Buletini Maj 2015
Transcript of Buletini Maj 2015
Little Brother is Watching You
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
2
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Little Brother is Watching You
BULETIN
MAJ 2015
Adela DANAJ
Blerina LLALLA
Brenton KOTORRI
Elena PICI
Flutura GJANA
Gerion TRESKA
Jona HOXHAJ
Megi LLUBANI
Rezarta CAUSHAJ
Sokol KONDI
Ky publikim u mbështet nga Friedrich Ebert Foundation,
zyra e Tiranës.
*Faktet, analizat dhe qëndrimet e publikuara nga APPA,
nuk shprehin opinionin e partnerëve tanë.
3 Little Brother is Watching You
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Brenton KOTORRI, BA
1-Për punësimin dhe shaka të tjera
Kryeministri e nisi muajin maj me një
fjalim klishe në hapjen e panairit të punës.
Fjalim i cili kishte një bosht të vetëm:
Qeveria ka punuar për të nxitur punësimin,
por jemi të vetëdijshëm që duhet të
bëjmë më shumë. Pikërisht, zbrazëtia e
këtij boshti, tregon se sa pa vizion është
kjo qeveri në sektorin e punësimit, dhe
sesa pa druajtje është gati ta tregojë
hapur se premtimi me të cilin erdhi në
pushtet për 300 000 vende të reja pune
në 4 vjet, nuk ishte diçka që thuhej me
tërë mend.
Gjatë këtij muaji kryeministri ka vazhduar
me “One Man Show-n” e tij gjatë
shpërndarjes së dëshmive të legalizimit
nëpër Shqipëri. Është e habitshme tanimë,
jo sesi kryeministri i lëshon batutat, as
sesi populli e gëlltit, por sesi askush nuk
reagon në media, apo shoqëri civile për
këtë.
2-Fushata elektorale paraligjore
Gjatë gjithë muajit Kryeministri ka
udhëtuar nëpër Shqipëri, duke uruar dhe
përuruar gjithçka që shihte e gjithkënd që
takonte. Por ajo që është më e
papranueshme duke bërë fushatë
elektorale pa e quajtur fushatë elektorale.
Që në fillim të muajit Z. Rama, nisi t’i
ngatërronte vizitat në cilësinë e
Kryeministrit me udhëtimet elektorale të
kryetarit të partisë. E për këtë, dëshmi e
qartë është slogani “Në drejtimin e duhur”,
që ai nisi ta përdorte fuqishëm dhe kudo
që prej fillimit të muajit. Slogan që më
pas u pranua edhe zyrtarisht se ishte
slogani i fushatës së Partisë Socialiste të
Shqipërisë për Zgjedhjet Lokale të këtij viti.
Kështu, jo vetëm që është shkelur Ligji
Nr.10 019, datë 29.12.2008 (ndryshuar
me ligjin nr.74/2012), sidomos në Nenin 3,
Pika 7, ku thuhet : Me përjashtim të
rasteve të parashikuara në ligj, ndalohet
vënia në përdorim të subjekteve
zgjedhore i mjeteve, fondeve dhe
materialeve të ndryshme pronë publike, si
dhe i burimeve njerëzore të administratës
publike të çdo niveli. Por gjithashtu është
harruar se kryeministri nuk mund të
marrë pushime dhe të sillet si kryetar
partie për ndonjë muaj. Jo vetëm
teorikisht, por sidomos praktikisht, fjala e
kryeministrit të vendit është aseti më i
madh publik që një kandidat mund të
përfitojë gjatë garës elektorale. Për të
mos u ndalur te fakti që kjo fushatë nisi
shumë ditë më përpara sesa afati zyrtar që është 30 ditë nga dita e zgjedhjeve.
Po të vërejmë pamjet e kësaj fushate të
padeklaruar, por të realizuar para afatit
ligjor, do të shohim në fakt një
kryeministër të zhveshur. Një
kryeministër të zhveshur në kuptimin e
parë të fjalës, prej kollares dhe kostumit
protokollar. Do të shohim pamjet e një
kryeministri me bluza sportive, me figura
dhe ngjyra, teksa i rreh shpatullat
kandidatëve të vet nëpër Shqipëri. Kjo
këshillë e dobët e dhënë prej këshilltarëve
të tij, kërkon të mbjellë në të
pandërgjegjshmen e popullit idenë se
kryeministri, vishet me kollare kur është
kryeministër i Shqipërisë, dhe me bluza të
ngushta me ngjyra kur është kryetar i
partisë. Edhe pse jo ligjërisht, idealisht,
kryeministri nuk duhet të mbajë anësi në
zgjedhjet lokale, duke qenë se ai
përfaqëson të gjithë popullin, dhe postin
më të rëndësishëm politiko-juridik të këtij
sistemi. Ndoshta dikush mund të thotë se
po kërkojmë korrektesë politike prej
euronordikësh, mirëpo ndoshta është e
vërtetë që të kërkosh ndershmëri dhe
fisnikëri politike në kontekstin tonë, është diçka e tepruar.
3- Shkarkimet e qeta nga detyra shtetërore
Në VKM-në e datës 6 maj, janë liruar nga
detyra e funksionarit shtetëror personat e
mëposhtëm:
1. Z.Jani Babi - Zëvendësministër i
Bujqësisë, Zhvillimit Rural dhe
Administrimit të Ujërave.
4
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Little Brother is Watching You
2. Z.Selfo Kapllani – Prefekt i Qarkut
të Beratit.
3. Z.Melaim Damzi – Prefekt i Qarkut
të Dibrës.
4. Znj. Zamira Rami – Prefekte e
Qarkut Gjirokastër.
5. Z.Safet Gjici – Prefekt i Qarkut të
Kukësit.
6. Z.Ndrec Deda – Prefekt i Qarkut të Lezhës.
Sigurisht që lirimi nga detyra e një
funksionari të lartë mund të bëhet për
shumë arsye, të cilat, janë paraprakisht të
listuara në ligjin përkatës. Mirëpo,
asnjëherë nuk u sqarua se pse këto lirime
nga detyra janë vendosur. Ndoshta edhe
sepse askush nuk pyeti, dhe në këtë rast,
dikushi që duhet të kishte pyetur janë
mediat dhe shoqëria civile, ose ndonjë
qytetar i guximshëm që e bind veten se të
drejtën për t’i kërkuar llogari qeverisë së
vet, e gëzon prej vërteti. Shumica e
emrave të sipërpërmendur janë tashmë
zyrtarisht kandidatë për bashki të caktuara, në garën elektorale të 2015-ës.
Referenca:
1-http://www.fes-
tirana.org/media/publications/pdf-
files/2015/t-150427-tregu-punes-alb.pdf
2-
http://www.kryeministria.al/al/newsroom/vkm
3-
http://www.kryeministria.al/al/newsroom/
plane-pune-dhe-strategjite
4-
http://www.kryeministria.al/al/newsroom/deklarata-per-shtyp
5-
http://www.kryeministria.al/al/neësroom/f
jalime
6-
http://www.qbz.gov.al/botime/kusht.../Kodi_Zgjedhor.pdf
7-
https://www.app.gov.al/ep/2015_Arkiva_
e_Buletineve.aspx
8-
http://www.instat.gov.al/al/themes/%C3
%A7mimet/publications/books/2015/inde
ksi-i-%C3%A7mimeve-t%C3%AB-
konsumit,-prill-2015.aspx
5 Little Brother is Watching You
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Gerion TRESKA, MSc
1-Halli janë mësuesit jo nxënësit!
Duke qenë se dixhitalizimi i arsimit
konsiderohet si prioritet dhe sfidë nga
MAS, klasat inteligjente tashmë janë një
realitet shumë i afërt dhe i realizueshëm i
shkollave publike. Një ritëm i shpejtë deri
diku i ngutshëm vijon për krijimin e
infrastrukturës së duhur. Për vitin e ri
shkollor, do fillojnë të funksionojnë 120
klasa inteligjente në 60 shkollat e
përzgjedhura në gjithë vendin nga ku
47.000 nxënës do të përfitojnë nga ky
projekt. Laboratorët dixhitalë përfshijnë
projektorë interaktivë, 40 tableta për
nxënësit, 15 tableta për sallën e mësuesve dhe 3 laptopë për mësuesit.
Patjetër që pas kësaj baze materiale të
nevojshme për klasat inteligjente dixhitale,
ka një tender të mirëzbatuar sipas të
gjitha procedurave transparente dhe të
kërkuara sipas ligjit paçka se të pakët
janë personat që kanë marrë nga shija e
kësaj transparence.
Dhe gjithashtu është mëse e dukshme se
përmbushja e kësaj nevoje, pasjes së
klasave inteligjente dixhitale, është në
majën e prioriteteve të MAS, të nevojave
të realitetit të shkollave dhe sistemit
arsimor shqiptar, megjithëse sipas
Kryeministrit Rama, në këtë rast nuk janë
hall nxënësit por mësuesit. Nxënësit e
kanë shumë më të thjeshtë që ta thithin
të gjithë botën e teknologjisë së re,
ndërkohë që mësuesit e kanë më të
vështirë dhe trajnimi i mësuesve në këtë
proces është një sfidë e madhe, ashtu
sikundër dhe vënia e mësuesve në
dispozicion të këtij procesi me dije të plota
është një sfidë e madhe.
2-Reforma nuk kalon, MAS herë të dëgjon e herë vepron!
Siç është pasqyruar në media studentët
por edhe pedagogë të pakënaqur të
universitetit publik kanë protestuar nën
sloganin “Reforma nuk kalon”. Në fakt
duket se qeveria nuk ka ndërmend të
“tundet” nga qëndrimi i saj, madje MAS
duket mjaft e përgatitur dhe e qartë në
atë që do të arrijë, në reformimin e plotë
të arsimit shqiptar. Pavarësisht
konsultimit me grupe të ndryshme interesi,
MAS ka shpalosur vizionin e saj për
arsimin dhe duket se ka në krah të saj
edhe mbështetjen e qeverisë dhe të
Parlamentit.
Ndërkohë që me arsimin e lartë MAS
vazhdon të qëndrojë fort me argumentet e
saj mbi stimulimin e kërkimit shkencor
dhe njëkohësisht pavarësinë e
universiteteve, jo vetëm atë akademike
por edhe financiare, duke sjellë një rol të
ri të MAS në administrimin e arsimit të
lartë, në arsimin parauniversitar MAS tentoi të eliminonte altertekstin.
Në Komisionin e Integrimit Europian,
Ministrja Nikolla theksoi se sistemi ynë
arsimor parauniversitar është përfshirë në
një reformë të re kurrikulare të bazuar në
kompetenca, që është edhe trendi i
sistemeve arsimore të Evropës, ndaj
përfshirja e kësaj kurrikule kërkon
rikonceptim të Nenit 13-të, lidhur edhe me kompetencat themelore për nxënësit.
Neni 13 ndryshohet, si më poshtë vijon:
“Neni 13 Kompetencat, Kompetencat themelore për të gjithë nxënësit janë:
a) Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit;
b) Kompetenca e të menduarit;
c) Kompetenca e të mësuarit për të
nxënë;
d) Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin;
e) Kompetenca personale;
f) Kompetenca qytetare;
g) Kompetenca dixhitale.
Në lidhje me ndryshimet në ligjin aktual
69/2012 për tekstet, Ministrja Nikolla i
qëndroi bindjes se duhet të shkohet drejt
6
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Little Brother is Watching You
tekstit unik duke mos hequr dorë nga
konkurrenca. Për realizimin e procesit të
përzgjedhjes ajo që shtohet është fakti që
kemi vendosur standarde. Deri më sot
përzgjedhja bëhej mbi disa kritere që
përcaktoheshin nga Ministri, ndërkohë që
MAS ka realizuar një dokument që është
standardi për tekstet shkolle dhe që është
një mekanizëm për përzgjedhjen e
teksteve shkollore cilësore, nuk bëhet
fjalë as për përmbysje dhe as për
përmirësim të altertekstit, por për një zhvendosje nga alterteksti.
Vizioni i Ministres nuk zgjati shumë pasi u
hodh për diskutim nga të gjitha palët e
përfshira. Në Udhëzimin e datës
26.03.2015 Nr. 9 pika 1 paragrafi c thuhet se:
c) Çdo mësues, bazuar në katalogun për
tekstet shkollore, të përzgjedhë tekstin
shkollor më cilësor për lëndën/ët, sipas
klasave, sipas nivelit arsimor ku zhvillon
mësim. Mësuesi që zhvillon mësim në më
shumë se një shkollë, do të plotësojë
formularin për lëndën/ët në shkollën ku ka
numrin më të madh të orëve mësimore
javore. Drejtuesit e shkollës të plotësojnë
formularin, të njëjtë me atë të mësuesit për lëndë/ët që zhvillojnë.
Në përfundim alterteksti qëndron duke
konfirmuar se në këtë pikë sistemi
arsimor parauniversitar shqiptar ndjek jo
vetëm procedurat por edhe frymën
europiane të vendeve anëtare të BE.
Pavarësisht vizionit të Ministres sistemi
lobues i palëve të interesuara funksionoi
duke mbajtur altertekstin si alternativën më të mirë se sa versioni unik i teksteve.
Por për sa i përket testimit të mësuesve
Ministrja Nikolla nuk është lëkundur aspak
duke specifikuar gjithçka që duhet në
Udhëzimin Nr. 2 datë 12.02.2015 «Për
kriteret dhe procedurat e kualifikimit të
mësuesve».
Në mes të informacionit herë të
komplikuar në terminologji e herë të qartë, ajo që bie në sy është Pika 6 e Nenit 2:
6. Punonjësit e diplomuar në mësuesi që
punojnë pranë Ministrisë së Arsimit dhe
Sportit, Institutit të Zhvillimit të Arsimit,
Agjencisë Kombëtare të Provimeve,
Agjencisë Kombëtare të Arsimit, Formimit
Profesional dhe Kualifikimeve,
Inspektoratit Shtetëror të Arsimit dhe
DAR/ZAve përfitojnë pa hyrë në provime
kategorinë e kualifikimit, nëse plotësojnë
kriteret e përcaktuara në pikën 2 të këtij kreu.
Pra mjafton të jesh mësues i cili punon në
një nga Institucionet e mësipërme dhe jo
vetëm që përfiton mos hyrjen në provim,
por njëkohësisht kategorinë e kualifikimit
sipas kategorisë dhe viteve të punës
përkatëse. Ndërkohë që nuk konfiguron në
sistem të ketë kritere për zhvillimin e
karrierës apo aftësive të këtyre
punonjësve mësues në lidhje me
pozicionet që përfaqësojnë në këto
institucione. Padyshim që ky kriter, për
ata që lexojnë Fletoren Zyrtare, do të
sjellë një rritje të kërkesës për mësuesit
që dëshirojnë të punësohen në këto institucione.
Referenca :
1-
http://www.qbz.gov.al/botime/fletore_zyrtare/2015/PDF-2015/70-2015.pdf
2-
http://www.arsimi.gov.al/al/newsroom/laj
me/ministrja-nikolla-ne-komisionin-e-integrimit-evropian
3-
http://www.arsimi.gov.al/al/newsroom/laj
me/ministrja-nikolla-prezanton-ligjin-e-ri-
te-arsimit-te-larte-ne-komisionin-e-edukimit
4-
http://www.arsimi.gov.al/al/newsroom/laj
me/ministrja-nikolla-ne-komisionin-e-
edukimit-per-projektligjin-mbi-arsimin-parauniversitar
5-
http://www.kryeministria.al/al/newsroom/
fjalime/nje-revolucion-klasa-inteligjente-ne-shkollen-dixhitale
7 Little Brother is Watching You
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Adela DANAJ, BA
1- Skemë e re për investimet fermerëve-
50% kredi dhe 50% nga shteti
Më datë 25 Maj, Kryeministri i Shqipërisë,
Z. Edi Rama, shpalli një program të ri
financimi për mbështetjen e bujqësisë dhe
zhvillimin rural të vendit, përmes një
bashkëpunimi me Bankën Evropiane për
Rindërtim dhe Zhvillim, (BERZH).
Programi u njoh si “Fondi Kombëtar i
Garancisë në Bujqësi dhe Zhvillimin Rural”,
i cili do të ketë si qëllim të tij kryesor dialogun, Qeveri-Banka–Fermerë.
Ky program përfshin një skemë në të cilën
do të jenë të përfshirë një sërë bankash të
cilat do të krijojnë kushte lehtësuese për
fermerët që do të drejtohen aty për
marrjen e një kredie, në mënyrë që këto
të fundit ta investojnë këtë kredi për
ngritjen e aktivitetit të tyre bujqësor. Por,
sipas kësaj skeme, fermerit do t’i duhet të
investojë vetëm 50%, ndërkohë që 50% tjetër i investimit i takon shtetit.
Në këtë takim ishte i pranishëm dhe
ministri i Bujqësisë, Zhvillimit Rural dhe
Administrimit të Ujërave, Z. Edmond
Panariti. Ministri gjatë fjalës së tij, u
shpreh i entuziazmuar se shteti shqiptar
do të investojë 100 milionë euro me
qëllim që ky sektor të kthehet në një
lokomotivë të zhvillimit të ekonomisë
shqiptare.
Nga kjo perspektivë, duket se nisma nuk
do të jetë e vështirë për tu aplikuar,
gjithashtu, nuk mund të mohohet se
fermerëve “do tu jepet një dorë” për të
ngritur aktivitetin e tyre. Por, nga
deklarata e kryeministrit dhe aq më pak e
ministrit, nuk u pohua në asnjë moment
se çfarë ka parashikuar kjo skemë në rast
dështimi të investimit. Dështim i cili mund
të vijë si rezultat i mungesës së përvojës,
mos studimit të kushteve për të patur
rezultat në të mbjella, etj. Çfarë do të
ndodhë me ata fermerë të cilët do të jenë
bërë subjekt kredie? Kush do ta marrë
përsipër riskun e shpërdorimit të parave
që do të ketë financuar shteti dhe mbi të
gjitha kush do ta paguajë kredinë
individuale që do të marrin vetë fermerët?
Nëse kjo do të ndodhte, atëherë kjo
situatë do të sillte implikime të mëtejshme
të cilat do të prekin drejt për drejt
ekonominë shqiptare. Sigurisht, do të jenë
ekspertët e ekonomisë ata të cilët do të
duhet të analizojnë implikimet e kësaj
skeme investimi, por kushdo që do të
përfshihet në këtë skemë (gjithmonë nëse
zbatohet ndonjëherë) duhet të marrë në
konsideratë “xhepin” e vet dhe jo entuziazmin ministror.
2- Marrëveshja me Hungarinë, plan në letër apo nismë konkrete?
Gjatë muajit Maj, Ministria e Bujqësisë,
Zhvillimit Rural dhe Administrimit të
Ujërave realizoi një takim me një
delegacion të qeverisë hungareze për
diplomacinë ekonomike, i cili kryesohej
nga zëvendësministri i jashtëm dhe i
tregtisë z. Laslo SZABO. Qëllimi i këtij
takimi ishte bashkëpunimi ekonomik në
fushën e bujqësisë midis Shqipërisë dhe
Hungarisë. Sipas asaj që raportohet në
faqen zyrtare të kësaj ministrie, të dy
palët shprehën vullnetin që të forcojnë
bashkëpunimin me hapa konkretë dhe të
shpejtë në drejtim të asistencës
hungareze në fushën e procesit të
integrimit evropian të Shqipërisë në
fushën e bujqësisë, asistenca për
programin IPARD, bashkëpunimi me zyrën
rajonale të FAO-s në Budapest me qëllim
nxitjen e projekteve në bujqësi. Gjithashtu,
ky takim preku një tjetër çështje të
rëndësishme që lidhet me rritjen e volumit
të këmbimit të mallrave bujqësore,
kryesisht blegtorale, fruta, perime.
Në lidhje me këtë lajm, duhet theksuar se
nga ky takim nuk pati ndonjë marrëveshje
të arritur. Takimi nisi dhe mbeti në kuadër
të bisedimeve. Sigurisht që nisma duket
ambicioze, por ajo ende është në funksion
8
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Little Brother is Watching You
të planeve afatgjata dhe jo nismave konkrete.
Ky ka qenë një nga lajmet më të
rëndësishme që ka publikuar ministria në
fjalë për muajin Maj, duke qenë se gjatë
këtij muaji, ajo nuk ka realizuar ndonjë
aktivitet të rëndësishëm apo nuk ka
iniciuar ndonjë nismë specifike lidhur me
një çështje të caktuar. Aktiviteti i saj ka
qenë i vakët, ndaj dhe raportimet kanë qenë shumë të pakta në numër.
Referenca:
1- Agjencia Telegrafike Shqiptare. Maj
2015. Rama: Prioriteti i qeverisë, kthimi i
bujqësisë në lokomotivë të zhvillimit ekonomik.
2- http://www.ata.gov.al/qeveria-shpall-
fond-kombetar-te-garancise-per-
bujqesise-dhe-zhvillimin-rural-267934.html
3- Ministria e Bujqësisë, Zhvillimit Rural
dhe Administrimit të Ujërave. Maj 2015.
Panariti-Szabo: Hungaria mbështetje të
gjerë zhvillimit të bujqësisë shqiptare.
4-
http://www.bujqesia.gov.al/al/lajme/njofti
me-per-shtyp/panariti-szabo-hungaria-
mbeshtetje-te-gjere-zhvillimit-te-
bujqesise-shqiptare
9 Little Brother is Watching You
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Elena Pici, BSc
1- Një “tërheqje veshi” për Prokurorinë
Rreth mesit të Muajit Maj, Ministri i
Drejtësisë, z. Nasip Naço ka raportuar në
Komisionin Parlamentar të Ligjeve mbi
inspektimet e kryera nga Ministria e
Drejtësisë në organin e prokurorisë,
përgjatë periudhës 01.03.2014 -
01.03.2015. Inspektimi i Ministrisë së
Drejtësisë është një kontroll i jashtëm, i
cili vlerësohet si një mundësi për të
siguruar harmonizimin e veprimtarisë së
pushteteve dhe sigurimin e ekuilibrit dhe
bashkërendimit në funksion të politikës penale shtetërore.
Në këndvështrimin statistikor përgjatë
kontrolleve të ushtruara, janë inspektuar
rreth 1200 procedime penale nga të cilat
830 procedime i përkasin Prokurorisë së
Shkallës së Parë dhe 370 procedime i
përkasin Prokurorisë së Apelit. Bazuar në
raportet e kontrollit Ministri i Drejtësisë i
ka rekomanduar Prokurorit të
Përgjithshëm gjatë këtij 1 viti fillimin e
procedimit disiplinor për 6 prokurorë,
veprimtaria e të cilëve është konstatuar
me shkelje të detyrës, duke marrë në
konsideratë parimin e proporcionalitetit
dhe të pasojës së ardhur nga shkeljet e kryera.
Një ndër rekomandimet e Ministrit të
Drejtësisë për vitin 2014, ka qenë
ashpërsimi i kërkesave të prokurorëve për
veprat penale që parashikojnë një masë
dënimi në minimum mbi 5 vjet burg, dhe
në veçanti për veprat penale të
korrupsionit; të krimit të organizuar; të
prodhimit dhe mbajtjes pa leje të armëve
luftarake; të ndërtimit të paligjshëm; të
vjedhjes së energjisë elektrike. Ndërkohë
nga Inspektimi është evidentuar ndër të
tjera se, pavarësisht faktit që prokurorët ë
shkallës së parë kanë bërë ankim lidhur
me masën e dënimit të dhënë nga gjykata,
prokurorët e apelit ose nuk ka ashpërsuar
masën e dënimit ose nuk ka bërë rekurs
kur gjykata e apelit ka lënë në fuqi
vendimin e shkallës së pare. Kjo situatë
ka sjellë reagimin e Prokurorisë së
Përgjithshme e cila pritet të shpjegojë në
një raport të posaçëm arsyet pse nuk ka
zbatuar politikat e Qeverisë, për krime
specifike si: ndërtim i paligjshëm; vjedhje
e energjisë elektrike dhe drejtim i mjetit në mënyrë të parregullt.
2- Po reforma?
Muajin e kaluar paraqitëm një analizë të
detajuar mbi ecurinë e reformës në
drejtësi si një ndër pesë kriteret e BE-së
për hapjen e negociatave. Meqenëse
konstatimi ynë konkludonte në një ritëm
të ngadaltë për implementimin e reformës,
ndërkohë që nga ana tjetër Kryeministri
Edi Rama premtoi realizimin e saj brenda
muajit Shtator 2015, pritshmëria ishte që
shumë gjëra do të ishin realizuar në këtë
kuadër gjatë këtij muaji. Megjithatë
kërkimet tona (të paktën mbi ato të dhëna
që pasqyrohen si informacion publik)
tregojnë se shumë pak është realizuar në
këtë drejtim. I vetmi event kanë qenë
gjashtë tryeza të rrumbullakëta, mbi
prezantimin e Dokumentit Analitik për
Reformën në Drejtësi, si vijon: Strategjia
Anti-korrupsion; Sistemi Gjyqësor; E
Drejta Penale; Financimi dhe Administrimi
i Buxhetit Gjyqësor; Edukimi dhe
Profesionet e Lira, organizuar më 4-8 Maj
nga Kuvendi i Shqipërisë në bashkëpunim
me EURALIU (projekt i asistencës teknike
të BE-së, që do të mbështesë dhe asistojë
institucionet kryesore shqiptare të
drejtësisë me qëllim përafrimin e
performancës së tyre me standardet e BE-
së deri në Dhjetor 2017).
Tryezat e Rrumbullakëta janë ndjekur nga
një numër i gjerë pjesëmarrësish dhe
palësh të interesuara si nga Këshilli i Lartë
i Drejtësisë, Gjykata e Lartë, përfaqësues
të Gjykatave të Rretheve, Shoqëria Civile,
Avokati i Popullit, Vëzhgues të përfaqësive
të huaja, Profesorë të së Drejtës, etj., të
ftuar për të diskutuar mbi gjetjet dhe
çështjet problematike të të gjithë sistemit
të Drejtësisë, identifikuar në Dokumentin Analitik të Parlamentit.
10
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Little Brother is Watching You
Komentet e marra nga pjesëmarrësit dhe
palët e interesuara shqiptare, megjithëse
nuk janë përmbledhur ende në një
dokument publik, do të shërbejnë për
fazën e dytë të kësaj reforme, e cila është
“Ndërhyrja-Miratimi i një Dokumenti
Strategjik për Reformën në Drejtësi”
3- Zgjedhjet vendore. Masat e sigurisë në burgje
Ministri i Drejtësisë z. Nasip Naço gjatë
muajit Maj ka bëre publike një plan
masash lidhur me rritjen e sigurisë në
sistemin e burgjeve, gjatë periudhës së
fushatës elektorale për zgjedhjet lokale të
21 Qershorit, ku ndër të tjera është
urdhëruar edhe pezullimi i lejeve
shpërblyese dhe të veçanta, prej datës 21 Maj 2015 deri më 1 Korrik 2015.
Drejtuesve të të gjitha Institucioneve të
Ekzekutimit të Veprave Penale (IEVP) në
vend u janë përcjellë një sërë
rekomandimesh, ndjekja e të cilave synon
rritjen e sigurisë, mospërfshirjen e
personave në konflikt me ligjin në
aktivitete politike gjatë kësaj periudhe, si
dhe votimin në IEVP nga të gjithë të burgosurit që plotësojnë kriteret Ligjore.
Nëpërmjet fjalës së tij, Ministri shprehu
edhe një herë vullnetin e qeverisë
shqiptare, se nuk ka për të ekzistuar
ndonjëherë shfrytëzimi i forcës
shtrënguese shtetërore ndaj personave
me liri të kufizuar, apo angazhimi i
elementëve kriminale me qëllim
maksimizimin e rezultatit politik. Sigurisht
që politikisht fjalimi i Ministrit është mjaft
korrekt dhe masat në dukje janë sipas
parashikimeve, por sa në të vërtetë mund
të shmanget korrupsioni i votës në IEVP?
Mjafton të mendojmë që ne jemi ndër të
paktat shtete që me një përqindje të
madhe të popullsisë emigrante nuk u
japim atyre të drejtën e votës, kjo
ndoshta për shumë arsye teknike, por
besoj se mbi të gjitha për faktin se ata
nuk i bëjmë dot pjesë të mitingjeve, nuk
ju premtojmë dot vende punë, pra nuk ua
përllogarisim dot votën. Po ç’mund të
thuhet për personat që vuajnë një dënim
penal, të cilëve vota u përllogaritet me
lehtësi dhe me po të njëjtën lehtësi mund
t’u blihet në shkëmbim të disa lejeve apo
edhe më keq, presionit të “të fortëve”?
Referenca:
1- Euralius. Maj 2015. Tryeza te
rrumbullakëta mbi reformën ne drejtësi.
http://www.euralius.eu/sq/aktivitete/aktiv
itete/136-tryeza-te-rrumbullaketa-mbi-reformen-ne-drejtesi-4-8-maj-2015
2- Ministria e Drejtësisë. Maj 2015.
Zgjedhjet vendore. Plani i masave për
rritjen e sigurisë.
http://www.drejtesia.gov.al/al/newsroom/
lajme/zgjedhjet-vendore-prezantohet-
plani-i-masave-per-rritjen-e-sigurise-ne-ievpenale&page=1
3- Ministria e Drejtësisë. Maj 2015. Mbi
inspektimet ne prokurori.
http://www.drejtesia.gov.al/al/newsroom/
lajme/ministri-naco-raporton-ne-
komisionin-e-ligjeve-mbi-inspektimet-ne-
prokurori&page=1
4- Panorama.al. Maj 2015. Ministria e Drejtësisë përplaset me Prokurorinë.
http://www.panorama.com.al/raporti-
ministria-e-drejtesise-perplaset-me-
prokurorine-organi-i-akuzes-ja-pse-nuk-i-
zbatuam-politikat-e-qeverise-per-energjine-dhe-ndertimet/
11 Little Brother is Watching You
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Gerion TRESKA, MSc
1- Kush e paguan humbjen 37.6%?
Vala e reformave në sektorin e energjisë
ka sjellë në sfond një reklamë të re për
përdorim politik. Dhe kështu ndodhi, më
04 Maj 2015 Kryeministri duke premtuar
se rezultatet e reformave do të vijnë, e
ilustroi këtë me një shembull ku spikati
muajin prill. Në këtë muaj OSHEE ka dalë
me fitim, po sipas shembullit të
Kryeministrit, me pak fjalë për herë të
parë në historinë e saj OSHEE-ja nuk ka
nevojë të kërkojë para nga taksat për të
mbuluar gropën që hapet nga vjedhjet.
Ndërkohë Kryeministri në Vendimin e
Këshillit të Ministrave Nr. 171, datë
25.02.2015 “Për miratimin e Planit të
Rimëkëmbjes Financiare të Sektorit të
Energjisë Elektrike”, pranon se humbjet
në rrjet janë në nivelin 37.6% dhe përmes
këtij Plani synohet reduktimi i humbjeve
në sektorin e shpërndarjes me një
mesatare prej 5% ulje çdo vit, me synimin që në 2019 humbjet të arrijnë në 14%!
Në rast se OSHEE ka dalë me fitim dhe në
rrjet ka një humbje prej përreth 37% këto
humbje kush i paguan në këtë rast?
Bazuar në eksperiencën e mos pagimit, të
kësaj diference në humbje e paguan
konsumatorët. Pra qytetarët jo vetëm që
paguajnë atë që ata konsumojnë, por
paguajnë edhe 37% humbje dhe në fund
kemi një bilanc pozitiv, a do të thotë kjo
se kemi një faturim të drejtë të atyre që paguajnë energjinë elektrike?
Një nga instrumentet se si Qeveria ka
menduar ta ulë përqindjen e humbjeve në
treg janë matësit inteligjent të energjisë
elektrike. Kompania “Deutche Telekom”
ka filluar prodhimin e 9300 matësve
inteligjentë, që në bashkëpunim me AMC
do të instalohen në zonat më
problematike të Shqipërisë në formën e
një projekti-pilot. Matësit e energjisë jo
vetëm që ndikojnë në uljen e konsumit,
por përjashtojnë çdo mundësi të vjedhjes
së energjisë, mbifaturimi dhe
mosvlerësimi i saktë i matjes nga punonjësi i OSHEE.
Sistemi i ri i matësve inteligjentë mund të
kontrollohet direkt në një portal online
nga konsumatori për të ditur sesa harxhon
energji dhe për të ekonomizuar më mirë
shpenzimet për këtë zë. Sipas burimeve
nga OSHEE-ja, këto lloj matësish do
vendosen në Tiranë në 4 zonat më
problematike: Bathore, Paskuqan, Allias
dhe Babrru, që kanë krijuar shumë
probleme në pagesat e energjisë së
konsumuar.
Janë edhe 40 mijë matës inteligjentë të
tjerë që do të shpërndahen në gjithë
vendin, në zonat më problematike me
pagesat e energjisë. Ndërsa deri në vitin
2020 sektori elektro-energjetik do të
përfitojë financime në vlerën e 420
milionë dollarëve, sektori i Shpërndarjes mbetet kujdesi kryesor për investime.
Reforma e energjisë për luftën ndaj
humbjeve në rrjet jo vetëm që përkthehet
në nisma konkrete si këto të mësipërmet
por njëkohësisht duket se Qeveria e ka
menduar gjithçka më së miri, të kopsitur
më anë të financimeve të institucioneve të
huaja financiare si dhe ndihmën e
kompanive vendase dhe të huaja. Por a
është kjo zgjidhja më e mirë dhe efektive
për rastin e Shqipërisë? Cilat kanë qenë
eksperiencat e shqyrtuara prej të cilave u
përzgjodh kjo metodë? Sa do të jetë
kostoja jo vetëm financiare por edhe e jo
financiare e këtij skenari? Pushteti i
kontrollit të shifrave të konsumit i mbetet
sërish kompanisë shpërndarëse dhe
konsumatori kthehet ne një lexues dhe jo
i angazhuar në monitorimin e konsumit të tij.
Dhe së fundmi, në rast se bazohemi në
informacionin e dhënë mbi këta matës
inteligjentë, se konsumi mund të
kontrollohet nga përdoruesi online, a do te
thotë kjo se qeveria ka ofruar internet
falas në çdo shtëpi nga ku konsumatorët monitorojnë energjinë?
12
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Little Brother is Watching You
Pyetjet e mësipërme shtrihen në rrafshin
e konsumatorit familjar i cili është akoma
më i ndjeshëm ndaj luhatjeve të tilla, por
këtu të mos harrojmë bizneset të cilat po
përdoren në këtë projekt pilot pavarësisht
dëshirës së tyre, kjo në mungesë të një
zgjedhjeje tjetër detyrohen të jenë “kavjet”
ku shumë shpejt do të kuptojmë se sa
rezultativ është ky instrument i ri inteligjent.
2-“Hijet” e të investuarit në energji në
Shqipëri!
Gjatë këtij muaji në takimet e tij me
investitorë turq dhe italianë Ministri
Gjiknuri nuk ka hezituar të reklamojë Shqipërinë si një investim potencial.
Në një moment kur përmes reformave të
kësaj Qeverie po tentohet një ndryshim
thelbësor në fushën e energjetikës në
Shqipëri me qëllim konsolidimin e besimit
të investitorëve të huaj.
Ligji i ri për Energjinë Elektrike synon
liberalizimin e sektorit të energjisë
elektrike, liberalizimin e prodhimit, fillimin
e liberalizimit të shpërndarjes dhe
kuptohet, hapjen e mundësive më të
mëdha për investime në këtë drejtim. “Një
hapje” e tillë e një tregu që stimulon
konkurrencën e lirë, ndërmarrë nga një
Qeveri e majtë mund të jetë një indikator
i cili duhet mbajtur në monitorim nga
njëra anë, por nga ana tjetër mundësia
për të kapur në kohë këtë ofertë për investitorët e huaj duket paksa çoroditëse.
Disiplina e re financiare më te cilën
reklamon Ministri Gjiknuri është një stimul
më shumë për investitorët por me një
humbje prej 37% në rrjet pavarësisht
masave dhe planeve që ende janë në
fazat e para, ky stimul mbetet me një hije dyshimi nga pas.
Vendosja e marrëdhënieve energjetike me
tregjet e Kosovës dhe Maqedoninë është
një plus që pa dyshim shihet me miklim
nga investitorët megjithëse situatat
politike në këto vende nuk janë fort të
qëndrueshme dhe aq më tepër që Shqipëria riskun më të madh ka motin.
Por diversifikimi i portofolit të energjisë
duke u bërë pjesë e projektit të
gazsjellësit Trans Adriatik po krijon
mundësi edhe për përdorimin e gazit në
Shqipëri. Një momentum i tillë nuk është
për t’u humbur pavarësisht se rregullat se
si do të funksionojë ky treg i ri nuk duken
në horizont. Duke u përpjekur që Qeveria
të garantojë lehtësirat për realizmin e TAP
si dhe rolin e Shqipërisë në këtë projekt
horizonti i tregut të ri mbetet një sfidë e
Qeverisë në lidhje me aktorët dhe rregullat e lojës.
Shpallja e 3 zonave të reja të kërkimit për
naftë është një test i mirëfilltë i vullnetit
të cilësisë dhe sasisë së interesimit të
kompanive të huaja mbi hidrokarburet në Shqipëri.
Në thelb mesazhi i Ministrit Gjiknuri,
megjithëse në tentativë për ta zhveshur
nga propaganda politike, mbetet ftesa për
të ardhur dhe investuar në Shqipëri sepse
ky është momenti i duhur, dhe kjo sepse
kjo Qeveri ka demonstruar me masa
konkrete që ka kryer reforma strukturore
që mund të kenë pasur edhe kosto politike,
por që janë shumë të nevojshme për
perspektivën e zhvillimit, për
qëndrueshmërinë e investimeve dhe për zhvillimin e mëtejshëm të Shqipërisë.
Referenca:
1-
http://www.energjia.gov.al/files/userfiles/
Energjetik/2015/VKM_nr._125_date_11.02.2015.pdf
2- http://acp.al/news/861/Ne-2016-en-
cdo-shqiptar-do-te-kete-mates-inteligjent-
energjie/
3- http://acp.al/news/898/Borxhi-i-
energjise-elektrike-arrin-ne-39-mld-leke/
4- http://www.top-
channel.tv/lajme/artikull.php?id=298280&ref=ml
5-
http://www.energjia.gov.al/al/njoftime/laj
me/projektligji-i-ri-per-energjine-
13 Little Brother is Watching You
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
konsultohet-me-grupet-e-interesit&page=3
6-
http://www.energjia.gov.al/al/njoftime/fja
lime/ministri-gjiknuri-investitoreve-
italiane-momenti-i-duhur-qe-te-vini-ne-shqiperi
7-
http://www.energjia.gov.al/al/njoftime/de
klarata-per-shtyp/investimet-e-huaja-ministri-gjiknuri-pret-sipermarresit-turq
14
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Little Brother is Watching You
Elena Pici, BSc
1- FMN zhgënjehet - Ministria jep sqarime.
Në raportin e fundit ekonomik rajonal të
Evropës Qendrore, Lindore dhe Juglindore,
të publikuar nga FMN, kjo e fundit u
shpreh se mbledhja e të ardhurave nga
taksat në buxhet është zhgënjyese, por po
kaq zhgënjyese është edhe analiza e saj
në lidhje me shkaqet. FMN tha se shkaku
kryesor buron nga diferencimi apo
lehtësimi fiskal i qeverisë për disa sektorë
si në karburante, tekstile, bujqësi etj, por
këto kanë efekt të vogël, prandaj dhe
zhbalancimi në sistemin e taksave për
shkak të lehtësive duhet të ketë krijuar të
çara për evazion dhe paratë që duhet të
shkonin në buxhet kanë rrjedhur diku në tjetër vend.
Ministria e Financave, në reagimin e saj
pas raportit të FMN-së, deklaron se ka
projektuar një shifër më të lartë të borxhit
publik sesa FMN në të njëjtat periudha
kohore. Konkretisht, Ministria e Financave
ka projektuar një nivel borxhi prej 72%
për 2014 dhe 71.8% për 2015, ndërsa
FMN ka projektuar respektivisht një nivel
borxhi 71% dhe 70.8%. Pra, Ministria e
Financave ka projektuar një nivel disi më
të lartë të borxhit publik sesa FMN.
Shkaku i rritjes së projeksionit të borxhit
të Shqipërisë për 2015 pretendohet te jetë
ndryshimi i kursit nominal të këmbimit.
Presioni ndaj financave duket të jetë i
lartë. Padyshim kjo situatë kërkon
njëkohësisht luftën kundër informalitetit
për të rikthyer rritjen ekonomike, si dhe
ristrukturimin e borxhit. Një rast i mirë do
të ishte mundësia e hedhjes në treg të një
eurobondi, i cili nëse rezulton i
suksesshëm mund t’i ulë buxhetit disa
kosto dhe të ndihmojë Ministrinë e
Financave që në 2017-n të çojë në 65.5% nivelin e borxhit.
2-Të paktën shfrytëzojeni borxhin me zgjuarsi!
Në muajt paraardhës kemi raportuar
borxhin prej 1.2 miliard dollarë që qeveria
shqiptare ka marrë nga Banka Botërore.
Është bërë e ditur se ndarja e këtyre parave do të jetë:
- 700 milionë për 4-5 projekte në
partneritet me Bankën Botërore;
- 500 milionë për mbështetje
buxhetore, që do të thotë zvogëlim i defiçitit buxhetor
Në një gjykim objektiv, ky konsiderohet
borxh i butë, pasi interesi vjetor i
Euroborit +0.5 %, që do të fillojë të
paguhet pas 7 viteve, është një interes i reduktuar.
Me një gjuhë shumë të thjeshtë mund të
themi se ky borxh siguron “rehatinë” e
qeverisë shqiptare për 7 vjet – është e
sigurt që nuk falimentojmë. Duke qenë se
Banka Botërore ka kryesisht influencë
amerikane, ishte politikisht e pritshme
mbështetja ndaj cilësdo parti shqiptare në
pushtet, me qëllim minimizimin e
“infiltrimeve” të tjera në Ballkanin
Perëndimor. Megjithatë, borxhet janë të
gjitha për t’u paguar (prandaj në një
diskutim tjetër duhet trajtuar jo më qasja
për taksa të ulëta apo të larta, por taksa
të larta dhe defiçit të ulët buxhetor dhe
anasjelltas, pasi taksat e ulëta sot janë
thjesht shtyrje e barrës fiskale për brezat në vijim).
Nëse analizojmë atë çfarë do të na duhet
të paguajmë, Eurobor-i (Euro Interbank
Offered Rate) është një normë interesi e
përditshme, e llogaritur si mesatarizim i
interesave të bankave të Eurozonës.
Analisti Parid Turdiu sqaron se aktualisht
Eurobor-i është në nivele gati zero, por të
mos gëzohemi para kohe. Kredia do fillojë
të paguhet pas 7 viteve, kur Euribor-i
mund të shkojë në 4-5%. Kjo do të thotë
që interesi për kredinë pritet të jetë 4.5 - 5.5%.
Kjo e vë ekonominë shqiptare para
detyrës për të siguruar deri atëherë një
15 Little Brother is Watching You
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
rritje të qëndrueshme ekonomike. Një
rritje që nuk justifikon asnjë arsye për
mos mbledhje të TVSH-së apo për mos
realizim plani të zvogëlimit të borxhit
publik. Konkludojmë se ky është një borxh
i mirë – praktikisht janë 7 vjet para falas,
por ai nuk duhet të shpërdorohet.
Përkundrazi, të investohet me urtësi në sektorë që sigurojnë të mira afatgjata.
3- Një mikeshë si Italia
Programi i Konvertimit të Borxhit për
Zhvillim (IADSA), një instrument inovativ
për vendin tonë, deri tani ka rezultuar të
jetë një nga programet më të suksesshme
italo-shqiptare të viteve të fundit. Në
muajin Maj, u zhvillua ceremonia e
miratimit të financimit të gjashtë
projekteve, për një vlerë totale financimi
prej 2.5 milionë eurosh, pjesë e thirrjes së
tretë në kuadrin IADSA, një iniciativë e
Programit Aktual të Bashkëpunimit dhe
Zhvillimit Italo-Shqiptar për të mbështetur zhvillimin social në Shqipëri.
Ministri Cani sqaroi se kryesisht për shkak
të reformës territoriale, këtë herë thirrja
ishte e hapur vetëm për ministritë dhe
agjencitë qeveritare dhe siguroi se
projektet e financuara i përgjigjen
nevojave konkrete të target grupeve të
caktuara dhe janë në linjë me strategjitë zhvillimore të qeverisë shqiptare.
Thirrjes së tretë për propozime të
shpallura iu përgjigjën 38 projekt-
propozime të paraqitura nga ministritë
shqiptare, për një total financimesh të
kërkuar prej 14 milionë Eurosh. Projektet
janë bazuar në prioritetet strategjike të
Qeverisë së Republikës së Shqipërisë të
përfshira në Strategjinë Kombëtare për
Zhvillim dhe Integrim dhe me strategji të
përditësuara sektoriale dhe ndër-
sektoriale, si edhe me Planin Kombëtar të
Veprimit për Realizimin e Marrëveshjes së
Stabilizim-Asocimit të Republikës së Shqipërisë.
Pas fazave të vlerësimit teknik të projekt-
propozimeve, Komiteti i Menaxhimit
aprovoi financimin e 6 projekteve për një
vlerë totale financimi prej 2.5 milionë
Eurosh. Në projektet e financuara
përfshihen: një projekt ka si qëllim
zhvillimin e një projekti pilot për zhvillimin
turistik në zonën e Vlorës, nëpërmjet
krijimit të qendrave të informacionit
turistik dhe infrastrukturës sinjalistike
turistike, një projekti i dytë, që ka si
qëllim konvertimin e bunkerit të
nëndheshëm pranë Ministrisë së
Brendshme në një qendër artistike të
vizitueshme); një projekt që ka si qëllim
krijimin e standardeve për urgjencat në
pikat turistike detare dhe pajisjen e
ambienteve me aparatura mjekësore të
përshtatshme; një projekt për krijimin e 5
shkollave pilot në konceptin e shkollës si
Qendër Komunitare; projekt për krijimin e
një inkubatori për start-up-et teknologjike
dhe financimin e disa ideve për t’u
shndërruar në biznese inovative; një
tjetër projekt për fuqizimin e formimit
profesional në sektorin e mekatronikës në Shkodër.
Megjithëse në këtë fazë të tretë më pak
projekte ju përgjigjen thirrjes (në fazën e
parë 92 projekte, me një total financimesh
të kërkuar prej 18 milionë Eurosh, ndërsa
në të dytën 96 projekte nga e gjithë
Shqipëria për një total financimesh të
kërkuar prej 20 milionë Eurosh) dhe
rrjedhimisht më pak fitues kishte, ky
mund të konsiderohet një hap pozitiv për
të implementuar reforma dhe një mësim i
mirë për institucionet e qeverisjen
qendrore dhe lokale për të aplikuar më pas në fonde të Bashkimit Evropian.
Referenca:
1- Gazeta Shqip. Maj 2015. Ministria e financave – jemi me konservatore se FMN.
http://gazeta-
shqip.com/lajme/2015/05/13/ministria-e-
financave-jemi-me-konservatore-se-fmn-per-rritjen-e-borxhit/
2- Mapo.al. Maj 2015. FMN- Shqipëria i
vetmi vend ku u rrit papunësia dhe u ulen pagat.
16
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Little Brother is Watching You
http://www.mapo.al/2015/05/fmn-
shqiperia-i-vetmi-vend-ku-u-rrit-
papunesia-dhe-rane-pagat
3- Ministria e Financave. Maj 2015. Disa
fjale për borxhin dhe madhësinë e tij.
http://www.financa.gov.al/al/njoftime/dek
larata-per-shtyp/disa-fjale-per-borxhin-
dhe-madhesine-e-tij&page=1
4- Ministria e Financave. Maj 2015.
Konvertimi i borxhit për zhvillim – shpallen gjashte projektet fituese.
http://www.financa.gov.al/al/njoftime/dek
larata-per-shtyp/konvertimi-i-borxhit-per-
zhvillim-shpallen-gjashte-projektet-fituese-te-thirrjes-se-trete&page=1
5- Reporter.al. Maj 2015. Problemi politik i kredive te këqija.
http://www.reporter.al/problemi-politik-i-kredive-te-keqija/
6- ShtetiWeb. Maj 2015. Edhe FMN
zhgënjehet.
http://shtetiweb.org/2015/05/19/edhe-
fmn-zhgenjehet/
7- Vizion Plus. Maj 2015. FMN – Shqipëria borxh te larte.
http://vizionplus.al/fmn-shqiperia-borxh-te-larte/
17 Little Brother is Watching You
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Rezarta CAUSHAJ, BA
1- Je suis #EUROPIAN?!
“Dita e Europës është një rast për të
festuar, por edhe më tepër për të
reflektuar” - në këtë mënyrë e ka filluar
mesazhin e tij Komisioneri Europian Z.
Johannes Hahn mbi Ditën e Europës, në të
cilin rikujtoi, jo vetëm arsyet përse BE
është krijuar, çfarë është arritur deri tani,
por mbitëgjitha mbi sfidat që e presin dhe
faktin që suksesi i projektit evropian nuk
duhet të merret asnjëherë si i mirëqenë,
por duhet të punohet vazhdimisht. Kjo
ditë, që festohet gjerësisht nëpër Europë,
konsiderohet si një nga simbolet
europiane dhe është ideuar për të nxitur
një ndjenjë solidariteti midis qytetarëve
evropianë. Në të njëjtën frymë edhe
Ministria e Integrimit ka organizuar disa
aktivitete në qytetet e Beratit, Kukësit e
më së fundmi Tiranës me sloganin “Unë
jam evropian”, aktivitete të zhvilluara
mesa duket me dhe për nxënësit e
shkollave të mesme të këtyre qyteteve.
Edhe Ministri i Integrimit, Znj. Gjosha dha
disa fjalime e mesazhe në ato ditë, por që
ndryshe nga i nderuari Komisioner, nuk
kishin për qëllim nxitjen e reflektimit.
Aktivitetet në fjalë, të radhës për nga
zbrazëtia në përmbajtje, në festime dhe
në mesazhe, kaluan pa lënë në vëmendje
publike asnjë gjurmë dhe arritën vetëm të
tregojnë se sa larg së qeni një institucion
evropian, serioz dhe i dedikuar është Ministria e Integrimit.
Në radhë të parë sepse fjalimet e Znj.
Gjosha, që i kemi mësuar përmendësh,
vazhdojnë të jenë të tipit: “Ne jemi pjesë
e Europës me qytetarë të përgjegjshëm.
Ne jemi pjesë e Europës sepse jemi
realisht evropianë, sepse Europa për ne
është e ardhmja jonë, e zhvillimit të
vendit dhe e fëmijëve tanë. Shpresoj që të
shohim dhe të punojmë së bashku për një
Shqipëri më të drejta të plota në
Bashkimin Europian”. Është e pakët të
themi se Europa nuk mendon si Ministri
jonë i Integrimit dhe ne nuk kemi arritur
ende të jemi qytetarë të përgjegjshëm
apo qytetarë evropianë. Është pikërisht
këtu që drejtuesit tanë zhgënjejnë sepse
insistojnë ta mbajnë vendin nën një
ligjërim që rrotullohet te përfitimet e të
qenit evropian, te ideja se meqë ne e
duam shumë Europën, ajo do na pranojë
në gjendjen që jemi, tek ideja se vullneti
politik për të hyrë në BE (vullnet i
shprehur nga çdo qeveri e pas ’90-ës)
prevalon mbi punën që duhet të bëjmë deri për të merituar hyrjen.
Mënyra se si inkurajohet ky ligjërim është
duke shmangur reflektimin, duke
shmangur të flitet për probleme të vërteta
që pengojnë hyrjen në BE (siç është
mungesa e konceptit të qytetarisë apo siç
është braktisja e shkollës midis të rinjve
apo akoma më keq, rritja e analfabetizmit
midis shtresave që supozohet janë të
arsimuara), duke shmangur të flitet për
zgjidhjet konkrete që do t’u jepen këtyre
problemeve e duke vazhduar me fraza që
njihen në zhargonin e rrjeteve sociale si
shprehjet Ndoka siç është “E drejta për tu
arsimuar është e drejtë e çdo
fëmije”(Ministri i Integrimit, Znj. Klajda
Gjosha). Megjithatë, nuk mund të mos i
japim të drejtë Znj. Gjosha, kur thotë se
integrimi fillon nga skajet më të largëta të
Shqipërisë sepse është gjendja në të cilën
ndodhen këto skaje (të cilat i shfrytëzojnë
vetëm për domethënie historike me raste
festash) që tregon se sa larg të qenit
evropian ne jemi. Integrimi duhet të fillojë
prej tyre sepse në fakt integrimi i këtyre zonave as nuk ka filluar.
Ajo që do të evidentonim më tej është se
këto aktivitete më shumë u ngjanin
hapjes së fushatave elektorale (Jam e
sigurt që bëhet fjalë për rastësi që kemi
zgjedhjet lokale së shpejti!) me titullar e
drejtues Ministrish që i linin podiumin
njëri–tjetrit për të treguar se çfarë ka bërë
institucioni në fjalë. Për sa i përket të
rinjve të shkollave të mesme, “të
përzgjedhur” për të festuar Ditën e
Europës për shkak se supozohet të jenë
“qytetarët e ardhshëm evropianë”, u
trajtuan nga Ministria e Integrimit me një
aktivitet të vakët ku shërbyen si dekor
18
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Little Brother is Watching You
dhe u “zbavitën” duke iu servirur
nëpërmjet një aplikacioni, një pasaportë
të rreme europiane. Nëse institucioni i
Ministrisë së Integrimit do ishte aq shumë
i investuar në edukimin dhe integrimin e
të rinjve, atëherë, në vend të shpenzonte
paratë e taksapaguesve me aplikacione ku
luajmë sikur jemi evropianë, përse të mos
organizonte një ekspozitë/ndërthurje
aktivitetesh që të dëshmonin për
qytetarinë, solidaritetin e historinë
europiane dhe punën që kanë bërë për të arritur qytetërimin e sotëm.
Së fundmi, nëse titullari i Ministrisë së
Integrimit drejton një institucion me
standarde europiane dhe nëse janë këto
standarde që e udhëheqin zyrtarin,
personalisht, Znj. Gjosha do ishte duke
koordinuar punën e këtij institucioni në
vend që të fillonte prezantimin e
kandidatëve të LSI në para-fushatën
elektorale të zgjedhjeve të afërta lokale
(Prezantim i cili, i zhvilluar në datën 1 Maj,
ishte larg fillimit zyrtar të sanksionuar me ligj).
2- Problemi i largimeve masive të
shqiptarëve
Largimi masiv i një pjese të popullsisë
shqiptare, që ka kaluar kufirin në vende
perëndimore për të kërkuar azil për arsye
“ekonomike” (një arsye që juridikisht nuk
njihet në rastin e trajtimit të kërkesave
për azil), është bërë shqetësim për vendet
anëtare të BE. Këto të fundit, në takimin e
mbajtur në Bruksel të Këshillit të 7 të
Stabilizim-Asociimit BE-Shqipëri, i kanë
kërkuar qeverisë shqiptare që ta adresojë
problemin, duke vënë në lëvizje masa
konkrete për të ndalur fenomenin në rritje.
Studime të Eurobarometrit e rendisin
Shqipërinë në rangun e vendeve të
prekura nga konfliktet si Siria, Pakistani,
Eritrea apo Somalia, për sa i përket
numrit të azilkërkuesve. Mendohet se
mungesa e vendeve të punës është
problemi kryesor i shqiptarëve dhe ka
prekur mbi të gjitha shtresat në moshë të
re, duke përfshirë edhe ata që janë të
diplomuar. Në të tilla kushte, na mbetet
vetëm të urojmë që qeveria të mos
vazhdojë politikën e deritanishme ku ka
mbizotëruar parimi “Meqë nuk flasim për
problemin, ai do të zhduket vetvetiu”. Ose
në rastin kur nuk mund të shmanget që të
diskutohet mbi problemin, janë lëshuar
deklarata si ajo Ministrit të Integrimit, Znj.
Gjosha, e cila iu bëri disa herë thirrje
qytetarëve shqiptarë se duhet të
vetëndërgjegjësohen mbi faktin që
emigrimi drejt vendeve të BE është i
dëmshëm për imazhin e vendit, të cilin e
kemi ndërtuar me shumë vështirësi dhe i
ftoi ata të kthehen në vendin e tyre.
Pyetjet që ngrihen natyrshëm janë: te
cilat shtëpi do të kthehen shqiptarët? Te cila punë? Te cila e ardhme?
3- Këshilli i 7 i Stabilizim-Asociimit BE-Shqipëri
I mbajtur në Bruksel më 17 Maj është i
pari që nga marrja e statusit Kandidat në
qershorin e vitit të kaluar, ku ky Këshill ka
matur ecurinë e reformave dhe politikat e
ndjekura nga qeveria. Këshilli ka vlerësuar
se janë marrë disa hapa në kuadër të
mbrojtjes së të drejtave të njeriut, luftës
ndaj korrupsionit dhe krimit të organizuar
(duke iu referuar fortë luftës së vitit të
kaluar ndaj narko-trafikut që na dha
Statusin, pa përmendur zhvillimet më të
fundit), gjithashtu disa hapa janë hedhur
në kuadër të reformës administrative dhe
asaj gjyqësore.
Megjithëse po t’iu referohemi publikimeve
e fjalimeve të mbajtura nga anëtarë të
qeverisë, ky takim si çdo tjetër para tij
ishte një sukses total, realisht Këshilli nuk
ka patur asnjë vlerësim tërësisht pozitiv
për asnjë nga reformat e ndërmarra.
Përkundrazi, 28 vendet anëtare kanë
patur mjaft për të thënë mbi disa politika,
mbi të cilat Komisioni kur të bëj Progres
Raportin në Tetor, do të presë të kemi bërë përparim, si përshembull:
1. Zgjedhjet: - “BE nënvizon rëndësinë
për të siguruar mbajtjen e zgjedhjeve
lokale të 21 Qershorit në përputhje me
standardet më të larta për zgjedhje demokratike.
2. Funksionimi i pavarur i institucioneve:
“"Ndarja e pushteteve, funksionimi i duhur
dhe pavarësia e institucioneve
19 Little Brother is Watching You
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
demokratike, të tilla si parlamenti,
gjyqësori dhe autoritetet rregullatore, janë
elementë kyç për demokracitë funksionale".
3. "BE kujton se reforma e sistemit
gjyqësor mbetet një sfidë kyçe për
procesin integrues të Shqipërisë në BE.
Pavarësia, paanshmëria, transparenca,
efiçenca dhe llogaridhënia e sistemit
gjyqësor janë elementë qendrorë në
vlerësimin e kriterit politik për
anëtarësimin në BE, dhe kyçe për të
siguruar respektimin e sundimit të ligjit
dhe progresin në luftën ndaj korrupsionit
dhe krimit të organizuar."
4. Administrata Publike: "Aftësia për të
zbatuar praktikën europiane varet
gjerësisht nga një administratë publike efiçente dhe e depolitizuar".
5. Mediat: BE inkurajon Shqipërinë të
sigurojë se liria e medias dhe pluralizmi
mbështeten dukshëm dhe se të gjitha
mediat kanë të njëjtin trajtim e të drejta.
BE fton Shqipërinë, gjithashtu, që të rrisë
transparencën e financimit të mediave."
Gjithashtu, siç e evidentuam gjerësisht në
raportin e muajit Prill, një vëmendje e
veçantë pati edhe tema e dialogut pozitë-
opozitë, që është kyçe në implementimin
e reformave të qëndrueshme.
Ndoshta aspekti më pozitiv, i theksuar
prej muajsh mbetet fillimi i funksionimit të
Këshillit Kombëtar të Integrimit, që do
tentojë ta bëjë më gjithëpërfshirës
procesin e integrimit, por edhe do të
testojë nëse do të zgjasë dialogu politik
apo është një luster, që e përdorim sa
herë shkojmë në Bruksel.
Referenca:
1-
https://ec.europa.eu/commission/2014-
2019/hahn/announcements/commissioner-hahns-europe-day-message_en
2-
http://www.integrimi.gov.al/al/newsroom/
lajme/java-e-europes-nis-ne-berat-nen-sloganin-une-jam-europian&page=1
3-
http://www.integrimi.gov.al/al/newsroom/
lajme/java-e-europes-sot-ne-kukes-nen-sloganin-une-jam-europian&page=1
4-
http://www.integrimi.gov.al/al/newsroom/
lajme/zhvillohet-ne-tirane-aktiviteti-dhe-
panairi-i-hapur-une-jam-europian&page=1
5-
http://shqiptarja.com/news.php?IDNotizia
=289356&IDCategoria=1
6- http://top-
channel.tv/lajme/artikull.php?id=299475&ngj
7-
http://www.rilindjademokratike.com/index
.php?option=com_content&view=article&i
d=18026:2015-04-18-22-45-22&catid=58:lajme-kyce
8-
http://news.albanianscreen.tv/pages/new
s_detail/89562//ALB#Xchiu
9- http://top-
channel.tv/lajme/artikull.php?id=299467#relin
10- http://eurospeak.al/nga-
shqiperia/313-takimi-i-shtate-i-keshillit-
te-stabilizim-asocimit-mes-shqiperise-dhe-be-se
20
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Little Brother is Watching You
Blerina LLALLA, MSc
1-Po the Gjirokastër i ke thënë të gjitha
Në morinë e aktiviteteve të shumta,
publikimeve dhe daljeve mediatike që
vijnë nga Ministria e Kulturës në këtë
muaj spikat një ndër ngjarjet e shënuara
siç ishte “Festivali Folklorik i Gjirokastrës”.
Gjatë Muajit Maj u zhvillua edicioni i nëntë
i këtij festivali. Një ngjarje e shumëpritur
për shumë artistë të Folklorit Shqiptar të
cilët e konsiderojnë një mundësi të mirë
për promovimin dhe evidentimin e vlerave
tona kulturore kombëtare. Por çfarë është ky festival dhe si është zhvilluar ndër vite?
Festivali Folklorik Kombëtar
Për herë të parë Festivali Folklorik
Kombëtar është zhvilluar në vitin 1968, në
kalanë e Gjirokastrës. Në të morën pjesë
të gjitha rrethet e vendit. Edicioni i dytë i
festivalit u realizua pas pesë vjetësh,
përkatësisht në vitin 1973, për të vijuar
më pas në vitet; 1978, 1983, 1988, po në
kalanë e Gjirokastrës. Në festivalin e vitit
1973, në fazën përfundimtare, morën
pjesë 1370 artistë. Në festivalin e vitit
1978, në fazën përzgjedhëse u aktivizuan
rreth 53 mijë pjesëmarrës, ndërkohë që
vetëm 1560 mbartës interpretuan gjatë
ditëve të festivalit. Në vitin 1995, Festivali
Folklorik i Gjirokastrës u zhvillua në
kalanë e qytetit të Beratit. Në muajin
shtator 2000 rikthehet përsëri në qytetin e
Gjirokastrës. Ky festival ka qenë i
konceptuar në formën e një gare folklorike,
ku deri në festivalin e vitit 1988, janë
dhënë çmime për grupet më të mira,
ndërkohë që në edicionet e fundit të tij,
çmimet janë ndarë për bartësit dhe
interpretuesit e folklorit. Në vitin 2004
Festivali Folklorik u zhvillua në Gjirokastër
nga data 29 shtator deri në 5 tetor. Për
herë të fundit është zhvilluar në vitin 2009
në Gjirokastër. Në vitin 2015 zhvillohet edicioni i dhjetë.
Për vetë Ministrinë e Kulturës dhe për
Publikun Festivali Folklorik Kombëtar i
Gjirokastrës zhvillohet një herë në pesë
vjet. Ai është eventi (ose monumenti..)
më i madh i Trashëgimisë Jomateriale.
Është i vetmi event kulture ku marrin
pjesë e përfaqësohen, në një mënyrë apo
në një tjetër të gjithë shqiptarët, kudo që
janë. Organizohet nga Ministria e Kulturës
dhe Qendra Kombëtare e Veprimtarisë Folklorike.
Përgatitjet për këtë edicion filluan që në
vitin 2014, ku pati dhe shtyrje të datave
të realizimit të Festivalit për arsye
përgatitore nga Institucionet përkatëse
dhe pjesëmarrësit, u vendosën datat 10-
16 Maj 2015. Sipas konfirmimeve dhe
informimit për publikun në faqen zyrtare
të Ministrisë së Kulturës, festivali
mbështetej dhe nga shumë ministri të
tjera si Turizmi, Bujqësia, Arsimi, Mbrojtja,
Rinia e Çështjet Sociale, madje edhe Ministria e Brendshme.
Partneri kryesor mediatik do të ishte
Televizioni Publik Shqiptar dhe gazetarë
shqiptarë e të huaj për të pasqyruar këtë event në një masë më të gjerë.
Festivali u zhvillua dhe zgjati 7 ditë sipas
programit të caktuar të cilin e gjeni dhe
ne ueb sajtin e Ministrisë së Kulturës.
Sipas publikimeve në përmbylljen finale të
aktivitetit mësojmë se në këtë Festival u
përfaqësuan 12 qarqe të Shqipërisë nga
data 10 deri 16 maj, më shumë se 1,700
konkurrues nga të gjitha gjinitë dhe nga
të gjitha krahinat si dhe nga Kosova,
Maqedonia dhe Mali i Zi morën pjesë në
garën e folklorit. Më shumë se 100
kostume u rindërtuan sipas teknikave të
artizanatit autentik nga Ministria e
Kulturës dhe u prezantuan në skenën e
folklorit. Mbi 15 të ftuar specialë
gjallëruan netët e festivalit dhe gjithë qytetin e Gjirokastrës.
Gjithashtu festivali u përshëndet nga
grupe të ftuara nga Arbëreshët e Italisë,
shqiptarët e SHBA-së, Zvicrës, Turqisë me
rreth 100 artistë, të cilët sollën zërin e Diasporës shqiptare.
Dhe në natën finale përpos çmimeve
vlerësuese standarde për pjesëmarrësit u
21 Little Brother is Watching You
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
ndanë edhe shumë çmime të tjera cilësuar s; çmime Karriere dhe Inkurajuese.
Në përfundim të këtij festivali është
komunikuar se Ministria e Kulturës dhe
Qendra Kombëtare e Veprimtarisë
Folklorike, në bashkëpunim me Qendrën e
Studimeve Albanologjike, në vijim do të
organizojnë Tryezën Post-Festival me
karakter studimor për të nxjerrë në pah
elementët që shquan në këtë Festival dhe
për të krijuar një terren të favorshëm
studimor për Folklorin shqiptar.
Sipas organizatorëve risia e këtij Edicioni
mbetet programi me karakter
multikulturor i cili synonte te sillte para
publikut shpalosjen e vlerave të spikatura
dhe gjallërimin e veprimtarive të reja artistike.
Por cili është produkti final i gjithë kësaj
maratone folklorike? Shumë të ftuar e
publiku u argëtuan duke parë, shpenzuan
sa mundën, pjesëmarrësit u nderuan me
një çmim si stimul dhe vlerësim për
pjesëmarrjen. Nëse do të shihnim
komente të ndryshme të qytetarëve në
publikime të kësaj ngjarjeje në rrjete të
ndryshme do të shohim se një pakënaqësi
vjen për mospërfshirjen në vlerësim moral
të grupeve nga diaspora të cilët janë
përfshirë thjesht si grupe përshëndetëse
në këtë festival. A nuk mund të
gjendeshin dhe krijoheshin mundësi që të
përfshiheshin edhe ata më të drejta të
plota si pjesëmarrës, kjo në shenjë
mirënjohjeje dhe motivimi për ti nxitur t’i
ruajnë dhe pasqyrojnë vlerat tona
kombëtare kudo që ata jetojnë, si grupe të një rëndësie të veçantë?
Komente të tjera gjejmë për pakënaqësi
në cilësi teknike të funksionimit të audios
dhe fonisë në transmetime live, mbi
cilësinë e volumeve, toneve dhe zërave
duke qenë se performanca ka qenë live në
skenë.
Ndërsa nëse do të hidheshim në aspektin
menaxherial të këtij Festivali nuk gjejmë
të pasqyruar askund kostot dhe
shpenzimet e kryera nga buxheti i kësaj
Ministrie për të bërë një krahasim apo
kuptuar me tepër rreth kostos dhe cilësisë
së ofruar, sa e justifikojnë njëra-tjetrën,
në mënyrë që të kuptojmë ku ka vend për
përmirësime. Por nga informacione të
publikuara gjatë muajve pasardhës nga
media të ndryshme mësojmë se për këtë
festival janë vënë në dispozicion 70
milionë lekë të reja (një shifër relativisht e
konsiderueshme) për të cilat ende nuk
dimë si janë shpenzuar në vija të
përgjithshme. Ndërkohë që nëse do ti
hidhnim një sy formatit të vetë festivalit
mund të themi se mbetet në të njëjtat
korniza që në kohërat e gjenezës së tij në
sistemin e kaluar. Çka do të thotë që nuk
gjejmë risi dhe koncepte bashkëkohore në
organizim dhe programim e përftim nga
kjo ngjarje kulturore, por i gjejmë thjesht
duke imituar dhe aplikuar modele të
gatshme të strukturuara për kohëra dhe
nevoja të së shkuarës për popullsinë duke
marrë parasysh vetë kushtet e jetesës
dhe mungesën e shumë ngjarjeve
kulturore apo të hapura për publikun i cili
s’kishte me se ta mbushte kohën.
Natyrisht, ndryshojnë materialet dhe teknologjia, të cilat kanë përparuar.
Prandaj jemi të mendimit se qëndron
motoja dhe slogani i këtij eventi: Po the Gjirokastër i ke thënë të gjitha.
Shtatëdhjetë milionë lekë të reja për:
- Një festë si të gjithë të tjerat, pa ndonjë
përfitim konkret, investim i hedhur pa
menduar, pa risi dhe pa përfitime
konkrete për pjesëmarrësit, kryesisht në interes të organizatoreve.
- (minimum) Asnjë CD e regjistruar me
pjesët e luajtura në të nga artistët e
folklorit të cilët i gjejmë shumë herë më rrallë në skenën kulturore, në publik.
- Asnjë përfaqësi e botës diskografike nga
vende të tjera të interesuara në
konservimin, riprodhimin dhe tregtimin e
kësaj pjese të çmuar të kulturës sonë në tregun vendas apo të huaj.
- Asnjë kontratë e re në funksion të
zhvillimit dhe promovimit të këtyre
vlerave dhe veçanërisht artisteve që
punojnë dhe investojnë në ruajtjen,
zhvillimin dhe trashëgiminë e këtyre
22
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Little Brother is Watching You
vlerave pa marrë vlerësimet e merituara
nga subjektet private apo shtetërore, (por
mbijetojnë).
- Asnjë simpozium mbi konventën e
UNESCO-s, si vend pjesëmarrës dhe
veçanërisht Gjirokastra vlerë e shtuar,
pjesë e trashëgimisë botërore njohur nga
UNESCO.
- Asnjë diskutim me Agjencinë Kombëtare/Ndërkombëtare të Turizmit.
- Asnjë marrëveshje në nivel
ndërkombëtar për fituesit që të mund të
përfaqësonin vendin tonë në evente apo
kompeticione të kësaj natyre jashtë vendit.
Shumë para të shpenzuara për disa ditë
argëtim, faleminderit Gjirokastër që na mblodhe.
Nëse do të trajtonim një tjetër aspekt në
organizimin dhe funksionimin e këtij
festivali, Ministria e Kulturës më tepër
kuroi imazhin mediatik të këtij eventi e jo
atë thelbësor që ka të bëjë me aspektin e
vlerave, atë profesional, artistik, të
traditës e zhvillimit të konservimit ndër breza.
Referenca:
1-
http://www.shekulli.com.al/p.php?id=55328
2-
http://www.kultura.gov.al/al/neësroom/la
jme/argjirofest-on-ne-datat-10-16-maj-2015&page=2
3-
http://www.kultura.gov.al/al/neësroom/la
jme/argjirofest-on-festivali-kombetar-folklorik-gjirokastres&page=1
4- http://www.panorama.com.al/festivali-
i-gjirokastres-spektakel-me-olen-cezarin-e-rona-nishliun/
5- http://koha.net/?id=4&l=52005
6- http://gazeta-
shqip.com/lajme/2015/05/11/gjirokastra-
ne-shpat-mali-tundet-nga-festivali/
23 Little Brother is Watching You
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Megi LLUBANI, MSc
1- Një karrierë në ushtri…ose jo!
Në vazhdimësinë e fushatës së ministrisë
së Mbrojtjes për tërheqjen e interesit të të
rinjve në rekrutimin në forcat e
Armatosura të Republikës së Shqipërisë,
zv. ministri i mbrojtjes, Z. Petro Koçi ishte
në fillim të muajit maj në shkollën e
mesme Petro Nini Luarasi. Sikurse
publikohet në faqen zyrtare të ministrisë,
takimi u hap nga Komandanti i Qendrës së
Personel Rekrutimit sipas të cilit: ‘’Nëse
rekrutohesh dhe bëhesh pjesë e FA,
përftimet dhe mundësitë janë më të
mëdha, pasi lidhet një kontratë pune e
rregullt dhe e sigurt, përfitohet shërbim
shëndetësor falas për vete dhe familjen,
krijohet mundësi arsimimi dhe kualifikimi
brenda e jashtë vendit pa pagesë, bëhet
pajisja me vlerën e ushtarit profesionist, i
cili përfiton të gjitha të drejtat që
parashikon Statusi i Ushtarakut të
Republikës së Shqipërisë.’’ Bashkë me
fjalën përshëndetëse të zëvendës ministrit
të mbrojtjes, kuptohet se simbolikat
kryesore të këtij takimi dhe ftesës për t’u
bërë pjesë e FA janë:
• Bëhu pjesë e forcave të armatosura për të shmangur papunësinë.
• Bëhu pjesë e forcave të
armatosura për të udhëtuar jashtë Shqipërisë, falas.
• Bëhu pjesë e forcave të
armatosura pasi ka vetëm përfitime.
Në një tjetër takim me nxënës të shkollës
së mesme ‘’Sami Frashëri’’ vetë ministrja
e Mbrojtjes, Znj. Mimi Kodheli u shpreh se
Forcat e Armatosura të Republikës së
Shqipërisë janë ‘’pjesa më e mirë e shoqërisë shqiptare’’.
Ndërsa këto janë mekanizma që përdoren
për të spikatur interesin e të rinjve e për
të pikturuar një panoramë rozë për çfarë i
pret ata që e konsiderojnë një profesion të
tillë, ‘’harrohet’’ të përmenden të tjera
fakte për përkatësinë në Forcat e
Armatosura. Një ndër to është paga sipas
rangjeve të ndryshme dhe koha e përafërt
që nevojitet për të kaluar nga njëra gradë
në tjetrën. Sipas tabelës së pagave për
Forcat e Armatosura publikuar në vitin
2013:
• Maksimumi i pagës për një
ushtar/detar profesionist është 38 500
lekë, për ata me më tepër se 6 vite
eksperiencë, ndërkohë që koha minimale
e qëndrimit nga grada Ushtar I në Ushtar
IV është 7 vjet (e kombinuar). Kjo do të
thotë se në këtë gradë për mesatarisht
shtatë vite paga e ushtarit profesionist do
të rritet maksimumi me 8000 lekë, pra mesatarisht 1000 lekë në vit.
• Për nënoficerët paga minimale
shkon 33 400 për nëntetarët dhe paga
maksimale 58 300 për K/Kapter me
eksperiencë mbi 26 vite. Për kalimin e
pesë gradave në këtë kategori me një
kohë mesatare qëndrimi në gradë prej
pesë vitesh, paga ndryshon vetëm me 20 100 lekë (33 400 – 53 500).
• Për oficerët 45 100 lekë (afërsisht
10 000 lekë më tepër se grada më e ulët
e nënoficerit) dhe paga maksimale arrin
në 157 000 për gradën Gjeneral Lejtnant
(Admiral) për shërbim mbi 26 vite. Në
këtë kategori kalimi nga grada e
nëntogerit në gradën më të lartë kërkon
një kohë minimale qëndrimi në gradë nga
3 në 6 vjet, ose në total të paktën 34
vjet…(Referuar ligjit për karrierën
ushtarake në Forcat e Armatosura të Republikës së Shqipërisë).
2- Koha për pastrimin e bregdetit
Në datë 7 maj, me vendim të Këshillit të
Ministrave miratohet një shtesë në
buxhetin e ministrisë së Mbrojtjes me
qëllim mbulimin e shpenzimeve të
strukturave të përfshira në pastrimin e
zonave bregdetare gjatë sezonit turistik.
Një fond prej 14 000 milionë lekësh është
vënë në dispozicion të ministrisë së
Mbrojtjes, e cila duhet të lidhë
marrëveshje me ministrinë e Zhvillimit
Ekonomik, Turizmit, Tregtisë dhe
Sipërmarrjes. Sipas VKM nr. 393, këto dy
24
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Little Brother is Watching You
ministri ngarkohet të nënshkruajnë një
marrëveshje për të përcaktuar stafin që
do të angazhohet, zonat të cilat do të
pastrohen dhe të tjerë elemente
operacionalë. Megjithëse vendimi është
publikuar që në datën 19 maj, nuk ka
ende ndonjë njoftim si nga ana e
ministrisë së Mbrojtjes, mesa duket tepër
e zënë duke zhvilluar takime mbi
përfitimet e të qenit ushtarak, as nga
ministria e Zhvillimit Ekonomik, Turizmit,
Tregtisë dhe Sipërmarrjes. Shuma e
alokuar për këtë ministri nuk është e
vogël, për rrjedhojë për hir të
transparencës, për ndjekjen e parave të
taksapaguesve, do të ishte e vlefshme të
publikohen detajet e marrëveshjes
ndërmjet të dy ministrive, planin e punës
dhe si do të shpërndahen shpenzimet e
ndryshme sipas zërave të buxhetit të
miratuar. Deri më tani ky informacion nuk është i aksesueshëm.
Referenca:
1- Ministria e Mbrojtjes. 8 maj 2015. Vijon
fushata për rekrutimin në Forcat e
Armatosura. Online:
http://www.mod.gov.al/index.php/neësro
om-2/1105-vijon-fushata-per-rekrutimin-ne-forcat-e-armatosura
2- Qendra e Botimeve Zyrtare. Fletorja
Zyrtare e Republikës së Shqipërisë nr. 78.
19 maj 2015. Vendim i Këshillit të
Ministrave nr. 393 Për një shtesë fondi në
buxhetin e vitit 2015, miratuar për
Ministrinë e Mbrojtjes, për mbulimin e
shpenzimeve të strukturave të
angazhuara për pastrimin e zonave bregdetare. Online:
http://www.qbz.gov.al/botime/fletore_zyrtare/2015/PDF-2015/78-2015.pdf
3- Gazeta Panorama. Korrik 2013. Tabelat
e plota: Pagat e reja për policët dhe
ushtarakët. Online:
http://www.panorama.com.al/tabelat-e-
plota-pagat-e-reja-per-policet-dhe-
ushtaraket/
4- Republika e Shqipërisë, Kuvendi. Ligj
59/2014. Për karrierën ushtarake në
Forcat e Armatosura të Republikës së Shqipërisë. Online:
http://www.mod.gov.al/images/akteligjore/gradat/59_2014.pdf
25 Little Brother is Watching You
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Jona HOXHAJ, BA
1- Ditët e punës pa punë!
Nuk kishin kohë të humbnin me Ministrinë
sepse prioritet kishin fushatën! Gjatë
muajit maj, jo vetëm MMSR-ja, por e
gjithë qeveria kanë drejtuar sytë, veshët
dhe punën drejt tërheqjes së elektoratit,
mbarëvajtjen së fushatës dhe fitoren e
kërkuar me çdo kusht në zgjedhjet për
qeverisjen lokale të Tiranës e bashkive të
tjera të rëndësishme. Partia Socialiste, me
në krye Kryeministrin po lobojnë për
kandidatët e tyre duke lënë anash
problemet me të cilat populli po përballet,
ata vazhdojnë me paradat e tyre nëpër
qytete dhe me “refrenet” e preferuara të
premtimeve që asnjëherë nuk
përmbushen. Për t’iu kthyer MMRS-së,
duke monitoruar dhe gjykuar faktet në
media, në Web faqen zyrtare të MMRS-së
dhe në Facebook mund të konkludohet se
Ministria e Mirëqenies ka qenë aktive
përgjatë 18 muajve të kaluar me evente
dhe aktivitete të ndryshme, por nuk
ndodhi kështu gjatë muajit Maj. Mediat
nuk kishin lajme për ta, në Parlament nuk
u diskutua për programet e kësaj Ministrie
dhe Web faqja e tyre zyrtare nuk ka qenë
ndonjëherë më pasive se këtë muaj! A
thua edhe punonjësit i kanën marrë pagat
e shkurtuara, meqë punuan shumicën e
orareve “vullnetarisht” për fushatën e “Drejtimi-t të Duhur”…?
Nga ana tjetër gjithë muajin maj MMRS-ja
ishte dhe pa Ministër, në datën
21.05.2015 Blendi Klosit iu besua kjo
detyrë. MMRS-ja përveç se shumë e
përfolur në vetvete përmbledh dhe disa
problematika dhe mospërmbushje planesh
për 18 muajt e kaluara të menaxhimit të
Z. Veliaj, i cili uroi përzemërsisht
pasardhësin e tij. Z. Klosi, që pasi mbushi
javën e parë të tij në këtë detyrë duket se
nuk po arrin të marrë vëmendjen e
punonjësve të tij, pasi ata janë “shumë të
zënë” me organizimin e fushatës së ish-
Ministrit të tyre, të cilin sigurisht e ndihmojnë “vullnetarisht”.
Gjatë muajit në portalet e mediave u
publikua një email i denoncuar nga
Z.Gjergj Bojaxhi, i dërguar me email-in
zyrtar të Z. Dritan Dango, që është
këshilltari për Marrëdhëniet me
Parlamentin në MMRS, ku ky i fundit
ftonte njerëzit të merrnin pjesë në takimin
elektoral të Erion Veliaj-t me banorët e
lagjes Don Bosko. A e di Z. Dango që
paguhet me paratë që shqipëtarët ndajnë
nga pagat e tyre modeste për të paguar
taksat? A e di Z.Dango që është punonjës
në një institucion ku përfaqëson të majtë
e të djathtë të këtij populli, pa dallim? Mbi
të gjitha Z. Dango besoj duhet të jetë
shumë koshient që në datën 26.05.2015
kur emaili u dërgua, kishte Z. Klosi “shef”
dhe jo Z. Veliaj, të cilit i ka qëndruar me
sa duket shumë besnik duke iu gjendur në
çdo hap në gatishmëri për shërbime ndaj
fushatës…
2- Përsëri të fundit në listë…
Tani kemi dhe koston më të ulët për orë
pune në rajon dhe në BE! INSTAT në fillim
të muajit Maj ka publikuar Raportin e
Kostos së Punës që nxorri “rezultate të
dhimbshme” duke rankuar përsëri
Shqipërinë të fundit, me koston më të ulët
për orë pune në rajon dhe në krahasim
me vendet e BE-së. 314 lekë është
kostoja mesatare për orë punë për të
punësuarit me kohë të plotë. Lista
kryesohet nga aktivitetet financiare dhe
sigurimet që paguajnë 545 lekë për orë pune.
Nga ky rezultat mund të themi se
punëtorët në Shqipëri paguhen me kosto
modeste dhe nuk kanë mundësi të kenë
mirëqenie, gjë e cila nuk korrespodon me
atë që na është servirur nga MMRS-ja gjatë gjithë kësaj kohe!
Sikur nuk mjaftoi gjithë kjo gjendje
varfërie dhe migrimi i vazhdueshëm, së
fundmi qeveria vuri në praktikë,
shkurtimin e ndihmave ekonomike me
2.66 mld më pak. Ish-Ministri Veliaj pati
deklaruar se do bëjë spastrimin e listave
nga abuzuesit, por në fakt gërshërët në
26
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Little Brother is Watching You
këtë fond thellojnë edhe më shumë
varfërinë e popullsisë. Replikat për këtë
vendim vazhduan dhe në mbledhjen e
Parlamentit nga Z. Ben Blushi, duke
gjykuar që qeveria po dëmton të varfrit
dhe shtresat e mesme duke favorizuar të
pasurit.
Presidenti i Republikës Z. Nishani
gjithashtu vuri theksin tek arsyet
ekonomike për largimet masive të
shqiptarëve nga vendi. Duke shprehur
shqetësimin e tij dhe duke e quajtur këtë
shqetësim kombëtar, i cili dëmton integritetin e vendit.
Referencat:
1- INSTAT. Maj 2015. Raporti i Kostos së Punë
http://www.instat.gov.al/al/publications/li
brat/2015/anketa-e-kostove-t%C3%AB-pun%C3%ABs-2013.aspx
2- Ministria e Drejtësisë. Maj 2015.
Zgjedhjet vendore. Plani i masave për rritjen e sigurisë.
3- www.Mapo.al Maj 2015. Shkurtimet e
ndihmave ekonomike
4- http://www.mapo.al/2015/05/qeveria-ul-ndihmen-ekonomike-2-66-mld-me-pak
5-
http://shqiptarja.com/sociale/2750/minist
ri-veliaj-hoqem-abuzuesit-nga-skema-e-
ndihmes-ekonomike-258441.html
6- Top Channel. Maj 2015. Blendi Klosi zë vendin e Erion Veliajt
7- http://www.top-channel.tv/lajme/artikull.php?id=299769
8- TV Klan. Maj 2015. Migrimi shqetësim kombëtar
9- http://tvklan.al/10-mije-azilkerkues-
ne-be-ne-4-muajt-e-pare-te-2015-
kthehen-5-mije/
10- http://tvklan.al/nishani-largimi-po-demton-integritetin-e-vendit/
27 Little Brother is Watching You
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
MINISTRIA E MJEDISIT
Flutura GJANA, BSc
Lamë mbrapa, një muaj me dy ngjarje
shumë të rëndësishme si ajo e Bankers
Petroleum dhe Kurum. Pavarësisht
rëndësisë, impaktit negativ që patën në
disa fusha, duke përfshirë dhe atë të
mjedisit, asgjë nuk është folur për to
gjatë muajit maj.
Kalojmë në Raportin Publik për 300 ditët e
para të qeverisjes ku janë përmendur
arritjet që kanë sjellë dhe rritjen e cilësisë
së mjedisit. Nga 12 arritje të cituara në
këtë raport më pak se 40% e tyre
rezultojnë të verifikueshme dhe mund të
themi që janë realizuar vërtet. Do të
ndalemi te Moratoriumi 2 vjeçar për
gjuetinë dhe Inspektoratin Shtetëror të Mjedisit, Pyjeve dhe Ujërave.
1- Moratorium, Po analiza?
Një aktivitet tjetër gjatë këtij muaji për
mjedisin ka qenë edhe Dita Botërore e
Shpendëve Migratorë, më 9 maj. Në
aktivitetin promovues që u zhvillua në
Qendrën e Vizitorëve të Zonës së Mbrojtur
të Kune-Vainit në Lezhë u theksua
rëndësia që ka ndërgjegjësimi i shoqërisë
për vlerat dhe rëndësinë e ruajtjes së këtyre shpendëve anembanë globit.
Kujtojmë se gjuetia e paligjshme dhe pa
kriter ka qenë aksioni kryesor i shfarosjes
së faunës. Në vitin 2014 qeveria ka
miratuar një moratorium 2 vjeçar për gjuetinë.
Në fund të viteve ‘90 në Shqipëri kanë
qenë të inventarizuara rreth 12 mijë armë
gjahu. Kurse sot sipas të dhënave zyrtare
janë rreth 150 mijë armë gjahu. Vetëm 15
mijë prej këtyre qytetarëve që posedojnë
një armë gjahu mbajnë dhe janë të
pajisur me lejen e gjuetisë. Kjo vjen si
mungesë gati totale e bashkëpunimit mes
Ministrisë së Rendit që miraton dhe jep
lejen e mbajtjes së armës dhe Ministrisë
së Mjedisit që miraton dhe jep lejen e gjuetisë.
Rrjedhimisht ata që janë jashtë shoqatave
të gjuetarëve përbëjnë rrezikun më të
madh, sepse të gjithë gjuajnë edhe pse
nuk kanë asnjë informacion rreth ligjeve apo rregullave që duhet të respektojnë.
Bazuar në këto shifra, Shqipëria renditet
në një prej vendeve të para në Europë për
sa i përket numrit të gjuetarëve (të
ligjshëm dhe të paligjshëm) krahasuar me numrin e popullsisë.
Moratoriumi kuptohet që është aplikuar te
qytetarët që kanë një leje gjuetie, pjesa
tjetër pra mbi 130.000 armëmbajtës që
kanë gjuajtur pa leje gjuetie, do të
vazhdojnë të gjuajnë pa leje sepse
juridikisht ata e kanë pasur dhe më parë
të ndaluar gjuetinë. Bazuar në këtë
analizë të dhënash, logjikisht nuk duhet të
ishte vendosur një moratorium për
gjuetinë por për armët, për bllokimin e armëve të gjahut.
Edhe pse ka kaluar rreth një vit, nga
Ministria e Mjedisit nuk kemi asnjë raport,
me një analizë konkrete apo shifra që të
tregohet “impakti pozitiv” që ka pasur
vendosja e moratoriumit. “Impakt” për të
cilin u fol në mënyrë sipërfaqësore edhe
gjatë aktivitetit për Ditën Botërore të
Shpendëve Migratorë.
Nuk duam më të dëgjojmë thjesht fjalë të
bukura në këto aktivitete, qytetarët
tashmë duan të dhëna konkrete dhe
analiza të hollësishme.
2- 100 lekë për një dëllinjë 100 vjeçare
Ndërsa në Raportin Publik për 300 ditët e
para të qeverisjes përmendet si një arritje
e qeverisë mbrojtja e pyjeve dhe nisja e
aksioneve për pyllëzimin e zonave që kanë
degraduar, në Milot po bëhet biznes me pyjet.
Fidanë të pemëve të ndryshme priten nga
banorët e komunës Milot dhe nxirren në
treg. Fidanët e Frashërit dhe dëllinjës pasi
mprihen shiten në treg si hunj për
mbështetjen e perimeve dhe fidanëve të
pemëve frutore. Duhen vetëm 20 lekë për
të blerë një filiz frashëri dhe 100 lekë për
një dëllinjë disavjeçare.
28
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Little Brother is Watching You
Genci Hoxhaj, drejtor i Inspektoratit të
Policisë Pyjore në Ministrinë e Mjedisit
shprehet:
“Pyjet që janë dëmtuar në Malbardhë janë
pyje komunale, të cilat administrohen nga Komuna”.
Sipas Hoxhaj përgjegjësia bie mbi
komunën, e cila ka në dispozicion vetëm
një roje që duhet të ruajë 3800 hektarë pyje.
Lind pyetja, pse u krijua Inspektorati
Shtetëror i Mjedisit, Pyjeve dhe Ujërave
(?), që mbi të gjitha lakohet si një tjetër
arritje e qeverisë. Ky inspektoriat a nuk
supozohet që mundëson ndarjen e
funksioneve menaxhuese nga ato
kontrolluese në të gjitha nivelet. Por mesa
duket është një tjetër arritje vetëm me
shkresa sepse shërbimi i policisë pyjore
duket inekzistent, ajo nuk ndërhyn për të
ndaluar masakrën në pyje, ku pas prerjes
së pishave dhe pemëve të tjera, ka vijuar
puna edhe për prerjen e drurëve të tjerë që gjenden përreth Milotit.
Kjo pasuri mijëravjeçare e pyjeve tona po
përdoret si hunj për të mbajtur ullinjtë apo domatet dhe askush nuk po bën asgjë.
Referenca:
1- Raporti Publik për 300 ditët e para të
qeverisjes.
http://issuu.com/kmalbania/docs/broshur
a_300_ditet_web?e=10270217%2F8605899
2- Artikull: Miratohet ligji "Për shpalljen e
moratoriumit të gjuetisë në Republikën e
Shqipërisë”.
http://www.mjedisi.gov.al/al/newsroom/d
eklarata-per-shtyp/miratohet-ligji-per-
shpalljen-e-moratoriumit-te-gjuetise-ne-
republiken-e-shqiperise&page=7
3- Video: Masa për armët e gjahut.
https://www.youtube.com/watch?v=o2m47UygCd8
4- Video - Prerja e filizave te frashërit dhe
dëllinjës,Milot.
https://www.youtube.com/watch?v=ch2je
wjCaN4&list=PL93D704769E6A8781&index=479
29 Little Brother is Watching You
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Megi LLUBANI, MSc
1- Një tjetër portal/aplikacion online
Këtë muaj u inaugurua edhe iniciativa më
e re e ministrisë së Punëve të Brendshme
në bashkëpunim me Vodafone Albania dhe
qendrën Protik: Komisariati Dixhital. ‘’Ky
program do t’i shërbejë qytetarëve dhe
Policisë së Shtetit për të garantuar cilësinë
e shërbimit, zbatimin e ligjit, luftën ndaj
korrupsionit dhe rritur parametrat e
sigurisë publike.’’ Kjo iniciativë duket sikur
do të sjellë më pranë qytetarin me
policinë e shtetit, duke i ardhur në ndihmë
këtij të fundit përmes raportimit të
shkeljeve në fusha të ndryshme si: parkim
i gabuar, korrupsion, vjedhje, ndërtim pa
leje, armëmbajtje dhe ankesë. Në
monitorimin e disa rasteve të reklamuara
nga vetë ministria si raste të suksesshme
të raportimit dhe zgjidhjes, pothuajse të
gjitha lidhen me parkim të gabuar të
makinave, veçanërisht në kryeqytet. Dihet
tashmë problemi jo vetëm i trafikut të
rënduar në Tiranë por edhe problemi i
parkimit që shpesh nuk lë asnjë hapësirë
për këmbësorët dhe është në shkelje të
plotë me rregullat e qarkullimit rrugor.
Megjithatë duket edhe sikur në hartimin e
këtij mjeti teknologjik për përfshirjen e
drejtpërdrejtë të qytetarit janë harruar dy elementë:
• Aplikacioni nuk mund t’i drejtohet
të gjithë qytetarëve, sikurse krijohet
përshtypja nga trumbetimi i tij si mjeti më
i suksesshëm për garantimin e sigurisë
dhe rendit në vend. Së pari jo të gjithë
njerëzit zotërojnë një smartphone për ta
përdorur aplikacionin dhe së dyti ky i
fundit i drejtohet më tepër të rinjve që
mund ta kenë më të lehtë përdorimin e tij.
Një qytetar i moshuar që nuk di të
përdorë një telefon do të duhet të përdorë
mjetet tradicionale të raportimit të
shkeljeve.
• Problemet që lidhen me parkimet e
gabuara, veçanërisht në Tiranë, nuk kanë
si shkak të vetëm pakujdesinë dhe mos
respektimin e rregullave të qarkullimit
rrugor nga ana e qytetarëve. Nuk duhet
harruar se rol luan edhe infrastruktura,
ose mungesa e saj, që shpesh e bën të
pamundur akomodimin e një numri
gjithnjë e në rritje të automjeteve në vend.
Me një mungesë pothuajse të plotë
parkimesh nëntokësore ose mbitokësore
që do të lehtësonin barrën e parkimit me
të drejtë lind pyetja: Po gjithë këto
makina ku do të shkojnë? Me ardhjen e
qeverisë së re u morën masa të
menjëhershme dhe të dukshme që
ngjanin pothuajse me një fushatë
gjobëvënieje për shoferët dhe makinat e
tyre të parkuara në mënyrë të gabuar. E
megjithatë, kjo nuk solli pothuajse asnjë
ndryshim apo zgjidhje të problemit. Pak
gjasa ka që ky mjet i ri të ofrojë ndonjë
zgjidhje alternative, përveç promovimit të
portaleve dhe aplikacioneve online që janë kthyer në modë tashmë.
2- Kur ministria del blof
Ministria e Brendshme e ka nisur dhe
përfunduar muajin maj me lajme jo të
mira për punën e saj dhe çfarë po
përpiqet të transmetojë te qytetarët e
Shqipërisë. Më datë 4 maj, në qytetin e
Kukësit një grup qytetarësh u mblodhën,
pa marrë lejen përkatëse, për zhvillimin e
një proteste për faljen e borxheve të
energjisë elektrike akumuluar në këtë
zonë ndër vite. Mënyra e tyre e të
protestuarit ishte bllokimi i rrugës së
kombit, për të mos lejuar qarkullimin e
mjeteve. Situata u përshkallëzua për t’u
kthyer në një incident të rëndë të abuzimit
me detyrën dhe abuzimit fizik të
protestuesve. Ajo që e rëndoi edhe më
tepër situatën ishte momenti kur shefi i
krimeve të Kukësit i drejton armën e tij
protestuesve dhe rrahja e këtyre të fundit,
veçanërisht organizuesit të protestës. E
gjithë ngjarja u filmua dhe u shpërnda
nëpër media sociale dhe lajme duke shkaktuar jo pak skandal dhe polemika.
Skandali i sjelljes së policisë së shtetit nuk
përfundon këtu. Për ta rënduar edhe më
tepër situatën, ministria e Punëve të
Brendshme del me një deklaratë për shtyp,
30
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Little Brother is Watching You
pak orë pas ngjarjes, për të mbrojtur dhe
justifikuar hapur veprimet e punonjësve të
saj, duke e kaluar fajin tek organizatori i
protestës. Në një ekstrakt të kësaj
deklarate mund të lexohet: ‘’…qytetarët e
tubuar kanë ushtruar akte dhune ndaj
punonjësve të policisë me mjete dhe
sende të forta (gurë, drunj etj) megjithëse
ju është bërë thirrje nga policia se
veprimet ishin të paligjshme. Gjatë
shoqërimit të shtetasit Nderim Lushi si
organizator dhe nxitës i tubimit dhe
dhunës së ushtruar ndaj punonjësve të
policisë, nga personat që ishin
pjesëmarrës në këtë tubim, (të
paidentifikuar ende për shkak të
konfuzionit) është tentuar t’i merret arma
e shërbimit Shefit të Seksionit për Krimet
në Komisariatin e Policisë së Kukësit, i cili
për parandalimin e këtij akti ka nxjerrë
armën nga brezi dhe është shmangur nga turma.’’
Ndoshta në momentin kur ministria ka
përpiluar këtë deklaratë nuk ka qenë në
dijeni të videos që po qarkullonte e që
tregonte qartë se gjithçka e pretenduar
më sipër ishte jo vetëm e pavërtetë, por
krejt e kundërt me atë që kishte ndodhur
në terren? Një ditë më pas është vetë
ministria që përmes faqes së saj në
Facebook (asnjë lajm i tillë nuk
pasqyrohet në faqen zyrtare online),
poston jo vetëm videon por edhe një
deklaratë të shkurtër që hedh poshtë
deklaratën e një dite më parë. Sipas saj
‘’Pjesëmarrja me arme në një tubim,
është e paligjshme. Ashtu siç është
tërësisht e papranueshme sjellja e
punonjësve te policisë që tejkalojnë ligjin
për t’i bërë ballë paligjshmërisë së cilitdo.’’
Mos ndoshta një ditë më parë, zyrtarët e
ministrisë nuk e dinin se pjesëmarrja me
armë në një tubim është e paligjshme?
Përse u përdor një justifikim aq qesharak
për të mbrojtur një veprim të
papranueshëm të një individi që
përfaqëson institucionin që kujdeset për
sigurinë dhe rendin në vend?
Kalvari i kësaj ngjarjeje nuk përfundon
këtu, pasi ministria e Punëve të
Brendshme kryen një tjetër veprim që nuk tregon gjë tjetër veçse:
• Mungesë të marrjes përsipër të
përgjegjësive që ajo ka mbi ngjarjet që
ndodhin në fushën e kompetencave të saj.
• Mungesë transparence.
Pak ditë pas publikimit të deklaratës së
parë që fajëson protestuesit dhe
viktimizon punonjësit e policisë për
veprimet e kryera gjatë protestës, kjo e
fundit fshihet/zhduket nga qarkullimi, me
siguri për t’i shpëtuar blofit të kësaj
ministrie për deklaratat e papërgjegjshme
të bëra për rastin në fjalë. Fatmirësisht
jetojmë në një epokë ku teknologjia është
aq e zhvilluar sa për të ruajtur gjurmët e
asaj që duam të fshimë. Nuk është ky
imazhi i një policie me standarde
evropiane që e ngre lart këtë profesion kaq fisnik.
3- Paradokset e sigurisë në Shqipëri
Nuk është për t’u habitur që Shqipëria
është vend i paradokseve dhe shpesh i
absurditeteve. Në datë 27 maj e gjithë
Tirana gjendej nën praninë e tepruar të
forcave policore, me rastin e ardhjes së
kryeministrit të Serbisë Z. Aleksandar
Vucic. Dukej sikur i gjithë shteti kishte
zbarkuar në disa rrugë të kryeqytetit. Nga
deklarata e dhënë prej zëvendësdrejtorit
të përgjithshëm të Policisë së Shtetit, Z.
Altin Qato: ‘’Në këtë kuadër, do të
angazhohen, Strukturat Qendrore të
Drejtorisë së Përgjithshme për Sigurinë
Publike, Drejtorisë së Përgjithshme për
Krimin e Organizuar dhe Krimet e Rënda,
Drejtorisë së Përgjithshme për Kufirin dhe
Migracionin, Drejtorisë së Antiterrorit, si
dhe të Forcës së Posaçme Operacionale.
Në mbështetje të Drejtorisë së Policisë të
Qarkut Tiranë dhe Durrës do të
angazhohen strukturat e Forcave Lëvizëse
Operacionale, konkretisht nga Forcat e
Ndërhyrjes së Shpejtë 160 punonjës
policie, si dhe nga Forcat Speciale Renea 80 punonjës policie.
Nga Drejtoria e Policisë së Qarkut Tiranë,
do të angazhohen gjithsej 850 punonjës
policie, nga Shqiponjat, Patrullat e
Përgjithshme, SPZ, Policia Rrugore, Hetimi
i Krimit, si dhe nga Operacionet Speciale.’’
31 Little Brother is Watching You
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Të gjitha strukturat përgjegjëse për
sigurinë dhe rendin kishin zbarkuar në
rrugët e kryeqytetit në një shfaqje të
forcës mbrojtëse të këtij të fundit për
udhëheqësin e një shteti tjetër. E
megjithatë, në një shaka të keqe të fatit,
në mes të kryeqytetit dhe në mes të ditës
një vrasje e trefishtë ndodh, në një luftë
bandash që të kujtojnë filmat Western.
Pjesa më e madhe e medias që raportoi
lajmin, përmendi dhe lavdëroi kohën
rekord që iu desh Policisë së Shtetit për
kapjen e autorëve dhe zbardhjen e
ngjarjes: vetëm 4 minuta. Duke pasur
parasysh se literalisht e gjithë policia e
shtetit ishte në rrugët e kryeqytetit atë
ditë, do të kishte qenë jo vetëm e
turpshme por edhe shqetësuese nëse një
ngjarje e tillë në mes të kryeqytetit, në
mes të ditës dhe në mes të vizitës së
kryeministrit serb shoqëruar me masa të
jashtëzakonshme sigurie, nuk do të ishte
zbuluar në një kohë të tillë. E kundërta do
të kishte qenë një dështim i shtetit
shqiptar, që përpiqej të shfaqte forcën dhe
kapacitetet e sigurisë duke vendosur në
dispozicion një helikopter që monitoronte
nga ajri lëvizjet e ditës. Nuk është për t’u
krenuar që policia u tregua kaq e shpejtë
në zbardhjen e krimit; është për t’u
trishtuar dhe shqetësuar që skenarë të
tillë krimi, droge dhe larje hesapesh
ndodhin ditën me diell, kudo rreth qytetarëve dhe jetës tonë të përditshme.
Referenca:
1- Gazeta Panorama. 4 maj 2015. Kukës,
shefi i krimeve u drejton armën e rreh
protestuesit. Online:
http://shqiptarja.com/news.php?IDNotizia=289921&page=4
2- Gazeta shqiptarja.com. 27 maj 2015.
Tiranë, 3 të vrarë te Zogu i parë për një
vrasje në Holandë. Online:
http://shqiptarja.com/home/1/tiran--3-t--
vrar--te---39-zogu-i-par---39--p-r-nj--vrasje-n--holande--295284.html
3- Gazeta Sot. 4 maj 2015. Ngjarja në
Kukës, reagon Policia e Shtetit: Nderim
Lushit iu refuzua kërkesa për protestë –
Online:
http://ëëë.sot.com.al/aktualitet/ngjarja-
n%C3%AB-kuk%C3%ABs-reagon-policia-
e-shtetit-nderim-lushit-iu-refuzua-
k%C3%ABrkesa-p%C3%ABr-protest%C3%AB#sthash.Bn1TCYJN.dpuf
4- Ministria e Punëve të Brendshme. 13
maj 2015. Aplikacioni ‘’Komisariati
Dixhital’’ – Policia në dorën e qytetarit.
Online:
http://ëëë.punetebrendshme.gov.al/al/te-
rejat/fjalime/aplikacioni-komisariati-
dixhital-policia-ne-doren-e-qytetarit-video&page=1
5- Policia e shtetit. 26 maj 2015.
Konferencë për Shtyp mbi masat e marra
me rastin e vizitës së Kryeministrit të
Republikës të Serbisë në vendin tone.
Online:
http://ëëë.asp.gov.al/index.php/home/27
5-slideshoë-home/7400-konference-per-
shtyp-mbi-masat-e-marra-me-rastin-e-
vizites-se-kryeministrit-te-republikes-te-
serbise-ne-vendin-tone
6- Ministria e Punëve të Brendshme. 13
maj 2015. Aplikacioni Komisariati Dixhital
– Policia në dorën e qytetarit. Online:
http://ëëë.punetebrendshme.gov.al/al/te-
rejat/fjalime/aplikacioni-komisariati-
dixhital-policia-ne-doren-e-qytetarit-video&page=1
32
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Little Brother is Watching You
Sokol KONDI, MSc
1- Mbi “incidentet” me Maqedoninë dhe Greqinë
Dy ngjarje me shumë rëndësi në rrafshin
rajonal dhe ndërkombëtar kanë ndodhur
në marrëdhëniet dypalëshe mes
Shqipërisë dhe dy Shteteve të saj fqinje, Maqedonisë dhe Greqisë këtë muaj.
Sa i takon Maqedonisë, në javën e dytë të
muajit maj, pas ngjarjeve të rënda të
përplasjes së armatosur mes policisë
vendase dhe disa personave me etni
shqiptare (kryesisht nga Kosova dhe
Maqedonia; mes tyre edhe një shtetas
shqiptar), ku pati viktima mes të dyja
palëve, Shqipëria mbajti një qëndrim të
qartë diplomatik. Fillimisht MPJ përmes
ministrit i kërkoi transparencë dhe hetim
të plotë për ngjarjen autoriteteve
maqedonase, si dhe kërkoi që grupime të
caktuara të armatosura të mos ngjyrosen apo paragjykohen etnikisht.
Më pas ministri Bushati e forcoi edhe më
tej qëndrimin e palës shqiptare, duke
kërkuar një hetim ndërkombëtar për atë
që ndodhi në “Lagjen e Trimave” në
Kumanovë. Qëndrimi shqiptar erdhi duke
u përshkallëzuar dhe kulmoi me
deklaratën e kryeministrit Rama, që la të
nënkuptohet se Maqedonia rrezikon të
bllokohet nga vetoja e Shqipërisë në
kuadër të anëtarësimit të saj në NATO, në
rast se nuk zbaton marrëveshjen e Ohrit,
që në thelb trajton dhe mbron të drejtat
themelore të shqiptarëve etnikë të
Maqedonisë.
Ky qëndrim i fundit u kritikua nga
përfaqësues të opozitës por edhe të
mazhorancës, me argumentin se është në
dëm të shqiptarëve dhe sepse është
çështje e brendshme e Maqedonisë, apo
sepse shfaq një megalomani të Shqipërisë karshi fqinjit të vet.
Por vlen të thuhet se qëndrime të tilla nga
politikanë shqiptarë krijojnë përshtypjen
se bëhen për të përfituar kapital politik më
tepër se për të qenë objektive, pasi bien
ndesh me nenin e Kushtetutës që e
detyron vendin tonë të mbrojë të drejtat
kombëtare të popullit shqiptar që jeton jashtë kufijve.
Edhe pse ky nen mund të lypë debat
lidhur me interpretimin nëse i adresohet
shtetasve shqiptarë apo shqiptarëve
etnikë, shtetas të një vendi tjetër, do të
ishte gjithsesi irracionale të kërkohej ajo
që është e kundërta e interesimit dhe e
mbrojtjes të se drejtave të çdo shqiptari,
ashtu sikurse të çdo shtetasi tjetër të
rajonit, Europës apo edhe më gjerë, në
kuadër të respektimit të të drejtave të
njeriut, kur nga Shqipëria gjykohet se ato
po shkelen rëndë. Si anëtare e OKB dhe e
Këshillit të Europës, Shqipëria ka të drejtë
të kërkojë respektimin e të drejtave
njerëzore si për shtetasit shqiptarë, ashtu
edhe për ata të huaj, aq më tepër që
shkelja e rëndë e këtyre të drejtave, në
praktikën ndërkombëtare po njeh gjithnjë
e më shumë raste kur trajtohet si një
kërcënim ndaj paqes botërore, më shumë
se sa një çështje e brendshme. Parimi i së
drejtës ndërkombëtare për mosndërhyrjen
në punët e brendshme të një Shteti, ka
pësuar një “erozion” të fortë pikërisht
përbri shkeljes masive të të drejtave të njeriut.
Bërja e politikës së vogël ditore me
interesat madhore kombëtare dhe globale
të Shqipërisë nuk gjykohet si fort e udhës.
2-Çështja helene
Rreth mesit të muajit, nga disa media
greke që besohet se ndodhen apo kanë
burime pranë qeverisë helene, del se
ambasadorit shqiptar në Athinë i është
njoftuar në çastet e fundit anulimi i një
takimi të programuar prej kohësh në
ministrinë e Jashtme greke. Rezulton se
ky refuzim ka ardhur si pasojë e vendimit
të qeverisë shqiptare për të kontraktuar
një kompani të huaj për kërkime
hidrokarburesh në një zonë të detit Jon,
mbi të cilën ka pretendime si nga Shqipëria, ashtu edhe nga Greqia.
33 Little Brother is Watching You
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Në mediat shqiptare është raportuar se
burime nga ministria jonë e Jashtme kanë
bërë të ditur se kishin kohë që i kërkonin
palës greke informata lidhur me vendimin
që ajo kishte shpallur për kërkime në
detin Jon, por përgjigjet kishin qenë të
vakëta dhe të paqarta. Vetëm pasi u
mësua se Greqia po kërkonte për naftë në
një zonë që pretendohet edhe nga
Shqipëria, edhe qeveria shqiptare vendosi
të bënte të njëjtën gjë. Sidoqoftë, pasojat
e këtij konflikti kanë bërë që kompania
norvegjeze e kontraktuar nga Greqia të
ndërpresë çdo tentativë për kërkime deri
në zgjidhjen e çështjes mes dy Shteteve
dhe kanë sjellë bojkotin e funksionarëve
të lartë grekë (përfshi kryeministrin
Tsipras), të cilët i kanë anuluar planet e
tyre të mëparshme për të shkelur në Tiranë.
Edhe pse qeveria e re greke, ndryshe nga
ajo e kaluar, nuk e ka thënë zyrtarisht
nëse e konsideron në fuqi marrëveshjen e
kufijve detarë të 2009-s mes Shqipërisë
dhe Greqisë, që u anulua si
antikushtetuese nga Gjykata Kushtetuese
në Tiranë, mediat pranë saj kanë lënë të
nënkuptohet se edhe ekzekutivi i Tsiprasit
i qëndron gjithsesi linjës sipas të cilës kjo
marrëveshje ka hyrë në fuqi pasi është
miratuar nga të dy parlamentet kombëtare.
Ndoshta për ta konsoliduar edhe më
shumë këtë qëndrim, Greqia ka paraqitur
një rezervë në OKB, ku është shprehur se
nuk e njeh juridiksionin e Gjykatës
Ndërkombëtare të Drejtësisë në Hagë,
lidhur me çështje sikurse janë sovraniteti, apo kufijtë territorialë dhe detarë të saj.
Megjithatë kjo nuk paragjykon rrugë të
tjera juridike apo diplomatike të zgjidhjes
së mosmarrëveshjeve, sikurse janë
arbitrazhi, Gjykata Ndërkombëtare e të
Drejtës Detare dhe bisedimet direkte, apo
me ndërmjetësim, për sa i takon konfliktit detar mes dy vendeve.
Sidoqoftë, pretendimi i palës greke se
marrëveshja për kufijtë detarë me
Shqipërinë është në fuqi është i pasaktë.
Në fakt, në bazë të Konventës së Vjenës
për Traktatet, marrëveshjet
ndërkombëtare nuk hyjnë në fuqi
automatikisht pas procesit të ratifikimit në
nivel të brendshëm. Në fakt, pas procesit
të ratifikimit, akti i mirëfilltë ndërkombëtar
që nënkupton hyrjen në fuqi të traktateve,
është ai i shkëmbimit të ratifikimeve. Dhe
një gjë e tillë nuk ka ndodhur ndërmjet
Shqipërisë dhe Greqisë. Ky shkëmbim
mund të bëhet direkt ndërmjet vendeve të
interesuara, të depozitohet në një shtet të
tretë garant, apo te Sekretari i
Përgjithshëm i Kombeve të Bashkuara
(më shpesh). Asnjë nga këto raste nuk ka
ndodhur, ndaj kurrsesi marrëveshja e
kufijve detarë mes Shqipërisë dhe Greqisë
mbi bazën e parimeve të së drejtës
ndërkombëtare nuk mund të konsiderohet
si e hyrë në fuqi. Edhe sikur Gjykata
Kushtetuese të mos ishte shprehur,
mungesa e shkëmbimit të ratifikimeve, që
është një shprehje e qartë vullneti që
marrëveshja të mos konsiderohet e arritur,
bën që kjo e fundit të mos ketë asnjë
efekt juridik.
Kritikat me konstruksione letrare apo
pirueta intelektuale ndaj një qëndrimi të
Shqipërisë në interes të mbrojtjes së
tërësisë së saj territoriale dhe interesave
ekonomike, janë pa vend dhe të dëmshme për vendin.
3-Ligji i shërbimit të jashtëm dhe emërimet
Ligji i ri dhe i përfolur “Për Shërbimin e
Jashtëm”, që është trajtuar edhe në
raportet tona në muajt e kaluar, iu kthye
për rishqyrtim Kuvendit nga Presidenti i
Republikës, me vërejtjet përkatëse. Ndër
to, gjykojmë me vend kërkesën për
rishikim të nenit që mundëson prurjet e
pakufizuara nga jashtë sistemit të
shërbimit të jashtëm të njerëzve që mund
të emërohen ambasadorë, si dhe
rishikimin e formulës së përbërjes së
komisionit në MPJ që bën përzgjedhjen e
kandidatëve për ambasadorë, apo limitet
që i vendosen Presidentit për të dekretuar
ambasadorët e propozuar nga kryeministri.
Kishte edhe mjaft kërkesa të tjera për
rishqyrtim nenesh, por të lartpërmendurat
janë në gjykimin tonë ndër më objektivet
34
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Little Brother is Watching You
dhe do t’i kishin shërbyer gjetjes së një
ekuilibri mes pikëpamjeve të ekspertëve
të ndryshëm, çka mund t’i shërbente
rritjes së cilësisë në shërbimin e jashtëm.
Sidoqoftë, Parlamenti nuk mori parasysh
asnjërin prej kërkesave për rishqyrtim dhe
e kaloi siç ishte ligjin, i cili lë vend për
skepticizëm dhe dyshime, sikurse kemi trajtuar në raportet e muajve të kaluar.
Sakaq, i akuzuar në Parlament për
emërimin me karakter nepotik të dy
ambasadorëve (Qirjako Kureta dhe
Shpresa Kureta janë kunetër), në mënyrë
mjaft të diskutueshme ministri i Jashtëm
trajtoi mënyrën se cilat janë shkallët për
t’u bërë ambasador, duke bërë dy gabime
në interpretimin ligjor, çka është e
pafalshme si për njohuritë e tij personale,
ashtu edhe për stafin e tij juridik që mund të mos e ketë asistuar siç duhet.
Së pari, ministri u shpreh se për t’u bërë
ambasador duhet të jesh këshilltar, gjë që
ligji i vjetër nuk e parashikonte për
ambasadorët për të cilët ai u akuzua dhe
këta të fundit pikërisht mbi bazën e ligjit
të vjetër u emëruan. Sipas ligjit në fjalë
“...nëpunësit e shërbimit të jashtëm,
që përfitojnë gradën ambasador,
duhet të kenë kaluar të gjitha shkallet
e gradave dhe të kenë qenë të
emëruar në detyrën e shefit të
misionit të paktën për një mandat”.
Pra siç shihet nuk mjaftonte që ambasadorët të ishin vetëm Këshilltarë.
Nëse e ka patur fjalën për ligjin e ri, që e
parashikon një gjë të tillë, gjithsesi ky
është një tjetër gabim në interpretimin
ligjor, sepse ministri i referohej një ligji i
cili nuk kishte hyrë ende në fuqi në
momentet që ai fliste në Kuvend dhe që
s’mund të kishte kurrësesi efekte
prapavepruese për emërimet e
ambasadorëve që ishin objekt diskutimi.
Z. Bushati shkoi më tej kur tha se për të
qenë Këshilltar (çka sipas ligjit të ri
mundëson edhe kapërcimin direkt në
ambasador, nëse shihet e arsyeshme nga
MPJ) duhet të kesh punuar 12 vjet në MPJ.
Por lind pyetja: sa nga këta ambasadorë
që janë emëruar nga MPJ duke nisur nga
shtatori 2013 kanë punuar 12 vjet në
shërbimin e jashtëm? A e përmbushin
këtë kriter ambasadori në Spanjë,
ambasadorja në Holandë, ambasadorja në
BE, ambasadori në Slloveni, e kështu me
rradhë? Druhemi se përgjigja fatkeqësisht
mund të jetë: “Jo”. Pra në praktikë dhe
“de facto” rezulton se ka mjaft raste kur
edhe nga vetë ministri nuk janë
respektuar shkallët e karrierës dhe
përvoja e nevojshme për zgjedhjen e
ambasadorëve. Ndaj, ligji i ri duhej
rishikuar në pjesën e përzgjedhjes së
ambasadorëve dhe mos rishikimi i tij sjell
edhe rreziqe të mëtejshme të politizimit të
shërbimit të jashtëm, që edhe pse
ndoshta hëpërhë nuk është i nivelit të
qeverisë së mëparshme, nuk është çliruar
gjithsesi aspak nga prirjet drejt emërimeve politike dhe jo profesionale.
Referenca:
1- Gazeta Panorama, 21 Maj 2015,
http://www.panorama.com.al/bushati-i-
pergjigjet-blushit-dy-ambasadoret-kuneter-i-gjeta/
2- MPJ, njoftim 14 Maj 2015,
http://www.punetejashtme.gov.al/al/zyra-
e-shtypit/lajme/ministri-bushati-merr-
pjese-ne-takimin-e-ministrave-te-puneve-
te-jashtme-te-vendeve-anetare-te-nato-s&page=1
3- Zbehja e parimit të mosndërhyrjes së
brendshme në rastet e shkeljeve të rënda
të të drejtave të njeriut,
http://www.studiperlapace.it/view_news_html?news_id=tedde
4- Presidenti i Republikës, dekret
10.04.2015, http://president.al/?p=26264
5- Tv Ora News, 25.05.2014,
http://www.oranews.tv/vendi/pezullohen-
kerkimet-per-nafte-tsipras-nuk-vjen-ne-tirane/
6- Gazeta Mapo, 25.05.2014,
http://www.mapo.al/2015/05/si-u-
demtuan-raportet-me-tre-shtet-brenda-javes
35 Little Brother is Watching You
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
7- Gazeta Shqiptarja.com, 11.05.2015,
http://shqiptarja.com/news.php?id_legami
=168599
8- Gazeta Mapo, 18.05.2014,
http://www.mapo.al/2015/05/shqiperi-
greqi-rikthehet-kriza-e-detit-kufiri-ne-hage
9- Gazeta Shqiptarja.com, 20.05.2015,
http://shqiptarja.com/politike/2732/shqip-
ria-veto-shkupit-rama-s--39-ka-nato-pa-garantuar---39-ohrin--39--293501.html
10- MPJ, deklaratë për shtz, 09.05.2015,
http://www.punetejashtme.gov.al/al/zyra-
e-shtypit/deklarata-per-shtyp/deklarata-
per-shtyp-e-ministrit-te-puneve-te-
jashtme-ne-lidhje-me-ngjarjet-e-fundit-ne-maqedoni&page=1
11- Fletorja Zyrtare, “Për rrëzimin e
dekretit nr. 9043, datë 10.4.2015, të
Presidentit të Republikës Për kthimin e
ligjit nr. 23/2015, “Për Shërbimin e
Jashtëm të Republikës së Shqipërisë””,
http://www.qbz.gov.al/botime/fletore_zyrtare/2015/PDF-2015/85-2015.pdf
12- Kushtetuta,
http://www.parlament.al/web/pub/kushte
tuta_perditesuar_15171_1.pdf
13- APPA, Raport Shkurt,
http://www.appatank.org/raport-shkurt-2015-ministria-e-puneve-te-jashtme/
14- Gazeta Mapo, 25.05.2015,
http://www.mapo.al/2015/05/tsipras-
bojkoton-tiranen-be-kerkon-te-gjendet-kompromisi
15- Parlamenti, ligje të miratuara,
http://www.parlament.al/web/Sesioni_i_Katert_18942_1.php
16- Gazeta Shekulli, 26.05.2015,
http://www.shekulli.com.al/p.php?id=264689
17- Konventa e Vjenës,
https://treaties.un.org/doc/Publication/UN
TS/Volume%201155/volume-1155-I-18232-English.pdf
36
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Little Brother is Watching You
Adela DANAJ, BA
1-ALARM! Durrësi ka 25 vjet që “noton”
në pisllëk
Këtë muaj Ministria e Shëndetësisë, ashtu
sikurse çdo muaj tjetër ka publikuar në
faqen e saj zyrtare një pjesë të
aktiviteteve apo iniciativave që ka
ndërmarrë gjatë muajit Maj me qëllim
informimin e qytetarëve. Por ky është
muaji i pestë që APPA monitoron
pothuajse çdo ditë lajmet që raporton
ministria në fjalë dhe nuk ka konstatuar
në asnjë moment të vetëm ndonjë
shqetësim që ngre ministria apo ministri
në lidhje me ndonjë problematikë të
caktuar që prek drejtpërdrejt shëndetin e
qytetarëve shqiptarë. Megjithatë, jo më
larg se më 25 Maj, Ministria e
Shëndetësisë ka publikuar në faqen e saj
zyrtare lajmin që lidhet me dezinfektimin
e plazhit të Durrësit, duke theksuar se ky i
fundit kishte plot 25 vite që nuk i
nënshtrohej një procedure të tillë, të
detyrueshme minimalisht dy herë në vit,
një herë përpara fillimit të sezonit turistik
dhe një herë pas mbylljes së këtij sezoni.
Ky lajm tingëlloi familjar, pasi jo më larg
se më 22 Maj, të njëjtën iniciativë e
ndërmori dhe për qytetin e Tiranës, që do
të thotë se ministria në fjalë ka filluar të
kontribuojë për fushatën zgjedhore në
lidhje me zgjedhjet vendore që do të
ndodhin së shpejti në Shqipëri, nëpërmjet
aktivitetit të saj.
Ashtu sikurse mund të ishte parashikuar,
pranë Ministrit Beqaj, gjatë një momenti
teksa inspektohej procesi, ndodhej dhe
Kryetari aktual i Bashkisë së qytetit të
Durrësit, Z.Vangjush Dako, i cili është
njëkohësisht dhe kandidati për
kryebashkiak i këtij qyteti, duke garuar
për mandatin e tij të tretë për këtë
pozicion. Ashtu sikurse u përmend dhe
pak më lart, Shqipëria është më pak se
një muaj larg zgjedhjeve vendore dhe
duke qenë se momentalisht gara
elektorale ka nisur, është e kuptueshme
që Z. Dako do të shfrytëzojë çdo mundësi
për të rimarrë votat e qytetarëve.
Megjithatë, ky raport nuk ka si qëllim të
analizojë fushatën e Z. Dako, por t’i
kërkoj llogari ministrit aktual Beqaj. Ky i
fundit në vend që t’i “rrihte supet”
kryebashkiakut durrsak, do të bënte mirë
t’i kërkonte llogari mbi gjendjen e plazhit
të Durrësit, nga pikëpamja e higjienës dhe
për rrjedhojë garancisë së shëndetit të
qytetarëve durrsakë, por edhe turistëve
që vizitojnë qytetin kryesisht gjatë sezonit
të verës.
Ministri ndoshta tregohet i pakujdesshëm
kur pohon se ky qytet ka plot 25 vite që
nuk i nënshtrohet procesit të dezinfektimit,
pasi harron që kandidati për Kryetar
Bashkie, me të cilin po ndan këtë
eksperiencë, ka plot 6 vite që udhëheq
Durrësin. Duhet të kujtojmë që qyteti i
Durrësit ka qenë një nga qytetet që ka
pritur numrin më të madh të vizitorëve
gjatë sezonit turistik të verës ndër vite,
ndërsa sot nuk mund të pohojmë një gjë
të tillë duke qenë se jo vetëm
infrastruktura në zonat e plazhit por
kryesisht ndotja e mjedisit, e cila gjeneron
sëmundje infektive pa fund gjatë këtij
sezoni, ka qenë një nga arsyet kryesore të
pakësimit të numrit të turistëve apo vetë
qytetarëve durrsakë, të cilët gjithmonë e
më shumë po preferojnë të largohen nga
qyteti për pushimet e tyre verore.
Ky studim do të dëshironte të shkonte më
tej, duke realizuar një analizë krahasuese
në lidhje me numrin e turistëve që ka
patur ky qytet 10 vite më parë dhe sa ka
ndryshuar ai gjatë kësaj periudhe. Por, as
Bashkia e Durrësit, as Agjencia Kombëtare
e Turizmit dhe asnjë institucion tjetër
shtetëror nuk e posedonte një informacion
të tillë, të paktën të publikuar. Ndaj, APPA,
ka vendosur t’i shkoj deri në fund kësaj
çështje duke dërguar një kërkesë zyrtare
pranë çdo institucioni përgjegjës në lidhje
37 Little Brother is Watching You
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
me këto shifra, të cilat do të na ndihmonin
shumë për të njohur më nga afër situatën.
Nuk duhet mohuar që numri i faktorëve që
ka ndikuar në largimin e turistëve nga ky
qytet është i madh, por ne besojmë fort
se mungesa e higjienës është dominante
në këtë vendim, ndaj pretendojmë që
Ministria e Shëndetësisë të mos
mbështesë nisma të tilla vetëm në
periudhë fushate, siç ndodh zakonisht në
Shqipëri, por ta ketë çështje të ditës
gjithmonë e më shumë shëndetin e
qytetarëve të saj.
2-A po kthehet përurimi i pajisjeve
spitalore në normë?
Zyra e Bashkëpunimit Italian për Zhvillim
(Cooperazione Italiana allo Sviluppo), ka
dhuruar një fond prej 800 mijë eurosh, në
mënyrë që të kontribuojë në përmirësimin
e cilësisë së shërbimeve mjekësore në
Tiranë. Në fakt, kjo zyrë, nëpërmjet faqes
së saj zyrtare raporton se ka realizuar një
marrëveshje me Ministrinë e Financave në
Shqipëri gjatë muajit Mars të këtij viti,
vlera arrin shifrën e 2.5 milion eurosh,
shpërndarja e të cilave do të kryhet midis
14 ministrive sipas nevojave që ato kanë.
Në kuadër të kësaj marrëveshje Ministria
e Shëndetësisë ka përfituar një fond prej
800 mijë eurosh. Nëpërmjet këtyre
parave, Qendra Shëndetësore të
Specialiteteve nr. 2 në Tiranë, e cila
mbulon 1/3 e popullatës së kryeqytetit, u
pajis me pajisjet e reja të radiologjisë dhe
dy ECHO. Ashtu sikurse ministrat tanë e
kanë zakon edhe këtë rast nuk mungoi
përurimi i pajisjeve të reja. Duket sikur ky
lloj fenomeni po kthehet në një normë në
shoqërinë Shqiptare. Natyrshëm lind
pyetja: A kryen ndonjë mision Ministria e
Shëndetësisë përveç se të inaugurojë
pajisjet spitalore sa herë që i shfaqet rasti?
Ajo që të tërheq më tepër vëmendjen në
këtë inaugurim, është gjuha që përdor
ministri. Gjatë prezencës së tij në
Qendrën Shëndetësore të Specialiteteve
nr. 2, ai nuk ngurroi të përsërisë disa herë
sloganin e kandidatit për Kryetar Bashkie
në Kryeqytet, duke perifrazuar: “Vijon
puna për përmirësimin e Kujdesit Parësor,
jemi në drejtimin e duhur!”
Kushdo prej nesh shpreson shumë që të
jemi në drejtimin e duhur, por nuk e
gjejmë aspak me vend përdorimin e
sloganeve të personalizuara, për një
kauzë të caktuar siç është rasti në fjalë
(zgjedhjet vendore), aq më tepër kur
përdoren gjerësisht nga një ministër i cili
përfaqëson të gjithë shoqërinë dhe mbi të
gjitha ka detyrim moral dhe ligjor të
mbrojë çdo qytetar, qoftë apo jo i krahut
të tij politik. Ky raport e konsideron të
patolerueshëm shfrytëzimin e postit
ministror apo më keq akoma aktiviteteve
ministrore, në favor të kandidatëve të
caktuar në një garë elektorale.
Referenca:
1- Ministria e Shëndetësisë. Maj 2015.
Durrës, Pas 25 vjetësh nis dezinsektimi i
plazhit të Durrësit.
http://www.shendetesia.gov.al/al/newsro
om/deklarata-per-shtyp/durres-pas-25-
vjetesh-nis-dezinsektimi-i-plazhit-te-
durresit
2- Cooperazione Italiana allo Sviluppo.
Mars 2015. Albania-Italia: Programma di
conversione del debito, aggiudicati 6
progetti për un totale di 2,5 milioni di euro.
http://www.cooperazioneallosviluppo.este
ri.it/pdgcs/index.php?option=com_content
&view=article&id=12393:28-05-2015-
albania-italia-programma-di-conversione-
del-debito-aggiudicati-6-progetti-per-un-
totale-di-2-5-milioni-di-
euro&catid=8:news&Itemid=515
3- Ministria e Shëndetësisë. Maj 2015.
Përurohen pajisjet e reja në Poliklinikën e
Specialiteteve nr. 2 në Tiranë.
http://www.shendetesia.gov.al/al/newsro
om/deklarata-per-shtyp/perurohen-
38
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Little Brother is Watching You
pajisjet-e-reja-ne-polikliniken-e-
specialiteteve-nr-2-ne-tirane
39 Little Brother is Watching You
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Brenton KOTORRI, BA
1- Sa e mirë kjo reforma!
Pas vizitës në Suedi në fund të muajit prill,
Ministri për Çështjet Vendore, nisi një tur
takimesh përgjatë muajit maj. Tur i cili do
të fokusohej te të rinjtë. Fillimisht në
Elbasan, në datën 8 maj, më pas në
Tiranë në Universitetin Europian të Tiranës,
më 18 maj, dhe në Shkodër më datë 21.
Në të gjitha këto takime Ministri Çuçi ka
theksuar rëndësinë e reformës
Administrativo-Territoriale. Duke
përsëritur të njëjtin tekst në secilin takim,
ministri duket sikur i druhet vetëm një
sfide, “… sesi brezi i ri duhet ta pranojë,
përvetësojë dhe brendësojë këtë reformë“.
Duke implikuar kështu se reforma në
vetvete nuk ka asnjë cen e asnjë të metë,
por në rast se ndonjë gjë nuk do të
shkonte e nuk do të ecte siç duhet, fajin
për këtë do ta kishte shoqëria dhe
specifikisht të rinjtë.
Gjatë këtij muaji gjithashtu ministri mori
pjesë në një seminar të organizuar nga
ambasada polake në Shqipëri, ku vetë
ministri, pasi dëgjoi për eksperiencën e
Polonisë në reformën e vet territoriale,
theksoi se Polonia është një model
frymëzues i decentralizimit. Duke treguar
kështu mungesën e qartë të njohurive në
Marrëdhëniet Ndërkombëtare, ku duhet të
theksojmë, se përpara dhe pas integrimit
të Polonisë në Bashkimin Europian, një
prej problemeve kryesore që Komisioni
Europian nxirrte në pah në rastin polka,
ishte qëndërzimi që kishte sjellë reforma e
tyre. Problemi tjetër në këtë krahasim,
janë diferencat e thella statistikore.
Polonia ka një popullsi prej 38 495 659
shtetasish, kundrejt më pak se 3 000 000
shqiptarësh, dhe hapësira gjeografike që
ajo zë është 312 679 km2 kundrejt më
pak se 29 000 tonave.
Duhet theksuar gjithashtu se asnjëherë
nuk u diskutua gjatë këtyre 18 muajve të
ekzistencës së kësaj ministrie dhe
parashtrimit të kësaj platforme, nëse ishte
e nevojshme një reformë dhe pse ... si
duhej hartuar kjo reformë dhe pse ... me
ç’ mjete duhej realizuar kjo reformë dhe
pse ... etj. Për këtë, ekspertët e fushës
nuk u konsultuan ndonjëherë, përveçse
tryezave të rrumbullakëta me figura të
njohura të afiliuara me partinë në pushtet,
të cilët luajtën rolin e ekspertëve
dekorativë.
2- stopkorrupsionit.com ose
stopstatistikave.com
Ndryshe nga ç’ pritej, këtë muaj ministria
nuk publikoi asnjë statistikë në lidhje me
portalin e vet famëmadh që u shpall si
mjeti më efikas për luftën ndaj
korrupsionit. Këtë muaj, në vend që të
sqaronte statistikat e pakuptimta të
nxjerra derimë tani, kjo ministri nuk
denjoi të publikonte as statistikat bruto të
radhës.
Sidoqoftë, në dritën e zgjedhjeve lokale
dhe ndryshimit të sistemit të qeverisjes në
këtë nivel, bëhet e dukshme nevoja për
monitorimin e vazhdueshëm të të gjitha
niveleve ku reforma Administrativo-
Territoriale ka realizuar ndryshime. Kjo do
të thotë se puna e vërtetë nis pas 23
qershorit. Mirëpo, për të rritur
rigorozitetin e implementimit, kjo ministri
do të duhej të kthehej në agjenci. Një
agjenci, është gjithashtu forma që mund
të marrë kjo ministri edhe për arsye të
organigramës. Ashtu sikurse AKT, AKU,
AMSHC, etj. Një ndryshim i tillë do të
thotë që Agjencia Shtetërore për Çështjet
Vendore hipotetike, të ekzistojë si
zëvendësuese e ministrisë aktuale pa
portofol.
Referenca:
40
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Little Brother is Watching You
1- http://europa.eu/about-
eu/countries/member-
countries/poland/index_en.htm
2- http://stopkorrupsionit.al/pyetje-te-
shpeshta
3-
http://www.ceshtjetvendore.gov.al/al/neë
sroom/lajme
4-
https://www.facebook.com/pages/Ministri
-p%C3%ABr-%C3%87%C3%ABshtjet-
Vendore/406088576187907?fref=ts
5- www.reformaterritoriale.al
41 Little Brother is Watching You
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Blerina LLALLA, MSc
1-Shërbime të reja për qytetarët
Përgjatë muajit Maj Ministria e Inovacionit
vjen me një sërë aktivitetesh dhe
veprimtarish në përputhje me karakterin
dhe programin për Teknologjinë dhe
informacionin. Sipas programit të
publikuar dhe në ueb sajtin e kësaj
Ministrie, Qeveria do të punonte në tre
drejtime kryesore me tre objektiva të
matshme: Së pari, për shtimin dhe
promovimin e shërbimeve dixhitale, e-
shërbimeve, për qytetarët dhe biznesin.
Prioritet do të ishin rritja e transparencës
dhe përmirësimi i shërbimeve në
administratën publike sipas parimeve të
iniciativës Open Government Partnership.
Së dyti, në futjen masive të shërbimeve
në arsim për të kapërcyer hendekun
dixhital dhe për të aftësuar rininë. Politikat
do të ishin të orientuara drejt përmirësimit
dhe zgjerimit të kapaciteteve njerëzore në
mënyrë që të rritet si numri i përdoruesve
ashtu edhe numri i ofruesve vendas të e-
shërbimeve. Në këtë mënyrë do të nxitej
krijimi i vendeve të punës në këtë fushë
për tregun shqiptar, rajonal e më gjerë.
Së treti, konsolidimi i infrastrukturës
dixhitale në të gjithë territorin e
Republikës së Shqipërisë, duke respektuar
me rigorozitet parimet evropiane të
konkurrencës së lirë e të ndershme.
Referuar programit gjatë muajit Maj, u
njohëm me prezantimin e platformës më
të re të shërbimit ndaj qytetarëve, Portali
i shërbimeve online të shtetit Shqiptar, e-
Albania, me më shumë se 150 shërbime
që përfshijnë rreth 30 institucione
shtetërore. Kjo nismë vjen në sajë të
modernizimit të qeverisjes nëpërmjet
teknologjisë.
Sipas fjalës së Ministres Harito gjatë
prezantimit të kësaj platforme të re, sfida
e vërtetë është që këto shërbime të
përdoren gjerësisht. Për këtë do të
punohet paralelisht për të përdorur asetin
më të madh që çdo shqiptar ka në dorë,
telefonin celular, për rritjen e
aksesibilitetit nga të gjitha shtresat e
shoqërisë kudo qofshin tek shërbimet
online në bashkëpunim me operatorët e
telefonisë celulare, qeverisë dhe enteve
rregullatore për të çuar internetin në çdo
dorë.
Pra, dhe nga vetë deklarata kuptojmë që
kjo nismë është dhe mbetet një sfidë në
vazhdim pasi ka ende shumë punë për të
bërë, duke filluar që nga mbulimi me i
gjerë me internet deri në zonat më të
largëta, promovimi dhe nxitja e përdorimit
nga qytetarët të kësaj platforme, por
natyrisht duhet dhe një informim më i
gjerë edhe për ata të cilët kanë nevojë të
dinë më tepër rreth mënyrave të
përdorimit, përfitimeve dhe garancisë në
këto shërbime.
Kjo është një nismë e cila vlen të
vlerësohet pozitivisht pasi është një
iniciativë e drejtë dhe e duhur në
përputhje dhe me modelet bashkëkohore
ndërkombëtare dhe sipas standardeve
Europiane e botërore të shërbimeve ndaj
qytetarëve. Mbetet një investim i
konsiderueshëm dhe i shtrirë në kohë,
pasi sfida e vërtetë mbeten fazat
pasardhëse në zgjerimin e këtij shërbimi
dhe dixhitalizimin e dokumentacioneve
pranë çdo institucioni që do të jetë i
përfshirë në këtë platformë si dhe
përfshirja në një shkallë sa më të gjerë të
një larmie shërbimesh në nivel qendror e
lokal, informativ e kështu me radhë.
Kuptojmë që kjo lloj strukture do ta
forconte sektorin privat dhe atë publik e
administrativ drejt rezultateve të
matshme dhe një pune më efektive.
Sikurse thekson edhe Kryeministri gjatë
prezantimit të kësaj platforme të re
42
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Little Brother is Watching You
shërbimi, nëpërmjet këtij portali qytetarët
nuk do të kenë arsye të shkojnë nga njëra
zyrë në tjetrën për të zgjidhur punë, por
do të mund të përfitojnë shumë shërbime
publike vetëm nëpërmjet kompjuterit apo
telefonit, gjë që do të reduktojë ndjeshëm
korrupsionin në vendin tonë.
Një tjetër mundësi e mirë që shtrihet dhe
në fushën e arsimit sipas informimit gjatë
prezantimit është procesi i njohjes së
diplomave ku çdo dokument do të kalojë
online për të reduktuar dhe përshpejtuar
kohën e shërbimit. Këto dhe shumë
shërbime të tjera për çdo qytetar.
Natyrisht ky është një projekt që do të
dojë disa vite për të ofruar sa më shumë
shërbime por më e rëndësishme mbetet
iniciativa, kryerja e fazës së parë dhe më
tej mbetet për t’u parë efiçenca dhe puna
e institucioneve kompetente në sigurimin
e vazhdimësisë së përmirësimit të
shërbimit ndaj qytetarëve dhe jo të
mbetet vetëm në këto faza të cilat
promovohen ndoshta rastësisht në
momente elektorale, çka na bën të jemi
më skeptikë ndaj efektivitetit të këtyre
nismave në shtrirje kohore apo finalizim
brenda afateve të shumë projekteve të
premtuara.
Sfidë mbetet çdo nismë Inovative në të
gjithë shoqërinë si mjet i zhvillimit dhe
punësimit në përputhje me trendet
bashkëkohore dhe modelet e vendeve të
përparuara. Gjithsesi ne mirëpresim
rezultate.
2- Java e Inovacionit
Një mori aktivitetesh dhe lançimesh të
ideve inovative janë realizuar nga kjo
Ministri në një javë dedikuar vetëm
Inovacionit, nga data 10 deri në 17 Maj
nën tematikën “Inovacion në shërbimet
publike”.
Sipas njoftimit dhe programit të publikuar
në faqen zyrtare të kësaj Ministrie
programi do të përfshinte tematika të
caktuara si: Inovacioni në ofrimin e
shërbimeve publike; komunikimet
elektronike; sektori bankar; Smart Cities
etj., si edhe Inovacioni dhe të rinjtë.
Ndër aktivitetet kryesore do të ishin:
Kompeticione, Panairi i teknologjisë me
pjesëmarrës dhe nga rajoni, TEDX dhe
konferenca e të rinjve më aktive në TIK
etj.
Në kuadër të kësaj jave është zhvilluar
Konkursi i Inovacionit, Konkurs nga i cili u
përzgjodhën 10 projektet më të mira dhe
projekti fitues “BDF Health”, projekt
ideuar nga katër të rinj me qëllim
pakësimin e stresit, lodhjes pas orëve të
gjata të punës apo studimeve. Këto
projekte do të vazhdojnë garën në një
tjetër kompeticion “Challenge Up” që
zhvillohet çdo vit nga Deutsche Telekom
dhe Hub:raum.
Një tjetër Kompeticion ishe ai i “Start Up
Live Tirana” i njohur tashmë prej katër
vitesh realizuar nga organizata Unique
Junior Enterprise me mbështetjen e
drejtpërdrejtë të Ministres Harito.
Këto nisma vijnë në sajë të programit për
rritjen e kapaciteteve të rinisë tonë dhe
mbeten një mënyre e mirë promovimi për
individët, të rinjtë dhe idetë novatore në
veçanti.
Këto janë programe të një rëndësie të
veçantë për të rinjtë të cilët jetojnë në
kohën e bum-it teknologjik dhe që nuk
duhet të anashkalohen nga publiku e as
politikat për zhvillim e punësim. Gjatë
këtyre kompeticioneve apo programeve
mund të përthithen prurje shumë të mira
dhe të mos mbeten vetëm në kuadrin e
promovimit dhe vlerësimit por të shikohen
me perspektive investimin apo nxitjen e
punësimit, duke u siguruar
ndërmjetësimin dhe mbështetjen e
nevojshme ideatorëve që këto ide të mos
humbasin dhe të rinjtë të jenë gjithnjë ë
me të motivuar të krijojnë, punojnë dhe të
investojnë energjitë e tyre në
43 Little Brother is Watching You
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
përmirësimin e shërbimeve teknologjike
që do të ishte investimi i duhur për të
ardhmen tonë dhe tyren. Ministria e
Inovacionit mund të bëjë shumë në këtë
sektor duke qenë se sfidat inovative dhe
risitë janë bazat e punës dhe funksionit të
këtij institucioni, dhe do të ishte në
interesin e saj për të hartuar, pasuruar
apo përmirësuar politikat dhe programin e
saj në të ardhmen.
Referenca:
1- http://gazetastart.com/prezantohet-
ealbania-mbi-150-sherbime-online-te-
shtetit-shqiptar/
2-
http://www.panorama.com.al/prezantohet
-e-albania-ja-se-cfare-ofron-portali-unik-
qeveritar/
3-
http://www.inovacioni.gov.al/al/newsroo
m/fjalime/prezantohet-ealbania-mbi-150-
sherbime-online-te-shtetit-
shqiptar&page=1
4-
http://www.inovacioni.gov.al/al/newsroo
m/lajme/nis-java-e-inovacionit-me-teme-
inovacion-ne-sherbimet-publike&page=1
5-
http://www.inovacioni.gov.al/al/newsroo
m/lajme/ideja-bdf-health-fituese-e-
konkursit-te-inovacionit&page=1
6- http://top-
channel.tv/lajme/artikull.php?id=299597
44
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Little Brother is Watching You
Jona HOXHAJ, BA
1- Rëndësi ka kush duhet të jetë
Ministër… se Ministrinë e “sajojmë” !
Sikur të kërkosh dhe të kesh dëshirën e
mirë për të gjetur arsyen e ekzistimit të
Ministrisë së Shtetit për Marrëdhënie me
Parlamentin, përsëri është shumë e
vështirë të gjesh argumente për ta
mbështetur… Duket sikur më shumë
rëndësi kishte “dikush” që duhet të ishte
Ministër se sa vetë ekzistenca e Ministrisë
në fjalë qe nuk kryen asnjë shërbim, nuk
ka program të paracaktuar dhe nuk ka
buxhet…
- A thua i justifikojnë pagat që marrin
njerëzit që “punojnë” në këtë institucion?
- Po Znj.Felaj a thua ka axhendë, apo
vetëm ndonjëherë kur ka kohë “bosh”
bën ndonjë takim me ndonjë Ambasador
apo përfaqësues të ndonjë institucioni të
huaj që viziton Shqipërinë…?
- Për të mos harruar dhe urimet ndaj
Qeverisë për miratimet e ligjeve, që duket
janë “puna” kryesore e kësaj Ministria, por
VKM-të që u miratuan me 27.05.2015 ka
ngelur pak vonë për t’i përshëndetur…
Gjatë gjithë muajit maj emrin e Znj. Felaj
është vështir ta gjesh të lakuar në ndonjë
lajm, event apo aktivitet të Ministrisë apo
jashtë saj. Gjithë maji vazhdoi i vakët dhe
pa punë e pa “takime për kafe”.
Puna e vetme që Ministria e ka bërë
publike, sepse ndoshta ata dhe mund të
bëjnë punë por nuk kanë transparencë, ka
qenë promovimi i Festivalit Folklorik
Kombëtar në Gjirokastër në web faqen e
saj zyrtare, që u mbështet nga Ministria e
Kulturës dhe u realizua nga datat 10-16
Maj.
Referenca:
1- Ministria e Shtetit për Marrëdhënie me
Parlamentin. Maj 2015.
http://www.marredhenietmeparlamentin.g
ov.al/al/newsroom/lajme/argjirofest-on
45 Little Brother is Watching You
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Flutura GJANA, BSc
1- U kujtuan për Aeroportin e Kukësit
Më 8 maj Ministri Haxhinasto ka
inspektuar Aeroportin e Kukësit. Ku është
shprehur se: “aktualisht jemi në fazën
përfundimtare të negociatave për heqjen e
ekskluzivitetit të fluturimeve
ndërkombëtare të Aeroportit të Tiranës,
që përfshin vënien e menjëhershme në
punë të Aeroportit të Kukësit, pas disa
ndërhyrjeve për ta bërë atë funksional.”
Rikujtojmë se Aeroporti i Kukësit
përfundoi së ndërtuari në vitin 2006, por
asnjëherë nuk u vu në punë, për shkak se
qeveria shqiptare e kohës kishte pranuar
të firmoste për të dhënë me koncesion
aeroportin e vetëm ndërkombëtar të
vendit, për periudhën 20-vjeçare 2005-
2025. Kontrata heq mundësinë për të
pasur një aeroport të dytë alternativ,
sepse koncesionari gjerman HOTCHIEF ka
rreze operimi 250 km. Nëse shteti ndërton
një aeroport të dytë brenda kësaj rreze,
atëherë çdo avion ndërkombëtar që
operon në aeroportin e dytë duhet t’i
paguajë taksë dhe aeroportit të Tiranës.
Aktualisht shqiptarët fluturojnë me një
kosto ekstra.
Vetë autoriteti i konkurrencës i cili ka për
detyrë të kryejë analiza ekonomiko-
financiare dhe hetime për identifikimin e
praktikave anti-konkurruese,
marrëveshjeve kartelë që dëmtojnë,
kërcënojnë, rrezikojnë të shtrembërojnë
konkurrencën apo të krijojnë ose të
forcojnë pozitën dominuese, mund ta
rrëzonte Monopolin e Rinasit me kohë pa
pasur nevojë për negociata. Ku qëndron
problemi? Pse autoritetet nuk kryejnë
funksionin që kanë?
Është folur për negociata përgjatë viteve
duke filluar me një takim mes Ministrisë
së Transportit të ish-qeverisë Berisha dhe
kompanisë koncesionare Tirana Aeroport
Partners, e duke vazhduar me negociatat
mes Ministrisë së Transportit dhe
Infrastrukturës të qeverisë Rama. Qëllimi i
takimeve ka qenë që të arrihej në një
marrëveshje për të vënë në punë
aeroportin e Kukësit. Vështirë të besohet
që kaq papritur Rinasi do të heqë dorë
nga të gjitha “të mirat” që i sjell pozicioni
monopolist në treg.
Duket sikur Aeroporti i Kukësit po
përdoret si objekt fushate elektorale, ku
premtohen që do të hapen vende pune e
do të rrisin mirëqenien e kësaj zone.
Urojmë të mos mbetet një nga premtimet
e shumta gjatë ceremonive elektorale që
veniten pas datës së zgjedhjeve.
Ekspertët shpjegojnë se Kukësi ka shumë
pak gjasa që të zhvillohet si aeroport duke
pasur parasysh zhvillimet e një dekade.
Për të mos harruar që një rrezik për
Aeroportin e Kukësit është vënia në
funksionim i Aeroportit të Gjakovës, pro të
cilit Mimoza Kusari po lobon shumë së
fundmi. Nëse Gjakova e hap aeroportin
para atij të Kukësit, shanset se do të ketë
fizibilitet pozitiv për të funksionuar, janë
minimale.
Duke besuar që “Aeroporti i Kukësit” nuk
do të jetë thjesht një premtim gjatë
periudhës elektorale, i lutemi Ministrit
Haxhinasto t’i përshpejtojë këto negociata.
2- Anullim loje
Të shtunën e parë të muajit maj Ministri
Haxhinasto ka inspektuar punimet e
ndërtimit të by-pass-it të Rrogozhinës. Ai
ka kërkuar rivlerësim të projektit,
ndryshim të tij dhe më tepër nënkalime në
by-pass-in e Rrogozhinës në shërbim të
qytetarëve. Është Autoriteti Rrugor
Shqiptar që ka autorizim për të shikuar
mundësitë e shtesave të nënkalimeve, për
46
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Little Brother is Watching You
të mos krijuar asnjë pengesë për
aktivitetin ekonomik të zonës.
Ky Bypass është shumë i rëndësishëm për
rrjetin rrugor, me një gjatësi 4.7 km,
krijon një lëvizshmëri shumë të mirë për
aksin veri-jug të Shqipërisë, që do t’i
shërbejë të gjithë aktivitetit ekonomik të
kësaj zone. Ky projekt ka kushtuar 5 689
855,55 EUR dhe tenderi është fituar nga
kompania Impresa Prevedello Isidoro S.r.l.
Punimet duhet të zgjasin 18 muaj.
Nuk kemi asnjë detaj se ku bazohet
Ministri për të marrë këtë vendim për
ndryshim të projektit. Cilat janë kostot që
do të sjellin këto ndryshime? Sa vonesa
do të sjellin këto ndërhyrje? A është
normale që të ndryshohet një projekt, i cili
është drejt përfundimit të tij. Pse u zgjodh
kjo kompani fituese e tenderit në qoftë se
nuk kishte specifikat e duhura teknike (si
psh. numrin e duhur të nënkalimeve) që
kërkonte Ministri në projektin e saj?
3- Meta dhe Haxhinasto, një shëtitje me
tren
Ministri Haxhinasto i shoqëruar nga
Ministri Koka dhe kryetari i Kuvendit Ilir
Meta, më 26 maj kanë bërë një shëtitje
me tren për të inauguruar stacionin e ri të
trenit në Kashar.
Inaugurimi konsiston në rikonstruktimin e
disa vagonëve. Qëllimi i përdorimit të
transportit hekurudhor është shpejtësi dhe
kosto më të ulët krahasuar me transportin
rrugor. Cilën nga këto dy avantazhe na
ofron shërbimi hekurudhor? Pse duhet një
qytetar të marrë autobus për të shkuar
deri në Kashar dhe më pas të marrë trenin
nga Kashari për në Durrës. Kohëzgjatja e
udhëtimit me tren për të arritur në
destinacion (konkretisht në Durrës) do të
jetë më e gjatë se të udhëtosh me makinë.
Një qytetar për të shkuar në Tiranë duhet
të shpenzojnë 70 lekë për biletën e trenit
deri në Kashar dhe 30 lekë për biletën e
autobusit Kashar – Tiranë, pra në total
rreth 100 lekë. Për të udhëtuar me
autobus për në qendër të Tiranës qytetari
sot duhet të paguajë 150 lekë. Por
komoditeti dhe kohëzgjatja që ofron
udhëtimi me tren nuk i jep avantazh.
Është qesharake të mendosh që mund të
rivitalizohet hekurudha shqiptare me këto
pak fonde që janë vënë në dispozicion për
të. Duhen studime të detajuara për të
gjetur projektin më të përshtatshëm të
shoqëruar me analizën kosto–përfitim.
Edhe në këtë rast vihet re vazhdimësia e
ideve provinciale të inaugurimit të sa më
shumë projekteve fasadë në prag të
zgjedhjeve, kjo tregohet dhe me praninë e
pakuptimtë të kryetarit të Kuvendit, zotit
Meta.
Referenca:
1-
http://www.transporti.gov.al/al/newsroom
/lajme/ministri-haxhinasto-inspektoi-disa-
nga-veprat-e-rendesishme-te-qytetit-te-
kukesit-dubimi-urave-te-kukesit-
aeroportin-e-kukesit-dhe-ujesjellesin-e-
qytetit&page=1
2- Artikull: Reagim i MTI për deklaratat
për Aeroportin dhe Ujësjellësin e Kukësit
http://www.transporti.gov.al/al/newsroom
/deklarata-per-shtyp/reagim-i-mti-per-
deklaratat-per-aeroportin-dhe-
ujesjellesin-e-kukesit&page=1
3- Artikull: Gjetjet e emisionit “ Të
Paekspozuarit”, intervista ekskluzive e
Rolf Castro Vasquez, Administrator i
Aeroportit të Rinasit
https://www.youtube.com/watch?v=9x9U
zRfHuYg
4- Artikull: Meta: Aeroporti i Kukësit do
nisë nga puna, punësohen 250 kuksianë
http://www.mapo.al/2015/05/meta-
aeroporti-i-kukesit-do-te-hape-500-
vende-pune-ne-dy-vjet
47 Little Brother is Watching You
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
5- ArtikullNdryshim projekti, më tepër
nënkalime në by-pass-in e Rrogozhinës në
shërbim të qytetarëve
http://www.transporti.gov.al/al/newsroom
/lajme/ministri-haxhinasto-ndryshim-
projekti-me-teper-nenkalime-ne-by-pass-
in-e-rrogozhines-ne-sherbim-te-
qytetareve
6- Artikull - Works for the construction of
the Rrogozhina bypass, Albania |
European Union
http://com.mercell.com/39470273/works-
for-the-construction-of-the-rrogozhina-
bypass-
albania.aspx?version=2&lcid=1033
7- Artikull - Z. Ilir Meta dhe Ministri i
Transportit dhe Infrastrukturës z. Edmond
Haxhinasto marrin pjesë në inaugurimin e
stacionit hekurudhor në Kashar
http://www.transporti.gov.al/al/newsroom
/lajme/ministri-haxhinasto-ndryshim-
projekti-me-teper-nenkalime-ne-by-pass-
in-e-rrogozhines-ne-sherbim-te-
qytetareve
48
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Little Brother is Watching You
Sokol KONDI, MSc
1- Ekonomia; Optimistë për çfarë dhe
statistikat e kujt?
Më 21 Maj, gjatë seancës plenare në
Parlament, ministri Ahmetaj deklaroi se
“Viti 2014, referojuni statistikave (?) dhe
këtu i drejtohem qytetarëve, është viti i
parë që ka afruar një rritje të vendeve të
punës 9 për qind, vende të reja pune, 9
për qind. Është viti i parë në historinë 22
vjeçare”.
Nuk dihet për cilat statistika e ka fjalën
ministri, sepse statistikat zyrtare për vitin
2014 thonë se “Krahasuar me vitin
pararendës punësimi është rritur me
1,3 %” dhe jo me 9% sikurse u shpreh drejtuesi i dikasterit të Ekonomisë.
Sa për tregtinë, ministri tha se “eksporti u
rrit vitin e kaluar 3.8 për qind. Do të thotë
që struktura prodhuese e Shqipërisë është
duke u konsoliduar dhe duke e shtuar masën e eksportit dhe vlerën e eksportit”.
Në këtë rast ministri është treguar i saktë
lidhur me satistikën, por vështirë të
thuhet me kaq siguri se struktura
prodhuese është në forcim, sepse duhet
thënë gjithashtu se në vitin 2014 pati një
rritje vjetore prej 6,7 % në importe dhe
defiçiti tregtar u rrit rreth 9,4 %.
Eksportet, të cilat ministri i pa me shumë
optimizëm, në të vërtetë për vitin 2014
mbuluan 46,3 % të importeve, ndërsa një
vit më parë ky tregues ishte 47,6 %. Me
siguri kjo tregon një dobësi të eksporteve
karshi importeve, çka reflektohet edhe në përkeqësimin e defiçitit tregtar.
Duke qëndruar tek eksportet, në muajin
Prill 2015 eksportet e mallrave u ulën
gjithashtu me 10,0 % në krahasim me
Prill 2014 dhe 7,8 % në krahasim me Mars
2015. Në muajin Prill 2015 edhe importet
e mallrave u ulën me 2,0 % në krahasim
me Prill 2014 dhe 2,2 % në krahasim me
Mars 2015. Defiçiti tregtar i këtij muaji u
rrit me 6,5 % krahasuar me Prill 2014 dhe 3,3 % në krahasim me Mars 2015.
Këta tregues kanë qenë gjithnjë negativë
për tregtinë e Shqipërisë që prej fillimit të
vitit, ndaj duket pa vend që të flitet për
situatën tregtare me tone optimiste, duke shkuar shumë përtej realitetit.
Duke cekur sipërmarrjen dhe investimet
në vend, ministri dha një lajm të mirë se
“...në Këshillin e Ministrave u bë kontrata
e 15-të me 1 Euro. Minimalisht 120
vendeve të reja pune në Berat. Në zona të
cilat janë akoma jashtë aksit kryesor të
zhvillimit ekonomik ka lule që çelin me
120 vende pune”.
E parë kështu krijohet ideja se investimet
e huaja dhe sipërmarrja në vend lulëzon.
Por fatkeqësisht nuk është kështu. Sepse
janë të këtij muaji edhe lajme mjaft të
këqija, si për shembull mbyllja e të
vetmes kompani industriale gjermane që
operonte në Shqipëri, apo kompania
farmaceutike GlaxoSmithKline që ka bërë
publik vendimin për të kufizuar
përfaqësinë në Shqipëri. Pa harruar se
kompania e prodhimit të mobilieve F.P.M
sh.p.k e ka zhvendosur aktivitetin në një
zonë të lirë në kufirin mes Serbisë dhe Rumanisë.
Sipas statistikave të bilancit të pagesave
të Bankës së Shqipërisë për vitin 2014,
zëri mjete në Investimet Direkte, i cili
nënkupton flukset dalëse të investimeve
direkte arriti në 76 milionë euro, nga 22
milionë euro të një viti më parë.
Ndaj shtrohet pyetja: çfarë janë 120
vende pune të hapura në Berat, karshi “eksodit” të një kapitali të tillë?
Në të njëjtën kohë kur në muajin Prill
2015 ndryshimi vjetor i indeksit të
çmimeve të konsumit ishte 2,3 %, qeveria
uli edhe ndihmën ekonomike për të
papunët dhe shtresat në nevojë me 2,66
mld lekë. Një veprim i tillë nuk është
aspak prej qeverie të majtë, por prej një
ekzekutivi që bën interesin e
kredidhënësve të mëdhenj, për të shlyer
49 Little Brother is Watching You
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
këstet e borxheve të tyre. A krijohet një
ide e përgjithshme në këtë pikë se cilat
mund të jenë shkaqet strukturore të
ekonomisë shqiptare që i detyrojnë njerëzit të marrin rrugët drejt Europës?!
2- Dhe sa para duhen shpërdoruar që ta rikthejmë turizmin në binarë?
Po më 21 maj, ministri Ahmetaj pati edhe
një takim me operatorë turistikë shqiptarë,
të cilëve iu shprehu bindjen se “viti 2015
është viti më i mirë për turizmin, është
më i miri për turistët, është më i miri për
mikpritësit që jeni ju, që janë strukturat akomoduese, hotelet apo resortet...”.
Nuk është dakord me një pikëpamje të
tillë Këshilli Botëror i Turizmit, sipas të cilit
kontributi direkt në Prodhimin e
Brendshëm Bruto nga ana e turizmit
shqiptar pritet të bjerë me 2.1% këtë vit.
Le të shpresojmë që ky këshill të ketë
statistika të gabuara dhe jo të “sakta” si ato që përdor zakonisht ministri.
Mbase edhe Forumi Botëror Ekonomik
mund të ketë shifra të gabuara që nuk
është kaq optimist, sepse sipas raportit të
Konkurrueshmërisë Udhëtimeve dhe
Turizmit 2015, ai e nxjerr Shqipërinë në
vend të fundit në rajon, mes të cilëve
Kroacia renditet në vend të 33-të, Mali i Zi
në vendin e 67-t-të, Maqedonia (nuk ka
det) në vendin e 82-të dhe po para vendit
tonë në listë është edhe Serbia (që nuk ka
laget nga deti) e cila renditet e 95-ta,
ndërkohë që Shqipëria është në vendin e 106 nga 141 Shtete.
Por le të vijmë te shifrat e institucioneve
tona zyrtare, të cilat gjithashtu nuk
paraqesin një situatë kaq të ndritur.
Shqipëria për 2014-n pati rreth 400 mijë
turistë më shumë se 2013-a, por kjo rritje
është gjithsesi më e ulët se rritja
progresive që pati vendi nga viti në vit që
prej 2010-s e në vazhdim, pa llogaritur
vitin 2013, i cili pas mëse një dekade me
rritje, qe i vetmi vit që shënoi ulje në prurjet turistike në vendin tonë.
Hyrjet e shtetasve të huaj në pikat
kufitare në periudhën kohore 2005-2014
janë rritur mesatarisht 19,9 % në vit,
ndërkohë që viti i fundit ka qenë goxha
nën këtë mesatare, duke u ndalur në
12.8%. Dhe të mendosh që krahasohet
me vitin 2013, vitin absolutisht më
negativ të dekadës së fundit. Sepse po të
krahasohej me 2012-n, rritja është vetëm
4.5%.
Çfarë po ndodh që ritmi mesatar i rritjes
turistike në Shqipëri po has në një rënie të
ndjeshme, kur dihet se sipas OBT-së
turizmi në nivel botëror do të rritet me 50%
në më pak se 20 vite? Pse pikërisht kjo
rënie po ndodh pas ardhjes së qeverisë së
re? Mos vallë për shkak të dëmit
ekonomik prej 92 mln lekësh nga buxheti
prej rreth 600 milionësh që i është
shkaktuar Shtetit nga ana e Agjencisë
Kombëtare të Turizmit (AKT)? Nga kjo e
fundit pritet që të promovojë turizmin dhe
jo t’i përdorë fondet për akomodim Miss-
esh nëpër hotele dhe për të mbajtur goma
dhe motorë garash në magazinat e saj,
çka nuk ka kurrfarë lidhje me promovimin
turistik. Kontrolli i Lartë i Shtetit e ka
kallëzuar në Prokurori për disa vepra
penale drejtuesen e këtij institucioni dhe
ka rekomanduar shkarkimin e saj,
ndërkohë që për një gjë të tillë nuk ka
patur asnjë marrje masash administrative
nga eprorët e saj shtetërorë.
Mbase mirëpërdorimi i 92 mln lekëve çdo
vit për 4 vjet mund të mos bënte çudira
turistike, por të paktën mund të na
largonte nga vendet e fundit të
konkurrueshmërisë dhe të na rikthente në
ritmet normale të mesatares vjetore të
prurjeve turistike, gjë që padyshim është
detyrë e atyre që promovojnë turizmin, të
cilët përkundrazi, përveç këtij dëmi, kanë
shpenzuar kuturu edhe qindra milionë lekë
të tjera për panaire pa kritere matjeje dhe
pritshmërie, sikurse kemi shkruar fillimisht
në APPA muajt e mëparshëm, përfundim
në të cilin më pas doli me të drejtë edhe
vetë KLSH në raportin e saj mbi AKT.
Referenca:
1- Revista Monitor, 07.05.2015,
http://www.monitor.al/raporti-i-
50
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Little Brother is Watching You
konkurrueshmerise-se-turizmit-shqiperia-e-fundit-ne-rajon/
2- Ministria e Ekonomisë 21.05,2015,
http://www.ekonomia.gov.al/al/newsroom
/lajme/viti-2015-me-i-miri-per-turizmin-
ligji-dhe-paketa-e-turizmit-nxitje-per-investimet-e-huaja-ne-sektor&page=1
3- Ministria e Ekonomisë, 21.05.2015,
http://www.ekonomia.gov.al/al/neësroom
/lajme/ekonomia-qe-rimekembet-me-
reforma-te-thella-ne-cdo-sektor-punesimi-ne-2014-u-rrit-9&page=1
4- Instituti i Statistikave, “Shqipëria në Shifra”
http://www.instat.gov.al/media/294266/shqiperia_ne_shifra_2014.pdf
5- Revista Monitor, 25.05.2015,
http://www.monitor.al/keshilli-boteror-i-
turizmit-2015-a-viti-me-renie-per-turizmin-shqiptar/
6- Gazeta Mapo, 30.04.2015,
http://www.mapo.al/2015/04/shqiperise-
i-largohet-kompania-e-vetme-industriale-gjermane
7- Gazeta Mapo, 17.05.2015,
http://www.mapo.al/2015/05/qeveria-ul-
ndihmen-ekonomike-2-66-mld-me-pak
8- Revista Monitor, 15.04.2015,
http://www.monitor.al/eksodi-i-kapitalit-
debate-per-transferimin-e-bizneseve-vendase-jashte-shtetit/
9- Kontrolli i Lartë i Shtetit,
http://www.klsh.org.al/web/pub/per_publikim_akt_1820_1.pdf
51 Little Brother is Watching You
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Rezarta CAUSHAJ, BA
1- Ceremonia OSCAR e Shpërndarjes së Lejeve të Ndërtimit
Normalisht sipas ligjit “Për legalizimin,
urbanizimin dhe integrimin e ndërtimeve
pa leje” shpërndarja e lejeve të ndërtimit
është një nga kompetenca e ALUIZNIT,
pasi është bërë regjistrimi i pronës në
Zyrën e Regjistrimit të Pasurive të
Paluajtshme. Në Faqen Zyrtare të
Ministrisë së Zhvillimit Urban, dhe pse jo
edhe në kronika të ndryshme të
masmedias, publiku është përballur prej
muajsh me ceremoni të zhvilluara në
qytete të ndryshme, ku qytetarëve u
dorëzohen publikisht lejet e ndërtimit ose
nga Kryeministri Z. Rama, nga Znj.
Gjermeni, titullare e Ministrisë së
Zhvillimit Urban, nga Z. Artan Lame,
Drejtor i ALUIZNIT. Do dëshironim në këtë
aspekt të përgëzonim faktin që në organet
dhe institucionet përkatëse vazhdon
vëmendja ndaj ndërtimeve, qoftë këto për
rregullimin e qyteteve apo legalizimin e
ndërtimeve informale, të cilat duhet t’i
japin një faqe të re hapësirave urbane, t’i
hapin rrugë planeve urbanistike të
mirëideuara që respektojnë standardet urbane moderne.
Nga ana tjetër, bie në sy zhvillimi i kaq
shumë ceremonive për shpërndarjen e
këtyre lejeve, ku vetëm këtë muaj
përmendim ato të Kukësit, Tiranës apo
Paskuqanit, ndërkohë që bëhet fjalë për
një politikë publike normale që çdo qeveri
do i detyrohej qytetarëve të vet. Në
vendin tone, përkundrazi, është
shndërruar si një event Oscar, ku
qytetarët në vend të paraqiten pranë
institucionit, duhet të marrin pjesë
medoemos në një paradë që zhvillojnë
drejtuesit për qëllime politike dhe u
shërbejnë gjithnjë këtyre të fundit për të përforcuar pozitat e tyre.
Kryeministri Rama në veçanti e ka shumë
përzemër të përmendi shifra, të cilat
askush nuk mund t’i vërtetojë, se sa
shumë përparim është bërë në krahasim
me qeverinë paraardhëse në dhënien e
lejeve të ndërtimit për objektet informale.
Krijohet kështu një ndjenjë e
përgjithshme sikur qeveria po u bën një
nder qytetarëve dhe jo thjeshtë kryen
detyrën e vet para tyre.
Do na pëlqente që më shumë se
“ceremonializimi” i politikave publike apo
vlerësimi në terma sasior, të mund të
kishim tashmë, mbas dy vjetësh, një
bilanc që do të detajonte se si ka shkuar
ky proces në terma cilësorë, cilat kanë
qenë vështirësitë dhe a është ligji
funksional. Në fund të fundit, pyetja lind
natyrshëm se si do t’ia dalë qeveria jonë
që të sinkronizojë legalizimin e objekteve
informale me rimodelimin e planifikuar të
hapësirave publike, të cilat në parim përjashtojnë informalitetin.
2- Përgjegjësi para ligjit?! Jo në vendin tonë!
Për të vazhduar atë që u parashtrua më
sipër, por edhe për ta zgjeruar
problematikën e hasur, duam të
evidentojmë se as Qeveria, as Ministria e
Zhvillimit Urban, as Inspektorati Kombëtar
për Mbrojtjen e Territorit nuk janë
shprehur se cilat janë masat që janë
marrë ndaj institucioneve apo drejtuesve
të rangut lokal apo kombëtar, të cilët kanë
dhënë lejet e ndërtimit në mënyrë
flagrante, duke shkuar kundër çdo norme apo parametri që përcakton ligji.
Për ta ilustruar do marrim shembullin më
të freskët në kujtesën publike, siç ishte
shembja e objektit 5-katesh të ndërtuar
ngjitur me Fakultetin Ekonomik në Tiranë,
i cili u shemb me tritol nga forcat xheniere
javën e kaluar. Në dokumentet e bëra
publike së fundmi është zbardhur leja e
ndërtimit për këtë objekt, e cila është
dhënë nga kryetari aktual i Qeverisë, në
atë kohë Kryebashkiak i Tiranës dhe
njëkohësisht Kryetar i Këshillit të
Rregullimit të Territorit në Bashkinë e
Tiranës. Bërja publike e këtyre
dokumenteve nuk duket ta ketë
shqetësuar aspak këtë të fundit dhe
Ministria e Zhvillimit Urban nuk e ka
52
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
Little Brother is Watching You
adresuar apo përmendur këtë fakt as në
Faqen e saj Zyrtare dhe as nëpërmjet
komunikatave të tjera publike.
Cili është mesazhi që jepet në këtë
mënyrë? Që ligji vlen vetëm për qytetaret
(Kjo është qeveria që fut në burg në rast
se nuk është paguar fatura e energjisë
elektrike)? Kush mban përgjegjësi në këto
raste për demin ekonomik, mjedisor apo
edhe thjesht për shkeljen e ligjit për
“Shpërdorim të detyrës”, i parashikuar
nga neni 248 i Kodit Penal? Akoma më tej
kush mban përgjegjësi për dëmet e
shkaktuara nga prishja e këtyre objekteve,
të cilat në rastin e objektit pranë
Ekonomikut, vlerësohet se do t’i kushtojnë
taksapaguesit shqiptar 15 milionë lekë të
vjetra dhe kjo duke mos llogaritur
hapësirën e shëmtuar nga pikëpamja
estetike që lë mbrapsht çdo shembje e IKMT-së ?
3- Të gjithë duan një copë nga suksesi
Prej disa muajsh Shoqëria Civile së
bashku me qytetar të Tiranës kanë
protestuar rregullisht para Kryeministrisë
ndaj vendimit të Bashkisë për dhënien e
lejes së ndërtimit të disa kullave poshtë
digës së Liqenit Artificial të Tiranës. Mbas
padisë së bërë prej INUK, që dëshirojmë
ta përshëndesim për punën e bërë,
çështja është trajtuar në Gjykatën e
Shkallës së Parë e më pas asaj të Apelit të
Gjykatës Administrative dhe është dhënë
më 28 Maj vendimi përfundimtar se
punimet do të pezullohen. Natyrisht,
pikëpyetjet ngritura më sipër mbi
përgjegjësitë penale mbeten ende sepse
nuk besojmë se Kryetari i Qeverisë do të
dalë së shpejti të akuzojë Z. Basha për
shpërdorim detyre vetëm sepse ky i fundit
ka bërë ekzaktësisht atë që ka bërë edhe
Z. Rama në kohën e vet. Nga ana tjetër
zëra ekzistojnë se po përgatiten të tjera
ndërtime rreth Parkut të Liqenit, siç është
një objekt 15-katësh përballë Fakultetit të
Histori–Filologjisë apo ndërtime të tjera në
krah të Korpusit të Universitetit mbi
Akademinë e Arteve apo në fillim të digës
së liqenit, që sot është parkim, ndërtime
për të cilat publiku nuk është në dijeni se ka një plan.
Ka nxituar të përfitojë nga ky vendim Z.
Veliaj, i cili ia ka veshur tërësisht meritën
për fitimin e kauzës, strategjisë së
qeverisë, pa përmendur rolin që kanë
luajtur qytetarët dhe shoqëria civile që
formoi lëvizjen spontane “Ndal ndërtimeve
te Parku i Liqenit”. Ajo ç’ka na bën sërish
përshtypje është se edhe një herë zbatimi
normal i ligjit, që i takon çdo qeverie,
merr superlativa dhe i vishet vetëm
vullnetit qeveritar. Jemi kuriozë të dimë se
çfarë do të thoshte Z. Veliaj nëse vendimi
i Gjykatës Administrative të Apelit do të
kishte përforcuar vendimin e Gjykatës së Shkallës së Parë?
Për ta mbyllur raportin e këtij muaji,
duam të vëmë sërish në evidencë se
problematikat e ndërtimeve me/pa leje
janë thellësisht të ndërthurura me
problemin e pronave dhe pronësisë në
Shqipëri dhe pa u zgjidhur i dyti, vështirë
se mund të ketë sukses i pari. Fakti se në
takimin e radhës së Këshillit të Stabilizim
Asocimit BE-Shqipëri, ky i fundit ka
dhënë rekomandime të veçanta mbi
pronat, sugjeron se Bashkimi Europian
është në dijeni të plotë të problematikave
të mësipërme dhe duke qenë akoma më i
ndërgjegjshëm se çështja e pronave, duke
qenë se ka të bëjë me një të drejtë
themelore të qytetarëve, një theks i
veçantë është vënë në detyrimin për
caktimin e Koordinatorit Kombëtar për të Drejtat e Pronës.
Referenca:
1- Ligji “Për legalizimin, urbanizimin dhe
integrimin e ndërtimeve pa leje
http://www.parlament.al/web/pub/ligj_nr_50_dt_15_5_2014_17639_1.pdf
2-
http://www.zhvillimiurban.gov.al/al/newsr
oom/lajme/kukes-shperndahen-388-leje-legalizimi&page=2
3-
http://www.zhvillimiurban.gov.al/al/newsr
oom/lajme/premtime-te-mbajtura-
shperndahen-1001-legalizime-ne-tirane&page=2
53 Little Brother is Watching You
APPA – Albanian Platform for Policy Advocacy
Critical Thinking and Active Citizenship
4-
http://www.zhvillimiurban.gov.al/al/newsr
oom/lajme/paskuqan-shperndahen-750-leje-legalizimi-falas&page=2
5-
http://www.lapsi.al/lajme/2015/05/24/lej
a-p%C3%ABr-
5%E2%80%93kat%C3%ABshin-e-
shembur-me-tritol-u-dha-nga-edi-rama#.VWdmadKqqko
6- Ligji mbi Shpërdorimin e detyrës
http://ligjet.info/kodipenal/pjesa_ii/kreu_viii/seksioni_ii/neni_248
7-
https://shqiptarja.com/news.php?IDNotizia=294901
8-
http://shqiptarja.com/news.php?id_legami=171125
9- http://www.top-
channel.tv/lajme/artikull.php?id=299467