Cfare jane Ndyshimet Klimatike ?!

8/10/2019 Cfare jane Ndyshimet Klimatike ?!

1/20

#MesueseAurela


2/20

Ndryshimet Klimatike - cfar jane?

Ndryshimi klimatik po ndodh, dhe ndikimi i tij mbi t gjith ne shtduke u rritur. A keni vn re ose, a keni par n televizion q stuhit dheprmbytjet jan br m t shpeshta? A ju duket se sht m ngroht ndimr, q kemi m pak dbor dhe m shum shi? A e ndjeni q pranveravjen pak m shpejt cdo vit, q lulet celin m hert dhe zogjt arrijn mshpejt se sa ju i prisni?

T gjitha kto jan shnja t ndryshimeve klimatike t prshpejtuara-ose

t ngrohjes globale, sic quhet ndryshe.

N se ne nuk ndrmarrim veprime pr ti ndaluar, ato do t dmtojn botnn t ciln jetojm, dhe do t ndryshojn mnyrn ton t jetess t cilattashm i marrim si t qna.

Si shkaktohen ndryshimet klimatike?

Klima sht duke ndryshuar pr shkak t mnyrs sipas t cilsnjerzit jetojn sot, vecanrisht n vendet e pasura, vendet e zhvilluaraekonomikisht - dhe kto vende prfshijn Bashkimin Europian. Impiantetenergjitike q krijojn energji pr t na dhn ne elektricitetin dhe pr tngrohur shtpit tona, makinat dhe aviont q ne prdorim, fabrikat qprodhojn mallrat q ne blejm, bujqsia q rrit prodhimet q prdoren si

ushqim nga ne, t gjitha kto luajn nj rol n ndryshimet klimatike.Efekti serr

Atmosfera jon vepron si njmbules transparente, mbrojtserreth Toks. Ajo lejon dritn e diellitt deprtoj dhe mban nxehtsin.Pa t, nxehtsia e diellit do t

reflektohej nga siprfaqja e toksdhe do t humbte n hapsir. Nnj rast t till Toka do t ishte rreth10oCelsius m e ftoht-gjithcka do


3/20

t ngrinte. Atmosfera luan pak a shum rolin e mureve t xhamit n njser. Kjo sht arsyeja pse njerzit flasin pr "efektin serr". Prgjegjspr ket efekt jan "gazet serr" n atmosfer, t cilat kapin nxehtsin.Pjesa m e madhe e gazeve serr ekzistojn natyrshm. Megjithat, qnga revolucioni industrial n shekullin e 18-t, shoqria njerzore kaprodhuar gaze serr n nj sasi gjithnj n rritje. Si rezultat, prqndrimi ityre n atmosfer sht tashm m i lart se n cdo kohe n 410 000vjett e shkuar. Ato e bjn efektin serr m t fort. Kjo do t thot rritjee temperatures n Tok, domethn ndryshime klimatike.

EFEKTI SERRE

Dielli

Rrezatimi qe

pasqyrohet nga

toka dhe atmosfera

Atmosfera

Nxehtesia qe

riemetohet nga

GES

Toka

Gazet serr q ne prodhojm

Gazi kryesor serr i prodhuar nga aktiviteti njerzor sht dioksidi ikarbonit. Ai prbn 75 % t shkarkimeve t gazeve serr n bot. Ky termprshkruan t gjitha shkarkimet e gazit serr n atmosfer, q ndodhin nformn e tymit, avullit dhe shkarkimeve nga marmitat, oxhaqet, zjarretdhe burimet e tjera.

Dioksidi i karbonit kryesisht clirohet kur digjen karburantet fosile, siqymyri, nafta dhe gazi natyror. Karburantet fosile jan akoma burimi m i

prdorshm i energjis. Ne i djegim ato pr t prodhuar elektricitet dhenxehtsi, dhe i prdorim ato si karburante pr makinat tona, anijet dheaeroplant.


4/20

Pjesa m e madhe prej nesh e njohin dioksidin e karbonit (CO1) nga

pijet e lehta - flluskat n pijet me gaz dhe n birr jan flluska CO1.

Ai gjithashtu luan nj rol t rndsishm n frymmarrjen: ne thithimoksigjen dhe nxjerrim dioksid karboni, ndrsa pemt dhe bimt thithin

CO1dhe prodhojn oksigjen. Kjo sht arsyeja pse pyjet e bots janshum t rndsishm. Ato shrbejn pr t thithur CO1q ne prodhojm.

Megjithat, cpyllzimi - prerja e pemve, pastrimi dhe djegja e pyjevesht fenomen q po ndodh n cdo kontinent.

Gaze t tjera serr q clirohen nga aktivitetet njerzore jan metanidhe oksidi i azotit. Ato jan pjes e tymrave t padukshm nga vend-depozitimiet e mbetjeve (landfillet), ushqimi i bagtive, kultivimi i orizit

dhe disa metoda plehrizimiPerqendrimi Atmosferik i CO

2n bujqsi. Ne gjithashtu

artificialisht prodhojmdisa lloje gazesh ser, tashtuquajturat gazet efluorinuara. Ato prdorenn sistemet e ngrirjeve dhe

kondicionimit t ajrit, por tcilat clirohen edhe natmosfer nprmjetrrjedhjeve dhe n rastet kurpajisjet nuk trajtohen nmnyrn e duhur kur dalinjasht prdorimit.


5/20

Evidenca e ndryshimeve klimatike

Ndryshimet klimatike tashm kan filluar. Gjat shekullit t fundittemperatura globale sht rritur me 0.60Celsius, ndrsa temperatura

mesatare n Europ sht ngriur me afrsisht 10Celsius. Globalisht,pes vitet m t nxehta t "shnuar" (q nga afrsisht 1860 q kur janshprehur instrumentat q mund t masin temperaturat me saktsi) kanqn n kt rend:

1.1.1.

4.5.

19981001 10011004 1001

Ngrohja sht pr shkak t sasis n rritjet gazeve serr t cliruara nga aktivitetetnjerzore. Ekspertt e klims parashikojnq ngrohja do t prshpejtohet me rritje ttemperaturs globale me afrsisht 1.4 deri5.80Celsius deri n vitin 1010, dhetemperaturat n Evrop nga 1 deri 6.10Celsius.

Kto rritje t temperaturave mund t mosduken shum. Por nuk duhet harruar qgjat epoks s fundit akullnajore, e cila

prfundoi 11 500 vjet m par, temperaturamesatare ishte vetm 50Celsius m e ultse sa sot. Megjithat akujt polar mbuloninEvropn. Pak grad bjn shum ndryshimpr klimn ton.

Ndryshimi aktual i klims tashm ka filluar t ket ndikim n Evrop dhen t gjith globin (shih faqen tjetr). N afate m t gjata ky ndryshim

mundet edhe t shkaktoj ngjarje katastrofike, sic mund te jen ngritja emenjhershme e nivelit t detrave dhe prmbytje, stuhi t mdha dhe


6/20

mungesa uji n zona t caktuara t bots. Ndryshimi klimatik do t prekt gjitha vendet, por vendet n zhvillim jan m t rrezikuarat. Atoshpesh mbshteten n aktivitete q jan t ndjeshme ndaj klims sic janbujqsia dhe nuk kan mundesi financiare pr t'ju adaptuar pasojave tndryshimeve klimatike.

Ndryshimet klimatike dhe efektet.

Kupolat e akujve polar jan duke u shkrir. Zona e detit e mbuluarnga akulli arktik n polin e Veriut sht zvogluar me 10 % n dekadat efundit, dhe trashsia e akullit sipr ujit sht holluar me rreth 40 %. Nann tjetr t bots siprfaqja e akullit mbi kontinentin Antarktik

sht br e paqndrueshme.

Akullnajat jan duke u trhequr. Ka mundsi q 75% e akullnajaven Alpet e Zvicrs t zhduken rreth 1050-s. Manaxhert e kampitt skive Andermatt n Zvicr, tani jan duke planifikuar ta mbulojnakullnajn Gurschen me nj flet shum t madhe plastike gjat verspr t ndaluar shkrirjen dhe rrshqitjen.

Ndrsa kupolat akullnajore shkrijn, niveli i detit ngrihet. Nivelisht ngritur me 10-15 centimetra gjat shekullit t fundit (n varsit matjeve) dhe parashikohet q t rritet me rreth 88 centimetra deri

n 1100. Kjo mund t prmbysishujt e ult dhe zonat bregdetare,sic jan Maldivet, Delta e Nilit nEgjipt, dhe Bangladeshi. N

Europ rreth 70 milion banor tzonave bregdetare mund t jen trrezikuar. Uji i detit mund tprshkoj dhe t kontaminojtokn bujqsore dhe burimet e ujitt pijshm.

N qoft se fushat e pafundmeakullnajore t Groenlandsshkrijn, gj q mund t ndodh


7/20

gjat shekujve t ardhm, niveli i detrave mund t rritet me deri shtatmetra.

Ndryshimi klimatik shkakton ngjarje ekstreme t motit, sic janstuhit, thatsirat dhe valt e t nxehtit. Gjat dekads s fundit, nbot ndodhn tri her m shum katastrofa natyrore t lidhura memotin - kryesisht prmbytje dhe stuhi - ere se sa n vitet 1960. Ktofatkeqsi jo vetm shkaktojn shum dme, ato gjithashtu rrisin shumcmimet e siguracioneve.

Uji sht tashm me pakic n shum rajone t bots. Pothuajse nj epesta e popullsis, 1.1 miliard njerz, nuk kan akses n uj t pastr t

pijshm. N qoft se temperaturat globale rriten me 1.50Celsius mbinivelet para - industriale, nj mas tjetr prej 1.4 deri 1.1 miliard njerzn t gjith botn mund t vuajn nga mungesa e ujit.

Nj ngritje temperature prej 1.50Celsius mundet gjithashtu t linte50 milion njerz t krcnuar nga uria, numr q do ti shtohej 850milionve q vuajn kronikisht nga uria. N Europ stina gjat s cilsmund t rriten bimt sht zgjatur me 10 dit ndrmjet 1961 dhe 1995.Ndrsa nga kjo ka prfituar bujqsia n Europn veriore, edhe atje dot fillojn t bien nivelet e prodhimit (t korrave) kur temperatura trritet mbi 10Celsius krahasuar me nivelet para-industrial.


8/20

Smundjet tropikale si malarja mund t prhapen sepse zona ku kushtet

klimatike jan t prshtatshme pr tu rritur mushkonjat q prhapinmalarjen do t shtohen. Nj rritje prej 10Celsius e temperaturs mund tshtoj me 110 milion njerzit e rrezikuar.

Rreth vitit 1070 e m pas, Europa mund t provoj nj val t nxehtisi ai i vitit 1001 cdo dy vjet. Vera prvluese e 1001 kontriboi nvdekjet e parakohshme t 10 000 Europianve, shkaktoi zjarre tmdha n pyje n Europn jugore dhe shkaktoi humbje bujqsore mem shum se 10 miliard Euro.

Shum kafsh dhe bim nuk do t jen n gjndje t prshtaten me

temperaturat e ndryshuara, ose t shprngulen n rajone ku klimasht e prshtatshme pr to. Nj studim alarmues parashikon qndryshimi klimatik mund t coj n zhdukjen e 1/1 t specieve tToks deri n vitin 1050. Kafsht e kategoris s mamaleve t klims sftoht dhe zogjt si arinjt, fokat, luant e detit dhe pinguint janvecanrisht t rrezikuar. N pyllin e Amazons shkenctart kanvn re se pemt e mdha q rriten m shpejt dhe q thithin m shum

CO1jan duke u shtuar n kurriz t t tjerave.

N afat t gjat kohor, ndryshimet klimatike mund t shkaktojnkonflikte rajonale, uri, dhe lvizje refugjatsh ndrsa burimet e ujit,ushqimit dhe energjis bhen t rralla.

Nj tjetr skenar i rastit m t keq mund t jet ndalimi i rryms s

Golfstrimit q con uj t ngroht drejt veriut n Atlantik- nj linjtregimi e prdorur n filminDita mbas t nesrmesn vitin 1001.Ndrsa kjo nuk ka mundsi t ndodh gjat ktij shekulli, shkenctartbien dakord q nj gj e till mund t ndaloj ngrohjen e EuropsVeriore dhe t shkaktoj si rezultat mot shum m t ftoht n ktovende1.

1 Kto dhe shum fakte dhe t dhna t tjera nga raporti i Agjencia Europjane e Mjedisit "Impakti

i ndryshimit t klims nv Europ" Gusht 1004, q mund t gjenden n :htpp://reports.sea.eu.int/climate_report_1_1004/en, dhe n Gazetn e komisionit Europian "Duke fituar betejn kundrndryshimeve klimatike" Shkurt 1005, q mund t gjenden n : http"//www.europa.eu/int/comm./environment/climat/pdf/staff_work_paper_ces_1005_180_1.pdf


9/20

Si punojn shkenctart e klims

Shkenca moderne e klims sht e gjitha rrethstudimit t s shkuars dhe vazhdimit t sakt dhe

interpretimit t asaj cfar po ndodh tani.

Shkenctart prdorin nj numr (q t surprizon) tburimeve pr t zbuluar kushtet n t kaluarn. Prshmbull, ata grmojn prmes majave t kupolaveakullnajore n pole deri n shtratin shkmbor dhenxjerrin cilindra akulli q njihen si kampioneakulli. N Antarktik nj ekip krkuesish Europians fundi ka nxjerr kampion akulli prej thellsis1 km, t cilat nuk jan prekur nga drita ose ajri prm shum se 900 000 vjet1!

Prbrsit fizik t akullit dhe ajri q gjenden nflluska t vogla i tregon krkuesve si ka qn klimadhe atmosfera n at koh. Burime t tjera q japin

t dhna rreth t shkuars jan rratht e trungjevet pemve dhe koralet nga koht antike, stalagmitetdhe poleni i vjetr, farat dhe gjethet.

Bazuar n kto studime, ne dim q periudhatakullnajore jan alternuar me periudha m tngrohta, dhe q temperaturat n Tok kan lvizur

nga rreth 90Celsius n 110Celsius (temperaturamesatare globale sht rreth 150Celsius). Ktolvizje kan ndodhur si shkak i shkaqeve natyrore,si ndryshimet n orbitn e Toks rreth diellit dhe taksit t Toks, ndryshime n aktivitetin e diellit dheshprthimet vullkanike.

1 Pr m shum informacion rreth ktij projekti Evropian t quajturEPICA shih


10/20

Pr 8000 vjett e shkuar, klima ka qn prgjithsisht e qndrueshme, me

ndryshime t vogla me m pak se 10Celsius n shekull. Kto kondita tstabilizuara kan br t mundur t zhvillohen n formn q ne njohim sotekosistemet dhe shoqrin. Por tanim nxehja po bhet e shpejt. Vetm

shkaqet natyrore nuk mund t shpjegojn nj ngrohje kaq t shpejt, ecila sht e paprecedent pr t paktn 1000 (disa studjues thon 1000vjet).

Shum prej informacioneve q shkenctart kan zbuluar jan prdorurpr t parashikuar ndryshimet klimatike n t ardhmen dhe efektet endryshimeve klimatike. Kjo bhet nprmjet modelimit kompjuterikdhe simulimeve. Ktu nuk po flasim pr kompjutera t thjeshte PC.

Kompjuterat q prdoren pr t par 100, 100, 100 vjet n t ardhmenjan nj sistem kompleks q prbhet nga shum ndryshore. Pr shmbull,

shkenctart akoma nukdin ekzaktsisht se sae ndjeshme shtklima jon kundrejtprqendrimeve n rritje

t gazeve serr, dhe secilat jan gazet qshkaktojn ndryshimete temperaturs. Kjogjithashtu varet ngafaktor t tjer si ndotjae ajrit dhe formimi

i reve. Kshtu qshkenctart bjnsimulime t bazuar mbisupozime t ndryshme.

Ata gjithashtu bjn supozime t tjera, pr shmbull sa do t jet sasia ekarburantit fosil q do t djegim n t ardhmen, sa njerz do t jetojn ntok, dhe si do t zhvillohen ekonomit. Kjo sht arsyeja se pse t gjitha

parashikimet (skenaret) pr zhvillimet klimatike t ardhme operojnbrenda rangjeve t caktuara.


11/20

N vitin 1988, Kombet e Bashkuara krijuan Panelin Ndrqeveritar prNdryshimet Klimatike (IPCC), q bashkon mijra shkenctar nga e gjithbota. Detyra e tyre sht t vlersojn krkimet ekzistuese dhe njohuritrreth ndryshimeve klimatike dhe efekteve t tyre, dhe t raportojn prto. Deri tani IPCC ka publikuar tri raporte n 1990, 1995, 1001. Nga tgjitha evidencat dhe dshmit, IPCC ka arritur n konkluzionin qprqendrimet e gazeve serr n atmosfer jan rritur kryesisht si efekt iaktiviteteve njerzore. sht gjithashtu vlersimi i IPCC q temperaturado t rritet me 1.40Celsius deri n 5.80Celsius deri n vitin 1100.

Cfare nevojitet te behet per te frenuar ndryshimet

klimatike?

Shum thjesht: ne duhet t reduktojm shkarkimet e gazeve serr natmosfer. Disa gaze serr jan jetgjat, gj q do t thot q ata qndrojnn atmosfer pr dekada t tra ose edhe m shum. Edhe n qoft se nendrmarrim veprime t vendosura, temperaturat do t vazhdojn tngrihen pr ca koh. Megjithat, n rast se ne nuk ndrmarrim asnjveprim, temperaturat do t ngrihen akoma m shum, dhe n nj pikklima mund t dal jasht kontrollit.

Ulja e clirimit t gazeve serr, do t krkoj investime dhe ndryshimen mnyrat se si prodhojm dhe prdorim energjin. Studimet e fundittregojn se cmimi i t mos brit gj do t jet shum m i lart pr shkak tdmtimeve dhe vuajtjeve q mund t shkaktojn ndryshimet e shfrenuaraklimatike.

Cfar po bjn qeverit.

N vitet 1980, t dhnat mbi ndryshimet klimatike po rriteshin. Qeverit evendeve te bots kuptuan se sa krcnim i madh ishte ndryshimi klimatikdhe se ato duhet t bnin dicka pr t. Ato gjithashtu kuptuan q atoduhet t punonin sbashku pr t pasur nj shans suksesi. Ndryshimi

klimatik sht nj cshtje globale sepse t gjitha vendet kontribojn nshkall t ndryshme, n clirimin e gazeve serr, dhe t gjith vendet janprekur nga to. Kshtu q asnj vend nuk mund ta zgjidh kt problemi vetm.


12/20

Konventa Kuader e Kombeve t Bashkuara pr

Ndryshimet Klimatike

N 1991, qeverit pranuan Konventn Kuader t Kombeve t Bashkuarambi Ndryshimet Klimatike (KKKBNK). Deri tani kjo marveshjendrkombtare sht pranuar formalisht nga 189 vende - pothuajse t

gjitha vendet e bots. Qllimi kryesor iksaj Konvente sht:

Stabilizimi i prqndrimit n atmosfer t

gazeve serr n nj nivel q do t parandaloj

interferencn e rrezikshme antropogjene (tshkaktuar nga njeriu) m sistemet klimatike.

Nj nivel i till duhet t arrihet brenda nj

periudhe kohore t mjaftueshme q t lejoj

ekosistemet t adoptohen natyrshm n

ndryshimet klimatike, pr t siguruar q

prodhimi i ushqimit nuk krcnohet dhe pr

t br t mundur q zhvillimi ekonomik tvazhdoj n mnyr t qndrueshme

Sipas ksaj Konvente, 189 vendet kontrollojn dhe raportojn gazet serrq prodhojn, zhvillojn strategji pr ndryshimet klimatike dhe, ndihmojnm t varfrit ndrmjet tyre q t prballojn ndryshimet klimatike. Atatakohen nj her n vit pr t diskutuar dhe pr t vendosur se cfar do t

bjn. Konventa u hartua si nj ombrell nn t ciln do t bihet dakordpr m shum veprim n t ardhmen.


13/20


14/20

Protokolli i Kiotos sht hapi i par - edhe kuru negociua, u b e qart q nuk sht e mjaf-tueshme pr t ndaluar ndryshimet klimatike. Por

protokolli sht vendimtar, sepse i sinjalizon pjess tjetr t bots,qe pjesa me e madhe e vendeve te industrializuara jane te gatshempr t ndryshuar kursin e ruatjes s klims s bots. Gjithashtu ai para-qiti mekanizma financiar, sipas t cilave vendet bashkpunojn pr treduktuar shkarkimet e gazeve me efektin serr me kosto m t ult.

Cfar po bn Shqipria?

Shqipria e ka firmosur Konventn Kuadr t Kombeve t Bashkuarapr Ndryshimet Klimatike n 1995 dhe Protokollin e Kiotos n 1005.

Me ndihmn financiare t Kombeve t Bashkuara ekspertt shqiptarkan llogaritur nivelin e shkarkimeve totale t gazeve serr pr Shipri-n. Esht gjetur q:

Shqipria sht nj vend q shkarkon relativish nivele t ulta tgazeve serr kryesisht nisur nga fakti q mbi 95% e energjis elek-trike prodhohet nga hidrocentralet t cilat jan burime t pastra tenergjis.

Shqipria n vitin 1994 ka shkarkuar rreth 7 milion ton gaze serrq do t thot rreth 1.1 ton pr frym t popullsis.

Shqipria n 1004 ka shkarkuar rreth 8.5 milion ton gaze serr q do

t thot rreth 1.5 pr frym t popullsis. Sektori q mban peshn kryesore n shkarkimet sht sektori i en-

ergjis, q kontribon me 60%.


15/20

Ekspertt shqiptar kan parashikuar q nse nuk merren masa pr

t reduktuar shkarkimet, deri n vitin 1010 pritet nj rritje deri n 17milion ton gaze serr, q do t thot nj rritje m shum se 5 herm e lart se 1994.

Ekspertt parashikojn rritje t temperaturave mesatare, ulje t sa-sis s reshjeve dhe reduktimin e rezervave ujore si dhe t toks spunueshme.

Zona m e ndjeshme ndaj ndryshimeve t pritshme t klimssht zona bregdetare, kurse prsa i prket sektorve sht gje- turse rezervat ujore, energjia, bujqsia, turizmi t ndikohen mshum. Zvogelimi i rezervave ujore pritet t ndikoj nega- tivishtprurjet e lumejve, t cilat do t ndikojn negativisht n prodhimin e

energjis elektrike nga hidrocentralet. Ky sht nj problem qduhet t merret n konsiderat n t ardhmen.

Mbetjet

CH430.49 %

N2

O4.19 %

Pyjet21.60 %

4.81 % Energjia44.00 %

CO265.32 %

27.12 %

Bujqesia2.96 %

ProcesetIndustriale

Programet kombtare pr ndryshimet klimatike

Shqipria po merr masa pr zbutjen e ndryshimeve t klims. Masat epara lidhur me ndryshimet e klims n Shqipri jan propozuar n 1001nprmjet Programit Kombtar pr Ndryshimet Klimatike, q sht pjesprbrse e Programit t Rinovuar Kombtar pr Mjedisin. Programipr Ndryshimet Klimatike sht hartuar n mnyr sektoriale duke vntheksin n sektorin e energjis si pergjegjsin kryesor pr ndryshimet eklims n Shqipri. Qllimi i programit sht marrja e masave dhe ve-primeve q ndihmojn n reduktimin e ritmit t shkarkimeve t gazeveserr. Mnyra m efikase pr t arritur kt sht integrimi i problemit

t ndryshimeve t klims n procesin e hartimit t politikave sektoriale.

Grupi i ekspertve shqiptar ka arritur me sukses t plot t integroj prob-


16/20

lemin e ndryshimeve t klims n Strategjin Kombtare t Energjis, e

cila sht miratuar n Qershor 1001. Kjo strategji sht dokumenti i parkombtar q konsideron probleme mjedisore n mnyrn e duhur. Kjosht mundesuar nprmjet propozimit t nj pakete masash si m posht:

Izolimi termik n banesa Prdorimi i llampave eficiente pr ndricim Prdorimi i energjis diellore pr ngrohjen e ujit Gatim dhe ngrohje me gaz t lengt etj,

Masat e msiprme bashk me disa masa t tjera q kan pr ql-lim rritjen e eficiencs s energjis dhe pr pasoj kursimin e saj do t

sjellin deri n 1015 nj kursim me 11% t energjjis. Strategjia ka edhenj objektiv pr arritjen e nj niveli prej 18% t burime- ve trinovueshme kundrejt totalit t energjis s prodhuar n vend. Kjopritet t sjell nj reduktim me 4 milion ton t gazeve serr.

Kan filluar shum projekte n Shqipri si dhe investime qoft thuaja apo edhe nga qeveria Shqiptare me qellim zbatimin e Strat-

egjis Kombtare t Energjis. Nj ligj mbi eficiencn e energjis qparashikon krijimin e nj fondi t kreditueshm sht miratuar ngaParlamenti Shqiptar pr t mbeshtetur zbatimin e ksaj strategjie.

Cfar mund t bni Ju

Ndryshimi klimatik sht nj problem global, dhe megjithat secili prej

nesh ka fuqin t bj nj ndryshim. Edhe ndryshimet e vogla n sjelljen

ton mund t ndihmojn t parandalojn shkarkimet q shkaktojn efektin

serr pa cnuar cilsin ton t jets. N fakt ato mund t na kursejn

para.

Ricikloni gjrat. Riciklimi i 1 kilogrami kanacesh t vjetra aluminikonsumon dhjet her m pak energji se sa prodhimi i tyre nga fillimi,

dhe fabrikat prdorin shum m pak energji pr t br letr ngagazetat e vjetra se sa nga pulpi i drurit.


17/20


18/20

Mos e mbinxehni shtpin tuaj. Duke ulur temperaturn me vetm 10Celsius ju kurseni rreth 7 % t faturs s energjis s shtpis suaj.

Kur ajrosni dhomn tuaj, lreni dritaren hapur pr disa minuta dhe

mbylleni prap, n vend q ta lini energjin t largohet duke e lndritaren hapur nj koh t gjat.

Makinat private jan prgjegjse pr deri 10 % t clirimit t CO1.n

BE. Transporti publik, prdorimi i biciklets dhe ecja jan alternativem t lira, dhe m t shndetshme.

N qoft se prindrit tuaj jan duke bler nj makin t re, krkojini

atyre t blejn nj makin t vogl dhe model q t ket eficent nprdorimin e karburantit. Sipas legjislacionit Europian, prodhuesit emakinave duhet ta tregojn informacionin pr sa i prket clirimit t

CO1.t makinave q ata prodhojn.

Fluturimi stht burimi q po shkakton grumbullimet m t mdha

t clirimit t CO1.Pr distance nn disa qindra kilometra prdorni

alternativat si autobuzt apo trenat.

Mbillni nj pem n shkoll, n bacen tuaj ose n lagje. Pes pem

thithin rreth 1 ton CO1.gjat jets s tyre.

Duke par t ardhmen....

Bashkimi Europian beson se ne mund ti shkurtojm clirimet e gazeveserr dhe t vazhdojm t prmirsojm standartet e jets s njerzve dhecilsin e jets n t njjtn koh. T dyja kto nuk jan t paprputhshme.Por kjo do t thot t bjm prmirsime n mnyrn e jetess me t cilnjetojm dhe n mnyrn se si prodhojm dhe prdorim energjin.

Udhheqsit Europian kan rn dakord q temperaturat globale nuk

duhet t lejohen t ngrihen m shum se 1oCelsius mbi nivelet para-industrial, sepse n se ndodh q t ngrihen, do t kishte nj rrezik shumm t madh pr ujen e rezervave t ujit dhe ushqimit si edhe pr katastrofa


19/20

mjedisore n bot. Pr t arritur kt synim, veprime afat - gjata duhet

t ndrmerren mbas 1011, viti n t cilin duhet t arrihen objektivat eProtokollit t Kiotos.

Mund t jet e nevojshme pr vendet e industrializuara q t ulin clirimete gazeve serr, nga niveli i 1990, me rreth 15-10 % deri n vitin 1010,

dhe me 60-80 % deri n vitin1050. Por sht gjithashtu erndsishme q vendet nzhvillim q jan duke pasursukses ekonomik t marrin

pjes n t ardhmen n njmarveshje pr shkak seclirimet e gazeve t tyre janduke u rritur me shpejtsi.

Disktimet ndrkombtarerreth regjimit t ndryshimeveklimatike t s ardhmes kanfilluar tashm. Komisioni

Europian ka publikuar nj dokument ku sqarohen elementt baz qduhet t prfshij regjimi i ri, sic sht pjesmarrja e gjr nga t gjithavendet q clirojn gaze serr me shumic, dhe nj prpjekje e vendosurpr teknologji t reja q jan miqsore me mjedisin.

Ndryshimet klimatike nuk do t zhduken menjher, por sa m shpejt t

gjith ne t kuptojm problemin dhe t marrim masa kundr tij, aq mmir do t jemi n gjndje t kontrollojm fatin ton, t jetojm mir, dhet mbrojm bukurin dhe diversitetin e planetit ton pr t ardhmen.


20/20

Cfare jane Ndyshimet Klimatike ?!

Documents

Transcript of Cfare jane Ndyshimet Klimatike ?!