Chemicaliën Op School 11 oktober 2008. 11/10/2008Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe...

23
Chemicaliën Op School 11 oktober 2008

Transcript of Chemicaliën Op School 11 oktober 2008. 11/10/2008Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe...

Page 1: Chemicaliën Op School 11 oktober 2008. 11/10/2008Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe Aanbevelingslijst gebruik van chemicaliën Adviezen bij gebruik van.

Chemicaliën Op School

11 oktober 2008

Page 2: Chemicaliën Op School 11 oktober 2008. 11/10/2008Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe Aanbevelingslijst gebruik van chemicaliën Adviezen bij gebruik van.

11/10/2008 Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe

Aanbevelingslijst gebruik van chemicaliënAdviezen bij gebruik van chemicaliënVergunningenOpslag van stoffenGHS: nieuwe indeling en etiketteringAfvalbeheer

Programma

Page 3: Chemicaliën Op School 11 oktober 2008. 11/10/2008Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe Aanbevelingslijst gebruik van chemicaliën Adviezen bij gebruik van.

11/10/2008 Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe

Herkomst en draagwijdteGebaseerd op inventaris van verschillende scholen

Selectie van 400 stoffen en preparaten

Lijst is noch volledig noch beperkend

Aanbevelingslijst gebruik van chemicaliën

Page 4: Chemicaliën Op School 11 oktober 2008. 11/10/2008Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe Aanbevelingslijst gebruik van chemicaliën Adviezen bij gebruik van.

11/10/2008 Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe

Motivatie van de adviezenGebaseerd op

• kenmerken veiligheid, gezondheid & milieu

Aanbevelingslijst gebruik van chemicaliën

Page 5: Chemicaliën Op School 11 oktober 2008. 11/10/2008Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe Aanbevelingslijst gebruik van chemicaliën Adviezen bij gebruik van.

11/10/2008 Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe

Kenmerken veiligheid en gezondheid:

Gevarenschaal gebaseerd op de R-zinnen

Veiligheidbv:• R1 (in droge toestand ontplofbaar): gewicht 12• R11 (licht ontvlambaar): gewicht 7

Gezondheidbv:• R20 (schadelijk bij inademing): gewicht 4• R45 (kan kanker veroorzaken): gewicht 14

Page 6: Chemicaliën Op School 11 oktober 2008. 11/10/2008Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe Aanbevelingslijst gebruik van chemicaliën Adviezen bij gebruik van.

11/10/2008 Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe

Motivatie van de adviezenGebaseerd op

• kenmerken veiligheid, gezondheid & milieu• belangrijkheid vanuit didactisch en technisch oogpunt• beschikbaarheid van alternatieven

in die volgorde

Aanbevelingslijst gebruik van chemicaliën

Page 7: Chemicaliën Op School 11 oktober 2008. 11/10/2008Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe Aanbevelingslijst gebruik van chemicaliën Adviezen bij gebruik van.

11/10/2008 Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe

Afdwingbaarheid van de adviezen

te interpreteren als adviezen

Wet Welzijn, art. 5werkgever moet• risico’s voorkomen• vervangen van wat gevaarlijk is door wat minder gevaarlijk is• preventiemaatregelen nemen

COS-lijst gebruiken als instrument om aan deze verplichtingen te voldoen

Aanbevelingslijst gebruik van chemicaliën

Page 8: Chemicaliën Op School 11 oktober 2008. 11/10/2008Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe Aanbevelingslijst gebruik van chemicaliën Adviezen bij gebruik van.

11/10/2008 Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe

Aanbevelingslijst gebruik van chemicaliën

Organische stoffen

Koolwaterstoffen Naam Formule D L LT GVS R-codes S-codes WGK Opm.

Benzeen

- - - F, T 45-46-11-36/38- 48/23/24/25-65

53-45 3

Benzine (>= 0,1 % benzeen) 1 - - T, F 45-11-52/53-65 53-9-16-45-61 3 26 Benzine 30-80 (< 0,1 % benzeen) 1 2 2 F, Xn 11-52/53-65 9-16-23-24-33-61 2

Cyclohexaan

2 2 2 F, Xn, N 11-38-65-67-50/53 9-16-25-33-60-61-62 2

Cyclohexeen

2 3 3 F, Xn 11-21/22 16-23-33-36/37 1

Leerlingen-proeven in

studierichtingen met chemie als

hoofdvak

Leerlingen-proeven

Demonstratie-proeven

Etiketgegevens WGK-codes(milieu)

Page 9: Chemicaliën Op School 11 oktober 2008. 11/10/2008Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe Aanbevelingslijst gebruik van chemicaliën Adviezen bij gebruik van.

11/10/2008 Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe

ook opgenomen in de Databank Gevaarlijke Stoffen (DBGS)

Aanbevelingslijst gebruik van chemicaliën

Page 10: Chemicaliën Op School 11 oktober 2008. 11/10/2008Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe Aanbevelingslijst gebruik van chemicaliën Adviezen bij gebruik van.

11/10/2008 Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe

Adviezen bij gebruik van chemicaliën

Zeer licht ontvlambare stoffen (F+ in combinatie met R12)

Voorbeeld

aceetaldehyd, diethylether, n-pentaan

Preventiemaatregelen

Opslag en verpakking

Indien mogelijk alternatieven gebruiken Opslag in een koele geventileerde ruimte of kast met voldoende brandweerstand. Nooit opslaan in een koelkast die niet vonkvrij is

Behandeling van het product

Met kleine hoeveelheden werken Steeds een gepast blusmiddel in de buurt hebben Open vuur of vonken in de omgeving vermijden

1.

Page 11: Chemicaliën Op School 11 oktober 2008. 11/10/2008Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe Aanbevelingslijst gebruik van chemicaliën Adviezen bij gebruik van.

11/10/2008 Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe

KB van 12/04/1974 betreffende sommige verrichtingen i.v.m. stoffen met hormonale, antihormonale, anabole, beta-adrenergische, anti-infectieuze, antiparasitaire en anti-inflammatoire werking

bv: salicylzuur, kaliumjodide (?)

aanvraag bij Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten

vergunning is kosteloos en 5 jaar geldig

Vergunningen

Page 12: Chemicaliën Op School 11 oktober 2008. 11/10/2008Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe Aanbevelingslijst gebruik van chemicaliën Adviezen bij gebruik van.

11/10/2008 Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe

Gescheiden opslag (compartimentering)

Vlarem II, art. 5.17.1.5• Voorzorgsmaatregelen om contact te vermijden tussen stoffen die gevaarlijke chemische

reacties kunnen veroorzaken

(zeer) licht ontvlambare stoffen oxiderende stoffen

corrosieve vloeistoffen overige stoffen

oxiderende stoffen reducerende stoffen

zuren basen

organische zuren anorganische zuren

peroxiden overige stoffen

lekbakken onder recipiënten met vloeistoffen

Opslag van stoffen

Page 13: Chemicaliën Op School 11 oktober 2008. 11/10/2008Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe Aanbevelingslijst gebruik van chemicaliën Adviezen bij gebruik van.

11/10/2008 Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe

(Zeer) licht ontvlambare vloeistoffenARAB art. 52

KB 13/3/1998 (opslag van (zeer) licht ontvlambare en brandbare vloeistoffenVlarem II art. 5.17.3.9

50 l licht ontvlambare vloeistoffen 50 kg stoffen die bij contact met water brandbare gassen vrijmaken

• in lokalen van groep 1 (speciale voorzorgen tegen brandgevaar)• mag ook in brandwerende veiligheidskasten met zelfsluitende deuren

Opslag van stoffen

Page 14: Chemicaliën Op School 11 oktober 2008. 11/10/2008Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe Aanbevelingslijst gebruik van chemicaliën Adviezen bij gebruik van.

11/10/2008 Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe

(Zeer) licht ontvlambare vloeistoffenniet meer dan het strikte minimum in les- en praktijklokalen

(geldt ook voor giftige vloeistoffen)

glazen recipiënten: maximum inhoud van 3 l

opslagruimte voldoende geventileerd (vermijden van explosieve atmosfeer)

sla licht ontvlambare vloeistoffen nooit op in een gewone koelkast

in gesloten recipiënten en beschermd tegen warmtestraling

Opslag van stoffen

Page 15: Chemicaliën Op School 11 oktober 2008. 11/10/2008Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe Aanbevelingslijst gebruik van chemicaliën Adviezen bij gebruik van.

11/10/2008 Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe

(Zeer) giftige stoffenARAB art. 723bis19

• lijst van stoffen die achter slot moeten bewaard worden (mag ook in een gesloten kast)

Opslag van stoffen

Page 16: Chemicaliën Op School 11 oktober 2008. 11/10/2008Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe Aanbevelingslijst gebruik van chemicaliën Adviezen bij gebruik van.

11/10/2008 Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe

(Zeer) giftige stoffenARAB art. 723bis19

• lijst van stoffen die achter slot moeten bewaard worden (mag ook in een gesloten kast)

Advies COS: bewaar alle T- en T+-stoffen achter slot!

Opslag van stoffen

Page 17: Chemicaliën Op School 11 oktober 2008. 11/10/2008Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe Aanbevelingslijst gebruik van chemicaliën Adviezen bij gebruik van.

11/10/2008 Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe

Tips!alkalimetalen in tweede onbreekbaar recipiënt, gevuld

met zand

dibroom in tweede onbreekbaar recipiënt, gevuld met Na2S2O3

grote recipiënten met vloeistoffen op onderste schappen

schappen van opstaande rand voorzien

Opslag van stoffen

Page 18: Chemicaliën Op School 11 oktober 2008. 11/10/2008Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe Aanbevelingslijst gebruik van chemicaliën Adviezen bij gebruik van.

11/10/2008 Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe

Vlarem afd. 5.16.5ARAB art. 52

300 l: strikte eisen aan opslagplaats

hoeveelheden van ontvlambare en giftige gassen in les- en praktijklokalen tot een strikt minimum beperken

Opslag van gassen

Page 19: Chemicaliën Op School 11 oktober 2008. 11/10/2008Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe Aanbevelingslijst gebruik van chemicaliën Adviezen bij gebruik van.

11/10/2008 Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe

(zeer) licht ontvlambare of giftige vloeistoffen en gassen: enkel het strikte minimum

bepaalde giftige stoffen achter slot (advies: alle T- en T+-stoffen)

blootstellingsnormen (grenswaarden) respecteren:eventueel bijkomende ventilatie voorzien

Opslag van stoffen in het leslokaal?

Page 20: Chemicaliën Op School 11 oktober 2008. 11/10/2008Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe Aanbevelingslijst gebruik van chemicaliën Adviezen bij gebruik van.

11/10/2008 Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe

Nieuwe etiketteringNieuwe gevarensymbolen

GHS (Globally Harmonised System of Classification and Labelling of Chemicals)

EU GHS EU GHS

Page 21: Chemicaliën Op School 11 oktober 2008. 11/10/2008Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe Aanbevelingslijst gebruik van chemicaliën Adviezen bij gebruik van.

11/10/2008 Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe

Nieuwe etiketteringNieuwe zinnen

• Uitdrukking ´gevaar´ of ´waarschuwing´ onder het symbool• R(isk)-zinnen H(azard)-zinnen• S(afety)-zinnen P(recaution)-zinnen

GHS (Globally Harmonised System of Classification and Labelling of Chemicals)

Page 22: Chemicaliën Op School 11 oktober 2008. 11/10/2008Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe Aanbevelingslijst gebruik van chemicaliën Adviezen bij gebruik van.

11/10/2008 Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe

Nieuwe classificatie

GHS (Globally Harmonised System of Classification and Labelling of Chemicals)

EU Zeer giftig

Zeer giftig bij opname door de mond

Giftig

Giftig bij opname door de mond

Schadelijk

Schadelijk bij opname door de mond

LD50 <=5 5-25 25-50 50-200 200-300 300-2000

GHS

Cat. 1 Cat.2 Cat.3 Cat. 4

Gevaar

Dodelijk bij inslikken

Gevaar

Dodelijkbij inslikken

Gevaar

Giftigbij inslikken

Waarschuwing

Schadelijkbij inslikken

Page 23: Chemicaliën Op School 11 oktober 2008. 11/10/2008Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe Aanbevelingslijst gebruik van chemicaliën Adviezen bij gebruik van.

11/10/2008 Chemicaliën Op School Marc Verhaeghe

Timing In voege vanaf

1 december 2010 voor zuivere stoffen 1 juni 2015 voor mengsels

GHS (Globally Harmonised System of Classification and Labelling of Chemicals)