BOROS KADAZANDUSUN - gurubesar.my · keluarga, masyarakat dan ... Ponginsamakan di kawasa' do...
-
Upload
nguyencong -
Category
Documents
-
view
247 -
download
0
Transcript of BOROS KADAZANDUSUN - gurubesar.my · keluarga, masyarakat dan ... Ponginsamakan di kawasa' do...
DOKUMEN STANDARD & PENTAKSIRAN
KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA
BOROS KADAZANDUSUN
KURIKULUM STANDARD SEKOLAH RENDAH
DOKUMEN STANDARD KURIKULUM DAN PENTAKSIRAN
DRAF
TOUN 4
KURIKULUM STANDARD SEKOLAH RENDAH (KSSR)
MODUL ELEKTIF
BAHASA KADAZANDUSUN
TAHUN 4
BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM
ID SUANG BOLIKAN
Rukun Negara 2
Falsafah Pendidikan Kebangsaan 3
Kopointutunan 4
Tudu om Dimpoton 5
Dokumen Standard Kurikulum om Pentaksiran 6
Prinsip Do Pedagogi Kurikulum Standard 9
Ponginsamakan Kurikulum Modular 11
Kurikulum Boros Kadazandusun 13
Standard Ponuangan, Standard Pambalajalan om Taang Koinabasan montok Kabaalan Mokinongou Om Moboros Toun 4 25
Standard Ponuangan, Standard Pambalajalan om Taang Koinabasan montok Kabaalan Mambasa' Toun 4 31
Standard Ponuangan, Standard Pambalajalan om Taang Koinabasan montok Kabaalan Monuat Toun 4 38
Standard Ponuangan, Standard Pambalajalan montok Kabaalan Kolumison Boros Toun 4 43
Standard Ponuangan, Standard Pambalajalan montok Kabaalan Puralan Boros Toun 4 44
RUKUN NEGARA
BAHAWASANYA negara kita Malaysia mendukung cita-cita
untuk mencapai perpaduan yang lebih erat dalam kalangan
seluruh masyarakatnya; memelihara satu cara hidup
demokratik; mencipta masyarakat yang adil bagi
kemakmuran negara yang akan dapat dinikmati bersama
secara adil dan saksama; menjamin satu cara yang liberal
terhadap tradisi-tradisi kebudayaannya yang kaya dan
berbagai-bagai corak; membina satu masyarakat progresif
yang akan menggunakan sains dan teknologi moden;
MAKA KAMI, rakyat Malaysia, berikrar akan menumpukan
seluruh tenaga dan usaha kami untuk mencapai cita-cita
tersebut berdasarkan atas prinsip-prinsip yang berikut:
• KEPERCAYAAN KEPADA TUHAN
• KESETIAAN KEPADA RAJA DAN NEGARA
• KELUHURAN PERLEMBAGAAN
• KEDAULATAN UNDANG-UNDANG
• KESOPANAN DAN KESUSILAAN
vi
Pendidikan di Malaysia adalah suatu usaha
berterusan ke arah lebih memperkembangkan
potensi individu secara menyeluruh dan
bersepadu untuk melahirkan insan yang
seimbang dan harmonis dari segi intelek, rohani,
emosi dan jasmani berdasarkan kepercayaan dan
kepatuhan kepada Tuhan. Usaha ini adalah
bertujuan untuk melahirkan warganegara
Malaysia yang berilmu pengetahuan,
berketerampilan, berakhlak mulia,
bertanggungjawab dan berkeupayaan mencapai
kesejahteraan diri serta memberikan sumbangan
terhadap keharmonian dan kemakmuran
keluarga, masyarakat dan negara.
KOPOINTUTUNAN
Boros Kadazandusun nopo nga' iso' mato palajalan i po'ia'on id sikul tosiriba' om takawas. Status nopo do mato palajalan diti id kurikulum perdana nga' mato
palajalan elektif. Po'ia'on o mato palajalan diti kumaa tangaanak mantad tinaru Kadazan om Dusun. Po'ia'on nogi' o boros diti kumaa tangaanak mantad tinaru suai i
aanangan minsingilo do boros diti.
Hontolon nopo do pongia'an om pambalajalan Boros Kadazandusun id sikul tosiriba' nga' popoingkawas do kabaalan boros miagal ko' kabaalan mokinongou,
moboros, mambasa', monuat, koilaan kolumison boros om nogi' koilaan puralan boros. Oponsol kopio do inoboson o kabaalan boros diti tu' iti no kabaalan touhai i
koponguhup id pomogunaan boros Kadazandusun id pangaan sikul takawas.
Winonsoi o Kurikulum Standard om Pentaksiran Boros Kadazandusun Sikul Tosiriba' diti montok manahak kosiwatan kumaa tangaanak do minsingilo do boros
Kadazandusun id kohuboyoon di kohiok mooi do kikotumbayaan sondii' o tangaanak soira' do miromut om nogi' kaanu papasarabak pomusarahan di okreatif,
imaginatif om okritis. Maya' do kurikulum diti, kaanu o tangaanak minsingilo do boros Kadazandusun id pongia'an di otolinahas, poimpunong om oulud. Pongia'an om
pambalajalan boros Kadazandusun id sikul kapanahak do kosiwatan kumaa tangaanak do mongintutun, monginonong, guminawo om popotilombus do adat,
koubasanan, kotumbayaan sandad om tungkus tinaru Kadazan om Dusun.
Pongia'an om pambalajalan do boros Kadazandusun diti nogi' kaanu manahak do kosiwatan kumaa tangaanak mantad tinaru suai i aanangan minsingilo do boros
Kadazandusun montok mongintutun om mangarati' adat, koubasanan, kotumbayaan sandad om tungkus tinaru Kadazan om Dusun.
Pongia'an om pambalajalan Kurikulum Standard Boros Kadazandusun id sikul tosiriba' diti monokodung do angkab Rukun Negara, Dasar Pendidikan Kebangsaan om
Falsafah Pendidikan Negara montok momodimpot do kotoronongon om piunungan toinsanan tinaru id pogun Malaysia. Suang nopo do pongia'an om aktiviti kurikulum
id Kurikulum Standard Boros Kadazandusun Sikul Tosiriba' diti nga' kokomoi do toilaan, kabaalan boros, koubasanan, woyo' toluud, tungkus koubasanan om
kotumbayaan tinaru i koponguhup do popoingkawas koburuon koinanon, sunduan, pomusarahan om topurimanan tangaanak.
TUDU
Tudu nopo do Kurikulum Standard Boros Kadazandusun montok sikul tosiriba' nga' momogonop kabaalan boros tangaanak mooi do kaanu nodii yolo' momoguno do
boros Kadazandusun di kotunud, oulud om olinuud id piromutan di mogisuai-suai kohuboyoon.
DIMPOTON
Id kolimpupuson do Toun 6 kaanu tangaanak do :
Mogilang-ilang pomusarahan di oulud om olinuud kumaa iso' om tiso'.
Mogisoosokodung montok momonsoi isoiso' toina'on.
Papasarabak woyo' toluud, sunduan mamasok om ula poinsinuhat.
Miromut miampai kikotumbayaan sondii' di olinuud kumaa tambalut om tulun suai id kohuboyoon formal om au' formal.
Mambasa', mangarati' om monginonong mogikaakawo teks id boros Kadazandusun montok papatanom sunduan aanangan mambasa' om guminawo do
kolumison boros.
Momonsoi mogisuusuai kawo ponuatan di oulud om olinuud id boros Kadazandusun.
Momoguno puralan boros di kotunud id lisan om ponuatan.
Popotilombus tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun.
Momoguno kabaalan momogono' id koimaan tikid tadau.
DOKUMEN STANDARD KURIKULUM OM PENTAKSIRAN
Id suang do Dokumen Standard Kurikulum om Pentaksiran (DSKP) diti poinhanggum o Standard Ponuangan, Standard Pambalajalan om Taang Koinabasan.
Standard Ponuangan nopo nga' taang koimpohon do koilaan, kabaalan om koinabasan di minog dimpoton do tangaanak id kolimpupuson do Toun 6 id sikul
tosiriba'.
Standard Pambalajalan nopo nga' iso' nuludan koilaan, kabaalan, koinabasan om taang koonuan di minog do dimpoton do tangaanak id isoiso' Toun id sikul
tosiriba'.
Taang Koinabasan nopo nga' iso' nuludan kriteria di popokito 6 taang koinabasan di minog poindalanon do tangaanak montok popokito koinabasan do isoiso'
Standard Pambalajalan.
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 4 TAANG KOINABASAN
1
2
3
4
5
6
PENTAKSIRAN
Pentaksiran Standard Pambalajalan kawasa' do papanahon maya' duo kawo pontaksiran.
Pontaksiran Woyo' Formatif
Pontaksiran Woyo' Sumatif
Taang koinabasan tangaanak momoguno boros milo tipongon maya’ koduo-duo kawo pentaksiran diti.
Pentaksiran Woyo' Formatif
Papanahon o pontaksiran woyo' formatif do poingompus toun montok mongilo nunu o taang koinabasan do tangaanak. Koindalan o pentaksiran diti maya'
pongintangan mooi do kaanu nodii mongingia' do monipong kogisaman do tangaanak monginobos boros ontok poingampayat id aktiviti pambalajalan boros.
Pentaksiran woyo' diti kapanahak kounalan kumaa mongingia' om tangaanak nogi'. Maya' pongintangan diolo', kaanu o mongingia' do koilaan kokomoi tangaanak di
au' kodimpot toi ko' au' kaampayat id aktiviti di papanahon id kelas. Soira' okito do mongingia' o kobolingkangan diti, oponsol papanahon do mongingia' o aktiviti suai
di kosudong om kaanu mongunsub do tangaanak dii do monginobos boros. Kosudong nogi' o pontaksiran woyo' formatif montok mongintong kogisaman do
tangaanak id kabaalan mokinongou om moboros. Ponginsamakan di kawasa' do gunoon montok pontaksiran woyo' formatif nopo nga' maya' folio, kalaja' id
tinimungan, pongimatan om maya' aktiviti monginobos boros miagal ko' mambasa' om kuiz.
Taang Koinobosan
1 Nangaangayan di Au' Nodonto
Kaanu momuhondom kawagu koilaan. Koilaan di polombuson, patahakon toi ko' di posuraton au'
poingonop.
2 Nangaangayan di Songisom
Kaanu mangarati' koilaan. Koilaan di polombuson, patahakon toi ko' di posuraton kosudong om olinuud.
3 Nangaangayan di Giigina'
Kaanu momoguno koilaan. Koilaan di polombuson, patahakon toi ko' di posuraton kotunud om olinuud.
4 Nangaangayan di Tawasi'
Kaanu mongompuri koilaan. Koilaan di polombuson, patahakon toi ko' di posuraton kotunud, oulud om olinuud.
5 Nangaangayan di Takawas
Kaanu manahang koilaan. Koilaan di polombuson, patahakon toi ko' di posuraton opinto, kirati', oulud, olinuud om popokito woyo' pomusarahan di takawas.
6 Nangaangayan di Nokoinuntu Kaanu momorun koilaan. Koilaan di polombuson, patahakon toi ko' di posuraton opinto, kirati', oulud, olinuud om popokito woyo' pomusarahan di takawas. Kaanu monuduk om milo omitanan.
Pontaksiran Woyo’ Sumatif
Papanahon o pentaksiran woyo' sumatif maya' poniisan toi ko' panaasan formal. Maya' pentaksiran diti, kaanu o mongingia' ngaawi' do monimung profil di popokito
koburuon do tangaanak id monginobos do Boros Kadazandusun. Kawasa' do papanahon o pentaksiran diti montok tosoosongulun tanak. Tudu nopo do pentaksiran
woyo' sumatif nga' monipong om monimung koilaan kokomoi taang koinabasan do tangaanak minsingilo do Boros Kadazandusun.
PRINSIP DO PEDAGOGI KURIKULUM STANDARD
Ponginsamakan do pongia'an om pambalajalan do Kurikulum Standard diti nopo nga' maya' prinsip-prinsip di pinatayad:
i. Ponginabasan do kabaalan touhai
Oponsol kopio do pasandadon mantad id kotimpuunon o ponginabasan do kabaalan touhai miagal ko' kabaalan mokinongou, moboros, mambasa', om monuat tu'
kabaalan diti no o poimpahan do karaaralano' pambalajalan do tangaanak. Kabaalan touhai i oinobos do tangaanak koponguhup tangaanak do popoingkawas
kabaalan boros montok momodimpot taang di takawas.
ii. Balajal id koyuuyuon di kohiok, kirati' om kidimpoton
Pambalajalan di poposontol konteks di kirati' miampai papaamung toinsanan kabaalan boros i kaanu manahak kosiwatan kumaa tangaanak minsingilo maya' aktiviti
di kohiok.
iii. Poinlongkod do tangaanak
Mogisuai-suai kabalantasan, koporokisan, ralan balajal, koinabasan om koburuon tangaanak id pambalajalan do Boros Kadazandusun. Mooi do odimpot o potensi
pambalajalan tangaanak, oponsol do papanahon o pongia'an di momoguno mogikaakawo ponginsamakan, teknik om kakamot pongia'an di kagayat do ginawo
tangaanak. Ponginsamakan masteri kaanu manahak kasakadayan kumaa tangaanak do monginobos toinsanan standard pambalajalan Boros Kadazandusun di
noulud.
iv. Pomogunaan teknologi wagu
Id abad ko-21 diti, oponsol o toilaan momoguno komputer tu' teknologi nopo diti nga' teknologi piromutan di gunoon do timpu baino montok maganu om papatayad
koilaan. Pomogunaan kakamot media elektronik om kapamansayan pionitan id internet kaanu manahak kosiwatan di tosima' kumaa tangaanak do miromut om
mogi'ilang toilaan. Ogumu' koilaan di aanu mantad Teknologi Koilaan om Pionitan diti. Soira' momproses do koilaan di naanu kiguno o pomusarahan di okritis montok
momili' koilaan di kosudong. Oponsol o koilaan do tangaanak do momoguno boros Kadazandusun mooi do kaanu papatayad do koilaan di efektif, kotunud, okreatif
om kohiok. Aspek woyo' toluud om sunduan mamasok oponsol nogi' do pasandadon mooi do kitonggungan om kidisiplin o tangaanak soira' mogihum, momproses om
poposunud kawagu do koilaan.
v. Pentaksiran Pambalajalan
Pentaksiran pambalajalan nopo do gunoon nga' pentaksiran di formatif om sumatif. Pentaksiran formatif di potilombus kaanu manahak koilaan kumaa mongingia'
kokomoi taang koinabasan tangaanak do standard pambalajalan. Pointilombus o pentaksiran woyo' formatif diti om okon ko' miagal do pentaksiran woyo' sumatif tu'
papanahon id koowian isoiso' timpu pambalajalan. Kawasa' do papanahon o pentaksiran woyo' formatif maya' pongimatan om nogi' maya' mogikaakawo aktiviti lisan
om ponuatan. Koduo-duo pentaksiran diti kaanu popokito koyuuyuo’ kalantayon pambalajalan do tangaanak.
vi. Kapasarabakan ponginlaaban kowoowoyoo'
Prinsip di pasandadon id Kurikulum Boros Kadazandusun nopo nga' papapanggor sahsiah di tosonong. Pasandadon nogi' toinsanan woyo' toluud id pambalajalan
Boros Kadazandusun mooi do awangun songulun mamamasok di kiwoyo' toluud, kiimatu om otoronong .
PONGINSAMAKAN KURIKULUM MODULAR
Timpu pongia'an do mato palajalan Boros Kadazandusun nopo nga' tolu timpu sominggu'. Pongia'an do Kurikulum Standard Sikul Tosiriba' diti manahak
kopomogiratan do kabaalan momoguno boros Kadazandusun id tinimungan tangaanak ngaawi'.
Kurikulum Standard Sikul Tosiriba' Boros Kadazandusun diti minaganu ponginsamakan woyo' modular i popohontol om manahak kosulimbangan kumaa toinsanan
kabaalan boros.
Id pongia'an om pambalajalan do Boros Kadazandusun id kelas, onuan panatalan toinsanan kabaalan boros id isoiso' timpu pongia'an. Sabaagi iso' poomitanan,
onuan panatalan o kabaalan mokinongou om moboros id pongia'an ontok timpu koiso' do minggu' koiso'. Ontok timpu koduo,panatalan do pongia'an nopo nga'
kabaalan mambasa' om timpu kotolu onuan panatalan kabaalan Puralan Boros. Timpu koiso' om koduo do minggu' sumusuhut gunoon montok pongia'an kabaalan
monuat om timpu kotolu gunoon montok pongia'an Kolumison Boros. Kawasa' o mongingia' do momoguno duo timpu montok mongia' isoiso' kabaalan soira' do
osubai. Pongia'an om pambalajalan do isoiso' topik kawasa' do papanahon id kalas daasom duo minggu'.
Ponginsamakan woyo' modular diti kaanu popisoungko toinsanan kabaalan boros di strategik montok tudu do popoingkawas kabaalan boros miagal di poinsuat id
Standard Ponuangan om Pambalajalan. Sabaagi iso' poomitanan, soira' do mongia' do kabaalan kolumison boros, kopisoungko nogi' o kabaalan suai miagal ko'
kabaalan mokinongou, moboros, mambasa' om monuat id pongia'an dii. Ponginsamakan woyo' modular diti manahak nogi' do panatalan kumaa pongia'an om
pambalajalan kabaalan boros di touhai kumaa kabaalan boros di apangkal miagal id siriba' diti:
Kabaalan Mokinongou om Moboros
Kabaalan Mambasa’
Puralan Boros
Kabaalan Monuat
Kolumison Boros
Tema
Ponuangan montok tikid gana' pomogunaan boros id pambalajalan Boros Kadazandusun nopo nga' pinoimpou tema di kosudong montok tangaanak id sikul tosiriba'.
Tema nopo ngaawi' diti nga’ :
Winoun Tinan Sondii'
Winoun Susuyan
Winoun Toilaan
KURIKULUM BOROS KADAZANDUSUN
Panatalan nopo do pongia'an om pambalajalan Boros Kadazandusun nga' popotilombus tungkus koubasanan om toilaan sandad tinaru Kadazan om Dusun maya'
ponginabasan kabaalan moboros, mambasa' om monuat. Ponginabasan momoguno Puralan boros om monginonong Kolumison Boros nga' onuan nogi' do
kapanatalan id pongia'an om pambalajalan do mato palajalan diti. Suai ko' mantad dii, koilaan kokomoi tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun nga' po'ia'on
nogi' kumaa tangaanak.
1.0 KABAALAN MOKINONGOU OM MOBOROS
Mokinongou om moboros nopo nga' iso' kabaalan di touhai montok literasi. Ii nodii poogi' do unsubon o tangaanak do minsingilo om momoguno do woyo'
mokinongou di kotunud. Unsubon o tagaanak do tumimpuun do minsingilo do moboros mantad taang popolombus do tuni pimato di kotunud om kumaa nogi' do
popolombus do boros, frasa om gisom no do kaanu popolombus do ayat di pointunud, oulud om olinuud montok mogikaakawo kohuboyoon. Aktiviti nopo di kosudong
do papanahon montok do kabaalan diti nga' aktiviti minsingumbal, manahak tisuli', mangarati' om momoguno do koilaan di norongou. Toinsanan aktiviti diti kawasa'
do huliton mooi do kogirot o pomogunaan do pancaindera do tangaanak om pointounda' tomoimo do miromut.
Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do mokinongou montok mongintutun om manahak tisuli' kumaa tuni di norongou mantad posorili', kaanu mangarati'
pomogunaan do pimato montok Boros Kadazandusun om kaanu momoguno do pomoroitan om loyuk di pointunud om olinuud montok popolombus do boros, frasa
om ayat id pilumaagan. Suai ko' mantad dii, kaanu nogi' o tangaanak do mongompuri om manahak tisuli' kumaa koilaan di norongou om kaanu poposuul
topurimanan om pomusarahan di oulud om olinuud id pilumaagan.
Poinhanggum nopo id Standard Pambalajalan Toun 4 diti nga' kabaalan mokinongou montok mongilo om momungaran do tuni di norongou mantad posorili', kabaalan
mokinongou montok popisuai om popolombus mogikaakawo boros di momoguno / b / om / d /, sigot, vokal toniba', tanaru om pimato noolos. Poia'on nogi' kumaa
tangaanak id Toun 4 o kabaalan mokinongou om popolombus frasa, ayat om kobooboroso'. Poinhanggum nogi' o kabaalan mokinongou montok mangarati',
mongompuri om manahak tisuli' kumaa koilaan di norongou mantad teks. Suai ko' mantad diti poinsuang nogi' o kabaalan moboros miagal ko mogibooboros montok
moguyad koilaan kokomoi tuni di norongou mantad posorili' om koilaan di norongou mantad mogisuusuai tadon. Poia'on nogi' kumaa do tangaanak o kabaalan
poposuul pomusarahan om mokianu sogu' mantad do wokon.
2.0 KABAALAN MAMBASA'
Id kabaalan mambasa' oponsol do kaanu o tangaanak do popolombus tuni pimato montok pomoroitan Boros Kadazandusun. Koilaan diti koponguhup id kabaalan
popolombus boros, frasa om ayat di mogikaakawo loyuk om kopolombusan. Montok iso' pongia'an kabaalan mambasa' di kohiok, unsubon o mongingia' do
momoguno teks mantad sinding, hiis, tangon toi ko' bukakak, tu' kounsub iti do tangaanak om kagayat nogi' do ginawo diolo'. Montok kabaalan mongija',
potimpuunon do popo'ia' mantad mongintutun tuni pimato kumaa tuni do fonem om putul boros gisom no owonsoi iso' boros di kotunud.
Id kolimpupuson do Toun 6 , kaanu o tangaanak popolombus boros, frasa om ayat tumanud pomoroitan, loyuk om otus di pointunud om olinuud. Kaanu nogi' o
tangaanak do mambasa' om popolombus mogikaakawo teks do alantas om tumanud loyuk kopolombusan di kotunud. Suai ko' mantad diti, kaanu nogi' o tangaanak
do monginggumu' tinimungan boros om kaanu mangarati' om manahak do tisuli' kumaa koilaan di nabasa'. Kaanu nogi' o tangaanak do momoguno mogikaakawo
peta pomusarahan montok manahang om popoilo kawagu do koilaan di nabasa'.
Poinhanggum nopo id Standard Pambalajalan Toun 4 diti nga' kabaalan mongija' om popolombus mogikaakawo boros di momoguno / b / om / d /, sigot, vokal toniba',
tanaru om pimato noolos. Suai ko' mantad diti kabaalan popolombus mogikaakawo ayat om teks tumanud loyuk om otus di kotunund nga' po'ia'on nogi'. Id Toun 4,
kaanu tangaanak mongingumu' tinimungan boros maya' aktiviti mongilo om monindu' komoyon boros di nabasa' id petikan. Poinsuang nogi' o kabaalan mambasa'
montok mangarati', mongompuri om manahak tisuli' kumaa koilaan di nabasa'. Kabaalan momoguna mogikaakawo peta pomusarahan montok monimung om popoilo
kawagu koilaan nga' po'ia'on nogi'. Id koowian isoiso' pongia'an kabaalan mambasa', oponsol do po'ia'on kumaa tangaanak o kabaalan manahang om momiadang
koilaan di nabasa'.
3.0 KABAALAN MONUAT
Timpuunon nopo do popo'ia' id kabaalan monuat nga' kabaalan mongigit pinsil di pointunud. Oponsol do pasandadon kabaalan diti mooi do oubas dii o tangaanak do
monuat momoguno ralan di pointunud. Panatalan nopo do kabaalan diti nga' papawakas tuhat tunturu' om longon, popomogot kabaalan motor, popoingkawas
kabaalan visual om koordinasi mato om longon mooi do kaanu dii o tangaanak monginobos kabaalan monuat. Suai ko' mantad dilo, hontolon nogi' id kabaalan diti o
koilaan monuat pimato miampai momoguno ralan di pointunud mooi do kaanu o tangaanak do monuat boros, frasa om ayat di poimpunong, otolinahas om oulud.
Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak monuat miampai momoguno do ralan ponuatan di pointunud, kaanu momonsoi mogikaakawo boros, kaanu monuat
mogikaakawo ayat miampai momoguno boros, ayat om tanda' basa' di kotunud, kaanu momonsoi karangan om momgoput sorita di momoguno boros, ayat, format
om puralan boros di kotunud om om olinuud.
Poinhanggum nopo id Standard Pambalajalan Toun 4 diti nga' kabaalan momoguno ponuatan mirangkai om ponuatan toomod montok monuat mogikaakawo frasa
om ayat. Suai ko' mantad diti, kabaalan momonsoi boros maya' aktiviti mongulud pimato om putul boros om nogi' tumanud nunu i okito mantad bahan pongunsub nga'
po'ia'on nogi'. Kabaalan monuat mogikaakawo ayat nopo nga po'ia'on maya' aktiviti mongulud boros toi ko' frasa maya' nunu i okito diolo' mantad bahan pongunsub.Id
Toun 4, po'ia'on nogi' o kabaalan mongilo format karangan, monimung, papatandan om monguyad tonsi montok isoiso' karangan om nogi' momogonop om monuat
sorita' id pangaan.
4.0 KABAALAN KOLUMISON BOROS
Maya' kabaalan kolumison boros kaanu o tangaanak do kosiwatan mongintutun, minsingumbal om monginonong do tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun.
Aktiviti-aktiviti di noulud id Standard Pambalajalan kaanu papasarabak kaanangan do tangaanak kumaa minsingilo do boros Kadazandusun om nogi' kaanu
popoingkawas imaginasi tangaanak. Komponen diti manahak kosiwatan kumaa tangaanak do mokinongou boros Kadazandusun mantad mogisuai-suai tadon miagal
ko' mantad sinding tangaanak, hiis koubasanan om susuyan di kosudong.
Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu tangaanak maganu, popolombus om monusui koilaan kokomoi do tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun maya'
mogikaakawo aktiviti di kohiok.
Poinhanggum nopo id Standard Pambalajalan Toun 4 diti nga' kabaalan momoguno folio, buuk tonini', kolaj, buuk skrap, poster om suusuai po montok popokito
koilaan di notimung. Suai ko' mantad diti onuan nogi' o tangaanak do kosiwatan montok popokito do kabaalan manangon, suminding, minsingkono', sumayau om
popolombus do hiis. Poinsuang nogi' id Standard Pambalajan Toun 4 o ponoriukan kokomoi tungkus koubasanan do tinaru Kadazan om Dusun maya aktiviti
monurubung paganakan sondii'.
5.0 KABAALAN PURALAN BOROS
Kabaalan Puralan Boros nopo nga' kokomoi do kogisaman do tangaanak momoguno Sistom Boros Kadazandusun di kotunud id mogisuusuai kohuboyoon. Panatalan
nopo do pongia'an Sistem Boros id Kurikulum Boros Kadazandusun diti nga' koilaan momoguno Sistem Tuni, Sistem Ija'an, Sompuruan Boros, Pomoroitan Ginumu'
om nogi' Tukadan. Suai ko' mantad dilo' onuan nogi' do panatalan koilaan momonsoi mogikaakawo boros om ayat.
Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do momoguno do Sistom Tuni Boros Kadazandusun id lisan om Sistom Ija'an Boros Kadazandusun id ponuatan.
Suai ko' mantad dilo, kaanu nogi' o tangaanak do momoguno mogikaakawo Sompuruan Boros, Kopomoroitan Ginumu' om Tukadan id lisan om ponuatan. Kaanu
nogi' o tangaanak do momonsoi mogikaakawo boros om ayat di agramatis om olinuud.
Poinhanggum nopo id Standard Pambalajalan Toun 4 diti nga' kabaalan popolombus om mongija' boros di kisigot, kikonsonan /b/ om /d/ , /b/ om /d/ om boros kivokal
tanaru om toniba'. Suai ko' mantad diti, poinsuang nogi' o kabaalan momoguno do boros ngaran, boros maan, boros ula om boros toguangon id ayat om
momonsoi boros mintootoiso om boros nosugku. Koilaan Puralan Boros suai i inoboson id Toun 4 nopo nga' momoguno boros misompuru, misaup, pananda' wacana
om partikol id ayat. Bontuk ayat di po'ia'on id Toun 4 nopo nga' ayat mintootoiso om ayat misompuru om kawo ayat nopo nga' ayat toomod,ayat pongudio, ayat
ponuhuan, om ayat kotigagan.
5.1 SISTEM BOROS
Abaagi o sistem boros Kadazandusun id piipiro komponen: Fonetik, Fonologi, Sistem Ija’an om Ponuatan, Morfologi, Sintaksis, Kopomoroitan Ginumu' om Tukadan.
Oponsol do po'ia'on koilaan momoguno Sistem Boros kumaa tangaanak di minsingilo do boros Kadazandusun mooi do kaanu nodii o tangaanak do momoguno boros
Kadazandusun di kotunud om oulud.
5.1.1 Fonetik om Fonologi
Oponsol do posunudon kumaa do tangaanak o koilaan mamarait om popolombus boros miampai momoguno loyuk om kopolombusan di pointunud mooi do koilo o
tangaanak do mamarait boros om popolombus ayat di pointunud. Oponsol o koilaan diti id Boros Kadazandusun mooi do kaanu dii o tangaanak do popolombus
komoyon di kotunud kumaa tulun suai. Suai ko' mantad dii, oponsol nogi' o koilaan diti mooi do kaanu o tangaanak do mangarati' boros om komoyon do tulun suai id
pilumaagan tikid tadau.
5.1.2 Sistem Ija'an om Ponuatan
Oponsol kopio do posunudon kumaa do tangaanak o Sistem Ija'an Boros Kadazandusun mooi do kaanu o tangaanak do momonsoi ponuatan di pointunud om oulud.
Id Sistem Ija'an minog do inoboson do tangaanak o piipiro aspek mooi do kaanu nodii yolo' do momonsoi ponuatan di poimpunong. Pointayad id siriba' diti, toinsanan
aspek di oponsol do oilaan:
a) pimato Boros Kadazandusun
b) Sigot / '/
c) / b / om / d / om / b / om / d /
d) vokal tanaru om diftong
e) konsonan on vokal noolos
5.1.3 Morfologi
Morfologi nopo nga' iso' gana' toilaan di monoriuk pamansayan boros. Abaagi o aspek Morfologi Kadazandusun id 2 komponen: Sompuruan Boros om Pamansayan
Boros. Pointayad id siriba' diti nopo nga' aspek di okito id morfologi.
MORFOLOGI
Sompuruan Boros: Pamansayan Boros
1. Boros Ngaran
2. Boros Maan
3. Boros Ula
4. Boros Toguangon
1. Struktur Boros
(a) Boros Sandad
(b) Boros Noolos
2. Bontuk Boros
(a) Boros Mintootoiso
(b) Boros Nosugku
(c) Boros Misompuru
(d) Boros Misaup
(e) Pananda Wacana
(f) Partikol
(g) Tanda' Basa'
5.1.4 Sintaksis
Sintaksis nopo nga' iso' ponoriukan kokomoi pamansayan ayat. Abaagi id 2 komponen o aspek sintaksis diti.
SINTAKSIS
Ponguludan Boros Sistem Panandaan
1. Guas Ayat
(a) Pola Frasa Ngaran + Frasa Ngaran
(b) Pola Frasa Maan + Frasa Ngaran
(c) Pola Frasa Ula + Frasa Ngaran
(d) Pola Frasa popiromut Ngaran + Frasa Ngaran
2. Bontuk Ayat
(a) Ayat Mintootoiso
(b) Ayat Misompuru
3. Kawo Ayat
(a) Ayat Toomod
(b) Ayat Pongudio
(c) Ayat Ponuhuan
(d) Ayat Kotigagan
4. Nuludan Ayat
(a) VSO
(b) VSO(IO) / VS(IO)O
(c) VSO(L)
(d) VSO(T)
(e) VSO(L)(T) / VSO(T)(L)
1. Pananda Fokus
2. Partikol
3. Penanda Timpu
5.1.5 Kopomoroitan Ginumu'
Kopomoroitan ginumu nopo nga' popiumbangan do Boros Ngaran Koizaai i popokito do ginumu'. Kiwaa 2 kowowoyoo' do kopomoroitan ginumu:
a) Kopomoroitan Ginumu' Ointob
b) Kopomoroitan Ginumu' Au' Ointob
5.1.6 Tukadan
Poinhanggum no id tukadan o boros mikagos, poiradan om poniriban i oponsol do po'ia'on kumaa tangaanak mooi do kaanu nodii yolo' mongintutun om momoguno do
tukadan id lisan toi ko' ponuatan montok popokito iso' ponginabasan do boros di takawas.
Nota: Montok popomogot do toilaan kokomoi Sistem Boros Kadazandusun kawasa’ do momorujuk do buuk Puralan Boros Kadazandusun id Sikul i pinalabus do Bahagian Pembangunan Kurikulum, Kementerian Pendidikan Malaysia
6.0 PONUANGAN KURIKULUM
Ponuangan kurikulum nopo nga' iso' poingkawasan kawawagu id ponginabasan koilaan om oponsol do onuan kapanatalan tu' iti no kabaalan di koponguhup do
tangaanak id koposion tikid tadau om id ponginabasan toilaan. Ponuangan kurikulum i pasandadon id pongia'an Boros Kadazandusun nopo nga' miagal id siriba':
i. Kabaalan Momusorou
Kabaalan momusorou di okritis om okreatif pinosuang id Standard Pambalajalan mooi do kaanu o tangaanak do monolibamban kobolingkangan, kaanu maganu
kootuson om kaanu popolombus do koilaan di kotunud kokomoi isoiso' ahal miampai momoguno boros di efektif.
ii. Kabaalan Balajal Karaaralano' Balajal
Pasandadon o kabaalan diti id Standard Pambalajalan mooi do kitonggungan o tangaanak id pambalajalan diolo'. Poinhanggum id kabaalan diti o kabaalan balajal
om kabaalan maganu koilaan montok popotounda' do tangaanak do monginobos koilaan di potilombus.
iii. Kabaalan Momoguno Teknologi Koilaan om Piromutan
Kabaalan momoguno do Teknologi Koilaan om Piromutan nopo nga' iso' kabaalan do abad ko-21. Kabaalan nopo di poinhanggum nga' kabaalan momoguno
kakamot multimedia miagal ko' komputer montok momonsoi om momongo kalaja' sikul om nogi' momoguno mogikawo-kawo koilaan mantad multimedia miagal ko'
mongintong dokumentari id televison om maganu koilaan mantad internet. Suai ko' mantad dii, kaanu nogi' do kosiwatan o tangaanak do papaatod om monorimo do
e-mel, mamalayag piromutan elektronik montok mogihum om papatayad koilaan om milumaag miampai tulun suai maya' piromutan sosial miagal do Facebook om
Twitter.
iv. Woyo' Toluud om Sunduan Mamasok
Oponsol do pasandadon o woyo' toluud miagal ko' woyo' guminawo pogun sondii' om kopuriman sunduan mamasok id kurikulum Boros Kadazandusun mooi do
awangun o tangaanak di kiwoyo' toluud om oupus tomoimo do pogun sondii'.
v. Mogisuai-suai Koporokisan
Okito nogi' id suang do Standard Pambalajalan diti o koponoina'an do koporokisan tangaanak di mogisuai-suai. Okito iti id suang do Standard Pambalajalan, miagal
ko' koponoina'an koporokisan kinestetik maya' aktiviti di noulud id Standard Pambalajalan Kabaalan Kolumison Boros.
vi. Kopogonuan Toilaan
Koilaan om ponuangan nopo di pohontolon id mato palajalan diti nga' koilaan di naanu mantad mogikaakawo gana' miagal do gana' Sains om Teknologi, Geografi,
Sejarah, Koilaan Konsumerisme om Kousinan. Suai ko' mantad diti, montok ponuangan boros aanu nogi' mantad surat abal om isu-isu timpu baino.
vii. Mongindapu'
Mooi do kaanu o tangaanak ngaawi' do monoguang karaaralano' koposion timpu baino, minog nogi' do pasandadon id pomusarahan do tangaanak o kabaalan
mongindapu'. Montok popoburu' koposion tangaanak, elemen pongindopuan miagal ko' kreativiti, inovasi om inisiatif oponsol do posunudon kumaa tangaanak.
viii. Kreativiti
Kreativiti nopo' nga' woyo' di popokito kabaalan momonsoi isoiso' toinaon i au' po insan kowonsoi do tulun suai maya' imaginasi tosonong do tosoosongulun. Soira' do
kaanu o tangaanak do papabanta asil kalaja' toi ko' popokito drama di okreatif, okito do koimbulai o kaanangan do tangaanak, kotumbayaan sondii' om kopuriman do
kounsikahan montok kinalantayan sondii'.
ix. Kabaalan Momusorou Taang Takawas (KBAT)
Kabaalan momusorou taang takawas nopo nga' iso' kogisaman montok momoguno toilaan, kabaalan om woyo' toluud id proses momogono' montok monolibamban
kobolingkaangan, soira' maganu kootuson om kiwoyo' inovasi om kikogisaman montok momudali' isoiso' asil. Kabaalan nopo di poinhanggum id KBAT diti nga' miagal
di okito id jadual id siriba':
KBAT Kointalangan
Kabaalan Momoguno Momoguno toilaan, kabaalan om woyo' toluud id mogisuai-suai koyuyuyuon montok monoina' isoiso' tainaon.
Kabaalan Mongompuri Nomompipi' do koilaan montok mangarati' kopio nunu komoyon do koilaan dii om nogi' montok monoinu' pisougkahan do iso' om tiso' koilaan.
Kabaalan Manahang Momiadang, maganu kootuson om kaanu manahak pounayan montok isoiso' ahal miampai momoguno kabaalan, toilaan, nawawayaan sondii' om woyo' toluud.
Kabaalan Monupu' Momudali' pomusarahan toi ko' isoiso' asil di okreatif
om kiwoyo' inovatif.
Jadual 1: Kointalangan kokomoi KBAT
Aktiviti-aktiviti pongia'an di kiwoyo' KBAT nopo nga' miagal do aktiviti di momoguno kabaalan momogono', kabaalan monoriuk, kabaalan monolibamban
kobolingkangan om momonsoi kalaja' maya' projek. Mooi do ounsub o tangaanak do momoguno pomusarahan diolo' unsubon o mongingia' om tangaanak momoguno
do kakamot momusorou miagal do peta pomusarahan, peta minda, Thinking Hats om pongudia'an momoguno tudio taang takawas id suang om labus kelas.
STANDARD PONUANGAN, STANDARD PAMBALAJALAN OM TAANG KOINABASANMONTOK KABAALAN MOKINONGOU OM MOBOROS TOUN 4
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 4 TAANG KOINABASAN
1.1 Id kolimpupuson
do Toun 6, kaanu
o tangaanak do
mokinongou om
manahak tisuli' di
kosudong montok
tuni di norongou
mantad posorili'.
1.1.1 Kaanu momungaran om papatantu do tadon
tuni di norongou.
1.1.2 Kaanu miuhot om misimbar kokomoi tuni di
norongou.
1.1.3 Kaanu momohulit kobooboroso' tumanud
loyuk di norongou.
1.1.4 Kaanu popisuai tuni di norongou mantad
posorili'.
1 Kaanu momohulit tuni toi ko' kobooboroso' di
norongou tumanud loyuk. Tisuli' di pinatahak do
tangaanak au' poingonop.
2 Kaanu momohulit, mongintutun om popoilo tadon do
tuni di norongou. Tisuli' di pinatahak do tangaanak
kosudong om olinuud.
3 Kaanu miuhot om misimbar kokomoi tuni di
norongou. Tisuli' di pinatahak do tangaanak kotunund
om olinuud. 4 Kaanu popisuai tuni di norongou miampai manahak
pounayan kokomoi pisuayan do tuni. Tisuli' di
pinatahak do tangaanak kotunud, oulud om olinuud. 5 Kaanu popisuai tuni di norongou, miuhot om
misimbar, om manahak do sogu' kokomoi tuni di
norongou. Tisuli' di pinatahak do tangaanak opinto,
kirati', oulud, olinuud om popokito woyo'
pomusarahan di takawas. 6 Kaanu monupu' pibarasan montok popolombus do
pomusarahan kokomoi tuni di norongou. Tisuli' di
pinatahak do tangaanak opinto, kirati', oulud, olinuud
om popokito woyo pomusarahan di takawas. Alantas
soira' manahak do tisuli'.
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 4 TAANG KOINABASAN
1.2 Id kolimpupuson do
Toun 6, kaanu o tangaanak
mangarati' pomogunaan do
pimato montok Boros
Kadazandusun.
1.2.1 Kaanu mongilo pisuayan tuni pimato.
a) Vokal
b) Konsonan
1.2.2 Kaanu mamarait boros kivokal
a) toniba'
b) tanaru
c) noolos
1.2.3 Kaanu mamarait boros kikonsonan
a) sandad
b) noolos
1.2.4 Kaanu popokito koilaan montok mamarait
boros
a) kisigot
b) aiso sigot
1.2.5 Kaanu popokito koilaan montok popisuai
tuni boros di kituni /b/ om /b/.
1.2.6 Kaanu popokito koilaan montok popisuai
tuni do boros di kituni /d/ om /d/.
1 Kaanu mongintutun boros di kivokal tanaru,
kikonsonan ( ', b , b, d , d ), om kipimato noolos.
2 Kaanu mongintutun om monompipi' boros di kivokal
tanaru, kikonsonan ( ', b , b, d , d ) om kipimato
noolos.
3 Kaanu mongintutun, monompipi' om momoguno do
boros di kivokal tanaru, kikonsonan ( ', b , b, d , d ) om
kipimato noolos.
4 Kaanu mongintutun, monompipi' om popiadang do
boros di kivokal tanaru, kikonsonan ( ', b , b, d , d )
vokal om kipimato noolos. Kaanu momoguno
pomoroitan om loyuk di kosudong.
5 Kaanu mongintutun, monompipi' om manahang
kootuson do boros di kivokal, kikonsonan ( ', b , b, d ,
d) om kipimato noolos. Kaanu momoguno pomoroitan
om loyuk di kotunud.
6 Kaanu mongintutun, monompipi' om momonsoi
pibarasan id pilumaagan momoguno boros di kivokal,
kikonsonan ( ', b , b, d , d ) om kikonsonan noolos.
Pointatap momoguno pomoroitan om loyuk di kotunud.
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 4 TAANG KOINABASAN
1.3 Id kolimpupuson do
Toun 6, kaanu o
tangaanak do
momoguno do
pomoroitan om loyuk
di pointunud montok
popolombus do boros
om ayat.
1.3.1 Kaanu mokinongou montok popolombus
kawagu do boros miampai momoguno do
pomoroitan om loyuk di kotunud.
1.3.2 Kaanu mokinongou montok mongilo boros
kokomoi isoiso' ahal.
1.3.3 Kaanu mokinongou montok mangarati'
komoyon boros.
1.3.4 Kaanu mokinongou montok momoguno
kawagu do boros id pibarasan toi ko' id
pononsunudan.
1 Kaanu monugut boros id koloyuko' di kosudong.
2 Kaanu momili' om monugut koloyuko'
kopolombusan do boros.
3 Kaanu popodemonstrasi kopolombusan loyuk di
kosudong.
4 Kaanu monoinu' om popodemonstrasi loyuk di
norongou. Kaanu momoguno pomoroitan
om loyuk di kosudong.
5 Kaanu monoinu' om popodemonstrasi om
poposogu' loyuk di kosudong. Kaanu
momoguno pomoroitan om loyuk di kotunud.
6 Kaanu momudali' iso' kopolombusan koloyuko'
di kosudong. Pointatap momoguno pomoroitan
om loyuk di kotunud. Kaanu monuduk om milo
omitanan.
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 4 TAANG KOINABASAN
1.4 Id kolimpupuson do
Toun 6, kaanu o
tangaanak do
mongompuri koilaan
di norongou.
1.4.1 Kaanu monoinu' koilaan toponsol mantad teks.
1.4.2 Kaanu popisuai do koilaan di norongou.
1.4.3 Kaanu mogibooboros montok momoguno koilaan di norongou.
1.4.4 Kaanu mongulud koilaan di norongou.
1.4.5 Kaanu manahak sisimbar montok isoiso' ponguhatan di norongou.
1.4.6 Kaanu popoindalan ponuhuan om pokionuon di norongou.
1.4.7 Kaanu poposogu' pomurangadan kokomoi isoiso' koilaan di norongou
1 Kaanu monoinu' koilaan di norongou montok
manahak komoyon. Koilaan di pinatahak do
tangaanak au' poingonop.
2 Kaanu monoinu' om popointalang koilaan di
norongou. Kointalangan di pinatahak do
tangaanak kosudong om olinuud.
3 Kaanu mongulud om popointalang koilaan di
norongou. Kointalangan di pinatahak do
tangaanak kotunund om olinuud.
4 Kaanu momoguno koilaan di norongou montok
mogisuai-suai kohuboyoon. Koilaan di gunoon do
tangaanak kotunud, oulud om olinuud.
5 Kaanu poposogu' pomurangadan montok koilaan
di norongou. Sogu' di pinosuul do tangaanak
opinto, kirati', oulud, olinuud om popokito woyo
pomusarahan di takawas.
6 Kaanu momonsoi pomolingkuman montok
koilaan di norongau. pomolingkuman di pinatahak
do tangaanak opinto, kirati', oulud, olinuud om
popokito woyo' pomusarahan di takawas. Alantas
soira' manahak do tisuli'.
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 4 TAANG KOINABASAN
1.5 Id kolimpupuson do
Toun 6, kaanu o
tangaanak do
momoguno do boros
om ayat di pointunud,
oulud om olinuud id
pilumaagan.
1.5.1 Kaanu minsingumbal popolombus do ayat di otolinahas id pibarasan.
1.5.2 Kaanu minsingumbal momoguno ayat di otolinahas om olinuud id pilumaagan sosial.
1.5.3 Kaanu momoguno boros pomolohou di
kotunud.
1.5.4 Kaanu poposunud do koilaan kumaa do wokon.
1.5.5 Kaanu momoguno boros om ayat di olinuud montok mokianu kointalangan.
1.5.6 Kaanu monguhot miapai momoguno do
boros pongudio di kosudong.
1 Kaanu momusorou malik boros pomolohou om
boros pongudio. Koilaan di pinatahak do
tangaanak au' poingonop.
2 Kaanu momili' boros di kotunud montok
popolombus ayat. Boros di nopili' do tangaanak
kosudong om olinuud.
3 Kaanu momoguno boros om ayat di kotunud om
olinuud id mogisuai-suai kohuboyoon.
4 Kaanu monoinu' om popolombus boros om ayat
di kotunud om olinuud miampai pomoroitan om
loyuk di kosudong id mogisuai-suai kohuboyoon.
5 Kaanu papatantu' om popolombus boros om
ayat di kotunud, oulud om olinuud miampai
pomoroitan om loyuk di kosudong id mogisuai-
suai kohuboyoon.
6 Kaanu momudali' iso' pilumaagan di oulud om
olinuud. Kaanu popokito woyo' pomusarahan di
takawas om pointatap momoguno pomoroitan
om loyuk di kotunud.
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 4 TAANG KOINABASAN
1.6 Id kolimpupuson do
Toun 6, kaanu o
tangaanak do poposuul
topurimanan om
pomusarahan di oulud
om olinuud id
pilumaagan.
1.6.1 Kaanu monguyad koilaan kokomoi ahal sondii'.
1.6.2 Kaanu popolombus do sorita' tumanud
nuludan di kosudong. 1.6.3 Kaanu minsingkono' montok popolombus
do topurimanan. 1.6.4 Kaanu tumanud ponontudukan do
mongingia’ montok popointalang do koilaan mantad bahan pongunsub di pinatahak.
1.6.5 Kaanu poposuul om mokianu pomusarahan
kokomoi isoiso' ahal.
1 Kaanu popoboros koilaan touhai id mogisuai-
suai kohuboyoon. Koilaan di pinatahak do
tangaanak au poingonop.
2 Kaanu monguyad koilaan id mogisuai-suai
kohuboyoon. Nuyadan di pinatahak do
tangaanak kosudong om olinuud.
3 Kaanu popolombus koilaan tumanud nuludan id
mogisuai-suai kohuboyoon. Koilaan di pinatahak
do tangaanak kotunund om olinuud.
4 Kaanu monoinu' om popolombus koilaan id
mogisuai-suai kohuboyoon. Koilaan di pinatahak
do tangaanak kotunud, oulud om olinuud.
5 Kaanu mogibooboros kokomoi isoiso’ ahal.
Koilaan di pinatahak do tangaanak opinto, kirati',
oulud, olinuud om popokito woyo' pomusarahan
di takawas.
6 Kaanu poposuul om mokianu pomusarahan
kokomoi isoiso' ahal id pogibaabarasan. Suul
om ponguhatan di pinolombus do tangaanak
opinto, kirati', oulud, olinuud om popokito woyo'
pomusarahan di takawas.
STANDARD PONUANGAN, STANDARD PAMBALAJALAN OM TAANG KOINABASAN MONTOK KABAALAN MAMBASA' TOUN 4
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 4 TAANG KOINABASAN
2.1 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak popolombus boros tumanud otus om loyuk di pointunud.
2.1.1 Kaanu mongija' om popolombus do boros i a) kivokal tanaru om toniba' b) kipimato sigot c) kikonsonan poloputon om au' poloputon d) kipimato noolos
2.1.2 Kaanu mongija' om popolombus do boros a) mintootoiso b) nosugku c) misompuru d) misaup
1 Kaanu monugut mongija' putul boros montok
popolombus boros.
2 Kaanu mongija' om popolombus mogikaakawo
boros.
3 Kaanu mongija' om popolombus mogikaakawo
boros miampai pomoroitan di kosudong.
4 Kaanu mongija' om popolombus mogikaakawo
boros miampai pomoroitan om loyuk di
kosudong.
5 Kaanu mongija' om popolombus mogikaakawo
boros miampai pomoroitan om loyuk di kotunud.
6 Kaanu mongija' om popolombus mogikaakawo
boros om pointatap momoguno pomoroitan om
loyuk di kotunud. Kaanu monuduk om milo
omitanan.
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 4 TAANG KOINABASAN
2.2 Id kolimpupuson do
Toun 6, kaanu o
tangaanak do
popolombus frasa om
ayat miampai
momoguno
pomoroitan, loyuk om
otus di pointunud.
2.2.1 Kaanu mambasa' boros miampai momoguno pomoroitan om otus di pointunud.
2.2.2 Kaanu popolombus do frasa toi ko' ayat di otolinahas om loyuk di pointunud .
2.2.3 Kaanu mambasa' miampai ohou di opuhod om otolinahas.
1 Kaanu momohulit montok popolombus frasa om
ayat.
2 Kaanu papadalin loyuk kopolombusan frasa om
ayat montok popolombus mogisuai-suai
komoyon.
3 Kaanu popodemonstrasi ralan mambasa' frasa
om ayat tumanud loyuk di kosudong.
4 Kaanu monoinu’ ralan mambasa' frasa om ayat
tumanud loyuk di kotunud miampai ohou di
opuhod om otolinahas.
5 Kaanu poposogu' ralan mambasa' frasa om ayat
tumanud loyuk di kotunud miampai ohou di
opuhod om otolinahas.
6 Kaanu momorun ralan mambasa' frasa om ayat
tumanud loyuk di kotunud miampai ohou di
opuhod om otolinahas.
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 4 TAANG KOINABASAN
2.3 Id kolimpupuson do
Toun 6, kaanu o
tangaanak mambasa'
mogikaakawo teks do
alantas.
2.3.1 Kaanu mambasa' ayat toomod do alantas.
2.3.2 Kaanu mambasa' mogikaakawo ayat miampai momoguno pomoroitan on loyuk di pointunud tumanud tanda' basa'.
2.3.3 Kaanu mambasa' mogikaakawo teks miampai momoguno pomoroitan om loyuk di pointunud.
1 Kaanu monugut mambasa' mogikaakawo ayat.
2 Kaanu mambasa' mogikaakawo ayat montok
popolombus komoyon.
3 Kaanu popolombus ayat id teks tumanud
pomoroitan om loyuk di kosudong.
4 Kaanu popolombus ayat id teks do alantas
miampai tumanud pomoroitan om loyuk di
kotunud id mogisuai-suai kohuboyoon.
5 Kaanu momili' ralan mambasa' di kotunud
montok mogikaakawo ayat id teks miampai
momoguno pomoroitan om loyuk di
pointunud.
6 Kaanu momudali' ralan mambasa' montok
mogikaakawo ayat id teks miampai momoguno
pomoroitan om loyuk di pointunud.
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 4 TAANG KOINABASAN
2.4 Id kolimpupuson do
Toun 6, kaanu o
tangaanak
monginggumu'
tinimungan boros.
2.4.1 Kaanu mambasa' montok monindu' komoyon boros.
2.4.2 Kaanu mambasa' montok mangarati' komoyon boros tumanud konteks.
2.4.3 Kaanu momoguno do komoiboros montok mogihum rati' do boros.
1 Kaanu popisudong boros om rati' boros.
2 Kaanu monindu' rati' boros mantad ayat di
nabasa'.
3 Kaanu momili' rati' boros tumanud konteks ayat
di nabasa'.
4 Kaanu mongusui rati' boros mantad ayat di
nabasa'.
5 Kaanu poposogu' rati' boros tumanud konteks
ayat di nabasa'.
6 Kaanu momonsoi ayat montok popointalang rati'
boros.
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 4 TAANG KOINABASAN
2.5 Id kolimpupuson do
Toun 6, kaanu o
tangaanak do
mangarati' om
manahak do tisuli'
kumaa koilaan di
nabasa'.
2.5.1 Kaanu mangarati' om monompipi' koilaan
di nabasa'.
2.5.2 Kaanu mongompuri do koilaan di nabasa'.
2.5.3 Kaanu tumanud nuludan koilaan toi ko'
sorita' id teks.
2.5.4 Kaanu manahak tisuli' montok isoiso' ahal
di nabasa' id teks.
1 Kaanu monompipi' koilaan di nabasa'. Koilaan di
nosompipi' do tangaanak au' poingonop.
2 Kaanu monompipi' om popointalang koilaan di
nabasa'. Kointalangan di pinatahak tangaanak
kosudong om olinuud.
3 Kaanu momoguno koilaan di nabasa' montok
mogikaakawo kohuboyoon. Koilaan om
kointalangan di pinatahak tangaanak kotunud
om olinuud.
4 Kaanu monoinu' om momoguno koilaan di
nabasa' id mogikaakawo kohuboyoon. Koilaan di
gunoon do tangaanak kotunud, oulud om
olinuud.
5 Kaanu manahak tisuli' kumaa koilaan di nabasa'.
Tisuli' di pinosuul do tangaanak opinto, kirati',
oulud om olinuud om popokito woyo'
pomusarahan di takawas.
6 Kaanu momonsoi pomolingkuman kumaa
koilaan di nabasa. Pomolingkuman di pinatahak
do tangaanak opinto, kirati', oulud, olinuud om
popokito woyo pomusarahan di takawas.
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 4 TAANG KOINABASAN
2.6 Id kolimpupuson do
Toun 6, kaanu o
tangaanak momoguno
mogikaakawo peta
pomusarahan montok
popoilo kawagu do
koilaan di nabasa'.
2.6.1 Kaanu momoguno peta pomusarahan
montok monimung koilaan mantad
mogikaakawo bahan di nabasa'.
2.6.2 Kaanu popoundaliu koilaan mantad grafik
kumaa id linear.
1 Kaanu momoguno peta pomusarahan di
kosudong montok monimung koilaan di nabasa'
mantad teks toi ko' grafik.
2 Kaanu momoguno peta pomusarahan di
kosudong montok monompipi' koilaan di nabasa'
mantad teks toi ko' grafik.
3 Kaanu momoguno peta pomusarahan di
kosudong montok popoundaliu koilaan di
nabasa' mantad teks kumaa grafik toi ko' grafik
kumaa teks.
4 Kaanu momoguno peta pomusarahan di
kosudong montok mongulud koilaan di nabasa'
mantad teks toi ko' grafik.
5 Kaanu momoguno peta pomusarahan di
kosudong montok popoluput koilaan di nabasa'
mantad teks toi ko' grafik.
6 Kaanu momoguno peta pomusarahan di
kosudong montok poposogu' koilaan di nabasa' mantad teks toi ko' grafik
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 4 TAANG KOINABASAN
2.7 Id kolimpupuson do
Toun 6, kaanu o
tangaanak manahang
do teks di nabasa'.
2.7.1 Kaanu manahang koilaan di nabasa'. 2.7.2 Kaanu momiadang kowoowoyoo watak id
susuyan.
1 Kaanu mongintutun koilaan toi ko' watak di
tahangon.
2 Kaanu mogibooboros montok manahak kritik
kumaa koilaan toi ko' watak. Kritik di pinatahak
tangaanak kosudong om olinuud.
3 Kaanu mogibooboros montok manahak kritik
miampai poposodia' ponokodung kumaa kritik di
pinatahak. Sogu' di pinatahak tangaanak
kotunud om olinuud.
4 Kaanu momolingkum koilaan di naanu montad
mogisuai-suai tadon montok manahang koilaan
toi ko' watak. Pomolingkuman di pinatahak
tangaanak kotunud, oulud om olinuud.
5 Kaanu popoindalan pisiwalan kokomoi koilaan
toi ko' watak. Pisiwalan di poindalanon
tangaanak oulud om olinuud om popokito woyo'
pomusarahan di takawas.
6 Kaanu monupu’ panahangan sondii' kokomoi
koilaan toi ko' watak. Panahangan di pinatahak
do tangaanak opinto, kirati', oulud, olinuud om
popokito woyo' pomusarahan di takawas.
STANDARD PONUANGAN, STANDARD PAMBALAJALAN OM TAANG KOINABASAN MONTOK KABAALAN MONUAT TOUN 4
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 4 TAANG KOINABASAN
3.1 Id kolimpupuson do
Toun 6, kaanu o
tangaanak monuat
miampai momoguno
ralan ponuatan di
pointunud.
3.1.5 Kaanu momoguno ponuatan mirangkai
montok monuat frasa om ayat.
3.1.7 Kaanu monuat boros miampai momoguno
ija'an di kotunud.
1 Kaanu monugut ponuatan mirangkai om
mongija' boros maya' ponguhupan do bahan
pongunsub.
2 Kaanu minsingumbal monuat frasa miampai
momoguno ponuatan mirangkai om mongija'
boros maya' ponguhupan do bahan pongunsub.
3 Kaanu momoguno ponuatan mirangkai montok
monuat ayat om mongija' mogikaakawo boros
maya' ponguhupan do bahan pongunsub.
4 Kaanu monuat ayat id pangaan miampai
momoguno ponuatan mirangkai di odoropi om
mongija' mogikaakawo boros maya'
ponguhupan do bahan pongunsub.
5 Kaanu monuat karangan miampai momoguno
ponuatan mirangkai di odoropi om momonsoi
ija'an maya' ponguhupan do bahan pongunsub.
6 Kaanu monuat karangan miampai momoguno
ponuatan mirangkai di odoropi om momonsoi
ija'an maya' ponguhupan do bahan pongunsub.
Kaanu monuduk om milo omitanan.
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 4 TAANG KOINABASAN
3.2 Id kolimpupuson do
Toun 6, kaanu o
tangaanak momonsoi
boros.
3.2.1 Kaanu monuat boros numbul.
3.2.2 Kaanu mongulud pimato toi ko' putul boros
montok momonsoi boros.
3.2.3 Kaanu monuat boros tumanud bahan
pongunsub di pinatahak.
1 Kaanu monugut monuat mogikaakawo boros.
2 Kaanu papadalin numbul kumaa boros toi ko'
boros kumaa numbul.
3 Kaanu momili' pimato toi ko' putul boros montok
momonsoi mogikaakawo boros maya'
ponguhupan do bahan pongunsub.
4 Kaanu mongulud pimato toi ko' putul boros
montok momonsoi mogikaakawo boros maya'
ponguhupan do bahan pongunsub.
5 Kaanu momonsoi om monuat mogikaakawo
boros maya' ponguhupan do bahan pongunsub.
6 Kaanu momudali' om monuat mogikaakawo
boros maya' ponguhupan do bahan pongunsub.
Kaanu monuduk om milo omitanan.
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 4 TAANG KOINABASAN
3.3 Id kolimpupuson do
Toun 6, kaanu o
tangaanak do monuat
mogikaakawo ayat.
3.3.1 Kaanu mongulud boros montok momonsoi
frasa tumanud bahan pongunsub.
3.3.2 Kaanu mongulud do frasa toi ko' ayat
tumanud bahan pongunsub.
3.3.3 Kaanu monuat kawagu ayat miampai
momoguno tanda' basa' di kotunud.
3.3.4 Kaanu momonsoi do frasa om ayat di
tasaanang tumanud bahan pongunsub.
3.3.5 Kaanu momonsoi ayat mantad boros di
pinatahak.
3.3.6 Kaanu momonsoi ayat mintootoiso' toi ko'
ayat misompuru.
1 Kaanu monugut monuat frasa toi ko' ayat maya'
ponguhupan do bahan pongunsub.
2 Kaanu papadalin koilaan mantad bahan
pongunsub kumaa frasa toi ko' ayat.
3 Kaanu momili' boros montok momonsoi frasa toi
ko' ayat miamapai momoguno tanda' basa' di
kotunud maya' ponguhupan do bahan
pongunsub .
4 Kaanu mongulud boros toi ko' frasa montok
momonsoi ayat miampai momoguno tanda basa'
di kotunud maya' ponguhupan do bahan
pongunsub .
5 Kaanu momonsoi ayat miampai momoguno
tanda' basa’ di kotunud mantad boros di
pinatahak.
6 Kaanu momudali' mogikaakawo ayat di
momoguno tanda basa' di kotunud.
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN TOUN 4 TAANG KOINABASAN
3.4 Id kolimpupuson do
Toun 6, kaanu o
tangaanak do monuat
isoiso' ponuatan
miampai momoguno do
format, boros om ayat
di pointunud.
3.4.1 Kaanu mongilo format ponuatan di kosudong.
3.4.2 Kaanu momoguno mogikaakawo peta
pomusarahan montok papatayad tonsi
montok isoiso' ponuatan.
3.4.3 Kaanu papatandan tonsi toponsol montok
isoiso' ponuatan.
3.4.4 Kaanu tumanud ponontudukan mongingia'
montok monguyad tonsi ponokodung.
3.4.5 Kaanu tumanud ponontudukan do
mongingia' montok momonsoi ponuatan di
momoguno format om ayat di ouluud om
agramatis.
1 Kaanu momuhondom malik format ponuatan.Kaanu
papatayad tonsi montok monuat karangan. Tonsi di
pinatahak do tangaanak au' poingonop.
2 Kaanu mongintutun format ponuatan di kosudong.
Kaanu monompipi' tonsi di kosudong om olinuud
miampai momoguno mogikaakawo peta
pomusarahan. Tonsi di pinatahak do tangaanak
kosudong om olinuud.
3 Kaanu momoguno format ponuatan di kosudong.
Kaanu momoguno mogikaakawo peta pomusarahan
montok mongulud tonsi montok monuat karangan.
Koilaan di pinatahak do tangaanak kotunund om
olinuud.
4 Kaanu popisuai format ponuatan. Kaanu mongulud
om monguyad tonsi om tonsi ponokodung id
ponuatan karangan. Koilaan di pinatahak do
tangaanak kotunud, oulud om olinuud.
5 Kaanu monoriuk format ponuatan suai. Kaanu
mongulud om monguyad tonsi om tonsi ponokodung
id ponuatan karangan. Tonsi di pinatahak do
tangaanak opinto, kirati', oulud, olinuud om popokito
woyo pomusarahan di takawas.
6 Kaanu momonsoi karangan di momoguno format
di kotunud. Kaanu poposuul tonsi om tonsi
ponokodung. Suul di pinolombus do tangaanak
opinto, kirati', oulud, olinuud om popokito woyo'
pomusarahan di takawas.
SUANG STANDARD SUANG STANDARD TAANG KOINABASAN
3.5 Id kolimpupuson do
Toun 6, kaanu o
tangaanak momonsoi
sorita' di kohiok
miampai momoguno
boros om ayat di
pointunud om olinuud.
3.5.1 Kaanu manahak tonsi montok momogonop
sorita'.
3.5.2 Kaanu papatayad tonsi di pinosuul montok
momogonop sorita'.
3.5.3 Kaanu momili' om mongulud tonsi di
pinosuul.
3.5.4 Kaanu tumanud ponontudukan mongingia'
monguyad tonsi montok pomogonop sorita'.
3.5.5 Kaanu monuat kawagu sorita' id pangaan
toniba'.
1 Kaanu papatayad tonsi sorita' di norongou,
nabasa' toi ko di nawayaan.
2 Kaanu monguyad tonsi montok momogonop
sorita'.
3 Kaanu momili' om monguyad tonsi di kosudong
montok mongoput sorita'.
4 Kaanu mongulud tonsi montok mongoput sorita'.
5 Kaanu poposogu' tonsi montok mongoput
sorita’.
6 Kaanu monupu’ sorita' di kohiok.
STANDARD PONUANGAN OM PAMBALAJALAN MONTOK KABAALAN KOLUMISON BOROS TOUN 4
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN Toun 4
4.1 Id kolimpupuson do
Toun 6, kaanu o
tangaanak do
monimung koilaan
maya' mogikaakawo
aktiviti di kohiok.
4.1.1 Kaanu momoguno folio, buuk tonini', kolaj, buuk skrap, poster om suusuai po montok popokito
koilaan di notimung.
4.1.2 Kaanu manangon, suminding, minsingkono', sumayau om popolombus do hiis.
4.2 Id kolimpupuson do
Toun 6, kaanu o
tangaanak do koilaan
kokomoi tungkus
koubasanan tinaru
Kadazan om Dusun
maya' mogikaakawo
aktiviti di kohiok.
4.2.1 Kaanu monimung do koilaan kokomoi tungkus koubasanan do tinaru Kadazan om Dusun. 4.2.2 Kaanu mogibooboros montok mangarati' do koilaan di notimung. 4.2.3 Kaanu popokito demonstrasi kokomoi tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun. 4.2.4 Kaanu monurubung paganakan sondii' montok mongintutun tungkus koubasanan tinaru Kadazan om
Dusun. 4.2.5 Kaanu manahang koilaan di notimung. 4.2.6 Kaanu papabanta asil kalaja' di nowonsoi.
STANDARD PONUANGAN OM PAMBALAJALAN MONTOK KABAALAN PURALAN BOROS TOUN 4
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN Toun 4
5.1 Id kolimpupuson
do Toun 6, kaanu
o tangaanak do
momoguno do
sistom tuni Boros
Kadazandusun
5.1.1 Kaanu popolombus tuni pimato Boros Kadazandusun.
5.1.2 Kaanu momoguno boros i kisigot id lisan.
5.1.3 Kaanu momoguno boros i kikonsonan /b/ om /d/ , /b/ om /d/ id lisan.
5.1.4 Kaanu momoguno boros kivokal tanaru om toniba' id lisan.
5.2 Id kolimpupuson
do toun 6, kaanu o
tangaanak
momoguno do
sistom ija’an
Boros
Kadazandusun id
lisan om
ponuatan.
5.2.1 Kaanu momoguno pimato di kotunud id ponuatan.
5.2.2 Kaanu momoguno boros i kisigot id ponuatan.
5.2.3 Kaanu momoguno boros i kikonsonan /b/ om /d/ , /b/ om /d/ id ponuatan.
5.2.4 Kaanu momoguno boros kivokal tanaru om toniba' id ponuatan.
5.3 Id kolimpupuson
do Toun 6, kaanu
o tangaanak do
momoguno
mogikaakawo
sompuruan boros
di pointunud id
lisan om ponuatan.
5.3.1 Kaanu momoguno do boros ngaran id ayat.
5.3.2 Kaanu momoguno do boros maan id ayat.
5.3.3 Kaanu momoguno do boros ula id ayat.
5.3.4 Kaanu momoguno do boros toguangon id ayat.
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN Toun 4
5.4 Id kolimpupuson
Toun 6, kaanu o
tangaanak
momonsoi
mogikaakawo
boros om ayat id
lisan om ponuatan.
5.4.1 Kaanu momonsoi boros mintootoiso mantad putul boros.
5.4.2 Kaanu momonsoi boros nosugku tumanud ponontudukan mongingia'.
5.4.3 Kaanu tumanud ponontudukan mongingia' momoguno boros misompuru montok momonsoi ayat.
5.4.4 Kaanu tumanud ponontudukan mongingia' montok mongintutun boros misaup.
5.4.5 Kaanu tumanud ponontudukan mongingia' montok mongintutun pananda' wacana id ayat.
5.4.6 Kaanu tumanud ponontudukan mongingia' montok mongintutun patikol id ayat.
5.4.7 Kaanu momoguno tanda' basa'.
5.5 Id kolimpupuson
do Toun 6, kaanu o
tangaanak
momonsoi
mogikaakawo ayat
di agramatis.
5.5.1 Kaanu tumanud ponontudukan mongingia' montok momonsoi guas ayat.
5.5.2 Kaanu momonsoi ayat mintootoiso.
5.5.3 Kaanu momonsoi ayat misompuru.
5.5.4 Kaanu momonsoi ayat toomod,ayat pongudio, ayat ponuhuan, om ayat kotigagan.
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN Toun 4
5.6 Id kolimpupuson do
Toun 6, kaanu o
tangaanak
momoguno do
kopomoroitan
ginumu' id lisan om
ponuatan.
5.6.1 Kaanu momoguno Kopomoroitan Ginumu id lisan om ponuatan.
5.7 Id kolimpupuson do
Toun 6, kaanu o
tangaanak
momoguno tukadan
id lisan om
ponuatan.
5.7.1 Kaanu momoguno do tukadan id lisan om ponuatan.