CỦA THIỀN TẬP Thích Nhất Hạnh MỤC I II III LỤC LỜI TỰA · Thiền sư Vô Ngôn...

1

TRUYỀN THỐNG SINH ĐỘNG

CỦA THIỀN TẬP

Thích Nhất Hạnh

TỔNG

MỤC

LỤC.

QUYỂN

I.

QUYỂN

II.

QUYỂN

III.

LỜI TỰA

Đây là bộ sách ghi lại tiến trình sinh

động và phương cách hành trì của

Thiền tập Phật giáo từ hồi Bụt còn tại

thế, qua thời đạo Bụt Bộ Phái, cho

đến ngày nay.

Toàn bộ sách chia làm ba quyển,

trình bày ba giai đoạn nói trên của

Truyền Thống Sinh Động Thiền Tập

Trong Đạo Bụt:

http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap0-00.htmhttp://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap0-00.htmhttp://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap0-00.htmhttp://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-00.htmhttp://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-00.htmhttp://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap2-00.htmhttp://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap2-00.htmhttp://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap3-00.htmhttp://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap3-00.htm

2

QUYỂN 1: Nói về Thiền tập thời

Nguyên Thỉ. Nội dung là những bài

giảng các kinh điển chính yếu và

chưa chế biến của thời Bụt còn tại

thế. Thêm vào đó là những sử liệu

minh chứng đạo Bụt ở nước ta hồi đó

là được truyền trực tiếp từ Ấn Độ

sang chứ không phải từ Trung Quốc

như nhiều sách sử ghi lại.

QUYỂN 2: Trình bày những Thiền

phái lớn ở Việt Nam kể từ thế kỷ thứ

Ba trở về sau. Nội dung gồm các

phương pháp hành trì, những giáo

pháp của chư tổ, cùng cách du nhập

và phát triển của từng Thiền phái tại

Việt Nam hồi đó.

3

QUYỂN 3: Dành cho những

Phương pháp tu tập Làng Mai. Nội

dung gồm những thực tập dựa trên

giáo điển thời nguyên thỉ để cung ứng

những pháp môn thiền tập Đại thừa,

thích hợp với việc trị liệu và giải thoát

thân, tâm của con người trong thời

đại mới. Nền tảng căn bản của những

phương pháp này là Hiện Pháp Lạc

Trú.

Rải rác trong toàn bộ sách còn có kết

quả của những công trình nghiên

cứu, tìm kiếm gốc rễ kinh điển

nguyên thỉ của đạo Bụt; những đề

nghị giáo chính kinh điển truyền

thừa; và những bằng chứng cho thấy

ngài Tăng Hội không những là Sơ tổ

4

thiền tông Việt Nam mà còn là Sơ tổ

của thiền Tông Trung Hoa nữa.


QUYỂN I

Chương 01: 0-0 Thiền tập thời

nguyên thỉ

Chương 01: 0-1 Về nguồn

Chương 01: 1-1 Những giáo điều căn

bản

Kinh người biết sống một mình

Kinh An Ban Thủ Ý

Kinh Tứ Niệm Xứ

Chương 01: 1-2 Một thiền tập điển

hình thời Bụt còn tại thế: Kinh Tư

Lượng

Giảng Luận Nội Dung Kinh Tư Lượng

Đối Chiếu Văn Bản Chữ Hán Và Văn

http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap0-00.htm#loitua#loituahttp://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap0-00.htm#loitua#loituahttp://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-01.htm#0-1http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-01.htm#1-1http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-01.htm#1-1http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-01.htm#1-2http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-01.htm#1-2http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-01.htm#1-2

5

Bản Pali

Chương 01: 1-3 Thiền là gì?

Nghĩa của danh từ thiền

Chánh niệm là trái tim của thiền tập

đạo Bụt

Chỉ và quán trong thiền tập

Chương 01: 1-4 Đi tìm gốc rễ Kinh

điển của Bụt

Những pháp môn không thuộc Nguyên

thủy

Phương pháp thiền tập của đạo Bụt

Nguyên thủy

Những sáng tạo trong việc thực tập An

ban Thủ ý

Ba giáo lý không chắc do Bụt dạy

Phật pháp tức Thế gian pháp

Cách hoằng hóa Phật pháp ở Âu Tây

Những thiền tập du nhập đạo Bụt sau

http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-01.htm#1-3http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-01.htm#1-4http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-01.htm#1-4

6

ngày đức Thế tôn nhập diệt

Cách học hỏi truyền thống thiền tập

Niệm và cách diễn đạt của người Tây

phương

Vai trò quan trọng của tăng thân trong

thiền tập

Chương 01: 1-5 Từng bước Thiền

tập

Chương 02: 2-1 Thiền tập trong Đạo

Bụt

Tu là tập điều phục thân tâm

Hộ trì sáu căn là mấu chốt của tu học

Tu là học tạo dựng hạnh phúc

Chương 02: 2-2 Làng Mai và Pháp

môn có mặt trong Hiện tại

Tập có mặt là học tu chứng

Đối trị với tập khí trong ta

Thi kệ và những bước chân chuyển

http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-01.htm#1-5http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-01.htm#1-5http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-02.htm#2-1http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-02.htm#2-1http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-02.htm#2-2http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-02.htm#2-2

7

hóa

Tu là tự thực chứng giáo pháp

Chương 02: 2-3 Cách thực tập Kinh

Quán Niệm Hơi Thở

Bốn hơi thở điều thân

Bốn hơi thở an tịnh cảm thọ

Bốn hơi thở an tịnh tâm hành

Bốn hơi thở quán chiếu tự tánh các

pháp

Nhầm lẫn trong ghi chép và truyền

thừa kinh điển

Tam Pháp Ấn

Cách tiếp xúc với Niết bàn

Vọng tưởng về ngũ dục là cội nguồn

của ham muốn

Vô thường và duyên sinh

Một lầm lẫn khác trong việc truyền

thừa kinh điển

http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-02.htm#2-3http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-02.htm#2-3

8

Chương 03: 3-1 Đạo Bụt du nhập

vào Việt Nam và Trung Hoa

Chương 03: 3-2 Ba trung tâm Phật

giáo đời Hán

Ba trung tâm Phật giáo đời Hán

Nguồn gốc trung tâm Luy Lâu

Thời điểm thành lập của ba trung tâm

Gốc rễ của trung tâm Lạc Dương

Gốc rễ của trung tâm Bành Thành

Chương 03: 3-3 Khởi nguyên truyền

thống thiền tập tại Trung Hoa

Những thiền sư danh tiếng trước thầy

Bồ Đề Đạt Ma

Thiền học Việt Nam du nhập Trung

Quốc


thống thiền tập tại Việt Nam

Kinh Phương Pháp Đạt Thiền

http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-03.htm#3-1http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-03.htm#3-1http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-03.htm#3-2http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-03.htm#3-2http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-03.htm#3-3http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-03.htm#3-3http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-03.htm#3-4http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-03.htm#3-4

9

Giáo nghĩa kinh Phương Pháp Đạt

Thiền

Tứ thiền

Mười phép quán tiêu biểu

Làng Mai và những sáng tạo thiền tập

Tứ thiền trong kinh Phương Pháp Đạt

Thiền

Bài tựa kinh An Ban Thủ Ý

Giáo nghĩa Bài tựa kinh An Ban Thủ

Ý

Những hình ảnh linh hoạt để nói về

tâm

Những tư tưởng căn bản của duy biểu

học trong Bài tựa kinh An Ban Thủ Ý

Cách quán chiếu để thấy cái tất cả

trong cái một

Chương 04: 4-1 Phương pháp thực

tập Kinh An Ban Thủ Ý


10

Bốn hơi thở an tịnh Thân hành

Bốn hơi thở an tịnh Cảm thọ

Thiền Buông Thư

Bốn hơi thở chuyển hóa Tâm hành

Thực tập hơi thở 11 và 12 bằng Ba cái

Lạy


tập 4 hơi thở

Trình tự thực tập Quán vô thường

Nhất kỳ vô thường và cơ chế tự vệ của

con người

Nhất kỳ vô thường và Văn hào Victor

Hugo

Cách tiếp nhận vô thường của người tu

Ngũ cái: Năm đối tượng của tham

Những vọng tưởng người tu cần vượt

thắng

Cách đối trị với Vô thường của đạo


11

Bụt

Phụ Lục 1

QUYỂN II

Chương 00: Những Cây Đại Thụ

Trong Vườn Thiền Việt Nam

Chương 01: 1-1 Vài Chìa Khóa Căn

Bản Của Người Tu

Làng Mai và cách thực tập để đừng trôi

lăn

Phương pháp thiền hành của Trung

Quốc

Sự cần thiết của một thiền phổ

Công năng của thiền tập

Tu cho mình, tu cho người

Thiết kế y báo bằng cách nhận diện

nhu yếu

Căn nguyên của nhu yếu giả tạo trong

http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-04.htm#phuluc-1http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap2-01.htm#0-0http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap2-01.htm#0-0http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap2-01.htm#1-1http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap2-01.htm#1-1

12

y báo

Thay y báo đổi chánh báo bằng ba cái

lạy

Tương tức và y báo của tăng thân

Bốn thực tập của người tu

Năm nguyên tắc căn bản của sự tu tập

Chương 01: 1-2 Chuyển hóa và

chứng ngộ

Sống với tăng thân mới dễ chuyển hóa

Pháp môn làm mới đơn phương

Những phương tiện để hòa giải

Nắm vững phương pháp, thực tập tinh

chuyên mới tu học thành công

Ngũ lực tạo niềm tin


Người xuất gia và gia đình huyết

thống

Xuất gia và đối tượng thương yêu lớn


13

Cách nuôi dưỡng Bồ đề tâm

Cách tạo Pháp thân

Chương 02: 2-1 Các Môn Phái Và

Giáo Điển Sinh Động

Vấn đề truyền thừa

Những sáng tạo giả dối trong thiền

tông

Thiền sư Khương Tăng Hội

Chương 02: 2-2 Thiền phái Tỳ-Ni

Đa-Lưu-Chi

Tâm ấn và thầy Tỳ-Ni Đa-Lưu-Chi

Phương cách truyền tâm ấn

Tỳ-Ni Đa-Lưu-Chi và thiền Việt Lai

Ấn

Tỳ-Ni Đa-Lưu-Chi Trí tuệ Bát Nhã

Không quán

Những danh tăng của thiền phái Tỳ-Ni

Đa-Lưu-Chi

http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap2-02.htm#2-1http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap2-02.htm#2-1http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap2-02.htm#2-2http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap2-02.htm#2-2

14

Thiền sư Huệ Sinh

Thiền Sư Pháp Thuận

Giao Châu trong thời Tỳ-Ni Đa-Lưu-

Chi

Những danh tăng ít được biết của Giao

Châu

Tổng trì trong tông phái Tỳ-Ni Đa-

Lưu-Chi

Bốn khía cạnh của Đà la ni

Bốn loại Đà la ni

Nội dung kinh Đại Phương Quảng

Tổng Trì

Chương 02: 2-3 Thiền phái Vô Ngôn

Thông

Thiền sư Vô Ngôn Thông

Bách Trượng Thanh quy

Trường Phật học nên theo thể chế tu

viện


15

Đốn ngộ

Vô Ngôn Thông sang Việt Nam

Tổ thứ II của thiền phái Vô Ngôn

Thông

Tỳ ni nhật dụng thiết yếu

Từng bước nở hoa sen

Gia đình tâm linh của thầy Vô Ngôn

Thông

Nguồn gốc của sự đối lập Nam và Bắc

tông

Bài kiểm điểm đại chúng

Giáo pháp Vô đắc trong thiền phái Vô

Ngôn Thông

Vô đắc và lời cuối của thầy Vô Ngôn

Thông

Giáo pháp Đốn ngộ trong thiền phái

Vô Ngôn Thông

Giáo pháp Tâm địa trong thiền phái Vô

16

Ngôn Thông

Pháp môn Thoại đầu trong thiền phái

Vô Ngôn Thông

Pháp môn thiền Công án trong thiền

phái Vô Ngôn Thông

Cách tu thiền Công án

Làm việc với tàng thức mới đạt giác

ngộ

Hình ảnh thi ca trong thiền phái Vô

Ngôn Thông

Giáo điển xưa, hành trì nay

Phương pháp an trú của Làng Mai

Phương pháp thực tập Vô đắc của Làng

Mai

Cách thực tập Pháp Hoa Tam Muội của

Làng Mai

Chương 02: 2-4 Thiền phái Thảo

Đường


17

Thiền sư Tuyết Đậu

Pháp tu Công án

Những Công án của Làng Mai

Đặc điểm của thiền phái Thảo Đường

Chương 02: 2-5 Thiền phái Trúc

Lâm

Thiền sư Trần Thái Tông

Công Phu Tu Học Của Trần Thái

Tông

Gốc Rễ Tu Học Của Vua Trần Thái

Tông

Những Tác Phẩm Của Trần Thái Tông

Những Nhu Yếu Của Vua Trần Thái

Tông

Nguồn Gốc Thiền Ngữ Và Thi Ca

Trong Thiền Học

Kiến Giải Của Vua Về Công Án Vô Vị

Chân Nhân


18

Vua Thực Tập Công Án Bốn Núi

Cách Tìm Vô Vị Chân Nhân của Làng

Mai: Phương Pháp Soi Sáng

Thiền sư Thường Chiếu

Gốc Tích Của Thiền Sư Thường Chiếu

Tinh Thần Thống Nhất Của Phật Giáo

Việt Nam

Đường Vào Tâm Học: Năm Mươi Bài

Tụng Duy Biểu

Kim Chỉ Nam Của Việc Chứng Ngộ

Hà Xứ Bất Vi Gia Và Cách Chuyển

Hóa Những Giấc Mơ Do Tiềm Thức

Đạo Diễn

Thiền sư Hiện Quang

Thiền sư Tuệ Trung Thượng Sĩ

Làng Mai Và Phương Pháp Đập Phá

Lưỡng Nguyên

Cách Mở Tam Giải Pháp Môn Của

19

Làng Mai

Tuệ Trung Thượng Sĩ Và Thiền Công

Án

Thiền Phái Trúc Lâm Yên Tử

Phật Giáo Và Hạnh Phúc Của Dân Việt

Trong Đời Lý, Trần

Trúc Lâm Và Tình Giao Hảo Việt -

Chiêm

Từ Tâm Của Người Tu

Nguồn gốc của Nôm

Chương 02: 2-6 Cư Trần Lạc Đạo:

Trái tim của Trúc Lâm Đại Sĩ

Hội thứ Nhất

Hội thứ Hai

Hội thứ Ba

Hội thứ Tư

Hội thứ Năm

Hội thứ Sáu


20

Hội thứ Bảy

Hội thứ tám

Hội thứ chín

Hội thứ chín (tiếp theo)

Hội thứ mười

Kệ kết thúc

Tổng luận

Chương 02: 2-7 Tổng lược

Chương 03: 3-1 Lời kết

Chương 03: 3-2 Thiền Giáo không

hai

Phụ Lục 1

QUYỂN III

Chương 01: 1-1 Con mắt vô tướng

Chương 01: 1-2 Chương trình 4 năm

viện cao đẳng Phật học

Chương 01: 1-3 Ba yếu tố của Làng

http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap2-06.htm#2-7http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap2-07.htm#3-1http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap2-07.htm#3-2http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap2-07.htm#3-2http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-04.htm#phuluc-1http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap3-01.htm#1-1http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap3-01.htm#1-2http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap3-01.htm#1-2http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap3-01.htm#1-3

21

Mai

Chương 02: 2-1 Những phương pháp

tu tập Làng Mai

Hai thái cực của tâm

Nương tựa Bụt là tiếp xúc với những

hạt giống tốt trong ta

Tam Quy là Ngũ Giới

Các yếu tố làm hại đời người tu

Phật Pháp là một thực tại linh động

Căn cơ và diễn biến của các thực tập

Làng Mai

Lợi điểm thế kỷ 20

Phật giáo thống nhất

Đạo Bụt nhập thế

Một cách thực tập Tam Quy: Nương

tựa hải đảo tự thân

Kinh Hải Đảo Tự Thân

Chương 02: 2-2 Những phương pháp


22

tu tập Làng Mai

Phong trào đấu tranh ý thức hệ

Tìm một lối thoát

Hình thành của đạo Bụt hiện đại hóa

Hai tính cách của đạo Bụt

Đối trị với những khổ đau hiện thực

Những khổ đau có thật của thời đại

Chương 02: 2-3 Gốc rễ tâm linh

Làng Mai

Những Kinh căn bản của thiền tập

Nguồn gốc Thầy Tổ của Đạo Tràng

Nguồn gốc thiền tông Làng Mai

Tính khế lý, khế cơ của phương pháp

thực tập Làng Mai

Trở về suối nguồn nguyên thủy: các

kinh căn bản

Lợi điểm của sự phối hợp Kinh điển

Nền Phật giáo thống nhất


23

Sự quan trọng của nhận diện đơn

thuần

Xây dựng một đạo tràng hạnh phúc

Tăng nhãn

Chương 02: 2-4 Hiện pháp lạc trú

Hiện pháp lạc trú

Thiền giáo trong đạo Bụt

Tu tịnh độ hay tu Thiền?

Chương 02: 2-5 Ai hay hát, ai hay

nghe hát

Giáo lý vô cầu trong kinh Người biết

sống một mình

Ai hay hát, ai hay nghe hát

Nghĩa của niệm

Hơi thở chánh niệm giúp sự thực tập

được miên mật

Tu là gì?

Tu học với tăng nhãn


24

Một thực tập làm mới giữa cha mẹ và

con cái

Nhóm con cái

Nhóm cha mẹ

Tu tập để chất thánh lớn lên

Chương 02: 2-6 Pháp lạc

Chánh pháp có công năng chữa trị

Liên hệ duyên sinh của vạn pháp

Năm uẩn là lãnh thổ của chúng ta

Nghe pháp thoại là một thiền tập để

chuyển y

Phương tiện để trở về

Chương 02: 2-7 Đế thính - Bi thính

Thính pháp, văn kinh

Các yếu tố của đế thính

Tập bi thính

Chương 02: 2-8 Nghệ thuật nói

Người vệ sĩ tài ba


25

Tiếng gầm của sư tử lớn

Nghệ thuật nghe trong khi nói

Chánh ngữ

Nghệ thuật không nói

Chương 02: 2-9 Thực tập Chánh ngữ

Chế tác hạnh phúc bằng điện thoại

Chế tác hạnh phúc bằng cách viết thư

Chế tác hạnh phúc bằng cách tưới hoa

Các yếu tố của lời nói

Cách học kinh điển

Chương 02: 2-10 Ai là người tri kỷ

Thiện ý một mình chưa đủ tạo mùa

Xuân

Phải nhìn vào căn cơ của người để

truyền đạt

Linh chú

Những câu linh chú Làng Mai

Chương 02: 2-11 Thiền đi


26

Công dụng của Chánh niệm

Hiện tại chứa đựng quá khứ

Phương pháp trở về quá khứ

Vô niệm không phải là vô Chánh niệm

Phương pháp đi

Đi trong hiện tại là thiền đi

Chương 02: 2-12 Người đi vòng

quanh

Sự quyết tâm trong thiền đi

Làm gì trong thiền đi?

Điều phục thân tâm bằng thiền đi

Đi, nhưng không đi vòng quanh

Thiền đi và thiền lạy: Hai pháp môn

quí báu để diệt khổ

Chương 02: 2-13 Ba cái lạy

Thực tập vô ngã

Lạy thứ 1: Tiếp Xúc Với Tổ Tiên Và

Con Cháu Trong Hai Dòng Sinh Mạng


27

Lạy thứ 2: Tiếp Xúc Với Mọi Người

Và Mọi Loài Đang Có Mặt Với Ta Giờ

Này Trong Sự Sống

Lạy thứ 3: Buông Bỏ Ý Niệm Về Hình

Hài Và Thọ Mạng

Chương 02: 2-14 Những phương

pháp Hiện pháp Lạc trú

Ăn cơm theo Hiện pháp lạc trú

Thực tập Vô tác là điều kiện để Lạc

trú

Một thực tập nhận diện Hiện pháp

Hạnh phúc của tôi

Chương 02: 2-15 Thực tập Tứ Vô

lượng Tâm

Thực tập Tứ Vô lượng Tâm

Cách lạy để thành tựu bốn Tâm vô

lượng

Kinh Thủy Dụ


28

Chương 02: 2-16 Phương pháp Quán

niệm hơi thở

Hoàng đế của vương quốc ngũ uẩn

Học ăn để nuôi dưỡng thân tâm

Nắm được vô thường là giải thoát

Vài thực tập có mặt sâu sắc trong ngày

Hình thành của niệm hơi thở

Bốn điều kiện nuôi dưỡng chánh niệm

Chương 02: 2-17 Niệm và công năng

của thiền tập

Hình thành của một niệm

Vai trò của nhận diện đơn thuần

Bước đầu: Thiền chỉ để an tịnh thân,

tâm

Bước kế: Thiền quán để trị liệu và

chuyển hóa

Phương pháp tịnh khẩu

Chương 02: 2-18 Chỉ - Quán để có

http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap3-05.htm#2-16http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap3-05.htm#2-16http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap3-05.htm#2-17http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap3-05.htm#2-17http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap3-05.htm#2-18

29

Giới, Định, Tuệ

Dừng lại là bí quyết của sự tu tập

An tọa và an hành

Căn bản thực tập Làng Mai

Chương 02: 2-19 Thiền hướng dẫn

và An Ban Thủ Ý

Hơi thở chánh niệm giúp duy trì đối

tượng

An ban thủ ý với thi kệ tức thiền hướng

dẫn

Mọi thực tập đều phải thong dong

Thiền đi và thi kệ hướng dẫn

Chương 02: 2-20 Sự vận hành của

thân và tâm

Những hơi thở lưu thông tâm lý

Cách thực tập để bớt lo sợ, khổ đau

Buông bỏ được thì có hạnh phúc

Bốn giai đoạn của người theo văn hóa


30

Ấn Độ

Cuộc đời của người xuất gia

Chương 02: 2-21 Đối tượng của sự

buông bỏ

Hình thành của bốn giai đoạn trong đời

người

Buông bỏ theo tinh thần của Ấn giáo

Tu học theo Mai Thôn Đạo Tràng

Chương 02: 2-22 Mộ phần thế kỷ

Hạnh phúc và khổ đau

Bảo quản đau khổ để có hạnh phúc

Nguyện làm đẹp thế kỷ 21

Nên là người có hậu

Chương 02: 2-23 Căn bản của sự

thực tập tại Làng Mai

Kinh Mã Huyết Thiên Tử

Sự tuột dốc của giá trị tôn giáo

Cắt tỉa những phần tiêu cực trong

http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap3-06.htm#2-21http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap3-06.htm#2-21http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap3-07.htm#2-22http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap3-07.htm#2-23http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap3-07.htm#2-23

31

truyền thống

Phương pháp chia sẻ đạo Bụt với người

Tây phương

Chương 02: 2-24 Những phương

pháp đốn ngộ của Làng Mai

Những phương pháp đốn ngộ của Làng

Mai

Pháp môn soi sáng

Phương pháp án ma

Những pháp môn đốn ngộ của Làng

Mai

Nghi lễ trong những thực tập

Chương 02: 2-25 Những hình thái

hoằng hóa hiện đại

Pháp kịch

Chia sẻ với Cơ Đốc giáo

Hiện pháp Niết bàn

Thần dược chữa bệnh trầm cảm


32

Chương 02: 2-26 Trao truyền

Chương 03: 3-1 Con đường đối trị

Chương 03: 3-2 Làng Mai và cách

tháo gỡ Kết sử

Tên tử tù và người lính áp giải

Nghe chuông để thức tỉnh

Tỉnh thức là giác ngộ

Đới nghiệp vãng sanh

Thay chốt để đối trị với nội kết nhất

thời

Hộ niệm mới chuyển hóa được triền sử

sâu dày

Chương 03: 3-3 Khai mở

Phụ Lục 1

http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap3-07.htm#2-26http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap3-08.htm#3-1http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap3-08.htm#3-2http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap3-08.htm#3-2http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap3-08.htm#3-3http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-04.htm#phuluc-1

33


CỦA THIỀN TẬP QUYỂN I


TỔNG

MỤC

LỤC.

QUYỂN

I.

QUYỂN

II.

QUYỂN

III.

QUYỂN I

Chương 01: 0-0 Thiền tập thời

nguyên thỉ

Chương 01: 0-1 Về nguồn

Chương 01: 1-1 Những giáo điều căn

bản

Kinh người biết sống một mình

Kinh An Ban Thủ Ý

Kinh Tứ Niệm Xứ

http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap0-00.htmhttp://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap0-00.htmhttp://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap0-00.htmhttp://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-00.htmhttp://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-00.htmhttp://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap2-00.htmhttp://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap2-00.htmhttp://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap3-00.htmhttp://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap3-00.htmhttp://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-00.htm#loitua#loituahttp://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-00.htm#loitua#loituahttp://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-01.htm#0-1http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-01.htm#1-1http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-01.htm#1-1

34

Chương 01: 1-2 Một thiền tập điển

hình thời Bụt còn tại thế: Kinh Tư

Lượng

Giảng Luận Nội Dung Kinh Tư Lượng

Đối Chiếu Văn Bản Chữ Hán Và Văn

Bản Pali

Chương 01: 1-3 Thiền là gì?

Nghĩa của danh từ thiền


đạo Bụt

Chỉ và quán trong thiền tập

Chương 01: 1-4 Đi tìm gốc rễ Kinh

điển của Bụt

Những pháp môn không thuộc Nguyên

thủy

Phương pháp thiền tập của đạo Bụt

Nguyên thủy

Những sáng tạo trong việc thực tập An


35

ban Thủ ý

Ba giáo lý không chắc do Bụt dạy

Phật pháp tức Thế gian pháp

Cách hoằng hóa Phật pháp ở Âu Tây

Những thiền tập du nhập đạo Bụt sau

ngày đức Thế tôn nhập diệt

Cách học hỏi truyền thống thiền tập

Niệm và cách diễn đạt của người Tây

phương

Vai trò quan trọng của tăng thân trong

thiền tập

Chương 01: 1-5 Từng bước Thiền

tập

Chương 02: 2-1 Thiền tập trong Đạo

Bụt

Tu là tập điều phục thân tâm

Hộ trì sáu căn là mấu chốt của tu học

Tu là học tạo dựng hạnh phúc


36

Chương 02: 2-2 Làng Mai và Pháp

môn có mặt trong Hiện tại

Tập có mặt là học tu chứng

Đối trị với tập khí trong ta

Thi kệ và những bước chân chuyển

hóa

Tu là tự thực chứng giáo pháp

Chương 02: 2-3 Cách thực tập Kinh

Quán Niệm Hơi Thở

Bốn hơi thở điều thân

Bốn hơi thở an tịnh cảm thọ

Bốn hơi thở an tịnh tâm hành

Bốn hơi thở quán chiếu tự tánh các

pháp

Nhầm lẫn trong ghi chép và truyền

thừa kinh điển

Tam Pháp Ấn

Cách tiếp xúc với Niết bàn


37

Vọng tưởng về ngũ dục là cội nguồn

của ham muốn

Vô thường và duyên sinh

Một lầm lẫn khác trong việc truyền

thừa kinh điển

Chương 03: 3-1 Đạo Bụt du nhập

vào Việt Nam và Trung Hoa

Chương 03: 3-2 Ba trung tâm Phật

giáo đời Hán

Ba trung tâm Phật giáo đời Hán

Nguồn gốc trung tâm Luy Lâu

Thời điểm thành lập của ba trung tâm

Gốc rễ của trung tâm Lạc Dương

Gốc rễ của trung tâm Bành Thành


thống thiền tập tại Trung Hoa

Những thiền sư danh tiếng trước thầy

Bồ Đề Đạt Ma


38

Thiền học Việt Nam du nhập Trung

Quốc


thống thiền tập tại Việt Nam

Kinh Phương Pháp Đạt Thiền

Giáo nghĩa kinh Phương Pháp Đạt

Thiền

Tứ thiền

Mười phép quán tiêu biểu

Làng Mai và những sáng tạo thiền tập

Tứ thiền trong kinh Phương Pháp Đạt

Thiền

Bài tựa kinh An Ban Thủ Ý

Giáo nghĩa Bài tựa kinh An Ban Thủ

Ý

Những hình ảnh linh hoạt để nói về

tâm

Những tư tưởng căn bản của duy biểu


39

học trong Bài tựa kinh An Ban Thủ Ý

Cách quán chiếu để thấy cái tất cả

trong cái một


tập Kinh An Ban Thủ Ý

Bốn hơi thở an tịnh Thân hành

Bốn hơi thở an tịnh Cảm thọ

Thiền Buông Thư

Bốn hơi thở chuyển hóa Tâm hành

Thực tập hơi thở 11 và 12 bằng Ba cái

Lạy


tập 4 hơi thở

Trình tự thực tập Quán vô thường

Nhất kỳ vô thường và cơ chế tự vệ của

con người

Nhất kỳ vô thường và Văn hào Victor

Hugo


40

Cách tiếp nhận vô thường của người tu

Ngũ cái: Năm đối tượng của tham

Những vọng tưởng người tu cần vượt

thắng

Cách đối trị với Vô thường của đạo

Bụt

Phụ Lục 1


CỦA THIỀN TẬP QUYỂN I


TỔNG

MỤC

LỤC.

QUYỂN

I.

QUYỂN

II. QUYỂN III.

Về nguồn

http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-04.htm#phuluc-1http://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap0-00.htmhttp://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap0-00.htmhttp://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap0-00.htmhttp://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-00.htmhttp://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap1-00.htmhttp://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap2-00.htmhttp://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap2-00.htmhttp://www.thuvienhoasen.org/truyenthong-sinhdongcuathientap3-00.htm

41

Đề tài của bộ sách này là Truyền

Thống Sinh Động Của Thiền Tập

Trong Đạo Bụt, dịch tiếng Anh là The

Living Tradition of Buddhist

Meditation.

Khi nói "Truyền Thống Sinh Động Của

Thiền Tập Trong Đạo Bụt", ta hiểu

rằng ngoài đạo Bụt cũng có những

truyền thống thiền tập khác mà trong

sách này chúng ta sẽ không nói đến.

Chữ sinh động ở đây có nghĩa thiền tập

này là một thực tại sống chứ không

phải là một nền triết lý nằm trong sách

vở để nghiên cứu. Vì vậy chủû đề này

không phải là một chủ đề dành cho

người nghiên cứu đứng về phương diện

tri thức, mà là một chủ đề dành cho

42

người có niềm thao thức muốn thực tập

thiền.

Rải rác trong bộ sách này, chúng ta sẽ

có cơ hội thực hành những phương

pháp thiền tập trong đạo Bụt, từ các

phương pháp do chính Bụt chỉ dạy, cho

đến những phương pháp đã được các vị

Tổ sư khai triển và cống hiến cho

chúng ta.

Đây là cơ hội để chúng ta có thể nhìn

lại lịch sử của truyền thống thiền tập,

để thấy rằng thiền tập không phải là

một cái gì cứng ngắc mà là một thực tại

linh động, sống, đổi thay theo thời gian

và hoàn cảnh.

Thiền tập phải là một pháp môn đáp

ứng được những nhu yếu, những khổ

43

đau của con người, và chúng ta biết

nhu yếu và khổ đau của con người qua

các thời đại thì không giống nhau.

Nhận thức được như vậy, chúng ta thấy

có bổn phận phải giữ cho truyền thống

thiền tập đó sống mà đừng biến nó

thành một môn học có tính cách trí

thức. Khi thiền tập còn giữ được tính

cách sinh động của nó, thì nó còn phục

vụ được cho con người, vì nó trả lời

được những câu hỏi thâm sâu nhất của

con người. Đó là những câu hỏi thuộc

phạm vi khổ đau và hạnh phúc.

Từ ngày đạo Bụt Đại thừa xuất hiện,

thiền tập cũng có thay đổi. Ở đây

chúng ta sẽ có cơ hội đề cập đến những

phương pháp thiền tập của đạo Bụt Đại

44

thừa. Trước hết ta nói đến các pháp

môn ở Ấn Độ, sau đó chúng ta sẽ đi

ngang qua thiền tập đã được giảng dạy

và thực tập tại Trung Hoa, kế đến

chúng ta đi xuống truyền thống thiền

tập ở Việt Nam. Trình tự đó không có

nghĩa là thiền tập ở Việt Nam là do

Trung Hoa truyền xuống. Ngược lại!

Vào thế kỷ thứ ba Tây lịch, thiền sư

Việt Nam Khương Tăng Hội, sau thời

gian tu học và giảng dạy thiền tại trung

tâm Phật giáo Luy Lâu, ngài đã đi lên

miền Bắc, và đã là vị tăng đầu tiên

sang giảng dạy thiền tại Trung Hoa.

Ngài chẳng những là Sơ Tổ Thiền

Tông Việt Nam, mà còn là Sơ Tổ

Thiền Tông của Trung Hoa và cả của

Nhật Bản nữa.

45

Chúng ta sẽ bắt đầu môn thiền tập có từ

hồi Bụt còn tại thế, do chính Bụt và

tăng đoàn của ngài thực tập, rồi tiếp tục

bằng thiền tập đã được phát triển sau

khi Bụt nhập diệt.

Nói vậy có nghĩa là chúng ta sẽ phối

hợp giáo lý Nguyên thủy và Đại thừa

để nếu cần, thì sáng tạo thêm những

thực tập thích hợp với hoàn cảnh mới,

cho con người mới, tại gia cũng như

xuất gia, mà ta gọi là Thiền tập tân tu.

Những giáo điều căn bản

Trong kho tàng giáo pháp thời nguyên

thỉ, kinh Quán Niệm Hơi Thở, kinh Tứ

Niệm Xứ và kinh Người Biết Sống

Một Mình, là ba kinh quan trọng nhất

do chính đức Như Lai tuyên thuyết. Ta

46

có thể xem ba kinh này như làø ba chân

của một chiếc đỉnh đồng, ba pháp môn

căn bản nhưng thâm sâu, có công năng

chuyển hóa và giải thoát thân tâm của

hành giả.

Như vừa nói trên đây, chúng ta trở về

nguồn là để tìm cái hay, cái đẹp của

kinh điển thời nguyên thỉ, rồi phối hợp

với tinh thần và giáo pháp đạo Bụt Đại

thừa, để sáng tạo những thực tập tân tu,

những phương thuốc trị liệu và chuyển

hóa nỗi khổ, niềm đau của thời đại

mới, những pháp môn cần thiết và

thích hợp với con người trong hoàn

cảnh ngày nay. Đó là điều chúng ta

nhắm đến.

47

Kinh Quán Niệm Hơi Thở và kinh Tứ

Niệm Xứ sẽ được giảng luận về ý

nghĩa và trình bày về phương pháp

thực tập trong các chương sau. Ở đây

chúng ta hãy cùng đọc văn bản của

kinh Người Biết Sống Một Mình, để

một phần nào, biết được phương pháp

tu tập của Tăng đoàn hồi Bụt còn tại

thế.

Kinh Người Biết Sống Một Mình dạy

ta cách an trú trong giây phút hiện tại

để sống sâu sắc từng giây phút của đời

sống hàng ngày, quán chiếu những gì

đang xảy ra trong giây phút ấy để đạt

tới tuệ giác và tự do, không bị quá khứ,

tương lai và các tâm hành bất thiện

trong hiện tại lôi kéo. Trong Trung Bộ

còn có nhiều kinh khác cũng cùng một

48

đề tài, đó là các kinh 132, 133, 134.

Trong Hán tạng, có các kinh A Nan

Thuyết, Ôn Tuyền Lâm Thiên, Thích

Trung Thiền Thất cũng cùng một đề tài

và nội dung. Ba kinh này là các kinh số

167, 165, và 166 của Trung Bộ. Ngoài

ra còn các kinh Tôn Thượng (77, tạng

kinh Đại Chánh) do thầy Pháp Hộ dịch,

cũng dạy cùng một đề tài.

Kinh Người Biết Sống Một Mình là

văn kiện xưa nhất của lịch sử văn học

loài người, dạy về nghệ thuật sống

trong hiện tại, vững chãi và thảnh

thơi[1].

Một thiền tập điển hình thời Bụt còn

tại thế:

Kinh Tư Lượng

49

Kinh Tư Lượng[1] là một kinh có tính

cách rất thực tiễn cho sự tu học của các

thầy ở trong tăng đoàn của Bụt, cũng

như cho mọi tăng thân ngày nay.

Kinh Tư Lượng có mặt ở trong tạng

Pali và cũng có mặt trong Hán tạng.

Trong tạng Pali, kinh nằm ở trong

Trung Bộ, Majihimª-Nik(ya số 15, có

tên là kinh Anum(na Sutta, mình dịch

là kinh Tư Lượng. Đó là vì chữ tư

lượng có xuất hiện trong kinh tương

đương ở Hán Tạng, tức là kinh Tỳ

Khưu Thỉnh trong bộ Trung A Hàm 89,

kinh số 26 tạng kinh Đại Chánh.

Hiện nay tại Làng Mai chúng ta may

mắn có được cả hai văn bản, một bằng

tiếng Pali, tức là kinh Anum(na, dịch là

50

kinh Tư Lượng, và một bằng chữ Hán,

tức là kinh Tỳ Khưu Thỉnh ở trong bộ

Trung A Hàm của Hán Tạng.

Khi so sánh hai kinh, chúng ta thấy hơn

90% những điều hai kinh nói là rất phù

hợp với nhau, chỉ có một vài chi tiết

khác nhau. Thành ra ít nhất là 90% lời

của Bụt đã được giữ lại trong hai kinh

này. Những điều khác biệt thì không

quan trọng lắm. Thật ra kinh này không

phải do chính Bụt nói mà do một vị đệ

tử lớn của ngài nói, đó là thầy Maha

Mục Kiền Liên, Mah(moggall(na. Kinh

này có tác dụng xây dựng tăng thân.

Ngày xưa trong thời Bụt còn tại thế,

các thầy, các sư cô đọc kinh này rất

nhiều. Có thể nói rằng sau Giới bản thì

đây là kinh đã được tụng đọc nhiều

51

nhất trong tăng đoàn, tại vì nó có tác

dụng xây dựng tăng thân. Nếu tăng

thân không có hạnh phúc thì sự thực

tập của tăng đoàn sẽ không thành công.

Tư lượng có nghĩa là so sánh, đo

lường, quán chiếu. Đáng lý phải dịch là

tỷ lượng, vì tỷ mới là so sánh, còn

lượng là đo lường. Tuy vậy, "so sánh"

ở đây là so sánh người khác với mình,

đem hai người đặt gần nhau để xem có

những điều nào giống và điều nào

không giống, cho nên dịch là tư lượng.

Ngoài ra, sở dĩ không dùng chữ tỷ

lượng, lý do thứ nhất là vì tỷ lượng có

màu sắc của Nhận thức luận

(Espistemology) tương tự như Luận lý

học. Lý do thứ hai là trong bản chữ

Hán của Trung A Hàm các tổ cũng đã

52

dùng chữ Tư lượng. Trong bản của Pali

Text Society, người ta dịch là

Discourse on measuring in accordance

with, tức là lấy bản thân mình mà so

sánh với bản thân của một người bạn

đồng tu. Nhìn vào bản thân người bạn

đồng tu rồi nhìn vào bản thân của mình

để suy tưởng, để quán chiếu, để xem

mình có thể học được điều gì, và không

nên học điều gì từ người bạn tu. Thành

ra mình có thể dịch là "The discourse

on measuring and reflecting" và bỏ chữ

"in accordance with" đi cũng được. Nó

có nghĩa là trông người lại ngẫm đến

ta.

Như đã nói ở trên, kinh này không phải

do Bụt trực tiếp nói, mà do thầy Ma Ha

Mục Kiền Liên nói. Chúng ta biết rằng

53

trong thời đại của Bụt, có những thầy

rất giỏi, những thầy đã đóng vai sư anh

rất tuyệt diệu trong tăng đoàn Nguyên

thủy. Hai vị sư anh lớn nhất, có uy tín

nhất, hai cánh tay phải của Bụt là thầy

Xá Lợi Phất và thầy Mục Kiền Liên.

Chỉ hai năm sau ngày thành đạo, Bụt

đã thu nhận hai vị đệ tử lớn này. Từ đó

trở về sau, Bụt có hai thầy như là

những bàn tay xây dựng tăng thân rất

hữu hiệu. Hai thầy cũng gặp nhiều khó

khăn, cũng đã bị ganh tị, nhưng hai

thầy đã đóng vai trò huynh trưởng rất

hay.

Trong một khóa tu chúng ta đã học một

kinh do thầy Xá Lợi Phất nói, đó là

kinh Thủy Dụ, và vị huynh trưởng của

tăng đoàn đã dạy cho các sư em những

54

phương pháp để đối trị với cơn giận. Ở

đây, chúng ta học kinh Tư Lượng do

thầy Ma Ha Mục Kiền Liên dạy.

Khi nghe nói đến thầy Mục Kiền Liên,

chúng ta chỉ có một ý niệm là thầy rất

thân với thầy Xá Lợi Phất, và thầy là

một bậc đại hiếu. Chúng ta thường gọi

thầy là Đại hiếu Mục Kiền Liên Bồ

Tát. Nhưng ít ai biết được thầy là một

vị sư anh rất hiểu các sư em của mình,

và đã cống hiến những lời dạy dỗ hết

sức thực tế. Công trình xây dựng tăng

thân của thầy Mục Kiền Liên rất lớn,

và chúng ta sẽ thấy điều đó trong kinh

này.

Do sự truyền thừa khác nhau, cho nên

hai kinh này (Kinh Tư Lượng thuộc

55

tạng Pali, và Kinh Tỳ Khưu Thỉnh

thuộc Hán tạng) không đồng ý với

nhau ở điểm kinh đã được nói tại đâu.

Theo kinh Tư Lượng của tạng Pali thì

kinh này được nói tại Sumsuma

Ragirra. Hán tạng thì nói kinh này

được nói tại tu viện Trúc Lâm. Tu viện

Trúc Lâm này không phải là tu viện

Trúc Lâm ở thành Vương Xá. Tuy vậy

chi tiết này không quan trọng lắm.

Điều quan trọng là lời kinh rất giống

nhau, và nội dung kinh cũng rất giống

nhau. Tên kinh trong bản Hán tạng có

thể dịch là Lời thỉnh cầu của vị khất sĩ.

Điều này cũng rất quan trọng, vì trong

kinh Tư Lượng, tức là kinh thuộc về

tạng Pali, cái ý niệm về sự thỉnh cầu

của một vị khất sĩ cũng được nói rất rõ.

56

Giảng Luận Nội Dung Kinh Tư

Lượng

Hôm đó là một ngày trong mùa An cư

kiết Hạ, thầy Mục Kiền Liên ngồi dưới

một bóng cây, chuyện trò cùng các sư

em. Thầy gọi thêm các vị khác đến để

dạy kinh này.

Bắt đầu bài pháp thoại, thầy Mục Kiền

Liên nói rằng: Này các bạn đồng tu, giả

sử có một vị khất sĩ thỉnh cầu các vị

khất sĩ khác, và nói rằng: Xin các bạn

đồng tu hãy chuyện trò với tôi, tôi

mong rằng tôi được các bạn đồng tu

thương tưởng và chuyện trò với tôi. Tại

sao lại xảy ra chuyện một vị đồng tu

phải yêu cầu các vị đồng tu khác nói

chuyện với mình? Tại vì vị đó có cảm

57

tưởng bị cô lập hóa trong đại chúng, có

cảm tưởng không ai trong đại chúng

muốn nói chuyện với mình.

Trong tạng Pali, nguyên văn đoạn mở

đầu của kinh Tư Lượng là:

"Này các bạn đồng tu, giả sử có vị khất

sĩ thỉnh cầu các vị khất sĩ khác, nói

rằng: Các bạn đồng tu hãy chuyện trò

với tôi, tôi mong rằng tôi được các bạn

đồng tu thương tưởng và chuyện trò

với tôi. Nếu vị khất sĩ ấy là người mà

kẻ khác khó nói chuyện với được, nếu

vị ấy là người có những tính nết làm

cho kẻ khác không nói chuyện với

được, nếu vị ấy là người thiếu kiên

nhẫn, thiếu cởi mở, không có khảû

năng tiếp nhận những lời phê bình,

58

khuyên bảo và dạy dỗ của các bạn

đồng tu phạm hạnh, thì các vị này xét

rằng không thể nói chuyện với vị ấy,

không thể dạy bảo vị ấy, không thể đặt

niềm tin vào vị ấy".

Đó là chủ đề được nêu ra. Tại vì trong

đại chúng thỉnh thoảng có một người

có cảm tưởng cô đơn, có cảm tưởng

các thầy khác, các sư cô khác không ai

muốn nói chuyện với mình, vì vậy mà

mình có cảm tưởng mình không được

tăng thân chú ý và tin tưởng. Nói theo

người ngoài đời là "bị tẩy chay".

Để so sánh, chúng ta hãy đọc đoạn mở

đầu kinh Tỳ Khưu Thỉnh trong Trung

A Hàm:

59

Bấy giờ tôn giả Maha Mục Kiền Liên

nói với các vị khất sĩ: "Các vị hiền giả,

nếu có một vị khất sĩ thỉnh cầu các vị

khất sĩ khác như sau: Xin các tôn giả

hãy nói chuyện với tôi, hãy dạy dỗ tôi,

hãy khiển trách tôi, xin đừng để tôi bị

lâm vào tình trạng khó khăn. Tại sao có

tình trạng ấy? Tại vì, thưa các hiền giả,

nếu có một người quen lối nói ngang

bướng, bị kéo đi bởi lối nói ngang

bướng đó, thì các bạn đồng tu phạm

hạnh sẽ không còn ưa nói chuyện với

vị ấy, sẽ không dạy dỗ vị ấy, sẽ không

khiển trách vị ấy, và vì thế vị ấy bị lâm

vào tình trạng khó khăn, lý do vì thói

quen nói ngang bướng đó.

Sự truyền thông bị cắt đứt là vì cách

mình đối xử với tăng thân. Trong bản

60

Hán văn có danh từ Nan ngã hay là

Nạn ngã mà có người dịch là xin các vị

đồng tu đừng "làm khó tôi". Nan là

khó. Tôi thấy dịch như vậy có thể đưa

đến sự hiểu lầm là các vị đồng tu muốn

làm khó vị này, cho nên tôi đã dịch lại

là: "Xin đừng để tôi lâm vào tình trạng

khó khăn" để diễn tả ý chữ nan. Tức là

khi mình có cảm tưởng là mình bị cô

lập hóa, không ai muốn nói chuyện với

mình thì mình lâm vào tình trạng khó

khăn, chứ không phải các vị khác

muốn làm khó mình, muốn cô lập mình

vì một lý do nào đó. Chính mình xin

các vị đó hãy giúp mình để mình khỏi

bị rơi vào tình trạng khó khăn.

Sau đó, thầy Mục Kiền Liên nêu ra một

số nguyên do khiến cho một vị khất sĩ

61

không được các vị khất sĩ khác nói

chuyện với, khuyên bảo cho, hay dạy

dỗ giùm. Thầy Mục Kiền Liên khuyên

tất cả mọi thành phần trong tăng đoàn

nên quán chiếu lại mình, xem mình có

những tánh tiêu cực nào khiến cho các

thầy khác không thân cận được với

mình. Đối tượng của kinh này không

phải chỉ là một hay hai người trong

tăng đoàn, mà là tất cả mọi người trong

tăng đoàn, tại vì nếu không thực tập thì

vị nào trong tăng đoàn cũng có thể lâm

vào tình trạng khó khăn đó.

Chúng ta hãy đọc tiếp: Ở đây, này các

bạn đồng tu, nếu một vị khất sĩ bị

vướng vào tà dục, bị tà dục lôi kéo, thì

đó là một tính nết khiến cho các bạn

đồng tu khó nói chuyện với vị ấy. Khó

62

nói chuyện ở đây có nghĩa là không có

cơ hội để dạy bảo vị đó, không có cơ

hội để khiển trách, để chỉ rõ những lỗi

lầm của vị ấy, vì vậy mà không thể đặt

niềm tin vào vị ấy.

Như vậy, nguyên do đầu tiên khiến cho

một thầy hay một sư cô có thể bị cô lập

hóa là vướng vào tà dục, và bị tà dục

sai sử, lôi kéo.

Trong bản chữ Hán gọi là ác dục. Ở

đây mình dịch là tà dục. Tà tức là

không ngay thẳng. Ác có nghĩa là

không lợi ích, nó có tính cách phá hoại.

Dục là cái muốn. Có cái muốn tốt, có

cái muốn xấu. Cái muốn tốt thì không

gọi là tà dục. Những cái muốn xấu,

những sự đam mê có thể phá hoại con

63

người của mình, phá hoại tương lai của

mình, thì gọi là tà dục hay ác dục.

Trong bản dịch tiếng Việt mình dùng

danh từ tà dục cho nó nhẹ nhàng hơn.

Khi mình có một cái muốn như muốn

tu, muốn học, muốn độ đời, và cái

muốn đó không có tính cách danh, tính

cách lợi, tính cách thèm khát danh

vọng, tiền bạc, hay sắc dục, thì cái

muốn đó, cái dục đó không gọi là tà

dục. Nhưng nếu một vị khất sĩ hay nữ

khất sĩ vướng vào một tà dục ở trong

tâm thì đó là một nguyên do khiến cho

các bạn đồng tu không muốn nói

chuyện với người đó, không có cơ hội

dạy dỗ người đó, tại vì vị đó có sự

ngoan cố trong cái tà dục của mình.

Mặc tôi, tôi làm như vậy mặc tôi! Nói

64

vậy, nghĩ vậy, hành động vậy một thời

gian thì các vị đồng tu sẽ không đến

với mình nữa. Cho nên kinh nói rằng:

Khi một vị khất sĩ bị vướng vào tà dục,

bị tà dục lôi kéo. Lôi kéo tức là bị sai

sử, và khi bị đặt dưới sự lôi kéo và sai

sử của tà dục rồi thì mình không có trí

tuệ nữa, mình bắt đầu nói bướng. Và vì

mình nói bướng cho nên các bạn đồng

tu có cảm tưởng không thể nói chuyện

với mình được, và họ không nói

chuyện với mình nữa.

Thỉnh thoảng chúng ta cũng thấy có vị

khất sĩ hay nữ khất sĩ có tà dục, có sự

ham danh, ham lợi, hoặc ham sắc, và vị

đó có tính ngoan cố, để cho bản thân

mình bị tà dục đó sai sử, lôi kéo, và nó

biểu hiện ra trong ngôn ngữ, trong thái

65

độ. Cho nên các bạn đồng tu khác, ban

đầu thì có cố gắng giúp đỡ, dạy bảo,

nhưng một thời gian sau thì không còn

kiên nhẫn nữa. Kết quả là vị đó lâm

vào tình trạng khó khăn của sự bị cô

lập. Vị đó từ từ cảm thấy mình bị mất

tăng thân, và một ngày nào đó sẽ thấy

rằng tăng thân này không phải là của

mình nữa, cho nên bỏ tăng thân mà đi!

Ai đã lấy tăng thân ra khỏi tầm tay của

mình? Chỉ có mình thôi, không có

người nào có thể lấy tăng thân ra khỏi

vòng tay của mình cả. Khi mình tự cô

lập hóa đối với các bạn đồng tu, thì từ

từ mình mất tăng thân, và mình có cảm

tưởng rằng tăng thân này tẩy chay

mình, tăng thân này không chơi với

mình. Kỳ thực nó có một lý do nào đó

66

khiến cho mình có cảm tưởng cô đơn.

Cái đó là cách sống của mình, cách

hành sử của mình trong đời sống hàng

ngày, nó làm cho tăng thân không tới

với mình được, không nói chuyện, dạy

dỗ mình được.

Trong bản chữ Hán, điều này được nói

rất rõ: Mình bị cô lập là vì cách nói

ngang bướng của mình, thói quen nói

ngang bướng của mình, và cách nói

ngang bướng đó, thói quen nói ngang

bướng đó phát xuất từ những nguyên

do bên trong mà hiển lộ ra.

Chúng ta hãy dựa vào kinh Tư Lượng

trước, nghĩa là kinh thuộc về tạng Pali,

rồi thỉnh thoảng sẽ đối chiếu với kinh

Tỳ Khưu Thỉnh ở trong Hán tạng.

67

Nguyên do thứ hai là vị ấy chỉ biết

khen mình và chê người.

Tất cả những người trong tăng thân

không có ai đáng làm sư anh, sư chị

của mình hết. Nhìn vào người bạn

đồng tu nào mình cũng thấy những tật

xấu, không thấy điều nào tốt cả. Nó

hàm chứa một điều là mình không

thấy, mình không biết rằng chính mình

cũng có những tật xấu của các sư anh,

các sư em của mình. Vì mình nghĩ rằng

chỉ có những sư em, sư chị, sư anh của

mình mới có những tật xấu đó, cho nên

các bạn đồng tu khó nói chuyện với

mình, không có cơ hội dạy bảo mình,

chỉ cho mình những lỗi lầm để mình

sửa đổi. Họ chịu thua, không còn niềm

tin ở mình nữa.

68

Nguyên do thứ ba là nổi giận và bị cơn

giận chi phối.

Chúng ta là những người thường, chưa

phải là những bậc thánh, thành ra việc

nổi giận là việc có thể xảy ra. Khi chưa

phải là bậc thánh, ai cũng có lúc nổi

giận. Nhưng người tu thì phải biết cách

để đối trị, săn sóc cơn giận của mình.

Mình có quyền giận, nhưng đồng thời

mình có bổn phận phải săn sóc cơn

giận của mình, phải chuyển hóa cái

giận của mình. Nếu biết cách chăm sóc

và chuyển hóa cái giận của mình, thì

mình sẽ không bị cơn giận chi phối.

Chỉ khi nào mình không biết tu tập,

không biết thở, không biết đi thiền

hành, không biết quán chiếu thì mình

mới bị cơn giận chi phối. Khi bị cơn

69

giận chi phối thì mình vùng vằng, mình

tỏ thái độ bằng con mắt, bằng cử chỉ,

và bằng lời nói của mình. Vì vậy mà

các bạn cùng tu có cảm tưởng không

giúp mình được, không đến nói chuyện

với mình được, không thể chỉ bảo cho

mình được.

Có thể rằng khi giận, mình không biết

mình giận, và khi mình có một cái nhìn

thiếu thiện cảm, mình không biết mình

đang có cái nhìn không có thiện cảm.

Có thể là mình đang vùng vằng, không

dễ thương mà mình không biết là mình

đang vùng vằng, đang không dễ

thương. Có thể là mình nói những câu

nói không hòa dịu, có tính cách hạch

hỏi, nạt nộ người khác, mà mình không

biết lời nói của mình không có tính

70

cách ái ngữ. Mình tưởng mình luôn

luôn dịu dàng, nhỏ nhẹ. Đó là vì mình

thiếu chánh niệm. Mình cần một cái

gương để soi. Nếu không có gương để

soi thì mình phải nhờ sư anh: "Mỗi khi

mặt em đỏ lên, không dễ thương thì xin

sư anh nói cho em biết đây là lúc em

đang không dễ thương". Phải có một

người chỉ cho, thì mình mới tiến được.

Mỗi khi người kia có một cái nhìn

không thiện cảm, thì mình thấy liền,

mỗi khi người kia có một thái độ

không dễ thương, thì mình cảm nhận

liền, mỗi khi người kia có sự bực bội

trong giọng nói, hoặc cáu kỉnh thì mình

biết liền! Nhưng mỗi khi mình có

những cái đó thì mình không biết, và

mình tưởng rằng mình không có

71

khuyết điểm của người kia. Kỳ thực là

mình có, và đôi khi còn có nhiều hơn

người kia nữa. Vì vậy người tu may

mắn là người tu có sư anh, có sư em,

có sư chị nhắc nhở, chỉ bày cho mình

những lúc mình không tươi mát, mình

cáu kỉnh. Có được những người như

vậy thì mình được che chở, mình được

nuôi dưỡng. Nếu không có người đến

với mình, nói cho mình hay, chỉ cho

mình thấy những điều lầm lỗi của

mình, thì mình thiếu may mắn.

Nguyên do thứ tư, hoặc vị ấy vì giận

mà ôm ấp một nỗi hiềm hận.

Giận là một điều mà hiềm hận là một

điều khác. Có nhiều người giận nhưng

sau khi giận thì không còn gì nữa, rất

72

dễ chịu. Nổi trận lôi đình, nhưng sau

khi hết giận thì cười nói với mình rất

dễ thương. Nhưng nếu giận mà không

ý thức rằng mình giận, không biết quán

chiếu, không biết nhận diện, chuyển

hóa cái giận của mình thì cái giận đó

nó đi vào trong chiều sâu của tâm thức,

và nó trở thành một khối gọi là hiềm

hận. Nó trở thành một nội kết lớn!

Cũng như lúc mình bị cảm. Mới bị cảm

mà không chịu cạo gió hay uống thuốc,

để cái cảm nó thấm sâu vào, thì sự

chữa trị sẽ khó hơn.

Khi sự hiềm khích, sự hận thù bám sâu

vào trong tâm ta, thì khối nội kết đó nó

phát hiện dưới hình thức mình vùng

vằng, mình khó chịu mà mình không

biết. Điều nguy hại là ở chỗ mình

73

không hay biết. Khi nghe nói "anh say

rồi", thì người say rượu không bao giờ

nhận thấy mình say. Tôi mà say? Tôi

đâu có say! Đó là những câu trả lời đầu

lưỡi của họ. Cũng vậy, khi nghe nói

"anh giận rồi đó", thì mình sẽ khẳng

định: Tôi đâu có giận? Nhưng kỳ thực

thì mọi người đều thấy mình đang giận.

Đó là tại mình không có gương để soi.

Tăng thân có thể đóng vai trò của một

tấm gương để cho mình soi. Không còn

tấm gương đó thì nguy lắm cho đời tu

học của mình.

Ai cũng có quyền giận, nhưng nếu

không biết tu tập để chuyển hóa thì cái

giận đó nó trở nên một khối nội kết

trong ta, nó làm hại bản thân ta, và làm

hại bạn tu của ta.

74

Nguyên do thứ năm, hoặc vì giận, vì

hiềm hận mà trở nên cáu kỉnh.

Tiếng Anh gọi là bad mood. Lâu lâu

cáu kỉnh một lần thì được, nhưng cáu

kỉnh hai mươi bốn giờ trong một ngày

thì nhiều quá, và khiến người ta thấy

mình không dễ chịu, người ta rút lui,

và mình có cảm giác bị tẩy chay.

Nguyên do thứ sáu, hoặc vì hiềm hận

mà nói những lời có tính cách cáu

kỉnh.

Trong nguyên do thứ năm, sự cáu kỉnh

chỉ có thể thấy qua bộ điệu thôi. Nhưng

trong trường hợp thứ sáu thì sự cáu

kỉnh được biểu lộ qua lời nói. Nên biết

rằng khi nói, nếu chúng ta có một cảm

xúc thì tự nhiên lời nói của chúng ta có

75

những âm ba rung động khiến cho

người đối thoại biết ta đang có cảm

xúc. Khi chúng ta sợ, thất vọng, buồn

khổ hay giận hờn thì những cảm xúc

đó thể hiện ra trong lời nói của mình.

Người đối thoại biết, mà đôi lúc chính

mình lại không biết! Đó là vì mình

thiếu chánh niệm. Chỉ cần một câu nói

ba bốn chữ thôi, là đủ làm cho mình

mất một sư anh, một sư chị, hay một sư

em, và vị đó không muốn nói chuyện

với mình nữa. Gặp mình, vị đó có thể

chào vì lễ phép, nhưng vị đó không còn

muốn nói chuyện với mình nữa. Mình

đâu có nói gì nhiều, chỉ ba bốn chữ

thôi, nhưng mình phải trả một giá rất

đắt: Mất một người bạn tu! Nếu mình

nói với mỗi người trong tăng thân hai

76

ba chữ như vậy, thì mình sẽ đánh mất

cả tăng thân!

Vì vậy mình phải tự hỏi: "Ai làm cho

mình mất tăng thân, tại sao tăng thân từ

từ tuột khỏi vòng tay của mình?" Câu

trả lời là: "Chính mình!" Mất tăng thân

là mất chỗ nương tựa!

Có thể mình thấy rất rõ bằng trí năng

của mình, rằng tăng thân này là cái

mình cần nhất ở trên đời, là cái nhu yếu

quan trọng nhất trong đời mình, vậy

mà mình vẫn đánh mất tăng thân đó

như thường. Đôi khi trí tuệ của mình

thấy rõ điều đó, nhưng vì mình quá

yếu, mình thiếu tu tập, cho nên mình

phản lại trí tuệ của mình, mình làm

ngược lại điều mà trí tuệ của mình thấy

77

rõ, cho nên mình rơi vào hoàn cảnh cô

đơn.

Tại Làng Mai, sự thực tập xây dựng

tăng thân được xem là quan trọng bậc

nhất. Nếu muốn thành công trong sự

hành đạo trong tương lai thì ngay giờ

này chúng ta phải học pháp môn xây

dựng tăng thân cho thật đàng hoàng.

Một người không có khả năng xây

dựng tăng thân thì sẽ không có khả

năng độ đời. Tại vì không có tăng thân

thì không làm được gì hết. Chúng ta

biết rằng trong quá trình tu tập, chúng

ta chuyển hóa là nhờ tăng thân. Một

ông thầy giỏi cách mấy mà không có

tăng thân thì cũng không làm được gì

nhiều. Bụt là một ông thầy có khả năng

xây dựng tăng thân rất lớn. Vì vậy mà

78

đã có lần Vua Ba Tư Nặc đã nói: Bạch

đức Thế Tôn, nhìn vào tăng đoàn của

ngài, con có đức tin nơi Thế Tôn. Vì

vậy trong thời gian thụ huấn và thực

tập ở Làng Mai, quý vị phải học cho

được phương pháp xây dựng tăng thân.

Xây dựng tăng thân không phải bằng ý

kiến riêng của mình, bằng cách sống

riêng của mình. Mỗi người đều có ý

kiến riêng, nhưng nếu chúng ta không

có cái nghệ thuật sống chung trong

tăng thân thì chúng ta không thể xây

dựng tăng thân được. Chúng ta có

những thói quen có tính cách tiêu cực.

Do những thói quen đó, chúng ta làm

cho những thành phần của tăng thân xa

lánh ta. Chúng ta đánh mất tăng thân.

Một vị đạo sư giỏi là một vị đạo sư có

79

khả năng xây dựng tăng thân. Từ bi và

trí tuệ của vị đạo sư đó phải được biểu

hiện trong hành động xây dựng tăng

thân. Nếu không có tăng thân thì sự

chuyển hóa rất khó có thể xảy ra, vì

vậy cho nên xây dựng tăng thân là xây

dựng cơ sở, xây dựng hoàn cảnh mà

trong đó mọi người có thể tu tập để

chuyển hóa được.

Nguyên do thứ bảy, hoặc vì vị ấy lên

án người bạn đồng tu đã chỉ cho mình

lỗi mình đã phạm.

Lỗi này đôi khi chỉ là một sự vụng về,

chỉ là một tri giác sai lầm của mình

thôi, nhưng tại mình cố chấp, cho nên

khi người bạn đồng tu chỉ cho mình

những lỗi lầm kia, thì mình nổi giận và

80

mình lên án người đó. Người đó có thể

là vì thương mình nên chỉ cho mình lỗi

kia, bạn bè thì ai cũng phải giúp nhau

như vậy, nhưng vì mình không có khả

năng tiếp nhận, không có khả năng

lắng nghe, vì vậy mà mình ruồng bỏ

tấm gương soi của bạn cho mượn,

mình giận luôn tấm lòng tốt của người

bạn tu, mình nổi giận nên mình trả đũa

bằng cách lên án họ.

Nguyên do thứ tám, hoặc vị ấy miệt thị

người bạn đồng tu đã chỉ cho mình lỗi

mình đã phạm.

Tức là mình không còn muốn nhìn

người đó nữa, thấy người đó không còn

là bạn của mình, không còn là tri kỷ

của mình nữa. Tri kỷ gì mà chỉ trích

81

người ta! Thực ra thì người hiểu mình,

người có đủ thương yêu để chỉ cho

mình những yếu đuối của mình, thì

mới đúng là người tri kỷ của mình.

Vậy mà mình đã đánh mất người bạn,

đã đánh mất cây đuốc soi đường cho

mình!

Nguyên do thứ chín, hoặc vị ấy chỉ

trích trở lại người đã chỉ cho mình lỗi

mình đã phạm.

Chính anh là người đã phạm lỗi đó chứ

không phải là tôi! Chính anh sân si,

chính anh khó chịu, chính anh cáu

kỉnh, chứ không phải tôi! Tại vì trong

lòng mình đã có khối hiềm hận, cho

nên khi nghe người chỉ lỗi, chẳng

82

những mình đã không chịu lỗi mà còn

chỉ trích ngược lại.

Nguyên do thứ mười, hoặc vị ấy chất

vấn trở lại người đã chỉ cho mình lỗi

mình đã phạm.

Chất vấn tức là đặt ra những câu hỏi tới

tấp để cho người kia sợ mà lần sau

không dám nói ra lỗi của mình nữa.

Nguyên do thứ mười một, hoặc vị ấy

tránh né vấn đề bằng cách hỏi người đã

chỉ cho mình lỗi mình đã phạm những

câu hỏi khác, không ăn nhập gì đến

những vấn đề của người kia nêu ra hết.

Nói rõ ra là vị ấy trả lời ngoài vấn đề,

để lộ sự bực bội, giận dữ và bất mãn.

83

Nguyên do thứ mười hai, hoặc vị ấy

không giải thích được một cách thỏa

đáng hành động của mình khi người

kia chỉ lỗi cho mình.

Tại sao anh làm vậy? Mình không trả

lời được một cách thỏa đáng, mình nói

vòng quanh.

Nguyên do thứ mười ba, hoặc vị ấy thô

tháo và có ác ý.

Thô tháo tiếng Pháp là Grossière, và ác

ý là Mauvaise intention.

Nguyên do thứ mười bốn, hoặc vị ấy

ganh ghét và keo kiệt.

Cho mà tiếc, nói mà cũng hà tiện, giúp

mà không hết lòng.

84

Nguyên do thứ mười lăm, hoặc vị ấy

mưu mô và lường gạt.

Nguyên do thứ mười sáu, hoặc vị ấy

cứng đầu, ngoan cố và tự kiêu.

Nguyên do thứ mười bảy, hoặc vị ấy

vướng vào thế tục.

Tuy xuất gia, nhưng trong đời sống

hàng ngày mình vẫn còn vướng những

thế tục ngoài đời, không có khả năng

buông bỏ lề thói ô trược. Anh đã đi tu

nhưng điều anh làm có vẻ "đời" quá!

Đời sống anh không có phẩm chất tự

tại, giải thoát, thanh thản của người tu.

Cách nói năng, cách hành sử còn có

tính cách thế tục quá!

Đó là mười bảy nguyên do khiến cho

mình bị cô lập hóa, làm cho các bạn

85

đồng tu không đến với mình được,

không nói chuyện với mình được,

không dạy bảo mình được, không chỉ

bày cho mình những lỗi lầm của mình

được, và cuối cùng thì mất niềm tin nơi

mình.

Tất cả những điều đó chứng tỏ rằng

thầy Maha Mục Kiền Liên biết rất rõ

những gì đã xảy ra trong tăng thân.

Hóa ra ngày xưa cũng giống hệt như

ngày nay! Trong tăng đoàn của Bụt

ngày xưa cũng đã có những vấn đề

giống hệt như trong tăng đoàn của

chúng ta ngày hôm nay.

Sau khi đã nói qua mười bảy nguyên

do khiến cho một vị khất sĩ cảm thấy bị

cô lập, cảm thấy mình đang từ từ đánh

86

mất tăng thân của mình, thầy nói đến

mười bảy đức tính khiến cho tăng thân

càng ngày càng thương mến mình, các

bạn trong tăng thân có thể đến nói

chuyện với mình một cách dễ dàng,

dạy bảo cho mình những lỗi mình

phạm, và đặt niềm tin lớn ở nơi mình.

Mười bảy đức tính đó, chẳng qua là sự

vắng mặt của mười bảy tính không tốt

mà thôi.

Này các bạn đồng tu, vì những đức

tính, những nguyên do nào mà một vị

khất sĩ được nhận thức là một người

mà kẻ khác có thể dễ dàng tới với và dễ

dàng nói chuyện với được? Ở đây, này

các bạn đồng tu, nếu một vị khất sĩ

không vướng vào tà dục, không bị tà

dục lôi kéo, thì đó là một đức tính

87

khiến cho các bạn đồng tu có thể dễ

dàng tới với vị ấy và nói chuyện với vị

ấy. Và đây là những đức tính khác

khiến cho các bạn đồng tu có thể dễ

dàng tới với mình và nói chuyện với

mình:

Hoặc vị ấy không tự khen mình chê

người;

Hoặc vị ấy không dễ nổi giận và không

bị cơn giận chi phối, rồi vì không giận

cho nên không ôm ấp một nỗi hiềm

hận;

Hoặc vị ấy vì không hiềm hận cho nên

không cáu kỉnh;

Hoặc vị ấy không vì hiềm hận cho nên

không nói những lời có tính cách cáu

kỉnh;

88

Hoặc vị ấy không lên án người bạn

đồng tu đã chỉ cho mình lỗi mình đã

phạm;

Hoặc vị ấy không miệt thị người bạn

đồng tu đã chỉ cho mình lỗi mình đã

phạm;

Hoặc vị ấy không chỉ trích trở lại người

đã chỉ cho mình lỗi mình đã phạm;

Hoặc vị ấy không chất vấn trở lại

người đã chỉ cho mình lỗi mình đã

phạm;

Hoặc vị ấy không tránh né bằng cách

hỏi người đã chỉ cho mình lỗi mình đã

phạm bằng những câu hỏi khác, không

trả lời ngoài vấn đề, không để lộ sự bực

bội, giận dữ và bất mãn của mình;

89

Hoặc vị ấy giải thích được một cách

thỏa đáng hành động của mình cho

người đã hỏi mình về lỗi lầm mình đã

phạm;

Hoặc vị ấy không thô tháo và không có

ác ý;

Hoặc vị ấy không ganh ghét và xan

tham;

Hoặc vị ấy không mưu mô và lường

gạt;

Hoặc vị ấy không cứng đầu và tự kiêu;

Hoặc vị ấy không có vẻ thế tục, không

vướng vào thế tục và lại có khả năng

buông bỏ.

Này các bạn đồng tu, đó là những đức

tính làm cho một vị khất sĩ được nhận

90

thức là một người mà kẻ khác có thể dễ

dàng tới với được, và dễ dàng nói

chuyện với được.

Xin quý vị đọc tiếp những câu rất quan

trọng sau đây, nói về lĩnh vực quán

chiếu tự thân:

Này các bạn đồng tu, vị khất sĩ cần

phải đối chiếu tự ngã với tự ngã (nghĩa

là tự ngã của người đó và tự ngã của

mình) mà tư lượng như sau: Người ấy

vì có tà dục và bị tà dục lôi kéo cho

nên ta thấy người ấy không dễ chịu và

ta không ưa thích người ấy. Cũng như

thế, nếu ta có tà dục và bị tà dục lôi kéo

thì kẻ khác sẽ thấy ta không dễ chịu và

họ sẽ không ưa thích ta.

91

Đây là những lời dạy bảo rất cụ thể.

Khi mình thấy một người có tà dục và

đang bị tà dục sai sử, thì mình biết rằng

người đó không dễ chịu và mình khó

đến với người đó. Vì vậy mình hãy

quay cái nhìn đó về mình, và mình tự

hỏi rằng nếu bản thân ta có tà dục, và

đang bị tà dục sai sử, thì ta cũng sẽ

không dễ chịu và người khác cố nhiên

sẽ không thích ta.

Mình phải làm công việc tự vấn này

đối với mười sáu điều còn lại. Nghĩa là

khi thấy một người ưa tự khen mình và

chê tất cả mọi người khác, thì mình

thấy người đó không dễ chịu và mình

không ưa người đó. Nếu mình cũng ưa

khen mình và chê người khác, thì mình

92

cũng không dễ thương, và người khác

cũng sẽ không thể ưa mình.

Nếu người đó nổi giận và bị cơn giận

chi phối thì người đó không dễ thương,

và mình không ưa được người đó. Vậy

thì nếu mình nổi giận và bị cơn giận

chi phối, thì mình cũng không dễ

thương, và người khác cũng sẽ không

thương được mình.

Nếu người đó vì giận mà ôm ấp một

nỗi hiềm hận thì người đó không dễ

chịu và v�

CỦA THIỀN TẬP Thích Nhất Hạnh MỤC I II III LỤC LỜI TỰA · Thiền sư Vô Ngôn...

Documents

Transcript of CỦA THIỀN TẬP Thích Nhất Hạnh MỤC I II III LỤC LỜI TỰA · Thiền sư Vô Ngôn...