Chuyen de Bat Dang Thuc Luong Giac (Chuong 1)
Transcript of Chuyen de Bat Dang Thuc Luong Giac (Chuong 1)
-
8/14/2019 Chuyen de Bat Dang Thuc Luong Giac (Chuong 1)
1/28
Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs
The Inequalities Trigonometry 3
Chng 1 :
CC BC U CS
bt u mt cuc hnh trnh, ta khng th khng chun b hnh trang ln ng.Ton hc cng vy. Mun khm ph c ci hay v ci p ca bt ng thc lnggic, ta cn c nhng vt dng chc chn v hu dng, chnh l chng 1: Ccbc u cs.
Chng ny tng qut nhng kin thc cbn cn c chng minh bt ng thclng gic. Theo kinh nghim c nhn ca mnh, tc gi cho rng nhng kin thc ny ly cho mt cuc hnh trnh.
Trc ht l cc bt ng thc i s cbn ( AM GM, BCS, Jensen, Chebyshev) Tip theo l cc ng thc, bt ng thc lin quan cbn trong tam gic. Cui cngl mt snh l khc l cng cc lc trong vic chng minh bt ng thc (nh lLargare, nh l v du ca tam thc bc hai, nh l v hm tuyn tnh )
Mc lc :1.1. Cc bt ng thc i s cbn 4
1.1.1. Bt ng thc AM GM............................................... 4
1.1.2. Bt ng thc BCS.. 81.1.3. Bt ng thc Jensen.... 131.1.4. Bt ng thc Chebyshev..... 16
1.2. Cc ng thc, bt ng thc trong tam gic.. 191.2.1. ng thc... 191.2.2. Bt ng thc..... 21
1.3. Mt s nh l khc. 221.3.1. nh l Largare ... 221.3.2. nh l v du ca tam thc bc hai.. 251.3.3. nh l v hm tuyn tnh.. 28
1.4. Bi tp.. 29
-
8/14/2019 Chuyen de Bat Dang Thuc Luong Giac (Chuong 1)
2/28
Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs
The Inequalities Trigonometry 4
1.1. Cc bt ng thc i s cbn :
1.1.1. Bt ng thc AM GM :
Vi mi s thc khng m naaa ,...,, 21 ta lun c
nn
n aaan
aaa...
...21
21
+++
Btng thcAM GM(Arithmetic Means Geometric Means) l mt btng thcquen thuc v c ng dng rt rng ri.y l btng thc m bn c cn ghi nh rrng nht, n s l cng c hon ho cho vic chng minh cc btng thc. Sau y lhai cch chng minh btng thc ny m theo kin ch quan ca mnh, tcgi chorng l ngngn v hay nht.
Chng minh :Cch 1 : Quy np kiu Cauchy
Vi 1=n bt ng thc hin nhin ng. Khi 2=n bt ng thc tr thnh
( ) 02
2
212121
+
aaaaaa
(ng!)
Gi s bt ng thc ng n kn = tc l :
kk
k aaak
aaa...
...21
21
+++
Ta s chng minh n ng vi kn 2= . Tht vy ta c :
( ) ( ) ( )( )
( )( )
kkkk
kkkk
kk
kkkkkkkk
aaaaa
k
aaakaaak
k
aaaaaa
k
aaaaaa
22121
22121
2212122121
......
......
......
2
......
+
++
++++
=
++++++
+++++++
Tip theo ta s chng minh vi 1= kn . Khi :
( ) 1 121121
1121
1121121
1121121
...1...
...
............
=
+++
=
++++
kkk
kk
k kkk
kkk
aaakaaa
aaak
aaaaaakaaaaaa
Nh vy bt ng thc c chng minh hon ton.ng thc xy ra naaa === ...21
Cch 2 : ( ligii ca Polya )
-
8/14/2019 Chuyen de Bat Dang Thuc Luong Giac (Chuong 1)
3/28
Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs
The Inequalities Trigonometry 5
Gin
aaaA
n+++=
...21
Khi bt ng thc cn chng minh tng ng vin
n Aaaa ...21 (*)
R rng nu Aaaa n====
...21 th (*) c du ng thc. Gi s chng khng bngnhau. Nh vyphi c t nht mt s, gi s l Aa 2
tc l 21 aAa =+= AaAaaaAaaAaaaa
2121 '' aaaa >
nn aaaaaaaa ...''... 321321
-
8/14/2019 Chuyen de Bat Dang Thuc Luong Giac (Chuong 1)
4/28
Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs
The Inequalities Trigonometry 6
Li gii :
Ta lun c : ( ) CBA cotcot =+
1cotcotcotcotcotcot
cotcotcot
1cotcot
=++
=+
ACCBBA
CBA
BA
Khi :( ) ( ) ( )
( ) ( )
3cotcotcot
3cotcotcotcotcotcot3cotcotcot
0cotcotcotcotcotcot
2
222
++
=++++
++
CBA
ACCBBACBA
ACCBBA
Du bng xy ra khi v ch khi ABC u.
V d 1.1.1.3.
CMR vi mi ABCnhn v *Nn ta lun c :
2
1
3tantantan
tantantan
++
++nnnn
CBA
CBA
Li gii :
Theo AM GM ta c :
( ) ( )
( ) ( ) 21
33
3 3
33
3333tantantan3tantantan
tantantan
tantantan3tantantan3tantantan
=++
++
++
++=++
nnn
nnn
nnnnn
CBACBA
CBA
CBACBACBA
pcm.
V d 1.1.1.4.
Cho a,b l hai sthc tha :0coscoscoscos ++ baba
CMR : 0coscos + ba
Li gii :
Ta c :
( )( ) 1cos1cos1
0coscoscoscos
++
++
ba
baba
Theo AM GM th :
-
8/14/2019 Chuyen de Bat Dang Thuc Luong Giac (Chuong 1)
5/28
Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs
The Inequalities Trigonometry 7
( ) ( )( )( )
0coscos
1cos1cos12
cos1cos1
+
+++++
ba
baba
V d 1.1.1.5.
Chng minh rng vi mi ABC nhn ta c :
2
3
2sin
2sin
2sin
2sin
2sin
2sin
3
2
2cos
2cos
coscos
2cos
2cos
coscos
2cos
2cos
coscos+
++++
ACCBBA
AC
AC
CB
CB
BA
BA
Li gii :
Ta c
=
=
BABA
BA
BA
AA
A
A
cotcot4
3
2sin
2sin
2cos
2cos4
coscos4
3
2cot2sin
2cos2
cos
Theo AM GM th :
+
+
BABA
BA
BA
BABA
BA
BA
cotcot4
3
2sin
2sin
3
2
2cos
2cos
coscos
2
cotcot4
3
2sin
2sin
2cos2cos4
coscos4
32
Tng t ta c :
+
+
AC
AC
AC
AC
CBCB
CB
CB
cotcot4
3
2sin2sin3
2
2cos
2cos
coscos
cotcot4
3
2sin
2sin
3
2
2cos
2cos
coscos
Cng v theo v cc bt ng thc trn ta c :
-
8/14/2019 Chuyen de Bat Dang Thuc Luong Giac (Chuong 1)
6/28
Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs
The Inequalities Trigonometry 8
( )ACCBBAACCBBA
AC
AC
CB
CB
BA
BA
cotcotcotcotcotcot
2
3
2
sin
2
sin
2
sin
2
sin
2
sin
2
sin
3
2
2cos
2cos
coscos
2cos
2cos
coscos
2cos
2cos
coscos
+++
++
++
2
3
2sin
2sin
2sin
2sin
2sin
2sin
3
2+
++=
ACCBBApcm.
Bc u ta mi ch c btng thcAM GMcng cc ng thc lnggic nnsc nh hng n cc btng thc cn hn ch. Khi ta kt hpAM GMcngBCS,Jensen hay Chebyshev th n thc s l mtv kh ng gm cho cc btng thclnggic.
1.1.2. Bt ng thc BCS :
Vi hai b s ( )naaa ,...,, 21 v ( )nbbb ,...,, 21 ta lun c :
( ) ( )( )2222
1
22
2
2
1
2
2211 ......... nnnn bbbaaabababa +++++++++
Nu nhAM GMl cnh chim u n trong vic chng minh btng thc thBCS (Bouniakovski Cauchy Schwartz) li l cnh tay phi ht sc c lc. Vi
AM GMta lun phi ch iu kin cc bin l khng m, nhng i vi BCS ccbin khng b rng buc bi iu kin , chcn l sthc cng ng. Chng minh btng thc ny cng rtngin.
Chng minh :
Cch 1 :
Xt tam thc :
( ) ( ) ( )22222
11 ...)( nn bxabxabxaxf +++=
Sau khi khai trin ta c :
( ) ( ) ( )22
2
2
12211222
2
2
1 ......2...)( nnnn bbbxbababaxaaaxf ++++++++++= Mt khc v Rxxf 0)( nn :
( ) ( )( ) +++++++++ 2222
1
22
2
2
1
2
2211 .........0 nnnnf bbbaaabababa pcm.
ng thc xy ran
n
b
a
b
a
b
a=== ...
2
2
1
1 (quy c nu 0=ib th 0=ia )
Cch 2 :
-
8/14/2019 Chuyen de Bat Dang Thuc Luong Giac (Chuong 1)
7/28
Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs
The Inequalities Trigonometry 9
S dng bt ng thc AM GM ta c :
( )( )2222
1
22
2
2
1
22
2
2
1
2
22
2
2
1
2
......
2
......nn
ii
n
i
n
i
bbbaaa
ba
bbb
b
aaa
a
++++++
+++
++++
Cho i chy t 1 n n ri cng v c n bt ng thc li ta c pcm.y cng l cch chng minh ht sc ngngn m bn c nn ghi nh!
By givi stip sc caBCS,AM GMnhc tip thm ngun sc mnh, nhh mc thm cnh, nhrng mc thm vy,pht huy hiu qu tm nh hng ca mnh.Hai btng thc ny b p bsung htrcho nhau trong vic chng minh btngthc. Chng lng long nht th, song kim hp bch cngph thnh cng nhiubi ton kh.
Trm nghe khng bng mt thy, ta hyxtcc v d thy r iu ny.
V d 1.1.2.1.
CMR vi mi ,,ba ta c :
( )( )2
21cossincossin
++++
baba
Li gii :
Ta c :
( )( ) ( )( )
( ) ( )( ) ( )12cos12sin12
1
2
2cos12sin
22
2cos1
coscossinsincossincossin 22
++++=
++
++
=
+++=++
abbaab
abba
abbaba
Theo BCS ta c :
( )2cossin 22 BAxBxA ++
p dng ( )2 ta c :
( ) ( ) ( ) ( ) ( )( ) ( )31112cos12sin 2222 ++=++++ baabbaabba Thay ( )3 vo ( )1 ta c :
( )( ) ( )( )( ) ( )41112
1cossincossin 22 ++++++ baabba
Ta s chng minh bt ng thc sau y vi mi a, b :
( )( )( ) ( )52
11112
12
22
++++++
babaab
-
8/14/2019 Chuyen de Bat Dang Thuc Luong Giac (Chuong 1)
8/28
Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs
The Inequalities Trigonometry 10
Tht vy :
( ) ( )( )
( )( )2
211
24111
2
1
22
15
2222
2222
++++
++
+++++
baba
abbaba
ab
( )( ) ( ) ( ) ( )62
1111
2222 +++
++ba
ba
Theo AM GM th ( )6 hin nhin ng ( )5 ng.T ( )1 v ( )5 suy ra vi mi ,,ba ta c :
( )( )2
21cossincossin
++++
baba
ng thc xy ra khi xy ra ng thi du bng ( )1 v ( )6
( )
++=
=
+=
=
=+
=
Zkkab
baarctg
ba
abbatg
ba
abba
ba
2121
12cos1
2sin
22
V d 1.1.2.2.
Cho 0,, >cba v cybxa =+ cossin . CMR :
33
222 11sincos
ba
c
bab
y
a
x
+++
Li gii :Bt ng thc cn chng minh tng ng vi :
( )*cossin
11cos1sin1
33
222
33
222
ba
c
b
y
a
x
ba
c
bab
y
a
x
++
++
+
Theo BCS th :
( ) ( )( )222
1
2
2
2
1
2
2211 bbaababa +++
vi
==
==
bbbaab
bya
axa
21
21
;
cos;sin
( ) ( )23322
cossincossin
ybxabab
y
a
x++
+
do 033 >+ ba v ( )*cossin =+ cybxa ng pcm.
-
8/14/2019 Chuyen de Bat Dang Thuc Luong Giac (Chuong 1)
9/28
Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs
The Inequalities Trigonometry 11
ha
x
yz
N
Q
P
A
B C
M
ng thc xy ra22
2
2
1
1 cossin
b
y
a
x
b
a
b
a==
+=
+=
=+
=
33
2
33
2
22
cos
sin
cossin
cossin
ba
cby
ba
cax
cybxa
b
y
a
x
V d 1.1.2.3.
CMR vi mi ABC ta c :
R
cbazyx
2
222++
++
vi zyx ,, l khong cch t im M bt k nm bn trong ABC n ba cnhABCABC ,, .
Li gii :
Ta c :
( )
++++=++
=++
=++
++=
cba
cbacba
abc
ABC
MCA
ABC
MBC
ABC
MAB
MCAMBCMABABC
h
z
h
y
h
xhhhhhh
h
x
h
y
h
z
S
S
S
S
S
S
SSSS
1
1
Theo BCSth :
( )cba
cba
cba
c
c
b
b
a
a hhhh
z
h
y
h
xhhh
h
zh
h
yh
h
xhzyx ++=
++++++=++
m BahAchCbhCabahS cbaa sin,sin,sinsin21
21 =====
( )R
ca
R
bc
R
abAcCbBahhh
cba222
sinsinsin ++=++=++
T suy ra :
++
++
++R
cba
R
cabcabzyx
22
222
pcm.
-
8/14/2019 Chuyen de Bat Dang Thuc Luong Giac (Chuong 1)
10/28
Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs
The Inequalities Trigonometry 12
ng thc xy ra khi v ch khi ABCzyx
cba
==
==u v M l tm ni tip ABC .
V d 1.1.2.4.
Chng minh rng :
+
2;08sincos 4
xxx
Li gii :
p dng bt ng thc BCS lin tip 2 ln ta c :
( ) ( )( )( )( ) ( )( )
4
2222222
2224
8sincos
8sincos1111
sincos11sincos
+
=+++
+++
xx
xx
xxxx
ng thc xy ra khi v ch khi4
=x .
V d 1.1.2.5.
Chng minh rng vi mi sthc a vx ta c
( ) 11
cos2sin12
2
+
+
xaxax
Li gii :
Theo BCS ta c :
( )( ) ( ) ( ) ( )
( )( ) ( )
( ) 11
cos2sin1
1cos2sin1
21421
cossin21cos2sin1
2
2
2222
42242
2222222
+
+
++
++=++=
+++
xaxaa
xaxax
xxxxx
aaxxaxax
pcm.
-
8/14/2019 Chuyen de Bat Dang Thuc Luong Giac (Chuong 1)
11/28
Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs
The Inequalities Trigonometry 13
1.1.3. Bt ng thc Jensen :
Hm s )(xfy = lin tc trn on [ ]ba, v n im nxxx ,...,, 21 ty trn on
[ ]ba, ta c :
i) 0)('' >xf trong khong ( )ba, th :
++++++
n
xxxnfxfxfxf nn
...)(...)()( 2121
ii) 0)(''
-
8/14/2019 Chuyen de Bat Dang Thuc Luong Giac (Chuong 1)
12/28
Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs
The Inequalities Trigonometry 14
V d 1.1.3.1.
Chng minh rng vi mi ABC ta c :
2
33sinsinsin ++ CBA
Li gii :
Xt xxf sin)( = vi ( );0x
Ta c ( );00sin)('' =
2;00
cos
sin2''3
xx
xxf . T theo Jensen th :
==
++
+
+
3
6sin3
3
2223222
CBA
fC
fB
fA
f pcm.
ng thc xy ra khi v ch khi ABC u.
V d 1.1.3.3.
Chng minh rng vi mi ABC ta c :
21
222222
32
tan2
tan2
tan
+
+
CBA
Li gii :
-
8/14/2019 Chuyen de Bat Dang Thuc Luong Giac (Chuong 1)
13/28
Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs
The Inequalities Trigonometry 15
Xt ( ) ( ) 22tanxxf = vi
2;0
x
Ta c ( ) ( )( ) ( ) ( ) 1221221222 tantan22tantan122' + +=+= xxxxxf
( ) ( )( )( ) ( )( )( ) 0tantan1122tantan112222'' 2222222 >++++= xxxxxf Theo Jensen ta c :
=
=
++
+
+
2122
36
33
2223222
tg
CBA
fC
fB
fA
f pcm.
ng thc xy ra khi v ch khi ABC u.
V d 1.1.3.4.
Chng minh rng vi mi ABC ta c :3
2
3
2tan
2tan
2tan
2sin
2sin
2sin ++++++
CBACBA
Li gii :
Xt ( ) xxxf tansin += vi
2;0
x
Ta c ( )( )
>
=
2;00
cos
cos1sin''
4
4 x
x
xxxf
Khi theo Jensen th :
+=
+=
++
+
+
3
2
3
6tan
6sin3
3
2223222
CBA
fC
fB
fA
f pcm.
ng thc xy ra khi v ch khi ABC u.
V d 1.1.3.5.
Chng minh rng vi mi ABC nhn ta c :
( ) ( ) ( )2
33
sinsinsin
3
2sinsinsin
CBACBA
Li gii :
Ta c
-
8/14/2019 Chuyen de Bat Dang Thuc Luong Giac (Chuong 1)
14/28
Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs
The Inequalities Trigonometry 16
++++
+=++
CBACBA
CBACBA
222
222
sinsinsinsinsinsin
coscoscos22sinsinsin
v2
33sinsinsin ++ CBA
2
33sinsinsin2 ++
-
8/14/2019 Chuyen de Bat Dang Thuc Luong Giac (Chuong 1)
15/28
Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs
The Inequalities Trigonometry 17
Chng minh :
Bng phn tch trc tip, ta c ng thc :
( ) ( )( ) ( )( ) 0.........1,
21212211 =+++++++++ =
n
ji
jijinnnnbbaabbbaaabababan
V hai dy naaa ,...,, 21 v nbbb ,...,, 21 n iu cng chiu nn ) ) 0 jiji bbaa
Nu 2 dy naaa ,...,, 21 v nbbb ,...,, 21 n iu ngc chiu th bt ng thc i
chiu.
V d 1.1.4.1.
Chng minh rng vi mi ABC ta c :
3
++
++
cba
cCbBaA
Li gii :
Khng mt tnh tng qut gi s :CBAcba
Theo Chebyshev th :
33
333
=++++++
++
++
++
CBAcbacCbBaA
cCbBaACBAcba
ng thc xy ra khi v ch khi ABC u.
V d 1.1.4.2.
Cho ABC khng c gc t vA, B, Co bng radian. CMR :
( ) ( )
++++++
C
C
B
B
A
ACBACBA
sinsinsinsinsinsin3
Li gii :
Xt ( )x
xxf
sin= vi
2;0
x
Ta c ( )( )
=
2;00
tancos'
2
x
x
xxxxf
-
8/14/2019 Chuyen de Bat Dang Thuc Luong Giac (Chuong 1)
16/28
Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs
The Inequalities Trigonometry 18
Vy ( )xf nghch bin trn
2;0
Khng mt tng qut gi s :
C
C
B
B
A
ACBA
sinsinsin
p dng bt ng thc Chebyshev ta c :
( ) ( )++
++++ CBA
C
C
B
B
A
ACBA sinsinsin3
sinsinsinpcm.
ng thc xy ra khi v ch khi ABC u.
V d 1.1.4.3.
Chng minh rng vi mi ABC ta c :
3tantantan
coscoscossinsinsin CBA
CBACBA
++++
Li gii :
Khng mt tng qut gi s CBA
CBA
CBA
coscoscos
tantantan
p dng Chebyshev ta c :
3
tantantan
coscoscos
sinsinsin3
costancostancostan
3
coscoscos
3
tantantan
CBA
CBA
CBA
CCBBAACBACBA
++
++
++
++
++
++
M ta li c CBACBA tantantantantantan =++ pcm.
ng thc xy ra khi v ch khi ABC u.
V d 1.1.4.4.
Chng minh rng vi mi ABC ta c :
( )CBA
CBACBA
coscoscos
2sin2sin2sin
2
3sinsinsin2
++
++++
Li gii :
Khng mt tng qut gi s cba
-
8/14/2019 Chuyen de Bat Dang Thuc Luong Giac (Chuong 1)
17/28
Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs
The Inequalities Trigonometry 19
CBA
CBA
coscoscos
sinsinsin
Khi theo Chebyshev th :
( )CBA
CBACBA
CCBBAACBACBA
coscoscos
2sin2sin2sin
2
3sinsinsin2
3
cossincossincossin
3
coscoscos
3
sinsinsin
++
++++
++
++
++
pcm.ng thc xy ra khi v ch khi ABC u.
1.2. Cc ng thc bt ng thc trong tam gic :
Sau y l hu ht nhng ng thc, btng thc quen thuc trong tamgic v tronglnggic c dng trong chuyn ny hoc rt cn thit cho qu trnh hc ton cabn c. Cc bn c th dng phn ny nhmt t in nh tra cu khi cn thit.Haybn c cng c thchng minh ttc cc ktqu nhl bi tp rn luyn.Ngoi ra ticng xin nhc vi bn c rng nhng kin thc trong phn ny khi p dng vo bi tpu cn thitc chng minh li.
1.2.1. ng thc :
RC
c
B
b
A
a
2sinsinsin ===
Cabbac
Bcaacb
Abccba
cos2
cos2
cos2
222
222
222
+=
+=
+=
AbBac
CaAcb
BcCba
coscos
coscos
coscos
+=
+=
+=
( ) ( ) ( )
( )( )( )cpbpapp
rcprbprap
prCBARR
abc
CabBcaAbc
hchbhaS
cba
cba
=
===
===
===
===
sinsinsin24
sin
2
1sin
2
1sin
2
1
.2
1.
2
1.
2
1
2
-
8/14/2019 Chuyen de Bat Dang Thuc Luong Giac (Chuong 1)
18/28
Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs
The Inequalities Trigonometry 20
4
22
4
22
4
22
2222
2222
2222
cbam
bac
m
acbm
c
b
a
+=
+=
+=
ba
Cab
l
ac
Bca
l
cb
Abc
l
c
b
a
+=
+=
+=
2cos2
2cos2
2cos2
( )
( )
( )
2sin
2sin
2sin4
2tan
2tan
2tan
CBAR
Ccp
Bbp
Aapr
=
=
=
=
+
=+
+
=+
+
=+
2tan
2tan
2tan
2tan
2tan
2tan
AC
AC
ac
ac
CB
CB
cb
cb
BA
BA
ba
ba
S
cbaCBA
S
cbaC
SbacB
S
acbA
4cotcotcot
4cot
4cot
4cot
222
222
222
222
++=++
+=
+=
+=
( )( )
( )( )
( )( )ab
bpapC
ca
apcpB
bc
cpbpA
=
=
=
2sin
2sin
2sin
( )
( )
( )ab
cppC
ca
bppB
bc
appA
=
=
=
2cos
2cos
2cos
( )( )( )
( )( )
( )
( )( )
( )cppbpapC
bpp
apcpB
appcpbpA
=
=
=
2tan
2tan
2tan
( )
CBACBA
R
rCBACBA
CBACBA
CBACBA
R
pCBACBA
coscoscos21coscoscos
12
sin2
sin2
sin41coscoscos
coscoscos12sinsinsin
sinsinsin42sin2sin2sin
2cos
2cos
2cos4sinsinsin
222
222
=++
+=+=++
+=++
=++
==++
-
8/14/2019 Chuyen de Bat Dang Thuc Luong Giac (Chuong 1)
19/28
Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs
The Inequalities Trigonometry 21
1cotcotcotcotcotcot
12
tan2
tan2
tan2
tan2
tan2
tan
2cot
2cot
2cot
2cot
2cot
2cot
tantantantantantan
=++
=++
=++
=++
ACCBBA
ACCBBA
CBACBA
CBACBA
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
( )
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
( )
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
( )
( ) kCkBkAkCkBkA
kCkBkAkCkBkA
Ck
Bk
Ak
Ck
Bk
Ak
Ak
Ck
Ck
Bk
Bk
Ak
kAkCkCkBkBkA
kCkBkAkCkBkA
kCkBkAkCkBkA
Ck
Bk
AkCkBkAk
kCkBkAkCkBkA
Ck
Bk
AkCkBkAk
k
k
k
k
k
k
coscoscos212sinsinsin
coscoscos211coscoscos
212cot
212cot
212cot
212cot
212cot
212cot
12
12tan2
12tan2
12tan2
12tan2
12tan2
12tan
1cotcotcotcotcotcot
tantantantantantan
coscoscos4112cos2cos2cos
212sin
212sin
212sin41112cos12cos12cos
sinsinsin412sin2sin2sin
212cos
212cos
212cos4112sin12sin12sin
1222
222
1
+
+
+=++
+=++
+++=+++++
=++++++++
=++
=++
+=++
++++=+++++
=++
+++=+++++
1.2.2. Bt ng thc :
acbac
cbacb
bacba
+
-
8/14/2019 Chuyen de Bat Dang Thuc Luong Giac (Chuong 1)
20/28
Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs
The Inequalities Trigonometry 22
1cotcotcot
9tantantan
4
9sinsinsin
4
3coscoscos
222
222
222
222
++
++
++
++
CBA
CBA
CBA
CBA
2cot
2cot
2cot
12tan2tan2tan
2sin
2sin
2sin
2cos
2cos
2cos
222
222
222
222
CBA
CBA
CBA
CBA
++
++
++
++
33
1cotcotcot
33tantantan
8
33sinsinsin
8
1coscoscos
CBA
CBA
CBA
CBA
332
cot2
cot2
cot
33
1
2
tan
2
tan
2
tan
8
1
2sin
2sin
2sin
8
33
2cos
2cos
2cos
AAA
AAA
CBA
CBA
1.3. Mt s nh l khc :
1.3.1. nh l Lagrange :
Nu hm s ( )xfy = lin tc trn on [ ]ba ; v c o hm trn khong ( )ba ; th tn ti 1 im ( )bac ; sao cho :
( ) ( ) ( )( )abcfafbf = '
Ni chung vi kin thc THPT, ta ch c cng nhn nh l ny m khng chng minh.Vchng minh ca n cn n mt skin thc ca ton cao cp. Ta chcn hiu cchdng n cng nhng iu kin i km trong cc trng hp chng minh.
V d 1.3.1.1.
Chng minh rng baRba
-
8/14/2019 Chuyen de Bat Dang Thuc Luong Giac (Chuong 1)
21/28
Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs
The Inequalities Trigonometry 23
Xt ( ) ( ) xxfxxf cos'sin == Khi theo nh l Lagrange ta c
( ) ( ) ( ) ( )
abcabab
cabafbfbac
=
cossinsin
cos:;:
pcm.
V d 1.3.1.2.
Vi ba
-
8/14/2019 Chuyen de Bat Dang Thuc Luong Giac (Chuong 1)
22/28
Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs
The Inequalities Trigonometry 24
CMR nu 0>x thxx
xx
+>
++
+
11
1
11
1
Li gii :
Xt ( ) ( )( ) 0ln1ln1
1ln >+=
+= xxxx
xxxf
Ta c ( ) ( )1
1ln1ln'
++=
xxxxf
Xt ( ) ttg ln= lin tc trn [ ]1; +xx kh vi trn ( )1; +xx nn theo Lagrange th :
( )( )( )
( )
( ) ( ) 01
1ln1ln'
1
1'
1
ln1ln:1;
>+
+=
+>=
+
++
xxxxf
xcg
xx
xxxxc
vi > 0x ( )xf tng trn ( )+;0
( ) ( )
xx
xx
xx
xxxfxf
+>
++
+>
++>+
+
+
11
1
11
11ln
1
11ln1
1
1
pcm.
V d 1.3.1.5.
Chng minh rng + Zn ta c :
1
1
1
1arctan
22
1222+
++
++ nnnnn
Li gii :
Xt ( ) xxf arctan= lin tc trn [ ]1; +nn
( )21
1'
xxf
+= trn ( ) ++ Znnn 1;
Theo nh l Lagrange ta c :( ) ( )
( ) ( )( )
( )( )
++=
+
++
+=+=
+
+
+=+
1
1arctan
1
1
11
1arctanarctan1arctan
1
1
1
1':1;
22
2
nnc
nn
nnnn
c
nn
nfnfcfnnc
-
8/14/2019 Chuyen de Bat Dang Thuc Luong Giac (Chuong 1)
23/28
Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs
The Inequalities Trigonometry 25
( ) 111; +
-
8/14/2019 Chuyen de Bat Dang Thuc Luong Giac (Chuong 1)
24/28
Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs
The Inequalities Trigonometry 26
ng thc xy ra khi v ch khi :
cbaCBAzyxBzCyx
BzCy::sin:sin:sin::
coscos
sinsin==
+=
=
tc zyx ,, l ba cnh ca tam gic tng ng vi ABC .
V d 1.3.2.2.
CMR Rx v ABC btk ta c :
( )CBxAx coscoscos2
11 2 +++
Li gii :
Bt ng thc cn chng minh tng ng vi :
( )( ) ( )
02
sin2
sin4
12
cos2
sin4
2sin4
2cos
2cos2
cos12coscos'
0cos22coscos2
22
22
2
2
2
2
=
=
+=
+=
++
CBA
CBA
ACBCB
ACB
ACBxx
Vy bt ng thc trn ng.
ng thc xy ra khi v ch khi :
==
=
+=
=
CBx
CB
CBx cos2cos2coscos
0
V d 1.3.2.4.
CMR trong mi ABC ta u c :2
222
2sinsinsin
++++
cbaCcaBbcAab
Li gii :
Bt ng thc cn chng minh tng ng vi :( )
( ) ( )BbccbCcAb
BbccbCcAbaa
2cos22cos2cos'
02cos22cos2cos2
222
222
+++=
+++++
-
8/14/2019 Chuyen de Bat Dang Thuc Luong Giac (Chuong 1)
25/28
Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs
The Inequalities Trigonometry 27
( ) 02sin2sin 2 += CcAb Vy bt ng thc c chng minh xong.
V d 1.3.2.4.
Cho ABC btk. CMR :
2
3coscoscos ++ CBA
Li gii :
t ( )BACBCB
CBAk ++
=++= cos2
cos2
cos2coscoscos
01
2
cos
2
cos2
2
cos2 2 =++
+
kBABABA
Do 2
cosBA +
l nghim ca phng trnh :
012
cos22 2 =+
kxBA
x
Xt ( )122
cos' 2 +
= kBA
. tn ti nghim th :
( )
2
3coscoscos
2
31
2cos120' 2
++
CBA
kBA
k
pcm.
V d 1.3.2.5.
CMR Ryx , ta c :
( )2
3cossinsin +++ yxyx
Li gii :
t ( )2
sin212
cos2
sin2cossinsin 2yxyxyx
yxyxk+
++
=+++=
Khi 2
sinyx +
l nghim ca phng trnh :
012
cos22 2 =+
kxyx
x
-
8/14/2019 Chuyen de Bat Dang Thuc Luong Giac (Chuong 1)
26/28
Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs
The Inequalities Trigonometry 28
( )
2
3
0121'
=
k
k
pcm.
1.3.3. nh l v hm tuyn tnh :
Xt hm ( ) baxxf += xc nh trn on [ ];
Nu( )
( )( )Rk
kf
kf
th ( ) [ ]; xkxf .
y l mtnh l kh hay. Trong mt s trng hp, khi m AM GM b tay,BCS u hng v iu kin th nh l v hm tuyn tnh mipht huy ht sc mnhca mnh. Mtpht biu ht sc ngin nhng li l li ra cho nhiu bi btngthc kh.
V d 1.3.3.1.
Cho cba ,, l nhng sthc khng m tha :
4222 =++ cba
CMR : 82
1+++ abccba
Li gii :
Ta vit li bt ng thc cn chng minh di dng :
082
11 ++
cbabc
Xt ( ) 82
11 ++
= cbabcaf vi [ ]2;0a .
Khi :
( ) ( )
( ) 08882822
0888280 22
=
-
8/14/2019 Chuyen de Bat Dang Thuc Luong Giac (Chuong 1)
27/28
Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs
The Inequalities Trigonometry 29
V d 1.3.3.2.
CMR cba ,, khng m ta c :
( )( ) ( )3297 cbaabccbacabcab +++++++
Li gii :
tcba
cz
cba
by
cba
ax
++=
++=
++= ;; . Khi bi ton tr thnh :
Chng minh ( ) 297 +++ xyzzxyzxy vi 1=++ zyx
Khng mt tnh tng qut gi s { }zyxx ,,max= .
Xt ( ) ( ) 27977 ++= yzxyzzyxf vi
1;
3
1x
Ta c :
( )
( )
-
8/14/2019 Chuyen de Bat Dang Thuc Luong Giac (Chuong 1)
28/28
Trng THPT chuyn L T Trng Cn Th Bt ng thc lng gicChng 1Cc bc u cs
1.4.5.CBA
CBAsinsinsin8
9cotcotcot ++
1.4.6. CBAACCBBA
sinsinsin82
cos2
cos2
cos
1.4.7. CBACBA sinsinsincoscoscos1 +
1.4.8.Sbacacbcba 2
33111 4
++
++
+
1.4.9. 32++cba m
c
m
b
m
a
1.4.10.2
33++
c
m
b
m
a
m cba
1.4.11. 2plmlmlm ccbbaa ++
1.4.12.abcmcmbma cba
3111222
>++
1.4.13. ( )( )( )8
abccpbpap
1.4.14. rhhh cba 9++
1.4.15.
+
+
+
4
3sin
4
3sin
4
3sinsinsinsin
ACCBBACBA