1

Centrum Szkoleń Centrum Szkoleń Edukacyjnych „KRUK”Edukacyjnych „KRUK”Niepubliczny Ośrodek Doskonalenia Niepubliczny Ośrodek Doskonalenia

NauczycieliNauczycieli

Prezentuje Elżbieta Charmułowicz – nauczycielka Szkoły Podstawowej Nr 2 w Dzierzgoniu, wykładowca NODN CSE „Kruk”.

Prezentuje Elżbieta Charmułowicz – nauczycielka Szkoły Podstawowej Nr 2 w Dzierzgoniu, wykładowca NODN CSE „Kruk”.

2

PRAWA DZIECKA

3

Krótka historia praw dzieckaKrótka historia praw dziecka

• Sięga przełomu XIX / XX wiekuSięga przełomu XIX / XX wieku• Dzieci katowane przez rodziców – brak Dzieci katowane przez rodziców – brak

instytucji chroniących dzieciinstytucji chroniących dzieci• Pierwszy opisany przypadek (1874r.) – Pierwszy opisany przypadek (1874r.) –

historia 8-letniej Mary Wilson z Baltimorehistoria 8-letniej Mary Wilson z Baltimore• Pomoc udzielona przez członków Pomoc udzielona przez członków

lokalnego oddziału stowarzyszenia lokalnego oddziału stowarzyszenia przeciwdziałania okrucieństwu wobec przeciwdziałania okrucieństwu wobec zwierzątzwierząt

• Powstanie w USA ok. 200 różnych Powstanie w USA ok. 200 różnych lokalnych stowarzyszeń chroniących lokalnych stowarzyszeń chroniących dzieci przed przemocądzieci przed przemocą

• Podobna geneza dotyczy innych krajówPodobna geneza dotyczy innych krajów

4

Prawa dzieckaPrawa dziecka

• Prawa cywilnePrawa cywilne

• Prawa socjalnePrawa socjalne

• Prawa kulturalnePrawa kulturalne

• Prawa politycznePrawa polityczne

• Nie przyznano dzieciom praw ekonomicznych Nie przyznano dzieciom praw ekonomicznych pozostawiając je pod prawną opieką dorosłychpozostawiając je pod prawną opieką dorosłych

5

Międzynarodowe akty prawne

• Deklaracja Praw Dziecka (z 1924r. zwana Genewską, zawiera 5 zasad)

• Deklaracja Praw Dziecka ( z 1959r. przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ, zawiera 10 zasad )

• Konwencja o Prawach Dziecka ONZ, nazwana światową konstytucją praw

dziecka, podpisana przez 191 państw z 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991r. Nr 120, poz. 526), zawiera szeroki katalog praw dziecka

6

Prawo polskie

• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej ( Dz. U. z 1997r., Nr 78 poz. 483 - rozdział II )

• Kodeks rodzinny i opiekuńczy USTAWA z dnia 25 lutego 1964 r.

• Ustawa o Rzeczniku Praw Dziecka USTAWA z dnia 6 stycznia 2000r. ( Dz.U. Nr 6, poz. 69)

7

Do czego uczeń ma prawo?

8

Prawa dziecka w szkolePrawa dziecka w szkole • Szkoła ma służyć dziecku – tworząc warunki jego

rozwoju fizycznego, intelektualnego

i duchowego.

• Szkoła ma obowiązek dbać o zaspokajanie indywidualnych potrzeb dziecka.

9

• 1. Do pełnego bezpieczeństwa psychicznego i fizycznego.

• 2. Do poszanowania godności – niezależnie od sytuacji, w jakiej się znajdzie.

• 3. Do praw i wolności osobistych gwarantowanych przez Konwencję o Prawach Dziecka.

• 4. Do mądrego programu nauczania, który uczy rozumienia świata, a nie każe wkuwać encyklopedii,

i do nauczyciela, który rozumie powyższą prawdę.

Do czego uczeń ma Do czego uczeń ma prawoprawo

w szkole w szkole

10

Do czego uczeń Do czego uczeń ma prawo w ma prawo w

szkoleszkole

• 5. Do planu nauczania i wymagań dostosowanych 5. Do planu nauczania i wymagań dostosowanych do możliwości młodego organizmu.do możliwości młodego organizmu.

• 6. Do przyjaznego nauczyciela (wychowawcy) 6. Do przyjaznego nauczyciela (wychowawcy) nastawionego nie na represje, lecz na pomoc nastawionego nie na represje, lecz na pomoc

w rozwiązywaniu problemów,w rozwiązywaniu problemów,

• 7. Do obiektywnej informacji i sprawiedliwej 7. Do obiektywnej informacji i sprawiedliwej oceny uwzględniającej zarówno stan wiedzy, jak i oceny uwzględniającej zarówno stan wiedzy, jak i umiejętności oraz starania.umiejętności oraz starania.

• 8. Do wychowania nie narzucającego żadnego 8. Do wychowania nie narzucającego żadnego światopoglądu politycznego, społecznego i światopoglądu politycznego, społecznego i religijnego.religijnego.

11

PRAWO DO INFORMACJI

To prawo do wiedzy o przysługujących uczniowi prawach oraz procedurach w przypadku ich naruszania.

Uczeń ma prawo być poinformowany o zapadających w szkole decyzjach dotyczących jego osoby.

12

W praktyce:

przepisy prawa oświatowego zapewniają uczniom możliwość zapoznania się ze statutem, który

zawiera prawa ucznia, obowiązki, określa

konsekwencje naruszania praw innych osób. szkoła ma obowiązek informowania o podejmowanych w sprawie ucznia decyzjach np. przeniesienia do innej klasy uczeń ma prawo znać z wyprzedzeniem (zgodnie z WSO) przewidywanych ocen semestralnych i końcoworocznych ma prawo poznać kryteria oceniania zachowania , poznać procedurę odwołań od ustalonej oceny

13

PRAWO DO NAUKI

To stworzenie warunków do nauki dla każdego ucznia .

Zgodnie z zapisem Konstytucji RP „ każdy ma prawo do nauki. Nauka do 18 roku życia jest obowiązkowa[...] Państwo jest zobowiązane do tego, aby nauczanie podstawowe było bezpłatne.”

14

W praktyce:

uczeń ma swobodny dostęp na zajęcia lekcyjne. zakazane jest ograniczenie tego prawa np.: wyproszenie z sali lub niewpuszczenie do niej z jakiegokolwiek powodu ma prawo do pomocy w nauce, do pomocy psychologiczno – pedagogicznej, np. zajęcia

wyrównawcze, terapie, rewalidacje itp. ma prawo do indywidualnego toku lub programu nauki ma prawo do zapisania się do organizacji i stowarzyszeń działających na terenie szkoły, np. ZHP

15

WOLNOŚĆ WYPOWIEDZI I WYRAŻANIA OPINII

To wolność posiadania i głoszenia własnych poglądów na każdy temat i w dowolnej formie.

Prawo to może być ograniczone wobec naruszania dóbr innych osób , a także ze względu na zakłócenie porządku publicznego, ze względu na ochronę zdrowia lub moralności.

16

W praktyce:

uczeń ma prawo do wypowiadania opinii w sprawach ważnych w życiu szkoły, klasy, samorządu

ma prawo do wyrażenia opinii i przedstawienia stanowiska we własnej sprawie np. w sytuacji konfliktu, lub w sprawie dotyczącej jego kolegi

o ile nie narusza dobra innych, może wygłaszać kontrowersyjne poglądy i opinie niezgodne z kanonem nauczania, ale nie zwalnia go to od znajomości materiału nauczania

17

poglądy i opinie kontrowersyjne lub niezgodne z poglądem nauczyciela nie mogą mieć wpływu na oceny merytoryczne

ma prawo do przedstawiania radzie pedagogicznej i dyrektorowi szkoły wniosków i opinii we wszystkich sprawach szkoły, a także w sprawach dotyczących podstawowych praw uczniów.

18

WOLNOŚĆ OD PRZEMOCY FIZYCZNEJ I PSYCHICZNEJ

To zakaz stosowania jakichkolwiek form przemocy fizycznej i nakaz poszanowania godności (m.in. zakaz obrażania, poniżania, wyśmiewania,stosowania presji psychicznej)

19

W praktyce :

wszelkie kary, jakie stosuje się w szkole, muszą być zapisane w statucie szkoły i nie mogą naruszać nietykalności osobistej i godności ucznia

uczeń ma prawo być jednakowo oceniany i traktowany bez względu na wygląd zewnętrzny, status rodzinny, społeczny czy status ucznia

nauczyciel nie może zwracać się do ucznia w sposób obraźliwy

szkoła musi chronić przed wszelkimi formami przemocy fizycznej bądź psychicznej

20

PRAWO DO OCHRONY PRYWATNOŚCI

To prawo do tajemnicy życia prywatnego i rodzinnego

21

W praktyce :

szkoła ma prawo wiedzieć tylko tyle o uczniu, ile rodzice i uczeń chcą sami powiedzieć

wszelkie informacje dotyczące życia prywatnego, rodziny, stanu zdrowia itp. znane wychowawcy, czy innym pracownikom szkoły nie mogą być rozpowszechniane

nauczyciel nie może upubliczniać życia prywatnego i rodzinnego ucznia i nie może zdradzić tajemnicy korespondencji

22

PRAWO DO OCHRONY ŻYCIA

To zapewnienie higienicznych warunków nauki.To prawo do odpoczynku, czasu wolnego, rozrywki i zabawy.

23

W praktyce :

rozkład lekcji powinien być ustalany z uwzględnieniem: równomiernego rozłożenia zajęć w poszczególnych dniach tygodnia, różnorodności zajęć w każdym dniu, niełączenia w kilkugodzinne zajęcia z tego samego przedmiotu

nad bezpieczeństwem uczniów w czasie przerw powinien czuwać nauczyciel

w salach powinna być odpowiednia temperatura powietrza

24

PRAWO DO ODPOWIEDNIEGO STANDARDU ŻYCIA

Jeżeli uczeń znajduje się w trudnej sytuacji materialnej, ma prawo do otrzymywania pomocy materialnej.

25

W praktyce :

pieniądze na ten cel powinien zapewnić organ prowadzący szkołę

uczeń ma prawo do : stypendium socjalnego, korzystania z posiłków w stołówce i do zasiłków losowych

jeżeli jest zdolny, ma prawo do stypendium za wyniki w nauce

26

PRAWA PROCEDURALNE

To możliwość dochodzenia swoich praw, czyli możliwość obrony.W szkole muszą istnieć jasne procedury odwołania się od decyzji nauczyciela, dyrektora, rady pedagogicznej.

Prawo oświatowe nie przewiduje jednolitego systemu ochrony praw uczniów, dlatego każda szkoła posiada własne zasady.

27

W praktyce:

niedopuszczalne jest stosowanie kar niezapisanych w statucie wymierzenie kary bez dania uczniowi możliwości obrony jest naruszeniem prawa do obrony i może być podstawą do uchylenia kary w statucie powinien być określony tryb odwołania się od wymierzonej kary w przypadku łamania praw ucznia ma on możliwość odwołania się od krzywdzącej decyzji pomocą służy rzecznik praw dziecka i rzecznik praw obywatelskich

28

Instytucjonalna pomoc dzieciom Instytucjonalna pomoc dzieciom

• W Polsce istnieje ponad 80 organizacji W Polsce istnieje ponad 80 organizacji pozarządowych, kościelnych i wyznaniowych pozarządowych, kościelnych i wyznaniowych działających na rzecz dzieci. działających na rzecz dzieci.

• Biuro Rzecznika Praw DzieckaBiuro Rzecznika Praw Dziecka ul. Śniadeckich 10 ul. Śniadeckich 10 00-656 Warszawa 00-656 Warszawa

Telefon informacyjno-interwencyjny:Telefon informacyjno-interwencyjny: (22) 696 55 50  (22) 696 55 50 czynny: codziennie w godz. 8.15-20.00,czynny: codziennie w godz. 8.15-20.00,fax: (22) 629 60 79 (całodobowo)fax: (22) 629 60 79 (całodobowo)

Adres poczty elektronicznej:Adres poczty elektronicznej:rzecznik@brpd.gov.plrzecznik@brpd.gov.pl

29

30

Dziękuję za uwagę:Elżbieta Charmułowicz