นศ221 การออกแบบสอสงพมพ 1 : หลกการออกแบบและระบบกรด (Grid System)| 1

นศ 221 การออกแบบสอสงพมพ 1 [CA 221 Printed Media Design 1] รวมรวม/เรยบเรยง โดย อาจารยณฏฐพงษ สายพณ

สาขาวชานเทศศาสตรบรณาการ คณะศลปศาสตร

มหาวทยาลยแมโจ

• หลกการออกแบบและระบบกรด

นศ221 การออกแบบสอสงพมพ 1 : หลกการออกแบบและระบบกรด (Grid System)| 2

“หลกการออกแบบและระบบกรด (Grid System)”

มหลกการมากมายสาหรบการออกแบบและทสาคญการจะสอสารความคดของนกออกแบบไดดกตองม ระบบ

ระเบยบในการจดวางองคประกอบหรอเรยกอกอยางวา การจดวางเลยเอาท” ทงใหดงาย เนนบางจดทจะสอสาร มสวน

ชวยในการวางองคประกอบในดานตาแหนง และขนาด 2 ประการ คอ

1. สรางความกลมกลนใหกบองคประกอบในพนท หนากระดาษ ใน 1 หนวยใหญ

2. ชวยกาหนดขนาดบนพนทหนวยใหญ โดยกาหนดการวางตาแหนงลงสหนวยยอย

ความหมายของระบบกรด

• ระบบกรด เรยกไดอกอยางหนงวา “ระบบตาราง”

• เปนเครองมอทเปนแนวทางการจดองคประกอบใชในการออกแบบกราฟก

• ใชแบงหนากระดาษออกเปนพนทยอยๆใหมขนาดเลกลงแทนทจะเปนพนทขนาดใหญเพยงอยางเดยว โดยการ

ใชเสนตรงในแนวตงและเสนตรงในแนวนอนหลายๆเสน ลากตดกนเปนมมฉากบนพนทหนากระดาษ

• สามารถพลกแพลงแบบไดตลอดเวลา ไมมกฎบงคบใหองคประกอบตาง ๆ อยแตเพยงภายในกรอบทจดไว แต

ใหดผลงานสดทายเปนหลก

• การใชกรดไมใชสงใหม นกออกแบบและศลปนไดใชโครงสรางกรดกนมานานนบศตวรรษแลว

สวนประกอบตาง ๆ ของกรดในหนาออกแบบ

1. มารจน (margins)

2. โมดล (Module/Grid Units)

3. อาลลย (Alleys)

4. กตเตอร (Gutters)

5. คอลมน (Columns)

6. โรว (Rows)

7. สเปเชยลโซน (Spatial Zones)

8. โฟลวไลน/แฮงไลน/ (Flowlines/Hanglines)

9. มารคเกอร (Markers)

นศ221 การออกแบบสอสงพมพ 1 : หลกการออกแบบและระบบกรด (Grid System)| 3

มารจน/ชองวางรอบขอบกระดาษ (margins)

• มารจนคอชองวางทอยระหวางขอบของพนททางานซงมตวอกษรหรอภาพปรากฏอยกบขอบของกระดาษทงส

ดาน

• ความกวางจากขอบกระดาษของชองวางนไมจาเปนตองเทากนทงสดานแตควรเปนแบบแผนเดยวกนทก ๆ หนา

ในเลมเพอความตอเนอง

• มารจนเปนจดพกสายตา แตสามารถใชเปนทใสเลขหนา หวเรอง คาอธบายตาง ๆ หรอบทความขยายสน ๆ และ

อาจใชเปนทดงดดความสนใจ

โมดล/หนวยกรด (Module/Grid Units)

• โมดลคอชองทเกดจากการแบงหนาออกแบบดวยเสนกรดตามแนวตงและแนวนอนออกเปนสวน ๆ

• ใชเปนพนทใสตวอกษรหรอภาพ

• การแบงสวนระหวางโมดลจะมการเวนชองวางไวไมใหโมดลตดชดกน

• การใชพนทในการวางตวอกษรหรอภาพไมจาเปนตองถกจากดอยภายในแตละโมดล แตสามารถกนพนทหลาย

โมดล

นศ221 การออกแบบสอสงพมพ 1 : หลกการออกแบบและระบบกรด (Grid System)| 4

อาลลย/ชองวางระหวางโมดล (Alleys)

• อาลลยคอชองวางระหวางโมดลทตดกน ชองวางดงกลาวอาจทอดยาวเปนแนวตง หรอแนวนอน หรออาจเปนทง

แนวตงและแนวนอนกได

• อาลลยแตละแนวอาจมความกวางทตางกนในหนาหนง ๆ กไดแลวแตผออกแบบ

กตเตอร/ชองวางระหวางหนาตามแนวพบ (Gutters)

• กตเตอร คอชองวางระหวางโมดลของหนาสองหนาทตอกนโดยมแนวพบอยตรงกลาง

• ในการออกแบบหนาหนงสอ ใหระวงอยาใหความกวางของกตเตอรแคบเกนไปจนทาใหขอความตามแนวสน

หนงสอขาดหายหรออานลาบาก

คอลมน/แถวในแนวตง (Columns)

• คอลมนคอโมดลทตอ ๆ กนในแนวตง ซงชองวางระหวางคอลมนกคออาลลย/กตเตอรนนเอง

• ในหนาออกแบบหนงหนาสามารถแบงคอลมนไดกแถวกได และความกวางของแตละคอลมนกไมจาเปนตอง

เทากนแลวแตผออกแบบ

โรว/แถวในแนวนอน (Rows)

• โรวคอโมดลทตอ ๆ กนในแนวนอนซงตางจากคอลมนทตอกนในแนวตง และถกแบงแยกจากกนดวยอาลลย/กต

เตอรเชนกน

สเปเชยลโซน/พนทครอบคลม (Spatial Zones)

• คอกลมของโมดลทตอตดกนทงแนวตงและแนวนอนทาใหเกดพนททใหญขน

• ถกนาไปใชในการแสดงขอมลโดยใสเปนขอความตวอกษร หรอภาพกได

โฟลวไลน/แฮงไลน/เสนขวาง (Flowlines/Hanglines)

• คอเสนแบงในแนวนอน ใชเหนยวนาสายตาจากสวนหนงไปอกสวนหนง หรอเปนตวคนเมอจบเรองราว/ภาพหนง

และกาลงขนตนเรองราว/ภาพอกชดหนง

มารคเกอร/ตวชตาแหนง (Markers)

• มารคเกอรคอเครองหมายทกาหนดตาแหนงบรเวณไวสาหรบใสขอความสนๆ ทระบหมวดหม หวเรองท

เปลยนไปเรอยๆ

• มกมตาแหนงเดยวในแตละหนา

นศ221 การออกแบบสอสงพมพ 1 : หลกการออกแบบและระบบกรด (Grid System)| 5

สวนประกอบหลกๆ ในระบบกรด

รปแบบตาง ๆ ของกรด (Grid types)

รปแบบพนฐานของกรดมอย 4 ประเภท

– เมนสครปตกรด (Manuscript Grid)

– คอลมนกรด (Column Grid)

– โมดลารกรด (Modular Grid)

– ไฮราซคลกรด (Hierarchical Grid)

รปแบบพนฐานทงสแบบนสามารถนาไปพฒนาสรางแบบทงทเรยบงายจนถงแบบทพลกแพลงซบซอนขน

เมนสครปตกรด (Manuscript Grid)

นศ221 การออกแบบสอสงพมพ 1 : หลกการออกแบบและระบบกรด (Grid System)| 6

• เปนกรดทมโครงสรางเรยบงายเปนบลอกใหญบลอกเดยวหรอคอลมนเดยว

• มชอเรยกอกชอวา บลอกกรด (Block Grid)

• ใชกบสงพมพทมแตเนอหาเปนหลก เชน หนงสอ นวนยาย ตารา จดหมายขาว ฯลฯ แตกสามารถ

นาภาพมาวางประกอบ

• เรยบงายแตกสามารถปรบแตงเลยเอาทใหดนาสนใจได และไมจาเจเมอเปดหนาตอหนา

คอลมนกรด (Column Grid)

• เปนรปแบบกรดทมคอลมนมากกวาหนงคอลมนในหนงหนาของแบบ

• มกมความสงเกอบสดขอบของชนงาน

• ความกวางของแตละคอลมนไมจาเปนตองเทากน

• กรดในรปแบบนมกถกนาไปใชใน นตยสาร แคตตาลอก โบรชวร

• การวางภาพในรปแบบกรดประเภทนอาจจะจดวางใหมความกวางเทากบหนงคอลมนหรอมากกวากได

โมดลารกรด (Modular Grid)

นศ221 การออกแบบสอสงพมพ 1 : หลกการออกแบบและระบบกรด (Grid System)| 7

• เปนรปแบบกรดทประกอบดวยโมดลหลาย ๆ โมดล

• เกดจากการตเสนตามแนวตงและแนวนอน คอรปแบบทเกดจากการแบงคอลมนในคอลมนกรดตามแนวนอนทา

ใหเกดเปนโมดลยอย

• โมดลารกรดเปนรปแบบทสามารถนาไปจดเลยเอาทไดหลากหลาย สามารถประสมประสานภาพกบขอความเปน

ชด ๆ จดแบงเรองราวหลาย เรองมาอยในหนาเดยวกน จดภาพประกอบพรอมคาบรรยายหลาย ๆ ชดในหนง

หนา

• จเปนรปแบบทประกอบดวยโมดลยอย ๆ มความอสระในการปรบแตงเลยเอาทไดสง มการนามาใชในการ

ออกแบบหนา โบรชวร แคตตาลอก นตยสารและหนงสอประเภทตาง ๆ ดวยเชนกน

ไฮราซคลกรด (Hierarchical Grid)

• เปนรปแบบกรดทมโครงสรางซบซอน

• ประกอบดวยโมดลไดทงทมขนาดเทากนหรอแตกตางกนมาจดวางในหนาเดยวกน และอาจมการเกยกนของ

โมดลบางชน

• เปนรปแบบทยากตอการใชงานในการทจะทาใหเลยเอาททออกมาดดและลงตว

• มกใชตอเมอไมสามารถใชกรดรปแบบอน สวนหนงทเลอกใชเนองจากขององคประกอบตาง ๆ ของเลยเอาทม

ความแตกตางคอนขางมาก เชน อตราสวนของดานกวางกบดานยาวของภาพประกอบแตละภาพมความ

แตกตางกนมาก

• ขอแนะนาในการจดทารปแบบ ไฮราซคลกรด วธหนงคอ นาองคประกอบตาง ๆ ของแบบทงหมด เชน

ภาพประกอบ เนอหา หวเรอง ฯลฯ มากองไว พจารณาภาพรวม คอย ๆ ทดลองจดวางโดยขยบปรบขนาดแตละ

องคประกอบจนดแลวลงตว พอมแนวเปนหลกในการสรางกรดใชรวมกนทงชด/เลมของงานพมพ แลวจงลงมอ

ทางาน

• รปแบบกรดประเภทนมใชในการออกแบบหนาหนงสอ โปสเตอร และฉลากผลตภณฑ เปนตน

นศ221 การออกแบบสอสงพมพ 1 : หลกการออกแบบและระบบกรด (Grid System)| 8

ตวอยางระบบกรดอนๆ

ตวอยางระบบกรดอนๆ

ตวอยางระบบกรดอนๆ

นศ221 การออกแบบสอสงพมพ 1 : หลกการออกแบบและระบบกรด (Grid System)| 9

ตวอยางระบบกรดอนๆ

การทาภาพประกอบ

ภาพประกอบหนงสอไมวาจะเปนภาพถายหรอภาพทวาดขนมาใหมควรมลกษณะสอดคลองกบเนอหาของ

หนงสอในเลมเปนสาคญ ทงนรปแบบลวดลายหรอสไตลนนจะขนอยกบกลมเปาหมายเปนสาคญ นกออกแบบจง

จาเปนตองเขาใจถงวตถประสงคของหนงสอเลมนน โดยใชหลกจตวทยามาชวยจดวางองคประกอบและสอความหมาย

ของเนอหาหรอขอความในหนานนๆ ใหดงดดและนาสนใจได

_______________________________________________________ บรรณานกรม

• จนทนา ทองประยร. 2537. การออกแบบและจดหนาสงพมพ. นนทบร : โรงพมพ

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

• ปาพจน หนนภกด. 2553. หลกการและกระบวนการออกแบบงานกราฟกดไซน. กรงเทพมหานคร:บรษท ไอ

ดซ พรเมยร จากด.

• ปราโมทย แสงผลสทธ. 2540. การออกแบบนเทศศลป. กรงเทพมหานคร : โรงพมพ ว.เจ. พรนตง.

• ปรญญา โรจนอารยานนท. 2544. ฟอนตไทยทดควรมลกษณะอยางไร. แบบตวพมพไทย ศนยเทคโนโลย

อเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต.

• โสรชย นนทวชรวบลย. 2545. Be Graphic ส เสนทางกราฟกดไซเนอร. กรงเทพมหานคร :บรษท เอ.อาร.อน

ฟอรเมชน แอนด พบลเคชน จากด.

• มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. 2552. การผลตสอสงพมพ . สาขาวชานเทศศาสตร

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช หนวยท 1-7.

• อารยะ ศรกลยาณบตร. 2550. การออกแบบสงพมพ. กรงเทพมหานคร : วสคอมเซนเตอร.

นศ221 การออกแบบสอสงพมพ 1 : หลกการออกแบบและระบบกรด (Grid System)| 10

ภาพประกอบบางสวนจาก

• http://www.google.co.th

• http://www.lungthong.com

• https://sites.google.com