Ceshte gjeodezia dhe si ndahet?

Gjeodezia eshte shkence e cila merret me ndarjen apo matjen ne,nen dhe mbi siperfaqen e tokes,si dhe me percaktimin e formes,permases dhe fushes se gravitetit te tokes.Fjala gjeodezi rrjedh nga greqishtja (geo-toke dhe dezis-ndarje) qe ne perkthim do te thote ndarja e tokes.Ajo ndahet ne gjeodezi te ulet(praktike) dhe gjeodezi te lart(ingjinierike).

Cka quajm kend? Kendi eshte pjese e rrafshit i cili eshte i perkufizuar me dy gjysmedrejteza [AC] dhe [AB] te cilat priten ne piken A.Pjesa e rrafshit e cila gjendet mes gjysmedrejtezave quhet kend,gjysmedrejtezat quhen krahe te kendeve kurse pika e prere A kulmi i kendit. Ne gjeodezi na intereson madhesiae kendit (vlera e tij), ajo eshte mase e rrotullimit, domethene per saduhet te rrotullohet krahu i majte nga kendi ne drejtim te rrotullimitte akrepave te ores, kurse nuk perputhet me krahun e djathte te kendit. Kendi i cili eshte i shenuar ne leter matet me ndihmen e kendmatesit ne menyren ne vijim: qendra e kendmatesit vendoset ne majen e kendit. Megjithate, ne gjeodezi perdoren vetem kendet horizontale dhevertikale.

Cila eshte njesia per gjatesi,njesia per siperfaqe dhe cila eshte njesia per matjen e kendit ne gjeodezi?

Me persosjen e mjeteve dhe te instrumenteve per matjen e gjatesise u zbulua njesia per matjen e gjatesise e cila quhet meter m,(paraqet pjesen e dyzet milionet te meridianit). a) njesite me te vogla te metrit jane:1) decimeter 1dm = 0, 1m;2) centimeter 1cm = 0,01m;3) milimeter 1mm = 0,001m; b)Njesite me te medha te metrit jane1) dekameter 1dkm = 10 m;2) hektometer 1hm = 100 m;3) kilometer 1km = 1000 m.Njesia per matjen e siperfaqes eshte eshte metri katrore m:a)Njesi me te vogla se metri katror jane: 1) decimeter katror 1dm2 = 0,01m2; 2) centimeter katror 1m2 = 0,0001 m2; 3) milimeter katror 1mm2 = 0,000001 m. b)Njesite me te medha se metri katror jane: 1) r (1 ) = 100 m2; 2) hektar (1 ha) = 100 = 10000 m2; 3) kilometer katror (1 km2) = 1000000 m2.

Per matjen e kendeve shfrytezohen njesi te cilat paraqesin pjese tepershtatshme nga harku rrethor sic jane: radiani (njesi harku) shkalla kendore (ndarje vjeter) gon ose gradus (ndarje e re)

Sa ndarje i ka rrethi dhe si quhen,cila pjese e rrethit eshte shkalla dhe cila pjese e rrethit eshte grada?

Ndarjet e rrethit behen sipas dy sistemeve:Sistemi gjashtedhjetesh(seksagezimal) dhe sistemi qindesh(centizimal). Te ne me shume perdoret ndarja e vjeter (segzagezimale) tek e cilanjesia themelore per matjen e kendeve eshte nje shkalle. Shkalla eshtekend i qendror i cili i pergjigjet pjeses se treqind e gjashtedhjete nga vellimi i rrethit te plote (1 = 60, 1 = 60).Ne shume vende ne bote shfrytezohet ndarja (centizimale) osendarja graduse. Ne te njesia themelore per matjen e kendeve eshte gradusiose goni. Gradusi eshte kend i qendror i cili pergjigjet pjeses sekaterqindet nga vellimi i rrethit te plote (1gr = 100c, 1c = 100cc).

gr

, 1=10000 sekonda centizimal; 1=60 minuta seksagezimal=3600 sekonda seksagezimal;

Cka quajme koordinat dhe sa lloje te koordinatave dallojme ne gjeodezi?

Koordinate quajme dyshen e renditur{ (y,x) ,(ne rrafsh apo treshen e renditur ne hapesire {(y,x,h ose z),( }me anen e se ciles percaktohet pozita e sakte e pikes ne rrafsh perkatesisht ne hapsire.Koordinatat mund te jene te llojeve te ndyshme,varesishte se cilit rrafsh i referohen.Nese koordinatat u perkasin pikave qe gjenden ne Gjeoid quhen koordinata gjeografike(,nese i referohen Elipsoidit quhen koordinata gjeodezike qe shenohen poashtu me ( si dhe dallojm koordinatat Ortogonale(y,x),sferike dhe koordinatat Polare(d,).

Cila eshte detyra e pare ne gjeodezi dhe te paraqitet grafikisht?

Bazuar ne madhesit e njohura ne gjeodezi paraqiten dy detyra themelore. Detyra e pare ne gjeodezi eshte caktimi i koordinatave te pikes B(y,x) nese jane te njohura koordinatat e pikes A(y,x).Per kete qellim duhet ti kemi te njohura vleren e kendit te drejtimit a/b dhe te gjatesise da,b.

Xb=Xa+

Cila eshte detyra e dyte e gjeodezis dhe te paraqitet grafikisht?

Detyra e dyte gjeodezike eshte caktimi i kendit te drejtimit a/b dhe i gjatesise da/b nese jane te njohura koordinatat e dy pikave fundore te vijes.

tga/b=da/b=/sin Cka quajme izohipse dhe cka quajme ekuidistance?

Izoipset jane vija te lakuara( te hapura apo te mbyllura varesishte nga forma e terrenit) te fituara nga nderprerja e siperfaqes se tokes me plane horizontale paralel dhe te barazlaguar ne lartesi( ato bashkojne kuota me lartesi te njejte mbidetare) ndersa ndryshimi i lartesive ndermjet planeve nderpreres quhet barazlartesi e izohipseve dhe shenohet me h (ajo mund te jete e ndryshme ne varesi te shkallave te hartave).

Cka quajme kuote dhe si ndahen kuotat?

Kuotat jane numra te cilet paraqesin lartesine mbidetare te pikave te caktuara ne natyre,te cilat ne harte shenohen me pik () ose me shenjpr pik trigonometrike ().Ato ndahen ne kuota absolute dhe relative.

Per cfare qellimi sherben rrjeti gjeodezik shtetore?

Rrjeti gjeodezik" nnkupton trsin e pikave t prcaktuara me koordinata n siprfaqen e toks n nj sistem koordinativ t caktuar. Ktu prfshihen rrjeti i pikave t kontrollit horizontal dhe rrjeti i nivelimit.Ai sherben per thjeshtimin deri diku te problemit te perfitimit te koordinatave te pikave ne kuader te nje territori te caktuar,nepermjet ketij rrjeti arrihet qe nje shtet te siguroj planet dhe hartat gjithperfshirese per territorin e tij.

Si ndahen rrjetat ne gjeodezi dhe sipas cilit princip vendosen ato?

Rrjetat ne gjeodezi ndahen ne rrjet te triangulacionit dhe e bazes .Fillimisht pikat fiksohen ne largesi maksimalisht te madhe,ato ne vijim shpeshtohen deri ne ate mase sa te vendoset kontakti i drejteperdrejt i tyre me pikat detajizuese per qellime rilevimi detaj.Mbi kete baze ekziston parimi Nga me e madhja(me saktesi me te madhe) kah Me e vogla (me saktesi me te vogel).

Cka eshte rrjeti I triangulacionit dhe pse formohet?

Rjeti I triangulacionit eshte nje rrjet I trekendshave te formuar me lidhjen e pikave te stabilizuara ne terren te vendosura ne largesi te medha ne mes veti deri ne qindra km.Formohet per matjen e kendeve horizontale(gjatesive) ne tere rrjetin trigonometrik,matjen e bazes,llogaritjen e brinjes themelore trigonometrike si dhe percaktimin e koordinatave trigonometrike.

Cilin sistem koordinativ e perdor Kosova si dhe ne cilen zone gjendemi?

Kosova e perdor sistemin koordinativ te Gaus-Krygerit i cili mundson pozicionimin e vendeve t vogla n tok konform koordinatave metrike (vlera djathtas dhe me vlera te lartsis).Per baze ka meridianin fillestar qe kalon nper Grinuic,me kete projeksion parashihet qe nje zone meridionale te jete 3(270km).Zona tokesore qe gjendet ne mes te meridianeve 19 -22 quhet zona e 7 e projeksionit.Ne kete zone te projeksionit hartografik Gauss-Kryger hyn territori i tashem i Kosoves.

Sa kuadrante ekzistojne ne gjeodezi dhe te paraqiten grafikisht?

Ne gjeodezi ekzistojne 4 kuadrante:

Cka eshte kendi i drejtimit dhe te paraqitet kendi I drejtimit ne kuadrantin e pare?

Knd drejtimi do t quajm kndin q formohet ndrmjet pjess veriore t meridianit qendror (boshtit X) dhe drejtimit t vijs s dhn n hart ose n terren. Shnohet me "" dhe merr vlera nga 0-360. Nprmjet kndeve t drejtimit "" mund t maten edhe kndet horizontale n harta.

Cka quajme stacion total dhe per cka sherben?

Stacion Total quajme instrumentin i cili ka te integruar nje teodolit elektronik per te matur kendet,nje EDM(electromagnetic distance measuring instrument),nje mikroprocesor,grumbullues elektronik te te dhenave dhe sistemin per ruajtjen e tyre.Ai mund te perdoret per matjen e kendeve horizontale (dhe vertikale),per matjen e distancave,gjate rilevimit te terrenit, gjate puneve ndertimore etj.

Cilat jane pjeset kryesore te teodolitit(stacionit total)-permendi min. kater pjese.

Teodoliti eshte mjet optik-mekanik i cili eshte i perbere nga pjeset e ndryshme. Pjeset kryesore te teodolitit jane: 1. Dylbia(rrotullohet rreth bushtit te vet horizontal)2. Alhidada (rrotullohet rreth bushtit te vet vertikal qe duhet te kaloje neper qendren e limbes A dhe bart dylbine) mundeson dhe nje rrotullim te dylbise ne planin horizontal.3. Libela (ka boshtin e vet horizontal identic me tangjenten ne nje pike ne pjesen e lakuar te saj) nuk ka ndonje bosht rrotullimi.4. Limba(nuk ka ndonje bosht).

Fig. 7.3 Instrumenti gjeodezik teodoliti

Sa kushte duhet ti plotesoj teodoliti-stacioni total per pune dhe cilat jane ato?

Teodoliti (stacioni total) per pune duhet ti plotesoje tri kushte:1. Boshti I alhidades duhet te jete normal mbi boshtin e libeles(AALL).2. Boshti vizuel(vizura) ose boshti I kolimacionit duhet te jete normal mbi boshtin rrotullues te dylbise(VVHH).3. Boshti rrotullues I dylbise duhet te jete normal mbi boshtin e alhidades(HHAA).

Cka quajme poligon dhe si ndahen poligonet sipas formes?

Poligon quhet shumekendshi I mbyllur ose I hapur,kulmet e te cilit fiksohen ose jane te fiksuara ne terren sipas rregullave gjeodezike.Sipas formes poligonet ndahen ne: 1. Poligone te hapura(eshte ai poligon I cili fillon me nje pike me koordinata te njohura dhe poashtu perfundon me nje pike tjeter te njohur),2. Poligone te mbyllura(fillon dhe mbaron ne te njejten pike me koordinata te njohura ose te panjohura)3. Poligone te verbera(fillon ne nje pike dhe nuk dihet se ku mbaron),4. Ploligone takeometrike(zhvillohet ne te njejten kohe kur behet edhe rilevimi i terrenit) dhe5. Poligone me busulle(quhet ashtu sepse me busulle maten azimutet ndersa gjatesite maten me shirtmeter dhe instrument).

Cilat jane metodat gjeodezike qe perdoren per rilevimin e terrenit?

Historikisht kan ekzistuar metodat vijuese t rilevimit t terrenit topografik, q jan: - rilevimi me menzul,- rilevimi ortogonal,- rilevimi polar (takeometrik)- rilevimi fotogrametrikDy metodat e para t rilevimit (me menzul dhe ortogonal) i takojn s kaluars dhe nuk aplikohen m prej disa dekadash,

Si eshte formuar rrjeti poligonal?

Per matjen e siperfaqes se tokes me qellim te paraqitjes se saj ne leter vizatimi(plan) behet mbulimi I kesaj zone me rrjetin trigonometrik te rendeve 1 deri 4.Ne keto rrjete gjeodezike rendi I fundit formohet prej trekendshave me gjatesi brinjesh prej 1-4km.Keto gjatesi per gjeodezine praktike paraqesin problem ngase nuk mund te maten me instrumente dhe mjete qe jane ne dispozicion.Nga ky shkak rrjeti ekzistues trigonometrik dendesohet me pika te vendosura ne poligone-shumekendsha.Disa shumekendsha formojne nje rrjet te vecant gjeodezik-rrjetin poligonal.

Ne cka bazohet metoda ortogonale e rilevimit?

Metoda ortogonale e rilevimit te terrenit bazohet ne matjet e drejteperdrejta te koordinatave ortogonale (y,x) te pikave detaje.Koordinatat ortogonale (y,x) per pikat e detajit maten ndaj nje vije te rilevimit.Vije ose drejtez e rilevimit eshte brinja poligonale ose brinja linjore.

Ne cka bazohet metoda polare e rilevimit?

Metoda polare(takeometrike) e rilevimit bazohet ne matjen e koordinatave polare per pikat e detajit.Koordinatat polare jane kendi (horizontal ) dhe gjatesia e brinjes d. Rilevimi polar koh m par realizohej duke prdor teodolitt optik me latat prkatse t tyre, ndrsa koht e sotme prdoren stacionet totale, t cilt t pajisur me largsimatsa elektronik dhe kompjutera rritin shum rendimentin dhe saktsin e rilevimeve.

Sa lloje prerjesh njihen ne gjeodezi dhe cilat jane?

Ne gjeodezi njihen tri lloje prerjesh:1. Prerjet para(prerjet e vizurave te jashtme)-duhet te jene te njohura sa paku 2 pika,2. Prerjet mbrapa(prerjet e vizurave te brendshme)-te jene te njohura se paku 3 pika3. Prerjet harkore(te kombinuara) duhet te jene te njohura 4 pika.

Cilat jane instrumentet dhe mjetet gjeodezike qe perdoren per rilevim polar?

Instrumentet dhe mjetet gjeodezike qe perdoren per rilevim polar te terrenit jane:1. Teodoliti(takiometri optik ose takeometri elektrooptik),2. Dy lata,gjegjesisht dy prizma-reflektore,3. Dy deri ne tre zhalona,4. Nje sheritmeter 20-30 m,5. Skica dhe mjetet per vizatim.Instrumentet gjeodezik qe perdoret per rilevim takeometrik quhet TAKEOMETER.Me takeometer matet kendi horizontal,vertical dhe gjatesia(horizontale,e pjerret dhe disniveli).

Cka quajme Nivelim?

Teresia e puneve te terrenit dhe te zyres per caktimin e disnivelit ne mes te pikave,gjegjesisht per caktimin e lartesive te pikave quhet nivelim. Nivelimi sht nj proces i rndsishm n prodhimin e t dhnave t nevojshme pr hartografimin, projektimin dhe ndrtimet inxhinierike.

Cka quajme nivel dhe cilat jane pjeset kryesore te niveles?

Ne ato punime ku kerkohet saktesi ne percaktimin e disniveleve,perdoren instrumentet e nivelimit te quajtura nivela.Nivelat jane te ndyshme nga pamja e jashtme,nga konstruksioni dhe nga saktesia e matjes se disniveleve midis pikave,si mjete ndihmse te saj jane lata dhe papuqet e nivelimit.Pjeset kryesore te tyre jane:

1. Dylbia2. Libela sferike apo cilindrike3. AlhidadaSi dhe pjeset e tjera vidat e elevacionit,vidat shtrenguese,vidat e bazes,vidat qendrore etj.

Cilat jane boshtet e niveles?

Boshtet e niveles jane :VV-Boshti vertikal rreth te cilit sillet alhidadaKK-Boshti I kolimacionit qe quhet edhe boshti vizimit te dylbise ose boshti opticLL-Tangjentja e libeles ne nivel.

Cka quajme nivelim gjeometrik?

Caktimi I disnivelit ne mes te pikave ne baze te pozites horizontale te vizures se niveles quhet nivelim gjeometrik. Horizontaliteti i vizures eshte siguruar me ndihmen e instrumenteve niveluese.

Si ndahet nivelimi gjeometrik?

Ne varesi te vendit ku vendoset instrumenti I nivelimit,dallojme dy menyra nivelimi gjeometrik:nga para dhe nga mesi.Nivelimi gjeometrik nga para perdoret ne terrene shume te pjerreta dhe per ndertimin e profileve terthore te terrenit,quhet keshtu sepse nivela vendoset ne piken A por horizonotohen ne laten e vendosur ne piken B ndersa ai nga mesi eshte kur nivela qe perdoret per nivelim stacionohet ne mes te dy pikave per te cilat caktohet disniveli.Nivela perforcohet ne trekembeshin e saj, kurse latat jane te vendosura ne pikat e skajshme.

Ne cka bazohet nivelimi trigonometrik dhe ku ka gjetur perdorim te gjere? Ky nivelim bazohet ne kendet zenitale,gjegjesisht ne ato vertikale dhe ne gjatesite ne mes pikave.Sot ky nivelim ka gjetur perdorim te gjere ne caktimin e disnivelit ne mes te pikave,per llogaritjen e kuotave te pikave ne rilevimin takeometrik ku per te lehtesuar llogaritjet,sherbejn tabelat takeometrike.

Fig. 10.6 Skem matje n nivelimin trigonometric

Si mund te caktohet gjatesia ne menyre terthorte?

Ne menyre te terthorte gjatesia mund te caktohet me :1. Teoremen e sinusit,tangjensit dhe kosinusit.2. Gjatesimates optik3. Gjatesimates elektrooptike.

Cili nga keto dy nivelime-nivelimi gjeometrik dhe trigonometrik ofron saktesi me te larte dhe pse?

Nivelimi gjeometrike sepse percaktimi i ndryshimeve ne lartesi me vizure horizontale jep rezultate me te sakta per dallim nga nivelimi trigonometrik i cili vetem nen kushte te caktuara mund te siguroje me shume saktesi te ndryshimeve ne lartesi. Prandaj nivelmani gjeometrik eshte i pazevendesueshem, kur kerkohet saktesi e larte e ndryshimeve ne lartesi ne mes te pikave. Saktesia, e cila eshte arritur deri sot eshte 0,8 mm/km.

Cka quajme kuote absolute?

Lartesia e pikes prej nivelit zero te detit e deri tek siperfaqja fizike e tokes ku ndodhet pika quhet kuote absolute (atehere kur si siperfaqe krahasimi merret niveli mesatar i detit )dhe shenohet me K ose H.

Cka quajme kuote relative?

Caktimi i nje pike tjeter nga nje pike e njohur ku si siperfaqe krahasimi merret nje siperfaqe e cfaredoshme quhet kuote relative.

Cka quajme piketim dhe cilat jane elementet e piketimit?

Hudhja e te dhenave te projektuara ne terren quhet piketim.Elementet e piketimit jane kendi horizontal,gjatesia dhe lartesia.

Shkruaj formulen per teoremen e tangjentes?

Si percaktohet pozita e pikes ne rrafsh dhe si percaktohet pozita e pikes ne hapesire?

Pozita e pikes ne rrafsh caktohet nese per te dihen koordinatat (Y,X),ndersa per caktimin e pozites ne hapesire koordinatat (Y,X dhe Z ose H),ku H tregon lartesine e pikes prej nivelit zero te detit e deri ne siperfaqen fizike te terrenit ku gjendet pika.

Cka eshte ortofoto?

Ortofoto eshte nje fotografi ajerore e bere me aeroplan e perfituar gjate rilevimit ajeror fotogrametrik.

Pse eshte e nevojshme fotogrametria ne gjeodezi?

Fotogametria "Fotogrametri" nnkupton shkencn q merret me mnyrn e prpunimit dhe t shfrytzimit t fotografive ajrore pr qllime studimore dhe hartografike, ajo eshte nje teknike e veqante qe perdoret ne prodhimin e hartave dhe analiza gjeografike dhe eshte kompletuar tani nga informacionet e detajuara te te dhenave Remote sensing te bashkuara nga satelitetet ne hapsire . Pastaj perdoret per zgjidhjen e nje sere detyrash gjate projektimit dhe ndertimit te veprave te ndryshme inxhinierike.