By - Silpakorn University › objects › thesis › fulltext › ... · THE DESIGN OF CENTRAL...

โครงการออกแบบเครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเครองเคาะตจากวสดเครองปนดนเผา

โดย

นางสาวสภาพมพ มานตย

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศลปมหาบณฑต

สาขาวชาการออกแบบผลตภณฑ

ภาควชาการออกแบบผลตภณฑ

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2556

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

สำนกหอ

สมดกลาง

โครงการออกแบบเครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเครองเคาะต

จากวสดเครองปนดนเผา

โดย

นางสาวสภาพมพ มานตย

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศลปมหาบณฑต

สาขาวชาการออกแบบผลตภณฑ

ภาควชาการออกแบบผลตภณฑ


ปการศกษา 2556

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

สำนกหอ


THE DESIGN OF CENTRAL REGION THAI FOLK CERAMIC PERCUSSION

MUSICAL INSTUMENT

By

Miss Supapim Manit

A Thesis Submitted in Partial of the Requirement for the Degree

Master of Fine Arts Program in Product Design

Department of Product Design

Graduate School, Silpakorn University

Acadamic Year 2013

Coppyright of Graduate School Silpakorn University

สำนกหอ


บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร อนมตใหวทยานพนธเรอง “โครงการออกแบบ

เครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเครองเคาะตจากวสดเครองปนดนเผา ” เสนอโดย นางสาว

สภาพมพ มานตย เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศลปมหาบณฑต สาขาวชาการ

ออกแบบผลตภณฑ

.................................................................

(รองศาสตราจารย ดร.ปานใจ ธารทศนวงศ)

คณบดบณฑตวทยาลย

วนท.........เดอน.....................พ.ศ..........

อาจารยทปรกษาวทยานพนธ

ผชวยศาสตราจารย ดร.ปฐว ศรโสภา

คณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ

....................................................ประธานกรรมการ

(ผชวยศาสตราจารย ดร. ลย กานตสมเกยรต)

............/......................./..............

...................................................กรรมการ

(อาจารย ดร. สมใจ มะหมน)

............/......................./..............

...................................................กรรมการ ...................................................กรรมการ

(ผชวยศาสตราจารย ดร.รฐไท พรเจรญ) (ผชวยศาสตราจารย ดร. ปฐว ศรโสภา)

............/......................./.............. ............/......................./..............

สำนกหอ


53155321: สาขาวชาออกแบบผลตภณฑ

คาสาคญ: เครองดนตรประเภทเครองเคาะต / พนบานภาคกลาง / เครองปนดนเผา

สภาพมพ มานตย: โครงการออกแบบเครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเครอง

เคาะตจากวสดเครองปนดนเผา. อาจารยทปรกษาวทยานพนธ: ผศ.ดร.ปฐว ศรโสภา . 266 หนา.

การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาและทดสอบคณสมบตของวสดเครองปนดนเผา

(Ceramics) รวมถงศกษาปจจยตางๆ ททาใหเกดเสยงของดนตรประเภทเครองเคาะต โดยเฉพาะเครอง

ดนตรพนบานภาคกลางของประเทศไทย เพอใชเปนแนวทางในการออกแบบเครองดนตรพนบานภาค

กลางประเภทเครองเคาะตจากวสดเครองปนดนเผา พจารณาความเหมาะสมจากผเชยวชาญ และทดสอบความ

พงพอใจจากกลมตวอยาง วเคราะหขอมลโดยใชคาเฉลย รอยละ และการทดสอบคา (t-test) จากการวจยพบวา

1. ผลจากศกษาทดลองคณสมบตของวสดเครองปนดนเผาทมผลตอการเกดเสยง คอ เนอ

ดนทใหความแขงแรงและเสยงทใสกงวานมากทสดคอ เนอดนปอรสเลน (Pocelain) ซงเหมาะกบการขน

รปดวยวธการหลอนาดนดวนแมพมพปนปลาสเตอร และเปนวธทเหมาะสาหรบการผลตผลตภณฑท

จาเปนตองควบคมความหนาและขนาดของชนงานไดดทสด อณหภมททาใหเกดเสยงดงกงวานมากทสด

และมความเหมาะสมกบกระบวนการทางผลตมากทสด คอ 1,200 องศาเซลเซยส ความหนาทเหมาะ

สาหรบการทาเครองดนตรประเภทเครองเคาะต และใหเสยงดงกงวานดทสดอย ในระดบ 1-3.5 มลลเมตร

เสยงดงกงวานมากขนเมอหองเสยงมความกวางมากขน หรอ เมอมระดบความสงมากขน และมรปทรงท

ผายออกมากขน ผลทดลองการเคลอบผลตภณฑในหลายรปแบบไมทาใหเกดความแตกตางของเสยงมาก

นก แตการเคลอบทงชนจะสงผลใหตวผลตภณฑมความแขงแรงและทาความสะอาดงายทสด และวธการ

ตกแตงดวยการตดรปลอก (Decal) จะสงผลกระทบตอเสยงนอยทสด วตถทมากระทบกบหองเสยง

เครองปนดนเผาทใหเสยงดงกงวานมากทสดและมผลตอ ความแขงแรงของผลตภณฑนอยทสด คอ ไม

2. กลมตวอยางมความพงพอใจตอผลการออกแบบเครองดนตรพนบานประเภทเครองเคาะ

ตจากวสดเครองปนดนเผา จากแนวทางการออกแบบทคานงถงการเคลอนไหวระหวางการรองรา

สามารถเลนประกอบการแสดงได ในระดบมากโดยมคาเฉลย 3.50 (S.D.=0.66) และมความพงพอใจตอผล

การออกแบบเครองดนตรพนบานประเภทเคาะตจากวสดเครองปนดนเผาจากแนวทางการออกแบบท

คานงถงลกษณะการจดวางเครองดนตรประกอบการแสดงบนพนททมขนาดแตกตางกนออกไป และเปน

สวนหนงในการประดบตกแตงพนทการแสดง ในระดบมากโดยมคาเฉลย 3.44 (S.D. = 0.69) จากการ

ทดสอบ (t-test) พบวากลมเปาหมายมความพงพอใจตอการออกแบบเครองดนตรพนบานประเภทเครอง

เคาะตจากวสดเครองปนดนเผาไมตางกน (1.70) อยางมนยสาคญทางสถตท 0.05

ภาควชาการออกแบบผลตภณฑ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ลายมอชอนกศกษา...................................... ปการศกษา 2556

ลายมอชออาจารยทปรกษาวทยานพนธ…….............................................

ง

สำนกหอ


53155321: MAJOR: PRODUCT DESIGN KEY WORD: PERCUSSION MUSICAL INSTUMENT / CENTRAL REGION THAI FOLK / CERAMIC

SUPAPIM MANIT: THE DESIGN OF CENTRAL REGION THAI FOLK CERAMIC PERCUSSION MUSICAL INSTUMENT. THESIS ADVISORS: ASST.PROF. PTAVE SRISOPHA.266 pp.

This research has an objective to study and test the Ceramics materials’ attributes including

studying various factors that created musical tunes in the percussion instruments category, especially

central region Thai folk musical instument. The study aims to act as a guide in designing of central

region Thai folk ceramics percussion musical instument. The study considered suitability according to

specialists, and tested satisfaction from sample groups. Data analysis used the mean, percentage, and T-test.

From the research, the following findings were discovered.

1. Study results from the Ceramics materials’ attributes test that have effects to sound

creation were clay. The clay that gave the most strength and reverberant sound was the Porcelain, which

was appropriate to shape-forming by slip casting the clay water with plaster mold. Moreover, this was the

most suitable method for producing products that need to control the thickness and size of the work piece.

The temperature that created the most loud and reverberant sound and was the most suitable with the

production process was 1,200 degrees celsius. The most appropriate thickness for making musical

instruments in the percussion type and for creating the best reverberant sound was at the level of 1 – 3.5

millimeters. The sound was more sonorous when the sound stage was more wide, or had an increase in height,

and had the shape that was more open. Test results of glazing in many forms did not create great differences in

the sound, but glazing the entire piece will make the product strong and easiest to clean. In addition, the decoration

method with decals will generate the least impact to sounds. The material that collided with the sound stage of the

ceramics that made the most reverberant sound and least affected the product’s strength was wood.

2. The sample group had satisfaction towards the design results of central region Thai

folk ceramics percussion musical instrument according to the design guide that considered movements

between singing, dancing, and accompanying performances at a high level, in which the mean was

3.50 (S.D.=0.66). Furthermore, the group also had satisfaction towards the design results of central

region Thai folk ceramics percussion musical instrument according to the design guide that considered

features of musical instruments’ arrangementsto accompany performances that had various sizes, and

were a part in decorating the performance area at a high level, in which the mean was 3.44 (S.D. =

0.69). From the T-test result, it was found that the target group had no differences in the satisfaction

towards the design results of local musical instruments in the percussion type from ceramics

materials(1.70), with a statistical significance at 0.05. Department of Product Design Graduate School, Silpakorn University Student’s signature…………………………………. Thesis Advisors’signature . …………………..……………… Acadamic Year 2013

จ

สำนกหอ


กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธนสาเรจลลวงไดดวยด เพราะไดรบความกรณาจากผชวยศาสตราจารย ดร.

ปฐว ศรโสภา ซงเปนอาจารยทปรกษาวทยานพนธทใหความชวยเหลอและใหคาแนะนาทเปน

ประโยชนอยางยงตอผวจย รวมทงผชวยศาสตราจารย ดร.ลย กานตสมเกยรต ประธานกรรมการ

สอบวทยานพนธ ผชวยศาสตราจารยพพฒน จตรอารยรกษ อาจารยโสมสดา อมรวทวส อาจารย

ดร.สมใจ มะหมน ผชวยศาสตราจารย ดร.รฐไท พรเจรญ ผชวยศาสตราจารย ชมสาย สวรรณชมภ

รองศาสตราจารย จไรรตน ลกษณะศร ดร.ชชชดา สทนทรธรรม อาจารยอบล อานวย อาจารยโสรฬ

กรนกรด และ คณพรชย โพธกานนท ผทรงคณวฒ ทกรณาใหคาปรกษา คาแนะนา และ

ขอเสนอแนะทเปนประโยชนแกผวจย สงผลใหวทยานพนธเลมนมความสมบรณยงขน ผวจยขอ

กราบขอบพระคณในความกรณาของทกทานเปนอยางสง

ขอกราบขอบพระคณ คณาจารยสาขาออกแบบผลตภณฑ สาขาออกแบบเซรามกส

และเจาหนาทมหาวทยาลยศลปากร และ คณาจารยสาขาออกแบบเซรามกส มหาวทยาลย

เทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอทกทานทใหความร ใหคาแนะนาและความชวยเหลอเปน

อยางดยงแกผวจย ขอขอบคณเจาของหนงสอและวทยานพนธทกเลมทชวยใหวทยานพนธเลมนม

ความสมบรณ ขอขอบพระคณพ นภดล สงวาลเพชร ทใหคาปรกษาจนสาเรจลลวง ขอขอบคณ

เพอนๆ ทกคนทคอยชวยเหลอมาตลอด

คณคาหรอประโยชนอนเกดจากวทยานพนธเลมน ผวจยขอนอมบชาแดคณบดา

มารดา คร อาจารยทอบรมสงสอน แนะนา ใหการสนบสนนและเปนกาลงใจทดเสมอมา

ฉ

สำนกหอ


สารบญ

หนา

บทคดยอภาษาไทย...................................................................................................................... ง

บทคดยอภาษาองกฤษ................................................................................................................. จ

กตตกรรมประกาศ...................................................................................................................... ฉ

สารบญตาราง.............................................................................................................................. ญ

สารบญภาพ................................................................................................................................. ฐ

บทท

1 บทนา................................................................................................................................ 1

ความเปนมาและความสาคญของปญหา.................................................................... 1

ความมงหมายและวตถประสงค................................................................................ 4

ขอบเขตของการศกษา............................................................................................... 4

วธการศกษา.............................................................................................................. 5

ขนตอนของการศกษา................................................................................................ 6

คานยามศพทเฉพาะ................................................................................................... 7

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ........................................................................................ 7

2 วรรณกรรมทเกยวของ...................................................................................................... 8

เครองปนดนเผา......................................................................................................... 9

ประเภทและคณสมบตของเนอดนผลตภณฑ................................................... 9

กระบวนการทาผลตภณฑเครองปนดนเผา....................................................... 10

การขนรปผลตภณฑ.......................................................................................... 12

การตกแตงเครองปนดนเผา............................................................................... 20

เคลอบและชนดของเคลอบ............................................................................... 28

เสยง........................................................................................................................... 30

ดนตรและเครองดนตร............................................................................................... 35

ดนตรและเครองดนตรตะวนออก.................................................................... 36

ดนตรและเครองดนตรและเครองดนตรตะวนออกเฉยงใต.............................. 42

ดนตรและเครองดนตรไทย.............................................................................. 48

เพลงพนบาน.................................................................................................... 82

เพลงพนบานภาคกลาง.................................................................................... 89

ช

สำนกหอ


บทท หนา

ภมภาคและวฒนธรรมพนบานภาคกลางของประเทศไทย....................................... 93

ลกษณะภมภาคและวถชวตดงเดมของชาวบาน............................................... 93

ประเพณพนบานภาคกลาง............................................................................... 96

หตถกรรมพนบานภาคกลาง............................................................................. 100

การละเลนพนบานภาคกลาง............................................................................ 102

งานวจยทเกยวของ.................................................................................................... 105

3 วธดาเนนการวจย............................................................................................................. 108

ขนตอนท 1 ศกษาและทดสอบคณสมบตของวสด................................................... 108

ขนตอนท 2 การออกแบบ......................................................................................... 109

ขนตอนท 3 ประเมนผลการออกแบบ....................................................................... 109

กลมตวอยาง.................................................................................................... 105

เครองมอทใชในการรวบรวมขอมล................................................................. 109

การสรางเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล............................................ 110

การเกบรวบรวมขอมล..................................................................................... 111

การวเคราะหขอมล........................................................................................... 111

สถตทใชในการวเคราะหขอมล........................................................................ 111

4 ผลการดาเนนการวจย....................................................................................................... 113

ขนตอนท 1 ศกษาและทดสอบคณสมบตของวสดเครองปนดนเผา.......................... 113

ขนตอนท 2 การออกแบบเครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเครองเคาะต

จากวสดเครองปนดนเผา...................................................................................... 117

ขนตอนท 3 ผลการประเมนความพงพอใจจากลมตวอยาง........................................ 134

5 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ.................................................................................. 211

สรปผล อภปรายผล................................................................................................... 211

ขอเสนอแนะ............................................................................................................. 219

รายการอางอง.......................................................................................................................... 221

ภาคผนวก................................................................................................................................ 222

ภาคผนวก ก เครองมอทใชในการวจย....................................................................... 223

ซ

สำนกหอ


หนา

ภาคผนวก ข เขยนแบบเครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเครองเคาะต

จากวสดเครองปนดนเผา (Ceramics)................................................................. 249

ภาคผนวก ค ตวอยางขนตอนการทาชนงานในกระบวนการทาเครองปนดนเผา....... 254

ภาคผนวก ง เอกสารเรยนเชญผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอในการวจย.................. 257

ประวตผวจย............................................................................................................................ 266

ฌ

สำนกหอ


สารบญตาราง

ตารางท หนา

1 ลกษณะวสดของเครองดนตรประเภทเครองเคาะตทกระทบกนเกดเปนเสยงดนตร 113

2 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของการประเมนดานความเหมาะสม

สาหรบการใชงาน เปนเครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเครองเคาะต

รปแบบท 1.................................................................................................... 125



รปแบบท 2..................................................................................................... 127



รปแบบท 3..................................................................................................... 128



รปแบบท 4..................................................................................................... 130

6 ผลการวจยดานปจจยสวนบคคลของผสอบแบบสอบถาม........................................ 135

7 ผลการวจยดานปจจยสวนบคคลของผสอบแบบสอบถาม....................................... 138

8 ผลการวจยดานปจจยสวนบคคลของผสอบแบบสอบถาม....................................... 140

9 ผลการวจยระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 2ของคนไทย....... 143

10 ผลการวจยระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 2ของชาวตางชาต 144

11 ผลการวจยระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 2................. 145

12 ผลการวจยระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 4ของคนไทย........ 146

13 ผลการวจยระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 4 ของชาวตางชาต 147

14 ผลการวจยระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 4................. 148

15 ผลการวจยระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 2

และ แบบท 4 ของชาวไทย..................................................................... 149


และ แบบท 4 ของชาวตางชาต.................................................................. 150


และ แบบท 4....................................................................................... 152

ญ

สำนกหอ



18 ผลการวจยระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตรผลตภณฑแบบท 2

และแบบท 4 เรองเพศ........................................................................................................ 154


และ แบบท 4 เรองเพศ...................................................................................................... 156


และ แบบท 4 เรองอาย.............................................................................. 158


และ แบบท 4 เรองอาย............................................................................. 160


และ แบบท 4 เรองอาย............................................................................. 162


และ แบบท 4 เรองอาย............................................................................. 163


และแบบท 4 เรองอาย........................................................................................................ 165


และแบบท 4 เรองอาย........................................................................................................ 167


และ แบบท 4 เรองระดบการศกษา............................................................................... 169


และ แบบท 4 เรองระดบการศกษา.......................................................... 171


และ แบบท 4เรองระดบการศกษา............................................................................... 174


และ แบบท 4เรองระดบการศกษา................................................................................ 176




และ แบบท 4 เรองระดบการศกษา................................................................................ 180

ฎ

สำนกหอ






และ แบบท 4 เรองอาชพ.............................................................................................. 184












และ แบบท 4 เรองรายได............................................................................................. 196












และ แบบท 4 เรองรายได............................................................................................ 208

46 ผลการเปรยบเทยบระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 2 และ แบบท 4 ....

ฏ

210

สำนกหอ


สารบญภาพ

ภาพท หนา

1 ขนตอนการขนรปดวยการบบกดดนจากดนกอนกลมเปนชามรปครงวงกลม.............. 13

2 การตดดนแผนโดยใชอปกรณ Potter’s Harp.................................................................... 14

3 การขนรปภาชนะขนาดเลกดวยแปนหมน........................................................................ 16

4 ทกนแบบพมพเทปนปลาสเตอรชนดแผนไมและแผนสงกะสอยางบาง....................... 17

5 การหลอนาดนแบบหลอกลวง............................................................................................ 18

6 การหลอนาดนแบบหลอตน............................................................................................... 19

7 การทาถาดซงตกแตงดวยการกดลวดลาย........................................................................... 21

8 ภาชนะขนาดเลกดนพอรซเลนขนรปและตกแตงโดยการซอนดนส.............................. 22

9 ภาชนะเออรเทนแวรทตกแตงโดยการแกะสลกและขดเจาะ

ทเกาะเกรด จ.นนทบร17.......................................................................................... 22

10 การบบสลปใหเปนเสนและการใชดนสทตางกนบนภาชนะ.......................................... 23

11 การขดผานเอนโกบส สาหรบการตกแตงอางบวใหญทโรงงานรตนโกสนทร

จ.ราชบร.................................................................................................................... 25

12 การเขยนสใตเคลอบบนภาชนะเผาดบ............................................................................... 27

13 สาเหตของการทบแสงในเคลอบ...................................................................................... 30

14 รปแสดงสวนประกอบของห............................................................................................ 32

15 การจาลองของทดลองใชดนสอเคาะขางแกวทใสนาในระดบไมเทากน................... 34

16 เครองดนตรประเภทเปาของจน......................................................................................... 38

17 เครองดนตร HU CHIN, SAN SHIEN และCHIN ประเภทเครองสายของจน.......... 39

18 HAEGUM , KAYAKUM และCHANGGO เครองดนตรเกาหล............................... 40

19 BIWA , KUGO และSHAMISEN เครองดนตรญปน................................................... 42

20 BONANG , GAMBANG, GENDER, REBUB, SULING

และKENDONGเครองดนตรอนโดนเซย....................................................... 45

21 กรบค กรบพวง และกรบเสภา.......................................................................................... 58

22 ระนาดเอก.............................................................................................................................. 59

23 ระนาดทม.............................................................................................................................. 59

24 ระนาดทองหรอระนาดเหลก............................................................................................... 60

25 ฉง ฉาบเลก และฉาบใหญ................................................................................................. 60

ฐ

สำนกหอ



26 ฆองเหมง ฆองโหมงประกอบขาตง และไมต................................................................ 61

27 ฆองราว................................................................................................................................. 62

28 ฆองราง................................................................................................................................. 62

29 ฆองวงใหญ.......................................................................................................................... 63

30 ฆองมอญ............................................................................................................................... 63

31 กลองทด เทยบขนาดกบ กลองชาตร............................................................................... 64

32 ตะโพนไทย (บน) เทยบกบ ตะโพนมอญ (ลาง)............................................................ 65

33 กลองตะโพน และไมต........................................................................................... 66

34 โทนชาตร และโทนมโหร................................................................................................ 67

35 รามะนา................................................................................................................................ 67

36 กลองมาลาย กลองแขก และกลองชนะ.......................................................................... 68

37 เปงมาง เทยบขนาดกบ สองหนา และตะโลดโปด....................................................... 69

38 เปงมางคอก......................................................................................................................... 69

39 บณเฑาะว............................................................................................................................. 70

40 กลองยาว เทยบกบ กลองแอว.......................................................................................... 71

41 กลองมรกน.......................................................................................................................... 72

42 มโหระทก พรอมดวยไมต................................................................................................. 73

43 ขลยหลบ หลยเพยงออ และขลยอ.................................................................................... 73

44 ปนอก ปกลาง และปใน..................................................................................................... 74

45 ปออ และปซอ...................................................................................................................... 74

46 แคน....................................................................................................................................... 74

47 ปไฉน ปชวา และปมอญ.................................................................................................... 75

48 แตรงอน แตรฝรง และแตรสงข............................................................................. 75

49 พณนาเตา.............................................................................................................................. 76

50 พณเพยะ................................................................................................................................ 76

51 กระจบป................................................................................................................................ 76

52 ซง.......................................................................................................................................... 77

ฑ

สำนกหอ



53 จระเข..................................................................................................................................... 77

54 รปทรงทใชในการทดลองหาความเหมาะสมดานสดสวนและรปทรง...................... 116

55 วสดทใชในการทดลองทดลองหาความเหมาะสมเพอนามากระทบ

กบเครองดนตรททาจากวสดเครองปนดนเผา .................................................. 117

56 ออกแบบรางครงท 1 เพอศกษาและพฒนาตามแนวทางการออกแบบ...................... 118



59 รปแบบการใชงานในแบบท1.................................................................................. 121




63 เครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเครองเคาะตรปแบบท 1.............................. 131




67 รปแบบการรองราและลกษณะเครองแตงกายของนกดนตร

พนบานภาคกลางของไทย.............................................................................. 215

68 ผลตภณฑแบบท 2 แนวทางการออกแบบโดยคานงถงการเคลอนไหว

ระหวางการรองรา........................................................................................... 217

69 ผลตภณฑแบบท 1 แนวทางการออกแบบโดยคานงถงลกษณะ

การจงวางในพนทการแสดงทมขนาดแตกตางกนออกไป

และเปนสวนหนงในการประดบตกแตงพนทการแสดง................................. 217

70 เขยนแบบผลตภณฑรปแบบท 1............................................................................... 250

71 เขยนแบบผลตภณฑรปแบบท 2.............................................................................. 251

72 เขยนแบบผลตภณฑรปแบบท 3.............................................................................. 252

73 เขยนแบบผลตภณฑรปแบบท 4............................................................................... 253

74 ตวอยางขนตอนการขนตนแบบปนปลาสเตอรบนแทนกลง.................................... 255

75 ตวอยางขนตอนการทาแมพมพปนปลาสเตอร......................................................... 255

76 ตวอยางขนตอนการหลอนาดน............................................................................... 256

ฒ

สำนกหอ



77 ตวอยางขนตอนการเผาดบกอนนาไปชบเคลอบและเผาเคลอบตอไป..................... 256

ณ

สำนกหอ


1

บทท1 บทนา

ความเปนมาและความสาคญของปญหา เครองปนดนเผา (Ceramics) สามารถแบงตามประเภทของเนอผลตภณฑ โดยการแบง

เนอดนออกเปน 3 ประเภทใหญๆ คอ เนอดนเอรทเทนแวร (Earthenware) เนอดนสโตนแวร

(Stoneware) และเนอดนปอรซเลน (Porcelain) สาหรบเนอดนเอรทเทนแวร (Earthenware) เปน

ผลตภณฑทเผาในอณหภมตาประมาณ 800-1,150 องศาเซลเซยส เนอดนมความพรนตวสง เปราะ

หกงาย ดดซมนาไดสง 10- 15% เสยงเคาะไมดงกงวานเนองจากเนอดนไมแขงแกรง ดนมลกษณะ

เปนสทบแสง สาหรบเนอดนสโตนแวร (Stoneware) เปนผลตภณฑเนอแกรงเผาทอณหภมสง

1,230-1,300 องศาเซลเซยส เนอดนมสเทาออนหรอสนาตาลออนทบแสง มความแขงแกรงกวาดน

เอรทเทนแวร ดดซมนาไมเกน 3% ลกษณะการปนคอนขางหนา เสยงเคาะดงกงวานปานกลาง สวน

เนอดน ปอรซเลน (Porcelain) เปนผลตภณฑทมเนอดนสขาวละเอยดโปรงแสง เผาทอณหภมสง

จนดนสกตวเนอดนหลอมละลายเปนแกวมความแขงแกรงมาก ไมดดซมนา เมอกระทบกนไมบน

หรอแตกราวไดงาย เนอดนมความขาว โปรงแสง เมอเคาะดจะมเสยงดงกงวานคลายเสยงโลหะ

(ไพจตร องศรวฒน, 2541: 145-146) จากคณสมบตของการเกดเสยงทเกดจากการกระทบกนของ

เครองปนดนเผาทาใหผประกอบการหลายทานใหความสาคญและนามาผลตเปนโมบายใชแขวนตาม

บานเรอน โดยอาศยแรงลมธรรมชาตชวยใหเกดการกระทบกนของวตถจนเกดเปนเสยงขน

ดนตรเกดขนมาในโลกพรอมๆ กบมนษย ในยคแรกทมนษยยงอาศยอยตามปาตามถา

มนษยรจกการรองราตามธรรมชาต เชน รจกปรบมอ เคาะหน เคาะไม เปาเขา ผวปาก และการเปลง

เสยงจากปากออกมา เสยงเพลงรองของมนษยเพอออนวอนพระเจาหรอสงทตนนบถอใหชวยขจด

ภยตางๆ และบนดาลความเปนอยใหมความสขอดมสมบรณ หรอ เพอแสดงความขอบคณทได

บนดาลใหตนมแตความสบายใจ จนปจจบนนบไดวาดนตรเปนสงททาใหจตใจเบกบานราเรง

แจมใส ทใดมเสยงดนตรทนนจะเตมไปดวยไมตรจตมตรภาพ ปราศจากความวนวายสบสน และยง

ชวยผอนคลายอารมณของมนษยไดอกดวย มนษยสามารถประดษฐเสยงตางๆ ทเกดจากธรรมชาต

ทงหลายใหเปนเสยงดนตรโดยนามาเรยบเรยงดวยความประณตบรรจง เกดเปนเสยงเพลงอน

ไพเราะทมอทธพลอารมณของมนษยเปนอยางมาก สญชาตญาณการดนตรมอยในตวมนษยทกคน

1

สำนกหอ


2

แมแตทารกกยงพอใจและชอบเสยงเพลง ซงจะเหนไดจากเพลงเหกลอม (Cradle songs) มกนทก

ชาตทกภาษา บทบาทของดนตรยงมอทธพลตอสงคมมนษย นกการเมองและทหารกชงใช

เสยงเพลงเปนเครองปลกปลอบหรอเราใจใหประชาชนเกดความรกชาตบานเมอง ผใดกตามเมอได

ฟงดนตรแลวไดรบความรนเรงบนเทงใจเหมอนกน ดนตรจงไมแบงชนวรรณะ เพลงของชาตใครก

ตามจงถอไดวาเปนมรดกของโลก การดนตรจงขยายขอบเขตออกไปอยางกวางขวางทวโลก จง

กลาวไดวา “ ดนตร คอ ภาษาสากลของชาต ” (สมศกด สรอยระยา, 2538: 1)

จากการศกษาววฒนาการของดนตรสากลตงแตสมยกอนประวตศาสตรจะพบวามนษย

ไดคดคนการประดษฐเครองดนตร โดยเฉพาะเครองเคาะต เรมตนจากการนาไมมากระทบกนให

เกดเปนเสยง ตอมาจงนาเอาแผนหนงสตวขงใหตงรอบทอนไมทเจาะเปนโพรงแลวใชเชอกหนง

สตวรอยรอบระหวางแผนไมกบทอนไม แลวจงใชไมทอนเลกๆ ตลงบนหนงสตวจงเกดเสยง

(สมศกด สรอยระยา, 2538: 4-5)

ประเทศไทยมมาตราเสยงของดนตรไทย คลายคลงกบดนตรสากลทเรยกวา บนได

เสยงไดอาโทนก (Diatonic Scale) คอ ม 7 เสยงเทากน แตวาระดบการวางเสยงผดกนมาก ของไทย

เรานนวาง 7 เสยงเทากนหมด ไมมครงเสยงคนอยในตอนใดเลย ผดกบมาตราเสยงของดนตรสากล

ซงใน 7 เสยงนนจะมเตมเสยงอย 5 สยง และมครงเสยงอย 2 เสยง (อทศ นาคสวสด, 2513: 6) เมอม

การจดระบบเสยงตางๆ ขนเปนระบบแลวจงนาไปสการขบรองเดยวและขานรบเปนกลม จากนนได

พฒนาไปสการสรางเครองดนตรเพอใชสาหรบการบรรเลงและการขบรอง เครองดนตรเหลานนได

ผลตขนดวยวสดงายๆ จากธรรมชาต แลวจงนาไปสกระบวนการผลตทซบซอนสามารถบรรเลง

ทานองไดหลากหลายขน การคดสรางเครองดนตรตางๆ นนยงคงใชหลกทฤษฎแบบเดยวกบการ

จดระบบเสยงของดนตร วธจดแบงหมวดหมเครองดนตรไมวาจะเปนดนตรไทย ดนตรตะวนตก

และดนตรอนเดย ตางกแบงเปน 4 หมวดหมตามชนดของเครองดนตรแทบทงสน การจดหมวดหม

แบบของไทยนนใชคาทสอดคลองไปตามวธการบรรเลงคอ ดด ส ต เปา ซงเรยกและจดจาไดงาย

แตไมสามารถใชประโยชนในแตละหมวดหมใหถกตามหลกทฤษฎและวธการศกษาทางดนตรไทย

อยางแทจรง เนองมาจากการศกษาเครองดนตรนนจาเปนตองศกษาเรองประวตความเปนมาของเครอง

ดนตรตงแตเครองดนตรทเกาแกทสด พฒนาไปสเครองดนตรชนดอนๆ โดยขอเทจจรงนนเครอง

ดนตรประเภทดดเปนเครองดนตรทเกดและพฒนาภายหลงเครองดนตรประเภท ต และ เปา (พงษศลป

อรณรตน, 2550: 49)

เพลงพนบานเปนงานวรรณกรรมมขปาฐะ (Oral literature) ซงรวมบทรอยกรองและ

ดนตรเขาดวยกน สบทอดกนมากปากตอปาก และมลกษณะเดนอยทความเรยบงายของถอยคา การ

รองและการแสดงออก (สกญญา สจฉายา, 2543: 3) ดนตรประกอบดวยโครงสราง 4 ลกษณะ

สำนกหอ


3

ไดแก 1) จงหวะ (Rhythm) คอ ลลาของเสยงทใชในการรองหรอเสยงจากเครองดนตร 2) ทานอง

(Melody) คอ เสยงทเขากบจงหวะเปนระดบสง ระดบตาอยางตอเนองกนไปตามกฎแหงการดาเนน

ของระดบเสยง 3) การประสาน (Hamony) คอ การประสานเสยงรองกบเสยงของเครองดนตร และ

4) คณลกษณะของเสยง (Tone colour) คอ คณลกษณะของเสยงเครองดนตรซงแตกตางกน เชน

เสยงออนหวาน เสยงดงมอานาจ เปนตน ดนตรเปนสงทควบคมากบเพลง บางครงกแยกไมออก

ระหวางการขบรองบทเพลงกบการบรรเลงดนตร เพราะทงสองอยางนตองอาศยซงกนและกน ถา

พจารณาตามคานยามทวาดวยดนตรพนบานหรอโฟลกมวสค (Folk music) จากสารานกรมบรฑาน

กา (Encylopaedia Britanica) แลว เราจะพบวาดนตรพนบานนนมลกษณะสรปไดดงน 1) ดนตร

พนบาน คอ เสยงดนตรทถายทอดกนมาตามประเพณมขปาฐะ เรยนรผานการฟงมากกวาการอาน 2)

ดนตรพนบานเปนสมบตของชาวบาน เปนเพลงทเกดจากการสรางสรรคใหมของกลม และ 3)

หนาทของดนตรมไดเกดขนเพอความบนเทงเปนสาคญ แตเกยวเนองกบกจกรรมอน เชน พธกรรม การ

ทางาน การเตนรา ฯลฯ ในสงคมชาวบานแบบดงเดมดนตรเปนสวนประกอบทสาคญในพธกรรมและ

ประเพณตาง ๆเสมอ (สกญญา สจฉายา, 2543: 9-10)

ดนตรพนบานไทย แบงเปน 4 ภาค ไดแก ภาคเหนอ ภาคกลาง ภาคอสาน และภาคใต

ในสวนของดนตรพนบานภาคกลาง ศลปะการแสดงพนบานภาคกลาง สวนมากเปนการละเลน

ประเภทขบลานาโตตอบกนระหวางกลมชายหญงทานองเพลงปฏพากยไมมเครองดนตรประกอบ

นอกจากเครองทาจงหวะ (เวนแตบางท) การละเลนเหลานเกดขนเพอบรรเทาความเหนอยหนายขณะ

ทางานบาง เพอความพรอมเพรยงบาง และเพอความบนเทงตามเทศกาลฤดตางๆ บาง การละเลน

เหลานไดแก เพลงประเภทตางๆ เชน เพลงฉอย เพลงเกยวขาว เพลงปรบไก เพลงอแซว ฯลฯ ลานา

ทขบขานตอบใหกนมทงทจาสบทอดกนมาและดวยไหวพรบปฏภาณ แสดงถงความสามารถอยาง

สงในเชงภาษา ผขบรองลานาโตตอบฝายชาย-หญง เรยกวา พอเพลง แมเพลง และมผเลนอนๆ

เปนลกคสามารถจะเลนกนไดในสถานททวไปไมตองมเวท ในชนหลงการเลนเหลานพฒนาไปเปน

มหรสพ สาหรบแสดงในโอกาสตางๆ จงมการแสดงบนเวทดวย นอกจาก เพลง ตางๆ แลวยงมการ

เลนประกอบดนตรบาง เชน รากลองยาว เปนการแสดงบนเวทเปนเรองเปนราวบาง เชน ลเก ละคร

(สานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต กระทรวงศกษาธการ, 2528: 167)

เครองดนตรพนบานภาคกลาง สวนใหญเปนเครองดนตรไทยจากวงมโหร แตจะลด

จานวนของเครองดนตรบางชนลงเหลอเพยงเครองดนตรหลกๆ เชน ระนาดเอก ระนาดทม ฆองวง

เลก ฆองวงใหญ เปนตน บางกใชเสนหของความเรยบงายในแบบพนบานดวยเครองดนตรประกอบ

จงหวะ เชน ฉง กรบ โหมง โทน รามะนา กลองแขก กลองสองหนา เปนตน หรอบางครงมเพยง

เสยงปรบมอใหเขากบจงหวะการรองโตตอบกน จงเกดแนวคดในการออกแบบเครองดนตรพนบาน

สำนกหอ


4

จากวสดเครองปนดนเผา ซงยดถอเอาแนวทางของการเกดเสยง 3 ระดบของเครองประกอบจงหวะ

ในดนตรพนบานภาคกลาง คอ เสยงสง (จากการตเสยงฉง) เสยงกลาง (จากการตกรบ) และเสยงท

ตาลงมา (จากการตฉบ) ทงนกาหนดใหระดบเสยงทเกดขนเปนไปตามธรรมชาตของการเกดเสยงท

ไดจากวสดเครองปนดนเผา ซงอาจจะไมเหมอนกบเครองดนตรดงเดมแตกาหนดใหเกดเสยงในระ

เสยงทแตกตางกนอยางนอย 3 โทนเสยง ซงจะใชประกอบกบเครองดนตรพนบานทมอยเดม

จากทไดกลาวมาทงหมดผวจยมความสนใจทจะศกษาคณสมบตในเรองเสยงและ

คณสมบตดานอนของวสดประเภทเครองปนดนเผา เพอใชในออกแบบเครองดนตรพนบานภาค

กลางเครองเคาะตจากวสดเครองปนดนเผา ในรปแบบของการเลนเพลงพนบานอยางเพลงปฏพากย

เพอเปนการคนหาแนวทางใหมๆ ในการสรางเครองดนตรจากวสดประเภทเครองปนดนเผา ท

สามารถหาแหลงวตถดบไดจากในประเทศไทย สงเสรมวฒนธรรมดนตรพนบานซงเปนเอกลกษณ

ของคนไทย

ความมงหมายและวตถประสงคของการศกษา 1. ศกษาและทดสอบคณสมบตของวสดเครองปนดนเผา (Ceramics) เพอใชในการ

ออกแบบเครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเครองเคาะต

2. ศกษาปจจยตางๆ ททาใหเกดเสยง และนามาออกแบบเครองดนตรพนบานภาค

กลางประเภทเครองเคาะตจากวสดเครองปนดนเผา

ขอบเขตของการศกษา เนอหาในการวจยครงนเปนการศกษาคณสมบตในเรองเสยงและคณสมบตดานอน

ของวสดประเภทเครองปนดนเผา เพอใชในออกแบบเครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเครอง

เคาะตจากวสดเครองปนดนเผา ในรปแบบของการเลนเพลงพนบานอยางเพลงปฏพากย เพอเปน

การคนหาแนวทางใหม ๆ ในการสรางเครองดนตรจากวสดประเภทเครองปนดนเผา ทสามารถหา

แหลงวตถดบไดจากในประเทศไทย สงเสรมวฒนธรรมดนตรพนบานซงเปนเอกลกษณของคนไทย

โดยมขอบเขตการศกษาดงตอไปน

1 . ศ ก ษา คณ สมบตใน เ ร อง เ สย งแ ละค ณสม บต ดา น อน ขอ ง วส ดป ร ะเ ภ ท

เครองปนดนเผา

2. ศกษาลกษณะและหลกการของดนตร เครองดนตรและการเกดเสยงของเครองดนตรสากล

3. ศกษาลกษณะและหลกการของดนตร เครองดนตรและการเกดเสยงของเครอง

ดนตรตะวนออก

สำนกหอ


5


ดนตรตะวนออกเฉยงใต


ดนตรไทย

6. ศกษาลกษณะและหลกการของดนตร เครองดนตร และการเกดเสยงของเครอง

ดนตรของพนบานภาคกลางและภาคตะวนตกของไทย

7. ศกษาลกษณะและหลกการเกดเสยงของเครองดนตรประเภทเคาะ หรอ ต

8. ศกษาคณสมบตของเนอดนทใชเปนวสดหลกของการผลตโดยคานงถงอณหภมท

ใชในการเผา และชนดของเนอดนทงนขนอยกบผลการทดลองวาเนอดนชนดใดและอณหภมเทาไรท

สามารถทาใหเกดเสยงทดทสด โดยจะนาเนอดนทาการทดลองเผาทอณหภมดงตอไปน

8.1 อณหภม 1,120 องศาเซลเซยส บรรยากาศ Oxidation



หลงจากสรปผลและเลอกชนดของดนและอณหภมทมความเหมาะสมแลวอาจตกแตง

โดยการเคลอบชนงานหรอไมเคลอบ หรอเขยนลายดวยนาดนส ทงนขนอยกบความเหมาะสมและ

ผลการทดลอง

9. ศกษากรรมวธในการขนรปดวยวธการหลอนาดน หรอวธการปนดนตกแตงเพมเตม

ขนอยกบความ เหมาะสมและผลการทดลอง

วธการศกษา 1. ศกษาและคนควาขอมล ตามขอบเขตการศกษาเพอนามาวเคราะหปญหาและ

แนวทางในการออกแบบ

2. สรางเครองมอวจยใหเหมาะสมกบกระบวนการวจย และเกบขอมลไดครบตรงตาม

วตถประสงค

3. เกบรวบรวมขอมลทเกยวของในการออกแบบ นามาวเคราะหและเรยบเรยงเพอ

กาหนดแนวทางในการออกแบบ

4. จดทาแบบราง 2 มต เพอการพฒนา 5. ใชอปกรณเครองมอและวตถดบทางการผลตเครองปนดนเผา ทาการออกแบบ

ทดลอง และดาเนนการผลตชนงาน

6. สรปผลการวเคราะหขอมลและผลการทดลองทงหมด

สำนกหอ


6

7. ออกแบบผลตภณฑทสอดคลองกบวตถประสงค

8. ใชอปกรณเครองมอและวตถดบทางการผลตเครองปนดนเผา ทาการออกแบบ

ทดลอง และดาเนนการผลตชนงาน

9. สรปผลการดาเนนงานแสดงเปนรปเลมเอกสารพรอมทงจดแสดงผลงานเพอทาการประเมน

ขนตอนการศกษา 1. ศกษาปญหาและกาหนดขอบเขตของปญหา

2. ศกษารวบรวมขอมลพนฐานในการออกแบบ

2.1 ศกษาคณสมบตในเรองเสยงและคณสมบตดานอนของวสดประเภท


2.2 ศกษาลกษณะและหลกการของดนตร เครองดนตรและการเกดเสยงของเครองดนตรสากล

2.3 ศกษาลกษณะและหลกการของดนตร เครองดนตรและการเกดเสยงของเครองดนตร

ตะวนออก

2.4 ศกษาลกษณะและหลกการของดนตร เครองดนตรและการเกดเสยงของเครอง

ดนตรตะวนออกเฉยงใต

2.5 ศกษาลกษณะและหลกการของดนตร เครองดนตรและการเกดเสยงของเครอง

ดนตรไทย

2.6 ศกษาลกษณะและหลกการของดนตร เครองดนตร และการเกดเสยงของเครอง

ดนตรของพนบานภาคกลางและภาคตะวนตกของไทย

2.7 ศกษาลกษณะและหลกการเกดเสยงของเครองดนตรประเภทเคาะ หรอ ต

เพอนามาประยกตใชในการออกแบบรปทรงและลวดลาย

2.8 ศกษาเอกสารเกยวกบกระบวนการผลตและวสด ทใชในการผลต


3. วเคราะหขอมลและแนวคดเพอทดลองสรางรปแบบสาหรบเปนแนวทางในการออกแบบ

4. ดาเนนการออกแบบโดยนาขอมลทไดจากการวเคราะห เพอเปนแนวทางในการ

ทดลองสรางสรรคผลงานตามขนตอน

5. ทดลองระบบการกาเนดเสยงของผลตภณฑจากวสดเครองปนดนเผา

5.1 ทดลองเนอดนทมความเหมาะสมกบการออกแบบผลตภณฑ

5.2 ทดลองอณหภมในการเผาทมความเหมาะสมกบผลตภณฑ

5.3 ทดลองออกแบบรปทรงทมความเหมาะสมกบผลตภณฑ

สำนกหอ


7

5.3.1 รางแบบราง 2 มต เพอหารปแบบตามวตถประสงค

5.3.2 นาแบบราง 2 มต มาสรางเปนรปทรง 3 มต

5.3.3 ดาเนนการผลตตามกระบวนการผลตเครองปนดนเผา

6. วเคราะหปญหาและแกไข

7. สรปผลการศกษาและอภปรายผล

8. จดเสนอผลงานสาเรจพรอมเอกสารประกอบการศกษา และมการประเมนผลจาก

ผเชยวชาญและผฟงโดยการแจกแบบสอบถาม

นยามศพทเฉพาะ 1. เครองปนดนเผา (Ceramics) หมายถง การขนรปวตถดวยดน ผานกรรมวธ การเผา

หรออาจเผาแลวเคลอบดวยสารคณสมบตคลายแกว แลวจงนาไปเผาอกครงเพอความแขงแกรงของ

ผลตภณฑ เครองปนดนเผา เรยกอกอยางหนงวา ผลตภณฑเซรามกส

2. เครองดนตรประเภทเคาะต หมายถง เครองดนตรทเกดจากการต หรอการกระทบกน 4. ดนตรพนบาน (Folk music) หมายถง บทเพลงรอง ราในแบบชาวบาน ทสบทอด

จากวฒนธรรมจากรนสรน ขบกลอมดวยกลอนสดโตตอบกนไปมา ใชเครองดนตรพนบานเปน

เครองดนตรหลก เชน ฉง กรบ โทน รามะนา เปนตน 6. ภาคกลาง หมายถง พนทในเขตภมภาคตอนกลางของไทย

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. คนพบแนวทางในการนาคณสมบตของวสดเครองปนดนเผา (Ceramics) เพอใชใน

การออกแบบเครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเครองเคาะต

2. เครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเครองเคาะจากวสดเครองปนดนเผา

3. สงเสรมวฒนธรรมดนตรพนบานซงเปนเอกลกษณของคนไทย

4. ผลตภณฑสามารถใชเปนของทระลก หรอ ของสะสมสาหรบนกทองเทยวและผท

ชนชอบเครองดนตรรปแบบใหมๆ

สำนกหอ


บทท 2 วรรณกรรมทเกยวของ

โครงการออกแบบเครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเครองเคาะตจากวสด

เครองปนดนเผา มวตถประสงคเพอศกษาและทดสอบคณสมบตของวสดเครองปนดนเผา

(Ceramics) เพอใชในการออกแบบเครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเครองเคาะต ซงผวจยได

ศกษาแนวคด ทฤษฎ เอกสารและงานวจยทเกยวของ โดยเสนอสาระสาคญตามลาดบดงน 1. เครองปนดนเผา (Ceramics)

1.1 ประเภทและคณสมบตของเนอผลตภณฑ

1.2 กระบวนการทาผลตภณฑเครองปนดนเผา

1.3 การขนรปผลตภณฑ

1.4 การตกแตงเครองปนดนเผา

1.5 เคลอบและชนดของเคลอบ

2. เสยง

2.1 กาเนดเสยง

2.2 ตวกลางของเสยง

2.3 คณสมบตของเสยง

3. ดนตรและเครองดนตร

3.1 ดนตรและเครองดนตรเอเชยตะวนออก

3.2 ดนตรและเครองดนตรไทย

3.3 เพลงพนบาน

3.4 เพลงพนบานภาคกลาง

4. ภมภาคและวฒนธรรมพนบานภาคกลางของประเทศไทย

4.1 ลกษณะภมภาคภาคกลางของประเทศไทย

4.2 ประเพณพนบานภาคกลาง

4.3 หตถกรรมพนบานภาคกลาง

4.4 การละเลนพนบานภาคกลาง

5. งานวจยทเกยวของ

8

สำนกหอ


9

1. เครองปนดนเผา

1.1 ประเภทและคณสมบตของเนอผลตภณฑ

การแบงประเภทเนอผลตภณฑวธทงายทสด โดยการแบงเนอดนออกเปน 3

ประเภทใหญๆ คอเนอดนเอรทเทนแวร (Erathenware) เนอดนสโตนแวร (Stoneware) และเนอดน

ปอรซเลน (Porcelain) (ไพจตร องศรวฒน, 2541: 145-197)

1.1.1 เนอดนเอรทเทนแวร (Erathenware) เปนผลตภณฑทเผาในอณหภมตา

ประมาณ 800-1,150 องศาเซลเซยส ลกษณะการปนคอนขางหนา เนอดนมความพรนตวสง เปราะ

แตกหกหรอบนไดงายเมอกระทบกน ผลตภณฑทเผาในอณหภมตาดดซมนาไดสง 10-15 % เสยง

เคาะไมดงกงวานเนองจากเนอดนไมแขงแกรง ดนมลกษณะเปนสทบแสงเนอดน มทงสแดงอฐ ส

นาตาล หรอสครมหลงการเผา ถาเปนผลตภณฑทมนาเคลอบจะใชนาเคลอบทเผาในอณหภมตา

ไดแก เคลอบตะกว (Lead glaze) เคลอบบอแรกซ (Boron glaze) และเคลอบฟรต (Fritted glaze) ซง

เผาไมเกน 1,180 องศาเซลเซยส สของนาเคลอบในอณหภมตา ไมปลอดภยในการใชเปนภาชนะใส

อาหาร เหมาะสาหรบทาผลตภณฑของตกแตงหรองานศลปะ (Artware) ผลตภณฑประเภทเอรท

เทนแวรไดแก หมอนา คนโท กระถางตนไม กระเบองมงหลงคา และของประดบตกแตงหรอของท

ระลกทใชเนอดนเบา สขาว

1.1.2 เนอดนสโตนแวร (Stoneware) เปนผลตภณฑเนอแกรงเผาทอณหภมสง

1,230-1,300 องศาเซลเซยส เนอดนมสเทาออนหรอสนาตาลออนทบแสง มความแขงแกรงทนทาน

กวาดนเอรทเทนแวร ดดซมนาไมเกน 3% ลกษณะการปนคอนขางหนา เสยงเคาะดงกงวานปาน

กลาง เนองจากเผาในอณหภมสงจนเนอดนสกตว หลอมตวกนแนนเปนเนอเดยวกน ไมดดซมนา

แมวาจะไมเคลอบกตาม สามารถใชกบเคลอบทเผาอณหภมสงไดทกชนด เพราะมชวงการเผายาว ม

ชนของเคลอบหนา 1-2 มม. เนอดนไมเปราะแตกหกหรอบนไดงายเมอนามาลางหรอกระทบกน

ผลตภณฑสโตนแวรสามารถทนความรอนและความเยนอยางเฉยบพลนไดด นยมใชทาภาชนะใน

เตาอบ ทาถวยชามและชดกาแฟ สของเคลอบทเผาในอณหภมสงเปนสขรมๆ นาเคลอบไมเปนพษ

ตอรางกาย ผลตภณฑประเภทนไดแก เครองสงคโลก โองมงกร และถวยชามทมเนอดนทบ

แสง ดนสโตนแวรทดตองมชวงการเผาทยาวและสามารถเผาแบบสนดาปไมสมบรณหรอรดกชน

ไดโดยไมยบตว

1.1.3 เนอดนปอรซเลน (Porcelain) เปนผลตภณฑทมเนอดนสขาวละเอยดโปรง

แสง เผาทอณหภมสงจนดนสกตวเนอดนหลอมละลายเปนแกวมความแขงแกรงมาก ไมดดซมนา

เมอกระทบกนไมบนหรอแตกราวไดงาย ลกษณะการปนคอนขางบางมความประณต เนนความ

โปรงแสงของเนอดนโดยใชเคลอบใสเผาทอณหภมสง ลวดลายตกแตงนยมเขยนดวยสนาเงนใต

สำนกหอ


10

เคลอบหรอเรยกวาเครองลายคราม เผาทอณหภม 1,250-1,400 องศาเซลเซยส เนอดนมความขาว

และความแขงแกรงสง เมอเคาะดจะมเสยงดงกงวานคลายเสยงโลหะ ผลตภณฑปอรซเลนมการปน

บางและการตกแตงสวยงามทาใหดมคณคา ฝร งเรยกเครองลายครามวา บลแอนดไวทปอรซเลน

(Blue and White Porcelain) จนเรยกวา เครองกงใส

สรปไดวา เนอดนทมคณสมบตเหมาะกบการนามาทดลองออกแบบเปนเครองดนตรมาก

ทสด และสามารถผลตไดในระบบการผลตแบบอตสาหกรรมคอ เนอดนสโตนแวร (Stoneware) ซงม

เสยงเคาะดงกงวานปานกลาง ไมดดซมนาแมวาจะไมเคลอบกตาม สามารถใชกบเคลอบทเผา

อณหภมสงไดทกชนด เนอดนไมเปราะแตกหกหรอบนไดงายเมอนามาลางหรอกระทบกน และเนอ

ดนปอรซเลน (Porcelain) เผาทอณหภมสงจนดนสกตวเนอดนหลอมละลายเปนแกวมความ

แขงแกรงมาก ไมดดซมนา เมอกระทบกนไมบนหรอแตกราวไดงาย เนอดนมความขาวและความ

แขงแกรงสง เมอเคาะดจะมเสยงดงกงวานคลายเสยงโลหะ

1.2 กระบวนการทาผลตภณฑเครองปนดนเผา (Manufacturing Ceramic Production)

การขนรปผลตภณฑเซรามกสนนมกระบวนการทาหลายขนตอนแตละขนตอนจะตองสมพนธและ

ตอเนองกนไปจากขนตอนแรกจนถงขนตอนสดทาย โดยสามารถแบงขนตอนการผลตออกไดดงน

คอ (สมศกด ชวาลาวลย, 2549: 17-20)

1.2.1 การออกแบบ (Design) เปนขนตอนทนกออกแบบผลตภณฑเซรามกสท

จะตองทราบถงวตถประสงคของตวผลตภณฑทจะผลตแลววาจะออกแบบเปนผลตภณฑเพอ

ประโยชนใชสอยหรอเพอความสวยงาม ซงผออกแบบจะตองมความคดสรางสรรค (Idea) มความร

ทางดานวตถดบ (Raw Materials) วธการขนรป (Method) และขนตอนการผลตดวย (Productions)

1.2.2 การเตรยมเนอดนปน (Body) และการเตรยมนาเคลอบ (Glaze) การเตรยม

เนอดนปนและการเตรยมนาเคลอบนน การใชวตถดบ (Raw Materials) ไดแก ดน หน แร และ

สารเคมเชนเดยวกน แตกตางกนตรงทสวนผสมของสารประกอบเหลาน และการใชหรอไมใช

สารประกอบเหลานในสตรสวนผสมเพอใหไดเนอดนปนและนาเคลอบตามความตองการ ขนตอน

การเตรยมเนอดนปนและการเตรยมนาเคลอบโดยนาวตถดบ ไดแก ดน หน แร สารเคม ไปทดสอบ

หาสมบตทางเคมและฟสกสกอนและหลงเผา นาวตถดบ (Weighting and Mixing) ตามสตรของเนอ

ดนและนาเคลอบแตละประเภททตองการแลวนาไปบดเปยกในเครองบอลลมลล (Ball Mill)

หลงจากบดแลวกรองดวยแรง (Seieve) ตามความละเอยดทตองการ ถาสตรสวนผสมของเนอดนปน

หรอเคลอบทตองการความขาวมากเปนพเศษ จะตองนาเขาเครองแยกเหลก (Ferro Filter) หรอ

(Magnetric Separater) จะไดนาดน (Slip Clay) และนาเคลอบตามสตรทตองการ สวนนาดนทได

นนนาไปหมก (Aging) ไวในถงเกบแลวแยกไปใชใหเหมาะสมกบการขนรปแตละวธโดยเนอดน

สำนกหอ


11

นนสามารถแบงออกไดเปน 3 ลกษณะ คอ ลกษณะทมความเหนยวจะตองนานาดนไปเกรอะหรอ

ผานดวยเครองอดดน (Filter Press) กอนแลวถงจะนาไปขนรปดวยการปนดวยมอ ลกษณะเนอดน

แหงหรอดนผงจะตอนานาดนพนผานความรอน (Spray Dryer) จะไดดนผง (Power Clay) กอนแลว

ถงจะนาไปขนรปดวยการอดในแบบพมพ และเนอดนทเปนลกษณะนาดน (Slip Clay) แลวนาไป

ขนรปดวยการหลอในแบบพมพ

1.2.3 วธการขนรปผลตภณฑ (Method) วธการขนรปผลตภณฑเครองปนดนเผา

นนมหลายวธ แตละวธจะตองมความเหมาะสมและสอดคลองกบลกษณะคณสมบตของเนอดนปน

แตละประเภทดวย วธการขนรปผลตภณฑนน ไดแก การขนรปดวยมอ ดวยเครอง และดวย

วธการใชพมพสาหรบการหลอ

1.2.4 ขนตอนการทาผลตภณฑใหแหง (Drying) การขนรปผลตภณฑเรยบรอย

แลวจะตองปลอยใหผลตภณฑเหลานนแหงสนทดวยวธการผงดวยลมหรอการอบดวยเครอง เมอ

ผลตภณฑทแหงสนทดแลวผลตภณฑบางประเภทจะตองมการขดแตงใหเรยบรอยอกครงหนงดวย

หรอมการเขยนสใตเคลอบในผลตภณฑในชวงนดวยกไดกอนจะนาไปเผา

1.2.5 การเผาดบ (Biscuit Firing) คอ การนาผลตภณฑเซรามกสทแหงสนทดแลว

นาไปเผาทอณหภม 750-1,250 องศาเซลเซยส ชวงอณหภมในการเผาขนอยกบประเภทของ

ผลตภณฑ เชน กระเบองปพนหรอบผนง โรงงานอตสาหกรรมทผลตสนคาประเภทนจะเผาดบหรอ

เผาครงแรกใชอณหภมสงกวาการเผาเคลอบ เพราะจะไดตรวจสอบและคดเลอกเฉพาะสวนดไว

สวนทเสย เชน การบดงอ ราว บน หรอแตก เปนสวนทจะตองคดทงกอนจะนาไปเคลอบ เปนการ

ลดตนทนการผลตอยางหนง อยางไรกตามอาจจะมการขามขนตอนนได โดยเฉพาะการผลตให

ลกษณะงานอตสาหกรรมทขนรปดวยวธการหลอหรอวธการอดผง

1.2.6 การตกแตงสใตเคลอบ (Under Glaze Decoration) เปนการนาผลตภณฑ

เซรามกสทผานการเผาดบมาแลวนามาทาการตกแตงดวยวธการเขยนลวดลายหรอเปนรปภาพตาง ๆ

โดยการใชสใตเคลอบตดลงไปบนผลตภณฑกได

1.2.7 การเคลอบผลตภณฑ (Glazing) การเคลอบผลตภณฑเมอเรานาผลตภณฑ

เซรามกสทยงไมไดเขยนสใตเคลอบหรอทเขยนสใตเคลอบเรยบรอยแลว จงนามาทาการชบเคลอบ

ดวยวธการเทราด จม หรอพนเคลอบ สวนการชบเคลอบผลตภณฑเขยนสจะตองเปนเคลอบใส

หลงจากนนจะตองทาความสะอาดเชดฐานผลตภณฑทวางตงกบพนใหสะอาด เพอไมใหนาเคลอบ

หลอมละลายตดพนเตา

1.2.8 การเผาเคลอบ (Glost Firing) การเผาเคลอบผลตภณฑเซรามกสนนขนอย

กบชนดของเคลอบทใชชบเคลอบผลตภณฑ เชน เคลอบทใชเปนเคลอบไฟตา หรอเคลอบไฟสง

สำนกหอ


12

ตองนาไปใชใหเหมาะสมกบประเภทของเนอดนปนดวยอณหภมทใชเผาเคลอบประมาณตงแต

อณหภม 750-1,350 องศาเซลเซยส ในการเผาเคลอบจะตองคานงถงบรรยากาศของเตาเผาทใชม

วธการเผาทถกตองเหมาะสมกบเคลอบและเนอดนปนนนๆ

1.2.9 การตกแตงสบนเคลอบ (Overglaze Decoration) เปนการนาผลตภณฑเซรา

มกสทเผาเคลอบเสรจสมบรณแลวนามาทาการตกแตงดวยสบนเคลอบ เชน การเขยนลวดลายแบบ

ตางๆ และการใชรปลอกตด

1.2.10 การเผาสบนเคลอบ (Overglaze Firing) นาผลตภณฑเซรามกสทเขยนสบน

เคลอบหรอการใชรปลอกทตดในผลตภณฑตดแนนไมหลดออก ซงการเผาจะใชอณหภมประมาณ

800-900 องศาเซลเซยส

การตรวจสอบคณภาพของผลตภณฑเซรามกสนนหลงจากทโรงงานอตสาหกรรม

ผลตผลตภณฑผานขนตอนตาง ๆ ดงทกลาวมาขางตนเรยบรอยแลวนนจะตองมการตรวจสอบ

คณภาพของผลตภณฑใหไดตามเกณฑมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมเซรามกสดวยการทดสอบ

สมบตทางเคมและฟสกส โดยสานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม

และจะตองผานเกณฑมาตรฐานทกาหนดไวถงจะนาไปจาหนายภายในประเทศ และเปนสนคา

สงออกไปยงตางประเทศได โดยเฉพาะผลตภณฑเซรามกส ถาผลตภณฑเปนรปแบบของภาชนะท

ใชใสอาหารถอเปนเครองอปโภคชนดหนงทมความสาคญตอชวตของผบรโภค เพราะใชบรรจ

อาหารสาหรบรบประทาน หากมคณภาพไมดพออาจเกดอนตรายตอชวตได และหลงจากตรวจสอบ

คณภาพของผลตภณฑแลวจะมการคดเลอกเกรดผลตภณฑดวย เพอจะไดกาหนดราคาทเหมาะสม

แกผทตองการซอผลตภณฑดวยความเปนธรรม

สรปไดวาการศกษากระบวนการขนตอนของการทาเครองปนดนเผา หรอเซรามกส

นนเพอทจะไดวเคราะหรปแบบของผลตภณฑทใชเนอดนชนดใด และวางแผนกระบวนการผลต

และการตกแตงใหเปนขนตอนทเหมาะสมกบแบบของผลตภณฑ

1.3 การขนรปผลตภณฑ การขนรปในงานเครองปนดนเผามหลายกรรมวธขนอยกบ

จดประสงคของผปนวาตองการผลตงานประเภทใด การขนรปภาชนะเครองปนดนเผารวมทง

ผลตภณฑตาง ๆ และผลงานทางศลปะสามารถทาไดหลายวธ แตละวธกมเอกลกษณเฉพาะตวซง

เลอกใชไดตามความเหมาะสมกบลกษณะของการออกแบบผลงานและความถนดของผปนภาชนะ

แบบเดยวกนแตขนรปดวยวธทตางกนสามารถทาใหความงามของภาชนะมลกษณะแตกตางกน เชน

การขนรปหมอทรงกลมดวยแปนหมนยอมใหความรสกแตกตางจากการขดดนเพราะแปนหมนยอม

ใหความรสกแตกตางจากการขดดน เพราะแปนหมนจะมความสมดลเทากนอยางสมบรณ ในขณะท

การขดทาใหไดบรรยากาศของความเปนธรรมชาตมากกวา แตทงนการเลอกกรรมวธในการขนรป

สำนกหอ


13

ภาชนะยอมขนอยกบปจจยหลายอยาง เชน จานวนการผลต ความตองการทางการตลาด ขอจากด

เรองเครองมอและอปกรณ นอกเหนอไปจากประสบการณและความชานาญของผผลตผลงาน

อยางไรกดการเลอกกรรมวธในการขนรปทไมถกตองยอมเกดผลเสยในหลายดาน หากตองการผลต

ภาชนะทเหมอนกนจานวนหลายใบ และไมมรายละเอยดซบซอนมากนกควรใชวธทาพมพหลอ

แบบมากกวาการขนรปดวยมอ เพราะนอกจากจะเสยเวลาแลวยงไดผลงานทอาจจะคลายคลงแตไม

เหมอนกนอยางทตองการและเสยแรงงานในการตกแตงโดยเปลาประโยชน นอกจากนนยงขนอย

กบความถนด ความชานาญ และความชอบสวนบคคลอกดวย ในทนสามารถแบงการขนรปไดเปน 5

กรรมวธ ดงน (สขมาล เลกสวสด, 2548: 65-113)

1.3.1 การขนรปดวยมอ (Hand Building)

1.3.1.1 การบบกด (Pinching) การขนรปวธนทากนมานานหลายปแลว เปน

วธขนรปอยางเปนธรรมชาตวธแรกในการเรมตนปนดน การปนดวยกรรมวธนทาไดโดยใชนวโปงเจาะ

ลงไปในกอนดนแลวบบทาใหดนเกดเปนหลมขน การบบอยางงายๆ นกอใหเกดรปทรงตามธรรมชาต

รปทรงของภาชนะจะขนอยกบทศทางและแรงกดดนทเปลยนแปลงไป รปทรงทใชวธน เชน ถวย ชาม

เปนตน การขนรปดวยการกดดนใหไดภาชนะขนาดใหญและลกขนสามารถเสรมไดดวยดนขดตรง

สวนบนของภาชนะและบบขนรปตอไป การขนรปดวยการกดนสามารถเรยนรไดงายและไดผลทนา

พอใจในคณลกษณะทเปนธรรมชาต และสามารถทาภาชนะไดทกขนาดทงขนาดเลกและขนาดใหญใน

รปแบบทเรยบงายหรอซบซอน การใชเครองมอกงายมาก และมเทคนคทไมยงยาก อปกรณธรรมชาตท

สาคญ คอ มอและนว

ภาพท 1 แสดงขนตอนการขนรปดวยการบบกดดนจากดนกอนกลมเปนชามรปครงวงกลม

ทมา : สขมาล เลกสวสด, เครองปนดนเผา พนฐานการออกแบบและปฏบตงาน (กรงเทพฯ :

สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2548), 66.

1.3.1.2 การขด (Coiling) การขนรปภาชนะแบบขดดนเปนเสนเปนวธการท

มนษยยคกอนประวตศาสตรทากนมานานหลายพนปกอนมการคนพบแปนหมน และยงเปนทนยม

ตอเนองจนปจจบน เนองจากสามารถขนรปทรงไดหลายแบบและภาชนะมพนผวทนาสนใจ การขนรป

14

วธนเรยกชอตามลกษณะการคลงดนใหเปนเสนแลวขดซอนตอๆ กนใหเปนรปทรงของภาชนะ สามารถ

ขนรปทรงกลวงไดตงแตภาชนะขนาดเลกจนไปถงงานปตมากรรมขนาดใหญและเปนเทคนคทฝก

บงคบการควบคมดนเบองตนดวย

1.3.1.3 การทาดนแผน (Slabbing) ดนแผนเปนกรรมวธทชางปนนยมใชในการ

ขนรปเพอสรางสรรคภาชนะชนดตางๆ เชน แจกน กระเบองแขวนผนงหรอปตมากรรม เปนตน

ลกษณะเฉพาะตวของดนแผนคอ มผวเรยบเปนแผน สามารถใชปนรปทรงตางๆ ไดดดนแผนอาจหนา

หรอบาง แคบหรอกวาง ใหญหรอเลกกไดในการขนรป และตองอาศยจงหวะทเหมาะสมเนองจาก

สภาวะของดนมความแตกตางกน ดนทคอนขางชนและเนอละเอยดจะตองดดโคงไดดกวาแตมความ

แขงแกรงนอยในขณะทดนทชนนอยและมผวหยาบจะขนรปโคงไดยากแตมความแกรงกวา

การคลงดนควรคลงดนบนแผนกระดานระนาบเรยบทมผวไมดดดน หรอปผาใบลงไป

กอน นอกจากตองการพนผวแปลกๆ กสามารถคลงดนบนพนผวนนๆ ได เชน กระสอบ มงลวด เปนตน

บางคนใชวธแกะลวดลายลงบนไมคลงดนกใหผลดเชนกน การคลงดนใหมความหนาอยางสมาเสมอ

ทวทงแผนนนใชวธคลงดนระหวางแทงไมหนาประมาณ 1 เซนตเมตร 2 แทง ความหนาของแทงไมเปน

สงกาหนดความหนาของดนแผนซงขนอยกบขนาดของภาชนะ นอกจากนยงมเครองมอทเรยกวา พอต

เตอรส ฮารพ (Potter’s Harp) มลกษณะเปนโครงเหลกงอ ขงดวยลวดใหตง สามารถปรบกระดบของลวด

ไดเปนระยะๆ ทเทากน ปนดนเปนกอนสเหลยมแลวตดดนผานเสนลวด เสนลวดจะแลดนใหมความ

หนาเทากนตลอด อปกรณสาหรบการกล งดนอกชนดหนง คอ เครองกลงดนแผน (Slap Roller) เปน

อปกรณสาหรบผอนแรงในการทาดนแผน เหมาะสาหรบชนงานขนาดใหญซงมความหนาเทากนตลอด

เครองกลงนมหลกการทางานคลายไมคลงดน แตมขนาดใหญกวามากตรงอยบนโตะ ตรงปลายลกกล ง

นมประโยชนมากสาหรบชางปนผขนงานดวยดนแผนขนาดใหญเปนจานวนมาก (สมศกด ชวาลาวลย,

2549: 141-144)

ภาพท 2 แสดงการตดดนแผนโดยใชอปกรณ Potter’s Harp

ทมา : สขมาล เลกสวสด, เครองปนดนเผา พนฐานการออกแบบและปฏบตงาน (กรงเทพฯ:


15

1.3.2 การขนรปดวยแปนหมน (Throwing on Wheels) การขนรปดวยแปนหมน

เปนวธการขนรปทมความสาคญและนยมแพรหลายโดยทวไป ตงแตสมยโบราณจนถงปจจบน

ความกาวหนาทางวทยาศาสตรเปนสงหนงททาใหเครองมอเครองใชของวธการนเจรญขน มการนา

เทคโนโลยใหมๆ มาใชโดยเปลยนจากการใชแปนหมนทหมนดวยแรงคนมาเปนการใชแปนหมน

ไฟฟา การขนรปผลตภณฑจากแปนหมนนโดยอาศยหลกการนาแรงทไดจากแรงเหวยงจาก

ศนยกลางของแปนหมนตามทศทางทวนเขมนาฬกาหรอตามเขมนาฬกากได ชวยในการดงดนขน

รปเปนผลตภณฑตามรปแบบทตองการ ซงความเรวของแปนหมนเปนสงสาคญ เพราะสามารถ

กาหนดรปแบบและขนาดของผลตภณฑได คอ ถาความเรวรอบของแปนหมนชาจะขนรป

ผลตภณฑไดใบใหญ แตถาความเรวรอบของแปนหมนเรวจะขนรปผลตภณฑไดเฉพาะใบเลก

เทานน ซงความเรวรอบของแปนหมนทเปนมาตรฐานประมาณ 80 รอบตอนาท

วธการขนรปผลตภณฑดวยแปนหมนใชสาหรบผลตภณฑทมสณฐานกลม เพราะ

สามารถผลตไดคอนขางรวดเรว โดยมขนาดรปแบบทใกลเคยงกนมากแตทงนตองมความชานาญ

พอสมควร เนอดนปนทเหมาะกบการขนรปบนแปนหมนนน เนอดนจะตองมความเหนยวมาก ม

เนอดนละเอยด มการเกาะตวด นาซมผานไดยาก เมอนามาปน เมอถกนาจงไมยบตวงาย สามารถปน

ไดสงและบางกวาดนทมความเหนยวนอย ตามปกตดนทนามาขนรปบนแปนหมนจะตองม

สวนผสมของดนเหนยวอยในปรมาณจานวนทมากพอสมควร สวนผสมทเหลอจะเปนดนขาว ดน

เชอหรอทรายละเอยด จะมากหรอนอยขนอยกบความตองการดานคณสมบตของเนอดนทผปน

ตองการ คณลกษณะของดนทเหมาะกบการขนรปบนแปนหมนจะตองไมนมมากหรอแขง

จนเกนไป ถานมมากจะจบศนยกลางไดงายกจรง แตจะดงขนรปไดไมสง และปนบางกไมได เพราะ

เนอดนจะยบ สวนถาดนแขงมากจะทาใหจบศนยกลางยากมาก การดงดนใหขยายออกจะมปญหา

เรองเนอดนมการแยกตว ถงแมจะดงดนปนไดสงและบางตามความตองการกจรง ดงนนเนอดนปน

ทเหมาะสมกบการขนรปบนแปนหมนจะตองมความเหนยวและมนาผสมอยในปรมาณรอยละ 20-25

การขนรปโดยการใชแปนหมนนนเมอเกดความชานาญกจะสามารถผลตผลงาน

ไดอยางรวดเรวและมคณภาพ บางครงมลกษณะคลายกบผลตจากเครองจกรเนองจากผปนมความ

ชานาญ สามารถปนภาชนะไดมขนาดเทากนทกใบ อยางไรกตาม การขนรปภาชนะโดยการใชแปน

หมนนนมขอจากดตรงทภาชนะมกจะมรปทรงกระบอกหรอทรงกลมซงไมหนไปจากความสมดลท

เทากนทงสองขาง ดงนน ศลปนหรอชางปนบางคนจงออกแบบดดแปลงหรอปนตกแตงเพมเตม

เมอภาชนะยงมความหมาดตวอยเพอใหเกดรปทรงทแปลกตาและนาสนใจขน บางครงกผสม

เทคนคบางอยางเขาดวยกน เชน การทาดนแผนหรอดนขด (สขมาล เลกสวสด, 2548: 89)

16

ภาพท 3 แสดงการขนรปภาชนะขนาดเลกดวยแปนหมน


สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2548), 82-83.

1.3.3 การผลตโดยเครองจกรหรอการผลตเปนจานวนมาก (Machine Production

or Reproduction by Mold Making Technique)

1.3.3.1 การทาพมพ (Mold Making) การขนรปเพอการผลตเปนจานวน

มากนนจาเปนตองใชกรรมวธทสามารถผลตภาชนะทเหมอนกนไดในเวลาอนรวดเรว การขนรป

จากการทาพมพเปนอกวธหนงทมนษยคดคนกรรมวธในหารขนรปภาชนะขนมาโดยมวตถประสงค

หลกในการผลตภาชนะจานวนมากใหมลกษณะคลายคลงกน และสามารถผลตทงงานเลกและงาน

ใหญใหมคณภาพดได การทาพมพมหลายวธตงแตพมพชนเดยวแบบงาย ๆ จนถงพมพหลายชนท

ซบซอน และการใชดนสาหรบขนรปกขนอยกบลกษณะของพมพ ซงมทงดนแผน ดนขด หรอนาสลป

ซงเรยกวา การหลอแบบ (Slip Casting)

ดนทนามาผสมทานาดนหรอนาสลปจะตองเปนดนทละเอยดและมการกระจายตวด

เชน ดนขาว ดนบอลลเคลย แลวเตมสารทชวยใหนาดนเกดการกระจายตวและไหลตวไดด ไมจบ

17

กนเปนกอน ไดแก โซเดยมซลเกต ประมาณรอยละ 0.3-0.5 ของนาหนกเนอผลตภณฑทแหง

ปรมาณของนาทอยในนาดน ของผลตภณฑประเภทเอรทเทนแวร มประมาณรอยละ 29-31 และ

สาหรบผลตภณฑประเภทพอรสเลนมประมาณรอยละ 27-28 โดยจะมความถวงจาเพาะประมาณ

1.7-1.8 ซงสมบตของนาสลปคอ ใชปรมาณนานอยแตมสภาพการไหลตวทดสมาเสมอ และไมม

ตกคางนอนกน เมอเทนาสลปออกจากพมพดานในตองมความเรยบไมขรขระ นาสลปตองไมทาให

พมพชมนาเรว หลงจากการเทนาสลปออกจากพมพเนอดนจะไมแยกกนภายในพมพ ดนเมอหมาด

สามารถทรงตวไดด ตองรอนออกจากพมพ ไมหดตวมาก และไมชารดหรอบดเบยว นาดนควรจะ

แหงและใหความหนาของผลตภณฑไดงาย ใชระยะเวลาทสน และผลตภณฑสามารถถอดแกะออก

จากพมพไดงาย

ในการทาตนแบบนนยมทาดวยปนปลาสเตอร โดยการนาปนปลาสเตอรมากลง แกะ

เหลาใหเปนรปตางๆ ตามความตองการ หรออาจจะทาตนแบบจากดนกอนและนาไปทาพมพทบก

ไดเชนกน วธทาแบบพมพใชงาน (Working Mold) เพอไดตนแบบแลวนามาพจารณาดวาจะจดแบง

พมพออกเปนกชน โดยใหคานงถงผลตภณฑทหลอออกมาจากพมพททาสมบรณทสด จากนนกใช

สเมจกเขยนลงตวตนแบบพมพปนทไดพจารณา การแบงพมพไวแลววาจะเปนกชน แลวกทาการทา

นาสบ (Potassium Soap) ดวยแปรงขนออน เสรจแลวกนาตนแบบมาหนนและกนดนทละชน โดย

เมอทาพมพชนทหนงแลวจะตองขดตกแตงผวหนาทจะประกบกบชนท 2 ใหเรยบรอยพรอมทงทา

เดอยลอกเพอมใหพมพเคลอนตวทานาสบแลวหลอทาพมพช นตอไปจนครบ พรอมกบทาชอง

สาหรบเทนาดน เมอทาพมพเสรจเรยบรอยแลวจะตองนาพมพไปผงใหแหงสนทเสยกอนจงนามา

หลอนาดนหรอจะนาพมพไปอบทอณหภมโดยประมาณไมควรเกน 60 องศาเซลเซยส ถาอณหภม

มากกวานปนปลาสเตอรจะเสอมคณภาพ วธการขนรปดวยการหลอนาดนมอย 2 ลกษณะ คอ

ภาพท 4 ทกนแบบพมพเทปนปลาสเตอรชนดแผนไมและแผนสงกะสอยางบาง

ทมา : สมศกด ชวาลาวณย, เซรามกส (กรงเทพฯ:โอ.เอส. พรนตง เฮาส, 2549), 144.

18

1.3.3.2 การหลอกลวง (Drain Casting) การหลอกลวงกคอ การนาแบบพมพ

ใชงาน (Working Mold) ทแหงสนดดแลว และผานการทาความสะอาดโดยวธการใชลมเปา แลวใช

ฟองนาชบนาสะอาดบบฟองนาใหหมาดๆ เชดในเบาพมพใหทว ถาเปนแบบพมพหลายชนจะตอง

ทาการประกบรดยางเขาดวยกนใหดและแขงแรง จากนนเทนาดนลงในพมพจะลดลงเหลอดนท

เกาะตดอยตามผวหนงดานในของพมพสวนนจะเปนความหนาชนแรกของผลตภณฑ และตองคอย

เตมนาดนใหเตมเปนชวงๆ เมอไดความหนาของผลตภณฑตามความตองการแลว ตองคอยๆ เอยงเท

นาดนออกจากนากควาไว โดยมของหนนใหแบบพมพเอยงเลกนอย เพอใหมอากาศถายเทภายใน

พมพนาดนทเหลอจะไดไหลออกอยางหมดจด ทงไวระยะหนงแลวหงายพมพขน ตดดนสวนเกน

ตรงขอบปากออก และสงเกตดดดนสวนทเหลอวามการหดตว แลวรอนตว จงแกะพมพออก จะได

ผลตภณฑทหลอนาไปตดปาก เกบตะเขบใหเรยบรอยตอไป

ภาพท 5 แสดงการหลอนาดนแบบหลอกลวง

ทมา : สมศกด ชวาลาวณย, เซรามกส (กรงเทพฯ :โอ.เอส. พรนตง เฮาส, 2549), 144.

1.3.3.3 การหลอตน (Solid Casting) การหลอตน คอ การหลอนาดนในแบบ

พมพทกาหนดความหนาของผลตภณฑไว โดยการเทนาดนเขาไปในแบบพมพจนเตม เมอนาดนยบ

จะตองเทเตมใหเตมเสมอ จนนาดนไมเกดการยบตวแหงและแขงขนอยในแบบพมพ โดยไมมการเท

นาดนออกจากแบบพมพ เมอดนแหงแลวแกะพมพออก แลวนาผลตภณฑทไดไปตดดนสวนเกน

ขดแตงใชฟองนาชบนาหมาดๆ เชดถใหเรยบรอยตอไป ผลตภณฑทขนรปโดยวธการหลอตน

ไดแก ภาชนะทรงแบน จาน ชาม ถาด หรอพวกหถวยกาแฟ หแกวนา เปนตน ถาเปนการหลอตน

ประเภทเครองสขภณฑทมขนาดใหญจะใชวธเทนาดนแบบธรรมดาทวไปเหมอนกบการหลอตน

ผลตภณฑภาชนะจานชามไมได เนองจากจะเกดโพรงอากาศไดงาย จงตองใชวธการหลอโดยใช

แรงอดชวย (Pressure Casting) คอ การใชฉดนาดนทมแรงดนเขาไปแบบพมพไดอยางทวถง โดยไม

มโพรงอากาศเหลออย การหลอตนสวนมากจะมปญหาเรองโพรงอากาศทเกดขนกบผลตภณฑไมวา

เลกหรอใหญดงนนจงตองทารระบายอากาศในแบบพมพดวย การขนรปผลตภณฑแบบหลอตนน

19

สามารถควบคมรปแบบขนาด ความหนาบาง ของผลตภณฑไดดกวาการหลอกลวง (สมศกด ชวาลา

วลย, 2549: 141-144)

ภาพท 6 แสดงการหลอนาดนแบบหลอตน

ทมา : สมศกด ชวาลาวณย, เซรามกส (กรงเทพฯ:โอ.เอส. พรนตง เฮาส, 2549), 144.

1.3.3.4 การใชใบมด (Jiggering & Jollying) การใชใบมดเปนการขนรป

ผลงานทมรปแบบทแนนอนซงมลกษณะและมาตรฐานเดยวกน ตองการผลตเปนจานวนมากใน

เวลาอนรวดเรวซงเหมาะกบระบบอตสาหกรรมทงขนาดเลกและขนาดใหญ การใชใบมดขนรป

นยมทาอย 2 วธ คอ จกเกอร (Jigger) หมายถง การขนรปบนผวโคงนนของพมพปนปลาสเตอร เชน

จาน และโจล (Jollying) คอ การขนรปบนผวโคงเวาของพมพปนปลาสเตอร เชน ถวย ชาม การขน

รปแบบนประยกตจากหลกการแปนหมน โดยมพมพปนปลาสเตอรประกอบยดตดบนแปนและม

ใบมดททาจากโลหะ หรอไมขนรปตามลกษณะของงานและพมพโดยออกแบบแขนยดใบมดท

สะดวกตอการทางาน เมอเครองหมนหวจกเกอรกบพมพจะหมนไปดวยกน ความเรวของการขนรป

ดวยใบมดขนอยกบความเหนยวของเนอดนและรปทรงของภาชนะ หากใชดนพอรซเลนหรอโบน

ไชนาจะใชเวลาในการขนรปนานกวาการใชเนอดนเหนยว และการขนรปจานแบนจะเรวกวาการ

ขนรปชาม (สขมาล เลกสวสด, 2548: 110)

1.3.4 การขนรปโดยการใชทอรดดน (Extrusion) การใชทอรดดนเปนวธกรขนรป

ชนดหนงโดยกดดนลงไปในทอแลวอดออกมาเปนทอนดนกลวงซงมขนาดตางๆ กน ลกษณะของ

ทอดนจะมรปทรงกระบอกตามความหนาทกาหนดซงนาไปดดแปลงเปนภาชนะตอไป การใชทอ

รดดนนทาใหไดภาชนะรปทรงกระบอกทมเสนผานศนยกลางสมาเสมอโดยไมตองขนแปนหมน

นอกจากทอแบบกลวงแลว ยงสามารถทาเสนดนตนจากการกดทอเลกๆได เสนดนจะมขนาดเทากน

สามารถนาไปขดหรอสานขนรปได หากตองการขนาดเลกมากกมเครองมอลกษณะคลายกระบอก

ฉดยาซงเปลยนหวแบบตางๆ ได มประโยชนในการนาเสนดนไปตกแตงมากกวาใชในการขนรป

เนองจากมขนาดทเลกมาก นอกจากนนรปแบบทงายทสดของการกดดนผานทอคอ การกดดนผาน

20

ตะแกรงรอน เพอทาใหเกดเสนดนทเลกเปนฝอย สาหรบนามาทาเปนเสนผมหรอขนในการตกแตง

ผลงาน (สขมาล เลกสวสด, 2548: 107-112)

1.3.5 การขนรปอสระ การขนรปแบบอสระนนมความแตกตางจากการขนรป

กรรมวธอนดงทไดกลาวมาแลวในแงทเปนการรวมวธการขนรปหลายแบบมาผนวกเขามาเปนแบบ

เดยว ซงขนอยกบลกษณะของผลงานดวย ผลงานจากการขนรปแบบอสระมกเปนแนวปตมากรรม

หรองานศลปะทไมใชภาชนะสาหรบการใชสอย งาน 1 ชน อาจมวธการขนรปแบบอนๆ รวมกนอย

หลายวธ เชน การบบกด การแปะดนตดกนหรอขดดนออกมาจากกอนใหญใหเปนรปรางทตองการ

เปนตน (สขมาล เลกสวสด, 2548 :111-112)

สรปวาการขนรปภาชนะเครองปนดนเผารวมทงผลตภณฑตางๆ และผลงานทาง

ศลปะสามารถทาไดหลายวธ แตละวธกมเอกลกษณเฉพาะตวซงเลอกใชไดตามความเหมาะสมกบ

ลกษณะของการออกแบบผลงาน การนาวธการขนรปแบบการหลอนาดนเปนวธการทเหมาะกบการ

ขนรปทตองควบคมมาตรฐานและสามารถเขาสกระบวนการผลตแบบอตสาหกรรมได จงเหมาะท

จะนามาทดลองในการออกแบบเครองดนตรซงการควบคมมาตรฐานของชนงานเปนสวนสาคญ

สาหรบการสรางเสยงในแตละระดบใหเครองดนตรแตละชนมมาตรฐานเสยงทใกลเคยงกนมากทสด

1.4 การตกแตงเครองปนดนเผา

1.4.1 วธการตกแตงเครองปนดนเผา

1.4.1.1 การใชเครองมอขดขด (Incising) การตกแตงวธนเปนวธทเกาแก

ทสดในการตกแตงภาชนะซงทามานานหลายพนปแลว สามารถใชอปกรณและเครองมอตางๆ ทหา

ไดงายรอบๆ ตวนามาตกแตงภาชนะในขณะทดนนมหรอหมาดตวใหเกดลวดลาย เชน ใชหว สอม

เสนลวด หรอนวดนใหเกดรองรอยขน เมอนาภาชนะไปเคลอบนาเคลอบจะขงอยในบรเวณทเปน

รองทาใหเหนความแตกตางของสนาเคลอบทหนาบางไมเทากนอยาง

1.4.1.1.1 การทาลวดลายจากลกกล ง (Rolling) ลวดลายซาๆ บนดนแผน

กอนนาไปประกอบเปนภาชนะนนสามารถทาไดจากการแกะสลกลกกลงทหลอจากปนปลาสเตอร

1.4.2.1.2 การกดลวดลาย (Impressing) การกดลวดลายนสามารถใชกบวสด

ทมพนผวหลากหลายมากดประทบบนผวดนนม ซงอาจใชดนแผนทคลงไวกอน การประกอบเปน

รปทรงหรอกดลายลงบนดนนมแผนเลกๆ แลวนาไปแปะตดบนภาชนะทเรมหมาดตวกไดวสดททา

ใหเกดลวดลายทนาสนใจมหลายชนด เชน เปลอกหอย กระดม เปลอกไม เปนตน

21

ภาพท 7 แสดงการทาถาดซงตกแตงดวยการกดลวดลาย

ทมา : สขมาล เลกสวสด, เครองปนดนเผา พนฐานการออกแบบและปฏบตงาน

(กรงเทพฯ: สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2548), 206.

1.4.1.2 การตภาชนะเพอใหเกดลวดลาย (Paddling)การใชไมแผนแบนๆ

หรออปกรณชนดอนตภาชนะเพอใหเกดลวดลายนมตนกาเนดมาจากความตองการทจะทาให

ภาชนะทขนรปดวยดนขด มพนทผวทราบเรยบกลมกลนกน นอกจากนนอาจนาวสดทมลวดลาย

เชน กระดม ใบไม มากดทบบนภาชนะแลวใชไมตเพอใหเกดลวดลายนนๆ ได

1.4.1.3 การทาภาชนะลายหนออน (Marbling) คอ การผสมดนส 2 สเขา

ดวยกนเลกนอยแลวนาไปขนรปบนแปนหมนจะไดภาชนะทมลวดลายคลายหนออน เทคนคน

พฒนาขนในประเทศจนชวงศตวรรษท 8 และนยมทาในประเทศญปนในเวลาตอมา ดนทใชผสม

กนนนยมใชดนทมสตดกน ซงสมยเรมแรกมกใชดนสขาวกบสแดงทมสวนผสมของเหลกออกไซด

และไดพฒนาเปนดนสอนๆ ในเวลาตอมา

1.4.1.4 การผสมวสดทเผาไหมไดบนผวดน (Mixing Burned-out Materials)

การใชวสดทเผาไหมไดชนดตางๆ เชน แกลบ กากกาแฟ ขเลอย เมลดพชเลกๆ โรยบนผวดน

จากนนใชลกกลงๆ ทบแลวขนรปเปนภาชนะตามตองการ เมอนาไปเผาดบ วสดทโรยไวจะไหม

ออกหมดเหลอแตรองรอยหรอรพรนบนพนผวดนทแปลกตา

1.4.1.5 การซอนดนส (Laminating, Agate Ware) การซอนดนสเปนเทคนค

ทรวมการขนรปและตกแตงภาชนะเขาดวยกน เรมตนจากการผสมสเตนสทตองการในเนอดนคลง

เปนแผน แยกแตละสแลววางซอนกนสลบสใหเปนชน จากนนตดเปนแผนบางจะไดดนแผนทม

เสนสสลบกน นาดนแผนนนมาประกอบเปนรปทรงภาชนะ ลวดลายทเกดขนดานในและดานนอก

ของภาชนะจะเหมอนกนซงแตกตางจากการทาสลปสหรอฝงดนสทเหนลวดลายเพยงดานเดยว การ

ออกแบบภาชนะสาหรบเทคนคนมนมขนาดเลก เนองจากขนตอนคอนขางซบซอน การประกอบ

22

ชนสวนของดนเขาดวยกนมความละเอยดออน สเตนสมราคาแพงและตองระมดระวงใหการแหงตว

ของภาชนะเปนไปอยางชาๆ และสมาเสมอ มฉะนนดนอาจหลดออกเปนชนๆ ตามชนสเมอภาชนะ

เรมแหงตว ซงนามากรในพมพปนปลาสเตอรแลวตอตดกนเปนภาชนะได

ภาพท 8 ภาชนะขนาดเลกดนพอรซเลนขนรปและตกแตงโดยการซอนดนสผลงานของ อรพนท ปทมมณสข

ทมา : สขมาล เลกสวสด, เครองปนดนเผา พนฐานการออกแบบและปฏบตงาน (กรงเทพฯ: สานกพมพแหง

จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2548), 209.

1.4.1.6 การแกะสลก (Carving) การแกะสลกนยมทาเมอปนภาชนะเสรจ

แลว มความหมาดตวทพอดไมนมหรอแขงจนเกนไป หากภาชนะนมไปลวดลายทไดจะไมคมชด

และภาชนะอาจยบตวระหวางการแกะสลกได ถาผวภาชนะแขงไปจะแกะสลกไดยาก ภาชนะท

ตกแตงดวยวธการแกะสลกนมกมรปทรงทเรยบงาย เพอจะไดเนนความซบซอนของลวดลายให

ชดเจนขน และนยมเคลอบภาชนะดวยเคลอบสเดยว อาจเปนเคลอบสออนหรอสขาวเพอเนนแสง

เงาทเกดจากลวดลายซงสวยงามในตวอยแลว

ภาพท 9 ภาชนะเออรเทนแวรทตกแตงโดยการแกะสลกและขดเจาะทเกาะเกรด จ.นนทบร



23

1.4.1.7 การเจาะลวดลาย (Piercing) การตกแตงภาชนะดวยการเจาะลวดลาย

นนเปนงานทยากลาบาก เพราะเสยงตอการชารดแตกหกตองใชเวลาและความอดทนอยางสง การ

ตกแตงดวยวธนทาเมอภาชนะเรมหมาดตวและทรงตวไดด ใชใบมดทคมและมปลายแหลมเจาะท

ผวดนใหเปนชองอยางระมดระวง แตละชองควรหางกนพอประมาณหากใกลชดกนมากอาจเสยง

ตอการแตกหก โดยเฉพาะเมอดนแหงและหดตว รองทถกเจาะออกไปจะมขอบคมควรใชฟองนาชบ

นาหมาดๆ คอยๆ ลบลบคมออกจะทาใหผลงานดนมนวลขน

1.4.1.8 การตกแตงดวยนาสลปหรอเอนโกบส (Slip, Engobe Decoration)

สลป (Slip) หมายถง นาดนเหลวทมลกษณะเปนครมขน ทาจากผงดนแหงชนดเดยวกบเนอดนปน

บดผสมกบนา ใชสาหรบเชอมชนงานดนเขาดวยกน ทาใหภาชนะยดตดกนแนนขน ใชทาผวภาชนะ

ใหเรยบขน และใชในการตกแตง เมอภาชนะมความหมาดตวโดยผสมออกไซดหรอสเตนสลงไป

เพอใหสสนทหลากหลายหรอใชดนแดง ดนขาวธรรมชาตกได เอนโกบ (Engobe) หมายถง นาดนท

ผสมขนใหมโดยอาจไมใชดนชนดเดยวกนกบเนอดนปนกได แลวเพมเฟลดสปาร ฟลนต และฟลกซ

ลงไป เพอลดการหดตวของเอนโกบและทาใหทรงตวตดแนนขน ดนทใชทาเอนโกบมกใชดนขาว

เกาลนผสมกบบอลลเคลย และเลอกใชสารชนดอนๆ ตามอณหภมการเผาและลกษณะการใชงาน

เอนโกบทใชดนหมาดจะมสวนผสมทไมเหมอนกบเอนโกบทใชกบดนแหงหรอดนทเผาดบแลว

ประโยชนของเอนโกบนอกจากใชผสมออกไซดหรอสเตนส เพอตกแตงภาชนะเหมอนนาสลป

แลวยงเหมาะสาหรบการทาทบภาชนะทขนรปโดยการใชดนธรรมชาตสตางๆ อกดวย

1.4.1.9 การหยอดหรอบบสลปใหเปนเสน ( Slip Trailing) ทาไดงายโดยใช

ลกยางสบนาสลปสแลวบบหรอหยอดใหเปนเสนบนภาชนะดนหมาด ลวดลายทเกดขนจะมความ

นนซงสรางพนผวทนาสนใจใหกบภาชนะได

ภาพท 10 การบบสลปใหเปนเสนและการใชดนสทตางกนบนภาชนะ



24

1.4.1.10 การทาลายขนนก (Feathering) วธนใชตกแตงในขณะทดนพอทรง

ตวไดผวยงชนเรมหมาดเหมาะสาหรบการตกแตงบนจานหรอภาชนะทมพนกวาง โดยทาสลปหรอ

เอนโกบสลงบนภาชนะใหคอนขางหนาแลวใชนาสลป หรอเอนโกบทมสตดกนบบเปนเสนขนานสลบ

ส จากนนใชเขมหรอเครองมอปลายแหลมเขยนาสลปดานขวางตดเสนขนานลงมา เวนระยะพอสมควร

แลวเขยสลปจนสดระยะของเสนจะไดลวดลายทสวยงาม

1.4.1.11 การทาสลปสผานวสดโปรง (Slip-painting Through Material)

วสดทนามาใชนเปนวสดโปรงทนาสลปสามารถทะลผานไปได เชน มงลวด ตาขาย ผาขาวบาง

ผาลกไม เปนตน กดวสดใหแนบกบผวภาชนะแลวใชสลปสทาทบใหทวโดยเปลยนสขณะระบาย

ตามทตองการจากนนลอกวสดทใชออกจะไดลายททะลผานลงไปตดอยทภาชนะ หากวสดทใชมความ

แขงและชนเลก เชนผาพลาสตกโปรงหรอมงลวด ควรนามาทาสลปบนดนแผนกอนขนรปภาชนะ

1.4.1.12 การประดบลกไม (Lace Dipping) ลกไมทใชทาจากผาผายฉล

โปรงเยบเปนกระโปรงหรอจบระบายตามทตองการ แลวจมลงในนาสลปทผสมสารททาใหตดแนน

เชน กม เมอจมผาลกไมลงในนาสลปแลวนามาสวมใสบนตวตกตาหรอตดตามภาชนะ พนนาสลปส

ทบอกครงหนง หากเกดการอดตนตามลวดลายเลกๆ ตองใชเขมแหลมเขยออกกอนนาไปเผา หลง

การเผาผาลกไมจะไหมหมดเลอกแตดนเผาซงเปนลายลกไมทบอบบาง จงควรระมดระวงในการ

เคลอนยาย ลกไมททาจากไนลอนหรอพลาสตกไมควรนามาใช เพราะจะหลอมเหลวและแยกเปน

สวนๆ ขณะเผา เมอเผาดบเสรจแลวกนามาพนเคลอบใสทบ แลวนาไปเผาอกครงหนง

1.4.1.13 การฝงสลปส (Inlay) การตกแตงดวยเทคนคนนยมทาเมอภาชนะ

ยงเปนดนหมาด ผวไมนมไมแขงจนเกนไป เมอปนภาชนะเสรจใชเครองมอขดลวดลายใหเปนรอง

จากนนใชนาสลปสขนๆ ทาทบลงไปในรองนนทงไวสกครพอใหนาสลปทรงตวอยไมเละ จงใช

เครองมอทมความคมขดสลปสวนเกนออก จะเหนลวดลายเลอะเทอะและมขอบไมคม วธทงายและ

รวดเรว คอ นาลวดลายจากพมพปนหรอวสดชนดแขงอนๆ เชน กระดมมากดทบบนผวภาชนะทปน

เสรจแลวเปนการป มลายอยางงายๆ และไดลายทซาซอนกน จากนนจงคอยทาสลปขนๆ บน

ลวดลายดงกลาว ทงไวสกพกแลวจงขดสลปออก การปมลายนจะทาใหขอบชดเจน แตลวดลายอาจ

ไมมความเปนอสระอยางทตองการ

1.4.1.14 การขดผานส (Sgraffito) เทคนคนเรยกวา สกราฟโต ซงสามารถ

ทาไดในดนทหมาดตวหรอหลงการเผาดบแลว ในดนหมาดนนทาไดโดยทาสลปสบนผวภาชนะ

แลวใชเครองมอปลายแหลมขดสลปสออกใหเปนลวดลายตามทตองการจะเหนสของผวดนทตดกน

สวยงาม การใชเครองมอขดนทาไดในขณะทสลปกาลงเปยก หมาด หรอแหง ขนอยกบการออกแบบ

เพราะจะไดลกษณะของเสนทแตกตางไปตามสภาวะของดน สวนการขดผานสเคลอบทาได

25

หลงจากนาภาชนะไปเผาดบและเคลอบ เมอจมเคลอบ แลวนามาขดขดใหเปนลายแลวจงนาไปเผา

เคลอบอกครง วธนจะทาเมอเผาเคลอบครงแรกไปแลว กไดโดยการจมเคลอบทบครงท 2 เมอขด

ผานสเคลอบลงไปจะเหนสเคลอบครงแรกโผลออกมาแลวจงนาเผาเคลอบซาอกครงหนง การ

ตกแตงวธนสามารถพฒนาไปไดอยางหลากหลาย ชางบางคนเมอขดสลปหรอเคลอบสแรกออก

มาแลวกหยอดอกสลงไปในรองจะกลายเปนเทคนคใหมขนมา

ภาพท 11 การขดผานเอนโกบส สาหรบการตกแตงอางบวใหญทโรงงานรตนโกสนทร จ.ราชบร

ทมา : สขมาล เลกสวสด, เครองปนดนเผา พนฐานการออกแบบและปฏบตงาน (กรงเทพฯ: สานกพมพ

แหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2548), 215.

1.4.1.15 การตกแตงดวยวธสเตนชล (Stencill) ทาไดโดยใชสลปสบนภา

ชนะดนหมาดและใชสใตเคลอบ หรอเคลอบบนภาชนะเผาดบ เทคนคนทาอยางงายๆ โดยการตด

กระดาษเปนลวดลายทตองการ จากการนนนาลวดลายทตดออกนมาวางบนผวภาชนะแลวทาสลปส

ทบลงไป ถาเปนภาชนะเผาดบควรทาสวนทจะตดดวย กม (Gum Solution) กอนแลวจงคอยพนสใต

เคลอบหรอเคลอบทบลงไป จากนนลอกกระดาษออกจะเหนลวดลายทกนสเอาไว ซงสามารถ

ตกแตงดวยการระบายแตมเพมเตมได

1.4.1.16 การพมพลายดวยผา (Printing) การพมพลายดวยผา เปนวธการ

ตกแตงเครองปนดนเผาทมลกษณะการพมพครงเดยว (Monoprinting) ทาไดโดยใชสใตเคลอบ

หรอสลปสวาดลวดลายคอนขางหนาบนผนผาใบชนทหมบนกระดาน เมอวางทบแลวคลงใหทบ

ลาย เมอยกขนลายจะตดทผวดนในลกษณะทกลบดาน จากนนสามารถนาดนแผนท 2 พมพทบอก

ครงได ลวดลายทไดทง 2 ครง จะมความแตกตางกนเลกนอย ดนแผนดงกลาวสามารถนาไปกรใน

พมพปนเวาเพอทาเปนชามกนตนหรอทาเปนถาดได

26

1.4.1.17 มอคคาแวร (Mocha Ware) มอคคาแวร (Mocha Ware) เปนชอ

เรยกภาชนะ เชน ถวยมหและเหยอกทมการตกแตงลวดลายคลายมอส ใบเฟรน หรอตนไม ซงม

ลกษณะคลายหนควอตซอะราเบยนหรอหนมอคคา นยมผลตภาชนะชนดนในสมยศตวรรษท 19

เพอใชในรานเหลา ลวดลายใบไมทเกดขนนนามาจากการเตรยมสวนผสมทเรยกวา Mocha Tea หยดลง

บนภาชนะดนหมาด ซงจมสลปสขาวไวกอน ลวดลายจะแผกระจายเปนเสนฝอยละเอยดตามธรรมชาต

1.4.1.18 การขดผว (Burnishing) อปกรณทนามาขดผวเรยบลนทรงมน

ดานหลงชอนสแตนเลส ดามมด ไมสาหรบขนรป หรอแมกระทงใบไมบางชนดกได การขดผวเมอ

ภาชนะยงหมาดอยจะทาไดงายและรวดเรว เมอภาชนะแหงสนทแลวควรนาไปเผาทอณหภมไมเกน

1,000 องศาเซลเซยส เนองจากอณหภมทสงกวานทาใหผวภาชนะสญเสยความมนลงไป จากนน

ควรนามาขดหรอเคลอบผวดวยขผงบางๆ หรอนามนจะทาใหผวมนสวยงามขน

1.4.1.19 การฝงเคลอบส (Encaustic Glazing) การตกแตงวธนเปนการใช

เคลอบสตกแตงบนภาชนะดนหมาดทมผวเรยบหรอระนาบ นยมใชกบแผนกระเบอง ทาไดโดย

เขยนลายลงบนแผนดนหมาด แลวเซาะขอบลายใหเปนรอง ใชเคลอบสบบหยอดลงบนลายระวง

อยาใหซมลงไปในรอง หากซมลงไปใหรอเคลอบแหงแลวคอยขดออก จากนนตดเสนดวยสใต

เคลอบสดา วธนตองใชทกษะและประสบการณในการฝกหดพอสมควร โดยเฉพาะการกาหนด

ความขนของเคลอบใหพอด

1.4.1.20 การใชวสดกนส (Resisting) การกนสนนสงทนยมใชมากทสด คอ

ขผงเหลวซงทาเองไดจากขผงและพาราฟนหลอมเขาดวยกนใหเหลว แลวใชพกนจมทาบนภาชนะ

เฉพาะสวนทไมตองการใหเคลอบตด การใชขผงนนยมใชกบภาชนะเผาดบแลวมากทสด ขผงจะ

แหงอยางรวดเรวบนผวภาชนะจากนนนาไปเคลอบและเผา ขผงจะหลอมตวและเผาไหมหมดท

อณหภมประมาณ 300-400 องศา-เซลเซยส ในงานทเผาเคลอบไปแลว และตองการเคลอบทบอก

สสาสมารถทาขผงเหลวบนเคลอบกอนจมเคลอบสตอไปได ลวดลายทเกดขนหลงการเผาจะมความ

สวยงามแปลกตามากกวาการกนสดวยวสดชนดอน นอกจากขผงแลว สามารถใชกาวลาเทกซแทน

ได โดยนากาวมาหยอดหรอราดบนภาชนะทงใหกาวแหงแลวจงเคลอบ แตเมอเคลอบแหงควรลอก

กาวออกกอนนาไปเผา

1.4.1.21 การใชสใตเคลอบ (Underglaze) เมอนาภาชนะไปเผาดบแลว

สามารถตกแตงไดโดยใชสใตเคลอบระบาย หรอพนทผวภาชนะกอนนาไปเคลอบใสทบ ขอดของ

การใชสใตเคลอบ คอ การหยบจบภาชนะระหวางตกแตงไมตองใชความระมดระวงมากเทากบการ

ตกแตงขณะทเปนงานดนและสทไดออกมามหลากหลายและสดใสมากกวาการใชสลปส มความ

27

ทนทานสง เนองจากเขยนบนภาชนะและมการเคลอบทบ แตมขอเสยคอการระบายสจะทาไดยาก

เพราะสถกดดซมอยางรวดเรว

ภาพท 12 การเขยนสใตเคลอบบนภาชนะเผาดบ

ทมา : สขมาล เลกสวสด, เครองปนดนเผา พนฐานการออกแบบและปฏบตงาน

(กรงเทพฯ: สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2548), 219.

1.4.1.22 การเคลอบ (Glazing) การเคลอบเปนพนฐานของการตกแตง

ภาชนะหลงการเผาดบซงทากนอยางแพรหลายเคลอบมหลายชนดแตละชนดกใหความงามท

แตกตางกน วธการเคลอบกมหลายแบบขนอยกบลกษณะของภาชนะและการออกแบบเทคนคใน

การเคลอบทนาสนใจนอกจากนาภาชนะมาจมพนหรอระบายแลวยงมอกหลายวธ เชน การแตม

เคลอบ การหยอดเคลอบ เปนตน

1.4.1.23 การเขยนสบนเคลอบดบ(Majolica) การเขยนสบนเคลอบดบหรอ

มาจอลกา (Majolica, Maiolica) เปนการตกแตงบนภาชนะเออรเทนแวรโดยการเขยนเคลอบสลงบน

เคลอบดบสขาว

1.4.1.24 การเขยนสบนเคลอบ (Overglaze Painting) การเขยนสบนเคลอบ

เปนการตกแตงภาชนะหลงจากทเผาเคลอบแลว และตองการเพมเตมสทไมสามารถทาไดจากการ

เคลอบ เชน สเงน สทอง สมก สสนทสดใส เชน แดงสด สมสด เปนตน สเหลานเมอนามาตกแตง

แลวจะตองนาภาชนะไปเผาไฟตาอณหภมประมาณ 700-850 องศาเซลเซยส

1.4.1.25 การตดรปลอก การตกแตงวธนเปนวธการพมพสเซรามกสซงผสม

นามน (Oil-based) บนกระดาษพเศษ ซงเรยกวา กระดาษรปลอกนา (Decal หรอ Thermuflat) เมอส

แหงนามาเคลอบดวยแลกเกอร หรอนามนวานช ซงเรยกวา Covercoat เมอแหงแลวจะมลกษณะ

คลายพลาสตกบางๆ ฉาบอย การพมพ Covercoat นใชวธซลกสกรน โดยใชไมปาดยางปาดผาน

28

กรอบผาไหม เมอนาไปใชใหตดกระดาษรปลอกออกเปนชนๆ ตามลกษณะลายควารปลอกลงแช

นาอน จากนนหงายขนแลวเลอนไปตดบนภาชนะทเผาเคลอบแลว แลวใชไมยางปาดไลฟองอากาศ

ออกใหรปลอกแนบสนทตดเรยบบนผวภาชนะ เมอนาไปเผาพลาสตกทเคลอบรปอาจจะไหมหมด

ไปเหลอแตลวดลายทตดบนผวภาชนะ เทคนคนนยมใชกบลวดลายทตองการความคมชดและม

ความซบซอนของลายเสนและสซงผลตเปนจานวนมากโดยเฉพาะในระบบอตสาหกรรม

1.4.1.26 การรมควน (Smoking) การรมควนภาชนะเปนวธตกแตงททาให

ผวภาชนะมสคลาขนเปนสเทา-ดา ซงเหมาะสมกบภาชนะทเผาไฟตาเนองจากควนสามารถแทรก

ซมไดทวถงกวาภาชนะทเผาไฟสง วธการรมควนทาไดโดยขดหลมตนๆ แลวเผาภาชนะในหลมนน

หรออฐมอญขนมาเปนปลองรอบๆ ภาชนะแลว ใชเชอเพลงตางๆ สมเผา เชน ขเลอย ใบไมแหง

เปลอกสม กระดาษ เปนตน ลกษณะควนทเกดขนจะตางกนออกไปตามลกษณะของเชอเพลง การ

ตกแตงดวยวธการรมควนนหากไมตองการกสามารถกาจดไดโดยการเผาในเตาปกตอกครง

1.4.1.27 การใชว สดอนประกอบผลงาน (Mixed Media) ผลงาน

เครองปนดนเผาบางชนหากออกแบบใหใชวสดชนดอนมาตกแตงประกอบ จะทาใหงานนนด

สวยงามกลมกลนมากยงขน เชน การทากานาชาทมหจบเปนหวาย ถวยทมหจบเปนไม โคมไฟทม

ขาตงเปนโลหะ เปนตน หลกสาคญในการใชวสดอนเพอตกแตงกคอ ควรมการออกแบบลวงหนา

เพอใหการใชวสดนนเปนสวนหนงของชนงาน ไมใชสวนเกนทถอดเกบไปได บางคนนยมใชวสด

ทมพนผวตรงกบขามกบความแกรงของเครองปนดนเผา เชน ใชหมอนหรอผา เชอก ตาขาย มา

ประกอบผลงาน เปนตน

สรปไดวา การตกแตงเปนการเพมความงามทสมบรณกลมกลนยงขนใหกบภาชนะ

นบวาเปนสวนสาคญในการออกแบบทแยกออกจากกนไมได การตกแตงควรมความสมพนธในทาง

ทจะเชดชใหรปทรงของภาชนะมความงดงามมากยงขน โดยไมทาลายรปทรงหรอทาลายความเปน

เอกภาพของช นงาน การตกแตงไดครอบคลมไปถงการออกแบบ พนผวและสซงนบเปน

องคประกอบทสาคญในการออกแบบงาน 3 มต การตกแตงเครองปนดนเผามหลายเทคนคและ

หลายกรรมวธขนอยกบความถนด ความชานาญ และรสนยมสวนตวของผสรางสรรคผลงาน ควร

วางแผนการตกแตงตงแตการออกแบบรปทรงภาชนะ เพราะเทคนคบางชนดจะตองทากอนการขน

รป เชน การผสมดนสใหกลายเปนลายหนออน เปนตน การตกแตงสามารถทาไดในดนทกสภาวะ

และสามารถใชเทคนครวมกนได โดยทาทละขนตอนโดยระวงไมการตกแตงนนมากจนเกนไป

1.5 เคลอบและชนดของเคลอบ

1.5.1 ความหมายของเคลอบ นาเคลอบ (Glaze) คอ สารประกอบอยางหนงซง

ประกอบดวยสารประกอบพวกกรด ดาง และกลาง ผสมสกนตามสตรสวนผสมแลวนามาเคลอบลง

29

บนผลตภณฑททาจากดนแลวนาไปเผาใหไดรบความรอนจนถงอณหภมทกาหนดไวจะเกดปฏกรยา

ทางเคมระหวางพวกกรด ดาง และกลาง กลายเปนสารประกอบเชงซอนของอะลมโน ซลเกต

(Alumino Silicate) ทมลกษณะหลอมตวจนกลายเปนแกวเกาะตดอยบนผวผลตภณฑ (สมศกด ชวา

ลาวณย, 2549: 85)

1.5.2 วตถประสงคของการเคลอบผลตภณฑเซรามกส การเคลอบผลตภณฑเซรา

มกสทเปนผลตภณฑเครองปนดนเผาสาหรบเพอประโยชนใชสอยและเพอคณคาทางดานความงาม

โดยทวไปจะตองคานงถงความเหมาะสมกบการนาไปใชงานของผลตภณฑแตละชนด เพราะการ

เคลอบนนทาใหผลตภณฑมคณสมบตทดขน ทงเปนการเพมประโยชนการใชงาน เพอใหไดตาม

วตถประสงคทสาคญ ดงน (สมศกด ชวาลาวณย, 2549: 85-86)

1.5.2.1 เพอชวยลดความพรนตว ซงมอยในเนอผลตภณฑ ทาใหกาซและ

ของเหลวซมผานไมได เนองจากเคลอบมลกษณะคลายแกว ไมมชองวางใหกาซและของเหลวซม

ผานได ถงแมผลตภณฑทนามาเคลอบนนจะมความพรนตวอยกตาม

1.5.2.2 เพอชวยเพมความแขงแรงใหแกเนอผลตภณฑ เนองจากเคลอบม

ความแขงแรงกวาเนอดนทเผาแลว

1.5.2.3 เพอเพมความคงทนตอการขดขวนและตอการกดกรอนของสารเคม

เนองจากเคลอบมความแขงแกรงกวาเนอดนเผา และไมมความพรนตว สารเคมจงดดซมเขาไปกด

กรอนไดยาก ยกเวน กรดกดแกว (HF)

1.5.2.4 เพอใหไดผลตภณฑทาความสะอาดงาย เพราะเมอผลตภณฑท

เคลอบแลวจะมผวมนเรยบ ทาใหสงสกปรกหรอไขมนไมสามารถซมผานผวเคลอบเขาไปเกาะเนอ

ผลตภณฑขางในได ทาใหสะดวกตอการลางเชด

1.5.2.5 เพอใหผลตภณฑมความสวยงาม มสสน มคณคาเพมขน เนองจาก

เคลอบแตละประเภททเลอกใชมคณสมบตและผลตางๆ ทเกดขน เชน มผวเปนมนวาว ใส ทบ ดาน

และมดอกจด อนจะเปนผลตอการดงดดความสนใจและนาใชสอยมากกวาแบบไมเคลอบ

1.5.2 องคประกอบพนฐานของเนอเคลอบ โดยปกตเนอเคลอบจะตองประกอบดวย

สารพนฐาน 3 ตวดงน (ปณณรตน พชญไพบลย, 2538: 133-134)

1.5.2.1 ซลกา (Silica)เปนองคประกอบทสาคญของเคลอบตวหนง มชอเรยก

แตกตางกนออกไปคอ ฟลนต (Flint) ควอทซ (Quartz) หรอหนเขยวหนมาน ซงจะอยในสภาวะท

บรสทธจนเปนผลก เพยงซลกาตวเดยวกสามารถทาหนาทเปนเคลอบไดอยางด แตเนองจากซลกาม

จดหลอมตวคอนขางสงคอ 1,700 องศาเซลเซยส ดงนนซลกาอยางเดยวจงไมสามารถใชเปนเคลอบ

30

ไดเนองจากจดหลอมตวสงเกนกวาจดสกตวของเนอดนทใชขนรปทกชนด การลดจดหลอมตวของ

ซลกาใหตาลงทาไดโดยการเตมสารฟลกซลงในเนอเคลอบ

1.5.2.2 ฟลกซ (Flux) เปนสารประกอบทใชในการลดจดหลอมตวของสารใน

เคลอบและเนอดนอกทงยงทาใหเคลอบมความมนวาวมากขน สารฟลกซไดแก ตะกวออกไซดใน

รปตางๆ เชนตะกวขาว ตะกวแดง และสารฟลกซทไดจากสารประกอบดาง ไดแก โซดาไฟ กรด บอ

รกโซเดยมไบคารบอเนต

1.5.2.3 สารทนความรอนสง (Refactory element) ทนยมเตมลงในเนอเคลอบไดแก

ดนขาว ซงมสวนประกอบทสาคญของอะลมนาทสามารถนามาใชในนาเคลอบได การเตมสารทน

ความรอนสงลงในเนอเคลอบเพอใหเคลอบมความแกรงและยดตวกนด เนอเคลอบทมเพยงซลกา

และ ฟลกซจะมคณสมบตออนและเยมตวงายเวลาเผา

ภาพท 13 แสดงสาเหตของการทบแสงในเคลอบ

เนองจากแสงภายนอกสองลงไปไมถงเนอผลตภณฑ

ทมา : ปณณรตน พชญไพบลย, เครองเคลอบดนเผาและเทคนคและวธการสรางสรรค (กรงเทพฯ:


2. เสยง

เสยงเปนคลนตามยาวชนดหนงซงอาศยตวกลางในการเคลอนท ดงนนคณสมบต

ของเสยงจงเหมอนคลนทกประการ ตามปกตหคนสามารถไดยนเสยงในชวงความถ 20 เฮรตซ ถง

20,000 เฮรตซ คลนเสยงทมความถสงกวา 20,000 เฮรตซนน เรยกวาคลนเหนอเสยงหรออลตราโซนก

(ultrasonic) สวนเสยงทความถตากวา 20 Hz เรยกวาคลนใตเสยงหรออนฟราโซนก(Infrasonic Wave)

2.1 ธรรมชาตและความดนของเสยง เสยงเปนคลนความดน (Pressure Wave) จะตอง

อาศยตวกลางในการเคลอนท ดงนนจงสามารถเคลอนทผานอากาศ ของแขงหรอของเหลว แตไม

สามารถเคลอนทผานสญญากาศได คลนเสยงเปนคลนตามยาวเกดจากการส นของวตถ ความถของ

เสยงจะมคาเทากบความถของแหลงกาเนด และในขณะทม การส น โมเลกลของตวกลางจะมการ

ถายทอดพลงงานทาใหเกดความดนอากาศทเปลยนแปลงไปตามตาแหนง ทาใหเกดเปนชวงอด และ

31

ชวงขยายโดยทชวงอดคอบรเวณทอนภาคของตวกลางอดเขาหากน บรเวณนมจะมความดนสงสด

โดยเทยบกบความดนทตาแหนง สมดลของอนภาค โดยการขจดของอนภาคนอยทสด สวนชวง

ขยายคอบรเวณทอนภาคตวกลางแยกหางจากกน บรเวณนมความดน ตาสดโดยเทยบกบความดนท

ตาแหนงสมดลของอนภาค การขจดของอนภาคมากทสด

2.2 อตราเรวเสยง อตราเรวเสยงขนอยกบคณสมบตตวกลางทเสยงเคลอนทผาน ไดแก

ความหนาแนน ความยดหยน เปนตน โดยปกตเสยงเดนทาง ในของแขงไดดทสด รองลงมาคอของเหลว

และกาซ นอกจากนอตราเรวเสยงยงขนอยกบอณหภมของตวกลางทเสยงเคลอนทผาน โดยพบวา เมอ

อณหภมสงขน อตราเรวเสยงจะมคามากขน สาหรบตวกลางทเปนอากาศ

2.3 ความเขมเสยงและระดบความเขมเสยง ในขณะทเสยงเคลอนทจะมการถายทอด

พลงงานไปใหกบวตถทเสยงตกกระทบ โดยอตราการถายทอดพลงงานของเสยง ตอพนททตงฉาก

กบทศการเคลอนทของเสยง เรยกวาความเขมเสยง (Intensity) หรออาจกลาวไดวา ความเขมเสยง

หมายถง กาลงของเสยงจากแหลงกาเนดทตกกระทบบนพนท 1 ตารางหนวยในแนวตงฉากท

พจารณา เนองจากเสยงแผออกทกทศทาง

2.4 คณลกษณะของเสยง คลนเสยง คอ คลนตามยาวซงหของคนเราสามารถไดยน

เสยงได โดยคลนนมความถตงแตประมาณ 20 Hz ถง 20,000 Hz ความถเสยงในชวงนเรยกวา audio

frequency เสยงทคนเราสามารถไดยนแตละเสยงอาจเหมอนกนหรอแตกตางกน ขนอยกบ

คณลกษณะของเสยงซงมอย 3 ขอ คอ

2.4.1 ความดง (Loundness) หมายถง ความรสกไดยนของมวลมนษยวาดงมากดง

นอย ซงเปนปรมาณทไมอาจวดดวยเครองมอใดๆ ไดโดยตรง ความดงเพมขนตามความเขมเสยง

ความรสกเกยวกบความดงจะเปนสดสวนโดยตรงกบระดบความเขมเสยง โดยถา I แทนความเขม

เสยง ความดงของเสยงจะแปรผนโดยตรงกบ log I หรออาจกลาวไดวา ความดงกคอระดบความเขม

เสยงนนเอง หของคนสามารถรบเสยงทมความดงนอยทสดคอ 0 dB และมากทสดคอ 120 dB

2.4.2 คณภาพของเสยง (quality) หมายถง คณลกษณของเสยงทเราไดยน เมอเรา

ฟงเพลงจากวงดนตรวงหนงนน เครองดนตร ทกชนดจะเลนเพลงเดยวกน แตเราสามารถแยกไดวา

เสยงทไดยนนนมาจากดนตรประเภทใด เชน มาจากไวโอลน หรอเปยโน เปนตนการทเราสามารถ

แยกลกษณะของเสยงไดนนเพราะวาคลนเสยงทงสองมคณภาพของเสยงตางกน คณภาพของเสยงน

ขนอยกบ จานวนโอเวอรโทนทเกดจากแหลงกาเนดเสยงนนๆ และแสดงออกมาเดน จงไพเราะ

ตางกน นอกจากนคณภาพของเสยงยงขนกบ ความเขมของเสยงอกดวย

2.4.3 ระดบเสยง (pitch) หมายถง เสยงทมความยาวคลนและความถตางกน โดย

เสยงทมความถสงจะมระดบเสยงสงสวนเสยงทม มความถตาจะมระดบเสยงตา

32

2.5 หและกลไกของการไดยนเสยง คลนเสยงเกดจากการอดและขยายของตวกลาง

การอดขยายนจะสงตอๆ กนไป จนถงหของผฟงแลวสงตอไปยงสมองในเทอม ของระดบเสยง

ความดง และคณภาพของเสยง โดยปกตหคนเราไวตอการรบรเสยงทมความถสงมากกวาเสยงทม

ความถตา เมอ เสยงนนมระดบความเขมเสยงเทากน นอกจากนความไวตอการรบรเสยงของคนเรา

ยงขนอยกบอาย โดยพบวาเดกมความรสกไว ตอชวงความถสงมากกวาผใหญความไวตอการไดยนเสยง

ของคนจะลดลงเมออายมากขน นอกจากนยงพบวาความไวตอการ ไดยนเสยง จะลดลงดวยสาเหตอนๆ

อกเชน การไดรบฟงเสยงดงมากเกนไปเปนระยะเวลานานๆ หรอจากการใชยาบางชนด หของคนเราเปน

อวยวะของรางกายทใชรบเสยง แบงออกได 3 สวน ไดแก หสวนนอก หสวนกลางและหสวนใน

ภาพท 14 รปแสดงสวนประกอบของห

2.5.1 หสวนนอก ประกอบดวยใบห ชองหหรอรห (Auditory canal) และเยอแกว

ห (tympanic membrane) โดยใบหจะทาหนาท ในการรบเสยง สาหรบในสตวบางชนด หสวนนจะ

มขนาดใหญเพอใชหาทศทางของแหลงกาเนดเสยง สวนชองหมลกษณะเปนทอยาว ดงนนความดน

ของเสยงตอนปลายทอดานในทปดอยจงมมากกวาปากทอดานนอก ความดนทเพมนนจะเกดเมอ

ความยาวของ คลนเสยงยาวกวาความยาวทอ 4 เทา คอความดงเมอผานชองหจะเพมขน 12 เดซเบล

ในชวงความถ 2,400 - 4,000 Hz แตถาความยาวคลนตากวาหรอสงกวาน ความดงเมอผานชองหจะ

เพมเพยง 5 เดซเบล ในชวงความถ 2,000 - 6,000 Hz ชองหทาหนาทในการกาทอนเสยง (resonance)

ซงสนดวยความถประมาณ 3000 เฮรตซ แลวสงไปยงเยอแกวห นอกจากนแลว ชองหยงชวย ในการ

ควบคมอณหภมและความชนใหมคาคงท และยงเปนเครองปองกนอนตรายใหแกหอกดวย เยอแกว

33

หเปนสวนกน ระหวางหชนนอกกบหชนกลาง โดยแยกอากาศในชองหชนนอกไมใหตดตอกบห

ชนกลาง เยอแกวหทาหนาทเปนเครองรบความดนเสยง

2.5.2 หสวนกลาง ทาหนาทปรบคลนเสยงเพอใหเขาไปกระตนหชนใน โดยการ

เปลยนพลงงานเสยงจากอากาศใหผาน ชองหชนกลาง เขาไป เปนการส นสะเทอนของของเหลว

ภายในหชนกลางประกอบดวยกระดกสามชน (Ossicles) คอกระดกรปฆอน กระดกรปทง และ

กระดกรปโกลนซงยดกนอยางสมดลดวยระบบคานดดคานงด (lever system) ตรงบรเวณปลาย

กระดกรป โกลนจะตดตอกบ หนาตางรปไข กระดกทงสามทาหนาทเปลยนคลนเสยงทมากระทบ

แกวหใหเปนคลนของเหลวขนในหสวนใน หสวนกลางนตดตอกบ โพรงอากาศผานหลอดยสเตเชยน

(eustachian) ปกตชองนจะปด แตในขณะเคยวหรอกลนอาหารทอนจะเปด อากาศภายในห สวนกลาง จง

สามารถตดตอกบภายนอกได เปนการปรบความดน 2 ดานของเยอแกวหใหเทากน ทาใหการไดยนดขน

2.5.3 หสวนใน ประกอบดวยหลอดครงวงกลม 3 หลอด (semicircular canals) ซง

ทาหนาทควบคมการสมดลของรางกาย และกระดก รปหอย (cochlea) ซงเปนชองมลกษณะคลาย

หอยโขง ภายในบรรจของเหลวมเยอบาซลาร (basilar) ขงอยเกอบตลอดความยาว ยกเวนปลายสด

ตรงปากทางเขาเปนชองเปดรปไขและวงกลม ตลอดความยาวของเยอบาซลลารมปลายประสาทท

ไวตอเสยงทม ความถตา ๆ กนเรยงรายอย ปลายประสาททอยกนคอนไปทางชองเปดรปไขจะไวตอ

เสยงทมความถสง สวนปลายประสาททอยลก เขาไปขางในจะไวตอเสยงทมความถตา

2.6 กลไกการไดยนเสยง ชองหจะทาใหคลนเสยงทมความถระหวาง 2,000 – 5,000

Hz มพลงงานสงขนเนองจากเกด resonance ในชองห ถาความถ ตากวา 400 Hz การรบคลนเสยงไม

คอยด ทงใบรและชองหทาใหเกดการขยายเสยง เมอคลนเสยงไปกระทบแกวห ซงตออยกบกระดก

3 ชน ซงประกอบกนแบบคานดดคานงดจงมการไดเปรยบเชงกลเกดขนทาใหมแรงเพมขน กระดก

โกลนซงอยทตาแหนงสดทายม ความแตกตางระหวางพนทกบหนาตางรปไขมาก เมอมแรงมา

กระทาจะทาใหความดนเพมขน จงเกดการขยายเสยงขนประมาณ 30 เทา จากนนเสยงกจะเดน

ทางเขาสหสวนใน สญญาณเสยงกจะเกดการขยายอก เมอคลนเสยงผานหสวนในกจะทาใหเยอบาซ

ลารสน ปลายประสาททเยอบาซลารกสงสญญาณตอไปยงสมอง ทาใหเกดความรสกในการไดยน

เสยง (ปรยา อนพงษองอาจ, 2555)

2.7 การเดนทางของเสยง เสยงมาถงหไดอยางไร เสยงเกดจากวตถทส นสะเทอน

ขณะทวตถสนสะเทอนจะทาใหอากาศ และสงตาง ๆทอยรอบขางเกดการสนสะเทอนไปดวย ซงเปนได

ทงของแขง ของเหลว และกาซ เราเรยกสงทอยรอบๆ วตถตนกาเนดเสยงเหลานวา ตวกลางของเสยง

เมอแหลงกาเนดเสยงส นจะมพลงงานในการส น เชน เมอเคาะสอมเสยง ขาสอมเสยงจะส น หรอเมอ

เปดวทยลาโพงของวทยจะสนซงการสนเหลานสงเกตไดจากการใชมอสมผสพลงงานจากการส นจะ

34

แผออกไปจากแหลงกาเนด เชน เมอเคาะสอมเสยงแลวจมขาหนงของสอมเสยงลงในนา พลงงานจาก

การส นของสอมเสยงจะสงผานนาแผออกไปทกทศทางมองเหนผวนากระเพอม เปนวงกลม เมอ

แหลงกาเนดเสยงอยในอากาศ พลงงานจากการสนของแหลงกาเนดเสยง จะแผออกไปทกทศทางเปน

วงกลม ดงนน เราจะไดยนเสยงจากแหลงกาเนดเสยงเสมอ ไมวาจะอยดานหนา ดานหลง สงหรอตากวา

แหลงกาเนดเสยงกตาม

2.8 ตวกลางของเสยง เสยงเดนทางไดในตวกลางนาเสยงทเปนของแขง ของเหลว และ

กาซไดตางกน คอ เสยงเดนทางในของแขงไดดกวาของเหลวและกาซ และเสยงเดนทางใน

ของเหลวไดดกวากาซ ดงนน เสยงตองอาศยตวกลางเพอสงพลงงานจากตวส นไปยงเยอแกวหและ

สงพลงงานผานไปยงสมองทาใหไดยนเสยง เราจงตองระมดระวงอนตรายทเกดจากเยอแกวห เมอ

แหลงกาเนดเสยงสน พลงงานสนของวตถจะถายโอนไปยงอากาศทกทศทาง ทาใหอากาศส นดวย

ความถเดยวกบความถในการส นของแหลงกาเนดเสยงและเทากบความถเสยง บางครงขณะวตถ

สนดวยพลงงานมากพอ แตความถในการสนนอย เชน การถอไมบรรทดแลวส นไปมาแรงๆ เราจะ

ไมไดยนเสยงจากการส น แตถาเปลยนมาเปนดดทปลายไมบรรทดทวางยนพนขอบโตะเลกนอย

ใหส น เราจะไดยนเสยงและสงเกตไดวาไมบรรทดจะส นดวยความถมากกวาการใชมอจบไม

บรรทดส นไปมามาก ซงจานวนรอบทวตถส นใน 1 วนาท เรยกวา ความถ (frequency) มหนวย

เปนรอบตอวนาท หรอ เฮรตซ (HZ) มนษยเราจะไดยนเสยงทมความถระหวาง 20 - 20,000 เฮรตซ

2.9 การเกดเสยงสงเสยงตา ความถในการส นของวตถเกยวของกบมวลของวตถดวย

วตถทมมวลนอยจะสนดวยความถสงกวาวตถทมมวลมาก ความถเสยงทเกดจากการสนของวตถทม

มวลนอย จงสงกวาความถเสยงของวตถทมวลมาก จากการทดลองใชดนสอเคาะขางแกวทใสนาใน

ระดบไมเทากน สรปไดวาเสยงสงและเสยงตาขนกบความถเสยง ซงตรงกบความถในการส นของ

แหลงกาเนดเสยง ดงนน เมอเสยงมความถสง เรากจะไดยนเสยงสงหรอเสยงแหลม และเมอเสยงทม

ความถตา เรากจะไดยนเสยงตา หรอเสยงทม

ภาพท 15 แสดงการจาลองของทดลองใชดนสอเคาะขางแกวทใสนาในระดบไมเทากน

35

2.10 ลกษณะของเสยง เสยงทเกดขนมหลายลกษณะ เชน เสยงดง เสยงคอย เสยงสง

เสยงตา เสยงทม เปนตน วตถทมการสนสะเทอนมากจะทาใหเกด เสยงดง วตถทมการส นสะเทอน

นอยจะทาใหเกด เสยงคอย

2.11 พลงงานกบความดงของเสยง แหลงกาเนดเสยงทส นดวยพลงงานมากจะทาให

เกดเสยงดงมากกวาแหลงกาเนดเสยงทส นดวยพลงงานนอย และเมอฟงเสยงทระยะหางจาก

แหลงกาเนดเสยงตางๆ กน จะพบวาเสยงทพลงงานมาถงหมากจะทาใหไดยนเสยงดงมากกวาเสยงท

มพลงงานมาถงหนอย ความดง ของเสยงวดไดดวยระดบความเขมของเสยง มหนวยเปน เดซเบล

โดยเสยงทมระดบความเขมเสยงมาก จะดงกวาเสยงทมระดบความเขมเสยงนอย เสยงทดงมากจะม

พลงงานมาถงหมาก จนอาจทาใหเยอแกวหเปนอนตรายได เสยงทอาจจะไมดงมากแตกอใหเกด

ความราคาญ เรยกวา มลภาวะของเสยง เชน การตกลองแรงๆ ใชพลงงานมากกวาตเบาๆ และให

เสยงดงมากกวาการตกลองเบาๆ หรอ เมอเปดวทยพลงงานจากวทยคงท เสยงทไดยนจากวทยอย

ใกลและไกลวทยตางกน ถา เดนหางจากวทยออกไป วตถแตละชนดจะมความดงทตางกน ขนอย

กบความสามารถในการสนสะเทอนของวตถนนๆ เชน วตถชนดหนงมการสนสะเทอนมากกวาวตถ

อกชนดหนง เมอถกเคาะดวยแรงเทากน และวตถทใชเคาะชนดเดยวกน วตถทส นสะเทอนมากกวา

จะทาใหเกดเสยงทดงกวา เปนตน (ปรยา อนพงษองอาจ, 2555)

3. ดนตรและเครองดนตร

การศกษาเกยวกบดนตรทเจาะลกลงไปถงวฒนธรรมและสวนประกอบของสงคม

สวนมากจะมงไปทสงคมของผไมรหนงสอ ชนกลมนอย หมบานชาวเขา และพนทในชนบท

หางไกล นอกเหนอไปจากการศกษาดนตรทไมใชดนตรคลาสสคตะวนตก นกวชาการบางสวน

ศกษาดานสงคมปจจบนของพนทนน บางสวนศกษาประวตศาสตร หลกการสาคญคอ โดย

ธรรมชาตดนตรทไมมการจดบนทกมการเปลยนแปลงอยเสมอ ดงนนดนตรทพบใจปจจบนอาจไม

เหมอนสมยกอน (ดวงใจ อมาตยกล, 2533: 5-7)

ชาวจนไดจดประเภทเครองดนตรออกเปน 8 กลม คอ โลหะ หน ดน หนง ไหม นาเตา

ไมไผ และไม ชาวอนเดยแบงเปน 4 กลม คอ จาพวกฉาบ ระฆง และกระดง จาพวกเครองสาย

จาพวกกลอง และจาพวกเครองลม สวนการจดประเภททนยมใชกนเปนแบบของชาวยโรป โดย

แบงเปน 4 จาพวกและเพมเปน 5 จาพวกในชวงหลงจาก ค.ศ. 1950 คอ

Aerophones คอ เสยงจากการสนสะเทอนของกระแสอากาศ

Idiophines คอ เสยงเกดจากการสนสะเทอนของตวเครอง

36

Membranophone คอ เสยงเกดจากการสนสะเทอนของหนง หรอเนอเยอทขงตง

Chordophone คอ เสยงเกดจากการสนสะเทอนของสาย

Electronophone คอ เครองไฟฟา และเครองกล

3.1 ดนตรและเครองดนตรเอเชยตะวนออก วฒนธรรมดนตรของเอเชยตะวนออกม

บทบาทสาคญในภมภาคแถบเอเชย ซงประกอบดวยประเทศจนอยตอนกลาง ประเทศมองโกเลย

แมนจเรย และเกาหลอยทางตอนเหนอ ญปนทางตะวนออกและทเบตทางตอนใต โดยวฒนธรรม

ของเอเชยตะวนออกยงแพรขยายไปยงบางสวนในเอเชยตะวนออกเฉยงใตโดยเฉพาะในเวยดนาม

(ดวงใจ อมาตยกล, 2533: 9-13)

3.1.1 สนทรยศาสตร ลกษณะเดนของสนทรยะในวฒนธรรมเอเชยตะวนออกท

สมพนธกบดนตรมากทสด คอการยอมรบนบถอและความรกในธรรมชาต โดยจะเหนวาเพลงใน

เอเชยแถบนจะไมเนนทการใชเครองดนตรลวนๆ แตเพลงเกอบทงหมดจะใชชอเพลงทเกยวกบ

สงแวดลอมธรรมชาตรอบๆ ตวมนษย เชน แมนา ภเขา ปา หรอความเกยวของของปรากฏการณทาง

ธรรมชาต เชน นก พระจนทร ลม รวมทงพฤตกรรมมนษย เชน ตนไม สรบ ดมสรา เปนตน ยกเวน

เพยงการเตนราทนอกจากจะสอความหมายเกยวกบธรรมชาตแลวยงสมพนธกบทานอง จงหวะ และ

ความหมายของดนตรทเลนประกอบ ดนตรขบรองมอยมากในเอเชยตะวนออก และเนอเพลงเกอบ

ทงหมดแสดงออกถงอารมณมนษย ซงสวนมากจะเปนจนตนาการทสรางขน ความสมพนธของ

ดนตรกบธรรมชาตในเอเชยตะวนออกนนมมานาน และฝงรากลกจนทาใหชาวเอเชยแถบนไม

สามารถยอมรบการเปลยนแปลงใหมๆ ได กลาวคอไมวาจะไมการเปลยนแปลงใดๆ เกดขนกตาม

จะยงคงยดหลกธรรมชาตเสมอ และความงามของดนตรเอเชยตะวนออกไมไดวดกนทความทนสมย

หรอใหมกวาแตวดโดยศลปะและทกษะของเครองดนตรและสงเกาๆ ทคนเคย ผฟงดนตรไมสนใจ

กบเสยงใหมๆ ทเกดขนในดนตรแตสนใจโครงสรางลกๆ และความงามของดนตรเทานน ไม

คานงถงทฤษฎหรอรปแบบของดนตรแตอยางใด สงสาคญคอ สงทฟงจะตองเปนของเกาๆ ทคนเคย

3.1.2 การถายทอด ระบบการเรยนการสอนดนตรในเอเชยตะวนออกไมเนนการ

สอนทฤษฎ แตเนนระบบการทองจาทตองการใหผเรยนสารวมความคดอยทเสยงดนตร และทกษะ

การบรรเลงเครองดนตรโดยตรงจงไมมการใชบนทกโนตดนตรในการเรยนการสอน นอกจากใช

เพอเปนการบนทกเตอนความจาเพยงคราวๆ ของสงทเรยนตวตอตวไปแลว ในการเรยนการสอน

ระบบนประกอบดวยการสอนทเรยกวา mnemonics คอ การเลยนเสยงเครองดนตรนนๆ ในการ

สอนและในลกษณะนจงไมจาเปนตองใชโนตดนตร รวมทงครยงสามารถสอนไดงายขนโดยลก

ศษยไมตองพะวงกบการอานโนตและครสามารถควบคมการเลนของลกศษยจนกวาจะมความ

ชานาญจนถงระดบทจะออกแสดงไดอยางมศลปะ และครสามารถควบคมใหการเลนของลกศษย

37

เปนไปตามลกษณะของดงเดม และถายทอดดนตรนนๆ ไดถกตองตามความหมายทสบทอดกนมา

แตโบราณ เพราะในสมยกอนไมมการใชเครองบนทกเสยงเพอชวยการเรยนการสอนเชนปจจบน

3.1.3 ชนดของวงดนตรและการบรรเลง ลกษณะการบรรเลงดนตรทมผชมมาชม

ดงเชน การแสดงคอนเสรทของดนตรตะวนตกปรากฏเปน 2 ลกษณะคอ การแสดงของวงดนตร

โบราณทเคยบรรเลงในวง (พบนอยมาก) และการแสดงละครดนตรซง Court music ดงกลาวนนไม

พบในจน แตยงคงมอยในเกาหล (เรยก aak) ในญปน (เรยก gagaku ) และในเวยดนาม (nha nhac )

วงดนตรทเคยบรรเลงในวงเหลานน สวนมากไมไดบรรเลงในพระราชวงดงทเคยเปนในสมย

โบราณ คงเหลอแตในญปนและในประเทศแถบเอเชยตะวนออกเฉยงใต บางประเทศทยงมการ

บรรเลงประกอบพระราชพธหรอในพธทางศาสนาในเมองตาง ๆ และในมหาวทยาลยเปนแหลง

สาคญในปจจบน คลายกบละครโอเปราของตะวนตกทสนบสนนโดยรฐบาล หรอสมาคมชนสง

ตางๆ ในขณะทละครชวนหวสามารถหาเลยงชพไดโดยแสดงตามทตางๆ ทวๆ ไป ดนตรละครของ

เอเชยตะวนออกยงสามารถเปนการแสดงคอนเสรตได รวมทงดนตรทเลนประกอบละครกไดรบความ

นยมจากผฟงเชนเดยวกน จงจะสามารถฟงดนตรชนดเดยวกบทเลนระกอบง วไดในสงคโปร ฮองกง

ไตหวน ซานฟรานซสโก หรอในทก ๆ ททมคนจนอาศยอย การแสดงดนตรในเอเชยตะวนออกนน

สวนมากจะเปนการแสดงของวงคนตรเลกๆ ทมเครองดนตรเพยง 3-4 ชน การแสดงเครองดนตร

เดยวไดรบความนยมมากโดยเฉพาะเครอง zither เชน chin หรอ cheng ของจน dan tranh ของ

เวยดนาม kayakeum ของเกาหล และ koto ของญปน เครองดนตรอน ๆ เชน pipa ของจน หรอขลย

shakuhachi ของญปน กไดรบความนยมเชนกน ลกษณะดนตรทสาคญอกชนดหนงในเอเชย

ตะวนออก คอ เพลงเรอง นอกเหนอจากละครดนตรแลว เพลงรองในลกษณะรองทานอง (lyrical)

และในลกษณะเลาเรอง (narrative) ไดรบความนยมมากโดยเฉพาะ narrative เพราะเปนการบรรยาย

ถงประวตศาสตร ประเพณ และลกษณะสงคมไปในขณะเดยวกน ลกษณะการเลากงรองในเรองราว

ของพนบานน นยมมากในประเทศจน (เรยก ta-ku-zu) โดยมกลองเลนประกอบ ในขณะทประเทศ

เวยดนามกมเชนกน แตใชซงเลนประกอบ ในประเทศเกาหลเรยกดนตรลกษณะนวา pansori และ

ญปนเรยก joruri ซงเปนดนตรในลกษณะ narrative ทงสน ลกษณะของผทฟงและสนใจดนตรใน

เอเชยตะวนออก คลายกบลกษณะของประชาชนทพบในเอเชยทงหมด คอ มทงผทสนใจฟงเพลง

ตะวนตก และผทฟงเพลงของชาตตนเอง

3.1.4 ดนตรและเครองดนตรจน

3.1.4.1 ดนตรจน ประเทศจนเปนประเทศทมอารยธรรมสง และม

วฒนธรรมเกาแกยอนหลงไปกวา 4,000 ป มดนตรหลายชนดทมความแตกตางกนอยางชดจง ม

ลกษณะการใชทานองเพลงทแตกตางกน ทางตะวนตกเฉยงเหนอนยมใชลกษณะทานองคลายเสยง

38

ในเสกลมายเนอร ทางตะวนออกเฉยงเหนอใชเสกล 7 เสยง และใชการดาเนนทานองในลกษณะ

กระโดด และใชคเสยงกวาง (เชน ค4 ค5 ค8) ทางตะวนออกและสวนกลางของจนใชเสกล 5 เสยง

และใชทานองเรยบ ไมกระโดด จงหวะทใชแตกตางกน มตงแตการใชจงหวะ duple (เชนในงวทม

การกาหนดจงหวะแนนอน) จนถงการใชจงหวะทผดไปจากปกต (เชนในการบรรเลงเครองดด

chin) และการใชจงหวะ duple และ triple ในขณะเดยวกนของงวปกกง การรองโดยทวไปจะเปน

การรองแนวเดยว มการรองเดยวสลบหมแบบโตตอบกนในละครเสฉวนและพบการรองคลาย

organum ในมณฑลกวางส ลกษณะดนตรจนเปน composed music คอ เปนดนตรทมาจากการ

ประพนธแตไมมการเขยนโนตชดเจน มการบนทกพอเปนแนวทานอง สวนผเลนเลนโดยอาศยการ

ถายทอดปากเปลา Traditional music ของจนไมมรปแบบทแนนอน นกดนตรจนหวงวชา นกดนตร

ไมสนใจทฤษฎดนตร สนใจแตเพยงการเลน (ดวงใจ อมาตยกล, 2533: 15-29)

3.1.4.2 เครองดนตรจน ชาวจนมวธการจาแนกพวกของเครองดนตรตาม

แบบฉบบของตนเองโดยแบงตามลกษณะของวตถทใชทาเครอง ซงเรยก Eight Material คอ โลหะ

หน ดน หนง ไหม นาเตา ไมไผ และไม เครองดนตรทใชในสมยโบราณ คอ ระฆงสมฤทธ ระฆง

หน ระฆงดน ขลยดนเผา หบเพลง ปาก ซง และเครองดนตรจาพวกตางๆ ในทนจะแบงตามลกษณะ

การสนสะเทอนตามแบบสากล

3.1.4.2.1 Aerophone เปนจาพวกขลย และปตาง ๆ สวนใหญทา

ดวยไมไผ และดน มทงขลยทเปาทางตรง Hsiao และขลยทเปาดานขาง Dizi ทเสยงเกดจากการ

สนสะเทอนของเยอไมไผระหวางการเปา มขลยดน Hsun สมยโบราณลกษณะคลายแจกนทรงปอม

ปจจบนไมใชแลว ม Sheng เปน mouth organ ลกษณะเดยวกบแคน แตแทงไมไผทง 16-17 แทงจะตด

อยกบนาเตา ซงปจจบนใชโลหะ รปรางของ Sheng คลายกบนก phoenix ลกษณะของเสยงคลายแคน

ภาพท 16 เครองดนตรประเภทเปาของจน

ทมา: ดวงใจ อมาตยกล, ดนตรตะวนออก(กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2533), 26.

39

3.1.4.2.2 Chordophones Ch’in ม 7 สาย สวนใหญใชเลนเดยว เปนเครอง

ดนตรทเกยวพนกบลทธขงจอมาก เพราะใชเลนในวงและในสงคมชนสง ซงลทธขงจอมบทบาทอย

มาก อกหนงเครองดนตรทมรปรางคลายกน คอ Cheng มรปรางคลายจระเขของไทย ม 16 สาย และ

กเปนจาพวกเครองดนตรทใชในการส เชน Er hu (หรอ hu chin) มลกษณะคลายซอดวงของไทย

สวน Jing hu จะตวเลกกวาและเสยงสงกวา ใชในงวปกกง

ภาพท 17 เครองดนตร HU CHIN, SAN SHIEN และCHIN ประเภทเครองสายของจน

ทมา: ดวงใจ อมาตยกล, ดนตรตะวนออก(กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2533), 28-29.

3.1.4.2.3 Membranophone เครองดนตรทเปนกลองจะลงทาย

ดวย qu ทนยมใชเรยก ban qu

3.1.4.2.4 Idiophone เครองประกอบจงหวะทเปนกลองไม หรอ

กรบไม เรยก ban มกใชในงว นากจากนนกพวกระฆงโลหะ ฆองตางๆ ทเลนในวงกลางแจง

3.1.5 ดนตรและเครองดนตรเกาหล

3.1.5.1 ดนตรเกาหล ดนตรเกาหลสวนมากจะเปนดนตรในวงและดนตร

คลาสสก เรองราวเกยวกบดนตรพนเมองพบหลกฐานนอยมาก มการรบเอาวฒนธรรมดนตร และ

เครองดนตรจนและญปนเขามาจากการตดตอทางการคา และมการดดแปลงในระยะเวลาตอมา

เมอพทธศาสนารงเรองจนเกดเปนเครองดนตรเกาหลแท (HYANG AK) ทแตกตางจากของจน ม

การพฒนาวงดนตร AAK (ดนตรทางศาสนาในพระราชวงทมรากฐานมาจากจน) มการเตนรา

MUNMU ทงแบบพลเรอน และแบบทหาร จนกระทงมาถงชวงทญปนยดครองดนตรกถกทาลายให

เลกเลนไป กลบมาฟนฟใหมอกครงหลงจากทเกาหลเปนอสระแลว การบนทกโนตดนตรของเกาหล

มทงการบนทกเสยงดวยอกษรจน การบอกเสยงเครองดนตร เชนการทองหนาทบตาง ๆ มระบบ

ตวเลข มการบอกเปนตารางแลวเขยนตวอกษรลงในชองคลาย ox และมการบอกทานองเลกนอย ไม

บอกโนตละเอยดซงลกษณะนจะใชกบการสวดพทธศาสนา นกดนตรของเกาหลมทงทเปนขนนาง

40

จากในวงและเปนคนธรรมดา หรอแมกระทงโสเภณ และนกดนตรชาวบานซงจะเปนชาวบานหรอ

หมอผเปนผเลนดนตร (ดวงใจ อมาตยกล, 2533: 30-40)

3.1.5.2 เครองดนตรเกาหล สมยโบราณมเครองดนตร 60 ชนด ปจจบนนยม

ใชประมาณ 40 กวาชนด ชาวเกาหลแบงประเภทเครองดนตรตามแบบ Eight Material ของจน ใน

ทนจะแบงตามลกษณะสากล

3.1.5.2.1 Chordophones เครองสาย ม Komongo ม 6 สาย วางบน

ตก 1 ขางขณะเลน และใชแทงไมไผขนาดดนสอเปนเครองดด คลายกบ Ch’in ของจน และม

Kayakum ซงม 12 สายคลายกบ cheng ของจนแตใชนวดด ม Yangkum คลายขม และ Haegum เปน

ลกษณะซอ 2 สาย

3.1.5.2.2 Aerophone ประกอบดวยขลยเปาดานขางเรยก Taegum

ขลยเปาทางตรง Tanso ปทใชลนค และหบเพลงปาก

3.1.5.2.3 Idiophones ไดแก ระฆงหน ประกอบดวยหนหรอแผน

โลหะ 16 ชนแขวนอยกบราง และกรอบไม โดยแขวน 2 ชน ตดวยไมตทาจากเขาสตว กรบไม

กลองไมสาหรบต Scraper รปรางเปนเสอใชไมครด หมอดนเผาใชต ฉาบใชไมต และฆองสมฤทธ

3.1.5.2.4 Membranophones ไดแกกลองรปนาฬกาทรายทาจาก

ไม ดานซายหมดวยหนงวว ตดวยมอ ดานขวาหมดวยหนงมาใชแทงไมต นอกจากนนยงมกลอง

รปรางตาง ๆ อกหลายชนด และหลายขนาด

ภาพท 18 HAEGUM , KAYAKUM และCHANGGO เครองดนตรเกาหล


41

3.1.6 ดนตรและเครองดนตรญปน

3.1.6.1 ดนตรญปน ยคสมยใหมของญปนเรมตนสมยเมจ คอ ประมาณ

ค.ศ.1868 ในชวงนมการเปลยนแปลงการปกครอง ประเทศเปดกวางสโลกภายนอกและไดรบ

อทธพลจากโลกภายนอก ดงนนในชวงกลางศตวรรษท 20 ดนตรในญปนจะม 3 ชนด คอ ดนตร

ญปนเดม ดนตรคลาสสคตะวนตกและดนตรสมยใหมของนานาชาต ในโตเกยวมผคนสนใจชมการ

แสดงดนตรคลาสสคทงยคโบราณและสมยใหม รวมทงดนตรปอบแสดงโดยนกดนตรและนกรอง

ชาวญปน ดนตรญปนเดมดเหมอนจะไมไดรบความสนใจและมการสญหายไป แตในความเปนจรง

แลวดนตรพนเมองเดมของญปนทยงคงอยนนอยอยางมคณภาพ และไดรบการรกษาถายทอดเปน

อยางด ทงดนตรชนสงและดนตรพนบาน ดนตรญปนเดม (Japanese Traditional Music) ทม

ความสาคญยงคงอยมาจนสมยปจจบนประกอบดวย งากาก (GAGAKU) คอ ดนตรพระราชวง

โบราณ ซอมโย คอ การสวดมนตตามแบบพทธศาสนา นอกจากนนกยงมศาสนาครสตและชนโต

ซงมการเลนดนตรประกอบการสวดมนต การรองแบบเลาเรอง (Narrative Music) มซง BIWA เลน

ประกอบและละครโนะ (NOH) ทกลาวมาแลวนนเกดสมยศตวรรษท 11-15 สวนประมาณศตวรรษ

ท 17 ถง ค.ศ.1868 มดนตรสาหรบ โกโตะ (KOTO) คอ ZITHER ชามเซน (SHAMISEN) คอซง

และ ชากฮาช (SHAKUHACHI) คอ ขลยเปาทางตรง และมดนตรโฟลคเกดขนอกมาก ลกษณะ

พเศษของดนตรญปน คอ การผสมผสานอยางดเยยมระหวางละครกบการเตนรา ซงละครทแสดง

รปแบบนไดดทสด คอ ละครโนะ การบนทกโนตเครองดนตรในญปนไดรบมาจากจนในสมย

ราชวงศถง (ค.ศ.618-907) มหลกฐานการบนทกโนตเครองดนตรบวาเรมในสมย ค.ศ.768 ตอไปพบ

การบนทกโนตเครองเปาในศตวรรษท 10 และ 13 การบนทกโนตสวนมากเปนการบนทกแบบคราวๆ ไม

ละเอยดถถวน เปนการบนทกเพอใชกบดนตรงากาก ลกษณะการบนทกโนตเปนการบนทกโนตเปนการ

บนทกเสยง และโหมดโดยมเสนและจดกากบอยดานหลงตวอกษร เพอกาหนดจงหวะสนยาวของโนต

แตละตว การบนทกโนตเครองดนตรทละเอยดทสด คอ โนต โกโตะ และชามเซน ทพฒนามากในสมย

เอโดมการบนทกโนตทงแบบบอกเสยงและแบบบอกวธการเลน(ดวงใจ อมาตยกล, 2533 : 41-60)

3.1.6.2 เครองดนตรญปน

3.1.6.2.1 BIWA เปนซงรปลกแพร ปกตม 4-5 สาย ไดรบมาจากจน

ในตอนปลายศตวรรษท 7 และใชเรอยมาในทกชนชนตงแตพระจนถงขอทานใชเลนเดยว เลนในวง

ดนตรในวง เลนประกอบการสวดพทธศาสนาและเลนประกอบ การรองแบบเลาเรอง

3.1.6.2.2 KOTO เปน Zither หรอเครองดนตรวางกบพนใชดดชนด

เดยวกบทพบทวไปในเอเชยตะวนออก เชน เจงของจนและคายากม คามงโกของเกาหล และดานท

ราในเวยดนาม ทกๆ เครองเขาใจวาเกดในจนยกเวน WAGON ของญปน

42

3.1.6.2.3 SHAKUHACHI มาจากขลย 6 รของจน ชากฮาชเรมเปน

ทนยมมากตงแตกลางศตวรรษท 19 เปนขลยทไดรบความนยมและสนใจจากประเทศตะวนตก ชาก

ฮาชใชเลนรวมวงและเลนบรรเลงเดยวดวยขลยชากฮาชจะตองยาว 54.5 เซนตเมตร เพราะชอชากฮา

ชแปลวาตรงตวจะเกยวของกบความยาวพอด 54.5 เซนตเมตร

3.1.6.2.4 SHAMISEN คอซง 3 สาย ใชดด หากเลนรวมกบวงโกโตะ

อาจเรยกวา SANGEN ชามเซนไดรบความนยมมากตงแตกลางศตวรรษท 17 เปนตนมาในทกชน

ชนตงแตดนตรพนบานจนถงดนตรดงเดมและดนตรสมยใหม ชามเซนโดยปกตจะเลนประกอบ

นกรอง เครองดนตรชามเซนสามารถถอดแยกสวนไดเวลาเดนทาง ไมทใชทาคอของซงตองเปนไม

เฉพาะ ลกบดใชงานหรอพลาสตก สายใชไหม การดดอาจใชน วดดหรอใชไมดดในบางครง

ลกษณะการเลนแบบดดเสยงสน แบบต และรว มใชในการบรรเลงชามเซน นอกจากนยงมเครอง

ดนตรอกมากมายของญปนจาพวกขลย หรอเครองเปา และกลองตางๆ เชน TSURIDAIKO เปน

กลองลกษณะบาเรล KAKO ซงเปนกลองสองหนาวางบนขาตง กลอง TSURRIDAIKO เปนตน ซง

ใชแตกตางกนแตละรปแบบของดนตร

ภาพท 19 BIWA , KUGO และSHAMISEN เครองดนตรญปน


3.2 ดนตรและเครองดนตรเอเชยตะวนออกเฉยงใต ประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยง

ใต ประกอบดวยประเทศทเปนหม เกาะไดแก อนโนนเซยกบ ฟลปนส และประเทศบนผน

แผนดนใหญ ไดแก พมา กมพชา ลาว มาเลเซย ไทย และเวยดนาม โดยวฒนธรรมของเวยดนามม

สวนคลายคลงกบประเทศในกลมเอเชยตะวนออกมากกวา ตลอดระยะเวลาหลายศตวรรษทผานมา

43

มเหตการณเกยวกบการคาขาย การรบ การแพรกระจายของวฒนธรรม และศาสนาเกดขนมากมาย

ในเอเชยตะวนออกเฉยงใต ลกษณะเมองหลวงและเมองทาของเอเชยตะวนออกเฉยงใต เปนการ

ผสมผสานระหวางวฒนธรรมตะวนออกกบเทคโนโลยตะวนตก โดยเฉพาะหลงจากสงครามโลก

ครงท 2 เปนตนมาความขดแยงทางดานการแบงแยกดานดนแดน เศรษฐกจ สงคม และดาน

การทหารกอใหเกดความเปลยนแปลงอยางมากมาย ดนตรในเมองเกดการผสมผสานกนและม

ดนตรหลายรปแบบ โดยแตละชนดมลกษณะเฉพาะของตนเอง ทงทางดานสวนประกอบ ลกษณะ

ของเสยง วรรณกรรม ความหมายและมาตรฐาน อยางไรกดโครงสรางหลกของดนตรในเอเชย

ตะวนออกเฉยงใตตางมลกษณะพนฐานทเหมอนกน หรอคลายคลงกนเปนสวนมาก ลกษณะการ

ถายทอดทางดนตรในเอเชยตะวนออกเฉยงใตตงแตสมยโบราณเปนตนมาสวนมากเปนการถายทอด

ปากเปลา ประกอบกบการฝกซอมสวนบคคล โดยในการเรยนการสอนไมมความจาเปนตองใชโนต

ดนตร จนกระทงยคสมยตอมาเรมมการทาวจยโดยนกวชาการจงพบการบนทกโนตบางเพยงคราวๆ

เทานน ความสมพนธของดนตรกบประเพณทางสงคม ดนตร การเตนรา การละคร และ

เครองปนดนเผาตางเปนพนฐานทางประเพณและเปนรปแบบทสาคญของโครงสรางของทกๆ

สงคม ศลปะดนตรเปนสงทขาดไมไดในชวตประจาวนในสงคม และในเหตการณสาคญตางๆ ใน

ชวตของทกๆ คน ตงแตในรวในวงจนกระทงถงชนกลมนอยและไมจากดวาจะนบถอศาสนาหรอ

ลทธใด แมกระทงในวฒนธรรมทนบถอหลายศาสนาหรอหลายลทธ (ดวงใจ อมาตยกล, 2533 : 62-70)

3.2.1 วงดนตร GONG-CHIME วงดนตร GONG-CHIME เปนวงทพบในทกๆ

วฒนธรรมในเอเชยตะวนออกเฉยงใต โดยทกวงทพบจะมลกษณะพนฐานเดยวกน แตกตางกนใน

ลกษณะปลกยอยเทานน และเนองจากนกวชาการสนใจศกษาดนตรชวาและบาหลเปนสวนมาก

ประกอบกบดนตรของชวาและบาหลเกอบทงหมดเปนวง GONG-CHIME จงทาใหยงมการศกษา

เรองนเพมมากขน เปนทสนนษฐานวาดนตร GONG-CHIME โบราณทพบในชวาและบาหลเปน

แหลงแพรกระจายวฒนธรรม GONG-CHIME ไปสสวนอนๆ ในเอเชยตะวนออกเฉยงใต ในสวน

ของดนตรทไมมลกษณะวฒนธรรม GONG-CHIME อย คอ ดนตรทไดรบอทธพลจากตะวนตก

เชน ดนตรพนเมองครอนซองของอนโดนเซยทไดรบอทธพลจากทหารเรอโปรตเกสในสมย

ศตวรรษท 16 แมวาจะไดรบอทธพลมานานและไดผสมผสานกบลกษณะทองถนของอนโดนเซย

แลวแตกยงคงความเปนตางชาตใหเหนอยเชนเดยวกบดนตรรอคทเขามาในแตละประเทศและ

ผสมผสานกบลกษณะดงเดมของประเทศนน ๆ ศลปะดนตรตะวนตกทแผอทธพลเขามาในเอเชย

ตะวนออกเฉยงใต ไดแพรกระจายในกลมเมองหลวงและเมองใหญๆ โดยเฉพาะกบกลมคนทไดรบ

การศกษาโดยเฉพาะ หรอผทเคยไปศกษาในประเทศตะวนตก นอกเหนอจากประเทศฟลปปนสท

คอนขางจะมการศกษาศลปะดนตรตะวนตกมากกวาประเทศอนในแถบน

44

3.2.2 เครองดนตร วงดนตรในเอเชยตะวนออกเฉยงใตประกอบดวยลกฆอง แผน

ฆอง หรอคยชนดตางๆ ททาจากบรอนซ ทองเหลอง หรอเหลก โดยเครองดนตรเหลานนอาจเปน

ลกษณะทมฆองหรอคยเพยงลกเดยว หรอลกษณะทประกอบกนเปนชด ในวงดนตรประกอบดวย

กลอง 1 ลก หรอมากกวา ประกอบดวยระนาด ทาจากไมหรอไมไผ ขลยไมไผ เครองสายและปใน

บางครง จากวฒนธรรมหนงไปยงอกวฒนธรรมหนง และจากพระราชวงไปยงหมบานจะสามารถ

พบความแตกตางของรปราง ขนาด คณภาพวสดทใช ลกษณะการประกอบและประดบประดาเครอง

ดนตรทกชนอยางเดนชด ในขณะทวงกาเมลอนทพบในพระราชวงของชวาอาจประกอบดวยเครอง

ดนตรประมาณ 75 ชนรวมกนกบนกรองประสานเสยงอก 15-20 คน และนกรองเดยวอกจานวน

หนง กาเมลอนในหมบานแถบเดยวกนอาจประกอบดวยเครองดนตรเพยง 12 ชนหรอนอยกวา และ

ดนตรกาเมลอนในบาหลอาจมถง 60 ชน ในขณะทวงทเลนประกอบละครหนในเกาะเดยวกนใช

เพยง 4 ชน หรอบางครงใชระนาดเพยง 2 ตวเทานน วงกลนตาของฟลปปนสใชผเลน 6 -7 คน

ในขณะทวงปพาทยของไทยอาจใชผเลนตงแต 6-18 คนกได วงดนตรทพบในหมบานสวนมากจะ

ประกอบดวยฆองหรอระนาด 2-3 ตวและใชปประกอบดวย วงดนตรชนดนไดรบความนยมอาจ

เปนเพราะสาเหต เชน คณภาพทดของเครองบรอนซ ลกษณะและชนดของเครองดนตร ความ

สวยงามในการตบแตงประดบประดาเครองดนตร ความเกาแก ความเชอเกยวกบศาสนา การบรรเลง

ในพธการหรอในวง เครองดนตรททาจากบรอนซจะไดรบการยกยองใหเปนของพเศษเสมอ รวมถง

เครองใชททาจากบรอนซ เชน อาวธ เครองเรอน และกลองบรอนซหรอกลองมหรทก สวนมากจะ

เปนเครองใชของชนชนปกครอง หรอการสะสมเครองบรอนซเพอเปนการแสดงความมสถานะสง

ในสงคม ความเชอนเปนมรดกทางวฒนธรรมทสบเนองมาเปนเวลานาน สวนประกอบของเครอง

ดนตรทเปนไมอาจถกประดบประดาโดยการแกะสลกใหงดงามดงเปนงานศลปะชนหนง หรออาจ

ไมไดรบการตบแตงเลย วงดนตรและเครองดนตรแตละเครองถอเปนของศกดสทธและมพลง

อานาจในตว โดยควรมการบชา เชน จดธปบชาเปนประจา

45

ภาพท 20 BONANG , GAMBANG, GENDER, REBUB, SULING และKENDONG

เครองดนตรอนโดนเซย


3.2.3 ววฒนาการทางประวตศาสตร ในสมยวฒนธรรม Dongson ของเอเชย

ตะวนออกเฉยงใต ซงเรมตนประมาณ 300 B.C. มการใชกลองบรอนซในการทาพธบชาตางๆ จาก

หลกฐานในจนระบวากลองบรอนซเขาสสวนทเปนชวา อปกรณเครองใชบรอนซทพบมทงเลกและ

ใหญ ชาวอนโดนเซยจงเรมมความชานาญในการผลตบรอนซ และเครองเหลกรวมถงการตบแตงให

สวยงามแตไมสามารถผลตกลองขนาดใหญมากได อยางไรกดมการผลตฆองแบบแขวน โดยเปน

ฆองทมปมตรงกลาง และฆองทผกโยงกนในแนวนอนหลายขนาด วงดนตร GONG-CHIME น

ยงคงพบอยในชวาโดยพฒนามาจากระบบ 3 เสยงมาจนถงระบบอนๆ ทใชเสยงมากถง 7 เสยง

3.2.4 ระบบการตงเสยงเครองดนตร นอกเหนอจากรปรางของเครองดนตรท

คลายคลงกนแลว วฒนธรรม GONG-CHIME ยงมลกษณะพนฐานทางดนตรทเหมอนกนดวย ใน

ดานของเครองดนตรกลาวคอ เครองดนตรประกอบดวยลกฆองหรอคยทมเสยงทแนนอน เครอง

ดนตรสวนมากจะตงเสยงตามระบบ 5 โนตหรอ 7 โนต ในวงดนตรโบราณอาจมการใชโนตเพยง 3

46

หรอ 4 โนตเทานน ในบางครงมการใชระบบ 6 โนต ในบางประเทศทมวฒนธรรมทางดนตรตางกน

เชน ชวาหรอบาหลจะใชระบบการตงเสยงทตางกน อยางไรกดตางกใชระบบการตงเสยงแบบ

ตะวนออกคอระบบ 5 โนต เปนสวนมาก (โดยมระยะหางระหวางโนตและรายละเอยดอน ๆ

แตกตางกน) ซงแตกตางกบระบบการตงเสยงทใชในวงออรเครสตราของตะวนตก ในการนไมได

หมายความวาชาวตะวนออกไมใสใจในการตงเสยง แตในทางตรงกนขามวงดนตร GONG-CHIME

สวนมากจะตองใชระบบและวธการตงเสยงทมมาตรฐานเฉพาะเปนของแตละวง และลกษณะ

ดงกลาวนเปนลกษณะทมคณคาสง

3.2.5 การละครในเอเชยตะวนออกเฉยงใต

3.2.5.1 ลกษณะทวๆ ไปของการละคร ศลปะการละครเปนสงทพบไดทก

หนทกแหงในเอเชยตะวนออกเฉยงใต การละครทพบมในหลายลกษณะและหลายรปแบบ ดนตร

เนนสงทขาดไมไดในละคร และดนตรทสาคญสวนใหญในเอเชยตะวนออกเฉยงใตมรากฐานมาจาก

ดนตรประกอบการละครทงสน ในละครสมยใหมมการใชดนตรประกอบ แตความสาคญของดนตร

ประกอบในละครสมยใหมมนอยกวาในละครรปแบบดงเดม การละครของแตละประเทศ ภาษาและ

วฒนธรรมจะแตกตางกนอยางเหนไดชด ขอบเขตพนททางภมศาสตรกมสวนสาคญตอความ

แตกตาง พนทใหญๆ โดยสงเขปประกอบดวยสวนทเปนประเทศพมา กมพชา ลาว และคนไทยอ

สานทพดลาว มาเลเชยทางเหนอและไทยทางใต ฟลปปนส เวยดนาม อนโดนเซย แบงไดเปนบาหล

ชวาตอนกลางและตะวนออก (พดภาษาชวา) และชาวตะวนตก (พดภาษาซนดา) โดยภายในแตละ

พนทจะมลกษณะการละครทคลายคลงกน รวมถงดนตรประกอบทคลายคลงกนดวย และเมอมการ

แพรกระจายวฒนธรรมการละครไปยงวฒนธรรมอนๆ ศลปะเหลานนกจะมการเปลยนแปลงไป

อยางมากจนเหนไดชด ความแตกตางระหวางการละครของแตละวฒนธรรมใหญๆ จะเหนไดชดใน

ประเทศอนโดนเซย เชน ในบาหล วงกาเมลอนทใชประกอบละครบารองจะคลายคลงกบดนตรทใช

ประกอบละครชนดอนๆ ในบาหล กลาวโดยรวมคอ ดนตรกาเมลอนของบาหลจะมเสยงสดใสและ

มชวตชวาตางกบเสยงดนตรของชวาทมทวงทานองชา สงางาม ซงความแตกตางนมมานาน แมวา

ระหวาง 2 วฒนธรรมนจะมการแลกเปลยนกนอยตลอดเวลาและอยใกลชดกนมาก ประวตการเกด

ละครในเอเชยตะวนออกเฉยงใตมมาหลายรากฐาน แตโดยสวนรวมในทกๆ วฒนธรรมมรากฐาน

กอนประวตศาสตรทเชอถอในลทธ ANIMISM ซงกอใหเกดเปนรากฐานของการละคร โดยเรมตน

จากการละเลนและการเตนราพนบานในฤดเกบเกยว การแสดงประกอบพธศกดสทธเพอเซนไหว

วญญาณ เจาท ทองฟา นา และพชผล เพอขอใหสงศกดสทธใหพรและคมครอง รวมถงการ

รกษาพยาบาลผเจบปวยโดยอาศยหมอผ (เปนผแสดงและเตนราดวย) เปนสอกลางของเทพเจา หรอ

วญญาณบรรพบรษ พธการเหลานสวนมากมดนตรประกอบและดนตรไดเปนสวนประกอบของการ

47

เตนราทกชนดมาจนปจจบน ในชวง 1000 ปแรกของครสตศาสนา ศลปะอนเดยมอทธพลตอการ

ละครในเอเชยตะวนออกเฉยงใตเปนอยางมาก เรองราวรามยณะและมหาภารตะของฮนด รวมทง

นทานชาดกของพทธศาสนาเปนเรองราวทถกนามาเลนละครทงในวงและพนเมอง การราของ

อนเดยเขามาเปนบางสวน อยางไรกดไมสามารถหาหลกฐานไดวาการละครของอนเดยเขามาใน

เอเชยตะวนออกเฉยงใตไดอยางไร โดยไมมของดงเดมของอนเดยอย คอไมพบละครคลาสสกของ

สนสกฤตหรอตาราการละคร และดนตรของอนเดยทเรยกวานาฏยศาสตราในแถบน รวมทงเปนทนา

สงเกตวา แมวา การเตนราของอนเดยจะเขามามบทบาทแตดนตรประกอบละครไมไดเขามามอทธพล

ในเอเชยตะวนออกเฉยงใตเลย ชวงระหวาง ค.ศ. 1200 ถง 1750 ละครของจน (รวมทงดนตรและการ

เตนรา) เขาสเอเชยตะวนออกเฉยงใต ทางสวนเหนอ (พมา ไทย ลาว และเวยดนาม) โดยผอพยพมา

จากจนตอนใตและในขณะเดยวกนผคนทอยทางตอนใต (มาเลเซย อนโดนเซย และฟลปปนสตอน

ใต) หนมานบถอศาสนาอสราม ศลปะอาหรบจงเขามามอทธพล เชน ซอ 2 สาย ชอ เรบาบ มาจากซอของ

อาหรบ ชอ ราบาบ การละครของตะวนตกทเขามาสเอเชยตะวนออกเฉยงใตประมาณกลางศตวรรษท

19 ไดแก องกฤษ ฝรงเศส เนเธอรแลนด เสปน และอเมรกา โดยลกษณะละครสมยใหมเหลานไดรบ

ความนยมในหมชาวเมอง ละครทเลนเปนแบบสมยใหมแตใชหลกการและแนวความคดดงเดมของ

แตละวฒนธรรมในรปแบบตางๆ กนออกไป

3.2.5.2 ดนตรประกอบละคร ดนตรประกอบละครทพบในเอเชยตะวนออก

เฉยงใตจะมลกษณะเฉพาะตวและไมคอยแตกตางกนระหวางวฒนธรรม สวนมากจะมวงดนตรชนด

เดยวทใชอยเปนประจา เชน วงปพาทยของไทย และลกษณะเดยวกบปพาทยทพบในกมพชา ลาว

และพมา วงกาเมลอนของอนโดนเซย และวงลกษณะเดยวกนในมาเลเซย รวมทงวงดนตรจนทพบ

ในการละครของในวง โดยการใชเครองดนตรอาจแตกตางไปบาง และวงจะเลกลงเมอเลนประกอบ

ละครพนบาน หรอละครสมยใหม ในบางครงการใชวงเลกลงอาจเปนความประสงคทางดานศลปะ

เชน ในละครหนของบาหล แตโดยสวนมากจะใชวงเลกดวยจดประสงคทตองการประหยด

คาใชจาย ดนตรประกอบละครจะเลนตลอดเวลาแทบไมหยดตลอดการแสดง โดยอาจยาวนานถง

8-9 ช วโมง ดนตรเปนสวนโครงสรางสาคญของการแสดง การเคลอนไหวของบทเพลงและ

ทวงทานองเพลงเปนสวนชกนาการเปลยนแปลงทางอารมณ ลกษณะฉากและการแสดงทาทางใน

ละคร โดยทวไปละครแตละชนดจะมลกษณะดนตรประกอบเปนของเฉพาะตนเอง โดยมความเรยบ

งายหรอซบซอนแตกตางกนไป องคประกอบพนฐานของดนตรประกอบละคาในเอเชยตะวนออก

เฉยงใตทสาคญ คอ การเลนประกอบการเคลอนไหวของตวละครบนเวท เชน เดนเขามาในฉาก เดน

ออกจากฉาก และระหวางการสรบ โดยปกตจะใชเฉพาะดนตรบรรเลง มรองเพยงบางครงในบาง

ฉากเปนการราโดยเฉพาะ (ดนตรประกอบอาจเปนรองหรอบรรเลง) เพลงทกาหนดหรอเพลงท

48

แสดงอารมณความรสกอาจรองโดยตวละครในฉาก โดยนกรองทไมใชตวละครหรอโดยคนเชดหน

ในละครหนตางๆ และในระหวางบทสนทนาของตวละครอาจมดนตร 1-2 ชนบรรเลงประกอบการ

สนทนา ในขณะทนาฏศลปอนเดยเขามามบทบาทในเอเชยตะวนออกเฉยงใต แตดนตรประกอบ

ไมไดเขามามบทบาท การเตนราของอนเดยมอทธพลตอนาฏศลปชวา บาหล ซนดา มาเลเซย ไทย

กมพชา ลาว และพมา อยางไรกดประเทศเหลานไมไดรบมาทงหมด เปนแตเพยงสวนนอยของ

อนเดยเทานน โดยท วไปขณะทสามารถมองเหนความคลายคลงกนของนาฏศลปอนเดยกบเอเชย

ตะวนออกเฉยงใตกจะสามารถมองเหนความแตกตางของโครงสราง พนฐานของการรา และ

ความสมพนธของการรากบดนตรได

3.3 ดนตรและเครองดนตรไทย ดนตรแปลวาเครองสาย มาจากรากฐานศพทวา ตนต

ซงแปลวาผมสาย จงหมายถงเครองดด เครองสเทานน แตปจจบนมความหมายกวางขวางออกไป

มากจนครอบคลมทวไป ดรยะ หมายถง เครองต เครองเปา สงคต หมายรวมทกประการทงการขบ

รองและการบรรเลง การทความหมายของคาเลอนไปเชนน อาจเปนอทธพล จากวงการวรรณกรรม

(ดวงใจ อมาตยกล, 2533: 122)

3.3.1 ตนกาเนดดนตรไทย ตนกาเนดของดนตรจากการขบรองเปนขนปฐม การ

ขบรองนนถอเปนศลปะทเกดมาควบคกบการมภาษาพดของมนษย การพดดวยนาเสยงทไพเราะ

นาไปสการใสทานองและรอยเรยงใหเปนคาทสมผสกนอยางไพเราะกลายเปนเพลงแบบงายๆ การ

ขบรองนนมบทบาทสาคญสาหรบดนตรไทยอยางมาก มลเหตสาคญททาใหดนตรไทยถอกาเนดขน

นน คอ อทธพล 3 ประการ ไดแก อทธพลจากภายนอก หมายถงอทธพลจากชนชาตอนเดย จน มอญ

และตะวนตก อทธพลเหลานมทงทไทยไดรบมาโดยตรง คอ ดนตรจน ดนตรมอญและดนตร

ตะวนตก และไดรบมาโดยผานชาตอน เชน ดนตรอนเดยรรบจากชาวขอมโบราณอกทอดหนง

อทธพลประการทสองคออทธพลทางศาสนา ซงลวนมเรองของดนตรเขาไปเจอปนอยในศาสนกจ

และเรองเสยงตางๆ อทธพลประการสดทายคออทธพลภายใน เกดจากการนาเอาอทธพลจาก

ภายนอกและอทธพลทางศาสนามาปรบปรงและพฒนาใหเหมาะสมกบสภาพสงคมไทย จน

กลายเปนดนตรทเปนเอกลกษณของชาตไทย อทธพลภายในนทาใหเกดดนตรไทยมาตรฐานจนถง

ปจจบน (พงษศลป อรณรตน, 2550: 9-11)

เมอระหวางกอนพทธศกราช 1712-1662 ปรากฏวาทางใตของประเทศจนมอาณาจกร

ไทย ชอฉองหว (Tsaung-wu) ตงอยในทองทซงเปนมณฑลยนาน กวางตง และกวางส บดนรวมกน

และยนยนวาประชาชนพลเมองแหงอาณาจกรใตนเปนผมความสามารถในทางศลปะทางดนตร

อยางเปนทนาสงเกต โดยเฉพาะดนตรจนในปจจบนนไดกาเนดมาจากอาณาจกรใตนเปนสวนมาก

ตอมาระหวางกอน พ.ศ. 500-300 กไดมอาณาจกรไทยขนในตอนใตของประเทศจน ตอมาตงถน

49

ฐานกอนตงอาณาจกรขนในแหลมอนโดจนหลงจากไดไดมาพบกบวฒนธรรมของอนเดยหลาย

อยาง โดยเฉพาะเครองดนตรของอนเดย ซงชนชาตมอญรบไวแตกอน ชนชาวไทยมนสยทางดนตร

อยแลว จงรบเอาวฒนธรรมทางดนตรแบบอนเดยผสมกบแบบมอญ เขมรเขามาปะปนคลกเคลากบ

เครองดนตรเดมของตน (ธนต อยโพธ, 2523: 1-4)

เพลงไทยรนแรกๆ มจงหวะเรว ประโยคสน รองแบบพนเมอง ไมมพธการและม

ทานองเพมมากขน เกดเปนเพลงชนเดยว เกดเปนเพลงพนเมอง เชน เพลงเทพทอง ตอมามผน า

เครองขนหนงมาตประกอบใหคลองกน เรยกตอมาวาหนาทบ หนาทบปรบไกเกดเปนหนาทบแรกสมย

ตอมา (สมยอยธยา) เมอมการขบกลอมขน ซงโดยมากไดแกการบรรเลงมโหรประกอบกบเกดเพลง

บรรเลงและรองเพอขบกลอมเจานายเพอความสาราญ มทวงทออนหวาน จงขยายทานองใหชาลง

เปนเพลงสองชน ในสมยนนไมมละคร มการราเรยกระบา เปนการรายราเพอความสวยงามกบความ

บนเทง ไมมเรองราว ในสมยนจงมเพลงสองชนเกดขนมากมายและเกดหนาทบสองไมขนดวย

ความยาวของหนาทบปรกไกนนจะเปนสองเทาของหนาทบสองไม ในสมยอยธยาเปนสมยทเพลง

สองชนมากทสดทงเพลงรองและเพลงดนตร และเกดเพลงบรรเลงประกอบกรยาตาง ๆ คอ เพลง

หนาพาทย เชน เชด เสมอ โอด กราวตางๆ สวนเพลง 3 ชนเกดตอมาในสมยรชการท 4 เปนเพลงแหงยค

รตนโกสนธ ซงเกดวธการบรรเลงตางๆ ขนมากมาย มลกลอลกขด คอ การบรรเลงทมการแบงพวก

เครองดนตรเปน 2 พวก สวนมากแบงเปนเสยงสงเลกกบเสยงทมตา (ดวงใจ อมาตยกล, 2533 : 126-127)

ตอมาในสมยรชการท 5 ทรงมพระราชดารใหพฒนาบานเมองเพอใหทดเทยมกบอารยะ

ประเทศ พระองคทรงเสดจประพาสยโรปเพอดงานดานตางๆ สาหรบนามาปรบปรงประเทศใหรอดพน

จากการตกเปนอาณานคม จงมการรเรมนาเอาศลปะการแสดงของยโรปเขามาผสมผสานกบ

ศลปะการแสดงของไทยดวย เชน การแสดงละครดกดาบรรพ และหลงจากนนกมการปรบปรงเพลง

ไทยในรปเสยงระสานแบบตะวนตก ใหมความเปนสากลมากขน ตอมาในสมยรชการท 6 ดนตร

ไทยมการพฒนาอยางมากและเปนทนยมแพรหลาย จนถอวาเปนยคทองของดนตรไทย เนองจาก

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวทรงสนพระทยในเรองศลปะทกแขนงโดยเฉพาะการละคร

ทรงพระราชนพนธบทละครหลายเรองทงบทละครรอง บทละครพดรอยแกวและรอยกรอง

นอกจากนทรงจดการปรบปรงกรมมหรสพขนซงถอเปนศนยกลางของนกดนตรไทยและ นาฏศลป

ในมยนนเพราในสมยนนมนกดนตรไทยจานวนมากไดเขารบราชการอย ดวยพระมหากรณาธคณ

ดงกลาวสงผลใหดนตรไทยเจรญขนอยางมาก หลงจากรชการท 6 ตงแต พ.ศ. 2469 ดนตรไทยเรมเสอมลงเนองจาก

ประเทศตองประสบกบปญหาเศรษฐกจตกตา จนกระทง พ.ศ. 2467 ดนตรไทยเรมเสอมความนยมลงจากปญหา

เศรษฐกจและสงครามโลกครงท 1 จนกระทง พ.ศ. 2475 มการเปลยนแปลงการปกครองทาใหดนตรไทยหยดชะงกไป

50

แมวาดนตรไทยจะมบทบาทนอยลงแตกไมใชวาจะหายไปจากสงคมไทย ยงมคนไทยบางสวนทมอดมการณสบ

สานดนตรไทยใหอยคกบชาตตอไป (พงษศลป อรณรตน, 2550 : 43-47)

3.3.2 องคประกอบของดนตรไทย

3.3.2.1 เสยง (Tone) คตกวผสรางสรรคดนตร เปนผใชเสยงในการสรางสรรค

ผลตงานศลปะเพอรบใชสงคม ผสรางสรรคดนตรสามารถสรางเสยงทหลากหลายโดยอาศยวธการผลต

เสยง เปนปจจยกาหนด เชน การดด การส การต การเปา เปนตน เสยงเกดจากการสนสะเทอนของอากาศท

เปนไปอยางสมาเสมอ สวนเสยงอกทกหรอเสยงรบกวน (Noise) เกดจากการส นสะเทอนของอากาศทไม

สมาเสมอ ลกษณะความแตกตางของเสยงขนอยกบคณสมบตสาคญ 4 ประการ คอ ระดบเสยง ความยาวของ

เสยง ความเขมของเสยง และคณภาพของเสยง

3.3.2.1.1 ระดบเสยง (Pitch) หมายถง ระดบความสง-ตาของเสยง

ซงเกดการจานวนความถของการส นสะเทอน กลาวคอ ถาเสยงทมความถสง ลกษณะการ

สนสะเทอนเรว จะสงผลใหมระดบเสยงสง แตถาหากเสยงมความถตา ลกษณะการส นสะเทอนชาจะสงผล

ใหมระดบเสยงตา

3.3.2.1.2 ความสน-ยาวของเสยง (Duration) หมายถง คณสมบตท

เกยวกบความยาว-สนของเสยง ซงเปนคณสมบตทสาคญอยางยงของการกาหนดลลา จงหวะ ใน

ดนตรตะวนตก การกาหนดความสน-ยาวของเสยง สามารถแสดงใหเหนไดจากลกษณะของตวโนต

เชน โนตตวกลม ตวขาว และตวดา เปนตน สาหรบในดนตรไทยนน แตเดมมไดใชระบบการบนทก

โนตเปนหลก แตยางไรกตามการสรางความยาว-สนของเสยงอาจสงเกตไดจากลลาการกรอระนาด

เอก ฆองวง ในกรณของซออาจแสดงออกมาในลกษณะของการลากคนชกยาวๆ

3.3.2.1.3 ความเขมของเสยง (Intensity) ความเขมของสยง

เกยวของกบนาหนกของความหนกเบาของเสยง ความเขมของเสยงจะเปนคณสมบตทกอประโยชนใน

การเกอหนนเสยงใหม ลลาจงหวะทสมบรณ ในกรณของดนตรไทยปรากฏอยางเดนชดในเพลงเชดจน

3.3.2.1.4 คณภาพของเสยง (Quality) เกดจากคณภาพยอง

แหลงกาเนดเสยงทแตกตางกน ปจจยททาใหคณภาพของเสยงเกดความแตกตางกนนน เกดจาก

หลายสาเหต เชน วธการผลตเสยง รปทรงของแหลงกาเนดเสยง และวสดทใชทาแหลงกาเนดเสยง

เปนตน ปจจยเหลานกอใหเกดลกษณะคณภาพของเสยง ซงเปนหลกสาคญใหผฟงสามารถแยกแยะ

สสนของเสยง (Tone Color) ระหวางเครองดนตรเครองหนงกบเครองหนงไดอยางชดเจน

3.3.3.2 พนฐานจงหวะ (Element of Time) จงหวะเปนศลปะของการจด

ระเบยบเสยง ทเกยวของกบความชาเรว ความหนกเบาและความสน-ยาว องคประกอบเหลาน หาก

นามารอยเรยง ปะตดปะตอเขาดวยกนตามหลกวชาการเชงดนตรแลว สามารถทจะสรางสรรคให

51

เกดลลาจงหวะอนหลากหลาย ในเชงจตวทยาอทธพลของจงหวะทมผลตอผฟงจะปรากฏพบในลกษณะ

ของการตอบสนองเชงกายภาพ เชน ฟงเพลงแลวแสดงอาการกระดกนว ปรบมอรวมไปดวย เปนตน จงหวะ

ในดนตรไทย สามารถแยกพจารณาได 2 ประเภท คอ จงหวะภายในและจงหวะภายนอก

3.3.3.2.1 จงหวะภายใน จงหวะภายในเปนจงหวะทเกอหนนและแฝงอยใน

ลลาทานอง ไดแก ความชา-เรว (Tempo) และลลาจงหวะ (Rhythm) เปนสวนหนงของจงหวะท

เกยวของกบอตราความชาเรว (Speed) ในวฒนธรรมดนตรตะวนตก ความชาเรวของบทเพลงจะถก

ระบไวอยางชดเจน เชน Presto (เรวมาก) Moderato (เรวปานกลาง) Lento (ชา) และ Grave (ชา

เฉอย) เปนตน โดยอาศยเมโทรโนม (Metronome) เปนเครองกาหนดจงหวะมาตรฐาน แตสาหรบ

ดนตรไทยนนความชาเรวของบทเพลงไมไดมการกาหนดเปนกฎเกณฑตายตว ดงเชนในวฒนธรรม

ดนตรตะวนตก เปนแตเพยงการตกลงรวมกนในหมนกดนตรวาตองการใหมความชาเรวเพยงใด

ดงนนจงปรากฏพบวาเพลงเพลงเดยวกนบรรเลงโดยนกดนตรคนละกลมจะมความ เรวทแตกตาง

กน เชน ในกรณของเพลงเถา เพลงสามสน สองชนและชนเดยว เปนตน อยางไรกตาม อตราของ

ความชาเรว ทงในดนตรตะวนตกและดนตรไทยตางกตงอยบนพนฐานของจานวนความถของ

จงหวะเคาะตอระยะเวลาทเทากน โดยม จงหวะเคาะ (Beat) เปนมาตราสวนทใชวดหรอกาหนดความสน-

ยาวของเสยงทเคลอนทไป การเคลอนทของจงหวะเคาะจะเปนอตราทสมพนธกนอยางสมาเสมอ ไมวา

จงหวะทเคลอนไปนนจะชาหรอเรวเพยงใด จงหวะเคาะจดไดวาเปนองคประกอบพนฐานทสาคญทสด

สวนหนง เพราะหากผทฝกหดดนตรขาดพนฐานจงหวะเคาะทด จะไมสามารพฒนาไปสความเปนนก

ดนตรทดได สวนลลาจงหวะ (Rhythm) เปนศลปะของการจดระเบยบ ความหนก-เบา (Accent) และความ

สนยาว (Duration) ของเสยง เสยงสนๆ ยาวๆ หรอเสยงหนกๆ เบา ๆจะประกอบอยในสวนประโยคและ

สลบสบเปลยนกนไป ในวถแหงการดาเนนของเพลงควบกบจงหวะ ดาเนนเปนระยะ ๆ ตามแบบของการ

ประพนธเพลง ความสมพนธขององคประกอบจงหวะทงในสวนของจงหวะเคาะ (Beat) ความหนก-เบา

(Accent) และความสน-ยาว (Duration) เมอนามารวมกนจะทาใหอรรถรสทหลากหลายและงดงาม

3.3.3.2.2 จงหวะภายนอก จงหวะภายนอกเปนจงหวะเสรมเพมเตมจาก

ภายนอกสามารถแยกไดจากลลาของทานอง จงหวะภายในทมเครองดนตรประเภททานองหรอเสยง

รองทาหนาทเปนสอผลตโดยทจงหวะภายนอกเปนจงหวะทเพมเตมใหกบลลาทานองไดมสสนมากขน

จงหวะภายนอกของดนตรไทยมเครองดนตรประเภทใชทาจงหวะเปนสอผลตเสยงโดยสามารถแยกเปน

2 ประเภท คอ จงหวะฉงและจงหวะหนาทบ จงหวะฉง เปนจงหวะทเกดจากการกระทาของฉง มระเบยบการ

บรรเลงแตกตางกนไป ตามลกษณะประเภทของเพลงและสาเนยงของเพลง ถงแมวาฉงจะมศกยภาพในการ

ผลตเสยงเพยง 2 เสยง คอ เสยง ฉง และเสยง ฉบ กตามทแตในเชงปฏบตแลวการสลบสบเปลยนระหวาง

เสยงฉงและฉบทเปลยนไปตามลลาของเพลงและ สาเนยง ทาใหสามารถสรางรปแบบของการบรรเลงได

52

อยางหลากหลาย จงหวะหนาทบ เปนจงหวะทเกดจากการกระทาของเครองหนงหรอกลอง ความหนก-เบา

ของเสยงทผลตหมนเวยนสลบสบเปลยนกนไปมานนมผลอยางมากตอการสรางสสนในแกบทเพลง แตเดม

ทเดยววตถประสงคหลกของหนาทบมไวเพอวดขนาดของบทเพลงวาขาดหรอเกนหรอไม หนาทบทใช

บรรเลงในดนตรไทยมหลายประเภท ตวอยางเชน หนาทบปรบไก หนาทบสองไม เปนตน

3.3.3.3 ทานอง (Melody) ทานองเปนการจดระเบยบของเสยงทเกยวของ

กบความสง-ตา ความสน-ยาว และความดง-เบา คณสมบตเหลานเมอนามาปฏบตอยางตอเนองบน

พนฐานของความชา-เรว จะเปนองคประกอบของดนตรทผฟงสามารถทาความเขาใจไดงายทสด ใน

เชงจตวทยา ทานองจะกระตนผฟงในสวนของสตปญญา ทานองจะมสวนสาคญในการสรางความ

ประทบใจ จดจา และแยกแยะความแตกตางระหวางเพลงหนงกบอกเพลงหนง ทานองของดนตร

ไทยสามารถแบงออกเปน 2 ประเภทดวยกน คอ ทานองหลกและทานองตกแตง

3.3.3.3.1 ทานองหลก (Basic Melody) ทานองหลกเปนเนอทานอง

ทแทจรงของเพลงไทย ในหมนกดนตรไทยเรยกกนวา “ลกฆอง” ทเรยกวาลกฆองนน เปนการเรยก

ตามวธการแตงเพลงไทยทครอาจารยผประพนธจะอาศยการประดษฐทานอง โดยยดลลาของ

ทานองฆองวงใหญเปนหลก ตลอดทงตามระเบยบวธขณะทกาลงบรรเลงดนตรไทย ผบรรเลงเครอง

ดนตรชนดอนจะตองยดถอทานองของฆองวงใหญเปนหลก

3.3.3.3.2 ทานองตกแตง ทานองตกแตงเปนการประดษฐตกแตง

ประดบประดาทานองหลกหรอลกฆองใหมความไพเราะเหมาะสมกบเครองดนตรแต ละประเภท

กระบวนการตกแตงทานองใหไปเราะและเหมาะสมกบเครองดนตรแตละเครองน เรยกวา การแปรทานอง

วฒนธรรมดนตรตะวนตกและดนตรไทยมลกษณะความแตกตางทเดนชด คอ วธการสรางทานอง

ในดนตรตะวนตกนนการสรางทานองจะกระทาโดยผประพนธเพลง โดยผประพนธเพลงจะ

แยกแยะลลาทานองของเครองดนตรแตละชนดใหอยางสมบรณ นกดนตรเพยงทาหนาทใช

ความสามารถถายทอดโนตผานสอเครองดนตรออกมาเปนเสยง ในขณะทวฒนธรรมดนตรไทยนน

กระบวนการสรางทานองเกดจากบคคล 2 กลม คอ ผประพนธทานองหลกและนกดนตรผแปรทานอง

ตามระเบยบวธการของการบรรเลงดนตรไทย ผบรรเลงเครองดนตรประเภทตางๆ จะใชภมปญญา

ปฏภาณไหวพรบ และทกษะประดบตกแตงทานองลกฆองใหเหมาะสมกบทาง (ลลา) ของเครอง

ดนตรทตนกาลงบรรเลงอย โดยยดกรอบของทานองลกฆองเปนเกณฑ ลลาการบรรเลงของเครอง

ดนตรทตางกนนเรยกวา ทาง เชน ทางระนาดเอก ทางระนาดทม และทางซอดอง เปนตนธรรมเนยม

ในการบรรเลงดนตรไทยทยดถอปฏบตสบเนองมานน แตละทอนจะบรรเลงซา 2 เทยว ดงนนจง

พบวาในขณะทนกดนตรบรรเลงซาทานองในเทยวท 2 นน มกจะเดนทานองหรอทางทไมซากบ

ทานองทบรรเลงในเทยวแรก การบรรเลงในลกษณะเชนนเปนการจงใจของนกดนตรเองเปน

53

ลกษณะทโดดเดนและภาพลกษณอนงดงามของดนตรไทย อกทงยงสะทอนใหเหนถงภมปญญา

ไทยไดอยางดยง ในกรณทเปนการตกแตงทานองรองจะตองคานงถงทานองทแทจรงของเพลงและ

คารองในทางปฏบต ทานองทางรองไดแก การนาเอาทานองหลกมาปรงแตงใหเหมาะสมกบระบบ

เสยงทางภาษาศาสตร เชน วรรณยกตเสยงเอก โท ตร จตวา หรอสระเสยงสน เสยงยาว เปนตน

ดงนน จงหมายความวานอกจากจะคานงถงความถกตองดานขนาดความสนยาวและสงตาของ

ทานองรองแลว ความถกตองสมบรณในดานเนอของคารองกเปนสงสาคญเชนกน

3.3.3.4 พนผวของเสยง (Texture) พนผว เปนคาทใชอยทวไปในวชาการ

ดานวจตรศลป หมายถง ลกษณะพนผวของสงตางๆ เชน พนผวของวสดทมลกษณะขรขระ หรอ

เกลยงเกลา ซงอาจจะทาจากวสดทตางกน เชน พนผวททาจากไมไผ และกระดาษ เปนตน ในเชง

ดนตรนน พนผว หมายถง ลกษณะหรอรปแบบของเสยงทงทประสานสมพนธและไมประสาน

สมพนธ โดยอาจจะเปนการนาเสยงมาบรรเลงซอนกนหรอพรอมกน ซงอาจพบทงในแนวตงและ

แนวนอน ตามกระบวนการประพนธเพลง ผลรวมของเสยงหรอแนวทงหมดเหลานนจดเปนพนผว

ตามนยของดนตรทงสน ลกษณะรปแบบพนผวของเสยงมอยหลายรปแบบ ดงน

3.3.3.4.1 Monophonic Texture เปนลกษณะพนผวของเสยงทม

แนวทานองเดยวไมมเสยงประสาน พนผวเสยงในลกษณะนถอเปนรปแบบการใชแนวเสยงของ

ดนตรในยคแรกๆ ของดนตรในทกวฒนธรรม ในวฒนธรรมดนตรตะวนตก ดนตรประเภทมแนว

ทานองเดยวไดมพฒนาการมาจากเพลงสวดในศาสนพธของชาวครสเตยน ซงเรยกวาเพลงชานท

(Chant หรอ Plainsong) หากพจารณาในสวนของดนตรไทยแลว เพลงทมแนวทานองเดยว เชน การ

ขบรองเพลงไทย การเดยวซอดวง และการเดยวป เปนตน

3.3.3.4.2 Polyphonic Texture เปนลกษณะพนผวของเสยงท

ประกอบดวยแนวทานองตงแตสองแนวทานองขนไป โดยแตละแนวมความเดนและเปนอสระจากกน

ในขณะททกแนวสามารถประสานกลมกลนไปดวยกน ลกษณะแนวเสยงประสานในรปของ

Polyphonic Texture มววฒนาการมาจากเพลงชานท (Chant) ซงมพนผวเสยงในลกษณะของเพลง

ทานองเดยว Monophonic Texture ภายหลงไดมการเพมแนวขบรองเขาไปอกหนงแนว แนวทเพม

เขาไปใหมนจะใชระยะขนค 4 และค 5 และดาเนนไปในทางเดยวกบเพลงชานทเดม การดาเนน

ทานองในลกษณะนเรยกวา ออรกานม (Orgonum) นบไดวาเปนยคเรมตนของการประสานเสยง

แบบ Polyphonic Texture หลงจากครสตศตวรรษท 14 เปนตนมา แนวทานองประเภทนไดมการ

พฒนากาวหนาไปมาก ซงเปนระยะเวลาทการสอดทานอง (Counterpoint) ไดเขาไปมบทบาทเพม

มากขนในการตกแตงพนผวของแนวทานองแบบ Polyphonic Texture

54

3.3.3.4.3 Homophonic Texture เปนลกษณะพนผวของเสยง ท

ประสานดวยแนวทานองแนวเดยว โดยมกลมเสยง (Chords) ทาหนาทสนบสนนในคตนพนธ

ประเภทน แนวทานองมกจะเคลอนทในระดบเสยงสงทสดในบรรดากลมเสยงดวยกน ในบาง

โอกาสแนวทานองอาจจะเคลอนทในระดบเสยงตาไดเชนกน ถงแมวาคตนพนธประเภทนจะมแนว

ทานองทเดนเพยงทานองเดยวกตาม แตกลมเสยง (Chords) ททาหนาทสนบสนนนน มความสาคญ

ทไมนอยไปกวาแนวทานอง การเคลอนทของแนวทานองจะเคลอนไปในแนวนอน ในขณะทกลม

เสยงสนบสนนจะเคลอนไปในแนวตง ลกษณะของกลมเสยง (Chords) นไมพบในการบรรเลง

ดนตรไทยตามปกตและดงเดม แตอาจพบไดในการบรรเลงในปจจบน สาหรบผบรรเลงดนตรไทยท

นาเอาความรดานการผสมกลมเสยง (Chords) มาใช

3.3.3.4.4 Heterophonic Texture เปนรปแบบของแนวเสยงทม

ทานองหลายทานอง แตละแนวมความสาคญเทากนทกแนว คาวา Heteros เปนภาษากรก หมายถง

แตกตางหลากหลาย ลกษณะการผสมผสานของแนวทานองในลกษณะนเปนรปแบบการประสาน

เสยงในวฒนธรรมดนตรไทยในการบรรเลงดนตรไทยแนวหลายแนว ซงอาจจะบรรเลงโดยระนาด

เอก ระนาดทม ขลย ตางมอสระในการสรางลลาของทานองตามธรรมชาตของเครองดนตรแตละ

เครอง แตจะตองอยในกรอบของทานองหลก (ลกฆอง) รวมกน

3.3.3.5 สสนของเสยง (Tone Color) สสนของเสยง หมายถง คณลกษณะ

ของเสยงทกาเนดจากแหลงเสยงทแตกตางกน แหลงกาเนดเสยงดงกลาว เปนไดทงทเปนเสยงรอง

ของมนษยและเครองดนตรชนดตางๆ ความแตกตางของเสยงรองมนษย ไมวาจะเปนระหวางเพศ

ชายกบเพศหญง หรอระหวางเพศเดยวกน ซงลวนแลวแตมพนฐานของการแตกตางทางดานสรระ

เชน หลอดเสยงและกลองเสยง เปนตน ในสวนทเกยวของกบเครองดนตรนน ความหลากหลายดาน

สสนของเสยง ประกอบดวยปจจยทแตกตางกนหลายประการ เชน วธการบรรเลง วสดทใชทา

เครองดนตร รวมทงรปทรง และขนาด ปจจยเหลานลวนสงผลโดยตรงตอสสนของเสยงเครอง

ดนตร ทาใหเกดคณลกษณะของเสยงทแตกตางกนออกไป

3.3.3.5.1 วธการบรรเลง วธการผลตเสยงของเครองดนตรไทย

อาศยวธดด ส ต และเปา วธการผลตเสยงดงกลาวลวนเปนปจจยใหเครองดนตรมคณลกษณะของ

เสยง ทตางกน พจารณาจากภาพรวม ดานคณลกษณะของเสยงจะสามารถแยกออกเปน 2 กลม คอ

กลมทมเสยงราบเรยบ เครองดนตรกลมน ไดแก เครองเปาและเครองส เชน ป ขลย ซอ โดย

ธรรมชาตของการบรรเลง ดนตรประเภทเครองเปา ตราบใดทนกดนตรยงสามารถผอนลมเขาออก

ใหหมนเวยนไปมา (ระบายลม) กระแสเสยงกจะถกผลตออกมาอยางราบเรยบและตอเนอง ใน

ลกษณะทคลายกนของเครองดนตรประเภทเครองส หากนกดนตรทสซอยงลากคนชกเขาออก

55

สมผสกบสายซอโดยไมหยดพก กระแสเสยงทผลตออกมาจะมความราบเรยบและตอเนอง เปรยบ

ประดจกบลลาของการลากเสนลงบนแผนกระดาษ หากลาเสนโดยไมหยดชะงก เสนทไดจะเปน

แนวทตอเนอง สวนอกกลมคอ กลมทมเสยงไมราบเรยบ เครองดนตรในกลมนประกอบไปดวย

เครองดนตรในตระกลเครองตและเครองดด ไดแก ระนาดเอก ระนาดทม ฆองวงเลก ฆองวงใหญ

และจะเข เปนตน โดยธรรมชาตแลวเครองดนตรในกลมน หากตหรอดดหนงครง จะผลตเสยงไดเพยง

หนงเสยง และเสยงทผลตออกมานนจะเปนเสยงสนๆ ดงนน หากตองการผลตเสยงยาวจาเปนจองตหรอ

ดดหลายครง ตามขนาดความยาวของจงหวะทตองการ คณคาของอรรถรสทผฟงฟงไดรบจงอยทเสยง

ของการดดหรอตทพรงพรออกมาอยางถละเอยด และตอเนองดจเปนสายแหงเสนเสยงเดยวกน

3.3.3.5.2 วสดทใชทาเครองดนตร วสดทใชทาเครองดนตรของแตละ

วฒนธรรมจะแตกตางกนไปตามสภาพแวดลอมของ สงคมและยคสมย วสดทใชทาเครองดนตรท

แตกตางกน นบเปนปจจยทสาคญประการหนง ทสงผลใหเกดความแตกตางในดานสสนของเสยง

สาหรบเครองดนตรไทยนน วสดสวนมากเปนวสดทเปนผลตผลจากธรรมชาต เชน ไมไผและ

กะลามะพราว เปนตน ดงนนกระแสเสยงทผลตจากเครองดนตรไทยจงมสสนทนมนวลประสาน

กลมกลนกบสภาพวถชวตของคนในสงคมไทยไดอยางดยง

3.3.3.5.3 ขนาดและรปทรง ลกษณะของเครองดนตรทมรปทรงและขนาด

ทแตกตางกนจะเปนปจจยทสงผลใหเกดความแตกตางกนในดานสสนของเสยงในลกษณะทมความสมพนธกน

3.3.3.6 คตลกษณ (Forms) คตลกษณหรอรปแบบของเพลง เปรยบเสมอน

กรอบทหลอมรวมเอาจงหวะ ทานอง พนผว และสสนของเสยงใหเคลอนทไปในทศทางเดยวกน

เพลงทมขนาดสน-ยาว วนกลบไปมาลวนเปนสาระสาคญของคตลกษณทงส น ในกรณของ

เพลงไทยคตลกษณสามารถพจารณาไดจากลกษณะดงน

3.3.3.6.1 รปแบบของเพลง รปแบบของเพลงเปนสวนทเปนกรอบภายนอก

การทเพลงจะสน-ยาว มกทอน มอตราจงหวะทชา-เรวอยางไร เทาใด ลวนเปนบทบาททเกยวของกบ

รปแบบของเพลง รปแบบเพลงไทยทสาคญ เชน เพลงเถา เพลงตบ เพลงลา และเพลงโหมโรง เปนตน

3.3.3.6.2 ลลาของเพลง ในดนตรไทย ลลาของเพลงจะมความ

เกยวของกบวธการทผประพนธเพลงใชในการสราง สรรคผลงาน เชน เพลงลกลอลกขด เพลงเกบ เพลง

กรอ เปนตน (เฉลมศกด พกลศร, 2555)

3.3.2 เปรยบเทยบมาตรเสยงดนตรไทยกบดนตรสากล มาตราเสยงของดนตรไทย

คลายคลงกบของดนตรสากลทเรยกวา Diatonic Scale คอม 7 เสยงเทากน แตวาระดบการวางเสยง

ผดกนมาก ของไทยเรานนวาง 7 เสยงเทากนหมด ไมมครงเสยงคนอยในตอนใดเลย ผดกบมาตรา

เสยงดนตรสากล ซงใน 7 เสยงนนจะมเสยงเตมอย 5 เสยง และมครงเสยงอย 2 เสยง ในมาตราเสยง

56

คแปด (Octave) โดตากบโดสงนนตรงกนทงของดนตรไทยและดนตรสากล ดวยเหตนคนจานวน

มากจงเอาเครองสายไทยมาเลนผสมกบเปยโน เรยกกนวา เครองสายผสมเปยโน ความจรงนนเสยง

ตรงกนไดเฉพาะเสยงโดนเทานน แตเสยงอนๆ ทอยภายในควบคมของเสยงโดตาและสงนจะไม

เทากนเลย (อทศ นาคสวสด, 2513: 6)

3.3.3 ประเภทเพลงไทย

3.3.3.1 เพลงบรรเลงลวน

3.3.3.1.1 โหมโรง ใชบรรเลงกอนทากจกรรมอยางใดอยางหนง

สวนใหญใชหนาทบปรบไกสามชน

3.3.3.1.2 เพลงหนาพาทย ใชบรรเลงประกอบพธกรรมตางๆ เชน

ไหวคร หรอเปนเพลงประกอบการแสดง โขน ละคร

3.3.3.1.3 เพลงเรอง คอ การนาเพลงหลาย ๆ เพลงมาเลนตอกนเปน

เรองๆ แลวตงชอกากบไว

3.3.3.1.4 เพลงทายเครอง (หางเครอง) คอ เพลงสนๆ ทใชบรรเลง

ตอทายการบรรเลงเพลงหนงเพลงใดทจบลงไปแลว แตเวลายงเหลออย สวนมากจะเปนเพลงสอง

ชน หรอชนเดยว

3.3.3.2 เพลงบรรเลงประกอบการขบรอง ซงสวนมากบรรเลงตอทายการขบ

รองทเรยกวา รองสงรบ หรออาจบรรเลงไปพรอมๆ การรอง เรยง ลาลอง แบงเปน 3 ชนดคอ

3.3.3.2.1 เพลงตบ คอ เพลงหลายๆ เพลงทมจงหวะ (จานวนชน)

เหมอนกน โดยนาเพลงเหลานมาบรรเลงขบรองตอกนจนเปนเรองราวขน หรอถวายเปนชด

3.3.3.2.2 เพลงเถา เปนเพลงขนาดยาว ซงกาหนดตายตววาจะตองม

การขบรองดวยเรมจาสามชน สองชน และชนเดยว

3.3.3.2.3 เพลงเกรด คอ เพลงสามชน หรอสองชน กได ทอยเดยวๆ

ไมไดรวมเปนตบหรอ ตอเนองกน (ดวงใจ อมาตยกล, 2533: 129-130)

3.3.4 การขบรองเพลงไทย แบงเปน 3 ประเภท

3.3.4.1 รองธรรมดา คอ รองเลนๆ ไมมดนตร ไมตองคานงถงเสยงและจงหวะ

3.3.4.2 รองประกอบดนตร

3.3.4.3 รองประกอบการรา (ละครหรอโขน) ตองใสอารมณใหเขากบเนอ

รองและทาราและตองรองใหถกจงหวะอยางแมนยา นอกจากนนยงมการขบและการเห ซงการขบ

คลายกบการรอง แตมลลาและกระชบกวา เออนนอยกวา สวนการเห จะเปนการรองยดยาวกวา และ

มเออนมากกวา (ดวงใจ อมาตยกล, 2533: 130)

57

3.3.5 อารมณของเพลงไทย

3.3.5.1 อารมณเศรา เชน พญาโศก ลาวครวญ ธรณกนแสง

3.3.5.2 อารมณโกรธ เชน นาคราช เทพทอง

3.3.5.3 อารมณรก เชน โอโลม

3.3.5.4 อารมณครกครน เชน กราวนอก-ใน

3.3.5.5 อารมณลาจาก เชน ทยอยตาง ๆ ลาวดวงเดอน (ดวงใจ อมาตยกล, 2533 : 130)

3.3.6 สาเนยงหรอทางของเพลงไทย เพลงไทยทกเพลงเปนเพลงของไทยแทๆ แต

ประดษฐใหมสาเนยงแตกตางกนออกไปไมไดหมายความวาไทยนาของชาตอนมา ตวอยางเพลงสาเนยง

ตาง ๆมดงน สาเนยงแขก เชน แขกสาหราย แขกตอยหมอ แขกไทร แขกเชญเจา เปนตน สาเนยงขอม

เชน ขอมเงน ขอมทอง ขอมโบราณ ขอมกลอมลก สาเนยงเขมร เชน เขมรไทรโยค เขมรชนบท เขมร

โพธสตว เขมรปแกว เขมรปากทอ สาเนยงพมา เชน พมาเห พมาหาทอน สาเนยงมอญ เชน มอญด

ดาว มอญออยอง มอญชมจนทร สาเนยงลาว เชน ลาวดวงเดอน ลาวดาเนนทราย ลาวเสยงเทยน ลาว

ดวงดอกไม สาเนยงญวน เชน ญวนราพด สาเนยงญปน เชน ญปนกาสรวล สาเนยงฝร ง เชน ฝร งรา

เทา ฝรงจรกา การทมเพลงสาเนยงตางๆ นทาใหเกดความนยมในการเลนดนตรอกแบบหนง เรยกวา

ออกภาษา โดยผแสดงจะเลนเพลงสาเนยงตาง ๆตดตอกนไปอยางยดยาว รวมถงจงหวะพนเมองดวย เชน

ตะลงและชาตร (ดวงใจ อมาตยกล, 2533: 130-131)

3.3.7 การแบงประเภทเครองดนตรไทย เครองดนตรไทยแบงตามกรยาททาใหเกด

เสยงไดเปน 4 ประเภท คอ (ดวงใจ อมาตยกล, 2533: 122-124)

3.3.7.1 เครองต คอ เสยงเกดจากการใชกรยาต ไมวาจะดวยมอหรอวสดใด

ในกระบวนเครองดนตรทง 4 ชนด เครองตนาจะเปนเครองทเกดขนอนดบแรก เนองจากการตบมอ

ทใชอวยวะของรางกาย พฒนาเปนการใชวสดมาตกนแทน เชน ทอนไม หรอกระดกสตว ดงเชน

การเกดของกรบคหรอกรบละคร โดยใชเสยงดนตรทเกดขนเรยกเปนชอของเครองดนตร ตอมาเมอ

รจกใชปลองไมไผทงปลองตกนจงเกดเปนเกราะขน ตามสานวนวาตเกราะเคาะไม และสบตอไป

เปนโกรง คอ ปลองไมไผลายาวมเทาหรอขาหยงรองรบหวทาย ตไดทละหลายคน หลงจากนนเกด

เปนกรบพวงและกรบเสภาแตลกษณะการบรรเลงกรบเสภาทถกตองนนอาศยการขยบใหกระทบ

กนประกอบการขบเสภาโดยเฉพาะไมใชวธตกน สวนระนาดเปนเครองดนตรอกชนดหนงทถก

สนนษฐานวามววฒนาการมาจากกรบ โดยเรมจากการนากรบมาวางเรยงกนตามเสยงสงตา ดวยการ

ตบแตงขนาดและรปรางใหไดเสยงดงกลาว โดยใชเถาวลยพนกนเพอไมใหกระดกเวลาต ใชวาง

เรยงบนไม 2 อน คลายสะพาน จะมการพฒนามาเปนระนาดดงทพบในปจจบน ซงใชขผงผสม

ตะกวถวงลกระนาด เครองตของไทยจาแนกเปน 3 ชนดคอ

58

3.3.7.1.1 เครองตทาดวยไม

1. เกราะ ทาดวยกระบอกไมไผทงปลอง ควานหวทาย

แลวควานกระบอกผาบากทองปลองยาวไปตามลา ใชตดวยไมตอกอนหนง แตเกราะไมเคยปรากฏ

วาใชรวมวงในการเลนดนตร หากแตใชสาหรบตขานยาม หรอใชแสดงนาฏกรรม เชน การเลนโขน

ละครตอนยกทพ ถาเอาไมไผมาตดครงปลองแลวควานกระบอกผาบาก 2 ขางทองปลองลงมาทาง

ปากกระบอกขางหนง ระดบเหนอชองผาบากแตละคนละดาน เจาะเปนรสาหรบรอยเชอกแขวน

หรอหว มลกกระทบหรอไมตรอยแขวนอยภายนอกขางละลกรวม 2 ลก หรอผแขวนลกกระทบลก

เดยวไวภายในกระบอกอยางลกกระดง หรอลกระฆง เรยกวา โปง ถาทาดวยไมแกน ขดเจาะใหเปน

โพรงและขนาดใหญ เรยกวา โปงลาง ใชสาหรบผกหอยคอววควาย (ธนต อยโพธ, 2523: 7-55)

2. โกรง ทาดวยไมไผเหมอนกน จะเรยกวาเกราะยาวกได

3. กรบ ทาดวยไมไผผาซก เหลาใหเกลยงเกลา กวาง 3-

4 เซนตเมตร ยาวประมาณ 40 เซนตเมตร หนาตามขนาดของเนอไม ใชตใหผวกระทบกนทางดาน

บน เกดเสยงเปน กรบ กรบ กรบ ตอมามผประดษฐทาดวยไมแกน หรอไมจรง และตอมามกรบพวง

เกดขน ทาดวยแผนทองเหลอง หรองาหลายๆ อน และทาแผนไมหรองาเจาะรทหวรอยเชอกประกบ

ไวสองขางอยางดามพด เคยใชเปนสญญาณการเสดจออกพระราชพธของพระเจาแผนดน ยงมกรบ

อกชนดหนงเรยกวา กรบเสภา ทาดวยไมแกน เหลาเปนรปสเหลยม แตลบเหลยมนดหนอยเพอมให

บาดมอ ใชประกอบการขบเสภา

ภาพท 21 กรบค กรบพวง และกรบเสภา

ทมา: ธนต อยโพธ, เครองดนตรไทย, (กรงเทพฯ: โรงพมพการศาสนา, 2523), 9.

4. ระนาดเอก ววฒนาการมาจากกรบ เอาไมมาทาอยาง

กรบหลาย ๆ อน วางเรยงใหเกดเสยงอยางหยาบๆ แลวใชเชอกรอยแขวนบนราง ตอมามการตดแตง

และใชขผงกบตะกวผสมกนตดหวทายของไมกรบ ถวงเสยงใหไพเราะยงขน มจานวนลกระนาด 21 ลก

ไมตระนาดนนสรางจากการนาเอาไมไผเหลาใหบางไดขนาดพอดมอจบ แลวพนดวยผาดบและดาย

กอนจะนาไปชบนารกสดาเพอใหแขงเรยกวา ไมแขง ใชสาหรบตกลางแจง หรอใชในวงปพาทยไม

59

แขง ตอมามการนาเอาระนาดไปตภายในอาคารจงมการพนไมใหหนาและถกดวยดาย ไมตองชบนา

รกเรยกวา ไมนวม ใชสาหรบวงปพาทยไมนวม หรอ วงมโหร (พงษศลป อรณรตน, 2550: 72)

ภาพท 22 ระนาดเอก


5. ระนาดทม สรางขนในสมยรชการท 3 เพอตองการใหมเสยงทมเปนคนละเสยงกบระนาดเอก ลก

ระนาดทาดวยไมชนดเดยวกบระนาดเอก และประดษฐรางมรปคลายหบไมตางจากระนาดเอก ม

จานวนลกระนาด 17-18 ลก

ภาพท 23 ระนาดทม


6. ระนาดทอง หรอ ระนาดเอกเหลก เปนเครองโลหะ

แตเปนเครองตทประดษฐเลยนแบบเครองไม และใชในลกษณะเดยวกน จงกลาวรวมในหมวด

เดยวกน ประดษฐในสมยรชกาลท 4 ลกระนาดทาดวยทองเหลอง และเหลก มจานวน 20-21 ลก ราง

ไมใชวางลกระนาดทาเปนรปหบสเหลยมแตยาวประมาณ 1 เมตรตดลกลอเพอสะดวกในการ

เคลอนยาย

60

ภาพท 24 ระนาดทอง หรอ ระนาดเอกเหลก

ทมา: ธนต อยโพธ, เครองดนตรไทย, (กรงเทพ: โรงพมพการศาสนา, 2523), 15.

7. ระนาดทมเหลก ถายทอดมาจากหบเพลงฝร งอยาง

เปนเครองเขยหวเลก ทาอยางเดยวกบระนาดทอง แตทาเของกวาระนาดทองหรอระนาดเอกเหลก

เพอเปนเสยงทมเลยนอยางระนาดทม มจานวน 16 หรอ 17 ลก

3.3.6.1.2 เครองตทาดวยโลหะ

1. ฉง หลอดวยโลหะหนา เวากลาง ปากผายกลมรป

กลายถวยชาไมมกน เสนผานศนยกลางประมาณ 5.5-6.5 ซม. เรยกวาฉงตามเสยงทเกดขนจากากร

เอาขอบของฝาหนงกระทบเขากบอกฝาหนงแลวยกขนจะไดยนเสยงกงวานยาวคลาย ฉง แตถาเอา

สองฝากลบกระทบกนแลวประกบไวจะไดยนเสยงสนคลาย ฉบ

ภาพท 25 ฉง ฉาบเลก และฉาบใหญ


2. ฉาบ ทาดวยโลหะเหมอนกนแตหลอบางกวา มขนาด

ใหญกวาและกวางกวา ตอนกลางมปมกลมทาเปนกระพงขนาดวางลงบนองมอ ขอบแบบราบ

ออกไปโดยรอบ ตอมามคนคดขนาดเลก (เสนผานศนยกลาง 12-14 ซม.) เรยกวา ฉาบเลก ขนาด

ใหญ (เสนผานศนยกลาง 24-26 ซม.) เรยกวา ฉาบใหญ ตเปดจะเปนเสยง แฉง ตประกบจะเปนเสยง ฉาบ

61

3. ฆอง ทาดวยโลหะคลายฉาบ ตางกนคอหลอโลหะ

หนากวาฉาบและมหกงมออกไปเปนของคนละดานกบปมทโปงออกมา ขอบทหกงมออกมาเรยกวา

ฉตร ซงจะเจาะร 2 รปไวรอยเชอก หรอหนงสาหรบหอย มไมตตางหาก หวไมพนผาหอหมหรอรด

ดวยเชอก ตเปนเสยง มองๆ หรอฆองๆ จงเรยกวาฆอง ฆองมหลายขนาดถาขนาดเสนผาน

ศนยกลางราว 30-45 ซม. ตเปนเสยง โหมง โหมง เรยกตามชอเสยงวาฆองโหมง นอกจากนยงม

ฆองทสรางขนเปนขนาดใหญ เสนผานศนยกลางประมาณ 80 ซม. เรยกวาฆองหมย หรอฆองหย หรอ

ฆองชย สวนฆองขนาดเลกแตหลอหนา เรยกวา ฆองเหมง สาหรบใชบรรเลงใน วงบวลอย และมฆอง

เลกหลอบาง เรยกวา ฆองกระแต ฆองขนาดตางๆ ทกลาวมาถาเปนฆองลกเดยวจะเรยก ฆองเดยว

ภาพท 26 ฆองเหมง ฆองโหมงประกอบขาตง และไมต

ทมา: ธนต อยโพธ, เครองดนตรไทย, (กรงเทพฯ: โรงพมพการศาสนา, 2523), 20, 22.

4. ฆองค คอ ฆองสองใบ ขนาดเลกเทาฆองกระแต แต

หนากวาและขอบฉตรคมกวา ใบหนงสง อกใบหนงตา รอยเชอกเปนคอยบนราง ซงทาดววยไมเปน

รปหบสเหลยม ตตรงปมกลายเสยงวา โหมง-เมง ๆ ใชเลนกบโนราหและหนงตะลงสมยกอน

5. ฆองราว ม 3 ใบขนาดลดหลนกน แขวนเรยงไปตาม

ขนาด เมอตไปตามลาดบจะไดยนเสยง โหมง –โมง-โมง ใชบรรเลงาในมหรสพโบราณทเรยกวา

ระเบง ในงานพระราชพธ จงเรยกอกอยางวา ฆองระเบง

62

ภาพท 27 ฆองราว


6. ฆองราง ประดษฐจากฆองค โดยคดทารางผกเรยงไป

ตามความยาวของราง เพมจานวนลกใหครบ 7 ลก หรอ 8 ลก ถาจะเพมลกกเรยงเปนสองแถว 7 ค

ปจจบนไมไดใชในวงดนตรไทย

ภาพท 28 ฆองราง


7. ฆองวงใหญ ววฒนาการมาจาก ฆองเดยว ฆองค และ

ฆองราง ฆองวงใชหวายโปงทาเปนรานสงประมาณ 24 ซม.ซม กวางประมาณ 82 ซม. ยาว 66 ซม.

ดดโคงลอมรอบคนน งต พอใหคนน งตขดสมาธตไดสบาย ฆองหนงวงม 16 ลก วงหนงใชไมต 2

อน ทาดวยแผนหนงดบตดเปนวงกลมเจาะตรงกลางสอดดามสาหรบไมถอ ฆองวงเกดขนกอน

ระนาด ตอมามผสรางฆองวงขนอกขนาดหนง วงยอมกวาน จงเรยกฆองวงขนาดเกาวาฆองวงใหญ

63

ภาพท 29 ฆองวงใหญ


8. ฆอ ง วง เ ลก ส ร า ง ใน สมย รช ก า ร ท 3 ก ร ง

รตนโกสนทร เหมอนฆองวงใหญทกอยาง แตขนาดเลกกวา เรอนฆองสง 20 ซม. กวางประมาณ 80

ยาว 60 ซม. วงหนงมจานวน 18 ลก ไมวางราบกบพนเหมอนฆองไทย

9. ฆองมอญ เปนฆองวงตงโคงขนไปทงสองขาง ราน

ฆองมอญมกประดษฐแตงกนอยางสวยงาม เชนแกะสลกเปนลวดลายปดทองประดบกระจก ฆองมอญม

จานวน 15 ลก และมผไดคดสรางวง ฆองมอญขนเปน 2 ขนาดเหมอนกน คอมทงวงใหญ และวงเลก

สนนษฐานวา ฆองวงของไทยไดแบบอยางมาจากมอญ โดยประดษฐรานฆองใหวางราบกบพน เพอ

สะดวกในการบรรเลงของนกดนตรทเปนหญง ฆองเดยว ฆองค ฆองราวหรอฆองระเบง เปนเครอง

ตใหจงหวะ แตการประดษฐฆองรางและฆองวงขน เปนเหตใหสามารถเลนเปนทานองได และฆอง

ทกชนดถาตแลวยงเกดเสยงไมไดทจะใชขผงผสมกบตะกวตดตรงปมกลางดานในเปนการถวงให

ไดเสยงตามแตจะตองการ

ภาพท 30 ฆองมอญ


64

3.3.7.1.3 เครองตขงดวยหนง

1. กลองทด เปนกลองทชาวไทยทาขนใชดงเดม ตวกลอง

ทาดวยไมเนอแนนแขง ใชกลงควานขางในจนเปนโพรง ตรงกลางปองออกนดหนอย ขนสองหนา

ดวยหนงววหรอหนงควาย ตรงหมดเรยกวา แส ทาดวยไมหรอดวยงา หรอกระดกสตว หรอโลหะ

ตรงกลางหนกลองดานหนงสาหรบแขวน เรยกกนวา หระวง เพยนมาจากคาวา กระวน นยมใชคกบ

ฆอง (โหมง) มาแตโบราณ มหลายขนาดตางๆ กน ใหญบาง เลกบาง แขวนบาง นอนไวบนขาตง

บาง มหลายหลากหลายชอ เชน ชอทลงทายดวย เภร และทเรยกไปตามประเภททประกอบการ

แสดงกม เชน กลองโขน กลองหนง แตกคงเปนกลองรปรางอบางเดยวกน อาจมขนาดตางกนบาง

แตกลองทใชเปนเครองบรรเลงรวมอยในวงปพาทยมาแตโบราณจนปจจบน เรยกวา กลองทด เสน

ผานศนยกลางประมาณ 46 ซม. เทากนทงสองหนา ตวกลองยาวประมาณ 51 ซม. ใชตเพยงหนา

เดยว หนาหนงตดขาวสกผสมกบขเถาปดตรงใจกลาง แลววางกลองหนานนควาตะแคงขอบไวบน

หมอนหนน และมขาหยงสอดคาตรงหระวง ใหหนากลองอกขางหนงตะแคงราดมายงผต ใชตดวย

ทอนไม 2 อน ทาดวยซอไมรวกยาว 50-54 ซม. แตกอนวงปพาทยหนงกคงใชกลองลกเดยว แต

ตอมาในราวรชกาลท 2 กรงรตนโกสนทร นยมใช 2 ลก ลกหนงเสยงสงเรยกวา ตวผ ตดงเสยง ตม

ลกหนงเสยงตาเรยกวา ตวเมย เสยงดง ตอม หนากลองเกอบทกชนดมกจะมวงดาตรงกลาง และทา

ขอบกลองเปนสดาโดยรอบ นนคอ ทาดวยยางรกเพอเปนทหมายตรงศนยกลางเพอรกษาหนง

ภาพท 31 กลองทด เทยบขนาดกบ กลองชาตร


2. กลองชาตร รปรางลกษณะการตเชนเดยวกบกลอง

ทดทกอยางแตขนาดเลกกวาครงหนง ใชบรรเลงรวมในวงปพาทยประกอบการแสดงละครชาตร จง

เรยกวา กลองชาตร และเรยกอกอยางวา กลองตก เสนผานศนยกลางประมาณ 20 ซม. ยาวประมาณ

65

24 ซม. แตกอนคงใชกลองใบเดยว ตอมากใช 2 ใบ ทกลองชาตรมขนาดเลกเพราละครชาตรเปน

ชนดละครเร เพอสะดวกในการขนยายไปมา

3. ตะโพน หนงสอเกาเรยก สะโพน กม รปรางคลาย

มฤทงค หรอมททละ ซงเปนกลองของอนเดย แตของอนเดยใชวางบนตก ของไทยจะมเทารองให

หวตะโพนวางนอนอยบนเทาใชฝามอซาย ขวาตไดทงสองหนา ตวตะโพนทาดวยไมสกหรอไม

ขนน เรยกวาหน ขนหนงสองหนาดงดวยสายหนงโยงเรงเสยงทเรยกวา หนงเรยด หนาหนงใหญ

กวางประมาณ 25 ซม. เรยก หนาเทง ตองตดขาวสกผสมขเถาถวงเสยง อกหนาหนงเลก กวาง

ประมาณ 22 ซม. เรยก หนามด ตวกลองยาวประมาณ 48 ซม. ตรงขอบหนงขนหนาถกดวยหนงต

เกลยวเสนเลกๆ เรยกวา ไสละมาน และจงเอาหนงเรยดรอยในชองของไสละมานทงสองหนา โยง

เรยงไปโดยรอบจนไมเหนไม หน และมหนงพนตอนกลางเรยกวา รดอก ตรงรดอกขางบนทาเปนห

หว ตะโพนใชบรรเลงผสมอยในวงปพาทย มหนาทกากบจงหวะหนาทบตางๆ

ภาพท 32 ตะโพนไทย (บน) เทยบกบ ตะโพนมอญ (ลาง)


4. ตะโพนมอญ เหมอนตะโพนทกอยางแตใหญกวา

หนาเทงเสนผานศนยกลางประมาณ 42 ซม. หนามดประมาณ 35 ซม. หนยาวประมาณ 70 ซม.ใช

บรรเลงในวงปพาทยไทยและปพาทยมอญ

5. กลองตะโพน คอตะโพน แตนามาตอยางกลองทด

โดยใชไมนวมตระนาดเปนไมต ไมใชฝามอตอยางตะโพน จงเรยกวา กลองตะโพน มเทาสาหรบตง

66

ตะโพนไดสองลก ใหหนาตะโพนขางหนงตงตะแคงลาดมายงผตอยางกลองทด ใชบรรเลงในวงป

พาทยดกดาบรรพ และใชในวงปพาทยไมนวมแทนกลองทด เมอบรรเลงในอาคารเพอมใหเสยงดง

ภาพท 33 กลองตะโพน และไมต


6. โทน หรอ ทบ เปนเครองตขงหนงหนาเดยว มสาย

โยงเรงเสยงจากขอบหนงถงคอ มหางยนออกไป ตอนปลายบานเปนดอกลาโพง ม 2 ชนดคอ โทนชาตร

กบโทนมโหร โทนชาตรตวโทนจะทาดวยไมขนน ไมสก หรอไมกระทอน ขนาดกวางประมาณ 17 ซม.

ยาวประมาณ 34 ซม. สายโยงเรงเสยงใชหนงเรยด ตดวยมอหนง อกมอหนงคอยเปดปดลาโพงเพอชวยให

เกดเสยงตามตองการ ใชตรวมกบปพาทยชาตร โนหราชาตร หนงตะลง ตประกอบจงหวะในวงปพาทย วง

เครองสาย หรอวงมโหร ทเลนภาษาเขมร หรอตะลง แตกอนใชลกเดยวแตตอมาชา สองลก ตคะละลก

สวนโทน สวนโทนมโหร ตวโทนทาจากดนเผา ดานทขนหนงโตกวาโทนชาตร ขนาดหนากวาง

ประมาณ 22 ซม. ยาวประมาณ 38 ซม. สายโยงเรงเสยงใชตนหวายผาเหลาเปนเสนเลก หรอใชไหม

ฟนเปนเกลยว หนงทขนหนาใชหนงลกวว หนงแพะ หนงงเหลอม หรอหนงงงวงชาง ตดวยมอหนง

และอกมอหนงทาหนาทปดเปดทางลาโพงเชนเดยวกบโทนชาตร ใชบรรเลงในวงเครองสายและวง

มโหร จงเรยกโทนมโหร โทนมโหรใชลกเดยว แตตขดสอดสลบคกบรามะนา โทนมโหรนด

เหมอนจะทากนดวยความประณตสวยงาม เชน เขยนลวดลายไวในดนเผาเปนสตางๆ สวยงาม โดย

สงทามาจากประเทศจนกม และตอนหางโทนนนบางลกกประดบดวยมก บางลกกเคลอบเงนลงยา

และบางลกประดบกระจกสดวยฝมอประณตบรรจง โทนทงสองชนดดงกลาวนใชตประกอบการ

เลนพนเมองของไทยอยางหนนง โดยใชเครองดนตรประเภทเครองตทงหมด ม กรบ 1-3 ค ฉง

โทน ตงแต 1-5 ลกกได ใชทงโทนชาตร และโทนมโหร สดแตจะหาได ตประกอบการฟอนหรอ

การราเรยกวา ราโทน ซงนยมแพรหลายมากระยะหลงสงครามโลกครงท 2 และไดมการเปลยนชอ

การเลนแบบนใหมภายหลงวา ราวง

67

ภาพท 34 โทนชาตร และโทนมโหร


7. รามะนา เปนกลองขงหนงหนาเดยวชนด tambourine

ขนาดไลเลยกน เวนแตไมม jingles หรอฉาบคตดตามขอบ หนากลองทขนหนงบานผายออก ตว

กลองสนรปรางคลายชามกะละมง รามะนาม 2 ชนด คอรามะนามโหร กบรามะนาลาตด รามะนา

มโหรจะมขนาดเลก ประมาณ 26 ซม. ตวรามานายาวประมาณ 7 ซม. หนงขงตรงดวยหมดโดยรอบ จะ

เรงเสยงสงหรอตาไมได แตมเสนเชอกหนงเรยกกนวา สนบ สาหรบใชหนนขางในโดยรอบหนา

ชวยใหเสยงสงและไพเราะได ตดวยฝามอ ใชบรรเลงรวมกบวงมโหรและเครองสาย ตคกบโทน

มโหร โทนรามะนามโหรมกจะประดษฐกนอยางสวยงามมการประดบดวยงา หรอฝงไมสลบส สวน

รามะนาลาตดขนาดจะใหญกวา หนากวางประมาณ 48 ซม. ตวรามะนายาวประมาณ 13 ซม. ขน

หนงหนาเดยว ใชเสนหวายผาซกโยงระหวางขอบหนากบวงเหลกซงรองกนใชเปนขอบของตว

รามะนา และใชลมหลายๆ อนตอกเรงเสยงระหวางวงเหลกกบกนรามะนา เมอกอนใชประกอบการ

เลน บนตน ระยะหลงใชประกอบการเลนลาตด และลเกลาตด หรอลเกรามะนา และเดยวนใช

ประกอบการเลนลาตด วงหนงๆ จะมรามะนาสกกลกกได คนตนงลอมวงและรองเปนลกคไปดวย

ภาพท 35 รามะนา


68

8. กลองแขก รปรางยาวเปนกระบอก แตหนาหนงใหญ

เรยกวา หนารย กวางประมาณ 20 ซม. อกหนาหนงเลกเรยกวา หนาตาน กวางประมาณ 17 ซม. หน

กลองยาวประมาณ 57 ซม. ทาดวยไมจรงหรอไมแกน เชน ไมชงชน หรอไมมะรด ขนหนง 2 หนา

ดวยหนงลกววหรอหนงแพะ ใชเสนหวายผาซกหรอสายหนงเปนสายโยงเรงเสยง โยงเสนหางๆ

สารบหนงม 2 ลก ลกเสยงสง เรยกวา ตวผ ลกเสยงตา เรยกวา ตวเมย ตดวยฝามอทงสองหนาให

เสยงสลบกนทงสองลก กลองแบบนเรยกกนอกอยางวา กลองชวา เพราะเขาใจวาไดแบบอยางมาจาก

ชวา สามารถใชตกากบจงหวะแทนโทนกบรามะนา ในวงเครองสาย และตแทนตะโพนในวงปพาทย

ภาพท 36 กลองมาลาย กลองแขก และกลองชนะ


9. กลองมาลาย รปรางเหมอนกลองแขก แตตวกลอง

สนกวาและอวนกวา หนากลองกกวางกวา หนาดานใหญกวางประมาณ 20 ซม. หนาดานเลก กวาง

ประมาณ 18 ซม. ตวกลองหรอหนยาวประมาณ 54 ซม. สายโยงเรงเสยงทาดวยหนง หนาใหญใชต

ดวยไมงอๆ สวนหนาเลกตดวยฝามอ กลองมาลายททาในตอนหลงบางทกทาอยางกลองแขกแตมขนาด

ยอมกวา โดยถอหลกไดเสยงเปนเกณฑ รปรางและขนาดไมสาคญ ใชบรรเลงคอยางกลองแขก มทงตวผ

ทเปนเสยงส.และตวเมยทเปนเสยงตา ใชบรรเลงในวง บวลอย ในงานศพ และปพาทยนางหงส

10. กลองชนะ เหมอนกลองมาลาย แตตวกลองสนกวา

และอวนกวาหนาดานใหญ กวางประมาณ 26 ซม. หนาดานเลก กวางประมาณ 24 ซม. ตวกลองยาว

52 ซม. สายโยงเรงเสยงใชหวายผาซกเหมอนกลองแขก แตใชไมกลองตเหมอนกลองมาลาย ตว

กลองทาสปดทองเขยนลาย หนากลองกเขยนหรอปดดวยทองหรอเงน ทาเปนลวดลายเชนกน ซงม

กาหนดในการทาสปดทอง และเขยนลวดลายวางไวเปนระเบยบ เดมเคยใชในกระบวนทพ หรอ

สงคราม ตอมาใชเปนเครองประโคมเสดจพยหยาตรา

69

11. เปงมาง เปนคามอญ เรยกเครองหนงชนดหนง ซง

เดมคงเปนเครองดนตรมอญ รปรางยาวเหมอนกระบอก แตปองกลางนดหนอย หนกลองทาดวยไม

จรง ขนหนงทง 2 หนา ใชสายโยงเรงเสยงทาดวยหนงเรยด รอยจากหนง ไสละมาน เรยงกนถๆ จน

ไมเหนไมหนกลอง และบางทกทาหนงรดอก เชนเดยวกบตะโพน หนาทง 2 ดานมขนาดเกอบ

เทากน หนาหนงกวางประมาณ 17 ซม. ตดขาวสกผสมขเถาเพอใหไดเสยงตามตองการเพยงหนา

เดยว สวนอกหนาหนงกวางประมาณ 16 ซม. ตวกลองยาวประมาณ 54 ซม. มหวงหนงผกโยงสาย

สาหรบคลองคอใชเดนตได เชนใชตนากลองชนะในขบวนเสดจพยหยาตรา หรอตประโคมประจา

พระบรมศพ พระศพ และศพเจานาย

ภาพท 37 เปงมาง เทยบขนาดกบ สองหนา และตะโลดโปด


12. เปงมางคอก มเปงมางจานวน 7 ลก มขนาดลดหลน

กนไป และตดขาวสกผสมขเถาปดหนากลองแตละลก เทยบเสยงตาสง แขวนเรยงลาดบไวเปนราว

ลอมตวคนต เรยกวา เปงมางคอก และคอกททาสาหรบแขวนเปงมางนนสงประมาณ 66 ซม. กวาง

ของวงวดผานศนยกลางประมาณ 116 ซม. ใชในวงปพาทยมอญ ตสอดประสานกบตะโพนมอญ

ภาพท 38 เปงมางคอก


70

13. สองหนา เปนเครองหนงอยางเดยวกบเปงมาง สราง

เลยนแบบเปงมาง แตขยายใหโตขนกวา หนาหนงกวางประมาณ 20 ถง 22 ซม. ตดวยมอขวา ยาวประมาณ

55-58 ซม. ตดขาวสกผสมขเถาเพมขนเพอถวงเสยงใหตาจนคลายตะโพนหนาเทง ใชแทนตะโพน

ได ใชบรรเลงในวงปพาทยประกอบการขบเสภา

14. ตะโลดโปด เปนกลองขนหนงสองหนา หนกลอง

ทาดวยไมแกนเนอแขง ใชสายหนงโยงเรงเสยง มรปรางลกษณะและขนาดเชนเดยวกบเปงมาง และ

สองหนา แตตวกลองยาวประมาณ 78 ซม. ซงยาวกวาสองหนาประมาณ 20 ซม. สวนอกขางหนง

เลกประมาณ 17 ซม. มหผกหอยทาดวยหนงอยตรงขอบทางหนาเลก และใชตทางหนาเลกน นยม

ใชในจงหวดภาคเหนอของประเทศไทย ใชตคกบกลองแอว สาหรบระบวนแห ประกอบการฟอน

และใชในการบรรเลงเพลงพนเมองทางภาคเหนอ

15. บณเฑาะว เปนเครองดนตรทไดรบมาจากอนเดย

เปนเครองดนตรของพระศวะนาฏราช พระหตถขวาขางหนงถอกลองทมร หรอ บนเฑาะว แตของ

ไทยตวกลองทาดวยไมจรง ขนาดเลกพอมอถอ หวและทายใหญ ตรงกลางคอด รปเหมอนพานแวน

ฟา ยาวประมาณ 15 ซม. หนากวางประมาณ 14 ซม. มสายโยงเรงเสยง ใชเชอกรอยโยงหางๆ มสาย

รดอกตรงคอดและตรงสายรดอกนนมหลกยาวอนหนง รปเหมอนยอดเจดย ทาดวยไมหรองา ยาว

ระมาณ 13 ซม. ตรงปลายหลกใชเชอกผก ปลายเชอกอกขางหนงผกลกตม กลองชนดนไมใชตดวย

ไมหรอมอ แตใชมอถอไกว คอ พลกขอมอกลบไปกลบมาใหลกตมทปลายเชอกโยนตวไปมา

กระทบตรงหนงหนากลองทงสองขาง บางครงกใชบณเฑาะวลกเดยว บางครงกใชบณเฑาะวสอง

ลก และไกวพรอมกนสองมอ มอละลกเปนจงหวะในการบรรเลงประกอบ ขบไม ในงานพระราช

พธ เชน ขบกลอม สมโภชพระมหาเศวตฉตร สมโภชพระยาชางเผอกและชางสาคญ เปนตน

ภาพท 39 บณเฑาะว

ทมา: ธนต อยโพธ, เครองดนตรไทย, (กรงเทพฯ : โรงพมพการศาสนา, 2523), 44.

71

16. กลองยาว เปนกลองขนหนงหนาเดยว ตวกลองทา

ดวยไมจรง เชนไมมะมวง ตอนหนาใหญ ตอนทายมลกษณะเรยว และปลายเปนรปดอกลาโพง ม

หลายขนาด และบางขนาดหนากลองกวางประมาณ 21 ซม. ยาวประมาณ 75 ซม. ตรงกลางหนา

กลองตดขาวสกผสมขเถาถวงเสยง ตวกลองยาวนนมกนยมตบแตงกนใหสวยงามดวยหมผาสหรอผา

ดอกเยบจบยนๆ และปลอยเชงเปนระบายหอยลงมาปกตวกลองมสายสะพายผกขางหนงทหหวงรม

ขอบกลอง อกขางหนงผกไวทหางสาหรบคลองสะพายบา ใชตดวยมอ แตผเลนโลดโผนใชกาปนต

ศอกถอง ศรษะโหมง เขากระทง สนเทากระแทกกม กลองยาวไดแบบอยางมาจากพมา

17. กลองแอว เปนกลองขนหนงหนาเดยว ตวกลองถง

หนากลองทขนหนงกวางใหญ เอวคอด ตอนทายเรยว และบานปลาย คลายดอกลาโพง แตกลงควนตอน

หางกลองเปนปลองๆ ใหดสวยงาม ทเรยกวากลองแอว หมายถงกลองมสะเอว รปรางของกลองแอว

คลายกบกลองยาว แตมขนาดใหญและยาวกวามาก บางลกมขนาดยาวถง 3 เมตร หนากวางประมาณ 50

ซม. มประจาตามวดในจงหวดภาคเหนอทกอาราม ใชตเปนสญญานดหมาย นอกจากนนยงใชบรรเลง

รวมกนตะโลดโปด และเครองดนตรอนๆ ประกอบการเลนพนเมองทางภาคเหนอ

ภาพท 40 กลองยาว เทยบกบ กลองแอว

ทมา : ธนต อยโพธ, เครองดนตรไทย, (กรงเทพฯ: โรงพมพการศาสนา, 2523), 47.

72

18. กลองมรกน เรยกเพยนมาจากกลองอเมรกน ซงคง

จะเปนวาชาวอเมรกนนากลองชนดนมา กลองทเรยกวา กลองมรกนนนเปนทรกนแนนอนวาไดแก

Bass Drum และพวกคณะละครไดนามาตในการเลนละคร เรองพระอภยมณ ตอนอศเรนและนาง

ละเวงวณฬายกทพ เมอสมยปลายรชกาลท 5 แตนนยเกกนาไปใช จงเปนทรจกกนแพรหลายตอมา

ภาพท 41 กลองมรกน


19. มโหระทก เปนชอของกลองชนดหนง แตเปน

กลองหนาเดยวและหลอดวยโลหะ กลองชนดนใชโลหะผสมประกอบดวยทองแดง ตะกว และดบก

ผสมอยางละมากนอยตามเกณฑทชางกาหนดแลวหลอมใหเขากน หลอลงในแบบททาไว หนากวาง

ประมาณ 65 ซม. ตวกลองสง 53 ซม. กนกวาง 70.5 ซม. และเอว 50 ซม. คอดเปนเสนโคง บนหนา

กลองแถบใกลขอบมหอยโขง 4 ตว ประจา 4 ทศ แตกลองมโหรทกทใชตในงานพธตางๆ ทงงาน

หลวงและงานราษฎร เปนกลองทมกบอยบนหนากลองประจา 4 ทศ บางลกกทากบซอนกน 3 ตว

และตรงดานขางของตวกลองมกทาชางเดนตามกน 3 ตว ตวหนาเของ ตวกลางยอม และตวหลงเลก

เบองหลงชางมหอยโขงหรอหอยทากเรยงไปอก 3-4 ตว บนหนากลองตรงกลางทาเปนรปดาวม

แฉก บางชนดกทาดาวนนตรงกลาง ขอบดาวลาด บางชนดกทาดาวเรยบๆ ขอบเปนเหลยม กลอง

ชนดนตดวยไม 2 อน ใชไมรวกหรอไมจรง เหลาใหกลมวดเสนผานศนยกลางประมาณ 2 ซม. ยาว

ประมาณ 30-40 ซม. ตรงปลายทใชตพนดวยผาใหแนนแลวผกเคยนหรอถกดวยเสนดาย เพอมใหผา

ทพนไวหลดลยขณะต ใชประโคมรวมกบแตรสงขในงานพระราชพธตางๆ และเคยใชในวดท

รชกาลท 4 ทรงพระราชทานใหสาหรบประโคมนาสวดมนตของพระภกษ ซงมเพยง 3 วด ไดแก วด

73

พระศรรตนศาสดาราม วดบวรนเวศวหาร และรชกาลท 5 ทรงพระราชทานใหวดเบญจมบพตร ใน

ภายหลงตอมา

ภาพท 42 มโหระทก พรอมดวยไมต


3.3.7.1 เครองดด คอ เสยงเกดจากการใชมอหรอวสดใดๆ ปดทสาย

เครองดดนนเขาใจวาเกดกอนเครองส จากการสงเกตธน และหนาไมตางๆ จงเปนลทางใหคดกาเนดเปน

พณ ซงพณนาเตา ถอเปนพณทเกาแกทสดมสายเดยวทาดวยโลหะกะโหลกอมเสยงทาดวยผลนาเตา

แตตดครง สวนพณเพยะหรอพณเปยะม 2 สาย นอกจากนนยงมกระจบป จระเข และซง (ดวงใจ

อมาตยกล, 2533: 124)

ภาพท 43 ขลยหลบ หลยเพยงออ และขลยอ


74

ภาพท 44 ปนอก ปกลาง และปใน


ภาพท 45 ปออ และปซอ


ภาพท 46 แคน


75

ภาพท 47 ปไฉน ปชวา และปมอญ


ภาพท 48 แตรงอน (บน) แตรฝรง (กลาง) และแตรสงข (ลาง)


76

3.3.7.2 เครองส คอ เสยงเกดจากการสระหวางสาย 2 ชนด หรอเสยงเกดจาก

ความสนสะเทอนของการส เชน การสเลอยเปนเพลง ซงมนษยไดความคดมาจากการเสยดสของไม

เชน กอไผถกลมเกดเสยดสกนเปนเสยง จงคดหาวสดทจะสกนใหดงโดยใชสายและความฝดของสาย ซอ

ดวงเกดกอนโดยกระบอกซอทาจากไมไผและซออใชกะลามะพราวเปนเครองอมเสยง (ดวงใจ อมาตยกล

, 2533: 124) สวนซอสามสายทาจากกะลามะพราวชนดทมกะลานนเปนกระพงออกมา 3 ปม ขงหนงแพะ

หรอหนงลกววปดปากกะลา (ธนต อยโพธ, 2523: 81 ) นอกจากนนยงมซงซงเปนหนงในเครองสเชนกน

สาหรบแหลงกาเนดซอนนไมสามารถหาหลกฐานแนนอนไดวารบมาจากจนหรอเกดในไทย

ภาพท 49 พณนาเตา


ภาพท 50 พณเพยะ

ทมา : ธนต อยโพธ, เครองดนตรไทย, (กรงเทพฯ : โรงพมพการศาสนา, 2523), 74.

ภาพท 51 กระจบป

ทมา : ธนต อยโพธ, เครองดนตรไทย, (กรงเทพฯ: โรงพมพการศาสนา, 2523), 76.

77

ภาพท 52 : ซง


ภาพท 53 : จระเข


3.3.8 ลกฆอง มาตรฐานของเพลงไทยนนอยททานองอนเปนแมบท ซงเรยกกนวา

ลกฆอง (Basic melody) ลกฆองนเปนหลกหรอเปนเนอเพลงอนแทจรงของดรยางคไทย เมอผแตง

จะแตงเพลงนน ทานตองแตงทานองอนเปนเนอ หรอ ลกฆอง ขนกอนแลวตอลกฆองนใหแกลก

ศษย หนาทของลกศษยคอตองแปลลกฆองนออกเปนทานองตางๆ ใหเขากบเครองดนตรทตน

บรรเลง ในวงปพาทยนนผทจะบรรเลงเนอเพลง หรอ ลกฆอง นกไดแกคนตฆองใหญ เทานน คน

อน ๆมหนาทจะตองแปลลกฆองนออกเปนทานองเตม (full melody) ใหเขากบเครองดนตรทตนบรรเลงอย

เชน คนระนาดเอกกแปลลกฆองออกเปนทานองระนาดเอก คนระนาดทมกแปลออกเปนทานองระนาดทม

ทานอง ในทนนกดนตรนยมเรยกวา ทาง เชน ทางระนาดเอก ทางระนาดทม เปนตน ทางของเครองดนตร

แตละชนดไมเหมอนกน เชนทางระนาดเอกกตองแปลใหมนเปนหลกเปนฐานหนอย เพราะในทาง

ปฏบตระนาดเอกนเทากบเปนผนาหรอเปนพระเอกประจาวง แตในทางทฤษฎนน ฆองใหญ ตอง

78

เปนผนาเพราะเปนผบรรเลงเนอ หรอ ลกฆอง ของเพลง แตลกฆองนเปนลกหางๆ เทานนในทาง

ปฏบตใชเปนผนาวงไมได ถาจะเทยบกบตวละครแลว ฆองใหญนกเทากบตวพอ และระนาดเอกเปน

ตวพระ สวนระนาดทมนนเปน ตวตลก ฉะนนจงแปลลกฆองออกเปนทานองตลกคะนองตาง ๆ มลาไป

ขางหนาบาง หนวงไปขางหลงบาง บางทกขดกบเขาบาง ลอเขาบาง แซงเขาไปบาง เปนตน (อทศ นาค

สวสด, 2513: 16-17)

3.3.9 เทคนคการบรรเลงเพลงไทย ลกษณะการลอและขดของเรานน ตางจาก

ดนตรของชาตอนๆ มาก คอไมใชมการลอและการขดกนเฉย ๆ แตยงมการลอหลอก การลวง และ

อนๆ ซงทาใหนาดนาฟงเปนพเศษ สงเหลานนบวาเปนเทคนคพเศษของดนตรไทยโดยเฉพาะ ซง

ยากทจะหาเทคนคของดนตรชาตอนๆ มาเทยบได (อทศ นาคสวสด, 2513: 36-59)

3.3.9.1 เทคนคเกยวกบการลอและขด เพลงไทยชนสงโดยมากมกเปนเพลง

ประเภท ลกลอลกขด เพลงลกลอลกขดนฟงไพเราะสนกสนานมาก ตามธรรมดาในวงปพาทยนน ป

ระนาดเอก ระนาดทอง และฆองเลกจะเปนฝายผนาการลอและขด สวนฆองใหญ ระนาดทมและ

ระนาดทมเหลกนนเปนผตาม

3.3.9.1.1 การลอ คอผนาบรรเลง ลกลอ ลวงหนาไปกอนแลวผตาม

จง ลอ ลกทผนาบรรเลงลวงหนาไปนนตามวถแหงเครองดนตรของตนอกทหนง เมอฟงประกอบ

กนเขาแลวจะฟงเหมอนหนงลกคลนในทะเลทหนนเนองกนเขามาเปนแถวๆ ลกลอนผแตงจะแตง

ใหเปนลกเศราๆ หรอลกสนกสนาน หรอจะลอเลยนเสยงธรรมชาตอยางใดกได

3.3.9.1.2 การตอ คอผน าบรรเลงลกทจะตอกนไปครงหนงกอน

เสรจแลวผตามจงจะตออกครงหนงใหครบ ลกทตอกนไปตอกนมานภาษาดนตรเรยกวา ลกตอ ซง

โดยมากกไดแกลกลอลกเดมนนเอง แตเอามาตดครงแลวใชวธบรรเลงตอกนคนละครงแทนทจะลอ

กนไปเตมลกเหมอนอยางเดม

3.3.9.1.3 การขด คอผบรรเลงนาบรรเลงลกสนๆ แลวทงจงหวะทาย

ไวใหเทากบลกทตนนาไปนน ทงนเพอใหผตามใชลกทานองเดยวกนสอดใสใหครบจงหวะ อนทจรง

ลกขดนกคลายๆ กบลกลอ แตทวา เปนลกสนๆ ตดมาจากตอนทายของลกตอ คอเรมดวยลกลอกอน

แลวตดครงเปนลกตอ แลวจงเอาครงหลงของลกตอมาตดใหเปนลกลอสนๆ อกทหนงเรยกวา ลกขด

3.3.9.1.4 การเหลอมหรอเฉยว คอผนาบรรเลงเพลงประโยคสนๆ

แลวทงจงหวะทายไวนดหนง ประมาณเทาตวเขบต 2 ชน 1 ตวในจงหวะ 2/4 ไมถงกบทงจงหวะไว

ใหเทากบลกทตนนาไปแบบลกขดทกลาวขางตน เสรจแลวผตามกบรรเลงเพลงประโยคเดยวกนนน

ใหทายประโยคลงจงหวะพอด เมอฟงเขาดวยกนแลวจะเหนไดวาตอนทายประโยคมการเหลอมกน

นดๆ คอผนาจบประโยคกอนผตามนดหนง ทงนกเพราะผนาขนหนาประโยคลวงหนาไปนดหนง

79

3.3.9.1.5 ลกโยน คาวาลกโยนนใชอยในเพลงหนาทบสองไม ลก

โยนจะอยตอนตนและตอนทายของเพลง สวนตอนกลางนนลกโยนจะมชดเดยวหรอ 2-3 ชด

ตดตอกนไปกได หรอหนาทบทยอย เปนลกไมกาหนดจงหวะ เมอผแตงยดขยายเพลงขนเปนอตรา

3 ชน จะขยายลกโยน 2 ชนใหยาวขนไปกจงหวะกไดไมถอวาผดแตประการใดและถงแมจะเปน

เพลงในอตรา 2 ชน ผแตงกอาจจะขยายลกโยนพลกแพลงเพมเตมขนไปไดเชนเดยวกน ลกโยนน

จะตองยนเสยงใดเสยงหนงอยตลอดไป เชน ถาลกโยนตกเสยง เร แตลกทพลกแพลงไปกจะตองลง

จงหวะสาคญดวยเสยง เร และจะตองจบชดของลกโยนดวยเสยง เร ประโยชนสาคญของลกโยนคอ

ทาใหผแตงเพลง ผรอง และผบรรเลง สามารถประดษฐทานองหรอเนอเพลงพลกแพลงเอาไดตาม

ความพอใจทตนเหนวาเหมาะสม

3.3.9.2 เทคนคของการลกจงหวะ การลกจงหวะนนอาจเกดจากผแตงทานจง

ใจแตงใหมการลกจงหวะดงกลาว โดยใสลกลกจงหวะลงไปในเนอเพบงทเดยว หรอเกดจากผบรรเลง

หาทางพลกแพลงเลนใหเกดความไพเราะมากขนกได ลกจงหวะ หมายถง การบรรเลงทตงใจจะให

คลาดจงหวะไป เชน จงหวะควรจะลงตรงนกไมเอา แกลงลงใหมนลวงหนาไปเสยกอนบาง ใหมนยอย

ไปขางหลงบาง ดงนเปนตน การลกจงหวะนโดยทวไปมอย 2 อยางคอการ ลวงหนา และยอยจงหวะ

3.3.9.2.1 ลวงหนา หมายถง การบรรเลงทผบรรเลงบางคนแกลง

พลกแพลงทาประโยคเพลงใหสนกวาธรรมดา เวลาขนประโยคกขนพรอมกบคนอน แตเวลาลง

กลบลงกอนจงหวะ เปนเหตใหลงกอนคนอนเขา

3.3.9.2.2 การยอยจงหวะ ตรงขามกบการลวงหนา การยอยเปนขน

ประโยคพรอมกน แตแกลงยดประโยคเพลงใหยาวออกไปจนตองจบประโยคทหลงจงหวะ

3.3.9.3 เทคนคเกยวกบการดาเนนทานองตางๆ เพลงไทยแตละเพลงนน

อาจดาเนนทานองไดหลายอยาง ทงนขนอยกบลกษณะแหงลกฆองทกาหนดใหเปนสาคญ ทเปน

เชนนเพราะเพลงไทยมลกฆองเปนแมบทอยจากลกฆองน ผบรรเลงอน ๆจะแปลออกเปนทานองเตมให

เขากบเครองดนตรของตนการแปลนทกคนมอสระทจะทาเอาตามทตนเหนวาไพเราะทสด ฉะนน

ลกฆองลกเดยวกนผแปล จงอาจแปลใหเปนทางหวานซาบซงหรอแปลใหเปนทางเกบขย ทางรว

อยางไรกได (ทางในทนหมายถง วธดาเนนทานองเพลง) แตทงหมดยอมขนอยกบการควรและไม

ควรเปนสาคญ โดยทวไปการดาเนนทานองเพลงไทยมอยหลายวธ ดงน

3.3.9.3.1 ทางหวานหรอทางโอด หมายความวา เราแปลลกฆอง

ออกมาเปนทางชาๆ แตหวานซาบซง คลายๆ กบทางรอง เชน เพลงพญาเปนเพลงโศก เปนตน

3.3.9.3.2 เกบหรอทางพน ทางเกบหรอพนเกดขนเมอเราแปลลก

ฆองออกมาเปนทานองเตม (full melody) โดยขยายลกฆองซงมลกษณะเปนตวเขบตชนเดยวบาง

80

ตวดาบาง ตวขาวบาง ฯลฯ ใหเปนตวเขบตสองชนโดยตลอด ถาเปนโนตอตรา 2/4 กใชตวเขบตสอง

ชนหองละ 8 ตวเปนพดไปไดเลย โดยทวไปเครองดนตรในวงปพาทยทมหนาทเกบคอ ระนาดเอก

ระนาดเอกเหลก (ระนาดทอง) และฆองเลกเทานน นอกนนกเกบบางหยดบาง ลวงจงหวะบาง

3.3.9.3.3 ทางโอดพน คอ วธดาเนนทานองเพลงซงมทงทางโอด

หรอทางหวาน กบทางพนหรอทางเกบ ประกอบกนไป ซงอาจจะดาเนนเปนทางโอดเสยเทยวหนง

กอนแลวจงดาเนนทางพนอกเทยวหนง หมายความวาเพลงในแตละทอนจะบรรเลง 2 เทยว โดย

เทยวหนงใหเปนทางโอดและอกเทยวใหเปนทางพน หรอจะดาเนนทานองใหเปนทางโอดบาง พน

บาง สลบกนไปเปนตอนๆ

3.3.9.3.4 ทางกรอ เปนของคกบทางเกบ เหมอนทางโอดเปนของค

กบทางพน ทางกรอกบทาง ถาระนาดจะตทางโอดกตองตกรอ คอรวไปตามทานองลกฆองอยาง

หวานซาบซง แตจะตองรว 2 มอเปนคพรอมกน ซงอาจจะรวเปนคแปดหรอคอนๆ แตถาจะตทาง

พนกตองเกบถยบไปใหเปนทานองเตม แตทางกรอนมกใชในความหมายพเศษ คอใชในกรณทลก

ฆองนนเปนลกฆองบงคบ คนระนาดจาเปนตองตทางกรอใหตรงตามลกฆองทกาหนดไวนน จะไป

ตเกบใหเปนทานองพนอยางลกฆองอสระไมได เพลงทมลกฆองเชนนมกเรยกวาเปน เพลงกรอ เชน

เพลงเขมรพวง เขมลเลยบพระนคร ชมแสงจนทร ฯลฯ

3.3.9.3.5 ทางเกบขย คอ ทางทบรรเลงโดยเพมพยางคลงไปบนทาง

เกบธรรมดาอกเทาตว การเกบขยมขอพงระวงวา หากผใดกาลงเกบขยอยในวงแลว ผอนกไมควรจะ

เกบขยซาอกเปนอนขาด เพราะนอกจากจะฟงไมเปนรสแลวยงจะลมเอาเสยดวย

3.3.9.3.6 ทางรว เปนวธบรรเลงดนตรดวยพยางคทถยบทสด ลก

ฆองอสระนนนอกจากจะแปลเปนทางโอดหรอทางพนแลว ยงอาจแปลเปนทางรวไดอก ทเรยกวาทาง

รวนอาจจะเปน รวอยางธรรมดา หรอ รวขยเปนทานอง กได ถารวธรรมดาดวยระนาดเอกผบรรเลงกจะ

ใชมอทงสองตสลบกนลงไปบนลกระนาดแตละลกใหเรวทสดทจะทาได การรวนตองรวทงสองมอลง

ไปบนลกระนาดลกเดยวกน แลวจงคอยเลอนไหลไปตามลกระนาดอน ๆ เพอใหไดทานองตามท

ตองการ สวนทางรวขยเปนทานองเพลงนนกเทยบไดกบการเกบขย ระนาดขยจากทางเกบธรรมดาขน

ไปเทาตวดวยการตคแปด แตการรวขยน ระนาดขยจากทางเกบธรรมดาขนไปเทาตวโดยใชวธรวไมตไป

ตามลกขย คอใชวธรวขยแทนวธเกบขยธรรมดา ผบรรเลงจะใชไมตสองมอซอยสลบกนอยางรว

ธรรมดา แตแทนทจะซอยอยบนลกระนาดลกเดยวกซอยสลบลงบนลกระนาดตางๆ ลกละมอ

3.3.9.3.7 ทางเดยว คอวธดาเนนทานองอยางพเศษของเครองดนตร

แตละชนด เครองดนตรทจะนามาเดยวนตองเปนเครองททาทานอง เครองประกอบจงหวะจะไม

81

เดยวกน การเดยวจะมลกษณะเปนการอวดทางหรอวธดาเนนทานองอยางพเศษของเครองดนตร

ชนดนนๆ เปนการอวดฝมอในการบรรเลง และเปนการอวดความแมนยาสาหรบเพลงทเดยวนน

3.3.10 หนาทของเครองหนงและเครองจงหวะ หนาทของเครองหนง คอ

ตองตหนาทบกากบจงหวะเพลงแตละเพลงใหถกตอง การใชเครองหนงตหนาทบ เปนการสอบให

แนใจวานกดนตรไดตถกตองจรงๆ ไมมขาดหรอเกน วธการคอ ขนแรกฆองใหญจะตเนอเพลงเปน

หลกกอน เทากบฆองใหญปกเสาไวใหเปนตนๆ ตนหนงมระยะเทากน เครองมอแรกทใชวดคอ ฉง

โดยตเสยงฉงลงไปในระยะครงเสยง และตเสยงฉบลงเสาทกตน สวนกรบ และโหมงจะตลงพรอม

เสยงฉบ เปนตน

3.3.11 หนาทบ หมายถง ทานองของเครองหนงทตกากบจงหวะในวงดนตรไทย

เพลงไทยมหนาทบเปนเครองกากบจงหวะอย 3 ประเภท ไดแก หนาทบปรบไก หนาทบสองไม

และหนาทบพเศษ

3.3.11.1 หนาทบปรบไก เปนหนาทบทใชอยในเพลงประเภทเสภาหรอรอง

เปนสวนมาก เพลงโหมโรงเสภาหรอโหมโรงรบรองกมกเปนหนาทบปรบไก ทเรยกวาหนาทบ

ปรบไก เพราะเดมใชตะโพนตเลยนเสยงลกคทรองรบเพลงปรบไกอนเปนเพลงพนเมองประเภทหนง

ทานองเพลงวา ฉา ฉา ฉา ชา ชะ ฉา ไฮ ซงเปนจงหวะ 2/4 จานวน 2 หองเหมอนกน ทานโบราณจารย

ทานเหนเหมาะทจะเอามาใชตเปนหนาทบกากบจงหวะดนตรจงแปลงเสยงลกคดงกลาวเปนเสยง

ตะโพนวา พรง ปะ ตบ พรง พรง ตบ พรง และตอมาภายหลงเครองหนงอนๆ เชน สองหนา โทน

รามะนา กลองแจก ฯลฯ จงไดดบแปลงทานองตะโพนนใหเขากบทานองของตะโพนนเชนเดยวกน แต

ถงจะมการดดแปลงออกไปในรปแบบใดกตาม ทานองเครองหนงทดดแปลงออกไปนนจะเรยกวาหนา

ทบปรบไกทงสน

3.3.11.2 หนาทบสองไม มความยาวเพยงครงหนงของหนาทบปรบไก แต

เดมนนการเลนเพลงพนเมองบางประเภทเชน เพลงเทพทอง เปนตน เขาใชวธรองดนเปนวรรคๆ

วรรคหนงมความยาวประมาณเทากบโนตในอตรา 2/4 จงหวะ 2 หอง การรองดนชนดนเรยกวา ดน

สองไม มาภายหลงเอาดนสองไมมารองในวงดนตร แลวจงไดคดแตงหนาทบสาหรบตกบจงหวะขนให

เหมาะสมและหนาทบนกตองมความยาวพอดกบวรรคของเพลงดวย เครองหนงทใชตหนาทบนครง

แรกคอ ตะโพน ซงจะตเปนจงหวะสองไม 2 ชน คอ ปะ ตบ ตง ปะ ตบ พรง ตบ พรง พรง พรง เมอ

มหนาทบตะโพนเกดขนแลว ภายหลงกมการดดแปลงเสยงตะโพนใหเขากบเสยงแหงเครองหนง

ชนดอนๆ อก ซงบางครงการดดแปลงกทาดและฟงไดสนกกวาเสยงตะโพนอก เชนหนาทบกลอง

แขกซงตเปนเสยง ตง โจะ ตด ตง-ทมตงทม เปนตน โดยหนาทบสองไมนสวนมากมกใชกบเพลง

82

ลกโยน ซงทางดรยางคไทยยอมใหแตงลกโยนไดไมกาหนดจงหวะ แบบเดยวกบดนสองไม จงม

ผเรยกหนาทบชนดนวา หนาทบลอย

3.3.11.3 หนาทบพเศษ มเพลงอนมากทไมสามารถใชหนาทบปรบไกและ

หนาทบสองไมได เชน เพลงทมจงหวะไมสมาเสมอกนไดแกเพลงรว เปนตน นอกจากนนเพลงทม

จงหวะตด เชน เพลงยานชมตลาดและเพลงโอดตางๆ เพลงทมประโยคสนยาวลกลนกน เชนเพลง

ฉง พวกนยอมไมสามารถใชหนาทบปรบไกหรอหนาทบสองไมตประกอบจงหวะได จงตองใชหนา

ทบพเศษออกไป บางทกไมใชหนาทบเลยใชแตฉงตประกอบเทานน นอกจากนนยงมเพลงอกมากท

อาจใชหนาทบปรบไกหรอหนาทบสองไมตประกอบไดแตไมนยมใช เพราะไมเหมาะแกการดาเนน

ทานองเพลง ซงมดงตอไปน

3.3.11.3.1 เพลงจาพวกเพลงออกภาษาตาง ๆ เชน จน แขก ฝร ง

พมา เขมร มอญ ลาว ญวณ ขา ตะลง ญปน เงยว ทเรยกกนท วๆ ไปวาเพลงออก 12 ภาษา เพลง

เหลานนอกจากทานองหรอเนอรองจะแตงขนเลยนภาษาของชาตตางๆ แลว ยงตองใชหนาทบกากบให

ฟงเปนภาษานนจรง ๆ อกดวย เชน เพลงแขกกใชหนาทบแขก เพลงมอญกใชหนาทบมอญ เพลงพมาก

ใชหนาทบพมา เหลานเปนตน อยางไรกดมใชวาเพลงภาษาทกเพลงจะตองตหนาทบประกอบเปนภาษา

ตางๆ เสยหมด ทตเปนหนาทบสองไมกม เชน เพลงแขกตอยหมอ และแขกพรามหมณ เปนตน

3.3.11.3.2 เพลงทเกยวกบการฟอนรา การราอาวธ และเพลงท

ตองการแสดงอารมณหรอวตถประสงคพเศษ

3.3.11.3.3 เพลงหนาพาทย เปนเพลงทบรรเลงประกอบอากบ

กรยาของตวโขนตางๆ เชน เมอเดนยองกตองใชหนาพาทยเดนยอง เมอจะกนกมหนาพาทยเพลงกน

เมอจะนอกกมหนาพาทยเพลงนอง เปนตน เครองหนงท วไปทใชประกอบหนาพาทยนไดแก

ตะโพนและกลองทด ตประกอบกนบาง ใชตะโพนตอยางเดยวบาง

3.4 เพลงพนบาน

3.4.1 คตชาวบาน คอ เรองราวของชาวบาน หรอของราษฎร ซงเปนมรดกตกทอด

กนมาแตบรรพบรษ สวนมากถายทอดกนมาทางมขปาฐะ หรอถายทอดดวยปาก (Oral

transmission) มไดบนทกไวเปนลายลกษณอกษร ดารงอยไดดวยการจา หรอการปฏบต เรอง

ทงหลายไมปรากฏตวผแตงหรอผตนคด ประโยชนทไดจากคตชาวบานยกตวอยาง เชน สะทอนให

เหนความเปนไปของชาวบานและประเทศชาต แสดงใหเหนวาชาตนน ชาตนมอะไรเปนปกแผน ผ

ศกษาจะไดรจกชวตของบรรพบรษเพอจะไดรจกตวเองดขน อกทงยงเปนบอเกดความบนเทงใหแก

โลก เชน กอใหเกดวรรณคด ซงเกดจากนทานชาวบาน บทละคร หนงสออานเลน ศลปะพนเมอง

83

เพลงพนเมอง จากความเชอทาใหเกดปตมากรรมศลป นาฏศลป วจตรศลป และวรรณศลปขน (ภญโญ

จตตธรรม, 2517 : 1-8)

3.4.2 ความหมายของเพลงพนบาน

3.4.2.1 เพลงพนบาน คอ เพลงทกลมชาวบานใชรองหรอรองรา โดยม

จดประสงคเพอความบนเทงโดยเฉพาะมหลกการเลนทเรยบงาย ไมมพธรตรอง ไมตองอาศย

องคประกอบอนใหเกดความยงยากสนเปลอง ใชสานวนบทรองเรยบงาย ไมเปนฉนทลกษณท

ยงยาก คดดวยปฏภาณแลวรองออกไป สวนมากเปนการโตตอบกนระหวางชายกบหญงมกเปนเรอง

ชวนขนเพอใหคนฟงไดสนกเฮฮา (ดวงใจ อมาตยกล, 2533: 131)

3.4.2.2 เพลงพนบานเปนงานวรรณกรรมขปาฐะ (Oral literature) ซงรวม

บทรอยกรองและดนตรเขาดวยกน สบทอดกนมาปากตอปาก และมลกษณะเดนอยทความเรยบงายของ

ถอยคา การรองและการแสดงออก (สกญญา สจฉายา, 2543: 3)

3.4.2.3 ถาพจารณาตามคานยามทวาดวยเครองดนตรพนบานหรอโฟลกมวสค (folk

music) จากหนงสอ Encyclopaedia Britanica แลวเราจะพบวาดนตรพนบานนนมลกษณะสรปได

ดงตอไปน

3.4.2.3.1 ดนตรพนบาน คอ เสยงดนตรทถายทอดกนมาตามประเพณมขปาฐะ

เรยนรผานการฟงมากกวาการอาน

3.4.2.3.2 ดนตรพนบานเปนสมบตของชาวบาน เปนเพลงทเกดจากการสรางสรรค

ใหมของกลม

3.4.2.3.3 ของดนตรมไดเกดขนเพอความบนเทงเปนสาคญ แตเกยวเนองกบ

กจกรรมอน เชนพธกรรม การทางาน การเตนรา ฯลฯ ในสงคม ชาวบานแบบดงเดมดนตรเปน

สวนประกอบทสาคญในพธกรรมและประเพณตางๆ เสมอ

3.4.2.3.4 ดนตรพนบานนนแตงขนฉบพลนทนทจากปฏภาณของผเลน โดย

ไมมการเขยนโนตเพลง ซงตางไปจากดนตรซงเลนเพลงทวไป

3.4.2.3.5 ดนตรพนบานสวนใหญเปนเพลงทรองเสยงเดยว (Monophony) บาง

ทกมเครองดนตรบรรเลงตามดวย เครองดนตรทบรรเลงตามหรอคลอตามน ทางยโรปแตเดมเปน

เครองดนตรประเภทเครองสาย ไดแก พณ (harp) เปนตน สวนของไทยเปนเครองดนตรประกอบ

จงหวะ ภาคกลางใชฉง กรบ โทน ภาคใตใชทบ โหมง เปนหลก ภาคเหนอใหปใหจงหวะ และภาค

อสานใชแคน

3.4.2.3.6 ในดานทานอง ดนตรพนบานเพลงเดยวกนอาจมความแตกตางของ

ทานองเพลงไปไดหลายทางไมสามารถบงรปแบบทเปนตนตอและถอเปนแบบแผนได เชน เพลง

84

พวงมาลยของภาคกลาง ชาวอยธยารองไปทานองหนง ชาวนครปฐมรองไปอกทานองหนง หรอการ

เปาแคนของชาวอสานกเชนกน (สกญญา สจฉายา, 2543: 10)

สรปไดวา เพลงพนบาน คอ เพลงทชาวบานใชรองเลนกนโดยใชสานวนการรอง

ภาษาและดนตร และการแสดงออกทเรยบงาย ใชเครองดนตรประกอบจงหวะในการรองเลน มการ

สบทอดเรยนรกนแบบปากตอปาก

3.4.3 เอกลกษณความเรยบงาย ชาวบานทวๆ ไปกนอยงายๆ ตามมตามเกดเปน

ประจาอยแลว เมอจะรองและเลนกใชลกษณะอนเปนความเรยบงายหลายอยางมารวมกน

3.4.3.1 เรยบงายในการแสดง ไมตองการเวท เลนทใดกได ไมตองแตงตว

มาก ไมตองการเครองดนตร อยางมากกใชฉง กลอง หรอ ปรบมออยางเดยว

3.4.3.2 เรยบงายในการใชถอยคา เพราะสานวนกลอนทใชเปนกลอนทลง

สระเสยงเดยวกน เชน ลงสระอากใชเสยงอาหมดทกทอน เรยกวา กลอนอา กลอนอ กลอนไอ

กลอนโอ กลอนอ (กลอนหวเดยว)

3.4.3.3 เรยบงายในการสอความหมาย ความหมายฟงแลวไมตองคดมาก

นอกจากบางครงใชคาสองแงสองงามเพอออกทะลง ตลก เพอใหเกดความบนเทง

3.4.3.4 เรยบงายในการดาเนนเรอง ผเลนจะหยบยกเรองชวตประจาวนทรด

กนอยแลวมาประคารมแกกนระหวางชาย หญงมกรตอวาตอขาน รองแกกนไปมา เพลงพนบานม

สวนสาคญในการกาเนดเพลงไทย ตอมาอกหลายประเภท เชน เพลงราวง เพลงชวต และเพลงเพอ

ชวต (ดวงใจ อมาตยกล, 2533: 131-132)

3.4.4 โครงสรางของดนตรพนบาน ประกอบดวยโครงสราง 4 ลกษณะ ไดแก

3.4.4.1 จงหวะ (Rhythm) คอ ลลาของเสยงทใชในการรองหรอเสยงจาก

เครองดนตร

3.4.4.2 ทานอง (Melody) คอ เสยงทจดเขากบจงหวะเปนเสยงระดบสง

ระดบตาอยางตอเนองกนไปตามกฎแหงการดาเนนของระดบเสยง

3.4.4.3 การประสานเสยง (Harmony) คอ การประสานเสยงรองกบเสยงของ


3.4.4.4 คณลกษณะของเสยง (Tone colour) คอ คณลกษณะของเสยงเครอง

ดนตรซงแตกตางกน เชน เสยงออนหวาน เสยงดงมอานาจ เปนตน (สกญญา สจฉายา, 2543 : 9)

3.4.5 ประเภทเพลงพนบาน เพลงพนบานแบงออกไดหลายประเภทขนอยกบวธการ

จดแบงดงตอไปน (สกญญา สจฉายา, 2543: 23-40)

85

3.4.5.1 แบงตามเขตพนท เปนการแบงตามสถานททปรากฏเพลง อาจแบง

กวางทสดเปนภาค เชน เพลงพนบานภาคเหนอ เพลงพนบานภาคกลาง เพลงพนบานภาคใต หรอ

อาจแบงยอยลงไปอกเปนจงหวด อาเภอ ตาบล เชน เพลงพนบานตาบลเขาทอง อาเภอพยหะคร

นครสวรรค เพลงพนบานอาเภอพนมทวน กาญจนบร เปนตน

3.4.5.2 แบงตามกลมวฒนธรรมของผเปนเจาของเพลง เปนเพลงพนบาน

ของกลมวฒนธรรมไทโคราช เพลงพนบานกลมวฒนธรรมไทเขมร เพลงพนบานกลมวฒนธรรมไท

ลาว เพลงพนบานกลมวฒนธรรมไทพทธ เพลงพนบานกลมไทยมสลม เปนตน

3.4.5.3 แบงตามโอกาสทรอง เปนเพลงทรองตามฤดกาลหรอเทศกาลและ

เพลงทรองเลนไดทวไปไมจากดโอกาส เชน เพลงทรองในฤดกาลเกบเกยว ไดแก เพลงเกยวขาว

เพลงสงฟาง (ภาคกลาง) เพลงนา (ภาคใต) สาหรบเพลงทรองในเทศกาลตรษสงกรานต ไดแก เพลง

บอก (ภาคใต) เพลงรอยพรรษา (กาญจนบร) เพลงตรจ (สรนทร) สวนเพลงทรองเลนไดทวไปไม

จากดโอกาส ไดแก ซอ (ภาคเหนอ) หมอลา (ภาคอสาน) เพลงโคราช เปนตน

3.4.5.4 แบงตามวตถประสงคในการรอง เชน เพลงกลอมเดก เพลปลอบ

เดก เพลงประกอบการละเลนของเดก เพลงปฏพากย เพลงรองราพน เพลงประกอบการเละเลนของ

ผใหญ และเพลงประกอบพธกรรม

3.4.5.5 แบงตามความสนยาวของบทเพลง เชน เพลงปฏพากยสน ไดแก เพลง

พานฟาง เปนตน เพลงปฏพากยยาว ไดแก เพลงฉอย เพลงเรอ เปนตน

3.4.5.6 แบงตามเพศผรอง เปนเพลงของผหญง เพลงของผชาย เชน เพลงสวดสาร

ภญญของอสานเปนเพลงของผหญง เพลงทรองในพธกรรมงานศพ เชน เพลงกาหลอ (ภาคใต) เพลง

ตมโมง (สรนทร) สวดมาลย (ภาคใต) เปนเพลงเฉพาะของผชาย

3.4.5.7 แบงตามจานวนผรอง เปนเพลงรองเดยวและเพลงรองหม เชน เพลง

กลอมเดก เพลงพาดควาย (ภาคกลาง) จอย (ภาคเหนอ) เปนเพลงรองเดยว เพลงเกยวขาว เพลงเรอ

เปนเพลงรองหม เปนตน

3.4.5.8 แบงตามวยของผรอง เปนเพลงเดก เพลงผใหญ เชน เพลงจาจ เปน

เพลงเดก ซอ หมอลา เพลงฉอย เปนเพลงผใหญ เปนตน แมวาจะสามารถแบงเพลงพนบานไดหลาย

แบบ แตการแบงตามจดประสงคในการรองนาจะเปนวธทครอบคลมไดชดเจนทสด

3.4.5.9 การแบงเพลงพนบานตามจดประสงคของเพลง

3.4.5.9.1 เพลกลอมเดก คอ เพลงทรองเพอกลอมใหเดกนอนหลบ

ไดไวขน เนอหาของเพลงกลอมเดกโดยทวไปมความคลายคลงกน คอ กลาวถงภาวะนอนหลบ เชน

ดกออนซอน หมเขนมดม (ภาษาอสาน) หรอ คาแลวจะนอนทตรงไหน (ภาคกลาง) เพลงบางเพลง

86

กลาวถงความรกความอาทรของแมทมตอลก การเปรยบเทยบความนารกนาเอนดของเดกกบสตวท

คนเคย เชน นกเขา นกเอยง นกขนทอง ฯลฯ

3.4.5.9.2 เพลงปลอบเดก หรอเพลงหยอกเดก เปนเพลงทรองเพอ

ปลอบหรอหยอกเดก เปนเพลงสนๆ ใชคางาย มกเปนคาเลยนเสยงธรรมชาตเพอเรยกรองความ

สนใจของเดก เชน กกกกไก หรอ นกเคาฮอง กกกร กกกร กกกร (ภาษาอสาน) เพลงชนดนมกม

การแสดงทาทางประกอบเพอฝกใหเดกรจกใชอวยวะแขน-ขา

3.4.5.9.3 เพลงรองเลน คอ เพลงทเดกใชรองเลนเพอความสนกสนาน

เพลดเพลน อาจเปนเพลงรองธรรมดาหรอเพลงลอเลยน

3.4.5.9.4 เพลงประกอบการละเลนของเดก คอ เพลงทเดกใชรอง

ประกอบการเลน อาจเปนการรองกลม รองเดยว หรอสลบกนรองกได บางทกมการตบมอใหจงหวะหรอ

ทาทาทางประกอบ

3.4.5.9.5 เพลงโตตอบ เพลงโตตอบชายหญง หรอ เพลงปฏพากย ท

ใชรองโตตอบกนในเชงเกยวพาราสซงมจดเดนอยทปฏภาณ การใชโวหารชงไหวชงพรบกน เพลง

โตตอบของชายหญงมปรากฏทกภาคของประเทศไทย ภาคเหนอม เพลงซอ ภาคอสานม หมอลาค หมอ

ลาชงช และลาผลายอย ของชาว ไทย-ลาว เจรยงนอ-ร-แกว เจรยงเบรน เจรยงตว เรอมอายย เจรยงจรวง

ของชาวไท-เขมร ทางภาคใตม เพลงเรอ เพลงนา สวนทางภาคกลางนบเปนอของเพลงชนดน เพราะ

มอยมากมายหลายสบชนด มทงเพลงโตตอบขนาดสน รองโตตอบวรรคตอวรรค เชน เพลงพาน

ฟาง จนถงโตตอบแบบบทตอบท ดาเนนเรองเปนชดยาว เชน เพลงเรอ เพลงฉอย เพลงอแซว เปน

ตนเพลงปฏพากยนนอกจากมเนอความวาดวยการเกยวพาราสแลว กยงมการถามตอบกนเรองอนๆ

เชน คดโลก คดธรรม ประวตศาสนา ประวตศาสตร ฯลฯ เพลงปฏพากยเปนเพลงทรองเลนกนเปน

กลมหรอเปนวง ประกอบดวยคนนาเพลงทเรยกวา พอเพลง-แมเพลง และมลกคคอยใหจงหวะ เปน

เพลงทเลนกนในยามเทศกาลทหนมสาวมโอกาสพบปะกน เชน กาลตรษสงกรานต เทศกาลกฐน

ผาปา และในงานบญตางๆ ทจดขนทวด เชน เพลงคาตกของชาวใตเลนในงานบวชนาค เพลง

เจรยงซนตรจ (เจรยงตกเบด) ของชาวสรนทรเลนในงานบญทวด เพลงปฏพากยนยงเปนเพลงทม

พฒนาการมากทสด หลายเพลงไดกลายไปเปนการแสดงทเรยกวา มหรสพพนบาน

3.4.5.9.6 เพลงรองราพน คอ เพลงทรองเดยวเพอพรรณนาอารมณ

ความรสกสวนตว หรอพรรณนาสงทพบเหน เหตการณตางๆ ทเกดขน อาจรองธรรมดา หรอม

เครองดนตรประกอบกได ขอสาคญอยทผรองซงจะรองคนเดยว เพลงประเภทนรองไดทกโอกาส

ไมเจาะจงเทศกาล ไดแก เพลงพาดควาย ซงเดกเลยงควายรองเลนในยามเยน เพลงขอทาน ซงวณพก

รองคลอกบฉง (ภาคกลาง) เพลงจอย หรอชอย หรอฮาลานา ซงรองคลอกบซอของภาคเหนอ เจรยง

87

กนตรอบกย ซงเปนเจรยงแบบตลก และเจรยงจบเปย ซงเปนเพลงรองเดยวเลานทานของชาวไท-

สรนทรทรองจบวรรคหนงกดดกระจบปครงหนง

3.4.5.9.7 เพลงประกอบการละเลนของผใหญ เพลงประกอบ

การละเลนของผใหญ หมายถง เพลงทใชรองประกอบการละเลนของชาวบานทงชายและหญงใน

ยามตรษสงกรานต การละเลนของชาวบานในยามตรษสงกรานตแบงออกเปน 2 กลม กลมแรกเปน

การละเลนทเกยวเนองกนพธกรรมเขาทรงหรอเรยกวา เพลงเขาผ นยมเลนตอนกลางคนมปรากฏทก

ภาค ไดแก เขาทรงแมศร ลงลม นางดง นางสาก นางสม นางกะลา นางควาย นางชาง นางกะโหลก

นางปลา การละเลนกลมนมลกษณะกงการละเลนกงพธกรรม เพราะเปนการเชญผชนดตางๆ ใหเขา

มาสงรางของผเลนทเปนคนทรง โดยรองเพลงเชญผ เมอผเขาแลวคนทรงจะทาทาตางๆ เชน วงไล

ชนคน (นางควาย นางชาง) ว งไลคน (ลงลม) ฟอนรา (แมศร นางปลา) การละเลนกลมหลงไม

เกยวกบพธกรรม เปนการเลนเอาสนกไมเนนแพชนะ นยมเลนตอนบาย ไดแก การละเลนลกชวง ต

จบ สะบา ชกเยอ มอญซอนผา คลองชาง ไกวชงชา ฯลฯ การละเลนประเภทนฝายใดเปนฝายแพ

จะตองถกปรบใหราโดยใชเพลงระบา เพลงพวงมาลย (สน) สาหรบการเลนลกชวง ตจบ สะบา ชก

ยอ มอญซอนผา เพลงคลองชางใชสาหรบการละเลนคลองชาง (เลนในแถบจงหวดสพรรณบร

กาญจนบร) เพลงชาเจาหงสรองประกอบการไกวชงชา (อยธยา) เพลงเหยย (กาญจนบร) เพลง

เหลานมลกษณะเปนเพลงรองโตตอบสนๆ รวมอยดวยแตทแยกออกมาเปนเพลงอกประเภทหนง

เพราะความสาคญอยทการละเลนมากกวา

3.5.4.9.8 เพลงประกอบพธกรรม คอ เพลงทใชรองประกอบใน

พธกรรม ซงมทงพธกรรมเกยวกบชวต พธกรรมตามปฏทน และพธรกษาโรค ในพธดงกลาวเพลง

ประกอบพธจะเปนสวนสาคญยงเพราะไดสรปจดประสงคหลกในการทาพธนนๆ ไวในบทรอง

สวนดนตรทบรรเลงประกอบกชวยใหผรวมในพธเกดอารมณคลอยตาม

3.4.6 การถายทอดเพลงพนบาน การรองเพลงพนบานม 2 แบบ คอ การทองกลอน

คร และการดนกลอนสด กลอนคร เปนกลอนทพอเพลงแมเพลงไดรบการถายทอดมาจากครเพลง

เมอฝากตวเปนศษยและฝกหดการเลนเพลงแลว สวนกลอนสดเปนกลอนทแตงขนเองโดยปฏภาณ

ในขณะเลนเพลง (ดวงใจ อมาตยกล, 2533: 42)

3.4.7 เพลงพนบานทเปนการแสดง เพลงพนบานทเปนการแสดง หมายถง เพลง

พนบานทมลกษณะการรองการเลนเปนการแสดง (performance) มการสมมตบทบาท ผกเรองเปน

ชด ทาใหการรองยดยาวขน ดงนนผรองจาเปนจะตองเปนบคคลทมความสามารถพเศษ คอ ม

ความจาด มปฏภาณ ฝปากด มความสามารถในการสรางสรรคเนอรอง และมเสยงดกวาคนอน ๆ

คณสมบตเชนนชาวบานไมสามารถมไดทกคน จงทาใหเกดการแบงแยกระหวางกลมคนรองและ

88

คนฟงขน ซงเพลงพนบานทเปนการแสดงในกาลตอมาไดพฒนาไปเปนมหรสพ คอ การแสดงทเลนใน

โอกาสเฉลมฉลอง หรอในวาระพเศษเพอความเปนศรมงคล (สกญญา สจฉายา, 2543: 64-67)

3.4.8 ธรรมเนยมในการเลนโตตอบทเปนมหรสพ เพลงโตตอบทกลายเปน

มหรสพเปนเพลงทมธรรมเนยมในการเลน เชนเดยวกบมหรสพประเภทอน ๆ กอนเลนทกครงจะม

การไหวคร และมการรองไปตามลาดบขนตอไปน

3.4.8.1 เพลงไหวคร มกเปนเพลงเกา มทวงทานองเฉพาะตางจากเพลงรอง

ธรรมดา เปนบทรองราลกถงคณครตางๆ ทพอเพลงแมเพลงเคารพ ชายจะรองกอนโดยพอเพลงและ

ลกคออกมานงยองๆ หวหนาถอพานกานล เมอรองจบแลวหญงจะรองตามคลายคลงกน

3.4.8.2 เพลงเกรน ประกอบดวยการรองเพลงออกตว เพลงแตงตว และเพลง

ปลอบ ฝายชายจะออกตวเชงออนนอมถอมตนวาเปนเพลงหดใหมยงไมชานาญในการรองเลน หาก

ผดพลาดกขออภย และขอใหชวยสงเสรมสนบสนนตอไป จากนนจงจะสมมตเหตการณวาจะตอง

แตงกายเพอไปชกชวนเพอนฝงไปเทยวงานและชมสาว ๆ หรอชวนเพอนไปเทยวบานสาวๆ โดย

จะตองรองเพลงแตงตว เมอพอเพลงออกตวและแตงตวกนหมดทกคนแลว จะชวยกนรองเพลงทอด

ซงมเนอหาวาเดนทางไปหาสาว จากนนจงสมมตวามาถงหนาบานสาว แลวจงรองเพลงปลอบเพอ

เชญชวนใหหญงออกมา จบแลวฝายชายจะหลบไปน งอยมมใดมมหนงของเวทเปดโอกาสใหฝาย

หญงออกมารองบาง ฝายหญงจะรองเพลงแตงตวแลวรองออกตววาไดยนเสยงคนมาเรยกหาตนถง

ตองออกไปด แลวรองเรยกพวกพองคอแมเพลงคนอน ๆ ไปดวย

3.4.8.3 เพลงประ หมายถง การรองเพลงปะทะคารมของฝายชายและฝาย

หญง จะขนดวยเพลงตบตาง ๆ เชนเพลงตบกระได เพลงตบหมาตวแมว ตบตอ เพลงตบลกหาพา

หนหรอตบชงชหรอตบตหมากผว เปนตน

3.4.8.4 เพลงลาหรอเพลงจาก เมอพอเพลงแมเพลงเลนเพลงใกลจบและจะ

จากกนไปจะรองเพลงลา ซงมเนอหาสงเสยคเพลงของตนเปนการอาลาอยางอาลยอาวรณ และอาลา

ผชมทงหลายเปนการขอบคณและแสดงความอาลยผดทกคน (สกญญา สจฉายา, 2543: 42-51)

3.4.9 เพลงพนบานกบสงคมไทย บทบาทของเพลงพนบานในสงคมไทย คอ ให

ความบนเทงใหความเพลดเพลนแตสมาชกของสงคม ใหการศกษา ซงเพลงพนบานมบทบาทสาคญใน

การสอนทงทางตรงและทางออม ทางตรงกคอสงสอนหรอใหความรความเขาใจเกยวกบธรรมชาตและ

สภาพแวดลอม ความรในสงคมและการดาเนนชวตในสงคม ระเบยบประเพณในสงคม ประวตความ

เปนมาของบานเมอง หรอแมแตหลกธรรมตางๆ รวมถงพทธประวต ทนามารองใหความร นอกจากนน

ยงมสวนในการควบคมสงคม ชแนะระเบยบแบบแผนตลอดจนการกาหนดพฤตกรรมทเหมาะสมใน

สงคมนน และเปนทางระบายความคบของใจ เนองจากเพลงพนบานเปนรอยกรองทมความเปนอสระใน

89

การสอสารทางอารมณ ความรสกนกคด เพลงพนบานจงเปนทางออกทคนในสงคมใชระบายความคบ

ของใจทมตอสภาพการเมอง เศรษฐกจ และประเพณคานยมของสงคม ทงยงเปนสอมวลชนชาวบาน

กระจายขาวสารในสงคม ในการนดหมายทากจกรรมของชมชน หรอเทศกาลงานตางๆ (สกญญา

สจฉายา, 2543: 78-85)

3.4.10 ภาพสะทอนของสงคมไทยในเพลงพนบาน สงคมไทยเปนสงคม

เกษตรกรรม เพลงพนบานของไทยเปนผลผลตของสงคมเกษตรกรรม เพลงพนบานไดสะทอนวถชวต

ของคนไทยในแงมมตางๆ ยกตวอยางเชน อาชพและทศนะตออาชพทานาทาไร คาขาย ความเชอทงใน

พทธศาสนา ศาสนาพราหมณ และความเชอพนบานดงเดม หรอแมแตคานยมทเกยวกบการเลอกคครอง

คานยมเกยวกบหญง และทศนคตตอแมมาย-แมราง เปนตน (สกญญา สจฉายา, 2543 : 87-101)

3.5 เพลงพนบานภาคกลาง ศลปะการแสดงพนบานภาคกลาง สวนมากเปนการละเลน

ประเภทขบลานาโตตอบกนระหวางกลมชายหญงทานองเพลงปฏพากย ไมมเครองดนตรประกอบ

นอกจากเครองทาจงหวะ (เวนแตบางท) การละเลนเหลานเกดขนเพอบรรเทาความเหนอยหนายขณะ

ทางานบาง เพอความพรอมเพรยงบาง และเพอความบนเทงตามเทศกาลฤดตางๆ บาง การละเลน

เหลานไดแก เพลงประเภทตางๆ เชน เพลงฉอย เพลงเกยวขาว เพลงปรบไก เพลงอแซว ฯลฯ ลานา

ทขบขานตอบใหกนมทงทจาสบทอดกนมาและดวยไหวพรบปฏภาณ แสดงถงความสามารถอยาง

สงในเชงภาษา ผขบรองลานาโตตอบฝายชาย-หญง เรยกวา พอเพลง แมเพลง และมผเลนอน ๆ เปน

ลกค สามารถจะเลนกนไดในสถานททวไปไมตองมเวท ในชนหลงการเลนเหลานพฒนาไปเปน

มหรสพ สาหรบแสดงในโอกาสตางๆ จงมการแสดงบนเวทดวย นอกจาก เพลง ตางๆ แลวยงมการ

เลนประกอบดนตรบาง เชน รากลองยาว เปนการแสดงบนเวทเปนเรองเปนราวบาง เชน ลเก ละคร


3.5.1 ลาตด เปนศลปะการแสดงอยางหนง มผเลนชายฝายหนง หญงฝายหนง ฝาย

ละ 2-3 คน เปนผรอง ลา ตางๆ เปนทานองกลอนสมผสตวสดทายของวรรคท 2 เพอโตตอบกนดวย

ไหวพรบปฏภาณ ใชถอยคามความหมายสองแงสองมม และมลกคอก 3-4 คน ทาหนาทตรามะนา

ขนาดใหญประกอบดวย นอกจากกลอนทานองของลาตดแทๆ แลวยงนยมนาเอาเพลงพนบานอนมา

เลนประกอบดวย เชน เพลงพวงมาลย เพลงอแซว เปนตน การเลนลาตดนยมเลนตงแตหวคายน

สวาง การแตงกายของผแสดงมกนงโจงกระเบน และใชเสอผาแบบไทยโบราณ มดอกดวงสฉดฉาด


3.5.2 เพลงฉอย เปนศลปะการแสดงเพลงปฏพากยเชนเดยวกบลาตด มผแสดงฝาย

ชายและฝายหญง ฝายละ 2-3 คน ขณะทพอเพลง แมเพลงรองตอบโตกนผเลนคนอนจะทาหนาท

เปนลกค เพลงฉอยไมมดนตรหรอเครองจงหวะประกอบใชตบมอเปนจงหวะ เรองราวทรองโตตอบ

90

กนมทงเรองทางโลก ทางธรรม เชงช และมกจะเปนถอยคาทมความหมายสองแงสองมม นยมเรม

เรองดวยบทไหวคร ดาเนนเรองโตตอบกนแลวจบดวยการกลาวอาลาอวยชยใหพร เชน เพลง

ทรงเครอง (สานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต กระทรวงศกษาธการ, 2528: 168)

3.5.4 เพลงพวงมาลย เปนศลปะการแสดง แบบเพลงปฏพากยเชนเดยวกบเพลง

ฉอย และเพลงอแซว แตมการราประกอบ โดยฝายชายและฝายหญงทเปนพอเพลงแมเพลง ซงผลด

กนออกมารองตอบโตกน คนอนๆ รองเปนลกคใชการตบมอเปนจงหวะไมมดนตรประกอบ เมอพอ

เพลง หรอแมเพลงฝายใดฝายหนงรองจบจะราไปเขาพวกของตน ขณะทฝายตรงขามจะราออกมา

กลางวง หรอดานหนา เ พอรองตอบโต (สานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต

กระทรวงศกษาธการ, 2528: 169-170)

3.5.5 เพลงเรอ เปนศลปะการแสดงเนองในฤดนาหลาก มาแตเดม กลมชายหญง

จะลงเรอฝายละลาพรอมดวย ฉง ฉาบ กรบ โทน แลวรองเกยวพาราส โตตอบกนดวยไหวพรบ

ปฏภาณ คนทยงไมไดทาหนาทรองกจะเปนลกคไปดวย เรองราวทรองโตตอบกนแลวแตจะคดขนม

ทงคดโลก คดธรรมเชนเดยวกบเพลงปฏพากยอนๆ แตมทานองตางออกไป (สานกงาน

คณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต กระทรวงศกษาธการ, 2528: 170)

3.5.6 เพลงเกยวขาว เปนศลปะการแสดง การละเลนอนสบเนองมาจากการทางาน

เพอใหเกดความบนเทงคลายเหนอย การละเลนชนดนเปนเพลงปฏพากยเชนเดยวกบเพลงอนๆ

เนอหาทรองเลนหนกไปทางเกยวพาราส และโตตอบกนดวยปฏภาณ (สานกงานคณะกรรมการ

วฒนธรรมแหงชาต กระทรวงศกษาธการ, 2528: 171)

3.5.7 เพลงสงฟาง เปนเพลงทรองเลนประกอบการทางานในลานนวดขาวของ

ชาวบานจงหวดภาคกลางทวไป รองโตตอบเลนกนระหวางกลมชายหญงมคนรองนา และเปนลกค

รองรบ ใชรองขณะสงฟาง เมอนวดขาวเปนเพลงทานองเดยวสนๆ (สานกงานคณะกรรมการ


3.5.8 เพลงพานฟาง เปนเพลงในลานนวดขาว เลนเชนเดยวกบเพลงสงฟาง แตม

เนอรองตางออกไป (สานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต กระทรวงศกษาธการ, 2528: 172)

3.5.9 เพลงชกกระดาน เปนเพลงในลานนวดขาวเชนเดยวกบเพลงสงฟาง มกรอง

ในขณะทใชเครองมอกวาดขาวในลานมทวงทานอง และลลากลอนตางออกไป (สานกงาน


3.5.10 เพลงเหยย เปนการแสดงประกอบดนตรคอ กลองยาว ฉง ฉาบ กรบ โหมง

โดยมผแสดงสองฝาย ฝายชาย และฝายหญงรองโตตอบกน ดวยทานองกลอนทคดขนดวยปฏภาณ

เปนเชงเกยวพาราสและโตตอบกน ผทยงไมไดรองทาหนาทเปนลกค ผแสดงฝายชายจะมผาไว

91

สาหรบคลองคอฝายหญงทจะราคกบตน เมอคลองแลวกจะราไปรอบๆ วงเปนทสนกสนานมาก


3.5.11 เพลงสงคอลาพวน เปนเพลงเลนในลานนวดขาวเชนเดยวกบเพลงสงฟาง

และเพลงพานฟาง แตมเนอรองและทานองแตกตางกนไป (สานกงานคณะกรรมการวฒนธรรม

แหงชาต กระทรวงศกษาธการ, 2528: 173)

3.5.12 เพลงราพาขาวสาร เปนศลปะการละเลนเพลงของชาวปทมธาน ผรองมก

เปนสตร ลงเรอไปกลมละ 4-5 คน รองเปนทานองชกชวนใหทาบญเปนขาวสาร หรอสงอนๆ โดย

พายเรอไปตามบาน เมอไดของมาแลวจะนาไปถวายพระ (สานกงานคณะกรรมการวฒนธรรม


3.5.13 เพลงระบาบานไร เปนการละเลนประเภทเพลงรองแกกนระหวางกลมชาย

หญงมกเลนในงานนกขตฤกษ งานเทศกาลตางๆ เชน ตรษ สงกรานต ลกษณะกลอนทรองตอบโต

เปนแบบเดยวกบเพลงฉอย แตมลกครบเปนคาเฉพาะวา ดงไหนเอยลาใย หอมหวนอยในดงเอย


3.5.14 เพลงหนาใย หรอเพลงโช เปนการละเลนบทเพลงปฏพากยของชาวบาน

บางลกเสอ จงหวดนครนายก ทเรยกวาเพลงหนาใยเพราะตอนขนตน (ฝายหญง) วา ใยเอย... และ

เรยกเพลงโช กเปนเพราะลกสอดรบการรอง (ฝายชาย) วา โช เพลงหนาใยนยมนงลอมวงเลนกน ไม

ยนรองอยางการละเลนอนๆ ปจจบนเสอมความนยมไปแลว (สานกงานคณะกรรมการวฒนธรรม


3.5.15 เพลงเตนกา เปนการละเลนเพลงประเภทเพลงโตตอบตอกน ระหวางชาย

หญง มอหนงจะถอรวงขาว มอหนงถอเคยว มการรองและราทาประกอบ (สานกงานคณะกรรมการ


3.5.16 เพลงพษฐาน เปนการรองเพลงของหนมสาวขณะเกบดอกไมเปนกลม เพอ

จะไปไหวพระในโบสถ เพออธษฐานขอพรและเกยวพาราส มการรองโตตอบกนในโบสถเมอไป

ไหวพระดวยกน มพานดอกไมเปนเครองบชาพระและเปนอปกรณการเลนไปในตว การรองใน

โบสถหมชายหญงจะน งกนคนละขาง เ ร มตนดวยฝายชายเปนฝายรองกอน (สานกงาน


3.5.17 เพลงชาหงส เปนเพลงปฏพากยชนดหนงนยมเลนกนทวไปในภาคกลาง

เชน อยธยา จนทบร นครราชสมา สโขทย เปนตน แตละทองทจะรองดวยทวงทานองและลกเลน

ตางกนไปบาง เนอรองมกมค าวา ชาเจาหงส หรอ เจาพญาหงส อยดวยเสมอ (สานกงาน


92

3.5.18 เพลงปรบไก หรอเพลงตบไก เปนเพลงปฏพากยโบราณ ซงปจจบนเสอม

ความนยมลงไปแลว พบทอาเภอสองทนอง จ.สพรรณบร เนอหามกเกยวกบเรองเพศ จงมกจะใช

เลนแกบนมากวารองเลนในเทศกาลตางๆ จงหวะลกคของเพลงปรบไก ไดรบการพฒนาไปเปน

หนาทบปรบไกในดนตรไทย ลกษณะกลอนเปนกลอนเพลงหวเดยวไมจากดความยาวเชนเดยวกบ

เพลงฉอยและลาตด (สานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต กระทรวงศกษาธการ, 2528: 177)

3.5.19 ลเก หรอ นาฏดนตร เปนการแสดงบนเวท มผแสดงทงหญงชาย สมมตเปน

ตวละครตามทองเรองทผกขน โดยแตงกายตามทองเรองคลายการแตงกายของพวกละครนอก ปจจบนม

การแตงกายตามสมยนยม ตรงกลางเวทจะขงฉากตามทองเรองได ดนตรประกอบใชวงปพากยไมแขงเปน

สาคญ ตวละครจะรองและทาทาทางลลาไปตามบทรองและทานองเพลง เพลงทใชรองสวนมากเปนเพลง

ในอตราจงหวะสองชน และชนเดยวจากเพลงไทย (แบบฉบบ) และมทานองหลกอยางหนงโดยเฉพาะ

เรยกวา ราชนเกรง (สานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต กระทรวงศกษาธการ, 2528: 177)

3.5.20 ละครชาตร เปนศลปะการแสดงพนบานคลายละครนอกแตไมตองมยกพน

เปนเวท เพยงแตตงโตะเตยๆ สาหรบตวละครนงตวหนงกลางโรง ซงอาจปลกขนหยาบๆ หรอใชท

ใดทหนงทเหมาะสมกได ไมมฉาก ผแสดงสวนมากเปนหญง มผชายเลนเปนตวประกอบบาง ดนตรท

ใชกใชระนาดไมแขง กบกลองชาตรคหนง ทบคหนง มเครองประกอบจงหวะเชน ฉง ฉาบ กรบ อาจ

เปนเครองดนตรอนๆ ไดตามตองการ ผแสดงไมตองรอง เปนแตเจรจา สวนการรองมตนเสยงรอง

ตามทมผบอกบทให และมลกคประกอบ ลกคมกตกรบค (กรบไมไผ) ไปดวย ทานองเพลง การรองรบ

และหนาพากยเชนเดยวกบลเกและละครนอก มกใชทานองรายสาหรบดาเนนเรอง ละครชาตรนยมใช

เลนแกบน (สานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต กระทรวงศกษาธการ, 2528: 178)

3.5.21 กระตวแทงเสอ เปนการแสดงอยางหนงซงมกพบในกระบวนแหของ

ชาวบานเชน แหนาค แหขนหมาก ผแสดงจะแตงตวเปนเสอคนหนง เปนพรานคนหนง เปนหญง

เมยนายพรานคนหนง ทงหมดนจะทาทาทางหลอกลอกนไปตลอดทางทกระบวนแหเดนทางไป มทานาขน

ตางๆ ดนตรทใชมกเป นวงกลองยาวเป นพน (สานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต

กระทรวงศกษาธการ, 2528: 179)

3.5.22 รากลองยาว การรากลองยาวของชาวบาน ใชในโอกาสงานมงคลตางๆ ม

ทาบญบาน บวชนาค แตงงานเปนตน ผรากลองยาวจะเปนหญงหรอชายกได เปนการราเพอความ

สนกสนานไมมแบบแผนแนนอน แลวแตจะคดกนขนมทงการรามอเปลา ราประกอบฉาบ (กรอ)

และการราทาทาแบบมหกรรมเพอคาบเอาธนบตรทมผวาง หรอเสยบปลายไมไวให การรานใช

กลองยาวประกอบ ตจงหวะสนกสนานมาก สามารถราไดทงอยกบทและพรอมกบกระบวนแห


93

3.5.23 เพลงฮน เล เล เปนเพลงรองโตตอบอยางสน รองกนมากในภาคกลาง ม

เอกลกษณคอ ขนตนดวยคาวา ฮน เล เล... ทายกลอนจะลงทายดวยสระ เอ ทงหมด การรองจะม

จงหวะกระชนในการปรบมอรบเปนจงหวะ (สภกด อนกล และวยพร นยมสจรต, 2546: 57)

3.5.24 เพลงราโทน (ราวง) ราโทน เปนการเลนพนเมองของไทย นยมเลนกนใน

ฤดเทศกาลเฉพาะบางทองถน ดนตรทใชคอ ฉง กรบ โทน ตอมามผนยมแพรหลายและมไดเลนแต

เฉพาะกาลเทานน มผคดประดษฐเนอรองทานองเพลงใหเขากบจงหวะหนาทบของโทนขนมากมาย

เพลงราโทนเรมตงแตสมยสงครามโลกครงท 2 สมยจอมพล ป. พบลสงคราม ในป พ.ศ. 2487 กรม

ศลปากรปรบปรงราโทนใหม เปลยนชอเปนราวง การราวงเปนการราทไมมแบบแผนการราตายตวแต

อยางใด ไมมการบนทกเปนหลกฐาน การรองกรองกนตามความถนด ไมสพถพถนในเรองถอยคาและ

สมผสนก จะสงเกตอะไรจากเพลงทมคนรองและจดจากนไดมาก เชน ชอมาล ตามองตา เปนตน

(สภกด อนกล และวยพร นยมสจรต, 2546: 95)

4. ภมภาคและวฒนธรรมพนบานภาคกลางของประเทศไทย

4.1 ลกษณะภมภาคและวถชวตดงเดมของชาวบาน

4.1.1 พนทภาคกลาง ภาคกลางเปนพนทราบกวางใหญตอนใจกลางของ

ประเทศ มลกษณะเปนทราบลม ลกษณะคลายรางนาขนาดใหญประกอบดวยทวเขาทางดาน

ตะวนออก และดานตะวนตก ซงทอดตวยาวขนานกนจากทศเหนอ ลงไปทางทศใตเปนขอบของราง

ตนรางอยบรเวณทราบสงทางเหนอ ปลายรางลาดเทลงสอาวไทย รางนาดงกลาวนมความกวางระหวาง

50-100 กโลเมตร และยาวประมาณ 300 กโลเมตร พนทภาคกลางแยกออกจากภาคเหนอ และภาค

ตะวนออกเฉยงเหนอของไทยดวยกรอบทวเขาและปา ซงยกระดบพนทของทงสองภาค ใหสงขน

ไปจากภาคกลาง พนดนสวนมากเปนดนทเกดจากตะกอนทบถม จงเปนยานดนอนอดมสมบรณ

ประกอบกบมลานาหลอเลยงอยเกอบตลอดป จงเปนยานกสกรรมทสาคญทสดของประเทศมาโดย

ตลอด และจากการทมพนทตดกบกนอาวไทย ทาใหเปนภาคทมการคมนาคมตดตอกบทางทะเลได

สะดวก บรรดาแมนาลาคลองตางๆ ซงมอยเปนจานวนมาก ชวยใหการคมนาคมขนสงทางนา

เปนไปโดยสะดวก เมอรวมกบการคมนาคมขนสงทางรถไฟ และทางถนนดวยแลว ภาคกลางจงเปน

ศนยกลางการคมนาคมขนสงทดทสดของประเทศ ทาใหเปนยานทสาคญยงทางดานเศรษฐกจของ

ไทย ภาคกลางมพนทประมาณ 177,900 ตารางกโลเมตร ประมาณหนงในสามของพนททงประเทศ

มพรมแดนตดตอกบประเทศพมาทางดานทศตะวนตก โดยมทวเขาและปาทบเปนแนวเขตแดน และ

เปนสงกดขวางทางธรรมชาต ทางดานตะวนออกตดตอกบประเทศเขมร พนทสวนใหญเปนทราบ

ลม แบงตามรปลกษณะออกไดเปนสองตอนคอ ตอนตะวนออกมพนทเปนรปสามเหลยม ตอน

94

ตะวนตกหรอภาคกลางแทๆ มพนทเปนรปสเหลยมผนผาตงอยบนกนอาวไทย ภาคกลางเปนพนท

ราบตา มความสงจากระดบนาทะเลไมมาก ทกรงเทพฯ สงประมาณ 2 เมตร ทอยธยาสงประมาณ 4

เมตร และทชยนาท สงประมาณ 18 เมตร นบวาพนทโดยทวไปมความราบเรยบมาก ลกษณะผวดน

โดยทวไปเปนดนเหนยวอนเกดจากตะกอนนาทบถมกนมาเปนเวลานาน มพนทเปนดนปนทรายอย

บาง โดยเฉพาะในแถบใกลเคยงกบทวเขา เชนทวเขาบรรทดทจนทบร และตราด เนองจากพนทม

ลกษณะเปนรางนาขนาดใหญ ทองรางนาเปนตวลานาเจาพระยา มตอนทสงทสดอยบรเวณจงหวด

ชยนาท ทาใหพนทตอนเหนอมลกษณะเปนอางนา แตมระดบไมลก ทางตอนใตของจงหวดชยนาท

ลงมาพนทจะลาดเอยงทละนอยลงสอาวไทย สวนพนทในตอนตะวนออก ซงไดแกพนทราบลมนา

บางปะกง และพนทชายฝงตะวนออกของอาวไทย พนทจะราบเอยงนอย ๆ ไปทางดานทศตะวนตก

ลงสอาวไทย สวนบรเวณลมนาบางปะกง จะเปนทราบระหวางทวเขาสนกาแพงทางเหนอ และทว

เขาจนทบร ทางดานทศตะวนออกเฉยงใต

4.1.2 ทตงและขอบเขตภาคกลาง

ทศเหนอ ดนแดนทอยเหนอสดของภาคคอ จงหวดสโขทย

ทศตะวนออก ดนแดนทอยตะวนออกสดของภาค คอ จงหวดเพชรบรณ

ทศตะวนตก ดนแดนทอยตะวนตกสดของภาคคอ จงหวดกาแพงเพชร

ทศใต ดนแดนทอยใตสดของภาค คอ จงหวดสมทรสงคราม

4.1.3 ลกษณะภมประเทศภาคกลาง (เขตทราบ)

4.1.3.1 เขตทราบภาคกลางตอนบน เปนทราบลมแมนาและทราบลกฟก

(เนนเขาสลบกบทราบ)

4.1.3.2 เขตทราบภาคกลางตอนลาง เปนทราบกวางทเกดจากการทบถมของ

ตะกอน และเกดเปนดนดอนสามเหลยมปากแมนาเจาพระยา

4.1.3.3 เขตทราบทางตะวนออกและตะวนตก เปนทราบลมแมนาสลบกบ

ลกฟก มภเขาทไมสงกระจายอยทวไป

4.1.4 แมนาสายสาคญของภาคกลาง

4.1.4.1 แมนาเจาพระยา เรมจากจงหวดนครสวรรคไหลลงสทะเลทจงหวด

สมทรปราการ และมแมนาสายเลกๆ ทเปนสาขาคอ แมนามะขามเฒา(แมนาลพบร) แมนา

นอย(สพรรณบร) และแมนานครชยศร(ทาจน)

4.1.4.2 แมนาปาสก เรมจากจงหวดเลย ไหลมาบรรจบกบแมนาเจาพระยาท

จงหวดพระนครศรอยธยา

4.1.4.3 แมนาสะแกกรง เรมตนจากนครสวรรคและกาแพงเพชร ไหลมา

95

รวมกบแมนาเจาพระยาทจงหวดอทยธาน

4.1.5 คลองทสาคญในภาคกลาง

4.1.5.1 คลองรงสต เปนคลองทเชอมระหวางแมนาเจาพระยากบแมนานครนายก

4.1.5.2 คลองบางบวทอง เปนคลองทเชอมระหวางแมนาเจาพระยากบแมนานครชยศร

4.1.5.3 คลองภาษเจรญ เปนคลองทเชอมระหวางแมนาทาจนกบคลองบางกอกนอย

4.1.5.4 คลองแสนแสบ,คลองพระโขนง และคลองสาโรง เปนคลองทเชอม

ระหวางแมนาเจาพระยากบแมนาบางปะกง

4.1.5.5 คลองดาเนนสะดวก เปนคลองทเชอมระหวางแมนาทาจนกบแมนาแมกลอง

ภาคกลางมแหลงนาจดทใหญทสดของภาคคอ บงบอระเพด อยทจงหวดนครสวรรค และบงสไพ

จงหวดพจตร

4.1.6 ลกษณะภมอากาศของภาคกลาง ภาคกลางมลกษณะภมอากาศเปนแบบทง

หญาเมองรอน (Aw) คอมฝนตกปานกลาง และสลบกบฤดแลง บรเวณภาคกลางตอนลางจะม

อากาศชมชนมากวาเนองจากอยใกลทะเลมากกวาภาคกลางตอนบน

4.1.6.1 ปจจยทควบคมอณหภมของภาคกลาง

4.1.6.1.1 ไดรบอทธพลจากลมมรสมตะวนตกเฉยงใตทนาความชม

ชนมาสภาคกลาง

4.1.6.1.2 มการวางตวของแนวภเขาตะนาวศร และภเขาถนนธงชย

ในลกษณะเหนอ-ใต ทาใหสวนทเปนหลงเขามฝนตกนอย

4.1.6.1.3 ความใกลไกลทะเลทาใหอณหภมของอากาศแตกตางกน

มากระหวางฤดรอนกบฤดหนาว ภาคกลางมอณหภมเฉลยประมาณ 27-28 องศาเซลเซยส ซงอากาศ

คอนขางรอน ปรมาณนาฝนของภาคเฉลยประมาณ 1,375 มลลเมตร พนทสวนใหญจะอยในเขตอบ

ฝน ฝนตกมากสดในเดอนกนยายน จงหวดทมปรมาณฝนมากทสดคอ กรงเทพฯ และจงหวดทม

ปรมาณฝนนอยทสดคอ นครสวรรค

4.1.7 ทรพยากรธรรมชาตในภาคกลาง

4.1.7.1 ทรพยากรดน ภาคกลางตอนบนเปนดนตะกอนเกาไมเหมาะสมใน

การเพาะปลกเนองจากเกดการจบตวแขงในชวงฤดแลง ดนทเหมาะในการเพาะปลกควรเปนดน

เหนยวทาจน ดนเหนยวลพบร ดนเหนยวองครกษ ดนรวนกาแพงแสน และดนเหนยวดากรงเทพฯ

ซงเปนดนทเกดจากการทบถมของตะกอนทนาพดพามารวมกนเปนทราบขนาดใหญของภาคกลาง

สวนดนบรเวณทราบเนนภเขาจะ เกดจากการสลายตวของหนปนและหนอคน เหมาะแกการปลก

พชไร เชน ขาวโพด ขาวฟาง มะมวง ขนน เปนตน

96

4.1.7.2 ทรพยากรนา ประกอบแมนาและลาคลองมากมากจงเปนภาคทอดม

สมบรณทสดของประเทศ ประกอบดวยแมนาเจาพระยา แมนาทาจน และมการสรางเขอนตาง ๆ

เชน เขอนเจาพระยา จงหวดชยนาท เขอนกระเสยว จงหวดสพรรณบร เขอนปาสก จงหวดลพบร

4.1.7.3 ทรพยากรปาไม ภาคกลางมพนทของปาไมนอยมาก สวนใหญพบ

ในภาคกลางตอนบนเปนปาเบญจพรรณและปาดงดบ จงหวดอทยธานจะมปาไมเหลออยมากทสด

ประมาณ 2,620 ตารางกโลเมตร ซงเปนทตงของอทยานแหงชาตหวยขาแขง สวนจงหวดอนๆ ไมม

พนทปาไมเหลออยเลย

4.1.7.4 ทรพยากรแรธาต ภาคกลางมแรธาตไมมากนก เนองจากภมประเทศ

สวนใหญเปนทราบ แรทสาคญคอ แรโลหะ ไดแก ดบก เหลก แมงกานส ตะกว ทองคา แรอโลหะ

ไดแก ยปซม หนออน ดนมารล หนปน แรเชอเพลง พบ**นามนดบทลานกระบอ จงหวด

กาแพงเพชร

4.1.8 ประชากรในภาคกลาง ภาคกลางมจานวนประชากรมากเปนอนดบ 2 ของ

ประเทศ รองจากภาคตะวนออกเฉยงเหนอโดยกรงเทพฯเปนจงหวดทมประชากรมากทสดและ

หนาแนนมากทสด สวนจงหวดทมประชากรนอยทสดคอ จงหวดสมทรสงคราม และจงหวดอทยธาน

จะมความหนาแนนของประชากรเบาบางทสด

4.1.9 กจกรรมทางเศรษฐกจทสาคญของภาคกลาง

4.1.9.1 การเพาะปลก ประชากรในภาคกลางมการปลกขาวเปนอาชพหลก

เพราะอยในบรเวณทอดมสมบรณและเปนทราบลมแมนา สวนการปลกพชไรจะปลกบรเวณ

จงหวดลพบร สระบร สพรรณบร นครปฐม

4.1.9.2 การเลยงสตว มการเลยงสตวเพอเปนอาหาร เชน สกร เปด ไก

4.1.9.3 การประมง มการทาประมงนาจดมากทสด สวนประมงนาเคมและ

นากรอยจะอยบรเวณจงหวดทอยตดชายฝงทะเล

4.1.9.4 อตสาหกรรม เปนภาคทมการทาอตสาหกรรมมากทสด เชน

อตสาหกรรมอาหารกระปอง ประกอบรถยนต โรงงานปนซเมนต ซงสวนใหญจะตงอยใน

กรงเทพฯและจงหวดปรมณฑล

4.1.9.5 การคาและบรการ เปนอาชพทมมากทสด มทงการคาภายในและ

ตางประเทศ รวมทงการบรการดานตาง ๆ เชน การทองเทยว การธนาคาร การแพทย เปนตน

4.2 ประเพณพนบานภาคกลาง

4.2.1 ความหมายของขนบธรรเนยมประเพณ ขนบธรรมเนยมประเพณ หมายถง

ประเพณสงคมหรอประเพณสวนรวมเปนประเพณของกลมชนทวไปทรวมมอรวมใจทากจกรรม

97

และประกอบพธกรรมโดยใหสงคมเกดความสขความเจรญ สามารถอยรวมกนไดอยางสงบ

ประเพณสงคมไมมขอปฏบตหรอขอบงคบใหปฏบตตามเปนแตเพยงพฤตกรรมทคนสวนใหญ

ปฏบตตามๆ กนไป ซงการปฏบตในแตละกลมอาจไมเหมอนกน (วมล จโรจพนธ ประชด

สกณะพฒน และอดม เชยกวงศ, 2548: 61)

4.2.2 ความสาคญของประเพณ

4.2.2.1 ประเพณมสวนในการสนบสนนใหชาตบานเมองเจรญรงเรองใน

ทรรศนะทดและถกตอง ประเพณใดถาดอยแลวกควรรกษาไวมใหประเพณอนมามอทธพลทเหนอ

ประเพณไทย

4.2.2.2 ชาตไทยมประเพณเปนเอกลกษณ การมประเพณเปนของตนเองเปน

สงทนาภมใจอยางยง เพราะเปนตวเชอมความรสกของชมชนใหเปนอนหนงอนเดยวกน ซง

สวนมากจะเปนเรองทแสดงอดตและปจจบนของสงคมไทย

4.2.2.3 ประเพณเปนวฒนธรรมประจาชาต แสดงถงความเปนมาอนเกดจาก

ความเจรญของสงคมมาชานาน จงควรภมใจในวฒนธรรมของตนเอง (วมล จโรจพนธ ประชด สกณะพฒน

และอดม เชยกวงศ, 2548: 63)

4.2.3 ประเภทของประเพณไทย ประเพณไทยเปนการแสดงออกซงความหมายและ

คณคาของวฒนธรรมอนดงามของไทยสมควรทคนไทยจะไดรบรเขาใจในความหมายและคณคา เพอ

ความภาคภมใจและเขาใจในความเปนไทยรวมกน ซงอาจแยกออกไดเปน 2 ชนด คอ ประเพณตาม

เทศกาล ฤดกาล เชน งานสงกรานต กฐน ลอยกระทง เปนตน และประเพณตามชวงอาย เชน การเกด

บวช แตงงาน ตาย เปนตน (วมล จโรจพนธ ประชด สกณะพฒน และอดม เชยกวงศ, 2548: 63-84)

4.2.3.1 ประเพณและพธกรรมอนเนองมาจากศาสนา

ประเพณและพธกรรมอนเนองมาจากศาสนาเปนประเพณทปฏบตตามแนวคด คตและความ

เชอของประชาชนทวไปอนเนองมาจากศาสนา แบงไดเปน 2 ประเภทคอ

4.2.3.1.1 วนสาคญทางพระพทธศาสนา ในวนสาคญทาง

พระพทธศาสนา พทธศาสนกชนจะพรอมใจกนทาบญระลกถงองคพระสมมาสมพทธเจาในวน

ดงกลาว ไดแก วนมาฆบชา (วนเพญเดอน 3) วนวสาขบชา (วนเพญเดอน 6) และวนอาสาฬหบชา

(วนเพญเดอน 8)

4.2.3.1.2 การทาบญ สวดมนต เลยงพระ คนไทยมความเชอและ

ความศรทธาในพระพทธศาสนา เมอมโอกาสหรอฤกษทดงามเปนมงคลตอชวตจะจดงานบญเลยง

พระสงฆเพอรบพรจากพระสงฆเปนการสรางความเชอมนใหกบตนและครอบครว

98

4.2.3.2 ประเพณและพธกรรมเนองในเทศกาล เทศกาล หมายถง วนทกาหนด

ไวเปนประเพณเพอทาบญและการรนเรงในทองถน ประเพณเกยวกบเทศกาลของไทย ไดแก ประเพณ

ตรษสงกรานต วนเขาพรรษา วนออกพรรษา สารทไทย ลอยกระทง เปนตน

4.2.3.2.1 ประเพณตรษสงกรานต มมาตงแตสมยสโขทย แบงได 2

ประเพณ คอ ประเพณทาบญตรษ หรอทเรยกวาทาบญตรษไทย เปนประเพณทาบญสนป หรอทาบญ

สงทายปเกา ตรงกบวนแรม 14 คา เดอน 4 ถงขน 1 คา เดอน 5 รวม 2 วน มการทาบญเลยงพระดวย

สงของทนยมทากนในภาคกลาง คอ ขนมจนนายา นาพรก และขาวเหนยวแดง และประเพณสงกรานต

เรมตงแต 13 เมษายน จนถงวนท 15 เมษายน กจกรรมในวนสงกรานตทนยมปฏบตกนสบมาคอ การ

ตกบาตรในวนท 13 เมษายน ของทกป ถอกนวาเปนวนตนของวนปใหม หลงจากนนชาวบานจะ

กลบมาสงสรรครนเรงกนในหมเครอญาต ทาพธรดนาผใหญ สวนหนมสาวจะแตงตวสวยงามเตรยม

ตวไปสนกรนเรงตามสถานทตางๆ หรอในบรเวณวดทมการจดไวให นอกจากนยงมการสรงนา

พระพทธรป มการนานาอบไปประพรมทองคพระ การสรงนาพระสงฆ พระสงฆกจะครองไตรจวร

ใหมทอบาสกอบาสกานามาถวาย หนมสาวจะชวนกนไปเลนสาดนา เปนทสนกสนาน สวนการกอ

พระเจดยทรายจะกอในวนสงกรานตหรอวนอนกได และไมจาเปนตองกอบรเวณวด การทขนทรายมากอ

เจดยนนเชอวาจะไดกศลมาก การปลอยนกปลอยปลา โดยเฉพาะการปลอยปลาเปนการชวยใหปลารอด

ตายจากนาแหงเพราะในชวงเดอนเมษายนเปนชวงทแหงแลงมากถอวาเปนการใหชวตใหมอนเปนกศล

แรง นอกจากนนยงมการละเลนตาง ๆรวมกนอยางสนกสนาน เชน เลนมอญซอนผา ตจบ สะบา ฯลฯ

4.2.3.2.2 ประเพณทาบญเขาพรรษา กาหนดเขาพรรษา 3 เดอนตงแต

แรม 1 คา เดอน 8 จนถงกลางเดอน 11 ซงจะเปนชวงของฤดฝนพอด ในชวงเขาพรรษานพระภกษ

จะตองอยประจาทวดทแหงเดยวไมมการเดนทางไปทอนและจะตองกระทาทกๆ ป ปจจบนมการ

ทาบญตกบาตรและถวายเครองอฏฐบรขาร ไดแก สบง จวร สงฆาฏ บาตร รดประคด เขม ดาย หมอ

กรองนาและมดโกน ถวายผาอาบนาฝน รบศล ฟงธรรม งดดมเครองดองของเมาเปนเวลา 3 เดอน

4.2.3.2.3 ประเพณออกพรรษา วนแรกตรงกบวนขน 15 คา เดอน 11

เปนวนครบกาหนดทภกษอยประจาทแหงใดแหงหนงครบ 3 เดอน พทธศาสนกชนจะไปตกบาตรเท

โว หรอ เทโวโรหนะ ฟงเทศนตามวดตาง ๆ เรยกวาทาบญออกพรรษา หรอวนปวารณา

4.2.3.2.4 ประเพณทอดกฐน กาหนดระยะเวลาในการทอดกฐนเรม

ตงแต แรม 1 คา เดอน 11 ไปจนถงกลางเดอน 12 คอหลงจากออกพรรษาเปนระยะเวลา 1 เดอน ผาท

เปนองคกฐนจะตองเปนจวรหรอผาสบงหรอสงฆาฏผนใดผนหนง สวนของอยางอนเรยกวา บรวาร

กฐน ซงม 2 ประเภท คอ การถวายปจจยสมากหรอนอยตามศรทธา ประเภททสอง คอ ถวายเปน

สวนกลางเพอเปนประโยชนของสงฆ อกประเภทหนง เชน เลอย คอน กลไสไม ขวาน สาหรบ

99

ซอมแซมวด การทอดกฐนถอเปนบญทใหอานสงสแรงไดบญมาก เพราะนบเปน กาลทาน คอ ทาได

เพยงปละครงเทานน

4.2.3.2.5 ประเพณการทอดผาปา การทอดผาปาในปจจบน ไดมการ

เปลยนแปลงไปบาง เนองจากมผาไตรทสาเรจรปจาหนายชาวบานไมตองนาไปทงไวในปา หรอ

ตามถนนหนทางเหมอนในสมยพทธกาลอกแลว แตกยงคงธรรมเนยมไวบาง โดยการนากงไมมาปก

ไวในกระถางหรอภาชนะอน แลวนะผามาผกแขวนไว บางครงอาจนาผามาทาเปนรปรางตางๆ เชน

รปชะน รปผ แขวนไวกบเครองบรขาร การทอดผาปาไมมการกาหนดระยะเวลาในการทอดสามารถ

ทอดไดทกฤดกาล

4.2.3.2.6 วนสารท สารท หมายถง ฤด เปนการทาบญกลางปของไทย

ตรงกบวนสนเดอน 10 หรอ แรม 15 คา เดอน 10 เปนชวงทพชพนธธญญาหารกาลงไดผล จงถอเปน

เทศกาลรนเรงยนด พธสารทเปนพธของพราหมณ เมอชาวนาเกบเกยวรวงขาวสาลอนเปนผลผลตแรก

ได จะนามาทาเปนมธปายาสและยาคเพอเลยงดพราหมณ เพอเปนสรมงคลแกขาวในนา และเพอเปน

การเซนไหวบรรพบรษทลวงลบไปแลว ตอมาเมอคนเปลยนมานบถอพระพทธศาสนา ชาวบานจงนา

อาหารพรอมทงกระยาสารท และกลวยไข ไปใสบาตรกนทวด ในวดจะทารานทาเปนแครเพอใชเปนท

ตกบาตรเรยงกนเปนแถวสาหรบใหชาวบานมาทาบญตกบาตรกนเรยกวา ตกบาตรธารณะ เมอตก

บาตรเสรจกจะกรวดนาอทศสวนกศลใหแกบรรพบรษทลวงลบไปแลว

4.2.3.2.7 พธลอยกระทง การลอยกระทงเปนการบชาพระแมคงคา

เปนการขอขมาทไดทงสงสกปรกลงไปในนา เพอสะเดาะเคราะห ลอยทกขโศกโรครายและบาปใหพน

ตว เพออธษฐานใหไดอยางทใจนก ชาวบานจะเตรยมทากระทงจากวสดทหาไดงาย เชน ใบตอง หยวก

กลวย และดอกไม มาประดษฐกระทงสวยงามเปนรปดอกบวรปหงส กระทงประดษฐดวยดอกไมสด

ชาวบานบางคนใสหมาก ใสสตางคลงในกระทงดวย และจดธปเทยนลอยตามแมนาลาคลอง

ในเทศกาลลอกกระทงตามวดหรอตามสถานททจดงานลอยกระทงอาจมงานประกวดนางนพมาศ และ

มมหรสพสมโภชตลอดคน นอกจากนนยงมการจดดอกไมไฟ พล ตะไล เพอความสนกสนาน

4.2.3.2.8 ประเพณเทศนมหาชาต หมายถง พระชาตอนยงใหญเปน

พระชาตสดทายของพระพทธองค แบงออกเปน 13 กณฑ เทศมหาตเปนประเพณชวงหลงออก

พรรษา หมดหนากฐนในชวงระยะเดอน 11 หรอเดอน 12 กอนการเทศมหาชาตจะมการแจกใบฎกา

ใหชาวบานไดทราบลวงหนาเพอผรบกณฑเทศนจะไดมเวลาเตรยมของไปทาบญ สวนทางวด

จะตองขดสถานท ซงมกจดในบรเวณศาลาใหญ มการปกตนกลวย ตนออยตามประตเขาสศาลา ปก

ธง ปกฉตร เพอแสดงวาเปนของสงสาหรบกษตรย เปนการใหเกยรตแกพระเวสสนดร ดานหนา

หรอดานขางธรรมมาสนพระเทศนจะตงขนสาครใบใหญไวเปนขนนามนตซงถอวาใชประพรม

100

บาบดเสนยดจญไรวนเทศนมหาชาต เจาภาพแตละกณฑจะนาเครองกณฑเทศนใสในกระจาดใบ

ใหญ เครองกณฑเทศนจะประกอบดวยขนมตาง ๆ เชน ขนมกง ขนมกรย ขนากรอบ ขาวเมากวน และ

ยงมอาหารแหง ไดแกขาวสาร นาปลา สวนเครองกณฑอนๆ ไดแก ผาไตร บาตร ยาม เครองบรขาร

และผลไมตางๆ เชน กลวย สม มะพราวออน เปนตน

4.2.3.2.9 ประเพณสลากภต ในประเทศไทยนยมทากนในเดอนทม

ผลไมอดมสมบรณ ราวเดอน 6 จนถงวนเขาพรรษา

4.2.3.3 ประเพณและพธกรรมเกยวกบเกษตรกรรม ไดแก พธเรมแรกนา พธ

ทาขวญแมโพสพ มประเพณเกยวกบการเกยวขาว ซงไดแก พธเลยงนา หรอ แฮกนา ประเพณลงแขก

ประเพณเชญแมโพสพ พธรบขวญขาว ม 2 พธ ไดแก ขวญขาวนา และขวญขาวยง พธทาบญลาน พธ

นวดขาว และขาวปลก และพธปดยง

4.3 หตถกรรมพนบานภาคกลาง เปนผลงานททาดวยมอ มความเรยบงาย และมง

ประโยชนใชสอยเปนสาคญ รวมทงมเนอหาเนนไปทประโยชนใชสอยทางกายภาพมากกวาคณคา

ของความเปนศลปะ ดงนนหตถกรรมพนบานจงหมายถงผลงานหตถกรรม ทเกดจากฝมอชางของ

คนในทองถนหนง ประดษฐ สรางสรรค โดยอาศยวธการและรปแบบทถายทอดอยในชมชนจาก

บรรพบรษ โดยมจดประสงคเพอใชสอยในชวตประจาวน งานหตถกรรมเกยวของกบการดารงชวต

ของชาวบาน ทงโดยตรงและโดยออม เพราะผลงานเหลานเปนอปกรณทใชสาหรบการดาเนน

ชวตประจาวน หตถกรรมพนบานสามารถจดเปนหมวดหมหรอประเภทตามลกษณะของวสดทใช

ในการผลตได ดงน (วมล จโรจพนธ ประชด สกณะพฒน และอดม เชยกวงศ, 2548 : 110-116)

4.3.1 งานทอและยอม เปนงานหตถกรรมทสนองประโยชนใชสอยดานอปโภค

เปนสาคญ ไดแก การทอผา ยอมสผา ซงแตละทองถนจะมวธการและรสนยมทแตกตางกนออกไป

ชาวบานมวธการทอผาทไมสลบซบซอน แตละวธจะขนอยกบลกษณะและประโยชนใชสอยของผา

ทตองการทอซงสรปไดดงน

4.3.1.1 ใชกไมมโครง ทอโดยวธเสนยนขมวดรดเขาหาตวคนทอ สามารถ

บงคบใหตงใหหยอนได

4.3.1.2 ใชกขนาดเลก เปนกทมขนาดประมาณครงคบ สาหรบใชทอตนซน

เชน การทอผาของชาวโซงดาจงหวดเพชรบร ฯลฯ

4.3.1.3 ใชกธรรมดาเปนกสาหรบใชทอผาพนบานท วๆ ไปทมผนขนาด

ใหญขน เชน ผาขาวมา ผาซน ผาโสรง ผาสไบ ฯลฯ

4.3.2 งานจกรสาน เปนงานหตถกรรมพนบานทชาวบานนยมทากนท วไป

เนองจากวสดธรรมชาตทนามาจกรสาน เปนวสดทหาไดงาย ไมสนเปลอง เชน ไมไผ หวาย ฯลฯ

101

ทองถนทมวสดพเศษ เฉพาะงานจกรสานกจะมลกษณะและรปแบบอนเปนเอกลกษณของตนเอง

มากกวาทองถนอน สาหรบภาคกลางในบางทองถน กใชวสดนอกเหนอจากไมไผและหวายมาถก

และสานเปนสงของเครองใช ซงมลกษณะเฉพาะของทองถน เชน การถกเปลญวนจากผกตบชวาของ

ชาวบาน อาเภอสรรพยา จงหวดชยนาท การสานปลาตะเพยนจากใบตาลของชาวบานจงหวด

พระนครศรอยธยา ฯลฯ โดยปกตในทองถนภาคกลาง ชาวบานลวนมฝมอในการทาเครองจกรสาน

ทงสนแตททากนมากและเดนกวาทอน ไดแก จงหวด ราชบร ปทมธาน และอางทอง ซงลกษณะ

รปแบบอาจจะแตกตางกนบางในรายละเอยด แตจดประสงคในการผลตหรอทาขนสวนใหญจะ

คลาย ๆ กน สามารถแบงตามประโยชนใชสอยได 4 ประเภท คอ

4.3.2.1 เครองมอกสกรรม ทาขนเพอสนองประโยชนใชสอยของชาวไร

ชาวนา ชาวสวน

4.3.2.2 เครองมอจบสตวนา

4.3.2.3 เครองใชภายในบาน มรปลกษณะและประโยชนทสอดคลองกบการ

ดาเนนชวตประจาวนของชาวบาน เชน ชะลอม ฝาช กระบง กระจาดหาบ กระชอน กระดง กระโล

เสวยน ฯลฯ

4.3.2.4 สงของเบดเตลด เปนเครองจกรสานททาสาหรบใชประโยชนในการ

ประกอบอาหาร เครองแตงกาย ทาเปนสญลกษณ เครองกฬา และเครองเลนตางๆ เชน กระจ (ภาชนะ

สาหรบนงสงของ) เขงปลา หมวกใบตาล หมวกชาวสวน เปลญวน นกสาน ปลาตะเพยนสาน ตะกรอ ฯลฯ

4.3.3 งานกระดาษ กระดาษเปนวสดพนบานทชาวบานใชทาเปนเครองใชสอย

เครองเลน หรอเครองประดบตกแตงในโอกาสตางๆ กระดาษทชาวบานมกทาไวใชเอง คอ กระดาษ

ขอย กระดาษสา งานหตถกรรมททาจากกระดาษมหลากหลาย เชน วาว หนากาก หวโต หวโขน

หาน ตกตาสตว เครองแขวน ฯลฯ โดยใชวธการตางๆ ตามความเหมาะสม เชน ตด ฉล ผนก บ หลอ

ฯลฯ สาหรบทองถนภาคกลาง การทาหวโขนทจงหวดพระนครศรอยธยาเปนงานหตถกรรมทใช

กระดาษซงมชอเสยงมาก

4.3.4 งานดน เปนงานหตถกรรมทผลตขนดวยดน ทมอยในทองถนนนๆ โดยปกต

มกนยมทาเปนภาชนะสาหรบใชในครวเรอนทเรยกกนวา เครองเคลอบและดนเผา หรอ

เครองปนดนเผา เมอปนหรอขนรปแลวจะนาไปเผาทอณหภมตางๆ กนแลวแตลกษณะงานท

ตองการใช ทองถนภาคกลางทนยมทางานหตถกรรมพนบานประเภทนมอยหลายแหง เชน จงหวด

ราชบรทาโองมงกร จงหวดปทมธานทาอางดน หมอสงกรานต (หมอขาวแช) ตมสามโคก อฐมอญ

และจงหวดนนทบร มการทาเครองปนดนเผาทวไป ฯลฯ

102

4.3.5 งานไม เปนงานทผลตหรอทาขนจากไม เปนเครองมอเครองใช หรอวตถท

ใชประโยชนตางๆ ดวยวธแกะสลก กลง และขด ในทองถนภาคกลางมอยหลายจงหวดทชาวบาน

ยดง านไ มเ ปนง าน อาช พ เ ชน จงหวด เ พชร บ ร ทาง าน หตถกร รมจ าก ไมต าล จง หวด

พระนครศรอยธยาทาสากกะเบอ กลอง เครองดนตร ทจงหวดสพรรณบรทาสวนประกอบของบาน

ทรงไทย ฯลฯ

4.3.6 งานโลหะ เปนงานหตถกรรมพนบานทมกรรมวธทยากกวางานดนและงาน

ไมสวนใหญนยมผลตเปนเครองประดบและเครองใชสอยตางๆ มวธผลตอย 2 วธ คอ ขนรปดวย

การต เชน การทามดจงหวดพระนครศรอยธยา เรยกวามดอรญญก หรอการทาเครองมอ อปกรณใน

การเกษตร เชน เคยว เสยม ฯลฯ อกวธเปนการหลอ ซงใชการหลอแบบพนบาน เชน การหลอ

ทองเหลองทบานรอยมลโคจงหวดราชบร ฯลฯ องคประกอบททาใหเกดลกษณะเฉพาะของงาน

ศลปหตถกรรมพนบาน ไดแก ความจาเปนดานประโยชนใชสอย วสดของทองถน รสนยมตกทอด

ของทองถน และขนบธรรมเนยมประเพณ

4.4 การละเลนพนบานภาคกลาง

4.4.1 ความหมายของการละเลนพนบาน การละเลนพนบาน หมายถง กจกรรมท

ชาวบานในทองถนเลนกนเพอความสนกสนานเพลดเพลน โดยทชาวบานจะรวมกนคดการละเลน

แบบตางๆ ขนมาใหสอดคลองกบสภาพของทองถนนน ทงทเปนสภาพทางธรรมชาตและสภาพ

สงคมวฒนธรรม การละเลนพนบานเปนการแสดงออกเพอนนทนาการ ซงเปนความตองการ

พนฐานดานจตใจและรางกายมนษย สงคมในสมยกอนเออตอการสบทอดการละเลนพนบาน

ประกอบกบรปแบบของความบนเทงยงไมไดหลากหลายเหมอนปจจบนนจงทาใหการละเลน

พนบานปรากฏทวไป (วมล จโรจพนธ ประชด สกณะพฒน และอดม เชยกวงศ, 2548 : 218-231)

4.4.2 ลกษณะของการละเลนพนบาน การละเลนมลกษณะการเลนแตกตาง ทงน

ขนอยกบสภาพของแตละทองถน ซงอาจคลายและใกลเคยงกน ดงน

4.4.2.1 เปนมรดกรวมของชาวบานในแตละทองถน

4.4.2.2 มกไมปรากฏผเปนตนคด

4.4.2.3 การละเลนพนบานมลกษณะเรยบงาย ตรงไปตรงมาตามแบบวถของ

ชาวบาน

4.4.2.4 มการสบทอดจากการเลยนแบบและบอกเลา

4.4.2.5 มธรรมชาตของการผสมผสานและการปรบเปลยน

4.4.3 สาเหตของการเกดการละเลนพนบาน

103

4.4.3.1 การรวมงานบญกศล และความศรทธาในพระพทธศาสนาชนกลม

ภาคกลางสวนมากรอยละ 80 นบถอศาสนาพทธ มความศรทธาในพระพทธศาสนาและเชอวาการ

รวมงานทาบญ งานกศล และประเพณอนเนองดวยพระพทธศาสนาเปนสงพงกระทาดวยความ

สมครใจและดวยอารมณทเบกบาน กอเกดกศลผลบญ จงทาใหเกดการละเลนพนบานขน

4.4.3.2 ความตองการสนกรนเรงรวมกน

4.4.3.3 การเฉลมฉลองเนองในวาระของบคคลหรอสวนรวม

4.4.3.4 ความเชอในอานาจเรนลบเหนอธรรมชาต ซงจะเหนไดจากการเซนไหว

การ บวงสรวง เพอใหสงเหนอธรรมชาตมความพงพอใจและบนดาลสงดๆ ใหแกคนในครอบครว

จงเกดการละเลนบางอยางมาประกอบ เชน การเลนละครชาตร การเลนเขาผ เปนตน

4.4.4 บทบาทของการละเลนพนบาน การละเลนพนบานไดรบการสบทอดมาจน

เปนมรดกทางวฒนธรรมของทองถน แสดงใหเหนวาการละเลนพนบานมความสมพนธกบทองถน

ไดเปนอยางด และมบทบาทหนาทอยางหนงอยางใดในสงคม มฉะนนการละเลนพนบานชนดนน

จะดารงอยในสงคมไมได จะเหนไดวาการละเลนพนบานมบทบาทตอสงคม ดงน

4.4.4.1 เปนเครองนนทนาการของชาวบาน

4.4.4.2 เปนสอสรางเสรมความสมพนธในสงคม

4.4.4.3 เปนเครองควบคม และรกษาบรรทดฐานทางสงคม

4.4.4.4 เปนเครองบนทกทางสงคม

4.4.4.5 เปนสอมวลชนชาวบาน

4.4.5 การแบงประเภทของการละเลนพนบาน แบงออกเปน 2 ประเภทใหญ ๆ คอ

4.4.5.1 การละเลนพนบานของเดก สงของทเดกเลนจงเปนสงทอยใกลตว

ทสด ไดแก กอนหน กะลามะพราว เศษไม เลนโดยไมมความหมาย เลนโดยไมรวาเลนอะไร และ

คลานไปตามเรอง จนอายได 8-9 เดอน กจะเรมตงไข (หดยน) พอหรอตากจะทากระแตเวยน (เครอง

ไมไผสาหรบหดเดน) ในชวงเลกๆ อายราว 2-3 ขวบ ญาตพนองกจะใชดนเหนยวปนเปนรปสตว

ตางๆ ใหเลน สวนการละเลนของเดกในวยเดก (6-12 ขวบ) เดกๆ จะเรมรจกเลนกบเพอนโดยจะ

เปนเดกรนเดยวกน ญาตพนองหรอเพอนบานจะมารวมการเลนตามลานบาน หรอลานนวดขาว

หรอใตถนบานแลวแตประเภทของการละเลนเหลานนวาตองการใชสถานทขนาดใด ประเภทของ

การละเลนของเดก แบงได 4 ประเภท ดงน

4.4.5.1.1 การเลนทไมมการรอง เชน เสอกนวว การฟกไข แยลงร ซอนหา ข

มาสงเมอง วงเปยว ไมอม ลงชงหลก ไมงดกาบมะพราว ตจบ เสอขามหวย เปนตน

104

4.4.5.1.2 การเลนทมการรองหรอคาพดคลองจอง เพอประกอบการ

เลนใหสนกสนาน และการเลนมจงหวะไดความรดานภาษาและคาคลองจอง ตลอดจนชวยใหเดก

ไมตดอาง เชน รๆ ขาวสาร งกนหาง ตะลอกตอกแตก แมงมม จาจ หรอเปนบทเพลงทใชรองโดยไม

มกรเลนประกอบแตจะใชรองลอ ยวเยา พวกเดยวกนทมอะไรแปลกๆ ออกไป เชน ไอจกคลก

นาปลา เหนขหมาน งไหวกระจองหงอง หวโลนโกนใหมๆ ควกขไกมาใสหวโลน ไวผมมาหนา

เหมอนแมวดดแลวหนาเหมอนหมา เปนตน

4.4.5.1.3 การเลนเฉพาะหญง หรอชาย การละเลนพนบานของเดก ๆ

จะสามาระแยกเพศไดตามลกษณะของการเลน เชน หากเปนการเลนของเดกหญงจะไมโลดโผน

และไมเสยงกบอนตราย ไมตองออกแรงมาก การเคลอนไหวไมมาก แตถาหากเปนการละเลนของ

เดกผชายจะเปนการเลนทคอนขางโลดโผน การละเลนเฉพาะเดกชายประกอบไปดวย งดขอ วงวว

(เดกวงแขงกน) วงกะลา เลนเรอใบพด (ใชยางบดเปนเกลยวใหหมนพดนาไป) ชกเยอ ชนแมงกวาง

กระโดยเชอก กดจงหรด ขวดควาย ไมหม (ไมอม) เปากบ ขมากานกลวย ยงปน ตารวจจบผราย แขง

เรอยาว (ใชไมไผทงลาโคงหววงไปตามทาง) แขงเรอใบ (ทาดวยผวไมใชขนไกตดทาเปนใบเรอ

หลายใบ) ปาเปา (ใชกระปองนมตงปาดวยกอนหน) กระโดดนา (จากยอดไมลงแมนา) ดาตอด (ใน

นา) (เลนไดทงชายและหญง) แขงรถ (ลอดนเหนยว) กดฝาเบยร ชงชา ตไก (ดอกหญาตกนใหดอก

หญาขาด) ลงชงหลก ไอเขไอโขง เสอกนวว กาฟกไข ซอนหา ลกชวง วงเปยว หลมเมอง ตวงลอ ยง

บองโพละ ยงหนงสตก มวยทะเล เดนกะลา เดนขาโถกเถก ตจบ สวนการละเลนเฉพาะผหญง

ประกอบไปดวย ร ๆ ขาวสาร งกนหาง ไมงดกาบมะพราว หมากเกบ หนหยอดนามน ซอนหา ชกเยอ

กระโดดเชอก เดนกะลา ตาเขยง ลงชงหลก นาขนนาลง เสอขามหวย ตจบ ลกชวง โพงพาง มอญ

ซอนผา วงเปยว จาจ แมงมมขยมหลงคา ตะลอกตอกแตก หมากตะเกยบ อตก หลมเมอง (ชายอาจ

เลนดวยกได) เปากบ (ชายอาจเลนดวยกได) ขายของ (หมอขาวหมอแกง)

4.4.5.1.4 การเลนเพอฝกสตปญญาดวยภาษา (ปรศนาคาทาย) การ

เลนของเดกเปนการฝกสตปญญาดานภาษา คอ การเลนทายอะไรเอย โดยเดกๆ จะนาเอาสงของ

รอบตว สงแวดลอม สงทอยในรางกายหรอสงทเหนผใหญทามาเปนคาทาย สวนใหญจะเปนพวก

ธรรมชาต ตนไม สตว สงของในชวตประจาวนของเขาเอง การละเลนพนบานเดกไทยดานภาษาไม

จากดเพศและฤดกาล แตจะใชทายกนในยามวาง ตอนกลางวนแดดรอนๆ ออกเลนกลางลานบาน

ไมได กจะอยตามใตรมไมหรอใตถนบานกจะเลนคาทายกนโดยจะเรมคาวา อะไรเอย เชน อะไรเอย

ชออยในปา หางอยในนา อะไรเอย นกมห หนมปก อะไรเอย ตนเทาแขนใบแลนเสยว เปนตน การ

เลนคาทาย เปนการฝกสมองใหไดคดหาคาตอบและนอกจากนนยงเปนการฝกใหเปนคนชางสงเกต

สงของรอบขาง ตลอดจนฝกใหรจกใชคาพดคลองจองนามาผกเปนคาทาย ซงจะเปนการสรางลกษณะ

105

นสยใหเปนนกกลอนเมอเตบใหญขน คาทายบางคาเดกๆ อาจไมไดคดขนเอง บางครงผใหญคดคาทาย

ใหเดกๆ กจะชวยกนหาคาเฉลย และถาคดไดแลวกจะจาเอาไปทายเพอนๆ ตอไป คาทายจงสบทอด

ดวยปากตอปาก เวลาเดกๆ เลนทายกน อาจมกตกาผลดกนทายคนละปญหา ถาใครตอบไมไดอาจถก

เขกหวเขา หรอจะตองถกทายตออก 1 ปญหา แลวแตจะตกลงกน และคาเฉลยจะมเหตผลยอมรบกนได

ทกคาทาย

4.4.5.2 การละเลนพนบานของผใหญ แบงเปน 2 วตถประสงค

4.4.5.2.1 เลนเพอความสนกสนาน และเกยวพาราส การเลน

พนบานของผใหญเปนการเลนตามฤดกาล เชน หนาเกยวขาว ตรษ สงกรานต ออกพรรษา ซง

การละเลนจะแตกตางกนออกไปตามสงคมและสภาพแวดลอมของผมภาคนนๆ เชน การเลนลกชวง

(ทวไปภาคกลาง) การเลนมอญซอนผา (ทวไป และจงหวดสมทรปราการ) การเลนสะบา (จงหวด

สมทรปราการ และทอนๆ)

4.4.5.2.2 เลนเพอการกฬา และพกผอนหยอนใจ ชวตในชนบทจะม

ชวงของการวางจากการงานมาก เชน หากทานากจะมชวงวางมาก คอ หลงจากเกบเกยวขาวนาขาว

เขายงหมดแลว ชวงนจะนานถง 3-4 เดอน และเปนชวงหนาแลง ชาวบานจงเทยวเตรและมกจกรรมการเลน

ตาง ๆการละเลนเพอกฬาและการพกผอนหยอนใจ มดงน การเลนแขงควาย การเลนสะบา กระบ

กระบอง การเลนวาว การตไก การกดปลา การของออย การชกเยอ การตอยมวย การวงวว การแขง

ววลาน การชนวว เปนตน

5. งานวจยทเกยวของ

ธรพล อ มใจ (2547: บทคดยอ) ทาวจยเรอง ขลยทระลกจากประเทศไทย

วตถประสงคของงานวจยคอ 1) ศกษาหลกการกาเนดเสยงของขลยเพยงออ 2) ศกษารปแบบภาพ

สตวหมพานต และ 3) ออกแบบขลยเพยงออโดยใชวสดเซรามกส ผลการวจยทเกยวของกบการวจย

ครงนคอ โครงการออกแบบขลยทระลกเปนการนาเสนอสมมตฐานในการทดลองประยกตเอาวสด

ทางเครองเคลอบดนเผามาใชในการสรางดนตรประเภทขลย รวมทงการศกษาถงความเปนไปไดใน

การออกแบบทเนนอสระทงดานรปทรงและความงามทไมถกจากดเพราะประโยชนใชสอย โดย

การศกษาในครงนไดนาเอากระบวนการทดลองทางวทยาศาสตรกายภาพ เพอตรวจสอบสมมตฐานท

ผวจยมความเชอวา เครองดนตรประเภทขลยทมรปทรงกระบอกตรงยาว สามารถปรบเปลยนรปราง

ใหเออประโยชนตอการออกแบบ โดยไดนาเรองราวของสตวหมพานตทเปนเอกลกษณของไทยมา

ใชเปนแนวทางในการออกแบบขลยทระลก สรางความเฉพาะตวในดานภาพลกษณของสนคา อก

ทงยงเปนการประยกตกระบวนการทางเครองเคลอบดนเผาในการสรางผลตภณฑดวย ใน

106

โครงการวจยนไดนาเสนอการออกแบบขลยทระลก โดยใชแรงบนดาลใจการสตวหมพานต

ประกอบดวยขลยรปทรงตางๆ จานวน 6 แบบ กลาวคอ ขลยรปหงส ขลยรปสงห ขลยรปนก

วายภกษ ขลยรปเหรา ขลยรปนาค และขลยรปกญชรวาร ผลงานทไดทงหมดนจะเสรมคณคาทง

ดานความงามทางศลปะ ความแปลกใหมของสนคาของทระลก อกทงยงเปนการประยกต

กระบวนการทางเครองเคลอบดนเผามาใชในผลตภณฑอนๆ ใหกวางขวางขน

ณฏฐพงศ พรหมพงศธร (2551: บทคดยอ)โครงการออกแบบเครองดนตรประเภท

เครองเคาะ อด มจดมงหมายเพอการออกแบบเครองดนตรประเภทเครองเคาะ อด ททาจาก

เครองปนดนเผา มเปาหมายเพอตอบสนองผบรโภคทมความสนใจในเครองดนตรประเภทน หรอ

ใหความสนใจในแงของการนาไปใชตกแตงทพกอาศย โดยเนนการออกแบบรปทรงใหสามารถใช

งานในการเลนดนตรไดจรง ใหเสยงทมคณภาพโดยใชวตถดบภายในประเทศ การผลดชนงาน

เปนไปตามกระบวนการทางอตสาหกรรม และมแนวคดในการตกแตงชนงานดวยลวดลายแบบบาน

เชยง ซงเปนงานเครองปนดนเผาไทยโบราณ ปรบเปลยนวธการตกแตงมาใชวธการเอนโกบดวยนา

ดนสและกนเคลอบแทนการเขยนลาย ผลการวจยทเกยวของกบการวจยครงนคอ เครองดนตร

ประเภทเคาะ อด สามารถออกแบบเปนรปทรงของชนงานได 6 รปแบบ โดยรปแบบแรกจะม 5

ขนาด รปแบบทเหลออก 5 รปแบบ มรปแบบละ 1 ชน ในแตละรปแบบจะมความแตกตางกนใน

เรองของรปทรง วธการเลน และใหเสยงทเปนเอกลกษณเฉพาะในแตละชน ชนงานทงหมดมการ

ขนรปดวยการหลอ เนอดนทใชเปนเนอดนสโตนแวร และเคลอบใสสาเรจรป ผสมออกไซดใหส

เผาทอณหภม 1,050 องศาเซลเซยส จากการผลตเครองดนตรประเภทเครองเคาะ อด ผลงานทก

รปแบบสามารถใชงานไดจรง และใหเสยงทมคณภาพ แตบางชนยงมความไมเหมาะสมในการเลน

เนองจากทาใหผเลนจเจบมอตรงสวนทมลกษณะเปนสนขอบขนมา

ฤทธรงค สธรรมวจตร (2551: บทคดยอ) ทาวจยเรอง ความสมพนธของรปทรงและ

เสยง วตถประสงคของงานวจยคอ เพอตองการศกษาและสรางสรรครปทรงและวสดตางๆ ทใชใน

กจกรรมการดาเนนชวตพนถนโดยศกษาโครงสราง เครองมอของชาวบานททาใหเกดเสยง เชน

กรอลอ ทาดวยกระบอกไมไผ มไมกระทบอย 2 ขาง เพอใหการแกวงกระทบกนใหเกดเสยงดง

สรางสรรคผลงานจากรปทรงวสดทหาไดงายในทองถน วธการพนบาน เพอใหเกดรปทรงใหม โดย

ใชเทคนคสมยใหมผสมผสานกนออกมาในรปแบบจากของเดม ผลการวจยทเกยวของกบการวจย

ครงนคอ การสรางสรรคปตมากรรมความสมพนธของรปทรงและเสยง ซงมความสอดคลองใน

โครงสรางวสดและโครงสรางรปทรง ยกตวอยางเชน รปทรงเครองเคาะจงหวะของพนบานทางภาค

อสานจะใชวสดและรปทรงมหาไดงายในทองถนเสยงทไดกจะใหความรสกเปนพนบาน ซงม

ความหมายเรยบงายแบบพนบาน ทงนการนาเสนอโดยนารปแบบและวสดมาสรางเปนรปทรงใหม

107

ดวยวธการตอประกอบไมไผจากชนสวนวสดเลกๆ หลายชน ซาๆ กนใหเปนโครงสรางใหมเพอให

รสกถงพลงของเสยงเกดขน ซงลกษณะรปทรงดงกลาวจะสงผลถงอารมณ ความรสกทาใหสภาวะ

จตตกอยในพวงของความคดถงความทรงจาเรองราวเหตการณในอดต และไดถายทอดความรสก

จากภาพเหตการณในอดตสวนตวของผวจยเปนผลงานทางดานประตมากรรม

บทท 3

วธดาเนนการวจย

โครงการออกแบบเครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเครองเคาะตจากวสดเครองปนดนเผา

มวตถประสงคเพอศกษาและทดสอบคณสมบตของวสดเครองปนดนเผา (Ceramics) รวมถง

คณสมบตของวสดอนทนามาประกอบ เพอใชในการออกแบบเครองดนตรพนบานภาคกลางประเภท

เครองเคาะต โดยมการศกษาขอมลจากแหลงตางๆทงดานวรรณกรรม บทความ งานวจยทเกยวของ

และแบบสมภาษณ ซงมขนตอนวธดาเนนงานวจย ดงน

ขนตอนท 1 ศกษาและทดสอบคณสมบตของวสดเครองปนดนเผา (Ceramics)

1. การศกษาขอมลทเกยวของ

ในการวจยครงนผวจยไดศกษาคนควาขอมลทเกยวของและทดลองคณสมบตตางๆ

ของเครองปนดนเผา เพอดาเนนการวจย ดงน

1.1 ศกษาคนควาจากเอกสารโดยศกษาจากหนงสอ บทความ แนวคด ทฤษฎ งานวจย

ตางๆ ทเกยวของกบการออกแบบเครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเครองเคาะตจากวสด


1.2 ศกษาทดลองคณสมบตของวสดเครองปนดนเผา ทเกยวของกบการออกแบบ

เครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเครองเคาะตจากวสดเครองปนดนเผา ไดแก

1.2.1 ทดลองเนอดนทใชในการขนรปและวธการขนรป

1.2.2 ทดลองเรองอณหภมทใชในการเผาชนงาน

1.2.3 ทดลองเรองความหนา-บางทใชในการขนรป

1.2.4 ทดลองเรองขนาดความกวางของหองเสยงทมผลกบการเกดเสยง

1.2.5 ทดลองเรองความสงของหองเสยงทมผลกบการเกดเสยง

1.2.6 ทดลองเรองการตกแตงชนงาน และการทดลองเคลอบ

1.2.7 ทดลองเรองสดสวน รปทรงทมผลกบการเกดเสยง

1.2.8 ทดลองหาความเหมาะสมของวตถทนามากระทบกบเครองปนดนเผาทนามา

ออกแบบเปนเครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเคาะต

108

109

ขนตอนท 2 การออกแบบเครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเครองเคาะต จากวสด

เครองปนดนเผา โดยใชแนวทางจากการศกษาจากขอมลเกยวกบการเกดเสยงและเครองดนตรชนด

ตางๆ และจากการทดลองคณสมบตตางๆ ของเครองปนดนเผา

1. นาผลจากการวเคราะหขอมลมาใชเปนแนวทางในการออกแบบเครองดนตรพนบาน ภาคกลาง

ประเภทเคาะต จากวสดเครองปนดนเผา

2. นาผลงานการออกแบบเครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเคาะต จากวสดเครองปนดนเผา ให

ผทรงคณวฒดานการออกแบบผลตภณฑ ดานดนตรพนบานภาคกลางของไทย ดานการสอนดนตร

ไทยและดนตรพนบานภาคกลางของไทย ดานการการออกแบบผลตภณฑ ดานวสดเซรามกสและ

ดานการตลาด ซงเปนผทมความเชยวชาญ และมประสบการณทเกยวของไมตากวา 10 ป ทาการ

ประเมนเพอพจารณาความเหมาะสม และความเปนไปไดในการออกแบบออกแบบ

3. สรปผลการประเมนความเหมาะสมทมตอผลงานการออกแบบเครองดนตรพนบานภาคกลาง

ประเภทเคาะต จากวสดเครองปนดนเผา (Ceramics) จากความเหนของผทรงคณวฒทคดวา

เหมาะสมทสดเพอนาไปสอบถามความพงพอใจจากกลมเปาหมาย

4. การวเคราะหขอมล

P = f × 100

เมอ P แทน คาเฉลย

f แทน ผลรวมของคะแนนทงหมด

n แทน ขนาดของกลมตวอยาง

โดยคารอยละสงทสด หมายถง ถกเลอกหรอไดรบเลอกเปนลาดบท 1 และคารอยละ

รองลงมา หมายถง ถกเลอกหรอไดรบเลอกเปนลาดบถดมา จนกระทงคารอยละนอยทสด หมายถง

ถกเลอกหรอไดรบเลอกเปนลาดบสดทาย

ขนตอนท 3 ประเมนผลการออกแบบเครองดนตรพนบาน ภาคกลางประเภทเคาะต จากวสด


1. กลมตวอยาง

เพศชาย และหญง อาย 25-50 ป ทมประสบการณในการฟงดนตร หรอ เลนเครอง

ดนตร จานวน 200 คน

2. เครองมอทใชรวบรวมขอมลในการวจยสวนนเปนแบบสอบถาม (Questionnaire) โดยผวจยได

สรางจากแนวคดทไดศกษาจากเอกสาร และงานวจยทเกยวของจานวน 3 ตอน ดงน

n

110

ตอนท 1 แบบสอบถามเกยวกบสถานะและคณลกษณะของกลมตวอยาง ผตอบ

แบบสอบถาม ไดแก เพศ อาย วฒการศกษา อาชพ

ตอนท 2 เปนแบบสอบถามเกยวกบระดบความพงพอใจตอรปแบบความสวยงาม,

ความเหมาะสมในการใชงาน และประโยชนใชสอยดานอนๆ

ตอนท 3 เปนคาถามแบบปลายปดเกยวกบความคดเหน

ตอนท 4 เปนคาถามแบบปลายเปดเกยวกบขอเสนอแนะตางๆ

แบบสอบถามเปนมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) ตามแบบของลเครท (Likert

Scale) 5 ระดบคอ

5 หมายถง มความเหมาะสมมากทสด

4 หมายถง มความเหมาะสมมาก

3 หมายถง มความเหมาะสมปานกลาง

2 หมายถง มความเหมาะสมนอย

1 หมายถง มความเหมาะสมนอยทสด

3. การสรางเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล

3.1 ศกษาเทคนค และวธการสรางแบบสอบถามทเกยวกบปจจย หรอตวแปร ทม

อทธพลตอความพงพอใจของกลมเปาหมายเพอใชเปนแนวทางในการสรางแบบสอบถาม

3.2 นาแบบสอบถามทไดใหผเชยวชาญจานวน 3 ทานพจารณาตรวจสอบความถกตอง

และหาความเทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity) ของคาถามในแตละขอวาตรงตามจดประสงค

ของการวจยหรอไม และนาขอเสนอแนะมาทาการปรบปรงแกไขหาความเทยงตรงจากการหาคา

IOC (Index of Item-objective Congruence)

IOC = ∑ R

เมอ IOC = ความสอดคลองระหวางวตถประสงคกบแบบทดสอบ

∑ R = ผลรวมของคะแนนการพจารณาจากผเชยวชาญ

N = จานวนผเชยวชาญ

การพจารณาความสอดคลองระหวางวตถประสงคกบแบบทดสอบจะเปนการ

พจารณาแบบทดสอบรายขอจากความคดเหนของผเชยวชาญ โดยมเกณฑการใหคะแนนเพอหาคา

IOC ของผเชยวชาญ กาหนดเปน 3 ระดบ ดงน

+1 หมายถง แนใจวาแบบทดสอบวดตรงตามวตถประสงค หรอตรงตามเนอหา

0 หมายถง ไมแนใจวาแบบทดสอบวดตรงตามวตถประสงค หรอตรงตามเนอหา

N

111

-1 หมายถง แนใจวาแบบทดสอบไมไดวดตรงตามวตถประสงค หรอตรงตามเนอหา

แบบทดสอบ หรอขอสอบทถอวามความเทยงตรงตามเนอหาในระดบด สามารถ

นาไปวดผลได จะตองมคา IOC เกนกวา 0.5 เปนตนไป

3.3 การทดสอบความเชอถอ (Reliability) นาแบบสอบถามไปทดสอบ (Pretest) กบ

กลมตวอยาง จานวน 30 ชด โดยจะนาผลทไดจากการตอบแบบสอบถามไปหาคาความเทยงตรงตาม

แบบสมประสทธ Cronbach’s Alpha เพอทดสอบวาแตละคาถาม และแตละคาตอบใน

แบบสอบถามสามารถใชภาษาสอความหมาย สรางความเขาใจกบผตอบแบบสอบถามไดถกตอง

ตรงกบวตถระสงคทกาหนดในการสอบถามหรอไม และมความยากงายตอการทาความเขาใจ

อยางไร ทาการปรบปรงแกไขใหดยงขน

3.4 นาแบบสอบถามทผานการตรวจสอบความเทยงและปรบปรงแกไขใหสมบรณ

แลวไปเกบขอมลกบกลมตวอยางในการวจย ตอไป

4. การเกบรวบรวมขอมล

4.1 นาแบบสอบถามไปดาเนนการเกบขอมล

4.2 หลงจากเกบขอมลเรยบรอย และตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม แลว

จงนาขอมลทไดไปวเคราะหประเมนผลขอมลทางสถตตอไป

5. การวเคราะหขอมล

5.1 แบบสอบถามความพงพอใจหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน

(Standard Deviation) ของระดบความเหมาะสมของเครองเรอนชดรบแขก โดยแบงเกณฑไดดงน

4.50-5.00 หมายถง มความเหมาะสมมากทสด

3.50-4.49 หมายถง มความเหมาะสมมาก

2.50-3.49 หมายถง มความเหมาะสมปานกลาง

1.50-2.49 หมายถง มความเหมาะสมนอย

1.00-1.49 หมายถง มความเหมาะสมนอยทสด

5.2 ขอมลทเปนคาถามแบบปลายเปดเกบรวบรวมเปนความคดเหนและขอเสนอแนะ

6. สถตทใชในการวเคราะหขอมล

วเคราะหขอมลโดยผวจยใชโปรแกรมสาเรจรปในการวเคราะหขอมลทางสถต

ประกอบการนาเสนอผลวเคราะหดงตอไปน

6.1 คารอยละ (Percentage) ใชสตรดงน (บญชม ศรสะอาด, 2538: 10)

P = f x 100

n

112

เมอ P แทน คาเฉลย

f แทน ผลรวมของคะแนนทงหมด


6.2 คาเฉลยเลขคณตโดยใชสตร (ชศร วงศรตนะ, 2541: 40)

X = ∑x

เมอ X แทน คาเฉลย

∑ x แทน ผลรวมของคะแนนทงหมด


6.3 ส ตรความเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) (ชศร วงศรตนะ, 2541: 66)

S = n∑x2 – (∑x) 2

เมอ S แทน คาเบยงเบนมาตรฐานของคะแนนกลมตวอยาง

X แทน คะแนนแตละตวในกลมตวอยาง


∑x2 แทน ผลรวมของคะแนนแตละตวยกกาลงสอง

(∑x) 2 แทน ผลรวมของคะแนนทงหมดยกกาลงสอง

6.4 สถตทใชทดสอบสมมตฐาน โดยใชสตร t-test (ชศร วงศรตนะ, 2534: 178) ดวยโปรแกรม

สาเรจรป SPSS

n

n(n-1) √

61

บทท 4

ผลการดาเนนการวจย



การดาเนนการวจยเรอง การออกแบบเครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเครอง

เคาะต จากวสดเครองปนดนเผา มว ตถประสงคเพอศกษาและทดสอบคณสมบตของวสด

เครองปนดนเผา (Ceramics) เพอใชในการออกแบบเครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเครอง

เคาะต และ ศกษาปจจยตางๆ ททาใหเกดเสยง เพอนามาออกแบบเครองดนตรพนบานภาคกลาง

ประเภทเครองเคาะตจากวสดเครองปนดนเผา โดยการศกษาทมาของเครองดนตรดงเดมของไทย

และของตางประเทศ รวมถงลกษณะกลไกททาใหเกดเสยงของเครองดนตรโดยเฉพาะ เครองดนตร

ใหจงหวะประเภทเครองเคาะต ซงสรปไดดงน

เสยงทเกดจากเครองดนตรประเภทเคาะตเกดจากการสนสะเทอนของวตถตงแต 2 ชน

ขนไปมากระทบกน โดยกาหนดใหวตถแรกเปนวตถทมากระทบ (A) และวตถทสองเปนวตถถก

กระทบ (B) จากเครองดนตทไดศกษาพบวาแบงเปนหมวดหม ดงน

ตารางท 1 แสดงลกษณะวสดของเครองดนตรประเภทเครองเคาะตทกระทบกนเกดเปนเสยงดนตร

วตถทมากระทบ (A) วตถถกกระทบ (B)

มอ หนง (บปดหองเสยง เชน กลอง), พลาสตก (บปดหองเสยง เชน

กลอง), โลหะ, เครองปนดนเผา

ไม ไม ,หนง (บปดหองเสยง เชน กลอง)

ไมบหนงหรอผา ไม, โลหะ, หนง (บปดหองเสยง เชน กลอง)

โลหะ ไม, โลหะ

ทราย หรอ หน ไม

พลาสตก โลหะ, พลาสตก (บปดหองเสยง เชน กลอง)

113

115

ผลการศกษาวธการเปลยนโทนเสยงของเครองดนตรประเภทเครองเคาะต มดงน

โทนเสยงเปลยนเมอขนาดของหองเสยงทถกกระทบเปลยน

โทนเสยงเปลยนเมอรปทรงของหองเสยงทถกกระทบเปลยน

โทนเสยงเปลยนเมอเปลยนตาแหนงทวตถกระทบกน

โทนเสยงเปลยนเมอลกษณะความหนาของหองเสยงเปลยน

โทนเสยงเปลยนเมอนาหนกของตวถวงเสยงเปลยนไป

โทนเสยงเปลยนเมอความหนาแนนของตวกระทบหรอตวถกกระทบเปลยน

โทนเสยงเปลยนเมอชนดของตวกระทบหรอตวถกกระทบเปลยน

ปจจยททาใหเกดระดบเสยงทแตกตางกนของเครองดนตรประเภทเครองเคาะต คอ

ขนาดของ หองเสยงทตางกน รปทรงของหองเสยงทตางกน ตาแหนงในการกระทบหองเสยงท

ตางกน ลกษณะการกระทบ แรงทกระทบจากนาหนกมอ หรอนาหนกของวตถทมากระทบตางกน

ความหนาของผนงหองเสยงทแตกตางกน และความหนาแนนของวสดทงทมากระทบและถกกระทบ

ปจจยสาคญของการรองราในดนตรพนบานภาคกลางคอการ ดนกลอนสดโตตอบกน

ประกอบกบจงหวะของเครองดนตรททาหนาทควบคมใหเนอกลอนลงจงหวะเขากนเปนวรรคตอน

และสรางบรรยากาศใหการแสดงสนกสนานยงขน

2. ศกษาทดลองคณสมบตของวสดเครองปนดนเผา (Ceramics) ทมผลตอการเกดเสยงทแตกตางกน

เพอนาไปสการออกแบบ โดยศกษาคณสมบตดงตอไปน

2.1 ผลการทดลองเนอดนทใชในการขนรปและวธการขนรป จากผลการทดลอง

พบวาเนอดนทใหความแขงแรงและเสยงทใสกงวาลมากทสดคอ เนอดน Pocelain ซงเหมาะกบการ

ขนรปดวยวธการหลอนาดนดวนแมพมพปนปลาสเตอร และวธนเปนวธทเหมาะสาหรบการผลต

ผลตภณฑทจาเปนตนควบคมความหนาและขนาดของชนงานไดดทสด

2.2 ผลการทดลองเรองอณหภมทใชในการเผาชนงาน จากการทดลองพบวา

อณหภมททาใหเกดเสยงดงกงวาลมากทสดและมความเหมาะสมกบกระบวนการทางผลตภณฑ

มากทสด คอ 1,200 องศาเซลเซยส

2.3 ผลการทดลองเรองความหนา-บางทใชในการขนรป จากผลการทดลองพบวา

ความหนาทเหมาะสาหรบการทาเครองดนตรประเภทเครองเคาะต และใหเสยงดงกงวาลดทสดอย

ในระดบ 1-3.5 มลลเมตร

116

2.4 ทดลองเรองขนาดความกวางของหองเสยงทมผลกบการเกดเสยง จากผลการทดลอง

พบวาระดบเสนผานศนยกลางหรอความกวางทมากขนจะมเสยงดงกงวาลมากขน

2.5 ผลการทดลองเรองความสงของหองเสยงทมผลกบการเกดเสยง จากผลการ

ทดลองพบวาระดบสงทมากขนจะมผลใหเกดเสยงดงกงวาลมากขน

2.6 ผลการทดลองเรองการตกแตงชนงาน และการทดลองเคลอบ จากผลการทดลอง

พบวผลการเคลอบผลตภณฑในหลายรปแบบไมทาใหเกดความแตกตางของเสยงมากนก

แตการเคลอบทงชนจะสงผลใหตวผลตภณฑมความแขงแรงดทสด และวธการตกแตงดวยการตด

รปลอก (Decal) จะสงผลกระทบตอเสยงนอยทสด

2.7 ผลการทดลองเรองสดสวน รปทรงทมผลกบการเกดเสยง จากผลการทดลองพบวา

เสยงจะดงกงวาลมากขนในรปทรงทผายออกมากขน

ภาพท 54 แสดงรปทรงทใชในการทดลองหาความเหมาะสมดานสดสวนและรปทรง

2.8 ผลการทดลองหาความเหมาะสมของวตถทนามากระทบกบเครองปนดนเผาท

นามาออกแบบเปนเครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเคาะต จากการทดลองนาวสดมา

กระทบหองเสยงททามาจากเครองปนดนเผา (Ceramics) ได แก ไม มอ เครองปนดนเผา

(Ceramics) โลหะ ไมนวมบหน ง ไมนวมบผ า และไมนวมยาง ผลการทดลองพบวา

วตถทมากระทบก บหองเสยงเคร องเคลอบดนเผาทให เส ยงว ตถทมากระทบก บหองเสยงเ

117

คร องเคลอบดนเผาทใหเสยงด งก งวาลมากท สดและมผลตอความแขงแรงของผลตภ ณฑน

อยท สด คอ ไม

ภาพท 55 วสดทใชในการทดลองทดลองหาความเหมาะสมเพอนามากระทบกบเครองดนตรททา

จากวสดเครองปนดนเผา

ขนตอนท 2 การออกแบบเครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเครองเคาะต จากวสดเครองปนดนเผา โดยใช

แนวทางจากการศกษาจากขอมลเกยวกบการเกดเสยงและเครองดนตรชนดตางๆ และจากการทดลอง

คณสมบตตาง ๆของเครองปนดนเผา

จากการศกษาพบวา เครองดนตรพนบานภาคกลาง สวนใหญเปนเครองดนตรไทยจาก

วงมโหร แตจะลดจานวนของเครองดนตรบางชนลงเหลอเพยงเครองดนตรหลกๆ เชน ระนาดเอก

ระนาดทม ฆองวงเลก ฆองวงใหญ เปนตน บางกใชเสนหของความเรยบงายในแบบพนบานดวย

เครองดนตรประกอบจงหวะ เชน ฉง กรบ โหมง โทน รามะนา กลองแขก กลองสองหนา เปนตน

หรอบางครงมเพยงเสยงปรบมอใหเขากบจงหวะการรองโตตอบกน จงเกดแนวคดในการออกแบบ

เครองดนตรพนบานจากวสดเครองปนดนเผา ซงยดถอเอาแนวทางของการเกดเสยง 3 ระดบของ

เครองประกอบจงหวะในดนตรพนบานภาคกลาง คอ เสยงสง (จากการตเสยงฉง) เสยงกลาง (จาก

การตกรบ) และเสยงทตาลงมา (จากการตฉบ) ทงนกาหนดใหระดบเสยงทเกดขนเปนไปตาม

ธรรมชาตของการเกดเสยงทไดจากวสดเครองปนดนเผา ซงอาจจะไมเหมอนกบเครองดนตรดงเดม

แตกาหนดใหเกดเสยงในระเสยงทแตกตางกนอยางนอย 3 โทนเสยง ซงจะใชประกอบกบเครอง

ดนตรพนบานทมอยเดม โดยคานงถงการเคลอนไหวระหวางการรองรา เครองดนตรทออกแบบ

จะตองสามารถเลนประกอบการเคลอนไหว สะดวกตอการรองรา และลกษณะการจดวางในพนท

การแสดงทมขนาดแตกตางกนออกไป และเปนสวนหนงในการประดบตกแตงพนทการแสดง

118

ภาพท 56 ออกแบบรางครงท 1 เพอศกษาและพฒนาตามแนวทางการออกแบบ

119


120


โดยการออกแบบรางครงท 1 รปทรงตางๆ ทสรางขนดคลายกบงานปตมากรรม

ทางดานการออกแบบเครองปนดนเผามากเกนไปทาใหไมสามารถใชงานไดดตามหลกการ

ออกแบบผลตภณฑ สวนการออกแบบรางครงท 2 ไดมการปรบรปทรงและกลกในการเกดเสยงให

มความเหมาะสมกบการใชงานมากขน โดยคานงถงแนวคดขางตนทตองการใหเครองดนตรมเสยง

หลกอยางนอย 3 เสยง แตรปทรงและกลไกบางรปแบบยงไมตอบสนองการใชงานทดไดเทาทควร

และการออกแบบรางครงท 3 เปนการปรบลดทอนรายละเอยดทเกนความจาเปนจากการออกแบบ

รางครงท 2 ออก เพอใหเครองดนตรสามารถใชงานไดงาย สะดวก เหมาะสมกบการเลน และการ

แสดง รวมถงเหมาะสมกบกระบวนการผลตดวย

1. สรปแนวการออทางในการออกแบบเครองดนตรพนบาน ภาคกลางประเภทเคาะต จากวสด

เครองปนดนเผา แบงออกเปน 2 แนวทาง คอ

1.1 การออกแบบโดยใหผรองราเพลงพนบานถอเลนประกอบการแสดง โดยคานงถง

การเคลอนไหวระหวางการรองรา เครองดนตรทออกแบบจะตองสามารถเลนประกอบการ

เคลอนไหว สะดวกตอการรองรา

121

ภาพท 59 แสดงรปแบบการใชงานในแบบท1

ผลตภณฑแบบท 1 เปนเครองดนตรทมกลไกลในการหยดเสยงทไมตองการ ทาใหเกด

เสยงเดยว และเสยงผสมได จงทาใหเครองดนตรชนนมคาเสยงทแตกตางกนถง 7 เสยง และนา

วธการจกสานแบบพนบานเขามาใชโดยนาวสดผกตบชวาทไดจากทองถนของภาคกลาง มา

ประกอบกบรปทรงของตวผลตภณฑเพอสอความหมายถงวถชวตของคนภาคกลางทอาศยอยตาม

ลมแมนา และประดษฐเครองมอดวยภมปญญาพนบานในการจบสตวนาเลยงชพ สวนทเปน

ฐานอยบนองมอจะเปนไมทใชวธแกะจนใหรปทรงทเขากบมอในการเลน วธการเลน คอ วางเครอง

ดนตรไวบนองมอ จากนนวางนวชไวในปมกดอนแรกโดยหนเขาหาตวบนปมดานขางเครองดนตร

แตไมตองกด หากตองการไดเสยงจากชองไหนใหกดนวทตรงกบชองเสยงนน แลวเขยาดวยแรง

จากการสะบดขอมอ

122


ผลตภณฑแบบท 2 เปนเครองดนตรทใชกลไกในการสะบดขอมอใหเกดเสยงโดยการ

สนของสปรง ตวดามจบสามารถถอดออกได และสามารถนาเครองดนตรชนอนในชดเดยวกนมา

ตอประกอบอกดานเขาดวยกนได จงทาใหเกดการผสมระหวางเสยงสองเสยงในการเลนครง

เดยวกน ลวดลายบนตวเครองดนตรไดแรงบนดาลใจมาจากลายจกสานแบบพนบานของภาคกลาง

มาประกอบกบรปทรงของตวผลตภณฑเพอสอความหมายถงวถชวตของคนภาคกลางทอาศยอย

ตามลมแมนา และประดษฐเครองมอดวยภมปญญาพนบานในการจบสตวนาเลยงชพ วธการเลน

คอ เลอกเสยงทตองการใชเลนแลวนามาหมนประกอบกบตวดามจบ หากตองการเสยงผสมก

สามารถเลอกตอไวอกดานหนงของตวดามได จากนนถอตวดามทประกอบแลวใหถนดมอ จากนน

สะบดขอมอไปมา

1.2 การออกแบบโดยคานงถงลกษณะการจดวางในพนทการแสดงทมขนาดแตกตาง

กนออกไป และเปนสวนหนงในการประดบตกแตงพนทการแสดง

123


ผลตภณฑแบบท 3 เปนเครองดนตรสาหรบการเคาะโดยใชไมเคาะ หรอ ตใหเกดเสยง

ตวไมเคาะทาจากไมมะคาทาใหเกดความยดหยนเมอตลงบนตวเครองททาจากวสดเครองปนดนเผา

ทผานการเคลอบแลว จงไมกอใหเกดความเสยหายระหวางเลน ประกอบดวยหองเสยง 3 หอง สามารถ

เคาะ หรอ ตผสมใหเกดเสยงใหมไดแลวแต ผเลน เครองดนตรชนนสามารถวางเลนไดทงแนวนอน

และแนวตง ดวยการนงเลน หรอยนถอเลนกได สวนการสานหวายดานลางของชนงานเปนการกน

กระแทกเพอปองกนความเสยงหายระหวางการเลนและการขนยาย และเพอสอความหมายถงวถชวตของ

คนภาคกลางทอาศยอยตามลมแมนา และประดษฐเครองมอดวยภมปญญาพนบานในการจบสตวนาเลยง

ชพ วธการเลน คอ ใชไมเคาะหรอตบนพนทระหวางลายบนเครองดนตรกบสวนทเปนหวายดานลาง

124


ผลตภณฑแบบท 4 เปนเครองดนตรสาหรบการเคาะโดยใชไมเคาะ หรอ ตใหเกดเสยง

ตวไมเคาะทาจากไมมะคาทาใหเกดความยดหยนเมอตลงบนตวเครองททาจากวสดเครองปนดนเผา

ทผานการเคลอบแลว จงไมกอใหเกดความเสยหายระหวางเลนเครองดนตรชน หนงชดประกอบดวย

เครองดนตรทงหมด 3 ชน แตละชนประกอบดวยหองเสยง 3 หอง สามารถตสลบบนลางดานไดโดยการ

วางควา หรอ หงายชนงานแตกตางกนไป นอกจากนนยงสามารถเตมทรายเขาไปในหองเสยงเพอทา

ใหเกดระดบเสยงใหม ตรงกลางสวนทจบถกพนดวยผกตบชวา ซงเปนพชทเกดตามทองถนพนบาน

ภาคกลางจานวนมาก ทาใหสามารถเคลอนยาย ถอ จบชนงานไดถนดมอมากขน วธการเลน คอใช

ไมเคาะหรอตบนพนทระหวางลายบนเครองดนตรกบสวนทเปนผกตบชวาดานลาง

2. จากการนาผลงานการออกแบบเครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเคาะต จากวสด

เครองปนดนเผา ใหผเชยวชาญดานการออกแบบผลตภณฑ ผเชยวชาญดานดนตรพนบานภาคกลาง

ของไทย ผเชยวชาญดานการสอนดนตรไทยและดนตรพนบานภาคกลางของไทย ผเชยวชาญดาน

การการออกแบบผลตภณฑ และผเชยวชาญดานวสดเซรามกสและดานการตลาด ซงเปนผทมความ

125

เชยวชาญ และมประสบการณทเกยวของไมตากวา 10 ป ทาการประเมนเพอพจารณาความ

เหมาะสม และความเปนไปไดในการออกแบบ ไดผลดงน

2.1 ผลการประเมนความเหมาะสมทมตอผลงานการออกแบบเครองดนตรพนบาน

ภาคกลางประเภทเคาะต จากวสดเครองปนดนเผา (Ceramics) โดยการหาคาเฉลย (Mean) และ

คาเบยนเบนมาตรฐาน (Standdard Diviation) โดยแบงเกณฑไดดงน

4.50-5.00 หมายถง มากทสด

3.50-4.49 หมายถง มาก

2.50-3.49 หมายถง ปานกลาง

1.50-2.49 หมายถง นอย

1.00-1.49 หมายถง นอยทสด

ตารางท 2 แสดงคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของการประเมนดานความเหมาะสมสาหรบ

การใชงาน เปนเครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเครองเคาะต รปแบบท 1

คณลกษณะของเครองดนตรพนบานภาคกลาง

ประเภทเคาะต

รปแบบท 1

คาเฉลย

(Mean)

สวนเบยน

เบน

มาตรฐาน

(S.D.)

ระดบความเหมะ

สมสาหรบการใช

งาน

1. สามารถสรางสรรคทาทางใหมๆ ในการเลน

ประกอบการแสดงได

4.4 0.89 มาก

2. สามารถเรยนรวธการใชงานในการเลนไดงาย 4.2 0.45 มาก

3. รปแบบแสดงถงวถชวตความเปนพนบาน

ภาคกลาง

4.4 0.89 มาก

4. รปแบบสอดคลองกบเครองดนตรทมอยเดม 4.2 1.3 มาก

5. รปแบบมความนาสนใจดงดดผชมการแสดง 4.4 0.89 มาก

6. รปแบบสอดคลองกบการแตงกายของ

นกแสดง พนบานภาคกลาง

3.8 1.09 มาก

7. มความปลอดภยกบผเลนขณะทาการแสดง 4.4 0.54 มาก

126


การใชงาน เปนเครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเครองเคาะต รปแบบท 1 (ตอ)




คาเฉลย

(Mean)


เบน


(S.D.)

ระดบความ

เหมะสม

สาหรบการ

ใชงาน

8. มความปลอดภยกบผเลนขณะขนยายผลตภณฑ 3.8 0.45 มาก

9. ผลตภณฑมขนาดเหมาะสมในการจดเกบไดสะดวก 4.6 0.89 มากทสด

10. ผลตภณฑมขนาดและรปทรงทเหมะสมกบการ

เคลอนยายระหวางการแสดงในแตละครงไดสะดวก

4.8 0.44 มากทสด

11. สามารถเลนรวมกบเครองดนตรไทยชนดอนๆได 4.6 0.89 มากทสด

12. สามารถเลนรวมกบเครองดนตรสากลได 4.6 0.89 มากทสด

13. สามารถใชเปนของสะสม/ ประดบตกแตงบานได 4.6 0.54 มากทสด

14. สามารถใชเปนของทระลกได 4.6 0.89 มากทสด

จากตารางท 2 พบวาเครองเรอนรบแขกรปแบบท 1 มรปแบบทเหมาะสมใสการใช

งานเปนเครองดนตรพนบานภาคกลาง ประเภทเครองเคาะตในระดบมาก สามารถสรางสรรค

ทาทางใหมๆ ในการเลนประกอบการแสดงไดในระดบมาก สามารถเรยนรวธการใชงานในการเลน

ไดงายในระดบมาก รปแบบแสดงถงวถชวตความเปนพนบานภาคกลางในระดบมาก รปแบบม

ความสอดคลองกบเครองดนตรทมอยเดมในระดบมาก รปแบบมความนาสนใจดงดดผชมการ

แสดงในระดบมาก รปแบบสอดคลองกบการแตงกายของนกแสดงพนบานภาคกลางในระดบมาก

มความปลอดภยกบผเลนขณะทาการแสดงในระดบมาก มความปลอดภยกบผเลนขณะขนยาย

ผลตภณฑในระดบมาก ผลตภณฑมขนาดเหมาะสมในการจดเกบไดสะดวกในระดบมากทสด

ผลตภณฑมขนาดและรปทรงทเหมะกบการเคลอนยายระหวางการแสดงในแตละครงไดสะดวกใน

ระดบมากทสด สามารถเลนรวมกบเครองดนตรไทยชนดอนๆไดในระดบมากทสด สามารถเลน

รวมกบเครองดนตรสากลไดในระดบมากทสด สามารถใชเปนของสะสมหรอประดบตกแตงบาน

ไดในระดบมากทสด และสามารถใชเปนของทระลกไดในระดบมากทสด

127






คาเฉลย

(Mean)


เบน


(S.D.)

ระดบความเหมะ

สมสาหรบการใช

งาน



4.4 0.54 มาก

2. สามารถเรยนรวธการใชงานในการเลนไดงาย 4.8 0.44 มากทสด

3. รปแบบแสดงถงวถชวตความเปนพนบานภาค

กลาง



5. รปแบบมความนาสนใจดงดดผชมการแสดง 4.6 0.89 มากทสด

6. รปแบบสอดคลองกบการแตงกายของนกแสดง

พนบานภาคกลาง

4.2 0.84 มาก



9. ผลตภณฑมขนาดเหมาะสมในการจดเกบได

สะดวก

4.0 0.71 มาก



4.2 0.45 มาก

11. สามารถเลนรวมกบเครองดนตรไทยชนดอนๆได 4.4 0.89 มาก

12. สามารถเลนรวมกบเครองดนตรสากลได 4.6 0.89 มากทสด

13. สามารถใชเปนของสะสม/ ประดบตกแตงบาน 4.4 0.55 มาก

14. สามารถใชเปนของทระลกได 4.6 0.54 มากทสด



128

ทาทางใหมๆ ในการเลนประกอบการแสดงไดในระดบมากทสด สามารถเรยนรวธการใชงานใน

การเลนไดงายในระดบมากทสด รปแบบแสดงถงวถชวตความเปนพนบานภาคกลางในระดบมาก

ทสด รปแบบมความสอดคลองกบเครองดนตรทมอยเดมในระดบมาก รปแบบมความนาสนใจ

ดงดดผชมการแสดงในระดบมากทสด รปแบบสอดคลองกบการแตงกายของนกแสดงพนบานภาค

กลางในระดบมาก มความปลอดภยกบผเลนขณะทาการแสดงในระดบมาก มความปลอดภยกบผ

เลนขณะขนยายผลตภณฑในระดบมาก ผลตภณฑมขนาดเหมาะสมในการจดเกบไดสะดวกใน

ระดบมาก ผลตภณฑมขนาดและรปทรงทเหมะกบการเคลอนยายระหวางการแสดงในแตละครงได

สะดวกในระดบมาก สามารถเลนรวมกบเครองดนตรไทยชนดอนๆไดในระดบมาก สามารถเลน

รวมกบเครองดนตรสากลไดในระดบมากทสด สามารถใชเปนของสะสมหรอประดบตกแตงบาน

ไดในระดบมาก และสามารถใชเปนของทระลกไดในระดบมากทสด






คาเฉลย

(Mean)

สวนเบยนเบน


(S.D.)

ระดบความเห

มะสมสาหรบ

การใชงาน



4.2 0.83 มาก

2. ผลตภณฑสามารถจดวางไดหลายรปแบบบนพนท

การแสดง

4.2 0.45 มาก



กลาง

4.2 0.83 มาก





4.0 1.0 มาก


129


การใชงาน เปนเครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเครองเคาะต รปแบบท 3 (ตอ)




คาเฉลย

(Mean)



(S.D.)






สะดวก

3.4 0.54 ปานกลาง



4.2 0.45 มาก


13. สามารถเลนรวมกบเครองดนตรสากลได 4.4 0.74 มาก

14. สามารถใชเปนของสะสม/ ประดบตกแตงบาน 4.6 0.54 มากทสด

15. สามารถใชเปนของทระลกได 4.4 0.54 มาก



ทาทางใหมๆ ในการเลนประกอบการแสดงไดในระดบมาก ผลตภณฑสามารถจดวางไดหลาย

รปแบบบนพนทการแสดงในระดบมาก สามารถเรยนรวธการใชงานในการเลนไดงายในระดบมาก

รปแบบแสดงถงวถชวตความเปนพนบานภาคกลางในระดบมาก รปแบบมความสอดคลองกบ

เครองดนตรทมอยเดมในระดบมาก รปแบบมความนาสนใจดงดดผชมการแสดงในระดบทสด

รปแบบสอดคลองกบการแตงกายของนกแสดงพนบานภาคกลางในระดบมาก มความปลอดภยกบ

ผเลนขณะทาการแสดงในระดบมาก มความปลอดภยกบผเลนขณะขนยายผลตภณฑในระดบมาก

ผลตภณฑมขนาดเหมาะสมในการจดเกบไดสะดวกในระดบปานกลาง ผลตภณฑมขนาดและ

รปทรงทเหมะกบการเคลอนยายระหวางการแสดงในแตละครงไดสะดวกในระดบมาก สามารถเลน

รวมกบเครองดนตรไทยชนดอนๆไดในระดบมาก สามารถเลนรวมกบเครองดนตรสากลไดใน

ระดบมาก สามารถใชเปนของสะสมหรอประดบตกแตงบานไดในระดบมากทสด และสามารถใช

เปนของทระลกไดในระดบมาก

130






คาเฉลย

(Mean)



(S.D.)







2. ผลตภณฑสามารถจดวางไดหลายรปแบบบนพนท

การแสดง

4.4 0.55 มาก



กลาง

4.0 0.71 มาก





4.0 0.71 มาก




สะดวก

4.0 1.0 มาก



4.4 0.74 มาก


13. สามารถเลนรวมกบเครองดนตรสากลได 4.4 0.74 มาก

14. สามารถใชเปนของสะสม/ ประดบตกแตงบาน 4.4 0.89 มาก


131



ทาทางใหมๆ ในการเลนประกอบการแสดงไดในระดบมากทสด ผลตภณฑสามารถจดวางไดหลาย

รปแบบบนพนทการแสดงในระดบมาก สามารถเรยนรวธการใชงานในการเลนไดงายในระดบมาก

รปแบบแสดงถงวถชวตความเปนพนบานภาคกลางในระดบมาก รปแบบมความสอดคลองกบ

เครองดนตรทมอยเดมในระดบมาก รปแบบมความนาสนใจดงดดผชมการแสดงในระดบมากทสด

รปแบบสอดคลองกบการแตงกายของนกแสดงพนบานภาคกลางในระดบมาก มความปลอดภยกบ

ผเลนขณะทาการแสดงในระดบมาก มความปลอดภยกบผเลนขณะขนยายผลตภณฑในระดบมาก

ผลตภณฑมขนาดเหมาะสมในการจดเกบไดสะดวกในระดบมาก ผลตภณฑมขนาดและรปทรงท

เหมาะกบการเคลอนยายระหวางการแสดงในแตละครงไดสะดวกในระดบมาก สามารถเลนรวมกบ

เครองดนตรไทยชนดอนๆไดในระดบมาก สามารถเลนรวมกบเครองดนตรสากลไดในระดบมาก

สามารถใชเปนของสะสมหรอประดบตกแตงบานไดในระดบมาก และสามารถใชเปนของทระลก

ไดในระดบมาก

2.2 จากการสมภาษณผเชยวชาญทง 5 ทาน สรปเปนขอเสนอแนะไดดงน

ภาพท 63 เครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเครองเคาะตรปแบบท 1

132

ขอด 1.มรปแบบแปลกใหม

2. มแนวคดในการออกแบบทด

ขอควรปรบปรง 1. เสยงทเกดขนใกลเคยงกนในการกดปมเปลยนเสยง

2. ยงจบไมสะดวกขณะเลน


ขอด 1. มความแปลกใหมนาสนใจ

2. มความเปนไปไดสาหรบการใชงานจรง

ขอควรปรบปรง 1. ไมสามารถหยดเสยงไดในทนท

2. ควรเพมลวดลาย และความสวยงามของรปแบบ

133



ขอควรปรบปรง 1. เสยงไมตางกนมากนก ตางกนไมชดเจน

2. นาหนกมากเคลอนยายไมสะดวก และอนตรายหากแตก

3. ควรเพมลวดลาย และความสวยงามของรปแบบ

4. เพมขนาดไมสาหรบต

134



2. สรางระดบเสยงไดหลากหลาย

ขอควรปรบปรง 1. นาจะเพมหนงคลายกบหนงกลองขงแลวตใหเกดเสยง

2. เพมขาตงใหวางไดอยางมนคง และใชงานไดสะดวก

3. เพมขนาดไมสาหรบต

4. ปรบโนตการตใหเขากบระดบเสยงของดนตรสากล

5. ดนตรพนบานภาคกลางไมจาเปนตองมหลายระดบเสยง เพราะเครองดนตร

เปนเพยงการใหจงหวะ กบผรองรา

ขนตอนท 3 ผลการประเมนความเหมาะสมทมตอผลงานการออกแบบเครองดนตรพนบานภาคกลาง

ประเภทเคาะต จากวสดเครองปนดนเผา (Ceramics) จากความเหนของผทรงคณวฒทคดวา

เหมาะสมทสดเพอใชในการสอบถามความพงพอใจจากกลมตวอยาง โดยใชกลมตวอยางจานวน

200 คน ผวจยนาเสนอผลการศกษา ซงแบงออกเปน 4 สวนดงน

สวนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

สวนท 2 ขอมลความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 1

135


สวนท 4 ขอมลความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 2 และ แบบท 4

สวนท 1 ผลการวเคราะหขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม การศกษาขอมลดาน

ประชากรศาสตร ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษาสงสดของทาน อาชพ และ รายไดเฉลยตอเดอน

ของทาน มผตอบแบบสอบถามจานวนทงสน 200 คน จากจานวน 200 คนคดเปนรอยละ 100 ผล

การศกษาปรากฏดงน

ตารางท 6 แสดงผลการวจยดานปจจยสวนบคคลของผสอบแบบสอบถาม

ขอมลสวนบคคล จานวน (คน)

n = 200

รอยละ

100.0

1. เพศ

ชาย

หญง

รวม

2. อาย

ตากวา 20 ป

20 – 30 ป

31 – 40 ป

41 – 50 ป

51 – 60 ป

มากกวา 60 ป

รวม

3. ระดบการศกษา

ตากวา ป.1

ป.1 – ป.3

ป.4 – ป.6

ม.1 – ม.3

91

109

200

15

74

50

33

24

4

200

17

6

54

6

45.50

54.50

100.00

7.50

37.00

25.00

16.50

12.00

2.000

100.00

8.50

3.00

27.00

3.00

136

ตารางท 6 แสดงผลการวจยดานปจจยสวนบคคลของผสอบแบบสอบถาม (ตอ)


n = 200

รอยละ

100.0

ม.4 – ม.6

ปรญญาตร

สงกวาปรญญาตร

รวม

4. อาชพ

นกเรยน, นกศกษา

ขาราชการ /พนกงานรฐวสาหกจ

พนกงานบรษทเอกชน

นกออกแบบ /สถาปนก /ศลปน

ประกอบธรกจสวนตว

อนๆ

รวม

5. รายไดเฉลยตอเดอนของทาน

ไมเกน 10,000 บาท/เดอน

10,000 – 20,000 บาท/เดอน

20,000 – 30,000 บาท/เดอน

30,000 – 40,000 บาท/เดอน

40,000 – 50,000 บาท/เดอน

50,000 บาท/เดอน ขนไป

ไมตอบ

รวม

32

81

4

200

29

29

34

29

50

29

200

22

38

18

22

72

25

3

200

16.00

40.50

2.00

100.00

14.50

14.50

17.00

14.50

25.00

14.50

100.00

11.00

19.00

9.00

11.00

36.00

12.50

1.50

100.00

จากตารางท 6 โดยสามารถอธบายขอมลสวนบคคลไดดงตอไปน เพศ แสดงใหเหนวา

ผตอบแบบสอบถามสวนใหญเปนเพศหญงโดยมจานวน 109 คน คดเปนรอยละ 54.50 และผตอบ

แบบสอบถามทเปนเพศชายมจานวน 91 คน คดเปนรอยละ 45.50 อาย แสดงใหเหนวาผตอบ

137

แบบสอบถามสวนใหญอาย 20 – 30 ป มจานวน 74 คน คดเปนรอยละ 37.00 รองมาคอ 31 – 40 ป ม

จานวน 50 คน คดเปนรอยละ 25.00 ตอมาคอ 41 – 50 ป มจานวน 33 คน คดเปนรอยละ 16.50 51 – 60 ป ม

จานวน 24 คน คดเปนรอยละ 12.00 ตากวา 20 ป มจานวน 15 คน คดเปนรอยละ 7.50 สวนกลมตวอยาง

นอยทสดคอ อายมากกวา 60 ป มจานวน 4 คน คดเปนรอยละ 2.00

ระดบการศกษา แสดงใหเหนวาผตอบแบบสอบถามสวนใหญมการศกษาปรญญาตร

มจานวน 81 คน คดเปนรอยละ 40.50 รองมาคอ ป.4 – ป.6 มจานวน 54 คน คดเปนรอยละ27.00

ตอมาคอ ม.4 – ม.6 มจานวน 32 คน คดเปนรอยละ 16.00 ตากวา ป.1 มจานวน 17 คน คดเปนรอย

ละ 8.50 ป.1 – ป.3 มจานวน 6 คน คดเปนรอยละ 3.00 และ ม.1 – ม.3 มจานวน 6 คน คดเปนรอย

ละ3.00 ซงมจานวนเทากน สวนกลมตวอยางนอยทสดคอ สงกวาปรญญาตร มจานวน 4 คน คดเปน

รอยละ 2.00

อาชพ แสดงใหเหนวาผตอบแบบสอบถามสวนใหญมอาชพประกอบธรกจสวนตว ม

จานวน 50 คน คดเปนรอยละ 25.00 รองมาคอ พนกงานบรษทเอกชน มจานวน 34 คน คดเปนรอย

ละ 17.00 สวนกลมตวอยางนอยทสดคอ นกเรยน, นกศกษา มจานวน 29 คน คดเปนรอยละ 14.50

ขาราชการ /พนกงานรฐวสาหกจ มจานวน 29 คน คดเปนรอยละ 14.50 นกออกแบบ /สถาปนก /

ศลปน มจานวน 29 คน คดเปนรอยละ 14.50 และ อนๆ มจานวน 29 คน คดเปนรอยละ 14.50 ซงม

จานวนเทากน

รายไดตอเดอน แสดงใหเหนวาผตอบแบบสอบถามสวนใหญ มรายได 40,000 –

50,000 บาท/เดอน มจานวน 72 คน คดเปนรอยละ 36.00 รองมาคอ รายได 10,000 – 20,000 บาท/

เดอน มจานวน 38 คน คดเปนรอยละ 19.00 ตอมาคอ รายได 50,000 บาท/เดอน ขนไป มจานวน 25

คน คดเปนรอยละ 12.50 30,000 – 40,000 บาท/เดอน มจานวน 22 คน คดเปนรอยละ 11.00 และ ไม

เกน 10,000 บาท/เดอน มจานวน 22 คน คดเปนรอยละ 11.00 ซงมจานวนเทากน 20,000 – 30,000

บาท/เดอน มจานวน 18 คน คดเปนรอยละ 9.00 สวนกลมตวอยางนอยทสดคอ ไมตอบ มจานวน 3

คน คดเปนรอยละ 1.50

138



n = 100

รอยละ

100.0

1. เพศ

ชาย

หญง

รวม

2. อาย

ตากวา 20 ป

20 – 30 ป

31 – 40 ป

41 – 50 ป

51 – 60 ป


รวม

3. ระดบการศกษา

ตากวา ป.1

ป.4 – ป.6

ม.1 – ม.3

ม.4 – ม.6



รวม

4. อาชพ

นกเรยน, นกศกษา




42

58

100

13

42

16

14

13

2

100

1

4

1

28

62

4

100

19

22

31

10

42.00

58.00

100.00

13.00

42.00

16.00

14.00

13.00

2.00

100.00

1.00

4.00

1.00

28.00

62.00

4.00

100.00

19.00

22.00

31.00

10.00

139



n = 100

รอยละ

100.0


อนๆ

รวม

5. รายไดเฉลยตอเดอนของทาน

ไมเกน 10,000 บาท/เดอน

10,000 – 20,000 บาท/เดอน

20,000 – 30,000 บาท/เดอน

30,000 – 40,000 บาท/เดอน

40,000 – 50,000 บาท/เดอน


รวม

15

3

100

22

38

13

11

9

7

100

15.00

3.00

100.00

22.00

38.00

13.00

11.00

9.00

7.00

100.00



แบบสอบถามทเปนเพศชายมจานวน 42 คน คดเปนรอยละ 42.00

อาย แสดงใหเหนวาผตอบแบบสอบถามสวนใหญอาย 20 – 30 ป มจานวน 42 คน คด

เปนรอยละ 42.00 รองมาคอ 31 – 40 ป มจานวน 16 คน คดเปนรอยละ 16.00 ตอมาคอ41 – 50 ป ม

จานวน 14 คน คดเปนรอยละ 14.00 ตากวา 20 ป มจานวน 13 คน คดเปนรอยละ 13.00 และ 51 –

60 ป มจานวน 13 คน คดเปนรอยละ 13.00 ซงมจานวนเทากน สวนกลมตวอยางนอยทสดคอ อาย

มากกวา 60 ป มจานวน 2 คน คดเปนรอยละ 2.00

ระดบการศกษา แสดงใหเหนวาผตอบแบบสอบถามสวนใหญมการศกษาปรญญาตร

มจานวน 62 คน คดเปนรอยละ 31.00รองมาคอ ม.4 – ม.6 มจานวน 28 คน คดเปนรอยละ 14.00

ตอมาคอ ป.4 – ป.6 มจานวน 4 คน คดเปนรอยละ 2.00 และ สงกวาปรญญาตร มจานวน 4 คน คด

เปนรอยละ 2.00 ซงมจานวนเทากน สวนกลมตวอยางนอยทสดคอ ม.1 – ม.3 มจานวน 1 คน คดเปน

รอยละ 0.50 และ ตากวา ป.1 มจานวน 1 คน คดเปนรอยละ 0.50 ซงมจานวนเทากน

140

อาชพ แสดงใหเหนวาผตอบแบบสอบถามสวนใหญมอาชพพนกงานบรษทเอกชน ม

จานวน 31 คน คดเปนรอยละ 31.00 รองมาคอ ขาราชการ /พนกงานรฐวสาหกจ มจานวน 22 คน คด

เปนรอยละ 22.00 ตอมาคอ นกเรยน, นกศกษา มจานวน 19 คน คดเปนรอยละ 19.00 ประกอบธรกจ

สวนตว มจานวน 15 คน คดเปนรอยละ 15.00 นกออกแบบ /สถาปนก /ศลปน มจานวน 10 คน คด

เปนรอยละ 10.00 สวนกลมตวอยางนอยทสดคอ อนๆ มจานวน 3 คน คดเปนรอยละ 3.00


20,000 บาท/เดอน มจานวน 38 คน คดเปนรอยละ 38.00 รองมาคอ ไมเกน 10,000 บาท/เดอน ม

จานวน 22 คน คดเปนรอยละ22.00 ตอมาคอ รายได 20,000 – 30,000 บาท/เดอน มจานวน 13 คน

คดเปนรอยละ 13.00 30,000 – 40,000 บาท/เดอน มจานวน 11 คน คดเปนรอยละ 11.00 40,000 –

50,000 บาท/เดอน มจานวน 9 คน คดเปนรอยละ 9.00สวนกลมตวอยางนอยทสดคอ 50,000 บาท/

เดอน ขนไป มจานวน 7 คน คดเปนรอยละ 7.00



n = 100

รอยละ

100.0

1. Sex

Male

Female

Total

2. Age

<= 20

20-30

31-40

41-50

51-60

> 60

Total

49

51

100

2

32

34

19

11

2

100

49.00

51.00

100.00

7.50

37.00

25.00

16.50

12.00

2.000

100.00

141



n = 100

รอยละ

100.0

3. Education

Pre-School

Primary School

Junior Secondary School

Senior Secondary School

Bachelor Degree

Master Degree

Total

4. Career

Student

Government official

Employee

Designer, Architect, Artist

Own business

Other

Total

5. Salary per month

20,000-30,000 Baht

30,000-40,000 Baht

40,000-50,000 Baht

> 50,000 Baht

NO Answer

Total

16

6

50

5

4

19

100

10

7

3

19

35

26

100

5

11

63

18

3

100

16.00

6.00

50.00

5.00

4.00

19.00

100.00

10.00

7.00

3.00

19.00

35.00

26.00

100.00

5.00

11.00

63.00

18.00

3.00

100.00

142



แบบสอบถามทเปนเพศชายมจานวน 49 คน คดเปนรอยละ 49.00

อาย แสดงใหเหนวาผตอบแบบสอบถามสวนใหญ อาย 31 – 40 ป มจานวน 34 คน คด

เปนรอยละ 34.00 รองมาคออาย 20 – 30 ป มจานวน 32 คน คดเปนรอยละ 32.00 ตอมาคอ 41 – 50

ป มจานวน 19 คน คดเปนรอยละ 19.00 51 – 60 ป มจานวน 11 คน คดเปนรอยละ 11.00 สวนกลม

ตวอยางนอยทสดคอ ตากวา 20 ป มจานวน 2 คน คดเปนรอยละ 2.00 และ อายมากกวา 60 ป ม

จานวน 2 คน คดเปนรอยละ 2.00 ซงมจานวนเทากน

ระดบการศกษา แสดงใหเหนวาผตอบแบบสอบถามสวนใหญมการศกษา Junior

Secondary School มจานวน 50 คน คดเปนรอยละ 25.00 รองมาคอ Master Degree มจานวน 19 คน

คดเปนรอยละ 9.50 ตอมาคอ Pre-School มจานวน 16 คน คดเปนรอยละ 8.00 Primary School ม

จานวน 6 คน คดเปนรอยละ 3.00 Senior Secondary School มจานวน 5 คน คดเปนรอยละ 2.50

สวนกลมตวอยางนอยทสดคอ Bachelor Degree มจานวน 4 คน คดเปนรอยละ 2.00

อาชพ แสดงใหเหนวาผตอบแบบสอบถามสวนใหญมอาชพประกอบธรกจสวนตว ม

จานวน 35 คน คดเปนรอยละ 35.00 รองมาคอ อนๆ มจานวน 26 คน คดเปนรอยละ 26.00 นก

ออกแบบ /สถาปนก /ศลปน มจานวน 19 คน คดเปนรอยละ 19.00 นกเรยน, นกศกษา มจานวน 10

คน คดเปนรอยละ 10.00 ขาราชการ /พนกงานรฐวสาหกจ มจานวน 7 คน คดเปนรอยละ 7.00 สวน

กลมตวอยางนอยทสดคอ Employee มจานวน 3 คน คดเปนรอยละ 3.00


50,000 บาท/เดอน มจานวน 63 คน คดเปนรอยละ 63.00 รองมาคอ รายได 50,000 บาท/เดอน ขน

ไป มจานวน 18 คน คดเปนรอยละ 18.00 ตอมาคอ 30,000 – 40,000 บาท/เดอน มจานวน 11 คน คด

เปนรอยละ 11.00 20,000 – 30,000 บาท/เดอน มจานวน 5 คน คดเปนรอยละ 5.00 สวนกลมตวอยาง

นอยทสดคอ ไมตอบ มจานวน 3 คน คดเปนรอยละ 1.50

143


ตารางท 9 แสดงผลการวจยระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 2ของคนไทย

(n = 100)

ความพงพอใจรปแบบเครองดนตร

ผลตภณฑแบบท 1

x S.D. ระดบ

1. สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย 3.83 0.80 มาก

2. รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปน


3.66 0.72 มาก

3. รปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง 3.47 0.78 มาก

4. รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ 3.93 0.74 มาก

5. สามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได 3.81 0.80 มาก


รวม 3.79 0.55 มาก

จากตารางท 9 พบวา ระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 2 ของ

คนไทยโดยรวมมคะแนนเฉลยอยในระดบมาก ( x = 3.79) และสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. =

0.55) ซงเมอพจารณาเปนรายขอพบวา สามารถใชเปนของทระลกได มคะแนนเฉลยมากทสดโดยม

คะแนนเฉลยสงทสด ( x = 4.07) รองลงมาคอ รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ ( x =

3.93) และตอมาคอ สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย ( x = 3.83) สามารถใชเปนของ

สะสม /ประดบตกแตงบานได ( x = 3.81) รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปน

เครองดนตร ( x = 3.66) รองมาตามลาดบ สวนขอทมคะแนนเฉลยนอยทสดคอรปแบบผลตภณฑ

สะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง ( x = 3.47)

จากตารางนพบวาองคประกอบของ ระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร

ผลตภณฑแบบท 2 ของคนไทย เรองสามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย และ สามารถใช

เปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได มการกระจายตวของขอมลมากทสดจากองคประกอบทง 6

ดาน โดยสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. = 0.80) และขอทมการกระจายตวของขอมลนอย

ทสดคอ รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปนเครองดนตร (S.D. = 0.72)

144

ตารางท 10 แสดงผลการวจยระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 2ของชาวตางชาต

(n = 100)



x S.D. ระดบ

1. สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย 2.96 0.76 ปานกลาง




3. รปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง 3.10 0.77 ปานกลาง

4. รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ 3.29 0.87 ปานกลาง

5. สามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได 3.33 0.93 ปานกลาง


รวม 3.20 0.63 ปานกลาง

จากตารางท 10 พบวา ระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 2

ของชาวตางชาต โดยรวมมคะแนนเฉลยอยในระดบปานกลาง ( x = 3.20) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

เทากบ (S.D. = 0.63) ซงเมอพจารณาเปนรายขอพบวา สามารถใชเปนของทระลกได มคะแนนเฉลย

มากทสดโดยมคะแนนเฉลยสงทสด ( x = 3.50) รองลงมาคอ สามารถใชเปนของสะสม /ประดบ

ตกแตงบานได ( x = 3.33) และตอมาคอ รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ ( x = 3.29)

รปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง ( x = 3.10) รปแบบผลตภณฑมความ

เหมาะสมกบการใชงานเปนเครองดนตร ( x = 3.07) รองมาตามลาดบ สวนขอทมคะแนนเฉลยนอย

ทสดคอ สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย ( x = 2.96)


ผลตภณฑแบบท 2 ของชาวตางชาต สามารถใชเปนของทระลกได มการกระจายตวของขอมลมากทสดจาก

องคประกอบทง 6 ดาน โดยสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. = 1.04) และขอทมการกระจายตวของ

ขอมลนอยทสดคอ รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปนเครองดนตร (S.D. = 0.75)

145

ตารางท 11 แสดงผลการวจยระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 2

(n = 200)



x S.D. ระดบ









รวม 3.50 0.66 มาก


โดยรวมมคะแนนเฉลยอยในระดบมาก ( x = 3.50) และสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. = 0.66) ซง

เมอพจารณาเปนรายขอพบวา สามารถใชเปนของทระลกได มคะแนนเฉลยมากทสดโดยมคะแนน

เฉลยสงทสด ( x = 3.78) รองลงมาคอ รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ ( x = 3.61) และ

ตอมาสามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได ( x = 3.57) สามารถเรยนรวธการเลนเครอง

ดนตรไดงาย ( x = 3.39) รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปนเครองดนตร ( x =

3.36) รองมาตามลาดบ สวนขอทมคะแนนเฉลยนอยทสดคอรปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณ

พนบานภาคกลาง ( x = 3.28)


ผลตภณฑแบบท 2 โดยรวม เรองสามารถใชเปนของทระลกได มการกระจายตวของขอมลมากทสด

จากองคประกอบทง 6 ดาน โดยสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. = 0.95) และขอทมการกระจายตว

ของขอมลนอยทสดคอ รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปนเครองดนตร และ

รปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง ซงมการกระจายตวเทากน (S.D. = 0.79)

146


ตารางท 12 แสดงผลการวจยระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 4ของคนไทย

(n = 100)



x S.D. ระดบ




3.47 0.78 มาก

3. รปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง 3.60 0.84 มาก




รวม 3.81 0.63 มาก


ของคนไทยโดยรวมมคะแนนเฉลยอยในระดบมาก ( x = 3.81) และสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ

(S.D. = 0.63) ซงเมอพจารณาเปนรายขอพบวา รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ ม

คะแนนเฉลยมากทสดโดยมคะแนนเฉลยสงทสด ( x = 4.15) รองลงมาคอ สามารถใชเปนของสะสม /

ประดบตกแตงบานได ( x = 4.14) และตอมาคอ สามารถใชเปนของทระลกได ( x = 4.13) รปแบบ

ผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง ( x = 3.60) รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบ

การใชงานเปนเครองดนตร ( x = 3.47) รองมาตามลาดบ สวนขอทมคะแนนเฉลยนอยทสดคอ

สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย ( x = 3.37)


ผลตภณฑแบบท 4 ของคนไทย เรอง สามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได มการกระจายตว

ของขอมลมากทสดจากองคประกอบทง 6 ดาน โดยสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. = 0.85) และขอทม

การกระจายตวของขอมลนอยทสดคอ สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย (S.D. = 0.76)

147

ตารางท 13 แสดงผลการวจยระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 4 ของชาวตางชาต

(n = 100)



x S.D. ระดบ






4. รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ 3.26 0.86 ปานกลาง

5. สามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได 3.31 0.95 ปานกลาง


รวม 3.07 0.53 ปานกลาง


ของชาวตางชาตโดยรวมมคะแนนเฉลยอยในระดบปานกลาง ( x = 3.07) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน







จากตารางนพบวาองคประกอบของระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร

ผลตภณฑแบบท 4 ของชาวตางชาต เรอง สามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได มการกระจาย

ตวของขอมลมากทสดจากองคประกอบทง 6 ดาน โดยสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. = 0.95) และขอ

ทมการกระจายตวของขอมลนอยทสดคอ สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย และรปแบบ

ผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปนเครองดนตร ซงมการกระจายตวเทากน (S.D. = 0.68)

148

ตารางท 14 แสดงผลการวจยระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 4

(n = 200)



x S.D. ระดบ









รวม 3.44 0.69 มาก




เฉลยสงทสด ( x = 3.78) รองลงมาคอ สามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได ( x = 3.72)

และตอมาคอ รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ ( x = 3.70) รปแบบผลตภณฑสะทอน

เอกลกษณพนบานภาคกลาง ( x = 3.36) รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปนเครอง

ดนตร ( x = 3.13) รองมาตามลาดบ สวนขอทมคะแนนเฉลยนอยทสดคอ สามารถเรยนรวธการเลน

เครองดนตรไดงาย ( x = 2.95)


ผลตภณฑแบบท 4โดยรวม เรองสามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได มการกระจายตว

ของขอมลมากทสดจากองคประกอบทง 6 ดาน โดยสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. = 0.99)

และขอทมการกระจายตวของขอมลนอยทสดคอ รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงาน

เปนเครองดนตร (S.D. = 0.81)

149

สวนท 4 ขอมลความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 2 และ แบบท 4

ตารางท 15 แสดงผลการวจยระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 2 และ

แบบท 4 ของชาวไทย

(n = 100)

ความพงพอใจรปแบบเครอง

ดนตร

ผลตภณฑแบบท 2 ผลตภณฑแบบท ภ

x S.D. ระดบ x S.D. ระดบ

1. สามารถเรยนรวธการเลน

เครองดนตรไดงาย

3.83 0.80 มาก 3.37 0.76 ปาน

กลาง

2. รปแบบผลตภณฑมความ

เหมาะสมกบการใชงานเปน


3.66 0.72 มาก 3.47 0.78 มาก

3. รปแบบผลตภณฑสะทอน

เอกลกษณพนบานภาคกลาง

3.47 0.78 มาก 3.60 0.84 มาก


แปลกใหม นาสนใจ

3.93 0.74 มาก 4.15 0.77 มาก

5. สามารถใชเปนของสะสม /

ประดบตกแตงบานได

3.81 0.80 มาก 4.14 0.85 มาก

6. สามารถใชเปนของทระลกได 4.07 0.75 มาก 4.13 0.83 มาก

รวม 3.79 0.55 มาก 3.81 0.63 มาก

จากตารางท 15 พบวา พบวา ระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบ

ท 2 ของคนไทยโดยรวมมคะแนนเฉลยอยในระดบมาก ( x = 3.79) และสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ

(S.D. = 0.55) ซงเมอพจารณาเปนรายขอพบวา สามารถใชเปนของทระลกได มคะแนนเฉลยมากทสด

โดยมคะแนนเฉลยสงทสด ( x = 4.07) รองลงมาคอ รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ

( x = 3.93) และตอมาคอ สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย ( x = 3.83) สามารถใชเปน

ของสะสม /ประดบตกแตงบานได ( x = 3.81) รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปน



150


ผลตภณฑแบบท 2 ของคนไทย เรองสามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย และ สามารถใช

เปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได มการกระจายตวของขอมลมากทสดจากองคประกอบทง 6

ดาน โดยสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. = 0.80) และขอทมการกระจายตวของขอมลนอย


ระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 4 ของคนไทยโดยรวมมคะแนนเฉลยอย

ในระดบมาก ( x = 3.81) และสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. = 0.63) ซงเมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ มคะแนนเฉลยมากทสดโดยมคะแนนเฉลยสง

ทสด ( x = 4.15) รองลงมาคอ สามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได ( x = 4.14) และ

ตอมาคอ สามารถใชเปนของทระลกได ( x = 4.13) รปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบาน

ภาคกลาง ( x = 3.60) รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปนเครองดนตร ( x = 3.47) รองมา

ตามลาดบ สวนขอทมคะแนนเฉลยนอยทสดคอ สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย ( x = 3.37)


ผลตภณฑแบบท 2ของคนไทย เรอง สามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได มการกระจายตว

ของขอมลมากทสดจากองคประกอบทง 6 ดาน โดยสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. = 0.85) และขอ

ทมการกระจายตวของขอมลนอยทสดคอ สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย (S.D. = 0.76)

ตารางท 16 แสดงผลการวจยระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 2และ แบบท 4

ของชาวตางชาต

(n = 100)

ความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 2 ผลตภณฑแบบท 4


1. สามารถเรยนรวธการเลนเครอง

ดนตรไดงาย

2.96 0.76 ปานกลาง 2.53 0.68 ปานกลาง

2. รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสม

กบการใชงานเปนเครองดนตร


3. รปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณ



151

ตารางท 16 แสดงผลการวจยระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 2 และแบบท 4

ของชาวตางชาต (ตอ)



4. รปแบบผลตภณฑมความแปลก

ใหม นาสนใจ


5. สามารถใชเปนของสะสม /ประดบ

ตกแตงบานได



รวม 3.20 0.63 ปานกลาง 3.07 0.53 ปานกลาง

จากตารางท 16 ระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 2 ของ

ชาวตางชาต โดยรวมมคะแนนเฉลยอยในระดบปานกลาง ( x = 3.20) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน







จากตารางนพบวาองคประกอบของระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบ

ท 2 ของชาวตางชาต สามารถใชเปนของทระลกได มการกระจายตวของขอมลมากทสดจากองคประกอบ

ทง 6 ดาน โดยสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. = 1.04) และขอทมการกระจายตวของขอมลนอย


ระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 4 ของชาวตางชาตโดยรวม

มคะแนนเฉลยอยในระดบปานกลาง ( x = 3.07) และสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. = 0.53) ซง




152





ผลตภณฑแบบท 4 ของชาวตางชาต เรอง สามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได มการกระจาย

ตวของขอมลมากทสดจากองคประกอบทง 6 ดาน โดยสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. = 0.95) และ

ขอทมการกระจายตวของขอมลนอยทสดคอ สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย และรปแบบ

ผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปนเครองดนตร ซงมการกระจายตวเทากน (S.D. = 0.68)

ตารางท 17 แสดงผลการวจยระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 2 และ แบบท 4

(n = 200)



1. สามารถเรยนรวธการเลนเครอง



2. รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสม

กบการใชงานเปนเครองดนตร


3. รปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณ



4. รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม

นาสนใจ

3.61 0.87 มาก 3.70 0.92 มาก

5. สามารถใชเปนของสะสม /ประดบ


3.57 0.89 มาก 3.72 0.99 มาก


รวม 3.50 0.66 มาก 3.44 0.69 มาก




153


ตอมาสามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได ( x = 3.57) สามารถเรยนรวธการเลนเครอง

ดนตรไดงาย ( x = 3.39) รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปนเครองดนตร ( x =

3.36) รองมาตามลาดบ สวนขอทมคะแนนเฉลยนอยทสดคอรปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณ

พนบานภาคกลาง ( x = 3.28)


ผลตภณฑแบบท 2โดยรวม เรองสามารถใชเปนของทระลกได มการกระจายตวของขอมลมากทสด

จากองคประกอบทง 6 ดาน โดยสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. = 0.95) และขอทมการกระจาย

ตวของขอมลนอยทสดคอ รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปนเครองดนตร และรปแบบ

ผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง ซงมการกระจายตวเทากน (S.D. = 0.79) ระดบความพง

พอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 4 โดยรวมมคะแนนเฉลยอยในระดบมาก ( x = 3.44) และ

สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. = 0.69) ซงเมอพจารณาเปนรายขอพบวา สามารถใชเปนของท

ระลกได มคะแนนเฉลยมากทสดโดยมคะแนนเฉลยสงทสด ( x = 3.78) รองลงมาคอ สามารถใชเปน

ของสะสม /ประดบตกแตงบานได ( x = 3.72) และตอมาคอ รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม

นาสนใจ ( x = 3.70) รปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง ( x = 3.36) รปแบบ

ผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปนเครองดนตร ( x = 3.13) รองมาตามลาดบ สวนขอทม

คะแนนเฉลยนอยทสดคอ สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย ( x = 2.95)


ผลตภณฑแบบท 4โดยรวม เรองสามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได มการกระจายตว




154

ตารางท 18 แสดงผลการวจยระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตรผลตภณฑแบบท 2 และแบบท 4 เรองเพศ

(n = 200)

สถานภาพ

ทวไป

(เพศ)

ความพงพอใจรปแบบ


ผลตภณฑแบบท 2 ผลตภณฑแบบท 4


เพศหญง

116 คน

(58.00%)

1. สามารถเรยนรวธการ

เลนเครองดนตรไดงาย


2. รปแบบผลตภณฑม

ความเหมาะสมกบการ

ใชงานเปนเครองดนตร


3. รปแบบผลตภณฑ

สะทอนเอกลกษณ




ความแปลกใหม

นาสนใจ

3.52 0.98 มาก 3.56 0.94 มาก

5. สามารถใชเปนของ

สะสม /ประดบตกแตง

บานได

3.47 0.92 มาก 3.58 1.06 มาก

6. สามารถใชเปนของท

ระลกได

3.64 0.98 มาก 3.64 0.98 มาก

รวม 3.43 0.75 มาก 3.35 0.75 ปานกลาง


โดยรวมเรองเพศมคะแนนเฉลยอยในระดบมาก ( x = 3.43) และสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. =



3.52) และตอมา สามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได ( x = 3.47) รปแบบผลตภณฑม

ความเหมาะสมกบการใชงานเปนเครองดนตร ( x = 3.34) สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรได

155

งาย ( x = 3.31) รองมาตามลาดบ สวนขอทมคะแนนเฉลยนอยทสดคอรปแบบผลตภณฑสะทอน

เอกลกษณพนบานภาคกลาง ( x = 3.29)


ผลตภณฑแบบท 2 เรองเพศโดยรวม เรองสามารถใชเปนของทระลกได และ รปแบบผลตภณฑม

ความแปลกใหม นาสนใจซงมการกระจายตวเทากน มการกระจายตวของขอมลมากทสดจาก

องคประกอบทง 6 ดาน โดยสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. = 0.98) และขอทมการกระจายตว

ของขอมลนอยทสดคอ รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปนเครองดนตร และ

รปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง ซงมการกระจายตวเทากน (S.D. = 0.87)

ระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 4 เรองเพศโดยรวมม

คะแนนเฉลยอยในระดบมาก ( x = 3.35) และสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. = 0.75) ซงเมอ

พจารณาเปนรายขอพบวา สามารถใชเปนของทระลกได มคะแนนเฉลยมากทสดโดยมคะแนนเฉลยสงทสด (x

= 3.64) รองลงมาคอ สามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได ( x = 3.58) และตอมาคอ

รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ ( x = 3.56) รปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาค

กลาง ( x = 3.29) รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปนเครองดนตร ( x = 3.08) รองมา

ตามลาดบ สวนขอทมคะแนนเฉลยนอยทสดคอ สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย ( x = 2.96)


ผลตภณฑแบบท 4 เรองเพศโดยรวม เรองสามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได มการกระจาย

ตวของขอมลมากทสดจากองคประกอบทง 6 ดาน โดยสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. = 1.06) และ

ขอทมการกระจายตวของขอมลนอยทสดคอ สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย (S.D. = 0.84)

156

ตารางท 19 แสดงผลการวจยระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 2 และ แบบท 4 เรองเพศ

(n = 200)


ทวไป

(เพศ)


ดนตร

ผลตภณฑแบบท 2 ผลตภณฑแบบท ภ


เพศชาย

84 คน

(42.00%)



3.45 0.84 มาก 2.93 0.83 ปานกลาง







3.27 0.73 ปานกลาง 3.42 0.79 มาก



3.67 0.76 มาก 3.82 0.90 มาก

5. สามารถใชเปนของสะสม

/ประดบตกแตงบานได

3.65 0.87 มาก 3.84 0.91 มาก

6. สามารถใชเปนของทระลก

ได

3.89 0.92 มาก 3.88 0.92 มาก

รวม 3.55 0.57 มาก 3.51 0.62 มาก


เรองเพศโดยรวมมคะแนนเฉลยอยในระดบมาก ( x = 3.55) และสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. =



3.67) และตอมาสามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได ( x = 3.65) สามารถเรยนรวธการ

เลนเครองดนตรไดงาย ( x = 3.45) รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปน


สะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง ( x = 3. 7)

157


ผลตภณฑแบบท 2 เรองเพศโดยรวม เรองสามารถใชเปนของทระลกได มการกระจายตวของขอมล

มากทสดจากองคประกอบทง 6 ดาน โดยสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. = 0.92) และขอทม

การกระจายตวของขอมลนอยทสดคอ รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปนเครองดนตร

และรปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง ซงมการกระจายตวเทากน (S.D. = 0.73)

ระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 4 เรองเพศโดยรวมม


พจารณาเปนรายขอพบวา สามารถใชเปนของทระลกได มคะแนนเฉลยมากทสดโดยมคะแนนเฉลย

สงทสด ( x = 3.88) รองลงมาคอ สามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได ( x = 3.84) และ

ตอมาคอ รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ ( x = 3.82) รปแบบผลตภณฑสะทอน


ดนตร ( x = 3.16) รองมาตามลาดบ สวนขอทมคะแนนเฉลยนอยทสดคอ สามารถเรยนรวธการเลนเครอง

ดนตรไดงาย ( x = 2.93)


ผลตภณฑแบบท 4 เรองเพศโดยรวม เรองสามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได มการ

กระจายตวของขอมลมากทสดจากองคประกอบทง 6 ดาน โดยสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D.

= 0.92) และขอทมการกระจายตวของขอมลนอยทสดคอ รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบการ

ใชงานเปนเครองดนตร (S.D. = 0.75)

158

ตารางท 20 แสดงผลการวจยระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 2 และ แบบท 4 เรองอาย

(n = 200)


ทวไป

(อาย)





ตากวา 20

ป 15 คน

( 7.50 %)














นาสนใจ

3.53 1.06 มาก 3.66 0.89 มาก



บานได

3.33 0.81 ปานกลาง 3.60 0.98 มาก


ระลกได

3.60 0.98 มาก 3.60 0.98 มาก



โดยรวมเรองอายมคะแนนเฉลยอยในระดบมาก ( x = 3.28) และสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. =




159

เลนเครองดนตรไดงาย ( x = 3.20) รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปนเครอง

ดนตร ( x = 3.06) รองมาตามลาดบ สวนขอทมคะแนนเฉลยนอยทสดคอรปแบบผลตภณฑ


จากตารางนพบวาองคประกอบของระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑ

แบบท 2 เรองอายโดยรวม เรองรปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ มการกระจายตวของ

ขอมลมากทสดจากองคประกอบทง 6 ดาน โดยสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. = 1.06) และ

ขอทมการกระจายตวของขอมลนอยทสดคอ รปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง

ซงมการกระจายตวเทากน (S.D. = 0.75)

ระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 4 เรองอายโดยรวมม


พจารณาเปนรายขอพบวา รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ มคะแนนเฉลยมากทสดโดย

มคะแนนเฉลยสงทสด ( x = 3.66) รองลงมาคอ สามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได ( x

= 3.72) และสามารถใชเปนของทระลกได ( x = 3.60) ซงมคาเฉลยเทากน ตอมาคอ รปแบบ

ผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง ( x = 3.40) สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรได

งาย ( x = 3.13) รองมาตามลาดบ สวนขอทมคะแนนเฉลยนอยทสดคอ รปแบบผลตภณฑมความ

เหมาะสมกบการใชงานเปนเครองดนตร ( x = 3.00)


ผลตภณฑแบบท 4 เรองอายโดยรวม เรองสามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได และสามารถใช

เปนของทระลกได มการกระจายตวของขอมลมากทสดจากองคประกอบทง 6 ดานซงมการกระจายตว

เทากน โดยสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. = 0.98) และขอทมการกระจายตวของขอมลนอย


160


เรองอาย

(n = 200)


ทวไป

(อาย)





อาย 20 –

30 ป 74

คน

(37.00%)



3.44 1.07 มาก 3.04 0.91 ปานกลาง


ความเหมาะสมกบการใช

งานเปนเครองดนตร



สะทอนเอกลกษณพนบาน


3.28 0.78 ปานกลาง 3.41 0.84 มาก


ความแปลกใหม นาสนใจ

3.51 0.92 มาก 3.77 1.01 มาก



บานได

3.48 0.95 มาก 3.86 0.98 มาก


ระลกได

3.74 1.00 มาก 3.86 0.95 มาก

รวม 3.45 0.69 มาก 3.53 0.73 มาก






เลนเครองดนตรไดงาย ( x = 3.44) รองมาตามลาดบ สวนขอทมคะแนนเฉลยนอยทสดคอรปแบบ

161

ผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง และ รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใช

งานเปนเครองดนตร ซงมคาเฉลยเทากน ( x = 3.28)


ผลตภณฑแบบท 2 เรองอายโดยรวม เรองสามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย มการ



ใชงานเปนเครองดนตร และรปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง ซงมการ

กระจายตวเทากน (S.D. = 0.78)


คะแนนเฉลยอยในระดบมาก ( x = 3.53) สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. = 0.73) ซงเมอพจารณา

เปนรายขอพบวา สามารถใชเปนของทระลกได และสามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบาน

ได ซงมคาเฉลยเทากน มคะแนนเฉลยมากทสดโดยมคะแนนเฉลยสงทสด ( x = 3.86) รองลงมาคอ

รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ ( x = 3.77) และตอมาคอ รปแบบผลตภณฑสะทอน





ผลตภณฑแบบท 4 เรองอายโดยรวม เรองรปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ มการ


= 1.01) และขอทมการกระจายตวของขอมลนอยทสดคอ รปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณ

พนบานภาคกลาง (S.D. = 0.84)

162



(n = 200)


ทวไป

(อาย)





31 – 40 ป

50 คน

(25.00%)














3.60 0.78 มาก 3.62 0.80 มาก



บานได

3.74 0.85 มาก 3.60 0.78 มาก


ระลกได

3.74 0.89 มาก 3.64 0.85 มาก

รวม 3.49 0.54 มาก 3.30 0.57 ปานกลาง



0.54) ซงเมอพจารณาเปนรายขอพบวา สามารถใชเปนของทระลกได และสามารถใชเปนของสะสม /

ประดบตกแตงบานได ซงมคาเฉลยเทากน มคะแนนเฉลยมากทสดโดยมคะแนนเฉลยสงทสด ( x =

3.74) รองลงมาคอ รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ ( x = 3.60) และตอมา รปแบบ

ผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปนเครองดนตร ( x = 3.40) สามารถเรยนรวธการเลน

163

เครองดนตรไดงาย ( x = 3.28) รองมาตามลาดบ สวนขอทมคะแนนเฉลยนอยทสดคอรปแบบ

ผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง ( x = 3.20)


แบบท 2 เรองอายโดยรวม เรองสามารถใชเปนของทระลกได มการกระจายตวของขอมลมากทสดจาก



ระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 4 เรองอายโดยรวมมคะแนน

เฉลยอยในระดบมาก ( x = 3.30) และสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. = 0.57) ซงเมอพจารณาเปน

รายขอพบวา สามารถใชเปนของทระลกได มคะแนนเฉลยมากทสดโดยมคะแนนเฉลยสงทสด ( x = 3.64)

รองลงมาคอ รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ ( x = 3.62) และตอมาคอ สามารถใชเปนของ

สะสม /ประดบตกแตงบานได ( x = 3.60)รปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง ( x =

3.24) รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปนเครองดนตร ( x = 3.00) รองมาตามลาดบ สวน

ขอทมคะแนนเฉลยนอยทสดคอ สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย ( x = 2.74)


ผลตภณฑแบบท 4 เรองอายโดยรวม เรองสามารถใชเปนของทระลกได มการกระจายตวของขอมล





(n = 200)


ทวไป

(อาย)





41 – 50

ป 33 คน

(16.50%)







3.45 0.83 มาก 3.09 0.67 ปานกลาง

164


เรองอาย (ตอ)


ทวไป

(อาย)





41 – 50

ป 33 คน

(16.50%)







3.63 0.78 มาก 3.48 0.90 มาก



บานได

3.51 0.87 มาก 3.45 1.12 มาก


ระลกได

3.78 0.96 มาก 3.66 0.98 มาก

รวม 3.51 0.66 มาก 3.29 0.66 ปานกลาง





3.63) และตอมาสามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได ( x = 3.51) รปแบบผลตภณฑม

ความเหมาะสมกบการใชงานเปนเครองดนตร ( x = 3.45) สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรได

งาย ( x = 3.39) รองมาตามลาดบ สวนขอทมคะแนนเฉลยนอยทสดคอรปแบบผลตภณฑสะทอน




165






สงทสด ( x = 3.66) รองลงมาคอ รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ ( x = 3.48) และตอมา

คอ สามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได ( x = 3.45) รปแบบผลตภณฑสะทอน


ดนตร ( x = 3.09) รองมาตามลาดบ สวนขอทมคะแนนเฉลยนอยทสดคอ สามารถเรยนรวธการเลนเครอง

ดนตรไดงาย ( x = 2.81)

จากตารางนพบวาองคประกอบของระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 4

เรองอายโดยรวม เรองสามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได มการกระจายตวของขอมลมากทสด

จากองคประกอบทง 6 ดาน โดยสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. = 1.12) และขอทมการกระจายตวของ




(n = 200)


ทวไป

(อาย)





51 – 60 ป

24 คน

( 12.00%)



3.70 0.75 มาก 3.16 1.00 ปานกลาง




3.70 0.85 มาก 3.25 0.94 ปานกลาง




3.70 0.95 มาก 3.62 0.76 มาก

166




ทวไป

(อาย)





51 – 60 ป

24 คน

( 12.00%)



นาสนใจ

4.00 0.72 มาก 4.08 0.71 มาก



บานได

3.79 0.77 มาก 4.04 0.99 มาก


ระลกได

4.16 0.63 มาก 4.16 0.91 มาก

รวม 3.84 0.56 มาก 3.72 0.73 มาก





4.00) และตอมาสามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได ( x = 3.79) รองมาตามลาดบ สวน

ขอทมคะแนนเฉลยนอยทสดคอรปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง ( x = 3.70)

สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย ( x = 3.70) รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบการ

ใชงานเปนเครองดนตร ( x = 3.70) ซงมคาเฉลยเทากน


ท 2 เรองอายโดยรวม เรองรปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง มการกระจายตวของ

ขอมลมากทสดจากองคประกอบทง 6 ดาน โดยสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. = 0.95) และขอทม

การกระจายตวของขอมลนอยทสดคอ สามารถใชเปนของทระลกได (S.D. = 0.63)

167

ระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 4 เรองอายโดยรวมมคะแนนเฉลย

อยในระดบมาก ( x = 3.72) และสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. = 0.73) ซงเมอพจารณาเปนรายขอ

พบวา สามารถใชเปนของทระลกได มคะแนนเฉลยมากทสดโดยมคะแนนเฉลยสงทสด ( x = 4.16)

รองลงมาคอ รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ ( x = 4.08) และตอมาคอ สามารถใชเปน

ของสะสม /ประดบตกแตงบานได ( x = 4.04) รปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาค

กลาง ( x = 3.62) รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปนเครองดนตร ( x = 3.25) รอง

มาตามลาดบ สวนขอทมคะแนนเฉลยนอยทสดคอ สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย ( x = 3.16)


ท 4 เรองอายโดยรวม เรองสามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย มการกระจายตวของขอมลมาก

ทสดจากองคประกอบทง 6 ดาน โดยสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. = 1.00) และขอทมการกระจาย

ตวของขอมลนอยทสดคอ รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ (S.D. = 0.71)



(n = 200)


ทวไป (อาย)





อายมากกวา

60 ป 4 คน

(2.00%)














นาสนใจ


168




ทวไป (อาย)





อายมากกวา

60 ป 4 คน

(2.00%)



บานได

3.00 1.41 ปานกลาง 3.50 1.91 มาก


ระลกได

3.50 1.91 มาก 3.25 1.70 ปานกลาง






3.25) และตอมาสามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได ( x = 3.00) และ รปแบบผลตภณฑ

สะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง ( x = 3.00) ซงมคาเฉลยเทากน รองมาตามลาดบ สวนขอทม

คะแนนเฉลยนอยทสดคอ รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปนเครองดนตร ( x =

2.75) และ สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย ( x = 2.75) ซงมคาเฉลยเทากน




การกระจายตวของขอมลนอยทสดคอ รปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง ซงม

การกระจายตวเทากน (S.D. = 1.00)



พจารณาเปนรายขอพบวา สามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได มคะแนนเฉลยมากทสด

โดยมคะแนนเฉลยสงทสด ( x = 3.50) รองลงมาคอ สามารถใชเปนของทระลกได ( x = 3.25)

169

รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ ( x = 3.25) และ รปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณ

พนบานภาคกลาง ( x = 3.25) ซงมคาเฉลยเทากน รองมาตามลาดบ สวนขอทมคะแนนเฉลยนอยทสด

คอ สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย ( x = 3.00) และรปแบบผลตภณฑมความเหมาะสม

กบการใชงานเปนเครองดนตร ( x = 3.00) ซงมคาเฉลยเทากน


ท 4 เรองอายโดยรวม เรองรปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ มการกระจายตวของขอมลมาก


ตวของขอมลนอยทสดคอ สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย (S.D. = 0.81)


เรองระดบการศกษา

(n = 200)


ทวไป

(ระดบ

การศกษา)





ตากวา ป.

1 17 คน

( 8.50 %)



2.64 0.70 ปานกลาง 2.70 0.58 ปาน

กลาง




2.64 0.70 ปานกลาง 2.52 0.79 ปาน

กลาง




2.76 0.75 ปานกลาง 2.70 0.84 ปาน

กลาง



2.88 0.78 ปานกลาง 2.88 0.60 ปาน

กลาง



บานได

3.00 0.61 ปานกลาง 3.05 0.74 ปาน

กลาง

170


เรองระดบการศกษา (ตอ)


ทวไป

(ระดบ






ตากวา ป.

1 17 คน

( 8.50 %)


ระลกได

2.94 0.82 ปานกลาง 2.94 0.74 ปาน

กลาง

รวม 2.81 0.47 ปานกลาง 2.80 0.45 ปาน

กลาง


โดยรวมเรองระดบการศกษามคะแนนเฉลยอยในระดบปานกลาง ( x = 2.81) และสวนเบยงเบน

มาตรฐานเทากบ (S.D. = 0.47) ซงเมอพจารณาเปนรายขอพบวา สามารถใชเปนของสะสม /ประดบ

ตกแตงบานได มคะแนนเฉลยมากทสดโดยมคะแนนเฉลยสงทสด ( x = 3.00) รองลงมาคอ สามารถ

ใชเปนของทระลกได ( x = 2.94) และตอมา รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ ( x =

2.88) รปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง ( x = 2.76) รองมาตามลาดบ สวนขอท

มคะแนนเฉลยนอยทสดคอ สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย ( x = 2.64) และ รปแบบ

ผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปนเครองดนตร ( x = 2.64) ซงมคาเฉลยเทากน


ผลตภณฑแบบท 2 เรองระดบการศกษาโดยรวม เรองสามารถใชเปนของทระลกได มการกระจาย

ตวของขอมลมากทสดจากองคประกอบทง 6 ดาน โดยสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. = 0.82)

และขอทมการกระจายตวของขอมลนอยทสดสามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได

(S.D. = 0.61) ระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 4 เรองระดบการศกษา

โดยรวมมคะแนนเฉลยอยในระดบปานกลาง ( x = 2.80) และสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. =

0.45) ซงเมอพจารณาเปนรายขอพบวา สามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได มคะแนน

เฉลยมากทสดโดยมคะแนนเฉลยสงทสด ( x = 3.05) รองลงมาคอ สามารถใชเปนของทระลกได ( x

= 2.94) และตอมาคอ รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ ( x = 2.88) รปแบบผลตภณฑ

171

สะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง ( x = 2.70) และ สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย

( x = 2.70) ซงมคาเฉลยเทากน รองมาตามลาดบ สวนขอทมคะแนนเฉลยนอยทสดคอ รปแบบ

ผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปนเครองดนตร ( x = 2.52)


ผลตภณฑแบบท 4 เรองระดบการศกษาโดยรวม เรองรปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบาน

ภาคกลาง มการกระจายตวของขอมลมากทสดจากองคประกอบทง 6 ดาน โดยสวนเบยงเบน

มาตรฐานเทากบ (S.D. = 0.84) และขอทมการกระจายตวของขอมลนอยทสดคอ สามารถเรยนร

วธการเลนเครองดนตรไดงาย (S.D. = 0.58)



(n = 200)


ทวไป

(ระดบ


ความพงพอใจ

รปแบบเครองดนตร



ป.1 – ป.3

6 คน

( 3.00%)

1. สามารถเรยนร

วธการเลนเครอง


2.50 0.83 ปาน

กลาง

3.00 0.63 ปาน

กลาง


มความเหมาะสมกบ

การใชงานเปนเครอง

ดนตร

3.33 0.81 ปาน

กลาง

3.00 0.63 ปาน

กลาง




2.83 0.75 ปาน

กลาง

2.83 0.75 ปาน

กลาง


มความแปลกใหม

นาสนใจ

2.50 0.83 ปาน

กลาง

3.33 0.51 ปาน

กลาง

172


เรองระดบการศกษา (ตอ)

(n = 200)


ทวไป

(ระดบ






ป.1 – ป.3

6 คน

( 3.00%)


สะสม /ประดบ


3.00 1.09 ปาน

กลาง

3.16 0.75 ปาน

กลาง


ทระลกได

2.83 0.98 ปาน

กลาง

3.16 0.75 ปาน

กลาง

รวม 2.83 0.44 ปาน

กลาง

3.08 0.43 ปาน

กลาง



มาตรฐานเทากบ (S.D. = 0.44) ซงเมอพจารณาเปนรายขอพบวา รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสม

กบการใชงานเปนเครองดนตร มคะแนนเฉลยมากทสดโดยมคะแนนเฉลยสงทสด ( x = 3.33)

รองลงมาคอ สามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได ( x = 3.00 ) และตอมาสามารถใชเปน

ของทระลกได ( x = 2.83) และ รปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง ( x = 2.83)

ซงมคาเฉลยเทากน รองมาตามลาดบ สวนขอทมคะแนนเฉลยนอยทสดคอสามารถเรยนรวธการเลน

เครองดนตรไดงาย ( x = 2.50) และ รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ ( x = 2.50) ซงม

คาเฉลยเทากน




173

และขอทมการกระจายตวของขอมลนอยทสดคอ รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปนเครอง

ดนตร และรปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง ซงมการกระจายตวเทากน (S.D. = 0.79)

ระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 4 เรองระดบการศกษา

โดยรวมมคะแนนเฉลยอยในระดบปานกลาง ( x = 3.08) และสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. =

0.43) ซงเมอพจารณาเปนรายขอพบวา รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ มคะแนนเฉลย


ตกแตงบานได ( x = 3.16) และสามารถใชเปนของทระลกได ( x = 3.16) ซงมคาเฉลยเทากน ตอมา

คอ สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย ( x = 3.00) รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบ

การใชงานเปนเครองดนตร ( x = 3.00) ซงมคาเฉลยเทากน รองมาตามลาดบ สวนขอทมคะแนนเฉลย

นอยทสดคอ รปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง ( x = 2.83)


ผลตภณฑแบบท 4 เรองระดบการศกษาโดยรวม เรองรปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบาน

ภาคกลาง สามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได และ สามารถใชเปนของทระลกไดม

การกระจายตวของขอมลมากทสดจากองคประกอบทง 6 ดาน โดยสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ

(S.D. = 0.75) ซงมการกระจายตวเทากน และขอทมการกระจายตวของขอมลนอยทสดคอ รปแบบ

ผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ (S.D. = 0.51)

174



(n = 200)


ทวไป

(ระดบ






ป.4 – ป.6

54 คน

(27.00%)

















บานได

3.38 0.83 ปานกลาง 3.44 0.92 มาก


ระลกได

3.62 0.95 มาก 3.53 0.90 มาก



โดยรวมเรองระดบการศกษามคะแนนเฉลยอยในระดบมาก ( x = 3.30) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน



ตกแตงบานได ( x = 3.38) และตอมารปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ ( x = 3.37)

175


















ผลตภณฑแบบท 4 เรองระดบการศกษาโดยรวม เรองสามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตง

บานได มการกระจายตวของขอมลมากทสดจากองคประกอบทง 6 ดาน โดยสวนเบยงเบน

มาตรฐานเทากบ (S.D. = 0.92) และขอทมการกระจายตวของขอมลนอยทสดคอ รปแบบผลตภณฑ

มความเหมาะสมกบการใชงานเปนเครองดนตร (S.D. = 0.61)

176



(n = 200)


ทวไป

(ระดบ






ม.4 – ม.6

32 คน

(16.00%)



3.00 0.63 ปานกลาง 2.83 0.75 ปาน

กลาง




2.83 0.40 ปานกลาง 3.00 0.63 ปาน

กลาง




2.83 0.40 ปานกลาง 2.83 0.40 ปาน

กลาง



3.16 0.40 ปานกลาง 2.83 1.16 ปาน

กลาง



บานได

3.50 1.04 มาก 3.66 0.81 มาก


ระลกได

3.50 1.22 มาก 3.66 1.03 มาก

รวม 3.13 0.40 ปานกลาง 3.13 0.55 ปาน

กลาง



มาตรฐานเทากบ (S.D. = 0.40) ซงเมอพจารณาเปนรายขอพบวา สามารถใชเปนของทระลกได ม

คะแนนเฉลยมากทสดโดยมคะแนนเฉลยสงทสด ( x = 3.50) รองลงมาคอ สามารถใชเปนของสะสม /

177

ประดบตกแตงบานได ( x = 3.50) และตอมา รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ( x =

3.16) สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย ( x = 3.00) รองมาตามลาดบ สวนขอทมคะแนน

เฉลยนอยทสดคอรปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง ( x = 3.00) และ รปแบบ

ผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปนเครองดนตร ( x = 3.00) ซงมคาเฉลยเทากน





เปนเครองดนตร รปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง และ รปแบบผลตภณฑม

ความแปลกใหม นาสนใจ ซงมการกระจายตวเทากน (S.D. = 0.79)



เมอพจารณาเปนรายขอพบวา สามารถใชเปนของทระลกได และ สามารถใชเปนของสะสม /ประดบ

ตกแตงบานได ซงมคาเฉลยเทากน มคะแนนเฉลยมากทสดโดยมคะแนนเฉลยสงทสด ( x = 3.66)

รองลงมาคอ รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปนเครองดนตร ( x = 3.00) รองมา

ตามลาดบ สวนขอทมคะแนนเฉลยนอยทสดคอ สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย ( x =

2.83) รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ ( x = 2.83) รปแบบผลตภณฑสะทอน

เอกลกษณพนบานภาคกลาง ( x = 2.83) ซงมคาเฉลยเทากน

จากตารางนพบวาองคประ กอบของระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร

ผลตภณฑแบบท 4 เรองระดบการศกษาโดยรวม เรองรปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ

มการกระจายตวของขอมลมากทสดจากองคประกอบทง 6 ดาน โดยสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ

(S.D. = 1.16) และขอทมการกระจายตวของขอมลนอยทสดคอ รปแบบผลตภณฑสะทอน

เอกลกษณพนบานภาคกลาง (S.D. = 0.40)

178



(n = 200)


ทวไป

(ระดบ






ม.1 – ม.3

6 คน

(3.00%)











3.21 0.83 ปานกลาง 3.43 0.84 มาก



3.68 0.82 มาก 3.75 0.84 มาก



บานได

3.50 0.80 มาก 3.75 1.07 มาก


ระลกได

3.75 0.91 มาก 3.90 0.92 มาก

รวม 3.49 0.63 มาก 3.48 0.68 มาก




มากทสดโดยมคะแนนเฉลยสงทสด ( x = 3.75) รองลงมาคอ รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม

นาสนใจ ( x = 3.68) และตอมาสามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได ( x = 3.50)

179

สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย ( x = 3.40) และ รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบ

การใชงานเปนเครองดนตร ( x = 3.40) ซงมคาเฉลยเทากน รองมาตามลาดบ สวนขอทมคะแนนเฉลย

นอยทสดคอรปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง ( x = 3.21)


ท 2 เรองระดบการศกษาโดยรวม เรองสามารถใชเปนของทระลกได และ รปแบบผลตภณฑมความ

เหมาะสมกบการใชงานเปนเครองดนตร ซงมการกระจายตวเทากน มการกระจายตวของขอมลมากทสด

จากองคประกอบทง 6 ดาน โดยสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. = 0.91) และขอทมการกระจาย

ตวของขอมลนอยทสดคอ สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย (S.D. = 0.79)





และ รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ ( x = 3.75) ซงมคาเฉลยเทากน และตอมาคอ









180



(n = 200)


ทวไป

(ระดบ



ดนตร



ปรญญา

ตร 81 คน

(40.50%)



3.79 0.81 มาก 3.32 0.84 ปานกลาง




3.62 0.69 มาก 3.53 0.79 มาก



3.53 0.79 มาก 3.66 0.80 มาก



3.98 0.76 มาก 4.12 0.85 มาก

5. สามารถใชเปนของสะสม

/ประดบตกแตงบานได

3.88 0.89 มาก 4.03 0.95 มาก


ระลกได

4.13 0.80 มาก 4.09 0.90 มาก

รวม 3.82 0.58 มาก 3.79 0.64 มาก




มากทสดโดยมคะแนนเฉลยสงทสด ( x = 4.13) รองลงมาคอ รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม

นาสนใจ ( x = 3.98) และตอมาสามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได ( x = 3.88)

สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย ( x = 3.79) รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบการ

181

ใชงานเปนเครองดนตร ( x = 3.62) รองมาตามลาดบ สวนขอทมคะแนนเฉลยนอยทสดคอรปแบบ









เมอพจารณาเปนรายขอพบวา รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ มคะแนนเฉลยมากทสด

โดยมคะแนนเฉลยสงทสด ( x = 4.12) รองลงมาคอ สามารถใชเปนของทระลกได ( x = 4.09) และ

ตอมาคอ สามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได ( x = 4.03) รปแบบผลตภณฑสะทอน




จากตารางนพบวาองคประ กอบของระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร





182



(n = 200)


ทวไป

(ระดบ






สงกวา

ปรญญา

ตร 4 คน

(2.00%)



4.75 0.50 มาก 3.00 0.81 ปานกลาง




4.25 0.95 มาก 3.50 1.00 มาก




3.50 1.00 มาก 3.50 1.00 มาก



4.00 0.81 มาก 4.75 0.50 มาก



บานได

3.50 1.29 มาก 4.75 0.50 มาก


ระลกได

4.50 0.57 มาก 4.25 0.95 มาก

รวม 4.08 0.72 มาก 3.95 0.76 มาก



เทากบ (S.D. = 0.72) ซงเมอพจารณาเปนรายขอพบวา สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย ม

คะแนนเฉลยมากทสดโดยมคะแนนเฉลยสงทสด ( x = 4.75) รองลงมาคอ สามารถใชเปนของทระลก

ได ( x = 4.50) และตอมารปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปนเครองดนตร ( x =

183

4.25) รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ ( x = 4.00) รองมาตามลาดบ สวนขอทมคะแนน

เฉลยนอยทสดคอรปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง ( x = 3.50) และ สามารถใช

เปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได ( x = 3.36) ซงมคาเฉลยเทากน




มาตรฐานเทากบ (S.D. = 1.29) และขอทมการกระจายตวของขอมลนอยทสดคอ สามารถเรยนร

วธการเลนเครองดนตรไดงาย (S.D. = 0.50)



เมอพจารณาเปนรายขอพบวา รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ และ สามารถใชเปน

ของสะสม /ประดบตกแตงบานได ซงมคาเฉลยเทากน มคะแนนเฉลยมากทสดโดยมคะแนนเฉลยสง

ทสด ( x = 4.75) รองลงมาคอ สามารถใชเปนของทระลกได ( x = 4.25) และตอมาคอ รปแบบ

ผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปนเครองดนตร ( x = 3.50) และ รปแบบผลตภณฑ

สะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง ( x = 3.50) ซงมคาเฉลยเทากน รองมาตามลาดบ สวนขอทม

คะแนนเฉลยนอยทสดคอ สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย ( x = 3.00)


ผลตภณฑแบบท 4 เรองระดบการศกษาโดยรวม เรองรปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใช

งานเปนเครองดนตร และรปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลางซงมการกระจายตว

เทากน มการกระจายตวของขอมลมากทสดจากองคประกอบทง 6 ดาน โดยสวนเบยงเบน


มความแปลกใหม นาสนใจ และ สามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได (S.D. = 0.50) ซงมการ

กระจายตวเทากน

184


เรองอาชพ

(n = 200)


ทวไป

(อาชพ)





นกเรยน,

นกศกษา

29 คน

(14.50%)














นาสนใจ

3.44 0.90 มาก 3.48 0.73 มาก



บานได

3.34 0.76 ปานกลาง 3.48 0.87 มาก


ระลกได

3.41 0.94 มาก 3.48 0.91 มาก



โดยรวมเรองอาชพมคะแนนเฉลยอยในระดบมาก ( x = 3.29) และสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D.

= 0.59) ซงเมอพจารณาเปนรายขอพบวา รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ มคะแนน

เฉลยมากทสดโดยมคะแนนเฉลยสงทสด ( x = 3.44) รองลงมาคอ สามารถใชเปนของทระลกได ( x

= 3.41) และตอมาสามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได ( x = 3.34) สามารถเรยนร

185

วธการเลนเครองดนตรไดงาย ( x = 3.24) รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปน




ผลตภณฑแบบท 2 เรองอาชพโดยรวม เรองสามารถใชเปนของทระลกได มการกระจายตวของ


ขอทมการกระจายตวของขอมลนอยทสดคอ รปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง

ซงมการกระจายตวเทากน (S.D. = 0.63)

ระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 4 เรองอาชพโดยรวมม


พจารณาเปนรายขอพบวา สามารถใชเปนของทระลกได สามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตง

บานได และ รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ มคะแนนเฉลยมากทสดโดยมคะแนน

เฉลยสงทสด ( x = 3.48) ซงมคาเฉลยเทากนรองลงมาคอ รปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณ

พนบานภาคกลาง ( x = 3.44) รองมาตามลาดบ สวนขอทมคะแนนเฉลยนอยทสดคอ สามารถเรยนร

วธการเลนเครองดนตรไดงาย และ รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปนเครอง

ดนตร ( x = 3.03) ซงมคาเฉลยเทากน

จากตารางนพบวาองคประกอบขอ งระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร



ขอทมการกระจายตวของขอมลนอยทสดคอ รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปน

เครองดนตร (S.D. = 0.62)

186



(n = 200)


ทวไป

(อาชพ)





ขาราชการ

/พนกงาน

รฐวสาหกจ

29 คน

(14.50%)



3.37 0.97 ปาน

กลาง





3.34 0.93 ปาน

กลาง





3.41 1.01 มาก 3.27 1.09 ปานกลาง



3.68 0.84 มาก 3.68 1.00 มาก



บานได

3.65 0.85 มาก 3.65 0.93 มาก


ระลกได

3.75 0.87 มาก 3.68 1.00 มาก

รวม 3.54 0.78 มาก 3.45 0.80 มาก

จากตารางท 34 พบวา ระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 2 โดยรวม

เรองอาชพมคะแนนเฉลยอยในระดบมาก ( x = 3.54) และสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. = 0.78)

ซงเมอพจารณาเปนรายขอพบวา สามารถใชเปนของทระลกได มคะแนนเฉลยมากทสดโดยมคะแนน


ตอมาสามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได ( x = 3.65) รปแบบผลตภณฑสะทอน

เอกลกษณพนบานภาคกลาง ( x = 3.41) สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย ( x = 3.37)

187

รองมาตามลาดบ สวนขอทมคะแนนเฉลยนอยทสดคอ รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใช

งานเปนเครองดนตร ( x = 3.34)

จากตารางนพบวาองคประกอ บของระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร

ผลตภณฑแบบท 2 เรองอาชพโดยรวม เรองรปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง


(S.D. = 1.01) และขอทมการกระจายตวของขอมลนอยทสดคอ รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม

นาสนใจ (S.D. = 0.84)



พจารณาเปนรายขอพบวา สามารถใชเปนของทระลกได และ รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม

นาสนใจ ซงมคาเฉลยเทากน มคะแนนเฉลยมากทสดโดยมคะแนนเฉลยสงทสด ( x = 3.68) รองลงมา

คอ สามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได ( x = 3.65) และตอมาคอ รปแบบผลตภณฑ

สะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง ( x = 3.27) สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย ( x =

3.24) รองมาตามลาดบ สวนขอทมคะแนนเฉลยนอยทสดคอ รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบ

การใชงานเปนเครองดนตร ( x = 3.17)


ผลตภณฑแบบท 4 เรองอาชพโดยรวม เรองรปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง


(S.D. = 1.09) และขอทมการกระจายตวของขอมลนอยทสดคอ สามารถเรยนรวธการเลนเครอง

ดนตรไดงาย (S.D. = 0.68)

188



(n = 200)


ทวไป

(อาชพ)





พนกงาน

บรษทเอกชน

34 คน

(17.00%)



3.61 0.98 มาก 3.17 0.96 ปานกลาง




3.47 0.78 มาก 3.32 0.87 ปานกลาง




3.41 0.82 มาก 3.26 0.96 ปานกลาง



นาสนใจ

3.79 0.68 มาก 4.08 0.86 มาก



บานได

3.67 1.00 มาก 4.08 0.90 มาก


ระลกได

4.11 0.64 มาก 4.17 0.79 มาก

รวม 3.68 0.57 มาก 3.68 0.68 มาก


โดยรวมเรองอาชพมคะแนนเฉลยอยในระดบมาก ( x = 3.68) และสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D.

= 0.57) ซงเมอพจารณาเปนรายขอพบวา สามารถใชเปนของทระลกได มคะแนนเฉลยมากทสดโดยม



189

เลนเครองดนตรไดงาย ( x = 3.61) รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปนเครอง

ดนตร ( x = 3.47) รองมาตามลาดบ สวนขอทมคะแนนเฉลยนอยทสดคอรปแบบผลตภณฑสะทอน



แบบท 2 เรองอาชพโดยรวม เรองสามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได มการกระจายตว

ของขอมลมากทสดจากองคประกอบทง 6 ดาน โดยสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. = 1.00) และ

ขอทมการกระจายตวของขอมลนอยทสดคอ สามารถใชเปนของทระลกได (S.D. = 0.64)





รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ ( x = 4.08) ซงมคาเฉลยเทากน และตอมารปแบบ

ผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปนเครองดนตร ( x = 3.32) รปแบบผลตภณฑสะทอน

เอกลกษณพนบานภาคกลาง ( x = 3.26) รองมาตามลาดบ สวนขอทมคะแนนเฉลยนอยทสดคอ

สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย ( x = 3.17)


ผลตภณฑแบบท 4 เรองอาชพโดยรวม เรองสามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย และ

รปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง ซงมการกระจายตวเทากน มการกระจายตว


และขอทมการกระจายตวของขอมลนอยทสดคอ สามารถใชเปนของทระลกได (S.D. = 0.79)

190



(n = 200)


ทวไป

(อาชพ)





นก

ออกแบบ /

สถาปนก /

ศลปน 29

คน

(14.50%)



3.55 0.82 มาก 2.79 0.67 ปาน

กลาง




3.58 0.77 มาก 3.03 0.68 ปาน

กลาง




3.13 0.58 ปานกลาง 3.37 0.72 ปาน

กลาง



นาสนใจ

3.75 0.87 มาก 3.75 1.05 มาก



บานได

3.86 0.83 มาก 3.89 0.93 มาก


ระลกได

4.20 0.90 มาก 3.86 0.83 มาก

รวม 3.68 0.61 มาก 3.45 0.65 มาก


โดยรวมเรองอาชพมคะแนนเฉลยอยในระดบมาก ( x = 3.68) และสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ


โดยมคะแนนเฉลยสงทสด ( x = 4.20) รองลงมาคอ สามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบาน

ได ( x = 3.86) และตอมารปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ ( x = 3.75) รปแบบ

191

ผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปนเครองดนตร( x = 3.58) สามารถเรยนรวธการเลน

เครองดนตรไดงาย ( x = 3.55) รองมาตามลาดบ สวนขอทมคะแนนเฉลยนอยทสดคอรปแบบ



แบบท 2 เรองอาชพโดยรวม เรองสามารถใชเปนของทระลกได มการกระจายตวของขอมลมากทสดจาก


ขอมลนอยทสดคอ รปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง (S.D. = 0.58)



พจารณาเปนรายขอพบวา สามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได มคะแนนเฉลยมากทสด

โดยมคะแนนเฉลยสงทสด ( x = 3.89) รองลงมาคอ สามารถใชเปนของทระลกได ( x = 3.86) และ






แบบท 4 เรองอาชพโดยรวม เรองรปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ มการกระจายตวของ

ขอมลมากทสดจากองคประกอบทง 6 ดาน โดยสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. = 1.05) และขอทม


192

ตารางท 37 แสดงผลการวจยระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 2 และ แบบท 4 เรองอาชพ

(n = 200)


ทวไป

(อาชพ)





ประกอบ

ธรกจ

สวนตว

50 คน (

25.00%)














3.40 0.90 ปานกลาง 3.58 0.92 มาก



บานได

3.56 0.90 มาก 3.72 1.10 มาก


ระลกได

3.76 0.93 มาก 3.80 1.03 มาก

รวม 3.41 0.61 มาก 3.39 0.70 ปานกลาง




โดยมคะแนนเฉลยสงทสด ( x = 3.76) รองลงมาคอ สามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบาน

ได ( x = 3.56) และตอมา รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ ( x = 3.40) สามารถเรยนร

วธการเลนเครองดนตรไดงาย ( x = 3.26) รองมาตามลาดบ สวนขอทมคะแนนเฉลยนอยทสดคอ

193

รปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง ( x = 3.24) และ รปแบบผลตภณฑมความ

เหมาะสมกบการใชงานเปนเครองดนตร ( x = 3.34) ซงมคาเฉลยเทากน


ท 2 เรองอาชพโดยรวม เรองสามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย มการกระจายตวของขอมลมาก


ตวของขอมลนอยทสดคอ รปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง (S.D. = 0.65)


คะแนนเฉลยอยในระดบปานกลาง ( x = 3.39) และสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. = 0.70) ซงเมอ








ผลตภณฑแบบท 4 เรองอาชพโดยรวม เรองสามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได มการ




194



(n = 200)


ทวไป

(อาชพ)





อนๆ 29

คน

( 14.50 %)







3.41 0.86 มาก 3.10 0.77 ปานกลาง







นาสนใจ

3.68 0.96 มาก 3.65 0.89 มาก



บานได

3.31 0.92 ปานกลาง 3.44 1.02 มาก


ระลกได

3.41 1.18 มาก 3.58 1.01 มาก

รวม 3.43 0.75 มาก 3.33 0.68 ปานกลาง



(S.D. = 0.75) ซงเมอพจารณาเปนรายขอพบวา รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ ม

คะแนนเฉลยมากทสดโดยมคะแนนเฉลยสงทสด ( x = 3.68) รองลงมารปแบบผลตภณฑมความ

เหมาะสมกบการใชงานเปนเครองดนตร และ สามารถใชเปนของทระลกได ( x = 3.41) ซงมคาเฉลย

195

เทากน รองมาตามลาดบ สวนขอทมคะแนนเฉลยนอยทสดคอ สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรได

งาย และรปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง ( x = 3.37) ซงมคาเฉลยเทากน



ขอมลมากทสดจากองคประกอบทง 6 ดาน โดยสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. = 1.18) และขอทมการ

กระจายตวของขอมลนอยทสดคอ สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย (S.D. = 0.77)


คะแนนเฉลยอยในระดบปานกลาง ( x = 3.33) และสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. = 0.68) ซงเมอ

พจารณาเปนรายขอพบวา รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ มคะแนนเฉลยมากทสดโดย

มคะแนนเฉลยสงทสด ( x = 3.65) รองลงมาคอ สามารถใชเปนของทระลกได ( x = 3.58) และตอมา

คอ สามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได และ รปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณ

พนบานภาคกลาง ซงมคาเฉลยเทากน ( x = 3.44) รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงาน

เปนเครองดนตร ( x = 3.10) รองมาตามลาดบ สวนขอทมคะแนนเฉลยนอยทสดคอ สามารถเรยนร

วธการเลนเครองดนตรไดงาย ( x = 2.79)


ผลตภณฑแบบท 4 เรองอาชพโดยรวม เรองสามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได มการ




196


เรองรายได

(n = 200)


ทวไป

(รายได)





ไมเกน

10,000

บาท/

เดอน 22

คน

(11.00%)



3.45 0.73 มาก 3.22 0.81 ปานกลาง




3.45 0.80 มาก 3.31 0.64 ปานกลาง




3.22 0.86 ปานกลาง 3.63 0.84 มาก



นาสนใจ

3.81 0.85 มาก 3.86 0.83 มาก



บานได

3.68 0.71 มาก 3.90 0.92 มาก


ระลกได

3.81 0.90 มาก 4.00 0.92 มาก

รวม 3.57 0.61 มาก 3.65 0.63 มาก


โดยรวมเรองรายไดมคะแนนเฉลยอยในระดบมาก ( x = 3.50) และสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ



( x = 3.61) และตอมาสามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได ( x = 3.57) สามารถเรยนร

197





แบบท 2 เรองรายไดโดยรวม เรองสามารถใชเปนของทระลกได มการกระจายตวของขอมลมากทสดจาก


ขอมลนอยทสดคอ รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปนเครองดนตร และรปแบบ

ผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง ซงมการกระจายตวเทากน (S.D. = 0.79)

ระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 4 เรองรายไดโดยรวมม









ผลตภณฑแบบท 4 เรองรายไดโดยรวม เรองสามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได ม


(S.D. = 0.99) และขอทมการกระจายตวของขอมลนอยทสดคอ รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสม

กบการใชงานเปนเครองดนตร (S.D. = 0.81)

198

ตารางท 40 แสดงผลการวจยระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 2 และ แบบท 4 เรอง

รายได

(n = 200)


ทวไป

(รายได)





รายได

10,000 –

20,000

บาท/

เดอน 38

คน

(19.00%)



3.84 0.82 มาก 3.28 0.69 ปานกลาง




3.60 0.67 มาก 3.44 0.92 มาก




3.50 0.76 มาก 3.57 0.85 มาก



3.92 0.74 มาก 4.18 0.72 มาก



บานได

3.84 0.82 มาก 4.13 0.84 มาก


ระลกได

4.15 0.67 มาก 4.02 0.82 มาก

รวม 3.81 0.54 มาก 3.77 0.66 มาก







199




ผลตภณฑแบบท 2 เรองรายไดโดยรวม เรองสามารถใชเปนของทระลกได มการกระจายตวของ


ขอทมการกระจายตวของขอมลนอยทสดคอ รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปนเครอง

ดนตร และรปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง ซงมการกระจายตวเทากน (S.D. = 0.79)














200



(n = 200)


ทวไป

(รายได)





รายได

20,000 –

30,000

บาท/

เดอน 18

คน ( 9.00

%)



3.66 1.28 มาก 3.11 0.90 ปานกลาง




3.66 0.84 มาก 3.44 0.61 มาก




3.50 0.70 มาก 3.66 0.76 มาก



3.77 0.80 มาก 4.16 0.92 มาก



บานได

3.94 0.99 มาก 4.11 0.75 มาก


ระลกได

4.27 0.66 มาก 4.22 0.73 มาก

รวม 3.80 0.58 มาก 3.78 0.51 มาก







201




ท 2 เรองรายไดโดยรวม เรองสามารถใชเปนของทระลกได มการกระจายตวของขอมลมากทสดจาก

















202



(n = 200)


ทวไป

(รายได)





รายได

30,000 –

40,000

บาท/

เดอน 22

คน

(11.00%)














3.54 0.96 มาก 3.63 0.84 มาก



บานได

3.22 1.02 ปานกลาง 3.50 1.30 มาก


ระลกได

3.63 1.04 มาก 3.81 1.09 มาก








203





















204



(n = 200)


ทวไป

(รายได)





รายได

40,000 –

50,000

บาท/

เดอน 72

คน (36.00

%)














3.52 0.82 มาก 3.41 0.94 มาก



บานได

3.47 0.88 มาก 3.50 1.00 มาก


ระลกได

3.63 1.03 มาก 3.58 0.98 มาก

รวม 3.42 0.60 มาก 3.23 0.63 มาก







205





















206



(n = 200)


ทวไป

(รายได)





รายได

50,000

บาท/

เดอน ขน

ไป 25 คน

(12.50%)














3.20 0.86 ปานกลาง 3.44 0.86 มาก



บานได

3.44 0.76 มาก 3.68 0.74 มาก


ระลกได

3.44 0.91 มาก 3.52 0.91 มาก








207




ผลตภณฑแบบท 2 เรองรายไดโดยรวม เรองสามารถใชเปนของทระลกได มการกระจายตวของ

ขอมลมากทสดจากองคประกอบทง 6 ดาน โดยสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. = 0.95) และขอ

ทมการกระจายตวของขอมลนอยทสดคอ รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปนเครองดนตร

และรปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง ซงมการกระจายตวเทากน (S.D. = 0.79)














208



(n = 200)


ทวไป

(รายได)





ไมตอบ 3

คน

(1.50%)

1. สามารถเรยนร

วธการเลนเครอง




มความเหมาะสมกบ

การใชงานเปนเครอง

ดนตร







มความแปลกใหม

นาสนใจ


5. สามารถใชเปน

ของสะสม /ประดบ



6. สามารถใชเปน

ของทระลกได






209
























210

ตารางท 46 แสดงผลการเปรยบเทยบระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร ผลตภณฑแบบท 2 และ แบบท 4

(n = 200)

รปแบบเครองดนตร จานวน

ความพง

พอใจ

คารอย

ละ

(%)

x S.D. ระดบ


116

58.00

3.50

0.66

มาก


84

42.00

3.44

0.69

มาก


โดยรวมมคะแนนเฉลยอยในระดบมาก ( x = 3.50) และสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ (S.D. = 0.66)

และมผพงพอใจจานวน 116 คน คดเปนรอยละ 58.00 และ ระดบความพงพอใจรปแบบเครองดนตร

ผลตภณฑแบบท 4 โดยรวมมคะแนนเฉลยอยในระดบมาก ( x = 3.44) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

เทากบ (S.D. = 0.69) และมผพงพอใจจานวน 84 คน คดเปนรอยละ 42.00

211

บทท 5

สรปผลการศกษา อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การศกษาครงนเปนการศกษาโครงการออกแบบเครองดนตรพนบานภาคกลางประเภท

เครองเคาะตจากวสดเครองปนดนเผา โดยมวตถประสงคเพอศกษาและทดสอบคณสมบตของวสด

เครองปนดนเผา (Ceramics) เพอใชในการออกแบบเครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเครอง

เคาะต รวมถงศกษาปจจยตางๆ ททาใหเกดเสยง และนามาออกแบบเครองดนตรพนบานภาคกลาง

ประเภทเครองเคาะตจากวสดเครองปนดนเผา เปนการคนหาแนวทางใหมในการนาคณสมบตของ

วสดเครองปนดนเผา (Ceramics) มาใชในการออกแบบเครองดนตรพนบานภาคกลางประเภท

เครองเคาะต เครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเครองเคาะจากวสดเครองปนดนเผา และ

สงเสรมวฒนธรรมดนตรพนบานซงเปนเอกลกษณของคนไทย



จากการศกษาทมาของเครองดนตรดงเดมของไทย และของตางประเทศ รวมถง

ลกษณะกลไกททาใหเกดเสยงของเครองดนตรโดยเฉพาะ เครองดนตรใหจงหวะประเภทเครองเคาะต ซง

สรปไดดงน

เสยงทเกดจากเครองดนตรประเภทเคาะตเกดจากการสนสะเทอนของวตถตงแต 2 ชน

ขนไปมากระทบกน โดยวตถทถกระทบมทงลกษณะทบตน หรอทรงกลวงปดดานใดดานหนง

(หองเสยง) หรอปดทงสองดานดวยหนงสตวหรอแผนพลาสตก วสดทนามาเปนตวถกกระทบ เชน

มอ ไม ไมบหนงหรอผา โลหะ ทราย หน พลาสตกแขง เปนตน สวนวตถถกกระทบทาจากวสด เชน

หนง พลาสตก โลหะ เครองปนดนเผา ไม เปนตน

ปจจยททาใหเกดระดบเสยงทแตกตางกนของเครองดนตรประเภทเครองเคาะต คอ

ขนาดของหองเสยงทตางกน รปทรงของหองเสยงทตางกน ตาแหนงในการกระทบหองเสยงทตางกน

ลกษณะการกระทบ แรงทกระทบจากนาหนกมอ หรอนาหนกของวตถทมากระทบตางกน ความหนาของ

ผนงหองเสยงทแตกตางกน และความหนาแนนของวสดทงทมากระทบและถกกระทบ

ปจจยสาคญของการรองราในดนตรพนบานภาคกลางคอการ ดนกลอนสดโตตอบกนประกอบ

กบจงหวะของเครองดนตรททาหนาทควบคมใหเนอกลอนลงจงหวะเขากนเปนวรรคตอน และ

สรางบรรยากาศใหการแสดงสนกสนานยงขน

211

212

2. ผลการศกษาทดลองคณสมบตของวสดเครองปนดนเผา (Ceramics) ทมผลตอการเกดเสยงท

แตกตางกน เพอนาไปสการออกแบบ ดงน

2.1 ผลการทดลองเนอดนทใชในการขนรปและวธการขนรป จากผลการทดลองพบวา

เนอดนทใหความแขงแรงและเสยงทใสกงวาลมากทสดคอ เนอดน Pocelain ซงเหมาะกบการขนรป

ดวยวธการหลอนาดนดวนแมพมพปนปลาสเตอร และวธนเปนวธทเหมาะสาหรบการผลตผลตภณฑ

ทจาเปนตนควบคมความหนาและขนาดของชนงานไดดทสด

2.2 ผลการทดลองเรองอณหภมทใชในการเผาช นงาน จากการทดลองพบวา

อณหภมททาใหเกดเสยงดงกงวาลมากทสดและมความเหมาะสมกบกระบวนการทางผลตภณฑ

มากทสด คอ 1,200 องศาเซลเซยส

2.3 ผลการทดลองเรองความหนา-บางทใชในการขนรป จากผลการทดลองพบวา

ความหนาทเหมาะสาหรบการทาเครองดนตรประเภทเครองเคาะต และใหเสยงดงกงวาลดทสดอย

ในระดบ 1-3.5 มลลเมตร

2.4 ทดลองเรองขนาดความกวางของหองเสยงทมผลกบการเกดเสยง จากผลการทดลอง

พบวาระดบเสนผานศนกลางหรอความกวางทมากขนจะมเสยงดงกงวาลมากขน

2.5 ผลการทดลองเรองความสงของหองเสยงทมผลกบการเกดเสยงจากผลการทดลอง

พบวาระดบสงทมากขนจะมผลใหเกดเสยงดงกงวาลมากขน

2.6 ผลการทดลองเรองการตกแตงชนงาน และการทดลองเคลอบ จากผลการทดลอง

พบวผลการเคลอบผลตภณฑในหลายรปแบบไมทาใหเกดความแตกตาง

ของเสยงมากนก แตการเคลอบทงชนจะสงผลใหตวผลตภณฑมความแขงแรงดทสด และวธการ

ตกแตงดวยการตดรปลอก (Decal) จะสงผลกระทบตอเสยงนอยทสด

2.7 ผลการทดลองเรองสดสวน รปทรงทมผลกบการเกดเสยง จากผลการทดลองพบวา

เสยงจะดงกงวาลมากขนในรปทรงทผายออกมากขน

2.8 ผลการทดลองหาความเหมาะสมของวตถทนามากระทบกบเครองปนดนเผาท

นามาออกแบบเปนเครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเคาะต

จากการทดลองนาวสดมากระทบหองเสยงททามาจากเครองปนดนเผา (Ceramics) ไดแก ไม

มอ เครองปนดนเผา(Ceramics) โลหะ ไมนวมบหนง ไมนวมบผา และไมนวมยาง ผลการทดลองพบวา

วตถทมากระทบกบหองเสยงเครองเคลอบดนเผาทใหเสยงวตถทมากระทบกบหองเสยงเครองเคลอบดนเผาทใ

หเสยงดงกงวาลมากทสดและมผลตอความแขงแรงของผลตภณฑนอยทสด คอ ไม

213

ขนตอนท 2 ผลการออกแบบเครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเครองเคาะต จากวสดเครองปนดนเผา โดย

ใชแนวทางจากการศกษาจากขอมลเกยวกบการเกดเสยงและเครองดนตรชนดตางๆ และจากการ

ทดลองคณสมบตตางๆ ของเครองปนดนเผา

ผลจากการประเมนการออกแบบเครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเครองเคาะต

จากการสอบถามผเชยวชาญ 5 ทาน ประกอบดวย ผเชยวชาญดานการออกแบบผลตภณฑ

ผเชยวชาญดานดนตรพนบานภาคกลางของไทย ผเชยวชาญดานการสอนดนตรไทยและดนตร

พนบานภาคกลางของไทย ผเชยวชาญดานการการออกแบบผลตภณฑ และผเชยวชาญดานวสดเซรา

มกสและดานการตลาด ซงเปนผทมความเชยวชาญ และมประสบการณทเกยวของไมตากวา 10 ป

ทาการประเมนเพอพจารณาความเหมาะสม และความเปนไปไดในการออกแบบ โดยนาผลการ

ออกแบบทงสองแนวทาง คอ การออกแบบโดยใหผรองราเพลงพนบานไดใชงานขณะทาการแสดง

โดยคานงถงการเคลอนไหวระหวางการรองรา เครองดนตรทออกแบบจะตองสามารถเลน

ประกอบการเคลอนไหว สะดวกตอการรองรา (ผลตภณฑรปแบบท 1 และ 2) และการออกแบบโดย

คานงถงลกษณะการจงวางในพนทการแสดงทมขนาดแตกตางกนออกไป และเปนสวนหนงในการ

ประดบตกแตงพนทการแสดง มาเปนแนวคดในการออกแบบเครองดนดนตรพนบานภาคกลาง

ประเภทเครองเคาะต (ผลตภณฑรปแบบท 3 และ 4) พบวาผลตภณฑแบบท 2 และ 4 เปนรปแบบท

มความเหมาะสมสาหรบใชเปนเครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเครองเคาะต ดวยคณสมบต

และคณลกษณะดงตอไปน

1. สามารถถอการเลนประกอบการแสดงได โดย รปแบบผลตภณฑแบบท 2 มขนาดกระทดรดถอ

เลนดวยมอไดสะดวก เหมาะกบการเคลอนไหวทาทางประกอบการรองรา โดยผรองราสามารถเลน

เองไดเลย ไมตองใชนกดนตรเพม สวนผลตภณฑรปแบบท 4 สามารถใหนกดนตรไดสรางสรรค

ทาทางการตใหดสนกสนานและเปนศลปะการราราใหมๆ ขนมาได

2. สามารถเรยนรวธการใชงานในการเลนไดงาย คอ ผลตภณฑรปแบบท 2 วธการเลน คอ เลอก

เสยงทตองการใชเลนแลวนามาหมนประกอบกบตวดามจบ หากตองการเสยงผสมกสามารถเลอก

ตอไวอกดานหนงของตวดามได จากนนถอตวดามทประกอบแลวใหถนดมอ จากนนสะบดขอมอ

ไปมา สวนผลตภณฑรปแบบท 4 มลกษณะการตดวยไมตไลหองเสยงสงตาจากขนาดใหญเลกของ

หองเสยง และสามารถใสทรายเขาไปถวงนาหนกของเสยงใหเกดเสยงใหมไดดวย จงทาใหทงสอง

รปแบบใชงานไดงายอกทงรปทรงยงเออตอการเขาใจลกษณะการเลนไดงายดวย

3. รปแบบแสดงถงวถชวตความเปนพนบานภาคกลาง จากรปทรงทถกออกแบบตามลกษณะการใช

งานทสะดวก และทาใหเกดเสยงทชดเจนทสด ประกอบกบการดงเอาเอกลกษณจากงานสานดวย

214

ลายพนฐานตามแบบพนบานท วไปของคนภาคกลาง และลวดลายการตกแตงบนเนอ

เครองปนดนเผาทประยกตมาจากลายสานเชนกน ทาใหผลตภณฑรปแบบท 2 และ 4 แสดงถงวถ

ชวตความเปนพนบานภาคกลางในแงของความผกพนธกบการใชเครองมอในการประกอบอาชพ

ของชาวบานในระแวกลมแมนา นอกจากน ในผลตภณฑรปแบบท 2 ไดออกแบบสวนของดามจบ

เครองดนตรใหทาจากวสดไมทหาไดงายในพนทภาคกลางของไทย อยางไมมะคา และใชกรรมวธ

การกลงใหไดรป แสดงใหเหนถงเสนหของวถพนบานภาคกลางของไทย

4. รปแบบสอดคลองกบเครอดนตรทมอยเดม เพอใหงายตอการเขาใจและใชงาน โดยรปแบบ

ผลตภณฑแบบท2 ถกออกแบบมาสาหรบการถอดวยดามจบททาดวยไม ซงทงสองมลกษณะ

สอดคลองกบเครองเคาะจงหวะของไทยทใชการถอดวยมอและเคาะ หรอ เขยา สวนรปแบบของ

ผลตภณฑแบบท 4 มรปทรงคอนขางแปลกใหม

5. รปแบบมความนาสนใจดงดดผชมการแสดง ดวยลกษณะภายนอกและลกษณะวธการเลนทให

เสยง มากกวา 1 เสยงจากการกดแลวเขยาหรอตดวยไมตใหเกดเสยง รวมถงการนาเอาวสด

เครองปนดนเผามาใชในการออกแบบเครองดนตรพนบานภาคกลางของไทย ในผลตภณฑรปแบบ

ท 2 และ 4 สรางความแตกตางและนาจะเปนทดงดดความสนใจใหกบผชมการแสดงไมมากกนอย

6. รปแบบสอดคลองกบการแตงกายของนกแสดงพนบานภาคกลาง ดวยลกษณะการออกแบบ

ภายนอกของตวผลตภณฑทงผลตภณฑรปแบบท 2 และ 4 มการนาวสดพนบานอยางไมและงาน

หวายจกรสานเขามาทาใหสอดคลองกบความเปนเอกลกษณพนบาน อกทงโทนสของผลตภณฑ

เปนสขาว และนาตาล ซงเปนโทนสเรยบๆ ตดกบสของชดนกแสดงพนบานภาคกลางทใสเสอและ

โจงกระเบนสสนสดใส บางกใสเสอลายดอก จงดสอดคลองเขากน

215

ภาพท 67 แสดงรปแบบการรองราและลกษณะเครองแตงกายของนกดนตรพนบานภาคกลางของไทย

7. มความปลอดภยสาหรบผเลนขณะกาลงแสดง คอ ผลตภณฑรปแบบท 2 เปนเครองดนตรขนาด

ไมใหญมากนก มการออกแบบโดยคานงถงความปลอดภยใหผใชงานจบไดถนดมอ จงไมกอใหเกด

อนตรายระหวางการแสดง สวนผลตภณฑรปแบบท 4 มการออกแบบสวนสาหรบจบผลตภณฑให

ถนดมอและแนนหนาเพอความปลอดภยดวยการสรางสวนโคงเวาพอดกบการลอคมอและเพม

พนผวไมใหการจบลนมอดวยการพนผกตบชวา พชทองถนตามลมแมนาภาคกลาง ทาใหมความ

ปลอดภยสาหรบผเลนขณะกาลงทาการแสดง

8. ดานความปลอดภยสาหรบผเลนขณะขนยายผลตภณฑ คอ ผลตภณฑรปแบบท 2 มขนาด

กะทดรด ถอไดสะดวก สามารถถอดเกบตวดามจบไดสะดวกและงายตอการเกบรกษา สวน

ผลตภณฑรปแบบท 4 อาจจะตองระมดระวงสาหรบการเกบ โดยมสวนของบรรจภณฑทสามารถ

ปองกนการกระแทกสาหรบการขนยาย

9. ผลตภณฑมขนาดเหมาะสมในการจดเกบไดสะดวก คอ ผลตภณฑรปแบบท 2 มขนาดกะทดรด

ถอไดสะดวก สามารถถอดเกบตวดามจบไดสะดวกและงายตอการเกบรกษา สวนผลตภณฑรปแบบท 4

216

สามารถจดวางพนทในการเกบได 2 ลกษณะทงแนวตง และแนวนอน ทาใหผลตภณฑทงสองรปแบบม

ความเหมาะสมในการจดเกบไดสะดวก โดยอาจจะบรรจลงกลองสาหรบใสเครองดนตร

10. ผลตภณฑมขนาดและรปทรงทเหมาะสมกบการเคลอนยายระหวางการแสดงในแตละครงได

สะดวก กลาวคอ ในการแสดงดนตรพนบานภาคกลางของไทยนน นอกจากการรอง นกแสดงยงทา

ทาทางไปตามจงหวะดวยการเคลอนยายรายราไปตามจงหวะของบทกลอน ผลตภณฑรปแบบท 2

ออกแบบมาเพอใหผแสดง หรอนกดนตรถอไดดวยมอขางเดยวไดถนด จงทาใหผลตภณฑทงสอง

แบบมความเหมาะสมกบการเคลอนยายระหวางการแสดงในแตละครงไดสะดวก สวนผลตภณฑ

รปแบบท 4 นกดนตรหรอผรองราสามารถถอเลนโดยจบสวนกลางของผลตภณฑทพนดวย

ผกตบชวา แตอาจตองใชความระมดระวงมากวาผลตภณฑรปแบบท 2

11. สามารถเลนรวมกบเครองดนตรไทยชนดอนๆได คอ ดวยรปทรงและโทนเสยง ผลตภณฑ

รปแบบท 2 และ 4 เสยงทไดมมากกวา 1 เสยง มทงระดบเสยง คอเสยงสง เสยงกลาง และเสยงทม

ซงลกษณะของดนตรไทยใชเครองประกอบจงหวะสวนใหญเปนการใหจงหวะโดยอาจไมมเสยงทมตา

หรอสงเลยกไดแตะสามารถหยดเสยงเพอกาหนดทศทางของจงหวะทลงได เพราะฉะนนเครองดนตรทง

สองรปแบบมเสยงใหจงหวะมากกวา 1 เสยง ซงถอวาสามารถเลนรวมกบเครองดนตรไทยชนดอนๆได สง

ทควรปรบปรงกคอการหยดเสยงใหไดตามตองการของผลตภณฑรปแบบท 2

12. สามารถเลนรวมกบเครองดนตรสากลได โอกาสของการพฒนาเพอสรางความแปลกใหมจากเอกลกษณ

ของเครองดนตรทใหเสยงจากการเคาะวสดเครองปนดนเผา ยงมไมแพรหลายมากนก จงเปนไปไดทจะมการ

พฒนาเครองดนตร จากผลตภณฑทงสองรปแบบใหเขากบเครองดนตรสากลไดในอนาคต

13. สามารถใชเปนของสะสมและประดบตกแตงได ดวยเครองดนตรทงสองรปแบบมความแปลก

ใหมแตกตางไปจากเครองดนตรในทองตลาด ทงรปทรง วสด และลกษณะของเสยงทได จงทาให

สามารถใชเปนของสะสมสาหรบคนทสะสมเครองดนตร หรอตกแตงบานได

14. สามารถใชเปนของทระลกได นอกจากการออกแบบทคานงการไดมาซงเสยงทเปนเอกลกษณ

ทางดนตรจากวสดเครองปนดนเผาแลว ความงามทสรางจากเรองราวของการประกอบอาชพอยางเครองมอ

ทใชในครวเรอน หรอ ใชในการจบสตวนาของชาวบานในแถบลมแมนาทางภาคกลางของประเทศไทย ทา

ใหผลตภณฑทงสองรปแบบสามารถใชเปนของทระลกสาหรบการมาเยอนพนถนทางภาคกลางได

217

ภาพท 68 แสดงรปผลตภณฑแบบท 2 แนวทางการออกแบบโดยคานงถงการเคลอนไหวระหวางการรองรา

ภาพท 69 แสดงรปผลตภณฑแบบท 1แนวทางการออกแบบโดยคานงถงลกษณะการจงวางในพนท

การแสดงทมขนาดแตกตางกนออกไป และเปนสวนหนงในการประดบตกแตงพนทการแสดง

218

ขนตอนท 3 ผลจากการประเมนความพงพอใจของกลมเปาหมายทมตอรปแบบเครองดนตรพนบาน

ภาคกลางประเภทเครองเคาะต โดยสอบถามจากกลมตวอยางจานวน 200 คน ประกอบดวย

นกทองเทยวชาวไทย 100 คน นกทองเทยวชาวตางชาต 100 คน ในแบบสอบถามประกอบดวย

คาถาม โดยแบงแบบสอบถามออกเปน 4สวนคอ

ตอนท 1 แบบสอบถามเกยวกบสถานะและคณลกษณะของกลมตวอยาง ผตอบ

แบบสอบถาม ไดแก เพศ อาย วฒการศกษา อาชพ

ตอนท 2 เปนแบบสอบถามเกยวกบระดบความพงพอใจตอรปแบบความสวยงาม,

ความเหมาะสมในการใชงาน และประโยชนใชสอยดานอนๆ แบบสอบถามเปนแบบสอบถามปลาย

ปด และเปนคาถามเชงบวก (Positive question) ทงหมด ลกษณะของแบบสอบถามเปน

แบบสอบถามมาตราสวนคา (rating scale) โดยใชวธของ Likert Scale ซงจะเปนวธแบงมาตราสวน

ของการตความตามระดบความคดเหนเปน 5 ชวงเกณฑ

ตอนท 3 เปนคาถามแบบปลายปดเกยวกบความคดเหน

ตอนท 4 เปนคาถามแบบปลายเปดเกยวกบขอเสนอแนะตางๆ

ผลการวเคราะหขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม พบวาผตอบแบบสอบถามสวน

ใหญเปนเพศหญง 109 คน และเพศชาย 91 คน สวนใหญมอาย 20 – 30 ป 74 คน 31 – 40 ป 50 คน

41 – 50 ป 33 คน 51 – 60 ป 24 คน ตากวา 20 ป 15 คน สวนกลมตวอยางนอยทสดคอ อายมากกวา

60 ป 4 คน ผตอบแบบสอบถามสวนใหญมการศกษาปรญญาตร มจานวน 81 คน ตากวาป.1 17 คน

ป.1- ป.3 6 คน ป.4-6 54 คน ม.1-ม.3 6 คน ม.4-ม.6 32 คน และสงกวาปรญญาตร 4 คน สวนใหญม

อาชพประกอบธรกจสวนตว มจานวน 50 คน พนกงานบรษทเอกชน 34 คน นกเรยน, นกศกษา ม

จานวน 29 คน ขาราชการ /พนกงานรฐวสาหกจ 29 คน นกออกแบบ /สถาปนก /ศลปน 29 คนและ อนๆ

29 คน สวนใหญ มรายได 40,000 – 50,000 บาท/เดอน มจานวน 72 คน รองมาคอ รายได 10,000 –

20,000 บาท/เดอน มจานวน 38 คน รายได 50,000 บาท/เดอน มจานวน 25 คน รายได30,000 –

40,000 บาท/เดอน มจานวน 22 คน และ ไมเกน 10,000 บาท/เดอน มจานวน 22 คน 20,000 –

30,000 บาท/เดอน มจานวน 18 คน สวนกลมตวอยางนอยทสดคอ ไมตอบ มจานวน 3 สรปไดวา

1. ผลการเปรยบเทยบความพงพอใจ (T-Test) ตอการออกแบบเครองดนตรพนบานภาคกลาง

ประเภทเครองเคาะต รปแบบท 2 กบ รปแบบท 4 พบวา ความพงพอใจไมแตกตางกนอยางม

นยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 โดยมคาT-Test เทากบ 1.703และมคา Sig. เทากบ 0.909 ซงมากกวา

คา Sig. ทกาหนดไว ดงนนจงกลาวไดวา รปแบบผลตภณฑทแตกตางกนมสงผลตอระดบความพง

พอใจรปแบบเครองดนตรไมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต

219

2. ผลการเปรยบเทยบจานวนความพงพอใจตอเครองดนตรพนบานประเภทเครองเคาะต รปแบบท

2 และ 4 พบวา

2.1 ทงเพศชาย และหญงมความพงพอใจตอเครองดนตรพนบานประเภทเครอง

เคาะต รปแบบท 2 มากกวารปแบบท 4

2.2 ชวงอายตากวา 20 ป 20-30 ป และ มากกวา 60 ป เครองดนตรพนบานประเภท

เครองเคาะต รปแบบท 4 มากกวารปแบบท 2 สวนชวงอาย 31-40 ป 41-50 ป และ 51-61 ป เครอง

ดนตรพนบานประเภทเครองเคาะต รปแบบท 2 มากกวารปแบบท 4

2.3 ระดบการศกษา ป.1-ป.3 เครองดนตรพนบานประเภทเครองเคาะต รปแบบท

4 มากกวารปแบบท 2 และ ระดบการศกษาตากวา ป.1 ระดบการศกษา ป.4-ป.6 ระดบการศกษา ม.

1-ม.3 ระดบการศกษาปรญญาตร และระดบการศกษาสงกวาปรญญาตร เครองดนตรพนบาน

ประเภทเครองเคาะต รปแบบท 2 มากกวารปแบบท 4 สวนการศกษาระดบ ม.4-6 มความพงพอใจ

ตอเครองดนตรพนบานประเภทเครองเคาะต รปแบบท 2 และ 4 เทาเทยมกน

2.4 ผประกอบอาชพนกเรยน/นกศกษา เครองดนตรพนบานประเภทเครองเคาะต

รปแบบท 4 มากกวารปแบบท 2 แตผประกอบอาชพรบราชการ/รฐวสาหกจ พนกงานบรษทเอกชน

นกออกแบบ/ สถาปนก /ศลปน ประกอบธรกจสวนตว และอนๆ มความพงพอใจตอเครองดนตร

พนบานประเภทเครองเคาะต รปแบบท 2 มากกวารปแบบท 4

2.5 ผมรายได 10,000-20,000 บาท ผมรายได 20,000-30,000 บาท ผมรายได 40,000-

50,000 บาท และผทไมไดระบรายได มความพงพอใจตอเครองดนตรพนบานประเภทเครองเคาะต

รปแบบท 2 มากกวารปแบบท 4 แตผมรายได นอยกวา 10,000 บาท ผมรายได 30,000-40,000 บาท ผม

รายได มากกวา 50,000 บาท มความพงพอใจตอเครองดนตรพนบานประเภทเครองเคาะต รปแบบท

4 มากกวารปแบบท 2

ขอเสนอแนะ

1.ขอเสนอแนะเพอนาผลการวจยไปใช

1.1 การศกษาครงนเปนการศกษารปแบบของเครองดนตร โดยเฉพาะเครองดนตร

ประเภทเคาะจงหวะของไทย เพอดงเอกลกษณของเสยงทไดจากหองเสยงททาดวยวสด

เครองปนดนเผา ใชเปนแนวทางในการออกแบบผลตภณฑรปแบบใหมๆ สาหรบเพลงพนบานภาค

กลางของไทย

220

1.2 ผลงานทไดควรมการออกแบบบรรจภณฑและฐานรองตงใหมนคงสาหรบ

ผลตภณฑบางชน เพอความปลอดภยในการขนยายของตวผลตภณฑและผใชงานมากยงขน

1.3 ในการออกแบบควรใสความงามจากความเปนไทยมากขน สรางรปทรงโดย

คานงถงสทรยะขณะเลนเครองดนตร จะทาใหผลตภณฑดนาสนใจ

1.4 คานงถงหลกของการยศาสตรของการออกแบบใหคลอบคลมคนในกลมกวางขน

เชน ชาวตางชาตซงอาจจะมสรระทแตกตางกนออกไป จะทาใหผลตภณฑใชงานไดดขน

1.5 เพอเปนแนวทางในการนาไปพฒนาเปนของทระลก ของสะสม หรอ ของตกแตง

บาน โดยเนนถงคณคาของภมปญญา พนบานของไทย

2. ขอเสนอแนะเพอการวจยครงตอไป

2.1 ควรมการศกษาเครองดนตรประเภทเคาะตของชนชาตอนๆใหกวางขวางมาก

ขน เพอรวบรวมขอมลนามาวเคราะหเพอการออกแบบใหมลกษณะทแปลกใหมนาสนใจมากขน

2.2 ควรมการศกษาคณสมบตของวสดอนๆ ซงอาจนามาใชในการสรางระดบ

เสยงดนตรใหมๆรวมกบวสดเครองปนดนเผา (Ceramics) เพมความนาสนใจและทางเลอกใหมๆ

ใหกบนกดนตรหรอผทสนใจ

221

รายการอางอง

เฉลมศกด พกลศร. (2540). ดนตรเอเชยตะวนออก. กรงเทพฯ: คณะศลปกรรมศาสตร

มหาวทยาลยขอนแกน.

ดวงใจ อมาตยกล. (2533). ดนตรตะวนออก. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ธนต อยโพธ. (2545). เครองดนตรไทย. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: กรมศลปากร.

ปรยา อนพงษองอาจ, (2555). เสยง. เขาถงเมอ 27 มนาคม. เขาถงจาก http://www.rmutphysics.com/

physics/oldfront/95/sound1/sound_6.htm

ปณณรตน พชญไพบลย. (2538). เครองปนดนเผา : เทคนคและวธการสรางสรรค. กรงเทพฯ:

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

พงษศลป อรณรตน. (2550). ปฐมบทดนตรไทย. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศลปากร.

ไพจตร องศรวฒน. (2541). เนอดนเซรามก. กรงเทพฯ: โอ.เอส. พรนตง เฮาส.

ภญโญ จตตธรรม. (2549). คตชาวบาน อนดบ1 เพลงชาวบาน. ม.ป.ท., ม.ป.ป.

วบลย ลสวรรณ. (2541). มรดกศลปหตถกรรมไทย “เครองจกรสานไทย”. กรงเทพฯ:

องคการคาของครสภา.

สมศกด ชวาลาวลย. (2549). เซรามกส. กรงเทพฯ: โอ.เอส. พรนตง เฮาส.

สมศกด สรอยระยา. (2538). เครองเคาะต. กรงเทพฯ: โอ.เอส. พรนตง เฮาส.

สกญญา สจฉายา. (2543). เพลงพนบานศกษา. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สขมาล เลกสวสด. (2548). เครองปนดนเผา พนฐานการออกแบบและปฏบตงาน. กรงเทพฯ:

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สภกด อนกล และ วลยพร นยมสจรต. (2546). เซรามกส. กรงเทพฯ: สวรยาสาสน.

สานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต กระทรวงศกษาธการ. (2528).

ดนตรพนบานและศลปการแสดงของไทย. กรงเทพฯ: ครสภาลาดพราว.

สานกงานสรางเสรมเอกลกษณของชาต สานกเลขาธการนายกรฐมนตร. (2543). เอกลษณไทย เลม1.

กรงเทพฯ: ชวนพมพ.

อเนก นาวกมล. (2531). คนเพลงและเพลงพนบานภาคกลาง. กรงเทพฯ: ครสภาลาดพราว.

อทศ นาคสวสด. (2513). ทฤษฎและการปฏบตดนตรไทย. กรงเทพฯ: ครสภา.

ภาคผนวก

223

ภาคผนวก ก

เครองมอทใชในการวจย

224

แบบสอบถามเพอประเมนการออกแบบเครองดนตรโดยผเชยวชาญ

ชอโครงการวจย การออกแบบเครองดนตรพนบานประเภทเครองเคาะต จากวสด


น.ส.สภาพมพ มานตย นกศกษาสาขาออกแบบผลตภณฑ ระดบมหาบณฑต

คณะมณฑนศลป มหาวทยาลยศลปากร

ความมงหมายและวตถประสงคของการศกษา

1. ศกษาและทดสอบคณสมบตของวสดเครองปนดนเผา (Ceramics) เพอใชในการออกแบบ

เครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเครองเคาะต

2 .ออกแบบเครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเครองเคาะตจากวสดเครองปนดนเผา

คาจากดความทใชในการศกษา

1 .เครองดนตรประเภทเคาะต หมายถง เครองดนตรทเกดจากการต หรอการกระทบกนอยางใด

อยางหนง ทงประเภทจงหวะและประเภททานอง เชน ฆองโหมงแบบใบเดยว ฆองวง และระนาด

เปนตน

2 .การแสดงพนบานภาคกลาง หมายถง ศลปะการรา และการละเลนของชาวพนบานภาคกลาง

ซงสวนใหญมอาชพเกษตรกรรม ศลปะการแสดงสอดคลองกบวถชวต และเพอความความบนเทง

สนกสนาน เปนการพกผอนหยอนใจจากการทางาน หรอเมอเสรจจากฤดเกบเกยว สวนมากเปน

การละเลนประเภทการรองโตตอบกนระหวางฝายชายและฝายหญงโดยใชปฏภาณไหวพรบในการ

รองดนกลอนสด เชน ลาตด เพลงฉอย เพลงพวงมาลย เพลงเรอ เพลงเกยวขาว เตนการาเคยว เพลง

อแซว เพลงปรบไก เพลงเหยย ราเถดเทง ฯลฯ ใชเครองดนตรพนบาน เชน กลองยาว กลองโทน ฉง

ฉาบ กรบ และโหมง

ภาพตวอยางการแสดงพนบานภาคกลาง

225

แนวทางการออกแบบแบงเปน 2 แนวทาง

แนวทางท 1 การออกแบบเครองดนตรใหมลกษณะกะทดรด

เพอสะดวกในการใชประกอบการรองรา

226

ตอนท 1 ขอมลดานบคคล

ชอ..................................................................นามสกล.......................................................................

อาชพ/ตาแหนง....................................ประสบการณ (นกดนตร/นกออกแบบ/นกวชาการ)............ป

ตอนท 2 ความพงพอใจในการใชงาน

คาชแจง กรณาทาเครองหมาย ลงในชองทตรงกบความคดเหนของทาน


ผลตภณฑแบบท 1 เปนเครองดนตรทมกลไกลในการหยดเสยงทไมตองการ ทาใหเกดเสยง

เดยว และเสยงผสมได จงทาใหเครองดนตรชนนมคาเสยงทแตกตางกนถง 7 เสยง และนาวธการจก

สานแบบพนบานเขามาใชโดยนาวสดหวายทไดจากทองถนของภาคกลาง มาประกอบกบรปทรง

ของตวผลตภณฑเพอสอความหมายถงวถชวตของคนภาคกลางทอาศยอยตามลมแมนา และ

ประดษฐเครองมอดวยภมปญญาพนบานในการจบสตวนาเลยงชพ

,

วธการเลน

1. วางเครองดนตรไวบนองมอ

2. วางนวชไวในรองวางนวชองแรกโดยหนเขาหาตว

บนปมดานขางเครองดนตรแตไมตองกด

3. หากตองการไดเสยงจากชองไหนใหกดนวทตรงกบ

ชองเสยงนน แลวเขยาดวยแรงจากการสะบดขอมอ

227

กรณาเลอก ตามลาดบความเหมาะสม ผลตภณฑแบบท 1

คณลกษณะของผลตภณฑ

ระดบความพงพอใจ

นอยทสด ----------------------->

1 2 3 4 5

ดานการใชงาน

1. สามารถสรางสรรคทาทางใหมๆ ในการเลนประกอบการแสดงได

2. ผลตภณฑสามารถจดวางไดหลายรปแบบบนพนทการแสดง

3. สามารถเรยนรวธการใชงานในการเลนไดงาย

ดานความสวยงาม

4. รปแบบแสดงถงวถชวตความเปนพนบานภาคกลาง

5. รปแบบสอดคลองกบเครองดนตรทมอยเดม

6. รปแบบมความนาสนใจดงดดผชมการแสดง

7. รปแบบสอดคลองกบการแตงกายของนกแสดงพนบานภาคกลาง

ดานความปลอดภย

8. มความปลอดภยสาหรบผเลนขณะกาลงแสดง

9. ความปลอดภยสาหรบผเลนขณะขนยายผลตภณฑ

ดานความสะดวกในการดแลรกษา

10. ผลตภณฑมขนาดเหมาะสมในการจดเกบไดสะดวก

ดานความสะดวกในการเคลอนยาย

11. ผลตภณฑมขนาดและรปทรงทเหมาะสมกบการเคลอนยาย

ระหวางการแสดงในแตละครงไดสะดวก

ดานความสะดวกในการนาไปประยกตใชงาน

12. สามารถเลนรวมกบเครองดนตรไทยชนดอนๆได

13. สามารถเลนรวมกบเครองดนตรสากลได

14. สามารถใชเปนของสะสม /ประดบตกแตงบานได

15. สามารถใชเปนของทระลกได

228

ขอเสนอแนะ ผลตภณฑแบบท 1

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................


ผลตภณฑแบบท 2 เปนเครองดนตรทใชกลไกในการสะบดขอมอใหเกดเสยงโดยการส น

ของสปรง ตวดามจบสามารถถอดออกได และสามารถนาเครองดนตรชนอนในชดเดยวกนมาตอ

ประกอบอกดานเขาดวยกนได จงทาใหเกดการผสมระหวางเสยงสองเสยงในการเลนครงเดยวกน

ลวดลายบนตวเครองดนตรไดแรงบนดาลใจมาจากลายจกสานแบบพนบานของภาคกลาง มา


ลมแมนา และประดษฐเครองมอดวยภมปญญาพนบานในการจบสตวนาเลยงชพ


1. เลอกเสยงทตองการใชเลนแลวนามาหมนประกอบ

กบตวดามจบ หากตองการเสยงผสมกสามารถเลอกตอ

ไวอกดานหนงของตวดามได

2. ถอตวดามทประกอบแลวใหถนดมอ จากนนสะบด

ขอมอไปมา

229




นอยทสด -----------------------> มาก

1 2 3 4 5


1. สามารถสรางสรรคทาทางใหมๆ ในการเลนประกอบการ






6. รปแบบสอดคลองกบการแตงกายของนกแสดงพนบานภาค














230


.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

231

แนวทางท 2 การออกแบบเครองดนตรใหมลกษณะปรบเปลยนรปแบบ

การจดวางและสามารถเพมรปแบบการเลนใหมๆ ได

232


ผลตภณฑแบบท 3 เปนเครองดนตรสาหรบการเคาะโดยใชไมเคาะ หรอ ตใหเกดเสยง ตว

ไมเคาะทาจากไมมะคาทาใหเกดความยดหยนเมอตลงบนตวเครองททาจากวสดเครองปนดนเผาท

ผานการเคลอบแลว จงไมกอใหเกดความเสยหายระหวางเลน ประกอบดวยหองเสยง 3 หอง สามารถเคาะ

หรอ ตผสมใหเกดเสยงใหมไดแลวแต ผเลน เครองดนตรชนนสามารถวางเลนไดทงแนวนอน และ

แนวตง ดวยการน งเลน หรอยนถอเลนกได สวนการสานหวายดานลางของช นงานเปนการกน

กระแทกเพอปองกนความเสยงหายระหวางการเลนและการขนยาย และเพอสอความหมายถงวถ

ชวตของคนภาคกลางทอาศยอยตามลมแมนา และประดษฐเครองมอดวยภมปญญาพนบานในการ

จบสตวนาเลยงชพ


ใชไมเคาะหรอตบนพนทระหวางลายบนเครอง

ดนตรกบสวนทเปนหวายดานลาง

233




นอยทสด -------> มาก

1 2 3 4 5



2. ผลตภณฑสามารถจดวางไดหลายรปแบบบนพนทการแสดง




















234


.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................




ผานการเคลอบแลว จงไมกอใหเกดความเสยหายระหวางเลนเครองดนตรชน หนงชดประกอบดวย




ภาคกลางจานวนมาก ทาใหสามารถเคลอนยาย ถอ จบชนงานไดถนดมอมากขน



ดนตรกบสวนทเปนผกตบชวาดานลาง

235




นอยทสด --------------> มาก

1 2 3 4 5



2. สรางรปแบบการจดวางบนพนทไดหลากหลาย








8. มความปลอดภยในการจดวางบนพนทการแสดง

9. มความปลอดภยในการขนสง เคลอนยาย




11. สามารถเลนประกอบทาทางการเคลอนไหวในการแสดงได






236


.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

237

แบบสอบถามเพอประเมนการออกแบบเครองดนตรของกลมเปาหมาย

ชอโครงการวจย การออกแบบเครองดนตรพนบานประเภทเครองเคาะต จากวสด


น.ส.สภาพมพ มานตย นกศกษาสาขาออกแบบผลตภณฑ ระดบมหาบณฑต

คณะมณฑนศลป มหาวทยาลยศลปากร

ความมงหมายและวตถประสงคของการศกษา

1. ศกษาและทดสอบคณสมบตของวสดเครองปนดนเผา (Ceramics) เพอใชในการออกแบบ

เครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเครองเคาะต

2 .ออกแบบเครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเครองเคาะตจากวสดเครองปนดนเผา

คาจากดความทใชในการศกษา

1 .เครองดนตรประเภทเคาะต หมายถง เครองดนตรทเกดจากการต หรอการกระทบกนอยางใด

อยางหนง ทงประเภทจงหวะและประเภททานอง เชน ฆองโหมงแบบใบเดยว ฆองวง และระนาด

เปนตน

2 .การแสดงพนบานภาคกลาง หมายถง ศลปะการรา และการละเลนของชาวพนบานภาคกลาง

ซงสวนใหญมอาชพเกษตรกรรม ศลปะการแสดงสอดคลองกบวถชวต และเพอความความบนเทง

สนกสนาน เปนการพกผอนหยอนใจจากการทางาน หรอเมอเสรจจากฤดเกบเกยว สวนมากเปน

การละเลนประเภทการรองโตตอบกนระหวางฝายชายและฝายหญงโดยใชปฏภาณไหวพรบในการ

รองดนกลอนสด เชน ลาตด เพลงฉอย เพลงพวงมาลย เพลงเรอ เพลงเกยวขาว เตนการาเคยว เพลงอ

แซว เพลงปรบไก เพลงเหยย ราเถดเทง ฯลฯ ใชเครองดนตรพนบาน เชน กลองยาว กลองโทน ฉง

ฉาบ กรบ และโหมง

ภาพตวอยางการแสดงพนบานภาคกลาง

238

คาชแจง กรณาทาเครองหมาย ลงในชองทตรงกบความคดเหนของทาน

ตอนท 1 ขอมลดานบคคล

เพศ ชาย หญง

อาย ตากวา 20 ป

20 – 30 ป

31 – 40 ป

41 – 50 ป

51 – 60 ป


อาชพ นกเรยน, นกศกษา





อนๆ (โปรดระบ)......................................................

รายได ไมเกน 10,000 บาท/เดอน

10,000 – 20,000 บาท/เดอน

20,000 – 30,000 บาท/เดอน

30,000 – 40,000 บาท/เดอน

40,000 – 50,000 บาท/เดอน


ระดบการศกษาสงสด ตากวา ป.1

ป.1 – ป.3

ป.4 – ป.6

ม.1 – ม.3

ม.4 – ม.6



239

ตอนท 2 ความพงพอใจรปแบบเครองดนตร



ผลตภณฑแบบท 2 เปนเครองดนตรทใชกลไกในการสะบดขอมอใหเกดเสยงโดยการส น

ของสปรง ตวดามจบสามารถถอดออกได และสามารถนาเครองดนตรชนอนในชดเดยวกนมาตอ

ประกอบอกดานเขาดวยกนได จงทาใหเกดการผสมระหวางเสยงสองเสยงในการเลนครงเดยวกน

ลวดลายบนตวเครองดนตรไดแรงบนดาลใจมาจากลายจกสานแบบพนบานของภาคกลาง มา


ลมแมนา และประดษฐเครองมอดวยภมปญญาพนบานในการจบสตวนาเลยงชพ


1. เลอกเสยงทตองการใชเลนแลวนามา

หมนประกอบกบตวดามจบ หากตองการ

เสยงผสมกสามารถเลอกตอไวอกดาน

หนงของตวดามได

2. ถอตวดามทประกอบแลวใหถนดมอ

จากนนสะบดขอมอไปมา

240




นอยทสด -----------------> มาก

1 2 3 4 5

1. สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย


3. รปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง

4. รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ







ผานการเคลอบแลว จงไมกอใหเกดความเสยหายระหวางเลนเครองดนตรชน หนงชดประกอบดวย




ภาคกลางจานวนมาก ทาใหสามารถเคลอนยาย ถอ จบชนงานไดถนดมอมากขน



ดนตรกบสวนทเปนผกตบชวาดานลาง

241




นอยทสด --------------------> มาก

1 2 3 4 5

1. สามารถเรยนรวธการเลนเครองดนตรไดงาย

2. รปแบบผลตภณฑมความเหมาะสมกบการใชงานเปนเครอง

3. รปแบบผลตภณฑสะทอนเอกลกษณพนบานภาคกลาง

4. รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม นาสนใจ



คณมความพงพอใจตอเครองดนตรรแบบใด กรณาเลอก ลงในชอง


242

ตอนท 3 ขอเสนอแนะอนๆ เพมเตม

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

243

Questionnaire to Evaluate The Design of Musical Instruments of The Target Group

The Design of Central Region Thai Folk Ceramic Percussion Musical Instrument

By Miss Supapim Manit

Master of Fine Arts Program in Product Design

Department of Product Design

Graduate School, Silpakon University

The purpose of the study.

1. Study and testing of the properties of Ceramic for use in the design of central region Thai

folk ceramic percussion musical instrument.

2. Folk musical instruments design Central Category, tap the beat

The definition used in the study.

1 . Percussion musical instruments refers to Musical instruments from the tap or effects,

either. As a genre, tempo

2. the show of of Central Region Thai Folk refers to The art of dance and amusement folk of the

central region. Most of people have agricultural occupation. The art show is consistent with the

way of life and to provide entertainment, when done from the harvest. Most are traditional

singing categories interact between man and woman by singing the wise quickness of mind to

improvise a poem verse. For example songs, Lum-tud, Choy, Paung-ma-lai, Ruea, E-sael etc. For

example musical instrument, Thai Folk Drums, Thai wooden rhythm instrument, Ching, Mong etc.

Sample image the show of of Central Region Thai Folk

244

Part 1 personal data

Sex Male Female

Age <= 20

20-30

31-40

41-50

51-60

Career Student

Government official

Employee

Designer, Architect, Artist

Own business

Other ...........................

Salary per month <= 10,000 Baht

10,000-20,000 Baht

20,000-30,000 Baht

30,000-40,000 Baht

40,000-50,000 Baht

> 50,000 Baht

Education level Pre-School

Primary School

Junior Secondary School

Senior Secondary School

Bachelor Degree

Master Degree

Ph. Degree

245

Part 2 Customer satisfaction as a musical instrument

Product design 2

Product design 2 is a musical instrument that uses a wrist or arm mechanism causing the

sounds by shaking of the springs. The hilt can be removed. Another piece of musical instruments

can be reused in the same series against the other components together. So, It caused a mixture of

the two sounds at the same time, to play the sound. The pattern on the instrument inspired by the

folk style woven patterns of the central region. The shape of the product refers to the lifestyle of

the people living along the fertile river basin, who invention tools with folk wisdom to capture

marine life living.

How to play

1. Select a sound to play and then be rotated to the hilt. If you want to sound mixer, you can

connect it on the opposite side of one.

2. The butt of haughty, lined hands or arm to wrist.

246

Please indicate your response by marking (√ ) the box that corresponds to your opinion about the

product design 2.

Product characteristics

Satisfaction level

Least --------------------> Most

1 2 3 4 5

1. To learn how to play musical instruments

2. Product design is suited to musical instruments.

3. Product design is a reflection of central region Thai folk.

4. Product design are interesting.

5. Product design can be used as collectibles or home decoration.

6. Product design can be used as a gift.

Product design 4

The 4 products as instrument for tap or hit by the use of wood for the hit. It made from

Makha wood flexibility to hit down on the musical instruments made of ceramic materials. So, It

does not cause damage during play. The product contains all the musical instruments, 3 pieces, each piece

contains 3 audio suite room. The product can be used to hit the switch on the bottom or sides without

putting upside down or face products. The product can fill the sand into the audio room to cause a

new volume. In the middle of a product that handles, knitting with Water hyacinth, that are found in

the central region of Thailand. You can move your hand caught in accordance with more samples.

How to play

tap or hit by the use of wood for the hit on an area between patterns on musical

instruments with the handle that knitting with Water hyacinth.

247

Please indicate your response by marking (√ ) the box that corresponds to your opinion about the

product design 4.

Product characteristics

Satisfaction level

Least -------------------> Most

1 2 3 4 5

1. To learn how to play musical instruments

2. Product design is suited to musical instruments.

3. Product design is a reflection of central region Thai folk.

4. Product design are interesting.

5. Product design can be used as collectibles or home decoration.

6. Product design can be used as a gift.

248

Please indicate your response by marking (√ ) the box that you have the satisfaction instrument

in product design.

Product design 2 Product design 4

Part 3 Other suggestions

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

249

ภาคผนวก ข

เขยนแบบจากผลการออกแบบเครองดนตรพนบานภาคกลางประเภทเครองเคาะต

250

ภาพท 70 แสดงเขยนแบบผลตภณฑรปแบบท 1

251


252


253


254

ภาคผนวก ค

ตวอยางขนตอนการทาชนงานในกระบวนการทาเครองปนดนเผา

255

ภาพท 74 ตวอยางขนตอนการขนตนแบบปนปลาสเตอรบนแทนกลง

ทมา: สนต พงษพรต, (2555)

ภาพท 75 ตวอยางขนตอนการทาแมพมพปนปลาสเตอร

ทมา: Scott Freshour, (2555)

256

ภาพท 76 ตวอยางขนตอนการหลอนาดน

ทมา: Scott Freshour, (2555)

ภาพท 77 ตวอยางขนตอนการเผาดบกอนนาไปชบเคลอบและเผาเคลอบตอไป

ทมา: Steve Birks, (2555)

257

ภาคผนวก ง

เอกสารเรยนเชญผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอในการวจย

266

ประวตผวจย

ชอ-สกล นางสาวสภาพมพ มานตย

ทอย 274 หม 12 ต.วงดง อ.เมอง จ.กาญจนบร

ประวตการศกษา

พ.ศ. 2552 สาเรจการศกษาศลปกรรมศาสตรบณฑต สาขาออกแบบเซรามกส

มหาวทยาลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ

พ.ศ. 2553 ศกษาตอระดบปรญญามหาบณฑต สาขาออกแบบผลตภณฑ


ประวตการทางาน

พ.ศ. 2552-2553 Graphic Design บรษท มตรไมตรการแพทย จากด

By - Silpakorn University › objects › thesis › fulltext › ... · THE DESIGN OF CENTRAL...

Documents

Transcript of By - Silpakorn University › objects › thesis › fulltext › ... · THE DESIGN OF CENTRAL...