Cng V Cc S Tc gi: George O. Wood

Gii Thiu Gio Trnh

PHN MT: S KHAI SINH HI THNH

1 T S Phc Sinh n L Ng Tun

2 L Ng Tun

3 S Cha Bnh V Nhng Kt Qu

4 Sinh Hot Ca Cc S

PHN HAI: CN BT B DN N S BNH TRNG

5 tin

6 Philp v Saul Ngi Tts

PHN BA: CNG V CA PHIER V KHI IM CA C C GIO

DN NGOI

7 Phier

8 Antit V Girusalem

PHN BN: HNH TRNH TRUYN GIO TH NHT CA PHAOL V

NGH QUYT CA CC S

9 Hnh Trnh Truyn Gio Th Nht

10 Ngh Quyt Ca Cc S

PHN NM: CNG TC TRUYN GING TRN B BIN AEGEAN

11 Hnh Trnh Truyn Gio Th Nh

12 Hnh Trnh Truyn Gio Th Ba

PHN SU: PHAOL D NH M THM RMA V I N BI

L TRNH KHNG LNG TRC

13 T Mil n Girusalem

14 T Girusalem n Ssar

15 T Ssar n Rma

T Vng

Gii Thiu Gio Trnh

Tip Cn Sch Cng v Cc S

Ngi ta ni rng kt qu ca mt s kin trng i thng quan trng khng

km chnh bn thn s kin . V ngi mi c sch Cngv ln u tin s c

n tng ngay bi phn m u ca sch: "Hi Thphil, trong sch th nht ta,

ta tng ni v mi u c Cha Jesus lm v dy t lc ban u" (Cong Cv

1:1). Do vy ngay t u, chng ta c bit sch Cngv l cun tip theo ca

cc sch Tin Lnh. Cu chuyn v Hi Thnh trong sch ny l phn tip theo

tuyt diu ca cu chuyn c nht v v vang v cuc di trn t ca c Cha

Jesus. Hn na, sch Cngv cn cung cp cha kha hiu y hn v cc

sch Th tn tip sau sch Cngv, v gii ngha Tin Lnh m chnh c Cha

Jesus sng v rao ging.

Sch Cngv l mt trong nhng sch quan trng nht ca Kinh Thnh. Thiu sch

ny, lch s ng thi s xut hin mt khong trng v i gia chc v ca

Cha Jesus v chc v ca Hi Thnh. Chuyn g xy ra khin cho cc mn ca

Cha Jesus, l nhng ngi Galil v ngi Giu v danh tiu tt kia tr nn

ni ting nh th? iu g bin i s nht nht khin h chi thy v chy trn

khi Cha b ng inh tr thnh s dn d, khin h tr nn nhng ngi bnh vc

bib:Cong_1_1bib:Cong_1_1

trung kin ca mt o mi? Th no m nhng ngi ging o vn l nhng

ngi tm thng kia, nhng ngi cha h c o to chnh thc lm cc

rabbi, li c th tc ng mnh m n th gii, n ni h to nn mt nn vn

ha hon ton mi, lm thay i hnh trng ca nn vn minh ty phng? u l

ngun gc nhng l tht thn hc c trong Tn c v c nhng nh truyn

gio u tin rao ging? Chuyn xy ra th no khi mt phong tro bt u t gia

ngi Do thi, tp trung quanh ng Msia ca ngi Do thi, v c t nn

tng trn Kinh Thnh Do thi gio, li tr thnh mt mt tn gio c a s dn

ngoi bang tin theo? Nhng cu hi ny v bit bao cu hi khc c gii p

bi sch Cngv, l mt mc ni duy nht hin cn tn ti gia chc v ca c

Cha Jesus vi C c gio pht trin vng vng xut hin trong cc sch th

tn ca Phaol v cc trc gi Tn c khc.

Luca cn a vo trong sch Cngv cu chuyn gy rng ng th gii trong 30

nm u tin ca Hi Thnh C c. y l mt cu chuyn y mu sc v gay

cn. Thc ra, ngi ta ni sch Cngv l mt trong nhng ng vn sinh ng

nht ca c vn hc. ng nhin y l mt trong nhng vn phm quan trng

nht, v n l vn phm cn li duy nht, c gi tr ch thc, cp n khi

ngun ca lch s Hi Thnh.

Sch Cngv c vit ra cho mt nhn vt c th. Cu chuyn ca Luca va

thc t va thch hp vi i sng ca nhn vt ny (Thphil), v vi th gii

ng thi ca nhn vt ny. Nhng sch Cngv cng thch hp v thc t y nh

vy cho ring tng c nhn ca mi chng ta, v y chnh l mt phn trong Li

c soi dn ca c Cha Tri. Bn s khng tm thy ti y mt h thng gio

l cho hi thnh, cng khng gii ngha nhiu v nhng l tht trng i ca Tin

Lnh. Nhim v c c Thnh Linh giao cho nhng ngi c soi dn

sau ny vit ra cc sch th tn. Tuy nhin, bn s thy sch Cngv tng trnh

li Tin Lnh bng hnh ng; v bn s c c hi tm thy nhng nguyn tc ph

thng bt dit c xc nhn qua nhng s kin lch s ny, hi thnh v C

c nhn c th nh m sng v hu vic c Cha Tri.

Khi bn chun b bt tay vo nghin cu sch Cngv, ti cu xin Cha gip bn,

cng ging nhng thnh gi ca Phaol ti thnh Br, s "... c hn hoi... sn

lng chu ly o, ngy no cng tra xem Kinh Thnh..." (Cong Cv 17:11). S tin

b ca bn trong vic nghin cu Cngv s ty thuc phn ln vo lng khao

kht, nhit tm v sng kin ca bn thn bn mun bit c Cha Tri ni g

qua tc phm k diu ny.

M T Gio Trnh

Cngv Cc S (CA1053 - Tn ch: 3 gi)

Gio trnh ny cp n chc v tip theo ca ng Christ phc sinh trong th

gian ny qua c Thnh Linh. Gio trnh kho st nhng mc ch khin sch ny

bib:Cong_17_11

c vit ra. Gio trnh ln theo s bnh trng v a l v trnh t thi gian ca

Tin Lnh t vng cn c Girusalem- Giu n Rome. Ti liu phn tch nguyn

nhn chnh khin hi thnh trong sch Cngv tng trng v n lc p dng

chng cho cc hi thnh a phng hin nay. Khi p dng cc nguyn tc v s

hng dn thin thng nh c minh ha trong sch Cngv, ti liu cho thy

th no m nhng iu c m t c v nh l nhng tht bi v cn tr li tr

thnh nhng c thng v nhng tin b thun li cho Tin Lnh, cung cp nhng

ng dng thc tin cho nhng sinh vin no ang phi tri qua nhng hon cnh

kh khn tng t. Gio trnh kho st k lng nhng kt qu ca s y dy

c Thnh Linh. Gio trnh nh gi nhng hm ca s ban quyn nng thuc

linh ny th k th nht, v a ra nhng gi thc tin cho cng tc v chc v

ca hi thnh hin i trn phng din chin lc thin thng v s ban quyn

nng thin thng. V cui cng, gio trnh thch thc sinh vin y dy c

Thnh Linh tm linh c tha mn.

Cc Mc Tiu Ca Gio Trnh

Cui kha hc ny, bn s c th:

1. Chng minh c rng mt trong nhng mc ch chnh ca sch Cngv l cho

thy ng Christ phc sinh thc hin tip chc v ca Ngi nh th no trong

th gian ny thng qua c Thnh Linh.

2. T bn vn ca sch Cngv, chng t v sao sch c vit ra, v t s hiu

bit ca bn thn thut li sch Cngv ngy nay lm ng nghim nhng mc ch

no trong i sng bn v trong hi thnh bn.

3. Xc nh nhng nhn vt chnh v nhng t ng v a l c dng trong

Cngv.

4. Ln theo nhng s bnh trng v a l v trnh t thi gian ca Tin Lnh t

cn c Girusalem- Giu cho n Rome.

5. Nu ra nm trng hp trong Cngv khi m ngi ta khi s nhn lnh c

Thnh Linh, phn tch nhng kt qu ca vic y dy Thnh Linh, v ch thn

kinh nghim s y dy c Thnh Linh.

6. Phn tch nhng nguyn nhn chnh khin hi thnh tng trng trong sch

Cngv v p dng chng vo cho hi thnh a phng ca bn.

7. Bng cch s dng nguyn tc s dn dt thin thng c minh ha trong

sch Cngv, chng t cch bn c th bit mun ca c Cha Tri a ra

nhng quyt nh c th trong i sng.

8. Minh ha cch c Cha Tri hnh ng th no em li ch li

trong mi s, bng cch chng minh cho thy th no nhng iu c v nh tht

bi v cn tr c m t trong Cngv thc s tr thnh nhng c thng v

nhng tin b thun li cho Tin Lnh, v p dng nhng g bn hc c vo

nhng hon cnh kh khn m c th bn ang tri qua.

9. i din vi hin ti v tng lai bng tm lng tin quyt ht sc su nhim

rng Cha Ch Cao ca chng ta s hon thnh nhng mc ch ca Ngi trong bn

khi bn u phc ch Ngi, rng khng c s g c th ngn c bc tin ca

Tin Lnh c rao ging bi nhng k tin mnh m ni Ngi v khao kht c

lin tc y dy Thnh Linh ca Ngi!

Cc Sch Gio Khoa V Ti Liu Hng Dn

Bn s dng Cng V Cc S : Ti Liu Hng Dn ca George O. Wood vi

cc sch gio khoa c son km theo:

1. The Book of Acts ca F. F. Bruce, Grand Rapids, Michigan: NXB Wm. B.

Eerdmans Publishing Company, 1954.

2. Kinh Thnh (Bn New International Version).

Thi Gian Hc

Bn thc s cn bao nhiu thi gian cho mi bi hc th ty thuc mt phn vo

kin thc ca bn v ti v k nng hc tp ca bn trc khi bn bt u hc

gio trnh ny. N cng ty thuc mc bn theo ng nhng ch dn khi trin

khai cc k nng cn thit cho vic t hc. V vy, hy lp k hoch cho th gi

hc, sao cho bn lm ng cc cu hi nghin cu, cc bi t trc nghim, v

nhng bi nh gi tin b tng phn. Hy dnh thi gian t c cc mc

tiu do tc gi ti liu hng dn nu ra cng nh nhng mc tiu ca ring bn

thn bn na.

Cu Trc Bi Hc V Mu Nghin Cu

Mi phn c chia thnh nhiu bi hc. Lp hc tp trung c th s dnh hai hoc

ba tit trn lp cho mi bi. Bn c th s cn t bn n su ting chun b cho

mi bi. Bi hc gm: 1) ta bi, 2) m bi, 3) dn bi, 4) cc mc tiu bi hc, 5)

sinh hot hc tp, 6) phn t vng, 7) khai trin bi hc, bao gm c cc cu hi

nghin cu, 8) nhng cu gii p cho cc cu hi nghin cu cui trang th nht

hoc trang th nh sau cc cu hi , v 9) nhng bi t trc nghim.

Phn dn bi v nhng m t gip bn nm s lc ton bi, gip bn tp trung

ch vo nhng im quan trng nht ang khi hc, v gip bn bit nn hc

nhng phn no.

Phn khai trin bi hc trong ti liu hng dn i theo tng phn mt ca phn

bi c trong sch gio khoa. iu ny khin bn d nghin cu k lng ti liu.

Nh nghin cu bi tng phn mt, trc ht l trong sch gio khoa ca bn ri

n ti liu hng dn, bn c th tn dng nhng th gi ngn thay v phi ch

cho n khi c thi gian hc trn bi mt ln. Nhng phn bnh lun, nhng bi

tp, v nhng bi t trc nghim trong ti liu hng dn u c son gip

bn t c mc tiu ca mi bi hc.

ng xem trc nhng cu gii p cho n khi bn vit ra xong nhng cu tr li

ca chnh mnh. Nu t tr li, bn s nh nhng iu hc tt hn nhiu, v s

thnh cng nhiu hn trong k thi cui kha. Sau khi bn tr li nhng cu hi

vo mt trang giy hay cu hi v mt ti, hy kim li cu tr li ca bn vi

phn gii p trang th nht hay trang th nh sau nhng cu hi .

iu quan trng l suy gm nhng tng tri c nhn ca bn trong tinh thn ca

nhng iu bn va hc, v p dng kin thc hc vo nhng hon cnh m bn

bit. V khng phi lc no cng c th a ra cu tr li c th thch hp vi

nhng tng tri v nhng hon cnh rt a dng ca sinh vin, nn khi ti liu

khng a ra cu gii p gi , chng ti ngh bn tho lun cu tr li ca

mnh vi mt ngi no . Vic tho lun nhng cu hi v nhng ti s kch

thch s nghin cu ca bn.

Mu c bn ca phn cu trc v nghin cu bi hc trong mt s bi c lm

phong ph thm bi nhng cng tc c lit k ngay u bi hc hay c gii

thch trong phn khai trin bi hc.

Hy dng v ghi ca bn khi cn vit ra nhng phn sau: cu tr li cho nhng

cu hi nghin cu (khi khng c nhng dng dnh sn trong ti liu hng dn),

nhng dn bi, nhng bi vit c giao khc, nhng ghi ch m bn chp li

t c nhng mc tiu ca bi hc, v nhng t ng m ngha ca chng l

quan trng trong mch vn ca bi hc nhng khng c gii ngha r trong ti

liu hng dn hay trong sch gio khoa. Bn cng c th ghi chp ngay trn phn

l rng ca ti liu hng dn.

Nhng Phng Php Nghin Cu

ng qun c cn thn nhng phn gi phng php nghin cu c trong tp

hc vin ca bn. Chng s gip bn bit cch ICI i hi bn nghin cu mt bi

hc, n bi lm bi nh gi tin b tin b tng phn (bi thi) cho mt nhm

bi hc, v chun b thi cui kha cho tt c cc bi hc nh th no. Nu bn

khng quen hc theo nh cch ICI gi , th iu quan trng l bn phi iu chnh

nhng phng php hc ny t c thnh cng cao nht trong kha hc.

Nhng Phng Thc Nghin Cu Gio Trnh Ny

Bn c th t hc gio trnh ny, hoc hc theo nhm hay theo lp ti ni c lp

hc ny. V ICI cung cp gio trnh ny t hc, nn ti liu hng dn c

son ch yu cho phng php t hc. Ti liu hng dn v sch gio khoa hnh

thnh nn ton b gio trnh ny. Tt c mi cng vic ca bn, ngoi tr bi thi

cui kha, u c th hon tt qua ng bu in.

C l bn theo hc gio trnh ny ti mt Trng Kinh Thnh, trong mt

chng trnh m rng ca mt trng no , hay trong chng trnh m rng ca

chnh ICI. Nhng chng trnh nh th c th kt hp mt s hot ng ti lp

vi phn t hc. Trong bt c trng hc no hay bt c nhm hc no, vic lm

cc bi tp trong ti liu hng dn s gip bn p ng c cc yu cu ca gio

trnh ny.

Nu bn hc ti liu ny theo nhm hoc theo lp, tt c nhng ch dn dnh cho

cc bn s c cung cp bi gio vin - l ngi ch thn gp g vi cc bn.

Gio vin ca bn c th khng cn theo ng ton b cc gi v cc ch dn

trong ti liu hng dn. Nhng ch dn ca gio vin s u tin hn nhng ch

dn trong ti liu hng dn. Hy cn thn lm ng theo cc ch dn ca gio

vin.

C th l bn thch s dng gio trnh ny cho mt nhm hc Kinh Thnh ti t

gia, cho mt lp hc Kinh Thnh ti hi thnh, hay hc chung vi cc sinh vin

trong mt trng i hc. Bn s thy c ti ln nhng phng php hc l ph

hp tuyt vi cho nhng mc ch nh th. Ti liu hng dn s l mt cng c

h tr v gi cho c gio vin cng nh cho hc vin.

Tn Ch Cho Kha Hc

y l mt gio trnh i hc. Bn c th theo hc ly tn ch vi ICI hay vi

bt k c quan no khc c chng trnh ny. Mi sinh vin no hon tt thnh

cng gio trnh ny u s nhn c chng ch trong chng trnh gio dc ca

chng ti. Tuy nhin nu mun, bn c th theo hc m khng cn ly tn ch.

Trong trng hp ny, bn khng cn phi vit ra bt c trang giy, khng cn lm

bi thi hay lm bt c cng tc no khc. i sng bn s cng thm phong ph

khi c sch gio khoa v ti liu hng dn ny theo bt c cch no bn thch

trong khi hc.

Tn Ch Cho K Thi

nhn c tn ch ca ICI cho gio trnh ny, bn phi thi u k thi cui kha.

Bi thi ny phi c vit ra trc mt mt gim th do ICI ch nh. V chng ti

c gim th ti rt nhiu quc gia, nn c l bn s khng kh gp mt gim th

trong vng ca bn ca bn u. Gio vin ICI ca bn s lm vic chi tit vi bn.

Nu bn theo hc gio trnh ny ly tn ch vi mt c quan khc, bn cng c

th nhn c tn ch ca ICI bng cch thi u k thi cui kha ca chng ti. V

cc bi tp trong ti liu hng dn c son chun b bn cho k thi, nn c

th bn cn lm ht mi bi tp ngoi cng tc thng l do gio vin ca bn ti

lp giao cho.

Du bn hc ti liu ny theo cch no i na, bn cng s nhn c tn ch ca

chng ti nu bn u k thi cui kha.

Xp Hng Cho Kha Hc

Vic xp hng ca bn s c cn c vo im ca bi thi cui kha. im t

90-100 s c k l A (u); 80-89, B (trn trung bnh); 70-79, C (trung bnh;

60-69, D (di trung bnh); 0-59, U (Rt).

Bi nh Gi Tin B Tng Phn

Nu bn t hc vi ICI, bn nhn c tp hc vin, trong c Bi nh Gi

Tin B Phn 1 (t Bi 1-4), Bi nh Gi Tin B Phn 2 (t Bi 5-6), Bi nh

Gi Tin B Phn 3 (t Bi 7-8), Bi nh Gi Tin B Phn 4 (t Bi 9-10), Bi

nh Gi Tin B Phn 5 (t Bi 11-12), Bi nh Gi Tin B Phn 6 (t Bi

13-14). Nhng ch dn lm bi s c trong ti liu hng dn v trong tp hc

vin.

Bi Thi Cui Kha

Bi thi cui kha bao trm ton b ti liu trong tt c su Bi nh Gi Tin B

Tng Phn.

Tc Gi Ca Ti Liu Hng Dn

Tc gi ti liu hng dn ca bn l Tin s George O. Wood, hin l mc s ca

trung tm Newport-Mesa Christian Center, l ni ng hu vic Cha t nm

1971.

Tin s Wood c mt chc v phong ph v a dng k t khi ng hp tc vi

Hi thnh Assemblies of God vo nm 1967. Ngoi nhng trch nhim mc v,

ng cn lo hai chng trnh truyn thanh v truyn hnh hng ngy, l ng Christ,

Li Hng Sng , v Bnh Hng Sng k t nm 1972. S ng gp ca ng cho

nhng tp ch C c nh k tht khng sao k ht, v ng cn l tc gi ca hai

cun sch khc na. ng phc v vi t cch gio s bn thi gian ti vin i

hc Southern California College khoa Tn Gio, v vi t cch Gio S Thnh

Ging ti Vin Fuller Theological Seminary. Kinh nghim hu vic Cha ca ng

cn bao gm c cng tc ging dy v cng tc truyn gio cho nhng nhm thanh

nin trng trung hc v cao ng cng nh cho nhng hi ng bi linh.

Sau khi nhn c hc v c nhn t vin Evangel College ti Springfield,

Missouri, ng nhn c hc v c nhn thn hc ti vin Fuller Theological

Seminar Pasadena, California. ng cng nhn c hc v Doctor of Th.P.ca

Chng vin Fuller Theological Seminary.

Gio vin ICI Ca Bn

Gio vin ICI ca bn s sung sng gip bn ht sc mnh. Hy nu mi thc mc

ca bn vi gio vin v vic thu xp cho k thi cui kha. Hy vit th kp lc

cho gio vin trnh b chm tr gia vic bn n thi v lm bi thi. Nu c nhiu

ngi mun hc chung, hy yu cu gio vin thu xp c bit cho vic hc theo

nhm.

Nguyn c Cha Tri ban phc cho bn khi bn bt u hc sch Cng V Cc

S . Nguyn gio trnh ny lm phong ph i sng v chc v ca bn v gip

bn lm trn phn vic ca mnh cch hu hiu hn trong thn th ca ng

Christ.

T S Phc Sinh n L Ng Tun

Phn gii thiu cho sch Cng v trong on 1 xc lp bu khng kh cho hot

ng ca Thnh Linh trong Hi Thnh. Phn ny cp n hai ti: 1) Nhng

i thoi ca Cha chng ta vi cc mn trc lc Cha thng thin, v 2) Vic

chn Ma-thia in vo ch trng ca chc s do s phn bi v ci cht ca

Giua chcarit.

Mt trong nhng mng lnh cht quan trng nht m Cha Jesus truyn cho cc

mn y l h phi li trong thnh Girusalem cho n khi "c mc ly

quyn php t trn cao." iu ti u tin ca Ngi dnh cho nhng ht nhn nng

ct ca Thn Th Ngi trn t l vic nhn lnh quyn nng v s xc du ca

c Thnh Linh. Ch khi h mi c th thc hin c s thch thc tr

thnh nhng chng nhn cho ton th gian!

Th tc ny em li cho chng ta mt bi hc. Chng ta c th lm g km hn

vic c y dy c Thnh Linh khi chng ta thc thi cng mt thch thc nh

th chng? Bi hc nhn mnh nhng i hi quy nh cho mt chc v ging Tin

Lnh kt qu v sinh hot ca hi thnh, bng cch nhn mnh vic chun b tm

linh mt cch thch ng. Khi tm cch p dng nhng bi hc thc tin ny vo

chc v v i sng tn hin ca bn, bn s cng nh gi cao hn chc v ca

c Thnh Linh trong cng tc truyn ging Tin Lnh. V bn s cm nhn c

s hin din ca c Thnh Linh nhiu hn trong nhng sinh hot khi bn lin tc

m rng chiu hng thuc linh ny trong i sng bn.

Dn bi

Khi Qut V Sch Cng V

Mc ch Ca Sch

Trc Gi Ca Sch

Nin Hiu Ca Sch

Nhng c Trng Hng u Ca Sch

Chc V Ca Cha Jesus Sau Khi Phc Sinh

S chn la Mathia

Tm Tt V Nhn Din

Mc tiu bi hc

Khi hc xong bi ny, bn s c th:

Tho lun t nht hai phng din ca s dy d sau phc sinh ca Cha Jesus v

Nc c Cha Tri.

M t bn mc ch chnh ca trc gi khi vit sch Cngv.

K ra bn phm cht ca cng ng C c s khai trong vic tuyn chn Mathia

thay th cho Giua chcarit.

Sinh hot hc tp

1. c phn gii thiu ti liu hng dn. c bit lu n nhng mc tiu ca

gio trnh.

2. Nghin cu phn dn bi v cc mc tiu bi hc. Nhng phn ny s gip bn

xc nh c nhng vn nn c gng hc trong phn nghin cu bi.

3. c nhanh qua ht sch Cngv nm khi qut trc khi bt u vo ti liu

hng dn.

4. c sch gio khoa theo ch dn trong phn khai trin bi hc.

5. Nghin cu tng phn mt trong phn khai trin bi hc, tr li ht mi cu hi

nghin cu, ri kim cu tr li ca bn vi phn gii p ca chng ti.

6. Nhng cu hi nghin cu trong bi ny bao gm mt s nhng cu hi chn

la. Bn phi chn (nhng) cu tr li ng nht. bo hiu cu tr li bn chn,

khoanh trn (nhng) mu t ng trc (nhng) cu tr li bn chn.

7. Lm bi t trc nghim cui bi hc ny, ri kim tra cn thn nhng cu tr

li ca bn vi phn gii chng ti cho trong tp hc vin. Xem li bt c

nhng phn no bn tr li cha ng.

T vng

Vic hiu c cc t kha chng ti lit k ra u mi phn khai trin bi hc

s gip rt nhiu cho vic hc ca bn. Bn s thy chng c nh ngha theo

th t acb cui ti liu hng dn. Nu bn khng chc chn v ngha ca bt

c t no trong phn ny, bn c th tra ngay, hoc tra khi bn gp t y trong bi.

k bi o apostate

kinh in canon

php ct b circumcision

dn ngoi Gentile

Cn i Ha Hon 64 S.C.. Great Fire A.D 64

thuc t gio. heretical

v ng infallible

hc thut phi t do liberal scholarship

mnh lnh mandate

Marcion Marcion

tun o martyr

cu chuyn narrative

khng xi gic ni lon nonseditious

b ngn cn precluded

quan tng c proconsul

quan trn th procurator

bc b refute

c uy tn reputable

Ta Cng Lun Sanhedrin

xi gic ni lon seditious

nhng khn gi spectators

vt nh stigma

thn hc theology

phn bi treachery

lun thuyt treatise

quan qun c tribune

c s hiu lc vadility

Khai trin bi hc

KHI QUT V SCH CNG V

1:1-26 Bruce 15-23

Mc tiu 1. Gii thch tm quan trng ca sch Cngv nh l chic cu ni gia

cc sch Tin Lnh vi phn cn li ca Tn c.

Nu bn cha c qua ton sch Cngv, hy bt u bng cch c nhanh theo

ch dn trong phn sinh hot hc tp. Hy c nm s lc trnh t cc s kin,

nhng ng qu nhiu th gi vo bt c phn no. Hy c ngay, trc khi bt

u nghin cu tng phn mt.

Sau khi c xong c sch, c k li 1:1-26. C pht biu ni dung ca khc Kinh

Thnh ny bng mt cu tm tt. Lu rng lc ny bn phi quan tm n nhng

yu t chnh. Sau c ni dung trong Bruce. T by gi tr i, c phn bi c

theo ch dn ca phn khai trin bi hc. Nhng phn bi c tp trung vo ti liu

ca nhng phn tip theo.

Tip tc phn tho lun di y. y s l mu nghin cu trong sut ti liu

hng dn ny.

Sch Cngv lin kt cc sch Tin Lnh vi cc sch Th tn v Khihuyn. Nu

khng c sch Cngv, th Tn c s mt tnh lin tc. Chng ta s nhy t sch

Ging sang thng sch Rma m khng bit g v s khai sinh hi thnh. Chng ta

s khng bit Tin Lnh c truyn t Girusalem n Rome nh th no, cc s

lm g sau khi Cha phc sinh, cc hi thnh c nhc n trong cc sch

th tn c thnh lp nh th no, hoc s Phaol l ai. Tm li, sch Cng

v l c s chng ta hiu v lch s Tn c cng s khai sinh, tng trng v

pht trin ca hi thnh.

1. Da vo phn bi c trong Bruce, bn ni nhng cu no sau y l NG?

Khoanh trn mu t ca cu NG trong bi tp ny v trong nhng bi tp chn

cu NG-SAI v sau.

a Sch Cngv c su tp trc tin vo trong tuyn tp cc th tn ca Phaol.

b Sch Cngv l quyn th hai trong b lch s ngun gc C c gio, quyn th

bib:Cong_1_1bib:Cong_1_1

nht l sch Tin Lnh Luca.

c Sch Cngv c tch khi sch Luca khi cc sch Tin Lnh c su tp

thnh mt b.

d Sch Cngv gi mt vai tr quan trng trong vic xc nhn tnh hiu lc ca

cc sch Tin Lnh v cc th tn ca Phaol trong thi k gp thch thc ca t

gio Marcion vo gia th k th hai. Sch Cngv a ra cc bng chng v t

cch s ca Phaol v bng chng v t cch s ca cc s khc.

Mc ch Ca Sch

Mc tiu 2. K ra nhng phn ln ca sch Cngv, v lit k t nht bn mc ch

ln ca trc gi sch Cngv.

Sch Cngv c th chia theo nhiu cch khc nhau. Cch ph bin nht xem 1:8

l cha kha a l cho sch ny.

1. Girusalem (1:1-8:1)

2. Giu - Samari (8:1-11:18)

3. Th gii (11:18-28:21)

Mt s hc gi chia b cc sch Cngv lm hai phn. im nhn mnh trng tm

chnh l cng v ca cc s ny:

- Phier (1:1-12:35)

- Phaol (13:1-28:31)

2. By gi xem phn Mc Lc ca ti liu hng dn ny, v xem su phn ca

gio trnh. Vit b cc sch Cngv vo nhng dng di y. Chng ta s dng

b cc ny trong sut ti liu.

a Phn 1 ..........

b Phn 2 ..........

c Phn 3 ..........

d Phn 4 ..........

e Phn 5 ..........

f Phn 6 ..........

3. Dnh nm pht tp trung vo cch chia ny. By gi, bn c th lp li thuc

lng b cc trn y khng? Hy hc cho n khi bn c th vit li thuc lng

vo mt t giy ri.

4. Khi bn c nhanh qua sch Cngv, vit li cm ngh ca bn v hai mc ch

ln ca trc gi khi vit ra sch ny.

a ..........

b ..........

Chng ta hy kho st bn mc ch ln ca sch Cngv, ngoi mc ch chnh

m trc gi nu ra.

Trong 1:8, chng ta thy mc ch u tin trong s bn mc ch vit sch

Cngv. Cu Kinh Thnh ny ch ra s pht trin v a l ca Tin Lnh m Cha

bib:Cong_1_8bib:Cong_1_1bib:Cong_8_1bib:Cong_11_18bib:Cong_1_1bib:Cong_13_1bib:Cong_1_8

Jesus pht ha. Mc ch y l nu ra ngun gc v s pht trin hi thnh

bng cch cho thy cch Tin Lnh c truyn t tr s Girusalem n Rome.

Trong chng mc cc s kin ca sch Cngv kt thc ti Rome, ta thy trc gi

khng c trin khai trn vn cu "cho n cng tri t."

Theo Bruce (trang 20-22), mt mc ch khc na ca sch Cngv l bin gii

(thn oan). Sch c vit nhm bnh vc C c gio, bng cch nhn nh rng

l mt o khng xi gic ni lon chng chnh quyn Lam. C c gio vo

na cui th k th nht b mi ngi kt ti ni lon (Bruce, trang 20-22), tc l

xi gic ni lon chng li thm quyn ca nh nc hoc bng li ni, hoc bng

li sng. Trc gi sch Cngv mun bnh vc C c gio trc nhng li buc

ti ny, mc ch ca ng trong sch bin gii ny l nhm xc nhn c im tun

gi lut php ca C c gio.

5. Nhng bin c ln sau y trong sch Cngv minh ha mc ch th ba ca

sch l tuyn b rng Tin Lnh dnh sn cho mi ngi mt cch ph thng. Bn

c th ghp nhng bin c sau vi on hay nhng on Kinh Thnh chp v bin

c ?

.... a Ngy L Ng Tun.

.... b Thng qua Gio Hi Ngh Girusalem, cc C c nhn dn ngoi c cng

nhn bnh ng vi cc tn Do Thi.

.... c Philp ging o ti Samari.

.... d Thnh lp hi thnh dn ngoi ti Antit x Syri.

.... e Nhng chuyn truyn gio ca Phaol.

.... f Phier chp nhn Ctny.

1) Cong Cv 15:1-41

2) 10:1-11:30

3) 13:1-20:38

4) 11:1-30

5) 2:1-47

6) 8:1-40

6 Mc ch th t ca sch Cngv l ch ra t cch s ca Phaol cng c

khng nh bng nhng du hiu ging y nh t cch ca Phier. Khi bn i

chiu nhng cu Kinh Thnh sau, bn thy nhng im tng t no trong nhng

bin c siu nhin xut pht t chc v ca Phier v Phaol?

Phier

a 3:2-8

b 5:15

c 5:16

d 8:18-24

e 9:36-41

Phaol

bib:Cong_15_1bib:Cong_10_1bib:Cong_13_1bib:Cong_11_1bib:Cong_2_1bib:Cong_8_1bib:Cong_3_2bib:Cong_5_15bib:Cong_5_16bib:Cong_8_18bib:Cong_9_36

14:8-10

19:12

16:18

13:6-11

20:9-12

7. T sch gio khoa v t Kinh Thnh, chng ta thy bn mc ch ln m trc

gi dnh cho sch Cngv. Chn ra bn mc ch ny t danh sch di y.

Khoanh trn mu t trc mi cu bn chn.

a) Ln theo s pht trin ca C c gio trong th k th hai S.C.

b) K thut v s khai sinh, s pht trin, v s bnh trng ca hi thnh t lc

u ti thnh Girusalem cho n kinh Rome.

c) lm sch bin gii cho C c gio bng cch nu ra c im tun gi lut

php ca C c nhn.

b) chng minh Tin Lnh dnh sn cho mi ngi.

e) Cung cp bn k thut v trn ha hon ti Rome nm 64 S.C. v s tht th ca

Girusalem vo nm 70 S.C.

f) chng minh Phaol cng c nhng bng chng nhn cho t cch s y nh

Phier.

Trc Gi Ca Sch

Bruce 19

Mc tiu 3. Tho lun ni chng trong Tn c hm rng Luca l trc gi

sch Cngv.

Trc gi ca sch Luca - Cngv (c LuLc 1:1-4; Cong Cv 1:1) khng h nu

ch danh tn mnh. S c mt ca ng trong cu chuyn lch s ny c nu ra

trong bn dp khc nhau bi i t s nhiu "chng ta."

8. Ghi a danh ca trc gi trong mi phn chng ta ny:

a 16:10-17

b 20:5-15

c 21:1-18

d 27:1-28:16

Tm tt nhng cu Kinh Thnh trn, ta thy trc gi sch Cngv i cng

Phaol trong phn u ca hnh trnh truyn gio th nh ti Trch. Tc gi cng

Phaol vt bin Aegean n Philp, li ti Philp cho n cui hnh trnh truyn

gio th ba ca Phaol. Sau , ng cng nhng bn ng lao khc n vi Phaol

i Girusalem, nhm mc ch em ca quyn gp n cho cc thnh thiu

thn, do cc hi thnh dn ngoi theo li Phaol gi dng cho h. V cui cng,

ng cng Phaol ln thuyn t Ssar n Rome, c vi Phaol khi b giam

ti Rome.

9. Nhng cu no sau y v trc gi sch Cngv c chnh Kinh Thnh ch

bib:Cong_14_8bib:Cong_19_12bib:Cong_16_18bib:Cong_13_6bib:Cong_20_9bib:Lu_1_1bib:Cong_1_1bib:Cong_16_10bib:Cong_20_5bib:Cong_21_1bib:Cong_27_1

ra? Khoanh trn mu t ca nhng cu ng.

a) Kinh Thnh cho thy ng n t Girusalem v l mt ngi Do thi.

b) Du tn ng khng c trong sch Cngv, nhng s c mt ca ng c ch ra

trong sut 15 on u.

c) ng l bn ng hnh ca Phaol.

d) Hn ng c thi gian v dp tin nghin cu chc v ca Cha Jesus v

ngun gc ca hi thnh ti Girusalem trong hai nm Phaol b t ti Ssar, Syri.

Nhng cu sau a chng ta n suy lun cui cng:

1. Trc gi ca sch Luca - Cngv l bn ng hnh ca Phaol khi b giam ti

Rome (28:1-31).

2. Rt c th trc gi s c nu tn trong cc th tn trong t ca Phaol

(phs, Philp, Clse, Philmn) c vit trong thi gian cm t ghi li trong

28:1-31, nhng khng c nu tn trong nhng phn "chng ta" ca sch

Cngv.

3. Nhng tn gi duy nht tha p nhng iu kin trn y l: Mc, Gisu

Gittu, ma, Luca, pbaphch.

4. Luca c nhc n trong CoCl 4:10, 14 v Phil Plm 1:24.

5. Truyn thng lch s khng nh mnh m quyn tc gi ca Luca.

6. Chnh Kinh Thnh khng nu ra bng chng no tri vi truyn thng.

7. Ngoi mi lin h mt thit vi Phaol, trc gi cn c vng vng vo vic

phng vn nhng chng nhn trc tip v vic c cc t liu khc, vit ra b

sch lch s gm hai quyn ny.

Do , c th kt lun cch hp l nht rng: Luca l trc gi (trc gi dn ngoi

duy nht trong Kinh Thnh.) V ng nghin cu ngun gc ca nhng C c

nhn ti Palestine trong thi gian Phaol b t hai nm ti Ssar x Syri. (Xem

CoCl 4:10-14 v bng chng Luca khng phi l ngi chu ct b .)

Nin Hiu Ca Sch

Bruce 17-22.

Mc tiu 4. Gii thch v sao nin hiu kh d nht cho vic vit sch Cngv l

trc nm 64 S.C.

Nin hiu ca sch Cngv mang nhiu hm quan trng trong vic nghin cu

Tn c. Nn hc thut phi t do thng a ra nhng nin hiu tr cho cc sch

Tn c. H lm vy h tr quan im xem tnh ng tin cy v mt lch s ca

nhng phn chnh trong Tn c l c th khng ng tin, do chng c vit ra

rt lu sau khi cc s kin xy ra. Sch Cngv l trung tm bn ci, v ngi ta

c th xc nhn rng sch Tin Lnh Luca vit trc sch Cngv. Hn th na, c

th mnh dn tranh lun rng Mc c vit trc Luca. V d, nu Cngv c

vit trc nm 64 S.C., th Mc v Luca bt buc phi c trc nhng nm 50 hay

u nhng nm 60 ca th k th nht. Nn hc thut phi t do thch a ra mt

bib:Cong_28_1bib:Cong_28_1bib:Co_4_10bib:Co_4_14bib:Phil_1_24bib:Co_4_10

nin hiu tr thm t 20 n 30 nm, cng c quan im ca h cho rng Tin

Lnh l thn hc v Cha Jesus ca hi thnh ch khng phi lch s thc t v

Cha Jesus. Tuy nhin, nin hiu trc nm 64 S.C. cho sch Mc v sch Luca-

Cngv c ngha l cu chuyn v Cha Jesus v s khai sinh hi thnh c

vit ra ngay trong i ca th h tn mt chng kin chc v ca Cha Jesus! Nu

Mc v Luca l nhng tc phm tng tng ra ch khng phi lch s, th bn c

th bit chc rng chng s b v s chng nhn trc tip chnh l li (ICo1Cr

15:6).

10. Hai bin c xy ra trong thp nin 70 S.C. khng c ghi li trong lch s hay

trong mi trng ca sch Luca - Cngv. Theo Bruce (trang 22), l nhng bin

c no?

a. Nm 64 S.C. .........

b. Nm 70 S.C. .........

Sch Cngv kt thc m khng ni g n vic hong bt b C c nhn, nh

l cn bt b i Neron vo nm 64 S.C. Nin hiu chc chn cho thi gian Phaol

b t Rome, nh c ghi li trong Cong Cv 28:1-31, l nm 61- 63 S.C. Hn

na, sch Cngv khng ni g n s tn ph Girusalem v n th.

11. Nhng cu no sau y rt c th NG?

a. Sch Cngv c vit trc nm 64 S.C.., v nhng ni chng v mi trng

trong Tn c v sch Cngv h tr cho quan im ny.

b. Sch Cngv c vit trc nm 64 S.C., v l nin hiu m Luca ghi ra.

c. Sch Cngv c vit trc nm 64 S.C., v khng th c mt nin hiu no

khc.

Nhng c Trng Hng u Ca Sch

Bruce 23-27.

Mc tiu 5. Nhn ra nhng c trng hng u ca sch Cngv ni chung.

12. Bn c th k ra mt s c trng hng u ca sch Cngv khng? Da vo

phn c sch Cngv, khng thm vo tng no khc na, hy vit ra t nht

ba n tng mnh ca bn v sch Cngv.

a. Ti cm thy sch Cngv by t ..........

b. Theo ti, sch Cngv ..........

c. Sch Cngv p dng cho ti ch ..........

13. Bn s thy nhng c trng khc khi nghin cu sch Cngv. T nhng cp

cu sau y, khoanh trn ch s ca cu NG trong mi cp.

a.

1) Luca vit sch lch s ging nh cch ngi ta nu ra nhng li m t hng

ngy, chi tit, theo ng trnh t.

2) Luca vit sch lch s ging nh mt th chp nh chp hng lot bc nh ri t

pht ha cho chng ta nhng khonh khc v nhng nhn vt tuyt vi ca thi

bib:ICo_15_6bib:ICo_15_6bib:Cong_28_1

k .

b.

1) Luca k cu chuyn v cch Tin Lnh lan truyn qua chc v ca mi mt

ngi trong mi hai s .

2) Luca k cu chuyn v cch Tin Lnh lan truyn ch yu qua chc v Phier v

Phaol.

c.

1) Luca k v cch Tin Lnh n vi mi quc gia trong vng a Trung Hi vo

th k th nht.

2) Luca k v cch Tin Lnh vt ra khi khung cnh Girusalem v Palestine

n vi nhng vng Lam l Galati, Achai, Maxoan, Chu , v cui cng n

chnh Lam.

d.

1) Hai trung tm hng u trong s bnh trng Tin Lnh ca sch Cngv l

Girusalem v Antit x Syri.

2) Hai trung tm hng u trong vic bnh trng Tin Lnh l Girusalem v

Athn.

e.

1) Luca ghi li nhiu bi din thuyt v nhiu bi ging trong sch Cngv, mt

vi bi trong s l ca nhng ngi cha tin Cha.

2) Luca vit th loi lch s m khng h thy ng trch nhng li ngi khc

ni.

f.

1) Luca trnh by c Thnh Linh l b quyt thnh cng ca Tin Lnh.

2) Luca chng t rng nu nhng con ngi nhn c dng nhng chin lc tt

th dt khot Tin Lnh s thnh cng.

CHC V CA CHA JESUS SAU KHI PHC SINH

Cong Cv 1:1-11 Bruce 28-42

Mc tiu 6. nh gi nhng thnh phn chnh trong chc v sau Phc sinh ca

Cha cho cc mn .

14. Trong phn gii thiu sch Cngv, Luca ni n sch th nht ca ng (Sch

Tin Lnh Luca) c chp mi iu c Cha Jesus " lm v dy t ban u." Cu

ny gi g? Nhng cu no sau y l NG?

a. Sch Tin Lnh Luca ch cha ng s khi u ca chc v gm hai phn ca

Cha Jesus l vic lm ( lm ) v li ni ( dy ).

b. Sch Cngv k cu chuyn tip theo v chc v ni v lm ca Cha Jesus,

c thc hin qua vic Ngi ng trong tm linh ca cc mn .

c. Min l c hi thnh bit tin cy, th chc v ca Cha Jesus cho th gian vn c

tip din.

bib:Cong_1_1

Bn cht chc v sau phc sinh ca Cha cho cc mn l g? Luca lu t nht

ba yu t.

1. Ngi tip tc chng t Ngi ang sng cho cc s c chn qua nhiu bng

chng khng th sai lm trong sut 40 ngy.

2. Ngi tip tc dy v nc c Cha Tri v truyn cc mn i trong thnh

Girusalem c bp tm bng c Thnh Linh.

3. Ngi ni v s thng thin ca Ngi.

15. Da vo phn c LuLc 24:36-43, GiGa 20:27, IGi1Ga 1:1, Cha Jesus a

ra cho cc mn nhng bng chng v ng no chng t rng Ngi thc s sng

li ri?

a ..........

b ..........

c ..........

d ..........

16. Lu rng mt phng din ln trong chc v dy d sau phc sinh ca Cha

lin quan n vic rao ging v nc c Cha Tri." Nhng phn on cha

kha ca tin lnh v nc c Cha Tri (Mat Mt 12:28, 13:1-52) ni v nc

c Cha Tri nh l s cai tr ca ng Christ trong nhng lnh vc no sau

y? Khoanh trn cu tr li ng.

a) Ch trong i hu n.

b) Ch trong i ny.

c) ang hin din v mt thuc linh trong i sng ca nhng ngi tip nhn

Ngi v hin din thuc th trong ton th gian trong i hu n.

17. Luca ni rng Cha Jesus tip tc ging v nc c Cha Tri. Nhng cu

no m t ng nht t ng ny? Khoanh trn cu tr li ng. "Ging v nc

c Cha Tri" c ngha l

a) Cha Jesus ang trnh by cho cc s mt lnh vc hon ton mi ca l tht

cha c by t trc .

b) Chc v dy d sau phc sinh ca Cha Jesus tip ni v m rng s dy d

trc phc sinh ca Ngi.

c) Cha Jesus lp li v cng c s dy d v nc c Cha Tri m Ngi rao

ging trong thi gian thi hnh chc v. Hin nhin, Ngi khng dy d iu g mi

c.

Vic Cha Jesus khng dy iu g khc hn nhng g Ngi dy trc s l

mt mu mc cho phn ng ca chng ta i vi nhng ngi xut mt gio l

mi m cha h nghe n trc y . Hn Cha c th chia x nhiu l mu

nhim thin thng cho cc mn , nhng tri li, Ngi quyt xc lp nhng

iu Ngi dy trc kia.

18. Cc s ni g vi Cha trong on u ny ch ra rng h ang hy

vng Ngi s thit lp nc ngay lp tc trn trn gian ny?

bib:Lu_24_36bib:Gi_20_27bib:IGi_1_1bib:Mat_12_28bib:Mat_13_1

..........

19. Cu tr li ca Cha c loi b vic thit lp nc ng Msia trn trn gian

v sau ny hay khng?

..........

Ngoi s dy d v nc c Cha Tri, Cha Jesus cn truyn cc s phi c

trong thnh Girusalem cho n khi h nhn c li ha ca c Cha Cha,

tc l php bp tm bng c Thnh Linh.

i chiu GiGa 3:5 v 20:22 vi Cong Cv 1:5, v xt cu ny: "Cha Jesus dy

rng php bp tm bng c Thnh Linh s n sau cng tc ti sanh ca c

Thnh Linh trong s cu ri."

GiGa 3:5 dy rng khng ai c sanh li nu khng nh cng tc ti sanh ca

c Thnh Linh, v trong 20:22, Cha Jesus h hi c Thnh Linh trn cc

mn ; v vy, thng qua c Thnh Linh, Ngi trao cho h cng tc cu

chuc hon tt ca Ngi. Tuy nhin, Cong Cv 1:5 cho thy Cha vn cn dy d

mn thm v cng tc ca c Thnh Linh m h vn cha c kinh nghim.

20. Cng i chiu 1:5 Mac Mc 1:8 ICo1Cr 12:13. Nhng phn on ny cp

n ba php bp tm. in vo khong trng di y thy c s khc nhau

gia cc php bp tm .

a. Tc nhn (Ai lm php bp tm?)

b. Ngi chu php bp tm c t vo trong iu g?

Php Bp Tm Ca Ging

..........

..........

Php Bp Tm Vo Thn ng Christ

..........

..........

Php Bp Tm Bng c Thnh Linh

..........

..........

Trong php bp tm bng nc, tc nhn l ngi lm php bp tm, v yu t l

nc, m ngi chu php bp tm c t vo tng trng cho s cht ca

ng Christ. Khi hon ci, hoc c sanh vo trong thn ca ng Christ, tc

nhn l c Thnh Linh, v yu t l ng Christ v thn th Ngi. Trong php

bp tm bng c Thnh Linh, (theo Mac Mc 1:8) tc nhn l Cha Jesus, v yu

t m Ngi t chng ta vo chnh l c Thnh Linh.

21. c Cong Cv 1:8 tm kt qu m Cha Jesus dy rng n s xy n cho

php bp tm bng c Thnh Linh. Khoanh trn mu t ca cu phn nh chnh

xc l do khin Cha Jesus bo cc s phi ch i php bp tm ny. H cn

php bp tm bng c Thnh Linh

a) thc s c cu, v nu khng c php bp tm ny th thc s khng th

bib:Gi_3_5bib:Gi_20_22bib:Cong_1_5bib:Gi_3_5bib:Gi_20_22bib:Cong_1_5bib:Cong_1_5bib:Mac_1_8bib:ICo_12_13bib:Mac_1_8bib:Cong_1_8

ni mt ngi c ti sanh.

b) tin Cha Jesus sng li.

c) ni ting l, chng t cho ngi khc thy h nhn lnh tng tri ny v

c tr nn mt phn trong thn th ng Christ.

d) v nu khng c quyn php ca c Thnh Linh, li chng ca h v s phc

sinh ca c Cha Jesus s khng hon thnh nhim v ging Tin Lnh

khp th gian.

Cc s c cu ri, v h tin vo S Phc Sinh. ng nhin, h s ni

cc th ting khc do kt qu ca php bp tm bng c Thnh Linh. Nhng mc

ch chnh yu ca tng tri L Ng Tun l ban cho h quyn nng lm chng.

Yu t chnh th ba trong chc v sau phc sinh ca Cha cho cc s l S

Thng Thin ca Ngi.

22. Cu no m t chnh xc ngha ca S Thng Thin? Khoanh trn mu t cu

tr li bn chn.

a) Chc v ca Cha chng ta trong hnh dng thuc th ca Ngi trn t ny

c hon tt khi n Ngi ti lm.

b) Ngoi s hin din ch thn v tr chuyn mt i mt vi Cha chng ta, cc

mn cn da vo mt iu no khc na tm kim nhng s dy d.

c) S ti lm t tri ca Cha Jesus s ging nh s thng thin ca Ngi.

Nhng li cui cng ca Ngi trc khi thng thin c chp trong 1:8. Ch lm

chng cng chnh l ch tun o . Mt chng nhn chn chnh liu sinh mng

mnh n chng tnh chn tht ca s ip mnh. Cho n khi Ngi ti lm, Cha

khng cn phng php no khc m mang Tin Lnh ngoi tr qua nhng

ngi tr thnh chng nhn cho Ngi.

Mc tiu 7. Gii thch xem trn phng din no, c s ca c tin C c l mt

l tht khch quan ch khng phi nhng cm gic ch quan.

Trong 1:1-11, bn c thy nhng bin c siu nhin: s phc sinh ca Cha

Jesus, s thng thin ca Ngi, v s xut hin ca cc thin s (cu 11). Lm sao

chng ta c th bit chc mnh ang c c cu chuyn lch s ch khng phi

mt cu chuyn hoang ng?

23. Bn cm thy nhng chng nhn trc tip ca Cha Jesus sau khi Ngi sng li

s tuyn b cu no rao ging Tin Lnh cho k khc? Khoanh trn mu t ca

cu tr li ng nht.

a) Ti tin Cha Jesus sng li t k cht bi v Ngi hin sng trong ti!

b) Ti tin Cha Jesus sng li t k cht bi v ti nhn thy Ngi, r n

Ngi, cng n v tr chuyn vi Ngi sau khi Ngi sng li t k cht.

Cu a) va c nu ra trn y l cu thuc lnh vc ch quan. Ch v c mt

ngi tin mt iu no l s tht th nim tin khng khin cho iu tr

nn s tht u! c tin C c ca chng ta phi cm nhn c (mang tnh ch

bib:Cong_1_8bib:Cong_1_1

quan), nhng hiu lc ca n khng ch cn c vo nhng tuyn b ch quan m

cn vo thc ti khch quan na. iu g ng mt cch khch quan th lun lun

ng, du mt ngi c kinh nghim c n cch ch quan hay khng i na.

C hai phng php kim nghim mt iu no c l s tht khch quan hay

khng. Phng php th nht l phng php khoa hc. Chn l c xc lp

thng qua vic s dng phng php lp lun qui np hay thc nghim lp i lp

li m lun lun cho cng mt kt qu chc chn.

24. V d, cu no m t ng nht nhng kt qu c c nh dng phng php

khoa hc. Khoanh trn mu t ca cu ng nht.

a) Mt tri banh c nm ln khng s lun lun ri li xung t nu khng c

mt vt cn ngn s ri ca n.

b) Mt a b nm tri banh qua ca s.

Tri banh ang ri lun lun th hin nh lut trng lc. Nu c ngi ni cch

ch quan rng: "Ti khng cm thy tri banh s ri," chng ta ch vic xem kin

ca ngi l v gi tr bi v tnh ch quan phi phc tng thc ti khch quan.

25. Phng php th nh kim nghim khch quan xem mt iu no c

ng tht hay khng chnh l phng php lch s. Khoanh trn mu t ng

trc li tuyn b no ch c th minh chng bng phng php lch s.

a) Mt tri banh c nm ln khng s lun lun ri li xung t nu khng c

mt vt cn ngn s ri ca n.

b) Mt a b nm tri banh qua ca s.

V sao cu b) trn y l cu ng? V phng php lch s gii quyt hin tng

c nht v nh m ngi ta khng ti lp n c. Cn phi c mt nhn chng c

uy tn cho cu b ny chng nhn thc s cu b (ch khng phi c b, ngi

n ng, ngi ngi n b kia) nm tri banh qua ca s.

26. V vic cu b nm tri banh qua ca s, bn s c th tin vo ngi no hn?

Khoanh trn mu t ca cu tr li bn chn.

a) Mt nhn chng nhn thy cu b nm tri banh.

b) Mt ngi khng c mt ti hin trng, nhng cm thy cu b nm tri

banh.

c) Mt nh khoa hc tuyn b rng cu b ny khng th nm tri banh qua ca s

c.

y l ton b l l ca cc s bnh vc cho C c gio! Khng th kim

nghim thc ti khch quan ca n bng phng php khoa hc, bi v c Cha

Jesus Christ l mt s kin c nht v nh, khng th lp li c. Khng th em

Ngi t vo trong ng nghim, cng nh khng th t bt c ngi no khc

trong lch s loi ngi vo trong ng nghim vy.

Nhng, thc ti v Ngi c kim nghim bi phng php lch s. Nhng

chng nhn c uy tn va ni va vit v cuc i, v s cht, v s phc sinh

v s thng thin ca Ngi. Du i sng ca h c bin i cch k diu bi

chnh c Cha Jesus (kinh nghim ch quan), nhng h khng h cn c li

chng ca h n thun trn nhng cm xc ca ring mnh. H l nhng chng

nhn ca Ngi ("v ta" - 1:8). H chng kin Ngi sng li, ni chuyn vi

Ngi, ng n ba vi ngi, v r n Ngi!

Nhng ngi khng tin Cha c th ngi li v ni mt cch ch quan rng:"Ti

khng tin ng Christ sng li." Nhng s ch quan ca ngi y khng thay

i li tuyn b thc s khch quan ca c tin C c: "Ngi sng li ri!"

27. Khi bn c sch Cngv, s kin no s ni bt hn ht trong tm tr bn?

Khoanh trn mu t ca cu tr li bn chn.

a) Sch Cngv ni v hot ng tip theo ca c Cha Jesus Christ thng qua

cc mn Ngi, tc nhng ngi cm thy Ngi sng li t k cht.

b) Sch Cngv ni v hot ng tip theo ca c Cha Jesus Christ thng qua

cc mn Ngi, tc nhng ngi bit chc chn khng cht nghi ng rng Ngi

sng li t k cht.

S CHN LA MATHIA

1:12-26 Bruce 42-52

Mc tiu 8. Gii thch tin trnh tuyn chn Mathia v trt t ca bn danh sch cc

s by t iu g v bn cht ca cng ng C c trc L Ng Tun.

28. Phm cht u tin ca cng ng C c tip sau S Thng Thin l s vng

li mng lnh ca Cha truyn c ch trong thnh Girusalem. S vng li l mt

iu kin tin quyt kinh nghim cng vic ca c Cha Tri trong i sng

v chc v ca chng ta. S khng vng li ngn tr mi tng giao ca chng ta

vi Cha v s kt qu cho Cha. C nhng lnh vc no trong i sng ca bn

hin nay ang cn cha vng li Ngi?

..........

29. Thnh vin ca cng ng C c tp trung trn phng cao gm c nhng ai

sau y? Khoanh trn cu tr li bn chn.

a) Giua.

b) 11 s .

c) Thy t l thng phm.

d) Phaol.

e) Nhng ngi n (chc l nhng ngi chm sc cho Cha Jesus trong chc

v trn t ca Ngi, chng kin s ng inh Ngi, v nhn thy Ngi sau

khi phc sinh).

f) M v anh em ca Cha Jesus.

Trong cu hi 29 trn y, cu a), b), v c) l khng ng. Giua cht, thy t l

thng phm trc chn phi ni di (Mat Mt 28:11-15) v S Phc Sinh,

v Phaol vn cha hon ci.

S c mt ca Mari v cc anh em ca Cha Jesus cho thy s hiu lm trc kia

bib:Cong_1_8bib:Cong_1_12bib:Mat_28_11

v chc v ca Ngi gi y ch cn l qu kh (Mac Mc 3:31-35), v gi y h

bit Ngi khng nhng vi t cch l con trai hoc anh em trai, m cn vi t

cch l Cu Cha ca h na.

30. Bn c thy th v trc cch Cha Jesus sp xp mi hai s trong Tn

c khng? Hy so snh bn danh sch ca Mi Hai S c trong Tn c

bng cch in theo ng th t cc tn gi c trong mi danh sch cc s ca

bn danh sch trong Tn c? Dng v ghi chp hay mt t giy ri, v chia lm

bn ct, mi ct 12 hng. Trong cc ct Mat Mt 10:2-4; Mac Mc 3:16-19; LuLc

6:14-16 v Cong Cv 1:13, hy lit k theo ng th t cho tn mi hai s .

31. Tn ca nhng ai lun lun ng th nht, th nm, th chn v th mi hai

trong nhng danh sch bn va mi lit k?

a Th nht ..........

b Th nm ..........

c Th chn ..........

d Th mi hai ..........

32. Bn ngh c th rt ra nhng hm g t cc danh sch mi hai s ? V d,

bn ngh c th c Cha Jesus chia cc s thnh ra ba nhm khng?

..........

33. Cm t no trong 1:14 cho thy phm cht th nh ca cng ng C c sau

S Thng Thin chnh l s hip mt ?

..........

120 ngi c mi ngy vi nhau gia khong L Thng Thin v L Ng

Tun. Nu h trung bnh 16 gi tnh thc mi ngy, th tng s gi trong mi

ngy ln n 160, hay tng ng vi gn ba nm ca nhng gi nhm bui sng

Cha Nht!

34. S kin ny c h tr quan im cho rng c Cha Tri c th hnh ng

nhiu hn trong mt cng ng C c, nu nh cng ng hp li nh k vi

nhau c nhng gi tp trung th phng, hc Li Cha, v / hoc lm chng

khng? Nu ra nhng nguyn nhn cho cu tr li ca bn.

..........

Phm cht th ba ca cng ng C c sau ngy Thng Thin l cu nguyn .

Trong s nhng ngi cu nguyn l Mari, m Cha Jesus. y l ln cui cng

tn b c nhc n trong Kinh Thnh Tn c. y, Mari ang cu nguyn,

ch khng phi ang c ngi khc hng n b m cu nguyn. B l thnh

vin ca cng ng C c, ch khng phi l lnh o ca cng ng .

Phm cht th t ca cng ng C c sau ngy Thng Thin l hc hi v p

dng Kinh Thnh (Cu c) chn ra ngi thay th cho Giua.

K phn bi Giua c m t trong tt c sch Tin Lnh. Mat Mt 27:5 ghi li rng

hn t treo c, trong khi Cong Cv 1:18 ni rng: "nho xung, nt bng v rut

ra ht." Kt hp c hai cu Kinh Thnh ny li, ta kt lun rng ci cht ca Giu-a

bib:Mac_3_31bib:Mat_10_2bib:Mac_3_16bib:Lu_6_14bib:Lu_6_14bib:Cong_1_13bib:Cong_1_14bib:Mat_27_5bib:Cong_1_18

l do treo c v n mt lc no , thi th ng tut ra lao xung nhng hn

lm chm sc cnh v lm nt rut ra. Trng hp ca ng l trng hp t t duy

nht c ghi li trong Tn c.

R rng Cha khng ch dy v ngi thay th Giua trc khi Ngi thng thin.

Gi y, cc mn khng th n vi Cha Jesus bng xng bng tht xin s

hng dn. Thay vo , h thit lp mt mu mc m ton b cc C c nhn

k t n nay u p dng trc ht tm kin s hng dn ca c Cha

Tri: "Kinh Thnh c cu tr li chng?" Qua vic c Thi Tv 69:25 v 109:8, h

c bo m rng Kinh Thnh thc s d b cho s thay th Giua ri.

35. Cng ng C c tm kim nhng phm cht no chn ra v s th

mi hai ny? Khoanh trn cu tr li ng.

a) H c ra hai ngi c nh hng nhiu nht v c nng lc ging o.

b) H c ra hai ngi tng l chng nhn trc tip cho chc v ca c

Cha Jesus sut t khi Ging lm php bp tm cho n khi c Cha Jesus thng

thin.

Phm cht m cng ng C c s dng cho chng ta thy chc v s

c xc nh nh th no. S l ngi c chnh Cha chn lm nhn chng

trc tip cho chc v ca Ngi k t lc Ngi chu bp tm cho n khi ngi thng

thin. Sau ny trong Kinh Thnh Tn c, t ng s c th c dng vi mt

ngha tng qut hn ch v mt ngi "c sai i."

Sau khi c ra hai ngi m h xt l xng ng nht in vo ch trng,

h chuyn sang bt thm xc nh s phi chn ai. Nh Bruce nhn nh (trang

51), y l vic rt ph thng trong thnh s ca dn Hbr v l mt phng

cch hp l ra quyt nh, c bit l bi v h cu xin c Cha Tri t tr

s bt thm . H tm thy nhng li ny trong Kinh Thnh: "Ngi ta b

thm trong vt o, nhng s nht nh do ni c Gihva m n" (ChCn 16:33).

Trong Tn c, khng cn dng mt v d no khc na v th tc ny c

lm phng tin tm bit mun Cha.

TM TT V NHN DIN

Mc tiu 9. Dng nhng li ca ring bn tm tt thuc lng ni dung ca Cong

Cv 1:11-26, v nhn din nhng nhn vt v nhng a im chnh yu trong phn

on Kinh Thnh ny.

Mc tiu 10. Nhn ra nhng tn ngi v nhng a danh quan trng c cp

n trong 1:1-26.

36. By gi hy vit ra mt cu tm tt ni dung ca on u sch Cngv.

..........

37. Bn nhn ra mi hai mn ny ri. Ghp nhng tn gi sau ct bn

phi vi phn m t ct bn tri .

.... a Trc gi sch Thi-thin c trch dn v vic in vo chc v s ca

bib:Thi_69_25bib:Thi_109_8bib:Ch_16_33bib:Cong_1_11bib:Cong_1_11bib:Cong_1_1

Giua.

.... b Vng nm gia Giu v Galil.

.... c M ca Cha Jesus.

.... d c tuyn chn lm v s th mi hai.

.... e a im m c Cha Jesus thng thin t ni .

.... f "Bn ca c Cha Tri," Luca vit cho ngi ny.

.... g Ging Bp Tt.

.... h "Rung huyt," mnh t c mua bng tin phn bi ca Giua.

.... i Mt trong hai ngi c c ra in vo chc v ca Giua, ch khng

phi c chn ra.

.... j Khu vc a l m Girusalem thuc v .

1) Thphil.

2) Mari.

3) avt.

4) Mathia.

5) Ging Bp Tt.

6) Gisp Basaba Gictu.

7) Giu.

8) Samari.

9) live.

10) Hcenama.

1:15 ni c khong 120 ngi nhm li trn phng cao ch i iu Cha

ha. Vo ngy L Ng Tun, 120 ngi ny s tr thnh nhng ngi u tin bt

u lm ng nghim Cong Cv 1:8. Hy ngh n cng vic lm chng ng kinh

ngc trc mt h! C 120 chng nhn so vi khong 4 triu ngi x Palestine

(t l 1/33.000) v xp x 250 triu ngi trong vng a Trung Hi (t l 1 phn

2,8 triu)! V c gi lm chng nhn, nn h khng th ng lm khn gi.

n vi tng c nhn trong on dn ng ny, h phi c quyn nng. V

khng bao gi c c quyn nng nu ch bit tch tr. Quyn nng lu pht theo

nhim v. Quyn nng n khi 120 ngi bc ra vng li Cha ca h!

Chng ta hc ht Bi 1. Bn c ch thn p ng vi cu ni ny khng: "S

sng, s cht, s phc sinh, v s thng thin ca c Cha Jesus Christ l v ch,

tr khi nhng iu c chng ta lm chng li cho th gian ny"?

38 1:8 tc ng th no n bn? Bn ngh cu ni va ri c ng khng? C phi

nhng ngi bn bit, hoc nhng ngi m c Cha Tri ku gi bn n vi

h, s khng th bit c c Cha Jesus Christ tr khi bn ni cho h hay

khng?

..........

Bi t trc nghim

bib:Cong_1_15bib:Cong_1_8bib:Cong_1_8

Sau khi xem li bi, hy lm bi t trc nghim. Sau kim bi lm ca bn vi

phn gii p cho trong tp hc vin. Xem li bt c cu hi no m bn tr li

sai.

CU CHN LA. Ch c mt cu tr li ng cho mi cu hi, tr khi c ch dn

khc. Khoanh trn mu t ca cu tr li ng.

1. C th nh gi ng nht tm quan trng ca sch Cngv trong Tn c khi

cng nhn

a) a v chin lc ca n trong b kinh in Tn c v vai tr ca n trong vic

bc b t gio.

b) s chp nhn ban u ca n vo b su tp cc th tn ca Phaol.

c) rng n cng vi sch Luca lun lun c cng nhn trong cng ng C c,

v nin hiu bin son rt sm ca n (trc nm 60 S.C.).

2. Chc v sau Phc Sinh ca c Cha Jesus lin quan ch yu n

a) vic thit lp nc c Cha Tri trn t trong tng lai.

b) s gii thch thm v nhng s dy d trc kia ca Cha.

c) thi v k m Cha bo trc mt cch chnh xc.

3. Cng ng C c u tin c c trng bi nhng phm cht no sau y?

a) Rt kin nhn chu ng s bt b khp ni.

b) T tc, kiu hnh v vai tr mn m Cha ban cho.

c) Vng phc, hip mt, cu nguyn v p dng Kinh Thnh vo nhng nhu cu

ca mnh.

4. ngha ca sch Cngv y l n gi vai tr:

a) c s cho hu ht gio l C c ca chng ta.

b) l chic cu ni gia cc sch Tin Lnh vi phn cn li ca Tn c.

c) cng c cc vn phm ca lch s th tc thi by gi.

5. Nhng cu no sau y KHNG trnh by mt trong bn mc ch ln vit

ra sch Cngv? C nhiu cu tr li ng.

a) Ln ra s pht trin ca C c gio vo th k th hai S.C.

b) Cung cp cu chuyn v ngun gc v s bnh trng ca Hi Thnh bng cch

cho thy Tin Lnh i t tr s Girusalem n Rome nh th no.

c) a ra cu chuyn lch s y v trn ha hon ti Rome vo nm 64 S.C.

v s tht th ca Girusalem vo nm 70 S.C.

d) cho thy chc v s ca Phaol c khng nh bng nhng du hiu

ging y nh du hiu cho chc v ca Phier.

e) bnh vc cho C c gio, bng cch nhn nh rng y l mt o khng

xi gic ni lon chng chnh quyn Lam.

f) cho thy Tin Lnh dnh sn cch ph thng cho mi ngi.

6. Nhng ni chng no trong Tn c m ch Luca l trc gi sch Cngv? C

nhiu cu tr li ng.

a) Trc gi nu r tn mnh t nht bn ln trong sch Cngv khi ng ha mnh

vo trng hp c ghi li.

b) Trc gi a mnh vo trong bn bi cnh ca khc Kinh Thnh m c gi

l nhng cu Kinh Thnh "chng ta".

c) Kinh Thnh chng t rng ng l bn ng hnh vi Phaol.

d) Cong Cv 28:1-31 cho thy c th rng Luca vi Phaol ti Rome, nn chng

ta kt lun rng Luca l trc gi.

e) Kh nng tc gi s c nu tn trong cc th tn trong t c vit t Rome l

rt cao. Luca c nhc n c th t nht hai trong s cc th tn trn.

7. Nin hiu chc chn nht cho vic vit sch Cngv l trc nm 64 S.C., bi v

a) Luca khng cp n cn bt b d di, chnh thc ca Nero, bt u t nm

64 S.C., cng khng nhc n s ph hy thnh Girusalem vo nm 70 S.C. Nu

nhng bin c ny xy ra trc , chc chn chng phi c nhc n.

b) Luca nu ra bi cnh thi gian ny trong sch lch s ca ng.

c) Khng th c c mt nin hiu hay din tin thi gian no khc.

8. Nhng nh ph bnh i hi mt nin hiu tr hn nhiu cho sch Cngv

cn c vo

a) ni chng ca sch ny theo cch h thng gii bng chng y.

b) bn cht bin gii ca sch theo cch h gii thch bng chng y.

c) gi nh ca h rng Tin Lnh l thn hc ca Hi Thnh ch khng phi lch s

thc t v Cha Jesus. Nh vy tnh ng tin v mt lch s ca hu ht Tn c

b xem nh.

9. Khoanh trn mu t ca nhng cu no lit k nhng c trng hng u ca

sch Cngv ni chung. C nhiu cu tr li ng.

a) Luca vit sch lch s theo cch gi tht ng tng bc ca trnh t thi gian.

b) Luca cho thy rng: Nu nhng con ngi tt dng nhng phng php v

chin lc tt th dt khot Tin Lnh s c thng.

c) Luca ghi li lch s ging nh mt th chp hnh ghi li mt lot cc bc nh.

d) Luca trnh by c Thnh Linh l cha kha thnh cng ca Tin Lnh.

e) Luca ghi li rt nhiu bi ging v thuyt trnh trong cu chuyn ca ng.

f) Luca chng t tm quan trng chin lc ca Girusalem v Antit x Syri

trong s bnh trng Tin Lnh.

10. u l nhng phng din ch yu trong chc v sau Phc Sinh ca Cha? C

nhiu cu tr li ng.

a) Cha Jesus dy d nhiu iu mi trong thi gian ny.

b) Cha khai trin rng s dy d trc kia ca Ngi v nc c Cha Tri v

truyn cc mn ch trong thnh Girusalem c bp tm bng c Thnh

Linh.

c) Cha chng ta cho cc s c chn ca Ngi thy Ngi ang sng qua

nhiu bng chng khng th sai lm c.

d) S Thng Thin hm rng cc mn phi nng cy ni Thnh Linh khi

bib:Cong_28_1

vng Cha Jesus, v rng s thng thin bo trc s ti lm ca Ngi.

11. Cha Jesus hng s quan tm ca cc mn khi nc trn gian hng

vo

a) nhu cu ca h v s t chc, c cu, v tnh n nh trong nhm ca h.

b) ch ngha kh tu v np sng khc kh l iu bt buc i vi nhng ngi

nam v n thnh thin thi by gi.

c) s quan tm ca Ngi y l h phi nhn lnh quyn nng lm chng v

Ngi.

12. Sch Cngv ni v hot ng tip theo ca c Cha Jesus Christ thng qua

cc mn (l nhng nhn chng trc tip v s sng, s cht, s phc sinh v s

thng thin ca Ngi) tc nhng k bit khng cht nghi ng rng Ngi sng

li t k cht. Li tuyn b ny l

a) l tht khch quan.

b) cm gic ch quan.

13. Tin trnh tuyn chn Mathia by t iu g v cng ng C c?

a) y hon ton l mt cng ng khng c t chc v khng th hot ng kt

qu c.

b) N by t s vng li n s, tinh thn cu nguyn, p dng Kinh Thnh vo

nhu cu ca h, v s hip mt tht s trong tinh thn v mc ch.

c) N by t s s hi, bt n, v bt an.

14. Cu no tm tt ng nht ni dung ca Cong Cv 1:1-26?

a) L do cn bn ca vic trc tc, bin minh cho mt tc phm khc na, bin

minh cho s ra i ca ng Christ, v nhn mnh tm quan trng ca t chc trong

cng tc ca cc mn .

b) To bi cnh nghin cu nin i pht trin ca hi thnh, bng cch thut li

nhng bc hp l trong vic tit l k hoch thin thng sut bn mi ngy

cui cng ca chc v Cha trn t.

c) Hai yu t chnh l: Phn m t v chc v sau phc sinh ca ng Christ cho

cc s , v vic chn Mathia thay cho chc s b khuyt ca Giua.

15. Cu ni: S sng, s cht, s phc sinh, v s thng thin ca c Cha Jesus

Christ l v ch tr khi nhng iu c chng ta lm chng li cho th gian

ny," l li ku gi

a) cam kt rao truyn Tin Lnh bng mi cch cho nhng ngi cha nghe v

Cha.

b) ng v mt tinh thn i vi s kin l nhng nhu cu ca th gian, thm ch

nhng nhu cu ca chnh cng ng chng ta, i hi phi c mt ai ra i rao

truyn Tin Lnh cho h.

c) Nhng ngi c soi sng tm linh nhiu hn trn th gian ny phi tm

cch gip nhng ngi h mt trong bng ti ca m tn v s hi thng qua s

gio dc v by t thin .

bib:Cong_1_1

GII P.

1.

a. Sai.

b. ng.

c. ng.

d. ng

2.

a. S Khai Sinh Hi Thnh.

b. S Bt B Dn n S Bnh Trng.

c. Cng V Ca Phier V Nhng Khi im Ca C c Gio Dn Ngoi.

d. Hnh Trnh Truyn Gio u Tin Ca Phaol V Quyt nh Ca Cc S .

e. Ging Tin Lnh B Bin Aegean.

f. Phaol D nh Thm Rome V n Theo Mt L Trnh Khng Lng

Trc.

3. Cu tr li ca cu hi 2.

4. Cu tr li ca bn. Ti vit ra y hai trong s nhng cu tr li kh d.

a. Sch c vit ra cung cp cu chuyn chnh xc v ng th t v ngun

gc v s bnh trng ca C c gio.

b. Sch c vit ra cng b rng Tin Lnh dnh sn cho mi ngi.

5.

a. 5) 2:1-47

b. 1) 15:1-41

c. 6) 8:1-40

d. 4) 11:1-18

e. 3) 13:1-20:38

f. 2) 10:1-11:18

6.

a. Ngi qu t lc sinh ra c cha lnh.

b. Quyn nng siu nhin, phi thng.

c. ui qu.

d. i ph c thng vi cc thy ph thy.

e. Gi k cht sng li.

7.

b) K thut v s khai sinh, s pht trin, v s bnh trng ca hi thnh t lc

u ti thnh Girusalem cho n kinh Rome.

c) lm sch bin gii cho C c gio, bng cch nu ra c im tun gi lut

php ca C c nhn.

d) chng minh Tin Lnh dnh sn cho mi ngi.

f) chng minh Phaol cng c nhng bng chng xc nhn cho t cch s y

nh Phier.

bib:Cong_2_1bib:Cong_15_1bib:Cong_8_1bib:Cong_11_1bib:Cong_13_1bib:Cong_10_1

8.

a. Theo Phaol ti Trch, i n Philp, li ti Trch.

b. Cng Phaol xung thuyn t Philp i n Girusalem qua ng Trch,

Ast, Mitilen, Chi, Samt, v Mil.

c. Cng Phaol i t Mil n Girusalem.

d. vi Phaol khi ng b t ti Ssar, ln ng i Rma, v ti Rma.

9.

c) ng l bn ng hnh ca Phaol.

d) Hn ng c thi gian v dp tin nghin cu chc v ca Cha Jesus v

ngun gc ca hi thnh ti Girusalem trong hai nm Phaol b t ti Ssar, Syri.

10.

a. Khng nhc g n trn ha hon ti Rome m Nero ti cho C c nhn v

dng lm c bt b h.

b. Khng nhc g n vic ngi Lam ph hy thnh Girusalem v n th.

11.

a. ng.

b. Sai.

c. Sai. (Vn c kh nng cho mt nin hiu tr hn; Tuy nhin, kin ca ti l

khng th c nin hiu tr hn, v n khng ph hp vi bng chng ca Tn

c.)

12. Cu tr li ca ring bn chnh l nhng g gy cho bn n tng mnh nht

t lc bn hc cho n gi. Ging nh phn cn li ca Kinh Thnh, sch Cngv

l mt sch sng! Thnh Linh phn vi bn thn bn qua li m Ngi soi dn.

Nhng vn ni bt nht i vi bn gi y rt c th tng ng vi chnh

nhng l tht m bn ang kinh nghim hoc cn phi kinh nghim.

13.

a. 2) ng.

b.2) ng.

c.2) ng.

d.1) ng.

e.1) ng.

f.1) ng.

14.

a. ng.

b. ng.

c. ng. (C ba cu ny u ng. S thng thin ca Cha Jesus khng chm dt

chc v ca Ngi. Ba nm chc v trn t ch l khi u ca chc v tip din

mi cho n hin nay.)

15.

a. H nhn thy Ngi.

b. H tr chuyn vi Ngi.

c. H s n Ngi.

d. H n cng Ngi.

16.

c) ang hin din v mt thuc linh ngay hin nay. (Cha dy rng phi tip

nhn nc Ngi vo lng. Bn cn nh n d ngi gieo ging v ht ging

khng? S ti lm ca Ngi lm vua cai tr trn c t vn cha xy n.)

17.

b) Chc v dy d sau phc sinh ca Cha Jesus mang tnh tip ni.

c) Cha Jesus lp li v cng c s dy d v nc c Cha Tri.

18. H hi Ngi: Ly Cha, c phi trong lc ny Cha s lp li nc

Ysran chng? Cu hi ny cho thy rng h vn cn m p hy vng Cha Jesus

s nhanh chng tr li m nhn chnh quyn cai tr trn ton Ysran, vi t cch

ngi ni ngi vua avt.

19. Khng. Ngi ch n gin nu ra rng thi v k khng phi l iu h nn

bit. Ngi buc h thot ra khi s quan tm ni mt vng quc trn gian ny,

h quan tm n nh ca Ngi l mun cho h nhn lnh quyn php lm

chng v Ngi.

20.

Ging

a. Ging

b. Nc

Thn Th

Thnh Linh

Cha Jesus

c Thnh Linh

Cha Jesus

Thnh Linh

21.

d) V nu khng c quyn php ca c Thnh Linh, li chng ca h v s phc

sinh ca c Cha Jesus s khng hon thnh nhim v ging Tin Lnh

khp th gian.

22. Ti mun ni rng tt c nhng cu ny u ng. Cu a) c th gy hiu lm.

Chc v ca Cha chng ta vn ang tip tc trn t, nhng chc v Ngi ang

c thc hin cch thuc linh thng qua Thn Th Ngi, ch khng phi thng

qua s hin din thuc th ca Ngi trn t ny.

23.b) Ti tin Cha Jesus sng li t k cht bi v ti nhn thy Ngi, r

n Ngi, v n v tr chuyn vi Ngi sau khi Ngi sng li t k cht! (Du

cu a) l mt cu ng, nhng cu th hai s phn nh chnh xc hn ni dung li

lm chng ca ngi nhn thy Cha Jesus sau khi Ngi phc sinh.)

24.a) Mt tri banh c nm ln khng s lun lun ri li xung t.

25. b) Mt a b nm tri banh qua ca s.

26.a) Mt nhn chng nhn thy cu b nm tri banh.

27.b) Sch Cngv ni v hot ng tip theo ca c Cha Jesus Christ thng

qua cc mn Ngi, tc nhng k bit chc chn khng cht nghi ng rng Ngi

sng li t k cht.

28. Cu tr li ca bn. Nu c, liu bn c qu gi cu nguyn v xng ti

khng vng li Cha khng? Hy cu xin Ngi tha th v phc hi bn tr li. Hy

cu xin Ngi y dy Thnh Linh trn bn cch d dt.

29.

b) 11 s .

e) Nhng ngi n (chc l nhng ngi chm sc Cha Jesus).

f) M v anh em ca Cha Jesus.

30. Danh sch ca bn c rt ra theo nh nhng cu Kinh Thnh .

31.

a. Phier.

b. Philp.

c. Giac, con trai Aph.

d Giua chcarit.

32. Rt c th Cha Jesus chia 12 s thnh ba nhm, ng u mi nhm l

Phier, Philp v Giac con trai Aph. Tuy khng nht thit theo ng th t,

nhng bn tn gi u tin lun i chung vi nhau, nhm bn tn th hai v th ba

cng y nh vy. Bn s thy rt d hc thuc danh sch khi bit ba nhm ny

33. Bn lng ng mt .

34. Cu tr li ca bn. Ti ni dt khot l ng! S hip mt thuc linh ca hi

nhng C c nhn l mt iu kin tin quyt v sng cn i vi cng tc truyn

ging kt qu ti bt c ni no. Lm sao c c s hip mt nu cc tn

khng dnh thi gian vi nhau v cng nhau ch i trc mt Cha?

35.b) H c hai ngi trc kia l nhn chng trc tip.

36. Cu tr li ca bn. Ti s tm tt 1:1-26 bng cch ni rng n gm hai yu t

chnh: phn m t v chc v sau phc sinh ca ng Christ cho cc s , v vic

chn Mathia thay vo chc s b khuyt ca Giua.

37.

a. 3) avt.

b. 8) Samari.

c. 2) Mari.

d. 4) Mathia.

e. 9) live.

f. 1) Thphil.

g. 5) Ging Bp Tt.

bib:Cong_1_1

h. 10) Hcenama.

I, 6) Gisp Basaba Gictu.

j. 7) Giu.

38. Cu tr li ca bn. Tht ngc nhin kinh khng khi nhn ra Cha ph thc

cho chng ta nhiu bit n dng no! Nu cc mn Ngi khng i ra rao

truyn nhng vic lm v li ni ca Ngi cho th gii trong mi th h, th s

sng, s cht, v s phc sinh ca Ngi cho con ngi ca th h vn l v ch.

Chnh chng ta mi l ngi rao truyn s ip Tin Lnh, ch khng phi thin s.

L Ng Tun

Trong bi trc, chng ta hc ngha cuc i thoi ca Cha vi cc mn

trc lc Ngi thng thin. Chng ta cng xt nhng hm ca tin trnh tuyn

chn Mathia in vo ch khuyt do s phn bi ca Giua. n bi ny, chng

ta hc v ngy L Ng Tun.

S ging lm ca c Thnh Linh vo cui tun l th by sau s thng kh ca

ng Christ m ra mt k nguyn mi. Thnh Linh bt u hot ng tch cc

trong hi thnh, thit lp mt trt t mi ca s sng: s sng ca Thnh Linh c

Cha Tri trong con ngi. Mt ng lc mi c hnh thnh to nn mt s

pht trin mnh m. Hi Thnh s khng bao gi trong phng cao mt ln

na. Nhng khng nhng ch c mt ng lc mi ca t chc, m cn c c mt

sc sng mi v ng lc mi cho c nhn, th hin r trong i sng ca cc s

v mn ng Christ. Php bp tm bng c Thnh Linh ca h bin i

i sng h mt cch k diu.

Khi bn kho st nh im tuyt diu cho s thng thin ca Cha, bn s cng

nhn ra r rng hn b quyt cng tc truyn ging Tin Lnh ca cc s v chc

v pht trin hi thnh l c dnh sn cho bn. Khi nghin cu bi ny, bn s

bt u thy nhng ch li ca php bp tm bng c Thnh Linh vt qu vic

ban quyn php lm chng v cho php m mang Tin Lnh. c Thnh Linh

cng ban pht n t di do v s ban cho k diu cho thn th ng Christ, tc l

Hi Thnh. V Ngi d b cho bn nhn lnh s tha mn, s tng trng v

i sng sung mn ca tm linh c nhn trong c Thnh Linh thng qua cng

mt tng tri nng ng : php bp tm bng c Thnh Linh.

Dn bi

Tng Tri L Ng Tun

Th Loi V S ng Nghim

Tc ng Trn 120 Mn

Nhng Bin C c Nht V Nh V C Th Ti Din Ca L Ng Tun

Nhng Mc ch Ca Ting L

Tc ng Trn on Dn

Bi Ging u Tin Ca Phier

Li Gii Thch V Hnh Vi

i Ny V i Hu n

Jesus L Cha V ng Christ

S Cht V S Phc Sinh Ca ng Christ

Ba Ngn Ngi Thm Vo Hi Thnh

Nhng Tng Tri C c Ban u

Bn Cht Ca Cng ng C c u Tin

Tm Tt

Mc tiu bi hc

Khi hc xong bi ny, bn s c th:

Nu ra t nht mt iu kin tin quyt cho L Ng Tun cn c vo li cu

nguyn ca Cha Jesus trong GiGa 17:20-21 v cu chuyn trong Cong Cv 2:1.

So snh quan im ca tn khng thuc phi Ng Tun vi quan im ca tn

Ng Tun v php bp tm bng c Thnh Linh trong t cch mt tng tri

d nh cho mi tn hu, bng cch thut li ba cu Kinh Thnh chng t quyt

nh ca Kinh Thnh.

So snh v i chiu hnh vi ca s Phier trc v sau L Ng Tun, phn tch

t nht nm lnh vc ca s thay i m chng ta quan st c trong hnh vi sau

L Ng Tun ca ng.

Sinh hot hc tp

1. Nghin cu 2:1-47. Nu c, c on Kinh Thnh ny nhiu ln trc khi vo

phn khai trin bi hc.

2. c sch gio khoa theo ch dn trong phn khai trin bi hc.

3. c bi hc trong ti liu hng dn, hon tt cc cu hi nghin cu, v kim

li nhng cu tr li ca bn.

4. Kim tra phn t vng cui ti liu hng dn bit nh ngha ca nhng t

bn cha bit trong phn t ng.

5. Lm bi t trc nghim cui bi hc, kim bi lm vi phn gii p cho

trong tp hc vin. Xem li bt c phn no bn tr li sai.

T vng

ang khi c Kinh Thnh hay nhng cun sch khc, bn c bao gi gp nhng t

bn khng hiu khng? Bn s hiu gio trnh tt hn nu lin tc s dng t in

v phn t vng cui ti liu hng dn ny. C th bn cn vit ra nhng t mi

v phn nh ngha ca chng vo trong v ghi chp ca bn gip ghi nh

chng.

s hin ra advent

bib:Gi_17_20bib:Cong_2_1bib:Cong_2_1

nghch cnh adversity

lm cho ght b alienation

mang tnh t d allegorically

php loi suy analogy

theo thuyt tin nh deterministic

ty ng extemporaneous

him c malice

biu hin manifestation

mang tnh trung bo medeatorial

ra v b trng ministerial

thing ling qu mu over-spiritualizing

lm cho bt dit perpetuate

hin tng phenomenon

tnh thuyt gio preachy

mang tnh d ngn predictive

li tin tri prophecy

ko di protracted

ti to regeneration

siu nhin supernatural

mang tnh biu tng symbolically

lm hnh bng typifies

tnh c nht uniqueness

Khai trin bi hc

TNG TRI L NG TUN

2:1-4 Bruce 53-58

Mc tiu 1. So snh ngha L Ng Tun vi t cch mt tng ti C c vi

ngy k nim L Ng Tun vi t cch mt l hi c ngi Ysran tun gi t

thi Mise cho n c Cha Jesus.

Nguyn vn ca Cong Cv 2:1-47 bt u th ny: "Khi ngy L Ng Tun ang

c ng nghim." C th rt ra ba suy lun t cu m u ny.

1. Mc ch tin tri trong Cu c cho ngy L Ng Tun gi y ang c ng

nghim.

2. Cc mn tng tri php bp tm bng c Thnh Linh vo chnh ngy L

Ng Tun. Bn thn Ng Tun c ngha l 50 (s ngy t L Vt Qua cho n L

Ng Tun).

3. Ngy L Ng Tun ch bt u c ng nghim vo ch xc ngy c m t

trong 2:1-47. Ngy L Ng Tun l k nguyn ca c Thnh Linh, ng hin

hnh ng trong tn cho n khi ng Christ ti lm. S ng nghim ngy L

bib:Cong_2_1bib:Cong_2_1bib:Cong_2_1

Ng Tun c bt u trong 2:1-47 ang tip tc ng nghim cho n thi im

hin ti.

Th Loi V S ng Nghim

Bruce 53-54

Cu c c hai dng li tin tri v ng Christ v cng vic ca Ngi: li tin tri

trong li ni v li tin tri trong s kin (i khi c gi l hnh bng, hay nghi

l). Mt li tin tri bng li ni l mt li tuyn b d ngn c th, trong khi li

tin tri trong s kin cho php chng ta p dng php loi suy so snh n vi

thn v v cng tc ca ng Christ.

1. Cu no sau y l nhng li tin tri trong li ni v cu no l li tin tri trong

s kin? Khoanh trn mu t ng trc nhng cu ca li tin tri trong li ni.

a) S ging sinh bi trinh n ca ng Christ c bo trc trong EsIs 7:14.

b) L Vt Qua nh l vic tng trng cho s cht ca ng Christ.

c) S ng inh trn thp t gi ca ng Christ c m t trong Thithin 22.

d) Thy t l thng phm l mt v d v cng tc trung bo ca ng Christ.

e) Li d ngn trong MiMk 5:2 rng ng cai tr Ysran s c sanh ra ti

Btlhem.

f) Dng ca l thiu chin con minh ha cng tc chuc ti ca ng Christ.

Cn phi thn trng ko thing ling qu mu hay gii ngha Cu c theo li t

d. Tuy nhin, s tng tc trung thc vi Kinh Thnh i hi chng ta phi xem

L Ng Tun ca Cu c l mt bin c mang tnh tin tri, cn phi c ngy L

Ng Tun Tn c mi hiu c trn vn ngha ca n.

2. c nhanh LeLv 23:1-44. in tn by ngy l hng nm c m t trong cc

phn on ny.

a Cong Cv 23:5 L.....

b 23:6-8 L.....

c 23:9-14 L.....

d 23:15-22 L ..........

e 23:23-25 L ..........

f 23:26-32 L ..........

g 23:33-36 L ..........

3. Tip tc xem LeLv 23:1-44. Nhng ngy l no din ra thnh mt nhm trong

hai thng u tin ca lch Kinh Thnh (Thng T-thng Nm dng lch)?

..........

4. Nhng ngy l no din ra thnh mt nhm trong thng th by theo lch Kinh

Thnh (thng Mi - Mi Mt dng lch)?

.........

V mt nng nghip, bn k l u tin n khi ang gieo trng v thu hoch

v xun. Ba k l cui n trong lc xong v thu. Mt khong thi gian hn bn

bib:Cong_2_1bib:Es_7_14bib:Mi_5_2bib:Le_23_1bib:Cong_23_5bib:Cong_23_6bib:Cong_23_9bib:Cong_23_15bib:Cong_23_23bib:Cong_23_26bib:Cong_23_33bib:Le_23_1

thng phn cch hai nhm l hi ny (c th c nhc n trong GiGa 4:35).

Trong Tn c, mi mt k l trong bn k l u tin u c xem nh ng

nghim trong i sng v cng tc ca ng Christ.

5. Phaol ni th no v s ng nghim ca L Vt Qua trong ICo1Cr 5:7?

..........

6. Trong 5:6-8, Phaol ni th no v s ng nghim L Bnh Khng Men khi m

t ngha ca n i vi vic ty u i sng tn ?

..........

7. Trong 15:20, L u Ma c ng nghim qua bin c no?

..........

Hy cng ti hnh dung bin c sau y. Ngy cui cng Cha nm trong m, mt

nhm ngi t Ta Cng Lun ln ng tin n mt cnh ng n ma gt

c ch nh trc. i cho chc chn l mt tri ngy th by bo hiu bnh

minh, h gt hoa qu u ma ca mt v ma la mch, ct nhng b la mch

vn ang ng thng trn t, c b trc li vi nhau. Nhng b la

c em n n th c a qua a li trc mt c Gihva vo ngy

hm sau. Khng mt ngi Do thi no c php n sn vt ca ma mng cho

n khi dng ln ca l u ma.

Hy suy gm iu . ng Christ sng li vo chnh ngy L u Ma. Khng

phi trong n th, m chnh l ti ngi m trong vn m tri u ma ca s

sng phc sinh c a qua a li trc mt Gihva c Cha Tri! Khng

ai trong chng ta c th d phn vo s sng phc sinh cho n khi chnh Ngi

d phn vo s sng y.

By tun l sau L u Ma l L Ng Tun. Bn mi chn ngy (by tun nhn

cho by ngy) gi ln mt s hon tt. Gi y ang v gt ma la mch. Thay v

dng ln nhng ht th lm ca l u ma cho c Gihva, h phi dng ln sn

phm nu chn ca ma mng, tc mt bnh.

8. Nh vy, bn s chn cu no l cu trnh by ng nht thn hc C c v L

Ng Tun? Khoanh trn nhng cu tr li ng nht.

a) L u Ma tng trng cho s sng li ca ng Christ, trong khi L Ng

Tun tng trng cho kt qu ca cng tc ng Christ, tc l Hi Thnh.

b) L Ng Tun khng th gii hn vo mt ngy 24 gi chng khc g L Bnh

Khng Men khng th gii hn trong mt ngy 24 gi vy.

c) L Ng Tun bt u vo ngy L Ng Tun v vn tip tc, bi v ma gt linh

hn ca ng Christ vn cha hon tt. Ngy L Ng Tun c hon tt khi

ng Christ ti lm.

Tuy khng th chng minh c th, nhng liu LeLv 23:1-44 c th thc s tng

trng cho lch tin tri ca c Cha Tri khng? Nhm bn k l th nht tng

trng cho i sng v cng v ca ng Christ trong i ny, v nhm ba k l

cui cng c th tng trng cho nhiu phng din ca i hu n.

bib:Gi_4_35bib:ICo_5_7bib:ICo_5_6bib:ICo_15_20bib:Le_23_1

1. L Thi Kn: Vic ct Hi Thnh ln (ITe1Tx 4:16).

2. L Chuc Ti: S cu ri Ysran (XaDr 13:1; RoRm 11:26-27).

3. L Lu Tm: i i vi ng Christ trong tri mi t mi (KhKh 21:3-4).

Nu iu trn y l ng, th L Ng Tun l k l cui cng c ng nghim t

trong lch ca Lvi K cho n khi ng Christ ti lm!

9. Ngoi vic biu th s hon tt ma gt la mch trong Do thi gio sau ny

(theo Bruce, trang 54), L Ng Tun cn c xem l ngy l k nim hng nm

ca

a) Cuc Xut dpt.

b) vic Ban B Lut Php Mise ti Ni Sinai.

c) s chinh phc Canaan.

Nhiu biu hin thin thng c bit i km theo s Ban B Lut Php XuXh

19:26-34). S ban cho c Thnh Linh vo ngy L Ng Tun cng vy!

Tc ng Trn 120 Mn

Cong Cv 2:1-4 Bruce 55-56

Mc tiu 2. M t tng tri ca cng ng C c vo ngy L Ng Tun, nh

c ghi li trong 2:1-4.

10. c li 2:1-4. Tm tt nhng g m mi cu cho bit 120 ngi kinh

nghim.

a 2:1 ..........

b 2:2 ..........

c 2:3 ..........

d 2:4 ..........

11. Theo GiGa 17:20-21, V sao s hip mt ca nhng tn l iu kin tt yu

cho hi thnh kinh nghim c ngy L Ng Tun?

..........

Ting ng ca gi lm hnh bng v cng tc ca c Thnh Linh. c Cha

Tri dng nn loi ngi bng cch h sinh kh (gi) vo ngi (SaSt 2:7). Ngi

ti dng nn con ngi v mt thuc linh bng cch h sinh kh vo ngi (Exe

Ed 37:5,14). Ting ng nh ting gi thi o o y dy nh mn ngi i din

cch biu tng cho s hin din tro dng ca c Thnh Linh m 120 mn

cm nhn c. Ngoi ra, c l n cn i din cho s nghip truyn gio sp

n truyn b Tin Lnh cho n cng th gii.

La l mt cch biu hin khc na v s hin din ca c Cha Tri (XuXh

3:2). Cc mn trong ngy L Ng Tun c y la ca c Thnh Linh

truyn b ngn la khng th dp tt c ca Tin Lnh. Bun thay, mt s

ngi lun lun c gim bt ngha ca s kin siu nhin ny. H c gii thch

nhng li la nh l mt hin tng t nhin: nhng C c nhn nhn thy

"mt ngha su xa hn trong dng tia sng mt tri chiu xuyn qua nhng hng

bib:ITe_4_16bib:Xa_13_1bib:Ro_11_26bib:Kh_21_3bib:Xu_19_26bib:Xu_19_26bib:Cong_2_1bib:Cong_2_1bib:Cong_2_1bib:Cong_2_1bib:Cong_2_2bib:Cong_2_3bib:Cong_2_4bib:Gi_17_20bib:Sa_2_7bib:Exe_37_5bib:Exe_37_5bib:Xu_3_2bib:Xu_3_2

ct v mi vm cung ca n th ri p trn u cc s ..." (Bruce, trang

55). Li gii thch ny ch c th ng nu nh mt trm hai mi mn ngi

theo mt v tr sao cho mt tri lc ra mi tia chiu ngi trn u mi ngi ("u

trn mi ngi"). iu ny s rt kh khn, nu khng ni l khng th c c,

sp xp ch ngi trong bt c cn phng no, du c nhiu hay c t ca s i

na.

T ng cc th ting khc c th xc nh y l cc th ting ngoi quc m

ngi nghe c th hiu c, nhng ngi ni cha h hc bit trc kia.

iu quan trng hn nhng du hiu v s hin din ca Thnh Linh y l chnh

c Thnh Linh. Li tin tri ba nm trc ca Ging (Mac Mc 1:8) ang c ng

nghim. Cha chng ta, ng kinh nghim s ging lm ca Thnh Linh khi

Ngi chu bp tm (Mac Mc 1:10) v s xc du lin tc ca Thnh Linh trn chc

v Ngi (LuLc 4:18-19), chnh Ngi ha vi cc mn rng s cu xin Cha ban

Thnh Linh cho h (GiGa 14:16). Vo ngy L Ng Tun, li cu nguyn ca

Cha chng ta c nhm.

12. ng t no m t chnh xc vic Cha Jesus ban Thnh Linh cho 120 mn

?

a. T quan im ca thin ng, c Thnh Linh.......... trn 120 mn ( Cong

Cv 2:17, 33).

b. T quan im ca 120 mn , h.......... 2:4)

Cu sau y tm tt rt hay tc ng ca L Ng Tun trn tn : R rng h

c kh nng ln hn nhn lnh v h nhn lnh, th bi s vng phc trung

tn vi c Thnh Linh ng trong h, bn tnh h tr nn rng m cng

nhn lnh nhiu hn. Nhng h c y dy ty kh nng cha ca h; v v

nhng chic bnh tm linh ca h c th rng m v n t c ban cho di do,

nn h c chun b tng trng vng vng vi nhng g mnh c cho

n khi h c y dy mi s trn vn ca c Cha Tri.

Nhng Bin C c Nht V Nh V C Th Ti Din Ca L Ng Tun

Bruce 56-58

Mc tiu 3. Tho lun s dy d v ting ng ging nh gi v li bng la l

iu c nht v nh trong tng tri ban u ca 120 mn , trong khi vic ni

ting l vn tip tc xy ra.

13. c k 2:1-4 v nhng cu Kinh Thnh khc c trch dn di y. Tr li

c hay khng cho cc cu hi sau. .... a Ting ng ging nh gi thi o o cn

xy ra ln no na trong bn tng tri khc v php bp tm bng c Thnh Linh

c m t hay c m ch trong 8:14-17; 9:17; 10:44-47; 19:1-7?

.... b Nhng li bng la c ti din trong bn trng hp nu trn khng?

.... c Vic ni ting l c xy ra trong bn trng hp nu trn khng?

.... d Ting gi thi o o c xy ra trc cu "H thy u c y dy c

bib:Mac_1_8bib:Mac_1_10bib:Lu_4_18bib:Gi_14_16bib:Cong_2_17bib:Cong_2_17bib:Cong_2_33bib:Cong_2_4bib:Cong_2_1bib:Cong_8_14bib:Cong_9_17bib:Cong_10_44bib:Cong_19_1

Thnh Linh" khng?

.... e Nhng li bng la c xy ra trc cu: "H thy u c y dy c

Thnh Linh" khng?

.... f Vic ni cc th ting l c xy ra trc cu: "H thy u c y dy c

Thnh Linh" khng?

Vic ni ting l, hin tng siu nhin duy nht c m t trong 2:1-4 v ti din

trong Tn c, c m t l xy ra sau khi "h thy u c y dy c

Thnh Linh," v i hi c s d phn ca tn th n mi xy ra. Ting gi thi

o o v la xy n cho h; trong khi vic ni ting l din ra trong v lu

pht ra t h.

Ngy L Ng Tun c nhiu im tng t vi Cuc Xut dpt. C hai u bt

u vi c im c nht ca cc du k php l. Tuy vy, trong sut lch s

Ysran v Hi thnh, c Cha Tri vn tip tc hnh ng qua nhiu phng

cch siu nhin. Thi i cc php l ch l qu kh i vi hi thnh no khng

c c tin!

Qua phn tho lun trn trong bi ny, hy ngh n cch bn s tr li cho kin

ca F. F. Bruce trong trang 76 sch gio khoa.

Php bp tm bng c Thnh Linh l c n ca Cha ban cho chng ta, v ni

mt cch nghim tc, th l iu xy ra mt ln c vo ngy L Ng Tun

khi Ngi tun u Cha ha trn cc mn , bi lp h thnh mt dn

mi ca c Cha Tri...

Ti ht sc knh trng Bruce vi t cch mt C c Nhn v mt hc gi li lc.

Ti cm thy sch gio khoa ca ng l quyn sch sn c tt nht. Nhng ti hn

khng ng vi ng v php bp tm bng c Thnh Linh. Ti sn sng cng

nhn c mt s c o nht nh trong ngy L Ng Tun u tin, nhng php

bp tm bng c Thnh Linh khng phi ch ban mt ln c. Chnh bn vn

ca Cngv cho thy php bp tm bng c Thnh Linh dnh sn cho mi tn

no khng c c hi may mn hin din chung vi 120 mn kia. Hy xem

nhng cu sau: "Khi ngy L Ng Tun ang c ng nghim " (2:1). "Trong

nhng ngy sau rt... Ta s Thn Ta khp trn mi xc tht" (2:17). "Ai ny... s

c lnh s ban cho c Thnh Linh. V li ha thuc v cc ngi, con ci cc

ngi, v thuc v ht thy mi ngi xa, tc l bao nhiu ngi m Cha l

c Cha Tri chng ta s gi (2:38-39). c Thnh Linh cng cn c xem l

khi ban cho trn cc tn trong 8:14-17; 9:17; 10:44-47; 19:1-7.

Nhng Mc ch Ca Ting L

Mc tiu 4. Phn bit cng dng ca ting l nh l mt bng chng thc th ban

u ca php bp tm bng c Thnh Linh vi nhng cng dng khc ca ting

l c cp trong Tn c.

14. Nhng cu no sau y c th coi l NG xt theo 2:1-4, 42-47; 8:14-17;

bib:Cong_2_1bib:Cong_2_1bib:Cong_2_17bib:Cong_2_38bib:Cong_8_14bib:Cong_9_17bib:Cong_10_44bib:Cong_19_1bib:Cong_2_1bib:Cong_2_42bib:Cong_8_14

10:44-47 v 19:1-7? Khoanh trn mu t ca nhng cu NG.

a. Vic ni ting l m ngi nghe hiu r rng ch c cp n trong ln u

tin ban cho c Thnh Linh (Cong Cv 2:1-4)

b. Vic ni cc th ting khc nh l kt qu ca s y dy c Thnh Linh din

ra ch khc trong sch Cngv, du cc th ting ny khng c nhng ngi

nghe nhn ra nh l mt ngn ng r rng.

c. Trong sch Cngv, vic ni ting l khng h c m t l xy ra trc khi

mt ngi c y dy c Thnh Linh.

d. Vic ni ting l khng phi l mt bng chng duy nht ca mt i sng y

dy c Thnh Linh.

Chng ta hy xem nhng cu Kinh Thnh sau, lu n bn cng dng khc nhau

ca vic ni ting l trong tng tri ca cc tn Tn c. Trong (2:4, 10:44-47,

v 19:1-7, ni ting l l mt bng chng thuc th u tin ca php bp tm bng

c Thnh Linh. V trong ICo1Cr 12:10, 30, chng c lit k nh l mt trong

chn n t Thnh Linh, c dng mt cch r rng trong s th phng C c

v i hi phi c thng gii. "C thy u ni ting l sao?" (12:30) ni n n t

ting l trong s th phng chung, ch khng ni n vic ni ting l i km

theo php bp tm bng c Thnh Linh c ha l cho mi ngi ( Cong Cv

2:17, 38-39). Hn na, trong ICo1Cr 14:13-19, chng ta thy cng dng th ba ca

ting l: mt phng tin thng xuyn ca s cu nguyn ring. Phaol gi l

s cu nguyn bng tm thn (ca con ngi) v ni ng dng ting l cu

nguyn ring cn nhiu hn cc tn hu Crinht. Cng dng th t ca ting l

c cp n trong 14:21-25 tc l, mt du l cho k chng tin. Trong trng

hp ny, k chng tin chc chn hiu c ting l m khng cn thng gii, nh

trong Cong Cv 2:5-13.

Ni ting l l phng tin cu nguyn v ca ngi c Cha Tri, c Thnh

Linh thi thc, em li s gy dng c tin cho tn . Hy quan st nhng cu

Kinh Thnh sau minh ha th no cho mc ch ca ting l trong s cu nguyn

v ca ngi. Ting l trong 2:11 l vic rao truyn cc du l (nhng cng vic

quyn nng) ca c Cha Tri, nh vy l s ca ngi. S Phaol tuyn b

trong ICo1Cr 14:2 rng ngi ni ting l tc l ni vi c Cha Tri , ch

khng phi vi con ngi. ng gii thch, ngi no cu nguyn bng ting l th

gy dng chnh mnh (ICo1Cr 14:4). ng cng gii thch (14:4) rng cu nguyn

bng ting l tc l cu nguyn bng tm thn ca con ngi. phn bit tm

thn vi tm tr, r rng Phaol c ni tm thn l tp hp bn trong ca

nhng t tng, nhu cu v cm gic, m khng th din t y qua ngn ng

chnh thc. Nh vy, ni ting l l cch din t ca tm linh con ngi t by

t mt cch hon ton trc mt c Cha Tri.

Cng nn lu rng mt mc ch trong vic ni ting l vo ngy L Ng Tun l

khc vi trng hp chung ca vic ni ting l km theo php bp tm bng c

bib:Cong_10_44bib:Cong_19_1bib:Cong_2_1bib:Cong_2_4bib:Cong_10_44bib:Cong_19_1bib:ICo_12_10bib:ICo_12_30bib:ICo_12_30bib:Cong_2_17bib:Cong_2_17bib:Cong_2_38bib:ICo_14_13bib:ICo_14_21bib:Cong_2_5bib:Cong_2_11bib:ICo_14_2bib:ICo_14_4bib:ICo_14_4

Thnh Linh, trong s cu nguyn ring, trong s th phng chung (chng ta

mun ni th phng chung c ngha l "bt c khi no c hi ca cc tn nhm

li th phng Cha"). Tnh c nht v nh ca ting l ngy L Ng Tun y

l chng l du l cho k chng tin (so snh Cong Cv 2:8 vi ICo1Cr 14:22). Ting

l l du cho k chng tin khi: 1) Ngi y nghe c ngn ng mnh hiu c,

2) Ngi y nghe ngi khc ni ngn ng m ngi ni khng hiu. Phaol cng

nhn tnh him hoi ca trng hp ny trong 14:23-25, ri gi rng k chng tin

nn c nghe bng nhng th ting m ngi ni hiu c.

Tc ng Trn on Dn

Cong Cv 2:5-13, Bruce 58-69

Mc tiu 5. Tm ra nhng khu vc a l i din cho nhng ngi n th phng

vo ngy L Ng Tun, v cho bit biu tng dng dy d c trnh by qua

nhiu ngn ng ni ra trong ngy L Ng Tun.

Ba ngy l ln khin nhng ngi Dothi phi t nhng ni tn mc ca h trn

khp th gii tr v thnh Girusalem l: L Vt Qua, L Ng Tun v L Lu

Tm. Trong sut sch Cngv, chng ta thy Thnh Linh hng dn cc ti t ca

Cha Jesus i n ng ch, ng lc t c u th ti a cho cng cuc rao

ging Tin Lnh. Vo ngy L Ng Tun, nhng on dn ng ca khch hnh

hng Do thi v dn thnh Girusalem tp trung li khi nghe ting ca 120 mn

ni cc th ting l gi mt cch mnh m rng: nhng mn y dy

Thnh Linh ny t phng cao cu nguyn i vo tn trong khu vc n th. Vi

s sp xp ca Cha ti cao im ca k l ny, m ng tp trung quanh h

chnh l nhng ngi n d L Ng Tun. (Lu tm quan trng m mt ngi

Do thi sng o s gn cho vic i n Girusalem vo ngy l ln khi c

20:16.) 120 mn hin nhin ca ngi c Cha Tri bng ting l trong mt

khong thi gian no , v chng ta c thy tin tc ny lan truyn ln (2:6) v

m ng ang tp trung li bt u bn tn hin tng ny (c.7-11), trong khi

cc tn vn ang ni ting l.

Xem xt vn tt cc phn ng ca m ng trc s kin siu nhin m h ang

chng kin (2:5-13). Chng ta thy m ng sng st v dn thnh Girusalem

cng s hi v ri lon (2:6, 12). Tuy nhin, mt s ngi no phn ng

bng cch nho bng. Bn tnh con ngi chng thay i cht no! Phn ng ca

mt s ngi trc nhng iu mnh khng hiu y l ch nho (2:13).

15. Xem bn trong bi hc ny v xc nh nhng khu vc i din cho nhng

ngn ng c ni ra trong ngy L Ng Tun. Bn c thy Luca dng mt mu

mc c th t lit k cc khu vc a l ny khng?

a Nhng ngn ng t phn th gii pha ng v ng Bc Girusalem.

1) ..........

2) ..........

bib:Cong_2_8bib:ICo_14_22bib:ICo_14_23bib:Cong_2_5bib:Cong_20_16bib:Cong_2_6bib:Cong_2_5bib:Cong_2_6bib:Cong_2_12bib:Cong_2_13

3)..........

4) ..........

b Nhng ngn ng t chnh vng Giu. Bruce gi rt hay rng c th hiu

Giu theo khun vin rng nht ca n trong Kinh Thnh, v vy lnh th ny

pha Bc gip tn Syri v pha Nam gip bin gii Aicp.

c. Ngn ng n t phn th gii pha Bc v Ty Bc Girusalem.

1) ..........

2) ..........

3) ..........

4) ..........

5) ..........

d Ngn ng n t phn th gii pha Ty Nam Girusalem.

1) ..........

2) ..........

e. Ngn ng n t phn th gii hng Ty Girusalem.

1) ..........

2) ..........

f. Ngn ng t phn th gii ng Nam Girusalem.

..........

Tng cng, c n 15 ngn ng! Nhng ngi hnh hng L Ng Tun s tr v

qu hng mnh trong vi tun. R rng, trong s c ngi thuc vo s ba

ngn ngi c cu (2:41). Nu vy, h hn l nhng ngi u tin rao truyn

cu chuyn Cha Jesus cho th gii ca th k th nht. Tin Lnh bt u bc

tin ca mnh! Khng ly g lm l khi Cha bo mn phi i (1:4). Cha

mun s ip ca Ngi c c thnh gi t nhiu quc gia khc nhau ngay t ln

rao ging u tin. c Thnh Linh chn mt a im chin lc v mt

phng tin chin lc khin on ngi hnh hng t nhng ni xa xi trn

th gii ch vo ng Christ!

C t nht hai php biu tng t nhng ngn ng c ni ra trong ngy L Ng

Tun. Th nht, s phn xt ca c Cha Tri qua vic phn chia ngn ng ti

Babn (SaSt 11:1-9) em li mt s tng phn mnh m vi tng tri L Ng

Tun. Ti Babn, ngn ng l phng tin on pht. Ti L Ng Tun, c Cha

Tri dng nhng ngn ng ca Babn lm phng tin cho 120 ngi ca ngi

Ngi! Th nh, rt nhiu ngn ng c ni ra bo trc tnh a dn tc ca hi

thnh C c. T L Ng Tun cho n khi ng Christ ti lm, c Thnh Linh

ang tm kim ngi t mi dn tc v mi ngn ng tn vinh c Cha Jesus,

l ng m c Cha Tri tn l Cha v ng Christ (Phi Pl 2:9-11)

NHNG KHU VC CA NHNG KHCH HNH HNG N D L

NG TUN

bib:Cong_2_41bib:Cong_1_4bib:Sa_11_1bib:Phi_2_9

(Theo Cong Cv 2:1-47)

dpt

Libi

Arp

Girusalem

Giu

Msbtami

lam

Btth

Mi

Syren

Crt

Bamphily

Cpbac

Phirigi

Bng

Asi

Rma

BI GING U TIN CA PHIER

2:14-36 Bruce 65-74

Mc tiu 6. Nu nhng phm cht trong bi ging ca Phier m chng ng phi

c trong mi bi ging.

Ti ngh mt trong nhng bng chng khng th sai lm v s phc sinh ca ng

Christ l s thay i c bit trong i sng ca nhng ngi theo Ngi. Hy

xem Phier! Trong cc sch Tin Lnh, chng ta thy ng mt mi chi Cha ba ln

trong m Ngi b x n, khi mt con i v nhng ngi khc hi rng ng c

cng phe vi Cha Jesus khng (LuLc 22:54-60). nh mt nhn ca Cha trong

ln ng chi Cha sau cng v k c ca Phier v vic Cha bo trc s nhu

nhc ca ng y ng chm su trong s hi hn v khc lc (LuLc 22:61-62).

Liu ng Christ c th bin ct thnh chng? Ngi lm iu vi Phier!

Hy xem ng ti ngy L Ng Tun, c phc hi v y dy quyn nng Thnh

Linh nh ng Christ ha (GiGa 21:14-19; Cong Cv 1:8). ng i mt mt

cch t tin vi m ng m s c n ba ngn ngi c cu t con s (hn

m ng ny phi c n hng vn ngi?). Hy quan st con ngi chi Cha

trc kia trc mt ch mt vi ngi! Gi y, sau S Phc Sinh v L Ng Tun,

ng dn d ng trc mt c bin ngi rao ra bi ging u tin v ng

Christ: c Cha Jesus va l Cha va l ng Msia!

16. Bn c bao gi tht bi trc mt Cha ging nh Phier khng? Hy m t

tht bi ca bn. Cha phc hi bn bng cch no, hay gi y bn c cn kinh

bib:Cong_2_1bib:Cong_2_14bib:Lu_22_54bib:Lu_22_61bib:Gi_21_14bib:Cong_1_8

nghim c Ngi phc hi sau khi tht bi khng?

..........

H khng phi l iu k diu khi thy tm khc bit ln lao v c tnh trong nc

Cha sao? Bn c th l mt Phier, mt con ngi c th chm su vo s chi

Cha v tuyt vng ch ri c nng ln mt bn