BOŞANMA VE ÇOCUK
description
Transcript of BOŞANMA VE ÇOCUK
BOŞANMA VE ÇOCUKYeliz UYSALGözde EKER
Umut Haydar COŞKUNZeynep ERKAN
Burcu PAMUKÇU
Boşanma Nedir?HUKİKİ BOŞANMA Evlilik sözleşmesinin sona ermesidir.
PSİKOLOJİK BOŞANMABoşanma; ailenin bölünmesine ya
da tümden dağılmasına yol
açanve bütün aile
üyelerini sarsan karmaşık bir
olaydır.
Boşanma NedenleriBoşanma nedenleri arasında; % 88.77 ile şiddetli geçimsizlik, % 6.48 oranı ile eşlerden birinin evi terk
etmesi, % 2. 27 ile zina , % 0. 69 ile suç, % 0.31 ile akıl hastalığı % 0.29 ile de cana kast gibi nedenler
etkilidir.
2006 yılı boşanma sayısı ve kaba boşanma hızı Bölge Boşanma
SayısıHızı(Binde)
İstanbul 20.679 1,78Ege 17.718 1.86Akdeniz 12.287 1.29Batı Anadolu 11.282 1.60Doğu Marmara
8.247 1.32
Orta Anadolu 5.320 1.25Batı Karadeniz
5.081 1,09
Güneydoğu Anadolu
3.682 0,50
Doğu Karadeniz
2.003 0,63
Ortadoğu Anadolu
1.778 0,44
Kuzeydoğu Anadolu
1.072 0,43
Türkiye 93.489 1,28
Evlilik süresi(yıl)
Sayı (%)
1 yıldan az
3.948
4,2
1–5 35.869
38,4
6–10 20.387
21,8
11–15 12.660
13,5
16+ 20.625
22,1
Evlilik süresine göre boşanmalar (2006)
Boşanma ve ÇocukAile
Sevme,Sevilme, Güven,
Anlayış
Boşanma
Stres
Boşanma ve Çocuk
Boşanma aşamasında çocuk
Boşanmayı inkarBu durumu yaratan ortama kızmaAnne ve babayı bir araya getirme çabasıDepresyonÇaresiz bir şekildeboşanmayı kabullenme
Boşanma durumunda çocuğu etkileyen
değişiklikler
Anne-baba yoksunluğuEkonomik zorluklar Aile içi çatışmalar
Boşanmış Aile Çocuklarının Genel Olarak Gösterdiği Duygusal TepkilerKorku
ÜzüntüÖfkeReddetmeSuçlulukYalnızlıkGerileme(regresyon)
Uyku sorunlarıBarıştırma arzusuOkul sorunlarıFiziksel sorunlarYemek yeme ile ilgili sorunlarArkadaş gruplarıyla iletişim sorunu
Gelişim Basamakları
Okul öncesi dönem(0-6 Yaş)
Okul dönemi(6-12 Yaş)
Ergenlik dönemi(12-17 Yaş)
Okul Öncesi Dönem (0-6 yaş )
Kısa dönem etkilerKorkuSuçluluk ÖfkeBağımlılıkRegresyonMasallara sığınma
Uzun Dönem EtkilerHatırlamadıkları için daha az duygusal problem,Okul başarısızlığı,Davranış problemleriKız çocukta ilişki kurmada problem,Erkek çocukta cinsel kimlik karmaşası,
Okul Dönemi (6-12 yaş) Okul çağı çocuklarının
boşanmayla değişen dünyası
• İnkar tepkileri– Sakinlik, umursamazlık
• Geleceğe dair endişeler– “Bana ne olacak ? “Bana kim
bakacak?” • Anne baba algısı
– “Mükemmeller hata yapamaz, hata bende.”
Okul Dönemi (6-12 yaş)• Ben merkezci
düşünce yapısı– Kendini suçlama
• Ebeveyni suçlama– “Babamın gitmesinden
annem suçlu”
• Terk edilme korkusu– “Babam gitti annem de
gidecek”
Okul Dönemi (6-12 yaş)• Kızgınlık
– Kızgınlığı çevrelerine yansıtma
• Güvensizlik– İlişkilere ve devamlılığına
güvensizlik
• Özdeşim sorunları– Abartılmış ebeveyn algısı,
rol model eksikliği
Okul Dönemi (6-12 yaş)• Okul hayatı
– Arkadaş ilişkilerinde güçlükler, okul başarısızlığı• Davranış ve uyum problemleri
– İkili ilişkilere güvensizlik, cinsiyet sorunları, benlik saygısında düşme, saldırganlık, evden/okulda kaçma, depresyon, yeme-uyku bozuklukları
• Regresyon (Gerileme)– Alt ıslatma, aşırı ilgi isteme, bebekleşme
Okul Dönemi (6-12 yaş)
• Arkadaş ilişkileri– Sosyal izolasyon, içe kapanma, yalan
söyleme, yalnızlık, çaresizlik, acı• Çocuğun geliştirdiği işlevsiz
başa çıkma yöntemleri– Bireysel işlerle ilgilenme, ilişkileri uzatmaya
çalışma, zararlı maddelere alışma, intihara teşebbüs
Ergenlik Dönemi (12-17 yaş)
Kısa ve uzun süreli olmak üzere olumsuz yönde etkilenirler
Olumsuz yönde etkilenmezler
Büyük çocuklar ;boşanma sonucunda çıkan yeni aile kurallarını öğrenmekte zorlanmakta,
Küçük çocuklar ise; bunu daha kolay başarabilmektedir.
Boşanmanın Ergenler Üzerinde Yarattığı Etkiler1) Ebeveyne Akran Olma:Gelişen duygusal olgunluğu ve
ebeveynlerinden birine yakınlaşma ihtiyacı, ebeveynin ergeni destek kaynağı
olarak görmesini sağlar2) “Aşka” Yönelik Algının Olumsuzlaşması: Boşanma sonucunda ergen, aşkın ,acıyı,
utandırmayı ve ıstırabı birlikte getirdiğini çıkarabilir .Bu yüzden genel olarak hayal kurma ve aşk için umutlanma lüksünü kaybederler
3)Yetişkinden Yeterince İlgi Görememe:Ergen ve aile arasındaki çatışmanın sebebi ergenin ihtiyacı olan ilgiyi alamamasıdır.
4)Alkol Sigara Kullanımının Artması:Ergenler boşanma sonrası alkol ve sigara kullanma davranışı sergileyebilirler.
5)Uyum SorunuErgen yeni rolleri, yeni ilişkileri, ailenin ekonomik durumunu, yeni çevreyi, okul ve arkadaşlarının yaşamlarını anlamakta ve uyum sağlamakta zorlanır.
Boşanmanın Ergenler Üzerinde Yarattığı Etkiler
Boşanmanın Ergenler Üzerinde Yarattığı
Etkiler 6)Aile Kontrolünün Zayıflaması:
Kontrol mekanizmasının zayıflaması,çocuğun üzerinde olumsuz etki bırakabilir.
7)Erken Cinsellik: Kızların flörte daha erken başladıkları, daha fazla cinsel aktivitede bulundukları, erken yaşta evlendikleri ve büyük olasılıkla evlilik öncesi gebe kalmaları söz konusu olabilir.
8) Akademik Performansta DüşüşBirçok çalışmada boşanmış ailelerdeki ergenlerin daha düşük akademik ve bilişsel performans gösterdiklerini saptamıştır..
9) Benlik Kavramı Anne babası boşanan ergenlerde diğerlerine göre yüksek düzeyde kaygı ve düşük benlik algısı görülmüştür.
10) Diğer Olası Olumsuz Etkiler
Boşanmanın Ergenler Üzerinde Yarattığı
Etkiler
Ergenlerin Boşanmaya Verdiği Tepkiler
a) Öfke b) Daha az Tepki Gösterme c) Anne Babayı Boşanmadan Ötürü
Suçlama d) Boşanmayı Kişisel Bir Reddedilme
Olarak Algılama e) Akran İlişkileri f) Taraf Tutma
Tek Ebeveyn İle Yaşam
Tek ebeveyn olmakla birlikte işler daha da zorlaşıyor ve yorucu hale geliyor.
Akademik, Duygusal ve Davranışsal
Problemler
Düşük Benlik Algısı, Başarısızlık, Cinsiyet Rol Davranışlarında Bozulma
Anne ile Yaşayan ÇocukOLUMSUZ SONUÇLAR
Maddi ve Psikolojik Sorunlar
Okul BaşarısındaDüşme
Madde Kullanımı
Baba İle Yaşayan Çocuk değişeccek
Anne/Babalık BecerileriMaddi Sorunlar
RollerSosyal Yaşam
İletişimAile Yönetimi
Zaman Ayıramamak
Ebeveyn İle Güçlü Bağ
Sorumluluklara Katılım
Çatışma ile Baş Etme
“Ailenin Merkezi Değilim!”
Tek Ebeveynle Yaşamanın Güçlü Yanları
İkinci EvliliklerYeni Durumu Adapte Olamamak
“Hainlik” Olduğunu Düşünmek
Bir Araya Geleceklerine Dair Umudun Ortadan Kalkması
Disiplin Problemleri
Risk ve Toparlanma Teorisi
Ebeveynlerin çatışmalarını
sonlandırması kendi yaşantılarına dönmesi
Ekonomik güçlüklerinazalması
Her iki ebeveynile görüşme
Toparlanma için gerekli koşullar
Çocukların Boşanmaya Uyumunu Etkileyen
EtmenlerÇocuğun birlikte yaşamadığı ebeveyniyle
ilişkisinin kalitesi
Çocuğun birlikte yaşadığı ebeveyninin psikolojik uyumu ve ebeveynlik yeteneği
Çocukların Boşanmaya Uyumunu Etkileyen
EtmenlerEbeveynler arası
çatışmaEkonomik güçlükler Sosyal destek Çevresel etkenler Çocuğun özellikleri
İki kat daha fazla risk Davranış bozukluklarıAntisosyal davranışlarİletişim sorunlarıAkademik başarısızlıkMadde bağımlılığıİntihar
PSİKOLOJİK DANIŞMA
• Çocukların boşanmaya tepkisi
• Boşanmayla baş etme
Boşanmış Aile Çocukları İle
Psikolojik Danışma
Psikolojik Danışmada Önemli Konular
• Boşanmayla yüzleşme ve yalnız olmadığını anlama.
• Kendini suçlamaktan vazgeçme.• Etkili iletişim ve atılganlık becerileri
kazanma.• Problem çözme becerileri kazanma.• Stres ve anksiyeteyi azaltma.• Öfkeyi kontrol edebilme becerisi kazanma.
Okul Psikolojik Danışman’ının Rolü
Öğretmenlerle çalışma.
Aileyle çalışma.
Çocukla çalışma.
Grup Süreci• Heterojen grup üyeleri• 25-30 dakika • Ailenin izni
AMAÇ:– Çocuklara boşanmayla ilgili anlayış
kazanmalarında yardım etmek– İhtiyaçlarını daha etkili bir biçimde
karşılamalarına yardım etmek.
Grup Süreci1. OTURUM “BEN VE AİLEM HAKKINDAKİ HER ŞEY”
Tanışma Grubun amacı Kuralların belirlenmesi.
2. OTURUM “AİLEMİN YAŞADIĞI EV”Aileyi kavramını tanımlama.Aile üyelerinin yaşadığı evlerin çizilmesi.
3. OTURUM “BOŞANMAYLA İLGİLİ DUYGULARIM”Boşanmayla ilgili duygularını keşfetme Çocukları duygularını açmaları konusunda
cesaretlendirme.
Grup Süreci4. OTURUM “HAYATIMDAKİ STRESÖRLER”
Parçalanmış ailede stres faktörleri ve başa çıkma yöntemleri.
5. OTURUM “BAŞ ETME YÖNTEMLERİ”Olumlu baş etme stratejilerini tanımlama ve kendi baş etme yöntemlerini geliştirme.
6. OTURUM “BOŞANMANIN AŞAMALARI”Boşanma süreciyle ilgili anlayış kazanma ve normalleştirme.Boşanmanın aşamaları ve hangi aşamada olduğuyla ilgili farkındalık.
Grup Süreci7. OTURUM “PROBLEM
ÇÖZME”Hayatları üzerindeki kontrolü fark etme. Problem çözme becerisi.
• 8. OTURUM “KRİSTAL KÜREM”Sonlandırma oturumu.Gelecekle ilgili beklentiler.Değerlendirme ve geribidirim.
Psikolojik Danışmada Resim
Duyguları ifade etme. Yüzeyin altındaki sorunları keşfetme. Yaratıcılığı ve hayal gücünü artırma. İletişim becerilerini geliştirme. Benlik saygısını ve kendine güveni artırma.
“Ailendeki her üyeyi düşün, onları şekil, çizgi, ya da renk olarak çiz.”
• resimm
Psikolojik Danışmada Oyun
OYUN Çocuğun problemlerini
anlamak Duygularını ve tutumlarını
keşfetmek Bunlarla yüzleştirerek
çözüm getirmesini sağlamak
“4 yaşındaki Ayça, yerde oturmuş birkaç oyuncağı ile oynuyor. Oyuncakları arasında
en sevdiği bebeği Leyla’ya ‘iyi geceler bebeğim, iyi geceler’ diye sesleniyor. Leyla
hariç bütün oyuncaklar tek tek oradan uzaklaşıyor ve Leyla arkalarından ‘gitme gitme diye bağırıyor’ daha sonra giden oyuncakların ardından ‘Babam gidiyor.
Annem gidiyor, Büyük annem gidiyor’ diyor. Bu Ayça ve Leyla tek kalana kadar sürüyor.
Ardından Ayça bebeğini uzun bir süre ‘Ağlama bebeğim ağlama’ diyerek sakinleştiriyor.”
Prensipler• Sıcak, dostça bir ilişki.• Çocuğu olduğu gibi kabul etme. • Çocuğun duygularını ifade edebileceği rahat bir
ortam yaratma.• Çocuğun dışa vurduğu duyguları fark etmeye açık
olma ve bu duyguları geri yansıtma.• Çocuğa kendi problemlerini çözebilmesi için fırsat
verme.• Çocuğun eylemlerini ve konuşmalarını herhangi bir
şekilde yönlendirmeme.• Terapi sürecini aceleye getirmeme.• Sadece gerekli olan sınırlamaları koyma ve
çocuğun ilişkideki sorumluluğunun farkına varmasına fırsat tanıma.
Boşanmış Aile Çocukları İçin Oyunlar
• Bu olabilir mi?
• Changing Family
TEŞEKKÜR EDERİZ…