Cẩm Nang Nuôi Dạy Chó

CAM NANG NUOI DAY CHO

NGUYEN DUY AT

HA NOI 2014

Sach danh cho ngi se vaang nuoi cho...

MUC LUC

Li noi au......................................................................................6I. Dinh dng1. Phai lam g vi mot con cho kho tnh trong van e an uong..82. Cho an nhieu Protein th co tot khong?.....9II. Cac benh thng gap va phong tranh.1. Benh viem phoi cho ....122. Loan san khung xng ...153. Benh viem ruot cho ....194. Benh ky sinh trung .....205. Benh mo bao long tren cho ..216. Benh ve ky sinh .........227. Benh ran ky sinh ........238. Benh bo chet ky sinh ...249. Benh giun mat ........2510. Benh viem mieng do nam ..2611. Benh ca re ...........2712. Benh parvovirus .........2913. Benh ghe ............3414. Benh giun moc cho ..35III. Cac tat xau cua cho va cach sa cha.1. Cho sua .............382. Con cho nhai, gam o vat ..413. Con cho ao bi ........434. i ve sinh ba bai.......445. Con cho an xin .........47

3

www.petgold.vn

6. uoi theo bat ky cai g ...477. Nhay len ngi ........488. Phong nga cho can ......499. Keo ban i khi dat bang day xch .........5210. Khi con cho nhat hoac s tieng on ...........54IV. Kinh nghiem nuoi cho.1. Hng dan la chon va kinh nghiem mua cho ..572. 8 li khuyen khi ban bat au nuoi mot con cho con ..613. Thiet ke nha cho cun cng cua ban ................634. B quyet cham soc cho tot ......645. Khi nao th nen tam cho cho? ..666. Tay giun cho cho ........687. Phng phap cho cho uong thuoc de dang ......708. Cham soc cho gia ........72V. Huan luyen cho.1. Cho cho lam quen vi clicker .782. at ten cho cho (day cho cho biet ten cua no) ........793. Day cho lam quen vi thanh huan luyen ........814. Day cho lenh ngoi ........835. Day cho lenh nam ........846. Day cho lenh ng .........857. Day con cho lenh yen .......878. Day cho lenh lai ay ........899. i canh chu khi dat day xch .9010. Day cho nhat o ......9211. Day cho tm hieu ten cac o vat ...............9412. Day cho lenh nhay qua chng ngai vat ..............9613. Nhay qua mot vong tron .9814. Day cho i en mot iem cho san ..............9915. Day cho lenh quay vong tai cho ...............10116. Day cho lenh bat tay ...10317. Day cho lenh nhay tai cho .104

Cam nang nuoi day cho

4

18. Day cho lenh xoay tron hoac cuoc tron di mat at ....10619. Day cho lenh ngoi cao, ngoi bang 2 chan ............10820. Day lenh sua .....................11021. Day lenh im lang ..........11222. Day cho keo mot cai g o ....11423. Day cho m va ong ca 11624. Day cho i lui ........................11925. Day cho mang o vat cho chu 12026. Day cho tm o vat ....12227. Day cho bat o vat .12428. Day cho hanh ong xau ho ..........12629. Day cho lenh sat chan .12730. Day cho ngoi ben trai, ben phai ....................12931. Day cho i hnh zic zac qua chng ngai vat ........13032. Day cho lam phep tnh toan hoc ..................13233. Day cho nhay day ......13434. Day cho lenh gia chet ......................13735. Day cho khong an bay, khong an thc an ri vai ....13836. Day cho i bang ba chan ................14037. Day cho i bang hai chan sau ................14338. Day cho i bang hai chan trc ..........14539. Huan luyen cho bo trn tren mat at ......14740. Day cho don nha, vt rac vao thung....................................150Li ket..........................................................................................152

5

www.petgold.vn

LI NOI AU

Muc ch toi viet cuon sach nay la e cung cap cho nhngngi sap nuoi va ang nuoi cho co them thong tin va s hieubiet nhat nh ve tam, sinh ly cua nhng con cho cung nh cachcham soc, ky nang huan luyen can thiet cua tng giong. Qua shieu biet ve cac giong cho va nuoi cho trong nhieu nam cungnhng tai lieu toi nghien cu t nc ngoai, toi a viet cuonsach nay.

Toi hy vong cuon sach nay se giup ch c cho nhieu ngitranh b mat tien ieu tr sc khoe cho cho, va han che chang tram nghn con cho chet do dch benh hang nam. Khi nhnnhng con cho b ha ban, i ngoai, ra mau . cang cho toi coong lc e viet cuon sach nay that nhanh va mang no en vicac ban oc quan tam sm hn. Cuon sach nay bao gom cacchng ve huan luyen cho giup cac ban giam chi ph gi cho ihuan luyen, thay v chung ta t tm hieu va t huan luyen nothong qua cuon sach nay.

Cuon sach nay cung cap nhng kien thc c ban e ban hieuro qua trnh nuoi va phat trien cua mot con cho theo thi gian,van e sc khoe, cham soc cho en van e huan luyen. Phngphap huan luyen toi e cap en trong cuon sach nay la phng


6

phap huan luyen hng phan s dung thc an. Phng phap nayphu hp vi tat ca cac giong cho, t cho nho en cho ln. Toise i sau va giai thch chi tiet ve cac phng phap huan luyencho trong nhng phan sau.

Moi y kien ong gop quy bau t pha cac ban oc gia xin give hom th cua toi tai a ch: [email protected] thong qua website cua toi tai a ch: www.petgold.vn.Toixin ghi nhan tat ca nhng ong gop cua cac ban e toi chnhsa lai noi dung trong nhng lan tai ban sau.

Chan thanh cam n.

7

www.petgold.vn

I. Dinh dng

1. Phai lam g vi mot con cho kho tnh trong van e anuong?

Ban lam thc an ngon va bo dng, nhng con cho ch ngiva liem thc an. e t sang en toi no van cha an het. Co venh con cho cua ban ken an va kho tnh trong van e an uong.

Chung ta cung i sau vao van e nay va phan tch. Con chothng xuyen khong an het va bo an khong phai la hanh vixau. Ma ngc lai co the la hanh vi tot v neu cho an qua nhieuco the tang nguy c beo ph. Con cho tranh an, hoac an t vihy vong nhan c thc an khac thu v hn nhng g co trongkhay thc an cua no. ieu tot nhat e lam trong tnh huong nayla phai cat giam thc an e ngan chan thoi quen an, ngi valiem nay.

Cach tot nhat va hieu qua cua viec ieu chnh hanh vi nayla giup con cho cua ban hieu rang no khong co s la chon.o la: Mang thc an ra cho con cho cua ban an trong vong 30phut. Neu no khong an hoac khong an het, mang bat thc an


8

i. en ba tiep theo mang thc an vao mot lan na va laimang i sau o 30 phut. Sau o, nhieu con cho co the mamanh va nhat quyet khong an; no co the sua hoac tm kiemthc an khac trong nha Khi o tuyet oi khong cho no tmkiem cac thc an khac. Neu con cho khong an het thc antrong khay, con cho cua ban khong oi, neu oi con cho sephai an. Bien phap tren rat hieu qua trong viec ngan chanhanh vi ken an. Sau o no se phai hieu no khong co s lachon.

Neu ban thay oi thc an cho cho cua ban, ban nen lamieu o dan dan. Bat au pha tron mot chut thc an mi vithc an cu, dan dan tang lng thc an mi va giam lngthc an cu. ieu nay se rat hu hieu trong viec con cho khongquen thc an mi, v co the no se bo an. Neu ban ang muonchuyen thc an t sang thc an kho, hay th pha tron motchut nc am vi thc an kho.

Tuy nhien, neu con cho cua ban ot nhien bo an ma trcay khong co hien tng nay, th co the con cho cua ban angb roi loan chc nang tieu hoa. Neu no bo an qua lau va an t,ban hay mang con cho i bac sy thu y ngay e c giai quyetcac van e ve giun san va ng ruot.

2. Cho an nhieu Protein th co tot khong?Nhieu ngi trong so chung ta ngh rang cho cho an nhieu

thc an co cha ham lng cao protein v du nh tht bo, thtln vv.. e nham muc ch giup con cho khoe manh hn vasong lau hn. Tuy nhien ieu o co thc s tot khong?

2.1. Cho la ong vat an tht?Nhieu ngi ngh rang con cho can an nhieu tht e to khoe

va phat trien tot. Tuy nhien ieu nay khong ung. Cho cungnh ngi, no an tap va no phat trien tot nhat vi mot che oan uong can bang bao gom ca protein, carbohydrate va chatbeo. Tieu thu protein qua mc la khong can thiet ma tham ch

9

www.petgold.vn

con nguy c mac mot so trieu chng xauProtein la can thiet giup cho con cho hoat ong hang ngay.

Tuy nhien khi mot con cho tieu thu qua nhieu protein trong baan th lng protein d tha se i au? Trong trng hp thath c the sau o se tiet ra cac protein d tha thong qua thanva ra khoi c the qua nc tieu.

Khi ty le protein qua nhieu trong khau phan an th se rat khoe c the cho duy tr mot ty le canxi va photpho thch hp, doo se dan en gian oan va mat can bang trong s phat trienxng hoac ton thng than cua con cho. V vay thc an chocho hang ngay tot nhat la phai co s can bang thch hp cuaprotein, chat beo va carbohydrate.

2.2. Beo ph?Protein la mot chat dinh dng co nhieu calo va am cao,

se dan en viec con cho nhanh chong tang can. Theo thong ketai My co hn 50% cac con cho tha can hoac beo ph. Chu shu cua cac con cho can phai nhan thc c thc an naonhieu calo va am. Neu mot con cho an qua nhieu thc an coprotein th gan va than se gap van e v tieu thu qua nhieu valam tang khoi lng cong viec tren cac c quan nay, lam phav s can bang cac chat dinh dng dan en tnh trang concho a beo ph cang beo hn.

Li khuyen cho chu nuoi la hay tm hieu ve giong cho mnhang nuoi. Sau o chung ta se tm kiem mot cong thc thcan phu hp cho tng giong cho cung nh trong tng giai oansong, hay kch thc cua tng con. Toi lay v du mot con chokeo xe trt tuyet lam viec, se can yeu cau mot lng calonhieu hn so vi cac con cho canh khac, hoac cac giong chonho khac. V the 2 con cho khac nhau khong the co che o angiong nhau.

Thong thng cac thc an kho eu a c cac cong ty sanxuat thc an vat nuoi au t vao nghien cu khoa hoc, tham


10

khao y kien cua cac chuyen gia dinh dng nen lng chattrong thc an luon can bang dinh dng. Chnh v vay chung tahoan toan yen tam vi viec khong co cac chat dinh dng dtha khong can thiet va khong lam hai con cho cua ban.

11

www.petgold.vn

II. Cac benh thng gap va phong tranh.

1. Benh viem phoi cho:Benh viem phoi thng la benh phat sinh ra t cac benh

viem phe quan hay do boi nhiem t cac benh truyen nhiemkhac nh benh care; viem phe kh quan truyen nhiem cho,meo.

1.1. Trieu chng:- Thoat au mi nhiem benh, con vat met moi, ue oai, bo

an, sot cao, niem mac o.- Tuy t ho nhng kho khan, au n, cn ho khac cung tang

dan len ngay mot nang, cn ho xay ra nhieu vao ban em vasang sm.

- Th kho, con vat nam mot cho, yeu, co th nhanh va nong,bieu hien thieu oxy trong mau nen niem mac mat, mieng oxam, xung huyet, sau tm tai.

- Neu khong ieu tr kp thi, con vat se chet sau vai ngay vkho th va suy kiet.


12

* Chu y: Khi mi bat au, neu thay hien tng nc mui, hatx, ho khac la phai a i kham, hoac ieu tr ngay.

1.2. Nguyen nhan:- Thng do nhiem virut ng ho hap, sau o la ke nhiem

vi khuan nh cac loai vi khuan: Pneumococcus, Streptococcus,Klebsiella, Bordesella

- Do mot so loai au trung cua ky sinh trung phe quan nhFilaroides, Actustrongylus, Paragonimus cung gay viem phoi.

- Do mot so nam nh Asperrgillus, Histoplasnia.Luc au do tac ong cua virut xam nhap qua ng ho hap

gay viem vach phe quan nho, sau lan en nhu mo phoi hoacco the qua ng tuan hoan lam cho chc nang phoi yeu i.

Tren c s o cac vi khuan co san ng ho hap se phattrien va gay benh viem phoi, nang hn gay hoai t hoac sinhmu trong phoi.

1.3. Phong benh:- Phat hien sm vat b benh (ho va th kho) e ieu tr va

cach ly kp thi.- Thc hien ve sinh thu y va ve sinh moi trng, gi ni

kho sach, thoang vao mua he, kn am vao mua ong, phan racphai don hang ngay cho vao ho tieu oc.

- nh ky tay ue ni cua cho, meo va dung cu phuc vunuoi dng bang Chloramin B 0,5% trong 10 phut, Cresyl 1-2%,hoac nc voi 10%.

Hay co the dung ND.Iodine (thanh phan gom PVP Iodine,Kalium iodine), sat trung tieu oc chuong nuoi va moi trngxung quanh.

- Cham soc va nuoi dng cho tot nhat can phai chu y tiemphong cac loai vacxin phong benh cho cho, meo: care, par-vovirut, dai, viem gan truyen nhiem, lepto va nh ky tay giun

13

www.petgold.vn

san, tang cng sc e khang cua c the.

1.4. ieu tr benh:- Cung theo nguyen tac chung :+ S dung thuoc khang sinh cha nguyen nhan.+ Thuoc cha trieu chng.+ Thuoc tr sc va ho ly.- S dung mot trong cac loai khang sinh sau ay:+ Penicilin G: Tiem bap cho cho lieu 500.000 UI/ngay, cho

meo lieu 200.000 UI/ngay, chia 2-3 lan trong ngay.+ Streptomycin: Cho 1g/ngay, meo 500mg/ngay. Tiem bap,

chia 2-3 lan trong ngay.Thng nen phoi hp Penicilin vi streptomycin th hieu qua

cha benh viem phoi tot nen rat nhieu.+ Kanamycin: Tiem bap lieu 40mg/kg the trong/ngay, chia 2-

3 lan trong ngay.+ Erythromcycin: Tiem bap tht, lieu 20-25 mg/kg the

trong/ngay. Chia 2 lan trong ngay.Erythromcycin hieu lc cao vi benh viem phoi nhng vi

cho, meo co the co tac dung phu nh non ma, roi loan tieuhoa, nhng sau t ngay se het.

Theo kinh nghiem cua cac nha ieu tr: Nen phoi hp khangsinh tiem vi Trimazon (Bisepton) cho cho, meo uong vi lieu40mg/kg the trong/ngay. Ket qua cha benh se tot hn.

- Thuoc cha trieu chng:+ Giam ho de th: Ephedrin tiem bap 1-2 ong x 1ml/ngay.

Ngay tiem 1-2 lan.+ An than, giam sot, giam au: Dimedron tiem bap 0,5-1 ong

x 1ml/ngay. Ngay tiem 1-2 lan.Hoac Promix 1ml/5kg the trong.- Thuoc tr tim, tr sc : + Truyen Ringerlactat lieu 100-150 ml/kg the trong/ngay.


14

+ Cafein 5%: Tiem bap 3-5ml/con, ngay 2 lan.+ Vitamin B1 2,5%: Tiem bap 3-5ml/con, ngay 2 lan.+ Vitamin C 5%: Tiem bap 3-5ml/con, ngay 2 lan.+ Glucoza 30%: Tiem tnh mach, lieu 5ml/con.- Ho ly: Cham soc va nuoi dng chu ao.

2. Loan san khung xng:Thuat ng loan san n gian la ch s phat trien bat

thng cua cac khp xng. Cach goi khac Viet Nam hay goila loi khp xng, loi khung xng, co van e ve xng vahong. Khi viet bai nay, toi se co gang noi chi tiet va cu the chonhng ai mi nuoi cho cung co the hieu.

2.1. Loan san hong (Hip Dysplasia)

Cac bat thng chung xng :No bat nguon t s phattrien khong bnh thng cua khp hong, khp hong co phanau xng ui gan vao xng chau. Trong o phan au xngui gan khong kht vao o xng chau, cac c, day chang va cacmo lien ket long leo cung khong ho tr cac khp xng hongcua con cho th c goi la loan san hong. Loan san xnghong nhe th co the khong anh hng g nhieu en hoat ongcua cho, nang th co the gay viem khp dan en te liet.

Cac trieu chng cua loan san xng hong tao ra nhng con

15

www.petgold.vn

cho b anh hng c thay ro rang nhat la dang i bo va dangchay khong bnh thng. ieu nay giai thch trong cuoc thidogshow, giam khao thng yeu cau cac con cho xem dangng, dat, va chay vong quanh. Cho b loan san la cac con chokhong c chng nhan, v no se di truyen sang i con, ichau.

2.2. Loan san khuyu tay - 2 chan trc cua cho (ElbowDysplasia)

Cac khp khu tay lien quan en ba xng: xng canh taycua chan trc va 2 xng tru nam canh nhau. Loan san gayra s phat trien khong ong eu cua cac xng, hoac s phattrien khong bnh thng cua sun bao phu be mat khp. Tat cacac van e tren co the dan en mot khu tay con cho b loansan.


16

Cac bat thng:- Cho b loan san xng hong hay khu tay se xoay cac

khp khong troi chay nh mong muon, dan en tnh trang viemva au khp ve sau. Theo thi gian, se dan en viem xngkhp.

- Trng hp nang th ng len kho khan, len xuong cauthang kho khan

- au khi nhay hoac nam- C bap teo, mem, khong san chac.

2.3. Mot so yeu to gay ra s phat trien cua loan sanxng hong va khuyu tay:

- Do di truyen: nhng con cho di truyen de b loan san xnghong, co nguy c cao hn phat trien loan san hong va cuoicung la viem xng khp.

- Kch thc ln: Beo ph co the lam tang mc o nghiemtrong cua can benh nay trong nhng giong cho de b bien oigen va trong lng cua cho se tang cng s thoai hoa cuakhp hong. Thng hay gap phai cac con cho co can lngln tren 30kg, nh cac cho chan cu, cho tha moi, cho san docac khp phai chu khoi lng c the e len.

- Cho phat trien nhanh cung de b loan san: La do che o angiau calo, protein va canxi.. rat can bo sung, nhng phai cocach bo xung, va van ong hp ly.

Loan san xng hong xay ra cho nho t 3 en 12 thangtuoi, khi cac con trng thanh se the hien dau hieu lam sangva co the c nhn ro bang chup x-quang, hoac thong qua cacbc chay cua con cho.

2.4. Phong nga va ieu tr:Loan san xng hong la mot roi loan di truyen, khong co

phng phap hieu qua ngan nga tuyet oi s phat trien cua

17

www.petgold.vn

no. Hau qua cua tnh trang nay co the c giam qua che oan uong thch hp, tap the duc, dung thuoc chong viem haythuoc giam au e bo sung cho con cho co the lam cham stien trien cua benh va cai thien chat lng cuoc song cho thucng cua ban.

Can co che o an uong va van ong hp ly, khong cho choan no, an qua tha chat cung khong tot. Trong qua trnh nuoican phai ac biet quan tam cac khp cac khuyu tay, ban chancua cho, dang i, bc chay xem co bat thng khong. Canluon luon quan sat con cho, cac bieu hien, xem no can g va noco van e g e chung ta can thiep kp thi la cach e giup concho cua ban luon khoe manh.

nc ngoai, tnh trang nay thng c ieu tr bang phauthuat tuy thuoc vao kch thc cua con cho, tuoi tac, sc khoetong the va mc o nghiem trong cua loan san. Tuy nhien viecphau thuat ton kem va gay nguy hiem. Vay nen cac trai choma gap phai cac trng hp nay th ngi ta se ban re hoaccho, tang e nuoi trong gia nh v khong the cha khoi hoantoan benh nay.

Quan ly can nang la mot trong nhng phng phap ieu trquan trong nhat cho cho loan san hong. Neu con cho cua banang b tha can hoac beo ph th hay thay oi che o an uongva thc hien mot chng trnh tap the duc vi s giup cuabac s thu y. Giam can co the giam cang thang chung, ngannga thoai hoa khp, cai thien tnh di ong, va giam au nhmassage hang ngay, vat ly tr lieu.

Bo sung glucosamine va chondroitin co the lam tang tonghp sun, giup sa cha sun b h hong, va cai thien sc khoetong the chung khi dung lau dai. Perna canaliculus,b/unsaponifiables au tng, axit beo omega-3, va methylsul-fonylmethane (MSM) cung co li cho cho b loan san xnghong. Ngoai ra, cac loai thuoc chong viem, chang han nh


18

Novox va Rimadyl, co the giam au va viem e cai thien hoatong cua cho va thuc ay tap the duc.

3. Benh viem ruot cho:ay la nhng trieu chng ien hnh cua benh viem ruot, xin

gii thieu ve nguyen nhan trieu chng va cac phng phapphong tr e ngi nuoi tham khao.

3.1. Nguyen nhan gay benh : co the co rat nhieu song comot so nguyen nhan ac trng nh:

- Do virut: Co the do Parvovirut, virut gay benh care, virutgay viem gan truyen nhiem v.v

- Do vi trung nh coli, Leptospira, Salmonella.- Cung co the do ky sinh trung.- Ngoai ra cung co the do nam hoac khong tieu hoa c,

do an phai chat oc.

3.2. Trieu chng benh: ien hnh nhat la hien tng tieuchay i oi vi non ma, trng hp nay thng do cho bviem oan trc ruot non. Khi con vat bieu lo au vung bung,luc o bieu hien viem co the a lan xuong ruot gia.

Con vat i phan long co mui tanh hoi kho chu va co the comau xanh am hoac en do xuat huyet phan sau ruot gia.Con vat co the b sot neu do nguyen nhan nhiem trung, luc othng thay thanh bung cang len.

Mot so cho co bieu hien au bung con vat se nam t thehai chan trc chong len, bung soi hoac chng nhe.

3.3. ieu tr benh: ieu au tien la can tm nguyen nhangay benh e a ra phac o ieu tr benh co hieu qua.

- Nen ngng cho cho an trong vong 24 gi au, ch cho chouong u nc.

- Neu cho b non dung Anticholinergic va thuoc an than nh

19

www.petgold.vn

Chlopromazin hoac Metoclopramil.- Truyen dch e bu lng nc va chat ien giai a mat

(ay la bien phap tot nhat, neu khong truyen c th dungchat ien giai cho uong).

- Neu thay cho b au bung nhieu th co the dung thuoc giamau nh Perimidine.

- Tr tieu chay bang mot so loai thuoc nh hon hp Kaolin vaPectin, hoac Bismuth Subcarbonate .

- Neu nghi la do vi trung th dung cac loai khang sinh thongthng nh Kanamixin, Tetramixin.

Trong qua trnh ieu tr ket hp dung thuoc bo tr nh vita-min B1, Bcomlex, ADE Bcomlex va cham soc nuoi dng tot enang cao sc e khang cho con vat.

4. Ky sinh trung:Benh viem tai ngoai do ve Otodectes cynotis la rat pho bien

ma cho, meo, cao, tho eu co the nhiem ve nay. Ve song mat ngoai ong tai, an lp da cua vat chu va hut chat bachhuyet vat chu e song. T o se lam cho vat chu nga ngaykho chu, viem, tiet dch va hnh thanh vay trong tai. Ngoai vetren con co loai Otobius megnini ky sinh tren cho va mot soloai gia suc khac nh bo, nga, cu.

4.1. Trieu chng:Ve ky sinh tai kch thch con vat lac au thng xuyen cao

hay cha, co cho tai b nhiem ve. Thng xuyen co chat tiet tong tai, co mau nau sam nh sap, oi khi chat tiet bong ra. Khikham tai co the thay nhng ve co mau trang, nho, lan trong raitai mau sam, ta co the bat bang cach at di knh hien vi etm ve.


20

4.2. ieu tr: Dung mot loai dau nh dau khoang boi nhe vao ong tai roi

lau e lam sach tai, chat tiet t tai se giup lay c ve ra. Saukhi lam sach tai dung mot loai thuoc diet nh la rotenone,diethyl phtalate, hay pyrethrins e boi 3 ngay 1 lan, lap lai trong4 lan lien tiep (12 ngay). Khi tai co hien tng viem man tnhth phai boi thuoc khang sinh co corticoisteroide hay thuoc mco khang sinh; hoac dung ivermectin vi lieu 200-300 mg/kgtiem di da.

5. Benh mo bao long tren cho:Benh mo bao long do mot ky sinh trung da song trong nang

long gay ra nga cac mc o khac nhau. Benh cho phobien hn meo.

5.1. Ky sinh trung:Ky sinh trung co ten la Demodex canis song trong nang bao

long cua cho, than dai 0,25 mm. Co the tm thay tren da convat khoe.

5.2. Trieu chng:Benh ghe mo bao long thng phat sinh pha trc mat,

hoac khuy chan. Benh co the thay oi t rat nhe nh ch motmang nho, cho en nang nh toan than eu co benh tch rmmau, co mu. Vi trng hp benh nhe th co the ch b mot khuvc tach biet, b rung long mat, quanh mat hay chan trchoac ca chan sau. Nhng trng hp nay c xem la benhnhe, khong gay viem da th phat. Con trng hp nang th dab man o len, co mun mu, co mau va huyet thanh r ra tnhng vung nhiem benh, ke o la nhiem trung th phat mathng thay la Staphylococcus aureus, thnh thoang cung thayPseudomonas spp.

21

www.petgold.vn

5.3. Chan oan: Dung dao tam dau cao cho co benh tch cho en khi thay o

len, bat au chay mau roi soi di knh hien vi e tm ky sinhtrung.

5.4. ieu tr: Ky sinh trung: Khi benh c tru co gii han th thng t khoi,

tuy nhien e e phong benh lan ra toan than ta nen ieu trsm nhng trng hp nay bang:

Amitra vi nong o 0,025% trong nc, moi tuan boi motlan, cho en khi dt cac benh tch, roi tiep tuc boi moi hai tuanmot lan, cho en khi xet nghiem khong con ky sinh trung.

6. Benh ve k sinh:Ve la mot loai ky sinh tren cho, no khong ch tranh chap chat

dinh dng cua ky chu ma con truyen mot so benh nguy hiemcho cho.

6.1. Ky sinh trung:Ve ky sinh tren cho co nhieu loai thng thay nhat la

Rhipicephalus sanguineus ( co hnh qua le va mau nau en).Ve nay phan bo khap ni tren the gii. Ngoai cho, ve con thaytren trau, bo, heo. Chu ky phat trien 7 thang en 1 nam. Ve cothe nhn oi 19 thang. Ve phat trien qua cac giai oan trng, autrung, thieu trung va ve trng thanh. Ve cai va c giao phoitren c the ky chu. Sau khi giao phoi ve cai hut no mau roi riky chu, e trng tren mat at. Moi giai oan phat trien la saukhi ve hut no mau lai ri ky chu, e e trng tren mat at, sauo cac ve con lai bam vao ky chu mi. Khi bam vao da ve chchchat khang ong vao mau ky chu, moi ve cai co the hut 0,5mlmau.


22

6.2. Trieu chng:Ve thng bam trong va ngoai vanh tai, vung co va cac

ke cua ngon chan. Nhiem nang th thay ve bam khap c the,co khi hang ngan ve tren mot ky chu, gay ton thng sinh raphan ng viem, lam cho nga ngay kho chu, gai thng xuyenco the tao nhiem trung th phat, ap xe hay loet. Neu nhieu thlam cho ky chu b thieu mau, mot so cho cua da xu x, day len,cho c gam, liem, cao cau thng xuyen. Khi loai tr c veth cac trieu chng tren giam ngay. Nguy hiem nhat la ve truyencac benh truyen nhiem nh: rickettsia, leptospirosis, babesio-sis.

6.3. ieu tr: Cac loai thuoc co the dung ieu tr nh:- Frontline vi cac hoat chat fipronil xt va xoa len long cho,

meo, moi lan tr ve c mot thang.- Bayticol (flumethrin 6%) pha 1ml cho 2 lt nc tam hay xt

cho cho.- Vong eo co Preventef (diazenon) tr c ve trong 4

thang.

6.4. Phong benh: e kiem soat ve ta co the nh ky xt thuoc sat trung vao cho

cua cho nh chuong, goc nha, vach tng, ke tng, san.Nhng phai tach ngi va thu vat ra khoi khu vc nay cho enkhi thuoc het tac dung. Dung vong eo tr ve.

7. Benh ran ky sinh:Ran ky sinh cho pho bien co 2 loai: Ran an long va Ran

hut mau.

7.1. Ran an long: gom cac loai nh: Trichodectes canis,

23

www.petgold.vn

Trichodectes latus Heterodoxus spiniger. Cac loai nay khonghut mau ch an long, vong i ch trai qua tren ky chu, con caie trng, mau trang au co nap dnh tren long ky chu, 5-12ngay n thanh au trung roi lot xac 3 lan trong 12-16 ngay etr thanh con trng thanh.

7.2. Ran hut mau: Pho bien la Linognathus selosus, ran etrng tren long, trng n ra au trung va qua 3 lan lot xac thanhcon trng thanh, toan bo vong i mat 2-3 tuan.

7.3. Trieu chng:Trc het ran bo tren da lam con vat nga ngay khong ngh

ngi c. Nhiem ran nhieu gay kem an, cham ln, vet ot gayviem bieu b, bao long, gay nga ngay, rung long lo cho. Ranan long Trichodectes con la ky chu trung gian cho san dayDipylidium caninum.

7.4. ieu tr:Cac loai thuoc co the dung ieu tr nh:- Bayticol (flumethrin 6%) pha 1ml cho 2 lt nc tam hay xt

cho cho.- e tieu diet mam benh ta co the lap lai sau 14 ngay.

8. Benh bo chet k sinh:ay la mot loai ky sinh trung ngoai rat pho bien cho. Bo

chet khong gay hai nang trc tiep nhng lay lan rat nhanh vakho tieu diet mam benh.

8.1. Ky sinh trung:Bo chet co nhieu loai: Ctenophalides canis, C. felis felis, C.

felis orientis. Bo chet co than hnh dep, chan dai nen di chuyenrat nhanh nh bo tren da ky chu hoac bang nhng bc nhay


24

rat xa. Bo chet trng thanh hut mau ky chu, nhng au trungth an phan cua cha me chung, bo chet trng thanh co thesong en 2 thang ma khong can phai hut mau. Con cai etrng, trng rt xuong at hoac san nha, trng n thanh autrung dang voi, roi thanh nhong. moi trng thuan li bo chethoan thanh vong i khoang 3 tuan.

8.2. Trieu chng:Thay de dang vung khong long hay t long nh bung,

hang. Gay cho ky chu nga ngay, viem da, mun loet, runglong. Nguy hiem nhat la truyen nhng benh khac nh: san dayDipyllidium caninum, vi trung benh dch hach.

8.3. ieu tr: Cac loai thuoc co the dung ieu tr nh:- Dipterex 0.3-0.5 %.- Bayticol (flumethrin 6%) pha 1ml cho 2 lt nc tam hay xt

cho cho.- Vong eo co Preventef (diazenon) tr c bo chet trong 4

thang.- Frontline vi hoat chat fipronil xt va xoa len long cho, meo

tr c bo chet 2 thang.- Program (lufenuron) moi thang mot vien.Ve sc khoe cong ong :Tre em co the nhiem san day Dipylidium caninum ma

nguyen nhan la do nuot phai bo chet mang au trung san day.

9. Benh giun mat:Benh giun mat cho, meo thng gay ra do hai loai

Thelazia californiensis va T. callipaeda, chung thng ky sinhtrong tui giac mac hay trong giac mac cua cho va meo, giun cothe tm thay ky sinh tren mat ngi. Ngoai ra benh co the xay

25

www.petgold.vn

ra nhng loai khac. Giun co lp bieu b hnh rang ca, daikhoang 10-15 mm. Ruoi nha Musca domestica, Fannia sp varuoi Musca autumnalis la nhng ky chu trung gian. T cho, meobenh c ruoi an chat tiet cua mat co au trung L1, vao c theruoi au trung phat trien thanh L3 va di chuyen en mieng ruoie san sang truyen cho cho khac khi ruoi au vao mat. T ayky sinh trung trc tiep phat trien thanh con trng thanh, giunco the song trong mat vai ba nam, giun non co bieu b hnhrang ca va di chuyen nhanh trong mat ky chu gay ra viem ketmac.

9.1. Trieu chng:Viem ket mac va tiet rat nhieu nc mat, s anh sang.

Trong trng hp nhiem nang co the gay loet va uc giac mac.Giun trng thanh co the tm thay trong tui ket mac va au trungthng co trong nc mat.

9.2. Chan oan: Co the chuan oan bang cach quan sat trc tiep ky sinh

trung trong tui giac mac hoac la tren giac mac sau khi gay techo cho. tm trng cha au trung hoac au trung trong nc matcho hay meo benh.

9.3. ieu tr :ieu tr bang cac phng phap sau :- Trc tiep lay giun ra khoi mat.- Nho dung dch levamisole 2% vao giac mac.- Dung thuoc m tra mat levamisole 1%.

10. Benh viem mieng do nam:La mot benh nhiem trung cua xoang mieng


26

10.1. Nguyen nhan:Nguyen nhan gay benh la do nam men Candida albican.

Benh thng xay ra cho, meo non hoac ca nhng con lntuoi. Nhng ieu kien khac thng la do dung khang sinh keodai, c the suy giam mien dch, suy nhc, lam bien oi he vikhuan trong xoang mieng la nhng ieu kien cho nam phat sinhbenh.

10.2. Trieu chng:Benh bieu hien ac trng bi nhng vay trang, hay mang gia

tren niem mac mieng hay li, oi khi lan ca en moi, benh tchthng noi len vi s sung huyet xung quanh va ben ngoaicon di th loet, nhng vet nam nay co the lan tran en hauhoac thc quan. Benh lam cho con vat au. Co the phan lapnh danh nam calbican t nhng benh tch.

10.3. ieu tr: Nen phan biet vi nhng benh gay viem loet khac. Cac

thuoc co the dung la:- Ketoconazole 10 mg/kg, cho uong ngay 2 lan cho en khi

benh khoi.- Boi potassium permanganate 1/3000 trong nc ngay mot

lan.- Boi dung dch nystatin ngay bon lan.- Co gang cho cho an thc an long, de tieu e cho de nuot

va bo sung cac vitamine A, B, C trong khau phan.

11. Benh ca re:Benh ca re gay tac hai tren nhieu he nhng tren he tieu hoa

la nang nhat va ro nhat. ay la mot trong nhng benh nguyhiem va pho bien nhat cua cho. Benh xay ra tren hau khap thegii, giet hai rat nhieu cho khong c tiem phong. Benh co

27

www.petgold.vn

the xay ra tren tat ca cac la tuoi cho nhng tac hai nang trencho con. Cac c quan b virus tan cong nhieu nhat la he tieuhoa, ho hap, da, than kinh.

11.1. Nguyen nhan:Benh do virus thuoc nhom paramyxovirus. Virus xam nhap

vao cho qua ng ho hap, tieu hoa, da. au tien khi xamnhap vao virus nhan len mo bach huyet ng ho hap tren,sau o nhiem vao mau va virus tiep tuc nhan len mo bachhuyet cua cac c quan khac. Mam benh c thai ra qua dchtiet mat, mui, nc bot, phan, nc tieu.

11.2. Trieu chng:Xay ra tat ca cac la tuoi nhng thng cho con vai tuan

ti 12 thang tuoi. Cho bat au benh sot 40o - 40,5o, cho u rubo an, sau 24 - 48 gi th ha sot, an lai. Vai ngay sau lai bo an,sot, benh tien trien tram trong. Cho benh thng hay trai quahai t sot nen ngi ta con goi la dang sot hai th. V virusthng tac hai chnh tren ng tieu hoa va ho hap nen cho btieu chay co mau, cung nh viem ng ho hap, ho vi dch tietmui co mu.

Mot so trng hp kha pho bien cho benh co mun mu vung da mong nh bung, hang, vi dien bien luc au viem osau thanh mu roi v ra kho lai. nhng trng hp benh nangngi ta thay cho the hien trieu chng than kinh nh co giat,run tng cn, hoac hai chan trc giat tng hoi nh bi trongkhong kh. Moi trng hp co mot dang co giat khac nhau, giaioan cuoi cho b liet. Hau het cho xuat hien dang than kinhthng chet. Mot so t co the vt qua c th mang di chngthan kinh.

Mot so trng hp khac th the hien trieu chng gan banchan day va cng, khi ta s tay vao cam giac rat nham. oi khi


28

cung xay ra hien tng day va cng mui.

11.3. Chan oan: Nen ngh en benh Ca re khi cho con sot, nhat la dang sot

hai th. Cac trieu chng ien hnh nh viem ho hap, viem ruot,mun mu da, cng ban chan, cac cn co giat. Nhng oi khinhng dau hieu ac trng thng khong phat hien giai oansm ma ch thay c giai oan qua tre.

11.4. ieu tr:Nguyen tac ieu tr la gii han s nhiem trung th phat,

truyen dch tao lai can bang ien giai, gii han nhng cn cogiat va cham soc can than.

- Gi cho benh ni kho am, thuoc ha sot, thuoc giam au,atropine e gii han co that ruot.

- Dung khang sinh hoat pho rong e chong nhiem trung thphat

- Trimethoprim + sulphamethoxazole.- Streptomycine 5-10 mg/kg, ngay hai lan tiem tht hay di

da.- Gentamicin 2mg/kg ngay 2 lan dung toi a 5 ngay.- Kanamycin 10-20 mg/kg ngay bon lan cho uong, hoac 5-7,5

mg/kg ngay hai lan tiem tht hoac di da. Truyen dch: dung dch ien giai, dung dch protein, va

thuoc chong co giat.

12. Benh Parvovirus:12.1. Nguyen nhan: do mot loai virus co ten Canine par-

vovirus (CPV) gay ra nam 1978. Trong nhng nam qua,Parvovirus cho a ot bien thanh hai chung khac nhau va cobang chng cua mot hien chung th ba tai Y, Tay Ban Nha vaViet Nam. Hien tai, chung gay benh pho bien nhat toan the gii

29

www.petgold.vn

la CPV-2b.Bieu hien quan trong viem ruot xuat huyet gay tieu chay

phan co lan mau, niem mac ng tieu hoa va viem c tim.

12.2. ac iem:Cho tren 6 thang tuoi thng co mot e khang t nhien vi

Parvovirus. Nhieu con trong so nay ch bieu hien tieu chaythoang qua.

Cho 1-2 nam tuoi co the b benh nhng thng rat nhe vathng khong ang chu y.

Mot ly do khong ro, Doberman Pinchers, Rottweilersthng de suy sup bi benh nay.

12.3. Cach lay lan va sinh benh:Virus nay ton tai tren quan ao, thc an, san nha, long nuoi

co the en 5 thang va lau hn trong cac ieu kien thuan li.Nen viec vuot ve cung la mot nguy c ln e benh lay lan.

Con trung va ong vat gam nham cung co the la nguyennhan truyen benh ong vai tro quan trong. S lay lan benh quang ruot la chu yeu do con vat nuot phai mam benh. Solng virus nhiem vao c the cung rat can thiet, o cung la motyeu to e gay benh lam sang. Viec tiep xuc vi cho mang virus tan so va cng o cao cung lam tang kha nang mac benhnay.

Ban au virus c tru trong cac mo bach huyet co hong, to vao mau. Cac trieu chng ng ruot xay ra khi virus tancong tuy xng, nhanh chong phan chia te bao va c tru trongng ruot va cac hach bach huyet, gay ton thng va hoai tte bao.

12.4. Cac the benh va trieu chngTrieu chng thng bieu hien trong vong 3-10 ngay ke t


30

ngay nhiem benh. Bao gom: met moi, u ru, bo an, non ma,sot va cac trieu chng ien hnh cua moi the benh.

12.4.1. The tim: Cac mau tim b nhiem trung thng ctm thay trong cho ang b nhiem benh hoac cho con ngay saukhi sinh. ay la hnh thc cua benh rat t pho bien so vi theng ruot. Benh thng rat nang, lam viem va hoai t c timgay kho th va chet non (

12.5. Chan oan:- Chan oan lam sang: chan oan benh trc tien phai la

kham lam sang, xac nh o tuoi, giong va tnh trang tiemchung e loai tr.

- Lay mau phan e lam phan ng ELISA: cac phng phapELISA co the thc hien ngay au tien cua benh cho en 3hoac 4 ngay sau o. Cac phng phap ELISA co the la am tnhgia neu chay qua sm trong qua trnh benh.

- Co the bo sung viec chan oan mau: Giam bach cauthng bieu hien trong hau het cac cho b benh nay. Trong o,giam bach cau la mot gi y quan trong. Ngoai ra ha albumine,natri, kali va clo mau cung co the bieu hien.

- Co the bo sung viec chup X-quang: radiographs thnggiup phan biet benh vi cac nguyen nhan khac co oi ma vatieu chay.

Tuy nhien viec bat tay vao ieu tr ngay t khi con vat b nghing mac benh va cha co cac ket qua ve chan oan phi lamsang la ieu nhat quyet phai lam.

12.6. ieu tr:Tren the gii hien nay cha co thuoc ac tr e loai bo virus

nen viec ieu tr ch mang tnh giam trieu chng, ho tr ekhang cho con vat benh va phong tr nhiem trung th cap. Mucch cuoi cung cua ieu tr benh nay la giup con vat song motthi gian u e c the cua no tao ra mot phan ng mien dch.Ty le song con phu thuoc vao s chan oan ung va nhanhchong c ieu tr.

- Nen ngng cho an va uong trong thi gian con vat cha codau hieu hoi phuc. Sau o cho an nhe (neu con vat co the anc), nen cho an nhng thc an de tieu nh tinh bot, tht galien tuc en 7-14 ngay sau o la tot nhat e giam bt toi a cacrui ro co the xay ra.


32

- ieu tr ban au thong thng la truyen dch, giup bu ap,can bang lai nc va chat ien giai, ong thi bo sung nanglng.

- Ngoai viec truyen dch, viec chong buon non, chong tieuchay, cam mau va chch thuoc khang sinh la ieu cap thiet.

- Viec tiem khang huyet thanh ch co y ngha khi benh angkhi phat, chong shock do mat mau cung la ieu rat ang quantam.

- S cham soc ung cach se a lai tien lng tot hn,nhng neu cham soc khong hp ly, cho se chet rat nhanh (moitrng dng benh khong tot, tam khi con vat ang om, cho anuong khong theo ch nh,).

S thanh cong trong ieu tr benh nay phan ln la do scsong sc chong choi vi benh tat cua con vat. Tuy nhien phancon lai la do bac sy thu y. Ban au bac sy se a ra mot phaco ieu tr phu hp vi tng trng hp con vat benh. Neukhong lam ung mot so nguyen tac th oi khi se lam cho convat chet nhanh hn.

12.7. V du:- Tiem cac loai khang sinh de gay oc cho con vat trong khi

tnh trang mat nc cua chung ang rat tram trong. (Nhom sul-famid, nhom khang sinh aminozid (Streptomycin, Gentamycin,Neomycin, Kanamycin..), nhom cephalosporin: the he 1(cephalexin, cefalothin, cephazolin, cephadroxil), nhompolimycin: Colimicin (colistin))

- S dung thuoc tr tim khong ung ch nh se lam con vatnhanh chet hn.

- Truyen dch khong u se khong em lai hieu qua, truyenkhong ung cach se khien con vat nhanh kiet sc.

- Lam dung cac loai thuoc cam mau va thuoc giam co thattiet dch.

33

www.petgold.vn

12.8. Phong benh:Hau het bac sy thu y se yeu cau cac con cho phai tiem

phong benh do parvovirus khoang tam tuan tuoi. Viet Nam,vaccine nay thng co san trong vaccine a gia. Tiem nhac laisau mot thang va hang nam.

Ngi nuoi cho khong nen tiem phong benh qua sm chocho con v khong u kha nang e ap ng mien dch.

Viec phong benh bang cach khong cho tiep xuc vi mambenh thng khong em lai hieu qua cao.

Mong muon cua toi vi ngi nuoi cho la: nen tiem phongcho cun cua mnh neu khong muon no b chet mot cach oanuong do benh truyen nhiem hoac ieu tr ton kem khi con vatb benh.

13. Benh ghe:13.1. Bieu hien:- Tren mat da co nhng am mun o, sau mong nc, roi v

loet da, ong vay nau roi lai lan ra am da khac. am da ghethng thay khap ni tren mat da: quanh mat, tai, mom, long,ui...

- Mun nc an sau vao lp bao long, gay nhiem trung comu, an tay vao dch mu chay ra.

- Ni da ghe long cho b rung trui tng am, l loet o, rnc vang, lam cho cho nga ngay va gai lien tuc.

13.2. Benh ghe:Benh gay ra do loai ghe song trong bao long cua da cho.Ghe trng thanh uc khoet pha hoai lp bao long, lay chat

dinh dng o e phat trien. Ghe trng thanh e trng trongcac ng ranh do chung tao ra, trng phat trien qua 2 giaioan au trung e tr thanh ghe trng thanh mat khoang 10-14 ngay.


34

13.3. Benh tch:Ghe lay ra cac am l loet sau trong am bao long va gay

viem mu da.

13.4. Lay lan:Benh lay lan trc tiep do cho khoe tiep xuc vi cho benh, b

nhiem trng hoac au trung cua cho benh thai ra ngoai do dchmu t am da ghe.

13.5 Phng phap ieu tr:Dung thuoc co hoat chat Ivermectin nhng hieu qua rat

thap. Co khi benh tnh rat nhieu, tng nh a khoi nhngsau mot thi gian lai mac lai (khoi gia) roi con tram trong hn.Con khi a b nang, ton thng da tram trong co dau hieu suygan, than th xem nh rat xau!!! Mac du dan gian co dung ncieu, dau nhte cha nhng khong co c s khoa hoc echng minh.

Tam bang cac loai nc la chua chat un ac: la tra xanh,la khe, la xa c co the cai thien tnh trang viem da. Tuyet oikhong dung cac loai xa phong co o kiem cao tam cho choghe.

14. Benh giun moc cho:14.1. Nguyen nhan:Benh giun moc do Ascylostomatosic canium gay nen, mot

trong nhng benh giun tron gay thiet hai nhieu nhat cho cho,meo va mot so loai an tht thuoc ho cho (canidae). Benh phanbo rong khap ni tren the gii va quanh nam. Cho, meo nonthng mac benh nang hn cho, meo trng thanh.

Cho, meo nhiem benh giun tron bieu hien ac trng la thieumau, viem ruot cap va man tnh, co kem theo chay mau ruot,ac biet cho meo non t 2 - 4 thang tuoi, khi mac benh ty le

35

www.petgold.vn

chet cao t 60-80%.Trng giun moc theo phan thai ra ngoai, n thanh au trung

roi thanh au trung nhiem bam vao thc an, nc uong va moitrng xung quanh.

Cho, meo nuot phai au trung cam nhiem qua thc an ncuong vao ng tieu hoa, nhng con giun trng thanh song ruot non, tap trung phan ta trang.

Au trung cam nhiem thai ra moi trng xung quanh, co thequa da ma gay benh cho con vat. Khi qua da cho meo con, autrung khong gay ra phan ng cuc bo, nhng khi qua da chomeo trng thanh, au trung gap s phan ng manh me cua da,the hien viem tay ro ret do au trung chet tao ra.

14.2. Trieu trng:Trong qua trnh ky sinh trong ng tieu hoa, giun moc gay

ra cac bien oi benh ly do hai yeu to: Tac ong c hoc va anhhng cua oc to.

- Vat benh non ma lien tuc, co khi non ra mau, bo an hayan rat t do hau qua chay mau niem mac ruot. Giun moc khibam vao ruot hut mau tiet ra mot chat khang ong va a enhien tng xuat huyet ruot gay ton thng, tren c s o cac vikhuan gay benh co ieu kien phat sinh va gay cac benh truyennhiem khac.

- Roi loan tieu hoa, viem ruot cap tnh va man tnh, do tacong c gii va oc to cua giun moc nen xuat hien benh tieuchay d doi, phan co lan mau mau ca phe hoac mau en codch nhay va mui thanh kham.

Gia suc non thng chet do mat mau, mat nc.- Xuat hien hoi chng than kinh do oc to giun moc tham

vao mau i khap c the.- Khi gia suc khoe va mac giun moc lan au benh co the nhe

hn va thi gian dai hn, bieu hien chu yeu hoi chng thieu


36

mau, chay mau ruot, tuy nhien ch 2-3 thang sau t khoi benhkhi ieu kien cham soc va nuoi dng tot.

14.3. Phong benh- Ve sinh trong an uong: A n chn, an sach va uong sach e

ngan nga au trung giun moc.- nh ky tay ue ve sinh chuong, cui nhot cho meo va moi

trng xung quanh e diet mam benh (phun Dipterex 1% diettrng giun Chloramin B 0,5% trong 10 phut hay nc voi 10%).

- Hang ngay don chuong, thu nhat phan o vao ho x ly.- nh ky kiem tra phan phat hien mam benh e d phong.- Khong tha rong cho meo, khong cho cho meo benh tiep

xuc vi ben ngoai e han che lay nhiem mam benh.

37

www.petgold.vn

III. Cac tat xau cua cho va cach sa cha.

1. Cho suaTai sao con cho sua va lam the nao e ngan chan viec

nay?Ngan chan mot con cho sua a tr thanh mot cn ac mong

ln oi vi nhieu chu s hu cho. Sua lam au au khong chban ma con hang xom cua ban, hoac tham ch co the anhthc tre nho. That khong may, hau het cac trng huan luyencho khong the day mot con cho dng sua, bi v van e thngch xay ra trong nha hoac san cua ban. Bai viet nay mang tnhchat tham khao e ban t a ra trng hp vi con cho cuatoi, va meo lam cho no ngng sua.

au tien chung ta hay cung tm hieu hieu ly do tai sao concho sua?

Sua la ban nang t nhien cua con cho. No sua nh la mottn hieu canh bao lanh tho vi nhng con cho khac. No suacung co the do lo lang, hay that vong, buon phien, oi chi, khochu ieu g o, chuot chay trong nha hay mot so cac van e


38

khac. Van e sc khoe cung co the lam cho con cho ren rhoac sua

Lam the nao e ngan chan cho sua?Xa hoi hoa va thoi quen giup no lam quen vi nhieu ngi

mi, vi cac ong vat hay cac con cho khac, lam quen vi motmoi trng mi hoac tnh huong co nhieu tieng on cang tot.ieu nay se giam thieu so lng hoac cng o cua sua baoong. Sua ch nen c cho phep khi canh bao cho chu va sauo c kiem soat va dng lai trc khi con cho tr nen quakch ong va mat kiem soat. Moi ngi trong nha cung nencung tham gia kiem soat, ao tao va huan luyen con cho.

Lam the nao toi co the ngan chan con cho sua khi chungta khong co o?

Phng phap huan luyen hieu qua nhat la cho no trongchuong, no se giam bt s lo lang khi mot mnh. Con cho cuaban dan dan phai c day viec no trong chuong lau hn.Nuoi hai con cho cung vi nhau la hieu qua va se lam giamcang thang va s lo lang, cung nh buon ba cho con cho, khackhi no mot mnh, cho buon se gay stress khi mot mnh vimot giong cho a van ong. Am nhac cung co the hu ch, bancung co the cho cho nghe nhac (phng phap nay toi thay bennc ngoai a dung).

Con cho cua toi lien tuc sua. No muon g? la cau hoi manhieu ngi a at ra. Chu y van e sua nhieu va lien tuc bimot con cho khong hay sua. T nhien no sua, chung ta canphai quan tam. Hay en ben no, tha no ra va xem no muon g,no oi chi, hay i ve sinh?? o la cach tm hieu nguyen nhan.

Hoac cho an, vo nhe, ca ngi, chi vi no, cho mot mon ochi, hoac tham ch ch can i en canh no va thay no khongsua na, ch la mot vai v du ve cach tm hieu nguyen nhan.

39

www.petgold.vn

Lam the nao toi co the huan luyen cho gi im lang bangmot lenh?

Huan luyen cho yen lang bang lenh la mot tr giup vo giae co the kiem soat c viec con cho sua. Viec day mot concho ngng sua bang lenh la mot viec rat kho khan, can phaikien tr. Ban hay tham khao van e nay trong chng cuoi cuacuon sach nay (chng huan luyen)

Cach e sa cha van e sua cho cho cua toi la g?Cac van e ve cho sua hoan toan co the kiem soat. Nhng

tnh hnh ho gia nh nuoi cho trong nha lam cho van e naykho khan e co the khac phuc hoan toan. Ngay ca viec sua tcung co the lam phien giac ngu, hoac hang xom kho chu, (acbiet la trong cac can ho hoac nha pho). Khi co gang e giaiquyet van e sua, ong lc cho cac hanh vi sua la mot van equan trong. Ban can co thi gian e thc hien viec ieu chnhva huan luyen. Hay kien tr ch ng nen ban con cho cua bani.

Cac thiet b chong sua ang co va co hieu qua lien?Cau tra li la rat hieu qua trong viec ngan chan va co kiem

soat c hanh vi sua cua con cho. Viet Nam hien nay co dunhap mot thiet b t nc ngoai o la vong co ien huan luyen.Cac ban co the tham khao chi tiet bai viet ve s dung vong coien tren www.youtube.com hoac website: www.petgold.vn

Phau thuat co hieu qua?Phau thuat cat day thanh quan cua cho, lam cho cho sua

khong phat ra tieng keu. ay la 1 tieu phau thuat, nc ngoaicung co ap dung va kha n gian. ieu nay co phai la oc ac,man r, va vo nhan ao? ay la bien phap cuoi cung phai lamvi mot con cho cng, thng nhng giong cho canh phau


40

thuat cat day thanh quan th hoan toan khong sao. Nhng cacgiong cho bao ve, quan khuyen th tieng sua chng to scmanh cua no. Nh a noi, ay la bien phap cuoi cung neu bankhong the tm c nguyen nhan khien con cho ngng sua.Giai phap nay nc ngoai cung ap dung rat nhieu.

Toi hy vong mot so kinh nghiem ben tren se giup ratnhieu cho ban trong viec kiem soat con cho cua ban ngngsua.

2. Con cho hay NhaiTrc khi cung giai quyet van e nhai, ta tm hieu v sao

con cho nhai, no giup ta biet ly do tai sao con cho nhai. Conhieu ly do con cho co the nhai:

- Con cho giong nh mot a tre con, no kham pha the giibang mieng va no nhai tat ca moi th.

- Con cho cung co the nhai e giam au khi moc rang.- Mot so con cho cam thay nhai nhe nhang giup no bnh tnh

hn.- Nhai lam giam s nham chan cho.- Con cho bat au nhai pha hoai khi no ang lo lang.Khong co s huan luyen chnh la ly do con cho nhai o lung

tung va khong kiem soat.Con cho khong hieu cai nao no c nhai va cai nao khong

c nhai. Vi no oi giay 10 trieu vi oi dep 20 ngan ongeu nh nhau. ieu chung ta can la phai kiem soat khong giancon cho hoat ong va day cho no cai nao no c phep nhai.Ch ng v no nhai mat oi giay 10 trieu ma ban trach mocanh ap no, that la toi nghiep no v ay chnh la loi ban!!!!

o chi:Ban khong the ngan chan con cho ngng nhai, sau khi ban

a tm hieu c nhng ly do tai sao con cho lai nhai? V vay,

41

www.petgold.vn

ban hay cho no o chi va day no ch c nhai o chi.

Khong trng phat:Toi biet ban se rat tc gian, neu con cho nhai mot o vat

nao o gia tr cua ban. Tuy nhien, ban khong nen trng phatno. V trng phat con cho cua ban se ch lam tang mc o cangthang va lo au cho con cho ma thoi.

Giam sat va nhot:Cho en khi mot con cho hoan toan c huan luyen nhai.

No se khong c phep t do i lai trong nha. V co qua nhieuo vat no co the nhai lung tung chung ta se mat kiem soat.Chung ta cung khong the suot ngay giam sat no. V vay chungta can phai nhot no trong chuong hoac ni khong co g cho nonhai.

Chuyen hng va khen ngi:Khi con cho cua ban nhai mot cai g o khong phu hp,

hay noi that to ve gian gi khong hay sai va chuyen hngno en mot o chi nhai thch hp. Ban co the phai tham giavao giup no bang cach lac o chi hoac bien no thanh mot trochi. Ngay sau khi con cho ang nhai o chi, hay khen ngino.

Li khen ngi nen c s dung bat c luc nao ban nhanthay con cho cua ban chon mot mon o chi nhai thch hp.ieu nay se khuyen khch no nhai o chi cua mnh ch khongphai la o noi that, giay dep, va cac oi tng khac xungquanh nha cua ban.

S dung mot mui hoac mot v ang:ay la mot cach kha thu v toi a ap dung va thanh cong

tuyet oi. Ban au con cho khi mi ve nha, toi van cho no chi,


42

va toi quan sat no. Nhng o vat no nhai th toi rac t bot, hatt, cha qua t ti vao o vat, hoac boi v ang cua mat ca haycai g o lam con cho thay kho chu khien no phai s, li vamui cua con cho la 2 khu giac rat nhay cam, mot khi no a bcay hoac ang mot lan mon o ma no nhai, th toi bao amrang lan sau khong bao gi no dam nhai na.

3. ao biNhieu ngi thng than phien rang con cho cua ho danh

qua nhieu thi gian e ao at.

Khong e con cho tiep xuc vi atThong thng chung ta thng nuoi con cho trong nha

hoac ngoai san. Neu ban i ra khu vc nao o co at, hoac nhaban co vn at th ban hay giam sat viec ao bi nay cua no.Con cho co the se ao bi e giup no giai tr, giai phong nanglng.

Cho thng ao trong san, v no ang chan. No can thigian chi vi ban va tap the duc e giup cham dt s nhamchan. Ban nen co ke hoach tieu hao nang lng cho con chomoi ngay (khoang 30 phut hoac hn tuy thuoc vao con cho tohay nho). Co mot so hoat ong ban co the lam vi con cho cuaban la lam cho con cho c xa hoi hoa. Mot so hoat ong baogom:

- Cho con cho cua ban i dao.- Chi mot tro chi lay o, tm o, tha o hoac keo co vi

ban.- Day con cho cua ban cac lenh hang ngay.- Cho con cho chay nhay chi vi con cho khac cong vien.Tat ca nhng hoat ong tren se giup con cho tr nen

buon chan, do o con cho se khong cam thay phai ot chaynang lng bang cach ao trong san.

43

www.petgold.vn

Cho no mot a iem e no aoMot so giong cho co ban nang t nhien ao ho, v du nh

cac dong cho san, ao ho e bay cac con moi, nen chung takhi nuoi cac giong cho nay, neu co ieu kien ban hay cho noc ao mot ni cho phep e no khong b mat ban nang cuano.

Con cho qua nong?Ch co mot so con cho ao khi thi tiet nong. Va no ao mot

cai ho e tao ra mot cho mat me e nam xuong. Hay chacchan rang con cho luon c khoe manh, va khong bao gi bono ben ngoai trong thi gian dai khi nhiet o cao.

4. i ve sinh ba baiCon cho i ve sinh lung tung la mot trong nhng hanh vi kho

chu nhat. Tao ra nhieu mui kho chu, khai va hoi thoi trongnha. Con cho i ve sinh v cac ly do sau:

- Sc khoe (no co the b ai dat, hoac ai son).- Cho mi ve nha (cho con, cho mi ve nha khong kiem che

c kha nang ve sinh).- anh dau lanh tho.- Lo lang.- Phan khch (con cho phan khch khi chu ve, hoac ngi la

co the ve sinh ngay tai cho).Nhng con cho con mi ve hay nhng con cho phan khch

qua tieu xon ngay tai cho la ieu khong the tranh khoi chungta co the han che khu vc hoat ong cua chung ma thoi. Tuynhien cac ly do khac chung ta eu co the cai thien va huanluyen c.

Huan luyen mot con cho i ve sinh khi va ve nha miay la mot trong nhng ieu au tien ban se day cho con


44

mi cua ban. ieu nay nen c bat au ngay sau khi banmang cho ve, nhng can phai kien nhan. Nhn chung, con chokhong the kiem soat bang quang va ruot cua no cho en khi noc 12 tuan tuoi. Neu con cho cua ban t tuoi hn the, bancan phai kien nhan e huan luyen.

Vi nhng con cho nho thi gian i tieu mot ngay thng la3 hoac 4 tieng mot lan, i nang 1 ngay 2 lan. Vi nhng concho ln hn, cu the la tren 1 tuoi co bang quang ln hn co thenhn tot hn, i tieu va i ve sinh ngay ch 1 lan. Hoac 2 lan vii tieu va i ve sinh trong 1 ngay, tuy tng ieu kien thi giancua tng chu nuoi.

Ban nen thiet lap mot lch trnh cho con cho cua ban khi banbat au huan luyen. Vao buoi sang hang ngay ban can phaiat chuong ung gi e cho cho i ve sinh ngay sau khi banngu day. Toi khuyen khch ban day khoang thi gian la 6h hoac6h30. Neu muon hn la 7h hoac 7h30 co the tam chap nhan.Cho con cho an vao cung thi iem trong mot ngay, ngha laan uong ung khung thi gian hang ngay. Va cho con cho rangoai khu vc ve sinh ngay sau khi no an xong e tap cho nothoi quen i ve sinh ngay sau khi an.

Quan sat con cho cua ban co cac dau hieu nh anh hi,quay vong.... Neu ban thay nhng dau hieu nay, a no rangoai ngay lap tc. Neu con cho co l i ve sinh ra nha, banhay ve sinh cho o that sach se bang nc lau san, lau nhieulan, dung them ca nc hoa xt vao cho o na. e chac chancho o khong con mui ve sinh cua no na. Neu ban bat gap no ngay cho ve sinh va i xong, ban an au hay ch tay vao chove sinh va anh no ch lam no them s ban.

Chon mot t trc khi con cho chuan b ve sinh, chang hannh ben ngoai hoac ve sinh, s dung cum t nay mot cachnhat quan nh the no se hieu nh la mot lenh. Luon luon noilai cho con cho khi no ang ve sinh ngoai. Neu con cho co l

45

www.petgold.vn

i ve sinh trong nha ngay lap tc a no ra khu vc ve sinh,mui trong khu vc nay se khuyen khch no i tieu va i ve sinh ay mot lan na. Neu con cho i ve sinh ung cho lap tckhen ngi no.

Khi ban khong co nha, ban hay nhot con cho cua ban lai.Ban co the mua mot long ln hn cho con cho con cua ban esau nay no con phat trien, nhng nhot no mot cho ch u vacho con cho cua ban e no co the quay c va nam xuong.Long nen thiet ke khay cha nc tieu theo ban nang, con chocua ban se khong muon ve sinh ngay tai khu vc rieng cua no.Hay can than khong e cho con cho con cua ban lai tronglong hn 4-6 gi, v no co the khong co la chon nao khac ola bat buoc phai i ve sinh vao ay. Neu ban thng xuyen ilam xa, hoac cong viec khong co thi gian th ban can sapxep ngi khac e cho con cho cua ban ra ngoai 4 tieng hoac6 tieng mot lan tuy tng o tuoi cua tng con cho.

Neu ban chon khong nhot trong long, khi ban ri khoi nha.Hay at no vao trong mot phong va at vao o mot cai khay cocat, hoac o mot t mui nc ve sinh cua no t trc ay vaokhay. Con cho co xu hng i ve sinh tren cac vat lieu hut. Vano khong co xu hng muon i ve sinh tren cho no nam.Phng phap nay co the se mat nhieu thi gian hn so viphng phap dung long.

Hay nh cac quy tac:- Kiem soat c lng nc uong va thc an cua cho,

thng khi huan luyen th cho cho uong nc 3 lan/1 ngay ngaysau khi an, va uong xong cat i ngay.

- Khen ngi con cho khi no i ve sinh ung cho.- Gi mot thoi quen vng chac. Hay nh khong bao gi trng

phat con cho ve the chat khi b bat qua tang i ve sinh lungtung. Huan luyen con cho i ve sinh ung co the mat vai thangneu lau con nhanh th la 1 tuan, do o, ban ng bo cuoc. Hay


46

nh rang con cho cua ban luon muon lam hai long ban, v thenen no can phai hoc cach lam nh the nao. Cuoi cung, ban sethay ket qua.

5. Con cho An xinAn xin la mot thoi quen xau, nhng nhieu chu cua cho khong

may vo tnh khuyen khch no. ieu nay co the dan en cac vane tieu hoa va beo ph. Cho an xin v no thch c an, rat khoe cng lai cai nhn khao khat, ngoi canh ban cham chu nhnban an, nhng neu ban cho no an ch mot lan ban se tao ramot van e An xin trong thi gian dai.

Trc khi ban ngoi xuong ban e an, hay xch hoac nhot concho cua ban lai mot cho, tot nhat la ni no se khong the nhncham cham vao ban. Neu can thiet hay nhot no vao mot phongkhac. Neu con cho ngoan ngoan hay thng cho no thc an chsau khi ban va gia nh ban an uong xong.

6. uoi theo bat ky cai guoi theo mot con cho khac, mot con vat khac ang di

chuyen, hay n gian ch la ngi hoac xe ang qua lai, bieuhien nay ch n gian la mot ban nang san moi cua mot so caccon cho. Du la g th eu gay ra nhng hau qua nghiem trongneu khong co phng phap day do ngay t au. V the ban cothe thc hien cac bc sau ay e ngan chan nhng trnghp xau co the xay ra.

- Can gi con cho cua ban bang day xch vao moi luc (trkhi trc tiep giam sat trong nha hoac trong khu vc ban co thekiem soat). Khi con cho thc hien cac hanh ong keo xch haylao i ban hay co gang lam trung day va giat day that manh vaquat to sai, khi o lc keo se tac ong vao vong co khien chocon cho au. Khi o no se hieu hanh ong cua no la sai va sekhong co gang thc hien lam lai ieu nay na. Neu con cho

47

www.petgold.vn

van bng bnh cha chu khuat phuc ban hay lam lai hanhong tren nhieu lan.

- Huan luyen con cho cua ban lenh lai ay khi ban goi(tham khao chng huan luyen).

7. Nhay len ngiNhay len ngi la mot hanh vi nhieu chu s hu cho a gap

phai. ieu nay cc ky kho chu moi khi no nhay len ngi, at2 chan cua no len ngi. No cung co the gay nguy hiem chotre nho, lam tre hoang s. Ban co the huan luyen mot con chohieu hanh ong nay la sai va no se khong nhay len na.

ieu khong nen lamMot so ngi dung phng phap huan luyen bang hnh thc

x phat. o la dung au goi thui vao ngc cua con cho. Co motso van e vi phng phap nay, bao gom:

- Neu phng phap c thc hien qua kho hoac khongchnh xac, ban co the lam ton thng con cho cua ban.

- Khi ban s dung au goi anh vao ngc, co the se ay concho cua ban xuong, nhng no ngh nh la ban ang chi vi no.Chnh v ieu o, phan ng cua no thng se la nhay len motlan na e tiep tuc chi. Ban thc s se lam cho s viec trnen tram trong hn.

Tai sao con cho lai co hanh ong nhay?Co mot so gia thuyet ve ly do tai sao con cho nhay len tren

ngi. o co the la mot hanh vi chao ban cua con cho, ma nongh o la the hien s quan tam vi ban, nhng vo tnh tat cachung ta eu khong thch ieu nay. Tuy nhien, hau het cac concho nhay len la muon co c s chu y cua ban.

Co mot so cach ban co the khac phuc ieu nay nh sau:


48

- Ngay sau khi con cho cua ban nhay len, hay quay lng laivi no. Khoanh 2 tay lai va e trc ngc, neu con cho chayxung quanh e nhay mot lan na, tiep tuc lam ieu o e chocon cho thay rang chung ta khong quan tam en no khi nonhay.

- Phng phap khac la neu con cho cua ban nhay len khiban bc vao ca, ban hay quay lai va i bo tr lai ra benngoai. Neu no nhay len khi ban ang trong nha, th ban i rakhoi phong. Ch i mot thi iem, va bc vao trong. Lap laiieu nay cho en khi con cho cua ban bnh tnh.

- S dung bien phap dung sc manh, neu ban a thc hien2 ieu tren ma con cho van khong bo viec nhay len tren ngiban. Ban hay lam theo cach sau:

Xch con cho lai, ban t xa cam mot cai que to nh cai uaca, e dau sau lng. Tien lai gan con cho va khi no nhay chomlen ngi ban th lay tay cam que anh that au vao cai chancua no va quat sai. Phng phap nay thng se co hieu quangay lan au tien. Neu no van tiep tuc th chung ta lam lai motlan na. Toi a lam ieu nay vi con cho cua toi, ch sau 2 lanno hieu ieu o lam toi khong thch. Ke t hom o, no khongbao gi nhay len ngi toi.

Thc hanh vi ngi khac:Neu ch thc hanh ap dung vi ban th co ve nh cha u.

Ban cung nen dan do va nh ban be, gia nh trong bai huanluyen khac phuc nhc iem nay. Neu con cho van tiep tucnhay len ngi khac trong gia nh ma khong phai la ban thcan phai day cho con cho hieu, tat ca moi ngi eu khongthch hanh ong nay va muon no t bo.

8. Phong nga cho canPhong nga cho can la bai hoc ai cung phai c biet. Bi

49

www.petgold.vn

v cho khap moi ni, mot so th rat than thien, con so khac thlai rat hung d. La chu s hu nhng con cho, chung ta phaichu trach nhiem huan luyen nhng con cho va gi chung dis kiem soat tai moi thi iem. Chung ta cung phai giup thongbao cho ngi khac ve hanh vi cua con cho nh la con cho cuatoi rat hien, ban hay yen tam hoac con cho cua toi rat hung dban ng lai gan va khieu khch no.

Chung ta phai hieu rang bat ky con cho nao cung co khanang can, bat ke giong nao hay kch c. Ngay ca nhng concho ep nhat co the vo ban hoac can khi no b thng hay lucno s hai. Toi a tng gap giong cho Husky can ngi tai congvien Thong Nhat, co the v no s hai mot ieu g o. Cac banbiet ay, giong cho keo xe Husky rat hien. V vay, toi ngh tatca tre em va ngi ln nen hoc cach gi cho mnh an toan vinhng con cho. Quan trong nhat, chu s hu phai co trachnhiem vi con cho cua ho.

Huan luyen e phong trng hp can danh cho chu shu cho.

Huan luyen cho con cho cua ban vang li ban, sau o tieptuc cac bai huan luyen xa hoi hoa.

Cho phep con cho cua ban tng tac vi nhieu ngi khac,bang cach dung day xch dat i dao cong vien, nhng choong ngi, tiep xuc vi tre em, ngi gia, ngi tan tat vangi cao tuoi. Cho con cho tiep xuc nhieu tnh huong khacnhau mot cach thng xuyen, chang han nh cac ong vatkhac, tieng on ln, tieng xe may ln, xe ap, va bat c ieu gkhac ma co the gay ra s s hai.

Khong ky luat con cho cua ban vi nhng hnh phat ve thechat, bao gom anh ap hay gay han.

Neu con cho cua ban la cho d va cha c xa hoi hoa thban can luon bao am rang con cho cua ban c xch hoac


50

trong mot khu vc hang rao. Hay kiem soat con cho cua bantrong tam nhn vao moi luc.

Neu ban nghi ng hoac biet rang con cho cua ban cokhuynh hng s hai hay hung hang, ban phai luon luon canhbao sm cho nhng ngi khac. KHONG c e cho con chocua ban tiep can ngi va ong vat khac, tr khi tnh hnh ckiem soat chat che.

Luon phai chu y tiem phong cho can than, 1 nam nhaclai 1 lan (ac biet la benh dai).

Luon luon khen thng va khen ngi con cho cua ban khino lam ung mot viec g o.

Tranh cho can: Li khuyen cho tre em va ngi lnng bao gi co gang tiep can hoac cham vao mot con cho

ma mnh khong quen biet, tham ch pht l li canh bao cuachu cho cung la mot hanh vi cc ky nguy hiem. Neu chu shu khong co mat, ng i gan con cho.

Khi gap mot con cho la, neu ban thc s muon vuot ve vac chu cho cho phep: Ban co the cui xuong hoac e taysang ben, e cho con cho anh hi ban tay cua ban trc khiban co the vuot ve no.

Hieu ngon ng c the cua con cho - hau het nhng concho se hien th dau hieu canh bao cu the trc khi no chuan bcan.

Neu ban ang b mot con cho sua va don ban, ngay lap tctranh tiep xuc bang mat. Hay quay ngay i cho khac, ng baogi chay hay la het. Khi con cho dng lai chu y en ban, banhay t t quay lai va i bnh tnh.

Khong bao gi tiep can mot con cho ang an, ngu hoacang cham soc cho con. Con cho trong nhng tnh huong nay

51

www.petgold.vn

co nhieu kha nang se can ban bi ban nang t ve.Khong bao gi e tre nho hoac tre s sinh mot mnh vi mot

con cho v bat ky ly do nao.Khong tiep can, hoac co gang di chuyen mot con cho b

thng. Thay vao o, lien he vi mot quan ly chuyen nganhhoac bac sy thu y e c ho tr.

Neu con cho a can mot ai o?Chu s hu cho ngay lap tc dung cac bien phap nhot hoac

xch con cho, sau o lap tc giup nan nhan.Nan nhan, neu co the, nen ra khu vc vet can that ky bang

nc xa phong am.Lien he vi bac sy hoac phai t x ly vet can tam thi (tuy

thuoc vao mc o nghiem trong cua vet can, co the phai ivien e khau neu vet can nhieu va qua rong).

Chu s hu cho phai cung cap tat ca cac thong tin y te vecon cho - ac biet la lch s vac-xin phong chong benh dai.Thong tin nay cung can c cung cap cho nan nhan b chocan c biet.

Chu s hu con cho phai co bien phap ngan chan con chocan mot lan na, can lien he vi cac trung tam huan luyenhoac phai kiem soat con cho chat che hn na.

Cho d can ngi co the c ngan chan neu co cac bienphap thch hp c thc hien. Khi chu s hu con cho chutrach nhiem va giao duc no, giup no xa hoi hoa la cha khoa antoan cho moi ngi va moi vat xung quanh trong qua trnh nuoidng.

9. Keo ban i khi dat bang day xchBan co mot con cho ma moi khi ban dat no i chi, i ve

sinh no eu keo day va loi ban i theo? ay la trng hpthng thay moi con cho. Neu nhng con cho nho di 10kg


52

keo th co the chung ta keo co lai vi no c, nhng nhngcon cho to hn co the no keo ban i va nhieu khi co the ngarat nguy hiem. V vay ay la mot thoi quen xau, chung ta canphai khac phuc ngay.

Co 2 nguyen nhan chnh dan en hien tng nay.- La do no b cuong, tang ong, do ban nhot hoac xch no

qua lau, hoac do no nhn thay mot cai g o va muon chay ngayen o.

- Tai sao con cho a c gi i huan luyen ma no cung vankeo ban? V con cho cua ban khong coi ban ra g, no ngh noco the ieu khien c ban, no khong s ban. Khi trnghuan luyen no c day vi huan luyen vien, ngi ta co thuthuat e con cho phai s, khong c phep khi cha co lenh,v vay khi ve nha neu no keo ban th chung ta se phai day laino.

Vay chung ta phai lam g e con cho khong keo na khichung ta dat no i bang day xch?

- Can 1 vong co bang kim loai dang thong long, v du: sat,inox vv

- Mot day dat u tot va co moc e moc vao vong co cua cho- Bat au dat no i khi con cho keo chung ta. Co rn theo

no e cho day dat chung lai, sau o chung ta lay a va giat daythat manh, quat to Sai, lc giat cua chung ta tuy thuoc vaokch thc cua cho, vi mot con cho di 10kg th ch can giatnhe, nhng vi nhng con tren 20kg - 50kg th can phai dunghet sc.

Giai thch: khi chung ta giat day, lc giat t day se tac ongvao vong co va con cho se b au khi chung ta giat. ay chnhla cach ma chung ta cho no thay, no khong c tuy y lam gno thch, va phai ton trong chung ta khi i bang day xch.

Lap i lap lai nhieu lan hanh ong giat day cho en khi con

53

www.petgold.vn

cho hieu ra, va ngoan ngoan i canh chung ta.Phai thc hanh va lap lai ieu nay thng xuyen khi dat con

cho bang day e no luon luon ghi nh.

10. Khi con cho nhat hoac s tieng on

Neu cho cua ban hoac bat ky con cho nao khac nhat, hoacs hai vi tieng on ln nh: tieng sung no, phao hoa, giongbao, hay cac tieng on ln khac th ban phai quan sat nhngbieu hien nh run ray, lan tron, tm cach chay tron, sua, i tieuhoac cang thang khong the kiem soat c. Ngoai ra cung cothe co mot so nhng dau hieu khac, ban can phai chu y quansat.

Sau khi biet c con cho cua mnh s g ban co the khacphuc ieu nay bang cach thay oi moi trng, va tham chnhieu trng hp qua nang phai dung ca thuoc. Mot trongnhng cach tot nhat e lam cho con cho tot hn la thay oi moitrng song cua no. Ban can tang cng cac chng trnh hoatong cho con cho tap the duc hang ngay, giup no tang cngve the chat e c the trao oi chat tot hn.

Ban can cung cap cho thu cng cua ban mot khong gian tot.Khi o con cho cua ban se cam thay c an toan va c baove. Ban co the th lam 1 cai chuong hoac 1 khu vc cho cho


54

ngu. Tao cam giac thoai mai. Khi o cho khong phai lo lang venhng ieu chung lo s. Cho thng co xu hng muon tmnhng ni tot ep, mat me e th gian va ngu.

V du: nh di ghe, ban, va nhng ni ma no cam thay antoan.

Vay chung ta se bat tay i vao viec huan luyen cho choquen vi cac tieng on va khong s khi ra ng, nghe tieng xemay. tieng tre em khoc, tieng coi o to, tieng coi xe may.

Ban co the vao mang internet hay website va tm cac file amthanh tieng on sau o chung ta bat au huan luyen cho. Motcach thu v e th va day cho con cho cua ban khong phai s,la e cho no nghe am thanh t nho dan sau o tang am thanhto len dan. Tang theo hang ngay va chu y la thng thc an,an nhe, moi lan tieng ong ln la no se cam thay thch thu vc an.

Cac am thanh e cho cua ban luyen tap o la: giong bao,

55

www.petgold.vn

sam chp, phao hoa, sung no, tieng tre em gao khoc, tieng caccon cho khac sua, tieng coi o to, xe may v.v...

T t tang khoi lng moi buoi tap luyen, sau o ta lai giamcng o luyen tap t i, cho en khi cho cua ban khong s haivi tieng on ln.

Neu viec huyan luyen nh tren khong phu hp vi ieu kiencua ban, co nhng loai thuoc co san t bac s thu y, ban co thecho con cho cua ban uong e an than trc khi nghe tieng onln, e cho cho bnh tnh. No nh 1 dang thuoc an than.

Nhng tot hn ca van la qua trnh tap luyen nh a noi tren. Lien tuc duy tr trong vong 1 tuan va ban se cam thay skhac biet.


56

IV. Kinh nghiem nuoi cho1. Hng dan la chon va kinh nghiem mua

cho:

1.1. La chon:e chon 1 con cho phu hp vi ban va gia nh rat kho,

trc het cac ban can phai tm hieu moi thong tin ti internetve: ac iem nhan dang, tnh tnh, ngoai hnh, ban nang cuachu cho o. Thong thng cac ban se thay 1 con cho ep banse thay thch no va muon nuoi no. Nhng trc khi nuoi bancan nghien cu k cac van e sau ay xem no co phu hpkhong. Bc la chon nay e tranh tnh trang ca them chongchan mua cho va nuoi 1 thi gian, khong chu noi va em banno th toi nghiep cac em. Vay nen cac ban nen phan tch cackho khan, kinh nghiem trc ve giong cho o.

+ Long: se chia lam 3 loai long, long dai va day, long ngan,va long trung bnh. Vi nhng gia nh chat troi khong rong thban nen chon 1 con cho long ngan, t rung. Mau sac cac long,neu ban chon mau trang th phai chu kho tam ra th cho miep va bo long la 1 van e dan en viec ban con cho cua ban.

57

www.petgold.vn

Li khuyen: neu ban t thi gian th nen chon 1 cho longngan, t rung, va toi mau la phu hp.

+ Tnh cach: Cung c chia cu the lam 3 loai. cho d,trung tnh, cho hien. Ban hay t hoi mnh muon s hu mot chucho vao muc ch g? Cho canh hoac e trong nha hoac ca hai,hoac cho bao ve ?

Sau khi a can nhac hai cau hoi tren ban hay xem lai xemni mnh c tru co cho phu hp vi loai cho to hay cho nhohoac loai trung bnh?

Loai cho ban ang nh s hu co phai la loai cho hung dhay sua khong? Co gay tieng on anh hng en giac ngu cuaban va hang xom khong?

+ Mui hoi: Nuoi cho khong the tranh c mui hoi. Mui hoiphu thuoc vao nhieu yeu to bao gom long dai, li tam, lichai, do thc an. Ban phai ban khoan va lng trc c vane nay. Co the tham khao bai chai long va chong mui hoi hoackhi nao th tam cho cho.

B. MUA CHO (sau khi a oc ky, ban hay t hoi va t tra licac cau hoi tren th ban tien hanh mua cho).

Khai quat: Hien nay th trng cho Viet Nam tng oi ln,u cac giong tren the gii, c mang ve t nhieu nguon,nhng chu yeu la t Trung Quoc. Toi se i that cham va thatcu the ve cho Trung Quoc.

Cho t Trung Quoc se c chia lam 3 loai chnh : + Cho trai: Cho trai Trung Quoc se co giay t gia pha, cho

trai tuan thu nghiem ngat che o nhan giong, cham soc, nguongoc xuat x, nen hoan toan yen tam. Ch ban khoan gia hi cao1 chut.


58

+ Cho nha nuoi: Cac thng lai Viet Nam se tm nguoncho nha nuoi ben Trung Quoc va mua sau o gi ve Viet Name ban, gia t 6 - 15 trieu/con tuy tng con cho.

+ Cho ch Trung Quoc: Nhng con cho ay xuat cung tnha nuoi sau o c cac thng lai tap trung tai ch, tai cacca hang. Thng lai Viet Nam sau o qua chon, gia t 6 - 15trieu/con tuy tng con. Cho ay 90% la mang san mam benhtrong ngi. Cac thng lai Viet Nam hay nhap loai nay v giare, li nhuan cao.

iem chung cua muc 2 va 3 o la cho chat lng kem: Honhan giong khong chu s quan ly, nen nhan giong congnghiep het sc ba bai, chu trong san pham e ban hn lachat lng cho, vay nen sc khoe cho khong tot, than kinhkem, mang san mam benh.

Ket luan: Neu cho ban mua nam muc 2 va muc 3 th bannen yeu cau ngi bao hanh. Sau khi cho ve viet nam canc kiem tra ky lng va tiem phong benh lai t au. Vi chot Trung Quoc nen mua cho t 6 thang - en 12 thang.

Cho t Viet Nam: Cho e Viet Nam la 1 la chon tot. Bietro bo me, tnh cach cua bo me, ngoai hnh, nen anh gia chocon rat chnh xac (chon cho e Viet Nam la 1 la chon ckhuyen khch).

Cho t nc khac tren the gii: Chu yeu c gi ve quahnh thc hang khong. Cho c kiem nh nghiem ngat cogiay t ay u mi c len may bay. Vay nen cung yen tamkhi mua cho t cac nc khac tren the gii.

Noi dung phan nay chu yeu nhac nh cac ban e cao canhgiac vi cho nhap t Trung Quoc ma thoi.

59

www.petgold.vn

Tham khao gia san: Hay vao cac dien an nh vietpet, viet-dog.. google... e tm hieu gia san trung bnh cho giong cho cuaban, e tranh b mua at. Sau o ban co the xe dch gia santang giam t 1 en 3 trieu vi ngi ban phu thuoc vao chatlng cua con giong.

Kiem tra 1 con cho trc khi quyet nh mua: Khi ban mua 1 con cho, ieu quan trong nhat la nhn tan

mat, s tan tay. Vay neu ban co dp nh vay th ban nen thamkhao cach test cho nh sau trc khi quyet nh mua.

Can phai chac chan rang cun con co the nghe tot, nhn totva i lai van ong bnh thng. Hay th vo tay, huyt sao, ronren tien lai gan va bat thnh lnh het len va quan sat. Cun cohoang s qua khong? Hay khua tay trc mat cun, a lai gan,roi ra xa xem no co run s khong? Neu chung run s (ma laikhong b chu anh bao gi) th khong nen chon. Hay tiep tucxem no co i theo ban khong khi ban keo nhe xch co? Hay thgoi xem cun co chay lai vi ban khong? Tom lai la hay quansat xem s linh hoat va nhanh nhen cua cun. Hay nhn vao matno e khang nh rang mat cun trong (khong m) va khongchay le, mat hau hau sang th nen chon. Hay xem tai cun, nophai sach, khong co d va mui.

Tom lai: viec kiem tra oi vi cun la thoa man cac yeu caudo ban at ra. Neu nh ban can co mot chu cho bao ve haytrong nha tot th viec kiem tra la thiet yeu e khang nh tnhcach cung nh kha nang cua no. Neu nh ban ch can mot concho e lam ngi ban than thien trong gia nh th co the hathap yeu cau trong cac test la chon. Tuy nhien du sao th bancung can kiem tra rat ky lng tnh trang sc khoe cua cun.Mot vai tieng ban bo ra e kiem tra cun co the se tiet kiem choban hang thang tri e giai quyet cac van e co the xay ra saunay.


60

Viec chon cho cc ky quan trong. Neu ban mua phai 1 concho khong tot, ban se gap vo so cac tr ngai trong qua trnhnuoi cho bao gom: benh tat, day do v.v Do o ban nen ocky, nghien cu ky trc khi quyet nh.

Tha bo them 1 t tien na e mua cho, con hn mua cho retien ma mua cho khong tot .

2. Tam li khuyen khi ban bat au nuoi mot concho con

Chao ban, khi co mot con cho con mi ve nha ban. Toi nghrang no se lam thay oi cuoc song cua ban va toi chac rango la nhng thay oi tieu cc hn la tch cc. Vay nen toi mongmuon cac ban oc nhng li khuyen sau ay e giup ch choban khi cham soc nhng con cho con mi mua ve.

2.1. Ban can s dung chuong, hoac mot khu vc rieng chocon cho con mi ve, ma khong lam anh hng en moi thtrong nha. Toi ngh ban khong muon no i lai trong phong ancan pha o ac va nhat la ve sinh ba bai khap moi ni. Khio ban se phai rat vat va e don dep chung, neu ban i lamca ngay met moi va ve nha ngi thay mui hoi, khai va thoi cuacon cho rai rac trong nha hay ngoai san th that la mot ieu tehai. Tuy nhien ban ng trach no, cac ieu o la hien tngbnh thng cua mot con cho con. Chung ta nen biet e cocach x ly.

2.2. Cac ban nen loai bo cac day ien, cac chat tay ra...o ac v tr thap tranh xa nhng con cho con. Con cho conrat to mo va nghch ngm, thng no se can va pha phachnhng o vat ma no co the vi ti c, nhat la nhng th attien... Canh bao nay giup ban tranh c nhng thiet hai vevat chat.

61

www.petgold.vn

2.3. Cho con cho con cua ban an cung thc an ma khi nhacu no a an.

2.4. Hay e cho no ngu trong mot thung hoac hop ma nocam thay c an toan va che ch.

2.5. Hay chac chan con cho con mi ve nha co cai g o enhai, va cai g o bang nha mem cho no chi.

2.6. Con cho con mi ve se khoc (sua) vao ban em. Bancam thay nhc au va nh se i anh no? hay la i do danhno?

Cau tra li la khong. V li ch cua ban, toi khuyen bankhong nen lam g. Khong c cho con cai hay ai o tiep xucan ui do danh con cho con. Toi biet co the nhieu ngi trongnha mat ngu nhng khong c lam ieu o. Neu ban lam thengha la ban a day con cho cua ban sua e co c cai nomong muon. ay la ieu ma con cho se tiep tuc lam trong cuocsong con lai cua no vi ban.

2.7. Ban can phai co mot lch trnh tay giun cho cho con (vuilong tham khao bai viet ve lch trnh tay giun). Cung nh can comot lch trnh tiem chung cho con cho con neu trc o no chac tiem ay u 2 mui. Neu la cho nhap, th khi ve Viet Namban nen tiem lai 2 mui vacxin t au cho con cho.

2.8. Cho con khi ve nha mi rat de b mac cac benh veng tieu hoa va ng ho hap. V vay tranh cho no nam trctiep di san co nguy c dan en viem phoi. Tranh cho an cacthc an la, thc an song.


62

3. Thiet ke nha cho cun cng cua banThiet ke nha cho cun cng rat quan trong, can phai at c

mot so cac tieu ch sau o la:+ Thoang mat, sach se, khong mui.+ Ra, ve sinh de dang.+ Tat nhien la no phai ep.+ Thuan tien va de di chuyen.Chung ta nen hoc theo nc ngoai e thiet ke nhng nha,

chuong sao cho phu hp tai Viet Nam.Th 1: e lam 1 ngoi nha cho cun cng tat nhien chung ta

se phai phu thuoc vao kch c cua tng loai cun ma co dientch cung nh kieu thiet ke phu hp.

Th 2: Toi co cac phng an sau e cac ban la chon v trat long trong ngoi nha cua ban

3.1. Trc het ve dien tch ngoi nha cua ban. San vn rongth vi kh hau Viet Nam toi khuyen cac ban nen at nha ngoai, va sach se va thoang mat oi vi cho to tren 15kg.

Con cac cho nho di 15kg chung ta co the lam nha chocun cng cua cac ban trong nha. e chi ua cung nh luon canh chu.

3.2. Neu dien tch nha ban nho va khong san vn chung tabat buoc phai at no trong nha th vi cac con cho to tren 20kgth qua la ieu kha kho khan, neu nh no la giong cho tinhnghch, va thch chi ua th chung ta cung eu co cac giaiphap e khac phuc.

Neu ban ban khoan va lo s con cho ve sinh trong nhakhong ung cho va co mui hoi. Ban nen tham khao bai viethuan luyen cho i ve sinh.

Neu nha ban kn, nen at cho cac khu vc gan lo thonggio, cho thong thoang, co lap at quat thong gio la tot nhat.

63

www.petgold.vn

Neu phong qua kn th ban phai ve sinh that sach se gan nhhang ngay, hoac vai ngay 1 lan. Cha ke cun cua ban co hayrung long ra ngoai na khong.

Ban co the ket hp ot tinh dau. Cai nay rat co ch, muihng nhe nhang theo y thch cua mnh, va gi mui lau, at muicua cho. Khi nha co khach hoac ai o en th ho gan nh lakhong biet c la nha mnh nuoi cho. Con neu khach vao nhama ho phat hien ra mui th la cha on. V chung ta tiep xuc moitrng nha thng xuyen nen co le ban kho nhan ra.

Co nhng ban hoi toi rat nhieu, em mi bat cho ve, mui qua,bo me khong cho nuoi... hay ai loai no pha qua, em phai lamthe nao, em cung nan roi Khi mi mua cho ve, chung ta canphai co kien thc, hieu 1 chut ve tap tnh cung nh s thch cuano. Va chung ta chac chan phai au tranh t tng vi moingi trong gia nh thi gian au, sau o moi ngi se yeuthch cun.

Chuong trong nha th nen ket hp chat lieu inox, ben ngoaiboc go, va tham my lai rat sach se. Trong nha chung ta nenat 1 khay ve sinh, neu cho cua ban la cho nho tuoi, v cho nhokho kiem soat hanh vi te bay. Con khi no trng thanh th gannh khong bao gi can dung khay.

4. B quyet cham soc cho totMoi mot giong cho eu co cach nuoi va cham soc rieng.

Cham soc sao cho con cho cua ban phat trien tot nhat, epnhat. Trong pham vi nay se noi chung cho cac loai cho e cacban hieu ro.

Tat ca cac con cho eu phai trai qua 3 giai oan phat trienchnh nh sau :

Giai oan 1: Cho con 1 - 3 thang:Tay giun cho con 2 tuan tuoi (trc khi trng cua giun tron


64

thoat ra ngoai qua phan).Va c nhac lai luc 4, 6 va 8 tuan tuoi.Sau o 1 thang 1 lan cho en 6 thang tr i th 3 thang 1 lan.Tiep en la 1 nam 1 lan. Sau o duy tr nh vay cho en het

1 vong i cua 1 con cho.

Giai oan 2: Cho nh 4 - 8 thang:Giai oan nay la giai oan vo cung nhay cam, quyet nh s

thanh bai cua mot con cho ln len co ep hay khong, chnh lanam giai oan nay. Trong giai oan nay cac ban lu y 5 vane chnh sau cho de mac phai :

a. Cho b ha ban (nguyen nhan do an no, nhieu chat, livan ong, nuoi nhot, cho thieu can xi).

b. Cho b vong lng (nguyen nhan do an no, nhieu chat, livan ong, nuoi nhot, cho thieu can xi).

c. Thi iem cho thay rang phai chu y bo xung 1 lng canxicc ln, e bu vao c the. V khi cho thay rang, canxi se chuyeu tap trung phan bo vao rang, con khung xng th b thieuhut lng canxi nhat nh. V vay can phai bo xung canxi vaothi iem nay e con cho phat trien toan dien.

d. Tai khong dng tng chng nh n gian, nhng lai ratphc tap. Ly do th co nhieu nhng nguyen nhan chnh la dothieu canxi, cho t van ong c nen c tai khong phat trien.

e. Chu y tay giun giai oan nay theo ung lch, e chophat trien tot. Neu cho b qua nhieu giun th se dan en ratnhieu benh khac.

Giai oan 3: Trng thanh 9 - 15 thang:Neu trai qua 2 giai oan kia tot, th en giai oan nay ban a

co 1 con cho toan dien. T 9 - 12 thang gan nh cac con choa phat trien het khung xng va thay xong rang. Nen nhu caucanxi giai oan nay khong con cao na. Ma can chu y cho

65

www.petgold.vn

cho van ong nhieu bang cach i dao, xa hoi hoa vi ngi haychi ua vi cac con vat khac. Chu y can phai danh thi giancho cho van ong e no khong b stress, ban co the va chochi, va huan luyen.

Ket luan:Khong nen nuoi nhot chuong, ch nhot hoac xch cho khi that

can thiet. Danh thi gian cho con cho toi thieu 30 phut 1 ngay;cho no chay va chi ua.

Tam nang buoi sang 15-30p mot ngay giai oan 2 t 8h -10h la tot nhat.

Bo xung canxi va khoang chat bang cach uong. Loai thuoccanxi nay co rat nhieu ca hang thu y va hieu thuoc.

Cho an nhieu nhng khong c cho an no, va phai chia lamnhieu ba. Neu khong co thi gian th ch cho an va phai vachia 3 ba/ ngay vi cho giai oan 2 va cho an 2 ba/ngay vicho giai oan 3.

5. Khi nao th nen tam cho cho?

5.1. Co nen tam cho cho khong?- Khac vi ngi, cho khong co tuyen mo hoi tren da do o

mc o trao oi kh va o am e toa nhiet tren da cc nho. vung kh hau kho, lanh viec tam cho cho la rat han che, thamch ngi ta khong tam cho cho.

- Ngc lai kh hau nhiet i nong am Viet Nam, rat nhieuyeu to cau thanh chat ban bam vao da lam cho rat kho chu:o am cao+ bui ban de lam bet, dnh long thanh cuc. Them vaoo la cac loai ky sinh trung tren da nh: ve, mong, ghe, namc a tan cong gay rung long, viem, nhiem oc da, hoai tbong vay, chay nc boc mui hoi V vay tam la bien phap ratcan thiet e cham soc bo da, long la ve ep ac trng cua cac


66

giong cho long dai nh: Cocker Spaniel, Shetter, Poodle,Golden, St. Bernard, Phoc Soc, Bac Kinh, Ngao Tay Tang

- Cac giong cho long ngan: Boxer, Rottweiler, Labrador,dachshund cung nen tam sach se vao mua nong am.

- Than nhiet cho cao hn ngi: 38,50C +/- 0,5oC va chunong rat kem. Mua he can tam cho cho cam giac thoai mai, dechu, giup ieu hoa than nhiet, tranh c bemh cam nong (heat strock ).

5.2. Khi nao th khong nen tam cho cho?- Thi tiet qua lanh, nhat la oi gio mua mien Bac, khi

nhiet o ngoai tri xuong ti di 18oC.- Cho con ang bu me hoac mi tach me.- Cho om hoac co dau hieu nghi om.- Cho cai ang ky ong duc chuan b phoi giong, neu tam se

giam mui ac trng hap dan cho c se giam hng phan tnhc khi giao phoi.

- Cho cai sau giao phoi trong vong 15 ngay.- Cho mi sinh con.- Cho mi mua ve nuoi.- Cho mi tiem chch nga dch benh.- Cho van chuyen.

5.3. Cach tam cho nh the nao?- Nc tam cho: am ve mua ong, nc sach, khong tam

song, ho ao tu o nhiem.- Shampoo: co the dung cac loai chuyen dung cho cho ban

tai cac ca hang thuoc thu y hoac sieu th. Hoac mot so loaishampoo cua ngi co o am va dng da tot. Cac loai sham-poo tr ve, ran, nam phai co chi nh cua bac sy thu y. Cho bbenh ngoai da, viec tam cho phai co y kien va ch dan cua bacsy thu y.

67

www.petgold.vn

- Tam bang nc la cay, hoa qua: Co the dung qua chanhvat nc len bo long cho sau khi tam bang shampoo e lam tilong, tranh von cuc va trung hoa o kiem cua shampoo. Saukhi vat vai qua chanh len long, lai phai xa sach ngay bangnc. Cac loai la: khe, bi, che xanh, xa c, xoan hoac cacloai la chua, chat khac ( phai chac chan khong oc ) co thedung tam cho co viem nhiem, l loet hoac ky sinh trung ngoaida.

- Thao tac tam cho: Khong c e nc hoac xa phong vaotai, mat cho. Sau khi tam can lau va say kho bo long, dung quebong cotton ngoay sau tham kho ve sinh tai, nhat la vi giongcho tai cup, dai nh: Cocker Spaniel, Shetter, Poodle, Golden,St. Bernard, Labrador Khong tam cho the nam nga.

- Nen tam cho luc oi, sau khi a i toilet.- Vi nhng con cho mi tam lan au, cha quen, nen nhe

nhang va tam nhanh bang nc am. Khong xoi nc vao phanau ngay.

5.4. Bao lau tam cho mot lan?- Tuy thuoc vao mua kh hau, giong cho, tuoi cho. ieu nay

do chu cho t xac nh.

5.5. Sau tam co dau hieu g bat thng:- Bo an, run ray, tieu chay can kham bac sy thu y ngay.

6. Tay giun cho choPhan ln cho eu b nhiem giun tron. Cac loai k sinh trung

khac cung co the xuat hien cho, nhng no khong thng gap.S kiem tra giun tron trc khi tay la mot ieu rat can thiet, biv neu co s xuat hien cua loai giun khac chung ta co the dungloai thuoc co pho tac dung en nhieu loai giun. Cho khi macnhieu giun gay roi loan tieu hoa, bo an, non, co hien tng met


68

moi do giun pha. Neu e nhiem qua nang co the gay t vongma khong co cach nao cu cha. V vay ban can phai nh thatky lch tay giun cho cho

6.1. Lch tay giun.Cho con 2 tuan tuoi (trc khi trng cua giun tron thoat ra

ngoai qua phan).Va c nhac lai luc 4, 6 va 8 tuan tuoi.Sau o 1 thang 1 lan cho en 6 thang tr i th 3 thang 1 lan.Tiep en la 1 nam 1 lan va uy tr nh vay cho en het 1 vong

i cua 1 con cho.Lch nay se giet het giun san.

6.2. Cac loai thuoc tay giun.(1) Thenium Closylate: Khong dung cho cho ang bu me,

cho me ky tiet sa nuoi con. Lieu theo trong lng, co the gaynon.

(2) Espisprantel: Khong dung cho cho di 7 tuan tuoi.(3)Dichlovos: Khong dung cho cho xac nh co giun tim,

benh gan, than. Co the tang tac dung chong benh ve ran cuavong eo hoac thuoc tr ve ran.

(4) Praziquantel: Co the che ca hai dang thuoc: uong vatiem.

(5) Milbemycin Oxime: Lieu 1 vien/1 thang phong benh giuntim, kiem soat giun moc, toc, ua. Dung c cho cho t 8 tuantuoi tr len. An toan cho giong cho Collies.

(6) Ivermectin: Ch nh phong tr Benh giun tim che dangvien nhai. Dung qua lieu so vi lieu tr giun tim, ac biet vi cacgiong cho Chan cu (Herding breeds and their mix) nh Bec-gie, lai bec gie, co the gay t vong..

(7) Pyrantel Pamoate: An toan, dung c cho cho ang bume. Dang thuoc: vien hoac thuoc nc.

69

www.petgold.vn

(8)Febendazole: Dang hat nho, cha co thong tin ve tacdung phu.

(9) Piperazine: Thuoc gia thanh re, nhng khong c dungqua lieu.

(10) Mebendazole: Rat an toan, Thuoc khong hap thu quang ruot, ch long ong ruot lam roi loan chuyen hoa, hapthu ng glucid cua giun san. Co the dung cho moi la tuoicho. Nen dung trong 3 ngay lien vi cho nghi nhiem giun nang.

6.3. ac tr:1.Thenium Closylate: giun moc2. Espisprantel: san day3. Dichlovos: giun moc, giun ua, giun toc4. Praziquantel: san day5. Milbemycin Oxime: giun moc, giun ua, giun toc6. Ivermectin: giun moc, giun ua, giun toc7. Pyrantel Pamoate: giun moc, giun ua8. Febendazole: giun moc, giun ua, giun toc, san day9. Piperazine: giun ua10. Mebendazole: giun moc, giun ua, giun toc, san day

7. Phng phap cho cho uong thuoc de dang.Co nhieu con uong thuoc rat de nhng cung co con cho ln

rat s uong. Sau ay la 1 phng phap cho moi ngi thamkhao.

Cho khong thch uong thuoc, cho luon ngam mieng chat vaphan khang manh liet. Mot so con cho con ngc tr ra. Ca2 trng hp cho eu tiep nhan thuoc vi lieu lng rat t.

Vi mot chut kien nhan va ky nang ban se cho cho uongthuoc c de dang. Trc khi ban hoc c ky nang th cachtot nhat la ban nh s giup cua ngi khac.Van e ay lalam sao cho con cho cua ban m mieng. Ngi giup ban se


70

gi con cho cho ban ut thuoc cho no. Ban se phai va vat lonvi con cho va ut thuoc v ch khi con cho giay th no mi mmieng.

Cach de dang nhat la at cac vien thuoc vao o an cua chonh la tht vien v cho thng p va nuot tron thc an do othuoc se de dang vao theo thc an. Co nhng con cho no senhan ra thuoc trong o an, oi vi nhng con cho nay th banse phai at thuoc trc tiep thuoc vao mieng cho.

ay la cach cho cho uong thuoc ran:- M mieng cho bang cach gh mom m 2 ham cua cho ra.

Keo moi tren xuong e phu kn rang no va gi chat ham trencua no. Neu no co gang can th no se can vao moi no (ieunay khong the xay ra).

- Nghieng au cho hng len tren, cach nay se lam cho chom ham di.

- at thuoc vao trong mieng cho tren li sau nhat co the,sau o gi ham di cua no lau en mc ban co the.

- Khi a at vien thuoc vao roi th ong mom cho lai va gichat.

- Vuot nhe co cho cho en khi no nuot vien thuoc xong. Mot

71

www.petgold.vn

ieu rat quan trong la phai theo doi no nuot vien thuoc xongcha. Neu khong cho se khac thuoc ra ngay sau khi ban bo tay.

8. Cham soc cho gia.Moi mot con cho eu trai qua qua trnh lao hoa, va co nhieu

bieu hien khac thng. Bai viet nay se khai quat lai e moingi tm hieu ky hn ve cac van e lien quan en s lao hoacua con cho.

8.1. Khi nao th cho c coi la ve gia?That s khong co mot o tuoi chnh xac e xac nh cho cua

ban a ve gia hay cha. Tuy nhien, theo y kien cua cac bacsy thu y th cho gia la nhng con cho ang song trong 1/3nhng nam cuoi cua mot con cho.

V du: vong i trung bnh cua giong cho c ln Great Danela 9 nam, th cho t 6 - 9 tuoi c xem la cho gia; hay giongcho c nh

Cẩm Nang Nuôi Dạy Chó

Documents

Transcript of Cẩm Nang Nuôi Dạy Chó