Book Review 161 - Udon Thani Rajabhat Universitymcmac.udru.ac.th/mcmac_files/vol1_2_7.pdf ·...

14
ปี ที 1 ฉบับที 2 (กรกฎาคม ธันวาคม) 2558 สุนตย์ เหมนล 1 / Sunit Hemnil ข้อมูลเบื ้องต ้นของหนังสือ หนังสือประวัติศาสตร์ลาวหลายมิติ ผู ้เขียนคือ รศ.ดร.ดารารัตน์ เมตตาริกานนท์ (ซึ่งต่อไปจะเรียกว่า ผู ้เขียน) อาจารย์ประจาสาขาวิชา ประวัติศาสตร์และโบราณคดี คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น และประธานหลักสูตรศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาลุ ่มน้าโขงศึกษา จัดพิมพ์โดยสานักพิมพ์เมืองโบราณ จานวน 192 หน้า ราคา 210 บาท โครงสร้างของหนังสือ โครงสร้างของหนังสือมีจานวน 6 บท คือ บทที1 ภูมิหลังทาง ประวัติศาสตร์ลาว มีเนื้อหาจานวน 21 หน้า บทที2 ประวัติศาสตร์ลาวใน มุมมองของตะวันตกยุคเก่า มีเนื้อหาจานวน 19 หน้า บทที3 ประวัติศาสตร์ 1 อาจารย์ประจาสาขารัฐประศาสนศาสตร์ ศูนย์การศึกษาบึงกาฬ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี อีเมล [email protected] ประวัต ศาสตร์ลาวหลายมต รศ.ดร.ดารารัตน์ เมตตารกานนท์ Book Review

Transcript of Book Review 161 - Udon Thani Rajabhat Universitymcmac.udru.ac.th/mcmac_files/vol1_2_7.pdf ·...

Page 1: Book Review 161 - Udon Thani Rajabhat Universitymcmac.udru.ac.th/mcmac_files/vol1_2_7.pdf · 2016-09-22 · สงครามโลกครั้งที่ 2 ... มุ่งให้ภาพเกี่ยวกับความยิ่งใหญ่

ปท 1 ฉบบท 2 (กรกฎาคม – ธนวาคม) 2558

161 วจารณหนงสอ: ประวตศาสตรลาวหลายมต

สนตย เหมนล1 / Sunit Hemnil

ขอมลเบองตนของหนงสอ หนงสอประวตศาสตรลาวหลายมต ผ เขยนคอ รศ.ดร.ดารารตน เมตตารกานนท (ซงตอไปจะเรยกวา ผ เขยน) อาจารยประจ าสาขาวชาประวตศาสตรและโบราณคด คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน และประธานหลกสตรศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาลมน าโขงศกษา จดพมพโดยส านกพมพเมองโบราณ จ านวน 192หนา ราคา 210 บาท โครงสรางของหนงสอ โครงสรางของหนงสอมจ านวน 6 บท คอ บทท 1 ภมหลงทางประวตศาสตรลาว มเนอหาจ านวน 21 หนา บทท 2 ประวตศาสตรลาวในมมมองของตะวนตกยคเกา มเนอหาจ านวน 19 หนา บทท 3 ประวตศาสตร

1 อาจารยประจ าสาขารฐประศาสนศาสตร ศนยการศกษาบงกาฬ มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน อเมล [email protected]

ประวตศาสตรลาวหลายมต

รศ.ดร.ดารารตน เมตตารกานนท

นนท

Book Review

Page 2: Book Review 161 - Udon Thani Rajabhat Universitymcmac.udru.ac.th/mcmac_files/vol1_2_7.pdf · 2016-09-22 · สงครามโลกครั้งที่ 2 ... มุ่งให้ภาพเกี่ยวกับความยิ่งใหญ่

ปท 1 ฉบบท 2 (กรกฎาคม – ธนวาคม) 2558

162

ลาวในมมมองของเพอนบาน มเนอหาจ านวน 47 หนา บทท 4 ประวตศาสตรลาวจากเอกสารลาว: สมยราชอาณาจกร มเนอหาจ านวน 37 หนา บทท 5 ประวตศาสตรลาวจากเอกสารลาว: สมยสงคมนยม มเนอหาจ านวน 29 หนา และบทท 6 ทายความ มเนอหาจ านวน 3 หนา นอกจากนผ เ ขยนไดจดท าภาคผนวกซงไดแบงเปน 4 สวน คอ ภาคผนวก ก ความรทวไปเกยวกบลาว ภาคผนวก ข ล าดบกษตรยของลาว ภาคผนวก ค ล าดบนายรฐมนตรของลาวในชวงฝรงเศสปกครองจนถงปจจบน และภาคผนวก ง ประวตองคกรจดตงการเมองทส าคญของลาว และมเชงอรรถบอกทมาของเนอหาทส าคญทงเอกสารชนตน เอกสารชนรอง ซงท าใหงานเขยนเลมนเปนงานเขยนทางประวตศาสตรลาวทมความชดเจนและนาเชอถอยงขน ทงนผ เขยนถอวาเปนผ เชยวชาญทางดานประวตศาสตรลาว โดยทมผลงานเกยวของกบประวตศาสตรลาว อยหลายเลมอาท งานเขยนทางประวตศาสตรประเภทชวประวตในลาว ค.ศ.1975-2010: สถานภาพความร ประวตศาสตรลาวในหนงสอแบบเรยนลาวนบตงแตสมยเอกราชถง สปป.ลาว “สงคมนยม” (ค.ศ.1949-1986) การรบรเหตการณ “เจาอนวงศ พ.ศ.2369” ในเอกสารลาว การเมองสองฝงโขง เปนตน ประเดนส าคญของหนงสอ ประวตศาสตรลาวหลายมต ผ เ ขยนไดน าเสนอเ รองราวของ "ประวตศาสตรลาว" จากหลายมมมอง ทงจากมมมองของตะวนตก เพอนบาน และลาวมองตวเองวามประวตศาสตรความเปนมาอยางไร นอกจากน ยงไดน าเสนอเกยวกบกรณของเพอนบานอยางไทยและเวยดนามทมประวตศาสตรรวมกนมาอยางยาวนานวาทงสองประเทศได เขยนถง

Page 3: Book Review 161 - Udon Thani Rajabhat Universitymcmac.udru.ac.th/mcmac_files/vol1_2_7.pdf · 2016-09-22 · สงครามโลกครั้งที่ 2 ... มุ่งให้ภาพเกี่ยวกับความยิ่งใหญ่

ปท 1 ฉบบท 2 (กรกฎาคม – ธนวาคม) 2558

163 วจารณหนงสอ: ประวตศาสตรลาวหลายมต

"ประวตศาสตรลาว" ไวเชนไรบาง จากหลายมมมองหลากความคดทอยในหนงสอเลมน ท าใหผ อานไดรและเขาใจพฒนาการทางดานประวตศาสตรของลาวไลเรยงมาตงแตอดตจนถงปจจบนผานเรองราวตางๆ ทปรากฏในหนงสอเลมน โดยเฉพาะอยางยงในงานเขยนประวตศาสตรลาวยคหลง ทแสดงถงการทรฐบาลลาวใหความส าคญตอประวตศาสตรผานหนงสอแบบเรยนของนกเรยนระดบประถมและมธยม ทงนเนอหาโดยสงเขปของหนงสอเลมน ประกอบดวย บทท 1 ภมหลงทางประวตศาสตรลาว มเนอหาจ านวน 21 หนา ผ เขยนไดปพนฐานของเนอหาใหเหนภาพภมหลงของประวตศาสตรลาวโดยแยกรายละเอยดของหวขอรองออกเปน 4 ประเดน คอ ประเดนแรก ภมหลงทางประวตศาสตรลาว ซงไลเรยงล าดบตงแตยคเรมตน ตอมาไดแตกแยกเปน 3 อาณาจกร คอ อาณาจกรจ าปาสก อาณาจกรเวยงจนทน และอาณาจกรหลวงพระบาง ครนในป ค.ศ.1779 ทง 3 อาณาจกรกไดเสยเอกราชใหแกไทย หลงจากนนในป ค.ศ.1893 -1944 ลาวกตกอยภายใตการปกครองของฝรงเศส ตอดวยญป นชวงสนๆ ในป ค.ศ.1945 และฝรงเศสอกรอบในชวงหลงสงครามโลกครงท 2 จนกระทงเกดการตอส ของขบวนการปะเทดลาวและไดรบเอกราชโดยสมบรณในชวงเวลาตอมา ประเดนทสอง ผน าคนส าคญของลาว ผ เขยนไดน าเสนอประวตและผลงานของบคคลส าคญทมสวนรวมในการตอส เพอเอกราชจากลทธลาอาณานคม อาท เจาเพดชะราช เจาสวรรณภมา เจาสภานวงศ และกลมผน าของพรรคประชาชนปฏวตลาว อาท ทานไกสอน พมวหาน ทานหนฮก พมสะหวน ทานค าไต สพนดอน ประเดนทสาม

Page 4: Book Review 161 - Udon Thani Rajabhat Universitymcmac.udru.ac.th/mcmac_files/vol1_2_7.pdf · 2016-09-22 · สงครามโลกครั้งที่ 2 ... มุ่งให้ภาพเกี่ยวกับความยิ่งใหญ่

ปท 1 ฉบบท 2 (กรกฎาคม – ธนวาคม) 2558

164

ผ เขยนไดอธบายภาพรวมของประชาชนลาว ไลเรยงตงแตอตราการเกดการตาย อตราการเพมขนของจ านวนประชากร ภาษา ประเพณ งานบญ กฎหมาย และกลมชาตพนธตางๆ เนอหาเกยวกบกลมชาตพนธผ เขยนไดอธบายวาชนเผาในลาวแบงไดเปน 3 กลม คอ (1) กลมชนเผาลาวลม (มากสด) มกตงถนฐานบานเรอนอยตามทราบลมแมน าโขงและตามรมน าสาขาตางๆ (2) กลมชนเผาลาวเทง ตงถนฐานตามทราบสงและเขตภดอย และ(3) กลมชนเผาลาวสง (นอยสด) อาศยอยในเขตอากาศเยนทางภาคเหนอของลาว ประเดนสดทาย ปราชญชาวบาน ซงเนอหาในสวนนผ เขยนน าเสนอเกยวกบกลมบคคลอกกลมหนงทมบทบาทส าคญรวมกบชนชนน าในการสรางชาตลาว โดยเฉพาะในชวงของการตอส เ พอกอบก เอกราชในชวงสงครามโลกครงท 2 อาท มหาสลา วระวงส ทมสวนรวมในการตอสจนไดรบชยชนะและเรยกรองเอกราชจากฝรงเศสเปนผลส าเรจ ตอมาเมอลาวสามารถตงรฐบาลลาวไดส าเรจทานไดรบเกยรตใหด ารงต าแหนงเปนทปรกษารฐบาล บทท 2 ประวตศาสตรลาวในมมมองของตะวนตกยคเกา มเนอหาจ านวน 19 หนา บทนผ เขยนไดน าเสนอเนอหาเกยวกบการเขยนบนทกประวตศาสตรลาวในมมมองของชาวตะวนตกยคเกา โดยแบงออกเปน 2 ประเดน คอ ประเดนแรก การส ารวจเอกสารบนทกของชาวตะวนตกทเดนทางเขามาในลาวยคแรก คองานของ “เจอรารด ฟาน วสตอฟ” (Gerard Van Wusthof) เรอง “เดนทางมาเวยงจน 1641 - 1642” โดยตรงกบรชสมยของพระเจาสรยวงศาธรรมกราชของลาว (ครองราชยระหวาง ค.ศ.1638-1695) ฟาน วสตอฟ เปนชาวฮอลนดา เขาไดบนทกเรองราวการเดนทางทไดประสบพบเหนทส าคญๆ ในแตละวน ซงเนนไปทดานเศรษฐกจและการคามากกวาดานอนๆ รวมถงบนทกเรองราวสภาพการคาชาวแดนลาว-เขมรไวอยาง

Page 5: Book Review 161 - Udon Thani Rajabhat Universitymcmac.udru.ac.th/mcmac_files/vol1_2_7.pdf · 2016-09-22 · สงครามโลกครั้งที่ 2 ... มุ่งให้ภาพเกี่ยวกับความยิ่งใหญ่

ปท 1 ฉบบท 2 (กรกฎาคม – ธนวาคม) 2558

165 วจารณหนงสอ: ประวตศาสตรลาวหลายมต

ละเอยด งานเขยนอกเรอง คองานของคณพอมารน (Giovanni Filippo de Marini) เรอง “ประเทศลาวในชมป ค.ศ.1640” งานเรองนเปนงานเขยนเกยวกบลานชางสมยพระเจาสรยวงศาธรรมกราช และไดรบการตพมพเผยแพรเปนภาษาอตาลในป ค.ศ.1663 โดยไดขอมลมาจากค าบอกเลาของคณพอเด เลรอา ซงเคยพ านกในลาวถง 5 ป (ค.ศ.1641-1647) งานเขยนเรองนมงใหภาพเกยวกบความยงใหญ ความอดมสมบรณ และความแขงแรงของอาณาจกรลานชาง รวมถงความเชอและพธกรรมของอาณาจกรแหงนในชวงครสตศตวรรษท 17 นอกจากนยงมงานเขยนอนๆ ทส าคญอาทเชน งานของอองร มโอต (Henri M. Mouhot) ท ชอ “Travels on the Central Parts of Indo-china” มโอตเปนชาวฝรงเศสไดบนทกเรองราวการเดนทางจากไทยผานอสานเขาสลาว ทงนพบวางานเขยนของชาวตะวนตกในชวงเวลานจะอยในรปของการบนทกเรองราวการเดนทางเขามาในลาว โดยเฉพาะทางดานการคา ประเดนทสอง ประวตศาสตรลาวในมมมองของชาวตะวนตกยคเกา ไดกลาวถงงานเขยนของประวตศาสตรลาวทเปนผลงานของชาวตะวนตกในชวงหลงสงครามโลกครงท 2 จนถงกอนทลาวจะเปลยนแปลงรปแบบการปกครองเปนระบอบสงคมนยม ซงงานเขยนทนาสนใจไดแก ผลงานของยอรช เซเดส เรอง “ชนชาตตางๆ ในแหลมอนโดจน” งานเรองนเนนการศกษาถงอารยธรรมของรฐตางๆ ในแหลมอนโดจน ทงทางดานการเมอง สงคม ศาสนา และสถาปตยกรรม งานเขยนอกเรองคอ งานของฮอลล (D. G. E. Hall) เรอง “ประวตศาสตรเอเชยตะวนออกเฉยงใต” ซงงานเรองนไดใหภาพเกยวกบประวตศาสตรของประเทศตางๆ ในเอเชยตะวนออกเฉยงใต ส าหรบเนอหาทเกยวของกบลาวไดเขยนไวอยางนาสนใจ คอ ประเดนของการด าเนนนโยบาย

Page 6: Book Review 161 - Udon Thani Rajabhat Universitymcmac.udru.ac.th/mcmac_files/vol1_2_7.pdf · 2016-09-22 · สงครามโลกครั้งที่ 2 ... มุ่งให้ภาพเกี่ยวกับความยิ่งใหญ่

ปท 1 ฉบบท 2 (กรกฎาคม – ธนวาคม) 2558

166

ทแตกตางกนระหวางอาณาจกรเวยงจนทนและอาณาจกรหลวงพระบางทมตอประเทศเพอนบาน โดยฮอลลชใหเหนวาเวยงจนทนด าเนนนโยบายเขาขางพมา ขณะหลวงพระบางเปนไมตรกบไทย สวนงานเขยนอกเรองทนาสนใจคอ งานของจอหน เอฟ เคด เรอง “ไทย พมา ลาว และกมพชา” ไดใหภาพเกยวกบพนฐานความสมพนธของสประเทศวาตางมความสมพนธกบอารยธรรมอนเดยรวมกน จดเดนของงานเรองน คอการทเคดไดเนนการวเคราะหไปทความวนวายภายในอนเปนผลมาจากการแทรกแซงจากการเมองภายนอก ทงมหาอ านาจ อเมรกา จน และรสเซย ทงนพบวางานเขยนของตะวนตกในชวงเวลานมงใหภาพทางดานการเมองของลาว ทงนโยบายดานการเมองและการตางประเทศตอเพอนบาน รวมถงการเมองภายในของลาวเองและการแทรกแซงทางการเมองจากภายนอกโดยเฉพาะจากชาตมหาอ านาจ บทท 3 ประวตศาสตรลาวในมมมองของเพอนบาน มเนอหามากทสด คอจ านวน 47 หนา ในบทนผ เขยนไดแบงออกเปน 2 ประเดน คอ ประเดนแรก เอกสารเวยดนามทเกยวของกบลาว เนองจากเวยดนามกบลาวมความสมพนธรวมกนมาอยางยาวนาน โดยเฉพาะชวงเวลาของการตอส เพอเอกราชและการสรางชาต ซงหลงจากนนเวยดนามและลาวไดรวมมอกนเรยบเรยงตนฉบบของประวตศาสตรลาวรวมกน ผานหนวยงานของรฐทงสองประเทศ ไดผลผลตคองานเขยนและตพมพเผยแพรเปนภาษาลาวทส าคญ จ านวน 3 เลม คอ เลมแรกประวตศาสตรลาว เลม 3 (ค.ศ.1893 - ปจจบน) มเนอหาทส าคญคอการมงเนนน าเสนอเกยวกบขบวนการตอสของประชาชนลาวเพอตานลทธลาเมองขน (ค.ศ.1893 - 1954) และการตอส ของพรรคประชาชนปฏวตลาวทตอตานลทธลาเมองขนแบบใหมของอเมรกาจนถงการ

Page 7: Book Review 161 - Udon Thani Rajabhat Universitymcmac.udru.ac.th/mcmac_files/vol1_2_7.pdf · 2016-09-22 · สงครามโลกครั้งที่ 2 ... มุ่งให้ภาพเกี่ยวกับความยิ่งใหญ่

ปท 1 ฉบบท 2 (กรกฎาคม – ธนวาคม) 2558

167 วจารณหนงสอ: ประวตศาสตรลาวหลายมต

กาวขนสการสถาปนาระบอบสงคมนยมในลาว สวนผลผลตอกสองเลมคอวรรณคดลาว และภมศาสตรลาวตามล าดบ นอกเหนอจากเวยดนามและลาวจะรวมกนเขยนงานประวตศาสตร วรรณคด และภมศาสตรรวมกนแลว ยงไดมการคนควาอดตรวมกนในอกโครงการทมความนาสนใจคอ การศกษาเรองความสมพนธลาว-เวยดนามผานเอกสารกยเหบ โดยไดรบทนสนบสนนจากมลนธโตโยตา “เอกสารกยเหบ” เปนเอกสารสมยอดต ทไดสะทอนใหเหนถงความสมพนธระหวางลาวและหวเมองขนของลาวกบเวยดนาม แสดงถงความสมพนธทดของทงสองประเทศอยางยาวนาน ประเดนทสอง งานเขยนเกยวกบลาวในเอกสารไทย ผ เขยนไดแบงหวขอรองออกเปน 3 ประเดน คอ (1) พงศาวดาร ซงเนนกอนทลาวจะเปนสงคมนยม หรอกอนป ค.ศ.1975 ทส าคญไดแก ประชมพงศาวดาร เลม 20 ตรงกบรชกาลท 3 โดยบนทกเกยวกบ เรองเจาอนวงศเวยงจนทนคดขบถ และประชมพงศาวดาร เลม 43 เรองเมองนครจ าปาสก นอกเหนอจากพงศาวดารยงมประเภทจดหมายเหต ดงเชน จดหมายเหตปราบขบถเวยงจนทน จดหมายเหตกองทพปราบฮอ เปนตน (2) หนงสอกอนป ค.ศ.1975 ทส าคญไดแก งานของเตม วภาคยพจนกจ เรอง “ประวตศาสตรลาว” ไดรบการตพมพเผยแพรในป ค.ศ.1987 งานเรองนใหความส าคญกบไทยเปนหลกตามหลกการเขยนดวยมมมองของนกวชาการชาตนยม ซงโดยสรปของเนอหาของหนงสอเลมนผ เขยนไดน าเสนอใหเหนวาลาวกบไทยมประวตศาสตรรวมกนมาอยางยาวนาน แตเนอหาสวนใหญจะอยในชวงทลาวอยภายใตการปกครองของไทย ไลเรยงมาจนถงสญญาสงบศก ร.ศ.112 ระหวางสยามกบฝรงเศส สงผลใหลาวตกเปนของฝรงเศส (3) วทยานพนธ ส าหรบวทยานพนธ

Page 8: Book Review 161 - Udon Thani Rajabhat Universitymcmac.udru.ac.th/mcmac_files/vol1_2_7.pdf · 2016-09-22 · สงครามโลกครั้งที่ 2 ... มุ่งให้ภาพเกี่ยวกับความยิ่งใหญ่

ปท 1 ฉบบท 2 (กรกฎาคม – ธนวาคม) 2558

168

ของไทยทเขยนเกยวกบลาวนนมจ านวนหลายเรอง ในชวงแรกเนนไปทการเสยดนแดนเมองขนของไทยในลาว ความสมพนธระหวางประเทศในฐานเจาประเทศราช และปญหาการปกปนเขตแดนเปนส าคญ งานวทยานพนธทส าคญไดแก งานวทยานพนธของนธ เอยวศรวงศ เมอป พ.ศ.2509 เรอง “การปราบฮอและการเสยดนแดน พ.ศ.2431” งานเรองนมจดมงหมายส าคญ คอสบหาเรองราวของฮอตงแตตนก าเนด จนถงการมารกรานปลนสะดมในเขตไทยและการปราบฮอของไทย และสบหาเรองราวการเสยดนแดนทเรยกวาสบสองจไทใหกบฝรงเศส รวมถงดนแดนฝงซายแมน าโขง กลาวโดยสรปในงานเขยนประวตศาสตรลาวในมมมองของเพอนบานของลาว มจดเนนทส าคญอย 2 ประเทศ คอ ประเทศเวยดนามและประเทศไทย ซงทงสองประเทศมประวตศาสตรรวมกนกบลาวมาอยางยาวนาน ทงในมมทเปนมตร ประเทศราช เพอนบานและศตร ทงนผ เขยนยงไดแทรกรปภาพทท าใหผอานสามารถท าความเขาใจในประเดนตางๆ ตามเนอหาไดอยางชดเจนขน เชน ภาพแผนทลาวเปรยบเทยบอดตกบปจจบน ภาพวถชวตของคนลาวในอดต และภาพบคคลส าคญของลาว บทท 4 ประวตศาสตรลาวจากเอกสารลาว : สมยราชอาณาจกร มเนอหาจ านวน 37 หนา ผ เขยนไดแบงประเดนการน าเสนอในบทนออกเปน 3 ประเดน คอ ประเดนแรก ลาวในสมยราชอาณาจกร ตงแตป ค.ศ.1949 -1975 กลาวถงสภาพพนฐานทวไปของพระราชอาณาจกรลาว ชวงกอนสงครามโลกครงท 2 ทงทางดานการเมองและการแบงเขตปกครองภายใตการปกครองของฝรงเศส และทางดานการศกษาในชวงสมยฝรงเศสปกครอง ซงในสมยทฝรงเศสปกครองลาวไดใชระบบการศกษาแบบเดยวกนทงอนโดจนของฝรงเศส ส าหรบการจดการศกษาในลาวพบวา ฝรงเศสไมไดใหความ

Page 9: Book Review 161 - Udon Thani Rajabhat Universitymcmac.udru.ac.th/mcmac_files/vol1_2_7.pdf · 2016-09-22 · สงครามโลกครั้งที่ 2 ... มุ่งให้ภาพเกี่ยวกับความยิ่งใหญ่

ปท 1 ฉบบท 2 (กรกฎาคม – ธนวาคม) 2558

169 วจารณหนงสอ: ประวตศาสตรลาวหลายมต

สนใจทางการศกษาแกคนลาว ดงจะเหนไดจากสถาบนการศกษาทมอยอยางจ ากด จนถงหลงการปฏรปการศกษาในป ค.ศ.1969 - 1970 ของฝายปฏวตพบวา การศกษาของลาวหลงการปฏรปไดมการขยายตวเพมขนมาก รวมถงมการเรงผลตต ารา หนงสอตางๆ ทเปนของลาวเอง ทงทางดานประวตศาสตร วรรณคด ประเดนทสอง การสรางชาตลาวกบเอกสารงานเขยนประวตศาสตรสมยราชอาณาจกร เอกสารทส าคญ คอ พงศาวดารลาวของมหาสลา วระวงส กระทรวงศกษาธการตพมพในป พ.ศ.2500 ประเดนทนาสนใจบางสวนซงผ เขยนไดระบไวในหนา 103 บรรทดท 20 คอ ...ประเทศลาวเฮาไดยบยอบลงในสมยทลวงมาแลวนน กเพราะประเทศลาวแบงแยกกน ประชาชนพลเมองและเจานายทงหลายแตกกนเปนหลายพวก ไมสามคคกน เ ม อเฮา รดง นแลว ในปจจบนและสถานการณขางหนา เรากจะไดหาทางปองกนไวไมใหเปนเหมอนดงทเปนมาแลว... จากตวอยางเนอหาดานบนสงเกตเหนไดวา เนอหาตองการทจะใหคนลาวไดเรยนรอดตทผานมาวาผลของการแตกความสามคคนนมบทเรยนทล าคา จนถงขนท าใหลาวตองตกอยภายใตการปกครองคนชาตอนและน าเสนอเนอหาเพอจงใจใหคนลาวมความรกชาต รกแผนดน และสรางความสามคคเปนปกแผนของคนลาว เพอทจะใหบานเมองลาวเจรญรงเรองสบไป ประเดนทสาม ประวตศาสตรลาวในหนงสอแบบเรยนลาว สมยราชอาณาจกรลาว ค.ศ.1949 - 1975 สาระส าคญในประเดนทสามน พบวาเ น อหามง เ นนไปทการสรางชาตภายใตแนวคดเ รอง “ชาต ศาสนา พระมหากษตรย และรฐธรรมนญ” ผ เขยนไดไลเรยงเนอหาดงน (1) การก าเนด “ชาตลาวและคนลาว” พบวาในหนงสอแบบเรยนพงศาวดารลาวชน

Page 10: Book Review 161 - Udon Thani Rajabhat Universitymcmac.udru.ac.th/mcmac_files/vol1_2_7.pdf · 2016-09-22 · สงครามโลกครั้งที่ 2 ... มุ่งให้ภาพเกี่ยวกับความยิ่งใหญ่

ปท 1 ฉบบท 2 (กรกฎาคม – ธนวาคม) 2558

170

ประถม ไดเนนไปทการก าเนดของชาตลาวและคนลาว โดยชใหเหนวาดนแดนลาวในปจจบนไดมผ คนอยอาศยมาอยางชานานแลว (2) ศาสนาและพระมหากษตรยลาว ปรากฏในหนงสอแบบสอนอานภาษาลาวชน ก กา ตอนหนงระบวาใหคนลาว “เทดทนองคสมเดจพระเจามหาชวต เคารพนบถอศาสนา และขนบธรรมเนยมประเพณดงเดมของประเทศ คอวธเดยวเทานนจะท าใหราชอาณาจกรลาวอยเปนอสระได” (3) รฐธรรมนญ ส าหรบรฐธรรมนญปรากฏอยในวชาหนาทพลเมอง ระดบประถมศกษา และในหนงสอแบบเรยนสงคมศกษาชนมธยมศกษาปท 1 ซงมงเนนเรองสทธของประชาชน และเรองอ านาจการปกครองตามรฐธรรมนญ (4) มตร กบฏ และศตรของชาต ในหนงสอแบบเรยนพงศาวดารลาวส าหรบชนประถม บทท 5 ประวตศาสตรลาวจากเอกสารลาว: สมยสงคมนยม มเนอหาจ านวน 29 หนา ผ เขยนไดเรมตนตงแตป ค.ศ.1975 ขบวนการปะเทดลาวสามารถยดครองอ านาจทางการเมองไดอยางสมบรณภายใตการน าของพรรคประชาชนปฏวตลาว (The Lao People’s Revolutionary Party) โดยมทานไกสอน พมวหาน เปนผ น า และสถาปนาสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว (สปป.ลาว) ภายใตระบอบการปกครองแบบสงคมนยมคอมมวนสต มพรรคการเมองเดยว คอพรรคประชาชนปฏวตลาว และไดก าหนดวนชาตของลาวเปนวนท 2 ธนวาคมของทกป งานเขยนทางประวตศาสตรของลาวสมยสงคมนยม พบวาแนวการเขยนประวตศาสตรในชวงตน จะเนนไปทภาพรวมของการตอส เพอเอกราช นบตงแตฝรงเศสเขายดครองไลเรยงมาจนถงการตอสกบสหรฐอเมรกา และประวตของบคคลส าคญทมสวนรวมในการเคลอนไหวตอส เพอเอกราช รวมถงประวตพรรคประชาชนปฏวตลาว

Page 11: Book Review 161 - Udon Thani Rajabhat Universitymcmac.udru.ac.th/mcmac_files/vol1_2_7.pdf · 2016-09-22 · สงครามโลกครั้งที่ 2 ... มุ่งให้ภาพเกี่ยวกับความยิ่งใหญ่

ปท 1 ฉบบท 2 (กรกฎาคม – ธนวาคม) 2558

171 วจารณหนงสอ: ประวตศาสตรลาวหลายมต

ดานประวตศาสตรลาวในหนงสอแบบเรยนลาวสมยสงคมนยม ผ เขยนไดยกตวอยางหนงสอแบบเรยนลาวสมยสงคมนยมมา 2 เลม คอ เลมแรกเปน แบบเรยนประวตศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 หนงสอแบบเรยนเลมนมทงหมด 16 บท สาระโดยสงเขปแบงออกเปน 2 สวนคอ (1) กลาวถงประเทศลาวและชวตการเปนอยของคนลาวในสมยโบราณ ไลเรยงมาจนถงการสรางสงคมชาวเมองขนในเขตตอนกลางของแมน าโขงและกลายเปนสงคมทมอารยธรรมทเกดการขยายตวอยางตอเนองเรอยมา (2) ชวงของการสรางประเทศลาวและการเกดขบวนการตอสปกปกรกษาประเทศชาตของประชาชนลาวในแตละยคแตละสมย ซงจดทหนงสอแบบเรยนตองการเนนคอ ไมวาในยคสมยใด ประชาชนลาวกเคยมมนเชอตอสอนพระอาจหาญไมเคยยอมจ านนตอศตรตางดาว เพอความเปนเอกราชการด ารงอยอยางมสทธเสรภาพ และความอยดกนดของประชาชน

สวนเลมทสองเปน แบบเรยนประวตศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 หนงสอแบบเรยนเลมนมทงหมด 18 บท สาระโดยสงเขปแบงออกเปน 3 สวนคอ (1) กลาวถงพวกลาเมองขนฝรงเศสกลบคนมารกรานลาวและการเกดขบวนการตอตานในป ค.ศ.1945 – 1949 ไลเ รยงมาจนถงการเกดขบวนการตอตานของประชาชนลาวภายใตการน าของขบวนการลาวอสระและรฐบาลลาวตอตาน ในชวงเวลาตอมา (2) ระยะตานพวกจกรพรรดอเมรกาและลกมอ โดยมเปาหมายเพอสรางสนตภาพ เอกราช และความถกตองปรองดองของชาตตงแตป ค.ศ.1954 – 1959 โดยเฉพาะของบทบาทในการตอสอนอาจหาญของกองทพปะเทดลาว (3) การตอสกชาตตานจกรพรรดอเมรกาของประชาชนลาวตงแตกลางป ค.ศ.1959 - ปจจบน อาจกลาวโดยสรปไดวาหนงสอแบบเรยนเลมนเนนไปทการน าเสนอเนอหาของการตอสของ

Page 12: Book Review 161 - Udon Thani Rajabhat Universitymcmac.udru.ac.th/mcmac_files/vol1_2_7.pdf · 2016-09-22 · สงครามโลกครั้งที่ 2 ... มุ่งให้ภาพเกี่ยวกับความยิ่งใหญ่

ปท 1 ฉบบท 2 (กรกฎาคม – ธนวาคม) 2558

172

ลาวกบพวกลาเมองขนทงฝรงเศสและสหรฐอเมรกา เพอใหลาวไดรบเอกราชโดยสมบรณ สวนเนอหาอกประเดนทนาสนใจ ซงผ เขยนไดก าหนดหวขอไววา “ ศตรของชาตในหนงสอแบบเรยนลาว” จากหนงสอแบบเรยนประวตศาสตรทงสองเลมทกลาวไวขางตน ซงมจดเนนไปทการตอสของลาวกบพวกลาเมองขนนน ในแบบเรยนดงกลาวไดมการแยก “มตร” และ “ศตร” ของประเทศชาตไวอยางชดเจน เพอใหเยาวชนไดรบรความเปนมาและความส าคญในแตละชวงเวลาของเหตการณตางๆ ทเกดขน วาใครคอมตรหรอศตรของชาต บทท 6 ทายความ บทนมเนอหานอยทสด คอจ านวน 3 หนา เปนการสรปเนอหาเพอใหเหนภาพรวมของหนงสอทงเลม ซงสามารถแยกประเดนออกเปน 3 ประเดน คอ 1. ประวตศาสตรจากเอกสารตางๆ กอนยคสงคมนยม เรมตนทภมหลงทางประวตศาสตรลาว ตอดวยประวตศาสตรลาวในมมมองของตะวนตกยคเกาทเดนทางเขามาตดตอสมพนธกบลาว ทงดานการคาและดานการเมอง ไลเรยงมาจนถงการเขยนประวตศาสตรลาวในมมของเพอนบานอยางไทยและเวยดนามทมประวตศาสตรรวมกนมายาวนาน และในประเดนนสนสดทประวตศาสตรลาวจากเอกสารลาวในชวงสมยราชอาณาจกร โดยเนนไปทการสรางชาตโดยมสถาบนพระมหากษตรยเปนศนยกลาง 2. ประวตศาสตรลาวจากเอกสารลาวในยคสงคมนยม เรมตงแตป ค.ศ.1975 - ปจจบน งานเขยนทางดานประวตศาสตรลาวในชวงแรกไดเนนไปทการน าเสนอเรองราวเกยวกบการตอส กบพวกลทธลาเมองขน ตอดวย

Page 13: Book Review 161 - Udon Thani Rajabhat Universitymcmac.udru.ac.th/mcmac_files/vol1_2_7.pdf · 2016-09-22 · สงครามโลกครั้งที่ 2 ... มุ่งให้ภาพเกี่ยวกับความยิ่งใหญ่

ปท 1 ฉบบท 2 (กรกฎาคม – ธนวาคม) 2558

173 วจารณหนงสอ: ประวตศาสตรลาวหลายมต

การสรางชาตใหเปนปกแผนภายใตอดมการณสงคมนยม โดยมพรรคประชาชนปฏวตลาวเปนผน า 3. ประวตศาสตรลาวในหนงสอแบบเรยนลาว ไดบรรจเนอหาเรองราวทางดานประวตศาสตรความเปนมา ภมหลง การตอส และการปลดปลอย รวมถงบคคลส าคญ เพอใหเยาวชนไดศกษา รบร และมความภาคภมใจในความเปนลาวผานแบบเรยน นอกจากนในเนอหาแบบเรยนยงไดชใหเหนภาพวาใครคอ “มตร” และ “ศตร” ของชาตไวอยางชดเจน บทสงทาย บทเรยบเรยงและวเคราะหในขางตนนน ไมวาจะมผ เหนดวยหรอเหนตางอยางไรกตาม แตสงทปฏเสธไมไดคอ งานเขยนของอาจารยดารารตน เมตตารกานนท ถอเปนงานเขยนทน าเสนอเรองราวของประวตศาสตรลาวจากหลายมมมอง หลายชวงเวลา ทงจากชาวตะวนตกทมองลาว เพอนบานอยางไทยและเวยดนามมองลาว และลาวมองลาวเองวามประวตศาสตรความเปนมาอยางไร จากเหตผลดงกลาวท าใหงานเขยนเลมนมประโยชนตอวงวชาการทงในประเทศไทยและลาว ท าใหเราไดทราบวาประเทศลาวมประวตศาสตรความเปนมาอยางไร และลาวไดผานการตอสมาอยางยาวนานซงในแตละชวงเวลาของการตอสนน ไดท าเหนวาใครคอ “มตร ใครคอ “ศตร” ของชาต โดยปรากฏในงานเขยนเลมนทอาจารยดารารตนไดศกษาคนความาทงในเอกสารชนตนและเอกสารชนรอง จงเปนการเตมเตมองคความรเกยวกบพฒนาการของประเทศลาวในแตละชวงเวลา ตงแตอดตไลเรยงมาจนถงปจจบนไดอยางชดเจน สมบรณ และรอบดาน

Page 14: Book Review 161 - Udon Thani Rajabhat Universitymcmac.udru.ac.th/mcmac_files/vol1_2_7.pdf · 2016-09-22 · สงครามโลกครั้งที่ 2 ... มุ่งให้ภาพเกี่ยวกับความยิ่งใหญ่

ปท 1 ฉบบท 2 (กรกฎาคม – ธนวาคม) 2558

174