Centenario da Primeira Guerra Mundial. Guía de lectura

18

description

Co gaio do centenario da Primeira Guerra Mundial, dende as Bibliotecas Municipais da Coruña elaboramos unha selección de materiais que permiten achegarnos a este conflito que marcou a historia do século XX.

Transcript of Centenario da Primeira Guerra Mundial. Guía de lectura

Page 1: Centenario da Primeira Guerra Mundial. Guía de lectura
Page 2: Centenario da Primeira Guerra Mundial. Guía de lectura

Nunca antes unha guerra afectou a tanta xente en tantos lugares. Os avances da Revolución Industrial aplicados á guerra (tanques, avións, canóns, gases...) aumentarán o número de vítimas, que se contarán por millóns. A guerra de trincheras será un auténtico pesadelo para os soldados. Os enfrontamentos esténdense desde o Pacífico ata o Atlántico, de Rusia ao sur de África. Pero será Europa o principal escenario dos combates: cidades arrasadas, o campo abandonado, industria desmantelada, estradas esnaquizadas... Europa derrúbase e necesitará toda unha década para recuperarse. Perderá para sempre a súa posición hegemónica fronte a novas potencias.

Lonxe da fronte a guerra afecta a todos: secuelas físicas e psicolóxicas, miseria, racionamiento, desarraigamento.... As mulleres entran na vida laboral e loitan polos seus dereitos. Nada volverá ser igual. O impacto da guerra farase sentir na arte e a literatura coa aparición de movementos de vanguardia, como o dadaísmo, futurismo ou surrealismo.

Co fin da guerra non se acaban os problemas da vella Europa. A crise económica prolóngase durante os primeiros anos 20: folgas e movementos revolucionarios que pretenden seguir o modelo da recentemente nada Unión Soviética; unhas clases medias desorientadas que buscan novas solucións. Xorden os totalitarismos comunista e fascista. Doutra banda o novo mapa de Europa deseñado nos tratados de Paz deixa moitas feridas abertas. Conflitos e resentimentos que se agudizarán coa gran depresión dos anos trinta e que están na orixe dunha nova e aínda mais sanguenta traxedia mundial.

Desde as Biblioetecas Municipais dá A Coruña propoñémosche achegarche a través de estúdalos históricos, a novela, o comic ou o cine a este conflito que marco toda a historia do século XX.

Page 3: Centenario da Primeira Guerra Mundial. Guía de lectura

Autor : John ReedTítulo : La guerra en Europa Oriental (1914)Seguindo o estilo máis clásico dos libros de viaxe, a súa estancia na fronte oriental desde abril a outubro de 1914, durante o transcurso da Primeira Guerra mundial. Conversacións nos cafés, encontros nos bazares e mercados, cidades en ruínas, trincheras, bailes? todo pasa á libreta deste corresponsal estadounidense, que nos ofrece unha fermosa reportaxe repleta de historias persoais e de emocións

Título : Los siete pilares de la sabiduríaAutor : T. E. Lawrence (1922)Tomas Edward Lawrence, militar e espía británico, xogou un destacado papel no triunfo aliado contra Turquía no Próximo Oriente. Este libro é á vez unha autobiografía, relato de viaxes polos desertos de Oriente Próximo, crónica histórica e percorrido iniciático. Un libro apaixonante, aínda que excesivo como o propio Lawrence. Levado á gran pantalla en 1962 por David Lean co título de Lawrence de Arabia, unha das mellores películas épicas de toda a historia do cine.

Autor : Sebastian HaffnerTítulo : Historia de un alemán : memorias 1914-1933 (1939)Escrita en 1939 versa, segundo anuncia Haffner no prólogo, sobre un duelo entre dous contrincantes moi desiguais: Un estado tremendamente poderoso, forte e desapiadado, e un individuo particular pequeno, anónimo e descoñecido... O estado é o Reich, o particular son eu. Unha obra imprescindible para comprender os complexos procesos que permitiron a aparición e consolidación do movemento nazi na sociedade alemá entre os anos 1917 e 1933.

Autor : Stefan ZweigTítulo : El mundo de ayer : memorias de un europeo (1941)Un dos libros máis fermosos que se escribiron sobre o que significa Europa e sobre como foi destruída dúas veces, coa Primeira e Segunda Guerra Mundial. Varios capítulos transcorren durante a Gran Guerra. É emocionante a súa descrición do verán de 1914, pero por encima de todo é talvez o libro que mellor describe o que a guerra destruíu a Europa borrada do mapa nas trincheiras.

Autor : Barbara TuchmanTítulo : El telegrama Zimmermann : [el documento secreto que cambió el curso de la Primera Guerra Mundial] (1958)En xaneiro de 1917 un telegrama en clave no que Arthur Zimmermann, secretario de Asuntos Exteriores alemán, invitaba ao presidente de México a unirse a Alemania e Xapón na invasión dos Estados Unidos, é interceptado polo equipo de descodificadores británico. O seu obxectivo, manter a Estados Unidos afastado do escenario europeo. Nesta historia de espionaje Barbara Tuchman desvela como os Estados Unidos entraron na Primeira Guerra Mundial

Page 4: Centenario da Primeira Guerra Mundial. Guía de lectura

Autor : Barbara W. TuchmanTítulo : Los cañones de agosto : treinta y un días que cambiaron la faz del mundo (1962)Barbara Tuchman reconstrúe o dramático panorama, a tensión psicolóxica, a incerteza e o desconcerto daquel intenso mes de agosto de 1914 que transformou drásticamente o mundo. Así mesmo, recrea cunha vivacidad admirable os principais acontecementos que se desencadearon no complexo escenario de Europa e os personaxes que interviñeron neles. Con este libro a autora obtivo o Premio Pulitzer en 1963

Autor : José Emilio Castelló Título : La Primera Guerra Mundial : La Gran Guerra (1993)Neste pequena guía sobre a Primeira Guerra Mundial, o autor presenta un percorrido cronolóxico polos acontecementos principais do periodo 1914-1918: os prolegómenos da guerra, as primeiras campañas, os primeiros fracasos, o estancamento e a guerra de trincheras, as grandes matanzas, o hundimiento de Rusia, a entrada dos EEUU, as campañas finais e a rendición austríaca, alemá e o consiguiente armisticio. De fácil lectura e con abundante material gráfico, Moi recomendable para estudantes ou adultos interesados en achegarse por primeira vez ao tema

Autor : Eric HobsbawnTítulo : Historia del siglo XX (1994)En Historia do século XX o británico Hobsbawn, un dos historiadores máis destacados do século XX, desenvolve a teoría do século curto, segundo a cal os cortes históricos non os marcan os anos, senón os feitos. Así, o século XX comeza co fin da Primeira Guerra Mundial e termina coa caída do Muro de Berlín, que á súa vez dá comezo a un novo episodio protagonizado por dúas potencias: EE.UU. e a Unión Soviética.

Autor : Orlando FigesTítulo : La revolución rusa 1891-1924 : la tragedia de un pueblo (2001)Durante moito tempo escribiuse unha historia da Revolución Rusa moi centrada no ano 1017: os feitos que rodean Outubro, antes e despois, apenas se trataron a fondo. Trala caída do réxime soviético en 1991 abríronse ao público numerosos arquivos ata entón inéditos, e empezáronse a publicar novas monografías. Entre eles, o libro de Orlando Figes, no que se destaca o peso que tivo a Primeira Guerra Mundial, pésimamente encauzada polo goberno, na caída do réxime e a dinastía dos Romanov e no triunfo da Revolución.

Autor : Martin GilbertTítulo : Atlas de la Primera Guerra Mundial (2003)Desde os seus inicios ata os seus máis terribles consecuencias, preséntase de xeito claro e viva o tortuoso e a miúdo sanguento curso da Gran Guerra. A través de 164 mapas detallados e concretos ofrécese unha información reveladora no seu conxunto e no seu amplitud. O resultado é unha imaxe completa e clarificadora daquela guerra que fixo estalar o espazo europeo.

Page 5: Centenario da Primeira Guerra Mundial. Guía de lectura

Autor : Jordi Casassas Título : La construcción del presente: el mundo desde 1848 hasta nuestros días(2005)Como apunta Jordi Casassas, o coordinador do libro na súa presentación… Este libro nace cunha vocación explícita de ser un manual xeral do periodo contemporáneo. Iso significa que debe centrarse na exposición ordenada dos feitos, pero que, ao mesmo tempo, debe intentar ofrecer as claves que permitan entender o significado de devandito periodo no seu conxunto, destacando dentro do seu marco xeral, aqueles fenómenos que os historiadores afán considerar como máis importantes

Autor : Niall FergusonTítulo: El imperio británico : cómo Gran Bretaña forjó el orden mundial (2005)Gran Bretaña, na véspera da Primeira Guerra Mudnial, transformouse nunha potencia imperial de dimensións inauditas. A ameaza para o imperio proveu máis dos imperios rivais que dos movementos autóctonos de independencia. Aínda que polémico polo enfoque que dá aos seus argumentos, o libro de Ferguson proporciona unha visión panorámica da verdadeira dimensión dun imperio que dominou a política e a economía mundial durante dous séculos.

Autor : Henry L. WesselingTítulo : Divide y vencerás : el reparto de África, 1880-1914 (2010)Dacabalo entre dous séculos, no periodo que vai desde a década do 1880 e o estallido da Primeira Guerra Mundial, as potencias europeas lanzáronse á conquista e reparto dun jugoso botín: África. Esta aventura colonial aúna os tintes heroicos das fazañas de exploradores, as batallas protagonizadas por militares lendarios, con outros episodios máis escuros : as masacres do pobos e culturas, e a aciaga operación política que supuxo o reparto de África entre os colonizadores.

Autor : Emilio G. RomeroTítulo: La Primera Guerra Mundial en el cine: el refugio de los canallas (2013)Un apaixonante percorrido por aquela traxedia utilizando o cine como instrumento de ilustración das causas, desenvolvemento e consecuencias da hecatombe mundial da que nos próximos anos celebrarase o centenario. Nunha primeira parte o autor aborda o conflito desde o punto de vista histórico, militar, sociolóxico e económico visualizando os diferentes ámbitos da guerra a través de escenas de multitude de películas que reconstruíron aqueles anos. Na segunda parte describe as diferentes etapas da historia do cine e como representaron a contenda segundo as circunstancias políticas e culturais do século XX e inicios do século XXI.

Título : La gran guerra : la Primera Guerra Mundial al descubierto (2013)A canle de televisión líder en documentales históricos achégase a este momento cume da civilización occidental, afondar nos antecedentes e as consecuencias do conflito, nas diferentes áreas do espectro político, económico e social. Ademais, profunda non só nos grandes personaxes e acontecementos, senón tamén na historia da vida privada, de como afectou ao día a día dos cidadáns estas trascendentais transformacións, do cambio social e dos costumes. Un libro fundamental para entender o conflito que inaugurou éraa contemporánea.

Page 6: Centenario da Primeira Guerra Mundial. Guía de lectura

Autor : Eduardo González Calleja, EduardoTítulo : Los totalitarismos (2012)As duras condicións impostas aos vencidos no Tratado do Versalles xeraron un descontento que sería aproveitado polo nacionalsocialismo en Alemania e o fascismo en Italia para facerse co poder. Este libro, está dirixido a estudantes e profesores de Historia Contemporánea, e en xeral calquera persoa interesado en informarse sobre o alcance real dos experimentos políticos máis controvertidos do século XX

Autor : Margaret MacMillanTítulo : 1914. De la paz a la guerra (2013)A Primeira Guerra Mundial puxo fin a un longo periodo de paz en Europa: unha de prosperidad, progreso e esperanza. E con todo lanzouse de cabeza a un conflito, que matou a millóns de persoas, desangró as economías nacionais, derrubou imperios e puxo fin para sempre á hegemonía mundial europea. Por que as potencias europeas apostaron pola guerra? Esta é a pregunta á que a autora trata de dar resposta ao longo do libro, describindo aos homes de estado implicados máis directamente e relatando con esmero os acontecementos que conduciron ao enfrontamento.

Autor : Juan Eslava Galán Título : La Primera Guerra Mundial contada para escépticos (2014)Tal e como xa fixo en Historia de España contada para escépticos, Juan Eslava recorre a un discurso cheo de originalidad para guiar ao lector polos principais escenarios da guerra, para falarnos dos estragos desta guerra tecnificada, pero tamén das intrigas, bordeis, espías que a rodean. A sedutora Mata Hari, o lendario Barón Vermello, o inquietante Rasputín,? son algúns dos personaxes que pululan polas páxinas do libro e acompañan ao lector neste percorrido

Autor : David Stevenson Título : 1914-1918. Historia de la Primera Guerra Mundial (2014)Stevenson percorre neste exhaustivo ensaio todos os escenarios da guerra , e analiza as decisións dos principais líderes, as causas do conflito, a estrutura profunda e o contexto da guerra. Un libro que apunta á Primeira Guerra Mundial como a orixe de conflitos que chegan ata a actualidade (Irak, Palestina, Ruanda, Irlanda?), de ideoloxías que marcarán a historia do século XX (nazismo, fascismo, comunismo) e que en definitiva modeló o mundo tal e como o coñecemos.

Autor : Fernando García SanzTítulo : España en la Gran Guerra : espías, diplomáticos y traficantes (2014)En contra do mito asentado, España non foi neutral durante a Primeira Guerra Mundial. Ao contrario, foi económicamente belixerante desde agosto de 1914 e, xa que logo, converteuse nun escenario máis do conflito bélico cun papel importante, e nalgúns momentos ata decisivo. O presente libro, expón con todo o ocorrido en España durante os anos da Gran Guerra, o papel do Rei, os gobernantes e as élites económicas e sociais; os intereses en España dos países en guerra, a loita xorda dos servizos secretos en Madrid e Barcelona

Page 7: Centenario da Primeira Guerra Mundial. Guía de lectura

Título : Arte moderno : Volumen 1 : 1870-1944A historia da arte moderna comienzó hai uns 150 anos en París, onde un grupo de pintores, aos que agora chamamos impresionistas, sacudiron o mundo artístico establecido... Unha vez superada a práctica académica ao uso, xa non houbo nada que os detivese, e nun constante desexo de buscar novos camiños, fóronse sucedendo os estilos, sempre achegando distintas innovacións: expresionismo, dadaísmo, futurismo... son as máis vinculadas aos tiempso da Primeira Guerra Mundial

Autor : Marchel DuchampTítulo : EscritosEn plena contenda xorde o movemento dadaísta como unha provocación á orde establecida. Os dadaístas revélanse contra os valores sociais e estéticos do momento, contra a burguesía e a súa arte, rexeitando a razón e recorrendo ao absurdo para crear unha especie de antiarte moderna. Nas artes plásticas utilizan novos materiais, como os de refugallo encontrados na rúa, e novos métodos, como a inclusión do azar para determinar os elementos das obras. Marcel Duchamp é o máximo expoñente deste movemento.

Autor : Magdalena Droste Título : Bauhaus Finalizada a guerra, Alemaña entra nunha etapa de profundo pesimismo: A nación perde a fe no estado e séntese enganada; a burguesía, que vivira unha época de esplendor, está profundamente desorientada. Neste contexto, Gropius regresa un Berlín e propón unir a Escola de Oficios do Gran Ducado e a Escola Superior de Artes e dirixilas baixo a denominación da Bauhaus. Así comeza esta escola, cuxa premisa fundamental é a reforma das ensinanzas artísticas como base para a transformación da sociedade burguesa.

Autor : Sylvia MartinTítulo : FuturismoO ano 1909 representa para Italia un punto de inflexión na súa evolución cultural: Coa publicación na revista Le Figaro del Manifiesto El futurismo polo poeta Filippo Tommaso Marinetti, o país intégrase na roda das tendencias actuais e progresistas da época moderna. O movemento, que pronto integrará literatura, artes plásticas, teatro, artesamía música e fotografía, pretende a renovación cultural, artística e social. A ciencia e a técnica e representarán o punto de partida e o módulo das súas ideas

Page 8: Centenario da Primeira Guerra Mundial. Guía de lectura

Autor : Vicente Blasco Ibáñez Título : Los cuatro jinetes del apocaplisis (1916)Publicada en 1916, en pleno horror da guerra, e levada ao cine en 1921, con Rodolfo Valentino como protagonista, a obra alcanzou gran éxito a nivel internacional. A novela, que narra a historia de dúas familias que loitan en bandos contrarios no conflito, discorre nos escenarios dantescos dunha Europa rota, sobre cuxos abatidos campos de batalla Blasco fai latexar finalmente, salvaxe e invencible, o desexo de vivir.

Autor : John dos PassosTítulo : La iniciación de un hombre (1917)A primeira novela de John Dúas Passos, baseada na súa experiencia como condutor de ambulancias na fronte francesa, é un retrato exemplar do horror da guerra. O interese desta novela é tan literario como histórico: ficción e documento únense para narrar a verdade xeral e as verdades particulares. Unha condena da guerra que se atopa entre as máis intensas xamais escritas.

Autor : Ernst JüngerTítulo : Tempestades de acero (1920)Ernst Jünger alistouse en 1914 como voluntario no 73 Regimiento de Fusileros do exército alemán, entrando en combate cando tan só tiña 19 anos. Durante a contenda levou un Diario de guerra a partir do cal, en 1920, redactou Tempestades de aceiro, relato autobiográfico no que o heroísmo e a violencia son os protagonistas. Un eloxio contundente da guerra, que constitúe a antítesis de libros como Jhony cogió su fusil oo Sin novedad en el frente.

Autor : Jaroslav Hasek Título : Las aventuras del buen soldado Svejk (1922)Cando comeza a Primeira Guerra Mundial, o orondo e entusiasta Svejk, levado polo seu fervor patriótico, alístase no exército austrohúngaro; inícianse así as desternillantes e sorprendentes andanzas deste simpático pícaro moderno. Unha das novelas máis disparatadas e subversivas de toda a literatura universal. Unha divertida sátira sobre o absurdo da guerra e a verdade da condición humana.

Autor : Willa CatherTítulo : Uno de los nuestros (1922)Claude Wheeler, mozo americano do Medio Oeste que vive e traballa na granxa familiar, alístase para acudir á fronte europea cando os Estados Unidos anuncian a súa entrada na Primeira Guerra Mundial. Willa Cather retrata á xente sinxela de Nebraska, traballadores da terra, de vida tranquila, e mostra como a Gran Guerra, no aparentemente tan afastado Vello Continente, acabou involucrando aos habitantes dos lugares máis remotos.

Page 9: Centenario da Primeira Guerra Mundial. Guía de lectura

Autor : Ford Madox FordTítulo : El final del desfile (1928)Un clásico da literatura protagonizado por un matrimonio que se desmorona mentres Europa é consumida pola traxedia. El, un cabaleiro inglés, conservador, terrateniente e representante dos valores tradicionais; ela, o símbolo dos novos tempos : fermosa, contestataria e arrogante, despreza ao seu marido e todo o que el representaa. Unha novela capital sobre a Primeira Guerra Mundial

Autor : Ludwig RennTítulo : Guerra : Un soldado alemán en la gran guerra (1928)Arnold Friedrich von Golsenau, oficial do exército alemán, combateu na Primeira Guerra Mundial. Posteriormente alistouse nas Brigadas Internacionais e participou na Guerra Civil Española. Na súa obra, o autor narra, en boca de personaxes ficticios (Ludwig Renn, nome que utilizará despois como pseudónimo) a súa experiencia como soldado ao pé da trincheira durante o conflito. Unha crónica sobre a absurda cotidianidade da guerra.

Autor : Erich Maria Remarque Título : Sin novedad en el frente (1929)Publicada en Alemania en 1929, cando o mundo enfrontábase á Gran Depresión e o nazismo comezaba a facerse forte. Unha das novelas antibelicistas máis lidas e máis influyentes de tódolos tempos. Un relato de como a guerra destrúe aos homes, ata a aqueles que sobreviven. A adaptación cinematográfica de Lewis Milestone, gañou só un ano máis tarde o Oscar á mellor película e mellor director.

Autor : Rudolf FrankTítulo : La calavera del Sután Makawa (1931)A historia do mozo polaco, Jan Kubitzki, que o mesmo día que cumpre catorce anos ve como a súa aldea é destruída pola artillería alemá e, xunto co seu can Flox, é reclutado polas forzas atacantes, un puñado de homes que de inmediato o adoptan e que, a través da inxenuidade e do sentido común do mozo, comezan a suscitarse a razón da guerra. Novela pacifista, nun principio destinada ao público xuvenil. Unha historia chea de aventura, ironía e sentido do humor que se veu a considerar unha obra mestra

Autor : Louis Ferdinand Céline (1932)Título : Viaje al fin de la noche Louis Ferdinand Céline foi, polo seu antisemitismo e a súa participación no bando dos nazis durante a II Guerra Mundial, un dos autores máis complexos e polémicos do século XX. A súa novela, protagonizada por Ferdinand Bardamu, un tipo cínico e descreído, que vai á fronte sen ningunha gana de ser un heroe, nin de xogarse a vida, foi tamén un dos maiores gritos contra o absurdo da guerra nunca escritos. Innovadora pola súa linguaxe, estrutura e técnica narrativa.

Page 10: Centenario da Primeira Guerra Mundial. Guía de lectura

Autor : Borís PasternakTítulo : El doctor Zhivago (1957)A primeira obra do escritor moscovita, coñecido polas súas críticas cara ás bases ideolóxicas do sistema comunista, causou sensación en Occidente, e demostrou ser unha digna herdeira da tradición literaria rusa. Unha apaixonante historia de amor protagonizada por Yuri Andréyevich, testemuña dunha das épocas máis tráxicas da historia rusa: a que transcorre entre a Primeira Guerra Mundial, a caída do zarismo e a revolución de 1917.

Autor : Jean RouaudTítulo : Los campos del honor (1991)A primeira novela de Jean Rouaud obtivo o Premio Goncourt e a unanimidade da crítica. Tres mortos no curso dun mesmo inverno -o pai, o avó e a tía avóa do narrador- abren as portas ao abismo da memoria. Os recordos familiares, relatados con humor deslumbrante, penétran nas tebras dunha traxedia histórica: a dos campos do honor da Primeira Guerra Mundial.

Autor : Clare VanderpoolTítulo : Un destino por descubrir (2010)Un destino por descubrir é a historia de Abilene, unha nena de doce anos, que en 1936 vese obrigada a pasar o verán en Manifest, un pobo en aparencia aburrido e carente de interese. Pero tamén é a historia de Jinx e Ned, dous raparigos que viviron nesta localidade dúas décadas atrás. As cartas que intercambian cando un deles é enviado á fronte durante a Primeira Guerra Mundial permiten tomar conciencia do horror do conflito. Unha entrañable historia para o público xuvenil.

Autor : Ken FolletTítulo : La caída de los gigantes (2010)Primeiro volúmen dunha triloxía que segue os destinos de cinco familias diferentes ao longo e ancho do mundo, có trasfondo do I Guerra Mundial, da Revolución rusa e os profundos cambios sociais. Un mineiro galés, un estudante de dereito americano, dous irmáns orfos cuxa vida cruzar coa revolución rusa, un espía alemá, e un ama de chaves inglesa, son algúns dos personaxes que transcorren pola súas páxinas

Autor : Peter Englund Título : La belleza y el dolor de la batalla (2011)O historiador sueco Peter Englund, recolle as testemuñas de 20 persoas que viviron a Primeira Guerra mundial, e que relatan 227 momentos diferentes do conflito. Cada unha desas persoas foi tráxicamente golpeada pola guerra. Un libro no que a Historia -a guerra, a revoución, os campos de batalla- fúndese coa historia individual -a mirada do individuo, da sociedade, os seus medos e esperanzas-. O resultado, un libro contundente, que nos emociona e conmove

Page 11: Centenario da Primeira Guerra Mundial. Guía de lectura

Autor : Bénédicte des MazeryTítulo : Vidas rotas (2012)Agosto de 1917. Tras recuperarse nun hospital de campaña das heridas da fronte, un soldado francés recibe a orden de incorporarse á unidade de censura postal do Exército. O seu labor será ler a correspondencia que vén da fronte, e censurar tódolo que revele derrotismo ou que critique ao mando. Aínda que a historia é ficticia a correspondencia é real. Son as cartas rescatadas dos arquivos militares, agardadas con ansiedade por pais, esposas, noivas, fillos, irmáns... e que nunca chegaron ao seu destino.

Autor : Scott WesterfeldTítulo : Leviathan (2013)Na carreira armamentística da Primeira Guerra mundial, os británicos empregan animais fabricados como armas de guerra. O seu Leviathan é un dirigible ballena, a besta máis poderosa da flota británica. Cando a guerra xa é inminente, as vidas de Aleksandar Ferdinand, príncipe destronado do Imperio austrohúngaro, e Deryn Sharp, un destacado aviador que resulta ser unha muller, crúzanse, levándoos a ambos a bordo do Leviathan, onde vivirán unha fantástica aventura que sen dúbida safisfará ao público xuvenil.

Autor : Jean EchenozTítulo : 14 (2013)Nesta pequena novela, Echenoz relata a peripecia de catro mozos de Nantes que se enrolan no Exército o mesmo día en que se coñece a entrada de Francia na Primeira Guerra Mundial. Catro amigos de distinta extracción social e carácter diferente aos que a guerra ten reservados destinos tamén diversos. Cun estilo sobrio e elegante, Echenoz fala da vida nas trincheiras, a loita contra piollos e ratas, o fame, o gas, o barro, o frío…

Autor : Fernando García de CortázarTítulo : Tu rostro con la marea (2013)Primeira obra de ficción do historiador García de Cortázar, pola que recibiu o Premio de Novela Histórica Alfonso X. Novela de amor e espionaxe, de traizóns e intrigas políticas que recrea un gran mosaico de España e da Europa de principios de século XX: Unha novela ambiciosa e cargada de detalles, cuns personaxes fascinantes que ofrecen unha nova perspectiva da intrahistoria da Primeira Guerra Mundial.

Autor : Pierre LemaitreTítulo : Nos vemos allá arriba (2014)Galardonada co Premio Goncourt, enxalzada polos críticos e convertida nun fenómeno editorial en Francia, esta novela é un fresco retrato dunha sociedade descomposta pola guerra. A novela integra con maestría aventuras, drama psicolóxico, intriga, crónica social e política, homor, rabia e compaixón. A narración, fluída e absorvente, sen dúbida cativará a todo tipo de lectores.

Page 12: Centenario da Primeira Guerra Mundial. Guía de lectura

Título : Armas al hombro (1918)Director : Charles Chaplin CharlieO soldado número 13 do exército estadounidense da Primeira Guerra Mundial defende a fronte cos seus compañeiros. Charlot, convencido de que vai morrer, sae do súa trincheira, pero consegue capturar a un grupo de inimigos alemáns. Orgulloso de si mesmo, ofrécese voluntario para unha misión na que, tras múltiples peripecias, logrará capturar a máis alemáns e ata gañarse o respecto de toda a base american.

Título : Sin novedad en el frente (1930)Dirección : Lewis MilestoneNa Primeira Guerra Mundial un grupo de mozos amigos, liderados por Paul Baumer marchan a combater con entusiasmo para defender o seu país, atopándose no campo de batalla cun horror inesperadodo que marcará para sempre as súas vidas. Milestone reclutó para a figuración a auténticos veteranos alemáns da guerra, que aportaron os seus uniformes e equipamento militar. Adaptación da novela homónima do escritor alemán Erich María Remarque

Título : Mata Hari (1931)Director : George FitzmauriceA película narra os últimos días da famosa bailarina holandesa acusada de espionaje e executada en Francia durante a Primeira Guerra Mundial . Todo o misterio que rodeou a súa persoa, levantou un mito que aínda hoxe segue perenne. Interpretada con gran maestría por Greta Garbo, que consegue transmitir á perfección a imaxe de muller fatal A película avanza desde o relato de espías máis tradicional, con ambiente bélico de fondo, ata o melodrama máis clásico, con grandes doses de glamour

Título : Adiós a las armas (1932)Dirección : Frank BorzagePrimeira adaptación da novela homónima de Ernest Hemingway. Antes de que os Estados Unidos entren en guerra en 1917, Frederick, un xornalista norteamericano, alístase como voluntario no Corpo de Ambulancias italiano para poder seguir de cerca os acontecementos. Tras recibir unha ferida, ingresa nun hospital e namórase de Catherine, unha enfermeira británica.

Título : La gran guerra (1935)Dirección : Mario Monicelli Italia, 1916, Primeira Guerra Mundial. Os reclutas iltalianos, Oreste Jacovacci (Alberto Sordi) e Giovanni Busacca (Vittorio Gassman), ofrécense voluntarios como mensaxeiros para escapar das trincheiras. Dous soldados moi diferentes, unidos por un interés común : a procura da supervivencia . Un verdadeiro fresco da vida da trinchera en clave de humor.

Page 13: Centenario da Primeira Guerra Mundial. Guía de lectura

Título : La gran ilusión (1937)Dirección : Jean RenoirUnha obra mestra do cine mundial sobre a camaradería e as relacións humanas que retrata o día a día duns prisioneiros franceses nun campo de concentración alemán durante a Primeira Guerra Mundial. Cando chegan ao campo dous oficiais da aviación francesa, son informados polos seus compañeiros de barracón de que están excavando un túnel para poder escapar de alí.

Título : El Sargento York (1941)Dirección : por Howard HawksAlvin C. York (Gary Cooper) é un novo e traballador campesiño que vive nunha das numerosas granxas dos montes de Cumberland, no estado de Tennessee. Só ten un defecto: a bebida. Alvin está namorado dunha rapariga, cuxa familia de clase alta impide o matrimonio.

Título : La Reina de África (1951)Dirección : John Huston Co estalido da Primeira Guerra Mundial, Charlie Allnut (HumphreyBogart) un rudo capitán de barco con tendencia á bebida, e Rose Sayer (Katharine Hepburn), unha estirada e puritana misionera, foxen das tropas alemás nunha ruinosa embarcación, coa que deben remontar un perigoso río. Son a primeira vista dous seres antagónicos, incompatibles, pero a convivencia, e sobre todo as penalidades que terán que afrontar xuntos para sobrevivir, farán cambiar radicalmente a súa relación

Título : El precio de la gloria (1952)Director : Jhon FordFrancia, 1918. O capitán Flag ten ao seu cargo unha compañía de marines de mala reputación, na que, ademais, o novo sarxento primeiro é o seu vello inimigo Quirt. Ambos se enfrontarán para conseguir os favores de Charmine, a filla do tabernero... ata que ela mostra o seu interese por casarse. Finalmente, a compañía é chamada á fronte e, a partir dese momento, as súas cómicas disputas darán paso á cruel realidade da guerra.

Título : Senderos de gloria (1957)Direción : Stanley Kubrick Na Francia de 1916, durante a Primeira Guerra Mundial, o xeral Boulard ordena a conquista dunha inexpugnable posición alemá, encargando esta misión ao ambicioso xeneral Mireau. A toma do outeiro resulta un inferno, e o reximento emprende a retirada cara ás trincheiras. O alto mando militar, irritado pola derrota, decide impoñer ao reximento un terrible castigo que sirva de exemplo aos demais soldados. Para moitos, a mellor película antibelicista de tódala historia do cine.

Page 14: Centenario da Primeira Guerra Mundial. Guía de lectura

Título : Lawrence de Arabia (1962)Dirección : David Lean O Cairo, 1917. T.E. Lawrence (Peter Ou'Toole) é enviado ao deserto xunto a Sherif Alí (Omar Sharif), para participar nunha campaña de apoio aos árabes contra Turquía. Adorado polos nativos, e considerado un tolo por británicos, Lawrence acabará liderando unha guerra de guerrillas quefoi decisiva no desmantelamento do imperio turco. Baseada no relato autobiográfico de Lawrence, Los siete pilares de la sabiduría, é considerada por American Filme Institute a mellor película épica xamais realizada e a sétima mellor película de tódolos tempos.

Título : Johnny cogió su fusil (1971)Dirección : Dalton Trumbo A I Guerra Mundial deixou centenares de mutilados. De soldados esnaquizados polas armas, pero tamén salvados por unha medicina que avanzara a pasos axigantados. Dalton Trumbo, guionista e novelista máis tarde apartado do cine durante a caza de bruxas, escribiu a historia dun destes feridos: un soldado sen pernas nin brazos, xordo, cego e mudo por mor dunha explosión sucedida durante un bombardeo. É un relato infernal, pero tamén a metáfora dos feridos de guerra.

Título : Barón Rojo (1971)Director : Robert Corman Nesta película se mostra a rivalidade nos enfrontamentos aéreos durante a Primeira Guerra Mundial entre dous prestixiosos pilotos inimigos: o barón alemán Von Richthofen, máis tarde coñecido como Barón Vermello, e o inglés Brown. Contén algunhas das escenas aéreas máis encomiadas da historia do cine.

Título : La victoria en Chantant (1976)Dirección : Jean-Jacques AnnaudLogo de estar varios meses á espera de noticias, as tropas francesas das colonias africanas veranse obrigados a batallar cos seus veciños alemáns. Para aumentar o número de tropas, os franceses comezan a reclutar soldados entre os nativos, províndolles de rifles, botas e o uniforme necesario para que poidan combater.

Título : Rojos (1981)Director : Warren BeattyTranscorre a Primeira Guerra Mundial e o xornalista, John Reed, convencido activista comunista, loita por que os seus ideais triunfen en Estados Unidos. Con todo, o seu compromiso político non impide un romance con Louise Bryant, unha tenaz escritora feminista. Ambos se suman a un grupo de intelectuais e activistas políticos. A película, dirixida, protagonizada, e procucida por Warren Beatty, obtivo tres Óscars en 1981 , entre eles o de mellor director.

Page 15: Centenario da Primeira Guerra Mundial. Guía de lectura

Título : Memorias de África (1985)Dirección : Sidney PollackLibremente inspirada na obra da escritora danesa Isak Dinesen. En 1914, durante Primera Guerra Mundial, Karen Blixen (Meryl Streep) contrae un matrimonio de conveniencia co barón Blixen. Ambos se establecen en Kenia co propósito de explotar unha plantación de café. Nela nace un apaixonado amor pola terra e xentes de Kenia, e unha forte atracción por Denys Finch (R. Redford), un cazador aventurero e romántico que ama a liberdade por encima de tódalas cousas.

Título : El batallón perdido (2001)Director : Russell MulcahyUn batallón americano aillado nas liñas inimigas debe aguantar varios días os ataques alemáns. El batallón perdido é a verdadeira historia dun grupo de 800 soldados americanos da 77ª División Americana, a quen se lles ordenou avanzar no bosque de Argonne e aguantar a súa posición contra os alemáns a calquera prezo

Título : Feliz Navidad (2005)Director : Christian CarionNoiteboa de 1914. No medio da Gran Guerra en varias zonas da fronte, un incrible acontecemento transformará para sempre o destino de varios personaxes: un pastor escocés, un tenor alemán e unha soprano danesa, que esa noite vivirán un episodio sen precedentes. Por unhas horas soldados alemáns, franceses e británicos deixarán o fusil nas súas trincheiras e acabarán compartindo comida, cigarros e ata un partido de fútbol co inimigo.

Título : War Horse (Caballo de batalla) (2011)Dirección : Steven Spielberg Nun pobo inglés, Albert, o fillo dun granxeiro ve nacer un potrillo. Pouco despois, o seu pai adquíreo nunha poxa, e o mozo ponlle de nome Joey. Pero a familia arruínase e non ten máis remedio que vender o cabalo xusto cando comeza a Primeira Guerra Mundial. Ese é o punto de partida dunha viaxe no que tanto Albert como Joey loitarán por sobrevivir á contenda e volver estar xuntos.

Magnicidios y atentados que cambiaron la historia [Vídeo]. Atentado de Sarajevo foi o nome que recibiu o incidente que, o 28 de xuño de 1914, causou a morte do archiduque Francisco Fernando de Austria, herdeiro da coroa do Imperio austrohúngaro, e a súa esposa, na capital da Provincia imperial de Bosnía-Herzegovina, Sarajevo. O atentado, perpetrado por Gavrilo Princip, membro do grupo serbvio “Man Negra” que loitaba pola creación dá Gran Servia foi o detonante da Primeira Guerra Mundial, que comeza un mes despois.

Page 16: Centenario da Primeira Guerra Mundial. Guía de lectura

Autor : David B.Título : La lectura de las ruinasDavid B. preséntanos unha historia na que a maxia, guerra, esoterismo e paixón se entremezclan, dando lugar a este explosivo cóctel, co mellor do autor francés. En 1917, Jan Van Meer, axente dos servizos secretos aliados e distinguido folklorista, percorre Europa en busca do enxeñeiro Hellequin, inventor do canón de soños e do alambre vegetal, e mestre na lectura das ruínas.

Autor : Manu Larcenet Título: La línea de fuego: una aventura rocambolesca de Vincent Van Gogh Manu Larcenet, autor de Los combates cotidianos , móstranos unha peculiar visión da guerra, neste cómic cargado de humor e con certo estilo punk. Van Gogh, o protagonista deste título, recibe un encargo peculiar: pintar para o Alto Mando o que sucede na vanguarda do exército. No seu percorrido polo campo de batalla atoparase nin máis nin menos que con Sigmun Freud…

Autor : Jacques Tardí;; Pierre VerneyTítulo : Puta guerra! : 1914-1919

Todo un estudo do conflito narrado cronológicamente coa voz e a arte que fixeron de Tardi un referente do cómic francés. Cunha linguaxe descarnada e unhas ilustracións que non escatiman un ápice de crudeza, Tardí fálanos non só dous desastres dá guerra senón tamén das mentiras que a rodean e a falsedade daqueles que as sustentan. Unha referencia imprescindible para entender o que sucedeu durante a Gran Guerra

Autor : Alex Romero (texto) : López Rubiño (dibujo)Título : La canción de los gusanos

Na véspera dunha ofensiva do inimigo, dous soldados británicos reciben a visita dunha pantasma que lles anuncia o seu destino: un deles desertará e o seu compañeiro daralle morte. Fuxindo do seu propio final, un e outro deambulan polos escombros do mundo onde os vivos intentan conservar a vida custe o que custe e os mortos non senten a necesidade de gardar silencio. Unha historia fantástica ambientada nas miserias da Primeira Guerra Mundial.

Autor : Hugo PrattTítulo : Corto Maltés: la balada del mar salado La balada del mar salado é a primeira aventura do lendario personaxe Corto Maltés, un clásico do cómic europeo e mundial, unha verdadeira lenda do século XX. Uns meses antes do comenzo da Primeira Guerra Mundial, Corto Maltés aparece na inmensidade do Océano Pacífico xunto a Rasputín e un grupo de aventureros, reclutados por un misterioso personaxe cuxo rostro permanece sempre oculto: o Monxe. A aventura máis coñecida do famoso personaxe creado por Hugo Pratt

Page 17: Centenario da Primeira Guerra Mundial. Guía de lectura

Autor : Mathieu Missoffe (guión) ; dibujo, Charlie AdlardTítulo : El aliento del WendigoNunha trinchera aillada franceses e alemáns masácranse nunha carnicería sen fin. As constantes desaparicións de centinelas de ambos bandos levan a un momentáneo armisticio no que unhna patrulla formada por soldados dos dous exércitos buscarán ao responsable da ameaza descoñecida. Un deles é un indio americano que atravesou un océano para atopar ao depredador que converteu o campo de batalla na súa zona de caza, unha criatura que só el pode nomear: el Wendigo.

Autor : Joe SaccoTítulo : La Gran Guerra : 1 de julio de 1916 : primer día de la Batalla del Somme

O 1 de xullo de 1916, morreron uns 20.000 soldados británicos e outros 40.000 resultaron feridos na Batalla do Somme. Este é o momento elixido por Joe Sacco para representar os horrores da guerra. E para iso escolleu un formato diferente : unha sóla folla de 7, 3 metros, plegada e ilustrada con difernetes escenas da batalla. O ollo do lector terá que viaxar dun lado a outro, coma se dunha película bélica en branco e negro se tratase, para poder contemplar cada instante.

Autor : Robbie Morrison (guión) ; Charlie Adlard (dibujo)Título : La muerte blancaNovela gráfica ben documentada, debuxada totalmente a lápis, que trata sobre os enfrontamentos en territorio montañosos entre italianos e austríacos. E sobre a peor das ameazas: a natureza e o clima, que acaba sendo utilizado por ambos bandos de forma salvaxe para acabar co inimigo. Publicada originalmente a finais dos 90 e recuperada este ano por Planeta DeAgostini Cómics

Título : Degenerado Autor : Chloé Cruchaudet

Baseado na historia real de Paul Grappe e a súa esposa Louise. Paul, tras ser chamado a filas durante a Gran Guerra, faise desertor e vese obrigado a esconderse nunha habitación de hotel. Para poder saír dese modo de vida clandestina, cambiará de identidade e sexo: A partir de agora chamarase Suzanne. Historia de pulsións, desexos e travestismo, que gañou o Premio do Público do Festival de Angouleme 2014 e o Gran Premio da crítica ACBD 2014.

Page 18: Centenario da Primeira Guerra Mundial. Guía de lectura

Se che interesa ampliar información sobre a Primeira Guerra Mundial aquí teñen unha selección de páxinas web

http://elpais.com/tag/primera_guerra_mundial/a/

Neste monográfico, o diario El País ofrece unha serie de artigos publicados ao longo de 2013 e 2014 que abordan dende varios puntos de vista todo o relacionado con este conflito bélico: fotografías, , documentais, testemuños de persoas que viviron de preto o conflito... son algunhas das cousas que podes visitar

http://www.elmundo.es/especiales/primera-guerra-mundial/

Magnífico especial do xornal El Mundo no que se retrata o primeiro gran conflito do século XX. Interesante material gráfico (fotografías, carteis, cartas... ), recensións literarias, testemuños, documentais, xogos interactivos...

http://www.claseshistoria.com/1guerramundial/esquema.htm

Portal web didáctico, realizado polo profesor Jorge Lozano Cámara, e dirixido ao estudante de bacharelato e secundaria. Ten unha estrutura de carácter curricular e nela inclúense textos, cuestionarios, videos...

http://www.europeana1914-1918.eu/sk/explore

Europeana 1914 – 1918 é un xigantesco museo dixital da Primeira Guerra Mundial, no que podes encontrar recursos (películas, xornais, arquivos sonoros, mapas, manuscritos... ) de bibliotecas, museos e arquivos de toda Europa en máis de 40 idiomas

http://www.iwm.org.uk/

Páxina do Imperial War Museums, onde se pode acceder a información sobre as coleccións, eventos,exposiciones... dos cinco museos que compoñen, o Imperial War Museums

http://www.lescheminsdelamemoire.net/lcdlm.asp

Proxecto europeo que agrupa a museos de guerra de Francia, Gran Bretaña, Bélxica, España, Alemaña e Italia. Está centrado nas dúas guerras mundiais e na nosa guerra civil. Asedio web en seis idiomas