cart.ebalbharati.incart.ebalbharati.in/BalBooks/pdfs/605000584.pdf · cart.ebalbharati.in ... e ...
Transcript of cart.ebalbharati.incart.ebalbharati.in/BalBooks/pdfs/605000584.pdf · cart.ebalbharati.in ... e ...
~.,....... ... --ir:~. -·..:i--_.:..--. - -----
~ 37.00
I I
d„S|>fu ¾$dp„L$ : dfpi¥k„â‘/Arhrh/riâ/2015-16/1673 qv$“p„L$ 6.4.2016
Brslpk A“¡ “pNqfL$ipõÓ^p¡fZ - R>Ìz„$
dlpfpô²$ fpÄe ‘pW$é‘yõsL$ r“rd®rs A“¡ Aæepk¾$d k„ip¡^“ d„X$m, ‘yZ¡.
â’dph©rÑ : 2016 © dlpfpóV²$ fpÄe ‘pW$é‘yõsL$ r“rd®rs A“¡ Aæepk¾$d k„ip¡^“ d„X$m, ‘yZ¡ - 411 004.
dlpfpóV²$ fpÄe ‘pW$é‘yõsL$ r“rd®rs A“¡ Aæepk¾$d k„ip¡^“ d„X$m ‘pk¡ Ap ‘yõsL$“p b^p l½$ fl¡i¡. Ap ‘yõsL$“p¡ L$p¡C ‘Z cpN k„QpgL$, dlpfpóV²$ fpÄe ‘pW$é‘yõsL$ r“rd®rs A“¡ Aæepk¾$d k„ip¡^“ d„X$m“u g¡rMs ‘fhp“Nu hNf R>p‘u iL$pi¡ “rl.
âL$piL$ :
îu. rhh¡L$ Np¡kphu, r“e„ÓL$,
‘pW$é‘yõsL$ r“rd®rs d„X$m,
âcpv$¡hu, dy„bC - 25.
r“rd®rs :îu. k[ÃQv$p“„v$ Apam¡,
dy¿e r“rd®rs Ar^L$pfu
îu. âcpL$f ‘fb,
r“rd®rs Ar^L$pfu
îu. iip„L$ L$rZL$v$m¡,r“rd®rs klpeL$
Anfp„L$“ :NyS>fpsu rhcpN, ‘pW$é‘yõsL$ d„X$m,
‘yZ¡-4.
L$pNm :
70 Æ. A¡k. A¡d. q¾$dhp¡h
dyÖZpv$¡i :
dyÖL$ :
cpjp„sfL$pf : îudsu L$ë‘“p V$u. d¡lsp
cpjp„sf k„ep¡S>“ : L¡$sL$u r“s¡i Å“u, rhi¡jpr^L$pfu NyS>fpsu,
‘pW$é‘yõsL$ d„X$m, ‘yZ¡-4
g¡rML$p : X$pµ. iycp„N“p AÓ¡, âp. kp^“p Ly$gL$Z}
dyM‘©óW$ A“¡ kÅhV$ : âp. qv$rg‘ L$v$d, îu. fhuÞÖ dp¡L$pV¡$
“L$pipL$pf : îu. frhqL$fZ Å^h
k„ep¡S>L$ :
îu. dp¡Ng Å^h
rhi¡jpr^L$pfu, Brslpk A“¡ “pNqfL$ipõÓ
îudsu hjp® kfp¡v$¡
rhje klpeL$, Brslpk A“¡ “pNqfL$ipõÓ
‘pW$é‘yõsL$ d„X$m, ‘yZ¡-4.
Brslpk rhje krdrs :
X$pµ. kv$p“„v$ dp¡f¡, AÝen
îu. dp¡l“ i¡V¡$, kv$õe
îu. ‘p„Xy$f„N bgL$hX¡$, kv$õe
AµX$. rh¾$d A¥X$L¡$, kv$õe
X$pµ. Arcfpd qv$rns, kv$õe
îu. bp‘ykprlb tiv$¡, kv$õe
îu. bpmL©$óZ Qp¡‘X¡$, kv$õe
îu. âip„s kê$X$L$f, kv$õe
îu. dp¡Ng Å^h, kv$õe-krQh
“pNqfL$ipõÓ rhje krdrs :
X$pµ. îuL$p„s ‘fp„S>‘¡, AÝen
âp. kp^“p Ly$gL$Z}, kv$õe
X$pµ. dp¡l“ L$piuL$f, kv$õe
îu. h¥S>“p’ L$pm¡, kv$õe
îu. dp¡Ng Å^h, kv$õe-krQh
Brslpk A“¡ “NpqfL$ipõÓ rhje rhjeS|>’ :
îu. fplºg âcy
îu. k„S>e hTf¡L$f
îu. kycpj fpW$p¡X$
kp¥. ky“usp v$mhu
âp. rihp“u rgde¡
îu. cpDkpl¡b DdpV¡$
X$pµ. “pN“p’ e¡hg¡
îu. kv$p“„v$ X$p¢Nf¡
îu. fh]Ö ‘pV$ug
îu. rh¾$d AX$k|m
kp¥. ê$‘pgu rNfL$f
kp¥. du“pnu D‘pÝepe
kp¥. L$p„Q“ L¡$sL$f
kp¥. rihL$Þep ‘V$h¡
X$pµ. Ar“g tkNpf¡
X$pµ. fphkpl¡b i¡mL¡$
îu. dfubp Q„v$“rih¡
îu. k„sp¡j tiv$¡
X$pµ. ksui Qp‘g¡
îu. rhipg Ly$gL$Z}
îu. i¡Mf ‘pV$ug
îu. k„S>e d¡lsp
îu. fpdv$pk W$pL$f
âõsph“p
"fpóV²$ue Aæepk¾$d ê$‘f¡Mp -2005' A_¡ "bpmL$p¡_p das A_¡ afrS>eps rinZ_p¡ l½$ Ar^r“ed - 2009' A“ykpf dlpfpóV²$ fpÄedp„ "âp\rdL$ rinZ Aæepk¾$d-2012' s¥epf L$fhpdp„ Apìep¡. Ap kfL$pf dpÞe Aæepk¾$d“u L$pe®hplu 2013-2014“p ipg¡e hj®’u ¾$di: iê$ ’C NC R>¡. Ap Aæepk¾$ddp„ ^p¡fZ ÓuÅ’u ‘p„Qdp ky^u Brslpk A“¡ “pNqfL$ipõÓ rhje“p¡ kdph¡i "‘qfkf Aæepk cpN-1' A“¡ "‘qfkf Aæepk cpN-2'dp„ L$fhpdp„ Apìep¡ R>¡. ^p¡fZ R>Ì$p’u ApNm“p Aæepk¾$ddp„ Brslpk A“¡ “pNqfL$ipõÓ õhs„Ó rhje R>¡. Ap ‘l¡gp„ Ap rhje dpV¡$ b¡ õhs„Ó ‘pW$é‘yõsL$p¡ lsp„. lh¡ Ap b„“¡ rhjep¡“p¡ kdph¡i Ap dp¡V$p L$v$“p A“¡L$ ‘pW$é‘yõsL$dp„ L$fhpdp„ Apìep¡ R>¡. Ap ‘pW$é‘yõsL$ Ap‘“p lp’dp„ d|L$sp„ Ad“¡ Ap“„v$ ’pe R>¡.
AÝee“-AÝep‘“ âq¾$ep bpgL¢$Öu b“u fl¡, õhe„ AÝee“ D‘f cpf Ap‘hpdp„ Aph¡, AÝee“ A“¡ AÝep‘“ âq¾$ep Ap“„v$v$peu b“u fl¡ A¡hp¡ ìep‘L$ ×[óV$L$p¡Z fpMu“¡ Ap ‘yõsL$ s¥epf L$fhpdp„ Apìey„ R>¡. âp’rdL$ rinZ“p rhrh^ sb½¡$ rhÛp’}Ap¡A¡ Qp¡½$k L$C ndsp âpàs L$fhu s¡ AÝee“-AÝep‘“ L$fsu hMs¡ õ‘ô$ lp¡hu Å¡CA¡. s¡ dpV¡$ Ap ‘pW$é‘yõsL$dp„ Brslpk A“¡ “pNqfL$ipõÓ rhcpN“u iê$Apsdp„ s¡ s¡ rhjep¡“u A‘¡rns ndsp v$ip®h¡g R>¡. Ap ndsp“p A“yj„N¡ ‘pW$é‘yõsL$“p Apie“u “hu“sp kcf fS|>Aps L$fhpdp„ Aphu R>¡.
Brslpkdp„ "âpQu“ cpfs“p¡ Brslpk' Ap‘¡gp¡ R>¡. s¡“p Üpfp rhÛp’}Ap¡ ‘p¡sp“u k„õL©$rs A“¡ ‘f„‘fp“u khp¯Nu dprlsu d¡mh¡ s¡dS> Ap Üpfp s¡d“u kpdprS>L$ A¡L$pÐdsp k„b„^u kdS> rhL$k¡ s¡ DØ¡i R>¡. lX$à‘p k„õL©$rs“p kde’u S> cpfs“p¡ ‘fv$¡iuAp¡ kp’¡ õ’‘pe¡gp¡ h¡‘pfu k„b„^ âpQu“ cpfs“u kd©qÙ“p d|mdp„ lsp¡. Ap h¡‘pfu k„b„^ rhðb„^yÒh A“¡ Ap„sffpô²$ue kpd„S>õe rkhpe i¼e “’u s¡“p D‘f cpf Ap‘hpdp„ Apìep¡ R>¡.
“pNqfL$ipõÓdp„ "õ’pr“L$ ipk“ k„õ’p' rhi¡“u dprlsu d¡mhsu hMs¡ rhL$pk“u ep¡S>“pAp¡dp„ õ’pr“L$ S>“sp“p¡ klcpN, drlgpAp¡“p¡ klcpN A“¡ s¡d“p klcpN’u ’e¡gp af¡apf“p¡ l¡sy‘|h®L$ Dëg¡M L$f¡gp¡ R>¡. Ap‘Zp v$¡i“p¡ L$pfcpf k„rh^p“, L$pev$p A“¡ r“edp“ykpf Qpgy R>¡ s¡ rhÛp’}Ap¡“¡ kfm cpjpdp„ kdÅìey„ R>¡. ‘pW$dp„ Qp¡fkdp„ Ap‘¡gu dprlsu rhÛp’}Ap¡“p AÝee““¡ h^pf¡ AkfL$pfL$ b“phu iL$i¡. rinL$p¡ dpV¡$ Sy>v$u k|Q“pAp¡ Ap‘¡gu R>¡. AÝep‘“ h^pf¡dp„ h^pf¡ L©$rsâ^p“ b“u fl¡, s¡ dpV¡$ D‘¾$dp¡ Ap‘hpdp„ Apìep R>¡.
‘pW$é‘yõsL$ nrsfrls A“¡ NyZhÑpkcf b“¡, s¡ dpV¡$ dlpfpô²$“p b^p rhõspfp¡dp„’u ‘k„v$ L$f¡gp rinL$, s¡dS> L¡$V$gp„L$ rinZsÄop¡ A“¡ rhjesÄop¡ ‘pk¡ Ap ‘yõsL$“y„ kdunZ L$fhpdp„ Apìey„ R>¡. Aph¡gu k|Q“p A“¡ Arcâpep¡“p¡ L$pmÆ‘|h®L$ rhQpf L$fu“¡ Ap ‘yõsL$“¡ A„rsd õhê$‘ Apàey„ R>¡. NyS>fpsu cpjp„sf“y„ îu. Bg¡iLy$dpf Apf. Np„^uA¡ NyZhÑp ‘funZ L$ey¯ R>¡. d„X$m“u Brslpk rhje rkrdrs A“¡ “pNqfL$ipõÓ rhje krdrs, AæepkS|>’“p„ kv$õep¡, g¡ML$ A“¡ rQÓL$pf¡ M|bS> r“›$p’u Ap ‘yõsL$ s¥epf L$ey¯ R>¡. d„X$m Ap v$f¡L$“y„ A„s:L$fZ‘|h®L$ Apcpfu R>¡.
rhÛp’}, rinL$ A“¡ hpgu Ap ‘yõsL$“y„ õhpNs L$fi¡, s¡hu Apip R>¡.
(X$pµ. kyr“g dNf)`yZ¡ k„QpgL$spfuM : 9 d¡, 2016, AMpÓuS> dlpfpóV²$ fpÄe `pW$é`yõsL$ r_rd®rs
cpfsue kp¥f : 19, h¥ipM, 1938 A_¡ Aæepk¾$d k„ip¡^_ d„X$m, ‘yZ¡-4.
l âpQu“ cpfs“p¡ Brslpk rhÛp’}Ap¡“¡ iuMhhp“y„ âep¡S>“ A¡ R>¡ L¡$ rhÛp’}Ap¡“¡ Ap‘Zu k„õL©$rs A“¡ ‘f„‘fp“u khp¯Nu dprlsu dm¡ A“¡ s¡ Üpfp s¡d“u kpdprS>L$ A“¡ fpô²$ue A¡L$pÐdsp bpbs“u kdS> h^¡. rinL$p¡A¡ âpQu“ cpfs“p¡ Brslpk iuMhsu hMs¡ Ap âep¡S>“ Ýep“dp„ fpMu“¡ AÝep‘“ ‘Ùrs“y„ Apep¡S>“ L$fhy„.
l fp¡tS>v$p Æh“dp„ A“ychpsu A“¡L$ kp„õL©$rsL$ â’p-‘f„‘fp bpbs rhÛp’}Ap¡“p d“dp„ A“¡L$ âñp¡ lp¡e R>¡. s¡ âñp¡ L$ep lp¡C iL¡$ s¡ õhp“ych“p Ap^pf¡ rinL$p¡“¡ ÅZ lp¡hu A‘¡rns lp¡e R>¡. Aphp âñp¡ rhÛp’}Ap¡ r“c®esp’u ‘|R>u iL¡$, s¡ ×rô$A¡ rinL¡$ rhÛp’}Ap¡“¡ âp¡Ðkpl“ Ap‘hy„.
l Ap‘Zp kp„õL©$rsL$ hpfkp“u kdS> âpQu“ cpfs“p Brslpk“p Aæepk Üpfp rhL$rks ’pe s¡ dpV¡$ Sy>v$pSy>v$p âL$pf“u âpQu“ hõsy, rk½$p, âpQu“ õ’p‘Ðe“p “d|“p rhi¡ h^pf¡dp„ h^pf¡ dprlsu d¡mhhp“p„ kp^“p¡ ¼ep„, s¡“y„ rhÛp’}Ap¡“¡ dpN®v$i®“ Ap‘hy„. ‘pW$é‘yõsL$“u dprlsu D‘fp„s h^pfp“u dprlsu“y„ k„L$g“ L$fhp dpV¡$ s¡d“¡ âp¡Ðkpl“ Ap‘hy„.
l lX$à‘p k„õL©$rs“p kde’u S> cpfs“p¡ v|$f“p v$¡ip¡ kp’¡ õ’‘pe¡gp¡ h¡‘pfu k„b„^ âpQu“ cpfs“u kd©qÙ“p L$pfZ¡ lsp¡. s¡ Ýep“dp„ fpMu“¡ Ap„sffpô²$ue h¡‘pf“y„ õhê$‘ rhÛp’}Ap¡“¡ V|„$L$dp„ kdÅhhy„. Aphp¡ h¡‘pf rhðb„^yÐh A“¡ Ap„sffpô²$ue kpd„S>õe hNf i¼e b“sp¡ “’u, s¡ rhÛp’}Ap¡“p Ýep“dp„ gphhy„.
l fpdpeZ A“¡ dlpcpfs S>¡hp„ dlpL$pìep¡“¡ “©Ðe“pqV$L$p“p õhê$‘¡ fS|> L$fhp“u ‘f„‘fp A[Á“ A¡riep“p HX$p¡“¡riep, L„$bp¡qX$ep S>¡hp v$¡ip¡dp„ ApS>ky^u V$L$u flu R>¡. Ðep„“p âpQu“ rië‘p¡dp„ ‘Z s¡dp„“u L$’p“p¡ kdph¡i ’e¡gp¡ Å¡hp dm¡ R>¡. s¡ bpbs“u h^y dprlsu d¡mhu“¡ hN®dp„ fS|> L$fu iL$pe, s¡ dpV¡$ qhÛp’}Ap¡“¡ âL$ë‘ Ap‘hp.
l "‘prZr“', "õd©rs' S>¡hp úõh "B'L$pfpÞs iåv$ A“¡ "tk^y' S>¡hp úõh "D'L$pfpÞs iåv$ k„õL©$sdp„’u NyS>fpsudp„ Aph¡gp sÐkd iåv$p¡ R>¡. Aphp iåv$p¡ rhi¡j“pd“p õhê$‘¡ ‘yõsL$dp„ Apìep li¡, sp¡ s¡“p¡ Äepf¡ ‘l¡gu hMs Dëg¡M ’ep¡ li¡. Ðepf¡ s¡ iåv$p¡ A“y¾$d¡ úõh BL$pfpÞs A“¡ úõh DL$pfpÞs d|¼ep R>¡. Ap iåv$p¡“y„ d|mê$‘ kdÅe dpV¡$ Apd L$f¡g R>¡. ‘f„sy Aphp iåv$p¡“p¡ Äepf¡ ‘R>u’u Dëg¡M ’sp¡ li¡, Ðepf¡ s¡ iåv$ NyS>fpsu âdpZg¡M““p r“edp“ykpf v$uO® "C'L$pfpÞs A“¡ v$uO® "E'L$pfpÞs gM¡gp R>¡. Aphp sÐkd iåv$p¡ kdpkdp„ ‘|h®‘v$ sfuL¡$ Apìep li¡, sp¡ dpÓ âdpZg¡M““p r“edp“ykpf s¡“y„ d|mê$‘ kh®Ó L$ped fp¿ey„ R>¡.
l “pNqfL$ipõÓ rhje“u iê$Aps L$fsp„ ‘l¡gp„ Ap‘Zp v$¡i“u ipk“fQ“p õ‘óV$ L$fhu. L¢$Öipk“, OV$L$ fpÄe ipk“ A“¡ õ’pr“L$ ipk““y„ õhê$‘ V||„$L$dp„ õ‘ô$ L$fhy„.
l õ’pr“L$ L$pfcpf dpV¡$ fpÄeipk““p õhs„Ó L$pev$p R>¡. rhÛp’}Ap¡“¡ s¡ L$pev$p“u rhõs©s dprlsu Ap‘hu A‘¡rns “’u. ‘f„sy Ap‘Zp v$¡i“p¡ L$pfcpf k„rh^p“ (b„^pfZ) L$pev$p A“¡ r“edp¡“¡ A“ykfu“¡ Qpg¡ R>¡
s¡ s¡d“¡ “ c|gsp„ S>ê$f’u L$l¡hy„. L$pev$p“y„ Ar^fpÄe lp¡hp“p apev$p s¡d“¡ Sy>v$p„Sy>v$p„ Dv$plfZp¡ Üpfp bsphhp„.
l sp¡s¡fdp A“¡ Qydp¡s¡fdp k„rh^p“ ky^pfp“p¡ Al] k„rnàs Dëg¡M R>¡. k„rh^p““p Ap ky^pfp“¡ L$pfZ¡ õ’pr“L$ ipk“ k„õ’p“y„ kbmuL$fZ ’ey„ R>¡, s¡ bpbs Ýep“dp„ fpMu õ’pr“L$ ipk“ k„õ’pdp„ ’e¡gp„ ‘qfhs®“ rhÛp’}Ap¡“¡ L$l¡hp„.
l õ’pr“L$ ipk“ k„õ’pdp„ drlgpAp¡“p klcpN“p¡ A“¡ s¡d“p klcpN Üpfp Aph¡gp ‘qfhs®““p¡ Ahíe Dëg¡M L$fhp¡.
l rb°qV$i fpÄehluhV$dp„ "õ’pr“L$ õhfpÄe k„õ’p' õ’pr“L$ ipk““¡ L$l¡sp. õhs„Ósp ‘R>u v$f¡L$ õsf¡ õhfpÄe lp¡hp’u lh¡ "õ’pr“L$ ipk“ k„õ’p' L$l¡hpe R>¡.
l Qp¡L$W$pdp„ Ap‘¡gu dprlsu D‘f rhÛp’}Ap¡“¡ âñp¡ ‘|R>hp “rl.
- rinL$p¡ dpV¡$ -
1. cpfsue D‘M„X$ A“¡ Brslpk ............................................ 1
2. Brslpk“p„ kp^“p¡........................................................... 6
3. lX$à‘p k„õL©$rs ............................................................... 10
4. h¥qv$L$ k„õL©$rs ................................................................. 15
5. âpQu“ cpfs“p¡ ^prd®L$ âhpl ............................................. 20
6. S>“‘v$p¡ A“¡ dlpS>“‘v$p¡ .................................................. 26
7. dp¥e®L$pgu“ cpfs ............................................................ 30
8. dp¥e® kpd°pÄe ‘R>u“p fpÄep¡ ............................................... 36
9. v$rnZ cpfs“p„ âpQu“ fpÄep¡ ............................................ 42
10. âpQu“ cpfs : kp„õL©$rsL$ .................................................. 48
11. âpQu“ cpfs A“¡ S>Ns ................................................... 54
S.O.I. Note : The following foot notes are applicable : (1) © Government of India, Copyright : 2016. (2) The responsibility for the correctness of internal details rests with the publisher. (3) The territorial waters of India extend into the sea to a distance of twelve nautical miles measured from the appropriate base line. (4) The administrative headquarters of Chandigarh, Haryana and Punjab are at Chandigarh. (5) The interstate boundaries amongst Arunachal Pradesh, Assam and Meghalaya shown on this map are as interpreted from the “North-Eastern Areas (Reorganisation) Act. 1971,” but have yet to be verified. (6) The external boundaries and coastlines of India agree with the Record/Master Copy certified by Survey of India. (7) The state boundaries between Uttarakhand & Uttar Pradesh, Bihar & Jharkhand and Chattisgarh & Madhya Pradesh have not been verified by the Governments concerned. (8) The spellings of names in this map, have been taken from various sources.
‘pW$“y„ “pd ‘©›$ ¾$.
âpQu“ cpfs“p¡ Brslpk
A“y¾$drZL$p
A. ¾$. OV$L$ ndsp
1. Brslpk“y„ OX$sf A“¡ cp¥Np¡rgL$ rhrióV$sp - cp¥Np¡rgL$ rhriô$sp“u Akf gp¡L$Æh“ D‘f ’pe R>¡ s¡ ÅZhy„.
- Brslpk A“¡ c|Np¡m hÃQ¡ klk„b„^ lp¡e R>¡, s¡ ÅZhy„.
2. âpQu“ cpfs“p Brslpk“p„ kp^“p¡“u dp¥rML$ Ap¡mM - A¥rslprkL$ kp^“p¡“y„ r“funZ L$fu“¡ Ap¡mMhp.
- A¥rslprkL$ kp^“p¡“y„ k„L$g“ L$fhy„.
- A¥rslprkL$ kp^“p¡“y„ hN}L$fZ L$fhy„.
- A¥rslprkL$ hõsy A“¡ Bdpfsp¡ (hpõsy)“y„ S>s“ L$fhp“p¡ ‘p¡s¡ âeГ L$fhp¡ A“¡
buÅAp¡“¡ â¡fZp Ap‘hu.
3. lX$à‘p k„õL©$rs - sÐL$pgu“ A“¡ hs®dp“ “NffQ“p“u syg“p L$fhu.
- lX$à‘pL$pgu“ dp¡fu“p ‘pZu“u ìehõ’p ‘qf‘|Z® lsu s¡ ÅZhy„.
- lX$à‘pL$pgu“ gp¡L$Æh“ A“¡ h¡‘pf“u dprlsu d¡mhhu.
4. h¥qv$L$ k„õL©$rs - h¥qv$L$ kde“p hpP¹$de (kprlÐe)“u dprlsu d¡mhhu.
- h¥qv$L$ kde“p gp¡L$Æh“ rhi¡ dprlsu d¡mhhu.
- Apîdìehõ’p kdÆ g¡hu.
- âpQu“ cpfsue õÓuAp¡“p kpdprS>L$ õ’p“ rhi¡ QQp® L$fhu.
5. âpQu“ cpfs“p¡ ^prd®L$ âhpl - kh® ^d® âÐe¡ Apv$f L¡$mhhp¡.
- v$f¡L$ ^d®“p D‘v$¡idp„’u kdp“sp ip¡^hu.
- h^®dp“ dlphuf A“¡ Np¥sdbyÙ“p D‘v$¡i“y„ dlÒh kdS>hy„.
- dp“hsp A“¡ ^d®r“f‘¡nsp kh®î¡›$ rhQpf R>¡ s¡ kdS>hy„.
6. S>“‘v$p¡ A“¡ dlpS>“‘v$p¡ - “L$ipdp„ S>“‘v$p¡ A“¡ dlpS>“‘v$p¡“p„ õ’p“ bsphhp.
- âpQu“ cpfs“p S>“‘v$p¡ A“¡ dlpS>“‘v$p¡“p NZfpÄeìehõ’p“y„ õhê$‘ kdS>hy„.
- ipk“ ìehõ’p“y„ bv$gpsy„ S>sy„ õhê$‘ kdS>hy„.
7. dp¥e®L$pgu“ cpfs - cpfs“p N°uk A“¡ Cfp“ kp’¡“p¡ k„b„^ rhL$khp’u s¡d“u hÃQ¡ ‘fõ‘f g¡hX$v$¡hX$
iê$ ’C s¡ ÅZhy„.
- dp¥e®L$pgu“ kyìeh[õ’s âipk“ (hluhV$) kdS>hy„.
- kd°pV$ Aip¡L¡$ âÅ“p rls dpV¡$ L$f¡gp„ L$pep£“u dprlsu d¡mhhu.
- âpQu“ cpfsue L$gp A“¡ kprlÐe“u dprlsu d¡mhhu.
8. DÑf“p„ âpQu“ fpÄep¡ - Ap kde“y„ fpS>L$ue, Apr’®L$, kpdprS>L$ A“¡ kp„õL©$rsL$ Æh“ kdÄhy„.
- âpQu“ cpfsdp„ Aph¡gp ‘fv$¡iu âhpkuAp¡ rhi¡ dprlsu d¡mhhu.
- âpQu“ cpfs“p Cip“ sfa“u fpS>kÑp rhi¡ dprlsu d¡mhhu.
9. v$rnZ“p„ âpQu“ fpÄep¡ - Ap kde“p fpS>h„ip¡ rhi¡ dprlsu d¡mhhu.
- Ap kde“u kp„õL©$rsL$ âNrs kdS>hu.
- ‘ëghp¡“p kdedp„ cpfs“p¡ A[Á“ A¡riep kp’¡“p¡ kp„õL©$rsL$ k„b„^ lsp¡ s¡ ÅZhy„.
10. âpQu“ cpfs : kp„õL©$rsL$ - âpQu“ cpfsue L$gp A“¡ kprlÐe“u âNrs rhi¡ dprlsu d¡mhhu.
- NrZs A“¡ rhop““p„ n¡Óp¡dp„ cpfsuep¡A¡ L$f¡gu âNrs ÅZhu.
- Ap kde“p gp¡L$Æh“ rhi¡ dprlsu d¡mhhu.
- Ap kdedp„ rhÛp“p n¡Ódp„ ’e¡gu âNrs õ‘ô$ L$fhu.
11. âpQu“ cpfs A“¡ S>Ns - cpfsue k„õL©$rs A“¡ AÞe k„õL©$rs hÃQ¡“y„ Apv$p“-âv$p“ kdÄhy„.
- h¥QpqfL$ A“¡ kp„õL©$rsL$ Apv$p“-âv$p“’u dp“h“y„ op“ h^pf¡ kd©Ù ’pe s¡ kdÄhy„.
Brslpk rhjeL$ ndsp : ^p¡fZ R>Ìz„$
^p¡fZ R>Ì$p“p A„s¡ rhÛp’}Ap¡dp„ Ap‘¡gu ndspAp¡ rhL$k¡, s¡hu A‘¡np R>¡.
1
1.1 Brslpk“y„ OX$sf A“¡ cp¥Np¡rgL$ rhrióV$sp
1.2 cpfs“u cp¥Np¡rgL$ rhrióV$sp
1.3 cpfsue D‘M„X$
1.1 Brslpk“y„ OX$sf A“¡ cp¥Np¡rgL$ rhriô$sp
^p¡fZ ‘„pQdpdp„ Ap‘Z¡ dp“h A“¡ s¡“u
Apk‘pk“p ‘qfkf“p¡ ‘fõ‘f L¡$hp¡ Or“›$ k„b„^
lp¡e R>¡, s¡ rhõspf‘|h®L$ Å¡ey„ R>¡. Apqv$dp“h“u
fl¡ZuL$fZudp„ A“¡ s„Óop“dp„ ’e¡gp ‘qfhs®“’u
s¡“p ‘qfkfdp„ ’e¡gp a¡fapf kp’¡ L¡$hu fus¡ k„L$mpe¡gp
R>¡, s¡ Å¡ey„. AídeyNu“ k„õL©$rs’u “v$uqL$“pfp“u
M¡suâ^p“ k„õL©$rsA¡ dp“h k„õL©$rs“p Brslpk“p¡
âhpk L¡$hu fus¡ OX$ép¡, s¡“u Ap‘Z¡ kdunp L$fu.
Brslpk A¡V$g¡ dp“h k„õL©$rs“p âhpkdp„ b“¡gu
v$f¡L$ âL$pf“u c|sL$pm“u OV$“pAp¡“u kyk„Ns dp„X$Zu.
õ’m, L$pm, ìe[¼s A“¡ kdpS> Brslpk“p dy¿e Qpf
Ap^pfõs„c R>¡. Ap Qpf OV$L$p¡ rkhpe Brslpk gMu
iL$psp¡ “’u. Apdp„’u õ’m OV$L$ c|Np¡m kp’¡ A¡V$g¡
L¡$ cp¥Np¡rgL$ ‘qf[õ’rs kp’¡ k„b„r^s R>¡. Brslpk
A“¡ c|Np¡m“p¡ k„b„^ As|V$ R>¡. cp¥Np¡rgL$ ‘qf[õ’rs
Brslpk ‘f A“¡L$ fus¡ Akf L$fsu lp¡e R>¡.
Qpgp¡, QQp® L$fuA¡.
● sdpfp ‘qfkfdp„ ¼ep ¼ep ìehkpep¡ R>¡ ?
● sdpfp ‘qfkfdp„ ¼ep ¼ep ‘pL$ g¡hpdp„
Aph¡ R>¡ ?
kdpS>Æh“ ‘Z s¡“p ‘f Ap^pqfs lp¡e R>¡.
v$pMgp sfuL¡$, Xy„$Nfpm âv$¡idp„ fl¡sp gp¡L$p¡“y„ Æh“
d¡v$p“ âv$¡idp„ fl¡sp gp¡L$p¡“p Æh“ L$fsp„ h^pf¡
L$ô$v$peL$ lp¡e R>¡. Xy„$Nfpm âv$¡idp„ M¡su dpV¡$ amÖº‘
S>du““u D‘gå^sp M|b S> ’p¡X$u, sp¡ d¡v$p“ âv$¡idp„
amÖº‘ S>du“ dp¡V$p âdpZdp„ D‘gå^ lp¡e R>¡. s¡“¡
gu^¡ Xy„$Nfpm âv$¡i“p gp¡L$p¡“¡ s©Z^pÞep¡ A“¡
ipL$cpÆ Ap¡R>p âdpZdp„ dm¡ R>¡, s¡“u syg“pdp„
d¡v$p“ âv$¡i“p gp¡L$p¡“¡ Ap hõsyAp¡ ‘ep®às dm¡ R>¡.
s¡“u Akf Mphp‘uhp D‘f ’su S>Zpe R>¡. Xy„$Nfpm
âv$¡idp„ fl¡sp gp¡L$p¡“¡ Mp¡fpL$ dpV¡$ riL$pf D‘f A“¡
S>„Ngdp„’u c¡Np L$f¡gp ‘v$p’p£ D‘f h^pf¡ Ap^pf
fpMhp¡ ‘X¡$ R>¡. Aphu S> fus¡ Xy„$Nfpm âv$¡idp„ fl¡“pfp
A“¡ d¡v$p“ âv$¡idp„ fl¡sp gp¡L$p¡“p Æh““u
Of“p âL$pf
1. cpfsue D‘M„X$ A“¡ Brslpk
Mp¡fpL$, ‘l¡fh¡i, Ofbp„^Zu, ìehkpe hN¡f¡
bpbsp¡ OZp A„i¡ Ap‘Z¡ fl¡sp lp¡CA¡ s¡ ‘qfkf“u
cp¥Np¡rgL$ rhriô$sp ‘f Ap^pqfs lp¡e R>¡.
2
fl¡ZuL$fZu“u AÞe bpbsp¡dp„ ‘Z saphs Å¡hp
dm¡ R>¡.
Ap‘Z¡ fl¡sp lp¡CA¡ s¡ âv$¡i“p lhpdp“,
hfkpv$, M¡su Üpfp dmsp„ ‘pL$, h“õ‘rs A“¡ âpZu
hN¡f¡ bpbsp¡ Ap‘Zp Æhhp“p„ kp^“p¡ lp¡e R>¡. s¡“p
Ap^pf¡ S> s¡ s¡ âv$¡i“u Æh“‘Ùrs A“¡ k„õL©$rs
rhL$rks ’su lp¡e R>¡. Æhhp“p„ kp^“p¡“u dbgL$sp
Äep„ lp¡e, Ðep„ dp“hkdpS> v$uO®L$pm dpV¡$ hkhpV$ L$f¡
R>¡. L$pmp„sf¡ Ap hõsuAp¡ N°pd-hkpls A“¡ “Nfdp„
ê$‘p„sf ‘pd¡ R>¡. ‘ep®hfZ“p¡ “pi, vy$L$pm, Ap¾$dZp¡
A’hp AÞe L$pfZp¡“¡ gu^¡ Æhhp“p„ kp^“p¡“u AR>s
hsp®hp dp„X¡$, L¡$ gp¡L$p¡“¡ Npd R>p¡X$u“¡ S>hp“u afS> ‘X¡$
R>¡. N°pd hkplsp¡, “Nfp¡ h¡fp“ b“u Åe R>¡. Aphu
A“¡L$ OV$“pAp¡ Brslpkdp„ b“¡gu S>Zpe R>¡. s¡“p
D‘f’u Brslpk A“¡ c|Np¡m“p¡ k„b„^ As|V$ lp¡e R>¡,
s¡ õ‘ô$ ’pe R>¡.
1.2 cpfs“u cp¥Np¡rgL$ rhrióV$sp
Ap‘Zp¡ cpfs v$¡i rhõspfdp„ dp¡V$p¡ R>¡. s¡“u
DÑf¡ rldpge, ‘|h®dp„ b„Npm“p¡ D‘kpNf, ‘ròd¡
Afbu kdyÖ A“¡ v$rnZ¡ tlv$u dlpkpNf R>¡. cpfs“p
Ap„v$pdp“-r“L$p¡bpf A“¡ gnÜu‘ V$p‘yAp¡ rkhpe“p¡
bpL$u“p¡ b^p¡ âv$¡i cp¥Np¡rgL$ ×rô$A¡ km„N R>¡.
âpQu“ cpfs“p¡ Brslpk iuMsu hMs¡ Ap‘Z¡
Ap c|âv$¡i“¡ Ýep“çpp„ fpMhp¡ ‘X¡$ R>¡. s¡“p¡ S> Dëg¡M
Ap‘Z¡ "âpQu“ cpfs' sfuL¡$ L$fhp“p R>uA¡. ApS>“p„
‘pqL$õsp“ A“¡ bp„Ágpv$¡i C.k. 1947 ‘|h£ cpfs“p
cpN lsp„.
cpfsue Brslpk“u fQ“p A“¡ k„L$g““p¡ rhQpf
L$fuA¡ sp¡ “uQ¡“p R> c|âv$¡i dlÒh“p W$f¡ R>¡.
1. rldpge
2. tk^y-N„Np-b°û‘yÓp “v$uAp¡“p d¡v$p“ âv$¡i
3. ’f“y„ fZ
4. v$¿MZ (v$rnZ)“p¡ DÃQâv$¡i
5. kdyÖqL$“pfp“p âv$¡i
6. kdyÖdp„“p V$p‘yAp¡
1. rldpge : tlvy$Ly$i A“¡ rldpge ‘h®s“¡ gu^¡
cpfsue D‘M„X$“u DÑf¡ ÅZ¡ A¡L$ Ac¡Û v$uhpg S>
Ecu fl¡gu R>¡. Ap v$uhpg“¡ gu^¡ cpfsue D‘M„X$
dÝe A¡riep“p fZ’u Sy>v$p¡ ‘X¡$ R>¡. ‘Z tlvy$Ly$i
‘h®s“p M¥bf, bp¡g“ Ap MuZdp„’u S>sp¡ MyiL$u“p¡
h¡‘pfu dpN® R>¡. dÝe A¡riepdp„’u S>sp âpQu“ h¡‘pfu
dpNp£ kp’¡ s¡ Å¡X$pe¡gp¡ lsp¡. Qu“dp„’u “uL$mu dÝe
A¡riepdp„ ’C“¡ Afbu âv$¡i ky^u S>sp¡ Ap h¡‘pfu
dpN® "f¡id cpN' sfuL¡$ Ap¡mMpe R>¡. L$pfZL¡$ Ap
dpN£ ‘ròd“p v$¡ip¡dp„ dp¡L$ghpdp„ Aphsp dpgdp„ f¡id
dy¿e lsy„. Ap S> MuZ“p dpN£ A“¡L$ ‘fv$¡iu
Ap¾$dZMp¡fp¡A¡ âpQu“ cpfsdp„ âh¡i L$ep£ lsp¡.
A“¡L$ ‘fv$¡iu âhpkuAp¡ Ap dpN£ cpfsdp„ Apìep.
rldpge ‘h®s
M¥bf MuZ
2. tk^y - N„Np - b°û‘yÓp “v$uAp¡“p d¡v$p“ âv$¡i : tk^y, N„Np A“¡ b°û‘yÓp Ap ÓZ¡e dp¡V$u “v$uAp¡ s’p
s¡“u D‘“v$uAp¡“p¡ Ap MuZâv$¡i R>¡. Ap âv$¡i
‘ròddp„ tk^-‘„Åb’u ‘|h®dp„ lpg“p bp„Ágpv$¡i
3
ky^u a¡gpe¡gp¡ R>¡. cpfs“u kp¥’u h^pf¡ âpQu“ “pNfu
lX$à‘p k„õL©$rs A“¡ Ðepf ‘R>u“p„ âpQu“ NZfpÄep¡
A“¡ kpd°pÄep¡ Ap âv$¡idp„ Dv$e ‘pçep„.
4. v$¿MZ“p¡ (v$rnZ“p¡) DÃQâv$¡i : A¡L$ bpSy> ‘|h®
qL$“pfp A“¡ buÆ bpSy> ‘ròd qL$“pfp“u hÃQ¡“p¡
cpfs“p¡ c|âv$¡i v$rnZ sfa kp„L$X$p¡ ’sp¡ Åe R>¡.
s¡“u ‘ròd bpSy>A¡ Afbu kdyÖ, v$rnZ¡ tlv$u
dlpkpNf A“¡ ‘|h£ b„Npm“p¡ D‘kpNf R>¡. ÓZ¡ bpSy>
‘pZu’u O¡fpe¡gp¡ Ap S>du““p¡ cpN kdyÖdp„ O|k¡gp
A¡L$pv$ rÓL$p¡Z ApL$pf“p cpgp$ S>¡hp¡ v$¡Mpe R>¡. Aphp
c|âv$¡i“¡ "Üu‘L$ë‘' L$l¡hpe R>¡. cpfsue Üu‘L$ë‘“p¡
blºsp„i cpN v$rnZ“p DÃQâv$¡i’u a¡gpe¡gp¡ R>¡. v$¿MZ“p DÃQâv$¡i“u DÑf sfa kps‘yX$p A“¡
thÝe‘h®s“u lpfdpmp a¡gpe¡gu R>¡. s¡“u ‘ròd¡
küpqÖ ‘h®s“u lpfdpmp R>¡ s¡“¡ "‘ròdOpV$' ‘Z
L$l¡hpe R>¡. küpqÖ“u ‘ròd sm¡V$udp„ L$p¢L$Z A“¡
dgbpf“u qL$“pfp‘Ë$u“p¡ âv$¡i R>¡. v$rnZ“p
DÃQâv$¡i“u ‘|h® sfa“p Xy„$Nf“¡ "‘|h®OpV$' L$l¡hpdp„
Aph¡ R>¡. Ap DÃQâv$¡i“u S>du“ amÖº‘ lp¡hp’u Ðep„
lX$à‘p k„õL©$rs ‘R>u“p kdedp„ A“¡L$ M¡suâ^p“
k„õL$©rs ER>f¡gu lsu. dp¥e® kpd°pÄe âpQu“ cpfs“y„
kp¥’u dp¡Vy„$ kpd°pÄe lsy„ A“¡ v$rnZ“p DÃQâv$¡i“p¡
kdph¡i Ap kpd°pÄedp„ ’e¡gp¡ lsp¡. dp¥e® kpd°pÄe
‘R>u ‘Z Al] A“¡L$ “p“p„-dp¡V$p„ kpd°pÄep¡ ’C Nep„. 5. kdyÖqL$“pfp“p¡ âv$¡i : âpQu“ cpfsdp„ lX$à‘p
k„õL©$rs“p kde’u ‘ròd“p v$¡ip¡ kp’¡ h¡‘pf Qpgsp¡
lsp¡. Ap h¡‘pf v$qfepC dpN£ Qpgsp¡ lsp¡. s¡“¡ gu^¡
cpfs“p kdyÖqL$“pfp“p b„v$f¡’u ‘fv$¡iu k„õL©$rs kp’¡
A“¡ gp¡L$p¡ kp’¡ cpfs“p¡ k„‘L®$ A“¡ g¡hX$v$¡hX$
(Ap‘-g¡) ’su lsu. ‘R>u“p kdedp„ MyiL$u“p dpN£
‘Z A¡V$g¡ S> S>du““p dpN£ ‘Z h¡‘pf A“¡ ìehlpf
iê$ ’ep. sp¡ ‘Z v$qfepC dpN®“y„ dlÒh L$ped füy„.
6. kdyÖdp„“p V$p‘yAp¡ : Ap„v$pdp“ A“¡ r“L$p¡bpf
b„Npm“p D‘kpNfdp„ Aph¡gp cpfsue b¡V$p¡ R>¡. s¡hu
fus¡ gnÜu‘ cpfsue V$p‘y“p¡ kd|l Afbu kdyÖdp„ R>¡.
âpQu“ kde“p v$qfepC h¡‘pfdp„ Ap V$p‘yAp¡“y„ õ’p“
dlÒh“y„ lp¡hy„ Å¡CA¡. "‘¡qfàgk Apµa ^ A¡qfr’°e“
ku' A¡V$g¡ "fpsp kdyÖ“y„ dprlsu‘yõsL$'. Ap ‘yõsL$dp„
cpfsue b¡V$p¡“p¡ Dëg¡M R>¡. Ap ‘yõsL$ A¡L$ A“pdu
N°uL$ MgpkuA¡ gM¡gy„ R>¡.
sd¡ ÅZp¡ R>p¡ L¡$ ?
ApqäL$p M„X$“p klpfp“y„ fZ rhð“y„ kp¥’u dp¡Vy„$
fZ R>¡.
’f“y„ fZ
3. ’f“y„ fZ : ’f“y„ fZ fpS>õ’p“, lqfepZp
A“¡ NyS>fps fpÄe“p L¡$V$gpL$ rhõspfdp„ a¡gpe¡gy„ R>¡.
s¡“p¡ L¡$V$gp¡L$ cpN ApS>“p ‘pqL$õsp“dp„ ‘Z R>¡. DÑf¡
ksgS> “v$u, ‘|h£ Afhëgu ‘h®s“u lpfdpmp, v$rnZ¡
L$ÃR>“y„ fZ A“¡ ‘ròd¡ tk^y “v$u R>¡. rldpQg âv$¡idp„
“uL$msu ^ÁNf “v$u ’f“p fZdp„ ‘lp¢Q¡ R>¡.
‘pqL$õsp“dp„ s¡“¡ lpL$fp“p “pd¡ Ap¡mMhpdp„ Aph¡ R>¡.
fpS>õ’p“ A“¡ ‘pqL$õsp“dp„ s¡“p¡ ‘V$ lh¡ k|L$p¡ ’C
Nep¡ R>¡. s¡ k|L$p ’C Ne¡gp âv$¡idp„ lX$à‘p k„õL©$rs“p
A“¡L$ õ’mp¡ rhMfpe¡gp„ R>¡.
N„Np “v$u
4
1.3 cpfsue D‘M„X$
lX$à‘p A“¡ dp¡l¢Å¡v$X$p¡ il¡fp¡ ApS>“p
‘pqL$õsp“dp„ R>¡. AaOpr“õsp“, ‘pqL$õsp“, “¡‘pm,
A„v$pdp“ V$p‘y
cpfs“p ê$‘f¡Mphpmp “L$ipdp„ “uQ¡“p„
õ’mp¡“u “p¢^ L$fp¡.
1. rldpge ‘h®s
2. ’f“y„ fZ
3. ‘|h® qL$“pf‘Ë$u
L$fu“¡ Sy>Ap¡.
c|sp“, bp„Ágpv$¡i, îug„L$p A“¡ Ap‘Zp¡ cpfs v$¡i
dmu“¡ s¥epf ’sp¡ c|cpN "v$rnZ A¡riep'“p “pd¡
5
Ap¡mMpe R>¡. Ap S> c|cpNdp„“p cpfs v$¡i“p¡ rhõspf
A“¡ dlÒh Ýep“dp„ gC“¡ Ap âv$¡i“¡ "cpfsue
D‘M„X$' ‘Z L$l¡hpe R>¡. lX$à‘p k„õL©$rs“p¡ rhõspf
dy¿eÐh¡ cpfsue D‘M„X$“p hpeìe cpNdp„ ’e¡gp¡
lsp¡.
1. “uQ¡“p âñp¡“p A¡L$ hp¼edp„ DÑf gMp¡.
(1) Brslpk A¡V$g¡ iy„ ? (2) dp“hkdpS> v$uO®L$pm dpV¡$ ¼ep„ hkhpV$ L$f¡
R>¡? (3) Xy„$Nfpm âv$¡idp„ fl¡sp gp¡L$p¡“¡ Mp¡fpL$ dpV¡$
dy¿eÐh¡ i¡“p ‘f Ap^pqfs fl¡hy„ ‘X$sy„ ? (4) cpfs“u kp¥’u âpQu“ “pNfu k„õL©$rs L$C ?
2. “uQ¡“p âñp¡“p V|„$L$dp„ DÑf gMp¡.
(1) dp“hu“y„ kdpS>Æh“ L$C bpbsp¡ ‘f
Ap^pqfs lp¡e R>¡ ?
(2) Ap‘Z¡ fl¡sp lp¡CA¡ s¡ âv$¡i“u L$C bpbsp¡
Ap‘Zp Æhhp“p„ kp^“p¡ lp¡e R>¡ ?
(3) "cpfsue D‘M„X$' ¼ep âv$¡i“¡ L$l¡hpe R>¡ ?
3. L$pfZp¡ gMp¡.
(1) Brslpk A“¡ c|Np¡m“p¡ k„b„^ As|V$ lp¡e R>¡.
(2) gp¡L$p¡“¡ Npd R>p¡X$u S>hp“u afS> ‘X$su.
4. Xy„$Nfpm âv$¡i A“¡ d¡v$p“âv$¡i“p gp¡L$Æh“ hÃQ¡“p¡ saphs õ‘óV$ L$fp¡.
5. ‘pW$é‘yõsL$dp„ Ap‘¡gp cpfs“p âpL©$rsL$ “L$ip“y„ r“funZ L$fu“¡ s¡“¡ Ap^pqfs âñp¡“p DÑf gMp¡.
(1) cpfs“u DÑf¡ ¼ep ‘h®s“u lpfdpmp R>¡ ?
(2) cpfs“u DÑf¡’u Aphsp dpNp£ ¼ep ¼ep ?
(3) N„Np-b°û‘yÓp “v$uAp¡“p¡ k„Nd ¼ep„ ’pe R>¡?
(4) cpfs“u ‘|h®dp„ ¼ep ¼ep b¡V$p¡ R>¡ ?
(5) ’f“y„ fZ cpfs“u L$C qv$ipdp„ R>¡ ?
D‘¾$d :(1) sdpfp ‘qfkfdp„ Å¡hp dmsp S>gpiep¡ rhi¡ dprlsu d¡mhp¡.
(2) vy$r“ep“p “L$ipdp„ “uQ¡“u bpbsp¡/OV$L$ v$ip®hp¡. 1. rldpQg ‘h®s 2. f¡id dpN® 3. Afbu âv$¡i / Afbõsp“
õhpÝepe
* * *
Qu“ A“¡ çep“dpf Ap‘Zp ‘pX$p¡iu v$¡i v$rnZ
A¡riep“p A’hp cpfsue D‘M„X$“p rlõkp “’u. sp¡
‘Z âpQu“ cpfs kp’¡ s¡“p¡ A¥rslprkL$ k„b„^ lsp¡.
âpQu“ cpfs“p Brslpk“p Aæepkdp„ s¡Ap¡“y„
dlÒh“y„ õ’p“ R>¡.
rhrh^ h¡ic|jp
6
2.1 cp¥rsL$ kp^“p¡
2.2 g¡rMs kp^“p¡
2.3 dp¥rML$ kp^“p¡
2.4 âpQu“ cpfs“p Brslpk“p„ kp^“p¡
2.5 Brslpk“p g¡M“ bpbs g¡hp“u L$pmÆ
L$lp¡ Å¡CA¡!
2.1 cp¥rsL$ kp^“p¡fp¡tS>v$p Æh“dp„ dpZk Sy>v$pSy>v$p âL$pf“u
hõsyAp¡“p¡ D‘ep¡N L$fsp¡ lp¡e R>¡. ‘l¡gp“p dpZkp¡A¡
hp‘f¡gu A“¡L$ hõsyAp¡ ApS>¡ Ap‘Z“¡ dlÒh“u
l qL$ëgp, Nyap, õs|‘ S>¡hu hpõsy (Bdpfsp¡¡)
“¡ "cp¥rsL$ kp^“p¡' L$l¡hpe R>¡. Ap D‘fp„s lÆ
L$C L$C Bdpfsp¡“¡ cp¥rsL$ kp^“p¡ L$l¡hpe R>¡?
dprlsu ‘|fu ‘pX¡$ R>¡. ‘yfps“ hõsyAp¡dp„ W$uL$fp“p
(dpV$u“p) Vy$L$X$p“p ApL$pf, f„N, “L$iuL$pd D‘f’u s¡
hpkZp¡ L$ep kde“p li¡ s¡“p¡ A„v$pS> gNphu iL$pe
R>¡. v$fv$pNu“p A“¡ AÞe hõsyAp¡ D‘f’u
dp“hkdpS>“p ‘fõ‘f k„b„^p¡“u dprlsu dm¡ R>¡.
A“pS>, amp¡“p„ bu A“¡ âpZuAp¡“p„ lpX$L$p„ D‘f’u
Mp¡fpL$“u dprlsu dm¡ R>¡. Sy>v$pSy>v$p kde¡ dpZkp¡A¡
bp„^¡gp„ Ofp¡“p A“¡ Bdpfsp¡“p Ahi¡jp¡ dmu Aph¡
R>¡. Ap D‘fp„s “pZp„ (dyÖp) ‘Z dmu Aph¡ R>¡. Ap
b^p“u dv$v$’u dp“h ìehlpf“u dprlsu dm¡ R>¡. Ap
kh® hõsy A“¡ hpõsy (Bdpfs) A’hp s¡“p„ Ahi¡jp¡“¡
Brslpk“p„ "cp¥rsL$ kp^“p¡' L$l¡hpe R>¡.
sd¡ ÅZp¡ R>p¡ L¡$ ?
A“pS>“p L$Zp¡ gp„bp kde ky^u kpfp fl¡sp
“’u. s¡“¡ kX$p¡ gpN¡ R>¡. s¡“p¡ c|L$p¡ ’C Åe R>¡.
âpQu“ kdedp„ A“pS>“p¡ gp¡V$ L$fsp„ ‘l¡gp„ s¡
A“pS>“¡ i¡L$hpdp„ Aphsy„ lsy„ A“¡ ‘R>u s¡“¡ v$mhpdp„
Aphsy„. A“pS> i¡L$su hMs¡ s¡“p L¡$V$gpL$ L$Z h^pf¡
i¡L$pC Åe A’hp bmu Åe sp¡ s¡“¡ a¢L$u v$¡hpdp„
Aphsp. Aphp bm¡gp L$Zp¡ hjp£“p hjp£ ky^u
kQhpC fl¡sp s¡ Mp¡v$L$pd L$fsp„ dmu Aph¡ R>¡.
s¡Ap¡“u âep¡Nipmpdp„ QL$pkZu L$fsp s¡ ¼ep
A“pS>“p L$Z R>¡ s¡ Ap¡mMu iL$pe R>¡.
l sdpfp Ofdp„ v$pv$p-v$pv$u“p kde“u lp¡e s¡hu
hõsyAp¡“u epv$u b“php¡.
l sdpfp ‘qfkfdp„“u / Npd“u L$p¡C A¡L$ S|>“u
Bdpfs“u dprlsu c¡Nu L$fp¡.
Ap‘Zp ‘|h®Å¡A¡ hp‘f¡gu A“¡L$ hõsy ApS>¡ ‘Z
A[õsÐhdp„ R>¡. s¡d“¡ L$p¡sfu“¡ kpQh¡gp rhrh^ g¡Mp¡
Ap‘Z“¡ dþep R>¡. Ap kp^“p¡“u dv$v$’u Ap‘Z¡
Brslpk ÅZu iL$uA¡. A¡ D‘fp„s fursqfhpS>, ‘f„‘fp,
gp¡L$L$gp, gp¡L$kprlÐe, A¥rslprkL$ L$pNm‘Óp¡,
hN¡f¡“p Ap^pf¡ ‘Z Ap‘Z“¡ Brslpk kdÅe R>¡.
Ap b^p„“¡ "Brslpk“p„ kp^“p¡' L$l¡hpe R>¡.
Brslpk“p„ kp^“p¡ ÓZ âL$pf“p R>¡ : cp¥rsL$
kp^“p¡, g¡rMs kp^“p¡, dp¥rML$ kp^“p¡.
L$fu“¡ Sy>Ap¡.
rk½$p
2. Brslpk“p„ kp^“p¡
7
hpkZp¡
v$fv$pNu“p
sd¡ ÅZp¡ R>p¡ L¡$ ?
d„qv$fp¡“u v$uhpg, NyapAp¡“u v$uhpg, rigp,
spd°‘V$, hpkZp¡, L$pQu IV$p¡, spX$‘Óp¡, cp¡S>‘Óp¡
hN¡f¡ D‘f L$p¡sf¡gp g¡Mp¡“p¡ kdph¡i g¡rMs
kp^“p¡dp„ ’pe R>¡.
spd°‘V$
W$uL$fu“p¡ Vy$L$X$p¡
rigpg¡M
2.2 g¡rMs kp^“p¡
AídeyN“p dpZkp¡A¡ s¡d“p Æh““p A“¡L$
âk„Np¡ A“¡ cph“p rQÓp¡ Üpfp ìe¼s L$fu R>¡. lÅfp¡
hjp£ husu Nep ‘R>u dpZkp¡“¡ gMhp“u L$gp lõsNs
’C.
dpZk iê$Apsdp„ âsuL$p¡, rQŒp¡“p¡ D‘ep¡N “p¢^
fpMhp dpV¡$ L$fsp¡ lsp¡. s¡dp„’u rgr‘“p¡ rhL$pk ’hpdp„
lÅfp¡ hj® husu Nep„.
iê$Aps“p kdedp„ W$uL$fp, L$pQu IV$p¡, TpX$“u
R>pg, cp¡S>‘Óp¡ S>¡hp kprlÐe“p¡ gMhp dpV¡$ D‘ep¡N
L$fhpdp„ Aphsp¡. Aphp âL$pf“p kprlÐe D‘f“u
rhNs A¡L$pv$ AZuv$pf kp^“’u L$p¡sf¡gu lsu.
A“ych A“¡ op“ S>¡dS>¡d h^sy„ Ney„, s¡ds¡d s¡Z¡
rhrh^ ‘Ùrs’u g¡M“ L$fhp“u iê$Aps L$fu.
Apk‘pk b“¡gu OV$“p, v$fbpfu L$pep£“p Al¡hpg,
hN¡f¡ dprlsu gMu“¡ fpMhp“u ‘Ùrs iê$ ’C. A“¡L$
fpÅAp¡A¡ ‘p¡sp“u Apop (afdp“), a¢kgp, v$p“‘Óp¡
‘Õ’f A’hp sp„bp“p„ ‘sfp„ D‘f L$p¡sfphu“¡ fpM¡gp„
R>¡. L$pmp„sf¡ hpP$¹de“p A“¡L$ âL$pf r“dp®Z ’ep.
^prd®L$-kpdprS>L$ õhê$‘p¡“p N°„’p¡, “pV$L$p¡, L$pìep¡,
âhpkhZ®“p¡ s¡dS> h¥opr“L$ rhjep¡ D‘f g¡M“ ’ey„.
Ap kprlÐe Üpfp s¡ s¡ kde“p¡ Brslpk kdS>hpdp„
dv$v$ dm¡ R>¡. Ap b^p kprlÐe“¡ Brslpk“p„ "g¡rMs
kp^“p¡' L$l¡hpe R>¡.$
sd¡ ÅZp¡ R>p¡ L¡$ ?
cp¡S>‘Óp¡ cp¡S>
h©n“u R>pgdp„’u
b“phhpdp„ Aph¡ R>¡. cp¡S>
h©n L$pídufdp„ Å¡hp dm¡
R>¡.
cp¡S> h©n cp¡S> ‘Ó
8
2.3 dp¥rML$ kp^“p¡
õsyrs L$pìe, gp¡L$Nusp¡, gp¡L$L$’p S>¡hp kprlÐe
gMu“¡ fp¿ep lp¡sp “’u. s¡“p fQresp Aops lp¡e
R>¡. s¡“y„ ‘¡Y$u v$f ‘¡Y$uAp¡ ky^u S>s“ ’e¡gy„ lp¡e R>¡.
Aphp kprlÐe“¡ dp¥rML$ ‘f„‘fp’u kQhpe¡gy„ kprlÐe
L$l¡hpe R>¡. õsyrs L$pìep¡, gp¡L$Nusp¡, gp¡L$L$gp S>¡hp
sd¡ ÅZp¡ R>p¡ L¡$ ?
l Ap¡hu/õsyrs L$pìe (dfpW$u) -
‘p„Xy$f„N r‘sp —& ê$[¼dZu dpTu bep—&
ApjpY$ hpfue¡gp —& ‘y„X$rgL$ Apgp Þepep—&&
l gp¡L$Nus (dfpW$u) -
"dlp“Nfu DS>“uv v(DÄS>re“u)
gC ‘yÎehp“ v$p“u
s¡’¡ “p„v$s lp¡sp fpÅ
kyMu lp¡su âÅ
rsÞlu gp¡L$u NpÅhpÅ
Akp DS>“uQp B¾$pdv fpÅ' v(rh¾$dpqv$Ðe)
âpQu“ cpfs“p¡ Brslpk - g¡M““p„ kp^“p¡
cp¥rsL$ kp^“p¡
hõsy
NyaprQÓp¡
dpV$u“p„ hpkZ
dpV$u“p„ rië‘p¡
dp¡su
fГp¡,
v$fv$pNu“p
‘Õ’f“p„ rië‘p¡
^psy“u hõsy
rk½$p
iõÓp¡
hpõsy
Nyap
Ofp¡
õs|‘
Nyap
d„qv$fp¡
QQ®
d[õS>v$
õs„c
âpQu“ cpfs“p dp¥rML$ ‘f„‘fp’u
kQhpe¡gp h¥qv$L$, bp¥Ù A“¡ S>¥“
kprlÐe lh¡ g¡rMs õhê$‘dp„
D‘gå^ R>¡. s¡“y„ ê$‘p„sf lh¡
g¡rMs õhê$‘dp„ ’ey„ lp¡hp R>sp„
s¡“p ‘W$““u (hp„Q““u) ‘f„‘fp
ApS>¡ ‘Z Qpgy R>¡. dp¥rML$
õhê$‘“p s¡ kprlÐe“p¡ D‘ep¡N
Äepf¡ Brslpk“p g¡M“ dpV¡$
L$fhpdp„ Aph¡, Ðepf¡ s¡“p¡ kdph¡i
dp¥rML$ kp^“p¡dp„ ’pe R>¡.
g¡rMs kp^“p¡ dp¥rML$ kp^“p¡
l lX$à‘p rgr‘“p g¡M
l h¥qv$L$ kprlÐe
l d¡kp¡‘p¡V¡$rdep“p B[óV$L$pg¡Mp¡
l dlpcpfs, fpdpeZ“u
lõsrgrMs ‘p¡’uAp¡
l S>¥“, bp¥Ù kprlÐe
l N°uL$ BrslpkL$pf A“¡
âhpkuAp¡“p„ g¡M“
l Qu“u âhpkuAp¡“p„ âhpkhZ®“
l ìepL$fZN°„’, ‘yfpZN°„’,
L$p¡sf¡gp g¡Mp¡
sd¡ ÅZp¡ R>p¡ L¡$ ?
l sdpfp ‘qfkf“p/Npd“p hõsyk„N°lpge“u
dygpL$ps gp¡. Ðep„ L$C L$C hõsyAp¡ R>¡, s¡“p D‘f
r“b„^ gMp¡.
l ^„V$udp„ v$msu hMs¡ Nhpsp„ Nusp¡“p¡ k„N°l
L$fp¡.
l Sy>v$p„ Sy>v$p„ gp¡L$Nusp¡ d¡mhp¡. s¡dp„’u A¡L$
gp¡L$Nus ipmp“p kp„õL©$rsL$ L$pe®¾$ddp„ fS|> L$fp¡.
gp¡L$kprlÐe“p âL$pf“p¡ s¡dp„ kdph¡i ’pe R>¡. Aphp
âL$pf“p„ kp^“p¡“¡ Brslpk“p„ "dp¥rML$ kp^“p¡'
L$l¡ R>¡.
L$fu“¡ Sy>Ap¡.
9
2.4 âpQu“ cpfs“p Brslpk“p„ kp^“p¡
AídeyN“p kde’u Ckhu k““p ApW$dp k¥L$p
ky^u“p¡ L$pgM„X$ (kdeNpmp¡) cpfs“p Brslpk“p¡
âpQu“ L$pgM„X$ dp“hpdp„ Aph¡ R>¡. cpfs“p AídeyN
rhi¡“u dprlsu ‘yfpsÒhue Mp¡v$L$pddp„’u dm¡ R>¡. s¡
kdedp„ rgr‘“p¡ rhL$pk ’ep¡ “lp¡sp¡. C.k.‘|h£
1500’u âpQu“ Brslpk“u dprlsu h¡v$hpP¹$dedp„’u
dm¡ R>¡. iê$Apsdp„ h¡v$p¡ g¡rMs “lp¡sp. s¡“¡ dyMp¡v¹$Ns
L$fhp“y„ s„Ó âpQu“ cpfsuep¡A¡ rhL$rks L$ey¯ lsy„.
L$pmp„sf¡ h¡v$p¡“y„ g¡M“ ’ey„. h¡v$ hpP¹$de (kprlÐe)
A“¡ Ðepf ‘R>u gMpe¡gy„ kprlÐe âpQu“ cpfs“p
Brslpk“y„ A¡L$ dlÒh“y„ kp^“ R>¡. s¡dp„ b°pûZN°„’p¡,
D‘r“jv$p¡, ApfÎeL$p¡, fpdpeZ, dlpcpfs S>¡hp„
dlpL$pìep¡, S>¥“ A“¡ bp¥Ù N°„’, “pV$L$p¡, L$pìep¡,
rigpg¡M, õs„cpg¡M, ‘fv$¡iu âhpkuAp¡“p„
âhpkhZ®“p¡ hN¡f¡“p¡ kdph¡i ’pe R>¡. s¡ S> âdpZ¡
‘yfpsÒhue Mp¡v$L$pddp„’u dm¡gu hõsy, ‘yfps“
Bdpfs, rk½$p S>¡hp„ A“¡L$ cp¥rsL$ kp^“p¡“u dv$v$’u
2.5 Brslpk g¡M“ bpbs g¡hp“u L$pmÆ
Brslpk“p„ kp^“p¡“p¡ D‘Qp¡N L$fsu hMs¡
L$pmÆ fpMhu ‘X¡$ R>¡. L$p¡C A¡L$ g¡rMs ‘yfphp¡ dpÓ
S|>“p¡ R>¡, dpV¡$ s¡ rhðk“ue lp¡e S>, A¡hy„ “’u. s¡
g¡M“ L$p¡Z¡ g¿ey„ R>¡, ip dpV¡$ g¿ey„ R>¡, ¼epf¡ g¿ey„ R>¡
s¡“u ip¡^ L$fhu ‘X¡$ R>¡. rhðk“ue ‘yfhpf ’e¡gp„
rhrh^ kp^“p¡“p Ap^pf¡ L$pY$hpdp„ Aph¡gp¡ r“óL$j®
A¡L$buÅ kp’¡ QL$pkhp¡ ‘X¡$ R>¡. Brslpk g¡M“dp„
Aphu rQqL$Ðkp“¡ M|b dlÒh lp¡e R>¡.
l sd“¡ A¡L$ S|>“p¡ rk¼L$p¡ dþep¡ R>¡.
- ‘p¡sp“u ‘pk¡ fpMip¡.
- dpspr‘sp“¡ Ap‘ip¡.
- hõsyk„N°lpgedp„ S>dp L$fphip¡.
Ap‘Z“¡ âpQu“ cpfs“p¡ Brslpk DL¡$gpe s¡
kdÅe R>¡.
1. A¡L$ hp¼edp„ DÑf gMp¡. (1) gMhp dpV¡$ ¼ep kprlÐe“p¡ D‘ep¡N L$fhpdp„
Aphsp¡ ? (2) h¡v$ hpP¹$dedp„’u L$C dprlsu dm¡ R>¡ ? (3) dp¥rML$ ‘f„‘fp Üpfp ¼ey„ kprlÐe kQhpe¡gy„
R>¡?
2. “uQ¡“p„ kp^“p¡“y„ cp¥rsL$, g¡rMs A“¡ dp¥rML$ kp^“p¡dp„ hN}L$fZ L$fp¡. spd°‘V$, gp¡L$L$’p, dpV$u“p„ hpkZp¡, dp¡su, âhpkhZ®“p¡, Ap¡hu, rigpg¡M, ‘p¡hpX$p (‘hpX$p),
h¥qv$L$ kprlÐe, õs|‘, rk½$p, cS>“, ‘yfpZN°„’
3. ‘pW$dp„ Ap‘¡gp rQÓdp„ dpV$u“p„ hpkZp¡ Sy>Ap¡ A“¡ s¡d“u ârsL©$rsAp¡ s¥epf L$fp¡.
4. L$p¡C‘Z rk½$p“y„ r“funZ L$fp¡ A“¡ s¡ D‘f’u “uQ¡“u bpbsp¡“u “p¢^ L$fp¡. rk½$p D‘f“u rhNs, D‘ep¡Ndp„ gu^¡gu ^psy, rk½$p D‘f“y„ hj® ........................ ............................ ......................
rk½$p D‘f“y„ âsuL$, rk½$p D‘f“y„ rQÓ, cpjp, hS>“ .................... ..................... ........ ........... ApL$pf, qL„$ds ......... .........
5. L$C L$C bpbsp¡ dp¥rML$ õhê$‘¡ sd“¡ epv$ R>¡ ? s¡“u S|>’dp„ fS|>Aps L$fp¡. Dv$p., L$rhsp, ïgp¡L$, âp’®“p, OqX$ep, hN¡f¡.
D‘¾$d :
cp¥rsL$, g¡rMs kp^“p¡“p„ rQÓp¡“p¡ k„N°l L$fp¡ A“¡ s¡
rQÓp¡“y„ âv$i®“ bpg Ap“„v$d¡mpdp„ Np¡W$hp¡.
õhpÝepe
* * *
cp¥rsL$ kp^“p¡ g¡rMs kp^“p¡ dp¥rML$ kp^“p¡
----- ----- ---------- ----- ---------- ----- -----
iy„ L$fip¡ ?
10
3.1 lX$à‘p k„õL©$rs
3.2 Ofp¡ A“¡ “NffQ“p
3.3 dlp¡f (dyÖp) - hpkZ
3.4 dlpõ“p“N©l
3.5 gp¡L$Æh“
3.6 ìep‘pf3.7 rh“pi“p„ L$pfZp¡
cpfs“p “L$ip“u ê$‘f¡Mpdp„ lX$à‘p k„õL©$rs“p„
õ’mp¡“p„ “pd gMp¡.
3.1 lX$à‘p k„õL©$rs
C.k. 1921dp„ ‘„Åb“u fphu “v$u“p qL$“pf¡
lX$à‘pdp„ Mp¡v$L$pd â’dhpf iê$ ’ey„, dpV¡$ Ap
k„õL©$rs“¡ "lX$à‘p k„õL©$rs'“y„ “pd dþey„. Ap k„õL©$rs“¡
"tk^y k„õL©$rs'“p “pd¡ ‘Z Ap¡mMhpdp„ Aph¡ R>¡.
lX$à‘p“u v$rnZ¡ gNcN 650 qL$gp¡duV$f A„sf¡
tk^y “v$u“p MuZâv$¡idp„ dp¡l¢-Å¡-v$X$p¡dp„ Mp¡v$L$pd
’ey„. lX$à‘p A“¡ dp¡l¢-Å¡-v$X$p¡ Ap b„“¡ õ’mp¡“p
Mp¡v$L$pddp„’u hõsy A“¡ Bdpfsp¡ (hpõsy)“p S>¡
Ahi¡jp¡ dþep R>¡, s¡“pdp„ dlÑd kdp“sp lsu.
^p¡gphufp, gp¡’g, L$pgub„N“, v$pedpbpv$ hN¡f¡
õ’m“p Mp¡v$L$pd L$fsp„ ‘Z Aphp S> âL$pf“p Ahi¡j
dþep R>¡.
L$fu“¡ Sy>Ap¡.
3. lX$à‘p k„õL©$rs
11
lX$à‘p k„õL©$rs“u rhi¡jsp kh®kp^pfZ fus¡
kh®Ó kfMu S> Å¡hp dm¡ R>¡. “NffQ“p, fõsp,
Ofp¡“y„ bp„^L$pd, dp¡fu“u ‘pZu“u ìehõ’p, dlp¡f,
hpkZp¡, fdL$X$p„, d©sv$¡l v$pV$hp“u ‘Ùrs“p¡ s¡dp„
dy¿eÐh¡ kdph¡i ’pe R>¡.
● sdpfp ‘qfkf“p„/Npd“p„ Ofp¡“u fQ“p
L¡$hu R>¡ ?
● Ofp¡ “rmephpmp„, ^pbp“p„, Y$msp„
R>p‘fphpmp„ Ap âL$pf“p R>¡ L¡$ ?
L$lp¡ Å¡CA¡ !
3.2 Ofp¡ A“¡ “NffQ“p
lX$à‘p k„õL©$rs“p gp¡L$p¡“p„ Ofp¡ A“¡ AÞe
bp„^L$pdp¡ dy¿eÐh¡ ‘L$h¡gu ‘pL$u IV$p¡“p„ lsp„. L¡$V$g¡L$
õ’m¡ L$pQu IV$p¡ A“¡ ‘Õ’f“p¡ D‘ep¡N ‘Z bp„^L$pd
dpV¡$ L$fhpdp„ Aphsp¡. hÃQp¡hQ Qp¡L$ A“¡ s¡“u
Apk‘pk Ap¡fX$uAp¡ lp¡e s¡hu fus¡ Ofp¡“u fQ“p lsu.
Ofp¡“p Ap„NZp„dp„ L|$hp, õ“p“N©lp¡, ip¥Qpgep¡ lsp„.
dp¡fu“p ‘pZu“p r“L$pg“u DÑd ìehõ’p lsu. s¡ dpV¡
dpV$u“p ‘pL$p ‘phX$p“p¡ D‘ep¡N L$fhpdp„ Aphsp¡. fõsp
D‘f“u NV$fp¡ IV$p¡’u Y„$L$pe¡gu lsu. Ap D‘f’u
kph®S>r“L$ Apfp¡Áe dpV¡$ s¡Ap¡ L¡$V$gp ÅN©s lsp s¡
v$¡Mpe R>¡.$
lX$à‘p k„õL©$rs“p L|$hp
● dp¡fu“y„ ‘pZu gC S>su NV$fp¡ Y$p„L¡$gu “ lp¡e
sp¡ Apfp¡Áe“u L$C L$C kdõep r“dp®Z ’pe ?
L$lp¡ Å¡CA¡ !
fõspAp¡ ‘lp¡mp A“¡ A¡L$buÅ“¡ L$pV$L$p¡Zdp„ R>¡v$¡
s¡ fus¡ bp„^¡gp lsp. s¡’u s¥epf ’su Myëgu Qp¡fk
S>Áepdp„ Ofp¡ bp„^hpdp„ Aphsp„. “Nf“p b¡ A’hp
h^pf¡ rhcpN L$fhpdp„ Apìep lsp A“¡ v$f¡L$ rhcpN“¡
õhs„Ó qL$g¡b„^u L$fpe¡gu lsu.
A¡L$ bV¡$Ly„$ gp¡. s¡ hÃQ¡’u L$p‘p¡. L$p‘¡gp cpN
D‘f L¡$V$gp„L$ Anfp¡, ApL©$rs Mugu“u dv$v$’u
L$p¡sfp¡. Anfp¡, ApL©$rs L$p¡sf¡gp¡ cpN ipludp„
A’hp f„Ndp„ bp¡mp¡. f„Nu“ cpN“¡ L$p¡fp L$pNm ‘f
D‘kphp¡. iy„ ’pe R>¡, s¡“y„ r“funZ L$fp¡.
3.3 dlp¡f (dyÖp) - hpkZ
lX$à‘p k„õL©$rs“u dlp¡fp¡ dy¿eÐh¡ Qp¡fk ApL$pf“u
[õV$A¡V$pCV$ “pd“p ‘Õ’fdp„’u b“phhpdp„ Aphsu.
dlp¡f D‘f rhrh^ âpZuAp¡“u ApL©$rs R>¡. s¡dp„ bmv$,
c¢k, lp’u, N¢X$p, hpO S>¡hp„ kpQ¡kpQp„ âpZu A“¡
A¡L$ tiNX$p S>¡hp„ L$[ë‘s âpZu Å¡hp dm¡ R>¡. AÞe
âpZuAp¡“u ApL©$rs âdpZ¡ S> d“yóe“u ApL©$rs ‘Z
Å¡hp dm¡ R>¡. Ap dlp¡fp¡ R>p‘ D‘kphhp dpV¡$ h‘fpsu
lsu.
dlp¡f
L$fu“¡ Sy>Ap¡.
12
dpV$u“p hpkZp¡ L¡$hu fus¡ b“phhpdp„ Aph¡
R>¡, s¡ ÅZhp dpV¡$ dpV$u“p„ hpkZ b“ph“pfp
L$pfuNf“u dygpL$ps gp¡.
● L$ep âL$pf“u dpV$u hp‘f¡ R>¡ ?
● dpV$u ¼ep„’u gph¡ R>¡ ?
● A¡L$ hpkZ s¥epf ’sp„ L¡$V$gp¡ kde
gpN¡ R>¡ ?
lX$à‘p k„õL©$rs“p„ õ’mp¡“p Mp¡v$L$pd L$fsp„ rhrh^
âL$pf“p„ A“¡ ApL$pfp¡“p„ hpkZp¡ dmu Apìep„ R>¡. s¡dp„
gpg f„N“p ‘©›$cpN D‘f L$pmp f„N’u “L$iuL$pd
L$f¡gp„ hpkZp¡ R>¡. “L$iuL$pd“p “d|“pdp„ dpR>gu“p„
c]NX$p„, A¡L$buÅdp„ Ny„Qhpe¡gp„ hsy®mp¡, ‘u‘mp“p„
‘p„v$X$p„ S>¡hp„ âsuL$p¡“p¡ kdph¡i ’pe R>¡. lX$à‘p
k„õL©$rs“p gp¡L$p¡ d©s ìe[¼s“¡ v$pV$su hMs¡ s¡ ìe[¼s“p
ib“u kp’¡ dpV$u“p„ hpkZp¡ d|L$sp lsp„.
hpkZp¡
sdpfp ‘qfkfdp„ Aph¡gp sfhp“p smph“u
dygpL$ps gp¡. smph“y„ ‘pZu bv$ghp“u A“¡ afu’u
smphdp„ ‘pZu R>p¡X$hp“u ‘Ùrs“y„ r“funZ L$fp¡.
lpg“p sfhp“p smph A“¡ lX$à‘pL$pgu“
õ“p“N©l“u syg“p L$fp¡.
3.4 dlpõ“p“N©l
dp¢l¡-Å¡-v$X$p¡dp„’u A¡L$ ky„v$f A“¡ dp¡Vy„$ õ“p“N©l
dmu Apìey„ R>¡. Ap dlpõ“p“N©ldp„“p¡ õ“p“Ly„$X$
gNcN 3-5 duV$f KX$p¡ lsp¡. s¡“u g„bpC gNcN
12 duV$f A“¡ ‘lp¡mpC gNcN 7 duV$f lsu. Ly„$X$dp„
fl¡gy„ ‘pZu ip¡jpC “ Åe dpV¡$ s¡ A„v$f’u ‘pL$u IV$p¡’u
bp„^¡gp¡ lsp¡. s¡dp„ Esfhp dpV¡$ ìehõ’p lsu. s¡dS>
s¡dp„“y„ ‘pZu Ahpf“hpf bv$ghp“u kNhX$ ‘Z lsu.
● sdpfp ‘qfkfdp„/Npddp„ ’sp„ ‘pL$p¡“p,
amp¡“p„ “pd gMp¡.
● sdpfp ‘qfkf“p/Npd“p gp¡L$p¡ L$ep L$ep
âL$pf“p„ L$‘X$p„ ‘l¡f¡ R>¡ ?
● sd¡ ÅZp¡ R>p¡ s¡ v$pNu“p“p„ “pd gMp¡.
L$lp¡ Å¡CA¡ !
r“funZ L$fp¡.
dp¢l¡-Å¡-v$X$p¡dp„“y„ dlpõ“p“N©l
L$fu“¡ Sy>Ap¡.
13
3.5 gp¡L$Æh“
lX$à‘p k„õL©$rs“p gp¡L$p¡ M¡su L$fsp„ lsp„.
L$pgub„N“dp„’u M¡X$pe¡gp M¡sf“p¡ ‘yfphp¡ dmu Apìep¡
R>¡. Ðep„“p gp¡L$p¡ Sy>v$pSy>v$p ‘pL$ g¡sp lsp. s¡dp„ OJ,
S>h dy¿e ‘pL$ lsp. fpS>õ’p“dp„ S>h“p¡ ‘pL$ sp¡
NyS>fpsdp„ “pQZu“p¡ ‘pL$ dp¡V$p âdpZdp„ g¡hpdp„
Aphsp¡. Ap D‘fp„s hV$pZp, sg, dk|f, hN¡f¡ ‘pL$p¡
g¡hpdp„ Aphsp. lX$à‘p k„õL©$rs“p gp¡L$p¡“¡ L$‘pk“u
ÅZ lsu.
Mp¡v$L$pd v$fçep“ dmu Aph¡gp„ ‘|smp„, dlp¡fp¡
‘f“p„ rQÓp¡ A“¡ L$p‘X$“p Ahi¡jp¡, hN¡f¡ ‘yfphp ‘f’u
s¡Ap¡ L$p‘X$ ‘Z hZsp lp¡hp Å¡CA¡. õÓu-‘yfyjp¡“p
‘p¡jpL$dp„ Y$]QZ ky^u“p„ hõÓp¡ A“¡ D‘fZp„“p¡
kdph¡i ’sp¡ lsp¡.
Sy>v$pSy>v$p âL$pf“p v$pNu“p Mp¡v$L$pd v$fçep“ dmu
Apìep R>¡. s¡ v$pNu“p kp¡“p, sp„bp, fГp¡ s¡dS>
R>u‘gp„, L$p¡X$u, rbep, hN¡f¡“p„ lsp„. A“¡L$k¡f“u dpmp,
h]V$u, bpSy>b„^, L$dfb„^ S>¡hp v$pNu“p õÓu-‘yfyjp¡
‘l¡fsp„. õÓuAp¡ lp’dp„ L$p¡Zu ky^u b„NX$uAp¡ ‘l¡fsu.
lX$à‘p k„õL©$rs“p v$pNu“p
lX$à‘pL$pgu“ L$gp“p¡ DÐL©$ô$ “d|“p¡ A¡V$g¡ Ðep„’u
dmu Aph¡g A¡L$ rhriô$spkcf ‘|smy„. s¡ ‘|smp“p
Ql¡fp“u âÐe¡L$ rhNs AÐe„s kyõ‘ô$ R>¡, A¡V$gy„ S>
“rl ‘Z s¡Z¡ Mcp D‘f gu^¡gu ipg A“¡ s¡ ipg
D‘f“u ÓZ ‘p„v$X$u“y„ “L$iuL$pd ‘Z M|b ky„v$f fus¡
v$ip®h¡gy„ R>¡.
sdpfu “ÆL$“u L$qfepZp“u vy$L$p““u
dygpL$ps gp¡. vy$L$p“v$pf vy$L$p“ dpV¡$“p¡ dpgkpdp“
¼ep„’u gph¡ R>¡ s¡“u dprlsu d¡mhp¡. hõsyAp¡“u
epv$u s¥epf L$fp¡.
3.6 ìep‘pf (h¡‘pf)
lX$à‘p k„õL©$rs“p gp¡L$p¡ cpfsdp„ s¡ S> âdpZ¡
cpfs“u blpf“p v$¡ip¡ kp’¡ h¡‘pf L$fsp lsp. tk^y“p
MuZâv$¡idp„ DÑd L$np“p¡ L$‘pk ’sp¡ lsp¡. s¡ ‘ròd
A¡riep, v$rnZ eyfp¡‘ A“¡ CrS>às Ap âv$¡ip¡dp„
r“L$pk ’sp¡ lsp. kysfpD L$p‘X$“u ‘Z r“L$pk ’su.
CrS>àsdp„ dgdg“y„ L$p‘X$ lX$à‘p k„õL©$rs“p h¡‘pfuAp¡
‘|fy„ ‘pX$sp lsp. L$píduf, v$rnZ cpfs, Cfp“,
AaOpr“õsp“, bgyrQõsp“dp„’u Qp„v$u, S>ks,
d|ëehp“ fГp¡, dpZ¡L$, v$¡hv$pf“y„ gpL$Xy„$, hN¡f¡ hõsy
gphhpdp„ Aphsu. ‘fv$¡ip¡ kp’¡ Qpgsp¡ h¡‘pf MyiL$u“p
A“¡ v$qfepC A¡d b„“¡ dpN£ ’sp¡. Mp¡v$L$pddp„’u dmu
Aph¡gu L¡$V$guL$ dlp¡fp¡ ‘f S>lpS>“p„ rQÓp¡ L$p¡sf¡gp„ R>¡.
gp¡’gdp„’u âQ„X$ Np¡v$u dmu Aphu R>¡. lX$à‘p
k„õL©$rs“p¡ h¡‘pf Afbu kdyÖ“p qL$“pf¡’u Qpgsp¡
lsp¡.
lX$à‘pL$pgu“ L$gp“p¡ “d|“p¡
L$fu“¡ Sy>Ap¡.
14
3.7 rh“pi“p„ L$pfZp¡
afu afu Aphsp„ dlp‘|f, blpf’u Aph¡gp„ V$p¡mp“p„
gp¡’g“u Np¡v$u (Ahi¡jp¡“p Ap^pf¡ ‘y“f®Q“p)
1. A¡L$ hp¼edp„ DÑf gMp¡. (1) Ap k„õL©$rs“¡ lX$à‘p “pd ip dpV¡$ dþey„ li¡ ?
(2) lX$à‘p k„õL©$rs“p„ hpkZp¡“p “L$iuL$pd“p
“d|“pdp„ ¼ep„ âsuL$p¡“p¡ kdph¡i R>¡ ?
(3) lX$à‘p k„õL©$rs“p h¡‘pfu CrS>às“¡ ¼ey„ L$p‘X$
‘|fy„ ‘pX$sp ?
2. âpQu“ õ’mp¡“u dygpL$ps g¡su hMs¡ iy„ L$fip¡ ? S>¡d L¡$ - õ’m rhi¡“u dprlsu d¡mhip¡, âv|$jZ
AV$L$phhy„, A¥rslprkL$ kp^“p¡“y„ S>s“, hN¡f¡
bpbs.
3. dp¡l¢Å¡v$X$p¡“p õ“p“N©l“p rQÓ“y„ Apg¡M“ L$fp¡.
4. lX$à‘pL$pgu“ gp¡L$Æh““u dprlsu “uQ¡ Ap‘¡gp s¼spdp„ gMp¡.
5. A¡L$ iåv$dp„ DÑf Ap‘p¡. Aphp âñp¡ sd¡ Ås¡ s¥epf L$fp¡ A“¡ s¡“p DÑf gMp¡. S>¡d L¡$ - lX$à‘p k„õL©$rs“u dlp¡f b“phhp h‘fpe¡gp¡
‘Õ’f.
6. lX$à‘p k„õL©$rs“p kde“u AÞe h¥rðL$ k„õL©$rs vy$r“ep“p “L$ip“u ê$‘f¡Mpdp„ v$ip®hp¡.
D‘¾$d :
(1) sdpfu ipmp“p¡ “L$ip¡ s¥epf L$fp¡ A“¡ ipmp“p rhrh^ õ’mp¡ v$ip®hp¡. Dv$p., ‘yõsL$pge, d¡v$p“, L$çàeyV$f ê$d hN¡f¡.
(2) sdpfp Npd“p A“¡ Of“p A“pS> kpQhhp“u ‘Ùrs“u krhõsf “p¢^ s¥epf L$fp¡.
õhpÝepe
* * *
dy¿e ‘pL$ ‘p¡ipL$ v$pNu“p/Ag„L$pf
(1) --- ---- ----
(2) --- ---- ----
(3) --- ---- ----
(4) --- ---- ----
lX$à‘pL$pgu“ fdL$X$p„
Ap¾$dZp¡, h¡‘pfdp„ ’su Mp¡V$ S>¡hu bpbsp¡ lX$à‘p
k„õL©$rs“p¡ rh“pi ’hpdp„ L$pfZc|s b“u. s¡“u kp’¡
S> hfkpv$ Ap¡R>p¡ ’hp¡, “v$u“p ‘V$ k|L$p ’C Ähp,
^fsuL„$‘, kdyÖ“u k‘pV$udp„ ’sp¡ S>sp¡ a¡fapf S>¡hp„
A“¡L$ L$pfZp¡“¡ gu^¡ ‘Z L¡$V$gp„L$ õ’mp¡ h¡fp“ bÞep„.
Aphp„ L$pfZp¡“¡ gu^¡ gp¡L$p¡A¡ dp¡V$p âdpZdp„ õ’mp„sf
L$ey¯ A“¡ lX$à‘p k„õL©$rs“p„ il¡fp¡“p¡ rh“pi ’ep¡.
lX$à‘p k„õL©$rs Ålp¡S>gpgu’u k„‘Þ“ A¡hu
“pNfu (il¡fu) k„õL©$rs lsu. s¡Z¡ cpfsue k„õL©$rs“p¡
‘pep¡ “p„¿ep¡.
15
4.1 h¥qv$L$ hpP$¹de (kprlÐe)$
4.2 Ly$Vy„$bìehõ’p, v$¥“„qv$“ Æh“
4.3 M¡su, ‘iy‘pg“, Apr’®L$ A“¡ kpdprS>L$ Æh“
4.4 ^d®L$ë‘“p
4.5 ipk“ìehõ’p
4.1 h¥qv$L$ hpP$¹de (kprlÐe)$
"h¡v$' hpP¹$de Ap^pqfs k„õL©$rs A¡V$g¡ h¥qv$L$
k„õL©$rs. h¡v$“¡ Ap‘Zy„ kp¥’u âpQu“ kprlÐe dp“hpdp„
Aph¡ R>¡. h¡v$p¡“u r“rd®rs A“¡L$ F>rjAp¡A¡ L$fu R>¡.
h¡v$p¡“p L¡$V$gp„L$ k|¼sp¡ õÓuAp¡“¡ ‘Z õaºep¯ R>¡.
h¥qv$L$ hpP¹$de“u cpjp k„õL©$s lsu. h¥qv$L$
hpP¹$de AÐe„s kd©Ù R>¡. F>Áh¡v$“¡ s¡dp„“p¡ d|m N°„’
dp“hpdp„ Aph¡ R>¡. s¡ L$pìeê$‘ R>¡. F>Áh¡v$ krls
eSy>h£v$, kpdh¡v$ A“¡ A’h®h¡v$ A¡d Qpf h¡v$p¡ R>¡. Ap
Qpf h¡v$p¡“p N°„’p¡“¡ "k„rlsp' L$l¡hpe R>¡. rhv¹$ A¡V$g¡
ÅZhy„. s¡dp„’u "h¡v$' k„op s¥epf ’C. s¡“p¡ A’®
"op“' ’pe R>¡. dp¥rML$ ‘W$““p Ap^pf¡ h¡v$p¡“y„ S>s“
L$fhpdp„ Apìey„. h¡v$p¡“¡ "îyrs' ‘Z L$l¡hpe R>¡.
F>Áh¡v$ k„rlsp : F>QpAp¡’u b“¡gp¡ h¡v$ A¡V$g¡
"F>Áh¡v$'. "F>Qp' A¡V$g¡ õsyrs L$fhp dpV¡$ fQpe¡gy„
‘Û. A“¡L$ F>QpAp¡“u A¡L$Ó N|„’Zu L$p¡C v$¡hsp“u
õsyrs L$fhp dpV¡$ b“ph¡gp L$pìe“¡ "k|¼s' L$l¡hpe R>¡.
F>Áh¡v$ k„rlspdp„ rhrh^ v$¡hspAp¡“u õsyrs L$f“pfp„
k|¼sp¡ R>¡.
eSy>h£v$ k„rlsp : eSy>h£v$ k„rlspdp„ eodp„ bp¡ghpdp„
Aphsp d„Óp¡ R>¡. eorhr^dp„ ¼ep d„Óp¡“p„ DÃQpfZ
¼epf¡ A“¡ L¡$hu fus¡ L$fhp„ s¡“y„ dpN®v$i®“ Ap k„rlspdp„
R>¡. ‘Ûdp„ d„Ó A“¡ s¡ d„Óp¡“p„ õ‘ô$uL$fZ NÛdp„
Ap‘¡gp„ R>¡ A¡hu Ap k„rlsp“u fQ“p R>¡.
kpdh¡v$ k„rlsp : L¡$V$guL$ eorhr^“p kde¡ kyf
A“¡ spgdp„ d„Óp¡“p„ Np“ L$fhpdp„ Aph¡ R>¡. s¡ Np“ L¡$hu
fus¡ L$fhy„, s¡“y„ dpN®v$i®“ kpdh¡v$ k„rlspdp„ L$f¡gy„ R>¡.
cpfsue k„Nus“u r“rd®rsdp„ kpdh¡v$“y„ blº dp¡Vy„$
ep¡Nv$p“ R>¡.
A’h®h¡v$ k„rlsp : A’h®h¡v$“u k„rlsp“¡ A’h®
F>rj“y„ “pd Ap‘hpdp„ Apìey„ R>¡. A’h®h¡v$dp„ fp¡tS>v$p
Æh““u A“¡L$ bpbsp¡“¡ dlÒh Ap‘¡gy„ Å¡hp dm¡ R>¡.
Æh“dp„ Aph“pfp k„L$V$p¡ ‘f, vy$:Mp¡ ‘f L$fhp“p D‘pe
s¡dp„ bspìep R>¡. s¡hu fus¡ A“¡L$ Ap¥jr^, h“õ‘rs“u
dprlsu ‘Z s¡dp„ Ap‘¡gu R>¡. fpÅA¡ fpÄe L¡$hu fus¡
L$fhy„, s¡“y„ ‘Z dpN®v$i®“ s¡dp„ Ap‘hpdp„ Apìey„ R>¡.
k„rlsp“u fQ“p ‘R>u b°pûZN°„’, ApfÎeL$p¡,
D‘r“jv$p¡“u fQ“p L$fhpdp„ Aphu. s¡“p¡ ‘Z kdph¡i
h¡v$hpP¹$dedp„ L$fhpdp„ Aph¡ R>¡.
b°pûZN°„’ : eorhr^dp„ h¡v$p¡“p¡ D‘ep¡N L¡$hu fus¡
L$fhp¡, s¡ kdÅh“pfp N°„’p¡“¡ "b°pûZN°„’' L$l¡hpe
R>¡. âÐe¡L$ h¡v$“p õhs„Ó b°pûZN°„’ R>¡.
sd¡ ÅZp¡ R>p¡ L¡$ ?
L¡$V$gp„L$ k|¼sp¡“p NyS>fpsu cpjpdp„ A’® :
* ""l¡ Cðf, M|b hfkpv$ ‘pX$. Adpfp M¡sfdp„
cf‘|f ‘pL$ ’hp v$¡. Adpfp k„sp“p¡“¡
bpmbÃQp„Ap¡“¡ cf‘|f v|$^ A“¡ s¡dp„’u b“sp„
‘v$p’p£ v$¡.''
* ""Adpfp Of¡ Npep¡ Aph¡. Adpfp hpX$pdp„ s¡
Ap“„v$dp„ fl¡. s¡d“¡ ‘yóL$m hpR>fX$p„ ’pe.''
* ""gp¡L$p¡, Qpgp¡ EW$p¡. Djp“p ApNd“ kp’¡
A„^pfy„ “rlhs¹ R>¡. âL$pi“y„ ApNd“ ’C füy„ R>¡.
DjpA¡ kdN° rhð“¡ ÅN°s L$ey¯ R>¡. Ap‘Z¡
‘p¡s‘p¡sp“p L$pe® L$fu ^“ d¡mhuA¡.''$
4. h¥qv$L$ k„õL©$rs
16
ApfÎeL$p¡ : AfÎedp„ S>C“¡ A¡L$pN° rQÑ¡ L$f¡gp„
tQs“ "ApfÎeL$' N°„’p¡dp„ v$ip®h¡gp R>¡. eorhr^ ‘|fu
’sp„ ky^udp„ L$p¡C‘Z âL$pf“u c|g ’pe “rl, s¡“u
AphQ¡su s¡dp„ gu^¡gu v$¡Mpe R>¡.
D‘r“jv$p¡ : "D‘r“jv¹$' A¡V$g¡ Nyê$ ‘pk¡ b¡ku“¡
d¡mh¡gy„ op“. S>Þd-d©Ðey S>¡hu OV$“pAp¡ rhi¡ Ap‘Zp
d“dp„ A“¡L$ âñp¡ Dv¹$chsp lp¡e R>¡. s¡ âñp¡“p DÑf
kfmsp’u dmsp “’u. Aphp Nl“ âñp¡ D‘f
D‘r“jv$p¡dp„ QQp® L$fhpdp„ Aphu R>¡.
Qpf h¡v$, b°pûZN°„’, ApfÎeL$p¡ A“¡ D‘r“jv$p¡
fQhpdp„ gNcN ‘„v$fkp¡ hjp£“p¡ kde gpNu Nep¡. s¡
kdeNpmpdp„ h¡v$L$pgu“ k„õL©$rsdp„ A“¡L$ ‘qfhs®“
’sy„ Ney„. s¡ ‘qfhs®““p¡ A“¡ h¡v$L$pgu“ gp¡L$Æh““p¡
Aæepk L$fhp dpV¡$ h¥qv$L$ hpP¹$de dlÒh“y„ kp^“ R>¡.
4.2 Ly$Vy„$b ìehõ’p, v$¥“„qv$“ Æh“
h¡v$L$pmdp„ k„ey¼s Ly$Vy„$b‘Ùrs lsu. Ly$Vy„$b“p¡
L$sp®lsp® ‘yê$j Of“p¡ âdyM A¡V$g¡ "N©l‘rs' lsp¡.
N©l‘rs“p ‘qfhpfdp„ s¡“p h©Ù dpsp-r‘sp, s¡“p¡
“p“p¡ cpC A“¡ s¡ cpC“p¡ ‘qfhpf, s¡“u ‘Гu A“¡
bpmL$p¡, s¡“p„ bpmL$“p¡ ‘qfhpf A¡d v$f¡L$“p¡ kdph¡i
’sp¡. Ap Ly$Vy„$bìehõ’p ‘yê$jâ^p“ lsu. iê$Aps“p
kdedp„ gp¡‘pdyÖp, NpN}, d¥Ó¡eu S>¡hu L¡$V$guL$ rhÜp“
õÓuAp¡“p¡ (rhv|$ju) Dëg¡M h¥qv$L$ kprlÐedp„ Å¡hp
dm¡ R>¡. ‘f„sy ^ud¡^ud¡ õÓuAp¡ D‘f“p„ b„^“p¡ h^sp„
Nep„. s¡d“y„ õ’p“ Ly$Vy„$bdp„ A“¡ kdpS>dp„ h^pf¡dp„
h^pf¡ vy$èed (Np¥Z) ’sy„ Ney„.
h¡v$L$pm“p„ Ofp¡ dpV$u“p„ A’hp R>pZ“p„ lsp„. Opk
A’hp h¡gp“u ÅX$uÅX$u sË$uAp¡ N|„’u“¡ s¡“p D‘f
R>pZdpV$u g]‘u“¡ b“ph¡gu c]s A¡V$g¡ Npf“u c]s.
Ap Ofp¡“u S>du“ R>pZ-dpV$u’u g]‘¡gu lp¡e. Of dpV¡$
s¡Ap¡ "N©l' A’hp "ipmp' iåv$ hp‘fsp.
h¡v$L$pgu“ gp¡L$p¡“p Mp¡fpL$dp„ dy¿eÐh¡ OJ, S>h,
Qp¡Mp S>¡hp s©Z^pÞep¡“p¡ kdph¡i lsp¡. s¡dp„’u s¡Ap¡
rhrh^ ‘v$p’p¡® b“phsp lsp. h¥qv$L$ hpP¹$dedp„ "eh',
"Np¡^|d', "h°url' S>¡hp iåv$p¡ Å¡hp dm¡ R>¡. eh A¡V$g¡
kpsy (bpg$}), Np¡^|d A¡V$g¡ OJ, h°url A¡V$g¡ Qp¡Mp.
v|$^, v$l], dpMZ, Ou, d^ S>¡hp ‘v$p’® s¡d“¡ ‘k„v$
lsp. AX$v$, dk|f A“¡ sg s¡dS> dp„k“p¡ ‘Z s¡d“p
Aplpfdp„ kdph¡i ’sp¡ lsp¡.
h¡v$L$pm“p„ Ofp¡
h¡v$L$pm“p hpÛp¡
h¡v$L$pm“p gp¡L$p¡ E“ A“¡ kysfpD L$‘X$p„ ‘l¡fsp„.
hëL$g A¡V$g¡ TpX$“u R>pgdp„’u b“ph¡gp„ L$‘X$p„ ‘Z
‘l¡fsp lsp„. s¡dS> âpZuAp¡“u QpdX$u“p¡ D‘ep¡N ‘Z
hõÓ sfuL¡$ L$fhpdp„ Aphsp¡. õÓuAp¡ A“¡ ‘yfyjp¡ aŸgp¡“u
dpmp, Sy>v$pSy>v$p âL$pf“p„ dp¡suAp¡“u dpmp, kp¡“p“p
v$pNu“p hp‘fsp„ lsp„. "r“óL$' “pd“p¡ Nmp“p¡ v$pNu“p¡
rhi¡j gp¡L$râe lsp¡. s¡“p¡ D‘ep¡N hõsy“p Mfuv$u-
h¡QpZ dpV¡$ ‘Z ’sp¡.
Npe“, hpv$“, “©Ðe, kp¡NW$pbpÆ“u fds,
f’“u õ‘^p® A“¡ riL$pf s¡d“p d“p¡f„S>““p„ kp^“p¡
lsp„. huZp, iss„sy (s„syhpÛ), Tp„T (L$p„kp“u Å¡X$)
A“¡ i„M s¡d“p„ dy¿e hpÛp¡ lsp„. X$dfy A“¡ d©v$„N S>¡hp„
spghpÛp¡ ‘Z s¡Ap¡ hp‘fsp„ lsp„.
17
4.3 M¡su, ‘iy‘pg“, Apr’®L$ A“¡ kpdprS>L$ Æh“
h¥qv$L$ L$pmdp„ M¡su A¡ dy¿e ìehkpe lsp¡. A“¡L$
bmv$p¡ Å¡sf¡gp lm hX¡$ M¡su L$fhpdp„ Aphsu. lm“¡
gp¡M„X$“p¡ v$p„sp¡ b¡kpX$hpdp„ Aphsp¡. A’h®h¡v$dp„ ‘pL$“¡
gpNsp¡ kX$p¡, ‘pL$“p¡ “pi L$fsp„ âpZu A“¡ s¡“p
D‘pep¡“p¡ ‘Z rhQpf L$f¡gp¡ Å¡hp dm¡ R>¡. Mpsf sfuL¡$
R>pZ“p¡ D‘ep¡N L$fhpdp„ Aphsp¡.
h¥qv$L$ kdedp„ Op¡X$p, Npe-bmv$, L|$sfp S>¡hp„
âpZuAp¡“y„ rhi¡j dlÒh lsy„. Npe“p¡ D‘ep¡N rhr“de
dpV¡$ L$fhpdp„ Aphsp¡. s¡’u Npe“u rhi¡j qL„$ds lsu.
buÅ L$p¡C Npe Qp¡fu “ Åe dpV¡$ rhi¡j L$pmÆ g¡hpdp„
Aphsu. Op¡X$p¡ A¡ M|b TX$‘’u v$p¡X$“pfy„ âpZu. s¡“¡
l¡mhu“¡ (‘pmu“¡) f’“¡ Å¡X$hpdp„ h¡v$L$pgu“ gp¡L$p¡
r“óZps lsp. h¡v$L$pgu“ f’p¡“p„ ‘¥X$p„ Apfp“p„ lsp„.
dÄb|s ‘¥X$p„ L$fsp„ Apfp“p„ ‘¥X$p„ hS>“dp„ lgL$p„ lp¡e
R>¡. Op¡X$p Å¡X¡$gp, Apfp“p„ ‘¥X$p„hpmp„ h¡v$L$pgu“ f’
AgbÑ M|b S> h¡Nhp“ lsp„.
sd¡ ÅZp¡ R>p¡ L¡$ ?
Op¡X$p“¡ "Að' L$l¡hpe R>¡. L$p¡C A¡L$ A¢rS>““u
TX$‘ dp‘hp dpV¡$ S>¡ A¡L$d hp‘fhpdp„ Aph¡ R>¡ s¡“¡
"Aði[¼s' (lpµk® ‘pµhf) L$l¡hpe R>¡.
s¡ kdedp„ M¡su A“¡ ‘iy‘pg“ D‘fp„s AÞe
A“¡L$ ìehkpep¡“p¡ ‘Z rhL$pk ’ep¡ lsp¡.
ìephkpreL$p¡, L$pfuNfp¡ kdpS>ìehõ’p“p dlÒh“p„
OV$L$ lsp„. "î¡Zu'“p “pd’u Ap¡mMp“pfp s¡d“p¡
õhs„Ó k„O lsp¡. Aphu î¡Zu“p âdyM "î¡›$u'
L$l¡hpsp. ‘f„sy ^ud¡^ud¡ ìephkpreL$ L$pfuNfp¡“p¡
v$fÄÅ¡ vy$èed ’sp¡ Nep¡. s¡ kde¡ kdpS>dp„ b°pûZ, nrÓe, h¥íe A“¡
iyÖ S>¡hp hZ® lsp. Ap hZ® ìehkpe D‘f’u “½$u
’sp. ‘R>u“p kdedp„ hZ® S>Þd D‘f’u “½$u ’hp
gpÁep. s¡“¡ gu^¡ ÅrsAp¡ r“dp®Z ’C. Års ìehõ’p“¡
gu^¡ kdpS>dp„ rhjdsp DБޓ ’C.
Apv$i® Æh“ L¡$hu fus¡ Æhhy„, s¡ rhj¡“u L¡$V$guL$
L$ë‘“p h¡v$L$pmdp„ âQrgs ’C lsu. s¡dp„ S>Þd’u
d©Ðey ky^u“p Qpf sb½$pAp¡“¡ "Qpf Apîd' L$üp R>¡.
‘l¡gp¡ Apîd A¡V$g¡ "b°ûQep®îd'. Nyê$ ‘pk¡ flu“¡
rhÛp âpàs L$fhp“p¡ Ap kde.
b°ûQep®îd kamsp‘|h®L$ ‘|fp¡ ’ep ‘R>u“p¡
buÅ¡ sb½$p¡ A¡V$g¡ N©lõ’pîd. Ap kdedp„ ‘yfyj¡
Ly$Vy„$b A“¡ kdpS> dpV¡$“p„ ‘p¡sp“p„ L$s®ìep¡ ‘Гu“u
dv$v$’u ‘|fp L$fhp„, A¡hu A‘¡np lp¡e R>¡. ÓuÅ¡ Apîd
A¡V$g¡ "hp“âõ’pîd'. Ap sb½¡$ s¡Z¡ Of ‘qfhpf h¡v$L$pgu“ f’
18
Qpgp¡, QQp® L$fuA¡.
k©rô$Q¾$dp„ bNpX$ i¡“p gu^¡ ’C iL¡$ ? s¡ “
’pe dpV¡$ sd¡ ¼ep âeГp¡ L$fip¡ ? Dv$p. hfkpv$
Ap¡R>p¡ ‘X$i¡ sp¡ ‘uhp“p ‘pZu“y„ r“ep¡S>“ L¡$hu fus¡
L$fip¡ ?
õhê$‘ kpvy$„ lsy„. ApNm S>sp„ s¡“p r“ed h^pf¡ “¡
h^pf¡ dyíL¡$g ’sp Nep. s¡ dyíL¡$g eorhr^ L$fph“pfp
‘yfp¡rlsp¡“y„ dlÒh s¡“¡ gu^¡ h^sy„ Ney„.
h¡v$L$pgu“ gp¡L$p¡A¡ k©rô$“p¡ ìehlpf L¡$hu fus¡
Qpg¡ R>¡. s¡“p¡ ‘Z rhQpf L$ep£ lsp¡. D“pmp ‘R>u
Qp¡dpky Aph¡ R>¡, Qp¡dpkp ‘R>u riepmp¡. Ap r“erds
k©rô$Q¾$ R>¡. k©rô$Q¾$ A“¡ s¡“u Nrs’u afsp„
Æh“Q¾$“¡ h¡v$L$pgu“ gp¡L$p¡A¡ "F>s' “pd Apàey„.
âpZudpÓ“y„ Æh“ ‘Z k©rô$Q¾$“p¡ S> A¡L$ cpN R>¡.
k©rô$Q¾$dp„ bNpX$ ’sp„ k„L$V$p¡ Aph¡ R>¡. s¡d “ ’pe
dpV¡$ v$f¡L¡$ L$pmÆ g¡hu Å¡CA¡. L$p¡C ‘Z k©rô$“p
r“edp¡ sp¡X¡$ “rl, A¡ fus¡ hs®hy„ A¡V$g¡ ^d® âdpZ¡“y„
hs®“, A¡d kdS>hpdp„ Aphsy„.
Nyê$-rióe
âÐe¡“p dp¡l“¡ ÐepNu v|$f Ähy„, d“yóe“p¡ hkhpV$ “
lp¡e s¡hp õ’m¡ fl¡hy„ A“¡ M|bS> kpv$pC‘|h®L$ Æhhy„.
Qp¡’p¡ Apîd A¡V$g¡ "k„Þepkpîd'. Ap sb½¡$ d“yóe¡
v$f¡L$ k„b„^p¡“p¡ ÐepN L$fu“¡ d“yóe S>Þd“p¡ A’®
kdS>hp dpV¡$ Æhhy„, gp„bp¡ kde A¡L$ õ’m¡ fl¡hy„
“rl, A¡hp¡ Cipfp¡ lsp¡.
4.4 ^d®L$ë‘“p
h¡v$L$pgu“ ^d®L$ë‘“pdp„ Ly$v$fsdp„“p k|e®, ‘h“,
hfkpv$, huS>mu, hpv$mp„, “v$uAp¡ S>¡hu Ly$v$fsu i[¼s“¡
v$¡h“y„ ê$‘ Ap‘¡gy„ lsy„. s¡Ap¡ Æh“v$peu b“u fl¡ dpV¡$
h¡v$p¡dp„ s¡d“u âp’®“p L$f¡gu R>¡. s¡d“¡ âkÞ“ fpMhp
dpV¡$ h¡v$L$pgu“ gp¡L$p¡ A[Á“dp„ rhrh^ ‘v$p’p£ A‘®Z
L$fsp. s¡“¡ "lrh' L$l¡sp. Aphu fus¡ A[Á“dp„ "lrh'
A‘®Z L$fhp“u rhr^ A¡V$g¡ eo. iê$Apsdp„ eorhr^“y„
4.5 ipk“ìehõ’p
h¡v$L$pmdp„ âÐe¡L$ N°pdhkpls“p A¡L$ âdyM lsp.
s¡“¡ "N°pdZu' L$l¡sp. A“¡L$ N°pdhkpls“p¡ kd|l
A¡V$g¡ "rhi'. s¡“p âdyM“¡ "rhí‘rs' L$l¡sp. A“¡L$
"rhi¹' dmu“¡ "S>“' s¥epf ’sp. S>“ Äepf¡ A¡L$pv$p
rhriô$ âv$¡idp„ [õ’f ’pe, Ðepf¡ s¡ âv$¡i“¡ "S>“‘v$'
L$l¡hpe. "S>“'“p âdyM "“©‘' A’hp "fpÅ' L$l¡hpsp.
âÅ“y„ fnZ L$fhy„, L$f S>dp L$fhp¡ A“¡ DÑd
fpÄeL$pfcpf L$fhp¡ A¡ fpÅ“p„ L$s®ìep¡ lsp„.$
fpÄeL$pfcpf DÑd fus¡ Qgphhpdp„ dv$v$ L$fhp
dpV¡$ fpÅA¡ Ar^L$pfu r“d¡gp lp¡e R>¡. ‘yfp¡rls A“¡
k¡“p‘rs rhi¡j dlÒh“p Ar^L$pfu lsp. L$f hk|g
L$fhp dpV¡$ r“d¡gp Ar^L$pfu“¡ "cpNvy$^' L$l¡sp. "cpN'
A¡V$g¡ rlõkp¡. "S>“'“u AphL$dp„’u fpÅ“p¡ "cpN' eo
19
S>dp L$f“pf, s¡ cpN vy$^. fpÅ“¡ dpN®v$i®“ Ap‘hp
dpV¡$ "kcp', "krdrs', "rhv$’' A“¡ "S>“' Aphu
Qpf k„õ’p lsu. s¡dp„ fpÄe“p gp¡L$p¡ klcpNu ’sp.
"kcp' A“¡ "rhv$’' k„õ’p“p L$pdL$pS>dp„ õÓuAp¡“p¡
‘Z klcpN fl¡sp¡. fpÄe“p hqf›$ ìe[¼sAp¡“p
d„X$m“¡ "kcp' L$l¡sp. sp¡ gp¡L$p¡“u kh®kp^pfZ b¡W$L$“¡
"krdrs' L$l¡sp. krdrsdp„ gp¡L$p¡“p¡ klcpN fl¡sp¡.
ApNm S>sp h¥qv$L$ rhQpfâhpldp„ "õd©rs' A“¡
"‘yfpZ' “pd“y„ hpP¹$de r“dp®Z ’ey„. h¡v$, õd©rs,
‘yfpZp¡, õ’pr“L$ gp¡L$^pfZp, hN¡f¡ ‘f Ap^pqfs
^prd®L$ âhpl L$pgp„sf¡ "tlvy$'“p “pd¡ Ap¡mMphp gpÁep¡.
âpQu“ cpfsdp„ eorhr^ A“¡ hZ®ìehõ’p“u
bpbsdp„ h¥qv$L$ âhpl L$fsp„ Sy>v$u c|rdL$p õhuL$pf“pfp
^prd®L$ âhpl A[õsÐhdp„ lsp. lh¡ ‘R>u“p ‘pW$dp„
Ap‘Z¡ s¡“p¡ ‘qfQe d¡mhhp“p R>uA¡.
1. ‘pW$“p Apie“p¡ (rhjehõsy“p¡) rhQpf L$fu“¡ DÑf gMp¡. (1) h¥qv$L$ kprlÐedp„“u rhÜp“ õÓuAp¡
.........................................
(2) h¡v$L$pgu“ d“p¡f„S>““p„ kp^“p¡ .........................................
(3) h¡v$L$pgu“ Qpf Apîd
.........................................
2. kpQy„ L¡$ Mp¡Vy„$ s¡ Ap¡mMp¡. (1) eodp„ bp¡gpsp d„Ó ...... F>Áh¡v$
(2) A’h® F>rj“y„ “pd Ap‘¡gp¡ h¡v$ ...... A’h®h¡v$
(3) eorhr^ kde¡ d„ÓNp“ L$fhp“y„ dpN®v$i®“
Ap‘sp¡ h¡v$-kpdh¡v$
3. A¡L$ iåv$dp„ DÑf gMp¡. (1) h¥qv$L hpP¹$de“u cpjp ...........$
(2) rhv¹$ A¡V$g¡ .........................
(3) Np¡^|d A¡V$g¡ ......................
(4) Of“p¡ âdyM A¡V$g¡ ...............
(5) î¡Zu“p âdyM“¡ L$l¡sp ...........
4. “pd gMp¡. (1) sd¡ ÅZsp lp¡ s¡ hpÛp¡
.........................................
(2) lpg“u õÓuAp¡“p Ap¡R>pdp„ Ap¡R>p b¡
v$pNu“p .................................
(3) lpg“p d“p¡f„S>““p„ kp^“p¡
.........................................
5. V|„$L$dp„ DÑfp¡ gMp¡. (1) h¡v$L$pgu“ gp¡L$p¡“p Aplpfdp„ ¼ep ¼ep ‘v$p’p£“p¡
kdph¡i lsp¡ ? (2) h¡v$L$pmdp„ Npe“u rhi¡j L$pmÆ ip dpV¡$
g¡hpsu ?
(3) k„Þepkpîddp„ d“yóe¡ L¡$hu fus¡ hs®hy„ A¡hu
A‘¡np lsu ?
6. “p¢^ gMp¡. (1) h¡v$L$pgu“ ^d®k„L$g“p (2) h¡v$L$pgu“ Ofp¡
(3) h¡v$L$pgu“ ipk“ìehõ’p
D‘¾$d :(1) sdpfp ‘qfkf“p L¡$V$gpL$ L$pfuNfp¡“u dygpL$ps gC“¡
s¡“u dprlsu gMp¡.(2) ‘pW$dp„ Aph¡gp “hp iåv$p¡ A“¡ s¡“p A’®“u epv$u
b“php¡.
õhpÝepe
* * *
20
5.1 S>¥“ ^d® 5.4 q¾$rò“ ^d®
5.2 bp¥Ù ^d® 5.5 Bõgpd ^d®
5.3 Äe| ^d® 5.6 ‘pfku ^d®
h¡v$L$pm“p A„rsd cpNdp„ eorhr^“u “p“u “p“u
bpbsp¡“¡ S>ê$f L$fsp„ h^pf¡ dlÒh dþey„. s¡ bpbsp¡“y„
op“ a¼s ‘yfp¡rls hN®“¡ S> lsy„. buÅAp¡“¡ s¡
d¡mhhp“u R|>V$ flu “rl. hZ®ìehõ’p“p A„Ly$i M|bS>
L$X$L$ ’sp Nep. dpZk“p L$s®©Ðh L$fsp„ s¡“p¡ S>Þd L$ep
hZ®dp„ ’ep¡ R>¡, s¡“p ‘f’u s¡“y„ kdpS>dp„ õ’p“ “½$u
’hp gpÁey„. s¡“¡ gu^¡ S> D‘r“jv$p¡“p kde’u S>
^d®“p¡ rhQpf eorhr^ ‘|fsp¡ S> dpe®qv$s “ fpMsp s¡
h^pf¡ ìep‘L$ L$fhp“p¡ âeГ iê$ ’ep“y„ v$¡Mpe R>¡.
‘f„sy D‘r“jv$“p¡ rhQpf ApÐdp“p A[õsÐh,
ApÐdp“p õhê$‘ ‘f cpf Ap‘sp¡ lsp¡. kh®kpdpÞe
gp¡L$p¡“¡ kdS>hp¡ dyíL¡$g lsp¡. s¡“¡ gu^¡ rhrióV$
v$¡hspAp¡“u D‘pk“p D‘f cpf Ap‘sp¡ c[¼s‘„’
r“dp®Z ’ep¡. S>¡d L¡$, rihc¼sp¡“p¡ i¥h‘„’ A“¡
rhóÏc¼sp¡“p¡ h¥óZh‘„’. Ap v$¡hspAp¡“p„ k„v$c®dp„
Sy>v$p„Sy>v$p„ ‘yfpZp¡ gMpep„.
C.k.‘|. R>Ì$p k¥L$pdp„ kh®kpdpÞe dpZk“¡
kl¡gpC’u kdÅe s¡hp ^d®“p¡ rhQpf fS|> L$fhp“p¡
âeГ L$f“pf rhQpfâhpl r“dp®Z ’ep. âÐe¡L$
ìe[¼s“¡ ‘p¡sp“u DÞ“rs“p¡ dpN® ip¡^hp“y„ õhps„Ôe
R>¡, s¡“u kdS> A“¡L$p¡“¡ ’C. s¡dp„’u ApNm S>sp„ “hp
^d® âõ’pr‘s ’ep. ìe[¼s“u DÞ“rs dpV¡$ Ås‘ps“p¡
c¡v$cph dlÒh“p¡ lp¡sp¡ “’u, s¡ Ap ^d£ Qp¡½$k‘Z¡
fS|> L$ey¯. s¡Z¡ iyÙ ApQfZ“y„ dlÒh gp¡L$p¡“p d“dp„
W$kpìey„. “hp rhQpfp¡“p âhs®L$p¡dp„ h^®dp“ dlphuf
A“¡ Np¥sd byÙ“y„ L$pe® rhi¡j dlÒh“y„ R>¡.
5.1. S>¥“ ^d®
S>¥“ ^d® cpfs“p âpQu“ ^dp£ ‘¥L$u A¡L$ ^d® R>¡.
Ap ^d®dp„ "Atlkp' sÒh“¡ dlÒh Ap‘hpdp„ Apìey„
h^®dp“ dlphuf
R>¡. ^d®op“ âNV$ L$f“pf“¡ S>¥“^d®dp„ su’¯L$f L$l¡hpe
R>¡. S>¥“ ‘f„‘fpdp„ L$l¡hpep âdpZ¡ Ly$g 24 su’¯L$fp¡ ’C
Nep. h^®dp“ dlphuf S>¥“ ^d®“u ‘f„‘fp“p Qp¡hukdp
su’¯L$f lsp.
h^®dp“ dlphuf (C.k.‘|. 599 ’u C.k.‘|. 527)
ApS>¡ S>¡ fpÄe“¡ Ap‘Z¡ rblpf “pd’u Ap¡mMuA¡
R>uA¡, s¡ fpÄedp„ âpQu“ kde¡ h©ÄÆ “pd“y„ A¡L$
dlpS>“‘v$ lsy„. s¡“u fpS>^p“u h¥ipgu lsu. h¥ipgu
“Nf“p A¡L$ cpN Ly„$X$N°pddp„ h^®dp“ dlphuf“p¡ S>Þd
’ep¡. s¡“p r‘sp“y„ “pd rkÙp’® A“¡ dpsp“y„ “pd
rÓigp lsy„.
h^®dp“ dlphuf¡ op“âp[às dpV¡$ Ofbpf“p¡ ÐepN
L$ep¤. kpX$p bpf hj® s‘òep® L$ep® ‘R>u s¡d“¡
op“âp[às ’C. Ap op“ "L¡$hg' A¡V$g¡ rhiyÙ
õhê$‘“y„ lsy„, dpV¡$ s¡d“¡ "L¡$hgu' L$l¡hpe R>¡. ifuf“¡
kyMv$peu gpNsu bpbsp¡’u ’sp¡ Ap“„v$ A“¡ Ópkv$peL$
bpbsp¡’u ’su ‘uX$p, Ap b„“¡“u ‘p¡sp D‘f L$p¡C‘Z
Akf ’hp “ v$¡hu, A¡V$g¡ rhL$pfp¡ D‘f Æs d¡mhhu.
Aphu Æs s¡dZ¡ d¡mhu, dpV¡$ s¡d“¡ "rS>“' A¡V$g¡
"Æs“pfp' L$l¡hpep. "rS>“' iåv$dp„’u S>¥“ iåv$
s¥epf ’pe R>¡. rhL$pfp¡ D‘f Æs d¡mh“pfp dlp“ huf
5. âpQu“ cpfs“p ^prd®L$ âhpl
21
2. kçeL$¹ op“ :$ su’¯L$fp¡“p D‘v$¡i“p¡ A“¡
sÐhop““p¡ r“Ðe Aæepk L$fu“¡, s¡“p¡
N|Y$p’® kdS>hp¡.
3. kçeL$¹ QpqfÓ :$ ‘„Qdlph°sp¡“y„ Qp¡½$k -
riõsbÙ ApQfZ L$fhy„.
D‘v$¡i“p¡ kpf : dlphuf“p D‘v$¡idp„“p¡
"A“¡L$pÞshpv$' rkÙp„s kÐe“u ip¡^ dpV¡$ M|b
dlÒh“p¡ dp“hpdp„ Aph¡ R>¡. A“¡L$pÞs iåv$dp„“p
"AÞs' iåv$“p¡ A’® "‘pky„' R>¡. kÐe“u ip¡^ d¡mhsu
hMs¡ rhje“p dpÓ A¡L$pv$-b¡ ‘p„kp“p¡ rhQpf L$fu
r“óL$j® spfhhp’u kÐe“y„ ‘|Z® op“ ’C i¼sy„ “’u.
dpV¡$ s¡ rhje“p A“¡L$ ‘pkp„ sfa Ýep“ Ap‘hy„ S>ê$fu
lp¡e R>¡, A¡hy„ Ap rkÙp„sdp„ dp“hpdp„ Apìey„ R>¡. Ap
rkÙp„s“¡ gu^¡ kdpS>dp„ ‘p¡sp“p Arcâpe rhi¡ vy$fpN°l
fpMhp“u h©rÑ fl¡su “’u. buÅ“p Arcâpep¡ dpV¡$
krlóÏsp DБޓ ’pe R>¡.
d“yóe“u dp¡V$pC s¡“p hZ® D‘f Ap^pf fpMsu
“’u ‘Z s¡“p DÑd QpqfÔe D‘f Ap^pqfs lp¡e R>¡,
s¡hp¡ h^®dp“ dlphuf“p¡ D‘v$¡i lsp¡. õÓuAp¡ dpV¡$
op“ d¡mhhp“p¡ dpN® h¥qv$L$ ‘f„‘fpdp„ ^ud¡^ud¡ b„^
’C Nep¡ lsp¡. ‘Z h^®dp“ dlphuf¡ õÓuAp¡“¡ ‘Z
k„Þepk g¡hp“p¡ Ar^L$pf Apàep¡. kh® âpZudpÓ“¡ â¡d
L$fp¡, d“dp„ buÅAp¡ dpV¡$ v$ep A“¡ L$ê$Zp fpMp¡, Æhp¡
A“¡ Æhhp v$p¡, A¡hp¡ D‘v$¡i s¡dZ¡ Apàep¡.
5.2 bp¥Ù ^d®
bp¥Ù ^d®“p¡ âkpf cpfs A“¡ cpfs“u blpf“p
A“¡L$ v$¡ip¡dp„ ’ep¡. Np¥sd byÙ bp¥Ù ^d®“p k„õ’p‘L$
lsp.
Np¥sd byÙ (C.k.‘|h® 563’u C.k.‘|. 483)
Np¥sd byÙ“p¡ S>Þd “¡‘pmdp„ Aph¡gp gy„rb“u
h“dp„ ’ep¡ lsp¡. s¡“p r‘sp“y„ “pd iyÙp¡v$“ lsy„. A“¡
dpsp“y„ “pd lsy„ dpepv$¡hu. Np¥sd byÙ“y„ d|m “pd lsy„
rkÙp’®. s¡d“¡ dp“h Æh““y„ k„‘|Z® op“ âpàs ’ey„
dpV¡$$ h^®dp““¡ dlphuf L$l¡hpe R>¡. op“âp[às ‘R>u
gp¡L$p¡“¡ ^d® kdÅhu“¡ L$l¡hpdp„ s¡dZ¡ gNcN Óuk
hj® ky^u D‘v$¡i Apàep¡. gp¡L$p¡“¡ ^d® kfmsp’u
kdÅe dpV¡$ h^®dp“ dlphuf gp¡L$cpjp "A^®dpN^u'dp„
gp¡L$p¡ kp’¡ k„hpv$ kp^sp. s¡dZ¡ L$l¡gp¡ ^d® iyÙ
ApQfZ D‘f cpf Ap‘“pfp¡ lsp¡. iyÙ ApQfZ dpV¡$
s¡dZ¡ bsph¡gp dpN®“p¡ kpf ‘„Qdlph°sp¡ A“¡
rÓfГp¡dp„ kdph¡gp¡ R>¡. gp¡L$p¡“¡ D‘v$¡i Ap‘hp dpV¡$
su’¯L$fp¡“u S>¡ kcp ’su, s¡“¡ A^®dpN^u cpjpdp„
"kdhkfZ' L$l¡sp. Ap kdhkfZ kdsp ‘f
Ap^pqfs lsu. Ap kdhkfZdp„ v$f¡L$ hZ®“p gp¡L$p¡“¡
âh¡i dmsp¡.
‘„Qdlph°sp¡ : ‘„Qdlph°sp¡ A¡V$g¡ AÐe„s riõsbÙ
fus¡, Qp¡½$k‘Z¡ ‘pmhp“p ‘p„Q r“ed
1. Atlkp : L$p¡C‘Z Æh“¡ vy$:M ’pe A’hp
s¡“u tlkp ’pe, A¡d hs®hy„ “rl.
2. kÐe : v$f¡L$ hQ“ A“¡ L$pe® kÃQpC‘|h®L$“p„
lp¡hp„.
3. Aõs¡e : "õs¡e' A¡V$g¡ Qp¡fu. buÅ“u
dprgL$u“u A’hp l½$“u bpbs dprgL$“u
‘fhp“Nu hNf g¡hu A¡V$g¡ Qp¡fu. Qp¡fu “
L$fhu, A¡V$g¡ Aõs¡e.
4. A‘qfN°l : d“dp„ gp¡c (gpgQ) fpMu“¡
dpgdÑp“p¡ k„N°l L$fhp“y„ dpZk“y„ hgZ
lp¡e R>¡. Aphp¡ k„N°l “ L$fhp¡, A¡V$g¡
A‘qfN°l.
5. b°ûQe® : ifuf“¡ kyMv$peu gpNsu bpbs“p¡
ÐepN L$fu“¡ h°s“y„ ‘pg“ L$fhy„ A¡V$g¡
b°ûQe®.
rÓfГp¡ : rÓfГp¡ A¡V$g¡ - 1) "kçeL$¹ v$i®“'
2) "kçeL$¹ op“' 3) "kçeL$¹ QpqfÓ' Ap ÓZ sÒhp¡.
kçeL$¹“p¡ A’® "k„syrgs' R>¡.
1. kçeL$¹ v$i®“ :$ su’¯L$fp¡“p D‘v$¡idp„“y„ kÐe
kdÆ“¡ s¡“p ‘f îÙp fpMhu.
22
Np¥sd byÙ
D‘v$¡i Ap‘hp dpV¡$ gNcN r‘õspguk hj® QpqfL$p
L$fu. QpqfL$p A¡V$g¡ ‘N¡ Qpgu“¡ afhy„. s¡dZ¡ ‘p¡sp“p¡
D‘v$¡i gp¡L$cpjp ‘pgudp„ Apàep¡. bp¥Ù ^çddp„ byÙ,
^çd A“¡ k„O“p ifZ¡ S>hp“u k„L$ë‘“p dlÒh“u R>¡.
Ap k„L$ë‘“p“¡ "rÓifZ' L$l¡hpe R>¡. s¡dZ¡ L$l¡gp
^çd“p¡ kpf “uQ¡ âdpZ¡ R>¡.
Ape®kÐep¡ : dp“h Æh““p kh® ìehlpf“p
d|mdp„ Qpf kÐep¡ R>¡. s¡“¡ Ape®kÐep¡ L$l¡hpe R>¡.
1. vy$:M :$ dp“h Æh“dp„ vy$:M lp¡e R>¡.
2. vy$:M“y„ L$pfZ :$ vy$:M“¡ L$pfZ lp¡e R>¡.
3. vy$:M r“hpfZ : vy$:M v|$f L$fu iL$pe R>¡.
4. ârs‘v$ : ârs‘v$ A¡V$g¡ dpN®. Ap vy$:M“p¡ A„s
L$fhp“p¡ dpN® R>¡. Ap dpN® iyÙ ApQfZ“p¡ R>¡. Ap
dpN®“¡ "AóV$p„N dpN®' L$l¡hpe R>¡.
‘„Qiug : Np¥sd byÙ¡ ‘p„Q r“edp¡“y„ ‘pg“
L$fhp“y„ L$üy„ R>¡. s¡ r“edp¡“¡ S> "‘„Qiug' L$l¡hpe R>¡.
1. âpZuAp¡“u lÐep L$fhp’u v|$f fl¡hy„.
2. Qp¡fu L$fhp’u v|$f fl¡hy„.
3. A“¥rsL$ ApQfZ’u v|$f fl¡hy„.
4. AkÐe bp¡ghp’u v|$f fl¡hy„.
5. dpv$L$ ‘v$p’p£“p k¡h“’u v|$f fl¡hy„.
bp¥Ù k„O : ‘p¡sp“p ^çd“p¡ D‘v$¡i L$fhp dpV¡$
s¡dZ¡ rc¿My“p¡ k„O s¥epf L$ep£. N©lõ’ Æh““p¡
ÐepN L$fu“¡ k„Odp„ âh¡i L$f“pfp s¡d“p A“yepeuAp¡“¡
"rc¿My' L$l¡hpe R>¡. byÙ“u S>¡d rc¿My ‘Z QpqfL$p
(‘v$epÓp) L$fu“¡ gp¡L$p¡“¡ ^çd“p¡ D‘v$¡i Ap‘sp.
õÓuAp¡“p¡ õhs„Ó k„O lsp¡. s¡d“¡ rc¿MyZu L$l¡hpdp„
Aphsp¡. bp¥Ù ^d®dp„ kh® hZ®“p A“¡ Års“p gp¡L$p¡“¡
âh¡i dmsp¡.
D‘v$¡i“p¡ kpf : Np¥sd byÙ¡ dp“hbyqÙ“p
õhps„Ôe“u Op¡jZp L$fu. hZ®, hN¡f¡“p Ap^pf¡
dp“hpdp„ Aphsu rhjdsp“¡ ÅL$pfp¡ Apàep¡. S>Þd’u
lsy„, dpV¡$ s¡d“¡ "byÙ' L$l¡hpdp„ Apìep. dp“h Æh“dp„
vy$:M ip dpV¡$ R>¡, s¡hp¡ âñ s¡d“p d“dp„ ’ep¡. s¡“p¡
DÑf ip¡^hp dpV¡$ s¡dZ¡ Ofbpf“p¡ ÐepN L$ep£. h¥ipM
drl“p“u ‘|rZ®dp“p qv$hk¡ rblpf fpÄe“p Nep il¡f“u
“ÆL$ Aph¡gp Efyh¡gp õ’m¡ A¡L$ ‘u‘mp“p TpX$“u
“uQ¡ s¡Ap¡ Ýep“õ’ b¡W$p lsp. s¡ kde¡ s¡d“¡ "bp¡r^'
âpàs ’C. "bp¡r^ A¡V$g¡ khp£ÃQ op“'. s¡ ‘u‘mp“p
h©n“¡ AÐepf¡ "bp¡r^h©n' L$l¡hpe R>¡. s¡dS> "Efyh¡gp'
õ’m“¡ "bp¡r^Nep' L$l¡hpe R>¡. s¡dZ¡ s¡d“y„ ‘l¡gy„
âhQ“ hpfpZku “ÆL$ kpf“p’dp„ Apàey„ lsy„. Ap
âhQ“dp„ s¡dZ¡ S>¡ D‘v$¡i Apàep¡, s¡“¡ "^çd'
L$l¡hpe R>¡. Ap âhQ“ Üpfp s¡dZ¡ ^çd“p Q¾$“¡ Nrs
Ap‘u dpV¡$ Ap OV$“p“¡ "^çdQ½$‘hÑ“' A¡d ‘pgu
cpjpdp„ L$l¡hpe R>¡. k„õL©$sdp„ s¡“¡ ^d®Q¾$ âhs®“
L$l¡hpdp„ Aph¡ R>¡. ‘R>u“p kdedp„ s¡dZ¡ ^çd“p¡
bp¡r^h©n
23
sd¡ ÅZp¡ R>p¡ L¡$ ?
AóV$p„N dpN® : 1. kçeL$¹ ×[óV$ :$ Qpf Ape®kÐep¡“y„ op“ lp¡hy„.
2. kçeL$¹ k„L$ë‘ :$ tlkp, hN¡f¡ sÒhp¡“p¡ ÐepN
L$fhp¡.
3. kçeL$¹ hpQp :$ AkÐe, QyNgu, L$W$p¡fsp A“¡
r“f’®L$ bX$bX$ “ L$fhu.
4. kçeL$¹ L$dp®Þs :$ âpZuAp¡“u lÐep, Qp¡fu A“¡
õhÃR>„v$sp’u v|$f fl¡hy„.
5. kçeL$¹ ApÆh“ :$ ApÆrhL$p dpV¡$ N¡fdpN£ “
S>sp ep¡Áe dpN® A‘“phhp¡.
6. kçeL$¹ ìepepd :$ ìepepd A¡V$g¡ âeГ L$fhp¡.
Mfpb L$dp£ L$fhp “rl ; ’C Åe sp¡ s¡“p¡
ÐepN L$fhp¡ ; kpfp„ L$dp£ L$fhp„ ; s¡dS> ’C
Åe sp¡ s¡“p¡ “pi ’hp “ v$¡hp¡, s¡ dpV¡$
âeГ L$fhp¡.
7. kçeL$¹ õd©rs :$ d“ A¡L$pN° L$fu“¡ gp¡c, hN¡f¡
rhL$pfp¡“¡ v|$f L$fhp A“¡ Ap‘Zp rQÑ hN¡f¡“¡
ep¡Áe fus¡ kdS>hp.
8. kçeL$¹ kdpr^ :$ rQÑ A¡L$pN° L$fu“¡ Ýep““p¡
A“ych d¡mhhp¡.
Np¥sd byÙ¡ D‘v$¡i¡gu krlóÏsp dpÓ cpfsue
kdpS>“¡ S> “rl, ‘Z kdõs dp“hÅrs dpV¡$ ApS>¡
‘Z dpN®v$i®L$ R>¡.
gp¡L$pes : gp¡L$pes A’hp Qphp®L$“p “pd’u
Ap¡mMpsp¡ âpQu“ kde“p¡ rhQpfâhpl ‘Z dlÒh“p¡
R>¡. s¡“y„ kd’®“ õhs„Ó rhQpf“¡ lsy„. s¡Z¡ h¡v$p¡“u
âdpZc|ssp“¡ ÅL$pfp¡ Apàep¡.
âpQu“ kdedp„ cpfsue c|rddp„ “h“hu“
^prd®L$ rhQpfp¡“p õÓp¡s r“dp®Z ’sp füp. L$pmp„sf¡
Äe|, q¾$ròe“, Bõgpd A“¡ ‘pfku ^d® cpfsue
kdpS>dp„ ê$Y$ ’ep.
5.3 Äe| ^d®
Äe| ^d®“p gp¡L$p¡ kp^pfZ‘Z¡ Ckhu k““p
‘l¡gp’u ÓuÅ k¥L$pdp„ L¡$fm fpÄe“p L$p¡Qu“dp„ Apìep
lp¡hp Å¡CA¡. Äe| ^d®“¡ "elºv$u' ^d® ‘Z L$l¡hpe R>¡.
Cðf A¡L$S> R>¡, s¡hy„ Äe| ^d®“p gp¡L$p¡ dp“¡ R>¡. Äe|
^d®“p D‘v$¡idp„ Þepe, kÐe, ip„rs, â¡d, L$fyZp,
L$p¡C î¡›$ L¡$ L$r“›$ “½$u lp¡sp “’u, ‘Z ApQfZ
‘f’u S> î¡›$sp L¡$ L$r“›$sp “½$u ’pe R>¡. "“p“u
A¡hu QL$gu ‘Z ‘p¡sp“p dpmpdp„ õhÃR>„v$ fus¡ Q]...
Q]... L$f¡ R>¡.' s¡d“y„ Ap hQ“ â¿eps R>¡. s¡ õhps„Ôe
A“¡ kdsp“p d|ëe bpbs“y„ s¡“y„ tQs“ v$ip®h¡ R>¡.
s¡dZ¡ ‘yfyjp¡“u S>¡d õÓuAp¡“¡ ‘Z ‘p¡sp“u DÞ“rs
L$fhp“p¡ Ar^L$pf R>¡ s¡hp¡ D‘v$¡i Apàep¡. eo S>¡hp
L$d®L$p„X$p¡“p¡ rhfp¡^ L$ep¤. s¡dZ¡ D‘v$¡i¡gp âop, iug,
hN¡f¡ d|ëep¡ dp“h“y„ L$ëepZ kp^“pfp R>¡. kh®
âpZudpÓ D‘f "L$fyZp' A¡ s¡d“p ìe[¼sÐh“y„
Akp^pfZ h¥rióV$é lsy„.
rk“µNpµN
rh“d°sp, v$p“ L$fhy„, kpfy„ bp¡ghy„ A“¡ õhprcdp“ S>¡hp
NyZp¡ D‘f cpf d|L$hpdp„ Apìep¡ R>¡. s¡d“p âp’®“p
õ’m“¡ "rk“µNpµN' L$l¡hpe R>¡.
5.4 q¾$ròe“ ^d®
q¾$ròe“ ^d®“u õ’p‘“p e¡iy (Cky) rÀõs¡ L$fu.
s¡ rhðcfdp„ a¡gpe¡gp¡ R>¡. Cky rÀõs“p 12 rióep¡dp„’u
24
A¡L$ k¢V$ ’p¡dk Ckhu k““p ‘l¡gp k¥L$pdp„ L¡$fmdp„
Apìep. s¡Z¡ rÓQ|f rS>ëgp“p ‘ëge|fdp„ Ckhu k“
bph“dp„ QQ®“u õ’p‘“p L$fu. q¾$ròe“ ^d®“p D‘v$¡i
A“ykpf Cðf A¡L$ S> R>¡. s¡ kh®“p¡ â¡dm r‘sp R>¡
A“¡ kh®i[¼sdp“ R>¡. CkyrÀõs A¡ v$¡h“p ‘yÓ b“u
dp“hÅrs“p DÙpf dpV¡$ ‘©Õhu D‘f Apìep lsp s¡d
dp“hpdp„ Aph¡ R>¡. Ap‘Z¡ b^p„ A¡L$buÅ“p cpC-
dpN®v$i®“ ‘rhÓ "Ly$fp“' ^d®N°„’dp„ Ap‘¡gy„ R>¡. cpfs
A“¡ Afbõsp“ hÃQ¡ OZp âpQu“L$pm’u h¡‘pfu
k„b„^ lsp¡. Afbõsp““p h¡‘pfu L¡$fm“p qL$“pfp
d[õS>v$
QQ®
bl¡“ R>uA¡. Ap‘Z¡ kh® ‘f â¡d L$fhp¡ Å¡CA¡,
Ap‘Zp vy$íd“ ‘f ‘Z. c|gp¡ L$f“pf“¡ ndp Ap‘hu
Å¡CA¡, s¡hy„ q¾$ròe“ ^d®dp„ L$üy„ R>¡. "bpCbg'
q¾$ròe“ ^d®“p¡ ‘rhÓ ^d®N°„’ R>¡. q¾$ròe“ gp¡L$p¡“p
âp’®“p õ’m“¡ "QQ®' L$l¡hpe R>¡.
5.5 Bõgpd ^d®
Bõgpd A¡L¡$ðfhpv$dp„ dp““pfp¡ ^d® R>¡. Aëgpl
A¡L$ S> lp¡C“¡ dldv$ ‘eNçbf s¡d“p â¡rjs
(dp¡L$g¡gp) R>¡. Cðf“p¡ k„v$¡i ‘eNçbf Üpfp ‘rhÓ
Ly$fp“ ^d®N°„’dp„ âNV$ ’e¡gp¡ R>¡. "Bõgpd' iåv$“p¡
A’® "ip„rs' ’pe R>¡. Ap iåv$“p¡ A’® "Aëgpl“p
ifZ¡ S>hy„' s¡hp¡ ‘Z ’pe R>¡. kh® kde¡ A“¡ kh®Ó
a¼s Aëgpl R>¡, s¡ kh®i[¼sdp“ A“¡ ‘fd v$epmy
R>¡, s¡hy„ Bõgpddp„ L$l¡hpdp„ Apìey„ R>¡. dp“h“p
A[õsÐh“p¡ l¡sy Aëgpl“u D‘pk“p L$fhp“p¡ S> R>¡,
A¡hy„ d“pe R>¡. d“yóeA¡ Æh“ L¡$hu fus¡ Æhhy„, s¡“y„
‘f“p b„v$fp¡“u dygpL$ps g¡sp. Ckhu k““p kpsdp
k¥L$pdp„ Afbõsp“dp„ Bõgpd“p¡ âkpf ’ep¡. s¡ S>
k¥L$pdp„ Afb h¡‘pfuAp¡ Üpfp cpfsdp„ Bõgpd“y„
ApNd“ ’ey„. Bõgpd ^d®“p âp’“põ’m“¡ "d[õS>v$'
L$l¡hpdp„ Aph¡ R>¡.
5.6 ‘pfku ^d®
‘pfku gp¡L$p¡ A“¡ h¥qv$L$ k„õL©$rs“p gp¡L$p¡ hÃQ¡
âpQu“L$pm’u k„b„^ lsp¡. ‘pfku ^d®“p ‘rhÓ N°„’“y„
“pd "Ah¡õsp' R>¡. "F>Áh¡v$' A“¡ "Ah¡õsp'“u
cpjpdp„ kdp“sp R>¡. ‘pfku gp¡L$p¡ Cfp““p "‘pk®'
A’hp "apk®' “pd“p âp„sdp„’u cpfsdp„ Apìep, dpV¡$
s¡Ap¡ "‘pfku' “pd’u Ap¡mMpe R>¡. s¡Ap¡ ‘l¡gp
NyS>fpsdp„ Apìep s¡ Ckhu k““p ApW$dp k¥L$pdp„
Apìep li¡ s¡hp¡ L¡$V$gpL$“p¡ ds R>¡. Tf’yô²$ ‘pfku^d®“p
k„õ’p‘L$ lsp. "Alºf dÄv$$' “pd¡ s¡d“p v$¡h“p¡ Dëg¡M
L$fhpdp„ Aph¡ R>¡. ‘pfku ^d®dp„ A[Á“ A“¡ ‘pZu Ap
b¡ sÒhp¡“y„ M|b dlÒh R>¡. s¡d“p d„qv$fdp„ ‘rhÓ A[Á“
âÄhrgs L$f¡gp¡ lp¡e R>¡. s¡ d„qv$f“¡ "ArNepfu' L$l¡hpe
R>¡. DÑd rhQpf, DÑd hpZu A“¡ DÑd L$pe® Ap ÓZ
dy¿e ApQfZ sÒhp¡ ‘pfku rhQpfkfZu“p¡ kpf R>¡.
25
>ArNepfu
1. MpguS>Áepdp„ ep¡Áe iåv$ gMp¡. (1) S>¥“ ^d®dp„ ....... sÒh“¡ dlÒh Ap‘hpdp„
Apìey„ R>¡.
(2) kh® âpZudpÓ rhjeL$ ............ Np¥sdbyÙ“p
ìe[¼sdÐh“y„ Akp^pfZ h¥rióV$é lsy„.
2. V|„$L$dp„ DÑf Ap‘p¡. (1) h^®dp“ dlphuf¡ ip¡ D‘v$¡i Apàep¡ ?>
(2) Np¥sd byÙ“y„ ¼ey„ hQ“ rh¿eps R>¡, s¡dp„’u
¼ep d|ëep¡ âNV$ ’pe R>¡?>
(3) Äe| ^d®“p D‘v$¡idp„ ¼ep NyZp¡ D‘f cpf
Ap‘hpdp„ Apìep¡ R>¡ ?>
(4) q¾$ròe“ ^d®dp„ iy„ L$l¡hpdp„ Apìey„ R>¡ ?>
(5) Bõgpd ^d®“p¡ D‘v$¡i iy„ L$l¡ R>¡ ?>
(6) ‘pfku rhQpfkfZu“p¡ kpf ip¡ R>¡ ?
3. “p¢^ gMp¡. (1) Ape®kÐep¡ (2) ‘„Qiug>
4. “uQ¡ Ap‘¡gp ‘„Qdlph°sp¡ A“¡ rÓfГp¡“¡ s¼spdp„ hN}L$fZ L$fu“¡ gMp¡. (1) Atlkp (2) kçeL$¹ v$i®“ (3) kÐe$> (4) Aõs¡e (5) kçeL$¹ op“ (6) A‘qfN°l$>
(7) kçeL$¹ QpqfÔe (8) b°ûQe®$$
5. L$pfZp¡ gMp¡. (1) h^®dp“ dlphuf "rS>“' L$l¡hpep, ip dpV¡$ ?
(2) Np¥sd byÙ "byÙ' L$l¡hpep, ip dpV¡$ ?
D‘¾$d : (1) rhrh^ sl¡hpfp¡“u dprlsu A“¡ rQÓp¡“p¡ k„N°l
L$fp¡.
(2) rhrh^ ^d®“p„ âp’®“põ’mp¡“u dygpL$ps gp¡.
A“¡ ‘qfkf dygpL$ps“y„ hZ®“ hN®dp„ L$lp¡.
õhpÝepe
* * *
‘„Qdlph°sp¡ rÓfГp¡
(1) ..................... (1) .....................
(2) ..................... (2) .....................
(3) ..................... (3) .....................
(4) .....................
(5) .....................
26
6.1 S>“‘v$p¡
6.2 dlpS>“‘v$p¡
6.3 dN^ kpd°pÄe“p¡ Dv$e
6.1 S>“‘v$p¡
kp^pfZ fus¡ C.k.‘|. 1000’u C.k.‘|. 600“p
L$pgM„X$“¡ h¥qv$L$p¡Ñf L$pgM„X$ dp“hpdp„ Aph¡ R>¡. Ap
kdedp„ S>“‘v$p¡ A[õsÐhdp„ Apìep„. Ap S>“‘v$p¡
A¡V$g¡ “p“p„ “p“p„ fpÄep¡ lsp„. cpfsue D‘M„X$p¡“u
hpeìedp„ Aph¡gp ApS>“p AaOp[õsp“’u ‘|h£ rblpf,
b„Npm, Ap¡qX$kp ky^u“p âv$¡idp„ A“¡ v$rnZ¡ dlpfpô²$
ky^u Ap S>“‘v$p¡ a¡gpe¡gp„ lsp„. ApS>“p dlpfpô²$“p¡
cpfs“p ê$‘f¡Mphpmp “L$ipdp„ kp¡m
dlpS>“‘v$p¡“p„ “pd gMp¡.
L$fu“¡ Sy>Ap¡.
6. S>“‘v$p¡ A“¡ dlpS>“‘v$p¡
27
L¡$V$gp¡L$ cpN s¡ kde“p "AídL$' S>“‘v$’u ìep‘¡gp¡
lsp¡. k„õL©$s, ‘pgu A“¡ A^®dpN^u kprlÐedp„ Ap
S>“‘v$p¡“p„ “pdp¡ dmu Aph¡ R>¡. N°uL$ BrslpkL$pfp¡“p
g¡M“dp„’u ‘Z s¡ rhi¡“u dprlsu dm¡ R>¡. s¡dp„’u
L¡$V$gp„L$ S>“‘v$p¡dp„ fpÅiplu lsu. L¡$V$gp„L$dp„ dpÓ
NZfpÄe lsp„. S>“‘v$p¡dp„“p Äe¡›$ ìe[¼sAp¡“u
L$p¡kg hÐk Ah„rs dN^
dlpS>“‘v$p¡
l L$p¡kg dlpS>“‘v$“p¡
rhõspf rldpge“u
sm¡V$u’u “¡‘pm A“¡
DÑfâv$¡idp„ ’ep¡ lsp¡.
l Ap fpÄe“p îphõsu
Ly$iphsu A“¡ kpL¡$s
il¡fp¡ ârkÙ lsp„.
l îphõsu L$p¡kg
dlpS>“‘v$“u fpS>^p“u
lsu.
l Np¥sd byÙ îphõsu“p
ârkÙ S>¡sh“ rhlpfdp„
gp„bp¡ kde füp lsp.
l L$p¡kg“p fpÅ
âk¡“rS>s h^®dp“
dlphuf A“¡ Np¥sd
byÙ“p kdL$pgu“ lsp.
l L$p¡kg“y„ fpÄe dN^dp„
rhgu“ ’C Ney„.
l hÐk dlpS>“‘v$“p¡
rhõspf DÑfâv$¡i“p
âepN A¡V$g¡
Agplpbpv$“u
Apk‘pk“p âv$¡idp„
’ep¡ lsp¡.
l L$p¡kd A¡V$g¡ S> âpQu“
L$pm“y„ L$p¥ip„bu il¡f.
l Ap A¡L$ dlÒh“y„ h¡‘pfu
L¢$Ö lsy„.
l L$p¥ip„bu“p AÐe„s
îud„s ÓZ h¡‘pfuAp¡A¡
Np¥sd byÙ A“¡ s¡“p
A“yepeu dpV¡$ ÓZ
rhlpf bp„Ýep„ lsp„.
l L$p¥ip„bu“p fpÅ Dv$e“
Np¥sd byÙ“p
kdL$pgu“ lsp.
l fpÅ Dv$e“ ‘R>u hÐk
dlpS>“‘v$“y„ õhs„Ó
A[õsÐh h^pf¡ gp„by„
V$¼ey„ “rl. s¡ Ah„su
dlpS>“‘v$“p fpÅA¡
Æsu gu^y„.
l dÝeâv$¡i“p dpmhp
âv$¡idp„ Ah„rs âpQu“
dlpS>“‘v$ lsy„.
l DÄS>re“u (DÄS>¥“)
il¡f s¡“u fpS>^p“u
lsu.
l DÄS>re“u A¡L$ dlÒh“y„
h¡‘pfu L¢$Ö lsy„.
l Ah„rs“p fpÅ âÛp¡s
h^®dp“ dlphuf A“¡
Np¥sdbyÙ“p kdL$pgu“
lsp.
l Ah„rs“p fpÅ
“„v$uh^®““u L$pfqL$v$}dp„
Ah„rs dN^
kpd°pÄedp„ rhgu“
’ey„.
l rblpf“p„ ‘V$Zp, Nep
il¡fp¡“u Apk‘pk“p¡
âv$¡i A“¡ b„Npm“p
L¡$V$gpL$ rhõspfdp„
âpQu“ dN^
dlpS>“‘v$ lsy„.
l fpS>N©l (fpS>Nuf)
s¡“u fpS>^p“u lsu.
l dlpNp¡thv$ “pd“p
hpõsyrhipfv$¡
tbrbkpf“y„ fS>hpXy„$
bp„Ýey„ lsy„.
l ârkÙ h¥Û ÆhL$
tbrbkpf“p v$fbpfdp„
lsp¡.
l tbrbkpf¡ Np¥sd byÙ“y„
rióeÐh õhuL$pey¯ lsy„.
"NZ‘qfjv$' lsu. NZ‘qfjv$“p kæe kd|ldp„ QQp®
L$fu“¡ fpÄeL$pfcpf rhi¡“p¡ r“Z®e g¡sp. Aphu QQp®
Äep„ ’su, s¡ kcpN©l“¡ "k„’pNpf' L$l¡hpdp„ Aphsy„.
Np¥sdbyÙ ip¼e NZfpÄe“p lsp. âÐe¡L$ S>“‘v$“p
õhs„Ó rk½$p lsp.
28
6.2 dlpS>“‘v$p¡
L¡$V$gp„L$ S>“‘v$p¡ ^ud¡^ud¡ h^pf¡ i[¼sipmu
bÞep„. s¡d“u cp¥Np¡rgL$ kudp“p¡ rhõspf hÝep¡. Aphp
S>“‘v$p¡“¡ dlpS>“‘v$p¡ L$l¡hpep. kprlÐedp„ ’e¡gp
Dëg¡M“¡ Ap^pf¡ A¡hy„ S>Zpe R>¡ L¡$ C.k.‘|. R>Ì$p k¥L$p
ky^u dlpS>“‘v$p¡dp„ kp¡m dlpS>“‘v$p¡“¡ rhi¡j dlÒh
âpàs ’ey„ lsy„. s¡dp„ ‘Z L$p¡kg, hÐk, Ah„rs A“¡
dN^ Ap Qpf dlpS>“‘v$p¡ h^pf¡ kpdÕe®hp“
’sp„ Nep„.
dN^ kpd°pÄe“p¡ Dv$e
tbrbkpf“p ‘yÓ AÅsiÓyA¡ ‘Z dN^“p¡
rhõspf L$fhp“u “urs õhuL$pfu. s¡Z¡ ‘|h® sfa“p A“¡L$
NZfpÄep¡ Æsu gu^p„. AÅsiÓy“p kdedp„ dN^“u
Ålp¡S>gpgu lsu. s¡Z¡ bp¥Ù ^d® õhuL$pep£ lsp¡. Np¥sd
byÙ“p dlp‘qfr“hp®Z ‘R>u AÅsiÓy“u L$pfqL$v$}dp„
fpS>N©ldp„ bp¥Ù ^d®“u â’d k„rNsu A¡V$g¡ S> ‘qfjv$
cfpC.
AÅsiÓy“p kdedp„ dN^“u “hu fpS>^p“u
‘pV$guN°pd“p¡ ‘pep¡ “p„Mhpdp„ Apìep¡. ApNm S>sp„ s¡
S> ‘pV$rg‘yÓ“p “pd¡ ârkÙ ’ey„. ‘pV$rg‘yÓ ApS>“p
‘V$Zp il¡f“p ‘qfkfdp„ lp¡hy„ Å¡CA¡.
AÅsiÓy ‘R>u ’C Ne¡gp dN^“p fpÅAp¡dp„
riiy“pN dlÒh“p¡ fpÅ lsp¡. s¡Z¡ Ah„rs, L$p¡kg
A“¡ hÐk fpÄep¡ dN^ kp’¡ Å¡X$u v$u^p„. DÑf cpfs“p¡
sd¡ ÅZp¡ R>p¡ L¡$ ?
kp¡m dlpS>“‘v$p¡“p âpQu“ A“¡ Ap^yr“L$
“pdp¡ : (1) L$piu (b“pfk) (2) L$p¡kg (gM“E)
(3) dëg (Np¡fM‘yf) (4) hÐk (Aëlpbpv$)
(5) Q¡qv$ (L$p“‘yf) (6) Ly$ê$ (qv$ëlu) (7) ‘p„Qpg
(fp¡rlgM„X$) (8) dÐõe (S>e‘yf) (9) i|fk¡“
(d’yfp) (10) AídL$ (Ap¥f„Npbpv$, dlpfpô²$)
(11) Ah„rs (DÄS>¥“) (12) A„N (Q„‘p-‘|h®
rblpf) (13) dN^ (v$rnZ-rblpf) (14) h©ÄÆ
(DÑf rblpf) (15) Np„^pf (‘¡iphf) (16)
L„$bp¡S> (Np„^pf ‘pk¡)
gNcN OZp¡Mfp¡ âv$¡i dN^“p Adg l¡W$m Aphu
Nep¡. Aphu fus¡ dN^ kpd°pÄe ApL$pf ‘pçey„.
dN^ kpd°pÄe“p “„v$ fpÅ : C.k.‘|h£ 364’u
C.k.‘|h£ 324“p kdedp„ dN^ kpd°pÄedp„ “„v$
fpÅ“u kÑp lsu. A¡L$ dp¡V$p kpd°pÄedp„ S>ê$fu A¡hu
ipk“ ìehõ’p “„v$fpÅA¡ r“dp®Z L$fu. ‘pev$m,
Aðv$m, f’v$m A“¡ lp’uv$m S>¡hy„ Qsyf„N k¥Þe s¡“p
spbpdp„ lsy„. s¡Z¡ hS>“dp‘“u âdprZs ‘Ùrs“u
iê$Aps L$fu.
“„v$h„i“p R>¡ëgp fpÅ“y„ “pd ^“p“„v$ lsy„. s¡“p
kde ky^udp„ dN^ kpd°pÄe“p¡ rhõspf ‘ròd¡ ‘„Åb
ky^u ’ep¡ lsp¡. ^“p“„v$“u L$pfqL$v$}dp„ dlÒhpL$p„nu
eyhp“ Q„ÖNyàs dp¥e£ ‘pV$rg‘yÓ Æsu gu^y„, “„v$
fpÅ“p hluhV$“p¡ A„s ApÎep¡ A“¡ dp¥e® kpd°pÄe“p¡
‘pep¡ “p„¿ep¡.
lh¡ ‘R>u“p ‘pW$dp„ Ap‘Z¡ dp¥e® kpd°pÄe“u
DÞ“rs“p kdedp„ cpfs“p hpeìe A“¡ ‘ròd
cpNdp„ ’e¡gp ‘fv$¡iu Ap¾$dZp¡“u dprlsu d¡mhuiy„.
s¡dS> dp¥e® kpd°pÄe“u krhõsf dprlsu d¡mhuiy„.
AÅsiÓy - rië‘
29
1. “uQ¡“p v$f¡L$ âñp¡“p A¡L$ hp¼edp„ DÑf gMp¡. (1) S>“‘v$p¡ A¡V$g¡ iy„ ?
(2) dlpS>“‘v$p¡ A¡V$g¡ iy„ ?
(3) bp¥Ù^d®“u ‘l¡gu ‘qfjv$ ¼ep„ cfpC lsu ?
(4) hS>“dp‘“u âdprZs ‘Ùrs L$p¡Z¡ iê$ L$fu ?
2. L$lp¡ Å¡CA¡. (1) ApS>“p dlpfpô²$“p¡ L¡$V$gp¡L$ cpN s¡ hMs“p
Ap S>“‘v$’u ìep‘¡gp¡ lsp¡.
(2) S>“‘v$p¡dp„“u Äe¡›$ ìe[¼sAp¡“u lsu.
(3) S>¡ kcpN©ldp„ QQp® ’su lsu s¡“¡ L$l¡hpdp„
Aphsy„.
(4) Np¥sdbyÙ Ap NZfpÄe“p lsp.
(5) Qsyf„N k¥Þe.
õhpÝepe
* * *
A.¾$. dlpS>“‘v$p¡“p fpÄe õ’m fpS>^p“u dy¿e fpÅ“p “pd
1. --- rldpge“u sm¡V$udp„ --- ---
2. hÐk --- --- ---
3. --- --- --- âÛp¡s
4. --- ‘V$Zp, Nep S>¡hp„ il¡fp¡“uApk‘pk“p¡ âv$¡i
--- ---
D‘¾$d :(1) sdpfp ‘qfkfdp„ Aph¡gp qL$ëgp“u dygpL$ps gp¡ A“¡ “uQ¡“p dyØpAp¡“¡ A“ygnu“¡ dprlsu d¡mhp¡.
(1) qL$ëgp“p¡ âL$pf (2) L$ep fpS>hluhV$dp„ r“rd®rs (3) qL$ëg¡v$pf (4) dy¿e rhi¡jsp
(2) cpfsue gíL$fdp„ ¼ep„ ¼ep„ v$mp¡ R>¡, s¡“u dprlsu d¡mhp¡.(3) “uQ¡“p¡ s¼sp¡ ‘|Z® L$fp¡.
3. Å¡X$u b“php¡. "A' S|>’ "b' S|>’
(1) k„rNsu (A) AÅsiÓy
(2) ^“p“„v$ (b) ‘qfjv$
(3) ‘pV$guN°pd (L$) dlpNp¡thv$
(X$) “„v$fpÅ
4. cpfs“p rhrh^ OV$L$fpÄep¡ A“¡ s¡“u fpS>^p“u“u epv$u b“php¡.
30
7.1 N°uL$ kd°pV$ rkL„$v$f“u khpfu
7.2 dp¥e® kpd°pÄe
s¡ snrigpdp„ Apìep¡. Ap dpN£ L¡$V$gpL$ õ’pr“L$
cpfsue fpÅA¡ s¡“p¡ Å¡fv$pf kpd“p¡ L$ep£. s¡d R>sp„
‘„Åb ky^u ‘lp¢Qhpdp„ rkL„$v$f kam ’ep¡, ‘Z
Ap khpfudp„ s¡“p k¥r“L$p¡“¡ M|bS> l¡fp“Nrs kl“
L$fhu ‘X$u lsu. s¡d“¡ dpv$f¡ hs“ S>hp“u BÃR>p
’C NC lsu. s¡Ap¡A¡ rkL„$v$f rhfyÙ bmhp¡ ‘p¡L$pep£
lsp¡. rkL„$v$f“¡ ‘uR>¡lW$ L$fhp“u afS> ‘X$u. cpfs“p
Æs¡gp âv$¡ip¡“u ìehõ’p dpV¡$ s¡Z¡ N°uL$
Ar^L$pfuAp¡“u r“dZ|„L$p¡ L$fu A“¡ s¡d“¡ "kÓ‘'
L$üp. Ðepf‘R>u s¡ ‘pR>p¡ aep£. fõspdp„ b¡rbgp¡“dp„
C.k.‘|. 323dp„ s¡ dfZ ‘pçep¡. Ap õ’m ApS>“p
CfpL$dp„ R>¡.
rkL„$v$f“p ApNd““¡ gu^¡ cpfs A“¡ ‘ròd“u
vy$r“ep hÃQ¡ h¡‘pf hÝep¡. rkL„$v$f kp’¡ S>¡
BrslpkL$pf lsp, s¡dZ¡ s¡d“p g¡M“ Üpfp ‘ròd
sfa“p S>Ns“¡ cpfs“p¡ ‘qfQe L$fphu Apàep¡.
N°uL$ d|rs®L$gp“p¡ cpfsue L$gpi¥gu D‘f âcph
‘X$ép¡. s¡“p Üpfp ApNm S>sp„ Np„^pf “pd“u
L$gpi¥gu“p¡ Dv$e ’ep¡. N°uL$ fpÅ“p rk½$p
rhriô$‘|Z® lsp. s¡“u D‘f A¡L$ bpSy> s¡ rk½$p
‘pX$“pfp fpÅ“y„ rQÓ, sp¡ buÆ bpSy> A¡L$ N°uL$
v$¡hsp“y„ rQÓ lsy„. rk½$p D‘f s¡ fpÅ“y„ “pd lsy„.
7.1 N°uL$ kd°pV$ rkL„$v$f“u khpfu : N°uL$ kd°pV$
A¡g¡¼Tp„X$f Da® rkL„$v$f¡ C.k.‘|. 326dp„ cpfs“p
hpeìe âv$¡i D‘f khpfu L$fu. tk^y “v$u Ap¡m„Nu“¡
sd¡ ÅZp¡ R>p¡ L¡$ ?
C.k.‘|. R>Ì$p k¥L$pdp„ Cfp“dp„ kpefk
“pd“p fpÅA¡ dp¡Vy„$ kpd°pÄe õ’pr‘s L$ey¯ lsy„.
Ap kpd°pÄe cpfs“p hpeìe’u fp¡d ky^u A“¡
ApqäL$p“p BrS>às ky^u a¡gpe¡gy„ lsy„. C.k.‘|.
518“p Afkpdp„ v$pey®i “pd“p Cfp“u kd°pV¡$
cpfs“p hpeìe sfa“p âv$¡ip¡ A“¡ ‘„Åb
ky^u“p¡ L¡$V$gp¡L$ rhõspf Æsu gu^p¡ lsp¡. v$pey®i¡
Ap âv$¡i“p L¡$V$gpL$ k¥r“L$ ‘p¡sp“p k¥Þedp„
cfsu L$fu v$u^p lsp. N°uL$ BrslpkL$pfp¡“p
g¡M“dp„’u s¡“u dprlsu dm¡ R>¡. kd°pV$ v$pey®i“p
kdedp„ cpfs A“¡ Cfp“ hÃQ¡ fpS>“¥rsL$ k„b„^
b„^pep¡ lsp¡. s¡“¡ gu^¡ h¡‘pf A“¡ L$gp n¡Ódp„
g¡hX$v$¡hX$ h^u lsu. kd°pV$ v$pey®i¡ s¡“p
kpd°pÄedp„ kh®Ó "v$pqfL$' “pd“y„ A¡L$S> âL$pf“y„
QgZ gpNy L$ey¯. s¡’u h¡‘pf L$fhp“y„ kfm
bÞey„. fpS>^p“u“y„ ‘rk®‘p¡guk il¡f kd°pV$
v$pey®i“p kdedp„ bp„^hpdp„ Apìey„. ‘rk®‘p¡guk
il¡f Cfp“dp„ R>¡.
kd°pV$ rkL„$v$f
v$pqfL$
7. dp¥e®L$pgu“ cpfs
31
rkL„$v$f“p rk½$p ‘Z Aphp S> âL$pf“p lsp.
‘R>u“p kdedp„ cpfs“p fpÅAp¡A¡ ‘Z Aphp
âL$pf“p rk½$p b“phhp“u iê$Aps L$fu.
7.2 dp¥e® kpd°pÄe :
Q„ÖNyàs dp¥e® : Q„ÖNyàs dp¥e£ dp¥e® kpd°pÄe“u
õ’p‘“p L$fu. dN^“p “„v$ fpÅ ^“p“„v$“p Sy>gdu
hluhV$’u gp¡L$p¡ L„$V$pþep„ lsp„. s¡“p¡ ‘fpch L$fu“¡
Q„ÖNyàs dp¥e£ C.k.‘|. 325“p Afkpdp„ dN^ ‘f
‘p¡sp“u kÑp õ’p‘u. s¡Z¡ Ah„su A“¡ kp¥fpô²$
Æsu gC“¡, ‘p¡sp“p kpd°pÄe“p¡ rhõspf L$fhp“u
iê$Aps L$fu. rkL„$v$f¡ “ud¡gp kÓ‘p¡ hÃQ¡ s¡d“p
d©Ðey ‘R>u kÑp dpV¡$ gX$pCAp¡ iê$ ’C. k¡ëeyL$k
r“L¡$V$f rkL„$v$f“p¡ k¡“p‘rs lsp¡. rkL„$v$f“p d©Ðey
‘R>u s¡ bµrbgp¡““p¡ fpÅ bÞep¡ lsp¡. s¡Z¡ hpeìe
cpfs A“¡ ‘„Åb ‘f Ap¾$dZ L$ey¯. Q„ÖNyàs dp¥e£
s¡“p Ap¾$dZ“p¡ kamsp‘|h®L$ kpd“p¡ L$ep¤. k¡ëeyL$k
r“L¡$V$f“¡ lfphhp“¡ gu^¡ AaOpr“õsp““p L$pbyg,
L„$v$lpf, l¡fps S>¡hp âv$¡ip¡ s¡“p kpd°pÄedp„ kdpC
Nep.
sd¡ ÅZp¡ R>p¡ L¡$ ?
k„õL©$s “pV$L$L$pf rhipMpv$Ñ¡ "dyÖpfpnk'
“pV$L$ g¿ey„. s¡dp„ ^“p“„v$“p¡ “pi L$fu“¡ Q„ÖNyàs
dp¥e£ õhs„Ó kÑp L¡$hu fus¡ õ’p‘u s¡“u rhNs“p¡
Mygpkp¡ Apàep¡ R>¡. Ap rhjehõsydp„ Ape® QpZ¼e
A’hp L$p¥qV$ëe“p ep¡Nv$p““¡ rhi¡j dlÒh Apàey„
R>¡.
sd¡ ÅZp¡ R>p¡ L¡$ ?
S>¥“ ‘f„‘fp A“ykpf Q„ÖNyàs dp¥e£ S>¥“
^d®“p¡ õhuL$pf L$ep£ lsp¡, s¡hy„ d“pe R>¡. Æh““p
A„s¡ s¡Z¡ fpS>‘v$“p¡ ÐepN L$ep£. bpL$u“y„ Æh“
s¡Z¡ L$Zp®V$L$“p îhZ b¡gNp¡X$pdp„ huspìey„. Ðep„ S>
s¡“y„ d©Ðey ’ey„.
d¡Nµ[õ’r“k k¡ëeyL$k r“L¡$V$f“p¡ fpS>v|$s lsp¡ s¡
Q„ÖNyàs dp¥e®“p v$fbpfdp„ füp¡ lsp¡. s¡“p "HqX$L$p'
N°„’dp„“y„ hZ®“ dp¥e®L$pgu“ cpfs“p Aæepk“y„
dlÒh“y„ kp^“ R>¡.
NyS>fps fpÄe“p S|>“pNY$ ‘pk¡ kd°pV$ Q„ÖNyàs
dp¥e£ "kyv$i®“' “pd“p¡ b„^ bp„Ýep¡ lsp¡. s¡hp
Dëg¡Mhpmp¡ rigpg¡M R>¡. rkL„$v$f“p Qp„v$u“p rk½$p - b„“¡ bpSy>
kd°pV$ Aip¡L$ : Q„ÖNyàs¡ fpS>‘v$“p¡ ÐepN L$ep®
‘R>u s¡“p¡ ‘yÓ tbvy$kpf dN^“p¡ fpÅ bÞep¡.
tbvy$kpf“p d©Ðey ‘R>u s¡“p¡ ‘yÓ Aip¡L$ C.k.‘|.
273dp„ kÑp D‘f Apìep¡. fpÅ ’sp„ ‘l¡gp„ s¡“u
r“dZ|„L$ snrigp A“¡ DÄS>re“udp„ fpÄe‘pg
sfuL¡$ L$fhpdp„ Aphu lsu. s¡ fpÄe‘pg lsp¡ Ðepf¡
snrigpdp„ ’e¡gp¡ bmhp¡ s¡Z¡ kamsp‘|h®L$ idphu
v$u^p¡ lsp¡. dN^“y„ kd°pV$‘v$ âpàs ’ep ‘R>u s¡Z¡
L$tgN D‘f khpfu L$fu. L$tgN fpÄe“p¡ âv$¡i
ApS>“p Ap¡qfõkp fpÄedp„ lsp¡. kd°pV$ Aip¡L¡$ L$tgN
D‘f Æs d¡mhu.
hpeìedp„ AaOpr“õsp“ s’p DÑfdp„ “¡‘pm’u
v$rnZ¡ L$Zp®V$L$ A“¡ Ap„^°âv$¡i ky^u, s¡dS> ‘|h£
b„Npm’u ‘ròd¡ kp¥fpô²$ ky^u kd°pV$ Aip¡L$“y„
kpd°pÄe a¡gpe¡gy„ lsy„.
L$tgN“y„ eyÙ : L$tgN“p eyÙdp„ ’e¡gp¡ f¼s‘ps
Å¡C“¡ Aip¡L¡$ afu ¼epf¡ ‘Z eyÙ “ L$fhp“p¡ r“Z®e
gu^p¡. kÐe, Atlkp, buÅ âÐe¡ v$ep A“¡
32
L$fu“¡ Sy>Ap¡.
cpfs“p “L$ipdp„ kd°pV$ Aip¡L$“p rigpg¡M
A“¡ õs„cg¡M v$ip®hsp„ õ’mp¡ v$ip®hp¡.
kd°pV$ Aip¡L$“p¡ k„v$¡i :
ldpspr‘sp“u k¡hp L$fhu kpfu R>¡.
lS>¡ Æs“¡ gu^¡ â¡dcph“p h^¡ R>¡, s¡ S> kpQp¡
rhS>e.
l„d¡ip epv$ fpMp¡.
33
L$fu“¡ Sy>Ap¡.
sdpfp ‘qfkfdp„ L$C L$C k„õ’p L$ep gp¡L$p¡‘ep¡Nu
L$pep£ L$f¡ R>¡ s¡“p¡ Al¡hpg s¥epf L$fp¡.
ndph©rÑ“p NyZ s¡“u ×rô$A¡ dlÒh“p lsp. s¡“p¡
k„v$¡i gp¡L$p¡ ky^u ‘lp¢QpX$hp dpV¡$ s¡Z¡ W¡$L$W¡$L$pZ¡
rigpg¡M A“¡ õs„cg¡M L$p¡sfpìep. Ap g¡Mp¡ b°pûu
rgr‘dp„ R>¡. Ap g¡Mp¡dp„ s¡Z¡ ‘p¡sp“p¡ Dëg¡M "v$¡hp“„
r‘ep¡ r‘ev$ku' (v$¡h“¡ râe râev$i}) A¡hp¡ L$ep£ R>¡.
fpÄeprcj¡L$ ’ep ‘R>u ApW$ hj£ s¡Z¡ L$tgN D‘f
Æs d¡mhu A“¡ Ðep„“p¡ rh“pi Å¡C“¡ s¡“y„ ùv$e
‘qfhs®“ ’ey„, s¡“p¡ Dëg¡M s¡“p A¡L$ g¡Mdp„ R>¡.
kd°pV$ Aip¡L$“p qv$ëlu-V$p¡‘X$p“p A¡L$ g¡Mdp„
QpdpQuqX$ep„, hp„v$fp„, N¢X$p hN¡f¡“p riL$pf L$fhp
“rl, S>„Ngdp„ ArÁ“ âNV$phhp¡ “rl A¡hp¡ kMs
r“j¡^ gMu fp¿ep¡ lsp¡.
Aip¡L$“p„ gp¡L$p¡‘ep¡Nu L$pep£ : Aip¡L¡$ âÅ dpV¡$
kyMkNhX$ h^pfhp ‘f cpf d|¼ep¡ lsp¡. v$pMgp
sfuL¡$, dpZkp¡“¡ s¡dS> ‘iyAp¡“¡ v$hp‘pZu das
dmu fl¡, s¡hu kNhX$ L$fu. A“¡L$ fõsp bp„Ýep.
R>pep dpV¡$ fõsp“u b„“¡ bpSy>A¡ h©np¡ DNpX$ép„.
^d®ipmpAp¡ b„^phu. L|$hpAp¡ Mp¡v$pìep.
kd°pV$ Aip¡L$
Aip¡L$“p ^d®âkpf“y„ L$pe® : Aip¡L¡$ ‘p¡s¡ bp¥Ù
^d®“p¡ õhuL$pf L$ep£ lsp¡. s¡Z¡ ‘pV$rg‘yÓdp„ bp¥Ù
^d®“u ÓuÆ ‘qfjv$ bp¡gphu lsu. bp¥Ù ^d®“p
âkpf dpV¡$ Aip¡L¡$ ‘p¡sp“p ‘yÓ dl¡ÞÖ A“¡ ‘yÓu
k„OrdÓp“¡ îug„L$p dp¡L$ëep„ lsp„. A[Á“ A¡riep A“¡
dÝe A¡riep“p v$¡ip¡dp„ ‘Z s¡Z¡ ^d®âkpf dpV¡$
bp¥Ù rc¿MyAp¡“¡ dp¡L$ëep lsp. s¡Z¡ A“¡L$ õs|‘
A“¡ rhlpf b„^pìep lsp.
dp¥e®L$pgu“ fpÄeìehõ’p : dp¥e® kpd°pÄe“u
fpS>^p“u ‘pV$rg‘yÓ Mps¡ lsu. fpÄeL$pfcpf“u
kNhX$ dpV¡$ kpd°pÄe“p Qpf rhcpN ‘pX$ép lsp.
v$f¡L$ rhcpN“u õhs„Ó fpS>^p“u lsu.
1. ‘|h® rhcpN - sp¡ipgu (Ap¡qfõkp),
2. ‘ròd rhcpN - DÄS>re“u (dÝeâv$¡i),
3. v$rnZ rhcpN - kyhZ®rNqf (L$Zp®V$L$“y„
L$“L$rNqf), 4. DÑf rhcpN - snrigp (‘pqL$õsp“)
fpÄeL$pfcpfdp„ fpÅ“¡ kgpl Ap‘hp dpV¡$
d„Óu‘qfjv$ lsu. Sy>v$pSy>v$p õsf¡ L$pd L$f“pfp A“¡L$
Ar^L$pfu lsp. Ap v$f¡L$ D‘f v$¡Mf¡M fpMhp dpV¡$
A“¡ vy$íd“p¡“p lg“Qg“ ‘f “S>f fpMhp dpV¡$
AÐe„s knd A¡hy„ Åk|kMpsy„ lsy„.
dp¥e®L$pgu“ gp¡L$Æh“ : dp¥e®L$pmdp„ M¡su“p
DБpv$““¡ M|b dlÒh lsy„. M¡su kp’¡ h¡‘pf A“¡
AÞe DÛp¡N ‘Z kd©Ù bÞep lsp. lp’uv$p„s
D‘f“y„ L$p¡sfL$pd, L$p‘X$ hZhy„ A“¡ f„Nhy„, ^psyL$pd
S>¡hp A“¡L$ ìehkpe lsp. QmL$pV$hpmp„ L$pmu
dpV$u“p„ hpkZp¡ OX$hpdp„ Aphsp„. “p¥L$p b“phhp“p¡
DÛp¡N ‘Z dp¡V$p âdpZdp„ Qpgsp¡ lsp¡. ^psyL$pddp„
34
AÞe ^psy kp’¡ gp¡M„X$“u hõsy b“phhp“y„ s„Óop“
‘Z rhL$rks ’ey„ lsy„.
il¡fp¡dp„ A“¡ Npdp¡dp„ DÐkh, kdpf„cp¡
DS>hpsp lsp. s¡dp„ gp¡L$p¡“p d“p¡f„S>“ dpV¡$ “©Ðe,
Npe““p L$pe®¾$dp¡ ’sp„ lsp„. Ly$õsu“u fds, f’“u
õ‘^p® gp¡L$râe lsu. kp¡NpW$p„bpÆ“u fds A“¡ Q¡k
(byqÙbm) S>¡hu fdsp¡ fyrQ‘|h®L$ fdhpdp„ Aphsu.
Q¡k“u fds“y„ "Aô$‘v$' A¡hy„ “pd lsy„.
dp¥e®L$pgu“ L$gp A“¡ kprlÐe : kd°pV$ Aip¡L$“p
kdedp„ rië‘L$gp“¡ DÑ¡S>“ dþey„. Aip¡L¡$ Ecp
L$f¡gp õs„c cpfsue rië‘L$gp“p DÑd “d|“p R>¡.
s¡Z¡ Ecp L$f¡gp õs„c D‘f tkl, lp’u, bmv$
S>¡hp„ âpZuAp¡“p„ Arsie DÑd rië‘p¡ R>¡.
kpf“p’“p Aip¡L$ õs„c D‘f“y„ Q¾$ cpfs“p
fpô²$ÝhS> D‘f ip¡c¡ R>¡. s¡ õs„c D‘f Qpf¡ bpSy>A¡
tkl R>¡. kpd¡’u Å¡sp s¡dp„“p ÓZ S> Ap‘Z“¡
v$¡Mpe R>¡. Ap cpfs“u fpS>dyÖp R>¡. s¡“p kdedp„
Mp¡v$hpdp„ Aph¡gu bfpbpf V¡$L$fuAp¡ D‘f“u Nyap
ârkÙ R>¡. Ap Nyap rblpfdp„ R>¡. cpfs“u NyapAp¡dp„
Ap Nyap kp¥’u âpQu“ R>¡.
sd¡ ÅZp¡ R>p¡ L¡$ ?
cpfs“u fpS>dyÖp kpf“p’“p Aip¡L$õs„c“p
Ap^pf¡ s¥epf L$fhpdp„ Aphu R>¡. kpf“p’“p d|m
õs„c D‘f Qpf tklp¡ R>¡. âÐe¡L$ tklp¡“u ârsdp
“uQ¡ ApX$u ‘Ë$u D‘f Q¾$ R>¡. s¡dp„’u Ap‘Z“¡
A¡L$S> Q¾$ ‘|Z® v$¡Mpe R>¡. Q¾$“u A¡L$ bpSy>A¡ Að
(Op¡X$p¡) A“¡ buÆ bpSy>A¡ h©jc (bmv$) R>¡.
fpS>dyÖp“u S>¡ bpSy> v$¡Mpsu “’u s¡ bpSy> D‘f Aphu
S> fus¡ lp’u A“¡ tkl Ap b¡ âpZu ‘Z R>¡.
õs„ciuj®
bfpbpfdp„“u NyapAp¡
35
1. “uQ¡“p âñp¡“p A¡L$ hp¼edp„ DÑf gMp¡. (1) kÓ‘p¡ hÃQ¡ gX$pCAp¡ ip dpV¡$ iê$ ’C ?
(2) bp¥Ù^d®“p âkpf dpV¡$ Aip¡L¡$ îug„L$p L$p¡“¡
dp¡L$ëep ?
(3) dp¥e®L$pmdp„ ¼ep ¼ep ìehkpe lsp ?
(4) kd°pV$ Aip¡L¡$ Ecp L$f¡gp õs„c D‘f ¼ep„ ¼ep„
âpZuAp¡“p„ rië‘p¡ R>¡ ?
2. L$lp¡ Å¡CA¡. (1) kÓ‘
(2) kyv$i®“
(3) "v$¡hp“„ r‘ep¡ r‘ev$ku'
(4) Aô$‘v$
3. epv$ L$fp¡ A“¡ gMp¡.
(1) Q„ÖNyàs dp¥e®“p kpd°pÄe“u ìep[às
(2) kd°pV$ Aip¡L$“p kpd°pÄe“u ìep[às
4. Å¡X$u b“php¡. "A' S|>’ "b' S|>’
(1) kd°pV$ Ag¡L$Tp„X$f (A) k¡ëeyL$k r“L¡$V$f“p¡
(2) d¡Nµ[õ’r“k fpS>v|$s
(3) kd°pV$ Aip¡L$ (b) N°uL$“p¡ kd°pV$
(L$) fp¡d“p¡ kd°pV$
(X$) dN^“p¡ kd°pV$
õhpÝepe
* * *
5. sd“¡ iy„ gpN¡ R>¡ ? (1) rkL„$v$f“¡ ApMf¡ ‘uR>¡lW$ L$fhp“u afS> ‘X$u.
(2) N°uL$ fpÅ“p rk½$p h¥rióV$é‘|Z® lsp.
(3) kd°pV$ Aip¡L¡$ ¼epf¡e eyÙ “ L$fhp“p¡ r“Z®e
gu^p¡.
6. sdpfp iåv$p¡dp„ hZ®“ L$fp¡. (1) kd°pV$ Aip¡L$“p„ gp¡L$p¡‘ep¡Nu L$pep£.
(2) dp¥e®L$pgu“ d“p¡f„S>“ A“¡ fds“p„ kp^“p¡.
7. ApS>¡ üy-A¡“-Ðk„N S>¡hp ‘fv$¡iu âhpku sd“¡ dm¡ sp¡ sd¡ iy„ L$fip¡ ?
D‘¾$d : (1) sdpfp ‘qfkfdp„ gp¡L$ârsr“r^A¡ L$f¡gp„
gp¡L$p¡‘ep¡Nu L$pep£“u dprlsu d¡mhu“¡
krhõsf g¡M“ L$fp¡.
(2) kd°pV$ Aip¡L$“p Æh““u h^pf¡ dprlsu d¡mhu“¡ “pV$éuL$fZ Üpfp hN®dp„ fS|> L$fp¡.
cpfs“y„ kp¥’u dp¡Vy„$ kpd°pÄe lsy„. dp¥e® L$pm ‘R>u“u
fpS>L$ue A“¡ kp„õL©$rsL$ OV$“pAp¡ Ap‘Z¡ lh¡ ‘R>u“p
‘pW$dp„ kdS>hp“p R>uA¡.
kd°pV$ Aip¡L$“p d©Ðey ‘R>u dp¥e® kpd°pÄe“u
‘X$su iê$ ’C NC. dp¥e®L$pm ‘R>u cpfsdp„ A“¡L$
fpÄep¡ Dv$e ‘pçep„ (rhL$rks ’ep„). L¡$V$gp„L$
kpd°pÄep¡ ‘Z rhL$õep„. dp¥e® kpd°pÄe âpQu“
36
8.1 iy„N h„ip¡ 8.2 IX$p¡-N°uL$ fpÅAp¡
8.3 Ly$ipZ fpÅAp¡ 8.4 Nyàs fpS>h„ip¡
8.5 h^®“ fpS>h„ip¡ 8.6 Cip“ cpfs“u fpS>kÑp
8.1 iy„N h„ip¡
kd°pV$ Aip¡L$ ‘R>u dp¥e® kÑp“y„ kpdÕe® Ap¡Ry>„ ’sy„
Ney„. R>¡ëgp dp¥e® fpÅ“y„ “pd b©lÖ’ lsy„. dp¥ep£“p
k¡“p‘rs ‘yóerdÓ iy„N¡ bmhp¡ L$fu“¡ b©lÖ’“u lÐep
L$fu A“¡ s¡ ‘p¡s¡ fpÅ bÞep¡.
8. dp¥e® kpd°pÄe ‘R>u“p fpÄep¡
37
rd“ƒX$f“p Qp„v$u“p rk½$p - b„“¡ bpSy>
8.3 Ly$ipZ fpÅAp¡
cpfsdp„ Sy>v$pSy>v$p gp¡L$p¡“u V$p¡muAp¡ blpf’u
kss Aphsu flu. s¡dp„ dÝe A¡riepdp„’u Aph¡gu
"Ly$ipZ' “pd¡ Ap¡mMpsu V$p¡muAp¡ lsu. Bkhu
k““p ‘l¡gp k¥L$pdp„ hpeìe“p âv$¡ip¡dp„ A“¡
L$pídufdp„ s¡Ap¡A¡ fpÄe õ’pàQp„. cpfsdp„ kp¡“p“p
rk½$p b“phhp“u iê$Aps Ly$ipZ fpÅAp¡A¡ L$fu.
rk½$p D‘f Np¥sd byÙ A“¡ Sy>v$pSy>v$p cpfsue
v$¡hspAp¡“u ârsdp“p¡ D‘ep¡N L$fhp“u â’p Ly$ipZ
fpÅAp¡A¡ iê$ L$fu. Ly$ipZ fpÅ L$r“óL¡$ kpd°pÄe“p¡
rhõspf L$ep£.
L$r“óL$“p kp¡“p“p rk½$p - b„“¡ bpSy>
sd¡ ÅZp¡ R>p¡ L¡$ ?
L$r“óL$“p kp¡“p“p rk½$p : Ap rk½$p
kd°pV$ L$r“óL$¡ b“pìep lsp. Ap rk½$p“u v$i®“u
cpN D‘f N°uL$ rgr‘dp„ g¿ey„ lsy„ L¡$, "ipAp¡
“p“p¡ ipAp¡ L$“¡óL$u L$p¡ip“p¡'. Ap“p¡ A’® ’pe R>¡
L¡$, "fpÅr^fpS> L$r“óL$ Ly$ipZ'. rk½$p“u
‘pR>m“u bpSy>A¡ Np¥sd byÙ“u ârsdp R>¡ A“¡
bpSy>dp„ N°uL$ rgr‘dp„ "bp¡v¹$v$p¡' A¡V$g¡ L¡$ "byÙ'
g¿ey„ R>¡.
8.2 HX$p¡-N°uL$ fpÅAp¡
Ap kdedp„ cpfsue D‘M„X$“p hpeìe âv$¡idp„
N°uL$ fpÅ“p “p“p„ “p“p„ fpÄep¡ lsp„. s¡ fpÅAp¡
"HX$p¡-N°uL$ fpÅAp¡' L$l¡hpsp. âpQu“ cpfsue
rk½$p“p Brslpkdp„ Ap fpÅAp¡“p rk½$p AÐe„s
dlÒh“p lsp. A¡L$ bpSy> fpÅ“y„ rQÓ A“¡ buÆ
bpSy> v$¡hsp“y„ rQÓ Ap ‘Ùrs’u rk½$p b“phhp“u
s¡Ap¡“u ‘f„‘fp lsu. s¡ ApNm S>sp„ cpfsdp„
âQrgs ’C. HX$p¡-N°uL$ fpÅAp¡dp„ rd“ƒX$f fpÅ
ârkÙ lsp¡. s¡Z¡ bp¥Ù rc¿My “pNk¡“ kp’¡ bp¥Ù
sÒhop““u QQp® L$fu lsu. rd“ƒX$f A¡V$g¡ S> rdtgv$.
rcnyL$ “pNk¡““¡ ‘|R>¡gp âñp¡“p DÑfp¡ Üpfp s¡Z¡
"rdtgv$‘Êl' “pd“p N°„’“u fQ“p L$fu. "‘Êl'
‘pgu cpjp“p Ap iåv$“p¡ A’® "âñ' ’pe R>¡.
kd°pV$ L$r“óL$ : L$r“óL$“y„ kpd°pÄe ‘ròd¡
L$pbyg’u ‘|h£ hpfpZku ky^u a¡gpe¡gy„ lsy„. L$r“óL$“p
kp¡“p“p A“¡ sp„bp“p rk½$p dmu Apìep R>¡.
L$r“óL$“p kdedp„ bp¥Ù ^d®“u Qp¡’u ‘qfjv$
L$pídufdp„ cfhpdp„ Aphu lsu. L$r“óL¡$ L$pídufdp„
L$r“óL$‘yf il¡f hkpìey„ lsy„. îu“Nf ‘pk¡ Aph¡gy„
L$pç‘yf “pd“y„ Npd A¡V$g¡ S> L$r“óL$‘yf. L$r“óL$“p
kdedp„ AðOp¡j “pd“p¡ L$rh ’C Nep¡. s¡Z¡ "byÙ
QqfÓ' A“¡ "hÇ>k|rQ' “pd“p N°„’p¡ g¿ep R>¡.
L$r“óL$“p v$fbpfdp„ "QfL$' ârkÙ h¥v$ lsp.
8.4 Nyàs fpS>h„ip¡
Ckhu k““p ÓuÅ k¥L$p“p A„sdp„ DÑf
cpfsdp„ Nyàs fpS>h„i“u kÑp iê$ ’C. kp^pfZ
38
fus¡ ÓZ k¥L$p Nyàs h„i kÑp ‘f lsp¡. Nyàs
fpS>h„i“p k„õ’p‘L$“y„ “pd "îuNyàs' lsy„. kdyÖNyàs
A“¡ buÅ¡ Q„ÖNyàs Nyàsh„i“p rhi¡j Dëg¡M“ue
fpÅAp¡ lsp.
kdyÖNyàs : ‘l¡gp¡ Q„ÖNyàs A¡ Nyàs fpÅ“u
L$pfqL$v$}dp„ Nyàsp¡“p fpÄerhõspf“u iê$Aps ’C.
s¡“p ‘yÓ kdyÖNyàs¡ Apk‘pk“p fpÅAp¡“¡ lfphu“¡
s¡d“p¡ rhõspf ‘X$phu ‘p¡sp“y„ kpd°pÄe h^pf¡
rhL$kpìey„. s¡“u L$pfqL$v$}dp„ Nyàs kÑp Apkpd’u
‘„Åb ky^u a¡gpC lsu. sprdg“pXy$“p L$p„Qu ky^u“p¡
‘|h® qL$“pfp‘Ë$u“p¡ âv$¡i ‘Z s¡Z¡ ÆÐep¡ lsp¡.
kdyÖNyàs¡ d¡mh¡gu Æs“¡ gu^¡ s¡“u kÑp“p¡
v$bv$bp¡ Qpf¡bpSy> hÝep¡ lsp¡. s¡’u hpeìe“p fpÅ,
s¡dS> îug„L$p“p fpÅA¡ ‘Z s¡“u kp’¡ d¥Óu“p L$fpf
L$ep¯. kdyÖNyàs“p ‘fp¾$d A“¡ s¡Z¡ d¡mh¡gu Æs“y„
hZ®“ âepN“p õs„cg¡Mdp„ krhõsf Ap‘¡gy„ R>¡.
Ap g¡M "âepNâi[õs' sfuL¡$ Ap¡mMpe R>¡. s¡“¡
"Aëlpbpv$ âi[õs' ‘Z L$l¡hpe R>¡. kdyÖNyàs
huZphpv$“dp„ r“‘yZ lsp¡. s¡Z¡ Sy>v$pSy>v$p âL$pf“u
ârsdphpmp rk½$p blpf ‘pX$ép lsp. s¡dp„“p A¡L$
âL$pfdp„ s¡ ‘p¡s¡ huZp hNpX$sp¡ v$¡Mpe R>¡. s¡“p ‘f
"kdyÖNyàs' “pd gM¡gy„ R>¡.
buÅ¡ Q„ÖNyàs : buÅ¡ Q„ÖNyàs kdyÖNyàs“p¡
‘yÓ lsp¡. s¡Z¡ Nyàsp¡“y„ kpd°pÄe hpeìe sfa
h^pey¯. s¡Z¡ dpmhp, NyS>fps A“¡ kp¥fpô²$ Æsu
gu^p„ lsp„. buÅ Q„ÖNyàs¡ s¡“u ‘yÓu âcphsu“p
rhhpl hpL$pV$L$ h„i“p buÅ fyÖk¡“ kp’¡ L$fphu
Apàep. Aphu fus¡ v$rnZ sfa“u i[¼sipmu
hpL$pV$L$ kÑp kp’¡ k„b„^ Å¡X$ép¡. qv$ëlu ‘pk¡“p
dl¡fp¥gudp„ A¡L$ gp¡lõs„c Ecp¡ R>¡. s¡ gNcN v$p¡Y$
lÅf hjp£’u ‘Z h^pf¡ S|>“p¡ R>¡. R>sp„ s¡“¡ L$pV$
gpÁep¡ “’u. âpQu“ cpfsuep¡A¡ s„Óop“dp„ L$f¡gu
âNrs“y„ Ap A¡L$ âsuL$ R>¡. Ap gp¡lõs„c D‘f“p
g¡Mdp„ "Q„Ö' “pd“p fpÅ“p¡ Dëg¡M R>¡. s¡ Dëg¡M“p
Ap^pf¡ Ap gp¡lõs„c buÅ Q„ÖNyàs“p kde“p¡ R>¡,
s¡hy„ dp“hpdp„ Aph¡ R>¡.
buÅ Q„ÖNyàs“p kdedp„ "aprlep“' bp¥Ù
rc¿My Qu“dp„’u cpfsdp„ Apìep¡ lsp¡. s¡Z¡ s¡“p
cpfs“p âhpk“y„ hZ®“ g¿ey„ R>¡. s¡dp„ Nyàs
kpd°pÄe“u DÐL©$óV$ fpÄeìehõ’p“u dprlsu dm¡ R>¡.
kdyÖNyàs“p kp¡“p“p rk½$p - b„“¡ bpSy>
sd¡ ÅZp¡ R>p¡ L¡$ ?
Qu“u âhpku aprlep“ buÅ Q„ÖNyàs“p
kdedp„ cpfsdp„ Apìep¡ lsp¡. ‘p¡sp“p
âhpkhZ®“dp„ s¡Z¡ Nyàs kde“p kdpS>Æh““y„
hZ®“ L$ey¯ R>¡. s¡ L$l¡ R>¡, L¡$ cpfs“p„ il¡fp¡ dp¡V$p
A“¡ kd©Ù lsp„. âhpkuAp¡ dpV¡$ Ap il¡fp¡dp„
A“¡L$ Arsr’N©lp¡ R>¡. A“¡L$ ^dp®’® k„õ’pAp¡
‘Z R>¡. il¡fdp„ lp¡[õ‘V$gp¡ R>¡. Ðep„ Nfubp¡“¡
h¥ÛL$ue k¡hp rh“pd|ëe¡ dm¡ R>¡. rhlpf A“¡
d„qv$fp¡ cìe R>¡. gp¡L$p¡“¡ ìehkpe ‘k„v$ L$fhp“y„
‘|Z® õhps„Ôe R>¡. ¼ep„e ‘Z S>hp gp¡L$p¡“¡ b„^u
“’u. kfL$pfu Ar^L$pfuAp¡“¡ A“¡ k¥r“L$p¡“¡
r“erds ‘Npf A‘pe R>¡. Ðep„“p gp¡L$p¡ v$pê$
‘usp “’u, tlkp L$fsp„ “’u. Nyàs fpS>hluhV$“y„
âipk“ ep¡Áe fus¡ Qgphpe R>¡.
39
8.5 h^®“ fpS>h„ip¡
Nyàs kpd°pÄe“y„ kpdÕe® Ap¡Ry>„ ’hp gpÁep
‘R>u DÑf cpfsdp„ A“¡L$ fpÄep¡ âL$pidp„ Apìep„.
h^®“ fpS>h„i“y„ fpÄe s¡dp„“y„ A¡L$ lsy„. qv$ëlu ‘pk¡“p
’pZ¡kfdp„ âcpL$fh^®“ “pd“p¡ fpÅ fpÄe L$fsp¡
lsp¡. s¡Z¡ h^®“ h„i“u õ’p‘“p L$fu. lj®h^®“ s¡“p¡
‘yÓ lsp¡. lj®h^®“¡ h^®“ kpd°pÄe“p¡ rhõspf L$ep£.
s¡“u L$pfqL$v$}dp„ h^®“ kpd°pÄe“p¡ rhõspf DÑfdp„
“¡‘pm, v$rnZ¡ “d®v$p “v$u, ‘|h£ Apkpd A“¡ ‘ròd¡
NyS>fps ky^u ’ep¡ lsp¡. L$pdê$‘ A¡V$g¡ âpQu“
Apkpd. Ðep„“p fpÅ cpõL$fhd®“ kp’¡ s¡“p¡
d¥Óucep£ k„b„^ lsp¡. lj®h^®“¡ ‘p¡sp“p¡ fpS>v|$s
Qu“u v$fbpfdp„ dp¡L$ëep¡ lsp¡. lj®h^®“¡ Qu““p
kd°pV$ kp’¡ d¥Óuk„b„^ õ’pàep¡ lsp¡. s¡Z¡ s¡“u
fpS>^p“u L$“p¥S>dp„ õ’p‘u lsu. s¡“u L$pfqL$v$}
v$fçep“ h¡‘pfdp„ Ålp¡S>gpgu Aphu. fpÄe“u
AphL$“p¡ M|b dp¡V$p¡ rlõkp¡ s¡ âÅ“p L$ëepZ dpV¡$
hp‘fsp¡ lsp¡. v$f ‘p„Q hj£ s¡ ‘p¡sp“u b^u k„‘rÑ
âÅ“¡ v$p“ L$fu v$¡sp¡.
lj®h^®““p v$fbpf“p fpS>L$rh bpZcË¡$
"lj®QqfÓ' “pd“p¡ lj®h^®““u Æh“ D‘f N°„’
g¿ep¡ lsp¡. s¡“p Ap^pf¡ lj®h^®““u L$pfqL$v$}“u
dprlsu dm¡ R>¡. lj®h^®“¡ bp¥Ù ^d®“p¡ õhuL$pf L$ep£
lsp¡. s¡Z¡ AÞe ^dp£“¡ ‘Z Dv$pf qv$g¡ Apîe
Apàep¡ lsp¡. lj®h^®“¡ "fГphgu', "“pNp“„v$' A“¡
"râev$ri®L$p' Ap ÓZ k„õL©$s “pV$L$p¡ g¿ep„ lsp„.
s¡“p kdedp„ üy-A¡“-Ðk„N bp¥Ù rc¿My Qu“’u
cpfs Apìep¡ lsp¡. s¡ cpfscfdp„ aep¤. “pg„v$p
rhÛp‘uW$dp„ s¡ b¡ hj® füp¡ lsp¡. s¡Z¡ Qu“ ‘pR>p
aep® ‘R>u bp¥ÙN°„’p¡“y„ Qu“u cpjpdp„ cpjp„sf L$ey¯
lsy„.
8.6 Cip“ cpfs“u fpS>kÑp
Cip“ cpfs“p drZ‘yf âv$¡i“u Dg|‘u
fpS>L$Þep“p ASy>®“ kp’¡ ’e¡gp rhhpl“u L$’p
dlpcpfsdp„ Aph¡gu R>¡. "L$pdê$‘' fpÄe Ckhu
k““p Qp¡’p k¥L$pdp„ âL$pidp„ Apìey„. ‘yóehd®“
L$pdê$‘ fpÄe“p¡ k„õ’p‘L$ lsp¡. kdyÖNyàs“p
Agplpbpv$“p õs„cg¡Mdp„ s¡“p¡ Dëg¡M L$f¡gp¡ R>¡.
eyAp“-íhp„N
sd¡ ÅZp¡ R>p¡ L¡$ ?
üy-A¡“-Ðk„N cpfscfdp„ aep£ lsp¡. s¡Z¡
dlpfpô²$“p gp¡L$p¡ rhi¡ M|b Np¥fh‘|Z® Dv¹$Npf
L$pY$ép R>¡, s¡ L$l¡ R>¡, ""dlpfpô²$“p gp¡L$p¡ õhdp“u
R>¡. L$p¡CA¡ L$f¡gp D‘L$pfp¡ s¡ l„d¡ip„ epv$ fpM¡ R>¡,
‘f„sy Å¡ L$p¡C s¡d“y„ A‘dp“ L$f¡ sp¡ s¡Ap¡ s¡d“¡
R>p¡X$sp “’u. dyíL¡$gudp„ k‘X$pe¡gp gp¡L$p¡“¡ ‘p¡sp“p
âpZ“u ‘fhp L$ep® hNf dv$v$ L$f¡ R>¡. ifZ¡
Aph¡gp“¡ s¡Ap¡ “yL$kp“ ‘lp¢QpX$sp “’u''.
40
L$pdê$‘“p fpÅ“p A“¡L$ L$p¡sf¡gp g¡M D‘gå^ R>¡.
dlpcpfs A“¡ fpdpeZ dlpL$pìep¡dp„ L$pdê$‘“p¡
Dëg¡M "âpÁÄep¡rsj' “pd’u L$f¡gp¡ R>¡. âpÁÄep¡rsj‘yf
s¡ fpÄe“u fpS>^p“u lsu. âpÁÄep¡rsj‘yf A¡V$g¡
ApS>“p Apkpd fpÄe“y„ NyhplpV$u il¡f. "‘¡qfàgk
Apµa ^u A¡qfr’°e“ ku' “pd“p ‘yõsL$dp„ s¡“p¡
Dëg¡M "qL$f¹lpqv$ep' A¡V$g¡ "qL$fps gp¡L$p¡“p¡ âv$¡i'
A¡hp¡ L$f¡gp¡ R>¡. L$pdê$‘ fpÄe“p¡ rhõspf b°û‘yÓp
“v$u“p¡ MuZâv$¡i, c|sp“, b„Npm“p¡ L¡$V$gp¡L$$ cpN
A“¡ rblpf“p¡ L¡$V$gp¡L cpN Ap âv$¡idp„ ’e¡gp¡ lsp¡.
Cip“ cpfs“p "L$pdê$‘' fpÄedp„ üy-A¡“-Ðk„N
Nep¡ lsp¡. s¡ kde¡ cpõL$fhd®“ Ðep„“p¡ fpÅ lsp¡.$
Ap ‘pW$dp„ Ap‘Z¡ dp¥e® ‘R>u“p kde“u DÑf
cpfs A“¡ Ðep„“u Sy>v$uSy>v$u fpS>kÑpAp¡“p¡ ‘qfQe
d¡mhu gu^p¡. s¡dS> s¡ Afkpdp„ Cip“ cpfsdp„ L¡$hu
‘qf[õ’rs lsu, s¡ ‘Z Å¡ey„. lh¡ ‘R>u“p ‘pW$dp„
Ap‘Z¡ s¡ S> Afkp“u v$rnZ cpfsdp„“u
fpS>kÑpAp¡“p¡ ‘qfQe d¡mhhp“p R>uA¡.
sd¡ ÅZp¡ R>p¡ L¡$ ?
cpfsue ‘„f‘fp A“ykpf âpQu“ kde¡ L$píduf“y„ “pd "L$íe‘‘yf' lsy„. N°uL$ BrslpkL$pfp¡A¡ s¡“p¡ Dëg¡M Lµ$õ‘µr‘fpµk, "Lµ$õ‘¡qV$fpµL$' A“¡ Lµ$õ‘¡qfep Aphp¡ L$f¡gp¡ R>¡. dlpcpfs“p kdedp„ L$pçbp¡S> h„i“p fpÅ Ðep„ fpÄe L$fsp lp¡hp“p¡ Dëg¡M Aph¡ R>¡. kd°pV$ Aip¡L$“p kdedp„ L$píduf dp¥e® kpd°pÄedp„ kdprhô$ ’e¡gy„ lsy„. Bkhu k““p kpsdp k¥L$pdp„ L$L$p£V$ h„i“y„ fpÄe L$pídufdp„ lsy„. L$ëlZpA¡ s¡“p fpS>sfp„rNZu “pd“p N°„’dp„ s¡“u dprlsu Ap‘¡gu R>¡.
“pg„v$p rhÛp‘uW$
41
1. L$lp¡ Å¡CA¡. (1) cpfsdp„ kp¡“p“p rk½$p b“phhp“u iê$Aps
L$f“pfp fpÅAp¡ -
(2) L$r“óL$¡ L$pídufdp„ hkph¡gy„ il¡f -
(3) huZphpv$“dp„ r“‘yZ fpÅ -
(4) L$pdê$‘ A¡V$g¡ S> -
2. ‘pW$“p “L$ip“y„ r“funZ L$fu“¡ Nyàsp¡“p„ kpd°pÄedp„ Ap^yr“L$ il¡fp¡“p “pd“u epv$u b“php¡.
3. QQp® L$fp¡ A“¡ gMp¡. (1) kd°pV$ L$r“óL$
(2) d¡lfp¥gu“p¡ gp¡lõs„c
4. ‘pW$dp„ Ap‘¡gp rhrh^ N°„’ A“¡ N°„’L$pf“p “pdp¡“u epv$u b“php¡.
5. Nyàs fpS>h„i A“¡ h^®“ fpS>h„i“p¡ syg“pÐdL$ s¼sp¡ “uQ¡“p dyv¹$v$p“p Ap^pf¡ s¥epf L$fp¡.
õhpÝepe
* * *
6. “uQ¡“p¡ iåv$ L$p¡eX$p¡ DL¡$gp¡.
dyØp Nyàs fpS>h„i
h^®“fpS>h„i
k„õ’p‘L$
fpÄerhõspf
L$pe®
1
6
7 8
10 11
9
2 3
5
Ecp iåv$p¡2. “p ‘fp¾$d“y„ hZ®“ âepN“p
õs„cg¡Mdp„ Å¡hp dm¡ R>¡.
3. dl¡i¥gu gp¡lõs„c D‘f “pd“p fpÅ“p¡
Dëg¡M Å¡hp dm¡ R>¡.
5. ‘yóehd®“¡ “y„ fpÄe õ’pàey„.
7. “p v$fbpfdp„ bpZcV¹$V$ “pd“p¡
fpS>L$rh lsp¡.
8. IX$p¡N°uL$ fpÅAp¡dp„ ârkÙ fpÅ .
ApX$p iåv$p¡1. A¡ Nyàs kpd°pÄe hpeìe sfa
h^pey¯.
4. lj®h^®““y„ A¡L$ k„õL©$s “pV$L$ .
6. Nyàs fpS>h„i“p¡ k„õ’p‘L$ .
9. “p rhhpl hpL$pV$L$ h„i“p buÅ ê$Ök¡“
kp’¡ ’ep.10. buÅ Q„ÖNyàs“p v$fbpf“p kdedp„ cpfsdp„
Aph¡gu bp¥Ù rc¿My 11. L$r“óL$“p v$fbpf“p ârkÙ h¥v$
4
D‘¾$d : dp¥e® kpd°pÄe ‘R>u cpfsdp„ ’C Ne¡gp fpÄeL$sp®Ap¡ rhi¡ h^pf¡ dprlsu d¡mhp¡ A“¡ sd“¡ Ndsp fpÄeL$sp®“u
c|rdL$prc“e hN®dp„ fS|> L$fp¡.
42
9.1 Q¡f, ‘p„X$é A“¡ Qp¡m fpS>h„ip¡
9.2 kpshpl“ fpS>h„ip¡
9.3 hpL$pV$L$ fpS>h„ip¡
9.1 Q¡f, ‘p„X$é A“¡ Qp¡m fpS>h„ip¡
v$rnZ“u âpQu“ fpS>kÑpAp¡dp„ ÓZ
fpS>kÑp“p¡ Dëg¡M sÐL$pgu“ kprlÐedp„ Aph¡ R>¡.
cpfs“p ê$‘f¡Mphpmp “L$ipdp„ v$rnZ
cpfs“p„ dlÒh“p õ’mp¡ bsphp¡.
L$fu“¡ Sy>Ap¡.
9.4 Qpgy¼e fpS>h„ip¡
9.5 ‘ëgh fpS>h„ip¡
9.6 fpô²$L|$V$ fpS>h„ip¡
9. v$rnZ cpfs“p„ âpQu“ fpÄep¡
43
“l‘p““p¡ ‘fpÄe L$ep£. Np¥sdu‘yÓ“p¡ Dëg¡M
“prkL$“p g¡Mdp„ "rÓkdyÖsp¡e‘ushpl“' sfuL¡$
L$f¡gp¡ R>¡. sp¡e A¡V$g¡ ‘pZu. Op¡X$p fpÅ“y„ hpl“
R>¡. "S>¡d“p Op¡X$pAp¡A¡ ÓZ kdyÖ“y„ ‘pZu ‘u^y„
R>¡', A¡hp¡ s¡“p¡ A’® ’pe R>¡. ÓZ kdyÖ A¡V$g¡
Afbu kdyÖ, b„Npm“p¡ D‘kpNf A“¡ tlv$u
dlpkpNf. s¡“p kdedp„ kpshpl“p¡“y„ kpd°pÄe
DÑf¡ “d®v$p “v$u’u v$rnZ¡ sy„NcÖp “v$u ky^u
a¡gpe¡gy„ R>¡.
lpg “pd“p kpshpl“ fpÅ“p¡ "Np’pkàsisu'
Ap dlpfpô²$ue âpL©$s cpjp“p¡ N°„’ ârkÙ R>¡. Ap
N°„’dp„’u kpshpl“ kde“p gp¡L$Æh““u dprlsu
dm¡ R>¡. kpshpl“ kdedp„ cpfsue h¡‘pfdp„ M|b
h©qÙ ’C. dlpfpô²$“p ‘¥W$Z, s¡f, cp¡L$fv$“,
L$p¡ëlp‘yf S>¡hp„ õ’mp¡“¡ h¡‘pf“p„ L¢$Öp¡ sfuL¡$ rhi¡j
dlÒh âpàs ’ey„. Ap kdedp„ A“¡L$ L$gphõsyAp¡“y„
DБpv$“ Ðep„ ’hp gpÁey„. cpfsue dpg“u
sd¡ ÅZp¡ R>p¡ L¡$ ?
“pd¡OpV$ : ‘yZ¡ A“¡ ’pZ¡ rS>ëgp“u
kudp D‘f“p¡ (Sy>Þ“f-dyfbpX$ dpN®) OpV$fõsp¡
"“pZ¡OpV$'“p “pd¡ Ap¡mMhpdp„ Aph¡ R>¡.
‘p„Q qL$gp¡duV$f gp„bp¡ Ap OpV$ gNcN b¡
lÅf hjp£ ‘l¡gp„ kpshpl“p¡“u L$pfqL$v$}dp„
s¥epf L$fhpdp Apìep¡. ‘|h£ Ap OpV$ v$¡i
A“¡ L$p¢L$Z hÃQ¡“p dy¿e h¡‘pfu dpNp£ ‘¥L$u“p¡
A¡L$ lsp¡. h¡‘pf A“¡ hpl“-ìehlpf dpV¡$
Ap OpV$ fõsp¡ h‘fpsp¡ lsp¡. S>du“dp„
L$p¡sf¡gu KX$u L|„$X$u ApS>¡ ‘Z Ðep„ Å¡hp dm¡
R>¡. “pZ¡OpV$“u Nyapdp„ kpshpl“ fpÅ“u
d|rs® A“¡ âpQu“ rigpg¡M R>¡. kpshpl“
fpÅ A“¡ fpZuA¡ Ap‘¡gu c¡V$“p„ hZ®“p¡
Al]“p rigpg¡Mdp„ R>¡.
Q¡f, ‘p„X$é A“¡ Qp¡m Ap fpS>kÑpAp¡ lsu. Ap
fpS>kÑp Ckhu k“ ‘|h£“p Qp¡’p k¥L$pdp„ A’hp
s¡“p’u ‘Z ‘l¡gp’u A[õsÐhdp„ lsu. s¡“p¡
Dëg¡M fpdpeZ, dlpcpfs“p„ dlpL$pìep¡dp„ L$fhpdp„
Apìep¡ R>¡. srdm cpjp“p k„Od kprlÐedp„ Ap
ÓZ fpS>kÑpAp¡“p¡ Dëg¡M R>¡. dp¥e® kd°pV$
Aip¡L$“p g¡Mp¡dp„ ‘Z s¡“p¡ Dëg¡M R>¡. "‘¡qfàgk
Apµa ^u$ A¡qfr’°e“ ku' ‘yõsL$dp„ "dyrTfuk'
L¡$fm“p qL$“pfp D‘f“y„ AÐe„s dlÒh“y„ b„v$f
lp¡hp“y„ L$üy„ R>¡. Ap b„v$f Q¡f fpÄedp„ lsy„.
dyrTfuk b„v$f¡’u dkpgp“p ‘v$p’®, dp¡su, d|ëehp“
fГp¡, hN¡f¡ hõsy“u BV$gu“p fp¡ddp„ A“¡ ‘ròd“p
AÞe v$¡ip¡dp„ r“L$pk ’su lsu. ‘p„X$é fpÄe“p¡
rhõspf ApS>“p srdm“pXy$dp„ lsp¡. Ðep„“p DÐL©$ô$
L$np“p„ dp¡suAp¡“u M|b dp„NZu lsu. dvy$fpC
‘p„X$é fpÄe“u fpS>^p“u lsu. âpQu“ Qp¡mp¡“y„
fpÄe srdm“pXy$“p rsê$rQfp‘ëgu“u Apk‘pk“p
âv$¡idp„ lsy„. 9.2 kpshpl“ fpS>h„ip¡
dp¥e® kpd°pÄe“p rh“pi ‘R>u DÑf cpfs
âdpZ¡ S> dlpfpóV²$, Ap„^°âv$¡i, L$Zp®V$L$ âv$¡ip¡“p
õ’pr“L$ fpÅAp¡ õhs„Ó ’ep. s¡dZ¡ “p“p„ “p“p„
fpÄep¡ õ’pàep„. s¡dp„’u A¡L$ kpshpl“ h„i lsp¡.
ârs›$p“ A¡V$g¡ S> ‘¥W$Z s¡“u fpS>^p“u lsu.
fpÅ rkdyL$ kpshpl“ h„i“p¡ k„õ’p‘L$ lsp¡. ‘yZ¡
rS>ëgp“p Sy>Þ“f “ÆL$“p “pZ¡OpV$“u Nyapdp„“p
L$p¡sf¡gp g¡Mp¡dp„ Ap h„i“p dlÒh“u ìe[¼sAp¡“p„
“pdp¡ R>¡. L¡$V$gpL$ kpshpl“ fpÅAp¡ s¡d“p “pd“u
ApNm dpsp“y„ “pd gNpX$sp lsp. Dv$p. sfuL¡$
Np¥sdu‘yÓ kpsL$Z}.
kpshpl“ h„i“p Np¥sdu‘yÓ kpsL$Z} fpÅ
rhi¡j ârkÙ R>¡. s¡d“p ‘fp¾$d“y„ hZ®“ “prkL$“u
Nyapdp„“p L$p¡sf¡gp g¡Mp¡dp„ L$f¡gy„ R>¡. s¡Z¡ iL$ fpÅ
44
kde“p L$p¡ëlp‘yf“y„ “pd "Ly„$sg' lsy„. Nyàs kd°pV$
buÅ Q„ÖNyàs“u ‘yÓu âcphsu“p rhhpl hpL$pV$L$“p
fpÅ buÅ fyÖk¡“ kp’¡ ’ep lsp„, s¡“u dprlsu
Ap‘Z¡ Ap ‘l¡gp d¡mh¡gu R>¡. hpL$pV$L$ fpÅ
lqfj¡Z“p¡ d„Óu hfplv$¡h lsp¡. s¡ bp¥Ù ^d®“p¡
A“yepeu lsp¡. AS>„V$p“u 16dp ¾$dp„L$“u Nyap s¡Z¡
Mp¡v$phu lsu. AS>„V$p“u buÆ ‘Z L¡$V$guL$ Nyap“u
Mp¡v$pC“y„ s¡dS> s¡ NyaprQÓp¡’u kyip¡rcs L$fhp“y„ L$pd
lqfj¡Z“u L$pfqL$v$} v$fçep“dp„ ’ey„ lsy„. hpL$pV$L$ fpÅ
S>lpS>“u ârsdphpmp kpshpl“ rk½$p
L$pgp®“y„ Q¥ÐeN©l
AS>„V$p“u A¡L$ Nyap
AS>„V$p“p bp¡r^kÒh ‘Ú‘prZ
r“L$pk fp¡d ky^u ’su lsu. L¡$V$gpL$ kpshpl“
rk½$p D‘f S>lpS>“u ârsdp R>¡. dlpfpô²$“u
AS>„V$p, “prkL$, L$pgp®, cpS>¡, L$pÞl¡fu, Sy>Þ“f“u
NyapAp¡dp„’u L¡$V$guL$ Nyap kpshpl““p kdedp„
Mp¡v$¡gu R>¡.
buÅ âhfk¡“¡ "dplpfpô²$u' âpL©$s cpjpdp„ "k¡syb„^'
N°„’“u fQ“p L$fu lsu. s¡dS> L$prgv$pk“y„ "d¡Ov|$s'
L$pìe ‘Z Ap S> kde“y„ R>¡.
9.3 hpL$pV$L$ fpS>h„ip¡
Ckhu k““p ÓuÅ k¥L$p“u iê$Apsdp„
kpshpl“p¡“u kÑp “bmu ‘X$u. Ðepf‘R>u Dv$e
‘pd¡gp fpS>h„ip¡dp„ hpL$pV$L$ A¡L$ i[¼sipmu fpS>h„i
lsp¡. hpL$pV$L$ fpS>h„i“p k„õ’p‘L$“y„ “pd "thÝei[¼s'
lsy„. thÝei[¼s ‘R>u ‘l¡gp¡ âhfk¡“ fpÅ ’ep¡.
âhfk¡“ ‘R>u hpL$pV$L$p¡“y„ fpÄe rhcpÆs ’ey„. s¡“u
b¡ ipMp dy¿e lsu. ‘l¡gu ipMp“u fpS>^p“u
“„v$uh^®“ (“pN‘yf ‘pk¡) lsu. buÆ ipMp“u
fpS>^p“u hÐkNyëd A¡V$g¡ lpg“y„ hprid (rS>ëgp¡
hprid)dp„ lsu. thÝei[¼s“p ‘yÓ ‘l¡gp âhfk¡“¡
hpL$pV$L$ kpd°pÄe“p¡ rhõspf L$ep£. s¡“u L$pfqL$v$}dp„
hpL$pV$L$p¡“y„ kpd°pÄe DÑf¡ dpmhp A“¡ NyS>fps“p
âv$¡i’u v$rnZ¡ L$p¡ëlp‘yf ky^u a¡gpe¡gy„ lsy„. s¡
45
‘Ë$v$L$g“y„ d„qv$f
dlpbrg‘yfd“p„ f’d„qv$fp¡
Qpgy¼e fpÅ buÅ ‘ygL¡$iuA¡ kd°pV$ lj®h^®““p
Ap¾$dZ“¡ ‘uR>¡lW$ L$fphu lsu. bv$pdu, A¥lp¡m¡,
‘Ë$v$L$g“p„ ârkÙ d„qv$fp¡ Qpgy¼e fpÅAp¡“u L$pfqL$v$}
v$fçep“ bp„^hpdp„ Apìep„ lsp„.
9.5 ‘ëgh fpS>h„ip¡
‘ëgh fpS>kÑp v$rnZ cpfs“u A¡L$
i[¼sipmu fpS>kÑp lsu. srdm“pXy$“y„ L$p„Qu‘yfd
s¡“u fpS>^p“u lsu. dl¡ÞÖhd®“ A¡L$ L$s®ìer“›$
9.4 Qpgy¼e fpS>h„ip¡
L$Zp®V$L$“p Qpgy¼e fpS>h„i“u kÑp bmhp“
lsu. hpL$pV$L$ ‘R>u âbm b“¡gu kÑpAp¡dp„ L$v$„b,
L$gQyfu, hN¡f¡ kÑpAp¡“p¡ kdph¡i ’pe R>¡. s¡ v$f¡L$
D‘f Qpgy¼e fpÅAp¡A¡ ‘p¡sp“y„ hQ®õh âõ’pr‘s
L$ey¯. ‘l¡gp ‘ygL¡$iuA¡ Ckhu k““p R>Ì$p k¥L$pdp„
Qpgy¼e h„i“u õ’p‘“p L$fu. L$Zp®V$L$“y„ bv$pdu s¡“u
fpS>^p“u lsu. bv$pdu“y„ âpQu“ “pd "hpspr‘' lsy„.
46
(L$fshNpf) ‘ëgh fpÅ lsp¡. s¡Z¡ ‘ëgh fpÄe“p¡
rhõspf L$ep¤. s¡ ‘p¡s¡ “pV$éL$pf lsp¡. dl¡ÞÖhd®““p
‘yÓ “ftklhd®“¡ Qpgy¼e fpÅ buÅ ‘ygL¡$iu“p
Ap¾$dZ“¡ ‘pRy>„ afhp afS> ‘pX$u. s¡“u L$pfqL$v$}dp„
dlpbrg‘yfd“p ârkÙ f’d„qv$fp¡ L$p¡sfhpdp„ Apìep„.
Ap f’d„qv$fp¡ AM„X$ ‘Õ’fdp„’u L$p¡sf¡gp„ R>¡. ‘ëgh fpÅAp¡“y„ Apfdpf (gíL$f) i[¼sipmu
A“¡ kykÄS> lsy„. s¡d“p kdedp„ cpfs“p¡ A[Á“
A¡riep“p v$¡ip¡ kp’¡ r“L$V$“p¡ k„b„^ lsp¡. v$¡ip„sN®s
A“¡ v$¡i blpf“p h¡‘pfdp„ kd©qÙ Aphu. üy-A¡“-
Ðk„N¡ L$p„Qu“u dygpL$ps gu^u lsu. s¡“p fpÄedp„
v$f¡L$ ^d®“p gp¡L$p¡“u kp’¡ krlóÏsp’u A“¡
Þepe‘|Z® hs®“ L$fhpdp„ Aphsy„, A¡hy„ s¡Z¡ L$üy„ R>¡.
9.6 fpô²$L|$V$ fpS>h„ip¡
fpô²$L|$V$ fpS>h„i“u Ålp¡S>gpgu“p kdedp„ s¡“u
kÑp thÝe ‘h®s’u v$rnZ¡ L$ÞepLy$dpfu ky^u
a¡gpe¡gu lsu. v$[Þsvy$N® “pd“p fpÅA¡ dlpfpô²$dp„
kp¥ â’d s¡“u kÑp“u õ’p‘“p L$fu. L©$óZ fpÅ
‘l¡gpA¡ h¡fym“y„ kyârkÙ L¥$gpk d„qv$f Mp¡v$pìey„
lsy„.
AÐepf ky^udp„ Ap‘Z¡ dy¿eÐh¡ âpQu“
cpfs“u Sy>v$uSy>v$u fpS>L$ue kÑp“u dprlsu d¡mhu.
lh¡ ‘R>u“p ‘pW$dp„ âpQu“ cpfs“p kpdprS>L$ A“¡
kp„õL©$rsL$ Æh““p¡ spN d¡mhuiy„.
h¡fym“u L¥$gpk NyapAp¡
47
‘¡qfàgk Apµa v$ A¡qfr’°e“ ku :
‘¡qfàgk A¡V$g¡ dprlsu ‘yõsL$. A¡qfr’°e“
ku A¡V$g¡ fpsp¡ kdyÖ. N°uL$ gp¡L$p¡“u ×rô$A¡ tlv$u
dlpkpNf A“¡ Cfp““p¡ AMps fpsp kdyÖ“p S>
cpN lsp. "‘¡qfàgk Apµa ^u A¡qfr’°e“ ku' A¡V$g¡
"fpsp kdyÖ“y„ dprlsu ‘yõsL$'. Ap kpdpÞe fus¡
Bkhu k““p ‘l¡gp k¥L$p“y„ ‘yõsL$ R>¡. Ap ‘yõsL$
gM“pf Mgpku CrS>às“p¡ fl¡hpku lsp¡. cpfs“p¡
sd¡ ÅZp¡ R>p¡ L¡$ ?
kdyÖqL$“pfp¡, Cfp““p¡ AMps A“¡ CrS>às Ap ÓZ
âv$¡ip¡ hÃQ¡ Qpgsp h¡‘pf“u dprlsu ‘¡qfàgkdp„’u
dm¡ R>¡. bµqfNpTp A¡V$g¡ cê$Q, “pgp-kp¡‘pfp,
L$ëepZ, dyrTfuk, hN¡f¡ cpfsue b„v$fp¡“p¡ Dëg¡M
‘¡qfàgkdp„ R>¡. dyrTfuk L¡$fm“p L$p¡Qu““u “ÆL$“y„
âpQu“ b„v$f lsy„. ApS>¡ s¡ A[õsÐhdp„ “’u.
1. Ap¡mMp¡ Å¡CA¡. (1) kpshpl“ fpÅAp¡ s¡d“p„ “pd ApNm L$p¡“y„
“pd gNpX$sp -
(2) L$p¡ëlp‘yf“y„ âpQu“ L$pm“y„ “pd -
2. ‘pW$dp„ Ap‘¡gp “L$ip“y„ r“funZ L$fu“¡ “uQ¡“p¡ s¼sp¡ ‘|Z® L$fp¡.
õhpÝepe
4. ‘pW$dp„“p L$p¡C‘Z ÓZ rQÓp¡“y„ r“funZ L$fu“¡ sd“¡ iu dprlsu dm¡ R>¡ s¡ sdpfp iåv$dp„ gMp¡.
5. “uQ¡“p v$f¡L$ âñp¡“p A¡L$ hp¼edp„ DÑf gMp¡. (1) v$rnZ“u âpQu“ fpS>kÑp L$C L$C lsu ?
(2) dp¥e® kpd°pÄe“p rh“pi ‘R>u L$ep L$ep
âv$¡i“p õ’pr“L$ fpÅAp¡ õhs„Ó ’ep ?
6. V|„$L$dp„ S>hpb gMp¡. (1) dl¡ÞÖhd®““u L$pdNufu gMp¡.
(2) rÓkdyÖsp¡e‘ushpl“ A¡V$g¡ iy„, s¡ õ‘ô$
L$fp¡.
(3) dyrTfuk b„v$f¡’u L$C L$C hõsy“u r“L$pk
’su lsu ?
D‘¾$d : ‘pW$dp„ Aphsp rQÓp¡“p¡ k„N°l L$fu“¡ s¡“u dprlsu d¡mhp¡ A“¡ ipmp“p âv$i®“dp„ fS|>Aps L$fp¡.
‘ëgh L$p„Qu
---- A¥lp¡m, bv$pdu, ‘Ë$v$L$g
kpshpl“ ----
* * *A.¾$. fpS>kÑp fpS>^p“u
1.
2.
3.
4.
3. “uQ¡“u fpS>kÑp A“¡ fpS>^p“u“y„ hN}L$fZ L$fp¡. kpshpl“, ‘p„X$é, Qpgy¼e, hpL$pV$L$, ‘ëgh, dvy$fpC, ârs›$p“, L$p„Qu‘yfd, hpspr‘
48
10.1 cpjp A“¡ kprlÐe
10.2 gp¡L$Æh“
10.3 rhop“
10.4 rinZ“p„ L¢$Öp¡
10.5 õ’p‘Ðe A“¡ L$gp
10.1 cpjp A“¡ kprlÐe âpQu“ cpfsdp„ kprlÐe r“dp®Z“u AM„X$
‘f„‘fp lsu. k„õL©$s, A^®dpN^u, ‘pgu A“¡ srdm
S>¡hu cpjpdp„ ‘Z kprlÐe“y„ r“dp®Z ’ey„. s¡dp„ ^prd®L$
kprlÐe, ìepL$fZN°„’, dlpL$pìe, “pV$L$, L$’pkprlÐe
S>¡hp A“¡L$ âL$pf“p g¡M““p¡ kdph¡i ’pe R>¡.
k„Od kprlÐe : k„Od A¡V$g¡ rhÜp“ kprlÐeL$pfp¡“u
kcp. Ap kcpdp„ k„L$rgs ’e¡gy„ kprlÐe "k„Od
kprlÐe' sfuL¡$ Ap¡mMhpdp„ Aph¡ R>¡. Ap srdm
cpjp“y„ kp¥’u âpQu“ kprlÐe R>¡. Ap kprlÐe“p
"rkgà‘r^L$fd' A“¡ "drZd¡MgpC ' dlpL$pìep¡
ârkÙ R>¡. k„Od kprlÐedp„’u v$rnZ cpfs“p âpQu“
kde“u fpS>L$ue A“¡ kpdprS>L$ Æh““u dprlsu
dm¡ R>¡.
^prd®L$ kprlÐe : Apdp„ ApNdN„°’, rsr‘V$L$ A“¡
cNhv¹$Nusp A¡ N°„’p¡ dlÒh“p R>¡.
"S>¥“ ApNdN°„’' A^®dpN^u, ip¥fk¡“u A“¡
dplpfpóV²$u S>¡hu âpL©$s cpjpAp¡dp„ gM¡gp R>¡. h^®dp“
dlphuf“p¡ D‘v$¡i ApNdN°„’dp„ k„L$rgs L$fhpdp„
Apìep¡ R>¡. A‘c°„i cpjpdp„ dlp‘yfpZ, QqfÓp¡, L$’p,
hN¡f¡ hpP¹$de (kprlÐe) R>¡. rkÙk¡“ qv$hpL$f¡
"kçdCkyÑ' “pd“p¡ ÞepeipõÓ D‘f âpL©$s N°„’
g¿ep¡ R>¡. rhdgk|qfA¡ "‘DdQqfe' âpL©$s L$pìedp„
fpdL$’p L$lu R>¡. lqfcÖk|qf“p "kdfpCÃQL$lp' A“¡
DÛp¡s“k|qf“p "Ly$hgedpgpL$lp' N°„’ ‘Z rhi¡j
ârkÙ R>¡.
rsr‘V$L$dp„ ÓZ r‘V$L$ R>¡. r‘V$L$ A¡V$g¡ ‘¡V$u. Al]
s¡“p¡ A’® "rhcpN' R>¡. rsr‘V$L$ ‘pgu cpjpdp„ gM¡gp¡
R>¡. s¡dp„ ÓZ Sy>v$pSy>v$p âL$pf“p kprlÐe R>¡. 1. "kyÑr‘V$L$' : Apdp„ Np¥sd byÙ“p D‘v$¡i“p hQ“p¡
A¡L$rÓs L$fhpdp„ Aph¡gp„ R>¡. Ap hQ“p¡“¡ k|¼sp¡
L$l¡hpe R>¡. 2. "rh“er‘V$L$' : Al] "rh“e' iåv$“p¡
A’® "r“ed' R>¡. Apdp„ bp¥Ù k„O“p rc¿My A“¡
rc¿MyZuA¡ fp¡tS>v$p Æh“dp„ L¡$hu fus¡ hs®hy„ s¡“p
r“edp¡ Ap‘¡gp R>¡. 3. "Arc^çdr‘V$L$' : Apdp„ bp¥Ù
^d®“y„ sÒhop“ kdÅhhpdp„ Apìey„ R>¡. rsr‘V$L$“y„
õ‘óV$uL$fZ L$f“pfp "AÌ$L$’p' (A’®L$’p) “pd“p¡
N°„’ ârkÙ R>¡. op“u õÓuAp¡A¡ ‘p¡sp“p A“ych“y„
hZ®“ L$fsu Np’p fQu. s¡ "’¡fuNp’p' N°„’dp„ k„L$rgs
L$fhpdp„ Aphu R>¡. s¡ Np’p ‘pgu cpjpdp„ R>¡.
"cNhv¹$Nusp' tlvy$Ap¡“p¡ ‘rhÓ N°„’ dlpcpfs“p¡
S> A¡L$ cpN R>¡. am“u Apip fp¿ep hNf v$f¡L¡$ ‘p¡sp“y„
sd¡ ÅZp¡ R>p¡ L¡$ ?
DÑf cpfs’u s¡ dlpfpô²$ ky^u“p âv$¡idp„
âQrgs dp¡V$p cpN“u cpjp âpL©$s A“¡ k„õL©$s
cpjpdp„’u rhL$kus ’C R>¡ A¡d dp“hpdp„ Aph¡
R>¡. âpL©$s iåv$ "âL©$s' iåv$dp„’u b“¡gp¡ R>¡.
âL©$s A¡V$g¡ “¥krN®L$. âpL©$s cpjp gp¡L$p¡“p
v$¥“„qv$“ ìehlpf“u cpjp lsu. ‘¥ipQu, ip¥fk¡“u,
dpN^u A“¡ dplpfpô²$u A¡hp Qpf S|>’p¡dp„ âpL©$s
cpjp“u rhcpNZu L$fhpdp„ Aph¡ R>¡.
dplpfpô²$udp„’u dfpW$u rhL$kus ’C. Aphu fus¡
âpL©$s cpjpdp„’u dfpW$u S>¡hu Ap^yr“L$ cpjp“p¡
rhL$pk ’hp“u âq¾$epdp„ Ap cpjp“p NyS>fpsu
d|m õhê$‘dp„ a¡fapf ’ep¡. s¡“¡ "A‘c°„i cpjp'
L$l¡hpC. A‘c°„i cpjpdp„’u Ap^yr“L$ cpjp
rhL$rks ’C.
10. âpQu“ cpfs : kp„õL©$rsL$
49
Apj® A“¡ ArcÅs dlpL$pìep¡ : "fpdpeZ' A“¡
"dlpcpfs' b„“¡ âpQu“ cpfs“p„ Apj® dlpL$pìep¡ R>¡.
Apj® A¡V$g¡ F>rjAp¡A¡ fQ¡gp„. "fpdpeZ' dlpL$pìe
"hp[ëdL$u' F>rjA¡ fÃey„ R>¡. fpdpeZ“u L$’p“p “peL$
îufpd R>¡. "dlpcpfs' dlpL$pìe ìepkF>rjA¡ fÃey„
R>¡. L$p¥fh A“¡ ‘p„X$h hÃQ¡“y„ eyÙ A¡ dlpcpfs“p¡
rhje R>¡. Ap dlpL$pìedp„ îuL©$óZ“p QqfÓ“y„ hZ®“
R>¡. dlpcpfsdp„ dp“h“u rhrh^ cph“pAp¡“y„ A“¡
s¡“p ‘qfZpd“y„ ìep‘L$ v$i®“ OX$pe R>¡.
cpjp, kprlÐe A“¡ L$gp“u ‘f„‘fpdp„ A¡L$ A¡hp¡
L$pgM„X$ lp¡e R>¡ L¡$ ‘R>u“p kdedp„ ‘Z s¡“y„ Np¥fh
Abpr^s fl¡ R>¡. Aphp L$pgM„X$dp„ r“dp®Z ’e¡gy„
kprlÐe, L$gp hN¡f¡“¡ ArcÅs sfuL¡$ Ap¡mMhpdp„
Aph¡ R>¡. ArcÅs k„õL©$s cpjpdp„ L$prgv$pk“p
"fOyh„i' A“¡ "Ly$dpfk„ch' s¡dS> cpfhu“p
"qL$fpspSy>®“ue' A“¡ dpOp“p "riiy‘pgh^' âpQu“
L$pgM„X$“p„ dlpL$pìep¡ â¿eps R>¡.
“pV$L$ : Npe“, hpv$“ A“¡ “©Ðe“p Ap^pf¡ L$p¡C
A¡L$ L$’p fS|> L$fhp“u cpfs“u ‘f„‘fp M|b âpQu“ R>¡.
Ap L$gpAp¡“u krhõsf QQp® cfsdyr“A¡ gM¡gp
"“pV$éipõÓ' N°„’dp„ L$f¡gu R>¡. Ap L$gpAp¡“¡ k„hpv$
kp’¡ Å¡X$u“¡ L$f¡gu fS|>Aps A¡V$g¡ “pV$L$. âpQu“
k„õL©$s “pV$L$p¡dp„ cpk “pd“p “pV$éL$pf“y„
A’®ipõÓ N°„’ L$p¥qV$ëe¡ g¿ep¡ R>¡. DÑd
ipk“ìehõ’p L¡$hu lp¡hu Å¡CA¡ s¡“u krhõsf QQp®
s¡dZ¡ Ap N°„’dp„ L$fu R>¡.
ìepL$fZN°„’ : "‘prZr“' “pd“p ìepL$fZipõÓuA¡
gM¡gp¡ "Aô$pÝepeu' k„õL©$s ìepL$fZ“p¡ âdpZc|s
N°„’ dp“hpdp„ Aph¡ R>¡. ‘s„S>rgA¡ "dlpcpóe' N°„’
g¿ep¡. Ap N°„’dp„ ‘prZr““p "Aô$pÝepeu' N°„’“p
k|Óp¡“y„ õ‘ô$uL$fZ L$f¡gy„ R>¡.
sd¡ ÅZp¡ R>p¡ L¡$ ?
A’®ipõÓ : A’®ipõÓ N°„’ L$p¥qV$ëe¡ g¿ep¡
R>¡. Ap N°„’dp„ fpÅ“y„ L$s®ìe, d„Óu ‘k„v$
L$fhp“p dp‘v$„X$p¡, k„fnZ“u ìehõ’p, vy$Np£“p
âL$pf, k¥Þe“u fQ“p, Nyàs Åk|kp¡“u ep¡S>“p,
MÅ“p“u, L$pep®ge“u ìehõ’p, Þepe
Ap‘hp“u ‘Ùrs, Qp¡fu“u s‘pk, rinp“p
âL$pf hN¡f¡ âipk“ rhjeL$ bpbsp¡“u k|ÿd
fus¡ QQp® L$f¡gu R>¡.
L$s®ìe bÅhhy„ Å¡CA¡, s¡hy„ cNhv¹$Nuspdp„ L$üy„ R>¡.
Cðf“u c[¼s L$fhp“p¡ dpN® v$f¡L$ dpV¡$ Myëgp¡ R>¡, s¡hy„
‘Z s¡dp„ L$üy„ R>¡.
Ckhu k““p ApW$dp k¥L$pdp„ ApÛ i„L$fpQpe®
’C Nep. op“ A“¡ h¥fpÁe D‘f s¡dZ¡ cpf Apàep¡.
"D‘r“jv$p¡', "b°ûk|Óp¡' A“¡ "cNhv¹$Nusp' Ap
N°„’p¡ D‘f cpóep¡ gMu“¡ s¡“p¡ A’® õ‘ô$ L$ep£.
s¡dZ¡ cpfs“u Qpf¡ qv$ipdp„ bqÖ“p’, ÜpfL$p,
S>NÞ“p’‘yfu A“¡ i©„N¡fu õ’m¡ Qpf dW$p¡“u õ’p‘“p
L$fu R>¡.
ApÛ i„L$fpQpe®
50
"õhà“hpkhv$Ñ', L$prgv$pk“y„ "Arcop“ ipLy„$sg'
S>¡hp„ A“¡L$ “pV$L$p¡ kyârkÙ R>¡.
L$’pkprlÐe : âpQu“ kde¡ cpfsdp„ L$’p
kprlÐe“p¡ D‘ep¡N d“p¡f„S>“ Üpfp rinZ Ap‘hp
dpV¡$ L$fhpdp„ Aphsp¡. NyZpY$é“p¡ "‘¥ipQu' “pd“u
cpjp“p¡ "b©lÐL$’p' N°„’ rh¿eps R>¡. rhóÏidp®
“pd“p ‘„qX$s¡ fQ¡gp¡ "‘„Qs„Ó' N°„’ L$’pkprlÐe“p¡
DÐL©$ô$ “d|“p¡ R>¡. Ap N°„’“y„ A“¡L$ cpjpdp„ cpjp„sf
’e¡gy„ R>¡. bp¥Ù ÅsL$L$’p ‘Z â¿eps R>¡.
10.3 rhop“
h¥v$L$ipõÓ : cpfsue h¥v$L$ipõÓ“¡ "Apeyh£v$'
L$l¡hpdp„ Aph¡ R>¡. Apeyh£v$“u ‘„f‘fp M|b âpQu“ R>¡.
Apeyh£v$dp„ fp¡Np¡“p„ gnZp¡, fp¡Np¡“y„ r“v$p“, fp¡Np¡“p
D‘Qpf (BgpS>) S>¡hu bpbsp¡“p¡ rhQpf L$fhpdp„
Apìep¡ R>¡. s¡“u kp’¡ fp¡N ’pe S> “rl dpV¡$ iy„ L$fhy„
Å¡CA¡, s¡“p¡ ‘Z rhQpf L$fhpdp„ Apìep¡ R>¡.
tbrbkpf“p v$fbpfdp„ ÆhL$ “pd“p¡ ârkÙ h¥v$ lsp¡.
"QfL$k„rlsp' “pd“p N°„’dp„ h¥v$L$ue rQqL$ÐkpipõÓ
A“¡ Ap¥j^ipõÓ“u krhõsf dprlsu Ap‘hpdp„
Aph¡gu R>¡. Ap N°„’ QfL¡$ gM¡gp¡ R>¡. kyîys “pd“p
iõÓq¾$ep“p rhipfv$¡ gM¡gp "kyîysk„rlsp' N°„’dp„
rhrh^ fp¡Np¡“p r“v$p“ A“¡ s¡“p D‘Qpf“u dprlsu
Ap‘¡gu R>¡. Ap N°„’“u rhi¡jsp A¡V$g¡ s¡dp„ Sy>v$p„Sy>v$p„
L$pfZp¡’u ’sp„ S>Mdp¡, A[õ’c„N s¡“p âL$pf A“¡
s¡“p ‘f ’su iõÓq¾$ep“p âL$pfp¡“u QQp® L$f¡gu R>¡.
kyîysk„rlsp“y„ Afbu cpjpdp„ cpjp„sf ’ey„ lsy„. s¡“y„
“pd "qL$spb-C-kykyv$' lsy„. hpÁcV¡$ h¥v$L$ipõÓ
D‘f A“¡L$$ N°„’ g¿ep R>¡. s¡dp„ "AóV$p„Nk„N°l' A“¡
"Aô$p„Nùv$ek„rlsp' dy¿e R>¡. rkÙ “pNpSy>®“ “pd“p
bp¥Ù rc¿MyA¡ gM¡gp "fkfГpL$f' “pd“p N°„’dp„
fkpeZp¡ A“¡ ^psy rhi¡“u dprlsu R>¡.
NrZs A“¡ MNp¡mipõÓ : âpQu“ cpfsuep¡A¡
NrZs A“¡ MNp¡mipõÓ rhjep¡“p¡ KX$p¡ Aæepk
L$ep£ lsp¡. 1’u 9 A“¡ "0' (i|Þe) k„¿ep“p¡ D‘ep¡N
kp¥ â’d cpfsuep¡A¡ L$ep¤. A¡L$d, v$iL$ S>¡hp„ õ’p“
A“ykpf A„L$p¡“u qL„$ds bv$gpe R>¡ s¡ âpQu“ cpfsuep¡“¡
ÅZ lsu. Ape®cV$ “pd“p h¥opr“L¡$ "Ape®cV$ue'
N°„’ g¿ep¡ lsp¡. s¡Z¡ NprZsuL$ q¾$ep“p„ A“¡L$ k|Óp¡
Ap‘¡gp„ R>¡. Ape®cV$ MNp¡mipõÓu ‘Z lsp¡. ‘©Õhu
k|e®“u Apk‘pk af¡ R>¡, A¡ s¡Z¡ L$üy„. Ckhu k““p
R>Ì$p k¥L$pdp„ ’C Ne¡gp hfplrdrlf¡ "‘„QrkÙp„rsL$p'
“pd“p¡ N°„’ g¿ep¡ lsp¡. s¡dp„ cpfsue MNp¡mipõÓue
rkÙp„sp¡“u kp’¡ N°uL$, fp¡d“, CrS>às“u k„õL©$rs“p
10.2 gp¡L$Æh“
âpQu“ cpfs“p kprlÐedp„’u sÐL$pgu“
gp¡L$Æh““u dprlsu dm¡ R>¡. âpQu“ cpfsdp„
v$¡ip„sN®s A“¡ v|$f“p v$¡ip¡ kp’¡“p h¡‘pf“¡ gu^¡
kd©qÙ“u R>p¡mp¡ EX$su. kdpS> rhrh^ ÅrsAp¡dp„
rhcpÆs lsp¡. Sy>v$pSy>v$p L$pfuNfp¡“p A“¡ h¡‘pfuAp¡“p
k„NW$“p¡ lsp„. s¡“¡ "î¡Zu' L$l¡sp. v$qfepC A“¡ MyíL$u“p
dpN£ h¡‘pf Qpgsp¡. TuÏ„ L$p‘X$, lp’uv$p„s, d|ëehp“
fГp¡, dkpgp“p ‘v$p’®, DÐL©$ô$ b“phV$“p dpV$u“p„
hpkZp¡, hN¡f¡ cpfsue hõsyAp¡“u ‘fv$¡idp„ M|b
dp„NZu fl¡su. Qp¡Mp, OJ, kpsy (S>h), dk|f dy¿e
‘pL$p¡ lsp. gp¡L$p¡“p Mp¡fpL$dp„ Ap A“pS>dp„’u b“ph¡gp
rhrh^ ‘v$p’p£, s¡dS> dp„k, dpR>gu, v|$^, Ou A“¡
amp¡“p¡ kdph¡i ’sp¡. gp¡L$p¡ dy¿eÐh¡ kysfpD L$‘X$p„
‘l¡fsp„. s¡dS> f¡id A“¡ E““p„ L$‘X$p„“p¡ D‘ep¡N
‘Z L$fsp„. s¡ L$‘X$p„ kpdpÞe fus¡ ApS>“p„ ^p¡rsep„,
D‘fZp„, a¢V$p, kpX$u S>¡hp âL$pf“p S> lsp„. Ly$ipZp¡“p
kdedp„ L$‘X$p„ kuhhp“u ‘Ùrs“p¡ ‘qfQe cpfsuep¡“¡
’ep¡ lsp¡.
‘„Qs„Ó“u A¡L$pv$ hpsp® d¡mhu“¡ s¡“y„ “pV$éuL$fZ L$fp¡.
L$fu“¡ Sy>Ap¡.
51
MNp¡mipõÓue rkÙp„sp¡“p¡ rhQpf ‘Z L$f¡gp¡ R>¡. Ckhu
k““p kpsdp k¥L$pdp„ ’C Ne¡gp b°ûNyàs “pd“p
NrZsoA¡ gM¡gp N°„’“y„ Afbu cpjpdp„ cpjp„sf
L$fhpdp„ Apìey„ lsy„.
A’®ipõÓ, sL®$ipõÓ S>¡hp rhrh^ rhjep¡“y„ rinZ
Ap‘hpdp„ Aphsy„.
hpfpZku : hfZp A“¡ Aku S>¡hu N„Np“u b¡
D‘“v$uAp¡ R>¡. Ap b¡ “v$uAp¡“u hÃQ¡ hk¡gp il¡f“¡
hpfpZku “pd dþey„ R>¡. hpfpZkudp„ âpQu“L$pm’u
h¡v$p¡“y„ s¡dS> S>¥“ A“¡ bp¥Ù sÒhop““y„ rinZ
Ap‘“pfp„ L¢$Öp¡ lsp„.
hgcu : NyS>fps“p kp¥fpô²$dp„ hgcu “pd“y„
âpQu“ il¡f lsy„. Ckhu k““p ‘p„Qdp’u ApW$dp
k¥L$pdp„ s¡ S>¥“ A“¡ bp¥Ù sÒhop““p rinZ“y„
dlÒh“y„ L¢$Ö lsy„. üy-A¡“-Ðk„N A“¡ B[Ðk„N “pd“p
Qu“u bp¥Ù rc¿MyAp¡A¡ hgcu“u dygpL$ps gu^u lsu.
“pg„v$p rhÛp‘uW$ : ApS>“p rblpf“p ‘V$Zp il¡f“u
“ÆL$ âpQu“ “pg„v$p rhÛp‘uW$“p Ahi¡jp¡ R>¡. kd°pV$
lj®h^®“¡ Ap rhÛp‘uW$“¡ Dv$pf lp’¡ v$p“ Apàey„ lsy„.
üy-A¡“-Ðk„N A“¡ B[Ðk„N¡ L$f¡gp hZ®“ âdpZ¡
“pg„v$p rhÛp‘uW$dp„ lÅfp¡ rhÛp’}Ap¡“¡ dpV¡$ fl¡hp“u
kNhX$ lsu. Ðep„“p N°„’pgedp„ lÅfp¡ N„°’ lsp.
rhÛp‘uW$dp„ âh¡i d¡mhhp dpV¡$ âh¡iÜpf ‘pk¡ S>
rhÛp’}Ap¡“¡ ‘funp Ap‘hu ‘X$su.
“pg„v$p dlprhlpf“u dyÖp
10.4 rinZ“p L¢$Öp¡
âpQu“ cpfsdp„ rinZ“p„ A“¡L$ ‘„L$pe¡gp„
kyârkÙ L¢$Öp¡ lsp„. Ðep„ rinZ g¡hp dpV¡$ ‘fv$¡idp„’u
‘Z rhÛp’}Ap¡ Aphsp„ lsp„.
snrigp rhÛp‘uW$ : snrigp A¡ âpQu“ cpfsue
h¡‘pfu dpN® ‘f“y„ dlÒh“y„ il¡f lsy„. lpgdp„ Ap õ’m
‘pqL$õsp“dp„ R>¡. Ðep„’u dmu Aph¡gp ‘yfpsÒhue
‘yfphpAp¡“p Ap^pf¡ s¡ C.k. ‘|h£ R>Ì$p k¥L$pdp„ hk¡gy„
li¡, s¡d S>Zpe R>¡. Np¥sd byÙ“p kdL$pgu“ ÆhL$
“pd“p h¥v$ snrigp rhÛp‘uW$dp„ iu¿ep lsp. C.k.‘|.
Qp¡’p k¥L$pdp„ snrigp rhÛp‘uW$“u L$urs® v|$fv|$f ky^u
a¡gpe¡gu lsu. dp¥e® kpd°pÄe“p k„õ’p‘L$ Q„ÖNyàs
dp¥e®“y„ rinZ snrigp rhÛp‘uW$dp„ S> ’ey„ lsy„.
ìepL$fZipõÓu ‘prZ“u, QfL$ h¥v$ ‘Z snrigp
rhÛp‘uW$“p S> rhÛp’}Ap¡ lsp. rkL„$v$f“u kp’¡ Aph¡gp
N°uL$ BrslpkL$pf¡ ‘Z snrigp“y„ hZ®“ L$f¡gy„ R>¡.
N°ukdp„ ¼ep„e ‘Z Aphp âL$pf“u rhÛp‘uW$ A[õsÒhdp„
“lp¡su, s¡hy„ s¡Z¡ gM¡gy„ R>¡. Qu“u bp¥Ù rc¿My aprlep“
C.k. 400“p Afkpdp„ cpfsdp„ Apìep¡ lsp¡. s¡ kde¡
s¡Z¡ snrigp rhÛp‘uW$“u dygpL$ps gu^u lsu. Ap
rhÛp‘uW$dp„ h¥qv$L$ hpP¹$de, bp¥Ù sÒhop“,
sd¡ ÅZp¡ R>p¡ L¡$ ?
L$Zpv$ :
L$Zpv$¡ "h¥i¡rjL$ v$i®“' “pd“p¡ N„°’ g¿ep¡.
Ap N°„’dp„ dy¿eÐh¡ AÏ ‘fdpÏ“p¡ rhQpf L$f¡gp¡
R>¡. L$Zpv$“p ds¡ Ap rhð Ak„¿e hõsyAp¡’u
cf¡gy„ R>¡. Ap hõsy A¡V$g¡ AÏA¡ gu^¡gp „Sy>v$p„Sy>v$p„
õhê$‘p¡. Ap õhê$‘p¡ bv$gpsp„ fl¡ R>¡, ‘Z AÏ
dpÓ ipðs-Arh“piu fl¡ R>¡.
rh¾$diugp rhÛp‘uW$ : rh¾$diugp rhÛp‘uW$
ApS>“p rblpf“p cpNg‘yf“u “ÆL$ lsu. ^d®‘pg
“pd“p fpÅA¡ Ckhu k““p ApW$dp k¥L$pdp„ s¡“u
õ’p‘“p L$fu lsu. Ðep„ R> rhlpf lsp„. âÐe¡L$ rhlpf“y„
âh¡iÜpf õhs„Ó lsy„.
52
L$p„Qu : ‘ëgh fpS>kÑp“p kdedp„ (C.k. R>Ì$p¡
k¥L$p¡) ApS>“p srdm“pXy$“y„ L$p„Qu il¡f dlÒh“y„
i¥nrZL$ L¡$ÞÖ lsy„. Ðep„ h¥qv$L$ s’p bp¥Ù N°„’p¡“y„
AÝee“ A“¡ AÝep‘“ L$fhpdp„ Aphsy„ lsy„.
10.5 õ’p‘Ðe A“¡ L$gp
dp¥e® A“¡ Nyàs kdedp„ cpfsue õ’p‘ÐeL$gp“p
rhL$pk“p¡ DÐL$j® ’ep¡. kd°pV$ Aip¡L¡$ W¡$L$W¡$L$pZ¡ Ecp
L$fph¡gp ‘Õ’f“p õs„cp¡ cpfsue rië‘L$gp“p„
DÐL©$ô$ Dv$plfZp¡ R>¡. kp„Qu“p õs|‘ A“¡ L$pgp®,
“prkL$, AS>„V$p, h¡fym, hN¡f¡ õ’mp¡“u NyapAp¡dp„’u
s¡ S> ‘f„‘fp h^pf¡dp„ h^pf¡ rhL$rks ’su NC, A¡hy„
S>Zpe R>¡. Nyàs kdedp„ cpfsue d|rs®L$gp“p¡ rhL$pk
’ep¡. v$rnZ cpfsdp„ Qpgy¼e A“¡ ‘ëgh fpS>kÑp“p
kdedp„ d„qv$f õ’p‘Ðe“p¡ rhL$pk ’ep¡.
dlpbrg‘yfd“p d„qv$fp¡ s¡“u kpnu ‘|f¡ R>¡. ‘ëgh
fpS>kÑp“p kdedp„ v$¡hu-v$¡hspAp¡“u L$p„õed|rs®
b“phhp“u iê$Aps ’C lsu. qv$ëlu ‘pk¡ d¡lfp¥gudp„
kp„Qu“p¡ õs|‘
NyàsL$pgu“ gp¡lõs„cp¡“p Ap^pf¡ âpQu“ cpfsuep¡“y„
^psyrhop““y„ op“ L¡$V$gy„ b^y„ rhL$rks lsy„, s¡
kdÅe R>¡.
âpQu“ cpfsue k„õL©$rs AÐe„s kd©Ù A“¡
âNrsiug lsu, s¡ Ap‘Z¡ Å¡ey„. lh¡ ‘R>u“p ‘pW$dp„
Ap‘Z¡ cpfsue k„õL©$rs“p¡ rhð“u AÞe k„õL©$rs
kp’¡“p¡ k„‘L®$ A“¡ s¡“u v|$fNpdu Akf“p¡ ‘qfQe
d¡mhhp“p R>uA¡.
“V$fpS>“u L$p„õed|rs®d¡lfp¥gu“p¡ gp¡lõs„c
53
1. “uQ¡“p v$f¡L$ âñp¡“p A¡L$ hp¼edp„ DÑf gMp¡. (1) âpQu“ cpfs“u rhÛp‘uW$p¡“u epv$u b“php¡.
(2) L$C L$C âpQu“ cpfsue hõsyAp¡“u ‘fv$¡idp„
dp„N lsu, s¡“u epv$u b“php¡.
2. “pd gMp¡. âpQu“ cpfs“p„ dlpL$pìep¡ ...
3. Mpgu S>Áepdp„ ep¡Áe iåv$ gMp¡. (1) fpdpeZ dlpL$pìe ..... F>rjA¡ fÃey„ R>¡.
(2) cpfsue h¥v$L$ipõÓ“¡ ....... L$l¡hpdp„ Aph¡ R>¡.
(3) lÅfp¡ rhÛp’}Ap¡“¡ fl¡hp“u kNhX$ ........
rhÛp‘uW$dp„ lsu.
4. V|„$L$dp„ DÑf gMp¡. (1) rsr‘V$L$ A¡V$g¡ iy„ s¡ õ‘óV$ L$fp¡.
(2) cNhv¹$Nuspdp„ ip¡ k„v$¡ip¡ Ap‘¡gp¡ R>¡ ?
(3) Apeyh£v$dp„ L$C bpbsp¡“p¡ rhQpf L$f¡gp¡ R>¡ ?
(4) k„Od kprlÐe A¡V$g¡ iy„ ?
õhpÝepe
* * *
5. QQp® L$fp¡. dp¥e® A“¡ Nyàs kde“p õ’p‘Ðe s’p L$gp.
6. sd¡ iy„ L$fip¡ ? (1) Apeyh£qv$L$ D‘Qpf rhj¡ dprlsu d¡mhu“¡ sd¡
‘p¡sp“p fp¡tS>v$p Æh“dp„ s¡“p¡ L¡$hu fus¡
D‘ep¡N L$fip¡ ?
(2) sdpfp ‘pW$é‘yõsL$dp„ Ap‘¡gp kp„Qu“p õs|‘“y„ r“funZ L$fp¡ A“¡ s¡“p rhi¡ h^pf¡ dprlsu
d¡mhp¡.
7. “uQ¡“p âk„N¡ sd¡ iy„ L$fip¡ ? sd¡ ‘e®V$“dp„ Nep R>p¡. Ðepf¡ sdpfp¡ rdÓ Ðep„“p
A¥rslprkL$ õdpfL$ D‘f s¡“y„ “pd gM¡ R>¡.
D‘¾$d : (1) sdpfp ‘qfkfdp„ L$C L$C rhrióV$ Bdpfsp¡
(hpõsy) R>¡ s¡ rhi¡“u dprlsu Of“u ìe[¼sAp¡
‘pk¡’u ÅZu gp¡.
(2) Ap‘Zu “ÆL$“p ‘qfkfdp„ Aph¡gp„ A¥rslprkL$ õdpfL$p¡“u, Bdpfsp¡ (hpõsy)“u dygpL$ps gC“¡ s¡dp„’u L$ep¡ Brslpk sd“¡
kdÅe R>¡, s¡“u “p¢^ L$fp¡.
“priL$“u Nyap
54
11.1 cpfs A“¡ ‘ròd“p v$¡i
11.2 cpfs A“¡ A¡riep M„X$“p AÞe v$¡i
11.3 cpfs A“¡ ‘ròd“p v$¡i
lX$à‘p k„õL©$rs“p gp¡L$p¡A¡ ‘ròd“p v$¡ip¡ kp’¡
h¡‘pfu k„b„^ âõ’pr‘s L$ep® lsp. Ðepf’u S> cpfs“u
blpf“p S>Ns kp’¡ Apr’®L$ A“¡ kp„õL©$rsL$ Ap‘g¡
iê$ ’C lsu. bp¥Ù ^d®“p¡ âkpf AaOp[õsp“ A“¡
dÝe A¡riep“p A“¡L$ v$¡ip¡dp„ ’ep¡ lsp¡. Cfp“u
kpd°pÄe“p kdedp„ ‘Z cpfs“p¡ ‘ròd“p v$¡ip¡ kp’¡
k„‘L®$ h^hp dp„X$ép¡ lsp¡. s¡ kde“p N°uL$ BrslpkL$pfp¡“y„
cpfs rhj¡“y„ Ly$s|lg h^hp gpÁey„. s¡d“p cpfs
rhi¡“p g¡M“dp„’u ‘ròd“p v$¡ip¡“¡ cpfs“p¡ ‘qfQe
’ep¡. ApNm S>sp„ rkL„$v$f S>¡ dpN£ Apìep¡ lsp¡, s¡ dpN®
cpfs A“¡ ‘ròd“p v$¡ip¡ hÃQ¡“p h¡‘pf dpV¡$ Myëgp¡
’ep¡. N°uL$ d|rs®L$gp“u Akf“¡ gu^¡ Ly$ipZ kdedp„
cpfsdp„ A¡L$ “hu L$gpi¥gu“p¡ Dv$e ’ep¡. s¡“¡ Np„^pf
L$gp L$l¡hpe R>¡. Np„^pf L$gpi¥gudp„ dy¿eÐh¡ Np¥sd
byÙ“u d|rs®Ap¡ OX$hpdp„ Aphu. Ap d|rs® dy¿eÐh¡
AaOpr“õsp““p Np„^pf âv$¡idp„’u dmu Aphu R>¡,
dpV¡$ s¡ i¥gu“¡ "Np„^pf i¥gu' L$l¡hpdp„ Aph¡ R>¡. Ap
i¥gu“u d|rs®Ap¡“p Ql¡fp“p¡ v$¡Mph N°uL$ Ql¡fp“p v$¡Mph
kp’¡ dmsp¡ Aph¡ R>¡. cpfs“p iê$Aps“p rk½$p ‘Z
N°uL$ rk½$p“u ‘pð®v¹$c|rd’u S> b“phpep lsp.
Ckhu k““p ‘l¡gp-buÅ k¥L$p“p kdedp„
cpfs A“¡ fp¡d hÃQ¡“p¡ h¡‘pf ‘|fÅ¡idp„ Qpgsp¡ lsp¡.
Ap h¡‘pfdp„ v$rnZ cpfs“p b„v$fp¡“y„ ‘Z dp¡Vy„$ ep¡Nv$p“
AaOpr“õsp““p lÍ$pdp„ Aph¡gp õs|‘ D‘f“y„ Np„^pf i¥gu“y„ rië‘. N°uL$ gp¡L$p¡“p ‘p¡ipL$, Aƒap¡fp (A¡L$ âL$pf“p¡ Ly„$c) A“¡ hpÛp¡.
kprlÐedp„ Å¡hp dm¡ R>¡. Ap h¡‘pfdp„ CrS>às“y„
A¡g¡¼Tp„qX²$ep “pd“y„ b„v$f dlÒh“y„ lsy„. cpfsue dpg
fp¡d“ kd°pV$ ApµNõV$k“p AqfL$pd¡Xy$dp„’u dmu Aph¡gp kp¡“p“p rk½$p
lsy„. dlpfpô²$“p L$p¡ëlp‘yf“p Mp¡v$L$pddp„ L$p„kp ^psy“u
‘Z L¡$V$guL$ hõsyAp¡ dmu Aphu R>¡. s¡ fp¡d“ b“phV$“u
R>¡. srdm“pXy$“p AqfL$pd¡Xy$dp„ ’e¡gp Mp¡v$L$pddp„’u
‘Z fp¡d“ b“phV$“u A“¡L$ hõsyAp¡ dmu Aphu R>¡.
b„“¡ õ’m¡ cpfs A“¡ fp¡d hÃQ¡“p h¡‘pf“p„ dlÒh“p„
L¢$Öp¡ lsp„. Aphp A“¡L$ h¡‘pfu L¢$Öp¡“p¡ Dëg¡M sÐL$pgu“
‘µqfk“p k„N°lpgedp„ Np¥sd byÙ“u d|rs®
- Np„^pf i¥gu
11. âpQu“ cpfs A“¡ S>Ns
55
56
Afb h¡‘pfuAp¡ Aµg¡¼Tp„qX²$ep ky^u gC S>sp. Ðep„’u
s¡ eyfp¡‘“p v$¡ip¡dp„ dp¡L$ghpdp„ Aphsp¡. Afbu gp¡L$p¡A¡
cpfsue dpg“u kp’¡ cpfsue sÒhop“ A“¡ rhop“
‘Z eyfp¡‘ ky^u ‘lp¢QpX$éy„. NrZsdp„“u "i|Þe'“u
k„L$ë‘“p cpfs¡ k„‘|Z® S>Ns“¡ Ap‘¡gu A¡L$ dp¡V$u c¡V$
R>¡. Afbu gp¡L$p¡A¡ Ap k„L$ë‘“p“p¡ ‘qfQe eyfp¡‘“¡
L$fpìep¡.
11. 2 cpfs A“¡ A¡riep M„X$“p AÞe v$¡i
A¡riep“p A“¡L$ v$¡ip¡dp„ âpQu“ cpfsue
k„õL©$rs“p¡ rhi¡j âcph lsp¡.
îug„L$p : bp¥Ù ^d®“p¡ âkpf L$fhp dpV¡$ kd°pV$
Aip¡L¡$ s¡“p ‘yÓ dl¡ÞÖ A“¡ ‘yÓu k„OrdÓp“¡ îug„L$p
dp¡L$ëep lsp„. s¡ b„“¡“p “pd“p¡ Dëg¡M "dlph„k'
“pd“p îug„L$p“p bp¥Ù N°„’dp„ L$f¡gp¡ R>¡. k„OrdÓp
‘p¡sp“u kp’¡ bp¡r^h©n“u X$pmu gC NC lsu. îug„L$p“p
A“yfp^p‘yf“y„ bp¡r^h©n A¡ S> X$pmudp„’u h©qÙ ‘pçey„
lsy„. s¡hy„ Ðep„“u ‘f„‘fp âdpZ¡ dp“hpdp„ Aph¡ R>¡.
îug„L$p“p„ dp¡su A“¡ AÞe d|ëehp“ hõsyAp¡“u
rkrNqfep Nyapdp„“y c]srQÓ
cpfsdp„ dp¡V$p âdpZdp„ dp„N lsu. Ðep„“p rkrNqfepdp„
Ckhu k““p ‘p„Qdp k¥L$pdp„ L$íe‘ “pd“p fpÅA¡
Nyap L$p¡sfphu lsu. s¡ Nyap“p c]srQÓp¡“u i¥gu
AS>„V$p“u rQÓi¥gu kp’¡ kpçe ^fph¡ R>¡. îug„L$p“p
"dlph„k' A“¡ "v$u‘h„k' “pd“p N°„’ cpfs s’p
îug„L$p hÃQ¡“p ‘fõ‘f k„b„^p¡“u dprlsu Ap‘¡ R>¡. Ap
N°„’ ‘pgu cpjpdp„ gM¡gp R>¡.
Qu“ A“¡ AÞe v$¡i : âpQu“ L$pm’u cpfs s’p
Qu“ hÃQ¡ h¡‘pfu A“¡ kp„õL©$rsL$ k„b„^ âõ’pr‘s
lsp. kd°pV$ lj®h^®“¡ Qu““p v$fbpfdp„ fpS>v|$s dp¡L$ëep¡
lsp¡. Qu“dp„ s¥epf ’sp„ f¡idu L$p‘X$“y„ cpfsdp„
"Qu“p„iyL$' “pd lsy„. Qu“p„iyL$“u cpfsdp„ dp¡V$u dpN
lsu. âpQu“ cpfs“p h¡‘pfuAp¡ Ap Qu“p„iyL$ ‘ròd“p
v$¡ip¡dp„ dp¡L$gsp lsp. Ap h¡‘pf MyíL$u“p dpN£ ’sp¡ lsp¡
s¡ dpN®“¡ "f¡id dpN®' ‘Z L$l¡hpe R>¡. cpfs“p
L¡$V$gp„L$ âpQu“ õ’mp¡ Ap f¡id dpN® kp’¡ Å¡X$pe¡gp„
lsp„. s¡dp„ dlpfpóV²$“p dy„bC “ÆL$“y„ “pgp-kp¡‘pfp
A¡L$ lsy„. cpfsdp„ Aph¡gp aprlep“ A“¡ üy-A¡“-
Ðk„N S>¡hp bp¥Ù rc¿My ‘Z f¡id dpN£ S> cpfsdp„
Apìep lsp.
Ckhu k““p ‘l¡gp k¥L$p“p Qu“u kd°pV$ "tdN'“p
Apd„ÓZ’u ^d®fnL$ A“¡ L$íe‘dps„N “pd“p bp¥Ù
rc¿My Qu“dp„ Nep lsp. s¡dZ¡ A“¡L$ cpfsue bp¥Ù
N°„’p¡“y„ Qu“u cpjpdp„ ê$‘p„sf L$ey¯. Ðepf‘R>u Qu“dp„
bp¥Ù ^d®“p âkpf“¡ h¡N dþep¡. bp¥Ù ^d® Å‘p“,
L$p¡qfep, rhe¡V$“pd S>¡hp v$¡ip¡dp„ ‘Z ‘lp¢Ãep¡ lsp¡.
A[Á“ A¡riep“p v$¡i : L„$bp¡qX$ep v$¡i“p "aº“p“'
“pd“p âpQu“ fpÄe“u õ’p‘“p Bkhu k““p ‘l¡gp
k¥L$pdp„ ’C lsu. Qu“u ‘f„‘fp“p Ap^pf¡ L$p¦qX$Îe
“pd“p cpfsue¡ s¡“u õ’p‘“p L$fu, s¡hu dprlsu dm¡
R>¡. aº“p““p gp¡L$p¡“¡ k„õL©$s cpjp“y„ op“ lsy„. s¡
kde“p¡ A¡L$ L$p¡sf¡gp¡ rigpg¡M D‘gå^ R>¡. s¡
57
çep“dpf, ’pCg¢X$, HX$p¡“¡riep, hN¡f¡ v$¡ip¡dp„ ‘lp¢Ãep¡.
‘R>u“p kdedp„ rih A“¡ rhóÏ“p d„qv$fp¡“y„ ‘Z
r“dp®Z ’ey„.
Ap hj£ Ap‘Z¡ C.k.‘|. 3000’u Ckhu k““p
ApW$dp k¥L$p ky^u“p cpfs“p Brslpk“p¡ spN d¡mìep¡.
ApNgp hj£ Ap‘Z¡ Ckhu k““p “hdp k¥L$p’u
AY$pfdp k¥L$p ky^u“p¡ Brslpk iuMhp“p R>uA¡. C.k.
9dp k¥L$p’u 18dp k¥L$p¡, Ap L$pgM„X$dp„“p Brslpk“¡
"dÝeeyNu“ Brslpk' L$l¡hpe R>¡.
1. Ap¡mMp¡ Å¡CA¡.
(1) fp¡d“ b“phV$“u hõsy dmu Aph¡gu R>¡,
s¡ õ’mp¡.
(2) Ly$ipZ kdedp„ cpfsdp„ A¡L$ “hu L$gpi¥gu“p¡
Dv$e ’ep¡ s¡ i¥gu.
(3) dlph„k A“¡ v$u‘h„k N°„’p¡“u cpjp.
(4) âpQu“ L$pgM„X$dp„ bp¥Ù ^d®“p¡ âkpf ’e¡gp
v$¡i.
2. rhQpf L$fp¡ A“¡ gMp¡.
(1) A[Á“ A¡riep D‘f cpfsue k„õL©$rs“u R>p‘
‘X¡$gu v$¡Mpe R>¡.
(2) Qu“dp„ bp¥Ù ^d®“p âkpf“¡ h¡N dþep¡.
õhpÝepe
* * *
3. sd¡ iy„ L$fip¡ ?
sdpfp râe ip¡M“¡ h¡N dm¡, sp¡ sd¡ iy„ L$fip¡ ?
4. rQÓhZ®“ L$fp¡.
‘pW$dp„ Ap‘¡gp AaOpr“õsp““p lÍ$pdp„ Aph¡gp õs|‘ D‘f“p Np„^pf i¥gu“p rië‘“y„ r“funZ L$fu“¡
rQÓhZ®“ L$fp¡.
5. h^pf¡ dprlsu d¡mhp¡.
(1) Np„^pf i¥gu (2) f¡id dpN®
6. ‘pW$dp„ Dëg¡M L$f¡gp A[Á“ A¡riep“p v$¡ip¡“¡ “L$ipdp„ v$ip®hp¡.
D‘¾$d :
sd“¡ Nd¡gu A¡L$ L$gp rhi¡ dprlsu d¡mhp¡ A“¡ s¡“u hN®dp„ fS|>Aps L$fp¡.
k„õL©$sdp„ R>¡. A[Á“ A¡riep“p AÞe v$¡ip¡dp„ ‘Z
cpfsue h„i“p gp¡L$p¡“p “p“p fpÄep¡ Dv$e ‘pçep lsp„.
Ap fpÄep¡“¡ gu^¡ cpfsue k„õL©$rs“p¡ âkpf A[Á“
A¡riepdp„ ’sp¡ füp¡.
A[Á“ A¡riep“p L$gp A“¡ kp„õL©$rsL$ Æh“
D‘f cpfsue k„õL©$rs“u R>p‘ ‘X¡$gu v$¡Mpe R>¡.
HX$p¡“¡riepdp„ ApS>¡ ‘Z fpdpeZ A“¡ dlpcpfs“u
L$’pAp¡ Ap^pqfs “©Ðe-“pV$L$p¡ gp¡L$râe R>¡. A[Á“
A¡riep“p fpÄep¡dp„ cpfsue k„õL©$rs“p¡ âcph
DÑfp¡Ñf h^sp¡ Nep¡. âpQu“ L$pgM„X$dp„ bp¥Ù ^d®
58
Ap‘Ï„ õ’pr“L$ ipk“A“y¾$drZL$p
1. Ap‘Ï„ kdpS> Æh“ ......................................... 592. kdpS> rhrh^sp ............................................... 623. N°pduZ õ’pr“L$ ipk“ k„õ’p .............................. 654. ilfu õ’pr“L$ ipk“ k„õ’p ................................ 715. rS>ëgp âipk“ ................................................ 77
OV$L$, D‘OV$L$ ndsp rh^p“p¡A.¾$.
“pNqfL$ ipõÓ
‘pW$“y„ “pd ‘©óW$ ¾$.
1. kdpS> - kdpS>“p rhrh^ OV$L$p¡“p ‘fõ‘f klL$pe®Üpfp riõs A“¡ r“edp¡“p¡ Apv$f
L$fhp“u h©rÑ“p¡ rhL$pk L$fhp¡.
- ìe[¼s, Ly$Vy„$b A“¡ k„õ’p dmu“¡ kdpS> b“¡ R>¡ s¡ kdS>hy„.- cpfsdp„ rhrh^ cpjp bp¡gsp, rhrh^ ^d®“p gp¡L$p¡ lp¡hp R>sp„ s¡d“pdp„
A¡L$sp R>¡ s¡ ÅZhy„.- fpô²$ue A¡L$pÐdsp dpV¡$ kh®^d® kdcph“u AphíeL$sp kdS>hu.
2. kpdprS>L$ r“ed“N°pduZ rhõspf“y„ r“ed“
- kph®S>r“L$ kdõep DL¡$ghp dpV¡$ v$f¡L$“p¡ klcpN dlÒh“p¡ R>¡ s¡ ÅZhy„.
- N°pdkcpdp„ drlgpAp¡“p¡ kq¾$e klcpN lp¡e R>¡ s¡ ÅZhy„.
- ‘„Qpes krdrs, ‘v$pr^L$pfu A“¡ âipk“ bpbs“u dprlsu d¡mhhu.
- rS>ëgp ‘qfjv$ ‘v$pr^L$pfu A“¡ âipk““u dprlsu d¡mhhu.- õ’pr“L$ ipk“k„õ’p gp¡L$iplu“p¡ ‘pep¡ R>¡ s¡ kdS>hy„.
3. kpdprS>L$ r“ed“il¡fu rhõspf“y„ r“ed“
- il¡fu õ’pr“L$ ipk“ k„õ’p“u fQ“p A“¡ L$pe® kdS>hp„.- il¡fu õ’pr“L$ ipk“ k„õ’p“p ‘v$pr^L$pfuAp¡ rhi¡ A“¡ âipk“ rhi¡“u
dprlsu d¡mhhu.- N°pduZ A“¡ il¡fu rhõspf“u kdõep Sy>v$u lp¡e R>¡ s¡ ÅZhy„.
4. rS>ëgp âipk“
- rS>ëgp âipk“dp„ rS>ëgpr^L$pfuAp¡“u c|rdL$p kdÅhhu.
- rS>ëgp ‘p¡rgk âipk““u dprlsu d¡mhhu.
- Þepepge“y„ dlÒh ÅZhy„.
- õ’pr“L$ âipk“ gp¡L$L$ëepZ dpV¡$ S> lp¡e R>¡ s¡ kdS>hy„.- Ap‘rÑ r“hpfZ“p„ L$pe®dp„ âipk““u kp’¡ S> gp¡L$klcpN AphíeL$ lp¡e R>¡ s¡ kdS>hy„.
“pNqfL$ipõÓ rhjeL$ ndsp : ^p¡fZ R>Ìz„$
^p¡fZ R>Ì$p„s¡ rhÛp’}Ap¡dp„ “uQ¡“u ndspAp¡ rhL$k¡, s¡hu A‘¡np R>¡.
59
1.1 d“yóe“¡ kdpS>“u S>ê$f ip dpV¡$ gpNu ?
1.2 d“yóedp„ fl¡gu kdpS>iugsp
1.3 Ap‘Zp¡ rhL$pk
1.4 kdpS> A¡V$g¡ iy„ ?
^p¡fZ ‘p„Qdp“p ‘pW$é‘yõsL$dp„ dp“hu“u
Dо$p„rs L¡$hu fus¡ ’C s¡ sd¡ iu¿ep. ApS>“y„ Ap‘Ï„
kpdprS>L$ Æh“ lÅfp¡ hjp£“u Dо$p„rs Üpfp
A[õsÐhdp„ Apìey„ R>¡. dp“h¡ cV$L$sp Æh““u
Ahõ’pdp„’u [õ’f kdpS> Æh“ sfa Nrs L$fu âNrs
L$fu R>¡.
1.1 d“yóe“¡ kdpS>“u S>ê$f ip dpV¡$ gpNu ?
ìe[¼s“p s¡dS> kdpS>“p rhL$pk dpV¡$ [õ’f A“¡
kyfrns kd|lÆh“ AphíeL$ R>¡. cV$L$sy„ Æh“
Npmsp„ d“yóe“u ‘pk¡ [õ’fsp A“¡ kyfrnssp “lp¡su.
kd|ldp„ fl¡hp’u kyfrnssp dm¡ R>¡ s¡“u ÅZ ’ep
‘R>u dpZk k„NW$“dp„ flu Æhhp gpÁep¡. kdpS>“p
r“dp®Z ‘pR>m“u Ap A¡L$ dy¿e â¡fZp R>¡. kdpS>“p¡
fp¡tS>v$p¡ ìehlpf kfmsp‘|h®L$ Qpg¡ s¡ dpV¡$ dpZk“¡
r“edp¡“u S>ê$f gpNu. s¡dp„’u ê$qY$, ‘f„‘fp, “ursd|ëep¡,
r“ed A“¡ L$pev$p A[õsÐhdp„ Apìep. s¡“¡ gu^¡
dpZk“¡ [õ’fsp dm¡ R>¡, ‘f„sy d“yóe dpV¡$ s¡V$gy„
‘ep®às “’u. Ap‘Zu L¡$V$guL$ cphr“L$ A“¡ dp“rkL$
S>ê$qfeps ‘Z lp¡e R>¡. v$pMgp sfuL¡$, kgpdsu gpNhu
A¡ Ap‘Zu cphr“L$ S>ê$qfeps R>¡. Ap‘Z“¡ Ap“„v$
’pe sp¡ s¡ buÅ“u kp’¡ hl¢Qhp“y„ d“ ’pe R>¡. vy$:M
gpN¡ sp¡ Ap‘Zu kp’¡ L$p¡C lp¡e s¡hy„ BÃR>uA¡ R>uA¡.
Ap‘Zp Ly$Vy„$b“p gp¡L$p¡, kNp„hlpgp„ A“¡ rdÓp¡ s¡dS>
kMuAp¡“p¡ klhpk Ap‘Z“¡ Nd¡ R>¡. s¡“p Üpfp
Ap‘Zu kdpS>iugsp v$¡Mpe R>¡.
dpZk“yy„ kdpS>Æh“ h^pf¡ k„NqW$s A“¡ [õ’f
bÞey„.
1.2 d“yóedp„ fl¡gu kdpS>iugsp
d“yóe õhcph’u S> kdpS>iug R>¡. Ap‘Z“¡
b^p“¡ A¡L$buÅ kp’¡, v$f¡L$“p klhpkdp„ A“¡
dpZkp¡“u hÃQ¡ fl¡hy„ Nd¡ R>¡. v$f¡L$“u kp’¡ fl¡hy„ A¡
S>¡V$gu Ap“„v$“u hps R>¡, s¡V$gu S> s¡ Ap‘Zu S>ê$qfeps
‘Z R>¡. Ap‘Zu A“¡L$ S>ê$qfeps lp¡e R>¡. AÞ“, hõÓ,
fl¡W$pZ Ap‘Zu ipfuqfL$ S>ê$qfeps R>¡. s¡ ‘|Z® ’hp’u
buÅ 50 hj® ‘R>u“p¡ kdpS> L¡$hp¡ li¡ s¡ bpbs QQp®
L$fp¡.
1. Ap‘Ï„ kdpS>Æh“
60
rQÓL$gp“u õ‘^p®dp„ sd“¡ â’d B“pd dþey„ R>¡. s¡ ‘p¡sp“u ‘pk¡ S> fpMip¡ L¡$ rdÓ-kMuAp¡“¡ bsphip¡ ? s¡ sd“¡ L¡$hp¡ ârskpv$ Ap‘¡ A¡hu sdpfu A‘¡np R>¡ ? s¡d“p ârskpv$ ‘R>u sd“¡ L¡$hy„ gpÁey„ ?
● Np¥fh L$fhp’u M|b kpfy„ gpÁey„.
● kpfp rQÓp¡ v$p¡fhp“p¡ DÐkpl hÝep¡.
● buSy>„ iy„ gpÁey„ s¡ rhi¡ gMp¡.
AÞ“, hõÓ, fl¡W$pZ, rinZ A“¡ Apfp¡Áe
Ap‘Zu d|mc|s S>ê$qfeps R>¡ s¡ sd¡ ÅZp¡ R>p¡.
kdpS>“u ìe[¼sAp¡“p îd A“¡ s¡d“u Ly$imsp“¡ gu^¡
hõsyAp¡ s¥epf ’pe R>¡. rinZ A“¡ Apfp¡Áe rhjeL$
k¡hp-kyrh^p“¡ gu^¡ Ap‘Z¡ kÞdp“‘|h®L$ Æhu
iL$uA¡ R>uA¡. Ap v$f¡L$ bpbsp¡ Ap‘Z“¡ kdpS>dp„’u
D‘gå^ ’pe R>¡. Sy>v$pSy>v$p DÛp¡Np¡ A“¡ ìehkpep¡
Üpfp Ap‘Zu S>ê$qfepsp¡ ‘|fu ’pe R>¡. v$pMgp sfuL¡$,
Ap‘Z“¡ Aæepk dpV¡$ ‘yõsL$ Å¡CA¡ R>¡. ‘yõsL$ dpV¡$
L$pNm Å¡CA¡. s¡“¡ gu^¡ L$pNm b“phhp“p, R>‘pC
A“¡ ‘yõsL$bp„^Zu, hN¡f¡ ìehkpe-DÛp¡Np¡“p¡ rhL$pk
’pe R>¡. A“¡L$ ìe[¼s s¡dp„ cpNuv$pf b“¡ R>¡. kdpS>“p
A“¡L$rh^ ìehkpep¡“¡ gu^¡ Ap‘Zu S>ê$qfeps ‘|fu
’pe R>¡. s¡dp„’u S> Ap‘Zpdp„ ndsp-L$p¥iëep¡“p¡
rhL$pk ’pe R>¡. kdpS>dp„ d|mc|s S>ê$qfepsp¡“u ‘|s®sp
’pe R>¡. kyfrnssp, Np¥fh, âi„kp, Ap^pf, hN¡f¡
dpV¡$ Ap‘Z¡ b^p A¡L$buÅ ‘f Aprîs lp¡CA¡ R>uA¡.
dpV¡$ Ap‘Ï„ kdpS>Æh“ ‘fõ‘fphg„bu lp¡e R>¡.
1.3 Ap‘Zp¡ rhL$pk
âÐe¡L$ dpZkdp„ Ly$v$fsu fus¡ S> L¡$V$gp„L$ NyZ A“¡
ndsp lp¡e R>¡ s¡ kyàs Ahõ’pdp„ lp¡e R>¡. s¡“p¡ rhL$pk
kdpS>“¡ gu^¡ ’pe R>¡. A¡L$buÅ kp’¡ bp¡ghp dpV¡$
Ap‘Z¡ cpjp“p¡ Ap^pf gCA¡ R>uA¡, ‘Z s¡ Ap‘Z“¡
S>Þd’u S> AphX$su “’u lp¡su. Ap‘Z¡ s¡ ^uf¡^uf¡
iuMuA¡ R>uA¡. Ofdp„ S>¡ cpjp bp¡gpsu lp¡e s¡ cpjp
Ap‘Z¡ iê$Apsdp„ iuMuA¡ R>uA¡. Ap‘Zp ‘X$p¡idp„
Sy>v$u cpjp bp¡g“pfp gp¡L$p¡ li¡ sp¡ s¡ ‘Z cpjp“p¡
Ap‘Z“¡ ‘qfQe ’pe R>¡. ipmpdp„ Sy>v$uSy>v$u cpjp
iuMhp“u sL$ dm¡ R>¡.
Ap‘Zu ‘pk¡ õhs„Ó rhQpf L$fhp“u ‘Z ndsp
lp¡e R>¡. v$pMgp sfuL¡$, r“b„^“p¡ rhje hN®“p v$f¡L$
rhÛp’}Ap¡“¡ kfMp¡ S> Ap‘¡gp¡ lp¡hp R>sp„ ‘Z L$p¡C‘Z
b¡ r“b„^ kfMp lp¡sp “’u. ip dpV¡$ ? L$pfZ v$f¡L$“p
rhQpfp¡ Sy>v$p lp¡e R>¡. Ap‘Zu cphr“L$ ndsp A“¡
rhQpfi[¼s kdpS>“¡ gu^¡ h©qÙ ‘pd¡ R>¡. rhQpf fS|>
L$fhp“u A“¡ cph“p ìe¼s L$fhp“u sL$ kdpS>“¡ gu^¡
dm¡ R>¡.
dpZk“u L$gp“p NyZp¡“p¡ rhL$pk ‘Z kdpS>“¡
gu^¡ ’pe R>¡. NpeL$, rQÓL$pf, h¥opr“L$, kplkhuf,
kdpS>“p L$pe® L$f“pfu A“¡L$ ìe[¼s kdpS>“p
âp¡Ðkpl““¡ gu^¡ A“¡ ‘uW$bm“¡ gu^¡ Ap‘Zpdp„
fl¡gp NyZp¡“p¡ rhL$pk ’pe R>¡. s¡d“¡ dmsy„ âp¡Ðkpl“
‘Z s¡V$gy„ S> dlÒh“y„ lp¡e R>¡.
1.4 kdpS> A¡V$g¡ iy„ ?
kdpS>dp„ v$f¡L$ õÓu-‘yfyj, âp¥Y$, h©Ù, “p“p
R>p¡L$fp-R>p¡L$fu“p¡ kdph¡i ’pe R>¡. Ap‘Zp Ly$Vy„$bp¡
kdpS>“p OV$L$ lp¡e R>¡. kdpS>dp„ rhrh^ S|>’,
k„õ’p, k„NW$“p¡ lp¡e R>¡. gp¡L$p¡ hÃQ¡“p ‘fõ‘f
k„b„^, ‘fõ‘f ìehlpf, s¡d“u kp’¡“u g¡hX$v$¡hX$“p¡
‘Z kdph¡i kdpS>dp„ ’pe R>¡. dpZkp¡“p T|„X$
A’hp V$p¡mp„ L¡$ cuX$ A¡V$g¡ kdpS> “rl ‘f„sy L¡$V$gp„L$
kdp“ DqØô$p¡“u ‘|rs® dpV¡$ Äepf¡ gp¡L$p¡ A¡L$Ó ’pe
R>¡ Ðepf¡ s¡d“p¡ kdpS> b“¡ R>¡.
khpf¡ EW$ép ‘R>u Ap‘Z“¡ L$C L$C hõsy“u S>ê$qfeps lp¡e R>¡ s¡“u A¡L$ epv$u b“php¡. s¡dp„’u Ap¡R>pdp„ Ap¡R>u ‘p„Q hõsy b“phhpdp„ A“¡ sdpfp ky^u ‘lp¢QpX$hpdp„ L$p¡“p¡ L$p¡“p¡ klcpN lp¡e R>¡ s¡ ip¡^p¡.
L$fu“¡ Sy>Ap¡.
bp¡gsp A“¡ gMsp flp¡.
61
AÞ“, hõÓ, fl¡W$pZ, kyfrnssp S>¡hu
S>ê$qfepsp¡ ‘|fu L$fhp dpV¡$ kdpS>“¡ A¡L$ L$ped
õhê$‘“u ìehõ’p Ecu L$fhu ‘X¡$ R>¡. Aphu
1. Mpgu S>Áepdp„ ep¡Áe iåv$ gMp¡.
(1) kdpS>“p¡ fp¡tS>v$p¡ ìehlpf kfmsp‘|h®L$ Qpg¡ s¡ dpV¡$ dpZk“¡ ......... S>ê$f gpNu.
(2) dpZk“u L$gp“p NyZp¡“p¡ rhL$pk ........ ’pe R>¡.
(3) Ap‘Zu L¡$V$guL$ cphr“L$ A“¡ ......... S>ê$qfeps ‘Z lp¡e R>¡.
2. “uQ¡“p v$f¡L$ âñp¡“p A¡L$ hp¼edp„ DÑf gMp¡.
(1) Ap‘Zu d|mc|s S>ê$qfepsp¡ L$C L$C ?
(2) Ap‘Z“¡ L$p¡“p¡ klhpk Nd¡ R>¡ ?
(3) kdpS>“¡ gu^¡ Ap‘Z“¡ L$C sL$ dm¡ R>¡ ?
3. sd“¡ iy„ gpN¡ R>¡ ? b¡’u ÓZ hp¼edp„ DÑf gMp¡.
(1) kdpS> L¡$hu fus¡ b“¡ R>¡ ?
(2) kdpS>dp„ L$ped õhê$‘“u ìehõ’p ip dpV¡$ Ecu
L$fhu Å¡CA¡ ?
(3) dpZk“y„ kdpS>Æh“ h^pf¡ k„NqW$s A“¡ [õ’f
ip“p gu^¡ b“¡ R>¡ ?
(4) kdpS>ìehõ’p “ lp¡s sp¡ L$C dyíL¡$gu Aphu lp¡s?
4. “uQ¡“p âk„N¡ iy„ L$fip¡ ?
(1) sdpfp rdÓ / kMu ipg¡e hõsy Of¡ c|gu Nep R>¡.
(2) fõspdp„ A¡L$ A„^ / qv$ìep„N ìe[¼s dmu.
D‘¾$d :
(1) M¡su“p„ Ap¡Åfp¡ b“ph“pfp A¡L$pv$ L$pfuNf“u dygpL$ps gp¡. Ap L$pddp„ s¡“¡ L$p¡“u L$p¡“u dv$v$ dm¡
R>¡ s¡“u epv$u b“php¡.
(2) “ÆL$“u bƒL$“u dygpL$ps gC“¡ s¡ bƒL$ ¼ep ¼ep
L$pep£ dpV¡$ L$fS> Ap‘¡ R>¡ s¡“u dprlsu d¡mhp¡.
(3) dpZk“u d|mc|s S>ê$qfepsp¡ A“¡ “hu S>ê$qfepsp¡“u epv$u b“php¡.
* * *
ìehõ’p hNf kdpS>“p¡ fp¡tS>v$p¡ ìehlpf ’C iL$sp¡
“’u. kdpS>“y„ A[õsÐh V$L$phu fpMhp dpV¡$ ìehõ’p
S>ê$fu lp¡e R>¡. v$pMgp sfuL¡$, Mp¡fpL$“u (AÞ““u)
S>ê$qfeps ‘|fu L$fhp dpV¡$ M¡su L$fhu S>ê$fu R>¡. M¡su
kp’¡ k„b„r^s v$f¡L$ L$pep£ kamsp‘|h®L$ L$fhp dpV¡$
rhrh^ k„õ’p Ecu L$fhu ‘X¡$ R>¡. M¡su“p„ Ap¡Åfp¡
b“phhp dpV¡$ L$pfMp“p„, M¡X|$sp¡“¡ L$fS> v$¡hp dpV¡$
bƒL$p¡, DБpqv$s dpg dpV¡$ bÅf S>¡hu dp¡V$u
ìehõ’pAp¡ Ecu L$fhu ‘X¡$ R>¡. Aphu A“¡L$
ìehõ’pAp¡’u S> kdpS> [õ’f b“¡ R>¡.
lh¡ ‘R>u“p ‘pW$dp„ Ap‘Z¡ cpfsue kdpS>“u
rhrh^sp“u Ap¡mM L$fuiy„.
õhpÝepe
sd¡ ÅZp¡ R>p¡ L¡$ ?
S>ÞdNs b^p dpZkp¡ kdp“ R>¡. dpZk
sfuL¡$ v$f¡L$“p¡ v$fÄÅ¡ kfMp¡ S> R>¡. cpfs“p
k„rh^p“ A“ykpf kh® S>Z L$pev$p ‘pk¡ kdp“
R>¡. k„rh^p“¡ Ap‘Z“¡ sL$“u kdp“sp“u Mpsfu
Ap‘¡gu R>¡. rinZ, ndsp A“¡ L$p¥iëep¡“p¡
D‘ep¡N L$fu“¡ Ap‘Z¡ Ap‘Zu âNrs kp^u
iL$uA¡ R>uA¡.
62
2.1 rhrh^sp S> Ap‘Zu spL$ps
2.2 ^d®r“f‘¡nsp“y„ sÒh
2.3 Ap‘Zp QZsfOX$sfdp„ kdpS>“p¡ klcpN
2.4 kdpS>“y„ r“ed“
cpfsue kdpS>dp„ A“¡L$rh^ cpjp, ^d®, k„õL©$rs, fursqfhpS>, ‘f„‘fp R>¡. Ap rhrh^sp Ap‘Zp¡ kp„õL©$rsL$ h¥ch R>¡. dfpW$u, L$Þ“X$, s¡gyNy, b„Npmu, tlv$u, NyS>fpsu, Dv|$® S>¡hu A“¡L$ cpjp bp¡g“pfp gp¡L$p¡ Ap‘Zu Apk‘pk lp¡e R>¡. s¡Ap¡ Sy>v$uSy>v$u ‘Ùrs’u hpfsl¡hpf, DÐkhp¡ ES>h¡ R>¡. s¡d“u ‘|Å-AQ®“p“u fusp¡ Sy>v$uSy>v$u lp¡e R>¡. Ap‘Zp¡ v$¡i rhrh^ A¥rslprkL$ hpfkp¡ ^fphsp¡ âv$¡i R>¡. s¡d“u hÃQ¡ rhrh^sp“u Ap‘-g¡ ’su fl¡ R>¡. Ap‘Zp v$¡i“p Ap rhrh^ kd|lp¡ hjp£“phjp£’u kp’¡ fl¡sp lp¡hp“¡ gu^¡ s¡d“pdp„ A¡L$sp“u cph“p rhL$k¡gu R>¡. cpfsue kdpS>“u A¡L$sp Apdp„ S>ZpC Aph¡ R>¡.
2.1 rhrh^sp S> Ap‘Zu spL$ps
rhrh^ kd|lp¡“u kp’¡ fl¡hy„ A¡V$g¡ klA[õsÐh A“ychhy„. Aphp klA[õsÐh“¡ gu^¡ Ap‘Zu hÃQ¡ kpd„S>õe h^¡ R>¡. s¡’u ‘fõ‘f“p fursqfhpÅ¡ A“¡ Æh“‘Ùrs“p¡ Ap‘Z“¡ ‘qfQe ’pe R>¡. Ap‘Z¡ A¡L$buÅ“u Æh“ ‘Ùrs“p¡ Apv$f L$fsp„ iuMuA¡ R>uA¡. buÅAp¡“u L¡$V$guL$ â’p-‘f„‘fp ApÐdkps L$fuA¡ R>uA¡. s¡“p Üpfp kdpS>dp„ A¡L$sp h^¡ R>¡. kpdprS>L$ A¡L$sp“¡ gu^¡ Ap‘Z¡ A“¡L$ “¥krN®L$ A“¡ kpdprS>L$ Ap‘rÑAp¡“p¡ kpd“p¡ L$fu iL$uA¡ R>uA¡.
2.2 ^d®r“f‘¡nsp“y„ sÒh
cpfsue kdpS>dp„ rhrh^ ^d®“p gp¡L$p¡ fl¡ R>¡. s¡d“u hÃQ¡ ‘fõ‘f kpd„S>õe h^sy„ fl¡ A“¡ v$f¡L$“¡ ‘p¡s‘p¡sp“u îÙp A“ykpf D‘pk“p (Apfp^“p) L$fhp“y„ õhps„Ôe dm¡ A¡V$gp dpV¡$ Ap‘Zp k„rh^p“dp„ (b„^pfZdp„) dlÒh“u Å¡NhpC L$fhpdp„ Aphu R>¡.
cpfs S>Ns“y„ A¡L$ dlÒh“y„ ^d®r“f‘¡n fpô²$
R>¡. Ap‘Zp v$¡idp„ cprjL$ A“¡ ^prd®L$ rhrh^sp dp¡V$p âdpZdp„ R>¡. Ap rhrh^sp r“Mpgk fus¡ Åmhu fpMhp dpV¡$ Ap‘Z¡ ^d®r“f‘¡nsp“y„ sÒh õhuL$pey¯ R>¡. s¡ A“ykpf,
● Ap‘Zp v$¡idp„ fpÄek„õ’pA¡ L$p¡C‘Z A¡L$ ^d®“¡ âp^pÞe Apàey„ “’u.
● âÐe¡L$ ìe[¼s“¡ ‘p¡s‘p¡sp“p A’hp ‘p¡sp“u ‘k„v$Nu“p ^d®“u D‘pk“p L$fhp“y„ õhps„Ôe R>¡.
● ^d®“p Ap^pf¡ ìe[¼s-ìe[¼s hÃQ¡ c¡v$cph L$fu iL$psp¡ “’u. v$f¡L$ ^d®“p gp¡L$p¡ kp’¡ fpÄek„õ’p kdp“ hs®Z|L$ fpM¡ R>¡.
● rinZ, fp¡S>Npf, kfL$pfu “p¡L$fu“u sL$ v$f¡L$“¡ D‘gå^ L$fu Ap‘hpdp„ Aph¡ R>¡. s¡dp„ ^d®“p Ap^pf¡ c¡v$cph L$fhpdp„ Aphsp¡ “’u.
● ^prd®L$ A“¡ cprjL$ Aë‘k„¿e gp¡L$p¡“y„ k„fnZ L$fhp dpV¡$ k„rh^p“dp„ rhi¡j Å¡NhpC L$f¡gu R>¡. Aë‘k„¿e gp¡L$p¡“¡ ‘p¡s‘p¡sp“u cprjL$ A“¡ kp„õL©$rsL$ Ap¡mM Åmhu fpMhp“y„ õhps„Ôe R>¡. rinZ Üpfp ‘p¡s‘p¡sp“p kdpS>“p¡ rhL$pk L$fhp“y„ õhps„Ôe ‘Z s¡d“¡ R>¡.
● ^d®r“f‘¡nsp“p sÒh“¡ gu^¡ cpfsue
kdpS>dp„ ^prd®L$ kpd„S>õe S>mhpC füy„ R>¡.
2.3 Ap‘Zp QZsfOX$sfdp„ kdpS>“p¡ klcpN
kdpS>dp„ flu“¡ Ap‘Z¡ iy„ iuMuA¡ R>uA¡ ? ¼ep NyZp¡ ApÐdkps L$fuA¡ R>uA¡ ? Ap‘Zp QZsfOX$sfdp„ kdpS> L¡$hu fus¡ dv$v$ L$f¡ R>¡ s¡ Ap‘Z¡ kdÆ gCA¡.
klL$pe® : L$p¡C‘Z kdpS> ìe[¼s A“¡ kd|l“p ‘fõ‘f klL$pe® ‘f Ap^pqfs lp¡e R>¡. ìe[¼s-ìe[¼s hÃQ¡“p klL$pe® hNf kdpS>“y„ A[õsÐh i¼e “’u. Afk‘fk“u dyíL¡$gu A“¡ âñ lg L$fhp dpV¡$ A¡L$buÅ“¡ dv$v$ L$fhu s’p Ap‘-g¡ L$fhu A¡V$g¡ S> klL$pe®. Ap‘Zp Of“u ìe[¼sAp¡
2. kdpS>dp„“u rhrh^sp
63
hÃQ¡ Aphu h©rÑ “ lp¡e sp¡ S>¡d Ap‘Ï„ Ly$Vy„$b V$L$u
iL$sy„ “’u s¡hy„ S> kdpS>“y„ ‘Z R>¡. klL$pe®“p
Acph¡ Ap‘Zp¡ rhL$pk ê„$^pe R>¡. fp¡tS>vy$„ Æh“
‘Z kfmsp’u Qpgsy„ “’u. klL$pe®“¡ gu^¡ kdpS>dp„
‘fõ‘fphg„b“ h^pf¡ õhõ’ fl¡ R>¡, kdpS>dp„“p
kh£“¡ kdphu iL$pe R>¡. b^p OV$L$p¡“¡ kp’¡ fpMhp“u s¡ A¡L$ âq¾$ep R>¡.
Qpgp¡, QQp® L$fuA¡.
Ap‘Zp kdpS>“p vy$b®m (“bmp) A“¡
h„rQs OV$L$p¡“¡ s’p R>p¡L$fuAp¡“¡ rinZ
d¡mhhp dpV¡$ A“¡ s¡d“p rhL$pk dpV¡$ Ap‘Z¡
klL$pe® L$fhy„ Å¡CA¡. s¡ dpV¡$ ipk“¡ AÐepf
ky^udp„ L$C L$C ep¡S>“p iê$ L$fu R>¡ s¡“u
dprlsu d¡mhp¡. Ap OV$L$p¡“p rhL$pk dpV¡$ sd¡
iy„ L$fip¡ s¡“u hN®dp„ QQp® L$fp¡. QQp®“p
dlÒh“p dyØp AÞe hN®“p rhÛp’}Ap¡ ky^u
‘lp¢QpX$p¡.
L$fu“¡ Sy>Ap¡.
sd¡ ‘Z Aphp A“¡L$ kdp^p“ L$fsp„ lip¡. “uQ¡ sdpfp S> L¡$V$gpL$ A“ychp¡ R>¡. s¡dp„ buÅ
L¡$V$gpL$ A“ychp¡ Dd¡fp¡.
(A) kcpN©l lL$X¡$W$W$ cf¡gy„ R>¡. S>Áep ip¡^sp„ A¡L$ ìe[¼s“¡ sd¡ sdpfp bp„L$X$p D‘f ’p¡X$u S>Áepdp„ kdphu gp¡ R>p¡.
(b) sd“¡ rNAfhpmu kpCL$g Å¡CA¡ R>¡. ‘f„sy dp¡V$ubl¡““u au“p ‘¥kp ‘Z cfhp“p R>¡. sd¡ sdpfu Æv$ R>p¡X$u v$p¡ R>p¡.
(L$) M¡su“u hpX$ D‘f’u ‘pX$p¡iu kp’¡ iê$ ’e¡gu sdpfp Ly$Vy„$b“u sL$fpf L$p¡V®$dp„ Nep hNf sd¡ AV$L$phu v$u^u. ‘pX$p¡iu“p¡ kp¡‘p“ lh¡ sdpfp¡ kpfp¡ rdÓ bÞep¡.
krlóÏsp A“¡ kpd„S>õe : kdpS>dp„ S>¡d klL$pe®
lp¡e R>¡ s¡dS> ¼epf¡L$ ¼epf¡L$ dsc¡v$, hpv$rhhpv$
A“¡ k„Oj® ‘Z Dv¹$ch¡ R>¡. ìe[¼s-ìe[¼s hÃQ¡“p
rhQpfp¡, Arcâpe A“¡ ×rô$L$p¡Z“p¡ kyd¡m k^pe
“rl sp¡ hpv$-rhhpv$, k„Oj® Dv¹$chu iL¡$ R>¡.
A¡L$buÅ âÐe¡“p ‘|h®N°l A’hp N¡fkdS> ‘Z
k„Oj®“y„ L$pfZ lp¡C iL¡$ R>¡. gp„bp kde ky^u k„Oj®
Qpgy fpMhp¡ s¡ L$p¡C“p S> rlsdp„ lp¡sy„ “’u. kdp^p“
A“¡ kyg¡l Üpfp ìe[¼s k„Oj®“y„ r“fpL$fZ L$fsp„
iuM¡ R>¡. A¡L$buÅ“¡ kdÆ gCA¡ A“¡ krlóÏh©rÑ
bsphuA¡ sp¡ k„Oj® v|$f ’C iL¡$ R>¡.
kpd„S>õe Üpfp Ap‘Z¡ AÅZsp„ S> A“¡L$
“hu bpbsp¡ iuMuA¡ R>uA¡. “hp rhQpfp¡ ApÐdkps
L$fuA¡ R>uA¡. Ap‘Ï„ kpdprS>L$ Æh“ h^pf¡ “¡
h^pf¡ kd©Ù b“hpdp„ s¡“u dv$v$ dm¡ R>¡. Ap‘Zpdp„“u
krlóÏsp h^¡ R>¡. kpdprS>L$ õhpõÕe A“¡ ip„rs
Åmhu fpMhp dpV¡$ Ap A¡L$ kl¡gu ‘Ùrs iuMhp“u
sL$ kdpS>“¡ gu^¡ dm¡ R>¡.
rhrh^ c|rdL$p bÅhhp“u sL$ : kdpS>dp„ Ap‘Zp
rlõkpdp„ A“¡L$ c|rdL$p bÅhhp“u Aph¡ R>¡. A¡L$S>
ìe[¼s A“¡L$ c|rdL$p bÅhsu lp¡e R>¡. âÐe¡L$
c|rdL$p“u L¡$V$guL$ S>hpbv$pfuAp¡ A“¡ L$s®ìep¡ “½$u
lp¡e R>¡. Ly$Vy„$bdp„ A“¡ blpf Ap‘Z¡ Ap c|rdL$p“¡
gu^¡ A“¡L$ gp¡L$p¡ kp’¡ k„‘L®$dp„ fluA¡ R>uA¡. Ap‘Zu
c|rdL$pdp„ A“¡L$ hMs ‘qfhs®“ ’sy„ lp¡e R>¡.
L$fu“¡ Sy>Ap¡.
rhrh^ c|rdL$p bÅhhp“u sL$ : ApS>“u sdpfu
c|rdL$p õ‘ô$ L$fsy„ ApNm“p ‘p“ ‘f“y„ rQÓ
Sy>Ap¡. huk hj® ‘R>u sdpf¡ L$C “hu c|rdL$p
bÅhhu ‘X$i¡ s¡“u QQp® L$fp¡.
64
2.4 kdpS>“y„ r“ed“kdpS>“p¡ ìehlpf kfmsp’u Qpg¡ s¡ dpV¡$
L¡$V$gpL$ r“edp¡“u S>ê$f lp¡e R>¡. ‘l¡gp“p kdedp„ kdpS>“y„ r“ed“ dp¡V¡$cpN¡ ê$qY$-‘f„‘fp Üpfp ’sy„ lsy„. ‘f„sy Ap^yr“L$ kdpS>“y„ r“ed“ ê$qY$-‘f„‘fp“u kp’¡ L$pev$p’u ‘Z L$fhy„ ‘X¡$ R>¡. ê$qY$-‘f„‘fp,
k„L¡$s hN¡f¡ L$fsp„ L$pev$p“y„ õhê$‘ Sy>vy$„ lp¡e R>¡. Ap b^u bpbsp¡“p Ap^pf¡ Ap‘Zp kdpS>“y„ r“ed“ A“¡L$ k„õ’p A“¡ k„NW$“ L$f¡ R>¡. õ’pr“L$ õsf“u ipk“k„õ’p ‘Z kdpS> r“ed““p L$pe®dp„ dlÒh“u c|rdL$p bÅh¡ R>¡.
1. Mpgu S>Áepdp„ ep¡Áe iåv$ gMp¡. (1) rhrh^ kd|lp¡“u kp’¡ fl¡hy„ A¡V$g¡ ............ A“ychhy„. (2) cpfs S>Ns A¡L$ dlÒh“y„ .............. fpô²$ R>¡. (3) klL$pe®“¡ gu^¡ kdpS>“p .............. h^pf¡ õhõ’ fl¡ R>¡.
2. “uQ¡“p v$f¡L$ âñp¡“p A¡L$ hp¼edp„ DÑf gMp¡. (1) klL$pe® A¡V$g¡ iy„ ? (2) ^d®r“f‘¡nsp“y„ sÒh Ap‘Z¡ ip dpV¡$ õhuL$pe®y„
R>¡?
3. “uQ¡“p âñp¡“p b¡’u ÓZ hp¼ep¡dp„ DÑf gMp¡. (1) cpfsue kdpS>“u A¡L$sp i¡dp„ S>ZpC Aph¡ R>¡ ? (2) kdpS>dp„ k„Oj® ¼epf¡ Dv¹$chu iL¡$ R>¡ ?
(3) klL$pe®“¡ gu^¡ ¼ep apev$p ’pe R>¡ ? (4) sdpfu kpd¡ b¡ R>p¡L$fp TOX¡$ R>¡, sp¡ sd¡ iy„ L$fip¡ ? (5) sd¡ ipg¡e d„Óud„X$mdp„ dy¿ed„Óu R>p¡. sd¡ ¼ep„
¼ep„ L$pep£ L$fip¡ ?
D‘¾$d : (1) rinL$“u dv$v$’u ipmpdp„ klL$pfu ^p¡fZ¡ "Ly$dpf hõsy c„X$pf' Qgphp¡. s¡ rhi¡ sdpfp¡ A“ych gMp¡. (2) ipmpdp„ A“¡ hN®dp„ sd¡ ¼ep ¼ep r“edp¡ ‘pmp¡
R>p¡, s¡“p¡ s¼sp¡ b“phu“¡ hN®dp„ gNpX$p¡.
* * *
ipg¡e rdÓd„X$m kv$õe
rhÛp’}/rhÛpr’®“u
v$pv$p-v$pv$u“p ‘p¥Ó/‘p¥Óu
õhÃR>sp v|$s
bpgrdÓ k„O“p kæe
fdshuf hN®ârsr“r^
sd¡
õhpÝepe
dpsp-r‘sp“p ‘yÓ/‘yÓu
65
3.1 N°pd ‘„Qpes
3.2 ‘„Qpes krdrs
3.3 rS>ëgp ‘qfjv$
kdpS>“y„ r“ed“ L$fhpdp„ õ’pr“L$ ipk“ k„õ’p dlÒh“u c|rdL$p bÅh¡ R>¡. Ap‘Zp v$¡idp„ Ap k„õ’p“u kp’¡ S> k„Oipk“ (L¢$ÖkfL$pf) A“¡ fpÄeipk“ (fpÄekfL$pf) ‘Z kdpS> r“ed““p L$pe®dp„ klcpNu lp¡e R>¡. õ’pr“L$ ipk“ k„õ’p“y„ õ’|m fus¡ N°pduZ A“¡ il¡fu õ’pr“L$ ipk“ k„õ’p A¡d hN}L$fZ L$fhpdp„ Aph¡ R>¡. Ap ‘pW$dp„ Ap‘Z¡ N°pduZ rhõspf“u õ’pr“L$ ipk“ k„õ’p rhi¡ ÅZu gCiy„. N°pd‘„Qpes, ‘„Qpes krdrs A“¡ rS>ëgp ‘qfjv$ S>¡hu N°pduZ õ’pr“L$ ipk“ k„õ’p“¡
A¡L$rÓs‘Z¡ "‘„Qpesu fpÄeìehõ’p' L$l¡hpdp„ Aph¡ R>¡.
3.1 N°pd‘„Qes
âÐe¡L$ Npd“p¡ L$pfcpf N°pd‘„Qpes L$f¡ R>¡.
‘p„Qkp¡ L$fsp„ Ap¡R>u gp¡L$k„¿ep lp¡e s¡hp b¡ A’hp
h^pf¡ Npd dpV¡$ A¡L$ N°pd‘„Qpes lp¡e R>¡. s¡“¡ "S|>’
N°pd‘„Qpes' L$l¡hpe R>¡. ‘pZu‘yfhW$p¡, v$uhpbÑu,
S>Þd-d©Ðey, rhhpl“u “p¢^, hN¡f¡ L$pep£ N°pd‘„Qpes
L$f¡ R>¡.
N°pd‘„Qpes“p ‘v$pr^L$pfu A“¡ Ar^L$pfu :
kf‘„Q : N°pd‘„Qpes“u Q|„V$Zu v$f ‘p„Q hj£ ’pe
R>¡. Q|„V$pe¡gp kæep¡ ‘p¡sp“pdp„’u A¡L$“u kf‘„Q A“¡
A¡L$“u D‘kf‘„Q sfuL¡$ ‘k„v$Nu L$f¡ R>¡. N°pd‘„Qpes“u
kcp kf‘„Q“u AÝensp l¡W$m dm¡ R>¡. Npd“p
rhL$pk“u ep¡S>“p“u âÐen AdgbÅhZu“u
S>hpbv$pfu kf‘„Q D‘f lp¡e R>¡. ep¡Áe fus¡ L$pfcpf “
L$f“pfp kf‘„Q D‘f N°pd‘„Qpes“p kæep¡ Arhðpk“p¡
W$fph fS|> L$fu iL¡$ R>¡. kf‘„Q D‘[õ’s “ lp¡e Ðepf¡
N°pd‘„Qpes“y„ L$pdL$pS> D‘kf‘„Q k„cpm¡ R>¡.
N°pdk¡hL$ : N°pdk¡hL$ N°pd‘„Qpes“p¡ krQh lp¡e
R>¡. s¡“u r“dZ|„L$ rS>ëgp ‘qfjv$“p dy¿e L$pe®L$pfu
Ar^L$pfu L$f¡ R>¡. N°pd‘„Qpes“y„ fp¡tS>vy„$ L$pdL$pS>
k„cpmhy„, N°pd‘„Qpes“u rhL$pk ep¡S>“p Npd“p
gp¡L$p¡“¡ kdÅhhp„ hN¡f¡ L$pep£ N°pdk¡hL$ L$f¡ R>¡.
N°pdkcp : N°pduZ rhõspfdp„ A’hp Npddp„
fl¡sp dsv$pfp¡“u kcp A¡V$g¡ N°pdkcp. N°pdkcp
õ’pr“L$ õsf“p gp¡L$p¡“y„ kp¥’u dlÒh“y„ k„NW$“ R>¡.
âÐe¡L$ Apr’®L$ hj®dp„ N°pdkcp“u Ap¡R>pdp„ Ap¡R>u
R> kcp ’hu b„^“L$pfL$ R>¡. N°pdkcp bp¡gphhp“u
S>hpbv$pfu kf‘„Q“u R>¡. âÐe¡L$ Apr’®L$ hj®“u ‘l¡gu
kcpdp„ N°pd‘„Qpes¡ fS|> L$f¡gp hprj®L$ Al¡hpg A“¡
rlkpb D‘f N°pdkcp QQp® L$f¡ R>¡. N°pdkcp“p„ k|Q“p¡
N°pd‘„Qpes“¡ S>Zphhpdp„ Aph¡ R>¡.
N°pd‘„Qpes“u rhL$pk ep¡S>“p“¡ N°pdkcp d„S|>fu
N°pduZ il¡fuN°pd‘„Qpes “Nf ‘„Qpes‘„Qpes krdrs “Nf ‘qfjv$rS>ëgp ‘qfjv$ dlp“Nf‘prgL$p
õ’pr“L$ ipk“ k„õ’p
3. N°pduZ õ’pr“L$ ipk“ k„õ’p
Ap‘Zp v$¡idp„ ÓZ õsf¡’u fpÄeL$pfcpf Qpg¡ R>¡. ApMp v$¡i“p¡ fpÄeL$pfcpf L¢$ÖkfL$pf Qgph¡ R>¡. k„fnZ, ‘ffpô²$ ìehlpf A“¡ QgZ hN¡f¡ rhje L¢$Ö kfL$pf“u L$npdp„ Aph¡ R>¡. buÅ õsf¡ fpÄekfL$pf lp¡e R>¡. dlpfpô²$“u fpÄe kfL$pf L$pev$p¡, kyìehõ’p, Apfp¡Áe, rinZ k„b„^u L$pev$p b“ph¡ R>¡. ÓuÅ õsf¡ õ’pr“L$ ipk“ k„õ’p lp¡e R>¡. N°pduZ rhõspf“u õ’pr“L$ ipk“ k„õ’p“¡
"‘„Qpesu fpÄeìehõ’p' L$l¡hpe R>¡.
L¢$Ö kfL$pf
fpÄe kfL$pf
õ’pr“L$ ipk“
sd¡ ÅZp¡ R>p¡ L¡$ ?
66
Ap‘¡ R>¡. ipk““u ep¡S>“pAp¡“p¡ gpc g¡hp L$C ìe[¼s
‘pÓ R>¡ s¡ “½$u L$fhp“p¡ Ar^L$pf N°pdkcp“¡ lp¡e R>¡.
N°pdkcpdp„ drlgpAp¡“p¡ klcpN : N°pdkcp“u b¡W$L$ (kcp) ‘l¡gp„ Npd“u drlgpAp¡“u kcp ’pe R>¡. Ðep„ drlgpAp¡ h^pf¡ Myëgp d“¡ Sy>v$pSy>v$p âñp¡“u QQp® L$f¡ R>¡. ‘uhp“y„ ‘pZu, v$pê$b„^u, fp¡S>Npf, I^Z, Apfp¡Áe, hN¡f¡ rhjep¡ bpbsdp„ drlgp N°pdkcpdp„ h^pf¡ rhðpk’u bp¡g¡ R>¡. S>ê$fu ‘qfhs®“
L$fhp dpV¡$ D‘pep¡ ‘Z k|Qh¡ R>¡.
N°pd‘„Qpes“p AphL$“p„ kp^“p¡ : Npd“p rhL$pk dpV¡$ N°pd‘„Qpes A“¡L$ ep¡S>“p A“¡ D‘¾$dp¡“y„ Apep¡S>“ L$f¡ R>¡. s¡ dpV¡$ N°pd‘„Qpes ‘pk¡ ‘¥kp lp¡hp S>ê$fu R>¡. Sy>v$pSy>v$p L$fp¡ DOfphu“¡ N°pd‘„Qpes ‘¥kp
Ecp L$f¡ R>¡.
3.2 ‘„Qpes krdrs
A¡L$ spgyL$p“p b^p„ Npdp¡“y„ A¡L$rÓs rhL$pkS|>’
lp¡e R>¡. Ap rhL$pkS|>’“p¡ L$pfcpf Å¡su k„õ’p A¡V$g¡
‘„Qpes krdrs. N°pd‘„Qpes A“¡ rS>ëgp ‘qfjv$“¡
Å¡X$su L$X$u ‘„Qpes krdrs R>¡.
‘„Qpes krdrs“p ‘v$pr^L$pfu : ‘„Qpes krdrs“u Q|„V$ZuAp¡ v$f ‘p„Q hj£ ’pe R>¡. Q|„V$pC Aph¡gp ârsr“r^Ap¡ ‘p¡sp“pdp„’u A¡L$“u ‘k„v$Nu kcp‘rs sfuL¡$ A“¡ A¡L$“u ‘k„v$Nu D‘kcp‘rs sfuL¡$ L$f¡ R>¡. ‘„Qpes krdrs“u kcp bp¡gphhu A“¡ kcp“y„ L$pdL$pS> Qgphhp“u S>hpbv$pfu kcp‘rs“u lp¡e R>¡. kcp‘rs“u A“y‘[õ’rsdp„ D‘kcp‘rs L$pe® k„cpm¡ R>¡.
fpÄe kfL$pf A“¡rS>ëgp ‘qfjv$ ‘pk¡’u dmsy„ A“yv$p“
N°pd‘„Qpes“p AphL$“p„ kp^“p¡
Ofh¡fp¡
‘pZuh¡fp¡
AW$hpqX$L$ bÅf D‘f“p¡ L$f
epÓph¡fp¡
N°pd‘„Qpes“u Q|„V$ZuAp¡ sp¡
‘su ! Npddp„ L¡$V$gu
^pd^|d lsu. lh¡ ‘p„Q
hj®dp„ Npd“p¡ rhL$pk L¡$hp¡
’pe R>¡ s¡ Å¡CA¡ !
N°pdkcp i¡“p dpV¡$ R>¡ ‘R>u
? Ap‘Z¡ b^pA¡
N°pdkcpdp„ D‘[õ’s
fl¡hy„ Å¡CA¡.
s¡V$gp„’u iy„ ’pe ? Ap‘Z¡ ârsr“r^“¡ âñp¡ ‘|R>hp Å¡CA¡. rhL$pk L$pep£ dpV¡$ s‘pk L$fhu Å¡CA¡. Ap‘Z¡ ‘Z “hu L$ë‘“pAp¡ k|Qhhu Å¡CA¡.
N°pd‘„Qpes Å¡ kpfp¡ L$pfcpf “ L$f¡ sp¡ ?
N°pd‘„Qpes L$pep®ge
67
‘„Qpes krdrs“p„ L$pep£ :
rhL$pk S|>’dp„ L$ep L$pdp¡ L$fhp Å¡CA¡, s¡ ep¡S>“p“u ê$‘f¡Mp ‘„Qpes krdrs s¥epf L$f¡ R>¡. v$f¡L$ drl“pdp„ ‘„Qpes krdrs“u Ap¡R>pdp„ Ap¡R>u
A¡L$ kcp ’hu S>ê$fu lp¡e R>¡. ‘„Qpes krdrs“¡ rS>ëgp“ur^ (a„X$)dp„’u
L¡$V$guL$ fL$d dm¡ R>¡. rhL$pk S|>’dp„ L$fhp“u rhL$pk“u ep¡S>“p dpV¡$ ‘„Qpes krdrs“¡ fpÄe
kfL$pf ‘pk¡’u ‘Z A“yv$p“ dm¡ R>¡.
3.3 rS>ëgp ‘qfjv$ âÐe¡L$ rS>ëgp dpV¡$ A¡L$ rS>ëgp ‘qfjv$ lp¡e
R>¡. dlpfpô²$dp„ lpgdp„ 36 rS>ëgp R>¡ ‘f„sy rS>ëgp ‘qfjv$ dpÓ 34 R>¡. L$pfZ dy„bC (il¡f) rS>ëgp¡ A“¡ dy„bC D‘“Nf rS>ëgp¡ N°pduZ gp¡L$hõsu“p¡
cpN “’u dpV¡$ s¡“p dpV¡$ rS>ëgp ‘qfjv$ “’u.
rS>ëgp ‘qfjv$“p ‘v$pr^L$pfu : rS>ëgp ‘qfjv$“u Q|„V$Zu v$f ‘p„Q hj£ ’pe R>¡. Q|„V$pe¡gp ârsr“r^ ‘p¡sp“pdp„’u A¡L$“u ‘k„v$Nu AÝen A“¡ A¡L$“u
‘k„v$Nu D‘pÝen sfuL¡$ L$f¡ R>¡.
rS>ëgp ‘qfjv$“u kcpAp¡“y„ AÝen‘v$ rS>ëgp ‘qfjv$“p AÝen ‘pk¡ lp¡e R>¡. kcp“y„ L$pdL$pS> s¡“p r“e„ÓZ l¡W$m Qpg¡ R>¡. rS>ëgp ‘qfjv$“p
Apr’®L$ ìehlpfp¡ ‘f AÝen“y„ r“e„ÓZ lp¡e R>¡.
rS>ëgp ‘qfjv$“u “ur^dp„’u ep¡Áe MQ® L$fhp“p¡
Ar^L$pf rS>ëgp ‘qfjv$“p AÝen“¡ lp¡e R>¡.
AÝen“u N¡flpS>fudp„ Ap v$f¡L$ L$pep£ D‘pÝen
k„cpm¡ R>¡.$
rS>ëgp ‘qfjv$“p¡ L$pfcpf L¡$hu fus¡ Qpg¡ R>¡?
rS>ëgp ‘qfjv$“p¡ L$pfcpf rhrh^
krdrsAp¡ Üpfp Qgphhpdp„ Aph¡ R>¡. rhÑ
(“pZp„) krdrs, M¡su krdrs, rinZ
krdrs, Apfp¡Áe krdrs, S>mìehõ’p‘“
A“¡ õhÃR>sp krdrs hN¡f¡. drlgp A“¡
bpmL$ëepZ krdrs drlgp“p A“¡ bpmL$p¡“p
âñp¡ Ýep“dp„ g¡ R>¡.
sd¡ ÅZp¡ R>p¡ L¡$ ?
dy¿e L$pe®L$pfu Ar^L$pfu : rS>ëgp ‘qfjv$¡ gu^¡gp
r“Z®ep¡“u âÐen AdgbÅhZu rS>ëgp ‘qfjv$“p
dy¿e L$pe®L$pfu Ar^L$pfu L$f¡ R>¡. s¡“u r“dZ|„L$ fpÄe
kfL$pf L$f¡ R>¡.
‘„Qpes krdrs“p„ L$pep£
vy$b®m OV$L$p¡“¡
Apr’®L$ dv$v$ L$fhulõ
sp¡Ûp¡N
A“¡ Ly$qV$f
DÛp¡N“
p
rhL$pk
dp„ Nrsâp
’rdL
$ rinZ
M¡su
A“¡
‘iy^“
ky^p
fhp d
pV¡$
M¡X|$s
p¡“¡ d
v$v$
fõsp“u õhÃR>sp.
L$Qfp“p r“L$pg“u ìehõ’p
‘uhp“y„ õhÃR> ‘pZu
fp¡Nârsb„^L$ fku
fõsp, NV$f, L|$hp, L|$‘“rgL$pgp¡L$p
¡“p L$pe
p£A
pfp¡Áe
‘pZu‘yf
hW$p¡
õhÃR>sp M¡surinZ
DÛp¡N
gp¡L$L$ëepZ
68
Npd“p ‘qfkfdp„ h©np¡ DNpX$hp
sd¡ iy„ L$fip¡ ?
L$ë‘“p L$fp¡, sd¡ rS>ëgp ‘qfjv$“p dy¿e L$pe®L$pfu Ar^L$pfu R>p¡. sdpfp rS>ëgpdp„ sd¡ L$ep„ L$ep„
rhL$pk L$pep£“¡ âp^pÞe Ap‘ip¡ ?
v$uhpbÑu“u kNhX$
rS>ëgp ‘qfjv$“p„ L$pep£ :
rinZ rhjeL$ kyrh^p Apfp¡Áe rhjeL$ kyrh^p
‘pZu ‘yfhW$p¡ bu-rbepfZ“p¡ ‘yfhW$p¡
M¡su bu-rbepfZp¡
69
iy„ L$fip¡ ?
qv$“¡i A“¡ “e“p“¡ “uQ¡“u bpbsp¡ d¡mhhp
dpV¡$ ¼ep„ S>hp L$l¡ip¡ ?
● “p“p cpCbl¡““p fkuL$fZ dpV¡$ ...........
● r‘sp“u kp’¡ 7/12 (kps bpf“p¡) Dspfp¡
gphhp dpV¡$ ...............
● “hp Mpsf“p¡ D‘ep¡N L$fhp bpbs“u dprlsu
d¡mhhp dpV¡$ .............
● AiyÙ ‘pZu-‘yfhW$p“p rhfp¡^dp„ aqfepv$
L$fhp dpV¡$ ................
● S>Þd“p¡ v$pMgp¡ d¡mhhp dpV¡$ ..............
● AphL$“p¡/Års“p¡ v$pMgp¡ d¡mhhp dpV¡$ ........
sd¡ ÅZp¡ R>p¡ L¡$ ?
1992dp„ k„rh^p““u 73du A“¡ 74du L$gddp„ ky^pfp¡ ’ep¡. Ap ky^pfpA¡ N°pduZ A“¡ il¡fu õ’pr“L$ ipk“ k„õ’p“¡ k„rh^p“dp„ õ’p“ Apàey„. ‘qfkf“p¡ rhL$pk L$pe®nd fus¡ L$fhp dpV¡$ s¡d“p Ar^L$pfdp„ h^pfp¡ L$ep£. s¡d“p Ar^L$pf l¡W$m“p rhje ‘Z h^pep®. s¡Ap¡ AkfL$pfL$ L$pd L$fu iL¡$ dpV¡$ s¡d“p Apr’®L$ AphL$“p öp¡s
h^pep®.
‘„Qpes fpÄeìehõ’p - A¡L$ “S>fdp„
AÝen rS>ëgp ‘qfjv$ dy¿e L$pe®L$pfu Ar^L$pfu
kcp‘rs ‘„Qpes krdrs S|>’ rhL$pk Ar^L$pfu
kf‘„Q N°pd‘„Qpes N°pdk¡hL$
dsv$p“ Üpfp fpÄekfL$pf Üpfp
Q|„V$pe R>¡. “udhpdp„ Aph¡ R>¡.
sd¡ ÅZp¡ R>p¡ L¡$ ?
Q|„V$Zu L$p¡Z gX$u iL¡$ ? N°pd‘„Qpes, ‘„Qpes krdrs A“¡ rS>ëgp ‘qfjv$ Ap ÓZ¡e ipk“ k„õ’pdp„ Q|„V$pC Aph-
hp dpV¡$ L¡$V$guL$ ‘pÓsp“u ifsp¡ ‘|fu L$fhu ‘X¡$ R>¡. v$pMgp sfuL¡$ Q||„V$Zu gX$“pfu ìe[¼s cpfs“u “pNqfL$ lp¡hu Å¡CA¡. s¡“u Jdf 21 hj® ‘|fu ’e¡gu lp¡hu Å¡CA¡. õ’pr“L$ dsv$pf epv$udp„ s¡ ìe[¼s“y„ “pd kdprhóV$ ’e¡gy„ lp¡hy„ Å¡CA¡. ‘pÓsp“u Ap ifsp¡ il¡fu õ’pr“L$ ipk“ k„õ’p“¡ ‘Z gpNy ‘X¡$ R>¡.
70
õ’pr“L$ ipk“ k„õ’p - N°pduZ
N°pd‘„Qpes ‘„Qpes krdrs rS>ëgp ‘qfjv$
Ap¡R>pdp„ Ap¡R>u 7 Ap¡R>pdp„ Ap¡R>u 15 Ap¡R>pdp„ Ap¡R>u 50
h^pf¡dp„ h^pf¡ 17 h^ydp„ h^y 45 h^ydp„ h^y 75
kf‘„Q kcp‘rs AÝen
D‘kf‘„Q D‘kcp‘rs D‘pÝen
N°pdk¡hL$ S|>’ rhL$pk Ar^L$pfu dy¿e L$pe®L$pfu Ar^L$pfu$
kæe k„¿ep
‘v$pr^L$pfu
Ar^L$pfu
1. ep¡Áe ‘ep®e kpd¡ (P) Aphu r“ip“u L$fp¡.(1) v$f¡L$ Npd“p¡ õ’pr“L$ L$pfcpf ....... L$f¡ R>¡.
N°pd‘„Qpes ‘„Qpes krdrs rS>ëgp ‘qfjv$ (2) v$f¡L$ Apr’®L$ hj®dp„ N°pdkcp“u Ap¡R>pdp„ Ap¡R>u
...... kcp ’hu b„^“L$pfL$ lp¡e R>¡.$
Qpf ‘p„Q R> (3) lpgdp„ dlpfpô²$“p .......... rS>ëgp R>¡.
34 35 36 2. epv$u b“php¡. ‘„Qpes krdrs“p„ L$pep£.
3. sd“¡ iy„ gpN¡ R>¡ s¡ L$lp¡. (1) N°pd‘„Qpes rhrh^ L$f D^fph¡ R>¡. (2) dlpfpô²$“p Ly$g rS>ëgp“u k„¿ep L$fsp„ rS>ëgp
‘qfjv$“u k„¿ep Ap¡R>u R>¡.
4. s¼sp¡ ‘|Z® L$fp¡. dpfp¡ spgyL$p¡, dpfu ‘„Qpes krdrs (1) spgyL$p“y„ “pd ............. (2) ‘„Qpes krdrs“p kcp‘rs“y„ “pd .............
õhpÝepe
(3) ‘„Qpes krdrs“p D‘kcp‘rs“y„ “pd .............
(4) S|>’rhL$pk Ar^L$pfu“y„ “pd ............. (5) S|>’rinZ Ar^L$pfu“y„ “pd .............
5. V|„$L$dp„ dprlsu gMp¡. (1) kf‘„Q
(2) dy¿e L$pe®L$pfu Ar^L$pfu
D‘¾$d :(1) Arcê$‘ N°pdkcp“y„ Apep¡S>“ L$fu“¡ kf‘„Q,
kæe, “pNqfL$, N°pdk¡hL$ Ap c|rdL$p bÅhp¡.
(2) bpgk„kv$“u fQ“p õ‘ô$ L$fsp¡ s¼sp¡ b“php¡ A“¡ hN®dp„ v$i®“u cpNdp„ gNpX$p¡.
(3) sdpfp ‘qfkf“p A’hp il¡f “ÆL$“u rS>ëgp
‘qfjv$“u ep¡S>“pAp¡“u dprlsu d¡mhp¡.
* * *
71
4.1 “Nf‘„Qpes
4.2 “Nf‘qfjv$
4.3 dlp“Nf‘prgL$p
ApNm“p ‘pW$dp„ Ap‘Z¡ N°pduZ rhõspf“u õ’pr“L$ ipk“ k„õ’p“y„ õhê$‘ Å¡ey„. Ap ‘pW$dp„ Ap‘Z¡ il¡fu rhõspf“u õ’pr“L$ ipk“ k„õ’pAp¡“y„ õhê$‘ kdS>hp“p R>uA¡. il¡fu õ’pr“L$ ipk“ k„õ’pAp¡dp„ “Nf‘„Qpes, “Nf‘qfjv$ A“¡
dlp“Nf‘prgL$p“p¡ kdph¡i ’pe R>¡.
Ap‘Zp v$¡idp„ il¡fp¡“u k„¿ep M|b R>¡. il¡fp¡ TX$‘’u h^u füp„ R>¡. NpdX$p„“p A^®il¡fp¡, A^®il¡fp¡“p„ il¡fp¡ A“¡ il¡fp¡“p dlp“Nfp¡ ’sp„ Åe R>¡. il¡fp¡“u ApSy>bpSy>“p N°pduZ rhõspf“y„ ‘Z õhê$‘ bv$gpsy„ Åe R>¡.
il¡fp¡dp„“u kNhX$p¡ A“¡ kdõep
1. DÛp¡N, ìehkpe“u sL$ 1. A‘|fsp„ fl¡W$pZ2. h^sp S>sp„ k¡hpn¡Ó 2. S>Áep“u AR>s3. dp¡V$p âdpZdp„ fp¡S>Npf 3. hpl“ìehlpf“u AX$QZp¡4. d“p¡f„S>“, L$gp, kprlÐe, 4. L$Qfp“p r“L$pg“u kdõep hN¡f¡ kNhX$ D‘gå^ 5. h^su S>su Ny“pMp¡fu 6. NrgÃR> hõsuAp¡dp„ dp¡V$p âdpZdp„ gp¡L$k„¿ep
Qpgp¡, QQp® L$fp¡.
il¡fp¡“¡ d|„Thsp dy¿e âñp¡ ¼ep ¼ep R>¡?
qv$hpmu“u fÅAp¡dp„ dÅ dpZhp il¡f“p kNp„hlpgp„“p Of¡ Ne¡gu f¡idp ‘pR>u Apìep ‘R>u Ðep„“p L¡$V$gpL$ âk„Np¡ rhi¡ rhQpfhp gpNu. f¡idp“u S>¡d S> Ap âk„Np¡ rhi¡ sd¡
rhQpf L$fp¡ A“¡ b¡ ‘qfÃR>¡v$dp„ s¡ gMp¡. ● fyÁZhprlL$p (Aµçåeyg¡Þk)“u kpef“
dp¡V¡$’u hpNsu lsu A“¡ fõsp¡ Myëgp¡ dmsp¡
“lp¡sp¡.
● ‘pZuL$‘ps“p r“Z®e“¡ gu^¡ ‘pZu“p
V¢$L$f kpd¡ Nufv$u lsu.
● bNuQpdp„ “p“p„ bpmL$p¡ A“¡ hqf›$
“pNqfL$p¡ dpV¡$ kNhX$p¡ L$fhpdp„ Aphsu lsu.
4.1 “Nf‘„Qpes
il¡f ’hp“u âq¾$epdp„ S>¡ Npdp¡ lp¡e R>¡ Ðep„
“Nf‘„Qpes lp¡e R>¡. ‘|Z®s: NpdXy„$ “rl A“¡ il¡f
‘Z “rl A¡hp„ L¡$V$gp„L$ õ’mp¡ Ap‘Z¡ Å¡CA¡ R>uA¡
Ðep„“u õ’pr“L$ ipk“ k„õ’p A¡V$g¡ “Nf‘„Qpes.
AÞe õ’pr“L$ k„õ’pAp¡ âdpZ¡ “Nf‘„Qpes“u
Q|„V$Zu v$f ‘p„Q hj£ ’pe R>¡. Q|„V$pe¡gp ârsr“r^
‘p¡sp“pdp„’u A¡L$“u AÝen A“¡ A¡L$“u D‘pÝen
sfuL¡$ ‘„kv$Nu L$f¡ R>¡.
* b^u S> õ’pr“L$ ipk“ k„õ’pAp¡“¡ L¡$V$gp„L$ S>ê$fu L$pep£ L$fhp„ ‘X¡$ R>¡. s¡ A“ykpf “Nf‘„Qpes“p„ AphíeL$ L$pdp¡ ¼ep„ li¡ A¡hy„ sd“¡ gpN¡ R>¡ ?
4. il¡fu õ’pr“L$ ipk“ k„õ’p
72
4.2 “Nf‘qfjv$
“p“p„ il¡fp¡ dpV¡$ õ’pr“L$ ipk“ l¡sy
“Nf‘qfjv$“u fQ“p L$fhpdp„ Aph¡ R>¡. “Nf‘qfjv$“u
Q|„V$Zu v$f ‘p„Q hj£ ’pe R>¡. Q|„V$pe¡gp ârsr“r^
“Nfk¡hL$ sfuL¡$ L$pe® L$f¡ R>¡. s¡Ap¡ ‘p¡sp“pdp„’u
A¡L$“u AÝen sfuL¡$ ‘k„v$Nu L$f¡ R>¡.
“Nf‘qfjv$“u kh® kcpAp¡“y„ AÝenõ’p“
“Nf‘qfjv$“p AÝen ip¡cph¡ R>¡. Ðep„“p„ L$pdL$pS>“y„
r“ed“ L$f¡ R>¡. “Nf‘qfjv$“p Apr’®L$ âipk“
(hluhV$) ‘f AÝen Ýep“ Ap‘¡ R>¡. AÝen“u
N¡flpS>fudp„ D‘pÝen “Nf‘qfjv$“y„ L$pdL$pS>
k„cpm¡ R>¡.
“Nf‘qfjv$ dpV¡$ L¡$V$gp„L$ L$pdp¡ L$fhp„ b„^“L$pfL$
lp¡e R>¡, s¡ AphíeL$ (afrS>eps) L$pe® sfuL¡$
Ap¡mMpe R>¡. v$pMgp sfuL¡$, kph®S>r“L$ fõspAp¡
D‘f v$uhpbÑu“u kNhX$ L$fhu, ‘pZu‘yfhW$p¡,
kph®S>r“L$ õhÃR>sp A“¡ dgr“:kpfZ“u ìehõ’p
L$fhu, S>Þd-d©Ðey, rhhpl“u “p¢^ fpMhu, hN¡f¡. Ap D‘fp„s “Nf‘qfjv$ S>“sp“¡ h^pf¡
k¡hpkyrh^p dm¡ dpV¡$ buÅ„ ‘Z L¡$V$gp„L$ L$pep£ L$f¡
R>¡. s¡“¡ "“Nf‘qfjv$“p A¥[ÃR>L (dfrS>eps)$ L$pep£'
L$l¡hpe R>¡. kph®S>r“L$ fõspAp¡“u Np¡W$hZ L$fhu
A“¡ s¡ dpV¡$ S>Áep“y„ k„‘pv$“ L$fhy„ A¡V$g¡ s¡ d¡mhhu,
NrgÃR> hkrsAp¡dp„ ky^pfZp L$fhu, kph®S>r“L$
bpN A“¡ DÛp“p¡ b“phhp„, Y$p¡fp¡ dpV¡$ kyfrns
fl¡W$pZ D‘gå^ L$fu Ap‘hp„, hN¡f¡. Ap L$pep£
“Nf‘qfjv$“p„ A¥[ÃR>L$ L$pep£ R>¡.
sd¡ ÅZp¡ R>p¡ L¡$ ?
v$f¡L “Nf‘qfjv$ dpV¡$ A¡L$ dy¿epr^L$pfu lp¡e R>¡. “Nf‘qfjv$¡ gu^¡gp r“Z®e“u s¡ AdgbÅhZu L$f¡ R>¡. s¡“¡ dv$v$ L$fhp dpV¡$ A“¡L$
Ar^L$pfu lp¡e R>¡.$
* sd“¡ Aphp Ar^L$pfu b“hp“y„ Ndi¡ L¡$?
sd¡ Apfp¡Áepr^L$pfu bÞep sp¡ ¼ep„ L$pdp¡ L$fip¡ ?
sd¡ iy„ L$fip¡ ?
1. sdpfp Of“p¡ L$Qfp¡, L$Qfp¡ gC S>“pf“¡ Ap‘su hMs¡....
2. ‘pZu“p¡ ‘pC‘ s|V$hp“¡ gu^¡ fõsp D‘f ‘pZu cfpey„ R>¡, Ðepf¡ ......
3. ‘pZu‘|fu dpV¡$ AõhÃR> ‘pZu hp‘fhpdp„ Aph¡ R>¡ s¡ sdpfp Ýep“dp„ Aph¡ R>¡, Ðepf¡ ...
4. ‘yg D‘f’u A“¡L$ gp¡L$p¡ “v$udp„ hpku aŸglpf cf¡gu àgp[õV$L$“u ’¡guAp¡ “p„M¡ R>¡, Ðepf¡ ...
5. NrgÃR> hkrsAp¡“u ky^pfZp“p¡ “Nf‘qfjv$“p¡ L$pe®¾$d hs®dp“‘Ódp„ ârkÙ ’ep¡ R>¡, ‘f„sy s¡dp„“u A¡L$pv$ L©$rs sd“¡
Aep¡Áe gpN¡ R>¡, Ðepf¡ ...
“Nf‘qfjv$“p AphL$“p dpN®
fpÄe kfL$pf ‘pk¡’u dmsy„ A“yv$p“
‘pZuh¡fp¡ bÅf D‘f“p¡ L$f
“Nf‘qfjv$“p¡ A‘ug ‘Ó
X¢$Áey“p¡ a¡gphp¡ AV$L$phhp dpV¡$ dÃR>f“u
DБrÑ AV$L$php¡. s¡ dpV¡$ ApV$gy„ L$fp¡.
1. S|>“p V$pef, “prme¡f“u L$pQgu, S|>“p Mpgu X$åbp ANpku D‘f A’hp Apk‘pk S>dp ’hp v$¡hp “rl.
2. sph Esfsp¡ “ lp¡e sp¡ sfs S> h¥v$L$ue dv$v$ gp¡.
3. ‘qfkf õhÃR> fpMp¡.
* sdpfp Ofdp„ A“¡ ‘qfkfdp„ Ap A‘ug Ap^pf¡ sd¡ iy„ L$fip¡ ?
Ofh¡fp¡
rinZh¡fp¡
73
4.3 dlp“Nf‘prgL$p
dp¡V$p„ il¡fp¡dp„ “pNqfL$p¡“¡ rhrh^ k¡hp Ap‘“pfu
õ’pr“L$ ipk“ k„õ’p“¡ "dlp“Nf‘prgL$p' L$l¡hpe
R>¡. cpfsdp„ kp¥ â’d dy„bCdp„ dlp“Nf‘prgL$p“u
õ’p‘“p L$fhpdp„ Aphu.
ip¡^p¡ A¡V$g¡ h^y kdÅi¡ ...
AdgbÅhZu dlp“Nf‘prgL$p“p L$rdi“f
(Apey¼s) L$f¡ R>¡. dlp“Nf‘prgL$p“y„ hprj®L$
A„v$pS>‘ÓL$ s¡Ap¡ s¥epf L$f¡ R>¡. dlp“Nf‘prgL$p“u
kh®kp^pfZ kcpAp¡dp„ s¡Ap¡ D‘[õ’s fl¡ R>¡.
Ap‘Zp dlpfpô²$dp„ L¡$V$gp il¡fp¡“p¡ L$pfcpf dlp“Nf‘prgL$p k„cpm¡ R>¡?
sdpfp il¡f“u dlp“Nf‘prgL$p L$epf¡
A[õsÐhdp„ Aphu ?
il¡fp¡“u gp¡L$k„¿ep“p âdpZdp„
dlp“Nf‘prgL$p“p Ly$g kv$õep¡“u k„¿ep r“ròs
L$fhpdp„ Aph¡ R>¡. v$f ‘p„Q hj£ dlp“Nf‘prgL$p“u
Q|„V$ZuAp¡ ’pe R>¡. Q|„V$pe¡gp ârsr“r^Ap¡ “Nfk¡hL$
b“¡ R>¡. s¡Ap¡ ‘p¡sp“pdp„’u A¡L$“u d¡ef A“¡ A¡L$“u
D‘d¡ef sfuL¡$ ‘k„v$Nu L$f¡ R>¡. d¡ef“¡ il¡f“p¡ â’d
“pNqfL$ dp“hpdp„ Aph¡ R>¡. dlp“Nf‘prgL$p“u
kcp“p s¡Ap¡ AÝen lp¡e R>¡. dlp“Nf‘prgL$p“u
kh®kp^pfZ kcpdp„ il¡f“p A“¡L$ âñp¡ D‘f QQp®
’pe R>¡. il¡f“p rhL$pkk„b„^u A“¡L$ dlÒh“p
r“Z®e Ðep„ g¡hpdp„ Aph¡ R>¡.
dlp“Nf‘prgL$p“u krdrsAp¡ : dlp“Nf‘prgL$p“p¡
L$pfcpf krdrsAp¡ Üpfp Qgphhpdp„ Aph¡ R>¡. rinZ
krdrs, Apfp¡Áe krdrs, ‘qfhl“ krdrs S>¡hu s¡dp„“u
L¡$V$guL$ dlÒh“u krdrsAp¡ R>¡.
dlp“Nf‘prgL$p“y„ âipk“ : dlp“Nf‘prgL$p“p
Apey¼s (L$rdi“f) dlp“Nf‘prgL$p“p âipk““p
âdyM lp¡e R>¡. dlp“Nf‘prgL$pA¡ gu^¡gp v$f¡L$
r“Z®ep¡“u s¡Ap¡ AdgbÅhZu L$f¡ R>¡. v$p.s. L$p¡C
dlpN“f‘prgL$pA¡ àgp[õV$L$“u ’¡gu“p h‘fpi bpbs¡
ârsb„^ r“Z®e gu^p¡ lp¡e sp¡ s¡“u âÐen
L$fu“¡ Sy>Ap¡.
sdpfp hN®“u A¡L$ rinZ krdrs b“php¡. R>p¡L$fpAp¡ A“¡ R>p¡L$fuAp¡“y„ kdp“ ârsr“r^Òhhpmu Ap krdrsA¡ “uQ¡“p âñp¡
D‘f QQp® L$fhu A“¡ Al¡hpg s¥epf L$fhp¡.
(1) hN®M„X$“u kyrh^p
(2) hN®dp„ “p“p ‘yõsL$pge“u fQ“p“p¡ âõsph
(3) fdsõ‘^p®“y„ Apep¡S>“
sd¡ ÅZp¡ R>p¡ L¡$ ?
Ly$g gp¡L$k„¿epdp„ õÓuAp¡“y„ âdpZ gNcN
A^y¯ R>¡. s¡dR>sp„ fpÄeL$pfcpfdp„ õÓuAp¡“p¡
Acph S> v$¡Mpe R>¡. Ap‘Zp OfNÕ’y
L$pep£dp„’u õÓuAp¡ AÞ“, I^Z, ‘pZu S>¡hp
A“¡L$ dlÒh“p rhje“p¡ fp¡S> Aæepk L$f¡ R>¡
‘Z Ap bpbs r“Z®e g¡hpdp„ dpÓ s¡d“y„
ep¡Nv$p“ lp¡sy„ “’u. Of“p ‘pZu“u L$pmÆ
drlgpAp¡ g¡ R>¡ ‘Z ‘pZu“p âñdp„ s¡“p¡
klcpN lp¡sp¡ “’u. õ’pr“L$ ipk“ k„õ’pdp„
‘Qpk V$L$p A“pds S>Áep“¡ L$pfZ¡ Aphp
dlÒh“p âñp¡ lg L$fhp“u sL$ drlgpAp¡“¡
dmu R>¡.
74
“uQ¡ Ap‘¡gu epv$udp„’u dlp“Nf‘prgL$p“p L$pep£ ip¡^p¡ A“¡ s¡“u A¡L$ epv$u s¥epf L$fp¡.
dlp“Nf‘prgL$pA¡ Aphyy„ L¡$d L$ey¯ ?
● dlp“Nf‘prgL$pA¡ V¡$L$fuAp¡ D‘f“p„ h©np¡ ‘pX$u“¡ bp„^L$pd L$fhp“u ‘fhp“Nu Ap‘u
“rl...
● X¢$Áey, õhpC“ a¹gy S>¡hp fp¡Np¡ r“e„ÓZdp„ fpMhp
dpV¡$ A“¡L$ D‘peep¡S>“pAp¡ L$fu.
● A[Á“ipdL$ e„ÓZp“¡ Ap^yr“L$ L$fu.
● ipL$cpÆ bÅf“p hS>“L$p„V$p“u s‘pkZu
L$fu.
‘ep®hfZ fnZ
Ap hp„Ãep ‘R>u sd“¡ iy„ gpÁey„ ?
● sdpfp il¡fdp„ d¡V²$p¡ iê$ ’hp“u R>¡.
● Qp¡huk dpm“u Bdpfs bp„^hp“u ‘fhp“Nu
dmu R>¡.
● âÐe¡L$ âcpNdp„ bNuQpAp¡ A“¡ d“p¡f„S>“
L¢$Ö“u r“rd®rs ’hp“u R>¡.
● iyÙ ‘pZu“p¡ D‘ep¡N bNuQpdp„ A“¡ NpX$uAp¡
^p¡hp dpV¡$ L$f“pfpAp¡ D‘f L$pe®hplu ’hp“u R>¡.
● cu“p¡ L$Qfp¡ ‘qfkfdp„ S> ip¡jphp“y„ afrS>eps
L$fhpdp„ Apìey„ R>¡.
‘pZu‘yfhW$p¡
S>Þd-d©Ðey, rh
hpl “p¢^
fõsp ‘f“p v$uhpbÑu
âp’rdL$ rinZ
A[Á“ipdL$
k¡hp
‘p¡guk f¡ëh¡“y„ kde‘ÓL$ “½$u L$fhy„
bp„^L$pdp¡“u ‘fhp“Nu
Å¡MdL$pfL$ Bdpfs rhi¡ k|Q“p
il¡f“p¡ kph®S>r“
L$ hpl“ìehlpf
v$¡i“u kflv$p¡“y„ fnZA“r^L©$s bp„^L$pd D‘f l’p¡X$p¡
● hqf›$ “pNqfL$p¡ dpV¡$ h©Ùpîdp¡“u õ’p‘“p
L$fhpçpp„ Aphi¡.
dlp“Nf‘prgL$p“u AphL$“p dpN®
d“p¡f„S>“ L$f
L$fS>“u fQ“p
fpÄe kfL$pf“y„ A“y^“
Ofh¡fp¡
dpgdÑp h¡fp¡
‘pZu h¡fp¡
ìehkpe h¡fp¡
L$f k„L$g“
75
iy„ L$fip¡ ?
sdpfp ‘qfkf“u “Nf‘qfjv$ A’hp dlp“Nf‘prgL$p“p fyÁZpgep¡ (lpµ[õ‘V$g) ¼ep„ R>¡ s¡ ip¡^p¡.
Ap fyÁZpgep¡dp„ L$C L$C kyrh^pAp¡ R>¡ ?
fyÁZpgep¡dp„ D‘Qpf L$fphhp dpV¡$ iy„ L$fhy„ ‘X¡$ R>¡?
õ’pr“L$ ipk“ k„õ’p - il¡fu
“Nf‘„Qpes “Nf‘qfjv dlp“Nf‘prgL$p
Ap¡R>pdp„ Ap¡R>p 9 Ap¡R>pdp„ Ap¡R>p 17 gp¡L$k„¿ep“p âdpZdp„ Ly$g
h^ydp„ h^y 15 h^ydp„ h^y 38 kæep¡“u k„¿ep “½$u ’pe
AÝen AÝen d¡ef
D‘pÝen D‘pÝen D‘d¡ef
L$pe®L$pfu Ar^L$pfu dy¿epr^L$pfu L$rdi“f (Apey¼s)
sd¡ ÅZ¡ R>p¡ L¡$ ?
ApfnZ A¡V$g¡ iy„ ? s¡ ip dpV¡$ S>ê$fu R>¡ ?
N°pd‘„Qpes, ‘„Qpes krdrs A“¡ rS>ëgp ‘qfjv$, “Nf‘„Qpes, “Nf‘qfjv$ A“¡ dlp“Nf‘prgL$pdp„ S>¡V$gu S>Áep (kuV$p¡) âÅA¡ Q|„V$hp“u lp¡e R>¡, s¡dp„“u L¡$V$guL$ kuV$p¡ A“yk|rQs Års, A“yk|rQs S>dpsu A“¡ ‘R>pshN®“p “pNqfL$p¡ dpV¡$ A“pds fpM¡gu lp¡e R>¡. Ap kuV$p¡ D‘f s¡-s¡ hN®“p gp¡L$p¡ S> Q|„V$pC Aph¡ R>¡. Ap“¡ S> kuV$p¡“y„ (S>Áep“y„) "ApfnZ' L$l¡hpe R>¡. s¡dS> Ly$g
kuV$p¡dp„’u A^} kuV$p¡ drlgpAp¡ dpV¡$ A“pds lp¡e R>¡.
kdpS>“p h„rQs OV$L$p¡“¡ A“¡ drlgpAp¡“¡ Npd“p A’hp il¡f“p L$pfcpfdp„ cpN g¡hp dm¡, r“Z®e g¡hpdp„ klcpNu ’hp dm¡ dpV¡$ ApfnZ AphíeL$ lp¡e R>¡. gp¡L$ipludp„ b^p“¡ klcpNu
’hp“u sL$ dm¡ s¡ S>ê$fu lp¡e R>¡.
Ar^L$pfu
‘v$pr^L$pfu
kæe k„¿ep
76
1. ‘ep®ep¡dp„’u ep¡Áe ‘ep®e Ap¡mMp¡ A“¡ gMp¡. (1) cpfsdp„ kp¥ â’d dlp“Nf‘prgL$p õ’p‘hpdp„
Aphu s¡ il¡f“y„ “pd ...........
(qv$ëlu, dy„bC, ApN°p)
(2) il¡f ’hp“u âq¾$epdp„ S>¡ Npdp¡ lp¡e R>¡ Ðèpp„ L$pdL$pS> k„cpm¡ R>¡ ..............
(“Nf‘qfjv$, dlp“Nf‘prgL$p, “Nf‘„Qpes)
(3) “Nf‘qfjv$“p Apr’®L$ âipk“ D‘f Ýep“ fpM¡ R>¡ ..............
(dy¿epr^L$pfu, L$pe®L$pfu Ar^L$pfu, Apey¼s)
2. V|„$L$dp„ DÑfp¡ gMp¡. (1) il¡fdp„ L$C L$C kdõepAp¡ Å¡hp dm¡ R>¡ ? (2) dlp“Nf‘prgL$p“u rhrh^ krdrsAp¡“p„ “pd
gMp¡.
3. “uQ¡“p dyØp“p Ap^pf¡ il¡fu õ’pr“L$ ipk“ k„õ’p rhi¡ dprlsu Ap‘sp¡ s¼sp¡ b“php¡.
õhpÝepe
4. L$lp¡ Å¡CA¡. (1) “Nf‘qfjv$“p AphíeL$ L$pep£dp„ ¼ep„ ¼ep„
L$pdp¡“p¡ kdph¡i ’pe R>¡ ?
(2) “Nf‘„Qpes ¼ep õ’m¡ lp¡e R>¡ ?
5. sdpfp rS>ëgpdp„ L$ep L$ep “Nf‘qfjv$, “Nf‘„Qpes A“¡ dlp“Nf‘prgL$p L$pep£ k„cpm¡ R>¡ s¡“p “pdp¡“u epv$u b“php¡.
D‘¾$d : (1) k„kN®S>Þe fp¡Np¡ a¡gpe “rl dpV¡$ Apfp¡Áe“u
ÅN©rs rhi¡ Op¡jhp¼ep¡ (õgp¡N“p¡) b“php¡ A“¡ hN®dp„ gNpX$p¡.
(2) sdpfp ‘qfkf“u dlp“Nf‘prgL$p“u dygpL$ps gp¡. Ðep„ L$ep L$ep “hp D‘¾$dp¡ lp’ ^fhpdp„ Apìep R>¡ s¡“u dprlsu d¡mhp¡. s¡dp„ sd¡ iy„ ep¡Nv$p“ Ap‘u iL$p¡ R>p¡ s¡“p D‘f hN®dp„ QQp® L$fp¡.
dyØp “Nf‘„Qpes “Nf‘qfjv$
‘v$pr^L$pfu
kæe k„¿ep
Ar^L$pfu
* * *
fyÁZpge (lpµ[õ‘V$g)
dlp“Nf‘prgL$p
77
Aphp âñp¡ sd“¡ ‘Z ’sp li¡ “¡ ? rS>ëgp
‘qfjv$ ‘„Qpesu fpÄeìehõ’p“u A¡V$g¡ S> N°pduZ
õ’pr“L$ ipk“ k„õ’p“y„ A¡L$ OV$L$ R>¡. ‘f„sy Ap‘Zp
dlpfpô²$dp„ rS>ëgp“y„ âipk“ rS>ëgp ‘qfjv$“u kp’¡
S> rS>ëgpr^L$pfu Üpfp ‘Z L$fhpdp„ Aph¡ R>¡. L¢$Ö
kfL$pf A“¡ fpÄe kfL$pf Ap âipk“dp„ klcpNu
lp¡e R>¡.
5.1 rS>ëgpr^L$pfu
rS>ëgp âipk““p âdyM rS>ëgpr^L$pfu lp¡e R>¡.
s¡“u r“dZ|„L$ fpÄekfL$pf L$f¡ R>¡. rS>ëgpr^L$pfu“¡
M¡su“y„ dl¡k|g DOfphhp’u s¡ rS>ëgpdp„ L$pev$p¡ A“¡
kyìehõ’p fpMhp ky^u“p„ A“¡L$ L$pep£ L$fhp„ ‘X¡$ R>¡.
“uQ¡“p s¼sp“¡ Ap^pf¡ s¡ Ap‘Z¡ kdÆ gCA¡.
kpdprS>L$ õhpõÕe Åmhhy„ ip dpV¡$ dlÒh“y„ R>¡ ?
kdpS>dp„ fl¡gp dsc¡v$, TOX$p A“¡ k„Oj®“y„ r“fpL$fZ ip„rs“p dpN£ ’hy„ Å¡CA¡, ‘f„sy ¼epf¡L$ A¡hy„
“ ’sp„ Aip„rs Dv¹$ch¡ R>¡. s¡dp„’u tlkL$ OV$“p OV¡$ sp¡ Ap‘Zp kdpS>“y„ õhpõÕe bNX¡$ R>¡. s¡“¡ gu^¡
Ap‘Zu âNrsdp„ dyíL¡$gu Aph¡ R>¡. kph®S>r“L$ dpgdÑp“y„ “yL$kp“ ’pe R>¡. Aphy„ “ ’pe dpV¡$ rS>ëgpr^L$pfu
âeГ L$f¡ R>¡, ‘Z “pNqfL$p¡A¡ ‘Z kpdprS>L$ õhpõÕe V$L$phu fpMhp dpV¡$ âeГ L$fhp Å¡CA¡.
rS>ëgpr^L$pfu
M¡su L$pev$p¡ A“¡ kyìehõ’p Q|„V$Zu Ar^L$pfu Ap‘rÑ ìehõ’p‘“
l M¡su dl¡k|g l rS>ëgpdp„ ip„rs l Q|„V$Zu ep¡Áe fus¡ l Ap‘rÑ“p kde¡ Ðhqfs
D^fphhy„. âõ’pr‘s L$fhu. ‘pf ‘pX$hu. r“Z®e gC“¡ “yL$kp“
AV$L$phhy„.
l M¡su k„b„r^s l kpdprS>L$ õhpõÕe l Q|„V$Zu“p k„v$c£ l Ap‘rÑ ìehõ’p‘““u
L$pev$p“u Adg- Abpr^s fpMhy„. S>ê$fu r“Z®e g¡hp. e„ÓZp“¡ Apv$¡i Ap‘hp¡.
bÅhZu L$fhu.
l vy$L$pm A“¡ Qpfp“u l kcpb„^u, k„Qpf l dsv$pf epv$uAp¡ l Ap‘rÑN°õsp¡“y„ AR>s dpV¡$“u D‘pe b„^u (L$fãey) AÛephs fpMhu. ‘y“h®k“ L$fhy„.
ep¡S>“p L$fhu. gpv$hu.
sd¡ ÅZp¡ R>p¡ L¡$ ?
â
5.1 rS>ëgpr^L$pfu
5.2 rS>ëgp ‘p¡guk âdyM
5.3 rS>ëgp Þepepge
5. rS>ëgp âipk“
Ap‘Zp rinL$ S> Ap‘Z“¡ L$lu iL$i¡. dpfu dp¡V$u bl¡“ l„d¡ip L$l¡ R>¡, L¡$ s¡“¡ rS>ëgpr^L$pfu b“hy„ R>¡.hs®dp“‘Ódp„ sp¡
rS>ëgpr^L$pfu rhi¡ kdpQpf lp¡e R>¡.
rS>ëgp ‘qfjv$ sp¡ Ap‘Z“¡ kdÅC. ‘Z s¡dp„ rS>ëgpr^L$pfu ¼ep„ lp¡e R>¡ ?
78
slkugv$pf : âÐe¡L$ spgyL$p dpV¡$ A¡L$
slkugv$pf lp¡e R>¡. slkugv$pf spgyL$p Þepep^ui
(v$„X$pr^L$pfu) lp¡hp“p “ps¡ sL$fpfp¡“y„ r“hpfZ ‘Z L$f¡
R>¡. spgyL$pdp„ ip„rs A“¡ kyìehõ’p fpMhp“u
S>hpbv$pfu slkugv$pf“u R>¡.
5.2 rS>ëgp ‘p¡guk âdyM
dlpfpô²$dp„ âÐe¡L$ rS>ëgp“p õ’m¡ A¡L$
‘p¡guk Ar^nL$ lp¡e R>¡. s¡ rS>ëgp“p s¡Ap¡ dy¿e
‘p¡guk Ar^L$pfu lp¡e R>¡. rS>ëgpdp„ ip„rs A“¡
kyìehõ’p Åmhhp dpV¡$ rS>ëgp ‘p¡gukâdyM
rS>ëgpr^L$pfu“¡ dv$v$ L$f¡ R>¡. il¡fdp„ ip„rs A“¡
kyìehõ’p fpMhp“u S>hpbv$pfu ‘p¡guk Apey¼s
(L$rdi“f) ‘f lp¡e R>¡.
Þepepge“y„ L$pdL$pS>
rS>ëgp âipk“
rS>ëgpr^L$pfu ‘p¡guk Ar^nL$
D‘rS>ëgpr^L$pfu ‘p¡guk D‘Ar^nL$
slkugv$pf ‘p¡guk r“funL$
sgpV$u klpeL$ ‘p¡guk
r“funL$
‘p¡guk‘pV$ug
5.3 rS>ëgp Þepepge
‘p¡sp“p Ar^L$pf n¡Ó“u sL$fpf r“hpfhu,
sL$fpfdp„ Þepe Ap‘hp¡ A“¡ k„Oj®“y„ kdekf
r“fpL$fZ L$fhy„ S>¡hp L$pe® rS>ëgpõsf“p Þepepge“¡
L$fhp„ ‘X¡$ R>¡.
cpfs“p k„rh^p“¡ õhs„Ó Þepeìehõ’p“u
Å¡NhpC L$fu R>¡. Þepeìehõ’p“p khp£ÃQ ‘v$¡ cpfs“y„
khp£ÃQ Þepepge lp¡e R>¡. s¡“u “uQ¡ L$r“›$
Þepepgep¡ lp¡e R>¡. s¡dp„ rS>ëgp Þepepge, spgyL$p
Þepepge A“¡ dl¡k|g Þepepge“p¡ kdph¡i ’pe R>¡.‘p¡guk Ar^nL$ ‘p¡gukv$m“y„ r“funZ L$fsp
79
rS>ëgp õsf“p„ Þepepge“¡ "rS>ëgp Þepepge'
L$l¡hpe R>¡. s¡dp„ A¡L$ dy¿e rS>ëgp Þepep^ui A“¡
buÅ„ L¡$V$gp„L$ Þepep^ui lp¡e R>¡. rS>ëgp“p Sy>v$pSy>v$p
âL$fZ¡ (MV$gpAp¡)“u ky“phZu A“¡ ‘R>u A„rsd
r“Z®e Ap‘hp“y„ L$pd rS>ëgp Þepepge“p Þepep^uip¡
L$f¡ R>¡. spgyL$p Þepepge¡ Ap‘¡gp r“Z®e rhfyÙ rS>ëgp
Þepepgedp„ A‘ug L$fu iL$pe R>¡.
Ap‘rÑ ìehõ’p‘“
Ap‘Z¡ Sy>v$uSy>v$u Ap‘rÑAp¡“p¡ kpd“p¡ L$fhp¡ ‘X¡$
R>¡. ‘|f, ApN, hphpTp¡Xy„$, Arsh©rô$, L$fp ‘X$hp,
^fsuL„$‘, c|õMg“ S>¡hu Ly$v$fsu Ap‘rÑ“u kp’¡ S>
fdMpZp¡, b„^ s|V$hp¡, bp¢bõap¡V$, fp¡NQpmp¡ S>¡hu
Ap‘rÑ“p¡ kpd“p¡ L$fhp¡ ‘X¡$ R>¡. Aphp âL$pf“u
Ap‘rÑ“¡ gu^¡ gp¡L$p¡“y„ M|b dp¡V$p âdpZdp„ õ’mp„sf
’pe R>¡. s¡dS> Ærhs A“¡ rdgL$s“y„ “yL$kp“ ’pe R>¡.
s¡“¡ gu^¡ ‘y“h®k““p âñp¡ ‘Z dlÒh“p b“¡ R>¡.
Ap‘rÑ“p¡ kyìeh[õ’s A“¡ h¥opr“L$ ‘Ùrs’u kpd“p¡
L$fhp“u ‘Ùrs“¡ "Ap‘rÑ ìehõ’p‘“' L$l¡hpe R>¡.
Ap‘rÑ ìehõ’p‘“dp„ k„‘|Z® rS>ëgp âipk““u
e„ÓZp k„L$mpe¡gu lp¡e R>¡. s„Óop““u âNrs“¡ gu^¡
A“¡L$ Ap‘rÑ“u lh¡ ‘|h®k|Q“p dmu iL¡$ R>¡. v$pMgp
sfuL¡$, ‘|f“u, hphpTp¡X$p“u ‘|h®k|Q“p (ApNplu)
Ap‘rÑ âZprg rhL$rks ’C R>¡. Ap âZprg“¡ gu^¡
Å¡Md“u k|Q“p dm¡ R>¡.
kÓ Þepep^ui
(ap¡S>v$pfu MV$gp dpV¡$)
qv$hp“u Þepep^ui
qv$hp“u MV$gp dpV¡$
rS>ëgp Þepepge
dµrS>õV²¡$V$
(v$„X$pr^L$pfu)
â’d î¡Zu
dµrS>õV²¡$V
(Þepep^ui)
qÜsue î¡Zu
Ap l„d¡ip epv$ fpMp¡.
Ap‘rÑ“p kde¡ ksL®$ fl¡hy„ S>ê$fu R>¡.
Ap‘rÑ“p¡ kpd“p¡ L$fhp dpV¡$ ìe[¼s A“¡ rhrh^
e„ÓZp“u dv$v$“u S>ê$f lp¡e R>¡. s¡“u kp’¡ Ðhqfs
k„‘L®$ kp^u iL$pe dpV¡$ Ap‘Zp Ofdp„ v$i®“u
cpNdp„ v$hpMp“p„, ‘p¡guk, A[Á“ipdL$ v$m,
ågX$b¢L$, hN¡f¡“p v|$fÝhr“ ¾$dp„L$ (ap¡“ “„bf)
“p¡„^u fpMhp. ‘p¡sp“p rdÓp¡“¡ ‘Z s¡d L$fhp L$l¡hy„.
sd¡ ÅZp¡ R>p¡ L¡$ ?
dlpfpô²$dp„ A“¡L$ Ar^L$pfuAp¡A¡
âipk“dp„ ky^pfZp gphhp dpV¡$ âep¡N L$ep®
R>¡. s¡d“p Ap âep¡N“¡ gu^¡ “pNqfL$p¡“¡ dmsu
k¡hpdp„ ky^pfp¡ ’ep¡ R>¡. ‘qfZpd¡ âipk“ dpV¡$
“pNqfL$p¡“p Arcâpe A“yL|$m ’hpdp„ dv$v$
dmu R>¡. s¡’u “pNqfL$p¡“p¡ âipk““¡ dmsp¡
ârskpv$ A“¡ s¡“p¡ ipk“dp„“p¡ klcpN
hÝep¡ R>¡.
(A) gMu“p ‘µV$“® : âipk“ L$pe®nd
b“¡, “pNqfL$p¡“¡ dmsu kph®S>r“L$ k¡hp Mp$k
v$Å®“u dm¡ s¡ dpV¡$ Aldv$“Nf rS>ëgp“p s¡
kde“p rS>ëgpr^L$pfu îu. Ar“gLy$dpf
gMu“pA¡ âipk“dp„ A“¡L$ ky^pfZp L$fu. s¡
"gMu“p ‘µV$“®' sfuL¡$ Ap¡mMhpdp„ Aph¡ R>¡.
L$pe®‘Ùrs“y„ âdpZuL$fZ, r“ed kfm
cpjpdp„ gp¡L$p¡“¡ kdÅe s¡hu fus¡ fS|> L$fhp,
hN¡f¡ âipkL$ue a¡fapf L$fhpdp„ Apìep.
gp¡L$p¡“p„ L$pep£ A¡L$ S> R>s l¡W$m ’pe dpV¡$ s¡Z¡
A¡L$ rMX$L$u (bpfu) ep¡S>“p iê$ L$fu.
(b) v$mhu ‘µV$“® : ‘yZ¡ rS>ëgp“p
sÐL$pgu“ rS>ëgpr^L$pfu îu. Q„ÖL$p„s v$mhuA¡
80
1. A¡L$ hp¼edp„ DÑf gMp¡.
(1) rS>ëgp âipk““p¡ âdyM L$p¡Z lp¡e R>¡ ? (2) slkugv$pf D‘f L$C S>hpbv$pfu lp¡e R>¡ ? (3) Þepeìehõ’p“p riMf¡ L$ey„ Þepepge lp¡e R>¡ ? (4) L$C L$C Ap‘rÑ“u ‘|h®k|Q“p Ap‘Z“¡ dmu
iL¡$ R>¡ ?
2. ep¡Áe Å¡X$u b“php¡. A S|>’ b S|>’ (A) rS>ëgpr^L$pfu (1) spgyL$p Þepep^ui (Ap) rS>ëgp Þepepge (2) L$pev$p¡ A“¡ kyìehõ’p fpMhu (B) slkugv$pf (3) sL$fpf“y„ r“hpfZ L$fhy„
3. “uQ¡“p dyØpAp¡ D‘f QQp® L$fp¡. (1) Ap‘rÑ ìehõ’p‘“
(2) rS>ëgpr^L$pfu“p„ L$pep£
4. sd“¡ Apdp„’u iy„ b“hy„ Nd¡ A“¡ ip dpV¡$ s¡ L$lp¡. (1) rS>ëgpr^L$pfu (2) rS>ëgp ‘p¡guk âdyM
(3) Þepep^ui
D‘¾$d : (1) sdpfu “ÆL$“u ‘p¡gukQp¡L$u“u dygpL$ps gC“¡ Ðep„“p L$pdL$pS> rhi¡“u dprlsu d¡mhp¡. (2) rhrh^ Ap‘rÑ, s¡ rhi¡ g¡hp“u kph^p“u A“¡ dlÒh“p v|$fÝhr“ (V¡$rgap¡“) “„bf“p¡ s¼sp¡ b“phu“¡ hN®dp„ v$¡Mpe s¡hu fus¡
gNpX$p¡. (3) “hp hj® r“rdÑ¡ rS>ëgpr^L$pfu, rS>ëgp
‘p¡guk âdyM, rS>ëgp“p dy¿e Þepep^ui“¡
iyc¡ÃR>p‘Ó dp¡L$gp¡.
* * *
õhpÝepe
L$f¡gu âipkL$ue ky^pfZp "v$mhu ‘µV$“®' sfuL¡$
Ap¡mMpe R>¡. V¡$bg D‘f L$pNm‘Óp¡“p A“¡
apCgp¡“p Y$Ngp “ ’hp v$¡sp s¡“p¡ s¡ S> qv$hk¡
r“L$pg L$fhp¡ A“¡ r“Z®e g¡hpdp„ TX$‘ gphhu
A¡ Ap ky^pfZp“p¡ DqØô$ lsp¡. Ap ‘µV$“® Tufp¡
‘¡ÞX$Þku (i|Þe rhg„b) sfuL¡$ Ap¡mMpe R>¡.
Ap“¡ gu^¡ r“Z®edp„ g¡hpsp rhg„b“¡ V$pmu
iL$pep¡. âipk“ TX$‘u b“hpdp„ s¡“u dv$v$ ’C.
(L$) Qlp„v$¡ ‘µV$“® : “prkL$“p sÐL$pgu“
rhcpNue Apey¼s X$pµ. k„S>e Qlp„v$¡A¡ L$f¡gu
âipkL$ue ky^pfZp“¡ "Qlp„v$¡ ‘µV$“®' sfuL¡$
Ap¡mMhpdp„ Aph¡ R>¡. âipk“ A“¡ kpdpÞe
S>“sp hÃQ¡“u MpC Ap¡R>u ’pe, âipk““u gp¡L$p¡
âÐe¡“u S>hpbv$pfu h^¡, rhL$pk“p L$pep£“¡
âp^pÞe¾$d S>“sp“p klcpN’u “½$u L$fu iL$pe
s¡ dpV¡$ s¡Z¡ "N°pdõ’ qv$“' ep¡S>“p iê$ L$fu.
âipkL$ue Ar^L$pfu A“¡ L$d®QpfuA¡ “½$u L$f¡gp
qv$hk¡ Npddp„ S>C“¡ Ðep„“p gp¡L$p¡ kp’¡ ku^p¡ k„hpv$
kp^hp¡ A“¡ s¡d“u kdõep“¡ lg L$fhu s¡ dpV¡$
N°pdõ’ qv$““y„ Apep¡S>“ L$fhpdp„ Aphsy„.
~.,....... ... --ir:~. -·..:i--_.:..--. - -----
~ 37.00
I I