CHEÁT ÑI VEÀ ÑAÂUhoavouu.com/images/file/TfF0N2Ax0QgQAHFE/chetdivedau-thichnhattu.pdfgiữa...

CHEÁT ÑI VEÀ ÑAÂU

TUÛ SAÙCH ÑAÏO PHAÄT NGAØY NAY

THÍCH NHAÂÄT TÖØ

CHEÁT ÑI VEÀ ÑAÂU

NHAØ XUAÁT BAÛN VAÊN HOAÙ SAØI GOØN - 2010

MỤC LỤC

Lờigiớithiệu .....................................................................vii

Nơisẽsinhvề ......................................................................1Quanđiểmcủacáctôngiáotriếtgia ................................... 3Conthuyềnvàlụcbìnhtrôisông ........................................ 5Cậntửnghiệpcóđịnhhướng .............................................. 6Lãophúhộvàthânphậnconchó ....................................... 8Buôngxảđểnhẹnhàngrađi ............................................ 11Tâmlýtrongcậntửnghiệp ............................................... 13Thuậtphóngthíchtâmlýtiêucực .................................... 16Lựachọncõiđivề ............................................................. 20

Chếtđivềđâu ...................................................................25ChimƯngtrungthành ...................................................... 27Chếtkhôngphảilàhết ...................................................... 30Nguồnđiệncủabóngđèn ................................................. 32Tậptụcvàquanniệmtốngtáng ........................................ 35Chếtđivềđâu ................................................................... 40Khôngtiếcnuốicáichết ................................................... 42Thuậthỗtrợhươnglinh .................................................... 45Chếttáisinhtheonghiệp .................................................. 48Địnhhướngnghiệptíchcực ............................................. 52Nghiệpcảmtươngứngtrongtáisinh ............................... 54

Tửnạnvàtửtù .................................................................61Tửnạn-Mộtloạihìnhhoạnhtử ....................................... 63Tửnạn-Tháiđộvàcácphảnứngtâmlý ......................... 66Bảnchấtnghiệpvàthọmạng ............................................ 69

vi § CHEÁT ÑI VEÀ ÑAÂU

Tửtù-DướicáinhìnPhậtgiáo ........................................ 72Nhàtutrongnhàtù ........................................................... 74VuaTần-bà-sa-lavàoánoantửtù.................................... 77

Vĩnhbiệtcuộcđời ............................................................81Chếtlàmộtbếnđò ............................................................ 84Cáichếtcủangườiđiện .................................................... 85CáichếtởlàngThiênLôi ................................................. 88Khôngcóâmphủđểtrởvề ............................................... 90Đôitìnhnhânvànghĩacửcaothượng .............................. 93Ngườichếtsốnglại ........................................................... 96

LỜI GIỚI THIỆU

“Chết đi về đâu” là tuyển tậpcácbàipháp thoại của thầyNhậtTừtạiHoaKỳ,ÚcchâuvàViệtNam.DựavàokinhđiểnPhậtgiáothuộccáctruyềnthốngkhácnhau,thầyNhậtTừđãphântíchnhữngtrởngạivềtâmlítrướccáichếtthườnglàmchocáichếtdiễnrasớmhơnvàđauđớnhơn.

Nếuchếtđượchiểulàtiếntrìnhtựnhiênmàmỗihữuthểđềuphảitrảiquathìnỗisợhãivềcáichếtsẽtrởthànhnỗiámảnh,trướcnhất là từhữuthứcsauđó là từvô thức, làmchocuộcsốngconngườitrởnêntẻnhạtvàđángsợ.

“Chết đi về đâu” khôngnhằmgiảiđáp“cảnhgiớiđivề”củamọingườivàmọiloàimànhằmphântíchdướigócđộPhậthọcsựtươngthíchvềnhânquảvànghiệpcủaconngườitrongtiếntìnhtáisinh.

Triết họcPhật giáoxácđịnh rõ chết khôngphải là sựkếtthúcvĩnhviễncủamộtkiếpngười,trênthựcchấtchỉlàmộtdấuchấmrấtnhỏtrongtiếntrìnhsanhtửvốnkhôngcóbắtđầuvàkhôngcókếtthúc.TriếthọcPhậtgiáocònxácđịnhkháiniệmâmphủmànhângianthườngsửdụngmôtảcảnhgiớivĩnhhằngsaukhichết,chỉlàmộtýniệmsailầmvàgâyảnhhưởngtiêucựctrongtiếntrìnhtáisinhtựnhiêncủanghiệp.

Vìnghĩrằngcóâmphủ,nhiềutanggiahiếuquyếnphảimuagiấyvàngmã,nhàgiảvàngườinộmrấtđắttiềnrồithiêuđốtmộtcáchhoangphí.DựavàolờiPhậtdạy,tácgiảhướngdẫn

viii § CHEÁT ÑI VEÀ ÑAÂU

cáckỹnăngbuôngxảtrướclúcrađiđểcáichếtdiễnratựnhiên,nhẹnhàngvàthanhthoát.Theođó,ngườiđốidiệncáichếtkhỏiphảibậntâmmìnhđãsốngđượcbaonhiêunămtrênđời,thayvàođólàchánhniệm“sốngnhưthếnào”.

Theotácgiả,chánhniệmvềcáchthứcsốngsẽlàmchocuộcsống có chất lượng hơn. Sống tích cực, năng động, tinh tấnhướngvềchânthiệnmỹ,bâygiờvàtạiđây,chínhlàlàmchocuộc sống có ý nghĩa hơn. Sống lương thiện, đạo đức trongtinhthầnphụngsựvớitháiđộvôngãvịthathìngaycáichết,dùchếtnhưthếnào,ngườirađichắchẳnsẽcó“một cõi đi về” thíchhợp.

NXBVănHoáSàiGòn

NƠISẼSINHVỀ(Chùa Diệu Tú, Hà Nội, ngày 30-6-2008)

Ghi chép: Huỳnh Thị Nhã Phương

NÔI SEÕ SINH VEÀ § 3

QUAN ĐIỂM CỦA CÁC TÔN GIÁO VÀ TRIẾT GIA

Nơisẽsinhvềlàmốiquantâmcủanhiềungườiđangsốngởcõisốngvàcõichết.Thỉnhthoảng,mỗingườitrongchúngtatựđặtcâuhỏi:Tatừđâuđến?Chếtđivềđâu?

Cáctôngiáovàtriếthọcđãnỗlựctìmgiảiphápchohaicâuhỏitrênmàthựctếchẳngđơngiảntínào.CáctôngiáonhưDoThái,ThiênChúa,TinLành,Hồigiáo,ẤnĐộgiáo,Nhogiáov.v…quanniệmrằngconngườiđếnlàdoThượngđếbantặngsựsống,vàmượnbàothaicủangườimẹđểhìnhthành.CáctriếtgiaHiLạpcổđạiquanniệmrằngconngườiđếntừĐất,Nước,Gió,Lửa.Triếtgiachủnghĩaduyvậthiệnđạiquanniệmconngườiđếntừvậtchất.Mỗiquanniệmvềnguồngốccómặtcủaconngườiđưađếnnhữnghọcthuyếtlýgiảivềsựrađivànơichốnsinhvềkhácnhau.

Cácnhàduyvậtchorằngsaukhichếtconngườisẽtrởvềvớinguyên lývậtchất.Đời sốngconngườichỉcómộtkiếp sốngduynhấtởhiệntại.Sinhratừvậtchất,pháttriểnýthức,sốngvàlàmviệctrongcuộcđời;đếnlúcgià,bệnhvàchếtdiễnralàdấuchấmcuốicùng,vàsaucáichếtsẽkhôngcòngìnữa.QuanđiểmđóđượcđạoPhậtcholàđoạnkiến,nghĩalàcáinhìnbịgiớihạn.Trongkhibảnchấtcủathếgiớisinhhọcgồmconngườivàcácloàiđộngvậtthìcáichếtkhôngphảilàdấuchấmcuốicùng.Cáichếtgiốngnhưmộtconđườngthẳngđượcnốikếtbằngnhiềudấuchấmvànhiềuđiểmkhácnhau.Chếtởnơinàyđểtiếpnốisựsốngởnơikhác.CácnhàtôngiáohọchữuthầnchorằngconngườiđượctạorabởiThượngĐếvàkhichếtchỉcóhaicảnhgiớitáisinh,hoặclênThiênđườngđểhưởngnhânđứcchúađờiđờikiếpkiếpnếuaitinChúa.Tráilại,kẻnàodámđặtvấnđề,thắcmắcvềnộidungcủakinhThánh,khôngtintheothìđượcxemlàconchiênngoàiđàng,saukhichếtbịđàyxuốnghoảngụcvàthiêurụiđờiđờikiếpkiếp.QuanniệmnàyPhậtgiáogọilàđoạn

4 § CHEÁT ÑI VEÀ ÑAÂU

kiến,bởivìcấutrúcnhânquảtrongđờisốngvềniềmtintáisanhđoảnhậunhưthếkhôngphảnánhđượcbảnchấtvậnhànhtrongtừnghànhđộng,lờinói,việclàmvàtưduycủaconngười.

TrongBát Nhã Tâm Kinh, đứcPhậtđềcập: chưpháp“bất sinh bất diệt”.Bốnchữnàycóýnghĩarấtsâusắc,cónghĩalàtấtcảmọisựvật,hiệntượngkhôngtựsinhravàkhôngtựmấtđivĩnhviễn.Địnhlýnàyđượckhoahọcngàynayxácđịnhnhưmộtnguyênlý,hayđịnhluậtbảotoànnănglượngcủavậtchất.Mộtcơnmưanặnghạttừtrênvầngmâylửngtrongkhônggian,sauđórơixuốngmặtđất.NếukhôngcóhệthốngthoátnướcthìchắcchắnthủđôHàNộisẽchìmtrongbiểnnước.Nướcthấmxuống lòngđấtsẽbịmấtđi,nhưngdo tácđộngcủakhíhậu,nướclạibốchơi vàtrởthànhmây,vàcứthếnóvậnhànhkhithìlàmây,khilàhơinước,khilàmưa…Nguồnnănglượngđượcthayhìnhđổidạng,khôngbịmấtđimộtcáchvĩnhviễn,đólàquyluậtbảotoànnănglượng.

Sự sống con người không phải doThượng đế sinh ra.VìtheođạoPhật,Thượngđếkhôngcóthật,chỉdoniềmtinmêtíncủaconngườinắntạoramàthôi.MộttriếtgiaĐứctừngphátbiểu:“Thượng đế đã chết”,nghĩa làkhikhoahọc,kiến thức,trìnhđộ,đạođứccủaconngườipháttriểnthìlúcđóniềmtinvàoThượngđếsẽkhôngcòn.

Hậuquảcủacáinhìnđoạnkiếnsaukhiconngườichết làhếtdẫnđếnmộtđờisốngdễdàng,buônglung.Bởisựsosánhgiữangườithiệnvàkẻácđềucókếtcụcgiốngnhauthìcầnchiphảilàmlànhlánhdữ.Cónhiềungười,dùkhôngtincóđờisaunhưngdosựgiáodục,giaolưu,tiếpxúcvớingườihiềnlương,nênhọvẫnlàconngườitốtsuốtquãngthờigiancómặttrênđời.Ngườirơivàohoàncảnhnghèo,bịthúcépbởisứchút,cámdỗcủaxãhội…cóthểtrởthànhkẻbuônglung,ănchơisađoạ,đánhmấttráchnhiệmđạođứcvềđờisốngbảnthân.Hậuquả


lốisốngbuôngthảđócànglàmchohọlúnlútsâutrongvũnglầynghiệpxấuvàtộiác.

CON THUYỀN VÀ LỤC BÌNH TRÔI SÔNG

Ngày28-06-2008,saukhithuyếtgiảngtạimộtsốngôichùaởHàNội,tôiđếnviếngthămchùaBồĐề.Hômấy,tôiđibộdọcbờsôngHồng.SôngHồngrấtđẹp,trênmặtnướccóvàichiếclụcbìnhđangtrôi,xaxacóvàichiếcthuyền.Nếuđểýquansátcảnhlụcbìnhtrôibồngbềnhtrênsôngnước,cóthểthấyđâylàsựtrôivôđịnh,khôngcómụcđích.Bởibảnchấtcủalụcbìnhkhôngcóýthức,trôitùytheothủytriềulênhoặcxuống,tùysứcgióvậnhànhtrênmặtnước,vàcóthểtấpdạtvàobờ.Nhấtlàởnhữngđoạnkhúckhuỷu,đôilúcnótrôiragiữasông,hoặcđứngyêntạichỗ.Việctrôicủalụcbìnhhoàntoàndựavàoduyên,mấtsựchủđịnh.Ngượclại,conthuyềntrênsôngnướclạicóđịnhhướngrõràng.Chủnhânconthuyềnbiếtrõmìnhxuấtpháttừđâu,vàchởhànghoácậpbếnnào.Docóchủđịnhrõnênthuyềnsẽ không đậu vĩnh viễn trên sông,mà nay chỗ này,mai chỗkhác.ChỉcầnsosánhhaihìnhảnhgiữaconthuyềnvàlụcbìnhtrênsôngHồngchothấyrõcóhaihìnhtháicủasựđivề.

Câuhỏi“chếtđivềđâu”vớisựsosánhgiữahaihìnhảnhtrênchothấyhaikhuynhhướng.Thứnhất,trongtìnhhuốngcủachiếcthuyềncóngườiláithìconngườihaycácloàiđộngvậtkhiquađờisẽđitheonghiệp.Cácnănglượngnghiệpsẽchủđộngdẫndắt,đưađườngdẫnlối vềcảnhgiớivớinghiệptươngứng,đểtáisinhlàmngườivớinhânquảtươngthích,hoặcởcảnhgiớithấpkém,hoặcởcảnhgiớicaothượng.Tìnhhuốnglụcbìnhtrôivôphươnghướngtượngtrưngchongườichếtchưacósựchuẩnbị,tháiđộkhôngchấpnhậncáichếtnhưmộtsựthật,cứmuốnníukéo,bámvíumãi.Vìvậythầnhồnvẩnvơ,langthangvôđịnhvàthiếumụcđích,nênphảichấpnhậntồntạitrongcảnhgiớimàdângianthườnggọiđólàcõiâm.Hươnglinhtồntạitrongthếgiới


cõiâmvớitínhthờigiandàingắncũngtươngtựnhưlụcbìnhtrôikhôngcóhướngđivề.Cáchthứcsốnglảngvảngnhưvậyđượcgọilàngạquỷ,tứclàmaquỷđóikhátvềcảmxúc,nhậnthức,tiêuthụvànhiềuphươngdiệnhưởngthụkhác.

Tìnhtrạngvôphươnghướngtrongtáisinhkhiếnhươnglinhtốnnhiềunănglượng.Thayvìđểcáchạtgiốngmàhọtừnggieotrồngtrongsuốtquátrìnhsốngcócơhộitrổquảthìngườikhôngcóphươnghướngdovìchấp trước, tiếcnuối,hận thù,oanứcnênphảibịkẹtlại,mấtđikhoảngthờigiantrungchuyểnquádài.Điềunàygiốngnhưsựhànhhạ,đàyđoạcảmxúcvàtâmthức.

HànhgiảlàPhậttửcósựtutập,đượchuấnluyêntâmthức,chấpnhậnvôthườngvàvôngãthìkhicáichếtdiễnra,xemđólàquiluậtbìnhthường.Aicósựsốngvàđượcsinhratừchamẹthìchắcchắnphảitrảiquacáichết.Vấnđềcònlạilàtínhthờigiandẫnđếnsựtươngthíchvềtuổithọhayyểuthọmàthôi.Phủđịnhcáichếtnhưmộtsựthậtkhiếnconngườicómặttrongthếgiớisựsốngnhưchiếclụcbìnhtrôivônghĩavàkhổđau.Chínhvìvậy,phảitậphuấnluyệntâmthứctheocáchlàmchủhànhđộng,nóitheongônngữTịnhđộtônggọiđólà“Dự tri thời chí”, tứclà nắmbắtvàbiếtrõgiờkhắcmìnhsẽrađivàđivềđâu.

CẬN TỬ NGHIỆP CÓ ĐỊNH HƯỚNG

PhậtgiáoTâyTạnghuấnluyệncácnhàsưvềnghệthuậtsắpxếpcõiđivềsaukhiquađờibằngsựphátnguyện,nghĩalàthoátkhỏivòngdẫndắtcủanghiệpvốngiamhãmvàtróibuộcconngườitrongtiếntrìnhtáisinh.Vìcóphátnguyệnnênnănglựcđẩyconngườiđivàocuộcđời,vềngaynơimàhọmuốnđến.Tuỳtheoướcnguyện,màsựđivềcủamỗiconngườiđitheomộtđiểmđếnnàođó,theosựsắpxếp(theonghiệp),hoặctheonguyệnước(theopháttâmBồđề).Cácvịcaotăng,hànhgiảchứngđắcvàngườicósựhuấnluyện,làmchủvậnmệnhtrongtáisinhđềucóthểphátnguyệnđểđivàocảnhgiớinhấtđịnh.


HòathượngThíchTríThủ,chủtịchGiáohộiPhậtgiáoViệtNamđầutiênphátnguyệnđờiđờikiếpkiếptáisinhlàmlạiconngười trongcõiTabànàychỉđể làmmột tronghaiviệc.Thứnhất,nếutáisinhdướihìnhthứclàngườicưsĩ,ngàiphátnguyệnsẽlàvịminhquânhaynguyênthủquốcgiađểhướngdẫnmọingườitrởvềconđườngchánhpháp,mangđạolýPhậttruyềnbáchomuôndân;giúpdângiàu,nướcmạnh,xãhộicôngbằng,dânchủ,vănminh,cơmno,áoấm,lúathócđượcmùa,mưathuậngióhòa;chiếntranh,khủngbố,đóinghèokhôngcònnữa.Thứhai,nếutáisinhlàngườitusĩ,ngàiphátnguyệnluônlàngườilãnhđạoGiáohội,đểhướngdẫnchocácthếhệsauđiđúngquỹđạocủachánhpháp,giúpíchchongườihữuduyênvớiPhậtpháp.

Sựphátnguyệnlúclâmchungsẽđịnhthànhcậntửnghiệpcóđịnhhướng,giúpchosựrađisẽởmộttronghainơinày.Ngàiđãquađờivàonăm1984.Nếuápdụngnguyêntắctáisinhtrungbìnhlà9tháng10ngàytrongthaimẹ,cậubénàorađờikhoảngmộtnămsautrongkhoảngthờigianHòathượngviêntịch,chỉcầnquansáttâmtính,hànhđộng,lờinói,việclàmcónhữngdấuhiệugầngiốngHòathượnglúcsanhtiềnthìđoánbiếtđólàhậuthâncủaHòathượng

Nghiệpdoconngườitạoratrởthànhchấtkeogắnbó,nhấtlànhữnggìgắnbótrongmấymươinămcuộcđờitạocảmgiácgầngũi,thânmậthơncáivừamớiquen.VídụởđạotràngPhápHoa-chùaDiệuTúnày,phầnlớnquýPhậtTửmặcáotrànglamtheovănhóaphápphụccủaPhậtgiáomiềnNam.NếuđạotràngnàyđượcthiếtlậpởmiềnBắctrongtrongnhữngnămtrướcthìquývịsẽmặcáotràngnâucủamiềnBắctượngtrưngchosựthanhbần.Aiđãquenvớiáotrànglam,đếncuốiđờichắcchắnvẫnsẽtiếptụcmặcmàuáonày.Áotrànglamvẫngắnbóhơnsovớiáotràngnâu.HoặcquývịnàocóthóiquendùngxâuchuỗiđểlầnvàniệmPhật,giátrịxâuchuỗicóthểchẳngđánglàbao.Rồiquývịđượcmộtnhàsưtặngmộtxâuchuỗikhácbằngđá


quý,màgiátrịcaogấpnhiềulầnsovớixâuchuỗimàmìnhđanglầnniệm,nhưngquývịvẫncảmthấynókhôngquýbằng.Nếuđượclựachọn,chắcchắnquývịsẽchọnxâuchuỗigắnvớisựhànhtrìcủamìnhtrongnhiềunămqua.

Khicònsống,bấtcứkỉniệmvậtnàođềutạonênsựgắnbó.Đếnlúcquađời,tấtcảnănglượng,hànhđộng,chứcnghiệp,vàsựhànhthiệncủaconngườikhôngbịmấtđi.Theonguyênlýbảotoànnănglượng,nótồntạicùngmộtlúctạithờiđiểmmàtađầuthai,tâmthứctatrởthànhphôitrongbàothaingườimẹ.Vìvậy,nhiềucậubéhaycôbévừamớichàođờiđãcónhữngthiênhướngbẩmsinh,màtâmlýhọcPhậtgiáogọiđólà:“câu sanh chủng tử”,tứclànhữnghạtgiốngnăngkhiếuxuấthiệnngaycùngthờiđiểmđứabéấychàođời,khiếnchúngcóthóiquenchọnnhữngvậtliệutừngquenthuộc,gắnbó.

Hànhgiảnàoởđờitrướctừngcóthóiquenlầnchuỗi,niệmPhật,khitáisinhởđờisaunếuquansátsẽthấyrõtrongbuổilễthôinôi;đứabéấycókhuynhhướngchọnxâuchuỗi-mộtvậtliệutừnggắnbóvớinótừđờitrước.Nếulàmộtnhàsưtuhànhchânchính,phátnguyệntrởlạicuộcđờiđểđộsinh,khinhìnthấyxâuchuỗi,cáimỏ,cáichuôngchắcchắnđứabésẽchọnnhữngvậtdụngbiểutượngcủangườitu.Bởivìvớiquákhứtừnglàmộtnhàsưtrongniềmanvui,hạnhphúcphụcvụnhânsinh,khiếnngườiđócókhuynhhướnggợinhớlạinhữnghạtgiốngấy.

Ngườitucóphươngphápcóthểlàmchủđượcvậnmệnhlúclâmchung,đểtáisinhởnhữnggiađìnhthíchhợpvớinguyệnướccủamình,tiếptụcthựchiệncôngviệccòndởdang.

LÃO PHÚ HỘ VÀ THÂN PHẬN CON CHÓ

Chuyệnkểcóôngphúhộgiàusang,phúquýnhưnglạikeokiệt.Ngoàigia tài đồ sộ,ôngcòncócảmột lọvàngvàkimcươngmàngaycảvợconôngcũnggiấugiếmkhôngchobiết.


Mộthôm,ôngchophépvợconmìnhđichơixa,ởnhàôngđàomộtcáihốnhỏdướigầmgiườngvớiđộsâuvừađủchônhũvàngvàkimcươnglấplại.Rồiđếnmộtngày,tronglúcđiđườngthìtainạngiaothôngậpđến.Ôngđãchếtbấtđắckỳtửtronglúcvàngbạc,kimcươngchưakịpsửdụng,vợconcũngkhônghềhaybiết.Ôngtiếcnuốivôcùng,chínhcáitâmluyếntiếcấyđãkhiếnôngtáisinhlàmconchóđượcsinhratrongnhàcủaông.Thờigianvềsau,ngườicontraitronggiađìnhcócảmgiácthươngconchónhiềulắm,luôngầngũivàngủchungvớinó.

Mỗingày,nóđượctắmgội,choănuốngthịnhsoạnvàđượcchủdắtđidạophố.Thậmchíngaylúccònsống,ôngphúhộchưachắcnhậnđượcsựchămsóc,hiếuthảocủangườiconchuđáođếnthế.Mộthôm,đứcPhậtcùngtăngđoànđikhất thựcngangquanhàôngphúhộnày,bỗngconchótừtrongnhànhảyrasủaầmĩ.Khiấy,đứcPhậtdừnglại,nhữngngườiđệtửlongạiconchónàysẽcắnNgài,nhưngđứcPhậtbảo:

-Khôngsaođâu,conchónàycóduyênvớitađấy!

Conchólạitiếptụcsủaầmĩ.ĐứcPhậtquántưởngvàthấyrõconchónàytiềnthânlàlãophúhộ,dovìchấptrước vàovàngbạc,châubáunênphảitáisinhmangthânphậnconchóđểtiếptụccanhgiữcủacảiấy.Vìconchókhôngcóngônngữtruyềnthôngnhưconngười,nênnókhôngthểbáolạichogiađìnhnàybiết.Mặcdùngàynàonócũngnằmngayvịtrígầmgiường,nơichôngiấucủacải.ĐứcPhậtsờvàođầunó,dùngnănglựctừbitruyềntầnsốtâmthứcgiúpnónhớđượctiềnkiếpmìnhlàphúhộ.Độtnhiên,nóngưngbặtkhôngsủanữa.Ngàinóivớiconchó:

-Mongmãnbáothânnày,ôngnhớlạitiềnthâncủamìnhvàhãytừbỏsựluyếntiếcvềgiatài.Lúcđó,ôngmớicóthểtáisinhlàmconngười,đượctiếptụchưởngphướcbáumàôngđãtạo.

Nhìnthấyconchóđangsủamàbỗngdưngtắtlịm,ngườicon


traivừangạcnhiênvừatứcgiậnmắngchửiđứcPhật:

-Ôngđãlàmgìconchótôimàđộtnhiênnóimbặtvậy?

ĐứcPhậtnói:

-Nàyngườitraitrẻ,đừngvộinónggiận.Conchónàythựcralàcharuộtcủaanh,dovìbịtiếcnuốinhiềuquánênôngấyphảimangthânphậnlàconchónhànày.

Chàngthanhniêntứcgiậnnói:

-Tạisaoônglạidámchửibớitổtiêntôi,bànhươngáncủachatôivẫncònnghingútkhói,saoôngdámbảoconchólàchatôi?

ĐứcPhậtnói:

-Nếuanhkhôngtin,hãyvàongaychiếcgiườngnơichaanhthườngngủ, phía dưới gầmgiườngđàoxuốngđộ sâukhoảng1,5m, sẽ thấymột lọvàngvàkimcươngđược chôngiấubêndưới.Chaanhvìtiếcnuốisốcủacảinàymàđầuthailàmthânphậnconchó,mỗingàyđượcngủdướigầmgiườngđểcanhgiữ.

NgheđứcPhậtnóithế,ngườicontraiôngphúhộchợtnhớlại suốt thờigianqua,quả thậtconchónày thườnghaynằmdướigầmgiường.Thếlàanhchongườiđàobớingayvịtríđó,vàquảthậttìmthấyhũvàng.VìđượcsựhướngdẫncủađứcPhật,nênchỉmột,haingàysauconchóđãquađờidùkhôngbệnhtậtgì.Bởilẽnóđãcảmnhậnđược,buôngbỏsựtiếcnuốivàchấptrướcnênnhẹnhàngrađi.ĐâylàcâuchuyệnlịchsửdiễnratrongthờicủađứcPhật.

Câuhỏichếtđivềđâuđãcólờigiảiđáp-chếtđitheonghiệp,đó là công thức tổngquát.Nhiềungười làmphước lành,gieotrồngcôngđức,phướcbáu,màlẽranếuchịubuôngxả,khôngcòntiếcnuốithìchắcchắnhọsẽtáisinhlàmngườiđểtiếptụchưởnggiatàivàcáchạtgiốngmàmìnhgieotrồngtrongquákhứ.MaymắnthayconchónàyđượcgặpđứcPhật,nếugặpnhững


ngườikháckhôngcónănglựcthatâmthông,thiênnhãnthôngthìchẳngbiếtđếnkhinàonómớicóthểđầuthailàmngười.

BUÔNG XẢ ĐỂ NHẸ NHÀNG RA ĐI

Trạngtháitiếcnuốilàmtrìhoãnquátrìnhtáisinhlàmconngườiởmộthaynhiềukiếp.Cậntửnghiệplànhậnthức,tháiđộ,kéotheohànhđộngtrongnhữnggiờphútcáichếtsắpdiễnra.Trongtiếntrìnhtáisinhcũngvậy,cóngườimảimênhìnngắmhoathơmcỏlạbênvệđườngmàquênmấtđườngđi,mụcđíchvàđiểmđếncủamìnhlàđâu.HànhgiảTịnhđộtôngcóđiểmđếnlàTâyPhươngCựcLạc,nhưngkhiquađờikhônghướngtâmvềTâyPhươngmàlạihướngtâmvềngôinhàmìnhmớivừaxâyxongchưakịphưởngthụ,đànhphảitáisinhtrởlạingôinhàđó,làmngườiconhaycháuởnhàấy.Nhữngđiềunàyđôilúcchúngtakhôngtinnhưngcóthật.Cácvịcôngthầnvớitriềuchính,suốtcuộcđờisốngliêmminh,đứngđắn,quênmìnhđểphụcvụchoquêhươngnhưngvìlờisàmtấu,bịvuanghioannênphảitruditamtộc.ChẳnghạnnhưcụNguyễnTrãiđếnmấytrămnămsaumớiđượcminhoan,hoặcngàikhaiquốccôngthầntrạngnguyênLêVănThịnhvànhiềuvịtướngtàibalỗilạckhác.

NhữngngườichếttrongnỗihàmoannếukhônglàPhậttử,đượchuấnluyệnkỹvềsựbuôngxả,lỡmàchấptrướcthìkhóđượcsiêuthoát.Họbịlẩnquẩntrongcáiánmàdanhthơmtiếngtốt củamình bị chôn vùi trong tủi nhục, đau đớn, bị lịch sửkhinhthường,phỉnhổ,lúcđótiếntrìnhrađisẽbịtrìhoãnlại.Trongnhữngtìnhhuốngnhưthế,hươnglinhthườngvềmáchbảo,đưađườngchỉlốichoconcháubiếtđểgiúphọtháomởnỗihàmoan[...]

CâuchuyệnthiềncủaPhậtgiáoNhậtBảncódạymộtcâurấtsâusắcchỉvớihaitừ:“thế à”,đólàcáchthứcđưanỗihàmoanrabênngoài,khôngthanoáncuộcđời,khôngquitráchnhiệmchothanhân,xemđólàchuyệnkhôngđángđểbậnlòng.“Thế


à” với nụ cười tươi, nhưmột sự trả nghiệp, giải nghiệp oantráicủamìnhvớimộtngườinàođó.Tuynhiên,đạoPhậtdạymuốntháogỡnỗihàmoanthìcầnphải lêntiếng, trìnhbàyhoặcgiảithích.LuậnBảoVươngTamMuộicódạy:“Oan ức không cần biện bạch, vì biện bạch là hèn nhát.”Tôikhuyênquývịkhôngnênthựchànhtheo,bởilờiPhậtdạytrongkinhxácthựchơnrấtnhiều.

ĐứcPhậttừngbịbiếtbaonỗihàmoantrongcuộcđờivớilờivukhống,thịphi,nóixấuv.v…nhưngtrướcmỗisựviệcNgàiđềulêntiếngnhưsau:“Điều này không có trong tôi, tôi không phải là tác giả của điều gán ghép này.”Việcngườitacótinhaykhôngthìtùy.Ítnhấtvềphươngdiệntráchnhiệmxãhộitrongviệcphơibàychânlý,Ngàiđã thựchiệntrọnvẹn,khôngrơivàocáitôibịtổnthương,cáitôilànạnnhân,xemđâylàcơhộiđểtuyênbốchânlý,vìvậycáigúthàmoanđượctháogỡphầnnào.Nếubịoanmàkhôngnóira,ngườitacứngỡđólàsựthật,rồinhữnglờivukhống,xấuxađượclantruyềnkhắpnơi,quầnchúngmấthếtniềmtinvềconđườngđạođức,gâynhiềutrởngạitrongcuộcđời.

Dĩnhiên,trongchếđộquânchủ,nănglựctựminhoanrấtkhó,bởilẽtanóichưachắcvuađãnghe,vàđôilúccũngkhôngcócơhộiđểphântrần,nhưngkhituyênngônrằngmìnhkhôngphảilàtácgiảcủaviệcấy,lậptứctacũnghọcđượcbàihọcvềsựbuôngxả,khônggiậnhờn,hậnthùvớingườikếtánsaihaycốtìnhhạita.Thựctậpđượcnhưthế,takhôngcònbịtrởngạitrongtiếntrìnhtáisinh,bằngkhôngphảimấtđếnvàimươinăm,vàitrămnăm,hoặckémmaymắnhơncóthểlàvàingànnăm.Nhưvậytrongtiếntrìnhchếtđivềđâu,ngườibịhàmoannếukhôngđượctháomởsẽbámvíu,tồntạimãivớinỗioanấy,tiếntrìnhtáisinhcũngbịgiánđoạn.

Mộtcâuchuyệnkháckểrằng,vịHòathươngnọđạocaođức


trọng,nhữngnămcuốiđờicóthúvuiđammêtrồnghoa.Vườnhoađượcchínhtayôngchămsóckỹlưỡng,đếnđộnónhưmộtphầnsựsốngcủaông.Rồiđếnmộtngày,Hòathượngviêntịch.DobởiHòathượngngàyđêmnhớtưởngmãivềvườnhoamàquênmấttâmBồđề,đànhphảitáisinhlàmconsâungayvườnhoaấy.MaythaycómộtvịHòathượngkhácbiếtviệcnày,nênđứngbênconsâubảorằng:“Ngài là một vị Hòa thượng đức độ nhân từ, không nên luyến tiếc vào những bông hoa đẹp này.”

Nhờsựhỗtrợvànhắcnhởnhưthếkhiếnconsâuthứctỉnh,sớmtừbỏthânphậnvàtáisanhlạimộttusĩ,tiếptụcconđườngBồ-tátđạo.Đólànhữngcâuchuyệnkhôngnênxemthườngvàkhôngtin.Nhữngnămthángcuốiđời,đừngđểlòngtham,sân,si tácđộng,chiphốihoặcảnhhưởng; tháiđộ luyếntiếc,hậnthù,hờndỗi,oanứcbámvàomảnhđấttâm.Vìnhưvậy,tasẽbịlẩnquẩntrongcảnhgiớikhôngtươngứngvớinghiệpphướcmàmìnhđãgieotạo.Dĩnhiên,trongthờigiantrungchuyển,nếutabịvướngthìcácphướcbáutừnggieotrồngbịmấtđi,nótồntạidướidạngtíchnănglượng,nhưngkhôngđủcơhộipháttriển.Trảiquanỗlựccủa tự thânhoặc thôngquakhoálễcầusiêu,đượchướngdẫnrủbỏsựchấptrước,lúcđónguồnnănglượngtáisinhmớitiếptụcứngvớinghiệpcảmtươngthích.

TÂM LÝ TRONG CẬN TỬ NGHIỆP

Tâmmuốnvềchỗnào,nguồnnănglượngtáisinhđẩytavềchỗđónhiềuhơn.Nhữngđộtbiếnthayđổitâmlývàogiờphútcuốicùngtrướckhichếtcóthểdiễnratheochiềuhướngtốthoặcxấu.Cóngười suốtcuộcđời làmđiềuxấu,nhưngnhữngnămthángcuốiđờiđượchướngdẫnđiềuhiềnlương,đạođức,nênhọhồiđầu,ănnăn,sámhối,làmlành,ănchay,tuphướcthìcậntửnghiệpnàylạimởratiếntrìnhtáisinhtốtđẹp.Cònngườituhìnhthức,tứclàchưachuyểnhoáđượcnộitâm,sựthanhtịnhchưatrọnvẹnthìcậntửnghiệpấylạimởratiếntrìnhtáisinhxấuđi.


Tìnhhuốngcủangườibệnhxơgancổtrướngthườngđượchướngdẫnmộtphươngphápcổtruyềnrằng,nênăncácloạiốcbươubằmnhuyễn,nhấtlàănsốngsẽtạoranguồndưỡngchấtgiúpduytrìlágan,trìhoãntiếntrìnhxơhoádẫnđếncáichết.NhiềuPhật tử làcon thảocháuhiềnphânvân,chẳngbiếtcónênlàmtheolờikhuyêncủayhọccổtruyềnhaykhông.Họđếnchùahỏi,vàcâutrảlờicủatôilàđềnghịhọnênthươngthảoýkiếnngườibệnh trướckhiquyếtđịnh.Dù thương thảohayquyếtđịnhcủatựthân,tôiluôncânnhắchọnênđặtlênbàncânbayếutốsau:

-Tínhthờigiankéodàisựsốngchobệnhnhânđượcbaolâu?Nếutheoyhọcchỉlàmộtnămhoặcvàithángtuỳtừngtrườnghợppháthiệnsớmhaymuộnthìđâykhôngphảilàgiảipháptốiưu.Bởisớmmuộngìcáichếtcũngdiễnra,đôilúcviệckéodàithờigianchỉlàmtăngthêmtìnhtrạngkhổthọ,tứclàduytrìdòngcảmxúckhổđau,đauđớntrêncơthểbệnhnhân.

-Việcgiếtvàlàmthịtcácloạiốcbươumỗingàylênđếnvàichụccon,vànếutrongvòngmộtnămnhưthếthìnghiệpsátsẽtănglênđếnhàngtrămlần.Phướctuổithọmàthânnhângiúpngườibệnhchẳngđạtlàbaonhưngtáchạilạinhiềuhơn,gâyhậuquảyểuthọvàbệnhtậttrongtiếntrìnhtáisinhởđờisauthêmnặngnề.

-Trongthờigianđượcnuôidưỡngbằngnhữngthựcphẩmtạonghiệpsátnhưthế,liệungườithâncóhướngtâmvềcảnhgiớianlànhhaykhông,hoặcngàyđêmcứnômnốplosợcáichết.Nếucáichếtdiễnratrongtrạngtháibịkhủnghoảngtâmthứcnhưthếlàđiềuvôcùngnguyhại.

Chibằnghướngdẫntâmcủangườithângiúphọbìnhthảnđối với sự sốngvà cái chết, khôngbận lòngbởi vì sớmhaymuộnaicũngphảimộtlầntrảiqua.Vấnđềsốngthọhaychết


yểukhôngquantrọng.Điềuquantrọnglàsốngnhưthếnàovớichấtliệuvàchấtlượngrasao.Nếusuốtquátrìnhsốngtalàmlành lánhdữ,anvui,hạnhphúc thìnghiệpnàysẽ tạo ra tiếntrìnhcậntửnghiệpcócùngchiềuhướnggiốngnhau,lúcđótâmđượcanvàrađinhẹnhàng.Đólàđiềuphúcchongườiquácốlẫnthânbằngquyếnthuộc.

Ngườilớntuổikhiđượcbácsĩđềnghịmuốnăngìthìcứăn,đừngnênvì thếmàhưởngthụquánhiều.Bởicáichếtsẽdiễnrasớmhơnvànghiệphưởngthụnàysẽámảnhlàmchongườiđókhitáisinhởđờisaulạitiếptụclàmngườihưởngthụ.Trongkhisuốtcuộcđờihọsốngrấthiềnlương,nhưnglạibịthayđổikhuynhhướngnghiệpvàogiờphútcuốiđờitừtốtthànhxấulàđiềukhôngnên.Nếulỡpháthiệnramìnhmắcphảinhữngchứngbệnhnanytronggiaiđoạncuối,sựsốngchỉtồntạitrongkhoảngthờigianngắnngủi,ngườiPhậttửhãythảnnhiênvớiđiềunàyvàthốtlênmộtcâu:“thế à”.Trạngtháikhôngsợhãitạothànhnguồnnănglượngkhángsinhgiúpsốngbìnhanvàkéodàicáichết.Khángthểđólệthuộcvàotâmlýtíchcựchaytiêucực.

Năm2003,tôiđượcUNICEFtàitrợđếnviếngthăm10trungtâmAIDScủaPhậtgiáoTháiLandọctheobiêngiới Chiang-rai,Chiang-mai,Chiang-naigiữaTháiLanvàMiếnĐiện.CácbệnhnhânnơiđâyđềulànhữngngườiTháiởvùngnôngthônnghèokhó.Dothiếukiếnthứcvềbảohộsứckhỏe,cáinghèochiphốivàdomuốncónhiều tiềnnênnhiềuchịemđã trở thànhnạnnhâncủacănbệnhthếkỷtrênđấtnướcnày.

Códịptiếpxúcvớicácbệnhnhângiaiđoạncuối,mỗikhiđến,tôiđềutụngmộtbàikinhbằngtiếngViệt.Tronglúcthờikinhdiễnra,tôiquansátthấymộtsốbệnhnhâncốgượngngồidậy.Trongsốđócómộtphụnữtuổingoài30vớithânthểgầycòmcốgượngdậymàkhôngđủsức.Tôiradấuyêucầucôhãynằmxuống.Côcốgắngchắptayđểxáchàonhưngvớisứclực


yếuớtkhiếncôkhôngthểnàođưataylênđược.Tronglúctôitiếptụctậptrungcaođộđểtụngniệm,chưahếtbàithầnChúĐạiBithìcôđãquađời.Trướckhiquađời,trênmôicôcònnởnụcườimỉmkhisứclựckhôngcònvàhơiđãtàn.Tìnhhuốngcủangườiphụnữnàysẽlàmộtcảnhgiớitáisinhrấttốt.

Tìmhiểuthôngtinvềngườiphụnữnày,tôiđượcnhàsưtrụtrì tạingôichùanàychobiết,cômắcphảicănbệnhnàymớichỉ3năm.Tháiđộtâmlýtiêucựcsợchếtluônlànỗiámảnh,hànhhạcô.Côluônnguyềnrủangườichồngănchơitráctángđãtruyềnnhiễmbệnhchocôvàđứacon.Vìmangtâmlýtiêucựcnênkhángthểtrongcôtụtxuốngnghiêmtrọng,khiếncôchếttrướcthờiđiểm.

Trongkhiđó,đếnviếngthămmộtngôichùakháccũngcómộtbệnhnhânnữmắcphảicănbệnhnàyhơn10nămrồinhưngvẫnkhỏe.NgàynàocôcũngtụngkinhniệmPhật,ngoài thờigiantutậphànhtrì,côcònnhậnđanmâytrelá thủcôngtạothêmnguồnthunhậpđểđiềutrịbệnh.Khiđượcphỏngvấn,côchobiếtkhônghềsợhãitrướccáichết,vìđãcóTamBảogiatrì,đồngthờiđượcquýthầytronglàngSIDAquanhkhuvựcthiềnviệnquantâm,nângđỡ.Chínhniềmhạnhphúchânhoanđótạonguồnkhángthểgiúpcôkéodàithêmsựsống.Tôithiếtnghĩ,nếucáctrungtâmtừthiệnPhậtgiáotạođượcsựhỗtrợchongườiquácốtronggiaiđoạncuốitươngtựnhưTháiLanlàđiềurấtđángtánthán.

THUẬT PHÓNG THÍCH TÂM LÝ TIÊU CỰC

Tôicókinhnghiệm5nămđithuyếtgiảngtạicáctrungtâmngườigiàtàntật,trungtâmbảotrợxãhội,trungtâmphụchồinhânphẩmphụnữv.v…TạiTrung tâmBảo trợXãhộiTânHiệp,tôiđãthànhlậpBanhộniệmđểhướngdẫnanhchịemnơiđâycáchthứcniệmPhật.Mỗichuyếnviếngthăm,đoànchúngtôiđềutặngxâuchuỗivàmộtvàiquyểnkinh.Tôiđềnghịanh


chịemnơiđâykhithấyaichuẩnbịlìađời,hãyđếnbêncạnhhọtụngmộtbàikinh,giúphọvơibớtphầnnàonỗibấthạnh,mặccảm,uấthậnvìkhôngcóngườithânbêncạnh.Cónhưthế,tâmhọmớibìnhan,sựrađitrởnênnhẹnhàng.

Trongchúngta,aicũngcónỗibấthạnhkhôngmặtnàythìcũngmặtkhác.Vấnđềlàômnỗiđautrongtâmsẽbiếntatrởthànhnạnnhân,dùđólànỗiđaucủa10nămvềtrướchaymớilàcủangàyhômqua.Ngườicốchấp thườngbámvíuvàgiữhoàinỗiđausuốtquãngđờitồntại,khiếnhọkhôngthểcóanvui,hạnhphúc,bìnhanchođếnlúctrúthơithởcuốicùng.Đâylàđiềurấtđángtiếc.

GiámđốcTrungtâmBảotrợNgườigiàTàntậtThạnhLộcchobiết,kểtừkhiđượcnghenhữngbàithuyếtgiảngcủatôivềcácđềtàinhư:vượtquatuổigià,đốidiệnnỗicôđơntuổigià,sốnghạnhphúctrongtuổigiàvàchuyểnhoáthóiquentrongtuổigiàthìcáccụtừ70chođến95tuổisốnghânhoanhơn.Tôikhuyêncáccụsaukhiăncơmxongkhôngnênnằmhoặcngồi,vìnósinhracácbiếnchứngbệnhtật,mànênthựchành“Phạn thực kinh hành”,nghĩalàănxongnênđikinhhành.Nếukhôngtậpluyệnkinhhànhđượccũngphảibáchbộkhoảngnửatiếng.Banđầucóvẻhơikhóvìcáccụphảisửdụnggậyđỡ,nhưngnếucốgắngmộtthờigianthìbệnhtậtđượcđẩylùi.Nhữngaisợđaunhứcmàlườibiếngtậpluyệnthìbệnhtậtngàymộtgiatăng,tuổithọbịrútngắn.

Thôngthường,saukhithuyếtgiảng,tôiđếntừngtrạitặngbiếuquàchonhữngngườigiàvìsứckhỏeyếuphảinằmmộtchỗkhôngđilạiđược.Ngangquachiếcgiườngnọcómộtbáctraikhoảnghơn75tuổi,khimởchiếcmềnra,tôinhìnthấycơchânôngbịteonhỏlại.Tìmhiểunguyênnhân,ôngchobiếtđólàdotainạngiaothông.Ôngmởchiếuvàlấyrachotôixemhaitấmảnhépplasticchụpcơthểôngkhicònlàlựcsĩcáchđâymấymươinăm.


Cơthểto,đẹpvớicơbắpcuồncuộn.Ôngchobiết,mỗingàyôngđềutâmniệmmìnhtừnglàmộtlựcsĩ,nênkhôngcólýdogìphảisốngvônghĩa.Dùhaichânkhôngđilạiđượcnhưngcònhaitayvẫncóthểtậpluyện.Nóixong,ôngmởnútáochotôixemcáccơbắptrênthânthểôngvẫncònvạmvỡ,rắnchắcnhưthờicòntraitrẻ.Lúcnàotrêngươngmặtôngcũngnởnụcườithậttươimát.Đólàtháiđộlạcquangiúptasốngcóhạnhphúc,chodùcácgiácquankhôngtrọnvẹnvàđầyđủ.Mỗichúngtaphảitậpsốngnhưthếtrongmọitìnhhuốngcủacuộcđời.

Đứngtrướcnỗikhổniềmđau,nếubiếttâmniệm:“thế à”thìkhổđausẽkhôngcóchỗđểbámvíu.LàhànhgiảTịnhđộtông,quývịcóthểsửdụngcâu:“A-di-đà Phật”đểthaythếrấthay.Ainóioanta,hãynởnụcườivànói:“A-di-đà Phật”,nỗioantứcthìđượctanbiến.Aiphêbình,chỉtrích,dùtađãgiảithíchnhưnghọvẫnkhôngnghe,hãynói“A-di-đà Phật”.Đâylàcáchgiúpphóngthíchứcchếtâmlý,giốngnhưchữ:“thế à”,nhưng“thế à” nếunóigằnggiọngsẽtrởthànhsựtứctối.Ngượclại,khinói:“A-di-đà Phật”hoặc“Nam mô A-di-đà Phật”lạimangýnghĩa“kính lạy đức Phật Vô Lượng Quang, kính lạy đức Phật Vô Lượng Thọ”.Quanglàtrítuệ,Thọlàsựbềnbỉ,trítuệđượckhaithông,sựbềnbỉđượcmởrộngthìkhôngcólýdogìtaphảichánnản,thấtvọng.

Ngườigặpnghịchcảnh,chướngduyênkhidấnthânlàmcôngtácxãhội,Phậtsựthườngthềthốt:“tôi thề sẽ không làm nữa”,“tôi thề không bước chân đến ngôi chùa đó nữa”,“tôi thề sẽ không gặp người đó nữa”v.v…Đừngdạidộtmàthềthốtnhưvậy,hãynói“A-di-đà Phật”rủbỏhết,chỉcònlạitâmnhẹnhàng,thưtháivàbìnhan.ThựctậpniệmPhậtbuôngbỏnhữngchấptrướctrongcuộcđời,chẳngmayvôthườngđếnlúcnào,tarađitrongsựbìnhanlúcđó.Đólàchấtlượngcủađờisốnghạnhphúc.

Ngày02-05-2008,cơnbãoNa-grítđingangquaMiếnĐiện


đãđểlạicáichếtchohơn140.000ngườivớinỗiđaumấtmátngườithân,cùngnhiềucôngtrìnhxâydựngbịđổnát,gâythiệthại về kinh tế khôngnhỏ.Mười ngày sau, vàongày12- 05-2008(2ngàytrướckhiđạilễPhậtĐảnLHQ2008khaimạc)trậnđộngđấtởtỉnhTứXuyên-TrungQuốclạicướpđimạngsống vàmất tích của trên 80.000 người.Đặt câu hỏi: nhữngngườichết trongthiêntaiđósẽđivềđâu?Câutrả lời là tùy.Bởicáichết thườnglàmngười tasợhãivàkhángcựlạinhưmộtphảnứngtấtyếu,điềuđódẫnđếnsựtiếcnuối.Vìvậy,thânbằngquyếnthuộccủacácnạnnhâncầntổchứclễcầusiêugiúphọđượcsiêuthoát.

PhậtgiáoTíchLan,MiếnĐiện,TrungQuốc,ViệtNamđãlàm lễ cầu siêu tập thểchonhữngngườinày.Với tưcách làTổngthưkýỦybantổchứcquốctế,tôiđãtrìnhvớiủybantổchứcvàchínhphủViệtNamchophéplàmlễcầusiêutậpthểđếnbalần.Lầnthứnhấtvàongàykhaimạcvớimộtphútmặcniệmđểchuyểnnănglượngtừbi,giúpcácnạnnhânbuôngbỏsựchấptrước,tiếcnuối.Lầnthứhaivàochiềungày14/05,doPhậtGiáoMiếnĐiệnthựchiệnngaytạikhánđàicủaTrungtâmHộinghịQuốcgia,vàlầnthứbavàođêm16/05(đêmbếmạc)tạiTrungtâmHộinghịQuốcgia,10.000ngọnnếnđượcthắpsángvàlễcầusiêuđượctruyềnhìnhtrựctiếptrênVTV1,sauđóphátsóngtrênVTV3vàVTV4.Cácđạibiểuđếntừ74quốcgiavàtrên600pháiđoàn,cùngvớichưtônđứctừmọimiềnđấtnướcđãhướngtâmtruyềnnănglượngvôthường,vôngãgiúphươnglinhrủbỏsựchấptrước.Hyvọngrằngtrongsốđósẽcónhữngngườihữuduyênnươngtheonguồntâmlượngsốngđểsiêusinhthoáthóa.Aicốchấp,bámvíu,khôngnghelờicóthểbịvướnglụytrongtiếntrìnhtáisinh.Cầnnhấnmạnhrằngkhôngnhấtthiếtaichếtmộtcáchbấtđắckỳtử,màtheokinhDược Sư gọilàhoạnhtửđềukhôngsiêusinhđược,nhấtlàcáichếtchỉdiễnratrongtíchtắc.Nếutrongtiếntrìnhchếtmànỗi


sợhãikhôngcómặtthìsựrađitươngđốinhẹnhàng.

Aiđãtừngxemquabộphim“Titanic”sẽthấyrõ.Khichiếcthuyềnsắpchìmxuốnglòngbiển,đạodiễnbộphimđãtinhýtạoramộttìnhtiếtkháấntượng.Vịmụcsưtrêntaycầmxâuchuỗi,khuyêncáctínđồtrêntàuhãytinvàoChúa,Chúasẽcứuhọbìnhanvàsựsống.ỒngyêucầumọingườihãyđọckinhThánh.Cáctínđồtrungthànhngườiníutay,kẻnắmlấyvạtáo,ngườinàyníulấyngườikia,nhắmmắtlạimàtậptrungđọctụng.Trongkhiđó,góccậncảnhquaygươngmặtcủavịmụcsưlạiđangméomó,trôngthiểunãovàsợchếtvôcùng.Cuốicùngrồicáichếtcũngdiễnra.Nếuphântíchvềcáichếtthìvịmụcsưđósẽkhóđượcsiêu.Ngượclại,cáctínđồcủaônglạidễsiêuthoáthơn.DobởihọthànhtâmhướngvềChúanêntrạngtháitâmlýđượcthưthái,nhẹnhàng.Ngườisợchếtvàkhángcựcáichếtsẽrađitrongtrạngtháibấnloạntâmthứcnênkhóđượcsiêu.

LỰA CHỌN CÕI ĐI VỀ

Mấuchốtquantrọnglàcầnhuấnluyện, làmchủtâmthứctronglúcsốngthìkhivôthường,tangtócđến,tagiữđượctrạngthái nhất tâmbất loạn hướng vềTây phươngCựcLạc để rađi.Hoặcnếuaithíchtiếptụclàmconngườiởhànhtinhnày,mongmỏimìnhtrởthànhnhàkhoahọc,nhàgiáodục,nhànghệthuật,nhàtừthiệnv.v…thìhãyhướngtâmvềđiềunày.Khiấy,ngườiđólạitiếptụctáisinhởnhữnggiađìnhtươngthíchvềnghiệpcảmđểthựchiệnphậnsựhaymongmỏiđó.Đitheoướcnguyệnthìsựrađicóchỗđểđivề.Cõiđivềcủaconngườilàđitheonghiệphoặctheophátnguyện.

Trongbảnđồ10phápgiới,có6phápgiớithuộccõiphàm,4phápgiớithuộccõithánh.Trong4cõiThánhcóPhật,Bồ-tát,A-la-hán,vàThanhvăn(ThanhvăngồmhailoạiĐộcgiácvàDuyêngiác).Trong6 cõi phàmgồm: thứnhất là chưThiên,nghĩalàconngườingoàihànhtinhcóphướcbáu,tuổithọ,hình


thù,sứckhỏe,vàsựbìnhancaohơnconngườiởcõiTabànày.Thứhailànhân,nghĩalàconngườichúngta,sốngtrongkiếpngười ở hành tinh cõiTa bà này được xem là trung bình vềphướcvànghiệp.

Thứ ba làA-tu-la, được gọi là các vị thần.ỞViệtNam,A-tu-lađượctônthờởĐình,BàđượctônthờởMiếu.VănhóaĐìnhởmiềnBắcgắnliềnvớichùa,Đìnhthườngđượcxâydựngcạnhchùa.Đìnhthờnhữngvịquantướnggiỏicócôngvớiquêhươngxãtắc,cònđượcgọilàThầnHoàngcủađịaphương.Đâylàmộtnghệthuậtnhớơnvàghinhậncôngđứccủanhữngngườicócôngđónggópchoquêhươngxãtắc.

Bàgắnliềnvớisựhộmệnhcủamộtsốkhuvực.KhivôtìnhtanghenóiĐìnhchỗnàyhoặcBàchỗkialinhlắm,nếuđólàmộtsựthậtthìbiếtrằngÔngthầnhayBàthầnđóchưasiêu.Sựtồntạicủahọlàđàyđọaxácthântrongkiếpluântrầnsinhgiới.MaymắnthaynềnvănhoámiềnBắc,ĐềnsátcạnhngôichùanênnhữngvịthầnlinhđócóđiềukiệnnươngvàocửaPhật,ngộđượclývôthường,vôngãmàsiêuthoát.Đồngthời,nócũnglàphươngtiệngiúpchoquýôngkhivàoĐìnhbáiviếngcódịpghésanglễbáiPhật.QuanniệmsailầmtrongdângianchorằngĐìnhdànhchoquýông,chùadànhchoquýbà.Đìnhgắnliềnvớimộtchínhthể,quýôngcócơhộiđếnđểbànluậnchínhtrị,vàsaunhữngcuộcbànluậnlàrượuchè,nhậunhẹtbêbết.

Tráilại,vàochùavớikhungcảnhtrangnghiêm,thanhtịnhthìtưcáchconngườiphảinhântừ,đạođức.Quýôngrấtngạiđếnchùavìkhôngthểnhậunhẹthaybànchuyệnchínhtrị.Thựcra,chùakhôngchỉdànhriêngchoquýbàmàdànhchotấtcảmọigiới,mọithànhphần,vàmọilứatuổi.VănhóachùacóBi,TrívàDũng.Bi tạonên tình thương lớnđểchia sẻkhổđau,mang an vui, hạnh phúc cho cuộc đời.Trí tạo ra con đườngnhậnthứcquan,nhânsinhquanchuẩnxác,sốngtrênnhânquảvàđạođức.Dũngtạonênsựbấtkhuất,kiêncường.Dođó,văn


hóaChùahơnhẳnvănhóaĐình.

Thứtưlàsúcsinh,nhữngailúccònsốngđặtnặngsựhưởngthụdụclạcđếnđộsađọa,tâmđộcác,thútính,hoặctiếcnuốitàisản,saukhichếtnếuhếtphướcphảisinhvàoloàicầmthú,giasúc.Đólàbấthạnhlớnvìloàithúkhôngpháttriểnýthức.Khimang thânphậncủa loàicầm thú,gia súc thìchẳngbiếtđếnkiếpnàomớicóthểđầuthailàmngười.Loàithútrongcácrạpxiếccónănglựcngoạicảmmạnhnênnghe,cảmnhậnđượcngônngữvàthựchànhtheosựhuấnluyệncủaconngười,nhấtlàloàichó,cáheo,khỉ…Vìvậy,nghiệpphàmphucủachúngđượcchuyểnhóa,vàsaukhichếtcóthểđượcgiảinghiệp,táisanhlàmconngườinhanhhơn.Vấnđềquantrọngvẫnlàrũbỏvàkhôngchấptrướcthìmớicóthểsiêuthoát.

Thứnămlàngạquỷ,cảnhgiớingạquỷkhôngnằmởdướilòngđấtmàdângianthườnggọiđólàâmphủ.Trênthựctếkhôngcóâmphủ,chỉcócảnhgiớitrungchuyểnsaucáichếtdovìtiếcnuối,bámvíunênkhôngrađivàtáisinhđượcmàthôi.Hươnglinhcóthểtồntạinơimồmả,bànhươngán,ởbêncạnhhaytrongngôinhàcủata,hoặcnơimàcáichếtđãdiễnra,vàhọcómặtgiữabanngàychứkhôngchỉvàobanđêmmàthôi.Đasốhươnglinhđềurấtcầnsựgiúpđỡcủanhữngngườicònsống.Dođó,takhôngnênsợma,vìmakhôngthểhạiconngười.Malàđốitượngđángthươngdovìoanức,tiếcnuối,hậnthù,khôngbiếtcáchtháogỡnênhọcứlẩnquẩntrongcảnhgiớisinhtửkhôngsiêuthoátđược.Tacầnthựctậplòngtừbihỗtrợchohươnglinhrủbỏthânphậnkhổđauthôngquacáckhoálễcầusiêu.

Thứsáulàđịangục,địangụckhôngcóthật,chỉlàcáchđểrăndạyconngườivềphươngdiệnnhânquả.SosánhhìnhảnhgiữahaicảnhgiớingạquỷvàđịangụcđượcmôtảtrongPhậtGiáosẽ thấyhình thù,vócdángcủahaicảnhgiớinày tươngđốigiốngnhau.Cảnhgiớingạquỷvớiđốngxươngkhô,còn


địangụcvớicảnhxửcáctộinhânbằngnhiềucáchthứcchỉlàsựhìnhdung,môphỏngmàthôi.Thựctế,khôngcóđịangụcthậtmàchỉcóđịangụcởtrầngian.TheokinhĐịa Tạngđịnhnghĩa,địangụclànỗiđauđượctiếpnốikhônggiánđoạn.Haivợchồngsốngmàkhôngtâmđầuýhợp,ngườinàynóimộtcâuthìngườikiađáptrảlại,hơnthuanhautừnglitừngtí,hậnthùchấtchồng,khổđautiếpnốithìđóđượcgọilàđịangụcởtrầngian.Hoặckẻlàmácliêntụctạonỗikhổniềmđauthìxemnhưđangthiếtlậpđịangụcchobảnthân.

TrênthựctếchỉcótámcảnhgiớimàtrongđóThanhvăn,DuyêngiácvàA-la-hánlàbadanhxưngkhácnhaunhưngchỉchungmộttrìnhđộtâmlinh,đólàgiảithoát–tứclàtứquả.BậcThánhchỉcóbagồm:Phật,Bồ-tátvàA-la-hán.A-la-hánđượcgọilàThanhvăn,Duyêngiác,Độcgiác.Bậcphàmgồmnămcảnhgiới:nhân,thiên,A-tu-la,ngạquỷvàsúcsinh.Támcảnhgiới này là hệ vận chuyển trên tâm thức nghiệp hoặc phướccủaconngười.Vìvậy,khichếtconngườiđitheonghiệphoặcphước.TrongnghithứcKinhtụnghàngngày(tổnghợp49bàikinh)dotôibiênsoạntừnăm1994vàđượcấntốngnhiềulần,ởphầnsámcóbài“Quán Tưởng”nhưsau:

Chúngsanhrồiphảibịgià,Khôngaitránhkhỏilúcquacanhtàn.Chúngsanhbệnh tậtphảimang,

Khôngaisốngmãibìnhan,mạnhlành.Chúngsanh,sựchếtsẵndành,

Khôngaitránhkhỏitửsanhđếnkỳ.Chúngsanhphảichịuchia ly,Giãtừtấtcả,rađimộtmình

Mangtheogánhnghiệpbasinh,Theotanhưbóngtheohìnhkhôngbuông.

NayconnươngđấngPhápVươngNiết-bànchứngđắc,cáttườnganvui.


Đây làmột chân lý cần phải ghi nhận.Tiến trình tái sinhchếtđivềđâu lệ thuộcnhiềuvàonghiệp.Nghiệpphướcdẫnđếncảnhgiớitáisinhtốt,hoặcnghiệptộidẫnđếncảnhgiớitáisinhxấu.Tintưởngvàonhânquảsẽcómộtcảnhgiớitáisinhanlành.Điềuquantrọngnhấtphảirũbỏsựchấptrướcmớicóthểrađinhẹnhàng.

CHẾTĐIVỀĐÂU(Chùa Pháp Quang, Queensland, Úc Châu, ngày 28- 05-2006)

Ghi chép: Phương Nhã

CHEÁT ÑI VEÀ ÑAÂU § 27

CHIMƯNGTRUNGTHÀNH

CâuchuyệndângianẤnĐộkểlạicómộtvịvuarấtthíchđisăn.Ôngcómộtconchimưngrấtgiỏi.Mỗikhicưỡingựavàorừngđisăn,chimưnglàconvậtđậuvàđứngtrênvaiông.Làvịvuacủamuôndântrămhọ,đứngtrênhếttấtcảmọithầndân,thếmàchỉcóconchimưngđượcphépđứngtrênvaiông.Điềuđóchothấyvuarấtthươngconchimưngnày.

Saumỗichuyếnđi,vuathườngcóthêmniềmvuilànhữngconmồingonnhờvàotàipháthiệnvàchỉđiểmcủaconchimưng.Mộthôm,như thường lệ saumỗichuyếnsănbắn,đoàntùytùngthườngdânglênchovuamộtloại thứcuốngđểgiảikhát.Thếnhưngngàyhômđó,nhiềuloạithứcuốnghảohạngđượcchuẩnbịsẵnđềukhônglàmvuathỏamãn.Ôngbènyêucầuđoàntùytùngtiếntớimỏmnúicaoởphíatrước,nơiđócónhữnggiọtsươngcònđọnglạivàđangnhễuxuốngtừnggiọt.Vuayêucầungườihầucậnhãyhứnglấynhữnggiọtnướctinhkhiếtnàymangđếnchoông.

Ngườihầucậndùngchiếcbìnhnhỏhứngmộtlúcsauthìđầybènđemdângchovua.Bỗngnhiên,conchimưngđangđứngtrênvaivỗcánhhấtđổbìnhnước.Điềunàyđãlàmvuarấtbựcmình,khóchịunhưngvìthươngnónênvuabỏqua.Ôngyêucầungườihầucậnhãyhứngmộtbìnhkhácchoông.Sauvàimươiphút,bìnhnướcthứhaimớiđượchứngđầy,ngườihầucậnlạiđemđếndângvua;vàmộtlầnnữaconchimưnglạivỗcánhhấttungbìnhnướcđó.Vuakhôngcònbìnhtĩnh,kềmchếđượccơntứcgiậncủamình,ôngdùngtaychụplấychâncủaconchimvàquẳngxuốngđấtthậtmạnh,chimưngbịgãycổvàchếtngaytạichỗ.

Sauđó,vuayêucầuđoàntùytùngdùngkiệuđưaôngtìmlênđầunguồncủagiọtnướcđểhứnglấynhanhhơn.Lúcđó,ôngkhôngthểtinvàomắtmìnhkhinhìnthấycảnhtượngmộtconrắnhổmangđangnằmchếtngaynơiđó.Độctốcủanóđãnhễu


ra,loangtrênnguồnnướcvàđangnhỏxuống.Dovìkhôngnhìnthấynênngườihầucậnđãhailầnhứngnướcnàydângvua.

Tánhlinhcủaconchimưngđãpháthiệntronghaibìnhnướcdângvuađềucóđộctốcủaconrắn,nhưngvìngônngữtruyềnthônggiữaloàingườivàloàivậtkhácnhau,vuakhôngcónănglựcthatâmthôngđểhiểuđượcngônngữbiểuđạtcủaloàivật,nênđãtạoracáichếtoanuổngchochimưng.Conchimtrungthành,biếtnhìnxathấyrộngvàluônđặttánhmạngantoànchochủnhânlêntrênhết.Vuarấtđaubuồnvìhànhđộngsailầmcủamìnhnênđãtổchứclễtangtrọngthểchochimưng.

Những lúc tròchuyện,NgườiẤnĐộ thườngkểchonhaunghevềcâuchuyệnđóvớidụngýnhắcnhởconngườiđừngnêntrungthànhquámức.Bởitrênthựctếcónhữngđiềutuybiếtnhưngđôilúcnóirakhôngcólợichobảnthân,màtráilạicònảnhhưởngđếntínhmạngnhưsựkiệnchimưnglàmộtđiểnhình.TúikhôntrongứngxửnhângianẤnĐộkhuyếntấnconngườiphảibiếttùytừngtìnhhuốngmànói,nếucảmthấyđiềumìnhnóiranhưmộtphátngôn,thôngtinmanglợilạcđếnchongườikhácthìmớinênthểhiện;bằngkhônghãynêngiữyênlặng.Tôixintiếpcậncâuchuyệnkhôngởgócđộtrên,màởgócđộliênhệđếnnộidungchếtđivềđâu.

Vìsựtrungthànhvàtấmlòngthươngkínhvớingườichủ,chimưngđãchết,đólàcáichếttrungkiên.Ởđâycóhaiphảnứngcảmxúcđượcdiễnratrongtìnhhuốngnày:

Thứnhất,nếuchimưnglàloàidễgiậnhờn,vuicảmthìchắcchắnsaucáichếtđểlạitrongnódòngcảmxúcuấthậnrấtlớn.Mặcdùkhôngcómáymócthiếtbịđểđovàcảmnhậnđượcsựuấthậnđóởmứcđộnào,nhưngchắcchắnphảnứngkéotheosausẽlàcátínhnhạycảm,vuibuồnlẫnlộngiốngnhưcáchthứcphảnứngcủaconngười.Trongtìnhhuốngcủanỗiuấthậncóthểtạoraphảnứngtâmlýtiêucựcvềquanniệmvàtháiđộ.Dĩ


nhiên,cáichếtđólàmộtnghĩacửtrungkiên,theotiếntrìnhtáisanh,chimưngcóthểtáisinhlàmlạiconvậthoặcconngườivớinghĩakhícươngtrực,lấyquyềnlợicủacộngđồng,tậpthểvàquốcgiađặtlênhàngđầusovớisựsốngcòncủacánhân.Thôngthường,tínhcáchtâmlýcủamộtnhânvậtkhichàođờicómốiquanhệmậtthiếtvớitínhcáchtâmlýtiềnthâncủanhânvậtđótrongquákhứtheocáchthứctươngđốinhấtđịnh.

Thứhai,mặcdùchimưngnàybịchếtnhưngvìhiểuđượcsứmệnhcủanólàmanglạiniềmvuivàgiátrịhạnhphúcchochủnhân,nêncáichếtđóvẫnlàmchonóhàilòng.Đâylànghĩacửcaothượngmànhữngngườihầucậnchovuakhôngcólinhtínhđểlàmđượcviệcnày.

Sựhàilòngđómanglạigiátrịnhânquảcóýnghĩachotiếntrìnhrađi,khôngđểlạibấtkỳdòngcảmxúchốihậnnàovềhànhđộnghayviệc làm tốt củamình.Theo tâm lýhọcPhậtgiáo, trạng thái và dòng cảmxúchối hận tạo ra nguồnnănglượng,màchứcnăngcủanócóthểtiêudiệt,hủyhoạinhữngnănglựcmangtínhcáchđốilậptrướcđó.Dođóvềbảnchấtđạođức,sựhốihậnchỉlàtrungtính,phảidựavàonộidungmớicóthểxácđịnhtínhcáchtâmlýđólàtíchcựchaytiêucực.

Chẳnghạntrongtìnhhuốngcủachimưng,nếunóhốitiếcvềnghĩacửcaothượngđãlàmchonhàvua-chủnhâncủanóđểphảidẫnđếncáichếtoanuổngnhưthếthìsựhốihậnnàylàmộthànhvi,cảmxúcbấtthiện.Phảnứngtâmlýbấtthiệnnàythểhiệnkhitáisinhtrongtươnglaisẽlàtháiđộbàngquan,thiếutráchnhiệm,sựdấnthânvàhysinhcầnthiếttrướcbấtkỳmộtnghĩacửhaytìnhhuốngcaothượngnào.Khiấy,nósẽlàngườitìnhnguyệnđứngngoàicuộc,bởivìnỗiđautrongquákhứ,vìnghĩacửcaođẹpmàphảidẫnđếncáichếtoanuổngnhưthế.Chínhđiềunàyđãtạothànhphảnứngtrấnan,dèdặtvàphònghộtrướcbấtkỳtìnhhuốngtươngtựnào.Ngượclại,trongtình


huốngnỗiniềmhối tiếcvềmộtviệcxấuđã làm,đóchính lànănglựccủasựhồiđầu.Nếuxétvềbảnchấttâmlýhọc,nólệthuộcnhiềuvàonộidungcủavấnđề.

CHẾTKHÔNGPHẢILÀHẾT

QuanđiểmcủađạoPhậtsaukhiconngườihayloàiđộngvậtnằmxuống,đókhôngphảilàdấuchấmhết,màchỉlàmộtdấuchấmnốikếtlạivớinhữngdấuchấmkháctrênmộtconđườngthẳng.Conđườngđómởradàihayrộng,sớmhaymuộntùythuộcvàobảnchấttâmlý,hànhvicủachínhconngườihayloàiđộngvậttạora.TrongthờiđứcPhật,nhiềucuộcđốithoạidiễnrađượcghinhậnlạitrongkinhTrường Bộvềquanniệmvàbảnchấtcủacáichết,haynóicáchkhácđờisốngsaucáichếtlàgì.

QuanđiểmcủacácnhàduyvậtcổxưaCarvakacủaẤnĐộchorằngsaukhiconngườichết,thânthểtâmvậtlýbaogồmnămyếutố:cấutrúcvậtlý,dòngcảmxúc,ýniệmhóa,nhậnthứcphânbiệt,vàsựvậnhànhcủatâmlinhsẽhoàntoàntrởvềvớicátbụi.Họquanniệmrằngýthứcchỉlàmộtphầncủavậtchất.Họcthuyếtnàyđãđượcchủnghĩaduyvậtthờinaypháthuytốiđanhưmộthệthốngtưtưởngchịuảnhhưởnglớnđốivớicácnướcxãhộichủnghĩa.

ĐứcPhậtđãđưarakhánhiềuminhchứngđểkhẳngđịnhquanniệmchếtlàhết,hoặcmộtsựvật,hiệntượngchấmdứtmàkhôngcóvòngdâytiếptụclàmộtquanniệmsailầm.HọcthuyếtcủaNgàiđượcghichéprõtrongkinh,đặcbiệtlàkinhKim Cangthểhiệnduynhấtvớibốnchữ“bất sanh, bất diệt”.Triếtlýnàychorằngnếumọisựvật,hiệntượngkhôngtừđómàsanhra,nghĩalàkhôngcónguyênnhânkhởiđầuthìtiếntrìnhkéodàicủanósẽkhôngcónguyênnhânkếtthúc.Nóchuyểntừhìnhtháinàysanghìnhtháikháctùytheotínhđiềukiện,môitrường,hoàncảnhvàcộngnghiệpcủaconngười,vũtrụv.v…


Hãythửquansátkhitacầmquảbóngtrêntayvànémnóvàováchtường.Khitiếpxúcvớiváchtường,nghĩalàquảbóngđãrờikhỏibàntay.Trongtìnhhuốngnày,cóngườichorằngquảbóngđãkếtthúc,khôngcònnằmtrongbàntaymìnhnữa.Dướicáinhìnvậtlýcủakhônggianmặtphẳng,điềunàycóthểđúng,dovìkhôngcònnhìnthấyquảbóngnữanêntachorằngnóđãkếtthúc;nhưngnếunhìnởchiềukíchkhônggianđachiềuthìquảbóngđódichuyểntừngayđiểmxuấtphátcủanó,tứclàbàntaycủatađếnváchtườngvớimộtkhoảngcách,vàđếnđâynóvẫnchưahoàntoànlàhết.Chínhsựvachạmcủaquảbóngvàotrongváchtườngđãtạoramộtlựccótácđộngdộingượclại.Đâylàsựphảnhồilầnthứhai,vàđếnđâynóvẫnchưakếtthúc.Khidộingượclại,quảbóngsẽtiếptụclăntrênmặtđất.Cáilănsẽvachạmvàochântườngvànhữngđồvậtkhác,hoặcnósẽđitheotiếntrìnhlăntựnhiênchođếnkhinàolựcđẩykhôngcònnữa,nósẽdừnglại.Cáidừnglạiđếnđâyvẫnchưahết,nótiếptụctạorahệphảnứngtrựctiếphaygiántiếpđốivớicácsựvậtxungquanhnếubêndướilàmặtnước,hoặctạosựchấnđộngchungquanhkéodài.

Bằngcáchthứcnày,khiphântíchlựcphảnhồicủabấtkỳhoạtđộng,haysựsốngcủamộtchủngloàiđềudiễntiếntheocáchbất tậnnhưvậy,không thể truyđến tậnđíchđiểmcuốicùng.Bởivìlựcphảnhồitrongmộtcấutrúcrấtphứchợpvàđadạng.Bằngnhãnquanvậtlýthôngthườngđểnhậnđịnh,đánhgiá,tachorằngnóđãkếtthúc;nhưngvớinhãnquancủanhàkhoahọcvậtlýthìtấtcảmọithứvẫncòntiếptụctácđộngvàdiễntiếndựatrêncấutrúccủanó.Dođó,chếtkhôngphảilàhết.

ViệccácnhàtriếthọcquanniệmchếtlàhếthoặctheoquanniệmcủađứcPhậtcómộtđờisốngsaukhichết,liênhệđếntínhđạođứccủavấnđề.RấtnhiềunhàduyvậtcổxưaẤnĐộkhôngchấpnhậnquanniệmcóđờisau,mặcdùbảnthânđờisốnghiệntạicủahọrấtđạođức,nhưngđiềumàđứcPhậtnhìn thấyvà


muốnlưuýởđâychínhquanniệmsailầmnàysẽmởcửa,tạođiềukiệndẫnkhởi,xúctácchonhữnghànhviconngườiđivàoquỹđạogâybấtlợichobảnthânvàthanhân.Bởikếtcuộccủasựsốngvàcáichếtđềugiốngnhau,nhưvậychẳngaimuốnlàmlànhlánhdữhaynỗlựcdấnthânphụcvụxãhộiđểlàmgì.

Vớiniềmtincómộtkiếpsausẽlàmconngườinghĩđếntínhtráchnhiệmvềđạođứcnhânquảtrongmỗihànhđộng,lờinói,vàviệclàmdùkiếpsaucóthểchẳngcógì.Quanniệmnhưthếvẫntốthơnchocộngđồngvàxãhộitrongđờisốnghiệntạicómặttrêncuộcđời,huốnghồchivềmặtquiluậtvậtlýkhôngcóvậtgìlàmấthẳn.

Kháiniệmbấtsanhbấtdiệtlàkháiniệmtriếthọcvẽratiếntrìnhchạytrôichảycủacácchúngsinh,vớimỗiđiểmlàmộtphầncủasựsống.Sốngvàchếtchậptrùngtrongnhữngđiểmlênvàxuốngcủatiếntrình.Nóicáchkhác,tachếtđitrongtừnggiây, từngphút, từngngàyvà từnggiờđể tái tạo lại sự sốngtrongtừnggiây, từngphút, từngngàyvàtừnggiờvềphươngdiệnsinhhọc,vậtlý.ĐâylàquanniệmcủađạoPhật,vànóhoàntoànphùhợpvớiquanniệmsinhhọcvàvậtlýhọchiệnđại.

Cáichếtvềmặtvậtlýhoặccòngọilàchếtlâmsàngđượcxácđịnhbằngsựngưnghoạtđộngcủanão,kếtthúcnhịpđậpcủatim,cácgiácquanhoàntoànlặngtắt,đâychỉlàmộtphầnđánhgiávềbảnchấtcủacáichếtmàđôilúcnókhôngchuẩnxáchoàntoàntừcáinhìncủađạoPhật.

NGUỒNĐIỆNCỦABÓNGĐÈN

Thỉnh thoảng, ta vẫn được nghe kể lại những câu chuyệnkhótinnhưngcóthậttừnhữngngườimàcuộcsốngcủahọgắnliềnvớinghềgiữxáctrongbệnhviện.Chẳnghạnnhưmộtbệnhnhânđãtắtthởhoàntoàn,timmạchngưnghoạtđộng,thânthểđãlạnhcứng;dovìkhôngcóthânnhânđếnlãnhxácnênthi


thểcủahọđượcđưavàotrongnhàlạnh,tạocơhộichocácsinhviênthínghiệm,thựctậpmổxẻtrongngànhy.Thếnhưngđôilúccónhữngtrườnghợpcácthithểấyđãsốnglạisauba,bốn,hoặcnămngàytrongnhàxác.Trướchiệntượngnàyđãlàmchocácnhàkhoahọchoangmangvôcùng.Lýgiảithếnàovềcáichếtlâmsàngđứngtừgócđộvàtầmnhìncủayhọchiệnđại,khimáungưnghoạtđộngvàtimđãngừngthởtrongvàingày?

TheoquanniệmcủađạoPhật,sựsốngcủangườichếtvàcácloàichúngsinhcóliênhệđếnmộtyếutínhquantrọng,đóchínhlàsựhiệnhữutươngthứccủadòngchảytâmthứcbêntrong,hỗtrợmậtthiếtchosựvậnhànhtheoquiluậtnhânquảcùngvớidòngcảmxúc.Yếutốquantrọngđểnốikết,xácđịnh,kéodàivàtáitạosựsốngđượcsánhvínhưnguồnđiệncủachiếcbóngđèn,bóngđènđượcvínhưthânxáccủaconngười.Đểchochiếcbóngđènphátquangcầncónhiềuđiềukiệnnhưtăng-phô,conchuột,bóngđèn,đườngdâyđiện,nguồnđiệnv.v…chỉcầnmộttrongnhữngđiềukiệnnàybịtrụctrặccóthểdẫnđếnviệcngưngphátquangcủabóngđèn.Trongtìnhthếđó,khôngnênđẳngthứchóavàkếtluậnrằngdòngđiệnđãngưnghoạtđộng,màtrênthựctếnóvẫntiếptụchiệnhữu.Bóngđènkhôngcháycóthểvìtăngphôbịhư,conchuộtbịđứthoặcdobóngbịđenởhaiđầu,tứclàđiệnquangbêntrongkhôngđủlàmchochiếcđèncóthểbậtsáng.Giốngnhưtìnhtrạngchếtlâmsàngkhitim,nãovàmáuđãngưngmàdòngcảmxúchayýthứcvẫntồntạivàtáisinhgắnliềnvớinhữngnỗlực,dovìtháiđộnuốitiếc,khôngmuốnchấpnhậncáichếtđó.Trongmộtvàitìnhhuốngnhưthếsẽdẫnđếnviệckéodàicáichếtvàcuốicùngtáitạolạisựsống.

Nhưvậy,câuhỏiđượcđặtralàtạisaocónhiềungườicũngmuốnníukéo,khôngmuốnchấpnhậncáichếtmặcdùcáichếtđangdiễnra,nhưngsựsốnglạikhôngtiếptụccómặtvớihọlầnthứhai?


TâmlýhọcvànghiệpbáocủađạoPhậtlýgiảirằng,khôngphảiconngườiướcmuốnđiềugìcũngcóthểđạtđược,bởivìnóliênhệđếntínhđiềukiệnđểchoướcmuốnđótrởthànhhiệnthực.Nóicáchkhác,chúngsanhđóvừaquađờivàđượctáitạomạngsốnglần thứhai làbởi trongquákhứhọđãgieo trồngrấtnhiềuhạtgiốngcủasựsống,bảovệsựsốngvàquyềnsốngcủa conngườivà các loài độngvật.Chẳnghạnnhưcácnhàmôitrườnglàmhếtmìnhvớitấtcảtấmlòng,ýthức,bảohộsựsốngchomọingườivàmọiloàichúngsinh.Chínhđiềunàyđãtạoraphướclựcrấtlớn,trongthờiđiểmrađiđộtngộtdẫnđếnsựnuốitiếc,muốnníukéomạngsống.Nhờsựníukéonàyđãtạorachấtxúctácmãnhliệt,dướitácđộngcủanó,thayvìđểchotiếntrìnhtáisinhđượcdiễnrabìnhthường,quảcủanghiệpthiệníchvềđờisốngsẽtrổởđờisau,nhưngbâygiờnótrổquảngay.Tươngtựnhưmộtloạitráicây,nếuđểtựnhiênphảimấtđếnvàingàymớicóthểchín,nhưngvìmưusinh,ngườitadùngkhíđáhoặcmộtloạihóachấtđểdú,thúcđẩyđộchíncủanódiễnrasớmhơnsovớibảnchấttựnhiên.

Trongtìnhhuốngníukéosựsốngmàconngườihaychủngloạinàođókhôngđủchấtxúc tácvàđiềukiệncần thiếtcủaphướclựcsẽdẫnđếntìnhtrạngtồntạidướihìnhthứchồnmabóngvía,nghĩalàphủđịnhvàkhôngmuốnthừanhậncáichếtcủamình.Tiếntrìnhđókéodàihayngắnlệthuộcvàodòngcảmxúccủahươnglinhcóchịubuôngbỏhayníukéo.Cáichếtđượctáisinhlàchuyệnhyhữu,nólàđiểmđểconngườinhậnđịnh,đánhgiá,phảnhồi lạibảnchấtđời sốngcủamình.Cái sốnghoàntoànphụthuộcvàonănglựcnghiệpbáovàhànhvithiệnáccủaconngườiđãtạo.Đứngvềgócđộtâmlýhọcthìsựníukéosaucáichếtrấtnguyhiểm,bởivìtrongchúngsanhcómấyngườiníukéođượcsựsốnglầnthứhai,vàtoànbộnhữngngườikhôngmaymắnđóphảichấpnhậncáichếtchodùhọcốtìnhphủđịnh,điềunàydẫnđếntìnhhuốngtrởthànhngạquỷ.


ThếTônđãkhátinhtếtrongcáchsửdụngngôntừ,nếuchỉdùngngôntừhồnmabóngvíathìchưađủ,màphảidùngthêmtínhtừ“ngạ”.Ngạlàđóikhát,bởivìkhirađihươnglinhkhôngchấpnhận,cứbámvíuvàomộtcáigìđóvàđẳngthứchóanólàcơthểvậtlýcủamình.Chẳnghạnnhưdiảnh,hàicốt,bànthờ,mồmả,nhàtrưngbàyhoặcviệnbảotàngv.v…Cáitôiđẳngthứchóađóvớicấutrúcvậtlýcủathân,dùlàtổnghòagiữacấutrúcvậtlývàbộphậnquantrọngcủatâmlýgồmbốnyếutố:cảmxúc,ýniệmhóa,sựvậnhànhcủatâmvànhậnthứcphânbiệt.

Đẳngthứchóathườngkéotheoquanniệmsailầmdẫnđếnsựnuốitiếc.Dovìnuốitiếc,hươnglinhrấtkhổđaukhinhìnthấycảnhtượngconngườisinhhoạt,hưởngthụvàcảmxúc,khiếnhươnglinhnhưđangsốnglạivớiđờisốngmìnhtừngtrảiquatrongquákhứ.Thếnhưnghươnglinhkhôngthểnàothỏamãnđượcnhữngđiềunày,vìkhôngcòncơ thểvật lýđểăn,khôngcònthânthểđểmặcáoquầnvàtrangsức.Càngbámvíu,nuốitiếcnhiềuchừngnàothìdòngcảmxúctạoranănglựckhổđaulạicàngnhiềuchừngđó.Đốivớiloàingạquỷchưađiđầuthai,họđóivềcảmxúc,vậtthực,đờisốngcùngmọiphươngdiệnhưởngthụkhác.

TẬPTỤCVÀQUANNIỆMTỐNGTÁNG

Người ta cho rằng Ngài Đường Tam Tạng Huyền Trángkhuyênsaukhimộtngườiquađời,trongsuốttámgiờđồnghồ,ngườithânkhôngnênđộngchạmvàothithểcủangườichết.Dĩnhiên,khôngcóbấtkỳmộtdữliệunàotrongkinhtạngPàlilẫnkinhtạngĐạithừacóđềcậpđếnchitiếtnày.Đâyđượctạmgọilàhọcthuyết“thận trọng”vềtiếntrìnhtáisinhgiữachếtvàsốngdongàiđặtra.Họcthuyếtnàycóýnghĩavớimộtsốngườicóphảnứngtiếcnuối,khôngchấpnhậnhoặcphủđịnhcáichết.Họcứníukéomãikhiếndòngcảmxúcnhưmộtthầnthứcluônquansát,canhgiữngàyđêm,khôngmuốnchobấtkỳngườinàođộng


vàocơthểvậtlýcủamình.Bởisựđộngchạmđólàmchohọcóảogiácrằngngườitađangcướp,giết,làmthươngtổnhoặchủyhoạimạngsốngcủamình.Chonênphảnứngkhángcựtrỗidậy,lúcđólòngsâncũngxuấthiện.Tiếntrìnhtáisinhđikèmvớilòngsânsẽlàmchoconngườicóbảntínhnóngnảy,caucó,khóchịu,bựcdọc,vàkhóbìnhtĩnhtrướcnhữngbiếncốcuộcđời.

TổHuyềnTráng đã khuyên đừng nên tin vào năm tháng,ngàygiờ.Ứngdụngcáchthứctámtiếngnhằmtạocơhộichophảnứngcảmxúccủangườiquácốkhôngdiễnratheohướngtiêucực,đồngthờigiúptiếntrìnhtáisinhđượcdiễnraantoàn.Nhưvậy,mộtsốngườiđặtcâuhỏitạisaokhôngphảilàmộttiếng,haitiếng,hoặcbatiếngmàphảilàtámtiếng?

TrongcácquyểnsáchliênhệđếnduythứchọcPhậtgiáo,ngàiHuyềnTrángcóđưarasựkiệnnhưlàmộtminhhọanhưngkhông đưa ra lời giải thích.Có thể suy luận bằng cách thứctươngđối rằng, số 8 trongđạoPhật tượng trưng cho sựkiếttườngvàanlành,số7tượngtrưngchosựtrọnvẹnvàđầyđủ.Ngoàira,cómộtconsốcủanềnvănhóaTrungHoaứngvớisố8đólàsố9.TrongPhậtgiáo,TổHuyềnTrángkhôngsửdụngsố9màlàsố8,nhằmthiếtlậpsựthậntrọngtrong8giờđồnghồ,tạosựantoànvàkiếttườngchongườisốnglẫnkẻchết.bởilẽchỉcótiếntrìnhtáisinhantoànmớicóthểmanghạnhphúcchonhữngngườicònlại.

CósựkhácbiệtkhálớnvềquanniệmhạnhphúcgiữangườiphươngĐông và người phươngTây. Đối với người phươngTây, phục vụ cho người sống là điều kiện thiết yếu dẫn đếnhạnhphúc.Saukhichếtrồi,dùvẫntổchứcđámtanglinhđình,nhưngviệc cúngkiếnđối với họkhôngcònquan trọng.BởivìngườiphươngTâyquanniệm, saucái chếtchỉcóhaiconđường.Nếuđờisốngtínngưỡngtôngiáothuầntínhtheonhữnggìđượcdạytrongkinhthánh,hươnglinhsẽđượcvềbênđức


Chúa, và hưởng nhân đứcChúa.Hoặc con đường thứ hai làhươnglinhphảitáisinhvàohỏangụcđờiđờikiếpkiếpđểchịusựtrừngphạt.Haitiếntrìnhđólàsựlựachọngắnliềnvớibảnchấtniềmtin,ngoàirakhôngcómộthìnhtháitáisinhnàokhác.Dođó,ngườiphươngTâykhôngquantrọngsaucáichết.

Ngượclại,đốivớingườichâuÁ,chămsócchongườichếtlàtạohạnhphúcchonhữngngườicònsống.Tathấycónhữngngườithândùđãrađi80nămhay100nămmàôngbà,hoặcchamẹmìnhđếnngàygiỗvẫncònrơinướcmắt,vẫntảomộ,cúngkiến,cầunguyệnchohươnghồnđượcnhẹnhàngrađi.

Ngàynay,rấtítngườiứngdụngtheotậptụcdongàiHuyềnTrángđềnghị.DovìảnhhưởngcủanềnvănhóaKhổnggiáo,nhấtlàkinhdịchnênngườitathườngtuânthủtheoquytắcnămtháng,ngàygiờliênhệđếntốt,xấuchonhữngngườicònlại.TừcáinhìncủađạoPhật,đâylàmộtquanniệmsailầm.Tạisaoquanniệmsailầmnàylạicótuổithọlâudàiđếnmấyngànnămlịchsử,vàvẫntiếptụckhốngchếnhiềungười,chodùngườiđólàvôthần,khôngtinvềcáichếthaymộtđờisốngsaukhichết?

Lýgiảichođiềunàylàbởinỗisợhãicủaconngườikhiphảiđốidiệnvớicáichết.Làngườitusĩ,tôicócơhộitiếpxúcvớirấtnhiềugiađìnhkhôngcóniềmtin,nhưngđếnlúcphảiđốidiệncáichếtcủangườithân,họlạihoảngsợvàlýgiảirằng,nếukhôngtẩmliệmtheođúngquytắcnămtháng,ngàygiờcóthểdẫnđếnhiệntượngtrùngtang,lytán,tamtaihaycáichếtchochínhbảnthân.Chínhnỗisợhãinàylàcơsởdữliệuđểnuôidưỡngnhữngquanniệmsailầm,làmchonócótuổithọlâudài,điềumàđạoPhậtgọiđólàvôminh.

Ngoàira,nhiềungườicòncótậptụclàmlễtẩytịnhcơthểcủangườichếtđểconcháutronggiađìnhlàmănđượckhấmkhávềsau.Đâycũnglàmộtquanniệmsailầmvềphươngdiệnnhânquả.Concháucólàmănkhấmkháhaykhônglàhoàntoàn


lệthuộcvàođạođứcnhânquảcủachúng.Chamẹchỉtạocộnghưởngvềnghiệp,nócóthểảnhhưởngtrựctiếphaygiántiếp,vềmặtnàyhaymặtkhác,nhiềuhayítchứkhôngthểquyếtđịnhtấtcả.Vìbảnchấtnhânquảcủatừngconngườiquyếtđịnhhạnhphúchaykhổđaucủahọ.

Cónhững tìnhhuống,người chếtkhôngnằm trong tư thếthoảimái,dovìnỗiđauvật lý làmcơ thểhọbịcoquắp lại,đểphóngthíchnỗiđaurabênngoàinhưmộtnhucầu.Khiấy,cácâmcônglàmcôngviệctẩnliệmphảidùngrượuhoặccồnthoavàocơthểchogiãnra,theocáchthếtạosựantườngvànhẹnhàngchongườirađi.Đâyđượcgọilàlễtẩytịnh,vàthựchiệnđiềunàykhôngcónghĩalàđểconcháuđượcsungtúcvềsau,hoặcngượclạibịnghèokhó.Nếulýgiảimộtcáchsailầmthìtìnhhuốngcácchiếnsĩchếtngoàisatrường,chẳngnhữngkhôngnằmởtưthếđẹpmàcònởtưthếđầuchânlộnngược,thếmàgiađìnhnhữngliệtsĩnàyvẫngiàucó.Vậythìphảichăngtưthếchếtcóliênhệđếnhạnhphúchaykhổđau?Dĩnhiênkhông.Tạisaocácchiếnsĩchếttrậntậpthểkhôngcótưthếhoặcmồmảđẹpmàhọvẫnmanglạichogiađìnhnhiềulợilạc?

Chỉcầnsosánhnhư thếđủcho thấyquanniệmvàphongtụctậpquánnămtháng,ngàygiờ,tốtxấu,mayrủihoàntoànkhôngcócơsởvềmặtnhânquả.Thếmàngườitavẫncứtin,vìtinnênhọlýgiảinódướigócđộthàdưthừacònhơnthiếu,dưthìkhôngsaomàthiếulàânhậnsuốtđời.Chínhvìsựanủinàymàcácphongtụctậpquánsailầmvẫntiếptụccóđiềukiệnvàcơsởđểsống.

Năm2004,tôicódịpsangthuyếtgiảngtạibangCalifornia,Mỹ.Saubuổiphápthoạitạimộtngôichùa,sưbàtrụtrìcómờitôicùngvàingườiPhậttửđithamquanvàlàmlễtạimộtnghĩatrangmàsưbàvừamớimua.ĐâylànghĩatrangđầutiêncủaPhậtgiáotạiMỹ,rấtnhiềungườiđãđăngkýmuađấttạiđây.


Hômđó,cómộtngườinóivớisưbànhưsau:

-Thưasưbà,choconđăngkýmộtchỗkếbênđứcBồ-tátĐịaTạng,baonhiêutiềnconcũngsẵnsàng.

Nghethế,tôimớihỏi:

-TạisaocôlạimuốnđăngkýmiếngđấtkềcậnđứcBồ-tátĐịaTạng?

-Thưathầy,ởdướinướcrấtlạnh,xungquanhđócôntrùngvànhiềuloàibòsátsẽcắn,nhưngnếuởcạnhvàcósựbảohộcủađứcBồ-tátĐịaTạng,mìnhsẽđượcantoàn.

Đâylàquanniệmcủarấtnhiềungười.Dovìsợthânthểbịhưthối,mụcnátdướinướcnêncóngườiđãchọnconđườnghỏathiêu.Mộtsốkháclạilýluậnrằngnếuđemhỏathiêusẽbịnóngtộtđộ,chịukhôngnổinênphảichọnconđườngchôncất.Sựlựachọngiữathiêuvàchônđượcgắnliềnvớicáimàhọcholàdòngcảmxúchaythầnthứccủamìnhvẫncònởbêncạnhđểcanhgiữ,vẫntiếptụccảmnhậnđượcsựnónglạnhmàtrênthựctếdòngcảmxúcđóđãbịcắtđứt,chínhquanniệmsailầmnàydẫnđếnnhiềusựlựachọnsailầmkhác.

ChùaGiácNgộcủatôicóthờkhoảng5000lọcốt(5000thithể)đượcthunhỏtrongtừngchiếclọ.NhiềuPhậttửđãnảyrasángkiếnđăngkýgiữchỗ(lọcốt)trướcởchùa,vìtâmlýsợđếnlúcmìnhmấtđisẽkhôngcònchỗ.Khiđượchỏilýdovìsaophảiđăngkýchỗtrướckhiđangcònsốngkhỏemạnhnhưthếnày?Mộtsốngườiđãtrảlờirằnghọthíchởchùađểđượcnghekinhkệmỗingàyvàsớmđượcsiêusinhthoáthóa.

Quanniệmsailầmnàyđãlàmchokhánhiềungườinghĩrằngsaukhichếtthầnthứccủahọsẽđượcgiữlạivớithithểvậtlýđượctồntạidướidạngtrocốt.Nếuquanniệmđókhôngsớmtháogỡthìtiếntrìnhtáisinhsẽlàtrởngạivàáchtắc.Bởingườitađãđẳngthứchóacơthểvậtlýnàylàcáitôi,làsựsốngcủa


mình,nênkhimạngsốngconngườichấmdứt,lẽrathầnthứcphảithoátra,tiếptụctìmmộtmầmsốngmớiđểtáisinh;đằngnàylạichorằngcơthểvậtlýnàylàcủamìnhvĩnhviễn,muốnđặtlọcốtlạiđểthầnthứcđượcnươnggánơichùachiền,nhờthầnlựccủaTamBảogiúpmìnhcóthểrađidễdàng.Dĩnhiên,vềtácdụngbảohộcủaTamBảođốivớihươnghồnlàchuyệncóthật,nhưngnếucứquánniệmvàbuộcthânthểvật lýnàykhôngđượcrờikhỏithầnthức,vàngượclạithầnthứcphảibámvíuvàocơthểvậtlýthìđâysẽlàmộtáchtắc,trởngạitrênconđườngtáisinh.Điểmmàtôimuốnnhấnmạnhlàởđây.

Nóngvàlạnh,đauđớnvàhạnhphúc,dễchịuvàkhóchịutấtcảđềuthuộcvềdòngcảmxúc.Khiconngườiquađờithìdòngcảmxúccũngđãhết,khôngnêncókhuynhhướngđẳngthứchóadòngcảmxúctiếptụctồntạitrongcơthểvậtlýmàcầngiảiphóngnó.Hãythựctậpthoảimáitheocáchthứcsaukhimìnhquađời,ngườithânchôn,thiêuhoặcthậmchílàbỏthâyngoàiđườngkhôngaiquantâm,chămsóc,hươngáncũngkhôngsao.Bởivìcơthểđóchỉlàphươngtiệnđểthầnthứcđượcgávào,giốngnhưkhôngcóbóngđènnàythìthayvàobóngđènkhác,dòngđiệnmớithựcsựlàyếutốquantrọng,đôilúcthaybóngđènmới tạocơhộiđểnăng lựccủadòngđiệnđược thểhiệnmộtcáchtrọnvẹn.QuanniệmnhưthếsẽlàmchongườiPhậttửthựcsựthoảimái,thongdong,tựtạivàkhôngchaođảotrướccáichết,đồngthờitiếntrìnhđógiúpconngườisốngmộtcáchanlành.Điềuquantrọnglàquanniệmthoảimái,tựtạivềcáichếtsẽdẫnđếncuộcsốnganlành,bằngkhông,nótạoranhiềurắcrốikhác.

CHẾTĐIVỀĐÂU

Trongkinh,đứcPhậtđưarahìnhảnhẩndụvềcâynến,nếudùng lửa thắp sáng ngọn nến lên thì từ cái không lửa sẽ trởthànhcólửa.Lửacóthểbịchongchênhnếutadùngtaylắc,


hoặcmộtcơngióthổiquathìánhsángđóbịlậplòe,dotácđộngcủasựvậnchuyểnkhôngkhí.Nếutácđộngnàyquámạnh,lửacóthểbịtắt,vàlúcnàyđiềugìxảyravớingọnlửa?ĐứcPhậtđãđặtracâuhỏiđó.Mộtsốvịtỳkheotrảlời:

-Lửasẽđitheohướngmàsứcgióbịép,vídụnếugióthổiquatừphíabêntaytráithìlửasẽbịtắt.Nhưvậy,lửađitừbêntráisangbênphải,từĐôngsangTâyhoặctừNamsangBắcvàngượclại.

Nhiềuvịtỳkheokhácimlặng.Lúcnày,đứcPhậttrảlời:

-Việctìmkiếmvàđịnhhướngsựrađicủalửalàđiềukhôngcầnthiết.Trongtìnhhuốngnày,nếutachấpnhậnlửacómộthướngđithìphảiquansátlửađónhưthếnào,nótiếptụcchạyrasao.Trongkhingọnlửađãbịtắtmàtalạibànluậnnóđivềhướngnàothìđâylàmộtcâutrảlờikhôngthíchhợp.

VídụnàyđượcThếTônđưarađểnóivềcáichết,vềsựrađicủanhữngvịxuấtgiachânchínhcómộtđờisốngtuhọcvữngchãi,đạtđượcgiátrịanlạcởhiệnđờithìsựgiảđịnhvềtiếntrìnhtáisinhcủangườiđóvềhướngA,B,hoặcClàđiềukhôngthíchhợp.Bởivìcácngàisẽrađitheonguyệnướccủabảnthân.Chếtđivềđâu?Chết-đitheonguyệnước.

LýluậnnàyđãkhônglàmhàilòngnhiềunhànghiêncứuPhật học bởi vì sự súc tích của nó và cách thức giải thíchkhông trọnvẹn, đầyđủvềýnghĩa của sự ra đi.Chắc chắncácnhànghiêncứumuốnđềcậpđếnmệnhđềtriếthọchoặcnhữngphánđoánđềcậpđếncáichếtcủaThếTôn,vàđờisốngcủaNgàisaukhichết.Điềunàykhiếnhọcảmgiáckhôngthỏamãn,nênvẫntiếptụcđặtcâuhỏitươngtự.

ThếTônquayhọtrởvềvớiđờisốngthựctại,hãyđặtcâuhỏivàtìmkiếmgiảiphápchonhữngvấnđềhiệnthựccủađờisốngan lạc, hạnhphúc, giá trị tĩnh tại, thảnh thơi quan trọnghơn


nhiềusovớiviệctìmhiểulửanàysẽđivềhướngnào,vàtrongkinhĐại Bát Niết Bàn,đứcPhậtđãcócâutrảlờilàmthỏamãnnhữngngườitòmò.

Ngàiđưarahìnhảnhẩndụcũnggiốngnhưsựxoaychiếucủamặt trời12 tiếngvàobanngàyvừakết thúc thìbóng tốicũngbắtđầuxuấthiện.TrongthờiđạicủađứcPhật,conngườichưacókiếnthứckhoahọckhônggianvềmặttrời,mặttrănghayđờisốngcủacáchànhtinhkhác.ThếTônchỉđưarahìnhảnhẩndụđơngiảnvềcáichếtvàtáisinhcủacácbậcchứngđạocũngtươngtựnhưvầngmặttrời.Khimànđêmxuấthiệnkhôngcónghĩalàmặttrờibịmấtđi,nóvẫntiếptụcrọisángởmộtnửabênkiatráiđất,nghĩalànóvẫntiếptụctồntạivàpháttriển.Điềuđóchứngtỏcáichếtvàtáisinhcủacácbậcchứngđạođitheonguyệnướccủacácngài,miễnlànơinàocónhânduyên,vàthôngquanhânduyênđó,sựlợilạc,anvuivàhạnhphúccủachúngsanhđượcthiếtlập.

Câutrảlờinàyđãlàmthỏamãncáctiềnđề,địnhđềvàlýgiảicủatriếthọcvềbảnchấtsaukhichếtcủanhữngbậccaoTăng.Thếcònđốivớingườiphàmkẻtụcnhưchúngtathìchếtsẽđivềđâu?Câutrảlờiởđâylệthuộchoàntoànvàotháiđộcủangườirađi.

KHÔNGTIẾCNUỐICÁICHẾT

ĐứcPhậtđềcậpđếnsựrađiítnhiềucómốiliênhệđếndithểconngười,màquantrọngnhấtvẫnlàtrocốt.Nólàcơsởvậtlýquantrọngđểhươnglinhbámvíuvào.Ngàynaycùngvớisựtiếnbộpháttriểncủakhoahọckỹthuật,cókhánhiềuphươngtiệngiúplưugiữlạinhữngkỷniệmtrongquákhứthôngquahìnhảnh,video,cácphươngtiệninternethoặccácviệnbảotàngcóthểnắntạolạihìnhtượngcủamộtnhânvậtnàođó.ChẳnghạnnhưcôngnghệTháiLanthựchiệnviệcnàyrấttinhvi,chỉcầncungcấpchohọmộtthướcphimkhoảngnămphútvềcơ


thểvậtlýcủamộtngườinàođóvớitưthếmàhọđangngồicùngvớimáitócthiệtthìchỉtrongvòngmộtthángsau,họnắntạorahìnhtượngmàđộchínhxáccủanóđạthơn90%.Chỉcầntrảkhoảng15.000USDlàđãcómộthìnhtượnggiốnghệtmìnhrồi,vànhiềungườichorằngđâylàđiềurấthạnhphúc,bởivìnólàkỷniệmvậtcủamình.

ThếnhưngtheotâmlýhọccủađạoPhật,đâylàcảnlựclớncho tiến trình táisanh.Hương linhsẽcócơhộibámvíuvàocơthểvậtlýkhimạngsốngđãchết,cơthểbịhôithối,rãrờitheoquiluậtvậtlýthìcấutrúcdithểmàtađãnắntạorabảnphotocopycủamìnhsẽlàcáirấtđẹp,cũngvìsựnuốitiếcnàymànhiềuhươnglinhkhórađi.Ngoàira,nềnvănhóaphươngTâycònđặtnặngtậptụctrangđiểmchongườichếttrướckhitẩmliệm.Ngườitađánhphấn,tôsontrônggươngmặtthậtđẹp,giốngnhưngườichếtđangtrongtrạngtháingủanlành.Nhiềungười cứ nghĩ rằng làm như thế là thương tưởng, quý trọngngườirađi,màtrênthựctếtìnhhuốngnàysẽlàmchohươnglinhdễbịchấptrướcvàdínhmắcnhiềuhơn.Bởilúccònsốngmìnhkhôngđẹpmàkhichếtmìnhlạiđẹpnhưvậy,khiếnhươnglinhcótâmtrạngtiếcnuối,muốnbámvíuvàohìnhhài,thânthểđókhôngmuốnrađi.Dođó,họtiếptụctồntạidướihìnhthứckhổđaucủangạquỷ.

Trongtrạngtháinuốitiếcxuấthiện,hươnglinhthườngbámvíuvàobấtkỳmộtcấutrúchayhìnhdạngdithểcònlại.Đócóthểlàbứcảnh,giọngnóiđượcghiâm,bànthờtrangnghiêm,mồmả,đềnthờhọtộcv.v…vàxahơnnữalàdicốt,hoặccáctượnglàbảnsaocủahươnglinhđượclàmtinhvivàđẹp.Nhưvậy,điềugìdẫnđếnsựnuốitiếcđó?Trongkinh,đứcPhậtnêurabatìnhhuống:

-Giatài,sựnghiệpkhiếnhươnglinhnuốitiếc,khócóthểbuông.


-Tình yêu giữa vợ và chồng (trường hợp này nguy hiểmnhất)nếutìnhyêuđóbịnguộilạnhthìsẽđượcchuyểnthểthànhtìnhthươnggiữachamẹvàconcái.Nếuhọkhôngcóconcáithìtìnhthươngđólạiđượcchuyểnthểsangmộtdạngkháclàanhemhoặcngườithânvớinhau.Nóichung,bámvàobấtkỳmốidâytìnhcảmnàotrongnhữngtìnhhuốngnhưthếvẫnlàmchosựrađicủahươnglinhgặptrụctrặc.

-Cóquánhiềuchươngtrình,dựán,kếhoạchchưalàmxongnênhọkhôngsẵnsàngchấpnhậncáichết.Sựtứctốitrongtìnhhuốngnàysẽkhiếnhươnglinhrơivàotrạngtháingạquỷ.Dođó,bằngmọigiávàmọiphươngtiện,ngườiPhậttửcầntutập,huấnluyệnchomìnhvàngườithântừbỏtrạngtháinuốitiếcvềcảmxúc,nhậnthứcliênhệđếnnhiềutìnhhuốngkhácnhau,cóthểlàtrựctiếphoặcgiántiếp.

Năm2004,tôiđượcmộtvịthầydẫnđếnthamquannhàtưởngniệmcủadiễnviênđiện ảnhkimca sĩElvisPresley.Nơiđâytrưngbàynhiềukỷvậttronggiaiđoạnmàdanhvọng,sựnghiệpcủaôngđangởđỉnhcao,chẳnghạnnhưquầnáo,mắtkính,đĩaCD,băngnhạcv.v…vàthậmchínơiđâycònbàybáncảnhữngchiếcáocóinhìnhông.Theochúngtôiđượcbiết,mỗinămsốtiền thuđược từviệc tổchứcbánvé thamquan tạinhà tưởngniệmnàylênđếnconsốrấtcao,nghĩalàtuyôngđãchếtnhưngvẫncòntiếptụctạorađồngtiền.Trongtìnhhuốngđó,nếucasĩnàykhônghiểu,cứbámvíuvàosựthànhcông,vinhquang,danhtiếngvànhữngcáingườitađãlàmchomìnhsaukhichếtthìchắcchắnôngsẽbịrơivàotrạngtháingạquỷvềlâudài.

Tương tự như các vị vuaPharao của nền văn hóa kim tựthápAiCậphoặcnhữngngườichếtmấtxáccũngvậy,cơhộitáisinhởhọthậthẩmhiuvôcùng.Bởivìcấutrúcvậtlýđóvẫncònnguyênvẹn,làmchohươnglinhquyếnluyếnkhócóthểrađi.Điềunàykháchoàntoànsovớitìnhhuốngđểlạinhụcthân


củacácvịthiềnsư,chẳnghạnởViệtNamcóthiềnsưVũKhắcMinhvàVũKhắcTrườngởchùaĐậu,dotutậpvàhạnhnguyệnđặcbiệtmàcácngàiđãđểlạixálợitoànthân.Trảiquanhiềuthếkỷkhôngcầnsửdụngđếnhóachất,nghệthuậtướpxáccủaphươngTâyhoặcAiCậpcổđạimàthânthểvẫnkhônghềbịhưthốihayrãmục.TạiTháiLan,haivịHòathượngViệtNamđãcócôngkhaimởđạoPhậtcủaViệtNamsangBangkokkhichếtcũngđểlạinhụcthân.TrungQuốccũngchỉcókhoảngbahoặcbốnnhụcthân.ĐầutiênlànhụcthâncủangàiLụcTổHuệNăng,kếđếnlàtỳkheoniVôTậnTạng-mộtvịđạinicùngthờiLụcTổHuệNăng,vàtrảiquanhiềuthếkỷmãiđếnnăm1963mớitiếptụccónhụcthâncủathiềnsưNguyệtKhê.

Sựkiệnđể lạinhục thâncũng làmộtnguyệnướccủacácngàiđểminhchứngchocáctínđồPhậtgiáo,nhữngngườitìmđếnhoặcchưacóniềmtinvềđạoPhật.Cónhữngđiềukhoahọckhôngthểnàolýgiảiđược,cấutrúcvậtlýcủaconngườilàvôthườngnhưngvẫncóthểgiữlạibằngmộtcáchthứcnàođó,nếunhưngườiđókhichếtgắnliềnvớinguyệnướccủamình.

Trongcuộcsống,tavẫnthườnghaynóitinhthầncủangườiAcònsốngmãitrongtim,hoặcnếulàngườiconcháukếthừagiatàicủamộtgiatộccóchiềusâuvềvănhóa,giáodục,tavẫnthườnghãnhdiện tự nhủ rằng: “tinh thần đóng góp của ông bà tổ tiên vẫn còn sống mãi trong tim chúng ta”thếthìtạisaochúngtalạinóichếtlàhết?Ítnhấtlàgiátrịđónggópvềmặtđạođứcvàcộngđồngxãhộivẫncònđó,chonênkhôngbaogiờlàhếthoặcchấmdứtbằngnhữngdấuchấm,nóchỉlàđiểmdiễnratrêntiếntrìnhcủasanhtửmàthôi.

THUẬTHỖTRỢHƯƠNGLINH

Tronggiaiđoạntừnăm1975đếnnăm1988,tusĩxuấtgiatạiViệtNamgặprấtnhiềukhókhăn.Mỗingày,tăngnichỉđượcphépởchùađến20h30tốilàphảicuốngóirađi.Họphảitìm


mộtgiađìnhPhậttửởgầnchùađểtátúc,vàchờđến3hsánghômsaumớiđượcphépvềchùasinhhoạttrởlại.Đâylàgiaiđoạnkhácamgo,trongsốđócókhoảng1/3tusĩđãrađời,vìđiềukiệngầngũivớithếnhânnhiều,cùngnhữngbiếncốlịchsửtronggiaiđoạnđầykhókhăn.

Thờiđó,ởchùaGiácNgộcứsau20h30tốilàchúngtôiphảiđingủnhờởnhàmộtPhậttử.RấtmaytrongsốđócómộtvịxuấtgiatạichùaGiácNgộ,giađìnhvịnàylạiởgầnchùa,chỉcáchđókhoảng200mét.Nhàcủavịnàygồmcóbatầnglầu.Tầngtrệtlàphòngkhám,vìchủnhâncủagiađìnhnàylàmộtbácsĩ,tầngthứhaidànhchođờisốnggiađình,tầngthứbavànócnhàcủatầngbadànhchoquýthầy.Gầnmườivịthầycùngởchungmộttầngmàbềngangchỉcó3,5mvàbềdài8mlàquáchậthẹp.Cácvịtrẻđànhphảileolênngủtrênnóccủatầngnhà.Nhàvệsinhcủangôinhàlạinằmdướitầngtrệt,cáctầnglầucònlạiđềukhôngcónhàvệsinh.

Mộttốinọ,vìcónhucầuđivệsinh,tôiđànhphảiđixuốngdướinhà.Tronglúcđangxuốngcầuthang,tôinhìnthấyhìnhảnhmộtôngTâyđangđội nónđứngngay thang lầu.Tôi cứtưởngdovìbuồnngủquánênmìnhbịảogiác.Sánghômsau,khi tâmsựvới cácvị thầykhácmớibiết rằngcácvị nàyvàngườichủnhàcũngnhìnthấytươngtựnhưtôi.

Tìmhiểukỹ,tôiđượcbiếtôngTâynàytrướcđâytừnglàchủnhâncủangôinhà.Ôngđãbịmộttêncướpđộtnhậpvàonhàbắnchếtvà lấyhếtcủacải, tàisản.DùlàmộtngườiphươngTâychịuảnhhưởngdướinềnvănhóaCơĐốcgiáohoặcTinLànhsẽkhôngtincóđờisốngsaukhichết,ngoàihaihìnhtháihưởngnhânđứcChúahaybịhỏangụcđờiđời.Thếnhưngcáichếtđócóthểđểlạichoôngsựnuốitiếcvềgiatàisựnghiệp,khiếnôngcứmuốnbámvíumãinơiđó,khôngmuốnrađi.Dovìđượchuấnluyệntừnhỏnêncáctusĩluôncảmthông,không


sợhãimàtráilạirấtthươnghươnglinh.Bởisựcómặtcủahọlàmộtđiềmbáo,họrấtcầnsựgiúpđỡcủata.Vìvậy,chúngtôiđãtổchứclễcầusiêugiúpchohươnglinhnàyđượcsiêusinhthoáthóa.TừđótrởđikhôngaicònnhìnthấyôngTâynàynữa.

CóthểngônngữtrongtiếngAnhcủaôngTâyvàtiếngViệtcủacácthầycósựkhácnhau,nhưngvềdòngcảmxúcvàsựgiaothoatâmtưởngcủaconngườivàhươnglinhvẫncóthểdiễnramộtcáchtrựctiếp.Vìvậymàtacầnnhờđếnquýthầyhoặcquýsưcôlàmlễcầusiêulàthế.Bởinănglựctutậpvàsựhuấnluyệntừnhỏkhiếnngườixuấtgiadễdàngthiếtlậpđượcchánhniệm,chánhđịnh,vàsựgiaothoaảnhhưởngvớihươnglinhvẫncóthểdiễnratheomộttầnsốtâmthức.Hươnglinhmặcdùkhônghiểuđượcngônngữcủalờikinhtiếngkệ,nhưngthôngđiệpmànhữngvịxuấtgia,ngườihộniệmhaythậmchílàngườiPhậttửtruyềnđạtlạitrongkhóalễcầusiêusẽgiúphọcảmnhậnđượcđâylànănglựchộvệgiúpmìnhnhẹnhàngrađi,siêusinhthoáthóa.

Bấtkỳmộtsựbámvíunàovềmặtcảmxúcđềucóthểlàtrởlực,làsợidâyxíchghìchặthươnglinhlại.Vớingườibịchếtoanứchaytựtử,cầnlàmlễcầusiêungaytạiđịađiểmmàcáichếtxảyra,vìnơiđóhươnglinhthườngxuyênvề.TheoquanđiểmcủađạoPhật,đừngnênthiếtlậpbànthờhoànhtrángtạinhà,đừngnênmởcửamảrướcôngbàtổtiênvềnhà,vìnhữngđiềunàyhoàntoànkhôngphùhợpvàkhôngantoànvớiđạolýtáisinh.KhiquývịPhậttửyêucầucácthầyhoặccácsưcôlàmlễmởcửamả,cácchùavẫnthựchiệnviệcđónhưnghoàntoànvônghĩa.BởibảnchấtcủakhóakinhvàcầunguyệncủaPhậtgiáolàmongchohươnglinhđượcsiêusinhthoáthóa,chứkhôngmongchohươnglinhtrởvềnhà.Vìtrởvềnhà,hươnglinhsẽ tồn tạidướidạng thứcngạquỷ,chẳng lẽchúng ta lạimongmuốnôngbà,tổtiên,ngườithân,ngườithươngcủamìnhtrởthànhngạquỷcảhaysao.Vàongày30tếtcũngthế,người


Phậttửđừngnêncầuôngbàtổtiênvềdùngcơm,đóntếtsumhọpvớigiađình.Tachỉnênđứngtrướcbànhươngáncủaôngbàđểtưởngniệmcônglaođónggópcủaôngbàdànhchogiatộc,chứđừngmongôngbàtrởvề.

ỞViệtNam,PhậtgiáothườngkhuyếnkhíchngườiPhậttửnêntổchứclễcúnggiỗ,cúngthấtkhôngởnhàmàlàởchùa.Saukhilàmlễthổtiêuhoặcthổtángthìnênthỉnhrướchươnglinhvềchùangay.Bởinếuhươnglinhđóchưarađiđược,màvềnhàthìdòngcảmxúccứbịghìchặtvớinhữngkỷniệmđẹp.Chẳnghạnnhưcáibànlàmviệclànơitạochohươnglinhcáidanhvọng,thànhcông,hoặcchiếcgiườnglàkỷniệmđẹpcủađôivợchồngđãtạorachấtliệuhạnhphúc,tấtcảnhữngđồvậtđóđềucóthểlàcơsởđểhươnglinhchấptrước,bámvíuvào.Dođó,tađừngnêntạocơhộichohươnglinhtrởvềnhà,nếucóchănglàtrởvềchùa,vànêncúngthất,cúnggiỗ,làmlễcầusiêungaytạichùa.Trongtrườnghợphươnglinhđóchưarađiđượcthìcũngchỉquanhquẩntrongkhuônviênngôichùa,cùngvớisựhỗtrợcủalờikinhtiếngkệ,sựgiaothoatâmlinhcủachưPhật,Bồ-tátvànhữngngườiđồngtusẽgiúphươnglinhđượcsiêusinh.Đâylàmộtthuậthỗtrợgiúpkẻcònlẫnngườimấtđềulợilạcvàanvui.Nhưvậy,câuhỏiđượcđặtratrongtìnhhuốnghươnglinhkhôngrơivàotrạngtháibámvíuvềcơthểvậtlý,giatài,sựnghiệp,tìnhyêuv.v…vậythìchếtđivềđâu?

CHẾTTÁISINHTHEONGHIỆP

NgàiNaTiêntỳkheođãđưaramộtvídụrấtsâusắcvềhìnhảnhcáicây.Chodùcâycóđứngthẳngcáchmấyvẫncònđộnghiêngnhấtđịnhcủanó.Chẳnghạnnhưcâydầu,câycau,câydừa,hãythửlấychiếccưabằngmáyhaybằngtaycưanó,chắcchắnsẽthấyđộthẳngcủacáicâybịngã.Nhưvậynóngãvềhướngnào?Chắcchắnnósẽngãvềphíanóđangbịnghiêng.Mộtcáicâychodùcóđứngsừngsững,nhưngchỉcầnmộtcơn


gióthổiquatheođộnghiêngthìtựđộngnósẽngảqua.Nếuđộnghiêngcủacâykhoảng100 trởlênthìsựngãsẽdiễnratrướckhicáicâybịcưađứt,lớpvỏbênngoàisẽbịgãyđổtứckhắc.

Cùngcáchtươngtự,dòngchảycủanghiệpđượcthểhiệnquanghềnghiệp,chứctướccủaconngười,nhữnggìđượclặpđilặplạisẽtrởthànhquántínhcủahànhvi.Chínhquántínhđẩytiếntrìnhtáisinhcủaconngườitheomộtquỹđạo,màđôilúcngườiquácốhayngườichuẩnbịrađikhôngcósựlựachọn.Họphảiđitrênconđườngtheosứcđẩycủanghiệp,vàsứcđẩynàytạorasựthiênsaivạnbiệtcủasinhgiớivớinhữngyếutốbẩmsinhnhưcátính,vănhóa,phongtụctậpquánkhácnhau.Chẳngphảingẫunhiênmàconngườicóvàduytrìđượcphongtụctậpquánkhácnhau,màbởivìtrongtiếntrìnhtáisinh,tấtcảthóiquencủavănhóa,phongtụctậpquán,ứngxửđượctíchtụlạidướidạngthứcnănglựccủanghiệp.Nănglựcnghiệpthúcđẩyconngườitừlúcmớibắtđầuhìnhthànhmầmsốngmớitrongbàothaingườimẹ.

TrongkinhVu Lan,đứcPhậtđềcậpđếnsựtươngtácgiữabàothaicủađứaconvàcátínhcủangườimẹ.Nếulàđứaconngỗnghịch,biểuđạtbìnhthườngvậtlýkhisanhrasẽđạpquấylungtung,làmđauđớnngườimẹ;hoặcthayvìchuiđầuratrướcthìnólạiđưahaibànchânratrước.Đâylàmộtbiểuhiệnvậtlý,nếunhưquátrìnhgiáodụccủangườiđókhôngtốt,họsẽcókhuynhhướngđitheoquántínhnghiệpđãgieotrồng,màđôilúckhôngcưỡnglạinổi.Cátínhđượcđínhkèmkhiconngườicómặtdướihình thức làmộtphôi thai.Đó là lýdo tại saocónhữnghiệntượngthiêntài,thầnđồng,ngườicónăngkhiếu,sởtrườngriêngvềmộtlĩnhvựcnàođóchẳngphảivôcớ,chẳngphảidoThượngđếnắntạo,màdonghiệpđãquiđịnhrõđiềunày.

TôicódịpxembộphimKunduncủaHollywoodmôtảvềcuộcđờicủađứcĐạt-lai-lạt-ma.Bộphimđóvớiphầnđầukhá


hấpdẫn,đềcậpđếnsựtruytìmhậuthâncủađứcĐạt-lai-lạt-mathứ14,tứclàđứcĐạt-lai-lạt-mahiệntại.NgàiĐạt-lai-lạt-mathứ13dichúclạirằngngàisẽtáisinhvàovùngHeysatứclàvùngbiênđịacủaTâyTạng,trongmộtgiađìnhthuầntínhvềPhậtphápvớimộtsốyếutínhnhấtđịnhđượcngàimôtảtrongdichúc.

Khoảng6nămsaukhingàinằmxuống,cácnhàsưbắtđầuđitìmhậuthâncủangàilầntheonhữnggìđượcdichúclại.Đếnngôilàngnọ,đoàntìmkiếmrấtấntượngkhinhìnthấytừxacómộtcậubéđangchơiđùavớicáccậubékháctronglàng.Cậubénàycógươngmặtrấtdễthương,hiềnlànhvàchấtliệutừbi.Lúcấy,nhữngđứabétronglàngđangchơitròbắtdếcắnnhau,chúngrấtvuisướng,nôđùakhinhìnthấyconnàycắnthắngconkhác.TronglúcchúngđanghânhoanvỗtaythìKundunđãcóphảnứnghoàntoànkhácbiệt,Kundunnhảyvàotáchđámtrẻđangchơi làmhaiphía.ChínhKundundùngbàn tay táchhaicondếra,vàbắtmộtconđithậtxarồibỏxuống,đểchúngkhôngcóđiềukiệncắnnhaunữa.Kundunkhôngchophépbọntrẻtạoniềmvuivànụcườitrênnỗiđaucủaloàivật,đâychínhlàchấtliệucủalòngtừbi.

Mộtđứabéchỉmớisáutuổiđầu,chưacóđượcsựgiáodụcvềhòabình,sựtươngnhượngthìlàmsaolạicóchấtliệutừbinếuđâykhôngphải làhậu thâncủađứcĐạt-lai-lạt-ma-mộtvịmàtrongtruyềnthốngTâyTạngđượcmệnhdanhlàvịPhậtsống,làhóathâncủađứcBồ-tátQuánThếÂmtượngtrưngcholòngđạitừđạibi.Chấtliệuđóvẫncòngiữlạitrongtiềnthân,hậuthâncómốiliênhệmậtthiếtvớinhauthôngquacátính,phẩmchất,lýtưởnghoặcthóiquen.ThếnhưngbấynhiêuđóvẫnchưađủđểxácđịnhđâylàhậuthâncủađứcĐạt-lai-lạt-ma,ngườitaphảitrảiquathêmnhiềucuộcthửnghiệmkhác.

VịĐạt-lai-lạt-mathứ13cóthóiquensửdụngcặpkínhcận


xấuvàcũ.Ngườitachothửnghiệmbằngcáchtrưngbàybêncạnhchiếckínhcậncũkỹđócùngnhiềucặpkínhkhácrấtđẹp,sangtrọngvàhấpdẫnvớinhiềumàusắcsặcsỡ.Vìtâmlýtrẻthơthườngthíchnhữngđồvậtđẹpvàmàusắcbắtmắt.Trongrấtnhiềucặpkínhnhưthế,cậubéKundunlàngườichọnngaycặpkínhmàđứcĐạt-lai-lạt-mathứ13từngsửdụng.Tuychiếckínhđókhôngđẹpnhưnglàkỷvậtgắnbótrongsuốtthờigiandài,vàchỉcóchủnhâncủanómớicảmgiácđượcsựthânthương,gầngũihơnlànhữngngườikhác.ĐâychínhlàyếutốthứhaiđểxácđịnhhậuthâncủađứcĐạt-lai-lạt-ma.Sauđó,ngườitatiếptụclàmcuộcthửnghiệmkhác.

TheotruyềnthốngTâyTạng,đứcĐạt-lai-lạt-maluônngồigiữatrongtấtcảcáckhóalễ,vìngàivừalàvịlãnhtụtinhthầnvừalàvịlãnhtụquốcgia.Hìnhảnhmộtvịvua-triếtgiacủanềnvănhóaHyLạpđượcthểhiệntrọnvẹntronghìnhảnhcủađứcĐạt-lai-lạt-ma.Bởivìthiếutriếtlýthìcuộcđờivàsựcaitrịcủanhàvuasẽdẫnđếnnỗikhổniềmđauchomuôndân.Hoặcnếuđơnthuầnchỉlànhàtriếtgiathìhọcthuyếtvàsựđónggópcũngchỉlàvôích,vìchẳngaiđemraứngdụng.Chínhvìthế,tronghìnhảnhcủanhàvuaphảicóyếutốcủatriếtgiavàngượclại.ĐứcĐạt-lai-lạt-mađãthểhiệnsựhóathânhaihìnhảnhnàylàmmộtthôngquacấutrúctôngiáo,chínhtrịvàxãhộiTâyTạng.

TrướckhiyêucầuchamẹchoKundunđượctrởvềtuviệnđểlàmlễphụchồichứcvị thìbữacơmtiếpđãicủagiađìnhđượcdiễnra.TheophongtụctậpquánTâyTạng,tronggiađìnhngườichồnglàchủnhân,ngườivợbịlệthuộcnhưmộtsởhữutàisản,vàconcáilàhoatráicủasựsởhữutàisảnđó.Trongbàncơmngàyhômấy,ngườichồngngồichínhgiữa,ngườivợngồimộtbênvànhữngđứaconngồimộtbên.Vịtríchínhgiữađóchỉdànhchongườichồngvàngườicha.

TronglúcngườichađirửatayđểchuẩnbịbữaănthìKundun


bướcđếnngồivàongaychiếcghếgiữacủacha.Thấythế,ngườichavộinói:“Đây là chỗ của ba, con phải ngồi ở bên đây nè”, vàông ẵmKundunsangngồighếbêncạnh.ThếnhưngKundunlạivùngvằngnói:“không, chỗ này là của con… chỗ này là của con…”

ĐốivớinềnvănhóakháckhôngphảilàPhậtgiáo,trongtìnhhuốngnàycóthểngườichasẽkhôngvui.Tạisaođứaconlạidámvôlễgiànhchỗngồicủamìnhnhưthế?TrongsuốtcuộcđờicủaĐứcĐạt-lai-lạt-matừtrẻđếngià,vàliêntụctrong14đờingàiluônngồiởvịtríchínhgiữa,khôngngồiởvịtríbêncạnh.Dĩnhiên,đâykhôngphảilàtínhcáchthểhiệncáibảnngã,màđểgiúpchongườikhácnhậndạngramìnhlàhậuthân.Bảnngãđượcthểhiệnthôngquasựgiànhgiựtnhưngởđâylàsựgánhvác,ngàivẫnmuốnbộclộrõcáigốccủamình.

Tiếptục,lạimộtthửnghiệmkhác,lầnnàylàcâygậycủavịtiềnthântừngsửdụng.Nhiềucâygậyđượclàmgiốnghệtcâygậyđó,vàmộtlầnnữaKundunlàngườichọnđúngcâygậymàĐứcĐạt-lai-lạt-mathứ13đãdùng.

CáchthứctìmhậuthântheotruyềnthốngtáisinhcủaTâyTạng thường được diễn ra như thế, thông qua di chúc cùngnhữngbiểuđạtchothấycátínhcủangườihậuthânvàtiềnthâncócấutrúctươngđồngvớinhauvềmặtbảnchất.Vìbảnchấtcủanghiệpkhôngthayđổi,giữađờicuốicùngvàđờimớitáisinhcómặt,vấnđềcònlạicủasựthayđổilàtheotiếntrìnhlớnlênliênhệđếngiáodục,phongtụctậpquán,môitrường,hoàncảnhvàđốitượnggiaotếcủangườiđó.Cònlúcmớibắtđầu,mộtđứabéchưađủsứcđểtựthayđổichínhnó,lúcnàycấutrúcquántínhvềnghiệpđượcthểhiệnmộtcáchrõrệt.

ĐỊNHHƯỚNGNGHIỆPTÍCHCỰC

ThếTôntừngnói,đứacontrongbụnglàmthayđổicảtính


tìnhngườimẹ.Bàmẹđótrướcđâycóthểkhôngthèmmónnày,mónnọnhưngbâygiờlạithèm.Đâylàchuyệnbìnhthườngvìđiềunàycầnchocấutrúcpháttriểncủathainhi.Tuynhiên,cónhữngcáithèmkhôngđángthèmlàdoảnhhưởngbởicátínhcủađứacontrongbụngnhưtrườnghợpcủahoànghậuMa-dalàmộtđiểnhình.Bàthèmlàmnhântừ,đạođức,vàtừthiệnxãhộigấpnhiềulầnsovớitrướcđây.BởihạtgiốngcủangàiTất-đạt-đalàhạtgiốngtừbi,tuệgiácvàtìnhthương.Chínhyếutínhnàyđãtácđộnglàmchobàothaiđượcthayđổiởmứcđộtíchcực,lúnmạnhhơnvềnhữngđứctínhtốtmàbàđangcósẵn.

Khoahọcngàynaychỉđềcậpmộtchiềutrongsuốtthờigianthainghén,ngườimẹphảikiêngcữtrongviệcănuốngtiêuthụđểkhônglàmảnhhưởngđếnthểtrívàthểchấtcủađứacon.Bởivìthựcphẩmđộctốcóthểlàmbiếndạngtrithức,cấutrúcnãobộhoặccơthểvậtlýcủađứacon.Tuynhiên,theođứcPhật,nhữngđiềukểtrênvẫnchưađủ,cầnlàmsaođểthayđổivềmặttínhtìnhthậtnhiều.Mộtngườibìnhthườngcóthểnóng,giận,íchkỷ, hẹphòinhưng suốt thờikỳ thai nghénkhôngnênđểnhữngtâmlýtiêucựcđóxuấthiện.Ngườimẹấyphảiluôncóniềmvui,hoanhỷ,hỷxả,baodung,thathứ,dấnthân,tíchcựcthìđứaconsinhracũngsẽcónhữngchấtliệuđó;nótácđộngtrựctiếpthôngquacáinhaocủangườimẹ.

Yếu tính của nghiệp được di chuyển và chuyển thể trongsuốtquátrình9tháng10ngàybịtácđộngbởinănglựctíchcựcmớicủangườimẹcóýthức.Điềunàytạoracátínhmớihaysựchuyểnhướngtíchcựchơn.Chínhvìvậy,trongsuốtthờigianthainghén,ngườiPhậttửcóthểhỗtrợvàsanhrađứaconđượctạmgọi là theoýmuốnvềphươngdiện chứcnghiệp,hướngnghiệpchonó.Vềphươngdiệncátính,cũngcóthểthựchiệnđượcviệcnày.

Trongtậptụcthôinôi-mộtphongtụcdângianrấtgầnvới


đạoPhật,chamẹtronggiađìnhcầnbàyranhiềuvậtdụngkhácnhau,mỗivậtdụngtượngtrưngchomộtngànhnghềđểconemcóthểchọnlựa.Ngàynay,nhiềunơiđãđisaivớitậptụcnày,biếnnóthànhmộtdịphộihèđểngườithânngồilạivớinhauănmừng,nhậunhẹt,màlẽraýnghĩacủanólàđểchămsóc,địnhhướngnghềnghiệptươnglaichođứacon.Chẳngphảivôcớmàcótrẻthìchọncondao,câyviết,xehơiv.v…mỗiđồvậtđềuliênhệđếncátínhcủađứabétheodòngchảycủanghiệp,vànóđượclặpđilặplạisuốtquãngthờigiancómặttrongcuộcđời.Cáigìtừnggắnbónhiềuthìchắcchắnchúngsẽchọncáiđónhưlàmộtkhuynhhướng.Khipháthiệnrađiềunày,cácbậcchamẹcầnchămsóc,vỗvề,huấnluyệnthậtkỹthìđứaconmớithànhtựuđiềutíchcựctrongcuộcđời.

Cầnxácđịnhrõsaukhiquađời,conngườisẽđitheohướngcủanghiệp.Nghiệpđượclặpđi lặplạinhiềulầnsẽ trởthànhcáinghề.Chẳnghạncóngườithíchlàmnghềnhàgiáovìnhậnthấynómanglạihạnhphúcchohọ.Nghiệplàmchoconngườicócảmgiácnólàmộtphầnsựsốngcủamình,nếutáchrờinóthìhạnhphúcvàsựsốngnhưthểbịmấtđi,nênngườitakhôngmuốnmấtnó,đólànghềnghiệptốt.

Đốivớinghềtiêucựccũngtạoracơnnghiệnbámvíu,ghìchặt,làmconngườikhôngvùngvẫynổi,nhìnthấynănglựccủanghiệpđangsiếtchặt,hòaquyệnvàobảnchấtcuộcsống,tacầnhếtsứcthậntrọngtrongsựlựachọnchomìnhmộthướngđi.Bởivìnghiệptạorahạnhphúcvàkhổđau,tấtcảđềunằmởsựđịnhhướngcủamộtconđường.

NGHIỆPCẢMTƯƠNGỨNGTRONGTÁISINH

Tạisaocótìnhtrạngchếtdosẩythai,chếtdopháthaihoặcchếtdosinhnon?ĐạoPhậtlýgiảirằngbởivìchưacósựtươngứngnghiệpgiữasựtáisinhcủahươnglinhvừarađivớichamẹtươnglaicủangườiđó.Chonênđivềđâulàlệthuộcvàosự


tươngứngcủanghiệp.

TạisaongườiViệtNamdavàng,mũitẹt,thấpbé,nhưnglạicótinhthầnbấtkhuất,phấnđấu,nỗlực,chămchỉ,tháovác?Bởivìnhữngngườiđóđãtạoracùngmộtcộngnghiệp,chínhcộngnghiệpnàylàmchonhữngngườicùngmẫusốchungcủahànhviđượcsanhratrongmộtmôitrườngđểcùnghưởngvàsốngtronghoàncảnhđómàkhôngcósựlựachọnnàokhác.Chonênsựhuấnluyệnhànhvisẽquyếtđịnhchotiếntrìnhtáisanh.

Tìnhtrạngchếtnondiễnradobởicộnghưởngvềmẫusốchungcủanghiệpgiữahươnglinhquađờivàtáisinhtronghìnhtháimới với chamẹ của chúngbị khácnhau.Vì vậy, chúngđànhphảirútluiđểtìmchomìnhmộtchỗthíchhợpmớitheoquyluậttựnhiêncủanhânquả.TrongkinhTrung Bộ,đứcPhậttừngnóicóbayếutốđểhìnhthànhnênmộtmầmsống:

-Tinhchatrứngmẹ.

-Chavàmẹphảicóquanhệtínhdụctrongthờikỳcóthểthụthai.

-Sựcómặt củanghiệp cảm tươngứngquahình thái củanănglựcnghiệptáisinhhaythứctáisinhthìmầmsốngđómớibắtđầuđượcthừanhậnlàcósựsốngthựcsự.Đâylàyếu tốhoàntoànvượtlêntrênkhoahọc.

Vậylàmthếnàođểhươnglinhtìmđượcnghiệpcảmtươngứngđểlạicócơhộitáisinhngaykhivừamớimất?Điềunàythậtkhóvôcùng,bởivìgiađìnhsaunàymàhươnglinhsẽlàmconvàđôivợchồnglàmchamẹchưachắcđãcóquanhệgiớitínhtronglúchươnglinhnàyvừamớirađidotainạnhoặcchếtbấtđắckỳtửv.v…Ngoàira,dobởicáchươnglinhnàykhôngcósựtiếcnuốivềcảmxúc,khôngbámvíunênsựrađicủahọchỉdiễnratrongtíchtắc.Vìvậy,theoquiluậttựnhiên,họđànhphảibámvàobấtkỳcáigìđangcóđiềukiệnđểchomầmsống


đượcdiễnra.Đểrồisauđónghiệpkhôngtươngứng,phảidẫnđếntìnhtrạngchếtnon,sẩythaihaypháthaicủangườimẹ.

Cáchđâyhaitháng,tôicónhậnđượcmộtcúđiệnthoạitừNamÚcgọivềtừmộtcặpvợchồngtrẻkhócsướtmướtvớitâmtrạngkhổđau,tựhànhhạvàtráchmócbảnthânmình.Đôivợchồngnàyvừamớisinhđượcmộtđứaconkhoảnghai thángtuổi.Vìmuốnđi làmsớmnênhọgởiconchongườivúnuôichămnom.Mộthôm,bấthạnhđãxảyrakhiđứabébịténgãnằmsấptrênmặtđất.Dovìcònquánhỏ,chưađủsứcđểcựaquậynênmũicủanóđãtiếpxúcvớimặtđất,vàchỉvàiphútsauthìđứabéđãchết.Nỗikhổđaubịmấtconlàmchođôivợchồngnàycảmthấyrayrứt,tựdằnvặtmình,nghĩrằngdovìmuốnđilàmsớmnênchínhmìnhlàtácgiảgâycáichếtchođứacon.

Tôiđãanủi,phântíchchođôivợchồngnàythấyrằngsốngvàchếtkhôngdosựlựachọncủachúngtamàlàsựlựachọncủanghiệp.Trongtìnhhuốngnày,nghiệpdẫndắtđi,cóthểdosựbấtcẩncủangườivúnuôilàchấtxúctácđểchođứabéđókhôngtìmđượcnghiệpcảmtươngứngtronggiađìnhđónữa,nênnóphảithoátrađểđitìmmộtmầmsốngmớiởnơikhác.Cầnphảitâmniệmnhưthếđểvơibớtphầnnàosựhànhhạbảnthân.Tacóbuồnkhổhaytráchmóccũngkhônglàmngườichếtcóthểsốnglại.Cầnbiếnnỗiđauthànhhạnhphúc,tứclàlàmthếnàogiúpchohươnglinhđóđượcsiêuthoátbằngkhóalễcầusiêuvàtạocôngđức,phướcbáu.TôiđãhướngdẫnđôivợchồngnàylàmtừthiệntạitrungtâmThanhThiếuNiên3-QuậnGòVấp,nơiđâycóhơn400emvớiđộtuổitừ4đến17hầuhếtđềuvôgiacư,đượctậptrunglạiđểcảitạo,giáohuấn.SựhồihướngcôngđứcgiúpchocácemđượcnghePhậtpháp,chuyểnhóaphầnnàonhữngthóihưtậtxấuchắcchắnsẽmanglạilợilạcnhiềuhơn.

Điềuquantrọnghơnhếtcầnmanglợilạcđếnchongườicònsống,vàthôngquaphướclựcđósẽđượcchiasẻmộtphầncho


ngườiquácố.BởitheokinhĐịa Tạng,ngườichếtchỉảnhhưởngmộtphần,vìqui luậtnhânquảcủangườiquácốlàcơsởtìnhthươngđểngườicònsống làmnhữngviệcphước lành.Chínhvì thế, quanniệmcủangười châuÁchămsóc chongườiquácốchínhlàcáchthứctạohạnhphúcchonhữngngườicònsống.Cộnghưởnggiaothoacủanghiệpkhárõràng,nếutạmphânchiacôngđứcđóralàmbảyphần-consốmangýnghĩatrọnvẹnvàđầyđủcủanềnvănhóabiểutượngẤnĐộthìngườiquácốhưởngđượcmộtphần,vàngườilàmhưởngđượcsáuphần.

Nghiệpcảmtươngthíchsẽtạorasựđivềcủatáisanh.Đivềđâu?Ởđâycầncósựtươngứng,cùngmộthọhàngnghiệptạoraphongcáchconngườitronggiađìnhđó.Theocáchthứcnày,đừngnêncósuynghĩ“con là nợ, vợ là oan gia”hoặcngượclạimàđây lànhânduyênvớinhau, có cùnghọhàngnghiệpvớinhaunênphảisinhratrongcùngmộtgiađìnhvớinhau.Sựlậnđận,xảyranghịchcảnhvớinhaulàthuộcvềbảnchấtcủanghiệp.Đừngnênnghĩđólàconnợ,bởinhưthếsẽkhóứngxửhạnhphúcvớinhữngthànhviêncònlạitronggiađình.Nênquanniệmđâylàcơhộiđồnghành,ngườithuậnlợitrongđồnghành,ngườinghịchcảnhtrongđồnghành,tùythuộcvàonghiệpcủamỗingườimàthôi.Vấnđềlàtìmgiảiphápđểgiảiquyếtnó,chứkhôngtráchcứ,đổlỗi.

Từxaxưa, trongnềnvănhóaViệtNam, cácHòa thượngtừngdạyrằng,trongmộtgiađìnhcómộtcặpsongsinh,nếulàhaingườinamhoặchaingườinữ,aisinhratrướclàanh(chị),rasaulàem.Ngượclại,trongtìnhthếlàmộtnamvàmộtnữthìkhôngnêntínhtheocáchthứctrướcvàsau,màphảitạođiềukiệnchongườinữđượclàmchị.ĐâylàhướnggiảiquyếtvấnđềrấthayvàsựảnhhưởngcủanóvẫncònlanrộngtrongvănhóadângianViệtNamhiệnnay.

CácHòathượngđãlýgiảichođiềunàyrấtcócơsởvềmặt


Phậtpháp.Bởilẽkhicómộtcặptìnhnhânnàođóđãchết,hoặcdotựtử,hoặcchếtkhiđangtrênđườngđi tìmhạnhphúcnhưtrườnghợpcôngnươngDianavàngườitìnhchếtvìtainạngiaothông.Chắcchắnhọsẽcócùngmộtcảnhgiớitáisanh,cùngmộtthờiđiểmtáisanh,vànếunhưhọhàngnghiệpcủahọgiốngnhauthìhọsẽtáisinhcùngmộtchỗ.Ởđờiquákhứ,trongtìnhyêuhọcùngđivớinhau,nhưngkhicómặtởđờisốngmớithìkhôngthểgọihọlàvợchồng,làtìnhnhânmàphảilàanhemhaychịem.Đểtránhtìnhyêuloạnlạctrongmộthọtộc,cácHòathượngdạyvàkhuyếntấnchúngtanênđểchongườinữlàmngườichịvàngườinamlàngườiemdùngườinamđócósinhratrướcđichăngnữa.Đólàmộtnghệthuật,bằngkhôngsựloạnluâncóthểdiễnra,vìyếutốcủatìnhyêumãnhliệtđếnnỗikhiếnconngườimuốnsonghànhvàcómặtvớinhautrongcuộcđời.

Nếu đặt tình huống đi theo nghiệp, cùng họ hàng nghiệp,cùngmẫusốchungcủanghiệpnênmớicótìnhtrạngsinhđôi,sinh3,sinh4hoặchyhữuhơncótrườnghợpsinh16màbáochítừngđưatin.Nhưvậy,tìnhhuốngđónhưthếnào,liệumẫusốchungcủanghiệpđócó làmchonhữngngườinàycócáccáchgiốngnhauhaykhông?Câutrảlờihoàntoànlàkhôngvềmặttổngthể,vìtheođạoPhật,phảicómộtnghiệpcảmtươngứnggiữachamẹvàconcái thìcấutrúcnàymớitạoramầmsốngmớitrongmộtgiađình.Vìvậy,khicómẫusốchungnanágiốngnhau,trongmộtthờiđiểmnàođó,ởnhiềunơivànhiềungườivừamớiquađời,dovìnghiệpcảmtươngứnggiốngnhaunênmớisanhvàocùngmộtgiađìnhđểtrởthànhsinhđôi,sinh3,haysinh16v.v…nhưngcátínhcủanhữngngườinàyhoàntoànkhácnhau.Bởivìtrongmẫusốchungcómẫusốriêng,vàcáiriêngđótạorabảnchấtcủađờisống.

Hãythửliêntưởngcóhainhânvật,mộtngườicókhảnăngtạotiếngcườichochocảthếgiới,đólàvuahềCharlot,vàmộtngườitạonướcmắtvàkhổđauchocảthếgiới,đólàtrùmphát


xítHitler.Hainhânvậtnàysinhcùngmộtngày,mộtgiờ,chỉkhácnhauvềphút,nhưngvìmôitrường,điềukiện,hoàncảnh,giáodụcđãlàmchoquántínhcủanghiệpđượcthayđổi.ĐạoPhậtlýgiảivấnđềnàyđểphủđịnhcáigọilàđịnhnghiệp,địnhmệnhtrongtiếntrìnhtáisanh.Chẳngcógìgiữmãi,tồntạimãimàkhôngthayđổi.Vìvậy,đừngnênbiquan,tiêucựchaysợhãitrướcmộtđiềuxấuxatrongquákhứ,chỉcầntacóýchí,nỗlựcthayđổithìchắcchắnsẽđượclàmmớivàcáchtân.

Khi quan niệm không có địnhmệnh và định nghiệp, conngườisẵnsàngnỗlựctấtcảbằngtựthânđểvượtlên,hướngtới,vàkếtquảítnhấtsẽnhậnđượcmộtphầntươngthíchvớinhữnggìmàmìnhmơtưởng.Tráilại,chấpnhậnđịnhmệnh,sựanbàythìconđườngdiễnratrướcmắtchỉlàsựlệthuộc,sẽkéotheonhữnggaigóc,khổđau.

Chếtđivềđâu?TheotinhthầnPhậtdạy,chếtkhôngphảilàsựkếtthúcmàchỉlàsựbắtđầucủamộthànhtrìnhmới.Conđườnghànhtrìnhđượcdẫnđạobằnghànhviconngườitrongquákhứ.Tuynhiên,nănglựcquántínhcủanghiệptrongquákhứkhôngthểquyếtđịnhcảvậnmệnhconngườitronghiệntại.Quántínhchỉlàkhởiđiểm,conđườngđimớitạorađiềukiện,môitrường,hoàncảnh,giáodục,phongtụctậpquánđượcthayđổi tronghằngngày,hằnggiờ.Cộngnghiệpmớiđược thànhlập,biệtnghiệpcũđượcxóađi,biệtnghiệpmớiđượcthànhlậptạoracộngnghiệpmới.Tiếntrìnhvềnghiệpphứctạpnhưvậyđó,chonênkhôngbaogiờcócáigọilàđịnhmệnh.

ĐólàquanniệmnhânquảcủađạoPhật.Nếucứnhậnđịnhrằngđịnhmệnhcủatôilànhưvậythìvĩnhviễnkhôngbaogiờcónỗlực,khôngthểcóhướngđimớivàconđườngmớinhưtahằngmongđợi.Mọihànhvicủanghiệpđềucóthểthayđổitheodụngývàtựdoduyýchícủaconngười.Dođó,mỗichúngtacầnphảichọnlựachomìnhlýtưởngtốt,conđườngtốtvàhướngđitíchcực.

TỬNẠNVÀTỬTÙ(Chùa Đức Quang, Sài Gòn, ngày 14-10-2006)

Ghi chép: Nguyệt Vạn Hòa

TÖÛ NAÏN VAØ TÖÛ TUØ § 63

CơnbãoXangsane-cơnbãolớnnhấttừnhiềuthậpkỷquađãtànphánặngnềmiềnTrung,cướpđimạngsống,gâythiệthạichomùamàng,giasúc,tàisản,cùngnhiềuthiệthạikhácvềvậtchấtlẫntinhthần.ToànnướcViệtNamđangmởrộngnhữngbàntaytừbikhôngphânbiệttôngiáohayđịavịxãhội,cùngđếnvàchiasẻnỗiđaubằngtìnhthươngyêuđồngloại.CácđoàntừthiệnPhậtgiáotừkhắpmọimiềnđấtnướcđangngàyđêmvậnđộngtrêntinhthần“nhường cơm xẻ áo”,“lá lành đùm lá rách”chiasẻphầnnàonỗiđauvềphươngdiệnvậtchấtchonhữnggiađìnhlâmnạn.

TỬNẠN-MỘTLOẠIHÌNHHOẠNHTỬ

ĐoàntừthiệntrựcthuộcỦybannhândânphường13,quậnPhúNhuậnđã lênđườngvới 800phầnquàgồm thựcphẩm,quầnáo,mềnvàtiềnmặtnhanhchóngđếnvớiđồngbàobịlũlụttạimiềnTrung.Rủirothaytrênđườngđi,đoànđãgặpsựcốtainạngiaothôngthảmkhốc.13ngườitrongđoànvớisốlượngtửvonglênđến12,trongđógồmChủtịchỦybanphườngvàcáccánbộphườngđềuchếtngaytạihiệntrường.Chỉcònlạiduynhấtmộtngườisốngsót,đólàChủtịchMặttrậnTổquốcphường13.Tainạndiễnravàolúc2:35phútsángngày13.10.2006tạixãSuốiHiệp,huyệnDiênKhánh,tỉnhKhánhHòa.

Tainạnđãđểlạinỗithươngtiếcvàđauxótchorấtnhiềungười.ÔngPhạmNgọcThuý-ngườisốngsótduynhấtchobiết,saucúvachạmmạnh,toànbộnhữngngườitrênxekhôngcònaisốngsót,máuchảybêbết.Ngườidânởvùnglâncậnnghetiếngvachạmquálớnđãchạyragiúpđỡ,kịpđưaôngđếnbệnhviệncấpcứu.XecủađoàntừthiệnđãbịmộtchiếcxekháchđingượcchiềutừhướngĐàLạt-Huếvavào,nhưngrấtmaytàixếvànhữnghànhkháchtrênxeđóchỉbịthương,khôngcóngườitửvong.

Trướcsựkiệnnày,cácphươngtiệnbáochí,cơquanđoànthểvàcộngđồngxãhộitrêntoànquốcđãcólờichiabuồnsâusắc


đếngiađìnhcácnạnnhântrướckhổđaucủasinhlytửbiệt,khimàcácnạnnhânđanglàmviệcnghĩachocuộcđời.Bêncạnhđó,chắcchắntrongnhângiancũngsẽcónhữnglờinhậnđịnh,đánhgiá,màđôilúcthiếusựhiểubiếtvềnhânquảnghiệpbáotrongđạoPhật.Điềunàylàmthuichộtkhôngítnhữngtấmlònglàmviệcnghĩamàbịlâmnạnnhưtìnhhuốngvừanêu.

Mộtsốngườilýgiảirằng,cólẽtrongđờikiếpnàođóởquákhứ,cácnạnnhânnàytừngtạothảmnạnchongườikhác,nhưngvìkhôngbiếtsámhốinênquảbáođãxảyravớihọtronglúcđangthựchiệnnghĩacửcaođẹp.Lýgiảinhưthếchẳngnhữngkhôngphảnánhđượcsựhiểubiếtvềkiếnthứcnhânquả,màngượclạilàmbănggiánhữngtấmlòngvàngcủangườicaothượng,bằngtháiđộbàngquanvàlàmngơtrướcnỗiđaucủakẻkhác.

Thựcra,khôngnênxácđịnhngườibịtửnạntronglúclàmtừthiệncógốcrễtừhạtgiốngnhânbấtthiệnnàođótrongquákhứliênhệđếncáichếtvàmạngsống.Vìkhôngaicóthểbiếtrõnhữngchuyệnxảyratrongquákhứ.Lýgiảimộtcáchchủquangắnliềnvớigốcrễnghiệpcủaquákhứvôtìnhtạorahọcthuyếtđịnhmệnh.ĐâylàđiềumàđứcPhậtđãnỗlựctháogỡtrongsuốtmấymươinămhoằngphápcủaNgài.Ngàihướngdẫnmọingườikhôngnêntintheođịnhnghiệp,dẫnđếnđịnhmệnh,cósựanbày,sắpđặtcủaThượngđếhayđấngThầnlinh,nếumuốncóđờisốnghạnhphúc.ĐứcPhậtđãxácquyếttrongkinhđiểnrằng,aichủtrươngvàtinvàohọcthuyếtđịnhmệnhchiphốiđờisốnghạnhphúchoặckhổđaucủaconngườithìngườiđóđangtựdấnthânvàoconđườngcủanỗikhổniềmđau.Nếutấtcảmọihạtgiốngtốtxấutừnggieotrồngtrongquákhứđềukhôngthayđổi,tạorakhuynhhướngquảnđịnhthìcuộcđờinàyđâucòncóhạnhphúc,làmviệcbấthạnhphảigánhchịukhổđaulâudài.

Bảnchấtcủanhânquảlệthuộcnhiềuvàoduyên,thuậnvànghịchcũngđềulàduyên.Duyênlàcácyếutốbaogồmđiều


kiện,môitrường,giáodục,tâmlý,vànhữngtácđộngcủagiađình,xãhộithôngquasựgiaotếvớibạnbèvàbảnthânđươngsự.Quátrìnhconngườisốngtrêncuộcđờinàyvànhữngđờikiếptrongquákhứđềutiếpxúcvớivôsốduyênkhácnhau.Sựtácđộngcủaduyênđachiềuvàphứctạplàmchotâm,hànhvi,lờinóivàviệclàmcủaconngườithayđổi.Đồngthời,bảnchấtcủanghiệpcũngtừđómàthayđổi.

LýgiảihợplệnhấttrongtìnhhuốngthảmnạncủangườilàmcôngtáctừthiệnnêndựavàokinhDược Sư.Bởitrongbảnkinhnày,đứcPhậtnêurachínloạihìnhhoạnhtử,màtrongđócóloạihìnhchếtbấtđắckỳtửkhinghiệpvàtuổithọchưakếtthúc.Tácđộngcủanghiệpchếtbấtđắckỳtửdiễnratrongtìnhhuốnggắnliềnvớisựbấtcẩncủaconngười,đượclýgiảinhưlàsựrủirovàđịnhmạng.Chếtchìmtronglòngbiển,chếtdonúiđè,chếtdotéhầm,chếtdotainạngiaothôngđềuthuộcvềcáichếtbấtđắckỳtử.Nếuphântíchcácdữliệuđượcbáochíđưatinsẽthấyrõtainạndiễnravàogiờkhuya2:35phút,đâylàthờiđiểmmàcáctàixếdễngủgục.Hànhkháchtrênxetừ12giờtrởđiđềuchìmvàogiấcngủ,chỉcònlạitàixếphảithứctrắng,cùngvớitưthếngồikhôngđượcthoảimáisuốtchặngđườngdài,chắcchắnsẽdẫnđếntìnhtrạngmỏimệt;vàtrongmộtgiâyphútbấtcẩnđãđưahànhkháchvàothảmnạn.

Nhưvậy,tìnhhuốngchếtbấtđắckỳtửnàythuộcvềrủirodobấtcẩncủangườitàixế.Hoặcnóicáchkhác,cómộtsốtìnhhuốnghoạnhtửbắtnguồntừsựbấtcẩn,saisótdẫnđếntainạn.Cáichếtđãlàmchonhiềungườiphảichiatayvớingườithân,người thương để lại khổ đau cho những người còn sống.LàngườiPhật tử,nếu lýgiảisựkiện tửnạncủangười làmviệcnghĩatừgốcrễđịnhnghiệpsẽlàmchonhiềungườichánnảnvớiđạoPhật.Hiểusaivềhọcthuyếtnghiệpdẫnđếnnhữnglýgiảisaivàkhôngthíchhợp,xãhộisẽhiểusaivềmộtđạoPhậtchủtrươngyếmthế.Từđóvềsau,nhữngngườilàmviệcnghĩa


luôncânnhắckỹlưỡng,bởilàmviệcnghĩamàđểđịnhnghiệpdiễnra trênnềntảngnhânquảgiữaquákhứvàhiệntạichắcchắnsẽlàmhọkhônghàilòng.Trongtìnhhuốngtửnạntrên,xuấthiệnítnhấtbaphảnứngtâmlýkhácnhau.

TỬNẠN-THÁIĐỘVÀCÁCPHẢNỨNGTÂMLÝ

Thứnhất,phảnứngtừphíaxãhộithìlẫnlộn,khenngợivànhận địnhmột cáchmáymóc cũng có.Người Phật tử đứngtrướccảnhsinhlytửbiệt,phảnứngđầutiênlàthểhiệnlòngtừbibằngmộtphútmặcniệmđểcầunguyệnchocáchươnghồnrađitrongtrạngtháithiếusựchuẩnbịđượcsiêuthoát.Đốivớinhữngtìnhhuốngchếtmộtcáchđộtngột,nênlàmlễcầusiêutậpthể,chỉcầnmỗingườicótấmlònglàcóthểthiếtlậptraiđàncầusiêugiúpchocácnạnnhân.Niệmmộtcâu thầnchúVãng Sanh, hoặc trìdanhhiệuđứcPhậtA-di-đàbằngcả tấmlòng,truyềnhếtnănglượngtừbivàphướcbáucủatamongcáchươnglinhđừngtiếcnuốivềgiađình,giatài,sựnghiệpđểvềcảnhgiớianlànhcủachưPhật.Nghĩacửcaothượngnàydùrấtđơngiảnnhưngmangýnghĩarấtlớn,làhànhtrangcôngđứcgiúpchongườirađi.

Thứhai,phảnứngtừphíagiađìnhcácnạnnhâncũnglàmộtphảnứnglẫnlộn.Nhiềugiađìnhtựgiằngxélươngtâmbằngnhữngtừ“giá mà”hoặc“phải chi”.Chẳnghạn:“phải chi mấy ngày trước tôi tìm cách ngăn cản con thì hôm nay nó đâu bị chết”,“muốn làm từ thiện thì có thể gởi tiền đến các cơ quan chuyển dùm, đâu cần phải đích thân đi...”,“phải chi tôi yêu cầu nó đi vào ban ngày thì nó đâu có chết”v.v..Đâylàmệnhđềđặtgiảthuyếtvềtìnhhuốngxảyra,vàướcnguyệncủagiađìnhthânnhânđingượchoàntoànvớinhữngtìnhhuốngđó.Điềunàycànglàmchonỗiđauthêmdângtrào,thânnhâncủangườitửnạnkhôngmuốnthừanhậncáichếtđãdiễnravớingườithâncủahọ.Sựtiếcnuốikéotheonhữnggiọtnướcmắt,nỗiđau,và


trạngtháicăngthẳng.Trongtrườnghợpnhữngngườithântừngcóquanhệkhôngtốtvớingườiquácốsẽcảmthấyânhận,tựtráchmócbản thân:“phải chi mấy ngày vừa qua mình không xích mích với nhau, có lẽ người đó sẽ không đi từ thiện thì đâu xảy ra hậu quả như vậy.”CácphảnứngtrênđượckinhđiểnđạoPhậtxácđịnh,đólàtìnhthươngyêuthiếutínhcáchxâydựngvàdẫnđạobởiquyluậtsốngvàchết,khiếnkhổđaucủangườiquácốgiatăng.Ngườichếtkhicảmnhậntìnhthươngyêucủangườicònlạikhônghướnghọvềconđườngsiêusanhthoáthoáthìcảmxúcyêuthươngđósẽkéodàitìnhtrạngthântrungấm,tứclàcảnhgiớitrunggiangiữacáichếtvàmộtđờisốngmớitrongtiếntrìnhtáisanh.

Một phản ứng khác lại cảm thấy rất hãnh diện, tự hào vìngườithânhisinhtronglúcthựchiệnnghĩacửcaothượngchoxãhội,cộngđồng.Nỗiđauvẫncó,nhưnghọbiếtcáchchuyểnhoánỗiđaubằngtâmlýtíchcực.KhuynhhướngtâmlýtíchcựchoàntoànphùhợpvớiđạolýnhàPhậtvềbảnchấtvàgiátrịđờisốngthôngquacáchthứcsốngnhưthếnào.Riêngcáichếtcóthểliênhệđếnnhiềuyếutốnhưquyluậtnhânquả,rủirodobấtcẩn,vànhiềutìnhhuốngkhác.Vìvậy,đừngbậntâmvềcáchchếtthươngtâmhaychếtthưthái,nhẹnhàngđểquikếtvàotìnhhuốngnghiệpnặnghaynhẹ.Trongnỗikhổniềmđaucủangườiđượcnhận,nếuthiênvềcáchgiảithíchtiêucựcvềđịnhnghiệp,địnhmệnhsẽlàmchonỗiđaugiatănggấpbội.Điềucầnthiếtnênchiasẻlàcáichếtcủangườibịthảmnạntrênđườnglàmtừthiệnlàcáichếtxứngđáng.

Trongsuốt támnăm(từ1994đến2002) tôiduhọc tạiẤnĐộ,nămnàocũng theodõi tin tứcbáochívềnhữngchuyếnhànhhươngvàlàmtừthiệncủangườidânẤnĐộ.Mỗinăm,báochíđềuđưatinnhữngchuyếnhànhhươngvàtừthiệnnhưthếthườnggặpsựcốvềtainạnvàchếtdọcđường.Lúcấy,cómộtmẩutinđăngtrênbáokhiếntôirấttâmđắc.Đólàgiađình


mộtnạnnhângặpnạntrongchuyếnhànhhươngđãviếtbàichiasẻ.Phầnđầunóivềnỗibuồnvànướcmắtcủacuộcchialy,vĩnhbiệtngườithân,vàphầntiếptheonóivềniềmhãnhdiệntựhàovớimộtcâurấtấntượng:“chúng tôi rất vui mừng vì người thân của chúng tôi được rước về Phạm Thiên”.PhạmThiênlàChúaTrờitheoquanniệmẤnĐộgiáo.

Niềmtintôngiáogiúphọtâmniệmrằng,tronglúcthựchiệnnghĩacửcaođẹpmàquađờithìngườiđósẽđượctáisanhvàocảnhgiớicõitrời,chonênchẳngcógìphảiđaubuồn.Tuynỗiđaubuồn,mấtmátchắcchắnphảicóbởitìnhngười,nhấtlàtìnhthânkhómàngănđượcdòngcảmxúc,nhưngniềmvuimừng,hãnhdiệntrướcviệclàmcủangườiquácốthìcậntửnghiệpnàysẽquyếtđịnhtiếntrìnhtáisanhchongườirađi.Nếutrongquákhứtatừngcóngườithânbịtửnạnkhicôngtáctừthiệnxãhội,hoặcdotainạngiaothông,thiêntai,lũlụtv.v...thìnênquanniệmtươngtựnhưthế.Khôngđểchonỗibuồnchiphối,màhãytìmcáchphóngthích,chuyểnhóanóbằngkhuynhhướngvàsuynghĩtíchcựcthìkẻcònlẫnngườimấtđềucảmthấyanvui.

Thứba,phảnứngtừbảnthânngườilàmtừthiệngặptửnạn.Vớitìnhhuống12ngườigặpthảmnạnchếttạichỗthìkhôngaiđolườngđượcdòngcảmxúcvàphảnứngtâmlýcủahọnhưthếnào.

Đặtgiảthuyếtthứnhất,nhữngngườinàyđangthiếpđitrongmộtgiấcngủdàitrênxe,vàđếngiữakhuyathìtainạnxảyra.Họkhônghaybiếthoặcýthứcvềtainạnxảyranhưngcáichếtđã xuất hiện.Niềmhân hoan trong những ngày đi vận độngcácnhàhảotâmđónggópđãkhiếnhọgiữđượctrạngtháivuimừng,hạnhphúcchođếnlúccáichếtdiễnra.Tiếntrìnhcậntửnghiệptronganvui,hạnhphúckhigiúpđỡngườikháclàhànhtrangquýbáu,chắcchắnmộttrămphầntrămrằngnhữngngườinàykhitáisanhlàmlạiconngười,trongtâmhọđãcósẵncơnghiệp,hạtgiốnglàmtừthiệnvàhạnhphúcvớiviệctừthiện.


Mấtmátđócóthểđểlạinỗiđauchongườithâncủahọ,nhưngbảnthânngườirađilạikhôngânhận,nuốitiếc,vìhọđãlàmđượcviệcđángtánthánvàcógiátrịchođờisau.

Đặtgiảthuyếtthứhai,trongtìnhhuốngcáichếtxảyratrongvàiphútsauđó,tứclàcácnạnnhâncóthểrơivàotrạngtháihônmê,rồitiếptheocáichếtđếntừtừ,ítnhấtlàvàigiâysautainạn.Trongtìnhhuốngnày,bảnthânnạnnhân-ngườikhôngcólậptrườngdễbịlayđộngvàkhuynhđảoniềmtin.Trạngtháinuốitiếcsựsốngbắtđầuxuấthiệntrongtâm,“phải chi mình không đi từ thiện thì đâu bị chết như vậy”.Chínhtâmlýnuốitiếcnàylàmchoconđườngtáisanhcủacácnạnnhângặpnhiềutrởngại.Họchưasẵnsàngrađi,vàđếnlúctáisanhởđờisausẽmangtheoquántínhthóiquenluôndèdặttrướcnghĩacửcaothượngkhiphảidấnthânlàmviệcthiện,màkhônglýgiảiđượctạisao.Cóthểhọthíchcôngviệctừthiện,nhưngkhiđượcmờigọithìhọluôndèdặt,từchốibằngcáchnàyhaycáchkhác.Mongrằngcácnạnnhânbịthảmnạnvừaquakhôngcócảmgiácnuốitiếcvìnghĩacửcaothượngđó.

Đềcậpđếnbaphảnứngtâmlýtừcộngđồng,ngườithân,vàchínhbảnthâncủanạnnhânđểthấyrõcácgócđộtâmlýdiễnraởmỗingười.TìnhthươngyêuvàsựhiểubiếtnhânquảsẽgiúpngườiPhậttửgầngũivớicuộcđời,dấnthânvàoxãhộibằngmọicách.Aikhôngcócủathìđónggópbằngtấmlòng,khôngtrựctiếpthìgiántiếpbằngnhiềuhìnhthứcnhưvậnđộng,khuyếntấn,tánthánđểchấtliệucủalòngtừbiđượcgieorắckhắpnơi.

BẢNCHẤTNGHIỆPVÀTHỌMẠNG

Trongbảnchấtcủanghiệpcónhữngtínhchấtchungvàriêng.Sựkhácnhaugiữatínhchấtchungvàriêngliênhệđếnphướclựctuổithọvàđờisống.Nólàsựkếtnốicủamộtquátrìnhliênhệđếnnhiềukiếpsốngđờitrướcvàhiệntại.Cónhiềuloạihìnhnghiệpchung(cộngnghiệp)vànghiệpriêng(biệtnghiệp).Dưới


đây,tôichỉphântíchđếnnghiệpchungvànghiệpriêngliênhệđếntuổithọvàmạngsống.

Bảnchấtcủanghiệp liênhệđến tuổi thọvàmạngsống làtháiđộvàhànhđộngtôntrọngmạngsốngcủangườikhác,cácloàivậtvàthậmchílàmôitrườngsinhthái.Ngườipháttâmănchaytrườngthấyrõcácloàiđộngvậtcũngcótìnhthươngyêuđờisốngnhưconngười.Chỉcóđiềuchúngkhôngthểchiasẻvềquyềnđượcsốngvàcầnsựbảohộnhưconngười.Ngườitừngcóquátrìnhgieohạtgiốngtạosựsống,chẳnghạnnhưnghềbảovệrừngđểrừngkhỏibịcháy,đồngthờigiúpchomuôngthúvàcôntrùngsốngtạiđókhôngbịchếtcháy;hoặcngườilàmcôngtácđắpbờđêchốnglũ,ngườituyêntruyềnkêugọihòabình,ngườikhuyếntấn,hướngdẫnvàgiúpđỡngườikhácănchayv.v…tấtcảđềulànhữngngườiđangthựchiệngieohạtgiốngvềmạngsốngvàtuổithọ.

1.Nghiệpriêng(Biệtnghiệp)

Nghiệp riêng về phước lực tuổi thọ được tích chứa ởnhữngngườisốngsótthôngquacáctainạntrongkhinhữngngườiđồngnạnkhácđềuchết,chothấynănglựchạtgiốngvềmạngsốngởngườiđóquánhiều,dùcáichếtbấtđắckỳtửcódiễnravẫnkhôngthểcướpđimạngsốngcủahọ.Ngườikhônggieo trồnghạtgiốngbảovệmạngsốngnhưngcũngkhôngpháhoạimạngsốngthìtuổithọvànghiệplựctuổithọchỉởmứctrungbình.Vìvậy,khisựcốtainạnxảyrathìhọcũngnhưbaonhiêungười bị nạnkhác, không thểníukéođượcsựsống.Dựavàotínhchấtchungvàriêngcủanghiệpchothấykhôngcóđịnhmệnhhoặcđịnhnghiệp.Mạngsốngconngườidochínhhànhvi,suynghĩvàcuộcđờicủangườiđótạora.Dĩnhiên,nóchịusựtácđộngvàchiphốicủaconngườixungquanh,ngườitrựctiếphaygiántiếpliênhệđếncáichếtvàsựsống.


2.Nghiệpchung(Cộngnghiệp)Cứhằngngày,hằnggiờ,tathườngngheđếnnhữngsựkiện

chếttậpthểrấtthươngtâmvàđaulòng.Tấtcảđềuliênhệđếnnghiệpchung.Trongthờihiệnđại,chúngtacócơhộitạonghiệpchung khá nhiều mà không biết. Phương tiện truyền thanh,truyềnhình,internetlàchấtxúctácđểnghiệpchungđượcdiễnra.Trướcđây,khimộtsựkiệnxảyraởđịađiểmnàođótrêntráiđấtthìchỉcưdânnơiđómớibiếtrõthôngtin,nhưngngàynaynhờphươngtiệnvệtinh,truyềnhình,truyềnthanhvàbáochí,người tanắmrõchi tiết từngsựkiệnmột.Tháiđộphảnứngtrướcnhữngsựkiệncóthểcùngvuihaybuồn,cùngđồngtìnhhayphảnđối,cùngtánthánhaychỉtrích.Tấtcảnhữnghànhđộng“cùng”nàyđượcgọilàcộngnghiệp.

VídụkhiđưatintrựctiếpvềvụtainạnmáybayxảyratạiNewYorkvừaquavớisựsốtsắngcủanhữngngườilàmcôngtáccứuhộrấtquývàđángtrântrọng.SựcốđãdẫnđếncáichếtchongôisaobóngchàytênKoriridovàngườihướngdẫnláimáybaycủaanh.Chiếcmáybaynàyđãlaovàomộttòanhàcao50tầngởNewYork,trongđócóhaitầngbịbốccháyđólàtầngthứ39và40.ChiếcmáybaynàycấtcánhtừsânbayTentênovo,NewJeseybayđược15phúttrướckhiđâmvàotòanhà,chỉcóhaingườichếtnhưngbịthươngđến21ngườitrongđộicứuhộ.Xemtruyềnhìnhtrựctiếpvềvụtainạn,nhìnthấynghĩacửcaođẹpcủanhữngngườidấnthân,nếuaiphátkhởitâmniệmtánthánvềsựdũngcảmcủađộicứuhộthìxemnhưngườiđóđanggieocộngnghiệpvềbảohộtuổithọvàsựsống.Dùkhôngtrựctiếplàmcôngviệcnày,nhưngviệctùyhỷcôngđức,khởitâmniệmchiabuồn,tụngcâuthầnchúhayniệmdanhhiệuPhậtv.v…tấtcảnhữnghànhđộngtrênđềutạoracộngnghiệpcóýnghĩatrongđờisống.Muốnđượcnhưthế,đòihỏingườixemtruyềnhìnhphảicólòngtừbi,cósựhướngdẫnvàthựctậptừbiđểgieonghiệptíchcực.

Khinghetintứcvềchiếntranh,chúngtacókhuynhhướngđứngvềpheliênminhvàđốilậpvớiphecònlại.Cuộcchiến


nàocũngcóchánhnghĩavàphinghĩa,nhưngcáichếtvẫnthuộcvềngườidânvôtội.Đứngtrướccáichếtdùcủabênnào,ngườiPhậttửnênkhởilêntâmniệmtừbi,thươngyêuvàchiasẻ.Thựchiệnđượcnhưthếlàtạocộngnghiệptốtgiúptacóphướcbáuvềmạngsốngvàtuổithọ.Trongtìnhhuốngvềsựcốtainạn,nghiệpriêngvềlòngtừbichỉbịthươngtậtchứkhôngbịhoạnnạn,bởinóđượctiếptụcnuôilớn.Tráilại,nếuđứngvềphíamộtliênminh,tanguyềnrủakẻxâmlăng,tạotộilỗigiếtchóc,khôngthểhiệnđượctìnhthươngvớicácbinhsĩnằmxuốngcủapheấy,lúcđólòngtừbibịthươngtổn,tahàilòngvớisựgiếtchóclàxemnhưđãtạomộtnghiệpchungvềgiảmtuổithọ.Điềunàyrấttếnhịvàkhónhậnbiết,bởinóliênhệđếnchủnghĩayêunước,chínhsáchquốcgia,thểchếchínhtrịv.v…Cáichếtnàocũngmanglạikhổđaunhưnhau,nếucácchiếnsĩấykhôngđượccầusiêuthìsựtáisanhcủahọsẽlạitiếptụcmangkhổđauchonhữngngườikhác,vìnghiệpđóchưađượcchuyểnhóahoàntoàn.

Nghiệpchungvànghiệpriêngtạorakhuynhhướngvềtuổithọvàmạng sốngcủaconngườiởhiện tạivà tương lai.Dùlàcộngnghiệphaybiệtnghiệp,dùđượccộngnghiệphaybiệtnghiệpgiúpđỡthìngườiPhậttửlàthânnhâncủangườitửnạnnênquanniệmđây lànghĩacửcao thượng.Khôngnênchánnản,thấtvọngvàlýgiảisailầmvềcáichếtliênhệđếnviệclàmtừthiện.Cácnhàlàmtừthiệnhãymạnhdạnvàdấnthânnhiềuhơnđểcuộcđờivơibớtkhổđau.Đừngvìsựcốtainạnlàmthuichộtlòngthươngyêucủachúngta.

TỬTÙ-DƯỚICÁINHÌNPHẬTGIÁO

Vàongày12-10-2006,cácphươngtiệnbáochíđưatinvềtử tùNguyễnThịOanh sinhnăm1967, bị xử tử hìnhvề tộibuôn20bánhheroin,đangchờngàythụántại trạigiamtỉnhHoàBìnhđãmangthai.Sựkiệnnàyđãgâychấnđộngtrongdưluận,bởitheoquiđịnhcủaluậtphápViệtNamvàthếgiới


chophépgiảmántửhìnhđốivớitửtùđangmangthaivìtínhchấtnhânđạo.Bàđượcgiamtrongphòngbiệtgiamcókhônggiantừ6-9m2,mọisinhhoạthằngngàyngaycảtiểutiệnđềudiễnratrongkhoảngkhônggianđó.Mỗingày,ngườilàmcôngtácquétdọnvệsinhvàđưacơmvàochotửtùđềuphảiquasựgiámsátchặtchẽcủanhữngcánbộquảngiáo.Theoquiđịnhcủatrạigiam,phòngbiệtgiamnữchỉcóngườinữmớiđượcphépvàolàmcôngviệcdọndẹpvệsinh.Nghịchlýthay,cómộtphạmnhânnamtênNguyễnTườngThiênlạiđượccánbộtrạigiamchophépthựchiệncôngviệcnàymỗingàytrongthờigiannhiềutháng,kếtquảlàbàmangthaiđược3tháng.Vụviệcxảyrakhiếnchomộtthiếuuývàmộtcánbộquảngiáotạiđâybịbắtgiamvìtộilợidụngchứcvụ,quyềnhạntiếptaychohànhvisaitrái,gâyhậuquảnghiêmtrọng.

HìnhthứcgiảmántửhìnhxuốngtùchungthânđốivớingườicóthaimangtínhchấtnhânđạohoàntoànphùhợpvớiđạolýnhàPhật.Ngàynay,trênthếgiớicómộtsốquốcgiabãibỏhoàntoànkhunghìnhphạttửhình.Bởiviệcxửtửhìnhsẽkhônggiúpchongườiănnăn,hốicảicócơhộilàmmớicuộcđời,ngoạitrừsựănnăn,hốihậnvềphươngdiệncảmxúc.Tửtùmuốnthểhiệnsựhồiđầucụthểbằnghànhđộngcũngkhôngcóđiềukiện,vìcáichếtđãcậnkề.NềntảnggiáodụcđạođứcPhậtgiáonhấnmạnhđếnhaiphươngdiện:trừngphạtvàgiáodục.Luậtpháptrongxãhộilạithiênvềsựtrừngphạt,còngiáodụcchỉmangtínhhỗtrợvìnókhôngthuộctráchnhiệmcủatrạigiam.Ngaycảngườilàmcôngtácquảngiáotạitrạigiamcũngkhôngđượchuấnluyệnvềtâmlýtôngiáo,đặcbiệtlàPhậtgiáogiúpngườiphạmtộicócơhộitháogỡnỗikhổniềmđauđãgâychoconngườivàxãhộinóichung.

TrongmỗingôichùaBắctôngluônthờhaihìnhảnh.Từphíachánhđiệnnhìnra,bêntráithờtượngngàiHộPháp-tượngtrưngchoôngThiện,bênphảithờtượngngàiTiêuDiệnĐạiSĩ-tượng


trưngchoôngÁc.GọiôngÁckhôngcónghĩalàngàiTiêuDiệnĐạiSĩchuyênlàmviệcxấuác,màngàitượngtrưngcholuậtphápxãhộiđểtrừngtrịkẻxấuác,khibiệnphápgiáodụcđạođứctrởnênbấtlực,khôngthểchuyểnhóađượckẻxấu.Ngượclại,hìnhảnhngàiHộPháplạitượngtrưngchonềntảnggiáodụcvàđạođức.Nóicáchkhác,giáodụctrongPhậtgiáodựatrênnềntảngứngdụngcảhaikhuynhhướngcùngmộtlúc.Cónhữngconngườichỉcầnápdụnghìnhthứcgiáodụcđạođứclàcóthểchuyểnhóahọlánháclàmlành,tựđộngtừbỏviệcxấuáctrongquákhứ.Chuyểnhóavềnhậnthứcdẫnđếnchuyểnhóavềhànhvi,kếtquảlàhọđãlàmmớicuộcđời.Đâylànhữngngườicócăncơtốt,hạtgiốnglành,phươngtiệnthuậnlợi,vàsựhỗtrợtíchcực.Bêncạnhđó,cũngcónhữngngườimàkinhA-di-đàgọiđólàngườitínhtìnhcangcường,khóhóađộ,vàviệchoáđộvềphươngdiệnđạođức(đứcdục)khôngđủsức.Lúcđó,khunghìnhphạtvềphươngdiệnluậtphápvàhìnhsựmớithựcsựcầnthiết.

Tuynhiên,đạoPhậtkhôngchấpnhậnkhunghìnhphạttửhình.Bởivìgiếtchếtmộtconngườisẽkhiếnngườiđóbịuấthận,khimàtâmchưathậtsựchuyểnhóavànhấtlàchưanhìnthấyviệclàmsaitráicủamìnhwầnchuyểnhóa.Chínhvìthế,nênkếthợpcảhaiphươngdiệngiáodục,vừahìnhphạtvàvừatruyềnbáđạođứcsonghànhvớinhau.Nếuchỉápdụngduynhấtkhunghìnhphạt,ngườitacóthểsợmàkhônglàm.Chẳnghạnnhưnhìnthấycácloạihìnhtratấndãman,sốngtrongngụctùphảiđốidiệnvớibóngtối,khôngcótựdo,khôngcóphươngtiệngiảitrí,khôngđượcsinhhoạtnhưmộtngườibìnhthườngv.v…cóthểvìsợnênhọkhôngdámtáiphạmnữa.Thếnhưnggốcrễcủahànhviphạmtộivẫnchưađượckhắcphụcnếuhọmãnhạntù.

NHÀTUTRONGNHÀTÙ

Tại những quốc giamàPhật giáo được xem là quốc giáonhưTháiLan,tửtùvàtùnhânđượchuấnluyệnvềđạođứcvà


thựctậpthiềnđịnh.HướngdẫnvềđạođứcvàPhậtpháp,đặcbiệtvềnhânquảnghiệpbáogiúphọýthứcrằng,mỗihànhvisẽkéotheophảnứngtốtxấu.Chínhhọlàngườiphảigánhchịuhoàntoànnhữnghànhđộngdomìnhtạora,khôngthểtrốnchạyđược.Hiểunhânquả,họsẽkhôngdámlàm.TrongcácnhàtùcóứngdụngphươngphápcủaPhậtgiáo,ngườitachotreonhữngcâukệvềnhânquảởmỗiphònggiam,chẳnghạnnhư:“Phàm làm việc gì cũng nên nghĩ đến hậu quả của nó”,chắcchắnphạmnhânsẽsợ,khôngdámlàm.Khiphảiđốidiệnvớikhổđau,tùtội,phạmnhânmớicảmthấyănnăn,hốihận.Nhữngbàikệvềgiáodụcnhânquảchínhlàchiếcphaođạođứccứuvớt,đểhọbámvàovàtừbỏtộiácbằngtháiđộsámhốichânthành.Điềunàytốtchohọlẫncộngđồngvềsau.

TháiLanlàquốcgiaápdụngphươngphápgiáodụcthôngquahìnhảnhngàiHộPháp,bằngviệcthỉnhmờicácvịgiảngsư,phápsưvàocáctrạitùgiảngdạychophạmnhân,hướngdẫnhọtuBátQuanTrai,làmcôngtáctừthiệnxãhộiv.v…Nhữngtùnhânphạmtộinhẹsẽđượcngườiquảngiáodẫnđilàmcôngquảtạinhữngngôichùakhác,vàcóngườigiámsátchặtchẽ.Sốphạmnhânphạmtộiăncắpđượcdẫnđếncáctrungtâmđểlàmtừthiện,bằngcáchđíchthântraotặngnhữngphầnquàchongườiđangcónhucầu.Cảmxúckhinhìnthấyngườikháchạnhphúcvìnhậnđượcmộtphầnquànhưvậykhiếnhọbiếttrânquýtàisảnđượclàmratừmồhôinướcmắt.Từđóvềsau,họkhôngcósuynghĩmuốncướpđinhữngtàisảnkhôngthuộcvềmình.

Điềunày tạonêngốc rễvề lòngnhânái, nếu tabiếtkíchthích, tạochấtxúc tác thíchhợp thìhạtgiốngđó sẽ trổidậymãnhliệt.Vềsau,họkhôngcòntáidiễnlạihànhđộngtộiácnữa.SaukhihọcPhậtphápxong,tùnhânđượctổchứcthigiáolýngaytrongtù.Aiđượcđiểmcaovàcósựsángtạovềkhuynhhướngđổiđời,ngườiđósẽđượcgiảmán.Khuynhhướngsángtạogiúpphạmnhâncóhướngsuynghĩtíchcực.Nónhưmột


phươngchâmlàmthayđổicuộcđờihọvềsau.PhươngpháptâmlýtronggiáodụctạiTháiLanrấtấntượngvàhiệuquả.

Ngoàira,cáctrạigiamcònnhấnmạnhđếnphươngphápgiáodụcthiềnđịnhchophạmnhân.Đâylàhìnhthứcgiáodụcmangtínhchấttịnhnhiềuhơn.Trướcnhất,phạmnhânphảitrảiquakinhnghiệmđốidiệnvớikhổđaudochínhmìnhgâyrabằngsựtùđày.Ýthứcvềtộilỗinhưsựmặccảmkhiếnphạmnhâncónhucầuănnănsámhối.Hằngngày,phạmnhânđượchướngdẫnphươngphápthiềntập,vàphảithựctậpngồithiềnvàobuổisángkhi thứcdậyvàbuổi tối trướckhiđingủ.Phươngphápthực tập thiềnởđâykháđơngiản.Họđượchướngdẫnngồitrongtưthếhoasenbánphầnhoặctrọnphần,cònđượcgọilàtưthếbángiàhoặckiếtgià.Tưthếhoasenbánphần(bángià),nghĩalàbànchânnàynằmlêntrênbànchânkhác.Tùyvàosựthuậnchâncủamỗingườiđểcóthểlựachọnđặtbànchânnàolêntrên,vàđiềunàykhôngcósựquiđịnhbắtbuộc.Tưthếhoasentoànphần(kiếtgià),nghĩalàhaichânbắtchéovàonhau,lòngbànchântráinằmtrênđùiphảivàlòngbànchânphảinằmtrênđùitrái.Đâylàtưthếgiaothoaâmdươngtạonănglựcgiúphànhgiảnhiếptâmdễdàng.VìTháiLanlàquốcgiatheotruyềnthốngPhậtgiáoNamtông,nêncácphạmnhânđượchướngdẫnthựctậpphươngphápthiềnquán,vớinhiềucáchthứcbuôngxảnỗikhổniềmđau.

Thứ nhất, buông xả về tội lỗi, giúp họ quán tưởng về sựănnăn,hốicải tội lỗimìnhtừnggâyrachongườivàxãhội.Thứhai, thực tập lòng từ bi.Lòng từ bi phải được trải rộngkhắpmườiphương,từconngười,loàivậtđếnmôitrườngthiênnhiên.Giúpphạmnhâncóđượcchấtliệuyêusựsống,yêuconngười,nhìnthấynỗiđaucủangườikháccũngchínhlànỗiđaucủamình.Thứba,làquántìnhthân.Phạmnhânđượcthựctậpquántấtcảngườinamtừnglàcha,ông,chú,bác,cậu,anhtrai,emtrai,contrai,cháutraiv.v…củamìnhtrongmộtkiếpnào


đó,vàquántấtcảngườinữtừnglàbà,mẹ,cô,dì,thím,mợ,chịgái,emgái,congái,cháugáiv.v...Thựctậpnhưthếđể thấynỗikhổđaudễtácđộngvàảnhhưởngđếnbảnthânmìnhnhiềunhất.Vìvậy,họkhôngcòncóđộngcơmuốngâykhổđauchonhữngngườithâncủamình.Nếuquanniệmtấtcảmọingườitrongxãhộiđềulàngườithânthìkhôngaimuốngâytộilỗiđểhọbịkhổđau.Thứtư,quán“saucơnmưatrờilạisáng”làcáchthứcgiúpphạmnhậnthấyrằng,cuộcđờicủahọkhôngphảivứtbỏ,chỉcầnbiếtănnăn,hốilỗilàcóthểlàmmớicuộcđời.

Dùnghìnhảnhbầutrờisángxuađibóngđêmmịtmờ.Khixoámâymùthìvầngnhậtnguyệtsẽchiếurạng.Sửdụngnhiềuhìnhảnhđểkếtnốisựhướngthượng,lúcđóhiệuứnggiáodụcthựcsựmanglạikếtquảcao.Hướngdẫnthiềnquánlàtạocơhộigiúpphạmnhâncóđờisốngtốttrongcuộcđời.Tôiđãcóhainămkinhnghiệmthựchiệncôngviệcnàytạicáctrungtâmcainghiện,trạitùv.v…Cứmỗilầnđến,đoànchúngtôikhôngchỉđơnthuầnlàmcôngtáctừthiệnbằngcáchtặngquà,chươngtrìnhcanhạc,màtặngchohọbàiphápthoạiđể làmmớiđờisống.Luậtphápvàsựtrừngphạtkhôngthểgiúpphạmnhânhồiđầu,màtráilạihậnthùcànggiatăng,tìnhtrạngđạibàngxuấthiệnkhắptrạitù.Chỉcólòngtừbi,nhânquảcủađạolýnhàPhậtmớicóthểgiúphọchuyểnhóa.Tôinhậnthấynhữngchươngtrìnhtừthiệnnhưthếrấtthànhcôngtrongthờigianvừaqua.

VUATẦN-BÀ-SA-LAVÀÁNOANTỬTÙ

NgàyxưathờicủađứcPhật,hoànghậuVi-đề-hikhimangthaitháitửA-xà-thếđãđượccácnhàtiêntritiênđoánrằng,đâylàđứaconnghịchtửcầnphảigiếtđi,thếnhưngvuaTần-bà-sa-lalạikhôngnghe.MặcdùôngrấtthươngA-xà-thếvàmuốnchoconđượclênngôisớmhơn,A-xà-thếlạikhôngtinthiệnchícủavuachasẽnhườngngôi,nênđãbalầnbàymưulậpkếsoáingôivua.Lầncuốicùng,âmmưucủaA-xà-thếđãthànhcông.Ông


giamnhốtvuachatrongngụctùchođếnchết.Ởđây,tôikhôngphântíchvềgócđộnhânquảnghiệpbáo,màchỉchiasẻvềtháiđộvàtâmlýcủangườibịtùoan-vuaTần-bà-sa-la.

Đặtgiảthuyếttronglúcbịgiamtrongngụctù,vuaTần-bà-sa-lakhởilênnỗioánhận,chẳnghạnnhư:“phải chi ta nghe lời nhà tiên tri cách đây mấy mươi năm thì hôm nay đâu phải chịu án oan tử tù từ đứa con ngỗ nghịch này”,“giá mà ta giết nó ngay khi phát hiện ý định muốn soái ngôi thì đâu phải chịu cảnh giam nhốt như thế”.Nếunhữngcâu“phải chi”,“giá mà” củavuathểhiệnsựhốihậnthìhànhđộngthiệnvàtháiđộbảovệsựsốngcủanhàvuatrướcđâyxemnhưmấthết.Sửsáchđãghilạihoàntoàntráingượcvớigiảthuyết,vuaTần-bà-sa-larấthânhoan trongnhữngngàycuốiđời.DùA-xà-thếđãra lệnhcấmtấtcảmọingườikhôngđượcphépvàothăm,ngaycảmẹruộtcủamình-hoànghậuVi-đề-hi.Ngoàira,ôngcòncảcấmviệcmanglươngthựcvàotrongtùcùngmọiphươngdiệntạosựsốngchovuacha.

Nhữnggiờphútcuốiđời,vuaTần-bà-sa-lađãhướngvềđứcPhật,phátnguyệnthọtrìBátQuanTraivớitâmniệmtừbihỷxả,rộnglượngthathứ,mongchonghiệpoankhiênoántráigiữaôngvàcontrongquákhứđượctháogỡhếtvàkếtthúctạiđây.Thôngquanghiệptửtùnày,conôngsẽhồiđầu,chuyểný,trởthànhbậcminhquânchothiênhạ.Ôngkhônghềcónỗiniềmoánhận.ÔngniệmPhậtvànghĩđếnnhữngviệclànhtừnggieotrồngtrongquákhứkhiếnônghạnhphúchơn.Đâylàtrạngtháitâmlýrấttốtvàcầnthiếtđốivớingườibịtùoan,chếtoandotìnhngaylýgian,oankhiênoántrái,trùdậpv.v…cầntutậpđểhoágiảitấtcả.

Tómlại,trongtìnhhuốngbịtửnạn,cầnquanniệmrằngđólànghiệphoạnhtử,vàkhôngđượcphépchánnảnhaythấtvọngtrướcnhữnghànhvi,nghĩacửcaothượngđó.Hãytiếptụchành


động,đừngsợcáichếtthìcáichếtsẽtừchốichúngta.Trongtìnhhuốngtửtùdophạmpháphìnhsự,hoặcdooankhiênoántráithìvềphươngdiệncảmxúc,ngườitửtùphảiănnăn,hốihậnvàcónỗlựchóagiảinghiệptiềnkiếp.Cónhưthế,đờisốnghằngngàytrongtùđượcvơibớtkhổđau,khôngcòntìnhtrạngmộtngàyởtùbằngnghìnthuởngoài.Nhiềungườiđãthựcsựthayđổibảnthânkhitrảinghiệmthờigianởtù,nhấtlàđượcngồitùchungvớicácvịtusĩPhậtgiáo.Sosánhhìnhảnhgiữacácnhàsưngồitùvìliênhệđếnchínhthể,chínhtrị,hoặcbịoankhiênoántráivànhữngphạmnhânbìnhthườnghoàntoàntráingược.Cácnhàsưrấtthảnnhiên,sốnghạnhphúcvàkhôngoánhận.Ngượclại,cácphạmnhânthìbịkhủnghoảngtinh thần,tâmthầnvàuấthận.Tấtcảđềutùythuộcvàolốisuynghĩvàhướnggiảiquyếtvấnđềcủamỗichúngta.

VĨNHBIỆTCUỘCĐỜI(Chùa Xá Lợi, Sài Gòn, ngày 17-09-2006)

Ghi chép: Phương Nhã

VÓNH BIEÄT CUOÄC ÑÔØI § 83

Mộtngày nọ, cómột gia đìnhPhật tử từMỹvề thămquêhương,nhân tiệnghé thămchùaGiácNgộ.Nhữngngười conthảocháuhiềndẫnngườimẹ,ngườibàcủahọvàochánhđiệnlễPhật.Sauđó,họyêucầubàđứngchụpmộttấmhình.Khiấy,tôiđềnghịngườinhàhãyđưabàđếnmộtstudionổitiếngđểchụpchođẹp.Bàcụvộilắcđầu,thấyvậytôibènhỏilýdotạisao?Gạnhỏimãibàmớichịutrảlời:“chụp hình là lên bàn thờ sớm hơn”.

Đólàtâmlýchungkháphổbiếnởngườicótuổi,cứnghĩrằngchụphìnhlàđểthờkỷniệmsaukhimìnhchết.Nỗisợhãinàyđãlàmchohọbịmấttựnhiênvàkhôngmuốnđểlạinhữngkỷniệmđẹpkhimìnhcóniềmvui,sựhânhoanvàđặcbiệtlàniềmvuitrongsựchămsóchiếuthảocủaconcháu.

TrongđạothỉnhthoảngcũngxảyratìnhhuốngtươngtựđốivớicácvịThượngtọalãoniên,đạocaođứctrọng.ThayvìtheoquiđịnhcủađứcPhậtngàyxưa,khiđếntuổihạlạpvàcónhữngđónggóplớnchoPhậtgiáothìmặcnhiêncácvịấyđượctấnphongHòathượng.ThếnhưngnhiềuvịThượngtọalạikhôngmuốndanhhiệuđó,mặcdùtuổiđãtrên60vàhạlạptrên30.Hỏirathìmộtsốvịchobiết:“Khi lên Hòa thượng thì biết rằng cái tuổi gần đất xa trời cũng đã đến”.Lýgiảitừgócđộnhângianlàthế,thựcrađốivớinhữngngườixuấtgianhưcácngàithìkhôngphảivậy.Bởibảnchấtcủangười tu làhạnhkhiêmtốn,việcphongtặnggiáophẩmđốivớicácngàichỉlàxãhộihóaviệcthừanhậnnhữngđónggóptrongquátrìnhtutậpvàđứchạnhcủacácngàidànhchoPhậtgiáovàcuộcđời.Phẩmhiệuđócóhaykhôngđốivớingườixuấtgiakhôngquantrọng.

Đềcậpvàtìmhiểucáichếtlàmộtnghệthuậtđểsốngcóýnghĩahơn.Địnhđềnàycóvẻxalạvớihầuhếtnhiềungười.Bởiaicũngcấmkỵnóihoặcbànvềcáichết,nhấtlàvàodịpđầunămmới,nghĩrằngnhưthếsẽbịxuixẻo,tạocái“huông”kéotheocáichếttronggiađình.PhongtụctậpquánởViệtNamvà


TrungHoalạicònsailầmhơnkhichorằng,mỗikhinghechimcúkêulàbáohiệuđiềmgở,điềmxấusắpxảyra,khuvựcchungquanhđósẽcóngườichết.Điềunàytạoralốiứngxửcămghét,xuađuổivàthậmchíbắngiànnágiếtchếtloàichimnày.Ngượclại,vớiconchimkháchlạiđượcquanniệmlàbiểuđạtchođiềmlànhcủamộtgiađìnhhaylàngxóm.Điềunàychothấyhệnhânquảđượcthiếtlậpdựatrênquanniệm,phongtụctậpquánvàtruyềnthốngvănhóaởmỗinơi.

CHẾTLÀMỘTBẾNĐÒ

Phậtgiáoxemcáichếtnhưmộtbếnđòhaychỉlàmộttrạmdừngchân,đãlàbếnđòthìcầncóđiểmxuấtpháthayđiểmđến.Bếnđòvàngườiláiđòphảiliêntụcđivàvềđểchuyênchở,phụcvụhànhkhách,vàchứcnăngcủanócứtiếptụcmãinhưthế.Tiếntrìnhcủasựsốngvàcáichếtcũnggiốngnhưmộtlượtđiquađò.Khikếtthúcmạngsống,khôngphảilàdấuchấmcuốicùng,màlàchuyếnhànhtrìnhmớiđểquayvềbếnđòbênkia,tiếptụcrướcnhữnghànhkháchkhác.TrongđạoPhật,việcrướchànhkháchđượchiểunhưthầnthứccủaconngườixuấthiệntrongmộtmầmsốngmớidướihìnhthứclàphôithai.Tùytheosựchiêucảmcủanghiệpvàtínhcáchtươngứngcủahànhvi(cònđượcgọilàhọhàngnghiệp)giữangườichuẩnbịđitáisanhvàgiađình,chamẹ,anhchịemmàngườiđósẽlàmộtthànhviên.

Hiểunhư thế, takhôngnênquábi lụy trướccáichết,mấtbếnđòbờbênnàyđểcậpbếnbờbênkiavàngượclại.Gọinólàtrạmdừngchânlàbởichứcnăngcủatrạmnàykhôngphảiđểcốnghiếnchohànhkháchdừngtạiđómộtcáchvĩnhviễn.Sựdừngchânchỉmangtính tạmthờimàthôi,đểrồisauđó,hànhkháchlạiphảitiếptụclênchuyếnxeđiđếnnơimàmìnhmuốnđến.Việcdừngchânởlạimộtchỗchắcchắnsẽlàmmấthếtgiátrịcủađôichânvàchứcnănghoạtdụngcủatoàncơthể.Trạmlàcảnhgiớivàloạihìnhsựsốngmớimàbảnchấtcủanó


mangtính tương thuộc, thốngnhấtvềnộidungvớinhữnggìconngườiđãtạothôngquahànhvi,lờinóivàviệclàmcụthểtrongquãngthờigiancómặttrênđời.

CÁICHẾTCỦANGƯỜIĐIỆN

Ngày07-09-2006,mộttờbáotrongnướcđãđưatinvềmộtsựkiệnrấtđaulòngvớitựađề:“Người điện bị điện giật chết”. NhânvậttrongbàibáotênlàHuỳnhVănHùng,44tuổi,làmộtthợđiện.Anhcókhảnăngđặcbiệtlàđiệngiậtkhôngchếtmànhiềunămtrướcbáochívàtruyềnhìnhtừngđưatin,phỏngvấn.Khiấy,anhtrởthànhngườikhánổitiếng,cóthểdùngbàntaycủamìnhtiếpxúctrựctiếpvớiđiệnmàkhôngcầnphảicúpcầugiaovàkhôngsợbịđiệngiật.Vìhoàncảnhkhókhăn, lươngkhôngđủsống,anhcóýđịnhtìmkiếmmộtcôngviệckhácđểmưusinh.Trongthờiđiểmđó,anhởlạitátúctạinhàmộtngườithân,nếpsốngcủagiađìnhnàylàănchaytrườngnênanhđànhphảitheo.Mộthômnọ,cũngnhưbaonhiêungàykhác,anhđãthửđiệnmàkhôngcầncúpcầugiao,độtnhiêncótiếnglathấtthanhtừtrongnhàvọngra:“cúp cầu giao…”Khichạyvàothìnhìnthấycơthểanhbịcháyđen,anhđãchết.

Cóngườilýgiảirằng,dovìtátúclạitronggiađìnhđóphảiănchaynênkhánglựctrongcơthểanhxuốngthấp,khôngđủsứcchịuđựngtrướcdòngđiệnbìnhthường,sovớithờiđiểmtrướcđâykhiănmặnthìkhôngvấnđềgì.Thựcra,ngườiănchaytrườngcósứckhỏetốthơnngườiănmặn,sứcdẻodai,bềnbỉchẳngthuakémgìngườiănthịtcá.Lýgiảinhưvậylàkhôngđúng.Hoặcmộtlýgiảikhácchorằng“sanh nghề tử nghiệp” sốngbằngnghềnàothìchếtbằngnghềấy.Lýgiảiđóchưacósựchứngthựcđúngsai,nhưngđaulòngởchỗnólàmộtsựlênánrằng,nhữngngườinhưthếđángphảichếtvớinhữnggìhọlàm.

LýgiảitừquanđiểmvàgócnhìncủađạoPhậtcósựkhácbiệt.Ngườicónănglựcđặcbiệtliênhệđếnchiphầnhaymột


cơquannàođócủacơ thể,đừngnênngộnhậnnósẽ tồn tạivĩnhviễnmộtcáchlâudài.Lạmdụngvàonósẽdẫnđếnhậuquảđángtiếc,điểnhìnhlàcáichếtcủaanhHùng.Trongkhivớinănglựcđặcbiệtnàycóthểhỗtrợchoanhtrongcôngviệckhánhiều.Dođó,chỉnênsửdụngnănglựcđặcbiệtđểchứngminhchomột sựkiệnmàkhoahọccầnđến,bằngkhôngviệc lạmdụngcóthểlàtrởngại.

ThờicủađứcPhậtngàyxưa,rấtnhiềuvịxuấtgiacónănglựcthầnthông,màlẽravớinănglựcđósựthuhútquầnchúngsẽkhádễdàng.Bởiquanniệmmộtconngườicókhảnăngsiêuphàmsẽlàmchorấtnhiềungườicóniềmtintôngiáonghĩrằngđâylàmộtbậcthánh.Khiấy,đứcPhậtđãkhuyếntấntấtcảcácvịxuấtgiakhôngnênthểhiệnnănglựcthầnthôngmàmìnhđạtđược.NhữngailàmviệcđóđểthuhúttínđồsẽbịgiớiluậttrongđạoPhậttrừngphạt.VìNgàinhìnthấyrõsựnguyhạitrongviệclạmdụngnănglựcđặcbiệtnày,ítnhấtvềphươngdiệnhòahợptrongcộngđồngcủangườixuấtgia.Mộttusĩđượcthầntượnghóanhưmộtvịchứngđắc,vịấycốtìnhlàmviệcnàytrongkhinhữngngườikháclạikhôngthểhiệnđượcsẽdẫnđếntìnhtrạngquầnchúngđổdồn,tậptrungvàovịấy,trongkhicácgiátrịthiếtthựckháchọlạikhôngmảymayquantâm.

Truyền thốngLạtMa tái sinhcủangườiTâyTạng làmộttruyền thốngcógiá trị.Bởivìnóxácquyếtđượcconđườngvàcảnhgiớitáisinhkhicácvịấyđangcònsốngkhỏemạnh,nhưngvềlâudài,tháiđộứngxửcủangườidânTâyTạngđốivớinhữngvịLạtMatáisanhlạitạoracungcáchthầntượnghóa;vàdĩnhiêntháiđộphânbiệtđốixửđãxảyrađốivớinhữngvị khôngphải làLạtMa tái sinh.Trong thờigian cómặt tạiLhasa,nơiđượcxemlàvươngquốclưuvongcủaPhậtgiáoTâyTạngtạiẤnĐộ.Hằngngày,tôiquansátvàcảmnhậnrõđiềunày.NgườidânTâyTạngrấtthànhkínhđốivớinhữngvịLạtMatáisinh,thếnhưngcàngthànhkínhcácngàinhiềuchừng


nàothìtháiđộcủahọđốivớicácvịLạtMakhôngtáisinhlạixuốngcấpnhiềuchừngnấy.Trongđờisốnghằngngày,ngườiPhậttửTâyTạnglúcnàotrêntaycũngcóxâuchuỗivới108trànghạt.Họlầnchuỗitronglúcbuônbán,làmviệc,chợbúav.v…ởmọinơivàmọilúcgiốngnhưngườixuấtgia.

Chínhvìvậy,họmongmuốncácvịxuấtgiaphảicóđiểmgìđóđặcbiệthơn,khôngthểnàotươngtựnhưhọ.Tuynhiên,nếunhìnnhậnyếutốđặcbiệtchỉthôngquatruyềnthốngtáisinhđôilúcbịlệchlạc,đisaivớitruyềnthốngvàtinhthầncủađạoPhật.ĐứcPhậttừngxácquyếtrõviệccóthầnthôngvàsựchứngđắc,haiyếutốnàycóthểsonghànhvàcũngcóthểbiệtlậpvớinhauhoàntoàn.TrongthờiđứcPhật,rấtnhiềuvịA-la-hánkhôngcókhảnăngthầnthôngnhưngnhiềungườiphàmlạicókhảnăngnày.Dođó, đứcPhật đã giới thiệumột loại hình thần thôngmớicóchiềusâuhơn,vàNgàisửdụnglốichơichữvớitêngọi:“Giáo dục thần thông”, đượchiểutheohainghĩanhưsau:

Thứnhất,sửdụngthầnthôngnhưmộtphươngtiệngiáodụcquầnchúng,giúphọtinsâuvàonhânquả,giátrịtốtxấu,đạođức,hiểuđượcbảnchấtcủađờisốnglàdoconngườiđịnhđoạtthayvìdoThần linh,Thượngđế.Trong tìnhhuốngnày,việcvậndụngthầnthôngđượctánthán.Tuynhiên,cũngcầngiớihạnchỉkhinàothựcsựcầnthiếtmớiđemraứngdụng.

Thứhai,điềuquantrọngvàlàmụctiêumàđứcPhậtmuốnnhắmđến,đólàbảnchấtcủagiáodụcchánhphápđốivớicuộcđời làphépmầu.Aibiếtvậndụngchánhphápđưavàocuộcsốngbảnthânđểgiảiquyếtkhổđau,khôngbịrơivàotìnhtrạngthantrờitráchphận.HoặcaiứngdụnglờiPhậtdạytrongviệcgiáodụcconcái,giúpchochúngtrởthànhngườihữudụngvềsauthìhọđượcxemlàđangthểhiệnphépmầu.Phépmầucủasựgiáohóa,chuyểnhóa,vàlàmmớihoàntoànnhâncáchcủaconngười.ĐiềumàđứcPhậtmuốnnhấnmạnhlàtấtcảnhững


ngườiphàm,dùxuấtgiahaytạigiađềucókhảnăngthựchiệnphépmầumàkhôngcầnphảicónănglựcđặcbiệtnào.

Lạmdụngnănglựcđặcbiệt trongnhữngtìnhhuốngkhôngcầnthiếtcóthểtạosựnuốitiếcvềsau.BáochítiếptụcđưatinsaukhianhHùngquađời,vợvàhaiconcủaanhbịhụthẫngvìtrụcộtkinhtếgiađìnhđềunươngtựavàoanh.Dovìỷlạivàonănglựcthầnthôngquámứcmàđôilúctatựhạibảnthânvàhạiluôncảnhữngngườithân,ngườithươngcủamìnhnữa.TừđórútrađượcbàihọcmàđứcPhậttừngnhắcnhởcácvịxuấtgia:“Cho đến lúc nào các vị trở thành thánh nhân thì có thể tạm yên tâm về con đường chuyển hóa, tu tập, đạo đức, nỗ lực… còn nếu chưa phải là một bậc A-la-hán thì đừng bao giờ cho phép mình ỷ lại.”

Câunóiđócóthểđượcứngdụngtrongcôngviệc,sựnghiệp,lýtưởngmàngườicưsĩtạigiađangtheođuổi.Đừngnênỷlạidùquývị làngườicó thểrất thànhcông trên thương trường,chínhtrị,giáodục,vănhóa,nghệthuật…cùngnhiềulĩnhvựckhác;đừngchophépmìnhthỏamãn, tựhào,vìđólàổkhóagiamnhốtnănglựcvàsựđónggópcủabảnthânđốivớicộngđồngvàxãhội.Nhữngaichophépmìnhthỏamãn,ngườiđókhócóthểtiếnbộxahơn.Ỷvàokhảnănglàcáchthứclàmgiảmđigiátrịbảnthân.

CÁICHẾTỞLÀNGTHIÊNLÔI

CâuchuyệnthứhaimàtôimuốnchiasẻđượcđăngtrênbáoSàiGònGiảiPhóngngày13-09-2006vềmộtngôilàngđượcmệnhdanh là “Làng trời đánh”hoặc còngọi là “Làng thiên lôi”.LàngnaylàmộtkhuđấtthuộcđịaphậnHàTĩnh,ởđócómộtcánhđồnggiaogiữabaxãSơnLộc-ThạchNgọc-ViệtXuyên.Mỗikhimưato,sấmsétlớnthìdânlàngởđâykhôngaidámbướcchânrangoài.Thốngkêxãhộihọctừnăm1990đến2006,nơiđâycóítnhấthơn20ngườichếtdobịsétđánhvớithânthểbịcháyđenkhôngcònnhậndạngra.Trướcsựkiện


này,nhiềungườisợhãivànghĩrằngđólàhiệntượngtrờitrừngphạtđốivớinhữngngườisốngkhôngcóđạođức.Lýgiảiđótạorasựphânbiệtđốixửvớingườichếtvàtệhạihơnlàảnhhưởngđếnngườithâncủahọ,màlẽratìnhthươngcủaconngườiphảiđượcđặtlêntrênhết.

Ngoài ra, thêmmộtquanniệmsai lầmkhácxuấthiệnkhingườidânđịaphươngchorằng,cáiđầucủangườichếtdosétđánhrấtlinhthiêng.Ailấyđượccáiđầuđóvềnhàthìcôngănviệclàmđượcthịnhvượng,cầugìđượcđó,muamaybánđắt.Vìvậymànạncướpxácdiễnrakhiếnnhiềungườihoangmang,losợ,đãmấtngười thânbâygiờbịmấtcả thi thểcủangườithân.Bêncạnhđó,ngườitacònquanniệmsựlinhứngnàyvẫntiếptụctồntạitrongvòng3tháng10ngày,chỉkhinàoquathờiđiểmđóthìsựlinhứngmớikhôngcòn.Vìvậymàtrongsuốtthờigianđó, thânnhâncủangườichếtphải thuêngườicanhgác,bảovệmồmả.

Nghiêncứuvềđịachấthọcchothấytrờiđánhlàmộthiệntượngvật lý.Vùngđấtnàocónhiềuquặngmỏthiếc thìhiệntượngtrờiđánhtăngcao,giaocảmđiệntừthiếcvàđiệntrênbầutrờitạoraluồngsấmsét.Lúcđó,ngườiđangcómặttrongvùngđiệntạosấmsétcóthểbịchếtcháyđen.Khoahọcchứngminhnhưthế,trongkhinhângianlạihiểusailầm,gánđiềunàychoôngtrời.Nếuthựcsựôngtrờilàmviệcđóthìxemraôngđãquábấtlươngvànhẫntâm.Bởivìđãcónhiềungườihiềnlương,hiếuthảovớichamẹ,đànghoàng,đứngđắntrongcácmốiquanhệ,giúpđỡmọingườitrongxãhội,chưalàmmấtlòngainhưngvẫnbịtrờiđánh.

Dođó,đừngnênỷlạivàogiátrịđạođứcmàtađangcó.ĐứcPhậtvẫnkhuyênchúngtaphảinỗlực,pháthuy,tutập,vàphấnđấuchođếnkhinàokhôngcòngìđểpháthuynữathìlúcđómớidừng,vàcũngkhôngchophépmìnhđượcquyềnthỏamãn


đếnđó.Hìnhảnhcủasựthỏamãncũnggiốngnhưnấcthang.Nếutadừnglạivàđánhdấusựthỏamãncủangườibộhànhđangđitrêntừngnấcthangsẽkhôngcócơhộiđểbướcthêmmộtbước caohơn trongđạođức, tu tập, nghềnghiệp, thànhcôngvànhiềulĩnhvựckhác.Cókiếnthứckhoahọccănbản,ngườitacóthểtránhđượccáichết,khôngcầnvĩnhbiệtcuộcđờiđểlạiniềmthươngtiếcchongườithân.Khimưatogiólớn,khôngnênranhữngkhuvựccóquặngmỏ,chẳngphảivìsợma,sợtrờihaysợthầnlinhtrừngphạt,màvìquiluậtvậtlýtựnhiênnếutamuốnantoàntínhmạng.Tráilại,niềmtinmêtínchỉlàmchoconngườingàycàng lún sâuvàonhữngcảnhhuốngbấthạnh,đặcbiệtvớihiệntượngcướpxácvừanêucànglàmchotađaulònghơn,vìngườiđãchếtmàvẫnchưađượcyên.

Những trường hợp chết bất đắc kỳ tử như hiện tượng sétđánh,ngườichếtchưasẵnsàngchấpnhậncáichết,dòngcảmxúccủahọvẫncònđangníukéosựsống,dùthânthểbịcháyđen.Trong tình huống này, chưa chắc họ đã được siêu sinh,huốnghồchivớihiệntượngbịcướpđầuthìdòngcảmxúcnổisânbịtrỗidậy.Đólàáchtắclớnchotiếntrìnhtáisinhởđờisau.

KHÔNGCÓÂMPHỦĐỂTRỞVỀ

ĐạoPhậtxácquyếtgiữasốngvàchếtcókhoảngthờigianvàtrunggianquyếtđịnhbảnchấtcủaloạihìnhsựsống.Vậysựsốngcủađờisaulàgì?Tiếntrìnhtrunggianđótồntạidàihayngắntùythuộcvàobảnchấtnhânquảvềđờisốngđạođứccủangườichết,vàdòngcảmxúctrướcvàngaytronggiờkhắccáichếtdiễnra.NgườiPhậttửcóđượcsựhuấnluyệnchuyểnhóacảmxúchằngngày,hằnggiờsẽthấycáichếtlàđiềurấtbìnhthường,khôngcógìđángphảibậntâm.Khiấy,dòngcảmxúctiếcnuốivềthânthểvậtlýkhôngcómặt,vàtiếntrìnhtáisinhđược“thuận buồm xuôi gió”.

Ngượclại,nhữngaicóthóiquentiếcnuốiđiềugìthuộcvề


quákhứmàkhôngchịuchuyểnhóangaylúcđangcònsốngthìkhichết,dòngcảmxúctiếcnuốilàmộtáchtắclớnchotiếntrìnhtáisinh.Bởicátínhcủangườicònsốngthếnào,nóvẫnđượclưutruyềndướihìnhthứcquántínhthếấy.Nănglựcquántínhsẽđịnhvịnghềnghiệp,cátính,sởtrường,dòngcảmxúcvàtháiđộứngxửcủangườiđóởđờisau.Tínhcáchnàyhiếmkhithayđổinếukhôngcósựhỗtrợtíchcựccủagiáodụcđịnhhướng.NgườiPhậttửcầnxácđịnhrõtiếntrìnhcủasựsốngdiễnranhưmộtdấuchấmtrênmộtđườngthẳngdài,mỗidấuchấmtượngtrưngchosốngvàchết,vàcứthếtiếptụcmãimàkhôngaicóthểphanhramanhmốiđầutiêncủaconđườngthẳngdài,vớiđiểmnàolàkhởiđầuvàkếtthúcnằmởđâu.Vớikiếnthứcnhânquảvềsốngvàchếtnhưthếsẽgiúpconngườihoàntoànthảnnhiêntrướcquiluật“sanh ly tử biệt”.

LễTrai tăng tạicácchùavới lời tácbạch thườngcócâu:“chúng con hiểu rằng sanh tử là chuyện đi về…”vốnđượcdịchthoátnghĩatừmộtcâucủaNhogiáo“sanh ký tử quy”, nghĩalà“sống gởi thác về”.Quanniệmsailầmnàycầnphảiđượcthayđổi.Nếuconngườicứnghĩrằngsốngtạmởnhờ,gởigấmthânphàmtrêncõiđờitrongmấymươinămtạmbợthìkhómàsốngcóchấtlượngvềđạođức,tâmlinh,đónggópvàphụcvụchoxãhội.Sailầmđócòndẫnđếnhậuquảứngxửkhinghĩrằngcõidươngchỉtồntạicómấymươinăm,vàcõiâmmớilàcõitồntạivĩnhviễn.TừquanniệmđómàngườiAiCậpđãchoxâydựngcáckimtựtháphoànhtrángbằngmồhôi,nướcmắtvàcáichếtcủangườidânvôtội,ngaycảngườithânthươngnhấtcủavuacũngbịchônsốngtheo,cùngvớinhiềuvàngngọcchâubáu.Bởihọnghĩrằngcảnhgiớiâmphủmớicóthểgiúphọtồntạilâudài,màkhôngcóbấtkỳnỗilonào.

NgườiTrungHoakhiảnhhưởngnềnvănhóanàyđãcósựcảibiênthayvìchônngườisống,nhàthật,vàngbạcthìhọlàmbằnggiấyvàngmả;nhưngtrongtìnhhuốngnày,ýniệmvềsự


chôncấtvẫncòn,sátsanhvẫnđượcthiếtlập.Phongtụcsailầmđóvẫnlàmchonhiềungườitin,nênkhichếtđihọcứbámvàoảogiácnghĩrằngmìnhđangcầnáoquầnđểmặc,nhàcửađểở,thựcphẩmđểăn.Tiếntrìnhthờigiantrongviệckéodàithântrungấmtạosựđóikhátvềcảmxúc,nhậnthứcvàhưởngthụcủacácgiácquan,màkhicònsốnghọđãtừngtrảiqua.ĐứcPhậtkhẳngđịnhkhôngcóâmphủnàođểtrởvề,chỉcónhữngcảnhgiớiđểtáisinh,gồmnămcảnhgiớichính:ngạquỷ,súcsinh,A-tu-la,conngười,vàchưThiên.

Địangụckhôngphảilàcảnhgiớivàkhôngđượcgọilàmộtloạihìnhsựsống.Đâychỉlàphươngdiệnvậtlý,nơimàloàingạquỷcóthểtồntại.Kéodàisựtồntạidướihìnhthứchồnmabóngvíacủathântrungấmsẽlàmchongườiquácốchấtchồngthêmkhổđau.Khổđauấykhôngbịgiánđoạn,khôngcóniềmvuivàcũngkhôngcóbấtcứphươngtiệnnàođểthểhiệnniềmvui,chonêngọiđólàđịangụcgiốngnhưngụctùgiamnhốtmình.Đâylàhìnhảnhdiễntảbảnchấtnỗiđauđốivớiloàimaquỷchếtchưađượcsiêu.

Nămloạihìnhsựsốnghoàntoàntươngthíchvớibảnchấtđạođức,nhấtlàhànhvicuốicùngtrongcuộcđờisẽlàmchocáchànhgiảPhậtgiáosốngcótráchnhiệmvớibảnthân.ĐâychínhlàsựkhácbiệtgiữangườiPhậttửvàngườikhôngphảiPhậttử.Cácnềntriếthọcvàtôngiáolớntrênthếgiớiquanniệmchếtlàhết,hoặcchỉcóhaicảnhgiớikhônglênthiênđànghưởngphướcđờiđờicủaChúathìxuốnghỏangụcđểđờiđờichịukhổđau.Chủnghĩaduyvậtthìchorằngkhôngcóđờisốngởkiếpsau.Quanniệmnhưvậykhiếnchotráchnhiệmđạođứcbịlunglay,thayđổi,khimàngườitốtvàkẻxấuchẳngcósựkhácbiệtởđiểmkếtthúc,vậythìlàmđiềutốtđểlàmgì?Rấtnhiềungườilàmđiềuxấuđãcónhữngsuynghĩsailầmnhưthế.Hãykhoanđềcậpđếnvấnđềcóđờisauhaykhông,chỉcầnýthứcvềsựhiệnhữuởđờisauvàniềmtinvềnósẽgiúpconngườisốngcó


ýnghĩa,biếtsợhãiđiềuxấuvàhậuquảmàmìnhphảinhậnlấy,giátrịđạođứclàởđây.

ĐÔITÌNHNHÂNVÀNGHĨACỬCAOTHƯỢNG

Ngày15-08-2006, tạiTrungQuốcđãxảyramộtsựkiệnkháđaulòng.MộtđôitìnhnhânvừahứahônđãquađờitronglúccứumộtembétrênconsôngthuộctỉnhQuảngTây.NgườinamtênlàTriệuThếLương27tuổi,vàngườinữtênlàDiêuMỹBình 22tuổi.Cảhaivừatốtnghiệpcửnhânvàđangtheohọcchươngtrìnhcaohọcgầnhoàntất.Họđãcùngthềnonhẹnbiểnsaukhihọcxongsẽcùngtổchứclễcưới.

Hômấy,cảhaiđangđidạoquanhbờsông,bỗngnghetiếnglathấtthanhtrướccảnhtượngmộtđứabéđangbịdòngnướccuốnđi.Khiđó,chàngthanhniênvộinhảyxuốngcứu,nhưngvìdòngnướcchảyxiếtquá,anhchỉkịpđẩyđứabévàođếnbờthìbịkiệtsức,nướcđãcuốnanhđi.Ngườivợchưacướivìquáxótxa,đaulòngnêncũngnhảyxuốngcứu.Cảhaiđãlặnhụp,chiếnđấuvớidòngnước,lảngườivàkiệtsức.Mộtlúcsau,khingườitacứuđượcthìanhđãchết,vàmãiđếnhaingàysaumớitìmthấyxáccủacôgái.

Hai gia đình của đôi tình nhân này đều là những Phật tửthuầnthành.Họđãtổchứclễcướichođôitrẻngaytrongngàytanglễ.Ngườitacholàmhaihìnhnộmmặcchiếcáocướimàđôitìnhnhânđãsắmchuẩnbịchongàycưới.Giađìnhhaihọcũnglàmlễmộtcáchtrịnhtrọngbằnglờimởđầutuyênbốlýdo,lờichúctụng,thậmchícóngườiđóngvaicôdâuchúrểgiảđọclờiphátbiểutrongnghithứclễcưới,vàtiếptheotiếnhànhđếnnghithứclễtang.Cóngườichorằng,chếtrồicónênlàmnhưthếhaykhông?

ĐứngtừgócnhìncủađạoPhật,sựtâmđầuýhợpvànghĩacửcaothượngtrướccáichếtcủađôitìnhnhânnàysẽlàmchohọ


trởthànhvợchồngởkiếpsau.Giađìnhđãtổchứclễhônphốimặcdùđôitìnhnhânnàykhôngđểlại lờidichúcnào,vìhọchếtbấtđắckỳtử.Cáchthứclàmnhưvậylàđúng,bởivìniềmmơướcđượclàmvợchồngcủanhauchưathựchiệnđược,nêndòngcảmxúctâmlýcóthểgâytrởngạichotiếntrìnhtáisinh.Trongtìnhhuốngnày,chamẹvàhọhànghaibênbiếtứngdụnglờiPhậtdạy trongviệcgiảiphóngứcchế tâmlýởgiâyphútcuốicùngtrướckhichết,giúphọrađimộtcáchnhẹnhàng.Việctổchứclễcướitrongtrườnghợpnàymangýnghĩađạođứcvàýnghĩatáisanhrấtlớn,dùthiênhạkhônghiểuđãlêntiếngphêbình,chỉtrích.

Nghĩacửcaothượngtrướclúcquađờilàhànhtrangđạođứcđịnhhướngchobảnchấtđờisốngtáisinhởkiếpsau,khimàkhoảngcáchthờigiandiễnratrongtíchtắc.Bằngnghĩacửcaothượnghysinhbảnthân,khôngmàngđếncáichết,vớiphướclựcnàysẽgiúpđôitìnhnhântáisinhrấtnhanhchỉtrongtíchtắcmàthôi.Thờilượng49ngàyđượcnêuratrongcácbảnkinhchỉlàsựphònghờchonhữngngườitiếcnuốivàkhôngchấpnhậncáichếtdiễnranhưmộtsựthật.

Cácchúngsanhsaukhiquađờitrongmộtcảnhgiớihaythânphậnnàođó,dovìáplựcnhânquảvànghiệplựclôikéonênhọphảirađi.KinhNa Tiên Tỳ Kheođưaramộtẩndụrấtsâusắc,tronglòngbàntaytađangnắmnhữnghạtđậu,ngaythờikhắctabuôngtayrađểchonhữnghạtđậurơixuống,lúcđóchắcchắnnóphảicóchỗrơi.Điểmrơicủanócóthểlàcáibàn,mặtđấthaymộtkhoảngkhônggiannàođó,tứclàphảicómộtchỗnàođóđểrơivàbámvào.

Đốitượngcủasựrơiđượchiểugiốngnhưcảnhgiớisựsốngởđời sau,vàvật rơi là thần thức tái sinhcủaconngườivừathoátrasaucáichết.Sựrơichỉdiễnratrongkhoảngthờigianrấtngắn.Chỉnhữngngườibịtiếcnuốivềcáichết,kéodàitình


trạngthântrungấmvàkhổđaukhiếnhọtrởthànhngạquỷ-hồnmabóngvíabịđóikhát.

Nghiệptrướccảnhhuốngsanhlytửbiệt,đượcgọilàcậntửnghiệpcógiátrịlớntrongviệctạophẩmchấtchongườichuẩnbịtáisinh.Chắcchắnphẩmchấtcủađôitìnhnhânkhitáisinhởkiếpsauphảilàngườidấnthânphụcvụxãhội,cộngđồng,lấyhạnhphúcngườikháclàmtiêuchíđểphụcvụbảnthân,khôngmàngđếnbấtcứđiềugìthậmchílàsựnguyhiểm,đedọađếntínhmạng.Vấnđềđượcđặtralàchếtcùngmộtgiờkhắccóthểtạoratìnhhuốngsongsinhkhitáisinh.Lúcđó,thầnthứccủahọsẽtìmmộtgiađìnhcónghiệpcảmtươngđươngtrongthờiđiểmbanngày,vàlàmthếnàocósựgiaophốigiữachamẹtrongthờiđiểmcóthểthụthai.Giađìnhnàocócặpsongsinhmộtnam,mộtnữthìbiếtrằngđólàcặpsongsinhdotựtử,hoặclàmnghĩacửcaothượngvừamớiquađờicùngmộtlúc.Vìvậymàtiếntrìnhtáisinhlàmchohọcómặttrongcùngmộtgiađình.

CácvịHòathượngđãrăndạytrongtìnhhuốngdùbétraicósinhratrướcthìchamẹvẫnnênchobégáiđượctrởthànhchịcủabétrai,đểtránhtìnhhuốngloạnluân.Bởivìsanhlytửbiệtgắnliềnvớitìnhyêuthườnglàmchonhữngđôitìnhnhânmuốncómặtcùngmộtnơi.Thếnhưngnghiệtngãthayvềmặtluânthườngđạolýlạikhôngchophépanhchịemruộtthịttrởthànhngườihônphốicủanhau.Dođó,đặtngườinữlàmchịđểtránhtìnhtrạngđángtiếcxảyra.

Hiểuđượctâmlýnhưthế,nhữngcặptìnhnhânnhớvềsauđừngđitáisinhcùngmộtchỗ.Hãyđợiđếnkhitáisinhrađờirồi, saunàyhãyđi tìmnhau,cứgiữ lờinguyệnước thìchắcchắnsẽgặpnhau.TrongkinhTăng Chi Bộ,đứcPhậtcònhướngdẫnnghệthuậtđểtrởthànhvợchồngởkiếpsaugồmbayếutố:

-Trongkhoảngthờigiancómặtvớinhautrêncuộcđờivớitưcáchlàvợchồngthìsựchungthủylàđiềukiệntiênquyết.


-Cảhailuôncónguyệnvọngtrởthànhvợchồngcủanhauởđờinàyvàkiếpkhác.

-Tronghaingườidùaicóđitáisinhtrướcthìngườiđóvẫnphảinêutâmniệmrằngtôisẽchờ,vàngườicònlạitáisinhsausẽđitìmkiếm.

Bayếutốđósẽlàmchođôivợchồngdùcóchếttrongbấtkỳtìnhhuốngnàovẫntiếptụclàmvợchồngcủanhauởđờisau.

Ngày xưa, công chúaDa-du-đà-la và thái tửTất-đạt-đa đãtừnglàvợchồngcủanhautrongrấtnhiềukiếp.SựthànhcôngcủaTất-đạt-đaởnhiềutiềnkiếpvềtrướcđềucóbàntayđónggópvàsựhysinhcủaDa-du-đà-la.Họđãrấtăný,hysinhvàtạochonhausựthànhcông,hạnhphúc.Đếnđờihiệntạinày,Da-du-đà-lađãhysinhtrọnvẹnđểchồngmìnhtrởthànhbậcsiêuvĩnhân,siêutâmlinhvàđạigiácngộ-đứcPhậtThíchCangàynay.

Dotiếntrìnhcủasựtáisinhthườngdẫnđếntínhcáchgầngũinhau.Điềunàylýgiảitạisaocóngườivừamớisinhranhưngtrong đầu đã có ý tưởng sẵn vềmẫungười chồng, người vợlýtưởngtrongtươnglai.Cótìnhhuốngngườinữmặcdùđốitượnghỏicướilàngườicógiatài,sựnghiệp,địavị,giàusangphúquý,hìnhthứcbảnhtraimàhọlạikhôngưng.Dobởitrongđờiquákhứ,ngườinữđã từng thềnonhẹnbiểnvớimộtđốitượngkhác,nêntrongđờinàyhọđangđitìmmàchưagặp.Quátrìnhcáchấmlàmchohọbịquên,nhưngtrongchiềusâutâmthứcvẫncòngiữlạivàtạorahệđánhgiátiêuchuẩn,vàhệđóhoàntoànkhácvớiđốitượngmuốnđếnvớimình.Sởdĩcóhiệntượngtrênlàdocátínhcủangườisốngởđờinàyvàtiềnthâncủangườiđótrongquákhứcùngmộtmẫusốchung.

NGƯỜICHẾTSỐNGLẠI

Câuchuyệnthứtưmàtôimuốnchiasẻlàhiệntượngngườichếtsốnglạiđượcdângiangọinômnalàquỷnhậptràng.Hiện


tượngnàycótừngànxưa,nhưngmãiđếnkhinóđượcđềcậpdướigócđộcủakhoahọcthìthếgiớiphươngTâymớibắtđầuquantâm,vàxemnógiốngnhưmộthiệntượnglạmàkhoahọcchưathểlýgiải.

Sựkiệnđầutiêndiễnravàonăm1906tạibangKansas-Mỹ,một thanhniêntênlàHavy20tuổibịbệnhnặngvàđộtngộtchết.Ngườibạngáicủaanhrấtđaukhổvàthươngtiếcvôcùng.Côđãyêucầugiađìnhanhhãykhoanvộichôn,nàinỉmãi,cuốicùngluậtphápcũngchophép.Côgiữxácngườibạntraitrongnhàmình.Bảyngàysau,chàngthanhniênkiasốnglại.Ngườilýgiảirằngđâylàhiệntượngthầnthoại,vìtấmlòngthathiếtcủangườithươngmàngườichếtbỏđikhôngđành,nênđãxinDiêmVươngsốnglại.

Nếuhiểuvềhiệntượngchếtlâmsàngvàchếtthựcsựhaycòngọi làhiện tượngchết sinhhọc, sẽ thấyđây làmộthiệntượnghoàn toànkhoahọc.Ngườiđượcxem làchếtnằmbấtđộngnhư rađi,vànếunhưkhôngcókiến thứcvềkhoahọcngườitadễchônsốngnhữngngườichưachết.ThốngkêxãhộihọcphươngTâychothấycứ200cachếtthìcómộtngườibịchônsống,nghĩalàchưachếtthựcsựmàbịcholàchết.TừcácnghiêncứuđặcbiệtvềhiệntượngchếtlâmsàngởphươngTâygiúpthếgiớihiểurõhơnvềđiềumàđứcPhậtđãdạytrongkinh,tạisaongườichếtcóthểsốnglại.

Dòngcảmxúctiếcnuốivềmộtmốitình,vềtráchnhiệmcủangười làmchamẹđốivớicon thơ,về trọng tráchđại sựcủaquốcgiav.v…khiếnhọmuốnníukéosựsống.Dođượcsựhỗtrợcủaphướclựcvềmạngsốnghaytuổithọvốngieotrồngởhiệnđời,hoặcnhiềukiếpvềtrước,nănglựcníukéo,tiếcnuốinàysẽlàmchođờisốngđượckéodài.Ngườithìsốnglạivàingàyrồichết,ngườithìsốnglạimấymươinăm,tùyvàohànhđộngphướcbáuliênhệđếntuổithọ.


Vìvậy,ngàiHuyềnTrángđãyêucầuthânnhânngườiquácốphảisau8tiếngmớiđượcđộngvàothithểcủangườichết,khihọđượccôngnhậnlàđãchếtthựcsự.Việctẩmliệmtrước8tiếngsẽkhiếnchomộtsốtìnhhuốngchếtlâmsàng,nghĩalàsựsốngvẫnđangcòn,dẫnđếnphảnứngứcchếtâmlý,sânhận,tạobấthạnhvàoankhiênoántráiởngườiquácố.

SaukhipháthiệntìnhtrạngchếtđisốnglạicủaHavyvàonăm1906,cácnhànghiêncứukhoahọcphươngTâyđềnghịtrongsuốt24giờsaucáichếtlâmsàng,thânnhânngườiquácốkhôngđượclãnhxácvề,đểngườilàmcôngtácphápyxácđịnhrõngườichếtđãthựcsựchếtchưa,tránhtìnhtrạngđángtiếcxảyra.Vềsau,nhàkhoahọcNgatênlàKhabasnikiđãnghiêncứu,chếtạothànhcôngchiếcquantàicótínhantoànhơn.Nóđượcthiếtkếcóhệthốngbáođộngvàthônggió,đểkhingườichếtbịchôndướilòngđấtvẫnđảmbảođượcsựsống.Ngoàira,chiếcquantàithôngminhnàycòncókhảnăngbáođộngkhingườinằmtrongđópháthiệnramìnhvẫncònsống.Họcóthểđộngvàobấtcứvịtrínàocủanắphòm,khiấymộttiếngchuôngsẽvanglêntruyềnđếnnhàthânbằngquyếnthuộccủamình.Lúcđó,thânnhânsẽchạyrađàomộhuyệtlên,tránhtình trạngđểquá lâucó thểgâychếtngạt.Chiphíchế tạoloạiquan tàinày rấtcao,chỉcónhững thànhphầngiàucótrongxãhộimớicókhảnăngmua.Rấttiếctruyềnthốngsửdụng loạiquan tàinàykhôngcònđược lưu truyềnchođếnngàynay,ngaycảởnướcNga.

KinhđiểnđạoPhậtxácquyếtrõcáichếtlâmsàngchưaphảilàcáichếtthựcsự,đóchỉlàdấuhiệungưnghoạtđộngcủatim,hôhấp,trongkhinãovẫncònhoạtđộngdùrấtmờnhạtkhôngđángkể.Khiấy,chỉcầnsựhỗtrợvàphụchồihôhấpđểtạotiếntrìnhtuầnhoàntrongcơthểthìngườiđócóthểsốnglại,dĩnhiênsựsốngtrongtrườnghợpnàychỉcóthểlà1/100hoặc1/200màthôi.


Tháng9-2006,cácnhàxãhộihọcViệtNamđãthốngkêchỉcóhaihiệntượngchếtsốnglại,dovìnhậnđịnhsailầmgiữacáichếtlâmsàngthànhcáichếtthựcsự.Vìvậy,đừngnênquanniệmđólàmộthiệntượngthầnbídocầunguyện,hoặcphướclựccủangườicòn sốngmongmỏingườichết sống lại.Chẳngquadophướclựccủangườichết,nănglựcníukéosựsốngvàcáichếtkhiếnhọcókhảnăngđặcbiệtchốngchọilạivớihoàncảnhphảichết.Thôngthường,chỉcần30giâylàmộtngườibìnhthườngcóthểquađời,nhưngngườichếtlâmsàngcókhảnăngchịuđựng,vượttrộihơnmàcáichếtvẫnkhôngthểthiếtlập.

Nhân quả liên hệ đến một số nghiệp, chẳng hạn nhưviệc lấp hang chuột, hang dế, hang kiến làm cho nhữngcon vật này bị chết ngộp. Tất cả những hành động nàytưởngchừngkhôngcóhệquảxấutrongtươnglai,nhưngtheo luân hồi nghiệp báo trong đạo Phật con người vẫnphảigánhchịu.Đểtránhnghiệpchếtlâmsàngđượcđồnghóalàchếtthựcsự,ngườiPhậttửcầngieotrồnghạtgiốngbảohộmạngsống.Việcbảohộmạngsốngđượcthểhiệnởtấmlòngvànhữnghànhđộngnhonhỏnếuchịukhóđểý,có thể tạophước lực rấtnhiềuchobản thân.Khinhìnthấymộtđámtang,quývịnêncầuchongườiquácốđượcsiêusinhthoáthóabằngcáchtụngmộtcâuthầnchúvãngsanhhaydanhhiệucủađứcPhậtA-di-đà,hoặcngườihànhgiớiBồ-tátcóthểhồihướngcôngđứcchohọđểcảnhđờibấthạnhđượckếtthúctạiđâyvàtiếntrìnhtáisinhđượcdiễnraanlành.Chỉcầntathựcsựcótấmlòngthìchẳngtốnkémtiềnbạcgì.Khôngnêntintheocácquanniệmmêtínsailầmmàcótháiđộkỳthịhoặcsợhãiđốivớingườichết.Vìnhưthếlàmthươngtổnđếnlòngtừbi,kiếnthứcvề nhân quả trong đời sống bị mất phương hướng, conngườiluônsốngtrongloâu,sợhãivàcuốicùngdẫnđếnmấtcơhộiđểthànhcông.


1.Lễcầusiêuvớithôngđiệpbuôngxả

Khipháthiệncóhiện tượngmaquỷ trongngôinhàhoặcbấtcứnơiđâu,hãygiúphươnglinhbằngkhóalễcầusiêu,nếuthỉnhmời đượcnhữngvị xuất gia đến làm lễ càng tốt; bằngkhôngquývịtựthựchiện.Tronglúclàmlễ,cầntruyềnthôngđiệprằng:

“Bản chất của sự sống và cái chết được qui luật nhân quả trong tự thân mỗi người định đoạt. Quý vị hãy hoan hỷ chấp nhận cái chết diễn ra như một sự thật. Đừng bám víu vào thân thể vật lý này; đừng bám víu, tiếc nuối vào dòng cảm xúc này; đừng bám víu vào những kỷ niệm đẹp và xấu, hạnh phúc và khổ đau hay bất cứ điều gì thì quý vị mới có thể ra đi. Chỉ có Phật, Pháp và Tăng mới có khả năng cứu giúp quý vị. Quý vị hãy nương vào thần lực của các Ngài để tình trạng khổ đau của kiếp ngạ quỷ sớm được kết thúc.”

Nhìnchung,hươnglinhquađờichỗnàothườngcókhuynhhướngbámvíuchỗđó,chínhnỗiđauuấthậnsẽlàmchohươnglinhgiữmình lạinơiđó.Vídụnơicó tainạngiao thông,cóngườitựtửthìnhữngnơiđóthườngxảyracái“huông”,khiếnnhữngngười có ýmuốn tự tử tự dẫn dắt đến chỗ đó rồi laoxuốngmàchết.Dĩnhiên,đừngnênlýgiảiđólàhiệntượngbắthồnmàthựctếchỗnàocóquantài,mồmảđềulànơihươnglinhthườngbámvíu,chấpmắc.Chẳnghạnkỷniệmđẹptrongmộtngôinhà,nơinàotạohạnhphúclớnnhấtthìnơiđóvẫnnhưmộtsợidâyxíchtróibuộchươnglinhtrongtiếntrìnhtáisinh.

Mỗikhi códịpđếnnghĩa tranghayngôi chùanàocó thờcáctrocốt,quývịnhớđừngnêncầunguyệnriêngchongườithâncủamình,màhãymởrộnglòngtừbicầunguyệnchotấtcảhươnglinhcómặttạinghĩatranghaynhữngnơikháchãynươngvàothầnlựccủaTamBảođểsiêusinhthoáthóa.Đừng


nêncầunguyện,vanvái:“Mẹ ơi, hãy về phù hộ cho con trúng số đề đi, con mắc nợ nhiều quá.”Điềunàysẽ tạo lòng thamởngườiquácố,bởivìbảnchấtcủatìnhthươnglàlòngtham,tìnhthươngconcái,vợchồngđềumangyếutốcủalòngvịkỷ.Cũngđừngnêncãivãvớinhauviệcchiagiatàikhichamẹmớivừanằmxuốngchưakịpchôn,bởinhưthếsẽtạoralòngsânởngườirađi.

2.Gieotrồngcôngđức,phướcbáu

Cần thựchiệnnghi thứcđúng theo lờiPhậtdạy,đơngiảnnhưngcógiá trịđạođứcvàtâmlinhhỗtrợchotiếntrìnhtáisinh.Nêngieo trồngphướcbáu,cúngdường thếnàođểchiamộtphầntàisảnchongườiquácố,giúphọcóthêmsựhiểubiếtvàhành trangcôngđức.Nếungườiquácốkhôngbiếtngườithâncủamình làmviệcnày thìhọchỉhưởngđược1/7 côngđứcnói theokinhĐịa Tạng.Dođó,đểhương linhcóphướcbáu lớn, trướckhihọquađời,người thânnêngiải thíchchohọhiểusẽdùng1/4tàisảncóđượcđểlàmcôngtáctừthiện,cúngdườnghayđónggópchomộtngôichùa.Thuyếtphụchọhoanhỷđồngnghĩavớiviệchọđượchưởngtrọnphầncôngđứcvàphướcbáu,bêncạnhđó,ngườikhuyếntấnvàthuyếtphụccũngđượchưởngmộtphầncôngđứctươngtự.Ngượclại,chờđếnkhingườiquácốquađờitamớithựchiệnviệcnày,họsẽkhôngbiết.Dovậy,họchỉhưởngđượcmộtphần,cònngườilàmhưởngđượcsáuphần.

Trênthựctế,aicũngmuốnngườiquácốcủamìnhcónhiềucôngđứcđểcóthểtáisinhvàomộtcảnhgiớianlành.Tacầnlưuýnóithậtkhéo,bởivìđứngtrướccáichết,nỗisợhãisẽcómặt,vàcàngcốtìnhphủđịnhnhiềuchừngnàothìnỗisânhậnlạidiễnranhiềuchừngđó.Tìnhyêu,mồmả,uấthận,tainạn,tìnhcảm,kếhoạchchưahoàntất,sựbựcbội,tứctốitrướclúcchếttấtcảđềutrởthànháchnạnchotiếntrìnhtáisinh.


Hằngngày,hằnggiờ,mỗihànhgiảcầnthựctậpphươngphápbuôngxả,xemnhẹmọithứtrêncuộcđời.Nỗlựclàmhếtmìnhbằngphươngpháp luận, sự tinh tấn, thôngminh, tráchnhiệm,lươngtâmvàđạođức.Kếtquảrasaokhôngcầnbậntâmđến.Thấtbạilầnnày,tanỗlựclạilầnkhácbằngsựkiênnhẫnvàtinhtấn,làmhoàilàmmãi,khôngchophépmìnhdừngnghỉ.Đừngbuồnvớinhữngthấtbạitrongquákhứ,bởivìquákhứđãquarồivàtươnglaithìchưađến.Đừngmơướcnhiềumàhãynỗlựclàmhếtmìnhtronghiệntại,khiấytươnglaichắcchắnsẽcó.Aisốngđượcnhưthếthìsẽrấtthảnnhiênvàkhôngcóbấtkỳnỗisợhãinàokhốngchếmình,nhờđómàđờisốngtrởnêncóýnghĩa.

Mongrằngquývịmỗikhicódịpđếnchùacầunguyệnchohương linhđượcsiêusinh thoáthóahoặcđứng trướcdiảnh,bànthờngườithâncủamìnhđừngbaogiờmonghọtrởvềnhà;cũngđừng thươngôngbà tổ tiên, chamẹ,người thươngcủamìnhbằngcáchlúccònsốngthèmcáigìthìkhimấtcúngcáiđó,càngthươngtưởngtheotìnhhuốngtrênthìkhổđaucàngcómặt.Điềucầnthiếtởđâylàcúngmộtthờikinhvềnguyênlývôthường,vôngã,vềquiluậtsanhtửkhôngaicóthểtránhkhỏi,cúngbằng côngđứcphướcbáumình có thể làm, cúngbằngđờisốngđạođứcđểchongườirađiđượcantâm,cúngbằngsựthànhcông,nỗlựccủachúngtađểlờidichúcđóđượcthựchiện.Cónhưthế,ngườirađimớithựcsựđượclợilạc.Tráilại,cònbấtkỳnỗiniềmnàochưađượcantâmsẽlàmchongườiquácốchếtkhôngnhắmmắt.Đâylàphảnứngcơhọcvậtlýtựnhiêncủacơthể,aisuynghĩnhiềusẽlàmchomắthoạtđộng,cànghoạtđộngnhiềuchừngnàothìứcchếtâmlýtrênnãotrạnggâymấtngủnhiềuchừngđó.Đốivớicáichếtcũngtươngtựnhưvậy,tứctối,khóchịusẽlàmchomắtkhôngnhắmlại.

3.Phóngthíchgútmắc

Ailàđốitượngdẫnđếncáichết,làmchongườiquácốchết


khôngnhắmmắt,hoặclúccònsốngngườiquácốđãtừngthềđộcvídụnhư:“Lúc tao chết, mày đừng bao giờ tới nhìn mặt tao…” trongtìnhhuốngnày,hãythựchiệnđúngnhưlời thề,đừngnêntớinhìnmặt.Hãyđứngởmộtnơinàovànguyệncầu:“Ba ơi, mẹ ơi, hãy tha thứ cho con! Con biết rằng đó là một điều sai. Con nguyện hứa từ đây về sau sẽ không làm điều đó nữa. Ba mẹ hãy buông xả niềm uất hận này để tiến trình tái sanh được tốt, để cái gút của khổ đau được kết thúc tại đây…”

Phảinguyệnbằng lòngchí thànhvà lặp lạinhiều lầngiúpchongườiquácốphóngthíchđượccáigútcủachấpmắc.Chínhvìlẽđó,dichúccủangườiquácốlúccuốiđờicầnphảiđượctôntrọng.Bằngkhông,hươnglinhchưasiêusinhbịứcchếtâmlý,cóthểtạotrởngạivềsau.

Hyvọngrằngmỗichúngtaýthứcnhiềuhơnvềsựsốngvàcáichếtnhưlàmộtquiluật,cóthểgiúpchomìnhvàngườithânvượtquađượctháchđốlớnnhấttrongcuộcđời,màvốnchỉlàmộtđiểmchấmtrêntiếntrìnhsinhtửkhôngbờbến.

CHEÁT ÑI VEÀ ÑAÂUhoavouu.com/images/file/TfF0N2Ax0QgQAHFE/chetdivedau-thichnhattu.pdfgiữa...

Documents

Transcript of CHEÁT ÑI VEÀ ÑAÂUhoavouu.com/images/file/TfF0N2Ax0QgQAHFE/chetdivedau-thichnhattu.pdfgiữa...