CANLILARDA ÜREME BÜYÜME VE GELİŞME

A.HÜCREMikroskop yardımıyla görülebilen

ve canlıları oluşturan en küçük yapı birimine hücre denir.

Hollandalı Antony van Leeuwenhoek (Anton van Lövenhuk) ilk defa mikroskopla gözlem yapmış ne olduğunu anlayamamasına rağmen bakterileri gözlemlemiştir.

Hücrenin varlığı ilk kez 1665 yılında Robert Hooke tarafından anlaşılmıştır.

Ruska (Ruska) ile Mahl (Mah) 1940 yılında elektron mikroskobunu bulmuşlardır.

Hücre 3 temel kısımdan oluşur:1. Hücre zarı2. Stoplazma3. Çekirdek

1. Hücre zarı: • Hücreyi sarar ve belirli bir şekil verir.• Hücreye destek olur ve dış etkilere karşı korur.• Hücre zarı üzerinde bulunan gözenekler (por) sayesinde

hücreye madde alışverişini sağlar.• Canlıdır.• Esnektir.• Seçici geçirgendir.

2. Stoplazma:Hücre zarı ile çekirdek arasını dolduran sıvıdır.Canlı, renksiz ve suda çözünmeyen bir sıvıdır.Büyük kısmını su oluşturur.Yaşamsal faaliyetlerin tümü sitoplazma içerisinde

gerçekleşir.İçerisinde solunum, boşaltım, beslenme gibi

faaliyetlerden sorumlu organeller bulunur.3. Çekirdek: Hücrenin yönetim, denetim ve kontrol merkezidir.İçerisinde canlıların göz rengi, boy uzunluğu gibi

özelliklerini belirleyen kalıtım maddesini taşır.Hücrede genellikle tek çekirdek bulunur. Fakat bazı

hücrelerde hiç çekirdek bulunmazken( alyuvar, mavi-yeşil alg), bazı hücrelerde(paramesyum) birden fazla çekirdek bulunur.

Organeller

Bitki ve Hayvan Hücresi arasındaki farklar:

Hayvan Hücresi Bitki Hücresi

Hücre zarının dışında hücre duvarı yoktur. Hücre zarının dışında hücre duvarı vardır.

Şekilleri yuvarlaktır. Şekilleri köşelidir.

Kofulları küçüktür ve sayıca çoktur. Kofulları büyüktür ve sayıca azdır.

Sitoplazmalarında kloroplast yoktur. Sitoplazmalarında kloroplast vardır.

Bitki ve hayvan hücrelerinin kalıtsal özelliklerini taşıyan yapılar çekirdek içerisinde bulunur. Bazı mikroskobik canlılar tek hücreden oluşur. Bu canlıların çekirdek özellikleri olmadığı için kalıtsal özellikleri taşıyan yapıları sitoplazmada dağınık hâlde bulunur.

Organizmadaki bütün hücreler farklı görevleri yerine getirmek için bir araya gelmiştir. Örneğin, bitkide besin, su ve madensel maddelerin taşınmasında görev alan hücreler birlikte çalışır. Hayvanda da oksijen ve karbondioksit gazlarını taşıyan hücreler bir arada çalışır.

Hücreden OrganizmayaBütün canlılar; canlılık

olaylarını yerine getiren, çoğalan, gelişen ve büyüyen hücrelere sahiptir. Canlıyı oluşturan tüm hücreler, birlikte, uyum içerisinde çalışır.

Benzer yapı ve özellikteki hücrelerin aynı görevi yapmak üzere bir araya gelmesiyle dokular oluşur. Örneğin, kas hücreleri kas dokusunu, kemik hücreleri de kemik dokusunu meydana getirir.

Canlılarda, farklı görev ve yapıda onlarca doku bulunur. Bu farklı dokular, aralarında iş birliği yaparak daha büyük yapıdaki organları oluşturur. Örneğin, kemik dokusu ve kas dokusu birlikte çalışarak kol ve bacak organlarını meydana getirir.

Tıpkı dokular gibi iş birliği içinde çalışan farklı organlar da sistemleri oluşturur. Kol ve bacak organlarının hareketimizi sağlayan destek ve hareket sistemini meydana getirmesi buna örnektir.

Organizmanın oluşması, sistemlerin bir araya gelmesiyle olur.

Organizma

Sistem

Organ

Doku

Hücre

Mustafa ÇELİKFen ve Teknoloji

ÖğretmeniTürk Telekom YİBO

Digor/KARS