ปุ๋ยชีวภาพมีความปลอดภัย ... · 2011-03-03 · ท าไมต้องปุ๋ยชีวภาพ การท าเกษตรในปัจจุบัน
Cancer Registry...การท าทะเบ ยนมะเร งระด...
Transcript of Cancer Registry...การท าทะเบ ยนมะเร งระด...
Cancer Registry ทะเบยนมะเรง
รงสยา บวสม งานทะเบยนมะเรง
สถาบนมะเรงแหงชาต
เนอหา
ชนดของทะเบยนมะเรง การกรอกแบบรายงานโรคมะเรง
การใหรหสโรค ICD-O3
การใชโปรแกรม Thai Cancer Baesd
Cancer Registration
ทะเบยนมะเรง
หมายถง ขบวนการในการรวบรวมขอมลอยางตอเนอง เกยวกบจ านวนการเกด และ ลกษณะ ของโรคมะเรงโดยทวไป จะหมายถงมะเรงทกชนด ทเกดจากทกต าแหนง รายละเอยดของเนองอก ทควรรายงานน อาจแตกตางในแตละหนวยทะเบยนมะเรง ขนอยกบความสนใจ และสภาวะของ แตละแหง
จดมงหมายของการท าทะเบยนมะเรง
เพอทจะ มขอมลเกยวกบโรค มะเรงชนดตางๆ
ท าใหทราบระดบของปญหา ทราบชนดของมะเรงทพบบอย และแนวโนมของมะเรงนนๆ เปนขอมลในการศกษาระบาดวทยาและน ามาวางแผนในการ
ปองกนและควบคมโรคมะเรงของประเทศ
ชนดของการท าทะเบยนมะเรง
การท าทะเบยนมะเรง จ าแนกเปน
1. Population-based cancer registry (ทะเบยนมะเรงระดบประชากร หรอ ระดบชมชน)
2. Hospital-based cancer registry (ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล
3. Special cancer registry (ทะเบยนมะเรงเฉพาะสวน หรอ อวยวะ)
4. Pathology registry
1. Population-based cancer registry
(ทะเบยนมะเรงระดบประชากร หรอ ระดบชมชน)
1. Population-based cancer registry (ทะเบยนมะเรงระดบประชากร หรอ ระดบชมชน)
เปนการรวบรวมขอมลผปวยโรคมะเรงจากแหลงตางๆ ทเกดขนในกลมประชากร ในพนทเปาหมาย
แหลงขอมลทะเบยนมะเรงระดบประชากร
Cancer Center (โรงพยาบาลทมหนวยขอมลมะเรง)
CLINICS
HOSPITAL
LABORATORIES
VITAL STATISTICS DEATH CERTIFICATES
SOURCE OF INFORMATION
การท าทะเบยนมะเรงระดบประชากร
1. แสดงปญหาในชมชน –ไมวาจะวนจฉย รกษาทใดกตาม * ขนาดของปญหา - อบตการณ , อตราตาย ,อตราการอยรอด
2.เปนขอมลทางออมทใชสนบสนนการตดตามผปวย
3. ชวยในการวางแผนและประเมนผลการควบคมปองกน และ การรกษาโรคมะเรงในชมชน
4. ขอมลพนฐานงานวจย
144.4
123.1
134.8
136.4
210.1
199.2
121.2
176.4
110.8
138.8
164.7
163.5
170.6
148.2
165.8
161.8
160.4
160.4
152.0
154.8
156.7
114.3
110.4
112.7
124.6
177.2
190.4
102.9
170.2
108.5
135.1
162.7
138.4
143.2
127.9
133.7
143.3
136.9
142.4
165.8
157.1
138.2
0 50 100 150 200 250
Songkhla
Surat Thani
South
Prachuap Khiri Khan
Rayong
Chonburi
Ratchaburi
Bangkok
Phra Nakhon Si Ayutthaya
Kanchanaburi
Lop Buri
Central
Ubon Ratchathani
Khon Kaen
Nakhon Phanom
Udon Thani
Northeast
Lampang
Chiang Mai
North
Thailand
Female
Male
Age-standardized incidence rates (ASR), all sites, 2008
Cancer in Thailand Vol VII (2007-2009)
4.0
4.1
4.3
4.6
6.2
11.0
11.5
16.6
16.7
26.4
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45
Corpus uteri
Non-Hodgkin lymph
Leukemia
Thyroid
Ovary
Colon and rectum
Bronchus, lung
Liver and bile duct
Cervix uteri
Breast
3.8
4.1
4.6
4.9
5.2
6.1
7.7
14.7
26.2
40.3
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45
Oesophagus
Stomach
Bladder
Oral cavity
Leukemia
Non-Hodgkin lymph
Prostate
Colon and rectum
Bronchus, lung
Liver and bile duct
Leading cancer in Thailand (estimated), 2008
Male Female
ASR (World)
ASR (World)
Cancer in Thailand Vol VII (2007-2009)
2. Hospital-based cancer registry
(ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล)
เปนการรวบรวมขอมล ผปวยมะเรงทกราย ทเขามารบการรกษาในโรงพยาบาลแหงนนๆ โดยไมจ ากดภมล าเนาของผปวย
2. Hospital-based cancer registry
(ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล)
การรายงานขอมล : แสดงเปน จ านวนรอยละของผปวยจ าแนกตามปจจยตางๆ ในโรงพยาบาล
แหลงขอมลทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล
ระบบคอมพวเตอรโรงพยาบาล
เวชระเบยน Clinicตางๆ
หองLab
หนวยทะเบยนมะเรงโรงพยาบาล
HOSPITAL
HOSPITAL
จงหวด
ทะเบยนมะเรงระดบ รพ.
ทะเบยนมะเรงระดบ รพ.
HOSPITAL
HOSPITAL
จงหวด
ทะเบยนมะเรงระดบ รพ.
ทะเบยนมะเรงระดบ รพ.
ทะเบยนมะเรง ระดบประชากร
Cancer Center
2. Hospital-based cancer registry
(ทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล)
แสดงปญหาของมะเรงในโรงพยาบาล คณภาพการใหบรการรกษาพยาบาลผปวย อตราการอยรอด , ภาวะแทรกซอน วจยและอนๆ
ขนตอนการท าทะเบยนมะเรง
การจดตงหนวยทะเบยนมะเรง การจดตงหนวยทะเบยนมะเรงประกอบไปดวย 1.คน(จ านวนคนและองคความร) 2.สงของ(อปกรณทใชในการท า) 3.งบประมาณ
1.คน(จ านวนคนและองคความร) - จ านวนคน ขนอยกบ ขนาดของหนวยทะเบยนมะเรงวามขอมลผ ปวยมะเรง
ตอปมากแคไหน - องคความร ความรทจ าเปนในการทะเบยนมะเรงประกอบดวย 1.ความรเบองตนในการท าทะเบยนมะเรง 2.ความรในการใหรหส ICD-O 3.ความรในการวเคราะหขอมลทะเบยนมะเรงขนพนฐาน 4.ความรในโปรแกรมทใชจดเกบขอมลทะเบยนมะเรง
เกณฑในการจดอตราก าลงของหนวยทะเบยนมะเรง
จ านวนผปวยมะเรงรายใหมในแตละป (ราย/ป)
จ านวนเจาหนาท จ านวนเครอง คอมพวเตอร (เครอง)
แพทย (คน)
พยาบาล (คน)
เจาหนาททะเบยนมะเรง(คน)
>1,000 1 1 1 2
1,000-1,500 1 1 1 2
1,500-2,000 1 1 2 3
>2,000 1 1 3 4
ภาระงานประจ าต าแหนง
ประเภท หนาท/ความรบผดชอบ
1.แพทย ทปรกษาดานพยาธวทยา การรกษาโรคมะเรง
2.พยาบาล/เจาหนาทเวชสถต คนหาผ ปวยและการคดลอกขอมลผ ปวย รวบรวมขอมลผ ปวย การลงรหสโรค การบนทกขอมล การเกบเอกสาร และวเคราะหขอมล
3.บคคลากรดานเทคนค เปนผชวยในการคนหาผ ปวยและการคดลอกขอมลผ ปวย รวบรวมขอมลผ ปวย การลงรหสโรค การบนทกขอมล การเกบเอกสาร และวเคราะหขอมล
หมายเหต โดยเฉลยแลวเวลาทใชในการท าขอมลทะเบยนมะเรงประมาณ13-15 นาท/ราย โดยทขอมลทกอยางอยจเดยวและท าตอเนองกน ประกอบดวย
1.คดลอกขอมล ใชเวลา 7-10 นาท/ราย 2.ใหรหสโรค ICD-O และรหสทอย 1นาท/ราย 3.บนทกขอมลลงระบบคอมพวเตอร 5 นาท/ราย
2.สงของ(อปกรณทใชในการท า) - แบบฟอรมทใชในการเกบขอมล - โปรแกรมทใชในการเกบขอมล - เครอง คอมพวเตอร
สถานท : มหนวยงานทชดเจน
ผรบผดชอบ : เจาหนาทประจ า 1-2 คน
อปกรณ : เครองคอมพวเตอร
ระบบทใชในการจดเกบขอมล : 1ระบบ
ขนตอนการเตรยมการ
ขนตอนการจดตงหนวยทะเบยนมะเรง
1.แตงตงคระกรรมการทะเบยนมะเรง 2.ก าหนดวตถประสงค
3.ทตงของทะเบยนมะเรง 4.การเงนและงบประมาณ
5.บคลากร 6.การฝกอบรม (training)
สงส าคญในการท าทะเบยนมะเรง
1.ตองท าตอเนองระยะยาว
2.ตองใช ICD-O ในการท า
การเกบขอมลทะเบยนมะเรง
แหลงขอมลทะเบยนมะเรงระดบโรงพยาบาล
ระบบคอมพวเตอรโรงพยาบาล
เวชระเบยน Clinicตางๆ
หองLab
หนวยทะเบยนมะเรงโรงพยาบาล
HOSPITAL
HOSPITAL
จงหวด
ทะเบยนมะเรงระดบ รพ.
ทะเบยนมะเรงระดบ รพ.
HOSPITAL
HOSPITAL
จงหวด
ทะเบยนมะเรงระดบ รพ.
ทะเบยนมะเรงระดบ รพ.
ทะเบยนมะเรง ระดบประชากร
Cancer Center
ขอมลบคคล ขอมลโรค ขอมลการรกษา ขอมลการตดตาม
ชอ เลขประจ าตวประชาชน เพศ ว-ด-ป เกด อาย ทอย สถานภาพสมรส เชอชาต ศาสนา
วนทวนจฉย วธการทนาเชอถอทสดในการวนจฉย Topography Morphology Behaviour Clinical extent of disease Stage Site metastasis
วธการรกษา
วนทตดตามครงสดทาย สถานะครงสดทาย วนทเสยชวต สาเหตทเสยชวต
นยาม ทะเบยนมะเรงประชากร ทะเบยนมะเรงโรงพยาบาล 1.วนทวนจฉย ใชวนวนจฉยแรกสดไมวา
จะไดจากโรงพยาบาลใดกตาม
ใชวนวนจฉยแรกสดทไดจากในโรงพยาบาลเราเทานน
2.ระยะของโรค ใชระยะแรกสดไมวาจะไดจากโรงพยาบาลใดกตาม
ใชระยะใหมทประเมนไดจากโรงพยาบาลเราเทานน
แบบฝกหด
การใหรหสโรค ICD-O3
รหส ICD คออะไร?
รหส ICD คอ
รหสทองคการอนามยโลกไดด าเนนการพฒนาขนส าหรบใชเรยกแทนชอโรคและหตการตางๆ
ICD (International Classification of Diseases and Related Health Problem
รหส ICD – O คออะไร?
ICD-O
คอรหสบางสวนทองคการอนามยโลกแยกมาจากรหส ICD และพฒนาเพมอกบางสวนเพอใชส าหรบโรคมะเรง
ICD-O ซงยอมาจาก International Classification of Diseases for Oncology
ความส าคญของการลงรหส
WHO: ก าหนดรหสมาตรฐาน
ลดปญหาในเรองความแตกตางของชอเรยก
ความแตกตางทางภาษา
ความยงยากในการบนทกขอมล
48
ขอแตกตางระหวาง ICD-0 และ ICD-10
ICD-0
ICD-10
1.เปนการลงรหสเฉพาะโรคทกลมเนองอก หรอ เนอราย
1. เปนการลงรหสโรคทงหมด
2.รหสทใชลงต าแหนงของเนองอกเรมจาก C00-C80
2.ใชรหสทลงต าแหนง เนอรายเรมจาก C00- C97 เนองอก D00- D48
3.กลม lymphoid ใชรหส C77 กลมhaematopoietic ใชรหส C42
3. กลม lymphoid และ กลม haematopoietic ใชรหส C81-C96 และ C77 เปน secondary ของ lymph nodes
ขอแตกตางระหวาง ICD-0 และ ICD-10 (ตอ)
ICD-0
ICD-10
4.กลม Skin ใชรหสกลม C44
4. แยก melanoma ออกจาก skin โดย ใชรหส C43 และ Other skin ใชรหส C44
5.ไมมการแบงกลม Benign In situ หรอ Cancerในการลงรหสตามต าแหนงโรค แตจะใชตว คณลกษณะ (behaviour) เปนตวบอกวา เปน เนองอก เนอรายหรอมการแพร กระจาย
5. มการระบกลม Benign In situ โดยมการ เปลยนรหส ต าแหนงจากกลม C เปนกลม D เชน CA Lung Malignant C34.9 Secondary or metastasis C78.0 In situ D02.0 Benign D14.3 Uncertain and unknown D38.4
ขอแตกตางระหวาง ICD-0 และ ICD-10 (ตอ)
ICD-O ICD-10
6.ไมมการใหรหสโรคในกรณทพบมากกวา 1 ต าแหนง
6. มการใหรหสโรคในกรณทพบมากกวา 1 ต าแหนง คอ C97
7. การลงรหสในกลมทมการกระจายและไมทราบต าแหนงของโรคชดเจน จะลงรหสเปน C80
7. การลงรหสในกลมทมการกระจายและไมทราบต าแหนงของโรคชดเจน จะลงรหสเปน กลม C76-C80
ความหมาย ของรหสในICD-10 Malignant Benign
C00-C75: Malignant neoplasm ทราบต าแหนงทเกด C76-C80: Malignant neoplasmไมทราบหรอไมแนใจ ต าแหนงทเกด C81-C96: Malignant neoplasm, lymphoid, haema topoietic C97 : Malignant neoplasm (multiple primary)
D00-D09: In situ neoplasm D10-D36: Benign neoplasm D37-D48: กลมเนองอกทไมมนใจหรอไมทราบ
ICD-O:C00-C80 = ICD-10: C00-D48
เปนรหสค ทมสวนประกอบเปน topography และ morphology
Topography บอกต าแหนงปฐมภมของการเกดเนองอก
Morphology อธบายชนดของเนองอก และคณสมบตทางชววทยาของโรค
Behavior รหสก าหนดพฤตกรรมของโรคมะเรง
ตวอกษร “C” ยอมาจาก “Cancer” ตวอกษร “M” ยอมาจาก “Morphology”
รหส Topography จะเขยนในลกษณะดงน C_ _._ โดย C = กอนเนอ _ _ ตวเลขต าแหนงท1 และ 2 = อวยวะทเปน ._ ตวเลขหลงจดมหพภาค = ต าแหนงในอวยวะนนๆ
ตวอยาง C50.2
กอน Breast
upper inner quadrant
Topography
C 00: Lip C15: Esophagus C16: Stomach C25: Pancreas C34: Lung C44: Skin C50: Breast C53: Cervix uteri
58
C25: Pancreas C25.0: Head of pancreas C25.1: Body of pancreas C25.2: Tail of pancreas C25._ C25.8: Overlapping lesion C25.9: Pancreas, Nos
การจดกลมตามอวยวะตางๆ
CODE SITE C 00 - C 14 Lip, oral cavity, and pharynx C 15 – C 26 Digestive organs C 30 – C 39 Respiratory system and intrathoracic organs C 40 – C 41 Bones, joints, and articular cartilage C 42 Hematologic and reticuloendothelial system C 44 Skin C 47 Peripheral nerves and autonomic nervous system C 48 Retroperitoneum and peritoneum C 49 Connective, subcutaneous, and other soft tissues
การจดกลมตามอวยวะตางๆ
CODE SITE C 50 Breast C 51 – C 58 Female genital organs C 60 – C 63 Male genital organs C 64 – C 68 Urinary tract C 69 – C 72 Eye, brain, and other parts of central nervous
system C 73 – C 75 Thyroid and other endocrine glands C 76 Other and ill-defined sites C 77 Lymph nodes C 80 Unknown primary site
กรณไมทราบต าแหนงของโรคมะเรง: Unknown primary site
61
C 80.9
Rules: Topography Rule A: Other and ill-defined sites (ต าแหนงไมเฉพาะเจาะจง) Rule B: Prefixes; peri-, para-(รปแบบของค าวเศษณ) Rule C: Malignant neoplasm overlapping site boundaries(กนพนทคาบเกยว) Rule D: Topography codes for lymphoma (ตนก าเนดอยทตอมน าเหลอง) Rule E: Topography code for leukemia(leukemia ทกชนด)
Rule A: Other and ill-defined sites (ต าแหนงไมเฉพาะเจาะจง) ถาการวนจฉยไมไดระบต าแหนงทเปนโรคเรมตน ใหลงรหสเปนเนอเยอทเรยงตามล าดบตวอกษรของต าแหนงทไมจ าเพราะเจาะจง โดยหลกเลยงการใช NOS ใหมากทสดต าแหนงทไมจ าเพราะเจาะจงเกอบทงหมดจะมรหสเปน C76
เชนตวอยางหากมกอนทแขน (arm) ใชรหสเปน C76.4 แตในแขนเองกมเนองอกอยหลายชนด เชน ผวหนง กระดก เนอเยอออน (กลามเนอ ไขมน เอน ฯลฯ ) ตอมน าเหลอง เสนประสาท ซงเนอเยอแตละชนดเหลานมรหสแตกตางกนไปดงตาราง
Site codes Description
C76.4 NOS
C44.6 NOS (carcinoma,melanoma,nevus) C49.1 NOS (sarcoma,lipoma) C49.1 Adipose tissue C47.1 Autonomic nervous system
C40.0 Bone C49.1 Connective tissue C49.1 Fatty tissue C49.1 Fibrous tissue C77.3 Lymph node C49.1 Muscle C47.1 Peripheral nerve C49.1 Skeletal muscle
แตบางครงผลการวนจฉยชนเนอทางพยาธวทยากสามารถบอกไดวากอนนนมตนก าเนดมาจากเนอเยออะไร ดงนน หากผลพยาธวทยาเปน
squamous cell carcinoma หรอ malignant melanoma กตองเลอกรหส C44.6
liposacoma เลอกรหส C49.1
malignant lymphoma เลอกรหส C77.3
malignant nerve sheath tumor เลอกรหส C47.1 เปนตน หากผลพยาธวทยาไมสามารถระบเนอเยอตนก าเนดไดแนนอน จงจะเลอกรหส C76.4
NOS
Rule B: Prefixes; peri-, para-(รปแบบของค าวเศษณ)
ถาต าแหนงอวยวะม prefix ก ากบ เชน ม peri-,para-,pre,-supra-,infra-
หรออนๆ ทไมไดระบใน ICD-O ใหลงรหสต าแหนงทไมระบชด (C76) ทเหมาะสม ยกเวนชนดของมะเรงจะบงบอกเนอเยอตนก าเนดของเนองอกนนได
Rule C: Malignant neoplasm overlapping site boundaries(กนพนทคาบเกยว) ใชกลมยอย “.8” เมอเนองอกกอนเดยวกนพนทคาบเกยวขอบเขตของต าแหนงหรอต าแหนงยอยตงแตสองต าแหนงขนไป โดยระบต าแหนงเรมตนทชดเจนไมได
Rule D: Topography codes for lymphoma (ตนก าเนดอยทตอมน าเหลอง) ถาต าแหนงตนก าเนดของ lymphoma อยทตอมน าเหลอง รหส C77._ ถา lymphoma เปนกบตอมน าเหลองหลายบรเวณ ใหลงรหส C77.8 (lymph
node of multiple regions) ส าหรบ extranodal lymphoma ใหลงรหสเปนต าแหนงอวยวะทเกดโรคนน เชนตอมน าเหลองท กระเพราะอาหารกใหลงต าแหนงกระเพราะอาหาร C16._
ถาไมสามารถระบต าแหนงใดๆได และคดวาจะเปน extranodal lymphoma
ใหลงรหสเปน C80.9 (unknow primary site)
Rule E: Topography code for leukemia(leukemia ทกชนด) รหสส าหรบ leukemia ทกชนดยกเวน myeloid sarcoma (M-9930/3)
เปน C42.1 (bone marrow)
Morphology
Neoplasia
เนองอก (neoplasia) หมายถง กอนเนองอกทโตขนจากเนอเยอปกตของรางกายโดยทการเจรญเตบโตนนรางกายไมสามารถควบคมหรอใหหยดได ทงนอาจเปนหรอไมเปนมะเรงกได
มะเรง (malignant neoplasm หรอ cancer) กอน กอนเนอ หรอ tumor มกใชในความหมายวาเปนกอนอะไรกตาม
รศ.นพ.หชชา ศรปลง คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร
Hyperplasia
เปนภาวะทเซลลแบงตวเพมจ านวนขนอยางผดปกต อนมผลท าใหอวยวะหรอเนอเยอนนๆ มขนาดใหญขน เซลลแตละตวในเนอเยอนนอาจมขนาดเทาเดมหรอมขนาดใหญขนกได เชน ภาวะ goiter ของตอมธยรอยด หรอ prostatic hyperplasia (BPH) ของตอมลกหมาก
รศ.นพ.หชชา ศรปลง คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร
Atypia
หมายถงเซลล หรอ กลมเซลลทมลกษณะตางออกไปจากทควรจะเปน เชน ขนาดทผดปกต รปรางเซลลทผดปกต การตดสของซยโตพลาสมทผดไป เปนตน การพบเซลลเหลานเปนสญญาณของมะเรงได
รศ.นพ.หชชา ศรปลง คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร
Metaplasia
เปนการปรบตวของเซลลเพอใหเขากบสภาพแวดลอมทเปลยนไป โดยมการเปลยนแปลงชนดของเซลลทท าหนาทอยางหนงไปท าหนาทอกอยางหนง เชน เยอบปากมดลกชนในเมอมการอกเสบ หรอ เคลอนออกมาดานนอก ก จะเปลยนจาก Columnar cell ไปเปน Squamous cell ได
Dysplasia
เปนการเจรญเตบโตทผดปกต ในทางเซลลวทยาแลว หมายความวา เซลลมการเปลยนแปลงไปในทางทอาจเปนมะเรงได แตในขณะนยงไมถงขนเปนมะเรง แต ก อาจจะเปลยนแปลงกลบมาเปนเซลลปกตไดเชนกน
Hemartoma
หมายถง รอยโรคทเกดจากเซลลปกตของเนอเยอในต าแหนงนน เจรญเตบโตขนอยางผดปกต มการจดเรยงตวของเซลลและเนอเยออยางไมเปนระบบ
Choristoma
หมายถงเนอเยอปกตทอยอยผดต าแหนงไป อาจท าใหเกดเปนกอนขนมาได
Cyst
เปนรอยโรคทมลกษณะเปนถงทมของเหลวอยภายใน ซงอาจเปนน าใสๆ เปนเมอก หรอไขมนกได กอนเหลาน สวนใหญไมเปนมะเรง แตกมมะเรงบางชนดทมลกษณะเปน Cyst เชนนได
Morphology Carcinoma
◦ Squamous cell carcinoma
◦ Adenocarcinoma
Papillary serous cystadenocarcinoma
Cholangiocarcinoma
Sarcoma •Osteosarcoma
•Fibrosarcoma
•Ewing sarcoma (ES/PNET)
Lymphoma Melanoma
รหส Morphology จะเขยนในลกษณะดงน _ _ _ _/_ _
โดย ตวเลข 4 digit แรก _ _ _ _ = ชนดของเนองอกหรอ กอนนนๆ ตวเลขตวแรกหลง/_ = behavior พฤตกรรมของเนองอก หรอ กอนนนๆ ตวเลขตวสดทายหลง /_ _ = grade ความแตกตางของเนองอก หรอ กอนนนๆ
ตวอยาง M 8070/31
Squamous cell
Carcinoma (malignant)
Well differentiated
Rules: Morphology
Rule F: Morphology code matrix concept(ใชรหส behavior ต าแหนงท 5 แมวาจะไมพบค า)
Rule G:Code for histologic grading and differentiation(ให grade หรอ differentiation สงสด )
Rule H:Site-associated morphology terms(มต าแหนงเพาะ) Rule J: Compound morphology diagnoses(มผลชนเนอหลายอยาง) Rule K: Coding multiple morphology terms
Rule F: Morphology code matrix concept(ใชรหส behavior ต าแหนงท 5 แมวาจะไมพบค า)
รหสโรคตางๆ จะมรหส behavior ทแตกตางกน ตงแต /0 ไปจนถง /3 ซงแตรหสกจะมความหมายแตกตางกนออกไปเชน M-8140หมายถง adenoma
/0 Benign 8140/0 Adenoma,NOS
/1 Uncertain whether benign or malignant
8140/1 Bronchial adenoma (C34._)
/2 in situ ; non-invasive 8140/2 Adenocarcinoma in situ
/3 Malignant,primary 8140/3 Adenocarcinoma,NOS
ตวเลขตวแรกหลง /_ = behavior พฤตกรรมของเนองอก หรอ กอนนนๆ
Behavior
/0 Benign /1 Uncertain whether benign or malignant Borderline malignancy Low malignant potential Uncertain malignant potential /2 Carcinoma in situ Intraepithelial Nonifiltrating Noninvasive /3 Malignant, primary site /6 Malignant, metastatic site * Malignant, secondary site /9 Malignant, uncertain whether primary or metastatic site
หนา66-67
ส าหรบ * ทางทะเบยนมะเรงจะไมใช
Rule G:Code for histologic grading and differentiation(ให grade หรอ differentiation สงสด )
ระบบเกรดนใชกบมะเรงเทานน ไมใชกบเนองอกทไมใชมะเรง ระบบเกรดนไมไดเปนมาตรฐานทจะตองมในมะเรงทกชนด มะเรงจ านวนมากไมจ าเปนตองมเกรดทางพยาธวทยา
แตเดมใน ICD-O กอน edition 3 นน รหสต าแหนงท 6 นยงใชส าหรบบอกชนดของเซลลวาเปน T หรอ B หรอ อนๆ ในกรณทเปน malignant
lymphoma ดวย แตใน ICD-O3 นน การระบวาเปนเซลลชนดใดไดระบไวใน morphology code แลว จงไมจ าเปนอกตอไป
Grade 1 เสมอ
Basal cell carcinoma
Squamous cell carcinoma, keratinizing, any site
Adenoid cystic carcinoma
Grade 3 เสมอ
Krukenberg tumor (stomach metastasis to ovary)
Signet ring cell carcinoma
Diffuse type carcinoma of stomach
Grade 4 เสมอ
Undifferentiated carcinoma, any site
Anaplastic carcinoma, any site
Small cell carcinoma, any site
Large cell carcinoma of lung
Ewing’s sarcoma of bone and soft tissue
Rhabdomyosarcoma of soft tissue
Rule H:Site-associated morphology terms(มต าแหนงเพาะ)
เนองอกบางชนดเกดหรออยในต าแหนง ต าแหนงหนงเทานน เชน Nephroblastoma (เฉพาะทไต) Hepato – cellular Carcinoma (เฉพาะทตบ) Retinoblastoma (เฉพาะท Retina) Follicular Carcinoma (เฉพาะท Thyroid) เพอทจะใหงายตอการลงรหสของค าเหลานใน ICD – O จะมตวเลขบอกต าแหนงก าหนดไว (ในวงเลบ)
หมายเหต อยางไรกตาม ถาต าแหนงทใหมาโดยแพทยในทะเบยนประวตตางจาก “Site – Specific T – Number” ใหรายงานต าแหนงตามทแพทยไดระบไว
Rule J: Compound morphology diagnoses(มผลชนเนอหลายอยาง)
การวนจฉยเนอเยอผสม: ถาค าทอานไมมอยใน ICD-O ใหเปลยน ต าแหนงของค า เนองจาก ใน ICD-O ไมมค าประสมทกค า ตวอยาง “ myxofibrosarcoma ” ไมมใน ICD-O แตม “fibromyxosarcoma ”
Rule K: Coding multiple morphology terms
ถาการวนจฉยนน มค าคณศพท 2 ตวและมรหสแตกตางกน ถาไมมรหสเฉพาะส าหรบค านน ใหใชรหสทมคามาก กรณทมรหสมากกวา 2 ใหใชตวทมคามากทสด
ตวอยาง C53.9 8260/39
Cervix uteri
Unspecified part
Papillary adenocarcinoma
Carcinoma (malignant)
Differentiation not applicable
ความหมายของ NOS และการใช
NOS จะพมพหลงค าหรอขอความของต าแหนงโรคหรอผลพยาธ ฯ แตในการจดดชนจะพมพเรยงเปนล าดบแรก รหสทตามดวย NOS ใชใน กรณดงน 1. เปนค าทไมมการแกไขดดแปลง 2. เปนค าทไมมค าคณศพทปรากฏในทอน 3. เปนค าทใชในความหมายทเขาใจโดยทวไป
มะเรงปฐมภมหลายต าแหนง
Multiple primary neoplasms
ปญหาของการใหรหสในมะเรงหลายต าแหนง
1. มกอนมะเรงมากกวา หรอเทากบ 2 ต าแหนงในอวยวะทแตกตางกน 2. ในบางสภาวะของโรคมะเรง อาจมกอนมะเรงหลายกอน 3. โรคมะเรงตอมน าเหลองมกพบวาเปนในหลายตอมน าเหลองหรอในหลายอวยวะ
ในชวงทวนจฉยโรคได
4. ในบางครงพบชนดพยาธวทยาของกอนมะเรงมากกวา 2 ชนดในอวยวะเดยวกน 5. ชนดพยาธวทยาของมะเรงเดยว ๆ อาจพบในหลายอวยวะไดโดยทไมสามารถบง
บอกไดวาก าเนดขนจากอวยวะใดไดแนนอน
กฎการใหรหสในมะเรงหลายต าแหนง
1. การมอยหรอปรากฎขนของเนองอกปฐมภมสองหรอหลายต าแหนงไมขนอยกบเวลา
2. มะเรงปฐมภมเปนมะเรงทเกดขนในต าแหนงอวยวะหรอเนอเยอปฐมภมอยางแทจรงโดยไมใชการลกลาม การเกดซ า หรอการแพรกระจาย จากมะเรงทมอยเดม
3. มเนองอกเพยงหนงเดยวเทานน(แมวาจะมหลายกอนกตาม) ทถอวาเปนการเกดขนในอวยวะเดยวกนหรออวยวะทเปนคหรอในเนอเยอหนง ๆ
4. กฎขอ 3 ไมใชกบสองกรณตอไปน 4.1มะเรงกระจายหลายต าแหนง(systemic or multicentric) เปนมะเรงทเมอเกดขนแลวสามารถทจะแพรกระจายในอวยวะตางๆหลายต าแหนงพรอมกนจะถกนบวาเปนมะเรงเพยงหนงครงเทานนในคนเดยวกน ไดแก lymphoma, leukemia, Kaposi sarcoma และ Mesothelioma
4.2 เนองอกทมชนดทางพยาธวทยา(morphology) ตางกน ใหถอวาเปนมะเรงปฐมภมมากกวาหนงต าแหนง(แมวาจะเกดพรอมกนทต าแหนงอวยวะเดยวกนกตาม)
โดยท I. ถาการวนจฉยทางพยาธวทยาตกอยในกลมเดยวกน และเกดขนในต าแหนง
ปฐมภมเดยวกนใหถอวาเปนการวนจฉยทางพยาธวทยาเดยวกนในการนบจ านวนของเนองอกปฐมภมหลายต าแหนง
II. ถาการวนจฉยทางพยาธวทยาตกอยคนละกลมกนมากกวาหรอเทากบ 2 กลม แมวาจะเกดขนในต าแหนงอวยวะเดยวกนใหถอวาเปนการวนจฉยทางพยาธวทยาคนละชนดกนและใหนบเปนสองรายหรอมากกวาแลวแตกรณ
III. ถากอนเนองอกเดยวทมลกษระทางจลพยาธวทยาแตกตางกนหลายอยาง ซงตกอยในกลมใหลงทะเบยนเปนหนงรายเทานน โดยใหถอเอาผลพยาธวทยาทมรหส morphology สงสด(ยกเวนปรกษา pathologist อาจแกการวนจฉยเปนอยางอนได)
IV. ถาผลการวนจฉยไมจ าเพาะ กลม 5,14 และ 17 และมผลการวนจฉยอนทจ าเพาะดวย ใหรายงานผ ปวยรายนนดวยผลพยาธวทยาทจ าเพาะนนเพยงหนงรายเทานน โดยไมสนใจผลการวนจฉยทไมจ าเพาะ
การเปดหนงสอ ICD-O3
วธการเปด ICD-O
1. วธการใชหนงสอและกฎตางๆ
2. Site / Topography:
3. Morphology:
4. Alphabetic Index
วธการลงรหส
การลงรหสต าแหนงของโรคมะเรงเปนกรณตางๆ ดงน
สามารถระบต าแหนงของโรคมะเรงไดชดเจน
สามารถระบต าแหนงของโรคมะเรงไดไมชดเจน เนองจากกอนมะเรงคาบเกยว
หลายอวยวะ
ไมสามารถระบต าแหนงของโรคมะเรง
กรณทราบต าแหนงชดเจน
โรคมะเรง
จ านวนกอนหรอต าแหนง
1ต าแหนง มากกวา 1 ต าแหนง
ลงตามต าแหนงทพบ ความสมพนธ ของโรค
โรคเดยวกน โรคตางกน
ลงตามต าแหนงปฐมภม ลงทกต ำแหนง
กรณพบวามรอยโรค 1 ต าแหนง
โรคมะเรงจ ากดขอบเขตอยทอวยวะใดอวยวะหนง หรอสวนใดสวนหนงของอวยวะ เชนผปวยทเปนโรคมะเรงของปากมดลก โดยไมสามารถระบสวนยอยของปากมดลกจะลงรหส topology
C53.9
กรณพบวามรอยโรค 1 ต าแหนง
สามารถระบต าแหนงยอยของอวยวะ กลงรหสตาม ICD-O เชน โรคมะเรงของเตานมบรเวณหวนม (Nipple หรอ areola) จะลงรหส topology
C50.0
กรณพบวามรอยโรคมากกวา 1 ต าแหนง
กรณตรวจพบโรคมะเรงทงทปอดและสมอง กอนการลงรหส จะตองพจารณาวา โรคทพบนน เปนโรคเดยวกนหรอไม ถาโรคทง 2 ต าแหนงไมเกยวของกน แสดงวาผปวยมทงโรคมะเรงของปอด และเนองอกของสมอง
C 34.9 ส าหรบโรคมะเรงปอด C 71.9 ส าหรบเนองอกสมอง
กรณพบวามรอยโรคมากกวา 1 ต าแหนง
แตในกรณทพบวาเปนโรคเดยวกน ซงในกรณตวอยางดงกลาว ผปวยเปนโรคมะเรงของปอดและมการแพรกระจายของโรคมะเรงไปยงสมอง การลงรหสจะลงเพยงต าแหนงเดยว และลงรหสเฉพาะต าแหนงของปฐมภมเทานน ในกรณเชนน รหสทลงคอ
C 34.9
กรณมรอยโรคคาบเกยวหลายต าแหนง
กรณเดยวกน ถามการผาตด และพบวากอนมะเรงสวนใหญอยทกระเพาะอาหาร กอนมะเรงแผขยายไปครอบคลมบางสวนของตบออน และมการแพรกระจายไป
ยงตอมน าเหลองในบรเวณใกลเคยงกน
C 16.9
Stomach, NOS
แนวทางในการพจารณาลงรหส
โรคมะเรง
หาต าแหนงของโรค
ลงต าแหนงทพบ
ทรำบ ไมทรำบ
ลงต าแหนงทคลมเครอ
กรณทไมทราบต าแหนงของโรคมะเรง การรวบรวมขอมลยอนหลงทไมมความครบถวนสมบรณ เชนการสอบถามขอมลจากญาตของผตายทเปนโรคมะเรง การเกบขอมลสาเหตการตายจากใบมรณะบตร ขอมลทเลอกไดคอ “Unknown primary site”
C 80.9
แบบฝกหด
การควบคมคณภาพทะเบยนมะเรงม 4ดาน
Comparability
Completeness
Validity
Timeliness
115
ความสามารถเปรยบเทยบกนได
Comparability
116
ความสามารถเปรยบเทยบกนได
117
◦ การใหค าจ ากดความหรอนยามของตวแปรตางๆ
◦ วนทวนจฉยวาเปนมะเรง
◦ การใหรหสโรคมะเรง International Classification of
Disease for Oncology(Fritz et al., 2000)
◦ การใชกฏตางๆ เชนมะเรงทมหลายต าแหนง
118
COMPLETENESS ความสมบรณของขอมล
สดสวนของอบตการณทมในทะเบยนมะเรงฐานประชากร โดยทฤษฎ
completeness ควรจะเขาใกล 100 เปอรเซนตซงในความเปนจรงแลว
ยงไมมทะเบยนใด มความสมบรณ 100 เปอรเซนต
119
Under diagnosis
Under registration
Selection biases
Completeness (cont.)
120
121
ควำมเปนไปไดในกลมทไดรบกำรบนทกและกลมทไมไดรบกำรบนทกหลงจำกทไดรบกำรวนจฉยวำเปนมะเรง
ผปวยทไดรบการวนจฉยวาเปนมะเรง
ผปวยยงมชวต ผปวยเสยชวต
ระบวาเปนมะเรง ไมระบวาเปนมะเรง
บนทกตำมปกต
ไมพบไมไดรบกำรบนทก
บนทกกอนเสยชวต
สำมำรถหำขอมลเพมเตม
ไมสำมำรถหำขอมลเพมได
(DCO)
บนทกเพมเตมตำมปกต
ไมพบ
Validity ความนาเชอถอของขอมล
122
Percentage of histological verification (HV %) Death certificate only (DCO) ผพฒนาโปรแกรมใชเอง กอนการวเคราะหตองใชโปรแกรม CHECK
IARCcrgTool ตรวจสอบขอมลกอน
ความสมบรณของขอมล จะตรงขามกลบความครบถวนของขอมล
ความครบถวนของขอมล
ความสมบรณ
Timeliness ระยะเวลา
125
126
ระยะเวลาแตละขนตอนวดคณภาพของทะเบยนมะเรงได
ระยะเวลาของการท าทะเบยนมะเรงประกอบดวย
• การเกบรวบรวมขอมล โดยทวไปแลวผปวยรายสดทายของป ควรเกบใหเสรจภายใน 3เดอน
• กระบวนการตรวจสอบ
• การลงรหส
• การวเคราะหขอมล 1 เดอนหลงผปวยรายสดทายของปไดรบการบนทกขอมลแลว
•การรายงาน
127
การจดการหรอการก าหนดระยะเวลากถอวามความส าคญตอผ
ทตองการใชขอมล อยางนอยกรณทเปนทะเบยนมะเรง
โรงพยาบาลควรจะมการก าหนดใหมมาตรฐานในเรองของ
ระยะเวลาโดยทวไปแลวผปวยรายสดทายของป ควรเกบใหเสรจ
ภายใน 3เดอน
วธการควบคมคณภาพ
1.การรกษามาตรฐานการบนทก/การจดเกบขอมล 2.การใชดชนชวดในการตดตามคณภาพของขอมล 3.การนเทศ/ประเมนการท าทะเบยนมะเรง 4.การทบทวนขอมลโรคมะเรง 5.การใชคอมพวเตอร
Thank You For your attention