BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, ULUSLARARASI PARA FONU ... · DÜNYA BANKASI GRUBU “HERKES İÇİN DAHA...

34
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, ULUSLARARASI PARA FONU, EKONOMİK İŞBİRLİĞİ VE KALKINMA ÖRGÜTÜ, DÜNYA BANKASI GRUBU “HERKES İÇİN DAHA İYİ BİR DÜNYA” RAPORU * Hedeflerin Konulması Uluslararası kalkınma hedefleri, insan arzularının en güçlüsü olan yoksulluktan ve onun beslediği sefaletten uzak bir dünya arzusuna yöneliktir. Bu hedefler, niceliksel olarak belirlenmiştir. Bu hedeflerin kaynağı, Birleşmiş Milletler’in 1990’ların ilk yarısında düzenlemiş olduğu dünya konferanslarında varılan anlaşmalar ve alınan kararlardır. (Bu konferanslar, yoksulluğu azaltmak ve sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak için gerekli adımlar konusunda uluslararası toplumun anlaşmaya varması için bir fırsat vermiştir). Raporda benimsenen yedi hedeften her biri yoksulluğun farklı bir yönüne ilişkindir. Karşılıklı olarak birbirlerini etkilediklerinden bu hedefler bir bütün olarak görülmelidir. Özellikle kızlar için, daha yüksek okullaşma oranları, yoksulluğu ve ölüm oranını azaltır. Daha iyi temel sağlık hizmeti, okullaşmayı artırır ve yoksulluğu azaltır. Pek çok yoksul insan, geçimlerini doğal çevreden sağlar. O halde, yedi hedeften her birinde ilerlemeye ihtiyaç vardır. Hedeflere varmak kolay olmayacaktır. Fakat bazı ülkeler ve bölgelerdeki ilerleme, neler yapılabileceğini göstermektedir. Çin, yoksulluk içinde yaşayan insanlarının sayısını 1990’daki 360 milyondan 1998 yılında 210 milyon civarına indirmiştir. Mauritius, askeri bütçesini azaltmış, eğitim ve sağlık sektörlerine büyük yatırım yapmıştır. Bugün, bütün Mauritius’lular sanitasyona erişim imkanına kavuşmuştur, halkın %98’i güvenli suya sahiptir ve doğumların %97’si eğitilmiş sağlık personeli nezaretinde * Birleşmiş Milletler, Uluslararası Para Fonu, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü, Dünya Bankası Grubu, Herkes İçin Daha İyi Bir Dünya, İstanbul: 2000. Bu rapor isimleri geçen dört uluslararası kuruluş tarafından hazırlanmıştır. Raporun İngilizce orijinali için bkz: www.paris21.org/betterworld.

Transcript of BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, ULUSLARARASI PARA FONU ... · DÜNYA BANKASI GRUBU “HERKES İÇİN DAHA...

Page 1: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, ULUSLARARASI PARA FONU ... · DÜNYA BANKASI GRUBU “HERKES İÇİN DAHA İYİ BİR DÜNYA” RAPORU* Hedeflerin Konulması Uluslararası kalkınma hedefleri,

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER,

ULUSLARARASI PARA FONU,

EKONOMİK İŞBİRLİĞİ VE KALKINMA ÖRGÜTÜ,

DÜNYA BANKASI GRUBU

“HERKES İÇİN DAHA İYİ BİR DÜNYA” RAPORU*

Hedeflerin Konulması Uluslararası kalkınma hedefleri, insan arzularının en güçlüsü olan yoksulluktan ve onun beslediği sefaletten uzak bir dünya arzusuna yöneliktir. Bu hedefler, niceliksel olarak belirlenmiştir. Bu hedeflerin kaynağı, Birleşmiş Milletler’in 1990’ların ilk yarısında düzenlemiş olduğu dünya konferanslarında varılan anlaşmalar ve alınan kararlardır. (Bu konferanslar, yoksulluğu azaltmak ve sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak için gerekli adımlar konusunda uluslararası toplumun anlaşmaya varması için bir fırsat vermiştir).

Raporda benimsenen yedi hedeften her biri yoksulluğun farklı bir yönüne ilişkindir. Karşılıklı olarak birbirlerini etkilediklerinden bu hedefler bir bütün olarak görülmelidir. Özellikle kızlar için, daha yüksek okullaşma oranları, yoksulluğu ve ölüm oranını azaltır. Daha iyi temel sağlık hizmeti, okullaşmayı artırır ve yoksulluğu azaltır. Pek çok yoksul insan, geçimlerini doğal çevreden sağlar. O halde, yedi hedeften her birinde ilerlemeye ihtiyaç vardır.

Hedeflere varmak kolay olmayacaktır. Fakat bazı ülkeler ve bölgelerdeki ilerleme, neler yapılabileceğini göstermektedir. Çin, yoksulluk içinde yaşayan insanlarının sayısını 1990’daki 360 milyondan 1998 yılında 210 milyon civarına indirmiştir. Mauritius, askeri bütçesini azaltmış, eğitim ve sağlık sektörlerine büyük yatırım yapmıştır. Bugün, bütün Mauritius’lular sanitasyona erişim imkanına kavuşmuştur, halkın %98’i güvenli suya sahiptir ve doğumların %97’si eğitilmiş sağlık personeli nezaretinde

* Birleşmiş Milletler, Uluslararası Para Fonu, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü, Dünya Bankası Grubu, Herkes İçin Daha İyi Bir Dünya, İstanbul: 2000. Bu rapor isimleri geçen dört uluslararası kuruluş tarafından hazırlanmıştır. Raporun İngilizce orijinali için bkz: www.paris21.org/betterworld.

Page 2: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, ULUSLARARASI PARA FONU ... · DÜNYA BANKASI GRUBU “HERKES İÇİN DAHA İYİ BİR DÜNYA” RAPORU* Hedeflerin Konulması Uluslararası kalkınma hedefleri,

gerçekleşmektedir. Latin Amerika ülkelerinin pek çoğu, eğitimde cinsiyet eşitliğine çok daha fazla yaklaşmışlardır.

Mesaj: Eğer bazı ülkeler, türlü biçimleriyle yoksulluğun azaltılması yönünde büyük ilerleme sağlayabiliyorlarsa, başka ülkeler de bunu başarabilir. Fakat çatışma, Sahra Güneyi Afrika’nın pek çok ülkesinde toplumsal kalkınma alanındaki kazanımları yok etmektedir. HIV/AIDS’in yayılması, bütün kıtalarda bireyleri, aileleri ve toplulukları yoksullaştırmaktadır. Yoksullukta uzun vadeli azalmaların en önemli şartı olan kalıcı ekonomik büyüme ise, dünya ülkelerinin yarısında hala yoktur. Bu ülkelerin 30’dan çoğunda, kişi başına gerçek gelir son 35 yıl boyunca azalmıştır. Büyümenin olduğu yerlerde ise, bunun daha eşit şekilde yayılması gereklidir.

Hedeflere ulaşmak mümkündür. Fakat bunun için çok çalışmak gerekecektir. Başarı için her şeyden önce, yoksullar lehine daha güçlü sesler, ekonomik istikrar, yoksulları gözeten büyüme, herkes için temel sosyal hizmetler, ticaret ve teknoloji için açık piyasalar ve kalkınma için iyi kullanılan yeterli kaynaklar gerekli olacaktır.

Page 3: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, ULUSLARARASI PARA FONU ... · DÜNYA BANKASI GRUBU “HERKES İÇİN DAHA İYİ BİR DÜNYA” RAPORU* Hedeflerin Konulması Uluslararası kalkınma hedefleri,

Tablo- 1: Uluslararası Kalkınma Hedefleri (7 Temel Hedef)

Günde 1 dolardan daha azıyla geçinen insanlar (%)

30

20

10

1990 2015

İlerleme 1990-1998

Hedefe giden ortalama

İlköğretim net okullaşma oranı (%) 100

75

İlerleme 1990-1998

Hedefe giden ortalama

Hedef 1: Mutlak yoksulluk içinde yaşayan insanların oranını, 1990 ve 2015 arasında yarı yarıya azaltmak:

1990’ların ortalarında büyüme dünyaçapında arttıkça, yoksulluk oranları düştü – Asya’da hızla, fakat Afrika’da pek az veyahiç. Gelir eşitsizliği, Latin Amerika’da ilerleme önünde bir engeldir.

Hedef 2: 2015 yılına kadar bütün çocukların

ilkokulda olmasını sağlamak.

Okullaşma oranları artmaya devem etmekleberaber, yeterince hızlı artmadı. Şimdikieğilimler sürerse, 100 milyondan fazla okçağında çocuk 2015 yılında okulolmayacak.

Hedef 3: 2005 yılına kadar ilk ve orta öğretimd

cinsiyet eşitsizliklerini ortadan kaldırarak cinsiyet eşitliğin sağlanma

ve kadınların güçlendirilmesi:

Daha fazla kız çocuğunu okulaçok önemlidir fakat yeterli değildir. Cinsiyuçurumu daralmakta olabilir, fakat kızlarokullaşma oranları erkeklerin gerisinkalmaya devam etmektedir.

Hedef 4: Bebek ve çocuk ölüm oranlarını 1990

2015 arasında üçte iki azaltmak:

Bebek ve 5 yaş altı çocukhedefe ulaşmak için yeterinher bir ülkeye karşılık, 10 üve bir ülke geriye gitti. ÇoğAIDS yüzünden.

ul

50

da

1990 2015

İlk ve orta öğretimde kızların erkeklere oranı (%)

100

75

İlerleme 1990-1998

Hedefe giden ortalama e

göndermek

50 1990 2005

5 yaş altı ölüm oranı (1.000 canlı doğumda) 100

50

0

2015

1990-1998

a

et ınde

-

1990

İlerleme

Hedefe giden ortalam

ölüm oranlarınıce hızlı azaltanlke geride kaldıu zaman HIV /

Page 4: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, ULUSLARARASI PARA FONU ... · DÜNYA BANKASI GRUBU “HERKES İÇİN DAHA İYİ BİR DÜNYA” RAPORU* Hedeflerin Konulması Uluslararası kalkınma hedefleri,

Tablo-1 Devamı:Uluslararası Kalkınma Hedefleri (7 Temel Hedef)

Eğitimli sağlık personeli nezaretinde gerçekleşen doğumlar (%)

100

Hedefe giden ortalama yol

50

İlerleme 1988 – 1998 ,

0

1988 2015

Hedef 5: Anne ölüm oranlarını 1990-2015

arasında dörtte üç azaltmak

Gebelik ve doğum esnasında eğitimlisağlık hizmeti, her yıl meydana gelenyarım milyon anne ölümünün pekçoğunu önlemeye büyük katkı yapabilir.Fakat, eğitimli personel nezaretindegerçekleşen doğumların oranı 1990’lardaçok az arttı.

Hedef 6: Üreme sağlığı hizmetle

olan herkesin 2015’ehizmetlere erişimini s

Kontraseptif kullanımı, ühizmetlerine erişimin bir Üreme sağlığı hizmetleartmasıyla, kontraseptif kbütün bölgelerde yükselme

Hedef 7: 2015 yılına kadar ç

kaynakların kaybını geşekilde 2005’e kadar sü

kalkınma için ulusal uygulamak

1992’de Rio Zirvesi’ndtaahhütlere rağmen, dünyarıdan azı ulusal stratejildaha da azı bu uygulamaktadır.

Kontraseptif yaygınlık oranı (%)

80

İlerleme 1993 – 1998

70

60

50

1993 1998

rine ihtiyacı kadar bu ağlamak:

reme sağlığıgöstergesidir.rine erişiminullanım oranıktedir.

Çevresel stratejileri olan ülkeler (%) 50 İlerleme 1984 - 1997

25 0

1984 1997

evresel ri çevirecek rdürülebilir

stratejiler .

e yaptıklarıya ülkelerininer belirledi ve

stratejileri

Page 5: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, ULUSLARARASI PARA FONU ... · DÜNYA BANKASI GRUBU “HERKES İÇİN DAHA İYİ BİR DÜNYA” RAPORU* Hedeflerin Konulması Uluslararası kalkınma hedefleri,

ULUSLARARASI KALKINMA HEDEFLERİ

HEDEF-1: MUTLAK YOKSULLUK İÇİNDE YAŞAYAN İNSANLARIN ORANINI 2015 YILINA KADAR YARIYA İNDİRMEK

Gelişmekte olan ülkelerin pek çoğunda, yoksullar, formel ekonominin kıyısında mücadele etmektedir. Politik güçten, eğitimden, sağlık hizmetinden, yeterli barınma olanaklarından, kişisel güvenlikten, düzenli gelirden ve yeterince gıdadan mahrumdurlar.

Dünyada mutlak yoksulluk içinde yaşayan insanların sayısı ve oranı 1990’ların ortalarında bir ölçüde azaldı. Bu azalmanın büyük kısmı, başta Çin olmak üzere Doğu Asya’da yaşandı. Fakat ilerleme, 1990’ların sonunda bazı Asya ülkelerinde geçici olarak yavaşladı ve diğerlerinde ise durakladı veya tersine döndü. Dünyanın diğer bölgelerinde ise, yoksulluk oranları azalırken, genel nüfus artışı yoksul sayısında da artış yarattı. Ekonomik ve toplumsal geçiş yaşayan eski Sovyetler Birliği ülkelerinde, yoksulların oranı üç kattan fazla arttı.

Yoksul sayıları Güney Asya’da en büyüktür. Fakat yoksul insanların oranı Sahra Güneyi Afrika’da en yüksektir. Yoksulların çoğu kırsal alanlarda yaşamakta, fakat kentsel yoksulluk daha hızlı büyümektedir. Kadınların, arazi ve diğer varlıklar üzerindeki haklardan yoksun olmaları ihtimali, erkeklere kıyasla daha yüksektir. Ayrıca, kredi imkanlarına erişmekte güçlük çekmekte ve yeterli istihdamdan ve yaşlılıkta ekonomik güvenceden de yoksun bulunmaktadırlar.

Bugün, gelişmekte olan dünyada 150 milyon düşük kilolu çocuk vardır. Fakat kötü beslenen çocukların oranı, Afrika hariç her yerde azalmaktadır. Düşük kilolu olmak, ölüm riskini artırmakta ve zihinsel ve fiziksel gelişmeyi engellemektedir. Kötü beslenen kadınların düşük kilolu bebek sahibi olmaları da daha muhtemeldir. İlerlemeye rağmen, kötü beslenen insanların sayısını 2015 yılına kadar yarıya indirmeyi öngören Dünya Sağlık Zirvesi’nin hedefine varmak için özel çabalar gerekli olacaktır.

Ülkeler, toplumsal ve cinsiyet eşitsizliklerini azaltan ve yoksullar için gelir kazanma fırsatları yaratan politikalar izlerlerse, yoksulluk oranları 2015’e kadar yarıya indirilebilir. Fakat hedefe varmak sadece bir ilk adımdır. Çünkü neredeyse 900 milyon insan hala mutlak yoksulluk içinde kalacaktır. İşte bu nedenle, yoksulluğu ortadan kaldırma çabası artırılmalıdır.

Page 6: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, ULUSLARARASI PARA FONU ... · DÜNYA BANKASI GRUBU “HERKES İÇİN DAHA İYİ BİR DÜNYA” RAPORU* Hedeflerin Konulması Uluslararası kalkınma hedefleri,

Dünyada Yoksulluk Sorunu (Mevcut Durum ve Hedef)

Bazı bölgelerde ilerleme – başka bölgelerde gerileme ve gecikmeler sözkonusu.

Günde 1 dolardan daha azıyla geçinen insanların oranı (%) 1990 1998 Hedef 2015 Bu güne kadarki ilerleme

50

40

30

20

10

0

22

44

40 50

40

30

20

10

0

24

48 46 50

40

30

20

10

0 14

28

15

50

40

30

20

10

0

1 2 2

50

40

30

20

10

0

1 2 5

50

40

30

20

10

0

8

17 16

Güney Asya Sahra Güneyi Afrika Doğu Asya ve Pasifik

Orta Doğu ve Kuzey Avrupa ve Orta Asya Latin Amerika ve

Page 7: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, ULUSLARARASI PARA FONU ... · DÜNYA BANKASI GRUBU “HERKES İÇİN DAHA İYİ BİR DÜNYA” RAPORU* Hedeflerin Konulması Uluslararası kalkınma hedefleri,

Mutlak Yoksulluk İçinde Yaşayan 1.2 Milyar İnsan

0 100 200 300 400 500 600

78 Latin Amerika ve Karayipler

291 Sahra Güneyi Afrika

6 Orta Doğu ve K.Afrika Güney Asya 522

Günde 1 dolardan daha azıyla geçinen insanlar (milyon), 1998

0 100 200 300 400 500 600

78 Latin Amerika ve Karayipler

291 Sahra Güneyi Afrika

6 Orta Doğu ve K.Afrika Güney Asya 522

278 Doğu Asya ve Pasifik

Kötü Beslenme – Yoksulluğun Bir Başka Boyutu

5 yaş altındaki düşük kilolu çocukların oranı (%)

0 10 20 30 40

1990

Afrika Asya Latin Amerika

2000

Page 8: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, ULUSLARARASI PARA FONU ... · DÜNYA BANKASI GRUBU “HERKES İÇİN DAHA İYİ BİR DÜNYA” RAPORU* Hedeflerin Konulması Uluslararası kalkınma hedefleri,

Dünya Nüfusu ve Mutlak Yoksulların Sayısı (Milyar)

HEDEF-2: 2015 YILINA KADAR BÜTÜN ÇOCUKLARIN İLKOKULDA OLMASINI SAĞLAMAK

Evrensel temel eğitim sağlanması, büyük bir görev ve büyük bir fırsat olmaya devam ediyor. Bunda başarı, daha milyonlarca çocuğa yoksulluktan

5.3

7.1

5.9

1990

19

98

2015

Mutlak yoksullar

Dünya nüfusu 1.3

1.2

0.9

kurtulmak için gerekli becerileri kazandıracaktır. Başarısızlık ise, önümüzdeki on yıllık dönemde eğitimsel ve toplumsal bir bunalımı ateşleyecektir.

Okullaşma oranları çoğu bölgede artmaktadır, fakat eğitim kalitesi

bozulmaktadır ve çok fazla sayıda çocuk hala okulsuzdur. Okullaşma oranlarını artırmak ve daha iyi eğitim sunmak için, okul sistemleri, öğretmen yetiştirmeye ve tesislerin ıslah edilmesine yatırım yapmalıdırlar. Ayrıca, aile ve toplum katılımını artırmalı ve kızların eğitimini kısıtlayan cinsiyet ayrımını yok etmelidirler.

Çoğu ülkede, zenginler ve yoksullar arasındaki okullaşma oranı eşitsizlikleri devam etmektedir. Bazı ülkeler için, temel eğitim hemen hemen evrenseldir – diğerleri ise bu hedefin çok uzağındadır. Yetersiz okullar, yetersiz erişim ve yoksul aileler için çocuklarını okulda tutmanın maliyeti, düşük devam oranlarına yol açmaktadır.

Azalan doğum oranları nedeniyle, dünyada okul çağındaki çocuk nüfusu, önümüzdeki 15 yılda sadece 9 milyon artacaktır. Fakat büyük bölgesel farklar vardır. Doğu Asya’da azalan doğurganlık oranlarının bir sonucu olarak, okul çağı nüfus, bu bölgede 22 milyon azalacaktır. Sahra Güneyi Afrika’da ise 34 milyon artacaktır. 1998 yılında okula gitmeyen 46 milyon çocuk buna eklendiğinde, gelecek 15 yılda fazladan 80 milyon çocuk için okul binaları yapılması, öğretmen yetiştirilmesi ve ders kitapları hazırlanması gerekecektir.

Page 9: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, ULUSLARARASI PARA FONU ... · DÜNYA BANKASI GRUBU “HERKES İÇİN DAHA İYİ BİR DÜNYA” RAPORU* Hedeflerin Konulması Uluslararası kalkınma hedefleri,

Dünya Okullaşma Oranı (Mevcut Durum ve Hedef)

Artan okullaşma – fakat çok sayıda çocuk hala okulsuz Net temel eğitim okullaşma oranı (%)

1990

1998

Bu güne kadarki ilerleme

Hedefe varmak için gereken ilerleme temposu

100

80

60

40

20

0

1990 2015

73

Güney Asya

100

80

60

40

20

0

1990 2015

54 60

Sahra Güneyi Afrika

100

80

60

40

20

0

1990 2015

96

Doğu Asya ve Pasifik

100

60

40

20

0

1990 2015

82

86

Orta Doğu ve Kuzey Afrika

100

80

60

40

20

0

1990 2015

86

93

Avrupa ve Orta Asya

100

80

60

40

20

0

1990 2015

Latin Amerika ve Karayipler

100

80

60

40

20

0

1990 2015

97 98

Yüksek Gelirli Ülkeler

84

94

97

Hedef 20

80

15 66

Page 10: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, ULUSLARARASI PARA FONU ... · DÜNYA BANKASI GRUBU “HERKES İÇİN DAHA İYİ BİR DÜNYA” RAPORU* Hedeflerin Konulması Uluslararası kalkınma hedefleri,

İlkokul çağındaki çocuklar (milyon), 19

0

50

100

150

200

Okulda Okul dışında

60 71

68

124

198

36 35

2 5

46

46

3 6

6

Yüksek gelirli ülkeler

Latin Amerika ve Karayipler

Sahra Güney Afrika

Orta Doğu ve

K,Af a

Güney Asya

Doğu Asya ve Pasifik

Avrupa ve Orta Asya

34,4

İlkokul çağındaki nüfusun değişimi (milyon), 2000-15 İhtiyacı karşılayabilir miyiz?

İlkokul çağındaki çocuklar (milyon), 1998

Okulda Okul dışında

Okula gitmeyen 113 milyon çocuk

-0,3

Güney Asya

-22,5

Sahra Güneyi Afrika

Doğu Asve Pasif

6,1

ya ik

Orta Doğve Kuze

Afrika

rik

-3,4

u y

AvrupaOrta A

ve sya

-5,6

0,4

Latin Amerika ve Karayipler

Yüksek Gelirli Ülkeler

Page 11: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, ULUSLARARASI PARA FONU ... · DÜNYA BANKASI GRUBU “HERKES İÇİN DAHA İYİ BİR DÜNYA” RAPORU* Hedeflerin Konulması Uluslararası kalkınma hedefleri,

HEDEF-3: KADINLARI GÜÇLENDİRMEK VE 2005 YILINA KADAR İLK VE ORTA ÖĞRETİMDE CİNSİYET EŞİTSİZLİKLERİNİ ORTADAN KALDIRMAK

Eğitimli kız çocukları çok daha fazla tercih imkanına sahiptirler: Evlilikte, çocuk doğurmada, çalışma dünyasında, hayatta. Onlar daha çok sayıda ekonomik olanak yakalayabilir. İçinde yaşadıkları toplumun siyasal, sosyal, ekonomik ve çevresel gelişimine daha etkin bir şekilde katılabilirler Kızların okullaşma oranları, erkeklere göre daha hızlı artmıştır. Ermenistan, Moğolistan, Güney Afrika, Sri Lanka ve Venezuela gibi ülkelerde, kızların okullaşma oranları erkeklerin okullaşma oranlarının üstüne bile çıkmıştır. Küresel düzeyde, ilk ve orta öğretimde cinsiyet uçurumu daralmaktadır. Fakat şimdiki ilerleme seyri, eğitimdeki cinsiyet uçurumunu 2005’e kadar kapatmaya yetecek kadar hızlı değildir.

Son yıllarda, orta öğretimde okullaşma oranı bakımından kızlar ve erkekler arasındaki fark daralmıştır. Bu durum, kızların daha yüksek okullaşma oranlarını ve erkeklerin okulu erken terk etme eğilimini yansıtmaktadır. Eğitimde cinsiyet farkları azalsa da, ekonomik ve politik hayatta sürmektedir.

Pek çok yerde, en varlıklı ailelerin çocuklarının eğitimlerini tamamlama ihtimali, yüksek gelirli ülkelerdeki çocukların düzeyindedir. Bu aileler için, okula giden kızların oranı, okula giden erkeklerin oranına kabaca eşittir. Fakat yoksul ailelerin çocuklarının daha azı okula gitmekte ve bunlar içinde kızların payı erkeklerden çok daha küçük olmaktadır. Pek çok yoksul aile için, kız çocuklarının emeğinin değeri, onların eğitim almasından bekledikleri getiriyi aşmaktadır. Böylece, kız çocuklar okula gönderilmemektedir.

Page 12: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, ULUSLARARASI PARA FONU ... · DÜNYA BANKASI GRUBU “HERKES İÇİN DAHA İYİ BİR DÜNYA” RAPORU* Hedeflerin Konulması Uluslararası kalkınma hedefleri,

Kızlar ve erkekler arasında okullaşma farkı İlk ve orta öğretime kayıtlı kızların erkeklere oranı (%)

1990

1998

Bu güne kadarki ilerleme

Hedefe varmak için

gereken ilerleme oranı

100

80

0

40

20

0

1990 2005

65

Güney Asya

100

80

60

40

20

0

1990 2005

80

83 100

80

60

40

20

0

1990 2005

85

93

100

60

40

20

0

1990 2005

90 100

0

60

40

20

0

1990 2005

96 94 100

80

60

40

20

0

1990 2005

99 102 100

80

60

40

20

0

1990 2005

94 97

Sahra Güneyi Afrika Doğu Asya ve Pasifik

Orta Doğu ve Kuzey Afrika Avrupa ve Orta Asya Latin Amerika ve Karayipler Yüksek Gelirli Ülkeler

79

Hedef 20

80 8

05 677

Page 13: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, ULUSLARARASI PARA FONU ... · DÜNYA BANKASI GRUBU “HERKES İÇİN DAHA İYİ BİR DÜNYA” RAPORU* Hedeflerin Konulması Uluslararası kalkınma hedefleri,

40

60

80

100

120

140

160

Okula giden kızların sayısı erkeklere göre daha az... İlk ve orta öğretimde okullaşma sayıları (milyon), 1998.

Erkek Kız

73 71

148

114

56 57 52

44 40 36 41 40

158 146

0

20

1

2

3

4

5

60

70

80

90

Yüksek Gelirli Ülkeler

Latin Amerika

ve

Sahra Güneyi Afrika

Orta Doğu ve K.Afrika

Avrupa ve Orta Asya

Güney Asya

Doğu Asya ve Pasifik

Cinsiyet farkları, yoksullar için çoğu zaman daha büyük... Dokuzuncu sınıfı bitiren 15-19 yaş grubundaki kişilerin oranı (%)

Erkek Kız

Fildişi Sahili 1994

Peru 1996

Pakistan 1990-91

Mısır 1995-96

81 79

47

31

61

49

60 61

0

036

0

0

0

0

Zengin Yoksul Zengin Yoksul Zengin Yoksul Zengin Yoksul

20

7 1

11

2

19 16

Page 14: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, ULUSLARARASI PARA FONU ... · DÜNYA BANKASI GRUBU “HERKES İÇİN DAHA İYİ BİR DÜNYA” RAPORU* Hedeflerin Konulması Uluslararası kalkınma hedefleri,

HEDEF-4: BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜM ORANLARINI 2015’E KADAR ÜÇTE İKİ AZALTMAK

Bebek ve 5 yaş altı çocuk ölüm oranları, 1960-1990 yılları arasında yüzde elliden daha fazla azaldı. Çin, Sri Lanka ve Vietnam’da bebek ölüm oranının dörtte üç azalması bu başarının başka yoksul ülkelerde tekrar edilebileceğini ummak için iyi bir nedendir. Fakat ilerleme 1990’larda yavaşladı. Çoğu bölgede, 2015 yılına kadar üçte ikilik bir azalma sağlamak için büyük bir gayret yeterli olacaktır.

Bu hedefe ulaşılması önündeki engeller nelerdir? Sağlıksız su. Yetersiz bağışıklama, savaş ve iç çatışma. Yüksek yoksulluk düzeyleri ve kötü beslenme. Özellikle kızlar için, temel eğitime yetersiz erişim. HIV / AIDS’in yayılması, sıtma ve veremin hortlaması.

Bebek ölümleri, çoğu zaman, doğum sırasındaki sağlıksız koşulların sonucudur. Akciğer iltihabı, ishal, sıtma ve kızamık, genellikle küçük çocukların ve bilhassa kronik kötü beslenmeye maruz kalan çocukların ölümüne yol açmaktadır.

5 yaş altı ölüm oranları, en yoksullar arasında en yüksektir, fakat görece varlıklılar arasında bile oldukça yüksektir. Bebek ve çocuk ölümlerini azaltmak, temel sosyal hizmetlere daha çok yatırım yapılmasına ve özellikle yoksullar için, ailelerin eğitilmesine ve beslenmenin iyileştirilmesine bağlıdır.

Eğitim, kadınlara daha küçük ailelere sahip olma, çocuklarına daha iyi annelik etme ve onların çocuklarının yaşamlarını iyileştirecek bilgileri aktarma olanağını kazandırır.

Page 15: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, ULUSLARARASI PARA FONU ... · DÜNYA BANKASI GRUBU “HERKES İÇİN DAHA İYİ BİR DÜNYA” RAPORU* Hedeflerin Konulması Uluslararası kalkınma hedefleri,

5 Yaş Altı Ölüm Oranları (Her 1000 Canlı Doğumda Ölümler)

1990

1998

Bu güne kadarki ilerleme

Hedefe varmak için gereken ilerleme oranı

73

Güney Asya 150

125

100

50

25

0

1990 2015

121 150

125

100

75

50

25

0

1990 2015

151 150

125

100

75

50

25

0

1990 2015

55

150

125

75

50

25

0

1990 2015

71

150

125

75

50

25

0

1990 2015

34

150

125

100

75

50

25

0

1990 2015

49

150

125

100

75

50

25

0

1990 2015

9

89

40

155

52 43

18

55

24

26 11

37 16 6

3

Sahra Güneyi Afrika Doğu Asya ve Pasifik

Orta Doğu ve Kuzey Afrika Avrupa ve Orta Asya Latin Amerika ve Karayipler Yüksek Gelirli Ülkeler

100

Hedef 2015

100

66 75

Page 16: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, ULUSLARARASI PARA FONU ... · DÜNYA BANKASI GRUBU “HERKES İÇİN DAHA İYİ BİR DÜNYA” RAPORU* Hedeflerin Konulması Uluslararası kalkınma hedefleri,
Page 17: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, ULUSLARARASI PARA FONU ... · DÜNYA BANKASI GRUBU “HERKES İÇİN DAHA İYİ BİR DÜNYA” RAPORU* Hedeflerin Konulması Uluslararası kalkınma hedefleri,

Küçük yaşta ölümler

Bebek ölümleri (milyon), 1998

0.1

0.4

2.3

0.3

2.7

1.2

0.1

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

Yüksek Gelirli Ülkeler

Latin Amerika ve Karayipler

Sahra Güneyi Afrika

Orta Doğu ve K.Afrika

Avrupa ve Orta Asya

Güney Asya

Doğu Asya ve Pasifik

Daha fazla sayıda yoksul çocuk ölmektedir... 5 yaş altı ölüm oranları (her 1.000 canlı doğumda ölümler) ailelerin mali durumları itibariyle

155

109

168

120

70

154

54

29

97Togo 1998

Hindistan 1992-93

Endonezya 1994

Haiti 1994-95

163137

106

0 50 100 150 200

En yoksul Orta En zengin

Page 18: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, ULUSLARARASI PARA FONU ... · DÜNYA BANKASI GRUBU “HERKES İÇİN DAHA İYİ BİR DÜNYA” RAPORU* Hedeflerin Konulması Uluslararası kalkınma hedefleri,
Page 19: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, ULUSLARARASI PARA FONU ... · DÜNYA BANKASI GRUBU “HERKES İÇİN DAHA İYİ BİR DÜNYA” RAPORU* Hedeflerin Konulması Uluslararası kalkınma hedefleri,

HEDEF-5: ANNE ÖLÜM ORANLARINI 2015’E KADAR DÖRTTE ÜÇ AZALTMAK

Anne ölümlerinin yüzde doksan dokuzu, gelişmekte olan ülkelerde meydana gelir ve bunların çoğu önlenebilir niteliktedir. Enfeksiyonlar, kan kaybı ve sağlıksız kürtaj bu ölümlerin çoğunun nedenidir. Anne ölüm oranını azaltmak için, doğum hizmetlerinin kalitesini ve kapsamını iyileştirmek ve yoksullar için doğum öncesi ve sonrası bakım sağlamak amacıyla sağlık sistemlerine daha çok yatırım yapılmasına gerek vardır.

Anne ölümlerinin ölçülmesi zordur. Eğitilmiş personel nezaretinde gerçekleşen doğumların oranı, anne ölüm oranının azaltılmasında kaydedilen ilerlemeyi izlemeye yardım eder. Eğitilmiş doğum personelinin genelde mevcut olmadığı bölgelerde hedef, 2015 yılına kadar doğumların % 90’ında bu tür personel bulunmasını sağlamaktır.

Anne ölüm oranları, dünyada geniş farklar gösterir. Bu oranlar Latin Amerika’da düşük, fakat Afrika’da çok yüksektir. Pek çok yoksul Afrika ülkesinde, her 100 canlı doğumdan birinde anne, gebelik ve doğum komplikasyonları yüzünden ölmektedir.

Ebe niteliklerine sahip sağlık görevlileri, anne ölüm oranlarını azaltmada çok önemlidir. Bu görevliler, doğumlarda bulunmak yanında, annelere, kendileri ve çocukları için doğum öncesi ve sonrası bakım hakkında temel bilgi verirler. Kadınların sosyal statüsünü iyileştirmek ve sağlık hizmetinde cinsiyet eşitliğini sağlamak bu hedefe varılmasında önemlidir.

Page 20: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, ULUSLARARASI PARA FONU ... · DÜNYA BANKASI GRUBU “HERKES İÇİN DAHA İYİ BİR DÜNYA” RAPORU* Hedeflerin Konulması Uluslararası kalkınma hedefleri,

Doğumda eğitilmiş sağlık hizmeti çoğu yerde hala yok...

1988

1998

Hedef 2005

Bu günekadarkiilerleme

Hedefe varmak

için gereken ilerleme oranı

Eğitilmiş sağlık personeli nezaretindeki doğumların oranı (%)

100

80

60

40

20

0

1988 2005

29

90

Çin ve Hindistan Hariç Asya 100

80

60

40

20

0

1988 2005

50

46

Sahra Güneyi Afrika

100 u ve Kuzey Afrika

32

90

100 90

Latin Amerika ve Karayipler Orta Doğ

80

60

40

20

0

1988 2005

70

80

60

40

20

0

1988 2005

48 61

90

514.000 anne ölümü

2210

50

100

150

200

250

300

Yüksek Gelirli

LatiAmerikKarayip

77 70

Anne ölümleri (bin), 1

7

65

20

155

n a ve ler

Sahra Güneyi Afrika

Orta Doğu ve K.Afrika

Güney Asya

995

3

7

2

48

Avrupa ve Orta Asya

Doğu Asya ve Pasifik

Ülkeler
Page 21: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, ULUSLARARASI PARA FONU ... · DÜNYA BANKASI GRUBU “HERKES İÇİN DAHA İYİ BİR DÜNYA” RAPORU* Hedeflerin Konulması Uluslararası kalkınma hedefleri,

HEDEF-6: ÜREME SAĞLIĞI HİZMETLERİNE İHTİYACI OLAN HERKESİN 2015 YILINA KADAR BU HİZMETLERE ERİŞMESİNİ SAĞLAMAK

Üreme sağlığı hizmetleri, erkeklere ve kadınlara, kendi sağlıklarını ve ailelerin sağlığını korumak için gereken desteği verir. Aile planlaması yöntemleri, HIV / AIDS dahil cinsel yoldan bulaşan hastalıkların önlenmesi ve tedavi edilmesi ile kadınlara karşı zararlı uygulamaların caydırılması buna dahildir.

Makul fiyatlı ve kaliteli üreme sağlığı hizmetlerine erişim ve bu konuda bilgi başta olmak üzere, pek çok faktör, kontraseptif kullanımını etkilemektedir. Toplumsal cinsiyet ilişkileri de üreme sağlığını etkilemektedir. Bu nedenle erkekler, eşlerinin haklarını ve sağlığını saymalı, desteklemeli ve kendi cinsel davranışları için daha fazla sorumluluk almalıdırlar.

1990’larda kontraseptif kullanımı bütün bölgelerde arttı. Fakat Afrika geride kaldı. Yoksul ülkelerde doğurma çağındaki insan sayısının artışı kazanımlarında önümüzdeki on yıllık dönemde sürdürülmesini gerektirmektedir. Bunun yapılması, yoksulluğu daha hızlı bir biçimde azaltacaktır.

Her yıl 14 milyondan fazla ergenlik çağındaki kız doğum yapmaktadır. Bu gebeliklerin büyük bir bölümü istenmeyen gebelikler olup, ergenlik çağındaki kızlar tarafından her yıl tahminen 4.4 milyon kürtaj yaptırılmaktadır. Pek çok ergen, HIV / AIDS dahil cinsel yoldan bulaşan hastalıklara yakalanmak riskiyle ciddi şekilde karşı karşıyadır.

1999 sonunda, yüzde 95’i gelişmekte olan ülkelerde olmak üzere 33.6 milyon erkek, kadın ve çocuk HIV / AIDS ile yaşamaktaydı. 13 milyondan çoğu Afrika’da olmak üzere 16 milyondan fazla insan bu salgında ölmüştür. Geride parçalanmış aileler kalmış, kalkınma umutları felç olmuştur. Etkili ulusal programlar ve büyük uluslararası destek olmazsa, bu salgın gelişmekte olan ülkelerde yayılmaya devam edecek, zengin ve yoksul ülkeler arasındaki uçurumlar daha da büyüyecektir.

Page 22: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, ULUSLARARASI PARA FONU ... · DÜNYA BANKASI GRUBU “HERKES İÇİN DAHA İYİ BİR DÜNYA” RAPORU* Hedeflerin Konulması Uluslararası kalkınma hedefleri,

Kontraseptif kullanımı bütün bölgelerde artıyor

Kontraseptif kullanan evli kadınlar (%)

1993 2000 (tahmin) 80

60

20

0

1993 2000

51

41

80

60

40

20

0

1993 2000

26 15

80

60

40

20

0

1993 2000

76 73

80

60

20

0

1993 2000

51

42

80

60

40

20

0

1993 2000

72 70

80

60

40

20

0

1993 2000

55

50

80

60

40

20

0

1993 2000

70 66

Güney Asya

Orta Doğu ve Kuzey Afrika

Sahra Güneyi Afrika Doğu Asya ve Pasifik

Avrupa ve Orta Asya Latin Amerika ve Karayipler Yüksek Gelirli Ülkeler

40

40

Page 23: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, ULUSLARARASI PARA FONU ... · DÜNYA BANKASI GRUBU “HERKES İÇİN DAHA İYİ BİR DÜNYA” RAPORU* Hedeflerin Konulması Uluslararası kalkınma hedefleri,

������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

HIV / AIDS ile yaşayanlar, 1999

(Milyon)

33.6

14.8

1.2

17.6

0

5

10

15

20

25

30

35

40

������������������������������������������������������������������������������������������������

Yeni HIV enfeksiyonları, 1999

(Milyon)

5,6

2,3

0,6

2,7

0

1

2

3

4

5

6������������������������������������������������������������������������������������������������

1999'da AIDS ölümleri(Milyon)

2.6

1.1

0.5

1.0

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

Toplam Yetişkin erkekler Yetişkin kadınlar 15 yaşından küçük çocuklar

���������������������������������������������������������������������������������������������������

Y e n i H I V e n f e k s i y o n l a r ı , 1 9 9 9

( M i l y o n )

5 , 6

2 , 3

0 , 6

2 , 7

0

1

2

3

4

5

6

Ergenlerin, üreme sağlığı bilgisine ihtiyaçları vardır. 15-19 yaş aralığında her 1000 kadın başına doğumlar, 1998.

Page 24: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, ULUSLARARASI PARA FONU ... · DÜNYA BANKASI GRUBU “HERKES İÇİN DAHA İYİ BİR DÜNYA” RAPORU* Hedeflerin Konulması Uluslararası kalkınma hedefleri,

HEDEF-7: 2015’E KADAR ÇEVRESEL KAYNAKLARIN KAYBINI GERİ ÇEVİRMEK ÜZERE 2005’E KADAR SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA İÇİN ULUSAL STRATEJİLER UYGULAMAYA KOYMAK

Dünya yoksullarının pek çoğu, tarım, ormancılık ve balıkçılık yaparak geçinebilmeleri için doğrudan doğruya çevreye bağımlıdırlar. Yoksullar, aynı zamanda, hava ve su kirliliğinden ve besin üretimi için sürdürülemez uygulamalardan daha fazla etkilenirler. Daha iyi çevresel yönetim, onların hayatlarını iyileştirebilir, üretkenliklerini artırabilir ve sürdürülebilir kalkınma yönünde ivme yaratabilir.

Dünya insanlarının yüzde 20’ye yakını, günlük ihtiyaçlarını karşılamak için, geliştirilmemiş su kaynağına bağımlıdır. Kentsel nüfus, kırsal nüfusa göre daha iyi hizmet almaktadır, fakat belediyelerce temin edilen şebeke suyu bile, hastalık taşıyan organizmalar ve endüstriyel atıklar tarafından kirletilmektedir. Sağlıklı suya erişim imkanından yoksun olanlar, ihtiyaçlarını karşılamak için her gün mücadele vermek ve sürekli olarak, suyla taşınan hastalık tehlikesiyle karşı karşıya olmak durumundadırlar.

İnsan müdahalesi olmasaydı, dünyanın geniş parçaları ormanlarla kaplı olurdu. Sürdürülemez tarım ve bozulma nedeniyle dünya milyonlarca dönüm ormanlık alanı kaybetti ve onlarla birlikte, ormanların sağladığı ekonomik bakımdan önemli kereste ve diğer ürünleri de kaybetti. Kaybedilen ormanlar, artık toprağı ve su kaynaklarını koruyamaz, biyolojik çeşitliliği muhafaza edemez, iklim değişikliğinin etkilerini hafifletemez veya doğal ve kültürel mirası koruyamaz.

Daha yüksek gelirli ülkeler enerjiyi daha verimli kullanıyor, fakat daha büyük toplam emisyonlar üretiyorlar. Yoksul ülkeler kalkındıkça, onların da enerji verimliliği artıyor, aynı miktarda enerji kullanarak, daha fazla mal ve hizmet üretebiliyorlar. Fakat, verimlilik artışlarından sağlanan toplam enerji tasarrufları, toplam tüketimdeki büyüme tarafından fazlasıyla giderilmektedir. Bu nedenle, yoksul ülkeler, bugünkü yüksek gelirli ülkelerin modelini takip ederlerse, toplam enerji kullanımları büyümeye devam edecek ve bununla birlikte sera gazı emisyonları da artacaktır. İyi ki, küresel sera gazlarını azaltmaya yönelik politikalar, yerel kirliliği azaltmaya ve enerji verimliliğini arttırmaya yönelik politikalar ile çakışmaktadır. Bu durum, hem en büyük karbondioksit yayıcıları olan zengin ülkeler hem de kalkınmakta olan ülkeler için geçerlidir.

Page 25: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, ULUSLARARASI PARA FONU ... · DÜNYA BANKASI GRUBU “HERKES İÇİN DAHA İYİ BİR DÜNYA” RAPORU* Hedeflerin Konulması Uluslararası kalkınma hedefleri,

İyileştirilmiş bir su kaynağına erişebilen nüfus (%)

Su kaynaklarının iyileştirilmesinde çok az ilerleme sözkonusudur...

100

80

60

20

0

Kentsel Afrika 100

80

60

40

20

0

Kentsel Latin Amerika 100

80

60

40

20

0

Kentsel Asya

100

80

60

40

20

Kırsal Afrika 100

80

60

40

20

0

Kırsal Asya 100

80

60

40

20

0

Kırsal Latin Amerika

85 85

1990 1999

94 93

1990 1999

90 90

1990 1999

37 46

1990 1999

66 74

1990 1999

56 58

1990 1999

0

40

Page 26: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, ULUSLARARASI PARA FONU ... · DÜNYA BANKASI GRUBU “HERKES İÇİN DAHA İYİ BİR DÜNYA” RAPORU* Hedeflerin Konulması Uluslararası kalkınma hedefleri,

Enerji verimliliği, ekonomik büyümeyle artıyor...

GSYH birimi başına enerji kullanımı (kg olarak petrol eşdeğeri) (1995 fiyatları, dolar), 1998

3,0 3,0

2,5

2,0

1,5 Avrupa ve Orta Asya

Doğu Asya ve

1,0 Pasifik

0,5

0

Güney Asya

Yüksek Gelirli Ülkeler Latin Amerika

ve Karayipler Sahra Güneyi Afrika

Orta Doğu ve K.Afrika

Yüksek Gelir Düşük Gelir

30

25

20

...Fakat sera gazları da artıyor.

Endüstriyel CO2 emisyonları (kişi başına metrik ton), 1998

15

Güne

Sahra Güneyi Afrika

Düşük Gelir

Yüksek Gelirli Ülkeler

10

5

0

y Asya

Latin Amer ve Karayip

Orta Doğu ve K.Afrika

Avrupa ve Orta Asya

Pasifik

Yüksek Gelir

ikaler

Doğu Asya ve

Page 27: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, ULUSLARARASI PARA FONU ... · DÜNYA BANKASI GRUBU “HERKES İÇİN DAHA İYİ BİR DÜNYA” RAPORU* Hedeflerin Konulması Uluslararası kalkınma hedefleri,

Ormanlar – kaybolan bir kaynak

Bin kilometrekare, 1997

14.3

00

11.4

00 13.3

00

10.0

00

14.4

00

8.70

0

00 8.80

0

10.00012.00014.00016.000

Potansiyel orman alanı Mevcut orman alanı

HEDEFLERE VARMAK İÇİN YAPILMASI GEREKENLER

Yoksullar için sesler ve tercihler

Yoksul insanların güçlendirilmesi başlangıç noktasıdır: Kadınlar için fırsatlar sağlanması, yoksul insanların örgütlenmesi için politik alan açılması. Demokratikleşme, sadece çoğunluk yönetiminin ötesine geçerek, azınlıkları politik katılımın tüm veçhelerine, kabineye, yasama organına, kamu görevlerine ve yerel yönetimlere dahil etmelidir. Böyle bir kapsayıcı demokrasi, bağımsız bir yargıyı, açık bir sivil toplumu ve özgür bir medyayı geliştirir. Bunların hepsi, insan haklarına saygı gösterilmesini sağlayabilir ve hükümetleri vaat ve eylemlerinden sorumlu kılabilir.

Yoksulları gözeten büyüme

Ekonomik büyüme, yoksulluğu azaltmanın bir garantisi olmamakla beraber uzun dönemde yoksulluğun kalıcı biçimde azaltılması için kesinlikle gereklidir. Büyümenin yoksulları gözetmesi de gerekir. Nasıl? Yoksul insanların üretken ve iyi ücretli işlere girebilmesi için büyüme; daha fazla gelir getirici fırsatlar yaratmalıdır.

Yoksul insanlara, üretken potansiyellerini açığa çıkarmakta yardım etmek ve onlara kendilerini besleyebilme olanağını vermek için, ekonomik varlıklara erişimlerini artırmalıdır. Ayrıca, yoksul kadınlar için daha iyi fırsatlar

Yüksek Gelirli Ülkeler

Latin Amerika ve Karayipler

Sahra Güneyi Afrika

Orta Doğu ve K.Afrika

Avrupa ve Orta Asya

Güney Asya

Doğu Asya ve Pasifik

600 3.

000

7.3

4.90

0

80 700

3.20

0

02.0004.0006.0008.000

Page 28: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, ULUSLARARASI PARA FONU ... · DÜNYA BANKASI GRUBU “HERKES İÇİN DAHA İYİ BİR DÜNYA” RAPORU* Hedeflerin Konulması Uluslararası kalkınma hedefleri,

Daha fazla ülke demokratik oluyor

Demokratik yönetimlere sahip ülkelerin oranı (%)

28

40

58 61

010203040506070

1974 1988 1993 1998

İyi, dürüst yönetim, sağlam, hukuksal ve ekonomik kurumları güçlendirir, hatta içerir.Yozlaşmış yargıçlar, zayıf bankacılık mevzuatı, düzensiz kamu hizmetleri, sınırlı toplum

ynakların israfına yol açar. İdari kapasite yeterliyse,

katılımı kalkınma için kullanılabilecek ka

sosyal hizmetlerin yönetiminde daha fazla yerel katılım bu hizmetlerin etkinliğini büyükölçüde arttırabilir. İş kurallarının basitleştirilmesi ise yolsuzluk fırsatlarını azaltabilir ve dahahızlı büyümeyi ve yoksulluğun sınırlanmasını teşvik edebilir.

Daha fazla insan hakları sözleşmesi onaylandı...

Sözleşmeleri onaylayan ülkelerin sayısı

12796 91 102

53 62

155 142 144 165118

191

Irk AyrımcılığınınBütün

BiçimlerininKaldırılması

ÜzerineUluslararası

Sözleşme (1965)

Ekonomik, Sosyolve Kültürel Haklar

ÜzerineUluslararası

Antlaşma (1996)

Medeni ve SiyasiHaklar Üzerine

UluslararasıAntlaşma (1996)

Kadınlara KarşıAyrımcılığınKaldırılmasıSözleşmesi

(1979)

İşkenceye KarşıSözleşme (1984)

Çocuk HaklarıSözleşmesi

(1989)

1990 1999

Temel insan haklarına ve hukukun üstünlüğüne saygılı olma taahhüdü, sürdürülebilirkalkınma için kritik bir ön koşuldur. Dünya ülkelerinin yarısı, söz konusu insan haklarısözleşmelerinin altısını da onaylamış bulunuyor. On yıl önce bu oran onda birdi. Bu anlamlıbir gelişmedir. Çünkü, sözleşmeleri onaylayarak, ülkeler kendi hareketlerinden sorumlututulmayı kabul ediyorlar.

Page 29: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, ULUSLARARASI PARA FONU ... · DÜNYA BANKASI GRUBU “HERKES İÇİN DAHA İYİ BİR DÜNYA” RAPORU* Hedeflerin Konulması Uluslararası kalkınma hedefleri,

yaratılmasında adil olmalıdır. Bu, kadınların mülkiyet haklarını güçlendirmeye, pazarlık güçlerini çoğaltmaya ve kredi, eğitim ve yeni teknoloji imkanlarına erişimlerini genişletmeye yönelik tedbirler gerektirecektir. Bugün pek çok ülkenin, yoksulları gözeten daha hızlı büyümeye ihtiyacı vardır. Bunlar arasında, kişi başına gerçek gelirleri 35 yıl öncesine kıyasla bugün daha düşük olan 30 gelişmekte olan ülke bulunuyor. Sözkonusu büyüme, yoksulların kendi aralarında artan üretime dayalı olacaktır. Küçük çiftçiler arasında üretkenlik artışları yoluyla; enformel üreticiler yoluyla ve çok çeşitli küçük hizmetler sunan çok sayıda kadın ve erkek yoluyla.

Ekonomik politikalar, aynı zamanda, sağlam, dengeli ve sürdürülebilir olmalıdır. Bu, doğru ekonomik ve sosyal politikaları uygulama kapasitesini geliştirecek ulusal kurumların güçlendirilmesini gerektirir.

Bu bağlamda toplumdaki bütün grupların gelişebilmesi için, bir eşitlik kaygısı vardır. Fakat eşitlik kaygısı gelecek kuşaklara da uzanır. Bunun anlamı, ekonomik büyümenin sürdürülebilir olmasıdır. Bugün çevreyle olan ilişkimizi öyle düzenlemeliyiz ki gelecek kuşaklar için gezegenimizde yaşamı destekleyecek doğal kaynaklar mevcut olsun.

Herkes için sosyal hizmetler

Asgari sosyal standartlar ve temel sosyal hizmetlere evrensel erişim sağlamak için, politikalar, salt ekonomik olmanın ötesine geçerek yoksulların ihtiyaçları üzerinde yoğunlaşmalıdır. Ülkeler, eğitime ve özellikle kızların eğitimine yatırım yapmalıdır. Çünkü eğitim, kalkınmada en yüksek getirilerden birini üretir. Ayrıca, yoksullara sağlık hizmeti, su, sanitasyon ve diğer temel kaliteli ve maliyet etkin hizmetler sunulmalıdır. Bu kapsamda, çocuk doğurma çağındaki kadınlar ve küçük çocuklar üzerinde özellikle durarak, kötü beslenmeyi azaltmaya yönelik düzenlemeler yapılması vardır. Ülkeler, bunalım zamanlarında güçsüz kesimler için güvenlik ağları da sağlamalıdırlar.

Ticaret, teknoloji ve fikirler için açık pazarlar

Küreselleşme, dünyadaki bilgiden yararlanmanın daha iyi yolları, ürün ve hizmet üretimi, daha iyi teknoloji, dünya pazarlarına daha iyi erişim gibi gelişmekte olan ülkelere muazzam fırsatlar sunmaktadır. Fakat bu fırsatlardan yararlanmak için eylem gerekir. Ülkeler, tarifelerini ve diğer ticaret engellerini indirmeli ve sistemlerini, ithalat, ihracat ve finans akışına göre daha rasyonel hale getirmelidirler. Ayrıca, iş yapmak için iyi ortamlar olarak görülmek amacıyla, enflasyon, faiz ve kambiyo oranlarını düzeltmelidirler. Hem yerli hem de yabancı yatırımcılar nezdinde inandırıcı olmak için, tutarlı politikalar takip etmelidirler. Yüksek gelirli ülkelerin de yapmaları gerekenler vardır: Gelişmekte olan ülkelerden gelen ithalatın önündeki tarifeleri ve diğer ticaret engellerini azaltmak ve etkin biçimde

Page 30: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, ULUSLARARASI PARA FONU ... · DÜNYA BANKASI GRUBU “HERKES İÇİN DAHA İYİ BİR DÜNYA” RAPORU* Hedeflerin Konulması Uluslararası kalkınma hedefleri,

ticaret yapma kapasitesini geliştirmeye yönelik yardım sağlamak. Ancak, bütün ülkelerin mümkün olan avantajlardan yararlandıkları söylenemez. Geçmişin mirası olan kötü politikalar ve yetersiz performans sonucunda, haddinden fazla sayıda ülke, ticarette, finansta, teknolojide, fikirlerde, yani tam da büyümelerine ve yoksulluğu azaltmalarına yardım edebilecek alanlarda geri kalmaktadırlar.

Kaynakların kalkınma için etkili ve adil kullanımı

Kalkınmanın parasal maliyeti vardır. Bunun büyük kısmı, insanların yaptıkları yatırımlardan gelir. Büyük bir kısmı ise, devletin yaptığı yatırımlardan. Pek çok Doğu Asya ülkesinin büyümesine ivme veren şey, gayri safi milli hasılanın genelde % 30’undan fazla olan yüksek tasarruf oranları olmuştur. Bu sayede, altyapıya ve sosyal hizmetlere yatırım yapabilmişlerdir. Afrika ülkeleri arasında pek çoğu ise, milli gelirin sadece %10 ile 15’i düzeyinde tasarruf oranlarına sahip olmuşlardır. Bu oranlar, insanları yoksulluktan çıkarmak için yeterince hızlı bir büyümeye destek olmayacak kadar düşüktür.

Ülkelerin akıllıca harcama yapmaları önemlidir. Zenginler için sübvansiyonlu hizmetlere değil yoksullar için temel hizmetlere ve gelecekte kalkınma için sağlam yatırımlara harcama yapmaları gerekir. Hükümetlerin, paralarını nasıl harcadıkları, onu neye harcadıkları kadar önem taşır. Hükümet harcamalarında istikrarsızlık ve belirsizlik, yoksulluğun azaltılmasında ilerleme kaydetmeyi zorlaştırır. Hükümetlerin işe aldığı insanların kalitesi de önemlidir. Liyakat temelinde insan istihdam eden ve istihdam ettiği insanları liyakat temelinde terfi ettiren hükümetler, en iyi işleri dostlara ve siyasi müttefiklere veren hükümetlere kıyasla daha iyi performans gösterirler.

Dış yardım, özellikle yoksul ülkelerde, kalkınmanın desteklenmesinde önemli bir rol oynar. Kalkınma politikalarında ülke sahipliği ve öncülüğünün başarı için gerekli olduğu ve donör prosedürleri ve raporlamasının, idari yükleri azaltmak üzere eşgüdümlenmesi ve uyumlulaştırılması gereği üzerinde büyüyen bir uzlaşma vardır. Donörler ve uluslararası finans kurumları, şimdi, katılımcı bir süreç yoluyla biçimlendirilen ve ülkelerce öncülük edilen yoksulluk azaltma stratejileri konusunda, gelişmekte olan ülkeler ile daha yakın işbirliği yapıyorlar. Ayrıca, bir ülkeye verilen yardımın o ülkenin önceliklerine ve yerel ihtiyaçlara göre biçimlenmesini sağlayarak, yardımın türü konusunda daha seçici davranıyorlar.

Donörler, her bir partnerin bünyesel üstünlüklerinden yararlanan, ortak hedef ve amaçları yansıtan ve mevcut başarıları daha ileriye götürmeye çalışan stratejik ortaklıklar kurma ihtiyacının bilincindedirler. Gelişmekte olan ülkeler ile ortaklık içinde çalışarak, yüksek gelirli ülkeler daha fazla yardım temin etmelidirler. Ayrıca, daha çok ve daha hızlı borç hafifletme imkanı sağlamalıdırlar. Yoksul ülkeler için gümrüksüz ve kotasız erişim dahil, kendi pazarlarına daha kolay giriş sunmalıdırlar. Ayrıca, tropikal hastalıklar için

Page 31: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, ULUSLARARASI PARA FONU ... · DÜNYA BANKASI GRUBU “HERKES İÇİN DAHA İYİ BİR DÜNYA” RAPORU* Hedeflerin Konulması Uluslararası kalkınma hedefleri,

aşılar konusunda araştırma çalışmaları gibi, pek çok ülke için faydası olacak programları finanse etmelidirler. Bütün bunlar en yoksul ve en az gelişmiş ülkelerde büyümeyi teşvik etmenin ve yoksulluğu azaltmanın temel unsurlarıdır. Bunlar, aynı zamanda, insani ıstırapları ve şiddetli çatışmaların sayısını azaltmak, çevreyi korumak ve HIV / AIDS gibi küresel tehditlerin yayılmasını durdurmak için de gereklidir.

Page 32: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, ULUSLARARASI PARA FONU ... · DÜNYA BANKASI GRUBU “HERKES İÇİN DAHA İYİ BİR DÜNYA” RAPORU* Hedeflerin Konulması Uluslararası kalkınma hedefleri,

Ülkeler sosyal hizmetlere daha çok yatırım yapmalıdır, 1994-97

Temel sosyal hizmetlere harcanan hükümet bütçesinin payı (%)

Temel Eğitim Temel sağlık ve beslenme

Düşük maliyetli su ve sanitasyon

Latin Amerika veKarayipler

14

Sahra GüneyiAfrika

14

12 9 6 3 0 15

Asya 12

Bir ülkenin temel sağlık ve eğitim hizmetlerine ne kadar yatırım yaptığı, o ülkenin uzunvadeli kalkınma konusundaki kararlığının işaretidir. 1995 yılındaki Kopenhag SosyalZirvesi’nde, dünya önderleri, kaba bir ölçü olarak, bütçe harcamalarının %20’sinin veyardım akışlarının %20’sinin temel sosyal hizmetlere tahsis edilmesini önerdiler. Buradaamaç, ülkelerin, küresel ekonomide rekabet edebilecek, sağlıklı ve iyi eğitimli bir işgücünesahip olmalarıydı. Dominik Cumhuriyeti, Guatemala, Malawi ve Namibya gibi bazıülkelerde, son yıllarda temel sosyal hizmetlere ayrılan bütçe kaynakları artmış olmaklaberaber, pek az sayıda gelişmekte olan ülke ve donör yukarıdaki ölçüye uymaktadır.

Page 33: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, ULUSLARARASI PARA FONU ... · DÜNYA BANKASI GRUBU “HERKES İÇİN DAHA İYİ BİR DÜNYA” RAPORU* Hedeflerin Konulması Uluslararası kalkınma hedefleri,

Pek çok ülke, kendi kaynaklarını harekete geçirmek için daha fazla şey yapabilir

GSYH’nin yüzdesi olarak vergiler (%), 1994-98

26

19

9

0 5 10 15 20 25 30

Yüksek gelirli ülkeler

Orta gelirli ülkeler

Düşük gelirli ülkeler

Kalkınma için para bulmak üzere ülkelerin yapabileceği şeylerden biri, vergi toplamakapasitelerini geliştirmektir. Kaynak tahsisinde etkinliği azaltan tarifeler ve lisanslar gibikolay yollardan değil, geniş tabanlı bir adil vergileme sistemi yoluyla. Ayrıca, vergi sistemide, yolsuzluğu teşvik etmeyecek biçimlerde kurulmalıdır.

1990’larda azalma içinde olan dış yardımlar, özellikle en yoksul ülkeler için, büyük ölçüde artırılmalıdır.

Bölgeler itibariyle dış yardım (1997, milyar dolar) İki taraflı Çok taraflı

19901998

7

5

19

13

9

9

7

5

4

7

5

4

Güney Asya

19901998

Sahra Güneyi Afrika

19901998

Doğu Asya ve Pasifik

19901998

Orta Doğu ve Kuzey Afrika

19901998

Avrupa ve Orta Asya

1990Latin

1998Amerika ve Karayipler

20 15 10 5 0

OECD ülkelerinin çoğu, Gnimsediler. Fakat sad

aha da kötüsü, gelişme1997’ye kadar, sadece b

rileme 1998 ve 1999kin biçimde kullananlar

yönelik hızlandırılmış bratejilerin desteklenme

SMH’larının %0.7’sini dış yardım olarak vermeyi bir hedef olarakece Danimarka, Hollanda, Norveç ve sveç bu hedefe uydular.kte olan ülkelere yardım etme eğilimi 1eş yıl içinde OECD yardımları, GSMH’n yıllarınd durdu. Donörler, yoksul ülka daha ok yardım temin etmelidir. Enorç hafifletilmesi, yoksulluğun azaltısine yardım edecektir.

İ

990’larda azaldı. 1992’den ın %0.22’sine geriledi. Buelere, özellikle bu yardımı a ağır borçlu yoksul ülkelere ç lmasını amaçlayan ulusal

beD

geet

st

Page 34: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, ULUSLARARASI PARA FONU ... · DÜNYA BANKASI GRUBU “HERKES İÇİN DAHA İYİ BİR DÜNYA” RAPORU* Hedeflerin Konulması Uluslararası kalkınma hedefleri,

Ek- Uluslararası Kalkınma Göstergeleri ve Hedefler

Hedefler Göstergeler Ekonomik refah Mutlak yoksulluğu azaltmak

Kalkınmakta olan ülkelerde mutlak yoksulluk içinde yaşayan insanların oranı, 1990 ve 2015 arasında en az yüzde elli azaltılmalıdır.

Mutlak yoksulluğun varlığı: 1 dolardan azıyla geçinen insanlar Yoksulluk uçurum oranı: Varlık çarpı yoksulluğun derinliği Eşitsizlik: En yoksul yüzde yirminin ulusal tüketimdeki payı Çocuk Beslenmesi: 5 yaş altı düşük kilolu çocukların oranı

Evrensel eşitliği 2015 yılına kadar bütün ülkelerde evrensel ilköğretim olmalıdır.

İlköğretimde net okullaşma İlk öğretim dördüncü sınıfın bitirilmesi 15-24 yaş grubunda okuryazarlık oranı

Cinsiyet eşitliği 2005 yılına kadar ilk ve orta öğretimde cinsiyet dengesizliğini yok ederek cinsiyet eşitliği ve kadınların güçlendirilmesi yönünde ilerleme gösterilmelidir.

İlk ve orta öğretimde kızların erkeklere oranı Okuryazar kadınların erkeklere oranı (15-24 yaş grubunda)

Bebek ve çocuk ölümlerini azaltmak Bebekler ve beş yaş altındaki çocuklar için ölüm oranları, 1990 ve 2015 arasında her gelişmekte olan ülkede üçte iki oranında azaltılmalıdır.

Bebek ölüm oranı 5 yaş altı çocuk ölüm oranı

Anne ölümlerini azaltmak Anne ölüm oranı, 1990 ve 2015 arasında dörtte üç oranında azaltılmalıdır.

Anne ölüm oranı Eğitilmiş sağlık personeli nezaretinde gerçekleşen doğumlar

Sosyal kalkınma

Üreme sağlığı En geç 2015 yılına kadar, ilgili yaşlardaki bütün bireyler için, temel sağlık sistemi yoluyla üreme sağlığı hizmetlerine erişim sağlanmalıdır.

Kontraseptif yaygınlık oranı 15-24 yaş arasındaki gebe kadınlarda HIV yaygınlığı

Çevresel sürdürülebilirlik ve canlandırma

Çevre Çevresel kaynakların kaybında mevcut trendlerin hem küresel hem de ulusal düzeylerde 2015 yılına kadar geri çevrilmesini sağlamak üzere, 2005 yılına kadar her ülkede, sürdürülebilir kalkınma için bir ulusal strateji uygulama konulmuş olmalıdır.

Sürdürülebilir kalkınma için etkili süreçlere sahip ülkeler İyileştirilmiş bir su kaynağına erişim imkanına sahip nüfus Ülke yüzölçümünün yüzdesi olarak orman alanı Biyolojik çeşitlilik: Korunan arazi alanı Enerji verimliliği: Enerji kullanım birimi başına GSYH Kişi başına karbondioksit emisyonları