เอกสารประกอบการฝกอบรมเชงปฏบตการ

หลกสตร

การผลตเซรามกแนวอนรกษ และการปนดอกไมเซรามก

หวขอ “การปนดอกไมเซรามก (ดอกแคทลยา)”

ณ โครงการพฒนาบานแมต า ตาบลเสรมซาย อาเภอเสรมงาม จงหวดลาปาง

ระหวางวนท 1 – 4 เมษายน 2556

จดทาโดย

โครงการศนยศลปาชพในพระราชดารสมเดจพระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถ

สานกเทคโนโลยชมชน กรมวทยาศาสตรบรการ

กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

คานา

เอกสารนจดท าขนเพอใชประกอบการฝกอบรมเชงปฏบตการของโครงการศนยศลปาชพในพระราชด ารสมเดจพระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถ หลกสตร การผลตเซรามกแนวอนรกษ และการปนดอกไมเซรามก หวขอ “การปนดอกไมเซรามก (ดอกแคทลยา)” ใหแกสมาชกโครงการพฒนาบานแมต า ต าบลเสรมซาย อ าเภอเสรมงาม จงหวดล าปาง ระหวางวนท 1 – 4 เมษายน 2556 และเพอใชเปนคมอในการท างานตอไป

ส านกเทคโนโลยชมชน

เมษายน 2556

สารบญ

ดอกไมเซรามก 1

วตถประสงค 1

ขนตอนการท าดอกแคทลยา 2

วสดและอปกรณทใช 2

การท าพมพกลบดอกแคทลยา 2

การท าดอกแคทลยา 5

การท ากาน 7

การท าล าตนและใบ 8

การท ากรวยใสชอดอก 10

การเผาดบแกรง 10

การเคลอบชนงาน 10

การเผาเคลอบ 11

การตกแตงส 11

การเผาสบนเคลอบ 11

การประกอบชนสวน 11

หมายเหต 12

การปนดอกไมเซรามก (ดอกแคทลยา)

โดย

นางสพรรณ แกวสข

เอกสาร การอบรมเชงปฏบตการ

หลกสตร

การทาดอกไมเซรามก (แคทรยา)

1 – 4 เมษายน 2556

จดทาโดย

สานกเทคโนโลยชมชน กรมวทยาศาสตรบรการ

ดอกไมเซรามก

ดอกไมเซรามกเปนผลตภณฑทมความสวยงามและมแนวโนมเปนทตองการของตลาดเพมสงขนทงในประเทศและตางประเทศ กรมวทยาศาสตรบรการไดศกษาเทคนคการท าและการตกแตงดอกไมเซรามก หลายชนด โดยใชเนอดนโบนไชนา ซงมสขาว โปรงแสงและมความแขงแกรง สามารถท าใหกลบดอกไมบอบบางและมสสนเหมอนดอกไมธรรมชาต กรมวทยาศาสตรบรการจงไดจดฝกอบรมหลกสตรการท าดอกไม เซรามกชนดดอกแคทลยาขน เพอใหผสนใจทราบถงเทคนควธการท าดอกไมเซรามกชนดน และสามารถน าไปประกอบเปนอาชพเพอสรางรายไดตอไป

2. วตถประสงค

เพอใหผเขารบการฝกอบรมไดรถงเทคนคการท าดอกไมเซรามกชนดดอกแคทลยา

ขนตอนการทาดอกแคทลยา วสดและอปกรณทใช

- เนอดนโบนไชนา

- เนอดนสโตนแวร - น าดน - แบบพมพปนปลาสเตอร - แบบรองรบชนงาน - ไมคลงดน - ฟองน า - พกน - มดปลายแหลม - กระดาษวอลลเปเปอร - กลองพลาสตก

การทาพมพกลบดอกแคทลยา

1. คดเลอกกลบดอกแคทรยาขนาดทตองการ

2. น าเนอดนสโตนแวร (ดนด า) มาท าใหโคง และน ากลบดอกแคทรยาขนาดตาง ๆ มาวาง

3. น าแผนพลาสตกมากนรอบแบบ

4. เทปนปลาสเตอร

5. พอปนปลาสเตอรแขงตวใหพลกกลบดานแลวแกะดนทกนออก

6. แกะตนแบบ (กลบดอกแคทลยา) ออก

7. ตกแตงพมพดวยมดปาดสวนทเกนออกใหเรยบ

8. พมพส าเรจพรอมใช

การทาดอกแคทลยา

1. น ากอนดน (เนอดนโบนไชนา) วางบนกระดาษวอลลเปเปอร 2. ใชไมคลงดนใหแผนบาง

3. ใชพมพตดกลบดอก ดงน

4. น าแผนดนทตดไดไปกดในแบบพมพปนปลาสเตอร

A B C

ตด 1 ชน ตด 2 ชน ตด 3 ชน

5. แกะกลบดอกออกจากแบบพมพปนปลาสเตอร ตกแตงใหเรยบรอยดวยพกนและฟองน า ดดปลายกลบดอกใหพรว

6. วางกลบดอกทแตงแลว ลงในกลองพลาสตก เพอรอการเขาดอกตอไป

7. ปนเกสรดอกกลวยไม แลวดดใหเหมอนสนจมกคน พรอมตกแตงความเรยบรอย

8. น ากลบดอก A มาตดเขากบเกสร วางตรงกลางแลวพบดานโคนกลบ หอเกสรไวดดปลายกลบใหพรวสวย โดยสวนนจะเปนปากของกลวยไมมลกษณะเปนกรวย

9. น ากลบดอก B มาตดเขากบปากของกลวยไม โดยตดดานซายและดานขวาของปาก

10. น ากลบเลยงดอก C มาตดระหวางกลบ B กบปาก เมอครบทง 3 กลบ จะไดดอกกลวยไมแคทลยาทสมบรณ

การทากาน 1. คลงดนเปนเสนกลมส าหรบท ากานดอก โดยตอเสนดนเขากบดอกทปนเสรจแลว โดยใชน าดน

เปนตวประสานในการตอ

2. เมอตอกานดอกกบดอกแลวน าไปวางลงแบบรองรบชนงาน

การทาลาตนและใบ

1. ปนล าตนโดยการคลงดน (เนอดนสโตนแวร) ใหเปนเสนกลมขนาดประมาณ 1.5 ซม. ยาวประมาณ 8-9 ซม. โดยใหสวนหวและทายของเสนดนมขนาดเลกกวาสวนกลางของเสนดน

2. น าล าตนทปนไดมาตกแตงใหสวยงาม เสรจแลวเกบลงกลองพลาสตกเพอรอการตดใบ

3. คลงดนใหเปนแผนบาง น าพมพตดใบมากดลงบนดนขนาดตางๆ ตามความตองการ

4. เมอตดเสรจแลวใชนวมอกดสวนรมใบใหแบนและเรยบ จากนนน าไปกดลงบนแบบพมพปนใหไดเสนกลางใบ แลวตกแตงดวยฟองน า

5. น าใบทตกแตงเรยบรอยแลวตดเขากบล าตนทปนไวโดยใชน าดนเปนตวประสานในการตอ ตกแตงใหเนยนเรยบ แลวทงไวใหหมาด

6. น าดนมาคลงเปนแผนบางๆ แลวหมกานล าตนอกครงหนงเพอเปนกาบของล าตน

การทากรวยใสชอดอก - ขนตอนเหมอนการท าล าตนและใบ เพยงแตตดสวนปลายใบมามวนเปนกรวยส าหรบใสดอกกบ

กานตนกอนจงจะใสใบ

การเผาดบแกรง น าชนงานทขนรปและแหงดแลวไปเผาดบแกรง เพอสะดวกในการหยบจบเนองจากชนงานมความ

บอบบาง วสดและอปกรณทใช

- เตาเผา

- อฐทนไฟ

- ลวดทนไฟ

- แบบรองรบชนงาน

เนอดนโบนไชนาโดยทวไปมกจะเผาใหสกตวทอณหภมสงกอนเผาเคลอบทอณหภมต ากวาเพอควบคมการทรงตวของผลตภณฑ น าชนงานทแหงดแลวจดเรยงในเตาเผา จดชนวางใหเหมาะสมกบขนาดของชนงาน เนองจากชนงานบอบบางแตกหกงายจงตองใชความระมดระวงเปนพเศษ ควรจะมแบบหรออปกรณรองรบในการจดวางเพอกนการบดเบยวของรปทรง เนอดนโบนไชนามจดสกตวทอณหภม 1,2300C – 12500C ระยะเวลาเผาประมาณ 8 – 10 ชวโมง

การเคลอบชนงาน วสด และอปกรณทใช

- น าเคลอบใส

- เครองพนเคลอบ

- เครองเปาลมรอน , ตอบ

- ฟองน า

กอนน าชนงานโบนไชนามาพนเคลอบใสควรอบชนงานใหรอนเพอใหเคลอบเกาะผวชนงานไดด ควรเคลอบใหหนาพอด เมอเผาในอณหภมถงจดสกตวจะเหนรายละเอยดของช นงานไดชดเจน สวนชนงานเนอดนสโตนแวรเผาดบแกรงแลวน ามาตกแตงสบนเคลอบไดเลย

การเผาเคลอบ วสด และอปกรณ เชนเดยวกบการเผาดบแกรง ในการจดวางชนงานควรวางใหมระยะหาง

พอสมควรเพอไมใหชนงานตดกนเมอน าเคลอบถงจดหลอมละลาย ส าหรบชนงานทตองการเคลอบ ทกสวนควรใชลวดทนไฟรองรบชนงาน เพอกนการหลอมตดกบแผนทนไฟ อณหภมเผาเคลอบเนอดนโบนไชนาประมาณ 1,0800 C ระยะเวลาเผาประมาณ 8 – 10 ชวโมง

ในขนตอนนจะไดดอกไมสขาวทเคลอบผวดวยเคลอบใสพรอมทจะน าไปตกแตงส

การตกแตงส วสดและ อปกรณทใช

- สบนเคลอบ

- พกนขนยาว เบอร0, 1, 3, 5, 8

- เครองพนแอรบรช

- เครองเปาลมรอน

- โกรงบดส, จานส

ในการตกแตงสดอกไมเซรามกสวนใหญจะใชสบนเคลอบผสมน าบดละเอยด พนสดวยแอรบรช ไลส หนก – เบา ตามความออนแกของสธรรมชาตแลวตกแตงรายละเอยดดวยพกนเมอสแหงดแลวในการพนสดวยเครองพนแอรบรชควรใชเครองเปาลมรอนทชนงานไปพรอม ๆ กน เพอชวยใหสแหงตดผวเคลอบ เนองจากชนงานมความมนและลน ถาสแหงชาจะไหลเยม ท าใหเกดรอยดางได หรออาจใช วธอบ ชนงานใหรอนในตอบกอนน ามาตกแตงส การเผาสบนเคลอบ

ในการจดวางชนงานเพอเผาสบนเคลอบใหจดวางแบบเดยวกบการจดเผาเคลอบ โดยใชอปกรณส าหรบรองรบชนงาน ปกลวดทนไฟบนแผนอฐทนไฟรองรบแบบสามมมหรอตามรปทรงของชนงาน อณหภมเผาสบนเคลอบประมาณ 750 – 8000C ระยะเวลาเผาประมาณ 5 ชวโมง

การประกอบชนสวน วสดและอปกรณทใช

- เครองเจยรมอ

- เทปใส, ดนน ามน

- กาวตดเซรามกแบบผสมชนดแหงเรวใสไมมส

- กาวใสชนดแหงเรว (มกรวยปลายแหลม)

น าชนงานมาตกแตงความเรยบรอยดวยเครองเจยรมอแลวตดประกอบใหเหมอนธรรมชาตดวยกาวผสมสองหลอด ใชดนน ามนและเทปใสรงยดใหชนสวนทตดกาว คงทไมเคลอนไหว ทงไวจนกาวแหงจงแกะเทปออก

หมายเหต

การท าทรองดอกใหสามารถวางไดหลายดอก

น าเนอดนสโตนแวรทมขนาดเสนผานศนยกลางประมาณ 2 นวและสง 2 นว ไปคลงโดยใชไมคลงดนใหแบนเปนแผนสเหลยมกวางประมาณ 10 X 12 นว ใชฟองน าวางซอน 3 ชน แลวพบดานขางทง 4 ดาน ขน เจาะใหเปน 3 แฉก เพอรบกลบดอก แลวทาดวยอะลมนาปองกนไมใหกลบดอกตดกบทรองดอกในเวลาเผาทอณหภมสง