc2 d5 5.cxd5

exd5 6.Tg5 h6 7.Th4 c5 8.0–0–0 Txc3 9.Hxc3 g510.Tg3 cxd4 11.Hxd4 Mc6 12.Ha4 Tf5 13.e3 Xc814.Td3 Hd7 15.Vb1 Txd3+ 16.Xxd3 Hf5 17.e4 Mxe4

18.Va1 0–0 19.Xd1 b5 20.Hxb5 Md4 21.Hd3 Mc2+22.Vb1 Mb4 0–1 (H68)

(b) Trong “Cơ Vua Chiên Lươc Va Chiên Thuât -Mây Bai Hoc Cơ Ban” của Alexandre Koblents đã inthiếu, thay vì 15.Vb1 Txd3+ 16.Xxd3 Hf5 17.e4Mxe4, đã in 15.Vb1 17….e4(?) (về hình minh họa)

[ 4 0 ] ((34533) Matanovic,Aleksandar -Taimanov,Mark E [E40]

Saltsjobaden Interzonal Saltsjobaden (14),1952

1.d4 Mf6 2.c4 e6 3.Mc3 Tb4 4.e3 Mc6 5.Td3e5 6.Mge2 exd4 7.exd4 d5 8.cxd5 Mxd5 9.0–0 0–010.a3 Te7 11.Hb3 Mf6 12.Xd1 a6 13.h3 Td614.Tg5 h6 15.Th4 g5 16.d5 Ma5 17.Ha4 Td718.Hc2 gxh4 19.b4 He7 20.bxa5 He5 21.Vf1 Xae822.Mg1 Hh2 23.Tf5 Vh8 24.Txd7 Xg8 25.Tg4Mxg4 26.Xe1 Mf6 27.Xxe8 Hxg2+ 28.Ve2 Xxe8+29.Vd3 Hg6+ 30.Vd2 Tf4+ 31.Vd1 Hxg1# 0–1Frizt11 (H69)

[41] Grigory Levenfish - Hans Fahrni [C14]Karlsbad 12, 19111.d4 e6 2.e4 d5 3.Mc3 Mf6 4.Tg5 Te7 5.e5

Mfd7 6.Txe7 Hxe7 7.f4 c5 8.Mb5 0–0 9.Mc7 cxd410.Mxa8 f6 11.Mf3 fxe5 12.fxe5 Mc6 13.Td3Mdxe5 14.0–0 Mg4 15.Md2 Mf6 16.He1 e517.Hh4 e4 18.Xae1 Te6 19.Mxe4 dxe4 20.Txe4Xxa8 21.Tf5 Md8 22.Txh7+ Vf7 23.g4 Ve8 24.Tf5Vd7 25.Xxe6 Mxe6 26.Xe1 Hc5 27.Xxe6 d3+28.Hf2 Hxf2+ 29.Vxf2 dxc2 30.Xe2+ Vd6 31.Xxc2g6 32.Txg6 Mxg4+ 33.Vg3 Me5 34.Te4 Xg8+35.Vf4 Xf8+ 36.Tf5 Mc6 37.Xd2+ Vc5 38.Vg5Md4 39.Tg4 Xg8+ 40.Vf4 Xf8+ 41.Vg3 Vd5 42.h4Ve4 43.h5 Ve3 44.Xh2 Xg8 45.Vh4 Xh8 46.Xh3+Vf4 47.Xh1 Xh7 48.Xf1+ Ve5 49.Xf8 Mc6 50.Tf5Xc7 51.h6 Me7 52.h7 Mxf5+ 53.Xxf5+ Vxf554.h8H Ve6 55.HT8 Xh7+ 56.Vg5 Xg7+ 57.Vh6Xd7 58.Hxa7 Vd6 59.Hb6+ Ve7 60.Vg5 1–0 (H71)

SCLeB ghi là Lewenfisch – Fahrni [42] Alexander Kotov - Paul Keres [E24]Budapest ct (09.05.50) 14, 19501.c4 Mf6 2.d4 e6 3.Mc3 Tb4 4.a3 Txc3+

5.Txc3 Mc6 6.f3 b6 7.e4 Ta6 8.e5 Mg8 9.Mh3Ma5 10.Ha4 Me7 11.Td3 0–0 12.Tg5 h6 13.Th4d5 14.Tb1 g5 15.Hc2 Mg6 16.Mf4 gxh4 17.Mxg6

Xe8 18.Mh8 Xe7 19.Hh7+ Vf8 20.f4 Mxc4 21.f5exf5 22.0–0 Tc8 23.Txf5 Txf5 24.Xxf5 Ve825.Xxf7 Vd7 26.Hf5+ Vc6 27.Hf6+ Vd7 28.e6+Vc6 29.Xxe7 Hxh8 30.Xxc7+ Vb5 31.He7 a532.Hd7+ Va6 33.Xb1 1–0 (H72)

[ 4 3 ] (29246) Panov,Vasily N - BonchOsmolovsky,Mikhail [C64]

Moscow-ch Moscow, 19491.e4 e5 2.Mf3 Mc6 3.Tb5 Tc5 4.0–0 Md4

5.Mxd4 Txd4 6.c3 Tb6 7.d4 c6 8.Ta4 d6 9.Tc2Mf6 10.Md2 Tg4 11.Mf3 He7 12.a4 0–0 13.h3Th5 14.a5 Tc7 15.dxe5 dxe5 16.He2 Md7 17.g4Tg6 18.Hc4 Hc5 19.Hb3 Xfb8 20.Mh4 He721.Mxg6 hxg6 22.Xd1 Mf8 23.Ha2 Me6 24.Tb3Mc5 25.Te3 Mxb3 26.Hxb3 b6 27.axb6 Txb628.Txb6 Xxb6 29.Hxb6 axb6 30.Xxa8+ Vh731.Xdd8 g5 32.Xd3 Hc5 33.Xa7 Hc4 34.Xf3 Hxe435.Xfxf7 Vh6 36.Xxg7 Hb1+ 37.Vg2 He4+ 38.Vh2He2 39.Xgf7 Vg6 40.Xf5 e4 41.Xaf7 1–0 Frizt11(H73)

[44] Alexander Alekhine - Andre Lilienthal[A22]

Hastings (03) Hastings (03), 19331.c4 e5 2.Mc3 Mf6 3.e4 Mc6 4.f4 d6 5.d3 Tg4

6.Te2 h5 7.Mf3 Te7 8.Te3 Hd7 9.h3 Txf3 10.Txf3exf4 11.Txf4 Md4 12.Te3 Mxf3+ 13.Hxf3 He614.Mb5 Hd7 15.Md4 0–0–0 16.Mf5 Me8 17.Td4Xg8 18.Hxh5 g6 19.Hg4 gxf5 20.Hxg8 Th4+21.Tf2 Mf6 22.Hxd8+ Hxd8 23.Txh4 Hh8 24.Txf6Hxf6 25.0–0–0 fxe4 26.dxe4 Hf4+ 27.Xd2 Hxe428.h4 Hxc4+ 29.VT1 Hf4 30.Xdd1 Hh6 31.g4 Vd832.Xde1 a5 33.h5 a4 34.a3 f6 35.Xe6 Vd7 36.g5Hxg5 37.h6 Hg2 38.Xee1 Hg6+ 39.Va1 Hh740.Xeg1 Ve6 41.Xg7 He4 42.Xhg1 Hh4 43.h7 b544.Xxc7 Hh5 45.Xe1+ Vd5 46.Va2 Vd4 47.Xd1+Ve4 48.Xxd6 He8 49.Xxf6 Hh8 50.Xh6 Vf4 51.Xc8Hxc8 52.Xh4+ Vg5 53.h8H He6+ 54.Vb1 He1+55.Vc2 He2+ 56.Vc3 1–0 (H74)

[ 4 5 ] (31410) Bronstein,David I -Kotov,Alexander [D31]

Candidates Tournament Budapest (3), 19501.d4 d5 2.c4 e6 3.Mc3 c6 4.e4 dxe4 5.Mxe4

Tb4+ 6.Td2 Hxd4 7.Txb4 Hxe4+ 8.Te2 Ma6 9.Tc3Me7 10.Txg7 Xg8 11.Tc3 Hxg2 12.Hd2 Hxh1

13.0–0–0 Md5 14.Mf3 Hxd1+ 15.Txd1 Mxc316.Hxc3 Ve7 17.Me5 Td7 18.Ha3+ c5 19.Hf3Xad8 20.Hxf7+ Vd6 21.Hf4 Xdf8 22.Mf7+ Ve723.Th5 Tc6 24.Hd6+ Vf6 25.Mh6 Xg1+ 26.Vd2Vg7 27.Mg4 Xxg4 28.He7+ Vh6 29.Txg4 Xxf2+30.Ve3 Xf1 31.h4 Vg6 32.Th5+ 1–0 (H75)

[46] Laszlo Szabo - Karoly Honfi [D02]Budapest HUN ch 8, 19501.Mf3 d5 2.d4 e6 3.c4 c6 4.e3 Mf6 5.Td3

Mbd7 6.0–0 Td6 7.Mc3 0–0 8.e4 dxc4 9.Txc4 e510.Tg5 He7 11.Xe1 Mb6 12.Tb3 Tg4 13.h3 Txf314.Hxf3 exd4 15.e5 Txe5 16.Me4 Hd8 17.Hf5Mbd7 18.f4 g6 19.Hxe5 Mxe5 20.Mxf6+ Vh821.fxe5 Hc7 22.Xe4 h5 23.Xae1 Vg7 24.e6 fxe625.Xxe6 Xf7 26.Me8+ 1–0 (H76)

[47] Siegbert Tarrasch - Rudolf Spielmann[B24]

Mannheim Mannheim, 19141.e4 c5 2.Mc3 Mc6 3.g3 g6 4.Tg2 Tg7 5.Mge2

Mf6 6.d3 d6 7.0–0 Td7 8.h3 0–0 9.Te3 h6 10.Hd2Vh7 11.f4 Me8 12.g4 Mc7 13.Mg3 b5 14.Md1Xb8 15.Me2 b4 16.c3 Txc3 17.Txc3 Hc8 18.d4

cxd4 19.cxd4 Ha6 20.Xc1 Mb5 21.d5 Mb422.Hxb4 Md4 23.Hxd4 Txd4 24.Mxd4 Xfc825.Xxc8 Xxc8 26.Xf2 Ha3 27.Xe2 Xc1 28.Txc1Hxc1 29.Mf3 Hxd1+ 30.Vf2 Tb5 31.Xb2 a632.Vg3 Vg7 33.Xf2 Tc4 34.Xb2 Tb5 35.Xf2 Hb136.Md4 Hd3+ 37.Mf3 Hxe4 38.Md2 He3+ 39.Tf3Ha3 40.Mb1 Hc1 41.Md2 Td3 42.Tg2 Ha3 43.Xf3Hc3 44.Mf1 He1+ 45.Vh2 Txf1 46.Xxf1 Hd2 47.a3Ha2 48.Xe1 Hxa3 49.Xxe7 a5 50.Xa7 a4 0–1(H77)

[48] Miguel Najdorf - Viacheslav Ragozin[D98]

Saltsjobaden Saltsjobaden (16), 19481.d4 Mf6 2.c4 g6 3.Mc3 d5 4.Mf3 Tg7 5.Hb3

dxc4 6.Hxc4 0–0 7.e4 Tg4 8.Mg5 Mc6 9.d5 Me810.h3 Me5 11.Hb3 Tc8 12.Te2 c6 13.0–0 cxd514.Mxd5 Mc6 15.Mf3 Md6 16.Xd1 Te6 17.Ha3Mxe4 18.Mf6+ Mxf6 19.Xxd8 Xfxd8 20.Td2 Me421.Te3 Md6 22.Xc1 Mf5 23.Tf4 Td5 24.Tc4 Txc425.Xxc4 e5 26.Tg5 Xd1+ 27.Vh2 h6 28.Xc1 Xd729.Te3 e4 30.Me1 Xad8 31.Tc5 Te5+ 32.g3 Xd233.Xc2 Txg3+ 34.Vg2 Te5 35.Vf1 Xxc2 36.Mxc2

Xd1+ 37.Ve2 Xb1 38.b4 Xb2 39.Vd1 Xb1+ 40.Vd2Tf6 41.Txa7 Me5 42.Ha4 Mf3+ 43.Ve2 Mg1+ 0–1(H78)

[49] Max Euwe - Paul Keres [E19]NLD 3940 m (Amsterdam) ;MAINB NLD

3940 m (Amsterdam) ;MAINB (9), 19401.d4 Mf6 2.c4 e6 3.Mf3 b6 4.g3 Tb7 5.Tg2 Te7

6.0–0 0–0 7.Mc3 Me4 8.Hc2 Mxc3 9.Hxc3 d610.Hc2 f5 11.Me1 Hc8 12.e4 Md7 13.d5 fxe414.Hxe4 Mc5 15.He2 Tf6 16.Th3 Xe8 17.Te3 Hd818.Txc5 exd5 19.Te6+ Vh8 20.Xd1 dxc5 21.Mg2d4 22.f4 d3 23.Xxd3 Hxd3 24.Hxd3 Td4+ 25.Xf2Xxe6 26.Vf1 Xae8 27.f5 Xe5 28.f6 gxf6 29.Xd2Tc8 30.Mf4 Xe3 31.Hb1 Xf3+ 32.Vg2 Xxf433.gxf4 Xg8+ 34.Vf3 Tg4+ 0–1 (H79)

[50] Yuri S Gusev - Yuri Averbakh [B70]Moscow-ch Moscow (5), 19511.e4 c5 2.Mf3 d6 3.d4 cxd4 4.Mxd4 Mf6

5.Mc3 g6 6.Te2 Mc6 7.Mb3 Tg7 8.0–0 Te6 9.f4Xc8 10.f5 Td7 11.g4 Me5 12.g5 Mg8 13.Md5 f614.Te3 b6 15.Md4 Vf7 16.c3 He8 17.Me6 Txe618.fxe6+ Vf8 19.Mxf6 Mxf6 20.gxf6 Txf6 21.Th6+

Vg8 22.Xxf6 exf6 23.Hxd6 Xc6 24.Hxe5 fxe525.Xf1 Xc8 26.Td1 Xc4 27.Tb3 b5 28.Txc4 Txc429.b3 a5 30.Txc4 He7 31.Vg2 Ha3 32.Xf2 He733.Xf1 g5 34.Xf5 g4 35.c5 Hd8 36.c6 He7 37.c7 1–0 (H80)

[51] Igor Bondarevsky - Vladas IvanovichMikenas [D09]

Ch URS Moscow Ch URS Moscow, 19501.d4 d5 2.c4 e5 3.dxe5 d4 4.Mf3 Mc6 5.g3 Tg4

6.Mbd2 Hd7 7.Tg2 0–0–0 8.h3 Tf5 9.a3 f6 10.exf6Mxf6 11.b4 Xe8 12.Tb2 Td3 13.0–0 Txe2 14.Ha4Txf1 15.Xxf1 Vb8 16.b5 Md8 17.Mxd4 Tc518.M2b3 Txd4 19.Txd4 b6 20.c5 Xe7 21.cxb6 cxb622.Txb6 axb6 23.Ha8+ Vc7 24.Ha7+ Vd6 25.Xd1+Ve5 26.Xxd7 Mxd7 27.Hc7+ Ve6 28.Md4+ Vf729.Mf5 Xe1+ 30.Vh2 Xd1 31.Hc2 1–0 (H81) (vềchú thích)

[52] Geza Maroczy - Akiba Rubinstein [C10]Carlsbad it, CZE Carlsbad it, CZE (17), 19071.e4 e6 2.d4 d5 3.Mc3 dxe4 4.Mxe4 Md7

5.Mf3 Mgf6 6.Mxf6+ Mxf6 7.Td3 c5 8.dxc5 Txc59.0–0 0–0 10.Tg5 10...Te7 11.He2 Hc7 12.Xad1

Xd8 13.c4 Td7 14.Td2 Xac8 15.Tc3 Te8 16.Hc2 h617.Me5 Md7 18.Mxd7 Txd7 19.He2 Tc6 20.Hg4Tf8 21.f4 Xxd3 22.Xxd3 Te4 23.Xd2 23...Hxc424.Xfd1 Td5 25.h3 f5 26.Hg6 Hxf4 27.Xxd5 He3+28.Vh1 exd5 29.Hxf5 Xd8 30.Xxd5 Hc1+ 31.Vh2Td6+ 32.Te5 Tc7 33.Xxd8+ Txd8 34.Hd7 Hg535.Tg3 He7 36.Hxe7 Txe7 37.Te5 Vf7 38.Vg3 g639.Vf4 Ve6 40.Ve4 h5 41.T3 ½–½ (H83)

[53] Paul Keres - Laszlo Szabo [B64]Budapest Budapest, 19551.e4 c5 2.Mf3 Mc6 3.d4 cxd4 4.Mxd4 Mf6

5.Mc3 d6 6.Tg5 e6 7.Hd2 Te7 8.0–0–0 0–0 9.f4 a610.e5 dxe5 11.Mxc6 Txc6 12.fxe5 Md7 13.h4 Xb814.He3 Xe8 15.Xh3 Ha5 16.Txe7 Xxe7 17.Xg3Xe8 18.Xxd7 Txd7 19.Td3 h6 20.Hf4 Vf8 21.Xxg7Vxg7 22.Hf6+ Vf8 23.Tg6 1–0 (H84)

[54] Alexander Alekhine - Edmund Spencer[A55]

Liverpool sim Liverpool sim, 19231.d4 Mf6 2.c4 d6 3.Mc3 Mbd7 4.e4 e5 5.Mf3

g6 6.h3 Tg7 7.Te3 He7 8.Hc2 Mf8 9.Md5 Mxd510.cxd5 Md7 11.Tg5 f6 12.Te3 exd4 13.Mxd4

Mc5 14.Tb5+ Vf7 15.f3 f5 16.0–0 f4 17.Tf2 a518.Xad1 Te5 19.b3 Xf8 20.a3 Vg8 21.b4 axb422.axb4 Ma6 23.Hb3 g5 24.Xd2 h5 25.Te2 Hg726.Me6 Txe6 27.dxe6 Xfe8 28.b5 Mb4 29.Xc1 c530.Txc6 Mxc6 31.e7+ Vh8 32.Hxb7 Mxe7 33.Xb1Xec8 34.Hd7 Xcb8 35.Xxb8+ Xxb8 36.Xxd6 Txd637.Hxd6 Xb1+ 38.Vh2 Vh7 39.Td3 Xb7 40.Td4Hf7 41.e5+ Mg6 42.e6 He7 43.He5 Vh6 44.Txg6Vxg6 45.He4+ Vh6 46.Hf5 He8 47.h4 Hg8 48.e7Xb8 49.Te5 1–0 (H85)

[55] Gyula Breyer - Siegbert Tarrasch [C83]Mannheim (Germany) Mannheim (Germany),

19141.e4 e5 2.Mf3 Mc6 3.Tb5 a6 4.Ta4 Mf6 5.0–0

Mxe4 6.d4 b5 7.Tb3 d5 8.dxe5 Te6 9.c3 Te710.Te3 0–0 11.Mbd2 f5 12.exf6 Mxf6 13.Mg5 Tf714.Mxf7 Xxf7 15.Mf3 Hd7 16.Hd3 Td6 17.Tg5Me7 18.Txf6 gxf6 19.Xae1 c6 20.Md4 c5 21.Xxe7Txe7 22.Mf5 c4 23.Hh3 Tf8 24.Td1 Hc7 25.Th5Xd7 26.Xe1 Xb8 27.Hh4 Tg7 28.Te8 Xdd829.Me7+ Vh8 30.Tf7! [30.Mg6+ Vg8 31.Me7+ Vh832.Tf7 h6 33.Hh5 Xf8 34.Mg6+ Vh7 35.Te6 f5

36.Txf5 Xf6 37.Me7+ Vh8 38.Mxd5 Hd6 39.Mxf6Hxf6 40.Xe6 Hg5 41.Xe8+ 1–0] h6 31.Hh5 Xf832.Mg6+ Vh7 33.Te6 f5 34.Txf5 Xf6 35.Me7+Vh8 36.Mxd5 Hd8 37.Mxf6 Hxf6 38.Xe6 Hg539.Xe8+1-0 (H86)

[56] (8230) Duras,Oldrich - Tarrasch,Siegbert[C77]

San Sebastian San Sebastian (13), 19121.e4 e5 2.Mf3 Mc6 3.Tb5 a6 4.Ta4 Mf6 5.d3

d6 6.c3 g6 7.h3 Tg7 8.Te3 0–0 9.Hc1 b5 10.Tc2Xe8 11.Th6 Th8 12.Mbd2 d5 13.Mb3 Hd6 14.g4Md8 15.He3 Me6 16.Mxe5 Hxe5 17.d4 Hd6 18.e5Hd8 19.0–0–0 Md7 20.f4 Tg7 21.Txg7 Mxg7 22.f5Mf8 23.Xdf1 Hh4 24.Md2 gxf5 25.gxf5 f6 26.Xhg1Xe7 27.Xg4 Hh5 28.Hf3 Hf7 29.exf6 Hxf630.Hxd5+ 1–0 (H89)

[57] Andre Lilienthal - Salomon Flohr [D41]Moscow (Russia) It (9), 19351.d4 Mf6 2.Mf3 d5 3.c4 e6 4.Mc3 c5 5.cxd5

Mxd5 6.e4 Mxc3 7.Txc3 cxd4 8.cxd4 Te7 9.Te20–0 10.0–0 b6 11.Hd2 Tb7 12.He3 Md7 13.Tb2Xc8 14.Xac1 Mf6 15.Td3 Xxc1 16.Xxc1 Ha8 17.d5

exd5 18.Md4 Tc5 19.e5 Me4 20.f3 He8 21.fxe4Hxe5 22.Xe1 Xe8 23.Vh1 dxe4 24.Tc2 Xd8 25.Xd1h6 26.Tc3 f5 27.Xd2 Xf8 28.He1 Vh8 29.Me2 Hc730.Hd1 Tc6 31.Md4 Td7 32.Mb3 Te6 33.Mxc5Hxc5 34.Xd6 Hxc3 35.Xxe6 Vh7 36.h3 Xc8 37.Tb3He3 38.Tc2 Hf2 39.Tb3 Xc3 40.Xe8 Xd3 41.Hh5He1+ ½–½ (H91)

[58] (34402) Kotov,Alexander -Eliskases,Erich Gottlieb [D51]

Saltsjobaden Interzonal Saltsjobaden (1), 19521.d4 d5 2.c4 e6 3.Mc3 Mf6 4.Tg5 Mbd7 5.e3

c6 6.Hc2 Ha5 7.cxd5 Mxd5 8.e4 Mxc3 9.Td2 e510.Txc3 exd4 11.cxd4 Tb4 12.Xb1 Txd2+ 13.Hxd2Hxd2+ 14.Vxd2 Mb6 15.Td3 Te6 16.a4 0–0–017.Me2 Mxa4 18.Xa1 Mb2 19.Xxa7 Vb8 20.Xha1Tc4 21.Txc4 Mxc4+ 22.Vd3 Mb6 23.g4 Vc7 24.f4Xd7 25.X7a5 Xhd8 26.Xg5 f6 27.Xga5 Mc8 28.f5g5 29.h4 h6 30.hxg5 hxg5 31.Xh1 Md6 32.Xh6Xe7 33.Mc3 Xde8 34.e5 fxe5 35.Md5+ cxd536.Xc5+ Vb8 37.Xxd6 exd4 38.Xcxd5 Xe3+39.Vc4 Xc8+ 40.Vxd4 Xg3 41.f6 Xxg4+ 42.Ve5Xf4 43.Xd8 Xxd8 44.Xxd8+ Vc7 45.Xg8 Vd7

46.Xg7+ Ve8 47.Xxb7 Xf2 48.Ve6 Xe2+ 49.Vf5 g450.Vg6 Xf2 51.f7+ Vf8 52.Xb8+ Ve7 53.Xe8+ 1–0(H92)

[59] Salomon Flohr - George Alan Thomas[A06]

Podebrady Podebrady, 19361.Mf3 d5 2.e3 Mf6 3.c4 e6 4.b3 Td6 5.Tb2

He7 6.d4 b6 7.Td3 0–0 8.0–0 Tb7 9.Mbd2 Me410.Hc2 Mxd2 11.Mxd2 h6 12.e4 dxe4 13.Txe4Txe4 14.Hxe4 Md7 15.Xad1 Xad8 16.Mf3 c517.Xfe1 Mf6 18.Hh4 cxd4 19.Mxd4 Hb7 20.Mf5exf5 21.Txf6 gxf6 22.Xxd6 Xxd6 23.Hg3+ Vh724.Hxd6 Xg8 25.g3 Vg6 26.Xe7 Hf3 27.Xxa7 Xe828.Xe7 Xxe7 29.Hxe7 Hd1+ 30.Vg2 Hc2 31.He3Hxa2 32.Hxb6 Ha8+ 33.Vg1 Ha1+ 34.Vg2 Ha8+35.Vf1 f4 36.Hd4 fxg3 37.hxg3 f5 38.Hd5 Ha339.c5 f4 40.gxf4 f6 41.Vg2 Hc1 42.He4+ 1–0 (H94)

[60] Aron Nimzowitsch - Jean Taubenhaus[D02]

St. Petersburg (Russia) It, 19131.d4 Motes by Mimzowitsch 1...d5 2.Mf3 Mf6

3.c4 e6 4.e3 c5 5.Td3 Mc6 6.0–0 dxc4 7.Txc4 cxd4

8.exd4 Te7 9.Mc3 0–0 10.Te3 10 d5 would be badbecause of ...Ma5 11 b3 Bb4; Mor would 10 Bg5 begood 10...b6, etc. 10...b6 10...a6 aMd ...b5 woulduMMeccessarily weakeM the poiMt c5. 11.He2 Tb712.Xfd1 Mb4 13.Me5 Xc8 14.Xac1 Mbd5 15.Mb5A strategically Moteworthy coMceptioM. White saysto himself: iM the ceMter I am stroMg, therefore astrategical diversioM is justified; moreover, I have Moparticular wish after say 15 Ba6 or Bd3 to be saddledwith haMgiMg PawMs. The right move was,Mevertheless, Ba6. For example 15 Ba6 Mxc3 16bxc3Qc7 17 Bxb7 Qxb7 18 c4 with eveMtually a4-a5.15...a6 16.Ma7 ! 16...Xa8 If ...Rc7 theM Bxa6.17.Mac6 Hd6 18.Mxe7+ Hxe7 19.Td3 ! 19...Mxe3There was Mo occasioM for this. Other liMes of playto be coMsidered were (i) 19...a5 aMd ...Rfc8 (ii)19...Rfd8 followed by ...Ktd7-f8 20.fxe3 b5WeakeMs the poiMt c5. After 20...a5 (iMstead of thetext move) aMd ...Rfc8, there would Mot be muchwroMg with him. 21.Xc5 By occupyiMg this outpoststatioM White gets play iM the c-file. 21...Xfc822.Xdc1 g6 23.a3 What Mow follows could serve as a

textbook example for play iM aM opeM file. TheslowMess with which White step by step gaiMs iMterraiM is also of sigMificaMce from the poiMt of viewof positioM play. 23...Me8 24.b4 Md6 If ...Qg5 theMMxf7. 25.Hf2 ! 25...f5 IM order to relieve the f-PawMaMd to make ...Qg5 possible. 26.Hf4 Me8 BlackcaM uMdertake MothiMg. 27.Te2 ! 27...Md6 28.Tf3Breaks dowM the oppositioM iM the c-file. 28...Xxc529.dxc5 Me8 If 29...Me4 theM 30 c6 g5 31 cxb7 Rf832.Rc8 aMd wiMs. 30.Xd1 Mf6 31.c6 The c-PawM,the fruit of the operatioMs oM the c-file, Mow briMgsthe decisioM. 31...Tc8 32.c7 Xa7 33.Xd8+ Vg734.Xxc8 Xxc7 35.Mxg6 1–0 (H99)

[61] Vladimir Alatortsev - Grigory Levenfish[E00]

Ch URS Tbilisi (Georgia) (6), 19371.d4 Mf6 2.c4 e6 3.g3 Tb4+ 4.Td2 Txd2+

5.Mxd2 Mc6 6.Mgf3 d6 7.Tg2 e5 8.d5 Me7 9.0–00–0 10.e4 Md7 11.Me1 f5 12.Md3 f4 13.gxf4 exf414.Mf3 Mg6 15.Xc1 He7 16.Xe1 Mde5 17.Mfxe5Mxe5 18.f3 b6 19.Mxe5 Hxe5 20.Hd2 Td7 21.Hc3Xfe8 22.Hxe5 Xxe5 23.a3 a5 24.b3 Vf7 25.Vf2 Vf6

26.Ve2 Xh5 27.Xh1 Ve5 28.Vd3 h6 29.h3 Xg530.Xh2 Xg3 31.h4 Xg8 32.Ve2 g5 33.hxg5 hxg534.Vf2 g4 35.Xh5+ Vd4 36.Xd1+ Vc3 37.Xh7 gxf338.Tf1 Vc2 39.Xd3 Th3 40.Xxf3 Xxf3+ 41.Vxf3Txf1 42.Xxc7 Xf8 43.Xc6 Vd3 44.Xxd6 Te2+45.Vf2 f3 46.Xh6 Xg8 47.Xh2 Vxe4 48.Xh4+ Vd349.Xh2 Xg6 0–1 (H100)

[62] Erno Gereben - Efim Geller [B90]Budapest Budapest, 19521.e4 c5 2.Mf3 d6 3.d4 cxd4 4.Mxd4 Mf6

5.Mc3 a6 6.h3 Mc6 7.g4 Mxd4 8.Hxd4 e5 9.Hd3Te7 10.Tg2 Te6 11.b3 0–0 12.Tb2 T5 13.0–0–0 b414.Me2 a5 15.f4 Md7 16.f5 Mc5 17.Hf3 a4 18.h4axb3 19.axb3 Xa2 20.fxe6 fxe6 21.He3 Ha5 22.c4Xxb2 23.Vxb2 Ha3+ 24.Vb1 Xa8 25.Mc1 Ha1+26.Vc2 Xa2+ 27.Mxa2 Hxa2+ 28.Vc1 Mxb3+29.Hxb3 Hxb3 30.Xd2 Hc3+ 31.Xc2 He3+ 32.Vb2Ha3+ 33.Vb1 b3 34.Xb2 Hb4 35.g5 Td8 36.Xc1Tb6 37.Th3 Vf8 38.h5 Td4 39.g6 hxg6 40.hxg6Ve7 0–1 (H102)

[63] Paul Keres - Vladimir Petrov [C32]-30464 U.S.S.R -, 1940

1.e4 e5 2.f4 d5 3.exd5 e4 4.d3 Mf6 5.Md2exd3 6.Txd3 Hxd5 7.Mgf3 Tc5 8.He2+ He69.Me5 0–0 10.Me4 Mxe4 11.Hxe4 g6 12.T4 Te713.Tb2 Tf6 14.0–0–0 Mc6 15.h4 h5 16.g4 Txe517.fxe5 Hxg4 18.He3 Mxb4 19.e6 Md5 20.exf7+Xxf7 21.Tc4 c6 22.Xxd5 Hxc4 23.He8+ Xf824.Hxg6# 1–0 (H106)

[64] Mikhail Tal - Tolush [E80]Moscow URS ch 21, 19571.c4 Mf6 2.Mc3 g6 3.e4 d6 4.d4 Tg7 5.f3 e5

6.Mge2 Mbd7 7.Tg5 c6 8.Hd2 0–0 9.d5 c5 10.g4a6 11.Mg3 Xe8 12.h4 Ha5 13.Th6 Mf8 14.h5 Hc715.Td3 b5 16.0–0–0 bxc4 17.Tb1 Th8 18.Xdg1 Xb819.Mf5 M6d7 20.Tg5 Tg7 21.Mxg7 Vxg7 22.Th6+Vg8 23.f4 exf4 24.Hxf4 Hd8 25.hxg6 Mxg626.Hh2 Mde5 27.Tf4 Mf8 28.Hh6 Meg6 29.Tg5 f630.e5 Xxe5 31.Txg6 Xb7 32.Me4 fxg5 33.Xf1Xxe4 34.Txe4 Xg7 35.Xf6 Txg4 36.Xhf1 Md737.Xxd6 He7 38.Xxa6 Vh8 39.Txh7 Mb8 40.Tf5+Vg8 41.Te6+ Txe6 42.Xxe6 1–0 (H107)

[65] S SloMim - RiumiM [C45]Moscow Moscow, 1932

1.e4 e5 2.Mf3 Mc6 3.d4 exd4 4.Mxd4 Mf65.Mxc6 bxc6 6.Mc3 Tb4 7.Tg5 He7 8.Td3 He59.Td2 d5 10.He2 0–0 11.0–0–0 Xb8 12.f4 He713.exd5 Ta3 14.Ma4 Txb2+ 15.Mxb2 Ha3 16.He5Xe8 17.Hd4 c5 18.Hc3 Hxa2 19.Te1 Xe2 20.Txe2Me4 0–1 (H109)

AchillesAchilles (trong tiếng Việt được phiên âm thành

Asin) là con của Thetis, nữ thần biển, với vua Hy LạpPeleus, có mẹ thì bất tử nhưng bố là người trần, vì thếAchilles cũng sẽ như bố, không sống mãi mãi được.

Khi Achilles được sinh ra đã được tiên tri là chàngsẽ chết trong chiến trận. Để giúp sự trường tồn của con,Thetis đã dốc ngược người cậu bé, hai tay giữ bằng gótchân, rồi nhúng cả người cậu vào nước sông Styx, vậycả người Achilles là mình đồng da sắt, chỉ có gân nơigót chân là yếu vì không được nhúng nước. Peleus thấycảnh đó tưởng vợ mình giết con bèn giật lại Achilles từtay vợ. Trong lúc giằng co, xương ống chân của chàngbị gãy. Thetis tức giận bỏ về thủy cung và không gặp lạichồng nữa. Peleus đưa con trai cho nhân mã Cheironnhờ ông nuôi dưỡng. Cheiron thay xương ống chân

người khổng lồ cho chàng để chàng trở thành ngườichạy nhanh nhất thế giới, thay gan sư tử, tim gấu chochàng dũng cảm và không biết sợ gì.

Cuộc chiến thành Troia nổ ra. Có lời tiên tri quânHy Lạp sẽ không chiếm được thành Troia nếu không cóAchilles. Do đó Agamemnon, sai Odysseus tìmAchilles. Nữ thần Thetis biết cuộc chiến nổ ra nên giấucon trai lên một quốc đảo và bắt chàng giả làm thị nữ.Odysseus nghĩ ra cách để tìm ra chàng. Odysseus đembinh khí và son phấn đến đây bán. Các thị nữ đều vâyquanh mua son phấn nhưng có một người cứ xăm xoicác thứ vũ khí. Odysseus biết ngay là Achilles bèn mờichàng tham gia cuộc chiến. Achilles vui vẻ nhận lời.Thetis biết không cản được con nên đưa cho con câygiáo thần của các thần tặng bà trong lễ cưới. Achillestham gia cuộc chiến. Chàng là chiến binh vĩ đại nhất củaHy Lạp trong trận chiến. Nhưng do mâu thuẫn vớiAgamemnon quanh việc giành một nữ tù binh màAchilles rời bỏ cuộc chiến. Thetis bèn cầu xin thần Zeustrừng phạt Hy Lạp vì đã làm nhục con trai bà. Zeusnhận lời. Khi quân Troia sắp đánh đuổi được quân HiLạp về nước thì bạn thân của chàng là Patroclus bị

Hector giết chết. Achilles tức giận quay lại trận chiến trảthù cho bạn, chàng được mẹ ban cho chiếc khiên thầncủa thần Lửa và nhờ sự giúp sức của thần Athenachàng đâm chết Hector trước mặt cha của Hector, vuaPriam, rồi lôi xác Hector. Vua Priam cầu xin Achillescho ông xin lại xác con trai. Achilles cảm động đồng ý.

Sau đó Achilles tiếp tục lập nhiều chiến công choquân Hy Lạp như giết 7 người con của vua Priam, giếtnữ hoàng Amazon Penthesilea. Nhưng cuối cùng dochàng có thái độ nhục mạ thần Apollo nên bị thầnhướng mũi tên của Paris vào gót chân, nơi duy nhất trêncơ thể chàng có thể bị tổn thương. Achilles gục xuốngchết. Từ dó thành ngữ "gót chân Achilles" ra đời.Quân Hy Lạp làm lễ tang cho chàng một cách trọng thểvà khi chiếm được thành Troia, họ đem hiến tế con gáicủa Hector cho chàng. Còn Paris, người đã giết chàngcũng bị tử trận bằng mũi tên của Philoctetes. Vậy là thùcủa Achilles đã được trả. (về lại bài)

Sông Styx (thần thoại)Trong thần thoại Hi Lạp, Styx (tiếng Hi Lạp: Στυξ)

là con sông tạo nên ranh giới giữa trần gian và âm phủ -thế giới thuộc quyền cai trị của thần Hades. Nữ thần

sông Styx là con gái của thần hải dương Oceanus (hayOkeanos). Theo thần thoại Hi Lạp, con sông này baoquanh thế giới của thần Hades 9 vòng. Nữ thần Thetisđã nhúng con trai bà là anh hùng Achilles xuống dòngsông này để cho chàng trở nên bất tử.

Sông Styx ở MammothChuyện cũng kể về Phaëton, con trai thần mặt trời

Helios, vì muốn chứng minh cho các bạn thấy mặt trời làcha mình nên cậu đã lấy cỗ xe mặt trời của cha đi chọcphá các bạn; làm rừng núi bị thiêu trụi, sông biển cạnkhô, làng mạc bị đốt cháy... Zeus thấy vậy, liền dùng sétđánh thẳng vào cậu bé. Phaëton bị sét đánh chết ngãkhỏi cỗ xe mặt trời và rơi xuống sông Styx. Các tiên nữchôn cất Phaëton bên bờ sông. Các chị gái của cậu tìmđến,khóc than và biến thành những cây xương rồng bênmộ. Những giọt nước mắt của họ rơi xuống sông, biếnthành những hạt ngọc. Vì vậy mà đến bây giờ, người tavẫn tìm thấy ngọc trên dòng sông này.

[66] Harry Melson Pillsbury - Emanuel Lasker[D50]

10, St Petersburg 10, St Petersburg, 18951.d4 d5 2.c4 e6 3.Mc3 Mf6 4.Mf3 c5 5.Tg5

cxd4 6.Hxd4 Mc6 7.Hh4 Te7 8.0–0–0 Ha5 9.e3Td7 10.Vb1 h6 11.cxd5 exd5 12.Md4 0–0 13.Txf6Txf6 14.Hh5 Mxd4 15.exd4 Te6 16.f4 Xac8 17.f5Xxc3 18.fxe6 Xa3 19.exf7+ Xxf7 20.bxa3 Hb6+21.Tb5 Hxb5+ 22.Va1 Xc7 23.Xd2 Xc4 24.Xhd1Xc3 25.Hf5 Hc4 26.Vb2 Xxa3 27.He6+ Vh728.Vxa3 Hc3+ 29.Va4 b5+ 30.Vxb5 Hc4+ 0–1(H110)

[67] Y Sakharov - Evgeni Vasiukov [B35]URS-ch32 Kiev, 26.12.19641.e4 c5 2.Mf3 Mc6 3.d4 cxd4 4.Mxd4 g6

5.Mc3 Tg7 6.Te3 Mf6 7.Tc4 d6 8.f3 Hb6 9.Tb5Hc7 10.g4 Td7 11.Hd2 0–0 12.Te2 Xfc8 13.0–0–0b5 14.Mcxb5 Hb7 15.Mxc6 Txc6 16.Md4 Mxe417.fxe4 Txe4 18.Xhe1 Xxc2+ 19.Hxc2 Txc220.Vxc2 Xb8 21.b3 Xc8+ 22.Vb1 Xc3 23.Tf3 Hb424.Mc2 Xxc2 0–1 (H111)

(Sách chuẩn làm eBook (SCLeB) ghi tên haiđấu thủ là Sacharov-Vassioukov, không tìm thấydatabase).

[68] Goglidze - Salomon Flohr [E60]Moscow (Russia) It (1), 1935

1.d4 Mf6 2.c4 g6 3.Mf3 Tg7 4.g3 0–0 5.Tg2 d66.0–0 Mbd7 7.Hc2 e5 8.dxe5 dxe5 9.Xd1 He710.Mc3 c6 11.Ma4 Xe8 12.h3 Mh5 13.c5 e414.Md4 e3 15.Txe3 Mxg3 16.Xac1 Mf6 17.Mc3Mfe4 18.Mxe4 Mxe4 19.Tf4 Mxf2 20.Vxf2 Hh4+21.Vf3 Txh3 22.Txh3 Hxh3+ 23.Vf2 Hh4+ 24.Vf3Te5 25.e3 Txf4 26.exf4 Hh3+ 27.Vf2 Xe3 28.Xg1Xae8 29.Xg2 Hh4+ 0–1 (H112)

[69] (1) P Dubinin - Nikola Petrov [C10]Rostov Rostov, 19361.e4 e6 2.d4 d5 3.Mc3 dxe4 4.Mxe4 Md7

5.Mf3 Mgf6 6.Mg3 c5 7.dxc5 Txc5 8.Td3 Hb69.0–0 0–0 10.He2 Xe8 11.c3 Mf8 12.Me5 Mg613.Txg6 hxg6 14.h4 Hc7 15.h5 gxh5 16.Mxh5Mh7 17.Mxg7 Vxg7 18.Hh5 Tf8 19.Xe1 Vg820.Xe3 Xe7 21.Xg3+ Tg7 22.Xxg7+ Vxg7 23.Th6+Vh8 24.Xd1 Mf6 25.Tg7+ Vxg7 26.Hg5+ Vh827.Hxf6+ Vg8 28.Xd3 1–0 (H113)

[70] Emanuel Lasker - Jose Raul Capablanca[C15]

Moscow Moscow (9), 15.02.19351.e4 e6 2.d4 d5 3.Mc3 Tb4 4.Mge2 dxe4 5.a3

Te7 6.Mxe4 Mf6 7.M2c3 Mbd7 8.Tf4 Mxe49.Mxe4 Mf6 10.Td3 0–0 11.Mxf6+ Txf6 12.c3Hd5 13.He2 c6 14.0–0 Xe8 15.Xad1 Td7 16.Xfe1Ha5 17.Hc2 g6 18.Te5 Tg7 19.h4 Hd8 20.h5 Hg521.Txg7 Vxg7 22.Xe5 He7 23.Xde1 Xg8 24.Hc1Xad8 25.X1e3 Tc8 26.Xh3 Vf8 27.Hh6+ Xg728.hxg6 hxg6 29.Txg6 Hf6 30.Xg5 Ve7 31.Xf3Hxf3 32.gxf3 Xdg8 33.Vf1 Xxg6 34.Xxg6 Xxg635.Hh2 Vd7 36.Hf4 f6 37.c4 a6 38.Hh4 Xg539.Hh7+ Vd8 40.Hh8+ Vc7 41.Hxf6 Xf5 42.Hg7+Td7 43.Ve2 Vc8 44.Hh8+ Vc7 45.Hh2+ Vc846.Hd6 Xh5 47.Ve3 Xf5 48.Ve4 Xh5 49.Hf8+ Vc750.Hf4+ Vc8 51.Hd6 Xf5 52.Ve3 Xh5 53.Vd3 Xf554.Ve2 Xh5 55.Vd2 Xf5 56.Ve3 Xh5 57.Hf8+ Vc758.Hf4+ Vc8 59.Hd6 Xf5 60.Hg3 Xh5 61.Hg4 Xf562.Hg8+ Vc7 63.Hg3+ Vc8 64.Hg6 1–0 (H116)

Chú thích thêm: ván cờ này tác giả chỉ trích bìnhluận đến nước thứ 32.gf. Trên là toàn bộ biên bản vánđấu.

[71] David Bronstein - Miguel Najdorf [E29]Budapest ct, 19501.d4 Mf6 2.c4 e6 3.Mc3 Tb4 4.a3 Txc3+

5.Txc3 c5 6.e3 Mc6 7.Td3 0–0 8.Me2 d6 9.e4Me8 10.0–0 b6 11.f4 Ta6 12.f5 e5 13.f6 Vh8 14.d5Ma5 15.Mg3 gxf6 16.Mf5 Tc8 17.Hh5 Txf518.exf5 Xg8 19.Xf3 Xg7 20.Th6 Xg8 21.Xh3 1–0(H117)

Mark Yevgenyevich Taimanov was born on the7th of February 1926 in Kharkov, Ukraine (formerlyUSSR). He achieved the IM title in 1950 and the GMtitle in 1952, but he never devoted himself fully to chess,splitting his time and talents between the game andmusic (he was also a concert pianist). He still enjoyedseveral tournament successes over his lengthy career,particularly in the years 1950 to 1956, when he wasconsidered to be among the top ten players in theworld. He was a World Championship Candidate in1953 and 1971. He did not have much success in eitherinstance: in the 1953 Candidates tournament he finishedin 8th place and in 1971 he was famously beaten byRobert James Fischer (+0, =0, -6).

He was more successful in national tournaments: heplayed in 23 USSR Championships from 1948 to 1976(a record equalled only by Efim Geller) and won the

title in 1956 after a play-off with Yuri Averbakh andBoris Spassky. He was Latvian Champion in 1949 andwon the Leningrad Championship in 1948, 1950, 1951,1961 (jointly) and 1973. He still continues to play chessand has authored important opening works on theDutch and Nimzoindian Defences and the Reti Opening.In 1993 and 1994 he won the World SeniorChampionship.

As an opening theoretician he left a legacy ofopenings that bear his name, including a variation in theBenoni, the King's Indian, and most notably the Sicilian,Taimanov Variation (B46) (1.e4 c5 2.Nf3 e6 3.d4cxd4 4.Nxd4 Nc6 5.Nc3 a6). (về lại bài 02)

[72] Akiba Rubinstein - Rudolf Spielmann[D30]

Semmering Semmering (6), 19261.c4 c6 2.d4 d5 3.e3 Mf6 4.Mf3 e6 5.Mbd2 g6

6.b3 Ha5 7.Te2 Tg7 8.0–0 0–0 9.Hc2 Mbd710.Tb2 Xd8 11.a3 Me8 12.Xfc1 Hc7 13.b4 Mb614.a4 Mxc4 15.Mxc4 dxc4 16.Hxc4 Td7 17.b5Xac8 18.Me5 Md6 19.Hb3 Te8 20.Xc2 Mf521.bxc6 bxc6 22.Xac1 Me7 23.Tf3 Xb8 24.Ha2

Txe5 25.dxe5 Md5 26.Txd5 Xxd5 27.Td4 Ha528.h3 Ha6 29.Xc4 h5 30.Ha3 Xb7 31.e4 Xd832.Hc3 Xbd7 33.He3 Vh7 34.Tc5 Xd1+ 35.Vh2Xxc1 36.Tf8 1–0 (H119)

[73] Alexander Kotov - Mikhail Botvinnik[E33]

Leningrad ch-SU Leningrad ch-SU, 19391.d4 Mf6 2.c4 e6 3.Mc3 Tb4 4.Hc2 Mc6 5.Mf3

d5 6.e3 0–0 7.a3 Txc3+ 8.Hxc3 Td7 9.b3 a510.Td3 a4 11.Md2 Xe8 12.0–0 e5 13.dxe5 Mxe514.Tb2 axb3 15.Mxb3 Me4 16.Hc2 Mxc4 17.Txc4dxc4 18.Hxc4 Hg5 19.f4 Hg6 20.Xfd1 Md6 21.Hd3Tf5 22.Hc3 Te4 23.Xd2 Tc6 24.Hd3 Mf5 25.Te5 f626.Txc7 Xxe3 27.Hc4+ Vh8 28.Tb6 Xee8 29.Hf1h5 30.Md4 Mxd4 31.Txd4 Xe4 32.Xe1 Xxe133.Hxe1 Xxa3 34.Vh1 Xa8 35.Xe2 Vh7 36.h3 Xe837.Hf2 Hxg2+ 38.Hxg2 Xxe2 0–1 (H120)

[74] Jose Raul Capablanca - AlexanderAlekhine [C01]

Buenos Aires Buenos Aires, 02.01.19271.e4 e6 2.d4 d5 3.Mc3 Tb4 4.exd5 exd5 5.Td3

Mc6 6.Mge2 Mge7 7.0–0 Tf5 8.Txf5 Mxf5 9.Hd3

Hd7 10.Md1 0–0 11.Me3 Mxe3 12.Txe3 Xfe813.Mf4 Td6 14.Xfe1 Mb4 15.Hb3 Hf5 16.Xac1Mxc2 17.Xxc2 Hxf4 18.g3 Hf5 19.Xce2 b6 20.Hb5h5 21.h4 Xe4 22.Td2 Xxd4 23.Tc3 Xd3 24.Te5Xd8 25.Txd6 Xxd6 26.Xe5 Hf3 27.Xxh5 Hxh528.Xe8+ Vh7 29.Hxd3+ Hg6 30.Hd1 Xe6 31.Xa8Xe5 32.Xxa7 c5 33.Xd7 He6 34.Hd3+ g6 35.Xd8d4 36.a4 Xe1+ 37.Vg2 Hc6+ 38.f3 Xe3 39.Hd1He6 40.g4 Xe2+ 41.Vh3 He3 42.Hh1 Hf4 43.h5Xf2 0–1 (H122)

[75] Dr. Arpad Vajda - Alexander Kotov [B85]HUN Match Budapest (08), 19491.e4 c5 2.Mf3 d6 3.d4 cxd4 4.Mxd4 Mf6

5.Mc3 a6 6.Te2 e6 7.0–0 Hc7 8.f4 Mc6 9.Vh1 Te710.Tf3 Td7 11.Mb3 0–0 12.Te3 Xfd8 13.He1 b514.g4 b4 15.Me2 e5 16.f5 d5 17.g5 Mxe4 18.Txe4dxe4 19.f6 Tf8 20.fxg7 Txg7 21.Hh4 Me7 22.Mg3Mg6 23.Hh5 Hc8 24.He2 Tg4 25.Hf2 Tf3+ 26.Vg1Mf4 27.Txf4 exf4 28.Mxe4 Txe4 29.Hxf4 Tg6 0–1(H123)

[76] Mark Taimanov - Miguel Najdorf [E99]Zurich Zurich (4), 1953

1.d4 Mf6 2.c4 g6 3.Mc3 Tg7 4.e4 d6 5.Mf3 0–0 6.Te2 e5 7.0–0 Mc6 8.d5 Me7 9.Me1 Md710.Te3 f5 11.f3 f4 12.Tf2 g5 13.Md3 Mf6 14.c5Mg6 15.Xc1 Xf7 16.Xc2 Tf8 17.cxd6 cxd6 18.Hd2g4 19.Xfc1 g3 20.hxg3 fxg3 21.Txg3 Mh5 22.Th2Te7 23.Mb1 Td7 24.He1 Tg5 25.Md2 Te3+26.Vh1 Hg5 27.Tf1 Xaf8 28.Xd1 b5 29.a4 a630.axb5 axb5 31.Xc7 Xg7 32.Mb3 Mh4 33.Xc2Th3 34.He2 Mxg2 35.Txg2 Txg2+ 36.Hxg2 Hh437.Hxg7+ Vxg7 38.Xg2+ Vh8 39.Me1 Mf4 40.Xg3Tf2 41.Xg4 Hh3 42.Md2 h5 43.Xg5 0–1 (H124)

[77] Mikhail Tal - Konstantin Klaman [B61]Moscow URS ch 15, 19571.e4 c5 2.Mf3 Mc6 3.d4 cxd4 4.Mxd4 Mf6

5.Mc3 d6 6.Tg5 Td7 7.Hd2 Mxd4 8.Hxd4 Ha59.Txf6 gxf6 10.0–0–0 Xc8 11.f4 Xg8 12.g3 e613.Th3 Hc5 14.Hd2 b5 15.Xhe1 b4 16.Me2 Hc417.Vb1 Hxe4 18.Md4 Hb7 19.Hd3 Te7 20.Hxh7Xf8 21.Tg4 Hc7 22.Va1 f5 23.Txf5 exf5 24.Xxe7+Vxe7 25.Xe1+ Vd8 26.Hh4+ f6 27.Hh6 Ha528.Mb3 Hd5 29.Hxf8+ Vc7 30.Hxf6 Xe8 31.Xc1Ta4 32.Hd4 Hb7 33.Xd1 Xe6 34.Hc4+ 1–0 (H125)

[78] Petrosian - Viktor Korchnoi [A31]Curacao ct Curacao ct (23), 19621.c4 c5 2.Mf3 Mf6 3.d4 cxd4 4.Mxd4 g6

5.Mc3 d5 6.Tg5 dxc4 7.e3 Ha5 8.Txf6 exf6 9.Txc4Tb4 10.Xc1 a6 11.0–0 Md7 12.a3 Te7 13.b4 He514.f4 Hb8 15.Txf7+ Vxf7 16.Hb3+ Ve8 17.Md5Td6 18.Me6 b5 19.Mdc7+ Ve7 20.Md4 Vf821.Mxa8 1–0 (H127)

[79] Rudolf Spielmann - Oldrich Duras [C15]Sheveningen (Netherlands) Sheveningen

(Netherlands), 19051.e4 e6 2.d4 d5 3.Mc3 Tb4 4.Td3 dxe4 5.Txe4

Mf6 6.Td3 c5 7.a3 Ta5 8.dxc5 Txc3+ 9.bxc3 Ha510.Me2 Td7 11.0–0 Hxc5 12.a4 Tc6 13.Ta3 Hg514.f3 Md5 15.Mg3 He3+ 16.Xf2 Mxc3 17.Hf1Vd8 18.Tb2 Md5 19.Xd1 Md7 20.Te4 Hb6 21.Td4Ha5 22.c4 M5b6 23.Hd3 Vc8 24.Xb2 Me5 25.He2Mexc4 26.Xc2 Hb4 27.Xdc1 Ma3 28.Xxc6+ Txc629.Xxc6+ Vd7 30.Tc5 Hc4 31.Hd2+ Md5 32.Xd6+Ve8 33.Txa3 Xd8 34.Mf5 Hc7 35.Mxg7+ Vf836.Xxd8+ Vxg7 37.Hg5# 1–0 (H128)

[80] Jacques Mieses - Rudolf Spielmann [C45]

Regensburg (Germany) Regensburg(Germany) (3), 1910

1.e4 e5 2.Mf3 Mc6 3.d4 exd4 4.Mxd4 Tc55.Te3 Tb6 6.Tc4 d6 7.Mc3 Mf6 8.Mxc6 Txc69.Tg5 0–0 10.Hf3 Te6 11.Td3 Td4 12.Hg3 Xb813.Md1 Mh5 14.Hh4 Tf6 15.Txf6 Mxf6 16.f4 c517.c4 d5 18.exd5 Txd5 19.cxd5 Hxd5 20.Hg3Xfe8+ 21.Te2 Xbd8 22.Mc3 Hd2+ 23.Vf1 Md524.Xe1 Mxf4 25.Hf2 Xd4 26.g3 Mh3 27.Hf5 Hxb228.Hxh3 Hxc3 29.Hf5 Xde4 30.Hf2 Hd2 31.Xg1X4e6 32.Xg2 Xf6 33.Tf3 Xxe1+ 0–1 (H129)

[81] Paul Keres - William Winter [B29]Warszawa ol (26.08.35) 14, 19351.e4 c5 2.Mf3 Mf6 3.e5 Md5 4.Mc3 e6

5.Mxd5 exd5 6.d4 d6 7.Tg5 Ha5+ 8.c3 cxd4 9.Td3dxc3 10.0–0 cxb2 11.Xb1 dxe5 12.Mxe5 Td613.Mxf7 Vxf7 14.Hh5+ g6 15.Txg6+ hxg616.Hxh8 Tf5 17.Xfe1 Te4 18.Xxe4 dxe4 19.Hf6+1–0 (H130)

[82] Emanuel Lasker - Vasja Pirc [B85]Moscow Moscow, 19351.e4 c5 2.Mf3 Mc6 3.d4 cxd4 4.Mxd4 Mf6

5.Mc3 d6 6.Te2 e6 7.0–0 a6 8.Te3 Hc7 9.f4 Ma510.f5 Mc4 11.Txc4 Hxc4 12.fxe6 fxe6 13.Rxf6gxf6 14.Hh5+ Vd8 15.Hf7 Td7 16.Hxf6+ Vc717.Hxh8 Th6 18.Mxe6+ Hxe6 19.Hxa8 Txe3+20.Vh1 1–0 (H132)

[83] Laszlo Szabo - Mark Taimanov [E27]Schiavno Zdroj Schiavno Zdroj, 19501.d4 Mf6 2.c4 e6 3.Mc3 Tb4 4.a3 Txc3+

5.Txc3 0–0 6.f3 Me8 7.e4 b6 8.Mh3 Ta6 9.e5 Mc610.Ha4 Ma5 11.Te3 f6 12.Td3 fxe5 13.Tg5 Hc814.dxe5 h6 15.Te3 d5 16.Hc2 Mxc4 17.Txc4 Txc418.Hg6 Xf5 19.Txh6 Xxe5+ 20.Vf2 Xe2+ 21.Vg3Hd7 22.Mg5 Mf6 23.Xhe1 Xe8 24.Xxe2 Txe225.h4 e5 26.Vf2 Tc4 27.Xd1 c5 28.h5 d4 29.Xe1 d330.Vg1 Tb3 31.Me4 Mxe4 32.Xxe4 Xe6 33.Hg4d2 34.Txd2 Hxd2 35.c4 Hd1+ 36.Vh2 Hd6 37.f4Tc2 38.Xe3 Td1 39.Hf5 Txh5 40.Xxe5 Xxe5 0–1(H133)

[84] Petrosian - Nikolai V Krogius [D91]Ch URS Tbilisi, 19591.d4 Mf6 2.Mf3 g6 3.c4 Tg7 4.Mc3 d5 5.Tg5

Me4 6.cxd5 Mxg5 7.Mxg5 e6 8.Mf3 exd5 9.e3 0–

0 10.Td3 Mc6 11.0–0 Me7 12.b4 Tf5 13.Txf5Mxf5 14.b5 Hd6 15.Hb3 Me7 16.Xfc1 Vh8 17.Xc2h6 18.Xac1 c6 19.Ma4 Xab8 20.g3 Vh7 21.Mc5Xfd8 22.Txc6 Txc6 23.Ha4 Hf6 24.Vg2 Xa825.Mb7 Xe8 26.Ma5 g5 27.h3 Hf5 28.Mxc6 He429.Xc5 f5 30.Hc2 Mxc6 31.Xxc6 f4 32.exf4 gxf433.g4 Txd4 34.Hd2 Tg7 35.Xe1 Ha4 36.Hxd5Xxe1 37.Mxe1 Xf8 38.Mf3 Vh8 39.Xc7 a6 40.Hb7Xg8 41.Mh4 1–0 (H134)

[85] Romani Elio - Mikhail Tal [A64]Italien Italien, 19571.d4 Mf6 2.c4 e6 3.Mc3 c5 4.d5 exd5 5.cxd5

d6 6.Mf3 g6 7.g3 Tg7 8.Tg2 0–0 9.0–0 a6 10.a4Mbd7 11.Md2 Xe8 12.Mc4 Mb6 13.Me3 Mg414.Hb3 Xb8 15.h3 Mxe3 16.Txe3 Md7 17.Me4He7 18.Tf4 Me5 19.Hb6 Mc4 20.Hb3 b5 21.axb5axb5 22.g4 Txb2 23.Mxd6 Txa1 24.Mxc4 Xa825.Mb6 Xa5 26.d6 Ha7 27.Tc6 Te6 28.Hc2 Xb829.Md5 Txd5 30.Txd5 Xa4 31.e3 Tg7 32.Tc6 Hb633.Td5 Xxf4 34.exf4 Hxd6 35.He4 Xd8 36.Tc6 b437.Ta4 Hd4 38.He7 Tf6 39.Hb7 Hxf4 40.Tb3 c441.Tc2 Te5 42.Hg2 b3 43.Tb1 c3 0–1 (H135)

Romani Elio Trong bản dịch tiếng Việt củaLĐCTP.HCM đề là Romani - Tal và bản tiếng TâyBan Nha cũng để giống nhau, nhưng thực ra tên đầy đủlà Romani Elio.

[86] Vasily Smyslov - Laszlo Szabo [D74]Hastings Hastings, 19541.c4 Mf6 2.Mf3 g6 3.d4 Tg7 4.g3 0–0 5.Tg2 d5

6.cxd5 Mxd5 7.0–0 c5 8.e4 Mf6 9.e5 Md5 10.dxc5Mb4 11.Mc3 M8c6 12.He2 Hd3 13.Xd1 Hxe214.Mxe2 Mxe5 15.Mxe5 Txe5 16.Th6 Xe817.Xd2 Mc6 18.Mf4 Tf5 19.Xe1 Tg7 20.Txg7Vxg7 21.a3 g5 22.Md5 Xed8 23.Xed1 Tg4 24.f3Te6 25.b4 h6 26.Vf2 Xd7 27.Mc3 Xxd2+ 28.Xxd2Xd8 29.Xxd8 Mxd8 30.f4 gxf4 31.gxf4 Tb3 32.Ve3Vf6 33.b5 e5 34.Me4+ Ve6 35.c6 exf4+ 36.Vxf4Txc6 37.Mc5+ Vd6 38.Mxb3 cxb5 39.h4 Mc640.Txc6 Vxc6 41.Vg4 b4 42.axb4 Vb5 43.Md4+ 1–0 (H136)

[87] Frederick D Yates - Alexander Alekhine[B40]

The Hague (08) The Hague (08), 19211.e4 c5 2.Mf3 e6 3.d4 cxd4 4.Mxd4 Mf6

5.Mc3 Tb4 6.Td3 e5 7.Mde2 d5 8.exd5 Mxd5 9.0–0 Mc6 10.Mxd5 Hxd5 11.a3 Ta5 12.b4 Tc713.Xe1 f5 14.c4 Hf7 15.Mc3 0–0 16.Md5 Te617.Tb2 e4 18.Mxc7 Hxc7 19.Tf1 Me5 20.Txe5Hxe5 21.Hc2 Xad8 22.Xad1 Xxd1 23.Hxd1 Hc324.Hc1 Hxc1 25.Xxc1 Xd8 26.g3 Vf7 27.c5 Vf628.Tc4 Tc8 29.a4 g5 30.b5 f4 31.Vf1 Xd2 32.Ve1Xb2 33.gxf4 gxf4 34.Te2 Ve5 35.c6 Txc6 36.Xxc6Te6 37.Td1 Xb1 38.Xc5+ Vd4 39.Xc2 e3 40.fxe3+fxe3 41.Xc6 Tg4 42.Xd6+ Ve5 43.h3 Th5 0–1(H137)

[88] Efim Geller - Vladimir Simagin [D41]Moscow Moscow (2), 19511.d4 d5 2.c4 e6 3.Mc3 Mf6 4.Mf3 c5 5.cxd5

Mxd5 6.e3 Te7 7.Td3 Mxc3 8.Txc3 Md7 9.0–0 0–0 10.e4 b6 11.Tf4 Tb7 12.He2 g6 13.Xfd1 cxd414.cxd4 Tb6 15.Xac1 Xc8 16.Ta6 Txa6 17.Hxa6Xxc1 18.Xxc1 Ha8 19.Td6 Xd8 20.e5 Tg7 21.Xc7He4 22.Md2 He1+ 23.Mf1 Mf8 24.Hxa7 Th625.Xxf7 Hb1 26.He7 Xc8 27.Xxh7 Mxh728.Hxe6+ Vg7 29.Hd7+ Vg8 30.Hxc8+ Vg731.Hc7+ Vg8 32.e6 1–0 (H138)

[89] Jose Raul Capablanca - AlexanderAlekhine [D63]

Buenos Aires WCh (21) Buenos Aires WCh(21), 22.01.1927

1.d4 d5 2.c4 e6 3.Mc3 Mf6 4.Tg5 Mbd7 5.e3Te7 6.Mf3 0–0 7.Xc1 a6 8.a3 h6 9.Th4 dxc410.Txc4 b5 11.Te2 Tb7 12.0–0 c5 13.dxc5 Mxc514.Md4 Xc8 15.b4 Mcd7 16.Tg3 Mb6 17.Hb3Mfd5 18.Tf3 Xc4 19.Me4 Hc8 20.Xxc4 Mxc421.Xc1 Ha8 22.Mc3 Xc8 23.Mxd5 Txd5 24.Txd5Hxd5 25.a4 Tf6 26.Mf3 Tb2 27.Xe1 Xd8 28.axb5axb5 29.h3 e5 30.Xb1 e4 31.Md4 Txd4 32.Xd1Mxe3 0–1 (H139)

[90] Alexey Sokolsky - V Makogonov [B11]Kiev Kiev, 19441.e4 c6 2.Mf3 d5 3.Mc3 Tg4 4.h3 Txf3 5.Hxf3

e6 6.g3 Mf6 7.Tg2 Te7 8.d3 0–0 9.0–0 Ma610.He2 Mc7 11.f4 Md7 12.g4 Mb6 13.e5 f514.exf6 Txf6 15.Td2 He7 16.Vh1 Xae8 17.g5 Td418.Md1 g6 19.c3 Tg7 20.Me3 Mb5 21.Mg4 Md622.Xae1 Mf5 23.Hf2 Ma4 24.Tc1 Mc5 25.Xd1 d426.c4 e5 27.fxe5 Txe5 28.Mxe5 Hxe5 29.Tf4 He7

30.Xfe1 Mxd3 31.Xxd3 Hxe1+ 0–1 (H140)VLADIMIR ANDREEVICH MAKOGONOV

(không phải là Makagonov như trong sách dùng biêntập ebook này đã ghi).

(born Aug-27-1904, died 1993) Azerbaijan Vladimir Andreevich Makogonov born 1904 was

awarded the IM title in 1950 and an Honorary GM titlein 1987. Many times Champion of Azerbaijan heplayed in eight USSR Championships between 1927and 1947. He shared 5th place with Mikhail Botvinnikin 1927, was 4th in 1937, 4th= in 1939 and 5th in1944. In tournaments he was 3rd= at Leningrad-Moscow 1939 and 2nd at Sverdlovsk 1943. Perhapshe is best known for his contributions to Opening theoryin the King's Indian Defence and the Queen's Gambit.(về lại ván cờ)

[91] Alexander Koblents - Mikhail Tal [A97]Riga Riga, 19571.d4 e6 2.c4 f5 3.Mf3 Mf6 4.g3 Te7 5.Tg2 0–0

6.0–0 d6 7.Mc3 He8 8.Xe1 Hg6 9.e4 fxe410.Mxe4 Mxe4 11.Xxe4 Mc6 12.Xe3 Tf6 13.d5exd5 14.cxd5 Me5 15.Mxe5 Txe5 16.Xb3 Tf5

17.Xxb7 Tc2 18.Hd2 Xae8 19.Xxc7 Td3 20.Hb4 a521.Ha4 Txg3 22.hxg3 Xe1+ 23.Vh2 Te4 24.Te3Hh5+ 25.Th3 Xxe3 26.Xxg7+ Vxg7 27.Hd4+ Vg828.Hxe3 Tf5 29.g4 Txg4 30.Xg1 Xxf2+ 31.Vh1Hxd5+ 32.Tg2 Hh5+ 33.Th3 Hd5+ 34.Tg2 Hd235.Hxd2 Xxd2 36.Tf3 h5 37.Txg4 hxg4 38.Xxg4+Vf7 39.Xa4 ½–½ (H143)

ALEXANDER KOBLENTS(born Sep-03-1916, died 1993) Latvia Aleksandrs Naftalyevich Koblencs (Koblents,

Koblentz) was born on the 3rd of September 1916 inRiga, Latvia. He won the Latvian Championship in1941, 1945, and 1946 but is best known as the trainerof Mikhail Tal whom he trained from 1955 to 1979. Hiswritings included the interesting book Study Chess withTal which has training exercises based on Tal's finestgames. (về lại ván đấu)

[92] Emanuel Lasker - Wilhelm Steinitz [C62]Ch World (match) New York (USA) (8.104),

09.01.18961.e4 e5 2.Mf3 Mc6 3.Tb5 d6 4.d4 Td7 5.Mc3

Mge7 6.Tg5 f6 7.Te3 Mc8 8.Me2 Te7 9.c3 0–0

10.Td3 Mb6 11.Mg3 Vh8 12.0–0 He8 13.Xc1 Md814.Xe1 c5 15.Md2 Ma4 16.Xc2 b5 17.f4 Me618.f5 Md8 19.d5 Mb7 20.Mf3 c4 21.Te2 Td822.Mh4 g6 23.Tg4 g5 24.Mf3 Mbc5 25.h4 gxh426.Mxh4 Md3 27.Xf1 Maxb2 28.Hf3 Tb6 29.Vh2Xg8 30.Th6 He7 31.Mh5 Te8 32.Hh3 Ma4 33.Tf3Mac5 34.Xe2 Md7 35.g3 a5 36.Mg2 b4 37.Me3Xc8 38.Md1 Txc3 39.Mxc3 Td4 40.Td2 M7c541.Hh4 Txh5 42.Txh5 Xb8 43.Md1 Ma4 44.Txa5Xa8 45.Td2 c3 46.Txc3 Mxc3 47.Mxc3 Txc348.Xf3 Mc1 49.Xc2 Mxa2 50.Xfxc3 Mxc351.Xxc3 Xgc8 52.Xb3 Xa2+ 53.Vh3 Xac2 54.Xb6X2c3 55.Tg6 Xd8 56.Xb7 ½–½ (H144)

[93] Tamas Georgadze - Alexander Koblents[B43]

Tbilisi ½f-USSR ch GEO (1), 19561.e4 c5 2.Mf3 e6 3.d4 cxd4 4.Mxd4 a6 5.Mc3

Hc7 6.Te2 b5 7.a3 Tb7 8.0–0 Mf6 9.Tf3 d6 10.He2Te7 11.g4 0–0 12.Tg2 Mc6 13.Mxc6 Txc6 14.g5Md7 15.Te3 Hb7 16.Xad1 Mc5 17.Tc1 a5 18.b4axb4 19.axb4 Ma4 20.Xd3 g6 21.Md1 Xfd822.Hg4 d5 23.e5 d4 24.Txc6 Hxc6 25.Xxd4 Xxd4

26.Hxd4 Xd8 27.Hf4 Mc3 28.Mxc3 Hxc3 29.Te3Xd5 30.Xb1 Hxc2 31.Xc1 Xd1+ 32.Xxd1 Hxd1+33.Vg2 Hb3 34.Td2 Hd3 35.h4 Vf8 36.Te3 Ve837.Vh2 Hc3 38.Hf3 Vf8 39.Vg3 Hxb4 40.h5 gxh541.Hxh5 He4 42.Tf4 Hd3+ 43.Te3 b4 0–1 (H145)

[94] Rudolf Spielmann - Paul Keres [C11]Noordwijk (18.06.38) 07, 19381.e4 e6 2.d4 d5 3.Mc3 Mf6 4.e5 Mfd7 5.f4 c5

6.dxc5 Mc6 7.a3 Txc5 8.Hg4 g6 9.Mf3 a6 10.Td3b5 11.b4 Ta7 12.h4 h5 13.Hg3 He7 14.f5 Tb815.fxg6 Mdxe5 16.gxf7+ Hxf7 17.Mg5 Hf6 18.Xf1Mg4 19.Hf3 Hxc3+ 20.Vd1 Hg7 21.He2 Xf822.Xxf8+ Vxf8 23.Mxe6+ Txe6 24.Hxe6 Mf2+25.Ve1 Mxd3+ 26.cxd3 0–1 (H146)

[95] Igor Bondarevsky - Vasily Smyslov [E20]3 , Leningrad URS ch 3, Leningrad URS ch,

19471.d4 Mf6 2.c4 e6 3.Mc3 Tb4 4.Td2 0–0 5.Mf3

d5 6.e3 b6 7.cxd5 exd5 8.Td3 Tb7 9.Xc1 a610.Me2 Td6 11.Mg3 g6 12.Me5 c5 13.f4 c414.Tb1 T5 15.h4 Me4 16.Mxe4 dxe4 17.h5 Td518.Hg4 Hf6 19.Hh3 Xa7 20.0–0 Hd8 21.hxg6 fxg6

22.f5 Hc8 23.fxg6 Hxh3 24.Xxf8+ Vxf8 25.gxh3Txe5 26.dxe5 Xg7 27.Tb4+ Ve8 28.Xd1 Xxg6+29.Vh2 Tc6 30.Xd6 Md7 31.Xxg6 hxg6 32.Td6 Vf733.Vg3 Ve6 34.Vf4 Mxe5 35.Txe5 g5+ 36.Vxg5Vxe5 37.h4 b4 38.h5 Td7 39.Tc2 Tf5 40.Td1 ½–½(H147)

[96] Samuel Reshevsky - Alexander Alekhine[E46]

AVRO AVRO, 19381.d4 Mf6 2.c4 e6 3.Mc3 Tb4 4.e3 0–0 5.Mf3

b6 6.Td3 Tb7 7.0–0 Txc3 8.Txc3 Te4 9.Txe4Mxe4 10.Hc2 f5 11.Me5 He8 12.f3 Mf6 13.Ta3 d614.Md3 c5 15.Mf4 Mc6 16.e4 fxe4 17.fxe4 Ma518.Hd3 Mh5 19.Mxh5 Hxh5 20.e5 dxe5 21.dxc5Xfd8 22.He4 Hg6 23.He2 e4 24.Xf4 bxc5 25.Txc5Mc6 26.Xxe4 Xd2 27.Hxd2 Hxe4 28.Xe1 Hxc429.Hd6 Xc8 30.Hxe6+ Hxe6 31.Xxe6 Vf7 32.Xd6a5 33.Vf2 Me7 34.Td4 Mf5 35.Xd7+ Ve6 36.Xa7Mxd4 37.cxd4 Xc2+ 38.Vf3 Xxa2 39.Xxg7 Xa3+40.Ve4 h5 41.Xg6+ Vf7 42.Xh6 Xa2 43.Vf3 Xa3+44.Vf2 Xd3 45.Xxh5 a4 46.d5 a3 47.Xh7+ Vf648.Xa7 Ve5 49.Xa5 Xd2+ 50.Vf3 Xd3+ 51.Ve2

Xb3 52.Vf2 Xb2+ 53.Vg3 Xb3+ 54.Vh4 Xb255.Vh3 a2 56.d6+ Vxd6 57.g4 Vc6 58.Vg3 Vb659.Xa8 Vb5 60.h3 Vb4 61.Vf4 Xc2 62.Xb8+ Vc363.Xa8 Vb4 ½–½ (H148)

[97] Efim Geller - Max Euwe [E26]Zurich Zurich (2), 19531.d4 Mf6 2.c4 e6 3.Mc3 Tb4 4.e3 c5 5.a3

Txc3+ 6.bxc3 b6 7.Td3 Tb7 8.f3 Mc6 9.Me2 0–010.0–0 Ma5 11.e4 Me8 12.Mg3 cxd4 13.cxd4 Xc814.f4 Mxc4 15.f5 f6 16.Xf4 b5 17.Xh4 Hb6 18.e5Mxe5 19.fxe6 Mxd3 20.Hxd3 Hxe6 21.Hxh7+ Vf722.Th6 Xh8 23.Hxh8 Xc2 24.Xc1 Xxg2+ 25.Vf1Hb3 26.Ve1 Hf3 0–1 (H150)

[98] Paul Keres - Giuseppe Stalda [C32]corresp. corresp., 19341.e4 e5 2.f4 d5 3.exd5 e4 4.d3 Mf6 5.Md2 e3

6.Mc4 Mxd5 7.Mxe3 Mxf4 8.g3 Mg6 9.Tg2 Td610.Mf3 0–0 11.0–0 Mc6 12.Vh1 f5 13.Mc4 f414.Mxd6 cxd6 15.Txf4 Mxf4 16.gxf4 Tg4 17.Hd2h6 18.d4 Hf6 19.d5 Txf3 20.Xxf3 Md4 21.Xd3 Mf522.Xb3 b6 23.Th3 Xae8 24.Hd3 g6 25.Xg1 Vh726.Xc3 Xe7 27.Tg4 Mg7 28.Xc8 Xxc8 29.Txc8

Mh5 30.f5 Mf4 31.Hf3 g5 32.h4 Xc7 33.Ta6 Xxc234.He4 Xd2 35.Xc1 h5 36.Tf1 Xd4 37.He8 g438.Vg1 Vh6 39.Xc7 Xd1 40.Xc4 Mh3+ 41.Vg2Hxb2+ 42.Te2 Xg1+ 43.Vh2 Xh1+ ½–½ (H151)

[99] Mikhail Botvinnik - Max Euwe [D27]Netherlands It, Groningen, 19461.d4 d5 2.Mf3 Mf6 3.c4 dxc4 4.e3 e6 5.Txc4 c5

6.0–0 a6 7.a4 Mc6 8.He2 Te7 9.Xd1 Hc7 10.Mc30–0 11.b3 Td7 12.Tb2 Xac8 13.d5 exd5 14.Mxd5Mxd5 15.Txd5 Tg4 16.Hc4 Th5 17.Txc6 Hxc618.Me5 He8 19.Xd5 Xd8 20.Md7 Xxd7 21.Xxh5Hd8 22.Xf1 g6 23.Xh3 Xd1 24.g4 Xxf1+ 25.Vxf1b5 26.axb5 axb5 27.Hf4 f6 28.e4 Hd1+ 29.Vg2 Td630.Hf3 Hxf3+ 31.Xxf3 Te5 32.Txe5 fxe5 33.Xc3Xc8 34.Vf3 Vf7 35.Ve3 Ve6 36.f4 exf4+ 37.Vxf4c4 38.bxc4 bxc4 39.h4 h6 40.g5 h5 41.Ve3 Ve542.Xc2 c3 43.Vd3 Xd8+ 44.Ve3 Xd4 45.Xxc3Xxe4+ 46.Vf3 Xxh4 47.Xc6 Xf4+ 48.Ve3 Xe4+49.Vf3 Vf5 50.Xf6+ Vxg5 51.Xxg6+ ½–½ (H152)

[100] V Makogonov - Vitaly Chekhover [E32]URS-ch10 Tbilisi, 12.04.19371.d4 Mf6 2.c4 e6 3.Mc3 Tb4 4.Hc2 0–0 5.a3

Txc3+ 6.Hxc3 d6 7.Mf3 He7 8.g3 Xe8 9.Tg2 e510.dxe5 dxe5 11.0–0 e4 12.Md4 c5 13.Mc2 Mbd714.Xd1 Me5 15.Tf4 Tg4 16.Xd2 He6 17.Me3 Mg618.Tg5 Xad8 19.Xad1 Xxd2 20.Xxd2 Md7 21.Ha5h6 22.Tf4 Mxf4 23.gxf4 Th3 24.Hxa7 Hg625.Hxb7 Mf6 26.Hc7 Txg2 27.f5 Hg5 28.h4 Hxh429.Mxg2 Hh3 30.Me3 Mg4 31.Hf4 Mxe3 32.fxe3g5 33.fxg6 fxg6 34.Xd6 Hh5 35.Hf6 Hg4+ 36.Vf2Xf8 37.Xd8 Hh4+ 0–1 (H153)

[101] Samuel Reshevsky - Vasily Smyslov[D15]

02, USA-URS radio-m ;HCL 27 02, USA-URSradio-m ;HCL 27, 1945

1.d4 d5 2.c4 c6 3.Mf3 Mf6 4.Mc3 dxc4 5.e3 b56.a4 b4 7.Ma2 e6 8.Txc4 Te7 9.0–0 0–0 10.He2Tb7 11.Xd1 a5 12.Td2 Mbd7 13.Mc1 Hb6 14.Mb3c5 15.Te1 Xfd8 16.Tb5 Td5 17.Mbd2 Hb7 18.Mc4Mb6 19.Mce5 Me4 20.dxc5 Mxc5 21.Md4 Xdc822.f3 Mb3 23.Mxb3 Txb3 24.Xd3 Tc2 25.Xd2 b326.Tf2 Tb4 27.Xd4 Md5 28.Md3 e5 29.Mxe5 Tc330.Mc4 Txd4 31.exd4 Hc7 32.Tg3 Ha7 33.He5Mb4 34.Md6 Xf8 35.He3 Xad8 36.Hc3 He7

37.Xe1 Hg5 38.He3 Hg6 39.Me4 Txe4 40.Hxe4Mc2 41.Hxg6 hxg6 42.Xc1 Mxd4 43.Tc7 Xd544.Tc4 Xc8 45.Ta6 Xe8 46.Vf1 Mc2 47.Vg1 Xe1+48.Xxe1 Mxe1 49.Vf2 Mc2 50.Ve2 Xc5 51.Tg3MT4 52.Td3 g5 53.Te4 Xc4 54.Te1 Vf8 55.Tc3 f656.g4 Ve7 57.Vd2 Vd6 58.Ve2 Md5 59.Txa5 Xxa460.Te1 Xa2 61.Vd3 XxT2 62.Vc4 Xe2 63.Tg3+Mf4 64.Vxb3 Xxe4 65.fxe4 Ve5 66.h4 Vxe467.hxg5 fxg5 68.Vc4 Vf3 69.Te1 Vxg4 70.Vd4 Vf371.Ve5 g4 0–1 (H155)

[102](108913) Smyslov,Vassily -Djurasevic,Bozidar [A12]

YUG-URS Belgrade, 19561.c4 Mf6 2.g3 c6 3.Mf3 d5 4.b3 Tf5 5.Tg2 e6

6.0–0 Mbd7 7.Tb2 Te7 8.d3 0–0 9.Mbd2 a5 10.a3h6 11.Hc2 Hb6 12.Tc3 Xfd8 13.Hb2 Mc5 14.Td4dxc4 15.dxc4 Hc7 16.b4 axb4 17.axb4 Mcd718.Xxa8 Xxa8 19.c5 Hb8 20.Mc4 Te4 21.Th3 Tf522.Txf5 exf5 23.Xd1 Hf8 24.Me3 g6 25.Me5 Xd826.M5c4 Xa8 27.Tc3 Hc8 28.Hb3 Me8 29.Tb2Xa6 30.Hd3 Mdf6 31.Md6 He6 32.Mxb7 Xa233.Hc3 Tf8 34.Md8 Hc8 35.Mc4 1–0 (H156)

[103] Vsevolod Rauzer - Mikhail Botvinnik[B72]

Russia Ch URS, Leningrad, 19331.e4 c5 2.Mf3 Mc6 3.d4 cxd4 4.Mxd4 Mf6

5.Mc3 d6 6.Te2 g6 7.Te3 Tg7 8.Mb3 Te6 9.f4 0–010.0–0 Ma5 11.Mxa5 Hxa5 12.Tf3 Tc4 13.Xe1Xfd8 14.Hd2 Hc7 15.Xac1 e5 16.b3 d5 17.exd5 e418.bxc4 exf3 19.c5 Ha5 20.Xed1 Mg4 21.Td4 f2+22.Vf1 Ha6+ 23.He2 Txd4 24.Xxd4 Hf6 25.Xcd1Hh4 26.Hd3 Xe8 27.Xe4 f5 28.Xe6 Mxh2+ 29.Ve2Hxf4 0–1 (H157)

[104] Vasily Smyslov - Vasily Panov [C87]Moscow-ch ;HCL 12 Moscow-ch ;HCL 12,

19421.e4 e5 2.Mf3 Mc6 3.Tb5 a6 4.Ta4 d6 5.0–0

Mf6 6.Xe1 Te7 7.c3 0–0 8.d4 b5 9.Tc2 Tg4 10.d5Ma5 11.Mbd2 Hc8 12.Mf1 c6 13.Me3 Td714.dxc6 Hxc6 15.h3 g6 16.Mh2 Vh8 17.Mhg4 Mc418.Mxf6 Txf6 19.Md5 Tg7 20.b3 Mb6 21.Mxb6Hxb6 22.Xe3 Xfd8 23.Xd3 Te6 24.Tg5 f6 25.Te3Hc6 26.Hd2 f5 27.f3 f4 28.Tf2 Tf6 29.Xd1 Te730.Hc1 Xd7 31.Hb2 Xg8 32.c4 bxc4 33.bxc4 Txc4

34.Xc3 Hb5 35.Tb3 Xb7 36.Xdc1 Tf7 37.Hc2 He838.Txf7 Hxf7 39.Xc7 Xxc7 40.Hxc7 Xf8 41.Xc6He6 42.Xxa6 g5 43.Xa7 Xf7 44.Hd7 Hf6 45.a4 h546.a5 g4 47.hxg4 hxg4 48.Hxg4 d5 49.Th4 Hc650.Xxe7 Hc5+ 51.Vh2 Xxe7 52.Tf6+ Vh7 53.Hh5+Vg8 54.Hh8+ Vf7 55.Hg7+ Ve8 56.Hxe7+ Hxe757.Txe7 1–0 (H158)

Alexander Kotov - Erich Eliskases [D51]Saltsjobaden izt ,IZT 01, 19521.d4 d5 2.c4 e6 3.Mc3 Mf6 4.Tg5 Mbd7 5.e3

c6 6.Hc2 Ha5 7.cxd5 Mxd5 8.e4 Mxc3 9.Td2 e510.Txc3 exd4 11.cxd4 Tb4 12.Xb1 Txd2+ 13.Hxd2Hxd2+ 14.Vxd2 Mb6 15.Td3 Te6 16.a4 0–0–017.Me2 Mxa4 18.Xa1 Mb2 19.Xxa7 Vb8 20.Xha1Tc4 21.Txc4 Mxc4+ 22.Vd3 Mb6 (hình)

XABCDEFGHY8-mk-tr-+-tr(7tRp+-+pzpp'6-snp+-+-+&5+-+-+-+-%

4-+-zPP+-+$3+-+K+-+-#

2-+-+NzPPzP"1tR-+-+-+-!xabcdefghy

23.g4 Vc7 24.f4 Xd7 25.X7a5 Xhd8 26.Xg5 f627.Xga5 Mc8 28.f5 g5 29.h4 h6 30.hxg5 hxg531.Xh1 Md6 32.Xh6 Xe7 33.Mc3 Xde8 34.e5 fxe535.Md5+ cxd5 36.Xc5+ Vb8 37.Xxd6 exd438.Xcxd5 Xe3+ 39.Vc4 Xc8+ 40.Vxd4 Xg3 41.f6Xxg4+ 42.Ve5 Xf4 43.Xd8 Xxd8 44.Xxd8+ Vc745.Xg8 Vd7 46.Xg7+ Ve8 47.XxT7 Xf2 48.Ve6Xe2+ 49.Vf5 g4 50.Vg6 Xf2 51.f7+ Vf8 52.XT8+Ve7 53.Xe8+ 1–0 (về lại bài)

[105] Grigory Levenfish - I Rabinovich [B71]Ch URS Leningrad (Russia) (9), 19391.e4 c5 2.Mf3 d6 3.d4 Mf6 4.Mc3 cxd4

5.Mxd4 g6 6.f4 Tg7 7.e5 Mg4 8.Tb5+ Vf8 9.h3Mh6 10.Te3 Mc6 11.exd6 Mxd4 12.Txd4 Hxd613.Txg7+ Vxg7 14.Hxd6 exd6 15.0–0–0 Xd816.Xd2 Te6 17.Xhd1 Mf5 18.g4 Me3 19.Xe1 a6

20.Xxe3 axb5 21.Mxb5 Xxa2 22.Xxd6 Xxd623.Mxd6 Xa1+ 24.Vd2 Xf1 25.Mxb7 Xxf4 26.Mc5Td5 27.Md3 Xf1 28.b3 Vh6 29.c4 Tg2 30.Ve2 Xb131.g5+ Vg7 32.Vf2 Tb7 33.b4 Tc8 34.c5 Tf5 35.c6h6 36.gxh6+ Vxh6 37.c7 Xb3 38.h4 Xc3 39.Mc5Xc4 40.Xe5 Tg4 41.Xe4 Xc2+ 42.Ve3 Tf5 43.Xf4Tc8 44.Xxf7 Xc4 45.Xf4 1–0 (H159)

(SCLeB in là Levenfisch – Rabinovitch (khôngtra cứu được trên database). (về lại)

[106] Alexey Suetin - Evgeni Vasiukov [B76]Voroshilovgrad Voroshilovgrad, 19551.e4 c5 2.Mf3 d6 3.d4 cxd4 4.Mxd4 Mf6

5.Mc3 g6 6.Te3 Tg7 7.f3 0–0 8.Hd2 Mc6 9.0–0–0d5 10.exd5 Mxd5 11.Mxc6 Txc6 12.Td4 Txd413.Hxd4 Hb6 14.Ma4 Ha5 15.b3 Xb8 16.Hc5Hxc5 17.Mxc5 Xe8 18.Xd2 Vf8 19.Td3 Mb4 20.a3Mxd3+ 21.Xxd3 Tf5 22.Xc3 h5 23.Xd1 Xed824.Xxd8+ Xxd8 25.Ma6 Tc8 26.Mb4 Tb7 27.Xc4Xc8 28.Vd2 f6 29.a4 e5 30.a5 a6 31.Md3 Ve732.Xb4 Xc7 33.Mc5 Tc8 34.Xb8 Vd6 35.b4 Vd536.Vd3 g5 37.c4+ Vd6 38.Xa8 g4 39.Mxa6 Tf5+40.Ve3 Xb7 41.Xf8 Te6 42.Xxf6 1–0 (H160)

(SCLeB ghi là Suetine – Vassioulov, không tracứu được).

[107] Vitaly Chekhover - Emanuel Lasker[D37] Moscow Moscow (4), 15.02.1935

1.c4 Mf6 2.Mc3 e6 3.Mf3 d5 4.d4 dxc4 5.e4Tb4 6.Tg5 c5 7.Txf6 Hxf6 8.Txc4 cxd4 9.Hxd4Mc6 10.Hxf6 gxf6 11.Xc1 Td7 12.0–0 Xc8 13.a3Td6 14.Me2 Me5 15.Mxe5 Txe5 16.Tb5 Xxc117.Txd7+ Vxd7 18.Xxc1 Xc8 19.Xxc8 Vxc8 20.b3Vc7 21.Vf1 b5 22.Ve1 Tb2 23.a4 bxa4 24.bxa4Vc6 25.Vd2 Vc5 26.Mc3 Vb4 27.Mb5 a5 28.Md6Vxa4 29.Vc2 Te5 30.Mxf7 Txh2 31.Md8 e532.Mc6 Tg1 33.f3 Tc5 34.Mb8 Vb5 35.g4 Te736.g5 fxg5 37.Md7 Td6 38.Mf6 Vc4 0–1 (H161)

(SCLeB ghi là Tchekover – Lasker, không tracứu được)

HẾT PHẦN NỘI DUNG BÀI HỌC

Giải bài tập

BT01Nước đi sai lầm: 1….Ve6 vì là 2.Ve4! Vf6 3.Vd5

Ve7 (nếu 3….Vf5 4.e4 Vf6 5.Vd6 Vf7 6.e5 Ve87.Ve6! Vf8 7.Vd7 thắng) 4.Ve5 Vf7 5.Vd6 Ve86.Ve6 Vf8 7.e4 Ve8 8.e5 thắng nước quyết định vàĐen mất thế đối Vua, 8….Vf8 9.Vd7 thắng.

Nước đi khác cũng sai: 1….Vf6 2.Vf4.Nước đi đúng 1….Ve7Đen đạt được thế hòa vì nó chiếm được thế đối

Vua, nếu 2.Ve4 Ve6, còn nếu 2.Vf4Vf6. (Về bài tập 01- 06)

BT02 1.e5! de 2.Vc1 đối Vua từ xa2….Vd5 nếu 2….Vc4 3.Vc2! nếu 2….Vd4

3.Vd2!3.Vd1 nếu 3.Vd2? Vd4 4.Ve2 Ve4 5.Vd2 Vf3

Đen thắng.3….Vc5 nếu 3….Ve4 hoặc d4 hoặc c4 thì 4.Ve2

hoặc d2 hoặc c24.Vc1 ván cờ

hòa. BT03Ván cờ của A.Gorgiev1.g4! Vg4 2.Vg6 c5 3.h4! Ván cờ hòa.Nếu 1….Vg5 2.Vg7 (không được đi 2.h4 Vh4

3.Vg6 Vg4 4.Vf6 Vf4) 2….c5 3.h4 Vh4 4.Vf6 c4 5.g5nếu 3….Vg4 4.Vg6 Vh4 5.Vf5

BT04Ván cờ Brinkmann - Rubinstein1….Ve4 2.Ve2 g5 3.Vf2 nếu 3.Vd2 Vf4

4.Ve2Vg3 5.Vf1 Vh2 6.Vf2 g4 7.Vg1 g33….d4! 4.cd Vd4 5.Ve2 b4! 6.Vd2 ngăn cản

nước xuyên thủng 6….c3!6….b3 phong tỏa7.c3 Ve4 điều động vay quanh.8.Ve2 Vf4 9.Vf2 Vg4 10.Vf1 Vg3 11.Vg1 g4

12.Vf1 Vh1 không được đi 14.Vf3 và Đen thua.14.Vg3 Vg1 15.Vg4 Vg2 và Đen thắng.BT05Ván Paul Keres - Erich Eliskases [C07]

Noordwijk 04, 1938(1.e4 e6 2.d4 d5 3.Md2 c5 4.exd5 Hxd5 5.Mgf3

cxd4 6.Tc4 Hd8 7.0–0 Mc6 8.MT3 Mf6 9.He2 Te710.Xd1 0–0 11.MTxd4 Hc7 12.Mxc6 Txc6 13.Tg5Tb7 14.He5 Hxe5 15.Mxe5 Xfd8 16.Md7 c517.Mxf6+ Txf6 18.Txf6 gxf6 19.f3 f5 20.Vf2 Vg721.Ve3 Vf6 22.Te2 e5 23.g3 Td5 24.b3 Te6 25.f4Xd4 26.fxe5+ Vxe5 27.Xxd4 cxd4+ 28.Vd2 Td529.Tc4 Xc8 30.Txd5 Vxd5 31.Xe1 Vd6 32.Xe2 Xc333.Xe8 Xf3 34.Ve2 Xc3 35.Vd1 Xf3 36.Xd8+ Ve537.Xd7 Xf2 38.Xxa7 Xxh2 39.a4 Xg2 40.Xxf7 Xxg341.Xxh7 f4 42.a5 f3 43.Ve1 Vf4 44.Vd2 Xg145.Xf7+ Ve4 46.a6 Xg2+ 47.Vc1 d3 48.cxd3+ Ve349.b4 Xa2 50.b5 f2 51.d4 Vxd4 52.Xxf2 Xxf2 53.a7Xa2 54.b6 Vc3 55.Vb1 Xa6 56.b7)

56…. Xb6+ 57.Vc1 Xh6 ! 57.Vd1 Vd3 58.Ve1Ve3 59.Vf1 Vf3 6.Vg1 Xg6! 60.Vh2 Xh6 61.Vg1Xg6 62.Vf1 Xh6 Ván cờ hòa: một tình huống ngoại lệ.Nói chung thì hai chốt dính liền nhau đã tiến xuốngchống với một Xe thì phải thắng.

BT061.Vb6! Xb1 2.Va7 Vf7 3.Xb8 Xa1 4.Vb7 Xb1

5.Va8 Xe1 6.a7! Xe7 7.Xb7 Trắng thắng.(Về bài tập 01- 06)

BT07V á n Alexander Kotov - Igor Bondarevsky

[A90]Leningrad Leningrad, 1936(1.d4 e6 2.Mf3 f5 3.g3 Mf6 4.Tg2 d5 5.0–0 Td6

6.c4 c6 7.Mbd2 0–0 8.b3 He8 9.Me1 Mbd7 10.Md3Me4 11.Mf3 Hh5 12.Mf4 Hf7 13.Hc2 g5 14.Md3Hh5 15.Mfe5 Xf6 16.f3 Xh6 17.h4 Mxg3 18.hxg5Hh2+ 19.Vf2 Xh4 20.Xg1 Xxd4 21.Tb2 Hh4 22.Txd4Me4+ 23.Ve3)

23….f4+ 24.Mxf4 Hf2+ 25.Vd3 Hxd4+26.Vxd4 Tc5+ 27.Vd3 Mxe5# 0–1

Về bài tập 07-12BT08Ván Spielmann - Honliger1.Me7!Mở đường hoạt động cho Tượng Trắng1…He7 2.Hh7 vh7 3.Xh5 Vg5 4.Xh8 thắngBT09Ván Alexander Alekhine - H Van Mindeno

[C41]NED sm NED sm, 1933(1.e4 e5 2.Mf3 d6 3.d4 exd4 4.Hxd4 Mc6 5.Tb5

Td7 6.Txc6 Txc6 7.Tg5 Mf6 8.Mc3 Te7 9.0–0–0 0–010.h4 h6 11.Md5 hxg5 12.Mxe7+ Hxe7 13.hxg5Mxe4 14.Xh5 He6 15.Xdh1 f5)

Để khóa kín khu vực Vua đối phương có thể chạythì ô f7 phải được gài chặt, nhưng bằng cách nào?

Nếu 1.g6 Hg6 2.Hc4 d5!Trắng đã thắng bằng cách chơi:16.Me5 dxe5 17.g6 Hg6 18.Hc4 Hf7 19.Xh8 1–

0BT10Pollock - ConsultanKhông ai để cho đối phương triển khai lực lượng và

tiến quân tới như thế! Đen sẽ bị trừng phạt không xa!1.Hd7!! Td7 2.Md6 Vd8 3.Mf7 Vc8 4.Xe8 Te8

5.Xd8 thắngKhông khó nhưng phải nhìn thấy nước chiếu bí!BT11Edward Lasker - George Alan Thomas [A40]London, EnglandLondon, England, 1912

(1.d4 e6 2.Mf3 f5 3.Mc3 Mf6 4.Tg5 Te7 5.Txf6Txf6 6.e4 fxe4 7.Mxe4 b6 8.Me5 0–0 9.Td3 Tb710.Hh5 He7)

11.Hxh7+ Vxh7 12.Mxf6+ Vh6 nếu 2.Vh8 Mg613.Meg4+ Vg5 14.h4+ Vf4 15.g3+ Vf3

16.Te2+ Vg2 17.Xh2+ Vg1 18.Vd2# 1–0thắngBT12(9208) Adams,Edward Bradford - Torre

Repetto,Carlos [C62]New Orleans New Orleans, 1920(1.e4 e5 2.Mf3 d6 3.d4 exd4 4.Hxd4 Mc6 5.Tb5

Td7 6.Txc6 Txc6 7.Mc3 Mf6 8.0–0 Te7 9.Md5 Txd510.exd5 0–0 11.Tg5 c6 12.c4 cxd5 13.cxd5 Xe814.Xfe1 a5 15.Xe2 Xc8 16.Xae1 Hd7 17.Txf6 Txf6)

18.Hg4!Đe dọa chiếu bí ở c8 nên khiến Hậu này thành “vật

linh” mà Đen không dám đụng tới!18….Hb5 19.Hc4! Hd7 20.Hc7! Hb5 21.a4

Hxa4 22.Xe4Lại một sự hy sinh làm lạc hướng chống đỡ.22….Hb5 23.Hxb7! Đen đầu hàng.

Đầu hàng là phải thôi vì Đen không còn một lỗthông hơi nào để thở !

1–0

Về bài tập 07-12BT13Glucksberg - Miguel Najdorf [A85]Warsaw Warsaw, 1929(1.d4 f5 2.c4 Mf6 3.Mc3 e6 4.Mf3 d5 5.e3 c6

6.Td3 Td6 7.0–0 0–0 8.Me2 Mbd7 9.Mg5 Txh2+10.Vh1 Mg4 11.f4 He8 12.g3 Hh5 13.Vg2)

13….Tg1 14.Mxg1 Hh2+ 15.Vf3 e5!!Phải đưa những toán quân mới vào trận chiến16.dxe5 Mdxe5+ 17.fxe5 Mxe5+ 18.Vf4 Mg6+

19.Vf3 f4 20.exf4 Tg4+ 21.Vxg4 Me5+ 22.fxe5h5# 0–1 Về bài tập13-18

BT14Kotov - Judovich1.Xf5! Lợi dụng ngay tình trạng Vua đối phương bị

phơi trần1….ef, nếu 1….Hd6 2.Xf7 Tf7 3.Mf5

2.Mf5 Vf6 3.Xd6! Vf5 4.Hf3 Xf4 5.Hh5 Ve46.Tc2 Ve3 7.Xd3 Đen đầu hàng

BT15Wilhelm Steinitz - Curt von Bardeleben [C54]Hastings (England) It, 17.08.1895(1.e4 e5 2.Mf3 Mc6 3.Tc4 Tc5 4.c3 Mf6 5.d4

exd4 6.cxd4 Tb4+ 7.Mc3 d5 8.exd5 Mxd5 9.0–0 Te610.Tg5 Te7 11.Txd5 Txd5 12.Mxd5 Hxd5 13.Txe7Mxe7 14.Xe1 f6 15.He2 Hd7 16.Xac1 c6 17.d5 cxd518.Md4 Vf7 19.Me6 Xhc8 20.Hg4 g6)

21.Mg5+ Ve8 22.Xxe7+ Vf8!Nếu 2….He7 3.Xc8. Còn nếu 2….Ve7 3.Xe1

Vd6 4.Hb4 Vc7 5.Me6 Vb8 6.Hf423.Xf7+ Vg8 24.Xg7+ And black resigned at this

point. As Steinitz demonstrated immediately afterward,there is a mate in eleven moves which can only beaverted by ruinous loss of material; analysis follows:...Vh8 25. Xxh7+ Vg8 26. Xg7+ Vh8 27. Hh4+Vxg7 28. Hh7+ Vf8 29. Hh8+ Ve7 30. Hg7+ Ve831. Hg8+ Ve7 32. Hf7+ Vd8 33. Hf8+ He8 34.Mf7+ Vd7 35. Hd6# 1–0

Rõ ràng như đã thấy, kiệt tác của nhà vô địch thế

giới đầu tiên không thể chê vào đâu được!BT16Kortschmar - Pollak1.Mb4! mở đường cho Hậu và thắng nước1....ab 2.Hd6 Hd7 3.Hd5! Vf8 4.Xg7! Hd5

5.Xg8 Vg8 6.Xe8 Xf8 thắng.Đây là một trong những đòn phối hợp tuyệt diệu

nhất trong lịch sử cờ Vua.BT17Apcheneck - NartmannDường như khó mà gia tăng cuộc tấn công. Tuy

nhiên đây là một quả pháo bông:1.Te6 Xc5 2.Xh3 Tb8 3.Hg6 Đen đầu hàng.Nếu như Đen chơi: 1….Td3 thì Trắng sẽ đi một

nước “nhàn” (tức là một nước chưa làm gì ngay (nướcchờ đợi)) 2.Hc3! Xc5 3.Xg7 (nếu 3.Vf8 4.Xf7 Vg8 !)4.dc Còn nếu lúc 2.Hc3! fe 3.Xg7 Vg7 4.d5

BT18 Jose Raul Capablanca - Herman Steiner [C49]Los Angeles,USALos Angeles,USA, 1933(1.e4 From "Viaje al Reino del Ajedrez " de Y.

Averbach et al 1...e5 2.Mf3 Mc6 3.Mc3 Mf6 4.Tb5

Tb4 5.0–0 0–0 6.d3 d6 7.Tg5 Txc3 8.Txc3 Me79.Mh4 c6 10.Tc4 Te6 11.Txf6 gxf6 12.Txe6 fxe613.Hg4+ Vf7 14.f4 Xg8 15.Hh5+ Vg7 16.fxe5 dxe5)

17.Xxf6! hy sinh để lột trần Vua đối phương17….Vxf6 18.Xf1+ Mf5 19.Mxf5 exf5

20.Xxf5+ Ve7 21.Hf7+ Vd6 22.Xf6+ Vc5 23.Hxb7Hb6 24.Xxc6+ Hxc6 25.Hb4# 1–0

Không khó nhưng phải hy sinh cả haiXe Về bài tập13-18

BT19Yuri Averbakh - Oscar Panno (2580) [E74]ARG-URS Buenos Aires (3), 1954(1.d4 Mf6 2.c4 g6 3.Mc3 Tg7 4.e4 d6 5.Te2 0–0

6.Tg5 c5 7.d5 a6 8.a4 Ha5 9.Td2 e5 10.g4 Me811.h4 f5 12.h5 f4 13.g5 Xf7)

14.Tg4! Sau khi đổi Tượng thì các ô Trắng bêntrận địa bên Đen sẽ yếu đi

14….Hd8 15.Txc8 Hxc8 16.Mf3 Tf8 17.Ve2Liên kết các Xe17….Xg7 18.Xh4 Md7 19.hxg6 hxg6 20.Hh1

Te7 21.Xh8+ Vf7 22.Hh6 Mf8 23.Xh1 Xb8 24.Txf4Hc7, nếu 24….ef 25.Hh4.

25.Hh2 Md7 26.Hh3, lợi dụng những ô trắng yếu 26….Mf8 27.Xxf8+ Vxf8 28.He6 Xg8 29.Mh4

Td8 30.Mxg6+ Vg7 31.Mxe5, Đen đầu hàng. 1–0Về bài tập 19-24

BT20Wilhelm Steinitz - Augustus Mongredien [B06]London (England) London (England), 1863(1.e4 g6 2.d4 Tg7 3.c3 T6 4.Te3 Tb7 5.Md2 d6

6.Mgf3 e5 7.dxe5 dxe5 8.Tc4 Me7 9.He2 0–0)10.h4! nếu 10.0-0-0 Md7 11.h4 v2 việc đẩy chốt

h5 khó khăn. Ngay khi đã có một kế hoạch chiến lượcđúng đắn rồi thì sự chính xác trong chiến thuật cũng rấtcần thiết. Sau nước đi trong bài, mọi việc đều êm xuôicả.

10….Md7 11.h5 Mf6 12.hxg6 Mxg6 13.0–0–0c5 14.Mg5 a6 15.Mxh7 Mxh7 16.Xxh7 Vxh717.Hh5+ Vg8 18.Xh1 Xe8 19.Hxg6 Hf6 20.Txf7+Hxf7 21.Xh8+ Vxh8 22.Hxf7 1–0 Đen đầu hàng.

BT21Mileka - Klovan18.Xe4! dc 19.f5! bầy chốt xung phong.19….Hg5 20.e6! fe 21.f6! Hc5 22.Vh1 gf

23.Hg4 Vh8 24.Xf6 e5 25.Xf7 Tg4 26.Xh7Đen đầu hàng. Nếu 26….Vg8 27.Tc4BT22Arnold Denker - Mikhail Botvinnik [D44]tx URS-USA tx URS-USA, 1945(1.d4 d5 2.c4 c6 3.Mf3 Mf6 4.Mc3 e6 5.Tg5

dxc4 6.e4 T5 7.e5 h6 8.Th4 g5 9.Mxg5 hxg5 10.Txg5Mbd7 11.exf6 Tb7 12.Te2 Hb6 13.0–0 0–0–0 14.a4b4 15.Me4 c5 16.Hb1 Hc7 17.Mg3 cxd4 18.Txc4Hc6 19.f3)

19…. d320.Hc1 Tc5+ 21.Vh1 Hd6 22.Hf4 Xxh2+

23.Vxh2 Xh8+ 24.Hh4 Xxh4+ 25.Txh4 Hf4 0–1BT23Svetozar Gligoric - Semyon Abramovich

Furman [D33]URS-JUG Leningrad (8), 1957(1.d4 d5 2.c4 e6 3.Mc3 c5 4.cxd5 exd5 5.Mf3

Mc6 6.g3 c4 7.Tg2 Tb4 8.0–0 Mge7 9.a3 Ta5 10.e40–0 11.exd5 Mxd5 12.Mxd5 Hxd5 13.Me5 Hb514.a4 Ha6 15.Mxc6 Txc6 16.Hh5 Te6 17.Xa3 Xad818.g4 g6 19.He5 Tb6)

20.d5! đảm bảo cho điểm d420….Txd5 21.a5 vấn đề quan trọng là đuổi

Tượng đi không để kiểm soát ô c7.21….Tc5 22.Th6 f6 23.Hc7! Tf7 24.Txf8 Xxf8

25.Xh3 Hc8 26.Hf4 Te6 27.Xe1 Xf7 28.Tf1 g529.He4 Td5 30.He8+ Hxe8 31.Xxe8+ Vg7 32.Txc4 và trắng thắng ở nước thứ 58

(32….Txc4 33.Xc3 Txf2+ 34.Vxf2 Tb5 35.Xce3f5 36.gxf5 Xxf5+ 37.Xf3 Xd5 38.Xe7+ Vg6 39.Xe6+Vg7 40.Ve1 a6 41.Xf2 Xc5 42.Xd2 Vf7 43.Xed6Xe5+ 44.Vf2 Vg7 45.Vf3 Tc4 46.X2d4 Te2+ 47.Vg3Th5 48.Xxc6 Xxa5 49.Xd7+ Tf7 50.Xcc7 Xf551.Vg4 Xf6 52.Vxg5 h6+ 53.Vg4 Vg6 54.Vg3 Tb355.Xg7+ Vf5 56.Xc5+ Ve6 57.Xa7 Xg6+ 58.Vf2 1–0)

BT24Dubinin – Suetin22.Mf5, hy sinh để giành thế rất đặc biệt.22….Tf8, nếu 22….gf 23.gf và cột g rất nguy

hiểm.23.Tg7 Tg7 24.g5! Xf8 25.h4 gf 26.gf Tf6 27.ef

Hc8 28.Mg5 Tg5 29.Xg5 Mf7 30.Xh5 Xg8 31.Xh7

Vh7 32.Hh5 Mh6 33.Xg6 Hf8 34.Xh6 Hh6 35.f6 e436.Te4, Đen đầu hàng

Về bài tập 19-24BT25Những ván cờ tàn của Xe rất khó vì những quân Xe

rất mạnh trong phòng ngự. Ngay khi người ta có mộtthế cờ thắng chắc, cũng phải chơi cho chính xác hếtmức

Sau đây là một mưu chước kỷ thuật nổi tiếng:1.Xd1 Ve7 2.Xd4! Xa1 3.Vc7 Xc1 4.Vb6 Xb1

5.Vc6 Xc1 6.Vb6 Xb4Nước cản này đảm bảo cho thắng lợi.

Về bài tập 25-30BT26Chiếu một cái chẳng chết chóc gì ai! Tuy nhiên,

trong cờ tàn của Xe, chiếu là một phương pháp quantrọng của bên phòng ngự.

1….Xg6 2.e6 Xg1 3.Vd6 Xd1Quân trắng không thể nào thắng được.BT27Ở đây Đen cứu thua được nhờ Xe đen đứng chỗ

tốt (cánh bên trái tốt vì cách xa chốt thông). Cũng vẫn

cùng một phương pháp như trên: cứ việc chiếu đã đờithôi!

1….Xa8 2.Vd7 Xa7 3.Vd6 Xa6 4.Xd5 Xa55.Vc4 Xa4 6.Vb5 Xe4

Và ván cờ hòa. Nhưng nếu trong vị thế ban đầu màquân Vua Đen không phải ở g7 mà ở g8 thì mọi thủđoạn của Đen sẽ thất bại vì 7.Xf8 tiếp theo là 8.e8/H.

BT28Ở đây vì khoảng cách Xe và Chốt gần quá nên một

loạt nước chiếu chẳng giúp được gì1….Xb8 2.Vd7 Xb7 3.Vd8 Xb8 4.Vc7 Xa8

5.Xa1! thắng, nước quyết định.5….Xe8 6.Vd7 Đen đầu hàng.BT29Emanuel Lasker - Akiba Rubinstein [C82]St Petersburg St Petersburg, 1914(1.e4 e5 2.Mf3 Mc6 3.Tb5 a6 4.Ta4 Mf6 5.0–0

Mxe4 6.d4 b5 7.Tb3 d5 8.dxe5 Te6 9.c3 Tc510.Mbd2 0–0 11.Tc2 Mxd2 12.Hxd2 f6 13.exf6 Xxf614.Md4 Mxd4 15.cxd4 Tb6 16.a4 Xb8 17.axb5 axb518.Hc3 Hd6 19.Te3 Tf5 20.Xfc1 Txc2 21.Xxc2 Xe822.Xac1 Xfe6 23.h3 Xe4 24.Hd2 X8e6 25.Xc6 Hd7

26.Xxe6 Hxe6 27.Hd3 He8 28.Hc3 Vf7 29.Hd3 Vg830.Hc3 He6 31.Xa1 He8 32.Vf1 h6 33.Hd3 Vf734.Xc1 Vg8 35.Hb3 Hf7 36.Xd1 c6 37.f3 Hf638.Hd3 Xe7 39.Tf2 Hd6 40.Hc2 Vf7 41.Xc1 Xe642.Hf5+ Xf6 43.He5 Xe6 44.Hxd6 Xxd6 45.Ve2 Ve746.Vd3 Xg6 47.g3 Xf6 48.f4 Vd7 49.Xe1 Xf850.Xa1 h5 51.Te3 g6 52.Xf1 Vd6 53.g4 hxg4 54.hxg4c5 55.dxc5+ Txc5 56.Txc5+ Vxc5)

57.f5 gxf5 58.gxf5 Xf6 59.Xf4! đe dọa 4.b4!59….b4, nếu 3….d4 4.Xf1 Vd5 5.b4 Ve5. 6.Xc1!60.b3 Xf7, nếu 4….Vc6 5.Vd4 Vd6 6.Xc1!61.f6 Vd6 62.Vd4 Ve6 63.Xf2! nước chờ đợi và

chuẩn bị thay đổi dòn quyết định ván cờ.63….Vd6 64.Xa2 Xc7 65.Xa6+ Vd7 66.Xb6 1–

0 Đen đầu hàng.BT30Jose Raul Capablanca - Erich Eliskases [C50]Moscow 18, 1936(1.e4 e5 2.Mf3 Mc6 3.Tc4 Tc5 4.Mc3 Mf6 5.d3

d6 6.Tg5 h6 7.Txf6 Hxf6 8.Md5 Hd8 9.c3 Me710.Me3 Te6 11.Txe6 fxe6 12.Hb3 Hc8 13.d4 exd414.Mxd4 Txd4 15.cxd4 0–0 16.0–0 Hd7 17.Xac1

Xab8 18.Xc3 d5 19.Hc2 c6 20.e5 Xf4 21.Hd1 Xbf822.f3 Hd8 23.g3 X4f7 24.f4 Mf5 25.Mxf5 Xxf5 26.h4g6 27.Vg2 He7 28.a3 Hg7 29.Xcf3 He7 30.Hc2 Vg731.g4 X5f7 32.Vh3 Hd7 33.T4 Xg8 34.Xg1 Vh835.Hd2 Xh7 36.Hf2 h5 37.gxh5 Xxh5 38.Xg5 Hh739.Hg3 Hh6 40.Hg4 Xg7 41.Xg3 Vh7 42.Xg2 Vh843.Vg3 Vh7 44.Xh2 Xe7 45.Xh3 Vg7 46.Xxh5 Hxh547.Hxh5 gxh5)

48.f5! tạo một con chốt thông được bảo vệ tốt48….exf5 49.Vf4 Xe6 50.Vxf5 Xg6 51.e6 Xg4

52.Ve5 Xe4+ 53.Vd6Sự cộng tác giữa Vua và Chốt thông đã đạt được!53….Xxd4 54.Xe3 1–0 Đen đầu hàng

Về bài tập 25-30BT31Gideon Stahlberg - Miguel Najdorf [E94]Buenos Aires Buenos Aires, 1947(1.d4 Mf6 2.c4 g6 3.Mc3 Tg7 4.e4 d6 5.Mf3 0–0

6.Te2 Mbd7 7.0–0 e5 8.d5 a5 9.Me1 Mc5 10.Tg5 h611.Txf6 Hxf6 12.Md3 He7 13.Mxc5 dxc5 14.Hd2 f515.Xad1 Xa6 16.Mb5 fxe4 17.d6 cxd6 18.Mxd6 Vh719.Mxe4 Tf5 20.Tf3 a4 21.He3 Xb6 22.Xd2 Txe4

23.Txe4 Xd8 24.Td5 Hc7 25.He4 a3 26.Txa3 Xf627.g3 Xa6 28.Xb1 b6 29.Xb3 Tf6 30.Xf3 Vg7)

Mọi quân cờ không được bảo vệ có bất ngờ bị tấncông vì nước tấn công đôi

31.Tf7! Vxf7 32.Xxd8 Hxd8 33.Hb7+ thắng(33….Vg8 34.Hxa6 e4 35.Xe3 Td4 36.Xxe4 1–0)

Về bài tập31-36BT32S Belavenets - V Makogonov [A15]URS-ch10 Tbilisi, 12.04.1937(1.Mf3 Mf6 2.c4 e6 3.b3 Te7 4.Tb2 T6 5.e3 0–0

6.d4 d5 7.Td3 Mbd7 8.0–0 c5 9.Mbd2 Tb7 10.Hc2Xc8 11.Me5 h6 12.f4 b5 13.Xae1 Txc4 14.Txc4 Hc715.Xc1 Mxe5 16.dxe5 Md7 17.Hd1 f5 18.He2 Mb619.h3 Hd7 20.Vh2 Xcd8 21.Xfd1 Ha4 22.g4 Hxa223.Xc2 dxc4 24.Mxc4 Ha4 25.gxf5 exf5 26.Mxb6axb6 27.Tc4+ Vh8 28.Xg1)

28….Tf3! Hy sinh làm lạc hướng đối phương 29.Hf2 Th4 30.Hxf3 Hxc2+ 31.Xg2 Hxc4

Tượng chết, nó là nạn nhân của nước tấn công đôi vàquân Đen đã thắng.

(32.Hh5 Te7 33.e6 Hxe6 34.Xxg7 Xd2+ 35.Xg2+

Xxb2 36.Xxb2 Vh7 37.e4 Hxe4 38.Xxb6 Hxf4+39.Vh1 Hf1+ 40.Vh2 Td6+ 41.Xxd6 Hf4+ 0–1)

BT33Arthur Dunkelblum - Max Euwe [E03]Antwerpen Antwerpen, 1950(1.d4 Mf6 2.c4 e6 3.g3 d5 4.Tg2 dxc4 5.Ha4+

Mbd7 6.Hxc4 a6 7.Hc2 c5 8.Mf3 b5 9.Me5 Md510.Mxd7 Hxd7 11.dxc5 Tb7 12.0–0 Xc8 13.Hb3Txc5 14.Td2 0–0 15.Xd1 He7 16.Mc3 Mf6 17.Txb7HxT7 18.Te1 Xc7 19.Xd3 Mg4 20.Xad1 Ha821.Xd7)

Nước tấn công đôi ở đây được khéo léo giấu kín.21….Mxf2 22.Txf2 Txf2+ 23.Vxf2 Ha7+! Đen

thắng(24.X7d4 e5 25.Md5 Xd7 26.He3 exd4 27.Xxd4

Xfd8 28.Me7+ Vf8 29.Mc6 Hc5 30.Xxd7 Hxe3+31.Vxe3 Xxd7 32.Mb4 a5 0–1)

BT34Petrosian - Vladimir Simagin [A53]Ch URS Moscow, 1956(1.Mf3 Mf6 2.c4 c6 3.Mc3 d6 4.d4 g6 5.e4 Tg7

6.Te2 0–0 7.0–0 Tg4 8.Te3 Mbd7 9.Md2 Txe2

10.Hxe2 e5 11.d5 c5 12.Xab1 Me8 13.f3 f5 14.b4cxb4 15.Xxb4 b6 16.a4 Tf6 17.Vh1 Tg5 18.Tg1 Mc719.Xbb1 Ma6 20.Mb3 Mdc5 21.Mxc5 Txc5 22.exf5gxf5 23.g4 fxg4 24.Me4 Tf4 25.Xb7 Mc7 26.fxg4Me8 27.g5 Hc8 28.Xe7 Hh3 29.Xf3 Hg4 30.Hd3Txh2 31.Xxf8+ Vxf8 32.Xxe8+ Xxe8 33.Txh2 Xe734.Mxd6 Hxg5 35.Hf1+ Vg8 36.Me4 Hh4 37.He2Xg7 38.d6 Hh6 39.Hd1 Hh4 40.He2 Hh6 41.Hf1 Xf742.Hg2+ Vf8 43.Mg5 Hxd6)

44.Ha8+ Vg7 45.Txe5+ Hxe5 46.Hh8+ Vxh847.Mxf7+ nước chĩa đôi của Mã rất đáng sợ

(47….Vg7 48.Mxe5 1–0)BT35Gideon Stahlberg - Friedrich Samisch [C28]Swinemuende GER It (9), 1930(1.e4 e5 2.Tc4 Mc6 3.Mc3 Mf6 4.d3 Tb4 5.Tg5

h6 6.Txf6 Txc3+ 7.Txc3 Hxf6 8.Me2 d6 9.0–0 g510.d4 h5 11.Hd3 Me7 12.Tb5+ c6 13.Ta4 h4 14.f3Td7 15.Xab1 b5 16.Tb3 c5 17.dxc5 dxc5 18.Td5Xc8 19.c4 b4 20.Xfd1 Xc7 21.a3 a5 22.c3 0–023.cxb4 cxb4 24.axb4 Mxd5 25.cxd5 Hb6+ 26.Vh1Tb5 27.Hd2 Txe2 28.Hxe2 axb4 29.Hd2 f6 30.Xxb4

Hd6 31.Xb2 h3 32.gxh3 Ha3 33.Hg2 f5 34.d6 Xcf735.Xg1 Vh7 36.Hxg5 Hxd6 37.exf5 Hf6)

38.Hh5+ ! Hh6 39.Hg6 Hg6 40.fg6, tiếp theo gfthắng 1–0

BT36Marco -PopielQuân Đen đã đầu hàng, tuy nhiên với:1….Tg1 Đen tạo ra nước tấn công đôi rất khó đỡ.(ván cờ này Đen sơ nặng, không thấy nước này)

Về bài tập31-36BT37Paul Keres - Grigory Levenfish [C15]URS-ch16 Moscow ;CBM 46 Huebner 10,

1948(1.e4 e6 2.d4 d5 3.Mc3 Tb4 4.Td2 dxe4 5.Hg4

Hxd4 6.0–0–0 f5 7.Hg3 Td6 8.Tf4 Txf4+ 9.Hxf4 Hc510.f3 Me7 11.fxe4 0–0 12.Mf3 Md7 13.Td3 e514.Hd2 Mb6 15.Xhe1 Mc6 16.Md5 fxe4 17.Txe4 Tf518.Mxb6 axT6 19.Hd5+ Hxd5 20.Txd5+ Vh821.Mxe5 Mxe5 22.Xxe5 c6 23.Tb3 Tg4 24.Xde1Xad8 25.Xe7 Tc8 26.Tf7 g5 27.b3 b5 28.X1e5 Xd729.Xxd7 Txd7 30.Xe7 Xd8 31.h3 b4 32.Tc4 Tf5

33.g4 b5 34.Tf7 Xd7 35.Xe8+ Vg7 36.Th5 Tg637.Txg6 hxg6 38.Xe6 Xc7 39.Vd2 Vf7 40.Xd6 Xc841.Xd4 Xa8 42.Xd6 Xc8 43.Ve3 Xh8 44.Xxc6Xxh3+ 45.Vf2 Xh2+ 46.Vf3 Xd2 47.Xc5 Vf648.Xxb5 Xxc2 49.Xxb4 Xxa2)

50.Xe4 điều cốt lõi là cắt đôi Vua với chốt thông50….Xa8Nhưng quân Đen cũng phải làm giống như vậy:

1….Xb2! 2.b4 Xd2! 3.Ve3 Xd1 4.Ve2 Xd6 5.b5Xb6 6.Xb4 Ve5 7.Ve3 Vd5 8.Xb1 Vc5 9.Ve4 Xe6 vàTrắng không thể thắng được: cần chú ý rằng con chốtchồng cứu thua!

51.b4 Xb8?Vẫn còn kịp để đi 2….Xd8 3.Ve3 Xd152.Ve3 Xd8 53.b5 Xb8 54.Xb4 Ve5 55.b6 Vd5

56.b7 Vc5 57.Xb1 Xe8+ 58.Vd3 Xd8+ 59.Vc3 Xb860.Xb2! Vd5 61.Xb4! chơi nước này cho đôi phươngbị ke4t nước (tình trạng zugzwang)

61….Vc5 62.Vb3 Vd5 63.Xb5+ Ve4 64.Va4Vf3 65.Xb4 Xxb7 66.Xxb7 Vxg4 67.Vb3 Vf368.Vc3 g4 69.Vd2 g3 70.Ve1 Vg2 71.Xg7 Đen đầuhàng 1–0

Về bài tập 37-42BT38Aivars Gipslis - Mikhail Tal [B30]Tournament Vilnius (Lithuania), 1955(1.e4 c5 2.Mf3 Mc6 3.c3 d5 4.exd5 Hxd5 5.d4

Tg4 6.Te2 e6 7.0–0 Mf6 8.h3 Th5 9.Te3 cxd410.Mxd4 Txe2 11.Hxe2 Mxd4 12.Txd4 Te7 13.Md20–0 14.Xfd1 Hf5 15.Txf6 Txf6 16.Me4 Xab8 17.Xd7a5 18.a4 He5 19.Mxf6+ gxf6 20.Hxe5 fxe5 21.Xe1 f622.c4 Xf7 23.Xed1 Xc8 24.b3 Xc7 25.Xxc7 Xxc726.Xd6 Vf7 27.Vf1 f5 28.g3 Vf6 29.Xb6 f4 30.gxf4exf4 31.Ve2 Vf5 32.f3 Ve5 33.Vd3 Xd7+ 34.Vc3Vf5 35.Xb5+ e5 36.Xxa5 Xd1 37.Xd5 Xh1 38.a5Xxh3 39.Xd3 Xg3 40.Vd2 Xg2+ 41.Ve1 Xb2 42.c5h5 43.Vf1 h4 44.Xc3)

Đen có ưu thế về vị trí vì Xe đen chiếm hàng 2, Đencòn có chốt thông trên cột h. Tuy nhiên thắng lợi màĐen chỉ có thể đạt được nhờ một mưu kế chiến thuật.

1….h3 45.Vg1 e4 46.a6! tạo ra được một conchốt thông là dịp may duy nhất của Trắng, ngược lại nếu3.fe Vg4! Và mọi quân Đen đều có hiệu quả tối đa:4.a6 f3 5.ab f2 6.Vf1 h2 7.Xg3 Vh4!

46….e3 47.axb7 dẻo dai hơn: 4.Xc1 Xb3 5.abXb7 6.c6 Xe7

47….Xb1+ 48.Vh2 e2 49.Xe3 fxe3 50.b/8HXh1!+

Rất sắc bén! Con chốt vừa thành Hậu vừa chiếu.51.Vxh1 e1H+ 52.Vh2 Hf2+ 53.Vxh3 Hxf3+

54.Vh2 e2 55.Hf8+ Ve4 56.He8+ Vd3 57.Hb5+Vc3 0–1

BT39Kling - Horwitz1.Xf2 Đen không thể ngăn cản nước bắt đôi: chiếu

bí hoặc bắt Tượng.1….Tg1 2.Xg2! Te3 3.Xe2 Tc5 4.Xe8 Tf8

5.Xd8 Đen đầu hàng.Cân nhắc lại ván cờ với vị thế: Trắng: Vf6 và Xh1,

Đen: Vh8, Th7 thì hòa vì Vua đen đứng trong góc khácmàu với Tượng, Tượng đi thì phải hòa.

BT40Vở lòng nhưng mà….phải biết mới được.1.Hf7 Vg2 2.He6 Vf2 3.Hf5 Vg2 4.He4 Vf2

5.Hf4 Vg26.He3 Vf1 7. Hf3 Ve1 8.Vc6Thời gian nghĩ giúp đưa Vua đến gần

8….Vd2 9.Hd4 Vc2 10.He3 Vd1 11.Hd3 Ve112.Vd5 v.v..Cuối cùng Đen thua

Nếu con chốt bên Vua đen ở hàng thứ 7 mà trêncác cột Tượng (c hoặc f) thì ván cờ hòa vì sẽ xảy ra tìnhtrạng Pat khi Vua bỏ không cần giữ chốt (Vua đi vào ôgóc bàn cờ).

BT41Đây là một trường hợp ngoại lệ của một qui tắc.

Đáng lẽ bàn cờ này hòa nhưng nhờ lợi dụng được nướcchiếu để Vua tiến tới sát địch, Trắng thắng.

1.Vb6! Vb2 2.Va5 Vc1 3.Hh1 Vb2 4.Hg2 Vb1Nếu 4….Vb3 5.Hg7 rồi Ha1 thắng.5.Va4! a1/H 6.Vb3! Đến đây Đen kgho6ng thể

nào đở được nước chiếu bíBT42Thế cờ của Van VlietTrắng thắng một cách tuyệt đẹp1.Hb4! Hd5 2.Ha4 Vb6 3.Hb3 Hb3 4.b8/H tiếp

theo là 5.Hb3Nếu 1….Hh1 2.Ha3 Vb6 3.Hb2 Vc7 4.Hh2 Hh2

5.b8/H cũng bắt chết hậu Đen.Về bài tập 37-42

BT43Niedermann -Zuk1.Tc8 Thay đổi chỗ của Xe đen để tấn công (buộc

ăn)1….Xc8 2.Xa8 tách Vua ra2….Va8 3.Hc8 Xb8 4.Hc6! Thật sắc bén.4….Xb7 5.Ha4 Vb8 6.He8 thắng.Nếu 1….Hb1 2.Vh2 Hb6 3.Tb7 Hb7 4.Hd6 Hc7

5.Ha8!Về bài tập 44-48

BT44Behting - Romach1.Th5 Làm cho Hậu cách xa ra!1….Hh5 2.X3e4 hai chốt đều bị đóng đinh2….Hg6 3.Xe8 Vf7 4.Hd5! Thật rực rỡ và quyết

định: quân Đen đầu hàng.BT45Urseanu -Anastaziad1.Td5 che điểm trọng yếu này lại1….Xd5 2.Xf7 Đen đầu hàng.Điều chủ yếu là chiếm điểm f7 cho kịp lúc!BT46

Salomon Flohr - Israel Albert Horowitz [D28]USA-URS radio m Soviet Union (1), 1945(1.d4 d5 2.c4 dxc4 3.Mf3 Mf6 4.e3 e6 5.Txc4 c5

6.0–0 a6 7.He2 Mc6 8.Xd1 b5 9.dxc5 Hc7 10.Td3Txc5 11.a4 b4 12.Mbd2 0–0 13.b3 Me5 14.Me4Mxd3 15.Mxf6+ gxf6 16.Hxd3 e5 17.Tb2 Te6)

18.Txe5! con chốt f6 không đảm đương nổi nhiệmvụ nặng nề: nó không thể cùng một lúc hoàn thành hainhiệm vụ: bảo vệ các ô e5 và g5.

18…. fxe5 19.Mg5 Vg7 hoặc là 2….Xfe8 3.Hh7Vf8 4.Me6

20.Hxh7+ Vf6 21.Me4+ Ve7 22.Hh4+ f623.Xdc1! Trắng thắng

(23….Xac8 24.Xxc5 Hb8 25.f4 Xxc5 26.Mxc5Hb6 27.Mxe6 Hxe3+ 28.Vh1 Vxe6 29.fxe5 fxe530.Hg4+ Xf5 31.Hg6+ Xf6 32.He8+ Vf5 33.Xf1+ 1–0)

BT47Erich Eliskases - Franz Hoelzl [D40]OST am Innsbruck, 1931(1.e3 c5 2.c4 Mc6 3.Mf3 Mf6 4.d4 e6 5.Mc3 d5

6.a3 a6 7.Td3 dxc4 8.Txc4 b5 9.Ta2 cxd4 10.exd4

Te7 11.0–0 0–0 12.Te3 Tb7 13.He2 Hc7 14.Xac1Xad8 15.Xfd1 Xfe8 16.h3 Tf8 17.Tb1 Hb8 18.Tg5Te7 19.Me4 Md5 20.Mc5 Txg5 21.Mxg5 Mf622.Mge4 Me7 23.Mxf6+ gxf6 24.Hg4+ Mg6 25.h4Tc8 26.h5 Hf4 27.He2 Me7 28.Me4 Md5 29.Xc5Vh8 30.Xd3 f5 31.Xf3 Hb8 32.Mg5 Xe7 33.Xg3 Mf434.He3 Hd6 35.Xc6 Hb8 36.Txf5 Tb7 37.Xc5 Hd638.Te4 Md5 39.Txd5 Txd5 40.Mf3 Txf3 41.Hg5Hxd4 42.Hxe7 Te4)

1.Xd5!! một tai vạ thình lình: quân Đen đầu hàng.1–0

BT48Makagonov cầm bên Trắng đã chơi như sau:1.Xe5 de 2.f7Nước hy sinh cổ điển để mở đường chéo cho cuộc

tấn công (xem lại các ván cờ giữa Lasker – Capablancatrong bài học thứ tư và Tal – Tolush trong bài 10)

2….Xf7 3.He5 Vf8 4.Hg7 Ve7 5.Tb5 Đen thuaVề bài tập 44-48

BT491.Md2 ! Ve1, nếu 1….Ve2 2.Me42.Mf3 Ve2 3.Mh2!

Mưu chước này đã cứu thua! Ván cờ hòaSai lầm là: 1.Me3 Ve2 2.Mf5 Vf3 3.Md4 Vg4

4.Mc2 Vf4 Đen thắng.Về bài tập 49-54

BT50Con Mã có những bước sãi “ngắn” đã bị bệnh

trong cuộc chiến đấu chống lại con chốt thông cách xa.Ở đây quân Trắng thắng.

1.a4 Mg5 2.Vd6! không đi được 2.a5 Mf3 3.a6Md4 4.Vd6 Mb5 5.Vc6 Ma7 và ván cờ phải hòa vìMã giữ được con chốt ở hàng thứ 6.

2….Mf3 nếu 2….Mf7 3.Vc7, còn nếu 2….Me43.Vc6 và Vua không cho Mã đến gần chốt.

3.Vd5! Me1 4.a5 Md3 nếu 4…. Mc2 5.Vc5!5.Vc4 Me5 6.Vb5 Md7 7.a6 Mf6 8.a7 Md5

9.Vc6 Mb4 10.Vb7 thắng.BT51Trắng đã thắng nhờ chơi chính xác:1.Mb4 Ve5 nếu 1….Vc7 2.Md5 Vd6 3.Mb6

Me5 4.Mc4!2.Md3 Vd5 nếu 2….Ve4 3.Mc5 còn nếu

2….Vf5 3.Mc5 Me5 4.Vb6

5.Mf8 Me5 6.Vb6 Mc6 7.Md7 Vd6 8.Me5!Mb8 9.va7 Vc7 10.Mc4 Mc6

Nếu 10….Md7 11.Mb6 Mb8 12.Md511.Va8 Mb8 12.Mb6 Ma6 13.Md5 tiếp theo là

Mb4 hoặc Va7. Rất đáng học tập.BT52Harry Nelson Pillsbury - Isidor Gunsberg

[D10]Hastings Hastings, 1895(1.d4 d5 2.c4 c6 3.e3 g6 4.Mc3 Tg7 5.Mf3 Mf6

6.Td3 0–0 7.Me5 dxc4 8.Txc4 Md5 9.f4 Te6 10.Hb3b5 11.Txd5 Txd5 12.Mxd5 Hxd5 13.Hxd5 cxd514.Md3 Md7 15.Td2 Xfc8 16.Ve2 e6 17.Xhc1 Tf818.Xxc8 Xxc8 19.Xc1 Xxc1 20.Txc1 Td6 21.Td2Vf8 22.Tb4 Ve7 23.Tc5 a6 24.b4 f6 25.g4 Txc526.bxc5 Mb8)

Con chốt thông ở c5 không nguy hiểm lắm vì nó đãbị Mã phong tỏa. Trắng phải tìm một mục tiêu mới vàviệc này sẽ quyết định ván cờ

27.f5! g5 nếu 27….gf 28.gf ef 29.Mf428.Mb4 a5 29.c6 Vd6 30.fxe6 Mxc6 31.Mxc6

Vxc6 32.e4 và quân Trắng đã thắng

(32….dxe4 33.d5+ Vd6 34.Ve3 b4 35.Vxe4 a436.Vd4 h5 37.gxh5 a3 38.Vc4 f5 39.h6 f4 40.h7 1–0).

BT531.a5 Tf8 2.Vd5 Th6 3.g5 không được 3.a6 Te3,

ván cờ hòa.3….Tg5 4.Ve4 Th4 5.Vf3Vua ngăn cấm đường tiến lên của Tượng đen: Trắng

đã thắng, đây là một trường hợp ngoại lệ.BT54Quân Trắng đã thắng nhờ bắt buộc đối phương phải

đẩy chốt b. Chẳng được tích sự gì nếu 1.Vb5 và Va4 vìsau đó không thể lôi Vua đen ra khỏi góc nó đứng.

1.Vc6 Va6 nếu 1….Va8 2.Vb62.Te3 Va5 3.Tc5 Va6 4.Tb6 b4 5.ab a3 6. b5

thắng.Về bài tập 49-54

BT55Sutschakov - Jachnin1.Xd6 Hd6 2.Xf8 Vc7 3.Me6 Vb6 4.He3 Vb5

5.c4 Vb4 6.Hd2 Xc3 7.Hb2 Va4 8.Xa8 thắng.Về bài tập 55-60

BT56

Jose Raul Capablanca - Frank JamesMarshall [C62]

New York m (8), 1909(1.e4 e5 2.Mf3 Mc6 3.Tb5 d6 4.0–0 a6 5.Txc6+

Txc6 6.d4 exd4 7.Mxd4 Td7 8.Xe1 c5 9.Mf3 Te710.Mc3 c6 11.Tf4 Te6 12.Hd3 Mf6 13.Xad1 d514.Mg5 d4 15.Mxe6 fxe6 16.Ma4 Ha5 17.b3 Xd818.Mb2 Mh5 19.Te5 0–0 20.Mc4 Hb4 21.Hh3 g622.Hxe6+ Xf7 23.g4 Th4 24.gxh5 Txf2+ 25.Vh1 Hc3)

26.Xe3! bảo vệ ô f3 lợi được 1 nước theo đuổicuộc tấn công.

26….Hxc2 nếu 26….Te3 27.hg hg 28.hg6 Vf829. Md6 Xdd7 30.Tg7

27.Xed3 He2 28.Md6 Xxd6 29.Txd6 Te130.He8+ Vg7 31.h6+ và Marshall đã chịu thua vì nếu31….Vh6 32.Hf7 và mọi quân được bảo vệ.

1–0BT57Stoltz –N.N1.Md5 cd 2.Me5 fe 3.Hh5 Ve6 4.Hg4 Vf7

5.Hf5 Ve8 6.He6 Hc5 7.d4 ed 8.Xe1, Đen đầu hàng.BT58

Thế cờ của A.HerbstmannViệc phong tỏa đôi khi đưa đến việc cắt đứt cả

những sinh lộ của đối phương.1.g6! hg Đường chéo h5/e8 giờ đây đã bị cắt, bây

giờ phải lo ngăn chận việc đẩy chốt b5-b42.Tb4! Td1 3.Ve1 Tg4 4.Td2 Vc2 5.Tf4! chống

lại sự đe dọa f5-f45….ef, v.v. và con chốt d xuống thành Hậu.BT59Thế cờ của A.Troitzky1.f6! gf 2.Vb7 Td8 3.Vc8 Te7 4.Vd7 Tf8 5. Te3

Vc2 6.Ve8 Tg7Chính bây giờ những hậu quả của nước phong tỏa

đầu tiên mới xuất hiện. Quân Tượng bị bắt mất.7.Vf7 Th8 8.Vg8BT60Spielmann - Trassel1.Hc6! Hc7 nếu 1….bc 2.Xab8 Vd7 3.X1b7

thắng2.Xb7! thắng.

Về bài tập 55-60BT61

Thế cờ của CenturiniMột trong những nhiệm vụ chủ yếu trong tàn cuộc

là phải dẫn chốt xuống thành Hậu. Nhưng mà ngay khimục đích gần đạt được thì thường không phải dễ dàngđâu!

1.Th4 Vb5 2.Tf2 Va6 3. Tc5! Tg3Vấn đề quan trọng là phải đuổi Tượng ra khỏi ô h2.4.Te7 Vb5 phải ngăn cản nước đe dọa Te7-c8-d75.Td8 Vc6 6.Th4!!, tranh được nước tiên, quyết

định.6….Tf4 7.Tf2 Te5 8.Ta7 Td6 9.Tb8 Tc5

10.Th2 Ta7 11.Tg1 lại hy sinh lần thứ nhì để đánh lạchướng quyết địh ván cờ! Một bức tranh nhỏ tuyệt đẹp!

Về bài tập 61-66BT62Phân tích của Averbach1….Vf4 Sự yếu kém của những ô đen cho phép

Vua len lỏi đi lên.2.Vd4 nếu 2.Vd5 Vg3 3.Ve6 f5 4.Vf6 Vf2 5.Tc4

Vg2 6.Vg5 Vh3 7.f4 Vg3 và Đen thắng.2….f5! tạo ra tình huống bí nước cho địch.3.Vd5 Ve3 4.Ve6 Vf2 5.Tc4 Vg2 6.Vg5 Vh3

7.f4 Vg3, và quân Đen thắngBT63Raul Renter - Paul Keres [E32]Parnu tt (24.07.47) 07, 1947(1.d4 Mf6 2.c4 e6 3.Mc3 Tb4 4.Hc2 0–0 5.Tg5

h6 6.Th4 c5 7.e3 cxd4 8.exd4 b6 9.Mf3 Tb7 10.Te2Te7 11.0–0 d5 12.Txf6 Txf6 13.cxd5 exd5 14.Hf5 g615.Hf4 Tg7 16.Xac1 a6 17.Me5 Mc6 18.Mxc6 Txc619.Tf3 Hd7 20.Xfe1 Xfe8 21.h3 Tb7 22.Xxe8+ Xxe823.Me2 Tc6 24.Xc3 Tf8 25.Xe3 Xd8 26.Hf6 Tg727.He7 Hd6 28.Hxd6 Xxd6 29.g3 Vf8 30.Vg2 Tf631.h4 Td7 32.b3 g5 33.hxg5 hxg5 34.g4 Te6 35.Xd3Ve7 36.Mc3 Xd8 37.Ma4 Xb8 38.Mc3 Vd6 39.Me2Xc8 40.Xd2 b5 41.Mg3 Xc1 42.Me2 Xa1 43.Mg3Td8 44.Mf5+ Vc6 45.Xc2+ Vd7 46.Me3 Vd647.Mf5+ Txf5 48.gxf5 Tb6 49.Xd2 Xc1 50.Th5 f651.Tf3 Xc3 52.Th5 Ta7 53.Tf3 Xc1 54.Vh3 a555.Vg4 a4 56.Vh5 a3 57.Vg6 Xg1 58.Vxf6 g459.Xd1 Xxd1 60.Txd1 Txd4+) 61.Vg6? Txf262.Txg4 b4 63.f6 Ve5 chiếm lĩnh khu vực trung tâm!

64.f7 Tc5 và Trắng đầu hàng vì Vua đi đến b2.Theo như sự chỉ dẫn của Keres, lẽ ra ngay từ đầu phải

chơi: 1.Vg5 Ve5 2.b4! Tf2 3.Vg4 Te1 4.Te2 và Đenkhông thể thắng!

BT64[Richard Reti - Akiba Rubinstein [B29]Goteborg 07, 1920](1.e4 c5 2.Mf3 Mf6 3.e5 Md5 4.Mc3 e6 5.g3

Mc6 6.Tg2 Mxc3 7.Txc3 d6 8.exd6 Txd6 9.0–0 0–010.d3 Te7 11.Te3 Td7 12.Hd2 Hc7 13.Xfe1 Xad814.Tf4 Td6 15.Txd6 Hxd6 16.He3 b6 17.Md2 Me718.Mc4 Hc7 19.He5 Hxe5 20.Mxe5 Ta4 21.Xe2Md5 22.Txd5 exd5 23.Xae1 Xfe8 24.f4 f6 25.Mf3Vf7 26.Vf2 Xxe2+ 27.Xxe2 Xe8 28.Xxe8 Vxe829.Me1 Ve7 30.Ve3 Ve6 31.g4 Vd6 32.h3 g633.Vd2 Td7 34.Mf3 Ve7 35.Ve3 h5 36.Mh2 Vd637.Ve2 d4 38.cxd4 cxd4 39.Vd2 hxg4 40.hxg4)

Đối với Đen, tình thế thoáng hơn, Tượng có đườngđi dễ dàng, còn Trắng Mã chậm chạp trong việc dichuyển vì vậy có phần yếu hơn.

40….Tc6 41.Ve2 Td5 42.a3 b5 43.Mf1 a544.Md2 a4 45.Me4+

Trắng không còn phòng ngự chống lại nước đe dọab5-b4

45….Txe4 46.dxe4 b4 47.Vd2 bxa3 48.Vc1 g50–1 Trắng đầu hàng.

(Sách chuẩn làm ebook đã in lộn hình bàn cờnày, nay sửa lại cho đúng).

BT65Phân tích của BotvinnikTrắng có ưu thế trong vị trí phong tỏa, nhưng điều

này lại thích hợp cho Mã nó có thể nhảy qua mọichướng ngại.

1.Vc3 nhường ô d4 cho Mã1….Tb7! nếu 1….Td3 2.Md4 bc 3.bc dc 4.Mb32.c6 Tc8! Bảo vệ ô e63.Md4 Ve7 4.Vb3!Không được 4.Mb5 Vd8 5.Ma7 Ta6 6.b5 Tc8

7.Vd4 Ve7 8.Mc8 Vd8 và Trắng không thể thắng.4….Vd8 5.Va4 ve7 6.Vb5Sau đó với sự điều động dành thắng lợi như sau:

Md4-c2-a3-c4:b6BT66Thế cờ của A.Troitzky1.Vf3! Vh1 2.Vf2 Vh2 3.Mc3! Vh1 4.Me4 Vh2

5.Md2 Vh1 6.Mf1 h2 7.Mg3 thắng.

Về bài tập 61-66BT67Đòn phối hợp của H.Dahl1.e6 Te6 2.Td4 f6 3.Hg4! Đen đầu hàng.Nước ghim quân thập ác!

Về bài tập 67-72BT68Mechgailis - Stoner1.Md5! Hd7 2.Ha5 b6 3.Mb6 Hc7 4.Te5 Te5

5.He5 Hb6 6.c5! Ha5 7.b4! Đen chịu thuaNếu 1….cd 2.Hd5 Vh8 3.Me5!BT69Những chủ đề về phong cấp cho chốt có thể được

bộc lộ đầy đủ trên bàn cờ.1.c5! bc 2.b6 Xc8 3.Hc3 Xfe8 4.Te5 de 5.He5

He5 6.Xe5 Xe5 7.Xc7 Xc7 8.bc Xe8 9.cb/H Xb810.Te6!

Đây là một mưu kế được Alekhine chơi trong trậnđấu cờ mù!

BT70Teichmann đã kết thúc ván cờ như sau:1.Xh6 Mh6 2.Hg5 Mf7 3.Hd8 Chơi fan-ta-gi!

3….Md8 4.h6! tiếp theo là h7BT71Walter – Nagy1….Xh3! 2.Vh3 He6! 3.He6 Pat!!BT72Thế cờ của H.Mattion1.Vd2 Mc1 2.Xb5 Va2 3.Xa5 Vb3 4.Xf5! Td6

5.Xf3 Vb2 6.Xf2! Tb4 7.ve3 Tc5 8.Vd2 Tf2 Pat!Nếu 5….Va4 6.Xe3! Tf4 7.Ve1 Te3 pat. Tuyệt

đẹp!Về bài tập 67-72

Cờ VuaCHIẾN LƯỢC VÀ CHIẾN THUẬT

MẤY BÀI HỌC CƠBẢN

LIÊN ĐOÀN CỜ THÀNH PHỐ HỒ CHÍMINH XUẤT BẢN

Năm 1993Biên tập: KỲ QUÂNSửa bản in: LÊ THIÊN VỊ - NGUYỄN

ĐỨC CẦN

Trình bày: LƯU QUỐC CƯỜNG

tam bao đánh máy chuyển ebookhoàn thành năm 2009

CỜ VUA - · PDF filemuốn người đọc làm quen dần với trạng thái...

Documents

Transcript of CỜ VUA - · PDF filemuốn người đọc làm quen dần với trạng thái...