Driemaandelijks informatieblad De Paddenbroek - Achtste jaargang - nummer 26

Zomer-Herfst 2012

centrum voor natuur-, milieu- en plattelandseducatie

Inhoudstafel

Voorwoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

De boerenmarkt: wissel op de toe-komst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

Op melktournée . . . . . . . . . . . . . . . 10

Aardbeiteelt: over een traditie diezich vernieuwt . . . . . . . . . . . . . . . . 13

Educatie Pajottenland / Beleef DePaddenbroek . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

Geboorteboomactie Gooik . . . . . 17Natuurhappening . . . . . . . . . . . . 18Open-Paddenbroekdagen . . . . . . 20Expeditie Paddenbroek. . . . . . . . 21Sing for the climate . . . . . . . . . . 23Fruitpersdag . . . . . . . . . . . . . . . . 24Vrijwilligerswerking. . . . . . . . . . 25Proefveld aardappelen . . . . . . . . 25

Kyoto in het Pajottenland . . . . . . . 30Hou je dak dicht . . . . . . . . . . . . . 34

Lid worden van onze vereniging “DePaddenbroek” doe je door10,00 € te storten op rekening734-0120350-79 met vermelding vannaam en adres.

De Paddenbroek V.Z.W.Centrum voor natuur-, milieu-

en plattelandseducatie

Paddenbroekstraat 121755 Gooik

Tel: 0497.41.22.15of: 02.306.45.62

Website:www.paddenbroek.be

E-mail:info@paddenbroek.beReservaties en agenda:info@paddenbroek.be

Werkten mee aan dit tijdschrift:Katelijne AelenBruno Moens

Piet ChrispeelsJohnny Van Bavegem

Erwin Vandersteen

Verantwoordelijke uitgever:Piet Chrispeels,

Paddenbroekstraat 12, 1755 Gooik

2

Voorwoord

Beste lid,

Deze editie is een bundeling van het zomer- en herfstnummer van ons ledenblad.De drukke periode van de vele bezoeken in de maanden mei en juni werd in julionmiddellijk opgevolgd door de kersenpluk, waarbij onophoudelijke regenvlagende vruchten aantastten, met veel moeizaam sorteerwerk tot gevolg om de oogstmarktklaar te maken.In augustus werd gedurende een drietal weken de riem afgelegd. Bij de opstartvan september kreeg het domein een flinke beurt: de hagen werden geschoren, deboomkwekerij gesnoeid, de laagstamboomgaard op de lijntjes gemaaid, ...Er restte derhalve weinig tijd om in de pen te klimmen. Dit nummer belicht ver-der de thematiek van de plattelandseconomie in vroegere dagen, waarbij ook DePaddenbroek betrokken was.Enkele verslagen en agendapunten van in uitzicht gestelde activiteiten doen jeeven halt houden bij de werking, die nu op volle toeren draait.

Piet ChrispeelsVoorzitter

3

4

De boerenmarkt: wissel op de toekomst

De aanloop

Meer dan een halve eeuw geleden studeerde ik op het diocesaan Seminarie inMechelen. Mijn medestudenten kwamen uit een groot gebied, dat de provinciesAntwerpen en Brabant omvatte: uit de stad en van het platteland, uit alle middens,waaronder slechts enkelen uit de agrarische sector. Zij waren volstrekt onwetendomtrent de leefcontext in land- en tuinbouw. Na elke vakantie kwam ik pardoes ineen ander leven terecht: dat van de student, die naast zijn studies weinig om han-den had. Dit contrast beperkte zich niet tot mijn eigen ervaring. De zonen van boe-ren en tuinders maakten hetzelfde mee: met het hoofd tussen de boeken, maar methet hart thuis, op de boerderij of het tuinbedrijf, kersen plukkend of bloemkolensnijdend.Onze getaande huid en onze gelooide handen spraken boekdelen over het landle-ven, dat ons lief was en dat wij zo moesten missen. Onze gesprekken raakten ookvaak onze gelijke gemoedsgesteltenis: blij en nagenietend van een prachtigezomer met een rijke oogst of sakkerend om het rotweer, dat het al had vernietigd.Maar nog meer trof ons de paradox, die evenwel altijd eenzelfde resultaat te ziengaf: bij een rijkelijke oogst sprak men van overproductie, en bij een mislukte vaneen misoogst. In beide gevallen waren de verdiensten klein; om de arbeidsdruk ophet familieleven nog buiten beschouwing te laten.Onze frustratie kwam ook onze professoren ter ore. Een debat werd opgezet, datresulteerde in het voornemen om een scriptie te plengen over het leven in land- entuinbouw. Samen met mijn medestudent Paul Nijs, uit Nieuwrode in het Hagelandafkomstig, nam ik de kans waar. Onze vertrouwdheid met de problematische situ-atie in het agrarisch milieu was dermate groot dat wij alle voorafgaand onderzoekachterwege konden laten. Het peilen naar oplossingen en uitwegen zat bij onsvoor. Uit eigen ervaring en uit wat literatuur door onze promotor professorHerman-Emiel Mertens aangereikt, distilleerden wij twee denkpistes, die de sane-ring o.i. konden bewerkstellingen.

Ten eerste: de coöperatie!

De kleine familiale bedrijven moeten tot samenwerking bewogen worden, waarbijde “middelen” (gronden, infrastructuur (gebouwen en machines)) - met een “knip-oog” naar de “ruilverkaveling” - worden samengelegd. In de grotere entiteiten kandan aan een “extensieve” teelt gedaan worden, die veelal met aangepaste machi-nes geplant, gezaaid en geoogst wordt, met een aanzienlijke besparing van man-kracht.Elke coöperant kan zich dan intensief toeleggen op een eigen specialiteit, waarbijhet familiebedrijf voluit zijn kansen krijgt en zich, zonder overbelasting quainvestering en inzet, van een menswaardig inkomen verzekerd weet. Deze coöpe-ratie voorkomt de verdere leegloop uit de agrarische sector, omdat het kleine

bedrijf, drager van de biologische diversiteit, leefbaar blijft. Tegelijk wordt hetaanbod verzekerd van een grote verscheidenheid aan streekeigen producten(groenten, fruit, zuivel, brood, vlees, enz…), die als grondstof op het bedrijf nogverder worden verwerkt.De coöperatieve formule leek ons ook de enige uitweg om de uitdeinende schaal-vergroting de pas af te snijden. Deze loopt uit op een bedrijfsvoering naar het “kol-choze”-model, dat grote investeringen vergt en dat uiteindelijk producten voort-brengt, die wij niet nodig hebben of elders gemakkelijker en goedkoper kunnengeteeld worden.Maar, wat tot vóór kort vergeten en veronachtzaamd wordt, is dat de afzet evenbelangrijk is als de productie. Want wat zin heeft het te produceren als de waar nietprijselijk verkocht wordt!

Ten tweede: “Het meester blijven van het product.”

De producent - boer en tuinder - moet de afzet zelf in handen nemen. Vanoudsbestaat de “verkoop-op-het-bedrijf”: familie, buren, dorpsgenoten, enz… liepeneven langs, al dan niet op een vast moment, om hun proviand in te slaan. Maarzowel de toenemende uithuizigheid van de kopers als het “onbemande erf”bemoeilijken deze uitwisseling tussen producent en consument.Andere formules moeten worden bedacht, waarbij het ganse gamma aan produk-ten permanent beschikbaar is.Dit kan in eigen verkooppunten - winkels - , die volgens de recentste techniekenvan bewaring, presentatie en verpakking de dagverse produkten te koop aanbie-den. Alleen moet men in deze verkoopformule geloven en de stap van de investe-ring en bemanning durven zetten.Even oud als de straat is de verkoop op de markt: wat men zelf niet verbruikte ver-kocht men op die trefplaats in het dorp.Zeker lag het initiatief ervan in handen van de producent, maar hij speelde hetkwijt aan “verkopers” - marktkramers - die hun verkoopsrecht allengs wisten tebeveiligen tegen de “gelegenheidsverkopers” in.Dit initiatief werd terug in handen genomen met de oprichting van de“Boerenmarkt”.

De oprichting

Ikzelf werd als seizoensproducent betrokken bij de oprichting van drie boeren-markten in de regio. In het kort schets ik in wat volgt de opgang van deze ver-koopspunten.

- De Boerenmarkt GaasbeekTussen 1970 en 1975 werd de regio van het Pajottenland zwaar in zijn eigenheidbedreigd door megalomane plannen van de overheid: de Hoge Snelheidstrein

5

(H.S.T. of de T.G.V.), 2 autowegen (Mons-Perkpolder (Nederland) en de A8(Brussel-Doornik), het Europeanum (vestiging van Europese ambtenaren) inGaasbeek, het super-stort van Brabant in Pepingen …Met hand en tand hebben wij ons in het Actie-komitee Pajottenland hiertegenverzet. Met succes: de plannen werden afgevoerd, of althans in de schuif opge-borgen!Maar wat dan? Het Pajottenland mocht geen tweede Bokrijk worden, waar deautochtonen werden aangegaapt, rondlopend op hun vervallen erf. Het projectvan een leefbaar platteland moest worden opgezet.De initiatiefnemers van het verzet tegen de overheidsplannen zagen bijna visi-onair dat de kleinschalige landbouw maar overeind kon blijven door het opgang-trekken van de tandem “productie-consumptie”.De site van Gaasbeek leek hiervoor aangewezen. Op een boogscheut van degrootstad Brussel, vlakbij het kasteeldomein en midden in het agrarisch gebiedrichtte men zich vanaf de lente-zomer van 1982 op een cliënteel, dat op de wan-deling zich even wil laten inpakken door de landelijke sfeer, die van het helegebeuren uitgaat. Zo werden velen wekelijks klant, die het aangename met hetnuttige weet te verbinden.Sinds meer dan 25 jaar bloeit de Boerenmarkt van Gaasbeek, waar ikzelf vaneinde mei tot begin oktober met vruchten van het seizoen (steenfruit, klein fruit,noten, …) een kleine verkoopsstand inneem.

- De Boerenmarkt DilbeekBoerenmarkt Dilbeek kwam er op het initiatief van een plaatselijke milieugroep(de werkgroep “Kringloop”), die het idee oppikte bij VZWPlattelandsontwikkeling. Het opzet was o.a. dat zelfgeteelde, kwaliteitsvolle endagverse producten aan een eerlijke prijs, rechtstreeks van producent-teler naarconsument zouden gebracht worden. Naast de verkoop van (h)eerlijke produc-ten was er ook veel aandacht voor milieu-, vredes- en derdewereldproblematiek.Na heel wat voorbereidende vergaderingen werd het startschot gegeven op 30oktober 1982. De eerste weken met een tiental marktkramers, maar dit aantalgroeide al snel naar twintig en meer. Velen hadden vragen bij het plotse ontstaanvan dit initiatief, maar met steun van het gemeentebestuur van Dilbeek en deinzet van velen groeide de vereniging tot wat Boerenmarkt Dilbeek nu is.De Boerenmarkt van Dilbeek is werkelijk een verkoopspunt waar de klant dezaterdag tussen 9u en 12u op het plein van de Westrand te Dilbeek zijn proviandvoor de komende week inslaat. Tot de laatste minuut komen haastige kopers uitde omgeving en de randstad toegesneld met bijhorende tas, die ze goedgevuldnaar huis meedragen.

Een greep uit het “Rapport Boerenmarkt Dilbeek” (2011):- “De meeste van je klanten bezoeken je markt reeds meer dan 10 jaar.”- “Je klanten bezoeken boerenmarkt meestal wekelijks.”- “Ze kopen: zuivel, eieren, fruit, groenten, (varkens)vlees, honing, brood en

6

gebak, fruitsap, kruiden, aardappelen, …”. Ook bloemen, planten, plantgoed, …- “Je klanten zijn algemeen gezien tevreden tot zeer tevreden over je verkoop.”- “Reden: versheid, eerlijke prijs/product, gezelligheid, oorsprong (rechtstreekseverkoop), sociaal contact, kwaliteit, dichtbij, vriendelijke bediening, authenti-citeit, ambachtelijk, seizoensgebonden, ondersteuning producent.”- “Je klanten kopen vooral nog in de supermarkt. De belangrijkste redenen hier-voor zijn: tijdsgebrek, gemak, gezamelijke inkopen, openingsuren, en het feit datje niet voor een ganse week verse producten op de markt kan kopen.”Tot slot deze opsteker: “De boerenmarkt in Dilbeek leeft! Het is een beetjevakantie door de goede sfeer en inzet.”Mijn inbreng op deze markt is ook hier seizoensgebonden, met dezelfde pro-ducten als in Gaasbeek.

- Boerenmarkt Rond Punt te GooikHet initiatief van de oprichting in 2006 ging uit van de Landelijke Gilde vanGooik met ondersteuning van de Gemeente Gooik. Ook hier werd uitgekeken naar een plaats waar de woensdagnamiddag van15.30u tot 19u producent en consument mekaar kunnen treffen: het Rond Puntlangs de drukke Edingsesteenweg. Na zijn dagtaak op weg naar huis maakt deklant hier een klein ommetje op de parking om zijn aankoop in het nabije groot-warenhuis wat aan te vullen met verse producten, door een tiental producentenaangeboden, waaronder een kraam met pannekoeken en Luikse wafels.Sporadisch sta ik hier ook met plukvers fruit.

7

De organisatie

Aanvankelijk fungeerde de boerenmarkt als “feitelijke vereniging”, later als“V.Z.W.”, die als volgt wordt georganiseerd. Het bestuur, bestaande uit producen-ten en consumenten en gekozen op de Algemene Vergadering, neemt de kandida-tuur van de toetreders in overweging, dat na het bedrijfsbezoek deze al dan nietaanvaardt.De leden dienen zich strict te houden aan het vigerende reglement, dat het basis-principe van de verkoop van eigen geteelde of gekweekte producten vooropzet endat ook de organisatie van de verkoop op de markt zelf regelt. De prijzencommis-sie, die vlak vóór de start van de markt vergadert, bepaalt de prijs van de dag, diein de regel het midden houdt tussen de groot- en kleinhandelsprijs.Een voordeel dus voor producent en consument!

Een win-win project

Voor de producent is het voordeel van de Boerenmarkt dat hij zijn waar goeddeelsverkocht krijgt aan een prijs, die recht doet aan de productie-kost en hem aldus eenleefbaar inkomen bezorgt. Voor de consument maakt het alvast een voordeel uitdat hij dagverse, ja plukverse producten kan aankopen. Voor hem speelt verdermee dat hij op één en dezelfde markt zijn volledig proviand voor de komendeweek kan inslaan. Vandaar dat de leefbaarheid van de boerenmarkt pas verzekerd

8

is als een relatief groot en divers aanbod wordt ingebracht door vaste en seizoens-gebonden verkopers. De afhankelijkheid van de eigen productie maakt dat er wel-eens in de verkoop een lacune optreedt, veroorzaakt door een misoogst, zoals ditjaar met het steenfruit gebeurd is.In dit geval moet de markt door aanvoer uit den vreemde worden bevoorraad.

Het milieu-effect

De korte lijn tussen productie en consumptie geeft de boerenmarkt een gunstigmilieu-effect, dat geen enkele andere verkoopsformule kan voorleggen. Een kilo-gram kersen bv., verkocht op de boerenmarkt van Gaasbeek legt precies 14 km af;uit Turkije aangevoerd: 6.000 km!De ecologische voetafdruk is dus zeer klein of … zeer groot!De invoer uit het Zuiden kan hier heel concurrentieel zijn door de uitbuiting vande telers aldaar, of door de aanplanting van megabedrijven, waarin het fruit aaneen hongerloon geplukt wordt.Op de boerenmarkten, waaraan ik deelneem, spreekt alles van orde en netheid. Nade markt hoeft de gemeentelijke dienst niet met de vuilniswagen uit te rijden omverloren verpakking en overschotten op te ruimen. Hiervan kan ik in waarheidgetuigen!

De maatschappelijke relevantie

De boerenmarkt is meteen een bouwsteen van een andere samenleving. De produ-cent weet zich verantwoordelijk voor een gezond product, waarvoor de consumentbereid is een prijs te betalen, die op zijn beurt het bedrijf op menselijke maat leef-baar houdt.Ze is ook een trefpunt, waar mensen van de regio mekaar ontmoeten, waar nieuws-jes worden uitgewisseld en het wel en wee van het leven gedeeld wordt.In deze werkelijkheid staande wordt de waardigheid van de mens tenvollegediend, zich verantwoordelijk wetend voor zijn eigen gezondheid en die van zijnhuisgenoten in de aankoop van wat levensnoodzakelijk is: zijn voedsel voor elkedag!

Meer over de boerenmarkt:www.boerenmarktgaasbeek.bewww.boerenmarktdilbeek.bewww.gemeentegooik.be

9

Op melktournée

Een tweegesprek met vader Gustaaf Sorgeloos (°1921) en zoon Frans.

Gustaaf, je bent 91 jaar jong. Van het begin van vorige eeuw. Je hebt al enkelekeren de wereld zien veranderen.Je kan het je niet voorstellen: ik heb nog aan de straat gaan kijken naar de eersteauto in Gooik. Van de dokter of baron? Wie zal het nu nog zeggen. Meer nog: erwas nog geen elektriciteit en zelf had ik in mijn jongelingsjaren nog geen fiets…Een stille tijd met voetvolk op straat en wegels…

Hoe ben je met de handel in melk begonnen?Mijn schoonvader Fideel Stevens, zelf een kleine boer met 3 à 4 koeien, had vóórWOII een kleine melktournée in Gooik: op het dorp en in enkele zijstraten.Tijdens de oorlog verbood de bezetter de ambulante handel, ook de melktournée...Na de oorlog, meer bepaald in 1950 begon ik zelf als boer met een melktournée.Ik had maar enkele koeien en zamelde vlug melk in bij boeren in de buurt, die eendeel van hun produktie inhielden voor mij. Een kleine anekdote: bij een klein ver-keersongeluk met de wagen, waarbij ik betrokken was, keerde de verzekering eenaanzienlijke schadevergoeding uit. Ik kocht met het geld een 4de koe: de bluts bleeferin!

De eerste tournée ging van start…In Gooik, naar Leerbeek, richting Pepingen naar Halle toe. In deze kleine stadnam ik een tournée over… Ik was gestart… Na verloop van jaren nam ik 8 tour-nées over. Reed met 3 kamions, in een gebied van 40 gemeenten. Om er enkele tenoemen: van Gooik tot Edingen toe, richting Oost-Vlaanderen (Appelterre, ErpeMere), Strijtem, Roosdaal, Borchtlombeek, Dilbeek. Kortom: wij bedienden 2.000klanten.

Je moet dus wel een “stroom” melk verkocht hebben…In de jaren 1980 leverde de groothandel Mik de woensdag een opligger met 1.000bakken flessenmelk, die de maandag daarop reeds verkocht waren. Van maandagtot woensdag bevoorraadden wij ons met een kleine kamion.

Je kleine handel evolueerde naar een K.M.O., die een serieus marktaandeel naarzich toehaalde.Inderdaad, met de inschakeling van de zonen nam de ambulante handel een grotevlucht. Maar er moest gewerkt worden met op het debet: 3 weddes en 800.000BEF belastingen!Het kooppatroon van de klanten veranderde: losse verse melk, die nog gekooktmoest worden, werd hoe langer hoe minder afgenomen. Flessenmelk primeerde,maar ook dit aanbod bleek te mager: wij schakelden over op “algemene voeding”.Met de verkoop aan huis van diverse dranken, salami, worsten, kaas, chocolade,

10

koekjes, conserven… Een rijdende voedingswinkel. De enkelvoudige melkhandelmoest het tegen ons afleggen...Zelf gingen wij de koopwaar halen in de groothandel. Zo gingen wij met de regel-maat van een klok met een klein kamionnetje 80 kasten van elk 360 eieren halenop de eiermarkt van Kruishoutem. Ja, bijna dag en nacht waren wij op de baan …Zo hadden wij ook enkele grote klanten. Om één uitschieter te noemen: de bakkersAdolf en Wilfried Van Droogenbroeck te Pepingen bestelden met de kermis elk jaar500 liter melk. Voor de bereiding van mattetaarten.

In de 50er jaren heb ik je vaak ’s avonds laat nog melk weten ophalen bij tante Lisaen nonkel Désiré in de Paddenbroek.Bij “Brettekes” moest je laat je bestelling ophalen, want ze plukten fruit tot deduisternis inviel. In ieder geval werd er maar gemolken na de afhaling van hetfruit door Jefke Verniet (Jozef De Slachmuylder, zie vorig nummer…).Gezeten in de stal op een bussel stro had ik er een plezante babbel, vooral met eentaterende tante Lisa, die alle nieuwsjes van op mijn tournée gretig opnam en vande nodige commentaar voorzag.Met de verse melk (30 à 50 liter) in kruiken met afgesloten deksel, hangend aan defiets, stapte ik dan van de Paddenbroek naar Terlo. Ja, van producent naar con-sument! Het leven was zwaar, maar plezant! Een commercie in ieders voordeel!

Je handel paste in een heel netwerk, waarbij kleine handelaars, in combinatie metde kleine dorpswinkel een groot deel van bevoorrading op zich namen.Als dagelijks passant deelde je ook in alles wat je klanten beroerde.

11

Inderdaad, soms moesten wij bij een klant even binnen om een kast of zetel te ver-plaatsen, of om de brievenbus bij slecht weer leeg te maken of om een geneesmid-del van de apotheker Beaujean in Halle mee te brengen, of om even een luisterendoor te zijn bij tegenslag...

Hoelang heb je de ambulante handel uitgehouden?Op mijn 59ste ben ik gestopt… Mijn zonen zetten het bedrijf verder, elk hun eigenweg uitgaande. Zoon Frans bleef van zijn 14de maar liefst 52 jaar in de stiel. Ik hebwellicht de omtrek van de hele wereld afgelopen en nog sta ik overeind.

Je moet dus wel een ijzersterk gestel hebben.Dat heb ik! God zij dank, ondanks enkele zware operaties!

Ik zie dat je momenteel paardenfokker bent.Ja, een uit-de-hand-gelopen hobby van een kleinzoon. Het edele Brabantse boe-renpaard in alle kleuren, waarmee wij meedingen in wedstrijden en kampioen-schappen. Met als topper van de stal: Anna Belle van Terlo, gekocht inDenderbelle bij de grote hengstenboer Van Langenhove.

Gustaaf en Frans, van harte bedankt voor het gesprek. En altijd welkom op dePaddenbroek… Bij Brettekens, waar de geesten van de vroegere bewoners nogrondwaren.

12

Aardbeiteelt: over een traditie die zich vernieuwt

Gesprek met Fernand De Pauw en Simonne Mertens uit Vlezenbeek

Fernand, je bent een gereno-meerd aardbeikweker in hetPajottenland.Eigenlijk dicht je mij wel te veeleer toe. Mijn vader kweekte opzijn klein boerderijtje al rond1920 aardbeien en ander kleinfruit, zoals dat hier inVlezenbeek bijna van huis tothuis het geval was.Beroepshalve was ik tewerkge-steld in de machinebouw.Pas in 1958 nam ik, onderimpuls van mijn vrouw Simonne,de draad van de traditie terugop. En “ere wie ere toekomt”:het is vooral Simonne die zichvernieuwend met de aardbeiteelttot vandaag bezighoudt.

Vernieuwend?Ja, zij kweekte nieuwe variëtei-ten door gecontroleerde bestui-ving. Wanneer de moederplantvrucht had gezet kon het experi-ment worden verdergezet. Deaardbei werd geschild en uitge-streken op een blad vloeipapier. Eens gedroogd werd het poeder met de zaadjeserin opgeborgen en in de vroege lente uitgezaaid.Met honderden tegelijk staken de ontkiemende zaadjes hun kopje op.

Je moet dan wel vele variëteiten gevonden hebben?Je mag dat wel denken, maar zo eenvoudig is dat opzoekingswerk nu ook niet. Zomoet je al een kleine 2 jaar wachten voor je nieuwelingen productief zijn, als zeondertussen niet weggekwijnd zijn of aangetast door een ziekte.Over de jaren heen “ontdekte” zij een viertal nieuwe variëteiten, die met debestaande konden concurreren en herhaaldelijk een “eerste prijs” wegkaapten optentoonstellingen en fruitmarkten. Het laatste nog in 2009 op de grote aardbeidagin het Proefcentrum te Roosdaal. Om ze even op een rijtje te zetten: Sanavit,Vicoda, Vimazanta, Vimaterra…

13

Een nieuwe variëteit haalt de markt, als vorm, kleur en smaak zich onderscheidenvan de bestaande variëteiten. Ook de pluktijd speelt mee: Vicoda bv. is een latevariëteit, die het seizoen afrondt. Vroeg en laat op de markt zijn is een pluspuntvoor de kweker.

Naast de moeizame zoektocht naar nieuwe variëteiten heb je wellicht nog af terekenen met andere minpunten.Mijn grootste probleem is de uitputting van de teelaarde. Je moet weten dat dekleine hectare waarover ik beschik, generaties lang met aardbeien wordt beplant.De grond is vergeven van de aaltjes: op 100 g aarde telde men 320 aaltjes. Debodem moest dus om de twee jaar worden ontsmet, op advies van Yves Hendrickxvan het Proefcentrum in Roosdaal. Dit jaar heeft hij op een strook tageten gezaaid,die de aaltjes doen wegsterven. Hopelijk met succes!Verder heb ik een groot tekort aan water. De enkele tienduizenden liter, waaroverik in putten beschik, voldoen niet bij de teelt in overkapping. Met het gevolg datde vruchten ondermaats blijven. Tenslotte is er het probleem van de slakken en demuizen. Zowel blad als vrucht zijn hen lief!

Met zoveel inzet heb je wel een mooie oogst, die je nog moet verkopen. Want“voortbrengen en verkopen” gaan hand in hand.Aanvankelijk verkocht ik mijn fruit op de markt van Vlezenbeek, aan de tramhaltebij het café Juwet. Later werden mijn aardbeien te koop aangeboden in de Hallender Voortbrengers (de ‘Crieé’), en laatst in de veiling van Zellik. Nu verkoop ikvooral thuis.

14

Zoals ik op de rondleiding zag, liggen je aarbeibedden er fleurig en gezond bij,klaar om de winter door te maken, en krachtig blad en bloem te zetten in de lente.Op hoop van zegen in een rijke oogst. Wel bedankt Simonne en Fernand!

Frans Van Schepdael (1896-1955): Pionier van de fruitteelt in dePaddenbroek

Bij de ingang van de Paddenbroekstraat tref je een statige herenwoning (bouwjaar1936), met in de achtertuin nog restanten van de weelderige fruittuin, die dewoning omgaf.Bouwheer was Frans Van Schepdael, de oom van mijn informant Isidoor Pappaert.Als “jonkman” betrok hij de woonst met zijn zus Hermine. Deze rijzige jonge manstak op studievlak met kop en schouder uit boven zijn leeftijdsgenoten.Hij vatte dan ook de studies aan van onderwijzer. Een eind gevorderd liep hij stagein de lagere school van Strijland. Maar met het uitbreken van de oorlog (WOI)stopte hij noodgedwongen zijn opleiding. Om ze nooit meer verder te zetten.Hij stak nu het grootste part van zijn energie in de aanleg van een wijker-blijverboomgaard: 25 a groot, met een doordachte beplanting van kleinfruit (aalbes, ste-kelbes, aardbei…),afgewisseld met laagdragende half- en laagstam: perzik, waterkriek, pruim(Datjes, Bleu de Belgique, Reine Claude d’ Oullins), peer (Durondeau, Légipont,Jefkes, Beurré Hardy), kers (Bigareau, Witte Buiken), appel (sterappel, “eisdenclompjes”)…De vraag moet gesteld wat Frans bewoog aan fruitteelt te gaan doen. Het alterna-tief van vele boerenzonen was uitwijken naar Wallonië of een job zoeken buitende agrarische sector.Wie als hulp thuis bleef boeren, richtte zich op de fruitteelt. Op de schaarse gron-den, die in de Paddenbroek met velen moesten gedeeld worden, kon men zich toe-leggen op de teelt van soorten en variëteiten, die werk en inkomen verschaften hethele jaar rond.Bij de start kocht Frans zijn plantgoed aan bij de boomkweker De Mesmaecker inVlezenbeek. Na verloop van tijd voorzag hij zelf in de nodige onderstammen, diehijzelf met de gewenste variëteit kon afenten.Zelfredzaam volgde hij op zondagvoormiddag de Tuinbouwschool van Lennik,waar hij het vak van fruitkweker leerde, met Georges Van Den Bergh en VictorWalravens als lesgevers met een groepje van 20 à 30 leerlingen (o.m. RenéHeremans, Jozef Notaert, Fil Van Schepdael…)De ligging van de fruittuin en boomgaard, bevlogen door 10 kasten bijen, als medede vakkennis van Frans garandeerden jaar na jaar een overvloedige opbrengst.Deze oogst werd te koop aangeboden door opkopers (Frans en Jean Rooselaer?) inde Hallen der Voortbrengers te Brussel (De “Crieé”) of zelf op transport gezet viade tram aan Gooik Statie voor de markt van Vlezenbeek. Hier kreeg Frans de besteprijs. Om er enkele te noemen: aalbes: 30 fr/kg; perzik: 6,5 fr/perzik…

15

Praktisch alle dagen in het hoogseizoen trok Frans naar de markt, wat de beste bin-ding met de opkopers maakte. Bij schaarste en met goede kwaliteit kon hij zelf dehoogste prijs bedingen.Frans was een pionier van de fruitteelt in de Paddenbroek. Hij verzekerde zich vaneen inkomen, en zijn boomgaard werd een biotoop met vele vormen van leven, dienaar gelang van het seizoen vorm en kleur gaf aan de Paddenbroek: wit van debloesems in de lente, rood en geel van de vruchten in de zomer, en met naakte enversteven takken in de winter.

Nawoord

Op zondag 26 augustus interviewde ik Isidoor.Gezeten in zijn zetel vertelde hij zijn verhaal. Hijhaalde er zelfs het fotoboek van de familie bij. Nadien bezorgde hij mij de handgeschreven lijst vande fruitbomen in de boomgaard van zijn oom Frans(zie afdruk).Op 13 september overleed hij thuis, omringd doorzijn naaste familie. Onze vereniging verliest in hemeen lid en sympathisant, ikzelf een vriend en infor-mant.

16

17

Educatie Pajottenland+

Beleef de Paddenbroek

Geboorteboomactie Gooik

Ook dit jaar vond op zondag 13 mei de geboorteboomactie van de gemeente Gooikplaats. Het gemeentebestuur zette op het domein de Paddenbroek alle borelingenvan 2011 in de kijker. Net zoals andere jaren kregen de borelingen een fruitboomaangewezen die zal groeien op ons domein. Al de borelingen werden samen methun ouders, broers en/of zussen, grootouders,... uitgenodigd op een receptie.Vervolgens waren de jaarlijkse toespraak van burgemeester Doomst, schepenBaert en van Piet Chrispeels, bezieler van de Paddenbroek. Daarna de wedstrijdvan kind en gezin waar 3 jonge trotse papa's voor het snelst een baby(pop) moe-ten verversen. De winnaar kreeg een mand streekproducten cadeau. Onder leidingvan Piet, trokken we met de ganse groep aanwezigen, zo'n 250 man sterk, deboomgaard van De Paddenbroek in. Op zoek naar de boom van elke boreling. Ditjaar waren er meer dan 40 borelingen aanwezig. Zoals elk jaar is hier ook weer eenbalonnenwedstrijd aan verbonden. Per boreling werd er een ballon losgelaten ende ballon van het kind, die het verste vliegt, wordt beloond met een lekkere taartop zijn eerste verjaardag. En de laatste tussenstop voor we terugkeerden voor nogeen drankje, is de klassieke groepsfoto in de boomgaard.

Natuurhappening brengt bezoekers in vervoering. (27 mei 2012)

Voor het 2de jaar op rij organiseerde Natuurpunt Pajottenland een Natuurhappeningop het domein De Paddenbroek, dit jaar met als thema vervoer. Hoe kan het ookanders met een oude tramroute vlak naast het domein. De Heemkundige Kring vanGooik pakte zelfs uit met een heuse tentoonstelling over de tram die vanuit het sta-tion te Leerbeek vertrok, op weg naar Ninove, langs de mooie natuur in Gooik,

Oetingen en Vollezele.Sommigen lieten zich invervoering brengen op eentochtje met de huifkar ofbezochten de Nostalbus.Het weer, de ambiance, deomgeving en natuurlijkook het grote aantal bezoe-kers maakten deze 2de edi-tie meer dan geslaagd. Hetbegon ‘s morgens al om 10uur met een Pajots getintenatuur.brunch. Het wassmullen van heerlijkestreekgerechten in deboomgaard. Voor wie het

18

om 10 uur nog te vroeg vond om al te brunchen, kon eerst mee op stap met eengeleide wandeling naar de Kesterheide. Vanuit Halle waren er door de fietsersbondgeorganiseerde fietstochten richting De Paddenbroek met als eindstation, de heer-lijke brunch. Doorlopend kon je genieten van animatie, springkasteel, vlindertjesschilderen, imkerij,... Tal van standen van o.a. vzw Dorp, de Groentelaer,Pajottenlander, Velt, Geitjesweelde, Natuurpunt Nationaal, Duizendblad, deHeemkundige Kring van Gooik waren aanwezig. Verder ook een tentoonstellingen projectie van prachtige natuurfoto's door de natuurfotografen Pajottenland.

Nieuw was de officiële inwandeling van het struikroverspad. Dit is een educatiefen avontuurlijk pad in en rond het domein. Al wandelend neem je deel aan eenzoektocht die je, zonder je het beseft, onderdompelt in de Pajotse wereld. De win-naars van deze zoektocht werden bekendgemaakt op de fruitpersdag.

Als afsluiter was er een leuk live-muziekoptreden van “The Mighty CampfirePunks” en tussendoor kwam de directeur van Natuurpunt Nationaal, ChrisSteenwegen, nog een speech geven over ‘De prachtige Kesterheide’.

Met deze meer dan geslaagde editie bewees Natuurpunt dat rust, natuur en anima-tie hierrond best hip kunnen zijn.

19

Open-Paddenbroekdagen

In de maanden juli en augustus beslisten we met het bestuur om De Paddenbroekom de 14 dagen zondags open te stellen voor bezoekers. Het waren vooral debestuursleden Jef Camerlinckx en Tijs Boelens die het voortouw namen. Zo kon-den de bezoekers o.a. kennis maken met ons domein, maar ook met het nieuwestruikroverspad, de vlinderwandeling en het fruitlabyrinth. Na een wandeling offietstocht naar de Kesterheide en omgeving, konden de bezoekers natuurlijk ookeventjes uitrusten met een Paddenbroeksapje of een lekker Tongsneydertje. Wiewou kon ook gewoon zalig genieten van de rust en de natuur, de groententuin, decompostsite of even gaan kijken naar de bijen. Natuurlijk kon je bij Jef of Tijs ookaltijd terecht om wat uitleg te krijgen over Paddenbroek en Kesterheide en zoveelmeer.

In totaal waren we 4 zondagen open, waarvan 2 tamelijk mooie dagen en 2 druili-ge, regenachtige dagen. Toch mochten we 139 bezoekers verwelkomen. Bij dezemogen we vooral onze 2 vrijwilligers niet vergeten te bedanken om dit mogelijkte maken.

(foto Marc Colpaert)

20

Expeditie Paddenbroek

In de grote vakantie vandit jaar organiseerde heteducatief centrum DePaddenbroek in samen-werking met het Fithuisvan Lennik een grootsavonturenkamp. Het wasde derde keer dat wesamenwerkten, maar dezekeer was het thema‘Expeditie Paddenbroek’voor kinderen vanaf 4jaar tot 12 jaar. Meer dan50 jongelui schreven zichin voor de 5-daagse om erdeel te nemen aan allerleileuke, natuurlijke spellet-jes. Vijf dagen lang werk-ten we met de jongeren rond avontuur en overleving. Zo leerden de kinderenopnieuw sjorren en maakten er een echt sjorparcours en bootscamp en 2 voetbal-doelen mee. Op de poel maakten de oudste een vlot waarmee ze de overkant pro-beerden te bereiken. De voorlaatste dag mocht al wie avontuurlijk aangelegd wasop De Paddenbroek blijven overnachten in hun eigen zelf opgezette tentje.

21

De kids maakten alsavondmaal zelfge-maakte pizza's metbeleg naar iederseigen smaak. Onderleiding van Katelijneen Rolf werden depizza's gebakken in debakoven van DePaddenbroek. Wehadden meer dangenoeg voorzien,maar de pizza's vielenzo in de smaak dat debegeleiders zich te-vreden moesten stel-len met restjes enkorstjes.Na het spetterende kampvuur vertrokken de oudsten in kleine groepjes voor eennachtelijke zoektocht langs Lombergbos. 's Anderdaags waren de oogjes van de meeste kinderen nog heel klein, maar al snelwas iedereen toch aan het ontbijt. Iedereen was blij, voldaan van avontuur en voor-al moe. Met hun expeditie-diploma op zak trokken de kinderen samen met hunouders naar huis.

22

Sing for the Climate

De Gooikse Paddenbroek kleurde zondag 23 september 2012 rond drie uur nogwat grauw en de regen viel aarzelend uit de lucht. Maar toen initiatiefnemer JosBellemans van het 11.11.11-comitié het woord nam klaarde de hemel helemaal uit.Hij riep het publiek op om uitermate hard mee te zingen met het klimaatlied. Endat gebeurde ook prompt. Toen voorzanger Kris Baert de algemene repetitie vanhet lied inzette, sloeg de vlam meteen in de pan. De zon kroop erdoor en dat waserg symbolisch. Het klimaat warmde meteen voldoende op om er een zeer sfeer-volle namiddag van te maken. Het lied ging er pijlsnel in. Daarna begonnen KrisBaert en zijn twee muzikanten aan een tiental zeer meezingbare kleinkunstnum-mers. Ook die nummers van o.a. Boudewijn De Groot, Jan De Wilde, Urbanus enNoordkaap werden vrolijk meegezongen.

En toen kwam de apotheose. Het definitief inzingen van het lied ‘Sing for the cli-mate’. En als het niet in openlucht was geweest, dan was de boel gegarandeerdafgebroken. Binnenkort kunnen de 300 meezingers zichzelf zien op een video-filmpje dat wereldwijd zal worden verspreid. En daar hielden ze duidelijk rekeningmee tijdens het zingen. De gezangen klonken hard en enthousiast. Kris Baertmoest nog maar weinig moeite doen om de decibels van de gezangen nog wat opte drijven. Dat intussen in de wandelgangen al werd vernomen dat Philippe Gilbertwereldkampioen was geworden, dat maakte de sfeer er nog wat feestelijker op.

Bron: Editiepajot

23

Fruitpersdag

Op 13 oktober, een drui-lige, natte zaterdag werder op Paddenbroek toch5.000 kg fruit geperst.Goed voor meer dan3.000 liter appel(peren)-sap.Iedereen weet ondertus-sen al dat 2012 geenschitterend fruitjaar was.Toch schreven weervelen in om hun appelsen peren tot sap te latenpersen. De fruitopbengstvan Paddenbroek was ditjaar ook veel minderwaardoor we maar 300liter konden laten persen.

Dit jaar konden we ookgeen fruit tentoonstellen,maar dankzij PatrickHeyerick, onze pomo-loog en snoeier, bezorg-de hij ons toch nog meerdan 50 soorten uit zijneigen boomgaard.

24

Vrijwilligerswerking op De Paddenbroek

De Paddenbroek krijgt meer en meer bekendheid in Vlaanderen. Dit brengt heelwat werk met zich mee. Adminidtratief moet er heel wat geregeld worden, maarook het domein moet er onderhouden bijliggen. Dankzij heel wat helpende handenkunnen we de bezoekers een aangenaam bezoek aanbieden.Het afgelopen jaar hebben meer dan 2.000 leerlingen, afkomstig van scholen uithet Pajottenland, de Zennevallei, Brussel en omstreken, een educatief pakketgevolgd op De Paddenbroek. Gelukkig kunnen we beroep doen op onzePaddenbroek-gidsen om de leerlingen een leerrijke, keileuke dag te bezorgen. Elkkind gaat hier met een grote glimlach terug naar school.We willen hierbij al onze vrijwilligers bedanken die “ieder op zijn/haar manier” opDe Paddenbroek kwam helpen of ons kwam ondersteunen. Nen dikke merci!!

Ben jij ook geïnteresseerd in onze werking of in de natuur, het milieu of plattelandin het Pajottenland en je wil een steentje bijdragen aan de ontwikkeling van onseducatief centrum, aarzel dan niet om ons te contacteren.

Proefveld aardappelen

Doordat ons proefperceel met graansoorten toe was aan teeltafwisseling beslistenwe om eens verschillende variëteiten aardappelen te planten. Door het slechte,natte voorjaar stelden we het planten steeds maar uit. Het werd later en later op hetseizoen en het plantsoen moest dringend in de grond geraken. Toen begin mei hetweer het eindelijk eens toeliet, sloegen we met een paar mensen de handen inelkaar en plantten we bijna 100 kg aardappelen op één dag, allemaal door han-denarbeid. Het werk loonde, want de dag erna begon het weeral flink te regenen.Er werden 19 soorten aardappelen geplant, gekende en minder gekende soorten.

De volgende soortenwerden aangeplant:Frieslander, Biogold,Charlotte, Ratte,Desirée, Raja, Agria,Nicola, Sarpo Mira,Berber, Rode eerste-ling, Witte eerste-ling, Gloria, Blauwecongo, Catriona,Shetland Black,Schwarze Ungarinen Pink Fir Apple. Door het slechtevoorjaar en de late

25

aanplant werd ereigenlijk niet veelopbrengst verwacht.Het uitdoen van depatatten vergdenatuurlijk weer eenseen serieuze handen-arbeid, maar hetwerk loonde. Tegenalle principes in,bleek de opbrengstmeer dan de moeitewaard.Wie eens een specia-le soort van onzeaardappelen wilproeven, dat kan! Ze zijn bij ons te koop per kg (zolang de voorraad strekt) en jekrijgt er tevens onze bevindingen per ras bij. Zeker de moeite waard om eens eennieuw aardappelras te proeven en eventueel zelf eens aan te planten.

Wist je datje :Wij zijn dan wel de uitvinders van de friet, maar de bakermat van deaardappel is Peru. De lokale boeren hebben er meer dan 3.000 variëteiten terbeschikking, maar toch verdienen ze het zout niet op hun inheemse patatten.

26

27

28

Verkoop fruitbomen

14 € / 18 € voor leden vanDe Paddenbroek20 € / 24 € voor niet-leden(De prijs is afhankelijk vande maat/dikte/leeftijd van deboom)

Lijst van beschikbarefruitbomen:

AppelsCwatresse Double ElstarGloster Grijze reinetteGris de BraibantJacques LebelKarmijn de SonnevilleNotarisappelParadijsappelPondappelPresident Van Dyvoet RadouxReine de ReinettesReinette de BlenheimReinette de ChènéeReinette de FranceReinette DescardreReinette Sans Pareille Royal GalaTrezeke MeyersWinter Banana

Er zijn ook nog diverse ker-sen-, peren- en pruimenvari-ëteiten verkrijgbaar, maarslechts in zeer beperkte aan-tallen.Zijn eveneens te verkrijgen:laagstam mispel en plant-goed (1 à 1,5 m) van els.

29

30

Kyoto in het Pajottenland² gaat verder!

Na het aflopen van onze Pajottenland+-subsidiëring voor het Kyoto in hetPajottenland-project hebben we vanuit de Paddenbroek even gezocht naar definanciële middelen voor een verderzetting van onze duurzame energiepijler.We hebben ze gevonden!Via een samenwerking met de provincie Vlaams-Brabant, Pajottenland+, de 15gemeenten van het Pajottenland (tussen Asse en Halle), het ACV en het ACW ver-bond Brussel, Halle, Vilvoorde, KWB en OKRA Pajottenland, de lokale woon-winkels, Pajopower en Rescoop.be hebben we een nieuw project opgericht: Kyotoin het Pajottenland².De ² verwijst hier naar de exponentiële verbetering die we in onze streek willenrealiseren rond duurzame energie.Ons werkingsgebied neemt toe van 7 naar 15 gemeenten en van 20.000 naar100.000 gezinnen. Voor dit werkingsgebied gaan we, gecoördineerd vanuit dePaddenbroek, concrete acties uitvoeren rond duurzame energie voor alle gezinnen.

Waarom duurzame energie?

We moeten ons eerst afvragen waarom we rond duurzame energie zouden moetenwerken? Kijken we naar onze berekening van de energiekost voor alle 100 000gezinnen in hun woning, dan bemerken we dat deze enorm is.

Elk jaar geven we in onze streek allemaal samen 266.000.000 € uit aan het ener-gieverbruik in onze woning, 188.000.000 € aan de verwarming door mazout of gasen 78.000.000 € aan elektriciteit. Omgerekend per gezin is dit 2.660 € in totaal of1.880 € aan verwarming en 780 € aan elektriciteit. Een enorm bedrag dat boven-dien onmiddellijk uit onze streek en uit ons land verdwijnt in de portefeuilles van

de olie- en gaslanden uit het Midden-Oosten en Rusland en de grote elektriciteits-producenten uit Frankrijk en Nederland.Een laatste conclusie: deze energieprijzen zijn op 2 jaar tijd met 35 % gestegen,onze lonen jammer genoeg niet.

Vandaar het Kyoto in het Pajottenland²-project: de jaarlijkse verarming van dePajotse gezinnen door hun energieverbruik in de woning drastisch beperken doorin te zetten op duurzame energie via energiebesparing en hernieuwbare energie.

Acties rond duurzame energie

De duurzaamste energie is de energie die we niet verbruiken. Hier is nog eenenorm potentieel in het Pajottenland. Via isolatie van het dak of de zoldervloer, demuren en via hoogrendements dubbel glas kunnen we allemaal samen heel veelenergie en dus ook geld besparen.

Een berekening leertons dat we hier tot75.000.000 € per jaarkunnen besparen:38.000.000 € via hetwarmteverlies via hetdak, 26.000.000 € viahet warmteverlies viade muren en 11.000.000€ via het warmteverliesvia de ramen.Om alle Pajotse gezin-nen te informeren overisolatie en om hen daad-werkelijk over de streepte trekken om deze teplaatsen, organiserenwe elk najaar een grote informatie- en samenaankoopactie in de 15 gemeenten vanhet Pajottenland.Zie voor de lopende informatie- en samenaankoopactie het volgende artikel.De komende jaren willen we dit herhalen voor muurisolatie en hoogrendements-beglazing.

Acties rond hernieuwbare energie

Ook rond hernieuwbare energie willen we concrete acties voeren om de Pajottenweer de controle te geven over de productie van stroom, de verdeling van deopbrengsten hiervan en het bepalen van een juiste prijs hiervoor.

31

We willen vanuit het Kyoto in het Pajottenland²-project samen met Pajopower enRescoop.be een lokale energiecoöperatieve oprichten, naar het voorbeeld van enin samenwerking met Ecopower. Hier kunnen alle Pajotten samen investeren inlokale hernieuwbare energieprojecten zoals windenergie, PV op scholen, water-kracht, biomassa en aardwarmte. Zo beheren we allemaal samen hernieuwbareenergie-installaties, verdelen deopbrengst van de stroomproduc-tie onder alle Pajotse gezinnenen beslissen we allemaal op eendemocratische manier over deelektriciteitsprijs.

Op deze manier willen de78.000.000 € die we momenteelelk jaar aan het buitenland gevenvoor ons elektriciteitsverbruikinvesteren in de vele hernieuw-bare energiemogelijkheden inonze eigen streek.

Onze toekomstige energiesituatieMet deze acties willen we de jaarlijkse verarming van onze streek door het ener-gieverbruik van alle 100.000 gezinnen op een duurzame manier een halt toeroe-pen.

In totaal willen we elk jaar 153.000.000 € in onze eigen streek houden. 75.000.000€ door energie te besparen en dus meer over te houden voor andere zaken en78.000.000 € door te investeren in lokale coöperatief beheerde hernieuwbare ener-

32

gie-installaties waar alle Pajotten rechtstreeks bij betrokken zijn. Tegelijk bereikenwe ook belangrijke ecologische doelstellingen.We sparen zo de verbranding uit van 81.000.000 liter mazout of evenveel m³ gasper jaar en de overeenkomstige CO2-uitstoot van 300.000 ton. Door de productievan elektriciteit uit hernieuwbare energiebronnen vermijden we eveneens jaarlijksde stockage van 1.000 kg hoogradioactief afval.

Kyoto in het Pajottenland²: duurzame energie voor alle Pajotten!

Want het is onze energie!

Meer informatie bij Bruno Moens in de Paddenbroek of via info@padden-broek.be, via 02.306.45.62 of op www.kyotoinhetpajottenland.be.

33

Hou je dak dicht

Informatie en samenkoopactie over dak- en zoldervloerisolatie in hetPajottenland

De eerste actie die de Paddenbroek organiseert in het kader van haar Kyoto in hetPajottenland² is een informatie- en samenaankoopcampagne voor dak- en zolder-vloerisolatie. Deze actie wordt georganiseerdvanuit het Educatief centrum de Paddenbroekvzw in samenwerking met de 15 gemeentenvan het Pajottenland, de provincie Vlaams-Brabant, Opbouwwerk Pajottenland vzw,ACV-ACW Verbond Brussel, Halle,Vilvoorde, KWB Pajottenland, OKRA, 3Wplus, de Woonwinkel van het Pajottenland,het Woonloket Noord-West-Brabant, hetRegionaal Woonbeleid Noord-Pajottenland,de netbeheerders Infrax en Eandis en het ener-gieadviescentrum van Dialoog vzw.

We gaan op zoek naar een duurzame oplossingvoor dak- of zoldervloerisolatie voor de100.000 gezinnen van de 15 Pajotse gemeen-ten.

Een korte toelichting:

Energie en geld besparen

Via onze daken verliezen we gemiddeld jaarlijks 26 % van onze warmte. Als wedeze daken op een goede manier isoleren, kunnen we deze energie- en dus ookfinanciële verliezen drastisch beperken. Stel dat we jaarlijks 2.000 liter mazoutverbruiken voor verwarming, dan kunnen we met goede dakisolatie hier makke-lijk 20 % of 400 liter mazout op besparen. Tegen 0,90 € per liter mazout, betekentdit een jaarlijkse besparing van 360 €. Bovendien zijn er momenteel nog heel watpremies en fiscale aftrekmogelijkheden die deze investering uiterst rendabelmaken zodat deze renovatie gemiddeld binnen het jaar terugverdiend wordt. Nadeze periode hebben we voor de rest van de levensduur van uw woning pure winst.

Informatieavonden over dak- en zoldervloerisolatie

In elke gemeente van het Pajottenland organiseren we daarom een informatiea-vond over dak- en zoldervloerisolatie. Zie het overzicht hieronder met alle data enlocaties.

34

Informatieavonden dak- en zoldervloerisolatie, telkens om 20 u. In samenwerkingmet Dialoog vzw en met de steun van het netbedrijf Infrax.

Datum (20 u.) Gemeente / LocatieDinsdag 16/10/2012 Pepingen

Zaal naast de bib, Trapstraat 1a BellingenDinsdag 23/10/2012 Lennik

Zaal Ons Huis, Markt Sint-Kwintens-LennikDinsdag 06/11/2012 Herne

Parochiaal centrum, Lindestraat 15 Herne met KWBDinsdag 13/11/2012 Galmaarden

Heerenzaal Baljuwhuis, Kammeersweg 2 GalmaardenDinsdag 20/11/2012 Gooik

GC De Cam Schuur, Dorpsstraat 67 a GooikDonderdag 22/11/2012 Halle

Oude Post, Kardinaal Cardijnstraat z/n HalleDinsdag 27/11/2012 Bever

Polyvalente zaal basisschool, Kerkhove 14 BeverDinsdag 04/12/2012 Roosdaal

Parochiezaal, Abeelstraat 83 Kattem met KWBDinsdag 11/12/2012 Beersel

Trouwzaal, Alsembergsteenweg 1046 BeerselInschrijven via 02.359.17.17 of milieu@beersel.be

Woensdag 12/12/2012 TernatCC De Ploter Polyvalente zaal, Kerkstraat 4

Dinsdag 08/01/2013 Liedekerke GC De Warande Polyvalente Zaal, Opperstraat 29

Dinsdag 15/01/2013 AsseOud Gasthuis, Gemeenteplein 26 Asse

Woensdag 23/01/2013 DilbeekRaadzaal gemeentehuis, Gemeenteplein 1 Dilbeek

Dinsdag 29/01/2013 Sint-Pieters-LeeuwColomazaal kasteel, Jozef Depauwstraat 25 St.-P.-Leeuw

Dinsdag 05/02/2013 AffligemDr. Tistaertzaal, Bellestraat 99 Affligem

Op deze informatieavond geven onafhankelijke deskundigen van het energiead-viescentrum van Dialoog, ook wel het steunpunt duurzaam bouwen van de pro-vincie Vlaams-Brabant genoemd, meer informatie over de technische kant vandeze aanpak.

Tegelijkertijd zullen de lokale gemeentelijke woonconsulenten meer informatiegeven over de geldende premies en fiscale ondersteuningsmogelijkheden voordak- en zoldervloerisolatie en over de mogelijkheden voor het afsluiten van quasi

35

renteloze leningen voor renovaties via het Federaal fonds ter Reductie van deGlobale Energiekost (FRGE).

Informatiesessies voor doe-het-zelvers over isolatie dak en zoldervloer

Aansluitend organiseren we 4 afzonderlijke informatiesessies over het zelf op eendeskundige manier isoleren van het dak of de zoldervloer. Tijdens deze sessie krij-gen alle deelnemers meer praktische informatie over isolatie- en luchtdichtings-materialen en hoe we deze kunnen aanbrengen. Aangezien het isoleren van eendak of een zoldervloer andere uitdagingen en dus ook vragen oproept, organiserenwe per gebouwdeel een afzonderlijke informatiesessie, zie hieronder.

Informatiesessies doe-het-zelf isoleren dak-/zoldervloerTelkens te Educatief centrum de Paddenbroek, Paddenbroekstraat 12 Gooik.Inschrijven (20 €) via info@paddenbroek.be of 02.306.45.62Zaterdag 16/03/2013 10-13 u DakisolatieZaterdag 16/03/2013 14-17 u ZoldervloerisolatieMaandag 18/03/2013 19.30-22.30 u DakisolatieWoensdag 20/03/2013 19.30-22.30 u Zoldervloerisolatie

We demonstreren in ons educatief centrum in kleine groep (max. 20 personen)deze technieken en materialen ook op een voorbeeldmodel. Vragen zijn uiteraardheel welkom. De vergoeding voor deze sessies bedraagt 20 €. Inschrijven kan viainfo@paddenbroek.be of 02.306.45.62.

36

37

Individuele onafhankelijke begeleiding

Tegelijk kunnen alle Pajotten door de energiedeskundige van het Educatief cen-trum de Paddenbroek hun woning laten inspecteren voor de plaatsing van dak- ofzoldervloerisolatie. We komen dan langs en kijken eerst met een thermografischecamera naar de huidige warmtelekken van het dak of de zoldervloer. Vervolgensbekijken we het dak of de zoldervloer en bekijken welke isolatie het beste is. Weberekenen hierbij het warmte- en vochtverloop in hetdak of de zoldervloer. Tegelijk maken we ook eenfinanciële berekening van de kost en besparing die metde isolatie kan bekomen worden. Zo heeft elke Pajoteen duidelijk overzicht van de mogelijkheden van iso-latie voor zijn/haar woning. Voor deze begeleiding vra-gen we in totaal 60 € per woning. Voor meer vragen ziede Paddenbroek.

Samenaankoop dak- en zoldervloerisolatie

Samen met deze informatieverstrekking organiseren we vanuit de Paddenbroekook een samenaankoop voor isolatiemateriaal om zelf te plaatsen of voor de plaat-sing van het isolatiemateriaal via aannemers. We bekijken via een onafhankelijkebegeleidingscommissie de voorwaarden van lokale handelaars en aannemers enmaken een keuze uit de beste voorwaarden. Deze handelaars en aannemers stellenvervolgens tijdens 11 contactavonden hun materialen, aanpak, garanties en prijzenvoor aan alle Pajotten. Deze kunnen door deze handelaars of aannemers vervol-gens een gratis offerte laten opmaken voor het dak of de zoldervloer.

De contactavonden gaan door op de volgende dagen:

Contactavonden handelaars en aannemers dak- en zoldervloerisolatie, telkens om20 u.Datum Gemeente / LocatieMaandag 07/01/2013 Gooik (voor inwoners Gooik, Lennik, Pepingen)

GC De Cam Schuur, Dorpsstraat 67 a GooikMaandag 14/01/2013 Herne (voor inwoners Herne, Galmaarden, Bever)

Parochiaal centrum, Lindestraat 15 Herne met KWBDonderdag 24/01/2013 Halle

Stadhuis, Oudstrijdersplein 18 HalleWoensdag 30/01/2013 Roosdaal

Parochiezaal, Abeelstraat 83 Kattem met KWB Maandag 04/02/2013 Liedekerke

GC De Warande Polyvalente Zaal, Opperstraat 29Maandag 18/02/2013 Beersel

Trouwzaal, Alsembergsteenweg 1046 Beersel

Dinsdag 19/02/2013 TernatCC De Ploter Polyvalente zaal, Kerkstraat 4

Dinsdag 26/02/2013 AsseOud Gasthuis, Gemeenteplein 26 Asse

Woensdag 13/03/2013 DilbeekRaadzaal gemeentehuis, Gemeenteplein 1 Dilbeek

Dinsdag 19/03/2013 Sint-Pieters-LeeuwColomazaal kasteel, Jozef Depauwstraat 25 St.-P.-Leeuw

Dinsdag 26/03/2013 AffligemDr. Tistaertzaal, Bellestraat 99 Affligem

Vanuit de actie volgen we de opstelling van de offertes en de uitvoering van dewerken nauwlettend op zodat we goed uitgevoerde isolatiewerken kunnen garan-deren.Op deze manier willen we ervoor zorgen dat alle Pajotten er de komende jaren,alvast wat hun dak betreft, er warmpjes in zitten.

Meer informatie bij Bruno Moens in de Paddenbroek of via info@padden-broek.be, via 02.306.45.62 of op www.kyotoinhetpajottenland.be.

38

39

40

November

Kijk, zei ze,kijk omhoog.Boven hen vloogeen groepje wilde ganzenin gestrekte vlucht voorbij.

Tot zij verdwenen warenbleef het stilen ook daarnableven zij zwijgen

Heb je gezienhad hij haar willen vragen,heb je gezien,hoe zij met slechts één letternovember kunnen schrijven?

Uit 'Voor de gelegenheid' van Willy Martin

België - BelgiqueP.B.

1755 GooikBC 10460P508461