\ -,_ I I

BULETINI

I SHKENCAVE

GJEOLOGJIKE

VITI IX (XXVI) I BOTIMIT

Tirane

2

1990

PERMBA.JTJA E LENDFs (CONTENTS)

GJEOLOGJI (GEOLOGY)

A. KodTa. Depozitimet copezore (melanzhet sedimentare) te J3 dhe Ja-Cr ne Alba-nidet e Brendshme. I (UppeT JuTas&ic elastic sediments (&edimentiJ.T11 melanges) of the volcano-sedimentaTfl fOTmation of InneT Albanidea).

M. Shallo, Dh. Kote, A, VTana;. Shkembinj flogopitike dhe breki;e ultramafikene ofiolitet e Albanideve 11 (The phlogopitic Tocks and ultTamafic bTeccias in Albanides Ophiolites).

ll,l, Mehillka. Mekanizmi i formimit te shkeputjeve dhe rrudh4ve ne brezin antiklinal te Kurveleshit. ....... ............... 2'1 (Faults and folds formation mechanism in the anticline belt of KUTVeleshi).

MINEJIALET E DOBISHME (MINERAL ORES)

Sh. StiilTmasi, V. Kotani. Nje perfytyrim i ri mbi vendosjen e mineralizimtt kromitik ne rajonin Qafe Buall-Klos. 39 (New opinion, on the geological-stTuctuT�l _featUTe& and chTome­beaTing of Qaf Buall-Klos Tegion).

V. Bezhani, I. TuTku, R. Selimi, E. Dela;. Mbi ndertimin gjeologo-strukturordhe mineralizimin sulfur ne rajonin Morine-Gjegjan-Surroj-Lure. 51 (New geological-stTuctuTal data on the sulphide mineTalization of the Gjeg;an-MOTine-SuTToj-Lu.Te Tegion).

MINEB.ALOGJI-GJEOKIMI-PETROLOGJI (MINE&AWGY-GEOCHEMISTBY­·PETROLOGY)

A. Tashko, A. MaTto, Kufiri midis ultrabazikeve tektonite dhe kumulate nemasivin e Bulqizes. .. .... -..................... _. .. _...... .. ... ....... ..... 6'1

(The limit between ultTabasic tectonites and cumulates in the Bulqiza massif).

I.Gj. Ndojaj. ,Per dybrezat ofioliHke te vendit tone . ......... -.................................. ......... 83 (Data on the ophiolitic belts of OUT countT11).

N. P;etTi, Per mineralizimet sulfurore te zonave te Lak-Roshit. ................... . ........ 103 (Sulphide mineTalizations of Lak-Roshi).

SEDIMENTOWGJI (SEDIMENTOLOGY)

A. Serjani. Analiza sedimento1ogjike e horizontit fosfatik te kretakut te si-perm. (Sedimentological anal11si8 of the UppeT CTetaceous horizon).

I' - Buletini i Shkencave Gjeologlike Nr. 2

phorphatic 113

:STRATIGBAFI-PALEONTOLOGJI (STRATIGRAPHY-PALEONTOLOGY)

S. Meco - Perhapja kohore e niveleve i\ekurmbajtese ne zonen e Korabit. l�(Stratigraphical position of the iron-bearing lev�ls in the Korabi. zone).

SlZMOLOGJI (SEISMOLOGY)

B, Sul&tarova, Sh. Alia;. Konvergjenca e sotme e orogjenlt te Albanideve me

pllaken ,AdriJltike, kufiri dhe funkl.ionimi i saj. 139 (Recent coiwergence of the Albanides 0Togen11 with the Adriatic Plate: its borde,r and functioning).

&JEOFIZIKE (GEOPHYSICS)

P. Ha:z:hia, G. 'Kall/a. Vleresimi i ujedhenies me metoden e sondimeve elek­

trike te rezistences ne depozitimef aluviale te lumenj.ve. ·-·-·-... ,.. 155 (The discharge estimation by the electrical sounding method of resistivtti, in the river alluvial deposits).

EBONIKA JONE: (OUR CHRONICLE)

- Sesion shkencor i studenteve dhe pedagogeve,(Scientific session of students and pedagogues).

- Vleresim i ri per punen lterkimore-shkencore.

(A new evql14(Jtion on the scientific research work)

..., '" .... . .. .. .... ......... _ ..... ., 165

16'1

Nr. 2 BULETINI 1 SHKENCAVE GJEOLOGJIKE 1990

GJEOLOGJI

SHKtMBINJT� COP�ZORI: (MELANZHE SEDlMENTAREl NE FORMACIONIN VULLKANO-SEDIMENTAR T�

ALBA'NIDEVE T� BRENDSHME

- Alaudin Kodra - ,

Ne artikull pergjithesohet ne kuader regjional, te Albanidc,·c 1e brendshme gjeologjia e shkembinjve copezore, li'P melanzh!, te moshes se jures se siperme dhe bebet v�imi i tyre prej sedimenteve jut·asiko-kreiake. Nder ta mund te ve<;ohen:

a - Sedimentc tu!ogjene-copezore (CT) dhe melanzhi resh­por me copa (M 1 ) si pjese. perberese te !ormacionit vullkano­-sedi.mentar te jures se siperme, me vendosje mbi bazament;n karbonatik e karbonato-silicor triasiko-jurasik.

b - Melanzhi argji!oro-copezor (M2) i jures se sipfrme, i pjeses sii siperme te kompleksil o!ioliti'k.

c - Shkembinjti! copezore-mergelore (CM) te jures !'e si­perme - kretes se posht,me ((lishi i hershem).

Formimi i ketyre melanzheve sedimentnre trajtohct ne kuad­rin e ngjarjeve te rendesii;hme tektono-sedimenlarc e magn1a­tike sinriftore e postriftore, qe kane ndodhur ne Albanidet e brendshme gjate jurasikut ie vonshem: me rift.ezimin c km·es kontinentale dhe magmatizmin e hcrshem parafiolitik, zgj(;n­min oqeanik mirdilor dhe deri ne mbylljen e basenit oqeanik me obduksionin e o!ioliteve mbi buzet kontinentale.

HYRJE

Zonat e brcndshme te Albanideve, ashtu si ne Dinaridet, He1eni­det, Tauridet, ne Belugistan e deri ne Hima]aja etj., l{arakterizohen nga perhapja e gjere e komplekseve ofic�itike dhe formaci.oneve sedimen­tare e vullkano-sedimentare ne lidhje te ngushte me to.

Ne Albanidet e brendshme nje vend t.e v�nte ne keto forma-

Mini.stria e Industrise, Minierave dhe Energjitikes.

12 A. Kodra

a) Shkembinj Lufogjeno-copezore (CT), ge perfaqesojne sedimentesinriftor<:!, te Jidhur me fazat e para te l'iitezimit te kores kontinenta-le dhe magmatizmit te hershem (paraofiolitik) qe Jfa patur vend ne ate kohe, jane (ormime tipike te baseneve ekslcnsionale.

b) Melanzhi reshpor me copa (M 1 ), perfaqeson formim Lurbiditikte bershem, para zgjerimii te kores oqeanike mirdilore.

2.Melanzhi argjiloro-copezor (M2), perfaqeson formim tur.biditik relativisht me te v.onshem se . melanzhi M1, dhe takohet ne pjesen e

siperme te vullkaniteve te kompleksit ofiolitik. -Mbas obduksioniL ie ofioliteve mbi buzet kontinentale, ne zo­

nen e Mirdites dhe ne fqinjen e saj perendimore. ne nenzoncn e Kra.s,­tes depozitohet flishi i hershem copezor-mergelor (OM), i moshes ju-rasiko-kretake.

LJTERATURA

Bczhani V. 1985 - Studlm tematilm-pergjithesues e r!levues kompleks per b.alci!i­,te 1pasur ne serine vullkano-:,cdimcntare ic rajonit Porave-Palaj-Qa­fekingjel. Tirane.

Bezh�ni V. etj. J989 - Studim tematiko-pergjithesues per ro.jonin Bardhoc-Gje­gjan-Pobreg. Tirane.

CiLi P., Bra� A., Kotani v. 1988 - Stratigrafia e depozit!meve vulllmno-sed5-mcntare-metamo rfike dhe karbonatik e triosiko-jurasike te seklorit Qafetltane-Rajce-Skenderbej. Bui. Shk. Gjcol. Nr. 1.

Dela, E. 1985 - Rretb gjeologjlse dhc min eralizimit sul!uror te rajonil baker­mbajtes Palaj-Karme. Bul. Shk. GjeoL Nr. 3.

GodroLi M. 1988 - Tectonique des ophi olites da ns les Albanid,es internes, Paris. Grup autoresh 1983 - Harta gjeologjike e RPSSH ne sh l<. l :200 000. Tit'ane.

,... .. 1982 - G jeologjla e Shqipcrise, Tirane. Gjata K. etj. 1985 - Marredhenie intruzive te shkembinjvc ultrubazikc me shke­

mbinjie karbonate tdas iko-jurasike ne pjcset anesorc te zones se Mirdites dhe ne zonen e Korabit. Bul. Shk. Gjeol. Nr. 4.

Gjata K., Must.ajo F., Ftrdeni A. 1989 - Mbi imoshen jurasike W s1perme te pa­kos argjilile me copa nli Mirditcn qendrore. Bul. Shk. Gjeol. Nr. 2.

Gjata Th., Marku D., Kici V. et;., J985 - Studim mbi strntigrafine e depozitime­ve mesozoike te Albunideve lindore dhc premisat m.ineralmbajiese. Ti rane.

Kodra A. 1976. - Mbi moshen jurasike Le formacionit vullkano-sedimenlar te ?.ones se Mirdites. Permb. Stud. N1·. l.

Kodra A., Dclaj E. 1976 - Te dh ena W reja mbi ndertimin gjcologjik t0 n1jonitte Poravit. Pcrmb . Stud. Nr. 4.

Kodro A., Gjata K. 1982 _ Oiiolitet ne kuadrin e zhvillimit gjcotcktonik W Al­b anideve te brendshme. Bui. Sh k. Gjeo,l. Nr. 2.

Kodrci A. 1988 - Riftezimi i !<ores kontinenlale mirditor<' dhe fuzat L para te zgjerimit oqeanjk gjatc jurasikut. Bu[ Shk. Gjeol. Nr. �.

Kodra A. 1988 - Shkembinjte vullkono-sedimentarc nc lindje te masiviL ultm­bazik t e Sh ebenik-Pogrndecit vendosen mbi gi!lqcroret triosiko-jura­:,ikl.?. Bui. Shk. Gjeol. Nr. l.

Kodra A. Gja.ta. K, Jahja 13., GodroLI ill. 1989 - Evolucioni t<>ktono-scdiml·ntar e magmatik i Albonideve W brendshme i:tjale mcsoznikut. Kon,01.si i

XIV Karpato-B:illkanik, Sofie. Marislita. S. etj. 1987 - Projckt i pu nimevc te kerkim-1.bulimit ![ bnkrit ne ra­

jonin e Derstiles. Tirane. Melo V. 1982 - Perhapja e flishcve ne g)ul11,n Clishore te Pcshkopi-Lnbinotit. dhe

mendime lidhur me vcndosjen palcogjeogra!!ke e tektonike te :,;oj. Bui. Shk. Gjeol. Nr. 2.

Scdanen�.:t copezorc L\! jure:, :;U sipcrme 13 ����������������

'1'11. 1986 - Fal�le le reja per gjeologjine e rajonil Shtylle-Treske-Qarr. But. Shk. Gjeol. Nr. 1.

PuloJ H., Godrolt 111., Maris/Ha S. 1984 - Raport ml,i ndertimm gjeologJilc dhe mineral�L c dobishme te rajonit le Shpalit. Tirane.

Shabani M. et;. 1989 ....... H.aport. gjeologjik per Palaj-Kormcn. Shkoder. ,.S/�a!Lo M, 1975 - Mbi sui1en argjilito-copezore te MirdiWs. Permb. Stud. Nr. 1, Shalla M. et;. 1980 - .Perfytynme te reja per gjeologjine e Alb:mideve lindore

nen shembullin e rajonit Marlonesh-<;;ermenikc-Klenje. Permb. Stud. Nr. 2. Tirane.

SllaLlo M. ctj. 198.1 - Rreth gJeulogjis(! :;e rajonit U! Rubikut. Bul Shk. G jeol. Nr. 1.

Baile11 E.B., Mc. Callcin W.J. 1950: The Ankrwa-1\'Telange and the Anatalian thrust.. Nature, vol. 166.

Cadet J.P. ecc. 1980 - Les chaines de la Mediiernmee moyenne el orient.ale. 26' (G. l. Coll. C. S. Mem. B.R.G.M).

Ferriere J., 1982 - Palcogeographies et. iectonique:, superposees dans ,les Heleni­des internes (Grece). These d'iHai.

Gansser A. 1955 - New aspects o! the Geology ot Central Ira11-IV-World Petrol. Congr. Rome, J/A/5.

Grccnlv E, 1959 - The geology of Anglesey - Mem. Geol. Serv. Lar(Je D. 1988 - The evolution or c;edimentary Basins for massive suHide mine­

ralization. Basemeial sulfide deposits, Sprinnger-Verlog., Berlin (Per­klhim P. Theophori).

Mercier I. 1966 - Stude geologique de:, zones internnes des Helenides an Ma­cedoinc central-e (Grece). These d'Etat.

Vcrge!v P. 1984 - Tectonique des ophiolites dans Jes lfolenidcs inl�mes. The­se c!'Etat.

Ooriizuar nc reda/1,i ne Korrtk 7989

Summary

UPPER JURASSIC CLASTIC SEDIMENTS (SEDIMENTARY MELANGES) OF THE VOLCANO-SWTM8N'l'ARY FORMATION OF INNl!:R ALBANIDES.

I. An abrupt change in the nature o! sedimentation is evidenced in Albn·nides, as in Dmarides and Hellenides, during lhe Upper Jurassic. The Triassic­-Jurassic carbonate and carbonate-chert formation gave place to 1.he most charac­teristic volcano-sedimentary formation, widespread in Albania. The following can be dh;lingwshed in it, from bottom to top:

a. Radiolarit.cs - tuEfaceous deposits: R1.b. - Tuffacc>ous - elastic sediments; Tc, with ulirabasic. gabbro. gabbromon­

zonite etc. clasts and Lu rrnceous or sandstone matrix (with the presence o! lhe ultrabasic ma1tcr elc).

c. Sch1stous melange with clasts: Ml' with the cla.'>b oC arcosic sandstones,cherts, rarely Tnass1c-.Turassic limestones, ophicalcitcs, rarely Triassic elc. volcanic clasls «!loaliniz� caoticully in the argillic matrix

b. Diabase-rudiolariles: DR, are the main reprcscnlalives or the volcano­sedimentary formation. The volcanism is of SiO

'.! - unsaturated tholeiitic type,

relatively TiO'.!-rich.

e. Metamorphic rocks: A!\ff, Lhcy build up the upper parl of volcnno-sedi­mentary formation in the [Joor of ophioliles and consist of amphiboliles, m.ica­scl11::,t::, with garnet and quartz etc .and green schists. passing gradually :iown­wards to diabase-radiola1·ites.

Therefore, two typCli o[ elastic sediments oC diHerenl compos"ition and sln·-:­lure: tuHaceous-clastic (Tc) and schistous with clasts (M1). occur as an inle�rnl

14 A. Kodra

p:.irt or lht' ,·,llcano-s<>d1mcntary formation in parallel with the biogene, organogen1; I sediments and volcanics.

In this case we have to do with a typical example of the basins with the exlentional development, where the sinrifting and postri!ling stages are clearly expressed.

The tuftaceous-cl::istlc sinri!ling (Tc) sediments are closely linked and are the results o! the breccianzalion, erosi•m and sedimentation of the products o! rifting early magmalism of the vetrobasic, gabbro, gabbromon:wnite composi:tion, which has preceedcd either volcano-sedimentary basaltic volcanism or Mirdita's oceanic spreading.

II. The radiolurites: R. and argillic melange with clasts: M2 lies concordantlyon the volcanics o! ophiQlites of the Mirdita zone. M. 1 is composed o! aroosic sandstones, fhert.,;, rarely Triassic-.! urassic limestones, ophicalci ws etc. clasts. It is mat;t similar to the schistous melange with clasts M

1 differentiating only

from the metamorphi:;m d�rc\!. H1

a:ic;l :\'It are relalively earlier in age than R.

..! and M2 (always within the Upper Jurassic).HI After the abduction or ophioHes, during the Tithoni:in-Berriasian in Inner

Albanides and in adjacent western Kr::ista zon\! (analogQUS to the Bosniac and Beotiene zones}, on the different formations: carbonute, volcano-sedimetary or­ophiolitic, oce Jurassic-Cre1aceous early flysch is crosion:11ly and discordan1ly sedi­mented. Its structure is clasiic-marly, with nbundanl •JPhioli1lc matte,· either in the sandstone matrix or in the clasts oc;cured in it.

Nr. 2 BULETli'U I SHKE:-fCAVE GJEOLOGJlKE ]9!)0 - ---;;.;;;..;--------------------·--·---- ---

GJEOLOGJI KRAHINORE

SHK�MBINJ FlOGOPITlKE DHE BREK<;E ULTRAMAFIKE N� OFIOLITET E A.LBANIDEVE

MinelJa Shallo\ Dhori Kote••, Aleks Vranai• -

Pershkruhen per here te pare keta shkembinj, q� ndcshen brenda serpentinit.eve peridotitike te ofioliteve le Albanidevc. Shkemblnjleflogopitike supozohen ie formuar ngn kristalizirni i shkrirjes silikate te pasur me K, Ti etj. rn gJcne1·u11r nga shkrirja parciale e mantelit pcridotitik: shoqifrohen me !or­m!min e brek<;eve ultrama!ike; ndertnuren me proccset kom­plekse t.e formimit e te konsolidimit tc oiioliteve te Albanidevc­dhe i pi!rl<.1sin jurasikut.

HYRJE

Ne kuadrin c studimit te o'fiolitev-e te Albanidcve. krahas njohjes me te thclluar tc gjeologjise, tc petrologjise dhe te metalogjenise se perberesve ofiolilike, iu kushtua vemendje edhc sludimit tc llojcve te reja shkembore, si dhc aspekteve petrologjike te tyre; po ashtu, iu kushtua vemendje cdhe proceseve te metamorfizimit ofiolitik.

Ne ofiolitet e Albanideve, pcrvec; llojeve shkembore kryesore per­beresc te tyre dhe shkembinjve metamorfike shoqerues te shkembinjve ultrabazike, karie gene cvidentuar edhe shkembinj kloritikc (keme­rerit-koc;ubcit) (Shalla, Kati 1966).

Ne procesin e kryerjes se vrojtimeve iushore, ndermj.et shkembinj­ve ultrabazike u takuan lloje shkembore mikore me pamje lamprofirike te shoqerual'a me brekc;e ultramafike, prania e te cilave perfaqeson nje rast unikal per ofiolitet e Albanideve e te brezit alpin. gje qe paraq�t interes te vec;antc per thellimin e njohjes shkencore te pctrologjise se ofiolileve dhc qe 2gjeron informacionin shkencor 1idhur me proceset c thellesise, qe kane te bejne me origjine.n e ofiolileve.

• lnstituti i Studimeve dlie i Projekrimeve te Gjeologjise ne Tirane.

•• Fakulteti i G;eologjise dlie i Minierave i UT �Enver Uoxlia ..

Shkembinj flogopiUke dhe b1·cJ,�e ult.roma!ike 25

LITERATURA

1 - ShaHo M., Kati P. - Mauherit dbe kemmercrit - ko!;ubeit midis duniteve te serpentinizuara te masivit. ultrabaz1k te Kukesit. Bul. i USHT, ser. shkenc. oat., m-. Tirane, 1966.

2 - ShaUo M., Vranai A., Irote Dh. - Relacion paraprak pi:!r rezultatet. e punl­meve fushore te vitit 1982 lidhur me studimin e o!iollLeve te Alba­nldeve. Tirane, 1983.

3 - Vranai A. - Petl·ologjia e shkembinJve magmatlke. Discrt.acion. Tirane, 108�.

4 - Dawson I. B., Smith I. W., Herwig R. L. - Hete1·ogenily in upper-mantle lherzolltcs and harzburgites. Phllos. Trans. R. Soc. Lond. ser A

297, 1980.

5 - Kushiro I., Syono J., Aliimoto S. - Stabi,lli'Y of phologopiie at high pressur<:s and possible presence of phlogopite on the Earth's upper mantle Earth Planet, scL Lett. 28, 1967.

6 - KusMro l. - Composition of magmas formed by partial zone melting or the Earth's upper mantle. Journ. Geophys. Res. 73, 1968.

7 - Deer W. A., Howie R. A., Zussman J. - Rock-forming minerals. Vol. �- oheai silicates. 19.

8 - Carmichael J . .S. E., Turner F. J.,, Verhoogen J. - Igneous Petrology. 9 - Wendlandt R. F., Egoler D. S. - The origin of potasic magmes 2. Stability

oJ: phlogopite in nalural spinel lhercollte and t.he system K.AlS!04- MgO - Si02 - co2 at high pressures and high temperatures.Am. .r. Sci. 280, 1980.

Dorezu.ar ne Tedaksi ne gusllt 1984

Summary

THE PIILOCOPJ'J"IC BOCKS AND ULTRA<MARlC BRECCIAS IN

ALBANIDE'S OPHIOLITES.

The phlogopj1ic rocks (phlogopilolites) and ullramafic breccias are locaHzeJ between peridotite serpentinit.es of the marginal part of the northernmost ultra­

basic massif of northern sector of the ophiolites of Albanides close to the tectonic contact with the .amphibolites and quartz-micaceous-garnet iferous schi::;ts of the outer ophlo1ite periphery (fig. 1). 1"he phlogipte rocks form thin veiny­lensy irregular separutions between ultra mafic breccias; ihey are characterized by the phlogop!tic mono mineral sorts up to phlogopite-amphibolite, ph]ogopile· garnet-ilmenite and phlogopit.e-ilmenite-magnetlte ones (fig. 2). Their mineral composition is: phlogopite, garnet (and1·adite), am phi bole (iremolite-anthophyllite), magnesia! ilmenite and more seldom ilvaite, nickel arsenite, magnetite and secon­dary chlorite. Their chemical and mineral composition determined by the elec­tron microprobe is given in the tables in text.

The presence of phlogopite und ullrama!ic breccias in Albanide's Opl1i0-lites represents an important phenomenon throwing light upon the ophiolit.es genesis and the mantle petrology. Ii is supposed that the phologipte rocks have

26 M .. Shallo elj.

been formed by the crystallization way from the silicate melting o! the K20-andTi02-rich rna.Cic-ultr.runa!ic composition under very deep sea. conditions, generatedby the partial melling or the peridotitic mantle and the mantle potassic melaso­matos!s. Their formation is included in the complex processes of the formation of Albanides ophiolites during the middle-upper Jurasslc; it has affected only the levels of the mantle ophiolite sequences and isn't linked with the iniluence of any postophiolitic magmatic or metamorpttic activity.

The ultramafic breccias at·e supposed to have been formed by the cementation of the consumpted harzburgitic matter with the ultramafic one subjected to lhe later amphibolization. The phlogopite rocks are intersected by thin chlorite­uvarovite veins linked with the later hydrothermal activity, which ls also included ln the ophiolite formation processes .

•

Kr. 2 BULETINI r SH.KENCA VE GJEOLOGJIKE 1990

MEKANIZMI I FORMIMIT TE SHKEPUTJEVE DHE

RRUDHAVE NE BREZIN ANTIKLINAL TE KURVELESHIT

Llazar Mebillka•

Artikulli eshte rezultut i punes se kryer per temen e tekto­gjenezes te brezit te Kurveleshit. Jepct hollesishi mekani.2mi i formimit te strukturave dhe .t:akioret qe i kushtojnc ato. Traj­tohet roli i tektonikes t.erthore gjati!soce dhe i fonnacionit halo­gjen. Problemet trajlohen sipas leklonikes se pllakave.

HYR.JE

Fenomenet e ndryshme tektonike si shkeputjet tektonike, pushimet ne sedimeniim, transgre3ionet, di.sharmonia e flishit me gelqerorei etj, nuk mund te interpretohen drejt ne qoftese nuk shpjegohet drejt me­kanizmi i formimit te tyre. Ne baze te mekanizmit le formimit 1.c tyre mWl.d te shpjegohet perse .asimetria e rrudhave ne nje rajon te caktuat nuk eshte e njejte. apo perse disa shkeputje tektonike gjatesore devi­jo3ne nga orjentimi i pergjithshem (VP-JL), format .g:jeometrike te

rrudhave, morfotekt9nika e strukturave karbonalike, terrigjene te dala ne ,siperfaqe elj. Kdo fenomene tektonike jane shpjeguar nepermjet ieori.se gjeosinklinale te baseneve te sedimeniimit (Obuen 1965). Stu­dimet e koheve te fundit ne Mesdhe, te cilat jane studime komplekse regjionale (punime t.ektonike e mikrotektonike, paleomagnetizmi elj.), dukurite e mesiperme i trajtojne ne baze te konceptit te tektonikes se pllakave ose sic; quhet ndryshe tektonika e re globale. Mjaft studiues si Mattauar (rn79), rendesi W posac;me i kushton klasifikimeve te ndry­shme te rrudhave ne haze te kendit te rrudhosjes etj. Keto kane re­ndesi tc v�ante praktike sepse duke patu1· nje tabllo me ie qarte te

mekanizmit te slrukturave mundet (se bashku me metodat e tjera te kom­pleksit) te prognozohet ngia ana cilesore shkalla e mbihypjeve te struk­turave si dhe forma gjeometrike e tyre ne thellesi.

Sot ne lite:ature Po trajtohen gjeresisht problemet e modelimeve te,ktonike te cilat nu.k mund paraqiten drejt, pa patur njohuri te the­lla mbi mekaniken e shkembinjve qe sigurisht ka rcndesi te posac;me

• Imitituti Gjeologjik i Naftes ne Fi.er.

Mekanizmi i fonnimit te shkeputjeve dhe rrudhave 37

LITERATUR.A

1. LZ. Mi!hUlka, Dh. Gjenerali, Sh. Aliaj etj. 1988. «Tektogjeneza e struk-turave te brezlt antiklinal te Kurveleshit dhe pers�ktiva e lterkimit per nafte e gaz ne to,.. Fier.

2. Ti. Bakiaj etj. 1987 - «Mbl ndertimin gjeologjik dhe perspeJctiven naitegazmbajtese,. te zonave 1ieki0nike Kruje-Jonike-Sazani dhe ne UPA (shk.

l :100.000). 3. B. Cana; 1919 - "'Pergjithesimi gjeologo-gjeo!izlk i pjeses veriore te vend­

burimit te Cakranit pas rezultateve te pusit Fier ... 4. Y. Sadiku, et;. 1981 - «Stratigrafi.a dhe paleogjeografia e depoziiimeve te

h::itian-akuitanianit ne brezin anUklinal te Kurveleshit. Fier ... 5. l\f.l. White 1981 - «The relationship between the geometry of normal faults

and that sedimentary layers in their hanging wells. «Journal or structural geology. Vol. a ....

6. M.H. Woodcock - Strike-slip duplexes.7. Mattauer, M. Mercier J.L. (1980) - Microtectonique et grande tectonique.

Llv1·e Jubil Rev. geoJ. Fr. 10.8. Mercier J.L, Delib�sis, M. Gathnier A. Jarrige J/J ctj. 1979 - La neot.ec�

tonique de l'arc egeen. Rev. Geol. Dyn. Geogr. Phys, XXI (1).

Dorezuar ne redaksi ne shtator 1989.

Summary

FAULTS AND FOLDS FORMATION MECHANISM IN THE AN'l'ICLINE BELT OF KURVEDESHI

This article deals with some main moments o! the mechanism of tectonic faults and structures.

The opinion on the evolution of tectonic concept o:C some known authors in the tectonic field such as Obuen, Mottnuer, White, closs etc. protectors of geosynclinal theo1·y and plate 1ectonics (New global tectonics), is given here. Recently, all the scientists, includi.ng the protectors of geosyncline theory, explain the various tectonic phenomena by the plate tectonic concept. In this article too, an the problems are· explained according to this theory.

All the methods concerning ihe tectonic studies have been synthetized in the mechanisRl of formation of structures and tectonic faults.

All the tectonic phenomena in ithe belt have been investigated, since the Llassic rifting process up to now. The l!?ctonic regimen in the Ionian basin since its (und::ition up to the final folding is treated here as well.

It ls stressed that the ancient longitudinal sinsedimentary !aults give the

folds the, direction of exteniion, even the dimensions, depending on the direction

of the axis of regional compression during structural motions. Two tectonic systems are distinguished in general in the Kurveleshi belt. in

which the longitudinal faults of the reverse faultoverthrust t� and folds

38 Lt. Mehi llka

go parallelly: northwest to north-northwest tectonic system, in which the majo­

rity of longitudinal faults and folds belong and, worth-north-northeast one, in

which the majority of faults associating the periclinals and structural «noses,.

belong.

This article provides also the mechanb;m of formation of «flower» shaped

faults and small tectonic ones oC the right or le!t strikeslipe fault. The mechanism

of the formation of «humpings•• within the structures i'S treated here as well.

Nr. :? BULETTNI I SHKENCAVE C.JEOLOG.JIKE l9f!I)

MINERALET E DOBISHME

NJE PERFYTYRIM I RI MBI VENDOSJEN E

MINERALIZIMIT KROMITIK N� RAJONIN OAFE

BUALL-KLOS

- Shadan Stermasi•, Vasil Kotani" -

l\e saje te pergJithesimit t.e materi:1lit gjeologjik faklik, mbe­'shletu1· dhe ne te dhenal e punimeve tushore tc temes :;tudimore per pel'caktimin e perspektives krommbajtese n� scktorct pere­ndimore tc vendburimit Bulqizi! e Batel' jepen mendtme mbt ndenimin gje<>logo-strukturor dhe krom-mbajljen nc rajonlri QaCe Buall-K.los.

Ndertimi gjeolog•>-Slrukturor dhc kronunbajlJ:l ne rajonin Qare Buall - sh(aqja kromitikc c l{losit

Ne rajonin per0ndimor 1.e Bulqi,.es nd0dhen objcktet kromtlike Qafo Bual), 16 Tclori dhc Klosi (fig. 1). Trajtimi i ndertimit gjeologjik dhe krommbajtjes se t�rre jepen mbcshtetur ne ie dhenat e dokwnen­tacionit gjeologjik, le pvnimevc le krycra gjatc vilit 1988 dhe ne 1.;.; dhenat e rilevimit gjcolugjik ne shkalle 1 :10 000 (Onuzi K. elj. 1989). Ne keto objekte kcmi trupa xehcrore me rc;ni� Le� forte, ne drcjtim te j ugpere.ndimi t.

Teresia e daljcvc dJH., c objekteve te nuneralizuara krnmitikc ne r·1-jonin perendimor te Bulqize-Batres mund te perfoqesojne nivele kromi­tike qc i perkasin zhvillimit me mbushje te pjesi:shrne 1e mineralizi­mit tc Bulqize-Batees ni; drejtimin gjere.sor dne.it pcrendimit. ''fok pe1 -jashtohet dhe mundUsia. qe ata, tc jene lrupa kromitike me remi: W

forte. p�r ne jugp,:rendim me .shtrirje le per.g:jiLhshme juglindJe-veri­pcrendim, dhe mt> 7.hvillime Le pabnrab:,rfa ni..• renie dhe nc shlri,j..:. pa lidhje me Bu1qiz-c-Balren. Kcrkim-zbulimi i twe. per shkak te ken­dit relat ivisht ne madh te renies, te v,�pnmtnrisc se t<:>klonikf . ..; shk�­put<:ise, c cila shprchd mi.; fuqishem dn1·a-dorc�s cir<•jt perendimit. pa­r.aqet veshtircsi. Ne m,,nyri.! t<:! pi.•rmbledhur mi: poshtc po pershkrua.1-me mjcdisin petrngrafik. ne rajonin Qafe Bunll-IG Tetori-dalja e Klosit dhe miner:ilizimin kromitik.

Bazuar ne L6 dhena1 e punimev1.• tc ic·y�ra, nc dcshifrinun petru­grafik tc Jlojeve' shkembore qe man:in pj-csc, rczultm, s� mjedi.si petro-

• lnstituti i Stu.dimew di!,• Projeklimp1:e te Gjeologji.�i! nit Tirane.

Nje perfytyrim i ri mbi vendosjen e mineralizimit 49

PRER.JA-J5

H

Fig. 8. Prcrja XXXV.

LITERATUR A

1. Cina A. etj. 1986 - Kromitet ni! ofiolitet e Albanideve. Buletini i ShkencaveGjeologjike, Nr. 4. 'Dirane.

2. Cina A. 1987 - Mineralogjia c kromitiLevc te masivit ultrabazik te Bulqize,.Bul Shk. Gjeol. Nr. 3, Tirane.

S. Dobi A. ct;. 1980 - Studim tematiko-pergjilhesues e kerkues kompleks gjcolo­go-gjeofizik per prngno:ren krommbajtesc te masivit ultr:1b:izik te Bul­qizes gjate viteve 1978-1980. Tirane.

4. Jahja B., Karaj N., Gjoni V. etj. - Relacion gjeologjik i vendburimit «t6 Te­tori» me llogaritjen e rezervave me gjendje 1.10.1985.

4 - Buletini i Shkencave Gjeologjike Nr. 2

50 Sh. Stermasi, \', Kotani

5. Kolcz B. etj. - Projekti l punimeve te kerl,im-zbulimit nc v.b. ··Hi Tetor!» pervitin 191rn.

6. PTemli I Stermas1 Sit. J98i - Studim mbi hapjen c konk,·· ti1.lmin e per:--pck­livcs le minernlizimit 11.: kromil W p;:isur m 7.onen, pcrcndimt>:-i:- tP. vendburimh B .. 1tcr. 'l"imnil.

7, Qurla;:c S. ctJ. 1986 - �elja e pcr�pcktivi!s dhc konl-n·l'ti,dn'i i ,·azhrJimi:s;s;; Fe minl•ralizimlt :c I sur H! krahun lindor le vend· u·imit nuJql:,-,� dhc ne zoncn ndermjcl�e Bulqize-Almarinc - Afer Liq,mjvc. Tirane.

!!. Stcrmusi Sh. C'tj. 1988 - SLuclim tcmntiko-pergjithc�ucs kompl,;ks per p: rcak­timin c ligjesive le loJ.al1zimii tc kromit, hnpjen c pcrspcktiv,·!' ne �cktorin lindor t(! ,·.b. Bulqize-Bate,· per vitct 1986-t!l:J,. TiranL

!I. Sti!rmas, Sit. ct;. 1989 - Studim tcmatiko-pcr:,:jithi.::�ue.-; rilevu1..-:s kompll•k<- pl.?rpercakiimin c ligji!sivc 1i.\ lokalizimlL te kromlt, hapjen e perspeltliv:.'s ne SPktorin p1'ri!ndimor h ve11db·Jrimeve Bulqizc e Bat.er p,•r vitin 19�!1 Cdoreshkrim), Tirane.

r.ore:.uar nc rcdabi tie prill 1989.

Summ:iry

NEW t1Pl7',lONS ON TIH: GEOJ.<)CICAI STHUCTUH/\L FEATURF.S .\:'.:D CHROME-BEARING OF QAF 13UAl.l. - KLOS REGJON

The geological ·�tructural k:llu1·t• nnd th,� chromL'iw:,ring pcr:;p,:ctiv•' l'u .. !l - Kio- 1·pg1011 !I"•' trentcd in ll'i:. 1> 11w:-. based on Lhe g,mcrnliza\:ui1 ,•,d,,in� factic geolo�1cal matcnal and on the data Anincd by the rl.'cr-wm·ks.

rt Q:,r

• 1he

he:d

Bn"rd on llHJ dnt:i of cnrned 11u1 worh� and petro�raphicnl dcciphmin� o! the rock. sorts. 1t result- that th<.• pc1rog··,,-,hical cnvil'onmP111 consbts ol the dumtc-h:117.burg!1c nd h�r1.bu1·gilc-dunitc faci�s. The vt-lny scric compc•rd d ultrabasic und basic rocky sorts is a!:,o pr<>:;cnt.

l:1 Qnf Buall sector (Klosi ci.romitic OC('llrence), the chrunnt!c minc>r:-liz:•1i<m is pro�!'' I !n nu'11crou· <·Lions. The r' . "m:'ic bU(lv encoun creci m ..,.,,, sect,ons uI C<'ntr:il zone is ft>lclcd ancl si u:i·t•d in h:117.burgi:c-dunile fade'-. H is of con�id<:r:ibk- dimension:;, consisll'nl in c:cl.rntion and dip and C1·20;1 - rich.Jt is considerccl iis a more! wi>stern continualiun of the knt>wn Bulqi1.-i min11rcii­zation. But lht> poissibili1y or s�paratc minera1 :!.ltion within thC' :-· me facies i�:i': excluded

The pot.itive rc�u!ts have been obtained in extcnlion. towards north·::e� n:,d "oullw:i�l The chromitlc bodies ,,re of mor•' limited dimensions, varied <."n'i­lntlvi> content in lht.! cxlcnlion an1 dip. Thc lhlcknes: vanc-s a 1'. Tht• chrc­mitic bodiu; of the uppermost level are ex()l•ctcd to be with umqual deve11)p­ments, with impovt•rishmenl or prov,sional gc>nt>tic interruption in lhe ix:entill'l and dip. No fold "l,! phenom1.;na ,rL obsl.!rve<l in these bodies. They are dlv:dd into blocks o( dirf,•rent dimensions clue to the postminrralization fault t"ato::lc-:. In Qafe I3uall - Klos we have to do with �ome chrom!tic bodies, hyp�orr.r-�ri­cally set upon one a·vther. Based on this mlerprel .t:on. the chrrme-b• .uin;; perspective of the Bulqiza ultrabasic massif is being increased.

Nr. 2 BULETINI T SHKENCAVE GJEOLOGJIKE

MBI ND�RTIMIN GJEOLOGO-STRUKTUROR DHE MINERALIZIMIN SULFUROR NE RAJONIN

MORIN�-GJEGJAN-SURROJ-LUR�

V. Bexhani•, I. Turku**, R. Selimi0•. E.. Dclajuu

]990

Jepet ndertimi gjcologo-struh:luror i serise vulllrnno-�edimen-1:ire ,e buze$ lindorn tc zones ofiolitike :\1irdit:�. si dhe mi'lc­ralizimi :;ulfur01· qe gjendt>t ne te. Paraqi1en ,f dht!nn tc n:a q.! mbe�hlesin moshen jurasike te serise vullkano-�edimentare.

HYRJE

Ne ndi.!rtimin e brf'ndshem te scrise n1l1kano-sedimc-nt ore, marrin pjese trc pako, te cilat dallohen nga pi.!rbcrja e vullkanitcv,e. '\q3poshte siper ato jane: Pakua rreshpore-trahitike {r-t). a.,o baza1to-rresh­pore (b-;r) dhe e s�permja. ajo metamorfike (m): Mbi kete 1.e fundit v-en­dosen ultrabaziket e hedhur pi2r abduksion mbi serine vullk:mo-:c<:--di­mcntare.

Nivelet c mineralizimit su1iuror, kane karakteristika te Y��anfa ne pakot e sipershenuara. N{' pakon e posr_lme. ku mbizotcrojne ':t:11-

kanitet subal,kalinore. mineralizimet sulfurore kane karakter pol:me­talor. ni• ate te mesm<>. qc eshte €Cl.he pjesa kryesorc <> prerjes Fl; F<­rise vullkano�sedimentare mbizot'erojne vu1lkanitet bazaltike dhe mir.e­ralizimet jane te tipit kallcedane, ne ate te sipenne matemorfike mine­ralizimet jane kall<;edane te metamorlizuara

Jane percaktuar pese nivele mineralizimi �ulfuror ne po7.idone �tra­tigrafi}{e tc percaktuara (fig. 1), te cilat pcrhapen pothunjsc ne te gji�hi? shtrirjen e sedse. Sot per sol. me rendesi praktike paraqiten min'=rali­zimi i nivelit te katcrt i vendosur nc pakon bazalto-rreshpore (v.b. Gje-

• Insti.tuti i Studimeve dlle P,rojektime1:e Gjeolcojikr.

•• Fakulteti i Gjeo1ogjise dhe Minierave ne UT �5n,;cr Hoxha".

••• Ndermarrja Gjeologjike ni:i Kukes.

•••• Ndermarrja Gjeologjike ne Shkoder.

Kufiri midis ultrabazikeve tektonite 81

2. Si kriter gjeokimik per ndarjen e tektoniteve nga kumulatet ultra­bazik:e kerni perdorur permbajtjen e Ni dhe Fo ne dlivine. DiagramaNiot-Fo e paraqitur ne kete artikull rekomandohet te perdoret per keteqiillim edhe ne masive te tjere ultrabazike. Dallime verehen edhe nepe�jen e ikromiteve (diagrama Cr/Cr+Al-MwMg+Fe-,>.3. Si kriter mikrostrukturor kemi perdorur orientimin e pref eruar teolivines. Stereogramat e orientimit te paraqitura ne ikete artikull mund tesherbejne edhe .si referim per percaktimin e kontaktit tektonii#-kumulatene masivet e tjere ultrabaztke. Ndry,shime verehen edhe ne shkallene menyren e deformimit.

4. Si kriter petrogafik ·na ka sherbyer dallimi i trendit tektonik ol ++ chr 1- opx +· cpx ± plag � ol + chr + opx � ol + chr nga trendikumulat: ol + chr + cpx � ol + cpx � (ol) + cpx ± opx ± pl. Nl1k mund te thuhet qe tani ne se ky kriter e3ht� i vlefshem edhe per ma­sivet e tjera ultrabazike. Ndryshime verehen edhe ne strukturen e shkembenjeve. 5. Dallimi i duniteve tektoni� nga ata kumulate ka rendesi praktikelidhur me korelimet ne prerjet siperfaqesore e te ipunirneve gjeologjike(shpime, galeri) gjate kerkimit te mJneralizimeve te kromit.

LITERATURA

Cina A. 1984 Disa vecori fizike te kromshpinelideve xeherorperi>er& tie ma­sivit ultrabazik ofiolitik te Bulqizes But Shkenc. Gjeol. 4

Cina A. 1�87 Mineralogjia e krorniteve ti! rnasivit ultrabazik ti! Bulqizes Bul. Shkenc. Gjeol. 3 ,

Cina A, Caslli H, Goci L. 1986 Kromitet ne ofiolitet e Albanideve Bul. Shkenc. Gjeol. 4

Dobi • A. Kotani A. 1983 Aspekte re ipetrologjise se rnasivit ultrabazik ti! Bul­qizes Bul. Shkenc. Gjeol. 3

GJata. K.,

Kodra B., H'llsa Z. et; 1988 Studim tematik pergjithi!sues per IQari­rnin e ligjesive ti! ridertirnit gjeologjik dhe perhapjes se kromit te pasur ne rajonin e Shk.alles per konkretizi,rnin e dy objekteve me punime kerkinrzbulimi per vitin 1987. '

�blanc M., Dupu'I/ C., Merlet C 1984 Nickel content of olivine as discrimi­natory factor between tectonite and cumulate peridotite in ophiolit.es Sc. �l Btul. 37, 2 131-136

Nicolas A 1986 A melt extraction model based on structural studies in mantle peridotites. Jour11 Petrology 27,. 4, 999-1022

Nicolas A, Prinzhoffer 1983 Comulative or residual origin for the transition zone in ophiolitese: structural evidences. Journ Petrol. 24, 188--206

Ohnenstetter M 1985 Classification petrographique et structural des ophioll­tes echo de la dynarnique des zones de transitiqn croutemanteau. Incidence sur la nature et la disposition des corps de chromitites associes. C. R .. Acad. "Sc Pa-ris. 301, U, 20.

Onuzi K., Milushi etJ 1989 Studim i punimeve ti! kerklm rilevimit ni! shka­lle 1 :10000 ne rajonin Bater-Kraste-Bejn-Bulqize per vitet 1987-1989 ISPGJ

Premti 1 1984 Petrologjia e shkembinjeve ultrabazik ti! rajonit ti! vendburi­mi t ti! .B ulqizes. Disertacion

Shalla M., Kate Dh, Vranai A, Premti I 1985 Magmatizrni ofiolitik i R.P.S. tE! Shqiperi�. J:ll.P.GJ.

Shapll.o M., Cina A., Dobi A., Cili P., Premti 1., RuH Q. 1989 Petrologjia e masivit ultrabazlk te Bulqizes dhe mlneralizimi krornitlk l tlj IISPGJ

Sherbakov S.A 1985 Mikrostrukturnij analiz ultrabazitov Tihogo i Indijskogo okeanu Izvestij• AN SSSR. Ser. Geollog. 3. 54-65

6 - Buletini i Shkencave Gjeologjike Nr. 2

A. Tashko, A. Marto------- ---------·-------

Ta.shko A 1985 Gjeokimia. e kromit dhe nikelit ne masivet ultrabazike te Albanideve, BuL Sh. Gjeologjike Nr 3

Ta.ahko A 1984 Kritere gjeokimike per kerkimin e kromit. Permb. Stud. Falt. Gjeologji-Minfera. UT �ver Hoxha,.

Tashko A., <;ipa. A. 1988 Deformimet plastike te olivines dhe disa mendime per ndertirnin e brendshem te masivit ultrabazik te Bwqizes. Bul. Shkenc. Gjeol. 4

(Dorezuar nl redaksi ne tetor 1989.)

Summary

THE LIMIT BETWEEN ULTRABASIC TECTONITES AND CUMULATES IN BULQIZA MASSIF

Based on the deteild complex geochemical-petrographical arid microstructural investigateer have given the opjonions on the limit between the ultrabasic tec­tonites and cumulates of Bu!qiza. Apart from the harzburgites and small amounts of the residual lherzolites, • the dunites contabiing banded chromitite concentra­tions are also included in tectonites. The dunites with clinopyroxene, wehl'lites up to olivine clinopyroxene are included in cumulates.

The Ni end Fo content in olivine has been used as a geochemical crite­rion for the division of tectonites from cumulates.

The prefered orientation of the ·olivine grains has served as a microstruc­tural criterion.

The distinction of the tectonite trend; 01 + Chr + Opx + Cpx ± pl 01 + Chr + cpx 01 + Chr, from the cumulate one: ol + chr +, cpx ol + cpx (ol) + cpx± opx ± pl, has served as a petrographic criterion.

The distinction of tectonite dunites from cuinulate ones is of greaJ impor­tance,· especially co�cerning the correi�tions of the surface sections with the geological workings (drillings, galleries) during the chromium mineralization pros­pection.

Nr. 2 BULE'TlNI 1 SHKENCAVE GJEOLOG,TIKE 19!10

P�R DY BREZAT OFIOLITIKE T£ VENDIT TON�

[njac Gj. Ndojaj*

NI! l,i::te artikull vihen !llc (!ukjc ndryshimet gjeokimlke m1d1s

<ly orezave ofiolllike te vendit tone. Pasi anulizohen aspektet e

petrogjenezes se tyre, arrihet ne perrundimin se ata i perkasin

rnjed:seve te ndryshme pale<>gjeograflke.

Problematika e gjithanshme e ofioliteve ie vendit tone, ka qcne dhe eshte shtj,elluar pothuaJse nga pjesa me e mad.he e gjeologeve 1.ane, kryesisht e a1yre qc jane mar,re m"' zonat e brend5hme, si · dhe me studimet mbi tektoniken e mctalogjenine.

Nga ana gjenetike, sot pothuajse tc gjithe gjeologet pranojne se ofiolitet kane Jmdm nga pjesa me e siperme e mantelit. Ata nderlohen nga sekucnca vektonite dhe sekuenca kumulate, duke perf.shfre nc ke.:e

te fundit e<lhe g'.jithe proiilin e vullkanitcve. Persa i p.:Tket tektonikes, mendirnet e gjeologeve tane jane ndPr

me te ndryshmet. Kje pjese e tyre · pranon c;;e �uJtrabaziket» jane autoktonis midis ko1mzes korbonaiike. pervei; ndonje rasti, si p.sh. ne juge tc. Kor<;es. ku • u!trabaziket» pan\qiten si aloktone, po ashtu ma­sivet «ultrabazike,, te Shkodres, Devollil (Shalla M. etj. 1981).

Studiues t.f tj,(.:•re (Kodra A. 1986 etj), ofiolitet i trajtojne me alokto­nizem relativ dh>t. 1 konsidcrojne si te lindura ne zonen e Mirdites, ne perendim te Korabit, qofshin ato te brczit lindor, qofshin ato te brezit perendimor duke gene te zhvendosur ne nje kohe Le dyte (terciar<.') drejt perendimit, ni; kundershtim me gjL'<>loge te tjere. le cilci keto fo··­macione i konr:iderojne si te lindura n(! shpaiet lindorc te Korabit ohe tc zhvendosura ne nje kohe te dyte drcjt zones st� Cukalit. (Dercom1, J. etj. 1986}.

Ndonje autor tjeter (Vergely P. 1984), supozon se nga lindja ePelagon�.;vct (Korabit) kanc lindur ofio1ilet e brczit lindor, ndersa ato te brezit JX rc:JxLm Jt" e kane zanafillen nga 1,IJpaiet perendimore 1 e. tyre, ne njc zone 1.e quajtur zona Maliake.

M�:.itht- mrndimin e pergjithshem te hndjes se ofiolitevc nga pjesa c- s1pe!me e mantelit, te ngjitur nc siperfaqe e poerhnpur ne fun­din e oqearit n, ·pt rm Jet nje thyerje tc thellc tc kores oqeanike, nif ndonje rast. sipa:s ndonjL autori (GJata K. etj. 1985). mendohet se ne periferine c zvnfs -Mirdita», duhet tc kcmi pasur edhe .. infruzione»

• Shoqa.ta c GJ;;clogeve tij Shq,pifrise, Deua e Tir<mes.

Per dy brcza! ofo)litike te vt'ndit tone 99

ndryshim se ne aie te brezit p-crendimor, ky krom ndodhet ne �i··ndj<= latente, ndersa ne ate te brc:zit lindor. ai ndodhd nf gjendje 1e per­qendrimeve Ja-omifere me vlen1 ekonomike.

5 - K,eto ndryshime i dctyrohen krycsisht pownciaht term1k. i cili ne sasi e eilesi ka qene i ndryshem ne ultrabaziket e dy breza,:e. Kl:lS,1'u, ai ka q@e me i kuil:.war sidomos n<; kohe ne brezin perendimor dboe me I

fuqishem ne brezin lindor. 6 - Dy brczat kane lindu1· nga kusht,e le ndryshme gjeologjike.

Brezi p<:rcndimor eshte krijuar ne nje oqean ie thclli: dhe re!ativisht � ngushte, kurse ai lindor ne nje ha11k ishulJor-pellg uni:!sor.

7 - Pctrokimia e dy brczavc ultrabazikc ndryslwn cdhe persa i pi:!r­kel vlerave te grupev� kryesore molekulare. Raportet Cr/Cr+ Al janc me tc ulte ne brezin percndimor, meqenese mbizotemjne sekuencat lhu­C'olil:€, ndersa jane me te ngrilur ne brezin 1indor. meqt;nes,2 n�bizct,i­rojnP s-ekuencat harcbu:rgitc.

8 - Se fundi, rendesi tc madhe i duhet kush.tuar vlerave s1.1siore stalistikore te pirokseneve1 sidomos te a tyre rombike, meqenese ka 1 e nj:!!jare qe harzburgitet e pasura ne piroksene rombikc tc jene tr�gu,-s te

mire w perqendrimcve kromifd't! dhe udhezues pi'q• 1-.i;rkimin e i.yr,!.

ILl 'ERATURA

1. - Arlw.thiu. F. ( 19Wi) Kushtet l.' ftlrmimit te xch�rorcvct hi Fe-Xi ti� 1.Jjonit

Lilm.1zhd-Pogrnrkc dht' pcr�pektiva � kerkimll ,u :yr, ...

Dii;ertacion. Fonde JSPGj. Tirane.

2. - Dede S. (1975) Sh!aqjet rrcnjcsore te shkembinjcvct: utrabazike ne Dorez­

-G�zavt'sh c ne lindje te Librazhdit che prnbl<'mi I lidhjes se dy ur.:nve

ultrabazike te vendit tone. Pi;rmbl. Stud. Nr. I.

2. - Dobi A. (1981) Petrnlogji:l '-' masivit. ultrabRzik tU Bulqizi�s dht!' ·;!.._:, �,mi

krnmmbajtjes. •Diserlacion.

Fondi JSPGJ Tirane.

4, - Cili P. (19ft0) etj Harta gjeoloi;jike e masivcve ullrabazik� n� jugiinclJ<' tl-

Shqipi!risi.l. Fontli. Tirani:.

5. - <;ili P. (1962) N'dertim1 gjt>t>logjik dhe minci alet c dobishr:,e 1f! rajr,ni1 t,:

Shpalit. Fondi. Tirane.

o. - <;'i1ia /L (HJBi) "\lineralonji:1 f' k�omitc\'e ti.: musivit ultrabazik te Eulgi::e'.s.

Bu!Sh.Gj. !'::- 3.

7. _ (ina .4., Tashlw ,L (198(i) N,il'· lcrahasim gjeokimik per masivet ultrnba­

zik� tc Bulqizes e Gomsiqes (Oiiolilet e AlbanidevP.). B.il.Sh.GJ. N:-. �

91 - Godroli M. etj. (1987). Karakteristlkat petrokimike ti! prerjes magmat1}.:,? te

maRivit ullrabazilc re Shpalit ,Jugor, Bul.Sh.Gj. Nr. '.!.

o. - Gjata K. (1980) Pelrnlogjia dhe perspekliva c mkelit sulfur dhe suH�r.:\'C

rn bjern tc kompli>ksit gabropcridotit te Mir<1ites Peri.!ndimore Cse'ioo,1 Ii­

vadhas-Shkopet). Disertacion. Fond.it ISPG,J

10. _ Gjara I{. (1985) etj. l\<brcdh,•nif' iniruziv<· t� shkcmbinjve ultrabazH;i: mt'

shkcmbinjlc karbonatike 1r1asiko-liasikc ne pjesct anesore le zones �e: Mir­

rl,ics dhe ne zonen e Korobit. Bul.Sh.Gj. Nr. 4.

11. _ Gjala K. (1968) etj. Stuc!1m tematik pi:rgJilhcsuei; kompltks per �qa11mir.

lOO I. GJ. Ndojaj- .,

c ligJesivc te ndertim1t gjeologjik dhe te perhapjes se kromite,•e te pasura ne rajonln e Shkalles. Fondi ISPGJ. Tirane.

12. - Kodra A. ( 1986) Gjeologjia dhe presp ekLiv;t e mincrnlt•ve le dob1:;hme nerajonin Resk-Shistavc-::. D1sertacion .. Fondi ISPGJ. Tirane.

13. - Liko V. (1960) Ndertimi gjeologjik dhc mineralet e dobi�hme te rajonit te Malevc te Sl<enclerbeu1. dhe te periferise se tij. Fondl. Tirane.

14. - NdoJa.J lnj.Gj. ( 1955) - Harla pruvizore peLrograrikt.! e masivil te DevoJlitne sh k. 1 :50 000.

Bul. USHT.Ser.Shkenc.Nat. Nr. 2. Tirane. 15. - Ndojaj lnj.GJ, (19GI) - RaporL mbi gjeologjine e masiva ultrabazik tc

Gomsiqe-DushiL dhe mineralet e dobishme le tij. Fondi. Tirane 16 - NdoJaj In7.Gj. (1964) - Maredheniet e shkembinjve le bashki.isl�e o(iolitike

me shkembinjte gc.ilqeL'ore ne krahun lindor tc Lures dhe te Bulqizes. Bul. USHTSer.Shkenc.Natyres Nr. 3.

17. - Ndnj<rj Tnj.GJ. (19fli) - Veshtrim mbi kromitel. e vendil tone. Bolim 1Fakul. Gjeolo:ji-Miniera. Tirane.

Lo. - Prem ti I. ( 1984) Petrologjia dhe per�pt>kliva krommbajtcse e shkembinjve ulh1bazikc t� vendburimit te Bulqi7.e�. Diser.t.acion. Fondi. ISPG.T. Tirane.

1�. - Ndojrij Inj. GJ, (1%:I) Mbi disa probleme tc magru:itizmll ne venrl1n tone. Bui. USH'I' Ser. Shken. Natyr 3.

20. - Shalln 111. (J981) Vt.!ndnsja e shkembinjvet ultrab:izike ie vcndit lone Bui.SII.GJ. Permbl. Stud. Nr. 2.

21. - Sha.Ila :11. (198'.l) Ve�orile petrokimike te ofiolitle,·c t,:, L\lbnnideve. Bui. Sh.GJ., Nr. :3.

22. - Toshlco .A. ( l!l76) Disa dallime gjeologjike qe verehen b!'enda �hkembinjveultr:.iba7.il,e. Permbl. Stud. Nr. 4.

:::;. _ Tashko A. (1985) Gjeoi<lmia e kromil <lhc e nlkclil ne masivet ultr:ibazike le A!banidevc Bul.Sh.Gj. Nr. 3.

2l - Tashko A. ( J98i) Perdorimi I ha nave gjcoklm1ke per percakl!min poten­

ctalit krommbarlcs te masiveve ullrabazike dhe sheshct me me perspek­

Uve. Sul. Sh. Gj. :-{r. 3. 25. - Terslrana. A. (1982) Petrologjia dhe metalogjenia e komplcksit gabroper1dotit

le rajonit Kashnjet-Qelc7.. Dcsertacion. Fondi. ISPGJ. Tirane. 26. - Tifrsllana A. ( 1!18.J) Ndertimi gjeologjik dhe miner:ilmbajtja e rajonit Gom­

s1qc-Kashnjel. Fondi. ISPGJ.

27. - Derrourt J. (1986) Geological c,·olution of tht: Tethys bt'LL fr:im Allantic toP::unlr Tectonophysics. Nr. 12:J. (241-315).

23. - Heri.;ig R.L. (1980) etj. Fertile and barren Al-Cr spinet hnrzburgites lromupper montle. Jon and electron analyses o! trace elcments In olivina and ortnopyroxene:s. Relation to lherzolites. Enrlh and Planr>tary- Sc. Letters, 59.

29. - Knippers A. (1986) etj. Ophiolitic as indlcatol's rJf the gcodynamic cvolulion ofthe Tethysian ocean. Tectonophysics, nr. 123. (213-240).

30. - Kornprobst J. (1984) etj. Analiza mikrosondikc te clisa shkcmbinjvc tc oCio­!tleve te Shqip�rlse. Servic«:' mtcrosonde, Clermont-Ferrand IL

81. - Malcsimocir; Z. (19114) Thermal history of pel'idot!les fn)m Central and InnerDin:irides in Yugoslavia, Geokhimla nr. 2.

Per tly brezat ofiolitike te vendit tone }OJ

·32. - Rahgoshay M. (1988) Les chromites et leurs gisements dans le ccmplexes

de la chalne du Taurus. (Turquie). Geochronique. nr. �5. Jc<:br.

33. - Vergely P. (1984) Tectoniquc des ophiQlites dans l<.!s Helknides interncs.

Convergence sur l'cvolution des regions Telhysiennes occidenlales.

Universlte de Paris Sud.

Dorczuar ne n?dctkSi- ne korrik 1986.

Su m mary

DATA ON THE OPIJrOLTTlC BELTS OF OUR COlil\"TRY

Two ullrabasic belt:. o! our oph1olites are geochemically distunguii;hl.'d between

lhem. These ot the wes\('rn one are Al20a-rich and impovt>r1sh<'d with MgO.

Mineralogicnlly, the olivines of ullr"<'lbasics of the west;cr11 belt are less 1orste­

ritic: the rhombic pyroxene ii; less en1atHic and more wollastoniUc and the

monoclinc pyrnxene ls too little enstatitic and highly w1Jllastonilic.

Western belt chromespi·nel is less ironi[errous (Fe) and more magnesia!. Whe­

reas the e:istern belt one is highly ironiferrous (Fe) and k>ss magnesial.

Cr-i03 contents in the monoclinc pyroxene:; is almost the same for these

two belts. Con:;equ�mtly, the chrome-bearing potential in two belts is almost

thc> same but \.he cnromium concenlr::1tions o! lhc economic , alues occur mly in

the eastern belt. Jn the wesl•'rn one il occurs in the latent state.

Th<" author is or the opinion that these di!ferenci:s are mainly due to the

thermic potential which has been quantitatively and qunlitative1y different in the

ultt-abasics of these two belle;: rnore limited, mainly in 1ime, in the wester:, beit

and more vigorous in th<> eastern IJ'le.

These two belts have been formed under differ1>nt geologic:i.l cond1!1ons: !ram

a deep and relatively narrow oc<'an, 1 Ile wes1ern one and from an islancl-arc mar­

ginnl basin, the eastern, one. Consequently. the foundation and lhe development ,

of these two ophiclilk belts is made under most <li.Cforent. paleo�•"O,:;rnphic and

especially paleoclimatic conditions. Therefore, the mineralization:. nt 1.he wc:ithc>rmg

crust are missing in the wesLe1'11 belt and have a vast exlcmtion in 111,, P:lSlt>rn one.

The peh-ochemistry or these two ultrabnsic belts ii- diffrrent r<:1?nrding the

vnlues of the main molecul,lr groups. 1'he ratios C1·/Cr + AJ :we Jnwer ill th\'. \,1 1::cstern

belt where the lherzoliUc srquences are predominant, and are higjll.'f in 111, t';istern,

ones, with the prevalence of the harzburgilic sequ<'nces.

�r. 2 BULETIN! ! SJ1',�E'i.-.\VE G.JEOLOGJlKE

PER MINERALIZ1MET SULFURORE T� ZONAVE

Tt LAK-ROSHiT

- Nikolic Pjeiri• -

l 'l'I/)

Jepet perbcrja mineralc dhe •lemcntare c mlneralir.imevc

sulfurore; behet p�rshkrimi mineralo�jik i disa. mineraleve duke

shpjeguar lidhj�1 e elemenleve dhc tc mineral<?ve me tipe te

caktuar xeherore.

HYR .TE

Zo'1at e mmernlizuara te Lak-Roshit kane qene objektel e para i.e kerk.imeve gjeologjike te bakrit nc brezin e mineralizuar Spa<;-Qafe-M.a­li. Vitct e [undit, nga vazhdimi i punimeve te kcrkim-zbulimit, jane ma­rre ti! dhena te reja me rendesi studimi 0 vleresimi.

Ne artikull paraqiten le dhenu mbi morfologjine e zonave te mine­ralizuara, te tru.pavc xeherore mbi perhapjen dhe marrcdheniet e tyre moe shkcmbinjW, mbi perberjen mincrale dhc elemenbre te tipav(' xehe­mri!. duke nxjerrc ne dukjc vec,:oritc dalluesc te tyre. Gjithashtu per­shkruhcn nga ana mineralogjike dhe elementare disa minerale metalore e jomeLalol'c tc ketyre mineralizimeve.

Kelo tc dhcna ndilunojnt;! me tcj orjentimin e punimeve le kerkim­·zbulimit dh<:> vleresimin komplcl<s tc xcheroreve.

TE OH ENA P.tR G.JEOLOGJIN8 E ZOX\ VE TE MINERALIZUARA '

Zonal e mineralizuara Lak-Roshi ndo<lhen ne vt>ri t.e brezit ll' mi-Mralizuat· Spac;-Qafe mali, te lokallzuara ne shkembinjle vullkanogjene Le serise spilit-kcratorire (kalcibazalto-<lacitike), me perberje bazike e me­salaro-c1cidc tc nd,are ne pako e nenpak.o (Beci, 1988, Bczhani. etj 1982, Turku, 1981 ).

Sh.kembinjle pcdaqesohen nga kalcibazal1e leukohclc, hialokalci­b�z:ilk kalcidacide. kalcibazalle-andezid<>, llavat aglomemtikc. xhamet vullkanL'tc dhe nq-a matt->riale argjilorc, silicore. mdiolaritike.

Ne pergji�hcsi, Jlojel shkcmbore u jane nenshlruar perpunimeve hi­drotern1ale si klorilizimit, argjilizimit, kuarcimit le shoqerucra me mine­ralizimc sulfurore. Ne bazamentin e kompleksit vullkanogjcn takohen forrtlimet intru7.ive, dioriiet kuan.:or�-plagio�ranite, pj\?Se perberese le

• N. Gjeologjike nc Puk�.

Per mineralizimet S\JHurore te zonnve lt> L:.k-Roshit lll

l

7- Verchen shoqerime minerales�1 faragjenetike ndermjeL magneti­iil- hematitit ie gjenerates se pare: mushketev1tit, pirilit. markazitit, �fa­lerit-galenit-falerceve dhe kalkopirit-bornit, hematit i gjenerates se dyte, te formuara sipas kesaj radhe: ne fillim magnetit.i e me radhe hematiti i gjcnerates se pare, mush.ket.cl\nLi) pll'iti, marknziti, kalkopiriti. sfaler'­L1, galcnili, falerce, bornil1, dhe hematiti i gjenerates se dyte. Kjo radhi! formimi mund te ndryshoje per gJenerala te ndryslune.

LlT 6RATtJR A.

I- Beci H. 1988. Raport mbi llor.uritjen e re1.ervave ti: wndbunmit Puke.�- Bezhani V., Qaka.Ui P., Tu.rku I. 1982. Mekunizmi, rru�et e !ormin11t dhe pn.>­

jardhja e mineralizimil suUuror n\! f'hkembinjle vullk:1bjLnc tc Mirdlles Qc:1-drore. Bul. Shk. Gjeol. Nr. 3.

3- Cma A. 1976. Mbl zonalnelin vertikal te pja;cs veriore tc vcndbanimit i:ak"'<iantii bukriL ne Rubik. Permb. Stud. Nr. 3.

�- (;ina A. J 974. :vriner:igrafi vellimi LI. Tl ran,;. 5- Kari P. <;ar�a.ni T. Pjetri N. Dl'da T. 1987. Minen1logjin dhe l\:imlzm1 xeheror�­

ve Munrllcs. Tirane.Ii- 1 ';tdri N. 1988. Studimi mineral•)t,;Jik i ,·endburlmi1. Pul· o.:.

7- Turku T. 1931 Petrologjia e vullkanitt.?vc mesoznikP te zonavc Mircli1a <.: l,rastn­-Culrnli e mi1wralm.l,ti..itJ;1 " 1yrP.

Dizcrlacinn. Tirane. D1;rezunr ne ;·e1.fal::si n� maJ 1939.

f.umm:iry

SULPHIDE MlNERALlZJ\TIO)]S OF LAK - ROSHI

Cu, S pyrite sulphide mincrali1.ation:- with Zn content !..,! the Lajt-Rc�h1 rc­i::i•ms are spread in volc;anic rocks (J.,-a) or the !>f)ilite-,-ernlophyre (calcibasalt-<lncite) i;erie, gen etically linked with them. They are formed by hydrothermal-metasom:.t!c \Spo,y - vl'iny minernlbations) �{nd in a combine::! volcano-�edimen1nrv <m�F:ve mineralizations) way, in average to low temperatures.

Three following miner:ilization types can be distinguishPrl in the above men­tioned regions: (l) pyrite - chalcopyriLc massi\:e, localized in calcibasalt-andesite, of concordant nature (2) spoty - veiny chalcopyrltc. chalcopyr.t<? - sphah,rit�, localized in oolc1ba�alt-decites o[ cut1ing nalurc and, C3) di�semina1ed c?i�.lco­pyrite localized in calc1dacite dvk"� anrl rlls1lnguishin1! by their min<'!ral, ele-men­tary, structural and textural features.

A. hypogene vcrticul zonality. Zn on the top. Cu. S. in tlw bottom, and a par­tial horizontal one <fig. 3) the massive mincrnli;,.ut irms h \hi' CE-nt:.'C llnd .�po:v­-veiny ones in per phery is observed.

The opinions on the ordering of the formation or minerals anrl 1l1P c�-w �oc1a­tirm or S-Co. Cu-Ag. Zn-Cd and As-Sh associafin� elerncmts are gi·:cn a� WFJ)

Nr. ::_ BULEl'INI I SlIKE:->:CAVE G./EOLOG,TIKE

SEDIMENTOLOGJ[

ANALIZA SEDIMENTOLOGJIKE E HORiZONTIT

FOSFATIK TE KRETAKUT TE SIPERM

Afat Scrjani•

Paraqiicl anali7.a sedimemologj!l,e per Irnmpleksin biogjen fos!alo-karbonalo-silicorc le kretakul te sipcrm. Behel anuliza se­kuenciale e horizonlil; jepen kollonr.1 me Yarillgramal sel(uenciale, hislogramat, Jlo�aritjel sckucnciale cihc analizo. sta1islikorc c permba.itjes se P�O. ne lermnt Cosfatik. Zbulohen vcc;ori le evo­luci(.)11ll l!Lologjik Le qcndrut'!<hmerise sc Lcrmaw ti.\ gi.ilqeroril, ro�rorilit dhe silicuril ctj. Ke fund jepL'll holksishl vcc;odte e :,�djmcnlimit te hor:zonl;. [llstnl ilt

HYRJ £

Duke qene se horizon Li l'osfatik i krdaku1. I ti "ipcrm ne zoncn Jo­ni kc: perb�n burimin e kntles sc pare pi•1 mund�sinf c µro<lhimit te ko•1centratit. fosiatik. per uzinen e supcrfosfatit ni; Lat;, atij i eshle ku­sill uar rendi}si c mad he me studime Le slwmla gjc,ologjike. Per hori­zon tin fosfatik jane kryer edhe studime t0 hoJJcsi:-.l1mc. sidomos per perb··rjen mincralogjike (Ko<;i M. 1985), petrnr:;rufike (Busi R. 1!)85). per ve<;oriti:: litologjike t> kushtet c formimit (Bajo I. 1971, Liko V. 1972, Me<;e B. 1977, Nika Th. 1976). Vitcl c fundit nga autori i_.io.;hk· aplikuar per here tc pare edhe analiza sekuenciale c horizonLit fosfatik (Serjani A. 1986).

Per te njohur me hollcsis,ht \'ec;mite krycsore te sedimenlimit t.e ho­rizontit e sidomos marcdheniet midis perberesve te lij, shlresave le gel­qerorit. Iosforitit, gelqerori t fosfatik dhe tc strallit u be analiza sekucnciale e horizontit sipas literatures per l'ormimct terrigjcnc (Vasn P. 1983, Aqu­,;tion Lombard, 19!'i3) duke c oplikuar per heri.! te pare cdhe per for­mlmet biog,iene: fosforitet, knrbonatet, silicoret.

Pfa· li; kryer analizen sekuenciale krahas prerjevc> tona u µerdoren r,d'.1c le dhcnat. e kolonave te horizontit fosfatik ie studimeve te tjera (A}ko N. 1967. Qako J., Qilleri M. 1978. Gucaj A. etj. 1980. Laska S. 1932). Kolonat c maJ'l'u pi:ir analizen sekuenciale kanc te dhena te plota per ho­r:zontin fosfatik nga argjila e dyshemese dcri nc gelqeroret e tavanit. Per kolonat e anal'izuara janc ndertuar diag1-amel sekucnciale. hlstogra­mct. e trashesive dhe jane here llogaritjct perkatese sekuenciale. Analiza

• lr..stitttti i Studimere dlte Proje1ctimeve te G jeotogjise. Tirane

a - Buletini i Shkencave Gjeoloejike Nr. 2

Analiza sed,mentologJike e horizonlil fostatik 125

le formuara ne mjedis me energji me te lart,. Sekuencat dhe megasekuen­c,lt Iosfatike jane formuar ne kushte relativisht te qeta iektonike, kurse shtresat e dyshemeS<S dhe tavanit kane natyre turbiditike. JO. Sedimentimi i horizontit fosfatik karakterizohet nga antagonizmi me se<limcntimin c materialit detritik. copezor nga mungesa e materialit ar­qjilor ne shtees..\l e pasura fosfalike. nga mjedisi pellagjik dlie nga ba-1;hki.;'>hoqfa·imi. me biosin etj.

LITE R .\TUR A

1llil:a1 N. 1967 Rapo1:.t gJeolu.,tjik mbi punimet e zbulirnit ne vendburimln e fos­rorite\·e. Bula.rat. Tfrane. Bcfo J. 1971 Karakleristikat litologo-faclale te horlzontlt fosCatlk ie Crz ne v�rgun :;rrukluror te Kurveleshit Pennb. Studimesh Nr. 1. TJul'mishi c;: Chnmpetjer 1990 Karnl<teriziml :;edimentologjik ncpc1•m1et an.olizes se­kuc•nri,1le te pellg]cve qymyrore. Bui. Shk. Gjeol. Nr. 1. ('ako J. Ql.llcri M. 1976 Rapnrl gjeoloi:tjik mbi punimet e zbulimit ni! vendbnrimin !.! fo..;hlritevP Pl. Cjirokast.er r; uq· i A. T,r1.$k,1 S. et.j. 1980 Raporli temcs per lcerkimin e fnsforilevc tc pesur:i ne I rr-foc• 'T'epC'lene, Gjirokas1e1·. Snrnnde. Pcrmet. Gjjr0kaster. Hu ;1 H. 1987 Kusht<!l e [ormimil le horizon lit f.osfaUk le kretakut tc siperm dhe hi�tl'lri:1 e zhvilllmit gjeologjilc tc Kmveleshlt. Diserlac1on. Gjirokaster. Kori M. 1985 Piircaktiml i perberjcs minerale te fosforiteve jurasike e krel.:ike n� zone� junil<e. Discrlacion. Tir1me. Lil:.J V. 1972 Disa lrnrnklerlstika te hori7.ontit fm;fatik te Cr� ne pjcscn lindorc te

M Gjere. Pcrmb. Stud. Nr. I. 1,aska S. 1982 Raport gjeologjik mbi punimet e 7.bulimit ne vb. G. Gjlorkaster. i\;c�aj B. 1977 Karaklerislikal lil;oloi:topetrografike IA:! gelqerorcve !osfatil<. te Cr, ne 7.l)t1i:!n ionike. Nafta rlhe Gazi Nr. 2. Nika Tit. 1976 Perhepja ndertimi dhe dlsa mend.ime mbi gjenczen e �elqeroreve fnsfallk tc Cr1. Permbi Sluclimesb Nr. 4. Serjani A. 1!186 Fusfatmbajtjn e brez::we antiklinnle te Kurveleshi1. i;;'ikes dhe pl!r­spektiva c tyre. DlsPrtacion. Tirane. Sn.;ani A. 1971 Mbi :iendrueshmerine e pakove industrfale dhe rrje11n e zbulimit le \,:, .fosCalikc. Permb. Studimesh. 'C'a�o £>. 1983 Analiza sckucnciale e vb te Drenoves dhe studimi petrogrofik i qy­mrreve. Diser,acinn Lorene. Busliinski G.1. 196fl Dr<'vnie fosfortt.i Azli. Mn;;kva, .I. \':. Berge and J . .Tack. The phosphorltcs of west Th:myat Turaur Saudi Arabia. F.na1Mr E. A l!J68 C1.'0sinklinnlnije fosforitl Sibirl i Dalnevo Vostolrn. Moskva. 'P.1-Sayed el Tn.rabm J9fi9 Pal0n�eogtaphy palcncolo�v and genesis of the phospha­tic sediments in the Qut>Seir-S�fag:i Arca. U.A.R. BcnnomJc Geology Vol Nr. 2. GimmPlfarb B. M. Zr.konnmernnstl razmeshcnla mestomzhedeni! fosforl1ov SSSR i ih ,;eneticeskaja kllasifikocia. Mosk\·a. Krasli,,nni/eor G 1971 - Uc:.enie o Caciah - Moskxa. Ar.mstion Lombarrl 1953 - Les r:.'thmes ;;e<linumtoires e la sedimentation generale Re\. JF.P. Numorn ;;peciale Druxel.

l:!(i A. SC'rjuni---1

J. Lucas, F. Cllaa.baar.i et L. Prevot, 19 - Phosphorile.s ct evapori1es dans :!f'J ma­tions Je mineralt>au sedimentaires voisins etudl's dans la coupe du Palc-og•e:-,,.. deFoun Selja. (Metlaoui Tunisie) Sci. Geol. B�ll 32. 1-2, Stras.�burp;.Po1crishk111 V.J. 1dr. 1978 - Zakonomernosli razmPSheoiu meslorozhdjen\ 2ern·• ::,·hfosfmirov Ar:1vi1sko-Afrikanskoji proYincii i Sret>nic1j A.7.ii. Litol. i Poleznye l�knp,nr. <i.Slandlu R. Rigg� 1!179 - Petrology of the Tertiary phospborik 15ystem Florida. Eco­nomic Geology, V. 7, nr. 2.M. Slansky 1980 - G':!ologie de phosphotes sedimentairec;. Memoire du B.R GM.,nr. 114.

Dorezuar nil redaksl ne qe1sha-r J9U!

Sum m :sry

SEDI:ilfl.:NTflLOGlCAL ANALYSIS OF THE UFPER CR.J::TACF,OlJS PIIOSPHA1'IC HORTZON

Feir the f1r::;L 11r,1, the s,,quenti:tl analysis ha .. 'i been applien for the::;c '>.c;: .. i·,1: Cormations to know the ::.1.>dimentarion features of lhe phosph·,tic hori1.on and upe­ci,11ly the rduliuns between its components: limestone strata, phosphorite an<l ci-.,rt ,\parL frnm the- data ).ln.ined by the author. the dala of s()me other authors '1.ive been ;ilso ust'<l. The sequential cli..igrams and the hislvgranws nf th.clme::s .;::.ve been compiled, as well as the respcctiv11 S<'qucnl ial calculahons have ber,, ·nade [or U1c :malvs1?t! columns. The sequential an:ilysis h::u. been applied in a crf,:ive way. Apart from 111<.? sequential calculations. the statistical �x1thematicnl ar.- !,·sis or all rhe data has been ,,Jso mudc. The sediment:ition (eatures of the ph()<pr;.;:k hnri.con arc gi\'en in detall.

Thl• main conclucie)ns rc:tc.:hed hy this study ur<': 1- The· fad.JI evolution carbemate - phosphate - chert is pt·evalent in thL phrJ­

sphalic hodzon.:?.. Three meg.iscquenc:e:; an�! !1-13-1:; sequences. from which. those of the !)()or

are of the phosphnlic ci ,.11·acter nre distinguished in this hot·izon. 3. The terms: liniestone, phosphate and chert, distinguished in the horizon ?.:'€ 7hf

guide ones.

4. Thi' phosphalic foci•'-" arc more consi:;tcnt in the mjddlL' sequences (!i-'i-8\. 1'helimestones and che1·ts have also this tendency.

5. The tendency of mu\ ual correlation between sequence and thickness r,r ter;mis clisltnguishcd. the rlecrease of the thickness nf phosphaLic terms from br>lto""'l 1n1np and the contrary for carbonate ones is also observed.

6. 'fhc mil'{imurn thickness of the phosphntic terms reaches up tn 1 m (0 5-•'J 7 :n

averagely).

7. The dish·ibullon or P205 layers in the phosphotic terms is submitted t() the G�.is�

' law. A p()sitive conelotion tendency between the thickness and P,0· ln phoo-fhr.tii:

te1·ms is verified.

Analiza sedimentologjike e horizontit fosfatlk 127

B. The phos,phalic m1?i;ascqucnces arc biomicritic formations sedimented Into an cpen

sea basin with low energy, under the ba;;is of the wave action. Whereas, the

layers of the floor and lop are biocaloorenitic. ot the tu,·biditic nature, und, !ar­

med in a high-energy emironment.

9. The sedimentation ,,( phosphatic la:·ers is characterized by: the antagonisms willl

the dctrital :md elastic matter, the lack of the argillic maller in rich-pho!'phnti.c

l<1yc1·s, the pela,;ic sedimentation environment and CQ-a!!sociation with bio:;.

Nr. 2 BULETlNI l SHKE1'CA VE G.J EOLOGJ IKE 1990

PALEONTOLOG.JI-STRATIGRAFI

PERHAPJA KOHORE E NIVELEVE HEKURMBAJTESE NE ZONEN E KORABIT

- Selam Mef;o• -

Jer,en nivelet c xcherolil te hckurit me origjine sed 1mentare

ne gjithe :wnen c Korabit. Behel argumentimi moshor i \e

gjilhc nive1eve me anen e lrnnudonleve nga ordovik.iani i sipifrm

(ashgiliani) e deri ne triasik Le sinel'm (lcamio.n). Dallohen G-7

nivele ni.:! gjithe prerjen.

HYRJE

Ne kuadrin e studimit te stratigrufise se depozitimeve paleozoike e

triasike nje vemendje e posac:;mc i eshte kushtuar edhe pozicionit stra­tigraftk e hapsinor te niveleve hekurmbajtese ne kete zone, aq me teper, qe ne te kaluaren eshte menduar per nje ose dy nivele te tille, mosha e te cileve here eshte interpretuar si devonian e here si me e vjeter, por pa tc dhena paleontologjike.

Pcrpjekjet e viteve te fund.it me anen e konodonteve kane bedhur dritc per v�imin e disa niveleve hekurmbajtese ne prerjen e zones se Korabit, qe nga ordovikiani i siperm e deri ne triasik te sipenn (kamia­ni). Ne keLe menyre zgjerohet se lepcrmi koncepti i meparshem per sa i perket numrit ie ketyre nivcleve, perhapjes dhe kerkim-zbuli.mit e vleresimit teknologjiko-ckonomik te tyre.

Nivelet hekurmbajtese jane te shperndare ne ie gjithe zonen, por me nje pcrqendrim me te madh talwhen ne njesine e Kollovozit e te

Malesise se Korabit dhe me pak ne ate te Cajes. �

Ne njesine e Kollovozit

Nivelet hekurmbajtese ne kcte njesi i takojne vetem paleozoit nga ordovikiani i sipenn (ashgilian) e de1i ne silurian te siperm.

Niveli ashgilian eshte ndcshur ne prerjen e Prroit te Mullirit

• Fakulteti i GJeologjise dlle Minieraire n.e UT •,ENVER HOXHA ...

9 - Buletini 1 Shkencave G.ieolol?like Kr. 2

Pel'hapja kohore e niveleve hekurmbajles 137'

Perfu n dirnc

Nivelet e xeherorit hekurmbajtes me origjine sedimentare jane te shperndare ne gjithe zonen e Korabit, par nje perqendrim me tc madh kane ne njesine e Malesise se Korabit dhe ne ate tc Kollovozit1

klirse ne njesine e <;ajes numri i tyre eshte i kufizuar. Niveli me i lashte bekwmbajtcs eshte ai i ashgilianit (ordoviki.an i siperrn) i prerjes sePrroit te MulliriL Si nivel ordovikian pranohet edhe ai i Muhurit.

Nivelet siluriane te xeherorit te hekurii scdimentar ndeshen ne strukturen brahisinklinale te Sarakolit.

Nivcli i emisian - ejfelianii eshle vertetuar plotesisht me konodon­te ne prerjen e Fushes se Panaireve.

Nivclet triasike i takojne ne njesine e Malesise se Korabit: prerje­vc te Bjeshkes se Shehut (Portave le Korabit), Bjesh.kes se Zonjave dhe Shkalles sc Rebive, te mashes ladi.nian - karniane dhe ne njesine e Cajes ne prerjen Luma I me moshe spathiane. Ne kete menyre sot nu­murohen gjashte del'i shtate nivele te xeherorit hekurmbajri:es me ori­gjine .seclimentare e me nje sbpemdarje gjeogra-fikc te larmishme ne gjithe zonen ne dallim thelbesor me mendimin e disa vi�ve me pare

1 qe

pranonle vetem nje-dy nivele te tille ne gjithe zonen e Korabit. Ne menyre te pe1·mbledhur e te korrcluar te gjithc nivelet he­

kurmbajteS<c! te zones se Korabit pa.raqilen n.e fig. 10.

LTTE R AT U R A

Bushi E., Cakaj B., Hoxha V. (1980) - Siudim ·.ernatiko-pergjil.hcsues e rilcvues

lwmpleks per sqarimin e perspuklivcs hekur-mbajti!sc. w pjcses qen­

clrore t.e zones se Korabit dhc konkrcl1zimin c nje vendburimi hekuror

pa nikcl. Tirane.

Bu.shi E., Kodra B., Hoxha V. (1082) - Gjeologjia dhe hekunnbGjtja e rajonit

Bushlrice-Pleshtan. Bul. Shk Gjeol. Nr. 1.

Ka.ti P. (1980) - Mbi kloritel e xeheroreve hekurore te Korablt :Permb. Stud. Nr. 2.

J(odra A, Selimi R. ( 1970) - Projel,t i punimeve t.e kerkim-rilevimit ne zonen e

Shishtavecit. Kukes.

Kodra 13., Grillo V., Tiirlw. I. (1981) - Stu.dim temallko-pergjitihesues dhe rilevues

t)<!r sqarimin e. perspektivcs hekurmbajles te zones Shishlavcc-Za.pod

pi.:r vitet 1982-1903. Tirane.

K()dra B .. Nf'sf1i N., Alliu 1. (1985) - Relacion i punimeve fushorc le krrera Rjate

vitit l 904 per temen «Studimi temaliko-perizjilhe.sues e rilevues kom­

f')lel,s per squrimin e perspektives te mineraJ!t le hekurit dhe le mi­

neralLdmeve t.e t,iera ne t•ajonin e Rndomires. Tir:ini.L

;\lt><;o S. ( 1!187) - Konodonl>ct c kuflrit s!luri::m-devonian ne disa prerje te moshes

se Korabit. Bul. Shk. Gjeol. Nr. 4..

.'11e�o S. (1988) - M.bl moshen e facicve h·iasike nc zonen e Korabil tc percak­

tu.1ra me ;.men e konodon1eve. Bul. Sv.k. Gj1.>ol. Nr. 2.

MC!<;<> S. (1988) - Konodontel dhe slraligrafia e depoziU.rncve paleozoike e tr1asike

ne znnt>n e Korabit. Disertaclon i grades «Doktor i Shkencave,.. Tirane.

Melo V. (1964 b) - Mbi pranine e silurian-<:levonianit ne mnen e Korabit,

B.U.SH.T. Ser. Shk. Nal Nr. 2.

Melo V. 1964 b) - Mbi pranine e silurian-devonlanit ne zonen e KorabiL,

138 S. Mer;o

B.U.S!i.T. Ser. Shk. Nat. Nr. 4.

Na:;i V., Langora. LL ( 1977) - 2'1dertimi gjeologj1k dhe mineralet e dobishem U!

rajnnil Koritnik-Veleshice Tirane.

l'ashko P .. Mer;o S., Xhomo A. ( 1988) - Bioslratigrafia dhe paleogjeografia e de­

pozitimeve siluriane ne r.:iJonet Nimr;e-Bu1.emadhe, Shistavec-Mubur per

vilin I 985-1088. Tirane.

Qmc1, V. ( l!J71) - Rezultatel e ker'.dmit per minerale te dobishme ne zonen Shi­

siavec - Zapod. Kuk.es. !;iricl V., Kod.ra B. (1911:1) - Studim ternaliko-pe1·giithesues dhe rilevues kompleks

per �qarimin e perspelcl1ves hekurmbajtese ne .t:0nen Zalldardhe :- To­pojan. Tirane.

Sha!lo M ., Bus/ii E. ( 1971) - Ndertlmi gjeologjik dhe mineralet e dobishem te

rajonit t.e Korabit. Tirone. Schonieud H.P., Me�o S. (1986) - Lowe1· Paleozoic Conodonts from Albania. Jb,

Geol. B-A Band 128, H. 3,4. Wien. Tlu?odhori. P., Qi!'ici V. ( 1982) - Rreth prerjes se formimeve paleozoike, pelro­

grafise dhe kushteve te formim�t te xeherorit helcuror ne pjesen qen­

drore te zones se Korabit. Bui. Shi<. Gjeol. Nr. 2.

Dorezuar ni! redalcsi ne nentor 1989.

Summary

STRATIGRAPHIC POSITION OF

IRON-BEARING LEVELS OF THE KORAB! ZONE.

The sedimentary iron ore levels of the Korobi zone are given here. The age argumentation of all the levels by conodonts, from the Upper Ord:,vi�

1!ian (Ashicillian) up Lo Upper T1iassic (Camian) is provided here as well. 6-7

levels are distinguished.

The Collnwing main conclusions con be drawn from this study.

- The irnn-bl'aring ore levels of the sed.iment::iry ori�il1 are spread throughoutKombi zone. But, the highest concentrali occur in the Malesi of Korabi and

Kollovozi units. In the c;ajc unit they are limited. - The carUest iron - bearing level is Ashgillian one (Upper Ordovician) in

Prt·oi of Mulliri section. The Muhuri level is al so accepted as belonging to Ordo­vician.

- 'J.'he Silurian sedimentary iron ore levels occur in the Sarakoli bracbyanticlinestructure.

- The Emsian - Eifclian level is exaclaly veriCied by conodonts In the

Fusha of Panairevc section.

- The Triassic leveLs occur in Males! e Korabit unit, Bjeshka e Shehu,t

{Porlat c Korabit), Bjeshka c Zonjave dhe Shkallr.1 e Rebive sections and a.re ot

the Ladinian - Camian age, whereas Ln lhe Caje unit and Luma L section the

iron leveL5 bclangto ihe Spathian age.

In fig. 10 is shown 1he summarizing end correlation o( all iron-bearing levels of lhe Korabi zone.

Nr. 2 BULETINI I SHKENCAVE GJEOLOGJIKE 1990

SIZMOLOGJI

KONVERGJENCA E SOTME E OROGJENIT TE ALBANIDEVE ME PLLAKEN ADRIATIKE; KUFIRI DHE.

FUNKSIONIMI I SAJ

Eduard Sulstarova•, Shyqyri Aliaj•

Ne kete punim paraqiten ,perpjekjet e bera nga autoret per percaktimin e kufirit te konvergjences se sotme te orogjenit te Albanideve me pllaken Adriatik,e dhe te proceseve gjeodinamike te shkaktuara prane tij.

Rolin kryesor ne procesin orogjenik te Albanideve e luan mekanizm.i i subduksion-kolizionit.

Rekomandohen punimet gjeologo - gjeofizike ne detin Adrl­atik.

HY R J E

Albanaidet perlaqesojne · ate pjese te brezit te rudhoour Alpin-Mes­dhetar, qe lfutet ne truallin tone dhe se bashku me rrudhosjet e ven­deve fqinje formon nje dege te vetme, degen e ITUdhosur te Dinarido­Albanido-Helenideve (5). Pro�set gjeodinamike qe kan� ndodhur ne kete dege ne etapen neotektonike e qe vazhdojne te ndodhin edhe sot, per te cilen tregon aktivite�i i theksuar sizmik, i dedilkohen kryesisht zhvendosjeve te medha te pllakave Evroaziatike dhe Afrikane. Nje. rol ote ve�ante ne kete proc;es lot "1)yka .. Adriatike e pllaikes Afrikane (1, 14).

Albanidet jane formuar si rezultat i levizjeve shtypese,ne basenet oqeanike e kontinentale, qe kane ndodhur gj,ate periudhave jurasike e siperme - kretake e poshtme e kenozoike, midis pllakes Evroaziaitike dhe asaj Adriatike (1).-

Studimet komplekse gjeologo-gjeofizike dhe sizmologjike, qe jane here ne det dhe ne stere, kane vertetuar se pllaka Adriatike mbihypet nga kontinenti dhe gjate ketij pr�esi ndodh kolizioni ndermjet saj dhe orogjenit (1).

Me kete punim eshte here perpjekje te jepet kufiri i konvergjences se sotme te orogjenit te Albanideve me pllaken Adriatike si dhe pro­�set gjeodinamike qe kane ndodhur dhe mdodhin prane tij. Sipas pik­pamjeve me te fundit, qe mbeshteten nga tomografia sizrnike, pr�esi i subduksionit eshte nje mekanizem i pergjithshem (7) qe ka vepruar dhe vepron si ne basenet oqeanike (subduksioni oqeanik) ashtu edhe

• QendTti Sizmologjike 1li TiTani!

152 E. Suls1arova, Sb. Aliaj

DISKUTIM E RIDKOMANDIM

Mbeshtetur ne kompleksin e te dhenave gjeologo-gjeofizike e sizmo­logjike dhe interpretimin e tyre ne driten e tektonikes se pllakave men­dojme se pro�eset orogjenike ne Albanidet, qe vazhdojne edhe ne ditet tona, jane kryer e kryhen nepermjet mekanizmit te subduksion-kolizo­nit, i cili pranon mbihypje te med.ha te zonave tektonike njera mbi tje­tren dhe ne etapen neote'ktonike krijimin e baseneve molasrke ne shpi­nen e tyre, pas strukturimit.

Ne evolucionin neotektonik te Albanideve mendojme se rolin kryesor e ka luajtur forca terheqese e pllakes Adriatike te subduktuar.

Per pr�izimin e ballit te orogjenit te Albanideve ne konvergjence me pllalren Adriatike, me rendesi te posa�me edhe per kerkimet gjeologjiket

duhet te kryhen, sa me pare qe te jete e mundul', studime komplekse gjeologo-gjeofizike ne detin Adriatik, si� jane kryer e po kryhen ne vendet fqinj. Per njohjen e shkalles se mbihypjeve dhe te mbulimit te zonave njei·a mbi tjetren duhet te kryhen studime krahinore gjeofizike e ve�anerisht son.dime te thel1a sizmike, qe te kapin jo vetem mbulesen sedimentare, por te gjithe koren e tokes deri ne mantelin e siperm.

LITERATURA

1. AUaj, Sh. (1988) - Neotektonilm dhe Sizmotell:,tonika � Shqiperise. Disertacionper gradi!n shkencore «Doktor i Shkencave ...

2. CU.shtng, M. (1985) - Evolution structurale de la marge nordouest hellenlquedans l'ilede Levltas et ses environs (Grece Nord-Occidentale). These 3e cycle,Orsay.

3. Finetti, I., Morelli, C. (1972) - Wide scale digital seismic explor.alion of the

Mediterranean Sea. Boll. di Geof. Teor. Appl., vol. XIV, N 56.4. Finelti, 1. 1982) - Structure, stratigraphy and evolution of the Central Medi­

t.erranean. Boll. Geof. Teor. Appl., 24, 96.5. GJeologjia e Shqi1_Jerise (tekst shpjcgues i hartes gjeologjike te Shqiperlse ne

shkalle 1 :200.000). ISP Gjeologjike Tirane, 1982.6. Harta Gjeologjike e ShqiperiSe ne shkallen I :200.000 Nd. MMSK «H. Shijaku ..

Tirane, 1983.

7. Mattau�r, M. (J983) - Subduction de La litosphere continentalc, decollementcroute-manteau et chevnuchements d'echelle ct·ustale dans les chaine de colli­sion himalayenne. C.R. Acad. Sci., Paris, t. 296.

8. Mercier, J.L., Sorel, D., Simeakis, K: (1987) - Changes in the state of stress

in lhe ovcniding plate of a subduction zone: the Aegean Arc from the Plio­cene to the Present. Annal. Tectonic., vol. 1, N 1.

9. Monopolis, D., Bruneton, A. (1982) - Ionian Sea (Western Greece): its structural

outline deduced from drilling and geophysical data .Tectonophysics, 83.10. Moretti, C., Carrozza, M.T., Cecherini, 0., Finetti, r., Gantar, G., Pisant,

M. Schmidt, Schmidt di Friedbera, P. (1969) - Regional geophysical study ofthe Adriatic Sea. Roma.

11. Spakman, W. (1988) - Geopbys. Res. Letters. Cituar sipas D. Sorel, 1988b.12. Sorei, D. (1988a) - La neotectonique de la Grece nor.doccidentale et des iles

ioniennes. Ligjerate e mbajtur ni{

Qe.ndren Sizmologjike, korrik 1988.

Konvergjenca e solme e orogjenit te Albanideve )53

13. Sorel, D,, Mercier, J.L, Kerau.dren, B., Cushing, M. (1988b) - Re role de la traction de la. lltosphere subductee dans !'evolution geodvnamique plio-plistoce­ne de l'arce cgeen: mouvements verticaux alternes et variations du regimetectonique. C.R. Ac. Sci., Paris, t. 307, Serie 11.

14. Sulstarova, E. (1986) - Mekanizmi i v::itrave te iermeteve dhe Cusha e sfor­cimeve tel,tonike te sotme ne Shqiperi. Disertacion per gradcn shltencore «Doktori Shkencave».

15. Y.ergely, P. (1984) - Tectonique des ophiolibes dans les Hellenides internes.Consequence.� sur revolution des regions tethysiennes occidentales. These deDocteur d'Etat, Or.soy.

Dorezuar nii redaksi ni! qersltor 1989.

Summary

RECENT CONVERGENCE OF THE ALBANIDES' OROGBNY WITH THE ADRIATIC PLATE: ITS BORDER AND FUNCT10N1NG.

Based on 1,he geolog,cal-geophysical and seismological datn, on lhe results nl ocolectonlc investigations by the application o! microtectonic �etl'lods and the so­•ution or lhe mechanism or earthquakes' centres, is given lhe border or the recent convergcnc<' of the orogeny of Albanides with the Adria.tic plate and the pro cesws occured earlier and close it, during lhe Pliocene-Quaternary period.

The orogenic processes in Albanides occured through lhe subducLion col1isio� mecanism, which allowed the large overthrusling or tectonic zones above one another, and the formation of molass1c basins at their back a!ter structuring

• (collision) in \he neotectonic stage.The changes of the tectonic regimen and tectonic stresses durin1� the Plio­

cene - Qunternary period in the O\·erthrusting orogenic plate have been e"-plained by th,e variations o{ the tension Corce of the Adriatic plate which plunges underrthe folded arc. The large unils composing the recent Adriatic plale such us the l\pulinn platean and the southern Ad1fatic basin are shown here. The structure of the Albanides' orogeny is also shown here.

Two areas wiLh different tectonic regimen can be clearly distinguished in the recent structure of the Nbanides• orogeny:

- Outer area wHh the regimen in compression, expressed by the foldings,revers{' faults and overlhrusls. The ;,:ones of Sazan!, Ionian. Kruja and lhe pre­Aclriatic rlepression ore included here:

- Inner :,reas with the regimen in tension, fraclured by lhc normal fault.s.The powerful seismicity behind th� front. of the folded Dinaro - Albano - Hel­

lenide arc marks Lhis front anti support the htpothesis that the subduction of the Adrinlic plate is activ� and the orogenic processes are still In process.

Nr. 2 BULET!Nl I SHJ{E�CAVE GJEOLOGJlKE 19:JO

GJEOFIZIKlt

VLER�SIMI I UJ�DHENIES ME METODl:N E SONDIMEVE

ELEKTRIKE TE REZISTENC�S N� DEPOZITIMET

ALUVIALE TE LUMENJVE

- Pellumb Haxbiua, Gene Kallfa• -

Ne artlkull behet vleresimi i ujedhenlcs ne depozitimet alu·

viale ti! lumenjve me anl! te sondimeve elektri.ke te rezistences.

Kr:ihasohen koeflcientet e ujedhenles re percaktuara nga sondimet

elektrike.

HYRJE

Sondimi elektrik i rezistences eshte nje menyre vrojtimi elektroroe­trike me kosto te ulct per te lokalizuar dhe vleresuar nga ana cilesore pellgjel ujembledhes. Rezistencat elektrike te larta te zones jo te ngoput� dhe te shkcmbinjve kompakte jo poroze zaikonisht kane nje lk.onl-rast te dallueshem me rezisiencat ndermjetese te zones se ngopur dhe te re­zistencave nie te ulela le llumrave me pak te per.shkueshme e argjilave relativisnt ekran. Sondimet elektrike te rezistences ndikojne per te per­caktuar tTashesine, thellesine dhe rezistencen elektrike te ¢0 shtrese.' Per interpretimet sasiore, eshte e rendesishme te njihet sa me mire tra­shesia dhe rezist..enca e shtreses ne ¢0 p�ke.

Thellimet e melejshme ne interpretim te rezultateve te sondimevt, elektrike jane te mundeslune nga lidhja e rezistencave te shtreses me ve<;orite litologjike dhe te ujit qe mbush poret (Astier J.L. 1971). Sipas ligjit Archie (Duprat A. 1982) lidhet rezistenca clektrike e shtreses (e ·nxjerre nga nje lakore fushore sondimi ele�rik) me rezistencen e ujit tepuseve. me porozitetin dhe c;imentimin e skeletit te shkembit. Ky ligjeshte me i suksesshem, neqoftese fluidi i poreve eshte per<;ues i mire.Ne aluvionet e pakombinuara ligji Archie perdoret per te vleresuar ndo­tjen e ujit nga burimet natyrore dhe njerezore, sepse ndotjet ipikgjithe­i:;isht ulin rezistencen e ujit (Fronlich R., Kelly W. 1988).

Vctite e pellgut ujembartes mund te vleresohen nga vrojtimet elek­trometriJ.;:e ne sh.kalle te ndrysbme te suksesit qe var.en nga kushtet hi­drogjeologjike. Matjet e zakonshme hidrogjeologjike jane zaikonisht mjafttc kushtueshme sepse kerkojne shpime dhe matje speciale ne terren e nelaborator. Eshle llogjike qe. ne kundershti.m me njefare pasigurie dhe

• Ndermarrja Hidrogjeo1,og;ike ne Tirane.

Vlcresimi i ujedhenies me metoden e sondimeve elektrike 163

Tabt1h1. e p&caktimit.tc rl•1,erva.vc statike slp11s ti! dllenave tc pumpimlt �).le ,t� dlltn,e.clclrtro:mcrlk.c 11i:r shplmet ni• olljcktin Zallhcrr

Tabe/a H'

-----

Sipus shDimil Sip!lS, SBV Numw:i

----

shpimir l�,;, h(m) Q(ml) (on;.m) n(m) e�l Q(ml)

---

l 21,2 8,6 18232 170 8,6 20,2 1737,2 2 23,3 13.4 31222 310 13,4 •:!3,1$ 31356 4 20,3 (3,8 28014 410 13.8 19:7 2718·6 7 :22.2. 12.4 27528 2.70 11.4 23,6 29264

6 18,3 4,8 8784 150 4,8 18,8 9084 8 23,4 9,6 22464 260 9,6 23,5 22560 9 25,3 9,0 22770 280 9,0 23,9 2133,0

-·---

Ndertimi i bashkelidbjeye midis ujedhenies e re�stences elektrike, pei·pilimi i tabelave dhe se J'tlndi ndertimi i hart.ave te izollnjave t,e re­zervave statike per te dy objektet ndihmon mjaft per te or�entuar shpi­met. e shfrytezimit jo vetem sipas trashesise se shtreses ujemb,ajtese:

1 por

edhe sipas cilesise se saj.

Perfundime

Vetite kole'ktore le depozitimeve zhavon·o1·e · jane te ndryslune dhe lidhen me granulometrine e ty1·e. Perberja granulomctl'i <lte e depozitime­ve zhavorrore pasqyrohet me vlera te ndryshme te rezistences elektrike dhe mund le behet. bashkelidhja e parametrave hidrbgjeolbgji.:k:e m,� ata elektrometrike per depozitimet e lumenjve malore. Vihet re qe rriija e madhe c vleres se rezistences elektrike tregon per depozilirne zhavorrore kokerrmedha, per porozitet le ulet dhe ujedhenie te ulet.

Bashkelidhjet e rezistences elektrike me t1jedhenien ndihmojne qe ie kalohet ne ndertimin e hartes se izolinjave te rezervave staiike te ujit per objekte te ndryshtne. Barta e ndet·tuar ben te mundur qe detyra hidro­gjeologjike, marrja e nje sasie te ujit, te zgjidhet me sa me pak sh.pime.

LITERA 'l' U R A

1. Haxiliu P. (1987) - Pershkrimi i ujepersl1kueshmerisc ne depozitlmet aJuvialeme metoden elektrometrike te rezislences. Buletin i Shkencave Gjeologjike, nr. 2.

2. F!axhiu P. (1988) - Relacion mbi punimet elektromettike te kryera ne ob:iektinZallherr gjate viteve 1'985-1987.

3. Tfaxh.iu P. (1989) - Relacion mbi punimet elel<trometrike te kryera n� Bl!t·:zhite­-Tirane - gjate vitit 1.9119 •

.Jc. Puca N. (1989) - Relacion per lurnizimin me uje te objeldlt nr. 100 Pelktm'ba:; ('l'irane) gjate vitit 1909.

5, A.1tier J.L. (1971) - Gcophyslque a.ppliquee a t'hydrugeologie. fl. Duprat A. (1982) - Geophysique appliquee a la recherch d'eau C.G.G. m-. 12. 7. F'rolltich R., KeUy W. (1988) - Estimates of specific yield with U1e geoel.ectric

164 F. Hoxhiu, G. Kall.fa·- -

, 1 resii3tivity· "11lllhod · .g111olal aquiters. Journal of Hydrology, Vol. 97, nr. l/2, Ja� nuary 15.

8. Galin D.L:,l. (198�) - Pro1,;n11z [ill.racionih knrol,teristik porod po abobshenimdt!l�Lri�e.'lkim porumet.ram. Il::iz,·jedka i cJhran.1 njedr. nr. 5.

9. Ponz�rii G., Ostroman A., Molinari .,1. (19,H) - Empirical rel:.i.tinn beL\\"l't>n elec­tri.cal tmnsve1·:;e resist.mce and 1,rdraulic transin!ssivlty. GC'oexploration· nr. I, vol. 22.

10. Razalc M., Sinon M. ( 1988) - Po:;sibilitc:; s\.alisliques de. !)l'L'<liction de proprle­Lcs aquiferes a aide dt!s parametres geodectriques en milieu sedimentaire t'or­tement hetcruge!lt! plaine de Ha,Juz, Maroc. Journal or Hydrol,)gy

1 vol. 97, nr. J/4

·F�bruary 15 1988. Dc>rezuar ne reda/csi ne gus/lt 1!189.

Summary

THE DISCHARGE ES'l'lMA1'10)1 BY THS ELECTRICAL SOUNl)Jt\G OF RESISTlVlTY tN 'l'HE RIVER ALLUVIAL DEPOSl'l'S

The discharge hycll'Ogeologlc parametei· is t.he most imt)or\,anl. in the pr:ictlc� or the h)'tl�b'geologkal workings. Its ,neasur�mei1t hr the analysc>s nt' drilli11i.: s:im­ples or by the pumping is very expensive an1 1 .1nt prnc-11cal.

The:: clectrometric workings are of high pniduclivil\· and lt>si- expensive tht>n th�· Cirst ones. They ::illow the earnio,g,,of full im�ige on the disclrnrge par:mwtcr and tht' righ orient.olln of the exploita1 ion drillings.

The results of foe electrometric wol'kil1g:; and <lrillin1'(s in two objects o.f 'l'ir:ma distl'ict arc given here. The correlations oC discharge (11/11) with the electric:11 resi­stivity of \vn�r-be:i.ring strata (qmm) and the compilatilm of the map of static n,sei·ves an: also p1·0'1d�.