CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI(SİSTEMATİK=TAKSONOMİ)

Konu süresi: 2 Ders saati

Hedefler

• Aristo ve Linnaeus ‘un sınıflandırmasını kavramak ve karşılaştırmak.

• Sistematik birimlerini açıklamak.• Sınıflandırmada kullanılan bilimsel kanıtları

açıklamak.• Sınıflandırmaya çeşitli örnekler vermek.

Temel kavram

• Biyologlar birçok farklı canlıyı , sistematik birimlerini kullanarak belli bir düzen içerisinde sınıflandırırlar.

Kavramlar• Sınıflandırma• Sistematik birimleri • İkili adlandırma• Bölüm• Alem• Aile• Sınıf• Şube• Aile• Takım• Cins• Tür

MÖ 384 - MÖ 322

ARİSTO

•Aristo tüm canlı formlarının karmaşıklığı gittikçe artacak şekilde olmak üzere bir cetvel üzerinde ya da merdiven üzerinde sıralanabile ceğine inanmaktaydı.Buna daha sonra Scala Natura(Doğanın cetveli) adını verdi.

•Canlıları bitkiler ve hayvanlar olmak üzere iki kısma ayırmıştır.

•Aristo’nun geliştirdiği, canlıları dış görünuşlerine göre sınıflandırma yöntemi kullanılan ilk sınıflandırma yöntemidir. Yapay sınıflandırma veya ampirik sınıflandırma da denir. bitkileri otlar, çalılar, ağaçlar ve hayvanları da karada, suda ve havada yaşayanlar şeklinde gruplandırmıştır

1707-1728

Carl Linnaeus

• Bilimsel sınıflandırmanın temel ilkeleri ilk defa C.Linnaes(1707-1778) tarafından ortaya konmuştur.

Linne’nin metodu ikili adlandırma (Binominal nomenclatur) üzerine dayanmaktadır. Her türün iki adı vardır. Birincisi hangi cinse girdiğini belirler ikincisi ise türe özgü olan isimdir. Örneğin Felis leo (Aslan) .Felis ismi cins adı leo ise tür adıdır.

•Canlıların köken benzerliği ,anatomik özellikleri ,biyokimyasal ve genetik özellikleri bilimsel sınıflandırmanın en önemli kriterleridir.

•Kelebek ile bir kuş aynı sınıfa girmez bu canlıların kanatları embriyonal ve anatomik olarak birbirlerinden farklıdır.Bu tip görevleri aynı kökenleri farklı organlara analog organ denir ve bilimsel sistematikde önemleri yoktur.

Kuş kanadı Kelebek kanadı

İnsan Kedi Balina Yarasa

•Bir yarasanın kanadı ile bir insanın kolu görevleri bakımından birbirlerine benzemez fakat anatomik yönden organlar birbirlerine benzer ve homolog organlar adını alır. (Görevleri farklı kökenleri aynı) Bilimsel sınıflandırmada bu veriler önemlidir.

•Canlılar arasındaki protein benzerliğide sınıflandırmada kullanılan bilimsel verilerden en önemlisidir.

SINIFLANDIRMA BİRİMLERİ

LATİNCE TÜRKÇE

Kingdom AlemPhylum ŞubeClasis SınıfOrdo TakımFamilia AileGenus CinsSpecies Tür

•Sistematikte kullanılan en küçük birim Tür(Species) dür.Türler ortak bir atadan türemiş anatomik benzerlikler gösteren ,birbirleriyle çiftleşip verimli döller oluşturabilen bireyler topluluğudur.

AmerikanKara ayısı

Ursus Americanus

(Ursus)

(Ursidae)

(Carnivora)

(Mammalia)

(Chordata)

(Animalia)

(Eukarya)

Tür Cins Aile Takım Sınıf Şube Alem Bölüm

(Species) (Genus) (Family) (Order) (Class) (Phylum) (Kingdom) (Domain)

•Sınıflandırma birimlerin de tür den aleme doğru gidildikçe canlı sayısı artar benzerlikler ise azalır.

•Tür’ün alt birimi ise varyete ya da ırkdır.Henüz türleşmemiş bireyler olarakda adlandırılabilir.

•Türler sabit değildir.Yeni türler var olan türlerin değişmesiyle oluşur.

ALEM Protista Plantae Fungi Animalia

ŞUBE Protozoa Tracheophyta Mycota Chordata

SINIF Rhizopoda Confireae Basidiomycota Mammlia

TAKIM Amoebina Pinales Agaricales Carnivora

AİLE Amoebidae Pinaceae Agaricus Canidae

CİNS Amoeba Pinus Agaricus Canis

TÜR A.proteus Pinus nigra A.campestris C. Lupus

Amip Karaçam Mantar Kurt

Bilimsel adlandırma da

1.Cins ismi her zaman büyük harfle başlar , diğer bütün harfler ise küçüktür. Örnek Canis lupus(Kurt)

2.Cins ve tür adları italik olarak yazılır. Örnek Pinus nigra

3.Cins ismi büyük harfle yazılarak kısaltılabilir.Örnek A.proteus

Modern Bilimsel sınıflandırma

DNA ve RNA analizi sınıflandırma da kullanılan en güvenilir yöntemlerdir. Böylece sınıflandırma için temel kriter olan benzerliklerin ve akrabalığın kesin yolla belirlenmesini olanaklı kılar. Örneğin Afrika da bulunan iki farklı fil populasyonunun aynı türe ait olduğu sanılmaktaydı oysa yapılan DNA çalışmaları onların farklı tür olduğunu ortaya çıkarmıştır. Asya fili ise ayrı bir cins altında sınıflandırılır

Canlıların Sınıflandırılması

HAYAT AĞACI

Değerlendirme

• Bilimsel isimlendirme neden latince yapılır

• Filogenetik (Doğal) sınıflandırma neye denir açıklayınız.

• Tür kavramı neye denir ve nasıl isimlendirlir.

• Sınıflandırma kavramları nelerdir canlı sayısı ve benzerlikler

alt birimlere doğru gidildikçe nasıl değişir açıklayınız.

• Aristo ve Linne’nin sınıflandırmadaki farklı yöntemleri nelerdir.