Chapter 8Warehouse Management

อ.พงศสฎา เฉลมิกลิ่น

ผูสอนและบรรยาย

Agenda

• ความหมายของการจัดการคลังสินคา

• วัตถุประสงคและประโยชนของคลังสินคา

• วัตถุประสงคของการจัดการคลังสินคา

• หนาที่ของการจัดการคลังสินคา

• นโยบายการตั้งคลังสินคา

• ประเภทตางๆของคลังสินคา

ความหมายของการจัดการคลังสินคา• คลังสินคา หมายถึง พื้นที่ที่ไดวางแผนแลวเพื่อใหเกิดประสิทธิภาพใน

การใชสอยและเคลื่อนยายสินคาและวัตถุดิบ (A planned space for the

efficient accommodation and handling of goods and materials)

• คลังสินคาจะทําหนาที่ในการเก็บสินคาระหวางกระบวนการเคลื่อนยาย

เพื่อสนับสนุนการผลิตและการกระจายสินคา ซึ่งสินคาที่เก็บใน

คลังสินคาสามารถแบงไดเปน 2 ประเภท คือ

– วัตถุดิบ (Raw Material) หรือชิ้นสวน/สวนประกอบ (Parts / components)

– สินคาสําเร็จรูป (Finished goods) รวมถึง งานระหวางทํา (Work in process)

สินคาที่ตองการทิ้ง (Disposed) หรือวัสดุที่สามารถนํากลับมาใชใหม (Recycle

materials)

วัตถุประสงคของคลังสินคา

• เพื่อรักษาระดับสต็อค (Stock pilling)• สนับสนุนการผลิต (Production support)• เปนแหลงรวบรวมผลิตภัณฑหลากชนิด (Product mixing)

เพื่อใหเต็มเที่ยวกอนการจัดสง (Consolidation)• เปนศูนยกระจายสินคา (Distribution center)• เพื่อสามารถใหบริการลูกคาโดยทั่วไป (Customer service)

ประโยชนของคลังสินคา• เพื่อใหเกิดการประหยัดในการขนสงและการผลิต (Economics)

• เพื่อตองการสวนลดจากการสั่งซื้อจํานวนมาก (Economics of scale and

discount promotion)

• เพื่อเปนแหลงรวบรวมวัตถุดิบ สวนประกอบ หรือชิ้นสวน (Supply sources)

• เพื่อสนับสนุนการใหบริการลูกคา (Supporting to customer services)

• ชวยรองรับการเปลี่ยนแปลงของสถานการณทางการตลาดได (Management

of change)

• ชวยลดรอบเวลาในการดําเนินกิจกรรมตางๆ (Lead time)

• ชวยสนับสนุนกระบวนการผลิตแบบ Just – in – time

• ทําใหสามารถขนสงสินคาไดหลากหลายประเภท

วัตถุประสงคของการจัดการคลังสินคา

เหตุใดจึงตองมีการจัดการคลังสินคา

• เพื่อลดระยะทางในการปฏิบัติการเคลื่อนยายใหมากที่สุด

• เพื่อใชพื้นที่และปริมาตรในการจัดเก็บใหเกิดประโยชนสูงสุด

• เพื่อสรางความมั่นใจเกี่ยวกับ แรงงาน เครื่องมือ อุปกรณ สาธารณูปโภค

ตางๆ วามีอยูอยางเพียงพอ

• เพื่อสรางความพึงพอใจในการทํางานแตละวันแกผูเกี่ยวของกับการ

เคลื่อนยายสินคาหรือวัตถุดิบ

• ทําใหสามารถวางแผนไดอยางตอเนื่อง สามารถควบคุมและรักษาระดับ

การใชทรัพยากรตางๆ เพื่อรักษาระดับตนทุนสินคาคงคลังตามขนาด

ธุรกิจที่กําหนด

หนาที่ของการจัดการคลังสินคา

• การเคลื่อนยาย (Movement)

• การจัดเก็บ (Storage)

• การงบประมาณ (Budgeting)

• การกําหนดทําเลที่ตัง้ (Location Planning)

• การกําหนดขนาดและจํานวนคลังสินคา (size & quantity of warehouse)

• การจัดวางผังคลังสินคา (Warehouse layout)

• การเลือกอุปกรณสําหรับใชในคลัง (Choose of tools)

• การควบคุมการปฏิบัติงานในคลัง (Controlling)

• การถายโอนขอมูล (Information transfer)

หนาที่ของการจัดการคลังสินคา

• การเคลื่อนยาย (Movement) ประกอบดวยกิจกรรมยอยๆ ดังนี้

– การรับสินคา (Receiving)

– การยายสินคาออก (Put away)

– การเลือกหยิบสินคา (Order picking / selection)

– การสงสินคาผานคลัง (Cross docking)

– การจัดสง (Shipping)

• การจัดเก็บ (Storage) แบงไดเปน 2 ประเภท คือ

– การจัดเก็บชั่วคราว (Temporary storage)

– การจัดเก็บกึ่งถาวร (Semi-permanent storage)

หนาที่ของการจัดการคลังสินคา

• การงบประมาณ (Budgeting Allocation Decision)

– การจัดสรรเชิงกลยุทธ (Strategic Decision) เปนการตัดสินใจในงบประมาณ

ระยะยาว 1-2 ป เชน การตัดสินใจงบประมาณการสรางคลังเก็บสินคาเองหรือ

เชา ทางเลือกใดจะดีกวากัน การตัดสินใจเชาซื้อเครื่องชวยขนยายสินคาหรือ

เชาจะดีกวากัน

– การจัดสรรเชิงปฏิบัติการ (Operational Decision) เปนการตัดสินใจใน

งบประมาณระยะสั้น รายวัน รายสัปดาห รายเดือน เชน การตัดสินใจเลือกใช

พื้นที่ในคลังเพื่อใหไดประโยชนสูงสุด หรือตัดสินใจเลือกเสนทางขนสงใหได

ตนทุนต่ําสุด

หนาที่ของการจัดการคลังสินคา

• การกําหนดทําเลที่ตัง้ (Location Planning) ; กลยุทธในการเลือกทําเลที่ตั้ง

มีหลายแนวทาง แตจะเลือกใชแนวทางของ Edgar M. Hoover ซึ่งเปน

แนวทางมหภาค (Macro Approaches) ดังนี้

– กลยุทธทําเลใกลตลาด ; เพื่อใหบริการลูกคาไดดีที่สุด คาขนสงถูก รอบเวลาใน

การสั่งสินคาถี่ขึ้น ขนาดของการสั่งซื้อไมมาก

– กลยุทธทําเลใกลแหลงผลิต ; กลยุทธนี้ตองการใหคลังสินคาใกลแหลงวัตถุดิบ

หรือโรงงานใหมากที่สุดเพื่อประหยัดเวลาและคาขนสง และเหมาะกับ

คลังสินคาที่เก็บสินคาอายุสั้น สินคาหรือวัตถุดิบน้ําหนักมาก

– กลยุทธทําเลอยูระหวางสองกิจกรรมหลัก ; เปนการตั้งคลังสินคาไวกึ่งกลาง

ระหวางตลาดและแหลงผลิต เหมาะกับความตองการกรณีใหบริการลูกคาใน

ระดับสูงแตมีโรงงานหรือแหลงวัตถุดิบหลายแหลง

หนาที่ของการจัดการคลังสินคา

• การกําหนดทําเลที่ตัง้ (Location Planning) ; ในแนวทางจุลภาค (Micro

Approaches) สําหรับคลังสินคาเอกชนมีขอพิจารณาดังนี้

– ยานพาหนะที่ใชในการขนสง : ประเภท ขนาด คุณภาพ ปริมาณขนสง

– แรงงาน : ปริมาณ คาแรง ฝมือ ทักษะ

– เขตอุตสาหกรรม : ความใกล ไกล แหลงชุมชน สิ่งแวดลอม ศกัยภาพในการ

ขยายพื้นที่

– สาธารณูปโภค : ไฟฟา น้ํา โทรศัพท ไปรษณีย อินเทอรเนต ธนาคาร

– คมนาคม : ความสะดวก จํานวนเสนทาง สภาพถนนหนทาง

– ตนทุนตางๆ : คาแรงกอสราง ดอกเบี้ย ภาษี คาแรง

นโยบายการตั้งคลังสินคา

เราตั้งคลังสินคาไปทําไม

– คลังสินคามีบทบาท 2 ลักษณะ คือ

• สนับสนุนแหลงผลิตในรูปการจัดการวัสดุ (Material Management)

• สนับสนุนการตลาดในรูปการกระจายสินคา (Distribution Management)

– คลังสินคามีไวเพื่อสนับสนุนการผลิต (Manufacturing Support)

– คลังสินคามีไวเพื่อการรวมสินคา (Mixing Warehouse)

– คลังสินคามีไวเพื่อรวมสินคาใหเต็มเที่ยวขนสง (Consolidation warehouse)

– คลังสินคาเพื่อแบงแยกสินคา (Break bulk warehouse)

transporttransport

Logistics Activities

Purchasing Inboundlogistics Warehouse

Out

boun

dlo

gist

ics

Customerservices

Production Warehouse

Location Planning

ProductionPlanning

Forecasting

Packaging

Distribution

Scheduling

OrderFulfillment

QC &Waste

Returngoods

RO

DC = Distribution CenterRO = Repairs Operation

Distribution Management

Customer/Upstream

Sup

plie

rs /

Dow

nstre

am

Material Management

Procurement / Purchasing Production

Distribution Center

ความสัมพันธระหวางคลังสินคากับกิจกรรมโลจิสติกส

Production

TransportationCustomerService

Distribution

InternationalLogistics

Warehouse & Logistics Activities

ประเภทตางๆของคลังสินคา

ประเภทของคลังสินคา ในประเทศไทยมี 3 ประเภท1. คลังสินคาสาธารณะ (Public warehouse) เชน องคการคลังสินคา คลังสินคา

ทัณฑบน เปดใหบริการเชา โดยทําสัญญาเชา มีหลายชนิด เชน

1.1 คลังสินคาสําหรับสินคาทั่วไป (General merchandise warehouse)

1.2 คลังสินคาพิเศษ (Special commodity warehouse) เชน คลังสินคาผลไม ลิ้นจี่

ลําไย เปนตน

1.3 คลังสินคาทัณฑบน (Bonded warehouse) คลังสินคานําเขาจากตางประเทศของ

ศุลกากร จะไมเสียภาษีนําเขา จนกวาจะนําออกจากคลัง

2. คลังสินคาเอกชน (Private warehouse)

3. คลังสินคาเพื่อกิจกรรมพิเศษ (Special warehouse)

รูปแบบตางๆของคลังสินคา

canopyBomb warehouse

Open warehouseShed

Dry

คลังสินคาลักษณะตางๆ

Quick Building Warehouse

IT in warehouse

บรรณานุกรม

คํานาย อภิปรัชญาสกุล. โลจิสติกสและการจัดการซัพพลายเชน

“กลยุทธทําใหรวยชวยประหยัด”,--กรุงเทพฯ : โรงพิมพนัฎพร, 2546.ไชยยศ ชัยมั่นคง,มยุขพันธุ ไชยมั่นคง. กลยุทธโลจิสติกสและซัพพลายเชน

เพื่อแขงขันในตลาดโลก. --กรุงเทพฯ : ซี.วาย.ซิสเต็มพรินติ้ง, 2550.