اہللعلیہ رحنۃ فیضان داتا علی ہجویری 1 ا

لو علی سید لۃ واش حند ہلل رب اعلنین واص نز ا طسلینا

ازجیه یط اص ذ باہلل م ا بعد! فاع ازحیه ط ام طبشه اہلل ازحن

رود۾رشفی۾یک۾تلیضف د

۾ہکم۾رکمہم۾ ی اہلل تعالی علیہ واہ وسلهرساکردمہنی۾ونمرہ۾،۾رسدار رکوےب۾ رفض۾جح۾ اکرفامؿ۾دنیشنل۾ےہ:صل

وات۾ںیم۾رشتک۾رکےن۾ےس۾زی

ر

ر۾سیب۾غ وداپک۾ڑپانھ۾اس۾ دہ۾ےہ۾اور۾ ھج۾رکش۾اس۾اک۾اج راکی۾رمہبت۾د

(۲۴۸۴حدیث ۷ۺ۲/ ۲)فردوس االخبا ر، ےک۾رباربےہ۾۔

۾ےس ۾رثکت ۾اکش ۾اے ۾ڑپںیھ ۾ےس ۾ابوتں ۾اکر ۾ےب ںیچب

۾ومیل ۾مہ ۾اپک ودر۾د ۾دؾ ۾رہ ۾ر ۾وبحمب رتے

حبیب!صل ص ا علی ا ع ت اہللی ل ی ع ال ندح ی م ل

۾ےھٹیم۾ےھٹیم۾االسیم۾اھبویئ!

ھ

۾ےس۾ےلہپ۾اچ

۾س ؿ۾ب ر۾اخط ۾وثاب۾یک وؽ

ح

ھ

ں۾رک۾ےتیل۾۾اچ ی

ی ت

ن

۾رفںیہ۔ے عصط

ی اہللامؿ۾ ہ وسله ہ ی ل الی ع ع ت صل ’’وا ن ىیۃ ا خیر م ‘‘عنلہ م س۾ےک۾لمع۾ےس۾ؿ۾یک۾ت۾اسم

رراین۾ج۾ رتہب۾ےہ۔بلط لم۾اریبکل۾ جعمل

(۸۶۽۹دحثی۾۾۹ۼ۵ص۾۾ۺ)ا

ین۾وھپؽ د ۾۵):دو۾م

ھ

ر۾اچ

ر ت۾ےک۾یسک۾یھب۾لمع(ب

۾اک۾وثاب۾م ںی۾ات۔خ

(۶

ں۾ز،ہدہ،اوث ۾وثاب۾یھب۾ز،ہدہ۔۾(ج ی

ی ت

ن

۾

ھ

۾اچ

۾ؿایب

۾۾یکس

ن

ں: ی

ی ت

و۾ؿوخب۾اکؿ۾اگلرک۾ایب۾ےیک۾یچین۾اگنںیہ

۾د۾اگل۾رک۾ےنھٹیب۾کیٹ ں۾ س اخرط۾۾یک۾میظعت۾یک۾نیےک۾اجبےئ۾ملع

۾زاون۾وھٹیب رورات۾ٹمس۾رسک۾رک۾دورسے۾ےک۾ےیل۾ ۾ںاہجں۾کت۾وہاکسدو

۾رکوں۾ ۾ض ہگج۾اشکدہ

۾وریغ ۾ڑھجےنک۾اورا۾ہدھکا ۾وھگرےن، ۾ربص۾رکوں۾ ، ۾وت صل ا علی احبیب،ےنھجل۾ےس۾وچبں۾ اگل

وااذک لی اہلل ااہلل، تب د۾آواز۾ےس۾۾ےئلیک۾دؽ۾وجیئ۾رک۾وثاب۾امکےن۾اور۾دصا۾اگلےن۾واولں۾یک۾ہ۾ن۾وریغا

ب

اہللعلیہ رحنۃ فیضان داتا علی ہجویری 2 ا

راد۾ؿایب۾ وجاب۾دوں۾

حہ۾اور۾ان

ف وکشش۾رکوں۾ ۾۔۾یےک۾دعب۾وخد۾آےگ۾ڑبھ۾رک۾السؾ۾و۾اصم

ص ا علی احبیب!صل ع ت اہلل ی ل ی ع ال ندح ی م ل

۾رکےن۾یک۾ؿایب

ن

ں ی

ی ت

:

رک۾۾دھکی ےک۾ےئلایبؿ۾رکوں۾ ۾یک۾راض۾اپےن۾اور۾وثاب۾امکےنعز وجل اہللںیم۾یھب۾تین۾رکات۾وہں۾

۾ رکوں۾ ۾ؿایب ہ سر ،41اپرہ لی سبیل ربک باحکنۃ وانعظۃ :421تی،آ لح ى ادع ا

۾زنکاالاحشيۃ

مہج ۾اےنپ۾رب۾یکامیؿ)رت ۾یک۾: ۾دتریب۾یکپ۾رطػ۾البو۾راہ

ھ

۾یےس(اوراخبر۾تحیصن۾اور۾اچ

۾دح فیرش ۾ںیم(1634ثی)ے طعص

۾ ۾رفامؿ ۾اس ی اہللوارد ا: واہ وسله ہ ی لالی ع ع ت صل ا بلغ ۔۾یۃ عنی و

۾ا۾یاچنہپدو۾ریم’’ینعی د۾ںیم‘‘ وہ۾۾تیآ۾یہ۾کیرطػ۾ےس۾ارگچھ

ئ

رکوں۾ ۾ویریپ۾یک۾وہےئ۾ااکحؾ۾ی

اورلکشم۾اافلظ۾وبےتل۾۾زییارگن۾،رعیب۾اعشر۾ڑپےتھ۾زینا ےس۾عنم۾رکوں۾ ۾اک۾مکح۾دوں۾ ۾اورربایئ۾یکین

۾روھکں۾ م ۾اینپ۾ینعیوتق۾دؽ۾ےک۾االخص۾ر۾وتچ

عل

ت وت۾وبےنل۾ےس۾وچبں۾ ۾وصقمد۾وہیئ۾داھک۾اھٹبین۾یک۾ی

ین د ین۾م د اق۾ااعنامت۾،۾زین۾اقےلف،۾م ہہقہق۾ں۾ رتبغ۾دالو۾یک۾ہدوعت۾وریغ۾یک۾دورہ،۾رباےئ۾یکین۾یئع

۾انبےن۾یکاک۾ذنہ۾افحتظ۾۾رظن۾یکوچبں۾ اگلےن۾اور۾وگلاےن۾ےس۾

حت

۔روھکں۾ ۾یچین۾االاکمؿ۾اگنںیہ۾یاخرط۾

ص ا علی احبیب!صل ع ت اہلل ی ل ی ع ال ندح ی م ل

ایبؿ۾ےک۾دمین۾وھپؽ

۾دنچ۾دمین۾۾ےھٹیم۾ےھٹیم۾االسیم۾اھبویئ!

ی۾ےک۾تم

ستہ

آج۾ںیم۾آپ۾ےک۾اسےنم۾اکی۾ایسی۾میظع۾

وھپؽ۾شیپ۾رکےن۾یک۾اعسدت۾احلص۾رکوں۾ ۾ہک۾نج۾یک۾ت۾۾وشتک،اشؿ۾وعزتےس۾االسؾ۾یک۾۾ہجو

اورق

ںیم۾ااضہف۾وہا

د،وت۾ےک۾در،ہ۾د ا۾دےوہنجں۾ےن۾س ،ہں۾رزرناےن۾ےک۾ابووجد۾آج۾نج۾اک۾اضیفؿ۾یئک۾ص

اینپ۾ ۾وہرکاحرضاور۾ولگ۾راتہ۾ےہرہ۾وتق۾ولوگں۾اک۾وجہؾ۾۾اونار۾ررپ۾نج۾ےک۾زمار ،یھب۾ناری۾واسری۾ےہ۾

ہی۾ا ۔ںیہ۾۾۾اپےت ادں۾امج ی۾نام ۾رمم

۾وکؿ۾ںیھہ

تطی

ص

خ

۾ ۾

۾ول

تی

۾۾کی

شاء اؿ۾اک۾انؾ۾ون اہلل ا عز

اہللعلیہ رحنۃ فیضان داتا علی ہجویری 3 ا

۾۾وجل ۾ایبؿ۾رکوں۾ ۾آپ۾۾۔ واک ہ ی لالی ع ع ت اہللرحنۃ زین۾ ۾ملع۾ےئلیک۾ک ر۾رکانح ۾اعدات۾آپ۾زین۾۾ؽ۾ یک۾اپزیکہ

ت۾الثم

آوری۾رشتعی وص دش۾یک۾رفامدربداری۾ریپورماورونازی۾امہمونں۾یک۾امہمؿ۾،یک۾ب

۾۾ےس۾تم

آرخںیم۾اپین۾ایبؿ۾ےک۾رکاتم۾اور۾العوہ۾آپ۾یکےک۾ اس،یھب۾آپ۾ےک۾وگش۾رزار۾رکوں۾ ۾دمین۾وھپؽ۾

س

ےنیپ۾یک۾

ی

۾اور۾آداب۾ ں۾ ی

ت

۾ ۾ ۾۾ایبؿ۾رکوں۾۾ شاء ۔یھب۾ !بس۾ےس۾ےلہپ۾اکی۾اکحتی۾۾آے۾عز وجل اہللا

ےتنس۾ںیہ۔

ص ا علی احبیب!صل ع ت اہلل ی ل ی ع ال ندح ی م ل

االسؾ۾۾نادو۾رگ۾اک۾۾وبقؽ

راےئ۾۾ریغ۾سم ۾رگ۾اھت۾۾۾راوج۾اکی۾تہب۾ڑبا ۾دودھ۾د،ہ۾رکےت۾،نادو ولگ۾اےس۾اےنپ۾ناونروں۾اک

د ےھتاور۾ارگ۾وکیئ۾اےس۾د

ےک۾ناونروں۾رااسی۾نادو۾رکات۾ہک۾ناونروں۾ےک۾ونھتں۾ را ہ۾ ہ۾د ات۾وت۾وہ۾اسودھ۾اک۾ن

اکی۾دؿ۾اکی۾وبڑیھ۾وعرت۾راےئ۾راوجےک۾اپس۾دودھ۾ےل۾ناریہ۾۾،ےس۾دودھ۾ےک۾اجبےئوخؿ۾ےنلکن۾اتگل

۾اکی۾زبرگ۾ےن۾اےس۾الب۾رک۾رفام،ہ ۾،یھت۾ہک۾اس۾۾۔یک۾تمیق۾یتنب۾ےہ۾وہ۾ےل۾ول ودھ۾ےھجم۾ددیو۾اور۾وج۾اسہی۾د

ور ہ۾امہرے۾ناونروں۾وبڑیھ۾وعرت۾ےن۾اہک۾ہک۾ںیمہ۾رہب۾وصرت۾ہی۾دودھ۾راےئ۾راوج۾وک۾دانی۾یہ۾ڑپات۾ےہ

و

ےک۾تر ا ہی۾نس۾رک۾۾،دھ۾ےک۾اجبےئوخؿ۾آےن۾اتگل۾ےہوں۾ےس۾د

س۾ب ص

ررا۾رک۾رفام،ہرگ۾ےن۾سک

ارگ۾مت۾ہی۾۾!

۾۔دےدو۾وت۾اہمترے۾ناونروں۾اک۾دودھ۾ےلہپ۾ےس۾ںیہک۾ز،ہدہ۾ڑب۾ھ۾ناےئ۾ ۾ےھجم دودھ

وبڑیھ۾۾یہ۾اس۾ہی۾س

ااہتن۾ ہ۾ریہ۾ہک۾اےکس۾یک۾ریحت۾یک۾ بج۾وہ۾اےنپ۾رھگ۾یئگ۾وت۾ہی۾دھکی۾۾رک۾اس۾۔۾آپ۾وک۾دودھ۾شیپ۾رک۾د،ہوعرت۾ےن

دودھ۾متخ۾م ںی۾وہ۾راہ۾اھت۾۾۾ناونروں۾ںیم۾اس۾دقر۾دودھ۾اھت۾ہک۾امتؾ۾ربنت۾رھب۾ناےن۾ےک۾دعب۾یھب۾ونھتں۾ےس

و۾بج۾اس

اح۾ےس۾ولگ۾دودھ۾اک۾رذرا ہ۾ رکی۾احرض۾زبرگ۾یک۾ہی۾زدنہ۾رکاتم۾ولوگں۾ںیم۾اعؾ۾وہیئ۾وت۾رگد۾و۾ن

۾دھکی۾رک۾۾وہےن۾ےگل۾اکی۾رطػ۾وت۾ولوگں۾یک۾دیقعت۾اک۾ہی۾احؽ اھت۾اور۾دورسی۾رطػ۾راےئ۾راوج۾ہی۾امرجا

اہللعلیہ رحنۃ فیضان داتا علی ہجویری 4 ا

۾اور۾ام ںی۾اقم ۾اؿ۾زبرگ۾یک۾ابر ہ۾ںیم۾احرض۾وہا ک ےلب۾ےک۾ےئل۾تراکرےت۾وہےئ۾آگ۾وگبال۾وہ۾راہ۾اھت۾آرخ۾اکر۾

ںیم۾وت۾۾،ںیم۾وکیئ۾نادو۾رگ۾م ںی۾!زبرگ۾ےن۾رفام،ہ۾،ےک۾اپس۾وک۾یئ۾امکؽ۾ےہ۾وت۾داھکںیئ ےنہک۾اگل۾ہک۾ارگ۾آپ

وج اہلل ارگ۾اہمترے۾اپس۾وکیئ۾امکؽ۾ےہ۾وت۾مت۾داھکوہی۾ےتنس۾یہ۾وہ۾اےنپ۾نادو۾۾!اہں۾۔اک۾اکی۾اعزج۾دنبہ۾وہں۾ ل عز

ڑےن۾اگل۔ےک۾زور۾ر۾وہا۾ںیم۾ا ص

رراےئ۾اور۾اےنپ۾وجےت۾وہا۾ںیم۾ا وہ۾زبرگ۾ہی۾دھکی۾رک۾سک

ئ

وجےت۾،اھچؽ۾دی

۾۾،راےئ۾راوج۾ےک۾اسھت۾وہا۾ںیم۾اڑےن۾ےگل

رث۾۾وہا۾ہک۾وت ۾اؿ۾زبرگ۾یک۾ہی۾رکاتم۾دھکی۾رک۾راےئ۾راوج۾اوث ۾م

۾االسؾ۾ںیم۾دالخ۾وہایگ ہ۾رصػ۾املسمؿ۾وہا۾ہکلب۾۾آپ۾ےک۾اہھت۾ر۾تعیب۾یھب۾یک۾اور۾آپ۾یک۾۔رک۾ےک۾دارئہ

(۽۹)۾ذترکہ۾اوایلےئ۾الوہر،صاب۾ربتک۾ےس۾ایضیفب۾یھب۾وہا۔۾تبحص۾

ا علی احبیب ی اہلل تعالی علی محند !صل صل

کٹ

ا ایپ وہ دمےنی اک ٹ

ا ایپ ھجم وک اطع د ا ٹ

ی ا اک و ا سطز د ا ٹ ا پ وک وخا ہج پ

وہ بیصن

ٹ ا ر پ

دمہنی یک ر

اضمن ا ایپ ھجم وک ر

وہ ر ا ر دمہنی اک اطع د ا ٹ

رخچ

د و ہن د

کٹ

ا ںیم و رمیض اہمتر ی مت دمےنی اک ٹ

ی ا د ا ٹا پ

ن د د ا ٹ

ایپ ےرار ج ںؤو

رفوز۾رکاتم۾امستع۾یک۾اامیؿ۾ا ۾ےن۾سج۾ابرکاتم۾یتسہایھب۾آپ۾۾ےھٹیم۾ےھٹیم۾االسیم۾اھبویئ!

۾االسؾ۾ےس۾نادورگ۾۾رفامیئ۾ہک۾اکی۾رظن۾والتی۾ےس۾اوہنں۾ےن۾اس ور

وک۾رفک۾ےکادنریھوں۾ےس۾اکنؽ۾رک۾ن

۾ےکٹھبوہےراےتس۾ےس۾اٹہ۾رک۾رصاط ،امالامؽ۾رفامد،ہ

ص

م۾ر زمؿ۾رفامد،ہ۾

قت

سی

ایک۾آپ۾ناےتن۾ںیہ۾ہی۾وکؿ۾۔

ان۾رضحت۾ تیصخشےھت۾؟ہی۾میظع۾د ۾یلعانسح۾اوب۾دیس داات۾جنگ۾شخبس

خ

یب۾ ینسح۾ؿنب۾ع ریی۾دینجی۾وجہج

اہللعلیہ رحنۃ ےھت۔ا

۾ےک۾ا اپک۾و۾دنہ ریغصرب ہی لع الی ع ت اہللرحنۃ آپ ۾نیلو

ص

ت لغ

ں ی

۾ںیہ۾میظع۾تیصخشوہ۾ےس۾۾االسؾ۾ںیم۾

وجل اہللےن۾وہنجں۾ ی اہلل تعالی علیہ واہ وسلهیک۾رکؾ۾ونازویں۾اوررساکر۾عز االسؾ۾۾دنہ۾ںیمیک۾انعوتیں۾ےس۾۾صل

اہللعلیہ رحنۃ فیضان داتا علی ہجویری 5 ا

و ،ہ،اےس۾اک۾رمچ۾رہلا

م ر۾االسؾ۾ےس۾ن ۾،ہ،رفام۾ري راسو تل۾ و۾ڈوےب۾وہےئ۾ولوگں۾وک۾وتدیح۾ںیم۾و تل۾وہارایہج

ےک۾اونار۾ےس۾ر

خ

اور۾ؽ۾ےئالےئ۾تبحم۾ےک۾وھپ۾یکعز وجل اخقل۾وامکل۾،ہ،ولوگں۾ےک۾دولں۾ںیم۾س۾رکواوش

،ایعامو ۾و۾ادارادی۾وکشش۾،فین۾وظع۾وغیلبتسی،آپ۾ےک۾درس۾و۾دتر۔ےئےک۾زخاےن۾اٹل۾ایہل۾رعمف

ولگ۾وجؼ۾ور۾۾ارشوع۾وہیئ۾انلیھپ۾روینش۾االسؾ۾یکاہنتی۾یہ۾زیتی۾ےس۾ وقت۾ےس۾دنہ۾ںیم۾رواحینو۾رحتری۾اور۾

۾االسؾ۾ںیمےک۾ذرک۾ریخ۾ےس۾ربںیتک۾۾ہ ی لالی ع ع ت اہللرحنۃ ۔آے۾مہ۾یھب۾۾آپ۾دالخ۾وہےن۾ےگل۾در۾وجؼ۾دارئہ

احلص۾رکےت۾ںیہ۾۔۾

والدت۾و۾ہلسلس۾۾۾بسن

ان۾داات۾یلع۾وجہریی۾د اہللعلیہ رحنۃ رضحت۾س زغین۾ںیمھ۾۾۾۾۸۴۴ اب۾اعسدت۾مک۾وشیب۾والدت یک۾ ا

ب۾)رشمیق۾ااغفاتسنؿ(رہش ھچک۾رعےص۾دعب۾آپ۾اک۾اخدناؿ۾ہلحم۾آ۾پ۾یک۾والدت۾ےک۾ںیم۾وہیئ۔ےک۾ہلحم۾ج

۾ وجہری۾ںیم۾لقتنم۾وہایگ۾۔

ی ت

اہللرحنۃ آپ۾ےہ،اور۾بقل۾داات۾جنگ۾شخب۾ یلعاوبانسح،۾انؾ۾آپ۾یک۾کی ہ ی لالی ع ع ت

اکد رضحت:’’ےہبسن۾اس۾رطح۾۾رجشہ

آپ۾اک۾ہلسلس۾اور دبعارلنمح۾نب۾یلع۾نب۾دیس۾ امثعؿ۾دیس۾نب۾یلعس

۾رضحتصاءصکل ک م ومیل۾ بسن۾دو یلع۾ان۾س یهاہلل ک )مقدمہ کشف المحجوب کت۾اتچنہپےہ۔۾تعالی وجہہ الک

ن پبلی کیشنز۱۱تا۸مترجم،ص

رپ۾اک۾واصؽ ۾علیہرحنۃ اہلل تعالی آپ۾ الہور( ،ضیاء القراروں۾ےک۾اگن۾ؽ۾ارثک۾ذترکہ۾

۾۾22زندکی۾ ۾)اپاتسکؿ(الوہر)رمزک۾االوایلء(اک۾زمار آپ،وہاوک۾131رفص۾ارفظمل۾

ںیم۾ےہایس۾م

۾ےس۾س

اہک۾ناات۾ےہ۔۾دااترگن۾اورءاالوایلرمزک۾اےس

د این اک سا لئ نب ےک ںیم ا ٹ ا ںیہن

تلا ایپھجم وک د ویا ہن دمےنی اک انب د و

د ا ٹ

ںیم ر و ٹ ا رکو

ق اکش

ش ع

ا ایپن

د و ا اسی ےئپ ا دمح ر اض د ا ٹ

ر وسل ٹ ا ک ںیم وسر

اہللعلیہ رحنۃ فیضان داتا علی ہجویری 6 ا

اعم وہ

! رھپ الوہر ںیم یکین یک د وعپ

ا ایپ اک ش

ضیف اک د ر ٹ ا اہب د و رسو ر ا د ا ٹ

ا علی احب ی اہلل تعالی علی محند یب !صل صل

و ؽ۾ملعح

و

ص ارکؾ۾۾ر۾ی ح ع ت ی اہلل ل او ہ ی لی ع ال ۾اک۾اراشد هل س و ہ

!د۾ےہرشتعی۾ب

دنی۾احلص۾رکان۾رہ۾املسمؿ۾رمد۾و۾وعرت۾ینعی۾ملع مشله و مشلنۃ طلب اعله فیضۃ علی کل

ابم۾ااحدثی دنی۾ےک۾ریثک۾اضفلئ۾۾ملع ۾یھب۾۾اپک۾ےک۾العوہ۾رفض۾ےہ۔۾اس۾دحثی )بسح۾احؽ(ر ہک۾ںیم۾ر

وجل اہللرظن۾ںیہ۾نج۾ےک۾شیپ۾ ۾ وہےئ۾ وارد ےک۾کین۾دنبے۾ہشیمہ۾اس۾رفہضی۾ںیم۾وغشمؽ۾رےتہ۾ںیہ۾۾۾ عز

۔ایس۾ذجزیاں۾م ںی۾۾وہےتاور۾بلط۾ملع۾ےس۾یھبک۾یھب۾رگدان۾داات۾جنگ۾شخب۾ےبےک۾شیپ۾رظن۾رضحت۾س

ان۾داات۾یلع۾وجہریی۾۾علیہرحنۃ اہلل تعالی د علیہ یھب۾وصحؽ۾۾ملع۾دنی۾ںیم۾وغشمؽ۾وہےئگ۔سج۾دور۾ںیم۾رضحت۾س

اہللرحنۃ دىپا۾وہےئ۾اس۾وتق۾یئک۾اعمل۾،افلض۾اور۾الہ۾داشن۾زغین۾ںیم۾رےتہ۾ےھت،وگ،ہ۾زغین۾یک۾اضف۾ا

ؽ۾اکا رث۾اور۾دورسا۾ہی۾ہک۾آپ۾ےک۾قح۾ںیم۾اہدی۾اکی۾وت۾اموح ںیم۾رہ۾رطػ۾ملع۾و۾رکف۾اور۾رعمف۾اک۾رچاچاھت۾،

ر۾ںیم۾اھکل۾نااکچ۾اھت۾ذہلا۾آپ۾اعمل۾اور۾ د

ےن۾رتمح۾۾ایہل۾ےک۾اسہی۾ںیم۾وخد۾۾ہ ی لالی ع ع ت اہللرحنۃ رمعج۾الخقئ۾اننب۾م

یس۾ےک۾دعب۾رقآؿ۾دیجم۾ڑپانھ۾رشوع۾ملع۾دنی۾

خ

احلص۾رکان۾رشوع۾ایک۾اور۾اچراسؽ۾ےس۾زادئ۾رمع۾ںیم۾رحوػ۾ش

۾وتق۾ےک۾وہشمر۾لعء۾ےس۾رعیب،۾ایکاور۾

ف۾ر

فوھتڑے۾یہ۾رعےص۾ںیم۾رقآین۾مىلعت۾لمکم۾رکىل،اس۾ےک۾دعبر

وؿ۾احلص۾ےئک۔۾اور۾رتمح۾دخاودنی۾ےک۾فہدحثی،۾۾افریس،

ووؾ۾و۾ف لعق،۾ہفسلف۾اور۾درگی۾

ع

صی

،رىسفت،

-ت -)ؾ متبح اکی۾۾رحنۃ اہلل تعالی علیہذرےعی۾آپ۾

۾اعمل۾ر۾(رحینعی۾اکی۾تہب۾ڑبے۾اعمل-بق

ف

اعمل۾دنی۾نب۾رک۾۾۾ا

وامن۾وہےئ۔صا،۾ص ر

صمل

(۷)اضیفؿ۾داات۾جنگ۾شخب۾

انرضحت۾د اہللعلیہ رحنۃ داات۾جنگ۾شخب۾یلع۾وجہریی۾۾س ۾ےک۾ےنیس۾ںیم۾ملع۾دنی۾احلص۾رکےن۾اکا

اہللعلیہ رحنۃ فیضان داتا علی ہجویری 7 ا

۾ ۾اھت۾، ےب۾ااہتن ۾ ۾اور۾ابینط۾ملع۾ےن۾ رحنۃ اہلل تعالی علیہآپ۾وشؼ ۾اظرہی ۾رکےن۾اور ۾وپرا اےنپ۾اس۾وشؼ۾وک

ک ر۾ےئک۾اور۾اس۾تہب۾ےس۾۾ورعافؿ۾یک۾روینش۾یک۾التش۾ںیمصووںیتب۾ا دوراؿ۾ڑبی۾ڑبی۾ع

ذ

۾ربدا ۾ی ۾

۾ ۾آپ ۾ملع۾رحنۃ اہلل تعالی علیہںیک ۾اشؾ،رع۾ےن ۾اخرط ۾یک ددنی۾م ۾ادغاد، اؼ،

ئ

سا۾افر اؿ،،

ستقہ

،۾

ر ااسؿ۾،رخراباجیئؿآذ

۾ک ر۾ےیکےک۾العوہ۾درگی۾م ۾اتسکؿاور۾ب ۾کل۾ےک۾ رشتفی۾الےئاوراور۾آرخ۾ںیم۾دنہ۾

شاء الوہر۾ںیم۾االسؾ۾اک۾ااسی۾ڈنھجا۾ ڑاوج۾ایقتم۾کت۾ رمزک۾االوایلء۾ ۔اھکڑ۾ےکس۾ ۾وکیئ۾ ہ۾اعز وجل اہلل ا

(اصخلم۾وریغہ۾۴ۺ۸دنبے،صاہلل۾ےک۾اخص۾)

ا ایپ مغ ےھجم ےھٹیم دمےنی اک اطع رک د و اہش

ریما ہنیس یھب دمہنی د و انب د ا ٹ

ے یک ٹ ا ر د ر ٹ ا ک ںیم فصطم

ا ایپ ےھٹیم ےھٹیم

ا پ ٹ ا د ا ٹ

فا ر ش ےئجیک ریمی س

لیل و وخا ر وہن ٹ ا یپ وہن ںیم دباکر وہن

ا ایپ وگ د

ا پ اک وہن ا پ اک وہن ا پ اک د ا ٹ

وجل اہلل سبح انداات۾جنگ۾شخب۾یلع۾وجہریی۾رضحت۾!عزد اہللعلیہ رحنۃ س وک۾ملع۾دنی۾احلص۾ ا

ور۾د رکےن۾اک۾سک۾دقر۾وشؼ۾اؼ،اشؾ،افرس،ربطاتسؿ۾اوررتاتسکؿ۾تیمس۾امت۾رعراز۾اقماھت۾ہک۾آپ۾ےن۾د

۾مہ۾۾ںیہ۾ہک۾اس۾رتیق42 ۾احلص۾رکان۾ااہتنیئ۾ےس۾زا۾دئ۾مکل۾اکک ر۾ایک۔۾اکی۾ ۾ملع۾۾دنی۾ ۾،ہ ہت۾دور۾ںیم۾۾ ہکب۾

ےس۾وکوسں۾دور۾ںیہ۾؟اوسفس!دصاوسفس!مہ۾اےنپ۾وچبں۾یک۾۾۾دنی۾۾ملع اسؿ۾وہ۾اکچ۾ےہاس۾ےک۾ابووجد۾یھب۾آ

ووؾ۾ےک۾زویرےس۾آراہتس۾رکےن۾ےک۾اجبےئ۾لع رصػ۾۾رتہبمىلعت۾ورتتیب۾ےئلیک۾ام ںی۾دینی۾

د

ع اینوی۾ ل

و

ؿ۾ووؾ۾وف

۾ہچب ےتاھکس ۾ارگ ۾ڈارٹک،ارئنیجن، ںیہ ۾وہوتاےس ۾ذنیہ ۾وخاشہ۾رورسیف،ویپمکرٹذرا ۾یک ۾انبےن رورگارم

۾اڑگناایئں۾ےنیل۾یتگل

۾اس۾وخاشہ۾یک۾لیمکت۾ےک۾ےئل۾اس۾یک۾دینی۾رتتیب۾ےس۾م ۾ومڑرک۾یبریب۾ےہ۾اور

۾ےک۾امندنئہ۾ذہتبی وسحمس۾م ںی۾یک۾نایت۾ہکلب۾)رشؾ۾(داروں۾ےک۾ولخمط۾اموحؽ۾ںیم۾مىلعت۾دولاےن۾ںیم۾وکیئ۾اعر۾ا

رغی۾م ںی۾ایکناات۾۔فار۾ےک۾وحاےل۾رکےن۾ےس۾یھب۾د یک۾اخرط۾ک ‘‘ایلع۾مىلعت۾’’اےس۾

۾اھبویئ!ےھٹیم۾ ےھٹیم۾االسیم۾م امہن املسمونن یک دب احیل،

یف ر

تر یب

غ م

بی ےس

ہذ ح ا و ر ر و نش ب

ٹ

اہللعلیہ رحنۃ فیضان داتا علی ہجویری 8 ا

یکھ یپھچ ںیہن۔ایخیل ا و ر

الیق دقر و ن یک ٹ ا امیل یسک ےس د

آج۾۾املسمونں۾یک۾دنی۾ےس۾دوری۾اک۾ہی۾اعمل۾ا خ

ےہ۾رگم۾اینپ۾آرخت۾۾ےہ۾ہک۾ام ںی۾۾اےنپ۾اکؾ۾اکج۾ےس۾رفاتغ۾ےک۾دعب۾وضفایلت۾ںیم۾وتق۾ربابد۾رکان۾وت۾وظنمر

۾رفتص۾م ںی۔دخارا!۾وہش۾ںیم۾آے!زدنیگ ۾ےنھکیس۾یک۾ ۾اوروتق۾وکتمینغ۾یک۾رتہبی۾ےئلیک۾رفض۾ولعؾ۾

اسںیسن۾ہیور ہ۾۾ںیم۾وغشمؽ۾وہناے۾ نید۾ملع ۾وصحؽ ۾ناےتن۾وہےئ۾۾ہیاحلص۾رکےن۾اک۾نیدملع۾ یہ۾ےتک۾ر

لہ ۔اہھت۾ےس۾الچناےئ۾ ۾اومنؽ۾ومعق۾یھب ملع۾دنی۾۾یف۾زام ہ۾دوعت۾االسیم۾ےن۾امہرےےئل وجل عز احند

احلص۾رکان۾تہب۾یہ۾آاسؿ۾رکد،ہ۾ےہ۾۔دمین۾ونمں۾یک۾رتہب۾مىلعت۾ورتتیب۾ےئلیک۾دمارس۾ادملہنی۾،دارادملہنی۾اور۾۾

وریغہ۾۾رکےن۾ےک۾وخادنمشہ۾االسیم۾اھبویئں۾اوراالسیم۾ونہبں۾ےئلیک۾نااعمت۾ادملہنی۾)اعمل۾وکرس۾( درس۾اظنیم

۾ر ےنھ۾واےل۾االسیم۾اھبویئں۾۾یک۾رتتیب۾اوراؿ۾ںیم۾اقمئ

۾ںیہ۔۾اس۾ےک۾العوہ۾۾ فلتخ۾ ہبع۾نات۾ےس۾لع

۾رکےن۾ےئلیک ۾اقتیلب۾دىپا ۾الثم۾زمدی ۾’’ فلتخ۾وکرزس ۾ااعنامت ۾اقہلف۾دمین ۾رتیتیب۾’’‘‘ وکرس ودمین دمین

اک۾ہلسلس۾یھب۾‘‘ وکرس۾دمرس۾‘‘’’اامتم۾وکرس۾‘‘’’رقاء۾ت۾وکرس۾ووجتدی‘‘ ’’ رفض۾ولعؾ۾وکرس۾‘‘’’وکرس

ملع۾دنی۾یک۾وخب۾ناری۾راتہ۾ےہ۔ذہلا۾آپ۾ےس۾سج۾رطح۾۾یھب۾نکمم۾وہےکس۾اؿ۾وکرزس۾ںیم۾رشتک۾رفام۾رک۾

وجل اہلل۔۾۾وخب۾د ارں۾ولےئیٹ ںیمہ۾ملع۾دنی۾ےنھکیس۾اوراس۾ر۾لمع۾رکےن۾یک۾وتقیف۾اطع۾رفامے۔۾۾عز

ايبی المین ی امین بجاہ اہلل تعالی علیہ واہ وسلهصل

ا علی احبیب ! ی اہلل تعالی علی محند صل صل

۾ ابینط۾یک۾لیصحت۾اور۾ہلسلس۾تعیب۾ولعؾ

رقآؿ۾وےھٹیم۾االسیم۾اھبویئ!ےھٹیم۾ع دحثی۾اور۾امتؾ۾اظرہی۾ورشو ۾ ل

بج۾۾ووؾ۾ےس۾رفاتغ۾ےک۾دعب

یس۾۾اکلم۾یک۾التش۾ںیم۾تہب۾ک۾ںیم۾دقؾ۾ر ےنھ۾اک۾ارادہ۾رفام،ہ۾وت۾ریپراہ۾سو۾ےنرحنۃ اہلل تعالی علیہ داات۾اصبح۾

ےن۾۾ عز وجل اہللاھٹ،ہ۾۔۾ایس۾التش۾ںیم۾یک۾وتبحصں۾ےس۾افدئہ۾ا۾ل اہللہ ا اخاقنوہں۾،درووشیں۾اور۾د۾انرضحت۾س

اوب

ا

ف

صی۾

ل

ت

ح

اہللعلیہ رحنۃ دینجی۾۾ل۾دمحم۾نب۾نسح۾ ہلسلس۾ ہی لالی ع ع ت اہللرحنۃ آپ۾یک۾دختم۾ںیم۾اچنہپ۾د،ہ۔۾ا

اہللعلیہ رحنۃ فیضان داتا علی ہجویری 9 ا

ی اد ی ه م االمظع۾۾تعیب۾وہےئ۾،ہی۾ویہ۾ہلسلس۾ےہ۾سج۾ںیم۾وضحروغث اؿ۾ےک۾اہھت۾ر۾دینجہی۾ںیم۾د س

يرانیااقلدرالیجین۾دبعاوبدمحم ہ ا س س دنچ۾ اک۾ہلسلس۾ہ ی ل الی ع ع ت اہللرحنۃ رضحت۾داات۾جنگ۾شخب۾تعیب۾وہےئ۾ےھت۔قد

واوطسں۾ےس۾د اہللعلیہ رحنۃ ان۾نسح۾رصبی۾رضحت۾س ا

دعلیہ ان۾نسح۾رصبی۾کت۾اتچنہپ۾ےہ۔اور۾رضحت۾س

اہللرحنۃ ل ی ل ج وہا م ا ریتسہ۾ںیہ۾وج۾رباہ۾راتسدا ر ی ۾یني ؤم ن اد لى ع ان۾رضحت۾س دخایش ۾زتضی ن ا

و یهاہلل ک تعیب۾اور۾الخف۾یک۾دوو تل۾۾۾ےس۾امالامؽ۾ےھت۾۔۾ےس۾رشػ ۾تعالی وجہہ الک

(،وغریہ ملخصا ۱۳ کشف املحجوب مرتجم،صمقدمہ)

رم دش۾یک۾تمکح!مکح۾

ان۾رضح۾ت دی۾)ریپورم دش۾ےنہ ی لالی ع ع ت اہللرحنۃ داات۾جنگ۾شخب۾۾س

ل

ت

ح

ل۾دمحم۾نب۾نسح۾

صف

ان۾اوبادرضحت۾س

علیہ

اہللرحنۃ اویک۾دختم۾ںیم۾رہ۾رک۾ وؽ۾ملع۾یک۾اخرطؽ۾رعمف۾یک۾اخرط۾ےب۾دح۾(۾ح

ر،ہتض۾و۾ابعدت۾یک،ح

صووںیتب۾ربدا ۾ںیک،راضےئ۾ایہلک ر۾یک۾ع

۾

ےک۾ےئل۾اوین۾ابلس۾انہپ،م

فررو۾افہق۾اایتخر۾ایک۾اور۾۾ایہل۾ںیم۾ق

قشع۾ىقىقح۾ںیم۾اثتب۾دقیم۾یک۾اخرط۾م

خ

ت۾ںیم۾ و بئ۾و۾ش

وص وجل اہللط۾ےس۾اکؾ۾ایل۾آرخاکر۾ی ےک۾عز

ان۾اوبلضف۾ےس۾آپ۾یک۾رعمف۾یک۾لیمکت۾وہیئ۔بج۾آپ۾ےک۾ریپ۾و۾رمد دش۾رضحت۾س

ا

ف

ص۾دمحمنب۾نسحل۾

ی۾

ل

ت

ح

اہللعلیہ رحنۃ دخا۾۾ےک۾ملع۾اظرہی۾و۾ابینط۾ےس۾ولخمؼ ۾دی۾اخصیک۾رظن۾والتی۾ےن۾داھکی۾ہک۾ریمے۾رما

ےک۾افدئہ۾اص

۾ےس۾اھٹےن۾اور۾اؿ۾یک۾

ےن۾مکح۾د،ہ۾ہک۾مت۾ہی لالی ع ع ت اہللرحنۃ ضىف۾اپےن۾اک۾وتق۾آایگ۾ےہوت۾آپ۾صی ت

دش۾و۾دہاتی۾اک۾رفہضی۾ا ۾(ءاالوایل۾)رمزک۾واہں۾نا۾رک۾ر ۾اور ۾ اجنؾ۾دو،الوہر۾روا ہ۾وہناو

د ۾داات۾یلع۾رضحت۾س ان

اہللعلیہ رحنۃ وجہریی۾ ۾واہں۾وت۾ےلہپ۾یہ۾ریمے۾ریپ۾اھبیئ۾اکمکح۾نمزشدےنا اور۾۾رک۾رعض۾یک۾:وضحر!

د۾آپ۾ےک۾رمدیرضحت۾اشہز ۾اخبری۾نىسح۾ریماں۾س

رانیین۾ب ي ہ ا س س یھب۾ںیہ۾۾وموجد۾ںیہ۾اور۾وہ۾وت۾بطق قد

۾وفرا۾ ۾اور ۾رےنہ۾دو ۾اس۾ابت۾وک ۾:مت ۾رکےن۾یک۾ایک۾تمکح؟ریپ۾اصبح۾ےن۾رفام،ہ ۾روا ہ ۾رھپ۾ےھجم۾واہں وت

اہللعلیہ رحنۃ فیضان داتا علی ہجویری 10 ا

(،وغریہ۵۵ کشف املحجوب مرتجم،صمقدمہ) الوہر۾رواج ی۾یک۾ایتری۾رکو۔۾ (ء)رمزکاالوایل د اہللعلیہ رحنۃ ان۾دااتیلع۾وجہریی۾رضحت۾س ۾ک ر۾ر۾روا ہ۾وہےئ دش۾یکمکح۾رما سج۾۔۾ لیمع۾ںیم۾

۾ولوگں۾ےس۾۾(رمزکاالوایل) دؿ۾آپ۾ےن ۾داھکی، ۾راھک۾ایس۾دؿ۾آپ۾ےن۾اکی۾انجزہ ۾رہش۾ںیم۾دقؾ الوہر

۾ ۾ہک۾ہی۾انجزہ د۾اشہ۾رضحت۾الوہر۾ےک۾بطقاالوایل()رمزکدر،ہف۾رکےن۾ر۾ولعمؾ۾وہا۾نىسح۾ریماں۾س

ہ ازبانی زاجنین اخبری س س ۾وجاب۾لم۾ایگ۾ہک۾بجقد ۾اک ۾اےنپ۾اس۾وساؽ ۾وتق۾آپ۾وک ۾ےہ۔اس اک

دش۾ےک۾مکح۾۾وموجد۾ںیہ۾وت۾ریمے۾ناےن۾یک۾ایک۾رضورت۾اوررمالوہر۾ںیم۾ےلہپ۾یہ۾اکی۾بطق)رمزکاالوایل(

(،وغریہ۵۵ مرتجم،صکشف املحجوب مقدمہ) ولعمؾ۾وہیئگ۾۔یک۾تمکح۾یھب۾ر ا ےلت

ض

خ ا ےئ دبنگ

و ےہ ومپ

ا ایپ ا ر ر

اہھت ا اھٹ رک ےئجیک قح ےس د اع د ا ٹ

ی ا نا ایپ ںیم وہن ایصعن اک رمضی ا و ر مت بیبط اعص

ا وہن یک د و ا د ا ٹ

وہ اطع ھجم وک گی

اس۾واےعق۾ےس۾ںیمہ۾ہی۾دمین۾وھپؽ۾ات۾ےہ۾ہک۾ارگ۾رم دش۾اکلم۾یسک۾ابت۾اک۾ےھٹیم۾ےھٹیم۾االسیم۾۾اھبویئ!

مکح۾دں۾اور۾ںیمہ۾اظبرہ۾اس۾اکوکیئ۾افدئہ۾رظن۾ ہ۾آےئ۾،ہ۾تمکح۾ولعمؾ۾ ہ۾وہ۾بت۾یھب۾آھکن۾دنب۾رکےک۾اس۾

۾ دش۾اکلم۾ےن۾مکح۾د،ہ۾ےہ۾وت۾وکیئاچےئہ۾ہک۾رم۾یک۾ لیمع۾رکین۾۾مکح۾۾نیقی۾ےک۾اسھت۾

ص

۾ ہ۾وکیئ۾تمکح۾و۾

صتصل

اکلم۾اینپ۾اگنہ۾والتی۾ےس۾امتؾ۾مزشد ہکب۾دیتھکی۾ںیہ۾وک۾اظرہی۾زیچوں۾۾امہری۾آںیھکن۾ویکہکن۾۔رضور۾وہیگ

۾اکلم۾ہک۾۾وک۾اچےئہ۾رمدی(۾)ےچساصدؼ۾دی رمےت۾ںیہ۾۔ذہلااصدر۾رفام۾وتحلصمں۾وک۾اسےنم۾رھک۾رک۾یہ۾مکح ریپ

ےک۾ریہریھپ۾ںیم۾ڑپےن۾یک۾‛ ویکں،۾نکیل،ارگ،۾رگم‚اکحامت۾وک۾اینپ۾لقع۾ےک۾رتازو۾ںیم۾وتےنل۾اور۾ےکا

ریپا۾وہ۔رضحت۾لمع۾وفرا۾اجبے۾داک۾رفامؿ۾ےہ۾:رمدی۾یک۾علیہ تعالی اہللرحنۃ غ۾ابنب۾وعسمد۾د زیز ع ا عبد انس

دی۾اےنپ۾ریپ۾وک۾لقع۾ےک۾رتازو۾ںیم۾وت ان۾ڑوھڑ۾دے۾ںاہں۾کت۾۾یک۾العتم۾ہی۾ےہ۾ہک۾رماےنپ۾ریپ۾ےس۾یچس۾م

۾ا وہک۾اےس۾اےنپ۾ریپ۾ےک۾امتؾ۾ااعفؽ،

حواؽ۾اور۾ا ق اؽ۾اب لک۾د۾تس۾داھکیئ۾دےتی۾وہں،۾ارگ۾وکیئ۾ابت۾ھجمسر

وجل اہللںیم۾آناےئ۾وت۾کیھٹ،۾ور ہ۾اےس۾ ر عز ھ

ےک۾سرک۾دے۾رگم۾اس۾ابت۾اک۾نیقی۾رےھک۾ہک۾ریپ۾اک۾لمع۾۾د

اہللعلیہ رحنۃ فیضان داتا علی ہجویری 11 ا

درتس۾یہ۾ےہ۔۾نکیل۾ارگ۾اےس۾ریپ۾اک۾وکیئ۾لعف۾اظبرہ۾طلغ۾ولعمؾ۾وہ۾اور۾دؽ۾ںیم۾ایخؽ۾رکے۾ہک۾ریپ۾اصبح۾

۾رھب۾ںیم۾رس۾ےک۾لیطلغ۾ر۾ںیہ۾وت۾ااسی۾صخش۾لپ رادت۾ںیم۾وھجاٹ۾اثتب۾وہات۾۾رگ۾ناات۾ےہ۾اور۾اےنپ۾دوعی۾ا

۾ اخی۾و۾االرادۃ،۾ازجلء۾ااثلین،۾ص۾)االربزی،۾اابلب۾ےہ۔

خ

س

لی۾(ۻۻااخلسم۾یف۾ذرک۾ا اول۾اامؾ۾دبع اوردیسان

ہ

خ

ب۾عيرانی رراین۾ ہ ا س س ۾۾:ںیہاراشد۾رفامےت۾قد

د۾وک۾یھبکر۾الزؾ۾ےہ۾ہک۾وہ۾اےنپ۾رم۾دیرم

خ

۾ہکنےہک۾ویک۾ں۾ ہویک۾ش

خ

اافتؼ۾ےہ۾ہک۾سج۾اک۾اس۾ابت۾ر۾خئ۾امتؾ۾م

د۾وک۾دیرم

خ

(ۺ۶ص۾االونار۾ادقلہیس،) ہ۾وہ ۔۾۾باکایم۾ںیم۾تقیوہ۾رط۾ں۾اہکویک ےن۾اےنپ۾رمش

۾اھبویئ! ۾دور۾ںیمآج۾ےک۾رپےھٹیم۾ےھٹیم۾االسیم۾

رور۾ےہ،۾رگم۾۾اک۾ہلسلس۾وعیس۾دییرم۾یریپ۾ف

رت۾ض

ص۾ریپ

ق

۾اایتم۾اکلم۾اور۾ان ۾رہ۾عز وجل اہللہیلکشم۾ےہ۔۾زاک ۾ہک۾وہ ۾رےاےنپ۾ایپ۾ور۾ںیمد اک۾اخص۾رکؾ۾ےہ!

وب۾ ص م ع ت ی اہلل ل او ہ ی لی ع ال ۾یک۾یکهل س و ہ

۾ام لورکاؾ۾۾ءاےنپ۾اوایل۾ےئلیک۾الصحا رور۾دىپرحنہه اہلل اش

۾ارفاماتض

۾اینپےہ۔ ۾ورفاتس۾ےک۾ذر۾وج

۾۾ےعیومانم ہ۾کح ۾وک ۾رفامےت۾ںیہ وکشش۾یک۾ےنینہ۾دذ ۾ہیولوگں

شاء ےہ۔)۾وکشش۾رکین۾االصح۾یک۾ےک۾ولوگں۾یک۾داین۾یاور۾اسر۾ےھجم۾اینپ’’ہک۾ وجل اہلل ا (عز

۾اریم،تقیرط۾خیشاثمؽ۾۾کیا۾ دشاکلم۾یکزام ہ۾رم۾یف

ت

سی۾ت۾العہم۾ومالان۾اوبالب۾ؽرضح،دوعت۾االسیم۾ین،اباہ ل

راقدر۾ساایلدمحموض۾یطع

وص۾۾تیاگنہ۾وال۾نج۾یک،ںیہ اعایہدامت بزکاتہه یر

ےن۾الوھکں۾املسمونں۾ابخل

ینںیم۾ںزدنویگ۾ونوجاونں۾یک د وض۾ہیاقدر۾ہلسلس۾اعہیل دامت بزکاتہه اعایہ۔آپ،ہاالقنب۾رباپ۾رکد۾۾م

۾ںیم۾ہیر

۾ہک۾۾وت۾ایک۾ےلسلس۾یک۾یاقدر۾اور۾رکےت۾ںیہ۾رمدی اہللرحنۃ الیجین۾خیش۾یحم۾ادلنی۾دبعااقلدرابت۾ےہ! ہ ی لالی ع ع ت

دیوں۾ےک۾ےئل۾ایقتم۾کت۾اس۾ابت۾ےک۾اض ن۾ںیہ۾ہک۾اؿ۾ںیم۾ےس۾وکیئ۾یھب۾وت ۾ےئک۾ ریغ۾م ںی۾اےنپ۾رم

االرسار،ذرکلضف۾ااحص ۾ورشبامھ،صرمے۾ ۔''

ح ہ ہب

(۵۽۵)

دتم۾ںیم۾یک ہ۾وہ۾اس۾دیاک۾رم۾وجیسک

ےک۾ےئل۾اس۾۾یرتہب۾و۾آرخت۾یک۾داین۾وشمرہ۾ےہ!۾ہک۾اینپریما خ

۾اعہیل ۾ہلسلس ۾ےک وض۾ہیاقدر۾زامےن۾میظع۾ہیر ر۾ےک

۾خیش ب اریمتقی،رط۾رگ

سیہ ل ا

عایہت اک دامت بزکاتہه ا

ؿ۾اک۾وکیئ۾وہےنںیمدیرمانیقیوہناےئ۔دیرم

،م ںی۾ولہپ۾یہ۾ن

م

ہ اںجںدوونں

ی ۾افدئہ۾یہ وجل عز شاءاہلل ا

اہللعلیہ رحنۃ فیضان داتا علی ہجویری 12 ا

اڑوھں۾ےک۾اوراطع۾رفامےئ۾ےس۾واہتسب۾رےنہ۾یک۾وتقیف۾دا ن۾۾۾دنبوں۾ےک۾اےنپ۾کین۾ںیمہ۾عز وجل اہللافدئہ۾ےہ۔

دےق۾ںیمہ ايبی المین ااھچ۾انبےئ۾۔یھب۾۾ص ی اہلل تعالی علیہ واہ وسلهامین بجاہ صل

حبیب! ص صل ا علی ا ع ت اہللی ل ی ع ال ندح ی م ل

رشتعی۾اابتع

انرضحت۾ےھٹیم۾ےھٹیم۾االسیم۾اھبویئ!د اہللعلیہ رحنۃ وجہریی۾داات۾جنگ۾شخب۾یلع۾س اسری۾۾اینپ۾۾ےن۾ ا

وجل اہللرشتعی۾،زدنیگ۾اابتع۾ رحنۃ اہلل یک۾ااطتع۾۾اور۾رعمف۾یک۾انمزؽ۾ےط۾رکےن۾ںیم۾رزاری۾آپ۾ عز

۾تعالی علیہ یھب۾ ۾کل۾ےک۾ک ر۾دہے۾ےئک،۾ہگج۾ہگج۾یک۾و ر۾وتحاف ۾رفامیئ۾،۾یئک۾م ےن۾تہب۾یس۾ر،ہںیتض۾اور۾م

،دوراؿ۾ک ر۾یھب۾اپدنبی۾امنز۾اک۾تہب۾اامتہؾ۾رفام،ہ۾رکےت۾ےھت۾۾رحنۃ اہلل تعالی علیہآپ۾۾۾ےیک

۾اچ ۾لسم

اب۾امجتع۾رتک۾ ہ۾وہیئ۾بج۾۾۾یک۾امنز ۾رحنۃ اہلل تعالی علیہکت۾ک ر۾ںیم۾رےہ۾نکیل۾اس۾ےک۾ابووجدیھبک۾آپ۾۾اسؽ

ووب۾،۾ص۾ہعمج۾ادا۾رفامےت۔۾۾ںیم۾ےلچ۾ناےت۾اور۾امنز دؿ۾آات۾وت۾آپ۾یسک۾ ہ۾یسک۾رہش۾۾اک۾ج

صجمل

،اصخلم،وبطمہع۾۵۷)فشک۾ا

ہی ل الی ع ع ت اہللرحنۃ آپ۾ونرہی۾روضہی۾(

ح

ااہتنیئ۾

خ

سو

رفامےت۾اور۾امنز۾ںیم۾آپ۾اکلم۾وطر۾اسیکھت۾امنز۾ادا۾ع۾ووع۾و۾ح

وجل اہللر۾ والف۾یک۾رثکت۾ایک۾رکےت۔۾اپدنبی۾امنز۾ےس۾آپ۾ عز

یک۾رطػ۾وتمہج۾رےتہ۾،افرغ۾اواقت۾ںیم۾ن

تم۾۾ہ ی لالی ع ع ت اہللرحنۃ ۾ایہل۾ر۾دماو ۾ںیم۾ذرک ۾ااسکنری۾اور۾،اہطرت۾ (ینعی۾یگشیمہ)یک۾ذات۾ سفن۾،اعزجی۾و

(۷ۺ۸)اہلل۾ےک۾اخص۾دنبے۾صوہںیئ۾۔دىپا االخص۾یسیج۾وخایبں۾

ا ایپ ا پ یک مشچ رکم وہ ںؤےئ رگ دباحل رپ

و ر وہ مغ یک ا یھب اکیل اٹھگ د ا ٹ د

د ر د ر رھپو ن ںیم کیھب ےنیل ےئلیک

ضر

غا ایپ ایک

ا اتسہن ا پ اک د ا ٹ

ےہ سالمٹ

۾ رضحےھٹیم۾ےھٹیم۾االسیم۾اھبویئ!د اہللرحنۃ ان۾داات۾جنگ۾شخبت۾س کل۾اک۾ک ر۾ےن۾ فلتخ۾م ہ ی لالی ع ع ت

ک ر۾یھبک۾یھب۾امنز۾رتک۾ ہ۾رفامیئ۾۔اور۾بج۾یھب۾امنز۾ادارفامےت۾وت۾اکلم۾وتہج۾اور۾ااہتنیئ۾۾۾اایتخر۾رفام،ہ۾رگم۾دوراؿ

اہللعلیہ رحنۃ فیضان داتا علی ہجویری 13 ا

ح

خ

سو

ع۾ےکاسھت۾ادارفامےت۔۾ ہکب۾۾امہرا۾اعووع۾وح۾اس۾ےک۾ربن س۾رظن۾آات۾ےہ۾۾ہک۾ا ض۾ارفاد۾وت۾اے۾م

عز وجل اہلل معاذ ںیہ۾ہک۾ امنز۾ڑپےتھ۾یہ۾م ںی۾اور۾وج۾ڑپےتھ۾ںیہ۾اؿ۾ںیم۾ےس۾اکی۾دعتاد۾ےہ۾وج۾دتس۾ر

امنز۾ںیم۾رطےقی۾ےس۾امنز۾ڑپےنھ۾ےس۾اقرص۾ےہ۾۔

خ

س

ح

و

وت۾د احلص۾وہان۾ع۾ووع۾وح۾یھب۾رانکر۾۾امنز۾ںیم۾وتچ

۾۾آےت۾ ںیہ۾،اؿ۾اک۾مسج۾وتدجسم۾ںیم۾وہات۾ےہ۾رےتہ۾۾بیصن۾م ںی۾وہیت۾اور۾دؽ۾ںیم۾رطح۾رطح۾ےک۾ایخالت۾

۾۾یہی۾وہج۾ےہ۾ہک۾اوسیں۾وک۾ابعدت۾ںیم تالمت۾ںیم۾اابزار۾اور۾اکروابری۾اعنکیل۾دؽ۾ ت۾و۾اچینش۾ذل۾اھجل۾راتہ۾ےہ۾

۾وک۾اچےیہ۾ہک۾دلج۾ازدلج۾دوعت ۾۔اے۾ارفاد ۾اموحؽ۾ےس۾واہتسب۾االسیم۾ےک۾ بیصن۾م ںی۾وہاپیت دمین

حند لہ وہناںیئ۾۔ ۾اور ربتک۾ےس۾اطیشین۾ایخالتاس۾یک۾۾عز وجل اس۾ےک۾العج۾اک ہ۾رصػ۾۾رطہقی۾اسو و

اس۾ےک۾العوہ۾امنزوں۾۾وک۾اناکؾ۾انبےن۾اک۾ذج ۾یھب۾ےلم۾ ولعمؾ۾وہ ۾ہکلب۾یلمع۾وطر۾رسفن۾واطیشؿ۾ےک۾رہ۾وار۾

ویک۾اپدنبی۾

داور۾س

اس۾ےئلیک۾ارگ۾مہ۾دمین۾ااعنامت۾ر۾لمع۾رکان۾رشوع۾۔۾ ۾یھب۾بیصن۾وہ ں۾ر۾لمع۾اک۾خ

شاء رکدں۾وت۾ ۾عز وجل اہللا ۾خیش۾رطتقی،اریماتنسلہامنز۾ںیم۾وشخع۾ووضخع۾یک۾اعدت۾نب۾ناےئ۾یگ۾۔۾

عایہ ںیم۾اراشد۾رفامےت۾ںیہ:۾ایک۾۾11دمین۾ااعنؾ۾ربمن۾ دمین۾ااعنامت۾ںیم22االسیم۾اھبویئں۾ےک۾۾دامت بزکاتہه ا

اع۾ےک۾دوراؿ۾وشخع۾ووضخع۾دىپارکےن۾یک۾وکشش۾رفامیئ؟اع۾ںیم۾اہھت۾ااھٹےن۾آج۾آپ۾ےن۾امنز۾اور۾د

زین۾د

ےک۾آداب۾اک۾احلظ۾راھک؟

۾اموحؽ ۾دمین ۾د،ہ ۾ومال ۾رکش رتا

۾اموحؽ ہ۾ڑوھےٹ۾ ۾دمین یھبک۾یھب۾دخا

و۾

۾۾ن ۾امنزی ےب آ ۾د ات ۾ےہ امنزی،

۾ ۾اموحؽےکدخا ۾دمین ۾انب ۾ےس رکؾ

س

۾ ںاہں

ی

۾یگ ۾ںیلم ۾وک ۾ےنھکیس ں ی

ت

اہللعلیہ رحنۃ فیضان داتا علی ہجویری 14 ا

اموحؽ دمین۾ دخا۾۾دالےئ۾ ۾وخػ

ا علی احبیب! ص صل ع ت اہلل ی ل ی ع ال ندح ی م ل

داات۾اصبح۾یک۾امہمؿ۾ونازی

دیک۾درگی۾ایھچ۾افصت۾ےک۾اسھت۾اسھت۾آپ۾یک۾امہمؿ۾رحنۃ اہلل تعالی علیہ ان۾۾داات۾جنگ۾شخبرضحت۾س

آپ۾ےک۾،ونازی۾۾یھب۾ڑبی۾اعؾ۾یھت۾

م

رگد

ص

ں یت

۾واولں۾اک۾رہ۾وتق۾وجہؾ۾اگل۾دینی۾اور۾االسؾ۾وبقؽ۾رکےنو۾رم۾

اس۾ابت۾وک۾تہب۾اندنسپ۾رفامےت۾ےھتہک۾وکیئ۾صخش۾آپ۾ےک۾اپس۾آےاوروھباک۾ہی لالی ع ع ت اہللرحنۃ ،آپ۾راتہ

۾رگنل۾اخےن۾ےک۾ےئلآپ۾ےن۾اکیدصقم۾ناے۔اس۾الچواسپ۾ ۾اظتنؾ۾۾رک۾راھک۾اھت۔سج۾ںیم۾تہب۾اسدہ۾اوراک۾ا

ومعمىل۾ذغ عز وجل اہلل۾اور۾مدنؾ۾اک۾دہیل۾وہات۾اھت،رگم۾یھبک۾وج۾نایت۾یھت۔یھبک۾رو ی۾اورداؽ۾اور۾یکاامہمونں۾وک۾

۾وہ۾رک۾ناات۾اھت۔وہشمر۾و رکه ش ےک۾رگنل۾اخ ہ۾ےس صخش۾آپہک۾رہےن۾ںیم۾اینت۾ربتک۾اطع۾رفام۾ات۾رصتخم۾اھکاس۾

ےہ۾ہک۾روویٹں۾اور۾رگنل۾ر۾بج۾کت۾آپ۾اکی۾رظن۾م ںی۾ڈاؽ۾ےتیلےھت۾اس۾وتق۾کت۾وہ۾میسقت۾م ںی۾ایک۾ناات۾

وہیئ۾ہک۾یھبک۾اخدومں۾وک۾ہی۾اکشتی۾م ںی۾رگم۾ےھتہی۾اھکان۾اھکےت۾اھت۔زہاروں۾رغبی،نیکسم۾اور۾امہمؿ۾

ر یھب۾ایس۾د ہ ی ل الی ع ع ت اہللرحنۃ ۔وخد۾آپ۾وہ۾اھکان۾مک۾وہایگ

وس

اؿ۾ر۾ ےتھٹی۾ےھتوج۾اعؾ۾ولوگں۾ےک۾ےئل۾یاھچ،ہ۾ح

وج۾بس۾ےک۾ےئل۾رگنل۾اخ ہ۾ںیم۾ایتر۾یک۾نایت۾یھت۾۔روایٹں۾یھبک۾داؽ۾ےس۾ا۾الامعتؽ۾رف۾امےت۾نااتاھتاور۾ویہ۾ذغ

یک۾رکاتم۾یھت۾ہک۾ ںیھ۔۾ہی۾آپ،یھبک۾رسہک۾اور۾۾کمن۾ےساور۾یھبک۾وگ ۾ےس۾امہمونں۾وک۾ےئالیئ۾نایت۾

(اصخلم۾۽۹ص )جنگ۾شخب۾ضىف۾اعمل،۾ ۔اھکےن۾واےل۾ےب۾ااہتن۾فطل۾احلص۾رک۾ےت۾ےھت۾یھب۾۾ا۾ںیمذغ۾یس۾۾اسدی

سک۾دقر۾امہمؿ۾وناز۾رحنۃ اہلل تعالی علیہ دااتاصبح۾۾آپ۾ےن۾امہرے۾انسےھٹیمےھٹیم۾االسیم۾اھبویئ!

۾صخش۾ ریغ۾اھکےئ۾م ںی۾ناات۾اھت۔امہمؿ۾ہ ی لالی ع ع ت اہللرحنۃ ےھتہک۾آپ۾ یک۾ابر ہ۾ںیم۾آےن۾واال۾وکیئ۾یھب۾

ں۾۾ایھچ۾ایھچ۾ونازی۾رکان۾انیقی۾تہب۾میظع۾اعسدت۾ےہارگ۾اس۾ںیم۾ ی

ی ت

ن

اشلم۾رکىل۾ناںیئ۾۾وت۾وثاب۾یہ۾وثاب۾

اہللعلیہ رحنۃ فیضان داتا علی ہجویری 15 ا

ے۾ایپرے۾ایپرے۾ؿ۾۾ونازی۾وت۾امہراحالہکن۾امہم۾ںیہ۾ےہ۔ ہکب۾ا ض۾ولگ۾امہمونں۾یک۾آدم۾ر۾۾ربھگا۾ناےت

ی اہلل آاق۾ ۾واہ وسله ہ ی لالی ع ع ت صل

۾ریخوربتک۾وہات۾ےہ۾یک۾س ۾وت۾ابث ںیمہ۾اؿ۾ےک۾ذہلا۾۔۾ےہ۾اور۾امہمؿ۾

وآےن۾ر۾وخش۾وہان۾اچےیہ

آے۾رتبیغ۾ےک۾اچےیہ۔رجووثاب۾امکان۾ےک۾ا ایہ۾رکاوراؿ۾یک۾۾وخب۾وخب۾ریخ۾ح

۾ےئل

۔ااحدثی۾ابمرہک۾۾ےتنس۾ںیہ۾۾دوامہمؿ۾ونازی۾ےس۾تم

دی اہللاک۾ایبؿ۾ےہ۾ہک۾اتدجار۾دمہنی۾۾ہي الی ع ع ت اہلل ی ضر ان۾اسن۾رضحت۾س :ےن۾اراشد۾رفام،ہواہ وسله ہ ی لالی ع ع ت صل

ر ’’

۾ )زیتی وٹن۾یک۾وکاہؿ۾ےس۾ڑھچیو۾ربتک۾ایس۾رطح۾دوڑیت۾ےہ۾ا ےس۾اسج۾رھگ۾ںیم۾امہمؿ۾وہ۾اس۾رھگ۾ںیم۾خ

،۾ابب۾اایضلۃف،۾ادحلثی۾‘‘،۾ہکلب۾اس۾ےس۾یھب۾زیت۔ےس۾رگیت۾ےہ۾(

مہطع (۹۵،۾ص۸،۾جۺ۷۷۹)ننس۾انب۾امہج،۾اتکب۾اال

ؼ۾ےل۾رک۾آات۾ز ''۾بج۾وکیئ۾امہمؿ۾یسک۾ےک۾ںاہں۾آات۾ےہ۾وت۾اانپ۾ر اپک۾ںیم۾ےہ۾۾اکی۾اوردحثی

اک۾ببس۾وہات۾ےہ۾۔''ہ۾ج ےش۾ناےن۾اخ ہ۾ےک۾انگ۾ےہ۾اور۾بج۾اس۾ےک۾ںاہں۾ےس۾ناات۾ےہ۾وت۾اصبح

،۾ادحلثی۾۾

مہ جمعل

(۷۷،۾ص۶،۾ج۸۵ۺ۵)فشک۾اافخل،۾رحػ۾ااضلد۾ا

حند لہ وجل ا س اریم۾،رطتقی۾خیش عزہ ل ا۾

۾ی

ر ۾دامت بزکاتہه اعایہ ت

یک۾و رت۾ر۾لمع۾رکےت۾ر ؿ۾دنی۾یھب۾ب

یتح۾ہک۾اعؾ۾االسیم۾اھبویئں۾یک۾یھب۾۾ریخوخایہ۾۾ تالماقت۾ےئلیک۾آےن۾واےل۾املعےئ۾رکاؾ۾۾ودرگی۾ایصخشت۾ وہےئ۾

لہ احند رفامےت۾ںیہ۾۔ ۾اہوھتں۾ےس۾اھکان۾یھب۾۾شیپ۾وخد۾اےنپرفامےت۾ںیہ۾اور۾املعےئ۾رکاؾ۾یک۾دختم۾ںیم۾

یک۾رتبیغ۾دالیئ۾نایت۾ےہ۾۔ ریخوخایہ۾۾۾امہمؿ۾ونازی۾اور۾۾دمین۾اموحؽ۾۾ںیم۾یھبدوعت۾االسیم۾ےک۾ عز وجل

ی صل ا علی احبیب! تعالی علی محند اہلل صل

اکی۾وخاب۾اک۾ذرک!

ان رضحتد۾شخبدااتس ي ح ہی لالی ع ع ت اہللرحنۃ جنگ ی ف ۾ہبذ ن ا ۾اورےھت رضحت

د۾س ان

امظع۾۾اامؾ

۾ہفینحاوب ۾

ن

ماؿ۾نب۾اثتب۾ ہی لالی ع ع ت اہللرحنۃ آپ۔ےھت رےتھک۾یھب تےس۾اخص۾دیقع ہ ی ل الی ع ع ت اہللرحنۃ ع

اہللعلیہ رحنۃ فیضان داتا علی ہجویری 16 ا

۾ ںیم:’’امےت۾ںیہ۾رفاکی۾وخاب۾اک۾ذرک۾رکےت۾وہےئ ںیم۾ومذؿ۾روسؽ۾۾اشؾ۾لم ۾ رکات۾وہاک ر۾اکی۾روز

دےک۾روےض۾ر۾احرض۾وہا،واہں۾ریمی۾۾آھکن۾گل۾یئگ۾اور۾ںیم۾ےن۾اےنپ۾آپ۾۾۾ہي الی ع ع ت اہلل ی ضر ان۾البؽ۾رضحت۾س

مہ۾وک۾ہکم

عظص

ی اہلل تعالی علیہ واہ وسلهاپ،ہ۔ایک۾داتھکی۾وہں۾ہک۾رساکر۾دواعمل۾ںیم۾ ىنب۾ہبىش۾ےک۾دروازے۾۾لیبق ۾صل

ر۾وموجد۾ںیہ۾اور۾اکی۾رمع وہےئ۾ںیہ،ںیم۾رفدیسہ۾صخش۾وک۾یسک۾ڑوھےٹ۾ےچب۾یک۾رطح۾ااھٹےئ۾۾ر

۾ےس۾ط۾م

ی اہلل ےب۾رقار۾وہرکآپ اور۾آپ۾ےک۾ابمرک۾دقومں۾وک۾وبہس۾د،ہ،۾دؽ۾یک۾رطػ۾ڑباھ۾ واہ وسله ہ ی لالی ع ع ت صل

وجل اہللیہ۾دؽ۾ںیم۾اس۾ابت۾ر۾ڑبا۾ریحاؿ۾یھب۾اھت۾ہک۾ہی۾فىعض۾صخش۾وکؿ۾ےہ۾؟اےنت۾ںیم۾ وب،۾ےک۾عز م

وب۾

ی اہلل تعالی علیہ واہ وسلهداانےئ۾غ ت۾ابینط۾اور۾ملع۾بیغ۾ےک۾ذرےعی۾ریمی۾ریحت۾و۾ق صل س ا یک۾ جابع ت

فی کی

۾ےھجم۾م ۾ناؿ۾ےئگ۾اور

۾ط ت ۾اوب:‚۾رکےک۾رفام،ہ ہی ۾اہمترے۾ا کشف مقدمہ)ؾ۾ںیہ۔۾ہفینح۾ںیہ۾اور (۱۷ املحجوب مرتجم،صانرضحت۾د۾اس۾ہ ی لالی ع ع ت اہللرحنۃ داات۾جنگ۾شخب۾س اانپ۾ہی۾وخاب۾ایبؿ۾رکےن۾ےک۾دعب۾رفامےت۾ںیہ۾ہک۾

د ےس۾ےھجم۾ولعمؾ۾وہایگ۾ہک۾رضحت۾س

۾ہ ي الی ع ع ت اہلل ی ض ر ہفینح۾امظع۾اوب۾ان۾اامؾ

خ

ر۾اؿ۾ولوگں۾ںیم۾ےس۾ےہ۾اک۾ش

واصػ۾رشتعی۾ےک۾اقمئ۾رےنہ۾واےل۾ااکحؾ۾نج۾ےک۾ا

ئ

یک۾رطح۾اقئ

ئ

نسح۾االخؼ۾۾ںیہ،۾یہی۾وہج۾ےہ۾ہک۾۾و۾دائ

۾اربک۾ب۾روب ی اہلل تعالی علیہ واہ وسلهےک۾رکیپ،۾م ۾صل ۾اؿ۾ےس۾اس۾دقر

ی اہلل رفامےت۾ںیہ۾اور۾آپ۾م صل

۾امظع۾وک۾۾تعالی علیہ واہ وسله ۾ وج۾ےسہ ی لالی ع ع ت اہللرحنۃ اامؾ۾

ےہ۾اس۾ےس۾ہی۾ہجىتن۾یھب۾اتلکن۾ےہ۾ہک۾سج۾م

لو رطح۾آپ۾ لۃ واش ی اہلل عز وجل وروسؽ۾۾اہلل ےس۾اطخ۾نکمم۾م ںی۾ایس۾رطحعلیہ اص ہ وسله ہ ی لالی ع ع ت صل ۾۾وا

ان۾اامؾ۾امظع۾اوبہفینح۾رضحت۾۾ےک۾رکؾ۾ےس۾د )کشف املحجوب ۔ےس۾وفحمظ۾ںیہ۾یھب۾اطخ۾ہ ی ل الی ع ع ت اہللرحنۃ س

(بتغری قلیل ۲۱۶مرتجم،ص

د ن

ا ایپ وھج ایلن رھب رھب ےک ےل ںؤ ےت ںیہ ےتگنم ر ا پ

ر ا د ا ٹسی ذ اک نشلگ

مر ی ا م وہ

اہللعلیہ رحنۃ فیضان داتا علی ہجویری 17 ا

ضر

غ اہجن ےس ایک

ا خ ذ ا ر ا ن

ا ٹ

ا ایپ ھجم وک د ا ٹ

ںیم وت وہن اتگنم رتج د ر ٹ ا ر اک د ا ٹ

اس۾اکحتیےھٹیم۾االسیم۾اھبویئ!ےھٹیم۾ اشؿ۾تمظع۾ویک۾۾ہ ي الی ع ع ت اہلل ی ض ر امظع۾امؾ۾۾ےس۾اہجں۾ںیمہ۾ا

ص دمےنی۾واےل۾ےفطصم۾،ولعمؾ۾وہیئ۾وںیہ۾۾۾ںیمہ۾ہی۾یھب۾ولعمؾ۾وہا۾ہک۾امہرے۾ایپرے۾آاق ع ت ی اہلل ل او ہ ی ل ی ع ال ہ

ان۾ےک۾احالت۾ےس۾یھب۾ابربخ۾ںیہ۾یھبج۾وت۾وخاب۾ںیم۾ںدول هل س و ددؽ۾ےک۾ہ ی لالی ع ع ت اہللرحنۃ داات۾جنگ۾شخب۾۾س

ہی۾‘‘۔ہی۾اوبہفینح۾ںیہ۾اورہی۾اہمترے۾اامؾ۾ںیہ۾:’’ںیم۾دىپاوہےن۾واےل۾وساؽ۾اک۾وجاب۾دےتی۾وہےئ۾اراشد۾رفام،ہ

میح۾۾۾،رکمی۾ی اعمل۾اھت۾،وت۾وخاب۾اک ۾ری اہلل روػ وجل اہللوت۾ےن۾واہ وسله ہ ی لالی ع ع ت صل ۾اینپ۾ایحت یک۾اطعےسعز

ی اہلل اعتیل۾ےن۾آپ۾اہلل۔اظرہی۾ںیم۾یھب۾یئک۾بیغ۾یک۾ربخں۾اراشد۾رف۾امںیئ ہ وسله ہ ی ل الی ع ع ت صل ۾وا م وک۾۾ اک ا

ی اہلل تعالی علیہ واہ اک۾ملع۾اطعرفام،ہ،۾ینعی۾وج۾وہاکچ۾ےہ۾اور۾وج۾وہ ۾وہ۾بس۾آپ۾۾ ک ای م و ۾بیغ۾۾وسلهصل

لع

انچہچن۾اراشد۾ابری۾اعتیل۾ےہ۾۔۾ےک۾ذرےعی۾ناےتن۾ںیہ۔

(۱۱۳،النسآء: ۵) پ

د،ہ۾وج۾۾ںیہمت۾اھکسر۾او:تزجنہ کيز الینا

۾ ۾اور ۾مت۾ر۾ڑبا۾ اہللھچک۾مت۾ ہ۾ناےتن۾ےھت۾ اک

۔ےہ۾لضف

ابمرہک۾ےک۾تحت۾رىسفت۾اخزؿ۾ںیم۾نیت۾اوقاؽ۾ذموکر۾۾ںیہ۔۾اس۾آتی

۾ےک(4)

عتنی اہلل (۾آپ2ابںیت۾اھکسںیئ۔)نی۾یک۾اکحؾ۾اورد ۾ا رش ہ وسله ہ ی ل الی ع ع ت صل ۾بیغ۾یک۾وہ۾ وا

وکلع

ی اہلل ابںیت۾اتبںیئ۾وج۾آپ ہ وسله ہ ی لالی ع ع ت صل ۾ناےتن۾ےھت۔) وا ی اہلل(۾آپ۾6م ںی۾ ہ وسله ہ ی لالی ع ع ت صل وک۾ وا

جھ

ص

ی۾زیچں۾اھکس۾ںیئ۾اور۾دولں۾ےک۾راز۾ر۾ ھھت

ع۾رفام،ہ۾اور۾م

طل

ی اہللک نیقف۾ےک۾و ر۾و۾رفبی۾آپ۾ واہ ہ ی لالی ع ع ت صل

( ۱/۴۲۹، ۱۱۳،النساء، حتت اآلیة ۵پ خازن، ریتفس )اتبدے۔۾وک وسله

اہللعلیہ رحنۃ فیضان داتا علی ہجویری 18 ا

۾بیغ۾اطع۾ےئک۾ناےن۾ےک۾ابرے۾ںیم۾اراشد۾وہات۾ےہ:۾

اکی۾اور۾اقمؾ۾ر۾روسولں۾وک۾لع

(۱۷۹، آل عمران: ۴)پ

۾ہی۾اہللاور:تزجنہ کيز الینا یک۾اشؿ

م ںی۾اے۾اعؾ۾ولوگ۾ںیہمت۾بیغ۾اک۾ملع۾دے۾

نچ۾اتیل۾ےہ۾اےنپ۾روسولں۾ اہللدے۾اہں۾

۔ےس۾ےسج۾اچےہ

د ص۾ انہم۾ومالاالافلض۾رضحت۾الع۾ر د

اہللعلیہ رحنۃ یاد۾آابدرم۾نیادل۾دمحم۾میعنس اس۾آتی۾۾اہاد

ر اؿ( عز وجل اہلل):ےک۾تحت۾۾رفامےت۾ںیہابمرہک۾

ربگ

دیہ۾روسولں۾وک۾۾اک۾ملع۾د ات۾ےہی ۾او۾ت د

۾یبح ،اایبنر۾س

ی اہلل دخا ہ وسله ہ ی لالی ع ع ت صل روسولں۾ںیم۾بس۾ےس۾ا وا

۾ایلع۾ف ۾اس۾ےک۾وسا۾۾اور ںیہ۾اس۾آتی۾ےس۾اور

و۾ےن۾یلاعت اہللےس۾اثتب۾ےہ۾ہک۾۾دحثیرثکبت۾آ،ہت۾و۾

لو رح لۃ واش وعلیہ اص

وک۾غع ب۾ےک۾ل

ووؾ۾اطع۾

ور۾رفامےئ۾او

ی اہلل ب۾ےک۾ملع۾آپغ ہ وسله ہ ی ل الی ع ع ت صل وا

ص

راک۾

رص ع

۔ںیہ ہ

۾الھب ۾وہ ں

۾ن ۾ےس ۾مت ۾ایک ۾بیغ ۾وکیئ اور

۾د ۾رکوڑوں ۾ہپ ۾مت ۾اپھچ ۾یہ ۾دخا ۾ ہ رودبج

ںیہ۾ہک۾۾یھب ااحدثی۾ابمرہک۾ایسی۾ابمرہک۾ےک۾العوہ۾ےب۾امشر۾۾اؿ۾آ،ہت ےھٹیم۾ےھٹیم۾االسیم۾اھبویئ!

ی اہللرکمی۾۾نج۾ںیم۾ی ایقتم۾کت۾وہےن۾واےل۾۾یک۾ربخں۾دےتی۾وہےئ۾ےن۾بیغ۾واہ وسله ہ ی لالی ع ع ت صل

۾ےنچباؿ۾ےس۾ںیمہ۾آ ہ۾رفام،ہ۾او۾ر۾۾یھب۾۾ور۾ںیم۾دىپاوہےن۾واےل۾ونتفں۾ےسد ۾ےک۾اسھت۾آےن۾واےل۾۾وااعقت

ےہ۾۔۾یک۾رتبیغ۾یھب۾۾دالیئ۾

ان۾رضحتد ن ع س ی اہلل ہک۾اکی۾دؿ۾وضحر۾ ےس۾رواتی۾ےہ۾۾ہي الی ع ع ت اہلل ی ض ر ااصنری۾طبخ ا زو ب صل

ر ۾رجف۾ڑپاھ۾امنز ۾۾ںیمہواہ وسله ہ ی لالی ع ع ت

۾۾۾ر۾رشتفی۾ےل۾ےئگ۾اور۾ںیمہرک۾م

حت ہ۾انسںاہں۾کت۾ہک۾ےت۾رےہ۾ع

ر۾امنز

۾رت۾رک۾امنز ےس۾ارشفی۾۾رہظ۾اک۾وتق۾آ۾ایگ۔۾رھپ۾آپ۾ےن۾م

حت ہ۾دےنی۾ںیم۾وغشمؽ۾رہظ۾ادارفامیئ۔۾رھپ۾ع

اہللعلیہ رحنۃ فیضان داتا علی ہجویری 19 ا

۾وہےئگ۾ںاہں۾کت۾ہک۾امنز ص

ر

۾رت۾رک۾امنز ۾ےس۾ا رر۾اک۾وتق۾وہایگ۔۾اس۾وتق۾آپ۾ےن۾م ص

ر

۾ر۾رر۾ڑپاھیئ۾رھپ۾م

حت ہ۾ڑپےنھ۾ےگل۾ںاہں۾کت۾ہک۾وسڑچھ۾رک۾ر ع

رج۾غ

حت ہ۾ںیم۾وضحروب۾وہایگ۾وت۾اس۾دؿ۾رھب۾ےک۾ی اہلل ع الی ع ت صل

وت۾سج۾صخش۾۾،امتؾ۾اؿ۾وااعقت۾یک۾ربخ۾دے۾دی۾وج۾ایقتم۾کت۾وہےن۾واےل۾ےھت۾ےن۾ںیمہواہ وسله ہ ی ل ع

۾ز ۾مہ۾احص ۾ںیم۾بس۾ےس۾ز،ہدہ۾ملع۾واالےہےن۾سج۾دقر ۾اس۾ہبطخ۾وک۾،ہدراھک۾وہ کا۔،ہدہ املصابیح، ۃمش ۳۹۷،ص۲،ج۵۹۳۶عجزات،ا حلدیث:امل یف اخل،باب...القیامه احوال کتاب

۾ ۾ایس۾رطح۾

۾یک۾ربخدےتی۾وہےئ۾آےن۾واےل۾ونتفں۾یک۾اشندنیہ۾رکےت۾وہےئ۾رفام،ہ۾:ی ولوگں۾ر۾اکی۾۾’’ت

۾اؾ۾ےسرحاہکں۾ےس۾احلص۾ایک۾ؽ(ام)وہیگ۾ہک۾اس۾ےن۾روا۾ ہوک۾اس۾ابت۾یک۾وکیئ۾زام ہ۾ااسی۾آےئ۾ ۾ہک۾آدیم۾

‘‘،ہ۾الحؽ۾ےس۾۔

‘‘ڑکپےن۾واےل۾یک۾رطح۾وہ ۔ااگنرہ۾اےنپ۾دنی۾ر۾ربص۾رکےن۾واال۾ (1)

(2) این۾یک۾اسمدج۾ںیم۾د

‘‘۔وک۾اؿ۾ےس۾ھچک۾اکؾ۾م ںی۾ عز وجل اہللہک۾۾مت۾اؿ۾ےک۾اسھت۾ ہ۾انھٹیب ،ابںیت۾وہں۾یگ

(3)

ی رکمی۾۾ایبؿ۾رکدہ۾وگتفگےس۾اہجں۾ی ےھٹیم۾ےھٹیم۾االسیم۾اھبویئ! بیغ۾۾۾۾۾ملع ۾اک۾واہ وسله ہ ی لالی ع ع ت اہلل صل

۾وںیہ۾ںیمہ۾ایقتم۾یک۾اشنوینں۾ںیم۾ےس۾ا ض۾اشنوینں۾ےک۾ابرے۾ںیم۾یھب۾ملع۾وہا۾ہک۾رق ولعمؾ۾وہا۾ب

۾ ںیم۾ دور۾اس۾ولگ۾اس۾ابت۾یک۾رواہ۾م ںی۾رکں۾ےگ۾ہک۾امہرا۾امک،ہ۾وہا۾امؽ۾الحؽ۾ےہ۾،ہ۾رحاؾ۾،ایقتم۾ںیم۾

۾،دوشار۾وہ ااہتنیئ۾دنی۾ر۾اقمئ۾رانہ۾و اسمدج۾ںیم۾د

ایقتم۾۾ارگ۾مہ۾وغر۾رکں۾وت۾وج۾العامت ی۾ابںیت۾وہج ی۾۔ن

۾الحؽ۾ورحاؾ۾یک۾زیمت۾ےئک۾ ریغآج۾مہ۾دب۾یتمسق۾ےسںیہ۾۔۾دىپاوہیکچ۾ہی۾امہرے۾اعمرشے۾ںیم۾۾۾مہ۾ےن۾ںینس

نھ۾ںیم۾نگم۾،۾نہب۾اھبیئ۾،ویبی۾وچبں۾،ہ۾رقاتب۾داروں۾یک۾۾ںیہ۾۔،ہد۾رےئھک!ارگ۾امں۾ابپ۾دنھ۾امکےن۾یک۾د

1

۲۵۵۹، حدیث:۲/۷اخل، …خباری، کتاب البیوع، باب من لم یبایل من حیث …

۲۲۶۷، حدیث:۱۱۵ /۴باب ما جاء یف النیھ عن سب الریاح،ترمذی، کتاب الفنت، … 2

۲۹۶۲، حدیث:۳/۸۶شعب االمیان، باب یف الصلوات، فصل املیش ایل املساجد، … 3

اہللعلیہ رحنۃ فیضان داتا علی ہجویری 20 ا

ےبنا۾وخااشہت۾وپری۾رکےناور۾اط

ؿ۾ےک۾ع

یےئک۾ ریغ۾امؽ۾و۾رواہ۾یک۾والحؽ۾ےک۾ےئلرحاؾ۾۾ےنچب۾ووں۾ےس۾

وں۾ےک۾مدوو تل۾عمج۾رکےت۾رےہ۾اور۾

وت۾ںیہک۾ااسی۾ ہ۾وہ۾ہک۾لک۾ ہ۾یک۾ ا قب۾اؿ۾یک۾رتتیبملع۾دنی۾ھکیس۾رک۾س

د ایہل۾ابر ہ۾الخػ۾امہرے۾ایقتم۾یہی۾ویبی۾ےچب۾ربوز۾

ایس۾ ابث۾نب۾ناںیئ۾۔۾ڑکپاک۾امہریرکےک۾۾ہمںیم۾م

رسفم۾ریہش۾رضحت۾۔۾ربص۾رکےن۾واال۾ااگنرہ۾ڑکپےن۾واےل۾یک۾رطح۾وہ ۾ہک۾دنی۾رہی۾۾رطح۾دورسی۾اشنین۾

۾اہھت۾ںیم۾ااگنرہ۾۾رانھکا ےس۾’’ رفامےت۾ںیہ:اس۾دحثی۾اپک۾ےک۾تحت۾۾علیہ رحنۃ احيا یتفم۾ادمح۾،ہر۾اخؿ۾العہم۾

‘‘۾وہ۾ناوے۾ ۔لکشم۾ویں۾یہ۾اس۾وتق۾صلخم،۾اکلم۾املسمؿ۾اننب۾تخستہب۾یہ۾ڑبے۾اصرب۾اک۾اکؾ۾ےہ۾

(4)

۾ وکیئ۾اچس۾املسمؿ۾اےنپ۾ایپرے۾آاق۾ہک۾ارگامہرے۾اعمرشے۾ںیم۾اپیئ۾ناےن۾یگل۾ےہ۾یف۾زام ہ۾ہی۾العتم۾یھب۾

ی اہلل و ۾واہ وسله ہ ی لالی ع ع ت صل

،،ہ۾نشیف۾۾اجسےل۾داڑیھ۾رشفیاےنپ۾رہچے۾ر،ےں۾ر۾لمع۾رکیک۾ایپری۾س

د۾ےک۾م ریتس۾وک۾ڑوھڑ۾رک۾س وجل اہللمعاذ ۾املسمؿ۾وک۾اےوتاانپ۾ےل۾۾ین۾ابلس۾ا قب۾م رطح۾رطح۾ےس۾۾ عز

۔ارگ۾وہ۾بت۾یھب۾ ہ۾ناےت۾ںیہ۾رباسےئ۾ریت۾۾ےک۾۾وعینشت،اس۾ر۾نعط۾ڑا،ہ۾ناات۾ےہ۾ذماؼ۾ا اتس،ہناات۾ےہ۾اس۾اک۾

ا ض۾اواقت۾۾اس۾ےب۾اچرے۾وک۾ دشدی۾ملظامےن۾وت۾

ے۾ارفاد۾اناات۾ےہ۾۔یھب۾۾اک۾اشن ہ۾۾انبرک۾وخب۾امرا۾اٹ۾وت

۾۾ اچےیہہک۾اےنپ۾اس۾لعف۾ےس۾وتوک دنی۾ےس۾رکں۾اور

و ،اک۾ذج ۾اپےن۾ م

س ں۾یک۾رطػ۾ر

۾

ی ت

،رفض۾امنزوں۾ےک۾اسھت۾اسھت۾ڑباھےن۾

وس

دوعت۾االسیم۾ےک۾دمین۾اموحؽ۾۾ ےئلیکالف۾یک۾اعدت۾انبےن۾۾ون

۔ہتسب۾وہناںیئےس۾وا

حند لہ خیش۾رطتقی۾،اریم عز وجل ا

سیہ ل۾،ابین ا

ومالان۾اوب۾البؽ۾دمحم۾دوعت۾االسیم۾رضحت۾العہم۾۾ت

اایلس۾اطعرو اقدری۾ر

ض

عایہ یئ۾ی۾ ۾االسیم۾اھبویئں۾وکدامت بزکاتہه ا ں۾ رفاضئ۾ےک۾اسھت۾اسھت۾ ی

ت

یس

،دجہتاوراانپےن۾ را

خ

اورا ۾واچ اؼ۾ش۾ونالف۾یکو ۾وریغہ رتبیغ۾دالےت۾رےتہ۾ںیہ۾۾اعدت۾انبےن۾یک۾۾انیب۾

۷/۲۷۱، المناجیحمراۃ … 4

اہللعلیہ رحنۃ فیضان داتا علی ہجویری 21 ا

راضفلئ۾ںیہ۾دحثی۾اپک۾ںیم۾آاتےہہک۾۾ےک۾یھب۾ےب۾اماسھت۾اسھت۾ونالفیک۾اپدنبی۾ےکرفض۾ویکہکن۾۔

وجل اہللےک۾ذرےعی۾دنبہ۾ونالف۾ عزر

انچہچنب۾نب۾نااتےہ۾۔اک۾وبحمب۾وم

ںمی لےغ لل

۾

ہ مج

،ر

ں ی

ت لغمل

۾ادی اہللس اراشد۾عز وجل اہللاکرفامؿ۾اعاشیلؿ۾ےہ۾ہک۾۾واہ وسله ہ ی لالی ع ع ت صل

رفاماتےہ۾:۾ریمے۾یسک۾دنبے۾ےن۾ریمے۾رفض۾رکدہ۾ا ز،ہدہ۾وبحمب۾ےش۾ےس۾ریما۾ؾ۾یک۾اجبآوری۾ےس۾ح

ورق

ب۾احلص۾رکات۾راتہ۾ےہ۾ںاہں۾کت۾ہک۾ںیم۾الف۾ےک۾ذرےعی۾ریما۾رقب۾احلص۾م ںی۾ایک۾اور۾ریما۾دنبہ۾ن

اس۾ےس۾م

۾اس۾ےک۾اکؿ۾نب۾۾رکےن۾اتگل۾وہں،۾بج۾ںیم۾اس۾ےس۾م

ناات۾وہں۾۾رکےن۾اتگل۾وہں۾وت۾

۾ےس۾وہ۾داتھکی۾ےہ،۾اس۾ےک۾اہھت۾نب۾ناات۾وہں۾نج۾۾ےہ،۾اس۾یک۾آںیھکن۾نب۾ناات۾وہں۾نجنج۾ےس۾وہ۾اتنس

ےہ۾اور۾اس۾ےک۾اپوں۾نب۾ناات۾وہں۾نج۾ےس۾وہ۾اتلچ۾ےہ،۾ارگ۾وہ۾ ھج۾ےس۾وساؽ۾رکے۾وت۾ںیم۾۾ےس۾وہ۾ڑکپات

ر

یسک۾زیچ۾ےس۾ریمی۾انپہ۾اچےہ۾وت۾ںیم۾اےس۾رضور۾انپہ۾اطع۾رفامات۾وہں۔''ات۾وہں۾اورارگور۾اطع۾رفاماےس۾ض

(۵۴۵،ص۲ۺ۶۵)صحیح البخاری،کتاب الرقاق،باب التواضع،الحدیث:

ال ۾رسفم۾ریہش،۾یکح

م

۾اپک۾ےک۾تحت۾ علیہ رحنۃ احيا۾ادمح۾،ہراخؿ۾،۾ اس۾رفامےت۾ںیہ:۾اس۾دحثی۾

۾ت۾اک۾ہی۾بلطم۾م ںی۾ہک۾دخا۾اعتیلرابعوو

وھپؽ۾ںیم۾رگن۾و،ہ۾ؽ۾رکناات۾ےہ۾ا ےس۾وک ہل۾ںیم۾آگ۾ىل۾ںیم۾ح

و۾ہک۾دخا۾اعتیل،وبہک۾وہ۾دنبہ۾۾(بلطم۾ہی۾ےہ۾)ہکلب۾اس۾۾دحثی۾اکرفک۾ےہ)رانھک(ؽ۾ےس۾اپک۾ےہ۾اور۾ہی۾دیقعہ۾ح

ف اء۾ںیم۾اکؾ۾رکیت۾ںیہ۾اور۾وہ۾وے۾اکؾ۾رکاتیل۾ےہ۾وج۾وہناات۾ےہ۾سج۾ےس۾دخایئ۾اطںیتق۾اس۾ےک۾ا ۾ہللی ايا ف

ص

لو)رضحت۾امیلسؿ)اسیج۾ہک۾(راء۾ںیہ۾لقع۾ےس۾و لۃ واش ےن۾نیت۾لیم۾ےک۾افہلص۾ےس۾(علی ىبیياوعلیہ اص

(ی اہلل تعالی عيہرض ربایخ)۾نب۾۾آفصرضحت۾،۾ىلویچیٹن۾یک۾آواز۾ن

۾۾ےس۾تےن۾کلپ۾ےنکپھج۾ےس۾ےلہپ۾ی

۾ےندمہنی(رضی اہلل تعالی عيہ)الرک۾اشؾ۾ںیم۾احرض۾رکد،ہ۔رضحت۾رمع۾سیقلب

حت ہ۾ڑپےتھ۾وہےئ۾ونمرہ۾ےس۾ع

و ن

وا ۾ر ودن۾کت۾اینپ۾آواز۾اچنہپدی۔ح

ص )رن ع ت ی اہلل ل او ہ ی لی ع ال ےن۾ایقتم۾کت۾ےک۾وااعقت۾مشچب۾(هل س و ہ

۾اس۾دحثی۾ےس۾وہ۾ولگ۾ربعت۾ڑکپں۾وج۾اطتق ۾۔ف ہظح۾رفامےیل۔ہی۾بس۾ایس۾اطتق۾ےک۾رکہ ے۾ںیہالم

اہللعلیہ رحنۃ فیضان داتا علی ہجویری 22 ا

قطا ۺ۷۷اکشمۃ۾ااصملحیب،ج۾وسؾ،ص)رماےۃ۾اانملحیج۾رشح۾۔اوایلء۾ےک۾رکنم۾ںیہ

(،ملی

رکاتم!۾تمس۾دجسم۾ےس۾تم

۾اھبویئ! ےھٹیم۾ےھٹیم۾االسیم۾ ۾ا ۾ وجل اہللابتع۾۾رشتعی۾اور۾انیقی۾وجولگ۾ عز ۾زدنیگ۾اطتع۾یک۾ا ںیم۾

و ۾رزارےت۾

وجل اہللرےعیالف۾ےک۾ذںیہ۾اورن اںیم۾اؿ۾ےک۾ا ۾وتاپےتیل۾ںیہ۾ب۾رقاک۾عز

صیک۾اطںیتق۾عز وجل اہلل

۾اکؾ۾رکیت۾ںیہ ۾ ح م اے۾ےس۾۾اہللیاء و ا ۾اور۾رھپاؿ اکؾ۾اصدر۾(واےل۾ینعی۾ولقعں۾وک۾ریحاؿ۾رکےن۾)ل ع ا ر ی

رضحت۾گن۾رہ۾ناےت۾ںیہ۔وہےت۾ںیہ۾ہک۾ںیہنج۾دھکی۾رک۾ولگ۾د دےس۾رحنۃ اہلل تعالی علیہ داات۾جنگ۾شخبانس

ت۾اک۾رکاام۾یھب۾ایسی۾یئک۾

ظ وورہ

آے۾اؿ۾ںیم۾ےس۾اکی۾وہا۔

۔۾ںیہاامیؿ۾ارفوز۾رکاتم۾س

د ۾فیالوہ۾ر۾رشترمزک۾االوایلء۾ےن۾ہ ی لالی ع ع ت اہللرحنۃ جنگ۾شخب۾داات۾۾ان۾وقنمؽ۾ےہ۾ہک۾رضحت۾س

اسمدجیکرگی۾رحماب۾د۾یک۾،اس۾دجسمرکایئ۾دجسمریمعت۾یس۾ڑوھ ی۾کی ہ۾ےک۾اسھت۾اایقؾ۾ اینپ۾الےت۾یہ

وک۾وتق۾ےک۾املعء۾اس۾ ۾واےلالوہر۾ںیم۾رےنہ مزکزالویاء املئ۾یھت۾،ذہلاھچک۾ز،ہدہ۾رطػ۾۾تبسن۾ونجب۾یک

اہللرحنۃ داات۾جنگ۾شخب۾روز۾۾کیانچہچن۾ادجسم۾یک۾تمس۾ےک۾اعمےلم۾ںیم۾وشتشی۾القح۾وہیئ۔اس۾ ےن۾ہ ی لع الی ع ت

،ااجنؾ۾د۾رفاضئاور۾وخد۾اامتم۾ےک۾۾عمج۾ایکاس۾دجسم۾ںیم۾املعء۾وک۾۾امتؾ۾

ئ

۾نیاحرضیک۾ادایگیئ۾ےک۾دعب۾امنز۾ی

۾ےہ؟۾ہی۾ت ان۾اھت۾ہک۾دجسم۾و۾ہبعک۾رشفی۾ےک۾درایمؿ۾ےن۾سک۾تمس۾ںیم۾فیہبعک۾رشہک۾ ےئھکی۾د۾’’رفام،ہ:ےس۾

فیہبعک۾رشاور۾دےنھکی۾واولں۾ےن۾داھکی۾ہک۾ھٹ۾ےئگ۾ا ےھت۾بس۾ےک۾بس۾اجحابت۾دجسمےک۾نیع۾۾رحماب

، وغریہ(۵۶)مقدمه کشف املحجوب مرتجم،ص اسےنم۾رظن۾آراہ۾ےہ۔

وک

وہ وت د ھکی ا ن

و ن وک دیقعپ

شر ہق وپ

خ

ہن وپھچ ا ن

و ن ںیمٹ ذ

بت

ستا ےئل رھپےت ںیہ ا ینپ ا

ضبپ

ی اہلل تعالی علی محند صل ا علی احبیب ! صل

اہللعلیہ رحنۃ فیضان داتا علی ہجویری 23 ا

وجل اہلل آپ۾ےن۾ہک۾۾انسےھٹیم۾ےھٹیم۾االسیم۾اھبویئ! ۾دقر۾ااعنامت۾واےنپاخص۾دنبوں۾وک۾سک عز

لیات۾ےہ۾۾ہک۾دیسان۾داات۾یلع۾وجہریی۾ےس۾وناز۾رکاامت یک۾اطع۾یک۾وہیئ۾اطتق۾ےس۾۾عز وجل اہللےنعلیہ رحنۃ اہلل ا

ددیار۾رشفی۾اک۾ اہللبۃ ع ک رشفی۾ےک۾درایمؿ۾ےک۾اسرے۾ردے۾اٹہ۾رک۾ولوگں۾وک۾۾اہللبۃ ع ک اور۾الوہر۾

۾ ۾ہک۾مہ۾یھب۾رہ۾د ۔رکواد،ہ وجل اہللؾ۾ںیمہ۾یھب۾اچےیہ۾ ایضیفب۾ےس۾یک۾تبحص۾ےک۾اؿ۾وبحمب۾دنبوں۾عز

یھب۾انگوہں۾ےس۾وخدےنھٹ۾ےنھٹیب۾ےک۾وخاشہ۾دنم۾ںیہ۾اورکین۾ولوگں۾یک۾تبحص۾ںیم۾ا ۾ ۔ارگمہوہےت۾رںیہ

۔۾ےس۾واہتسب۾وہناںیئیم۾ےک۾دمین۾اموحؽ۾دوعت۾االسوت ےتچب۾وہےئ۾۾ایکینں۾رکان۾۾اچےتہ۾ںیہ

وںدوعت۾اعؾ۾رکےن،رھب۾ںیم۾یکین۾یک۾ دوعت۾االسیم۾داینوجل عز لہ احند

۾۾وخوبش یک۾س

الیھپےن،لع

یاء یک۾ںیعمش۾الجےن۾اور۾ولوگں۾ےک۾دولں۾ںیم۾۾دنی داین ۔ےہ و۾دیقعت۾ڑباھےن۾ںیم۾رصموػیک۾تبحم۾۾اہللاو

ین۾اغیپؾ۾چنہپ۾اکچےہ اک اس اممکل۾ںیم 492وشیب مک ےک د ین ںیم داین اسری۔م د

ےک۾ اکؾ۾وکمظنم۾رکےن م

۾زمارات ’’ ہبع۾اکی ںیہ،ایہن۾ںیم۾ےس اقمئ ہبع۾نات۾۾19 رقتابیےئل۾ اس۾ ،ےہ یھب‘‘ اوایلء سلجم

رر ؿ۾دنی۾ےک۾دمین۾اکومں۾ےبعش۾ےک۾ذہم۾داراؿ

۾ زمارات۾ابمرہک۾ر۾احرض۾وہرک۾ےک۾اسھت۾اسھت۾ب

م

دامت۾رسااجنؾ

ددوراصبح۔دےتی۾ںیہ۾۾دینی۾خقملی۾ا

حت

۾اکااقعن۾ ذرکوتعن رایعامع ۾زمارےک۾رعس۾ےک۾ومعق۾الثم

۾ںیم ،زمارات۾ےسرکان دصقہ۾اسمخ

لم

ؿ

خ

ین ےک روسؽ اعش د اورابوصخلص۾رعس۾ےک۾دونں۾۾رکواان۾اقےلف۾ک ر م

ین۾ےقلح ےک۾ااحےط ںیم۾زماررشفی د وں۾رھبےم

وض،لسغ۾اگلان۾ںیم۾س۾ااصیؽ۾نج۾ںیم۾و ،ممیت،امنزاور

ی اہلل تعالی علیہ واہ وسلهرطہقی،زمارات۾ر۾احرضی۾ےک۾آداب۾اور۾رساکر۾دمہنی۾اکوثاب۾ ں۾اھکسیئ۾۾صل ی

ت

یس

یک۾

وں۾رھبے

ایعاماعت۾ںیم۾رشتک۾،دمین۾اقولفں۾ںیم۾ک راور۾۾نایت۾ںیہ۾زین۾دوعت۾االسیم۾ےک۾ہتفہ۾وارس

۾ ۾رعس۾ںیم۾اصبحدالیئ۾نایت۾ےہ،۾دمین۾ااعنامت۾ر۾لمع۾یک۾رتبیغ۾یھب۾زماریک۾دختم۾ںیم۾ڈریھوں۾ ا،ہؾ

۾وثاب۾ ۾دوعت۾االسیمذ زین۾ےیک۾ناےت۾ںیہ۾ شیپ یھب۾ےکاحتفئڈریھااصیؽ ررگ۾۾ہم۾داراؿ

اصبح۾زمارب

فااور ل

۾نیشن،خ ۾زماراتےکس دہل و

۾دوعت ےسواتقوفاتق تالماقت۾رکےک۾اصةحؿ ےکم ۾یک۾ ام ںی االسیم

اہللعلیہ رحنۃ فیضان داتا علی ہجویری 24 ا

دامت،

۾ادملہنی۾ودمارس۾ادملہنی۾خین اورریبوؿ۾کلم۾ںیم۾وہےندارادملہنی۾ ونااعمت د

۾اکومں۾ےس واےلم

اہلل۔رکےت۾ںیہ۾آ ہ ۾وجل عز دوعت۾االسیم۾وک۾۾دؿ۾د

خھ

ی۾رتیق۾اطعرفامےئینگ۾رات۾

گت

۔

ايبی المین ی اہلل تعالی علیہ واہ وسلهامین بجاہ صل

ی صل ا علی احبیب! تعالی علی محند اہلل صل

ایبؿ۾اکالخہص

۾ےھٹیم۾ےھٹیم۾االسیم۾اھبویئ! اندعلیہ ی۾داات۾جنگ۾شخب۾یلع۾وجہریآج۾ےک۾ایبؿ۾ںیم۾مہ۾ےن۾رضحت۾س

اہللرحنۃ ۾یک۾اعسدقلعتم۾ےسیک۾و رت۾اور۾آپ۾یک۾اشؿ۾وتمظع۾ ا

ت۾احلص۾یک۾،۾بس۾ےس۾ےلہپ۾س

یک۾رکاتم۾دھکی۾رک۾االسؾ۾ال،ہ۔۾ پآنادو۾رگ۾۾سج۾ںیم۾اکی۾۾یک۾اکی۾۾رکاتم۾ینس ہ ی لالی ع ع ت اہللرحنۃ آپ۾

۾وااقلب۾ رحنۃ اہلل تعالی علیہآپےک۾دعباس۾

ی ت

۾کی ۾ابمرک،۾آپ۾اکانؾ ۾اکاور ۾وافت۾اور دمنف۾ےک۾نس

رحنۃ آپ۾۾یک۾ملع۾دنی۾ےس۾تبحم۾ےک۾ابرے۾ںیم۾انس۾ہک ہ ی ل الی ع ع ت اہللرحنۃ آپ۾۾اس۾ےک۾دعبابرے۾ںیم۾انس۔

۾دنی۾احلص۾رکےن۾ےئلیک۾یئک۾ےن ہ ی ل الی ع ع ت اہلل رحنۃ مہ۾ےن۾آپ۾رھپ۾اممکل۾اک۾ک ر۾اایتخر۾رفام،ہ۔۾رصػ۾ملع

۾اپک۾ےک۾مکح۾یک۾ لیمع۾یک۾اور۾اےنپ۾ریپ۾۾قلعتم۾انس۾ہک۾سک۾رطح۾ےک ہ ی لالی ع ع ت اہلل ےک۾اصبح۾اےنپ۾رم دش

۾ںیمہ۾یھب۾۔رہش۾ںیم۾ملع۾و۾رعمف۾ےک۾۾در،ہ۾د ادے۾اس۾الوہر۾رشتفی۾الے۾اور۾رھپ۾رمزک۾االوایلءرمکح۾

رہابت۾ر۾آھکن۾ر۾ہتکن۾ینیچ۾رکےن۾،ہ۾ےب۾ناارتعااضت۾رکےن۾ےک۾اجبےئ۾اؿ۾یک۾رم دش۾۾اکلم۾اچےیہ۾ہک۾اےنپ۾

یک۾و رت۾ےس۾ہی۾یھب۾ ہ ی لالی ع ع ت اہللرحنۃ داات۾جنگ۾شخب۾دیسان۾ںیمہ۾۾آج۾۔۾دنب۾رکےک۾مکح۾یک۾ لیمع۾رکین۾اچےیہ۾

ےسیک۾اپدنب۾رشتعی۾ےھت۾ہک۾لسلسم۾اچ ۾اسؽ۾کت۾ک ر۾ںیم۾رےنہ۾ ہ ی لالی ع ع ت اہللرحنۃ ولعمؾ۾وہا۾ہک۾آپ۾

۾۔ ہ۾وہیئ۾ ابامجتع۾رتک۾یک۾وکیئ۾امنز ےک۾ابووجد۾یھب۾آپ ۾دقؾ۾ر۾ےتلچ۾ےکشقناہلل یاء و ا ںیمہ۾یھب۾

اس۾ےک۾دعب۾مہ۾۾اوىل۾ے۾ےک۾اسھت۾امنز۾ابامجتع۾یک۾اپدنبی۾۾رکین۾اچےیہ۾۾۔ ریبکت دجسم۾یک۾یلہپ۾فص۾ںیم۾وہےئ۾

۾۾ہ ی لالی ع ع ت اہللرحنۃ داات۾جنگ۾شخب۾ےن۾ رحنۃ آپ۾ہک۾ی۾ےس۾قلعتم۾انسامہمؿ۾ونازیک۾اکی۾اورایھچ۾اعدت۾ینعی۾

اہللعلیہ رحنۃ فیضان داتا علی ہجویری 25 ا

۾ہ ی لالی ع ع ت اہلل ےک۾در۾ر۾آے۾اور۾اخىل۾الچ۾ اندنسپ۾یھت۾ہک۾وکیئ۾آپ۾ہی۾ابت۾وکتہب۾امہمؿ۾وناز۾ےھت۾۔آپ۾۾

۾۾ہ ی لالی ع ع ت اہللرحنۃ رھپ۾ںیم۾ےن۾آپ۾ےک۾اسےنم۾رضحت۾دیسان۾داات۾جنگ۾شخب۾ ناے۾۔ یھب۾ایبؿ۾وخاب۾اک۾اکی۾

ص ایپرے۾آاق۾سج۾ںیم۾ایک۾ہک۾۾ ع ت ی اہلل ل او ہ ی لی ع ال ۾امظعےن۾هل س و ہ وک۾۾رضی اہلل تعالی عيہ اامؾ۾اوب۾ہفینح۾دیسان۾اامؾ

دمین۾وھپ۾ؽ۾۾ےک۾قلعتم۾۾ےفطصم۾۾۾ملع۾بیغ ےن۾۾ ،ںیم۾نمض۾ںیموخاب۾ےک۾ اسوطبر۾تقفش۾وگد۾ںیم۾ایل۾وہا۾اھت۾

وجل اہلل۔شیپ۾ےئک۾۾یھب۾ ۾اےنپ۾کین۾دنبوں۾یک۾تبحص۾ عز ا۾ؿ۾یک۾و رت۾ر۾ےتلچ۾وہےئ۾ںیم۾رہ۾رک۾ںیمہ۾یھب۾

م ا۔زدنیگ۾رسبرکےن۾یک۾وتقیف۾واعسدت۾بیصن۾رفامےئ۾ ی ن ب م ل ا ی ب اي جاہ ی اہللن ی واہ وسله ہ ی لالی ع ع ت صل

ص ا علی احبیب!صل ع ت اہلل ی ل ی ع ال ندح ی م ل

!ابرہ۾دمین۾اکومں۾ںیم۾ہصح۾ےئجیل

۾۾اچےتہ۾انردقؾ۾ر۾ےتلچ۾وہےئ۾زدنیگ۾رزا۾ےک۾شقناہلل ویاء ا ارگ۾مہ۾ ےھٹیم۾ےھٹیم۾االسیم۾اھبویئ۾!۾

ںیہ۾

۔۾۾دمین۾اموحؽ۾ےس۾واہتسب۾وہ۾ناںیئےک۾یک۾اع ریگم۾ریغ۾تحایس۾رحتکی۾دوعت۾۾االسیم۾وت۾غیلبت۾رقآؿ۾و۾س

حند لہ وجل ا امتؾ۾املسمونں۾وک۾۾زبر ؿ۾۾دنی۾ےکرطےقی۾رےتلچ۾وہےئ۾سج۾ےن۾۾ہی۾وہ۾دمین۾اموحؽ۾ےہ۾ عز

اور۾یکین۾ےک۾اکومں۾ںیم۾رتیق۾ےئلیک۾ذیلی۾ےقلح۾ وگں۾یک۾االصح۾یک۾وکشش۾اک۾ذنہ۾د،ہاینپ۾اوراسری۾داین۾ےک۾ول

ںاکومںدمین۾۾42ےک۾ می

دمین۾۾42 اؿ۾۾ذیلی۾ےقلح۾ےک۔ڑبھ۾ڑچھ۾رک۾ہصح۾ےنیل۾یک۾رتبیغ۾یھب۾دالیئ۾ےہ۾۾

یناکی۾دمین۾اکؾ۾۾اکومں۾ںیم۾ےس د ۾م لقہ۾یھب۾امنز۾رجف۾ےک۾دعب۾۾یک۾رقاےین۾،ہت آ۾روزا ہ،نیت۾ےہ۔۾سج۾ںیم۾خ

االر

۾ک ۾رتہمج ۾عم ۾ارعلافؿ۾ورىسفت۾امیؿالتوت رىسفت/زخانئ

۾رىسفت/افؿارعلونر

ص ل

۾ا راطاؿ،ض

درس۾ت

۾ؿ اضیف

ررہ وظنمؾاوراحفصت(1) سص

خ

وہی، درہی،اق۾

ض۾۾وکرقآؿ۾دیجم۾۔ڑپاھ۾ناات۾ےہ۾۾ایضہیئ،اطعرہی ر

یک۾وت۾ایک۾ابت۾ےہ۾۔۾اھجمسےن۾۾اور۾ےنھجمس۾ڑپاھےن۾۾ڑپےنھ

م۾ی

ص سم

۾ ور

ی اہلل رکمؾ۾،۾ن م۾ےہ: واہ وسله ہ ی لالی ع ع ت صل

عظص

و علنہاک۾رفامؿ۾ قا تعله ا که م مت۾۾ینعی،۾خیر

۔،ہاور۾دورسوں۾وک۾اھکس۾صخش۾وہ۾ےہ۾سج۾ےن۾رقاےؿ۾اھکیس۾نیرتہب۾ںیم

ار ۾)ص

حت ( ۻ۹۴۶ ثیدح۸۵۴ص۾۷ج۾۾یا

اہللعلیہ رحنۃ فیضان داتا علی ہجویری 26 ا

۾رضحت د۾ارکؾ،۾تیےس۾روا ہ ي الی ع ع ت اہلل ی ض ر اناسس م۾ےہ۾ہک۾روسؽ

سص م

۾ ور

ی اہللن واہ وسله ہ ی لالی ع ع ت صل

لمع۾۾ےہ۾اس۾ر۾اور۾وج۾ھچک۾رقاےؿ۾اپک۾ںیم۾،ہاوراھکس۾رقاےؿ۾اپک۾اھکیس۾ےہ:۾سج۾صخش۾ےنےن۾اراشدرفام،ہ۾

۷ص۾۸۵دقشم۾النب۾اسعرک۾ج۾خی)اترےل۾ناےئ۾ ۔۾تنج۾ںیم۾اگیاورافشتع۾رک۾اس۾یک۾فیرقاےؿ۾رش۾،ایکت لک

م۾اج عم ل

رر ،ا۾ب ۾

ررانب لط ل

۾،ہ تیآ۾کیا۾یک۾سج۾صخش۾ےن۾رقاےؿ۾دیجماکی۾اور۾دحثی۾اپک۾ںیم۾ےہ۾:(۵۴۸۹۴ ثیدحۼ۽۵ص۵۴ج۾

۾تنس۾اھکسیئ۾وکیئ۾یک۾نید

رفامےئ۾ ۾ہک۾اس۾ےس۾رتہب۾۾روثاب۾ایت۾اسیا۾اس۾ےک۾ےیل۾۾اعتیلےک۾دؿ۾اہلل۾تمق

وہ ۔۾م ںی۾یھب۾ےک۾ےیل۾وثاب۾یسکسل ل

وواعم۾ص ل

۾ا

ی )ج ظ

ووی (۶۶۸۹۸ثیدح۾۵ۼ۶ص۾ۻج۾

دیجم۾رقآؿ ،ہ۾وے۾یہ۾التوت رشکی۾وہں۾۾بج۾یھب۾دمین۾ےقلح۾ںیم!اھبویئ۾االسیم۾ےھٹیم۾ےھٹیم

وخب ڑپےنھ۾یک۾اعسدت۾بیصن۾وہوت۾اور۾رىسفت۾زخانئ۾ارعلافؿ۾وریغ۾ہ۾ تزجنہ کيز الینا اسھت۾۾اسھت ےک

شاء ۔التوت۾رکین۾اچےیہاس۾یک۾رکےت۾وہےئ۾وغر۾ورکف۾ںیم رک۾اور۾اس۾ےک۾اعمین۾رہھٹ۾رہھٹ وجل اہللا اس۾ عز

۔ربںیتک۾بیصن۾وہں۾یگ۾یک۾تہب

یھب۾د،ہ۾ناات۾احفصت۾۾اک۾درس۾۾1۾ےک۾اس۾ےک۾العوہ۾دمین۾ےقلح۾ںیم۾اضیفؿ۾۾س

۾ےہ۾۔ و۾ سج۾ںیم۾۾دنی۾ےک۾اسھت۾اسھت ؽ رشتک۾یک۾ربتک۾ےس۾ح ایکینں۾۾انگوہں۾ےس۾ےنچب۾اور۾ملع

رکےن۾اک۾ذ

لہاس۾ےک۾دعب۾۾یھب۾ اتن۾ےہ۾۔ہ ۾فی۾یھب۾ڑپاھ۾نااترجشہ۾رش۾وظنمؾ۾دمین۾ےقلح۾ںیم۾وجل عز احند

وک۾۾و۾اطنیبل۾دینیدوتسر۾راہ۾ےہ!۾ہک۾وہ۾اےنپ۾رم۾ہیاشمخئ۾رکاؾ۾اک۾ےہ۾اور۾رجشہ۾رشفی۾ےک۾وت۾ایک۾یہ۾ےنہک۾ہک۾

ررہ۾رش۾کیاص

خ

رور۾اعہیل۾ہلسلس ۾سج۾ںیم۾اطع۾رفام۾ےت۾ںیہ۾یھب۾فی

واظفئ۾اور۾یےک۾امتؾ۾اشمخئ۾ےک۾انؾ۾اور۾۾ض

وص

ہ۾رش۔۾ںیہ۾وہیت۾یھب۾،ہتدہا۾مررص

خ

اس۾رطح۾۾ےک۾اشمخئ۾ےک۾انؾ۾،۾ابرتلبیت۾اعہیل۾ہلسلس ۾ںیم۾فی

وور۾میرک۾ہک۾ہلسلس۾ی۾ےھکل۾وہےت۾ںیہ ػی اہلل میحر ہیوک۾بج۾۾ید زم کت۾اتچنہپ۾ےہ۔۾۾ واہ وسله ہ ی لالی ع ع ت صل

د ۾ہک۾ںیم۾رےہ۾ ۾،ہد

خ

ؾ۾ےس۾وہات۾وہا۾،ہاہھت۾د۾اکلم۾ےک۾اہھت۾ںیم۾ےن۾سج۾رمش

۾ےہ۾،۾اؿ۾اک۾ہلسلس۾اؿ۾اشمخئ۾طع

ی اہللمی۾رک۾ی ہ وسله ہ ی ل الی ع ع ت صل ۾زم۾یک‘‘ اےنپ۾اشمخئ’’کت۾اتچنہپ۾ےہ،۾وت۾اس۾ےک۾دؽ۾ںیم وا

دیم یں زجاں گ

۾اعہیل ۔وہیگ ہ۾ررص

خ

۾ہک۾بج۾وکیئ۾ ںیہ۾نایت۾یک۾اس۾ےئل۾یھب۾نیقلت۾وک۾ڑپےنھ۾یک۾ ررہ۾اعہیل۾ص

خ

وت۾۾"۾ڑپےھ۾ "۾

اہللعلیہ رحنۃ فیضان داتا علی ہجویری 27 ا

۾ ۾وثاب۾رکےن۾یک۾ااصیؽ ۾رہ۾ابرےگ۾اور۾ناںیئ۾وہ۾،ہد ربتک۾ےس۾انؾ۾یھب۾یک۾اےنپ۾اشمخئ۾رکاؾ۾ےک۾انؾ۾ےنیلابرابر

شاء ےس۾ ربتک ا ۾یک۾اکنیلم۾ے اوایل۾عز وجل اہللاد ر

ب۾رکےن۾وثا۾ااصیؽ ۾اور۾۾وہں۾یگ۾شوخیھب۾۾ہس۾واح۾م

ویص ر۾دیواےل۾رم

۾ینیوک۾د۾دیسج۾ےس۾رموہیت۾ےہ۾۾تیرظن۾انع۾حاور۾۾ںیہ۾احلص۾وہیت۾ربںیتک۾رامشیب۾یوینود

افدئہ۾ات۾ےہ۔

حند وجل لہا ود۾یک۾اعدت۾تبحم،ذےس۾اہلل یاء و ا ۾ںیمہ۾دمین۾اموحؽوعت۾االسیم۾اکد۾عزررکود

تہب۾ےس۾یک۾ربتک۾ےس۾د ات۾ےہ۾۔۾اس۾دمین۾اموحؽ۾انگوہں۾ےس۾دارت۾اک۾ذنہ۾ں۾یک۾رطػ۾رتبغ۾اورویکین،

وں۾ےک۾اطما قبرھبی۾ز ۾االسیم۾اھبیئ۾۾انگوہں

آے۾واےل۾نب۾رےہ۾ںیہ۔۾ارےندنیگ۾رزز ۾دنیگ۾ڑوھڑ۾رک۾س

ین۾د ار۾آپ۾ےک۾وگش۾ د رکات۾وہں۔رزاراکی۾م

وں۾یک۾د ار

س

ایبؿ۾رکےت۾ںیہ۾ہک۾دوعت۾االسیم۾۾اکی۾االسیم۾اھبیئ۾اینپ۾دااتسؿ۾رشعت۾ےک۾اخےمت۾ےک۾اوحاؽ۾ھچک۾ویں

۾ام ین د ۾م ۾ےک۾ابکشمر ۾ےس۾لب ۾وہےن ۾واہتسب ۾ےس وجل اہللوحؽ ۾عز

۾ا،ہؾ ۾ںیم ۾اکومں ۾واےل ۾انرایض یک

)زدنیگ۾ےک۾دؿ۾(۾تسیز

۾اک۾تہب۾وشھت ۾اھت۔۾ارگ۾ربابد۾رک۾راہاھت۔۾ںیملف۾ڈراےم۾دےنھکی۾اور۾ ےن۾ابےج۾س

۾ایسی۾سب۾ںیم۾انھٹیب۾ ۾وہات۾وت رکات۾سج۾ںیم۾ںیملف۾اور۾ ےن۾ابےج۾ےتلچ۾وہں،۾ریمی۾دنسپیھبک۾ک ر۾ر۾ناان

و

و ۾ ں۾یک۾د ارزدنیگ۾ںیم۾س ناان۾وہا۔۾امنز۾ےک۾دعب۾ںیم۾یک۾امنز۾ڑپےنھ۾دجسم۾۾ءں۾ومندار۾وہیئ۾ہک۾اکی۾دؿ۾اشن

اکی۾غلبم۾دوعت۾االسیم۾ےن۾ڑبے۾

۾دانی۾رشوع۾ایک،۾ںیم۾یھب۾رقبی۾نا۾دنیشنل۾ادناز۾ںیم۾درس۾اضیفؿ۾س

۾۾اگل،۾اضیفؿ رک۾ھٹیب۾ایگ۾اور۾وغبر۾درس۾س

۾ےک۾اعؾ۾ مہ۾اافلظ۾نس

رث۾وہا۾ہک۾اباقیگیگ۾ےس۾۾رک۾اس۾دقر۾م

درس۾اضیفؿ۾س

اال ۾ریما۾ومعمؽ۾نب۾ایگ۔۾ر ۾۾االسیم۾اھبویئں۾ےک۾رتبیغ۾ؽ۾ےک۾ابمرک۾ےنیہم۾ںیم۾و

سیہ ل دالےن۾ر۾اریما

‘‘دمین۾ذمارکہ’’اک دامت بزکاتہه اعایہ ت

دامت بزکاتہه آپ۾۾اک۾ومعق۾ تالم۔دمین۾لنیچ۾ر۾س

عایہ ۾رک۾اامیؿ۾اتزہ۾وہایگ،۾ رب۾وکرشیک۾ایتری۾یک۾رکف۾ذنہ۾ںیم۾رگدش۾ؽ۾نےک۾ملع۾وتمکح۾ےک۾دمین۾وھپ۾ا

اہللعلیہ رحنۃ فیضان داتا علی ہجویری 28 ا

و رک

۾س ۾االسیم۾اک ۾ںیم۾ےن۾زدنیگ۾یک۾ ہیق۾اسںوسں۾وک۾تمینغ۾ناےتن۾وہےئ۾دوعت ۾ذہلا رھبا۾ ںےن۾یگل،

عایہ ابکشمردمین۾اموحؽ۾اانپ۾ایل۾اور۾اریماتنسلہ۾ ےک۾اطع۾رکدہ۾دمین۾دصقم۾''ےھجم۾اینپ۾اور۾اسری۾دامت بزکاتہه ا

این۾ےک۾ولوگں۾یک۾االصح۾یک۾وکشش۾رکین۾ےہ''۾ےک۾د

وھںیم۾اچمےن۾ںیم۾وغشمؽ۾تحت۾یکین۾یک۾دوعت۾یک۾د

۾رحتری۾ذیلی۾حطس۾ر۾دمین۾اقہلف۾ذ وہایگ۔۾اتدؾ

۾دار۾یک۾اعسدت۾ یل۾وہیئ۾ےہ۔م

ی صل ا علی احبیب! تعالی علی محند اہلل صل

ےھٹیم۾ےھٹیم۾االسیم۾اھبویئ! ایبؿ۾وکا

اور۾دنچ۾۾یک۾تلیضف۾اتتخؾ۾یک۾رطػ۾الےت۾وہےئ۾س

س

ی

ں ی

ت

۾رکات۾وہں۔

اور۾آداب۾ایبؿ۾رکےن۾یک۾اعسدت۾احص

۾زب۾ؾ۾تنج

خ

وش

۾دہاتی۾،ن۾زبؾع

م

خ

تمح، ۾ناؿ۾رے طعص

ت،۾ و

۾ن اہ

خ

س

یہ

خ

۾ ۾راسو تل،۾ ص ۾اتدجار ع ت ی اہلل ل ہ ی ل ی ع ال

او ۾هل س و ہ ۾

۾اک۾رفامؿ۾تنج۾اشنؿ۾ےہ:۾سج۾ےن۾ریمی۾س

۾یک۾ا۾و۾ر۾۾سج۾۾ےس۾۾م

یک۾اس۾ےن۾ ھج۾ےس۾م

۾یک۾وہ۾۾تنج۾۾ںیم۾ریمے۾اسھت۾وہ۾ ۾۔ےن۾ ھج۾ےس

(۳۴۳ص۹)ابن عساکر جم

۾اک۾دمہنی۾ ےن۾آاقہنیس۾رتی۾س

۾ںیم۾ڑپویس۾ےھجم۾مت۾اانپ۾انبانتنج

ی اہلل تعالی علی محند صل ا علی احبیب ! صل

س آے۾خیش۾رطتقی۾ہ ل۾ا ،اریم

۾ی

عایہ ت ےس۾اپین۾ےنیپ۾ےک۾دنچ۾‘‘دمین۾وھپؽ۾436’’ےک۾راسےل۾دامت بزکاتہه ا

دمین۾وھپؽ۾ےتنس۾ںیہ:

دورفانیمے طعص

ی اہلل تم۾ویپ،۾ہکلب۾دو۾،ہ۾ اوٹن۾یک۾رطح۾اکی۾یہ۾اسسن۾ںیم : واہ وسله ہ ی ل الی ع ع ت صل

لہ ڑپوھ۾اور۾رفاتغ۾ر۾بشه اہللویپ۾اور۾ےنیپ۾ےس۾لب۾)اسسن۾ےل۾رک(۾نیت۾رمہبت۾ دی۾ اہک۾رکو احند

)۾رتم

۾ارکؾ(۶۽ۼ۵دحثی۾۾۷۹۶ص۾۷ج ی اہلل ی ےن۾ربنت۾ںیم۾اسسن۾ےنیل۾،ہ۾اس۾ںیم۾واہ وسله ہ ی ل الی ع ع ت صل

(ۼ۶ۻ۷ثیدح۾۸ۻ۸ص۾۷)۾اوبداو،د۾جوھپےنکن۾ےس۾عنم۾رفام،ہےہ۾۔۾ص

۾رضح

م ۾ال ریہش۾یکح

رر سف

ت۾۾یتفم۾

حيا ادمح۾،ہر۾اخؿ۾ ۾اپک۾ےک۾تحت۾رفامےت۾ںیہ۾:۾ربنت۾ںیم۾اسسن۾انیل۾ناونروں۾اک۾اکؾ۾علیہ رحنۃ ا اس۾دحثی

اہللعلیہ رحنۃ فیضان داتا علی ہجویری 29 ا

۾ )ینعی۾اسسن۾ےتیل۾وتق۾ےہ۾زیناسسن۾یھبک۾زرہیلی۾وہیت۾ےہ۾اس۾ےیل۾ربنت۾ےس۾اگل۾ہنم۾رک۾ےک۾اسسن۾ول۾،

۾دقرے۾ڈنھٹی۾وہ۾(الگس۾ہنم۾ےس۾اٹہ۾ول ۾، ۾ ہ۾رکو۾ہکلب۾ھچک۾رہھٹو رگؾ۾دودھ۾،ہ۾اچےئ۾وک۾وھپوکنں۾ےس۾ڈنھٹا

( ۻۻص۾۾ۺ)رماےۃ۾جناےئ۾رھپ۾ویپ۔۾د ہ

ت الی۾افش۾اپین۾ر۾د ر ۾اپک۾وریغہ۾ڑپھ۾رک۾ ۾تؾ۾رکےن۾ںیم۾رحج۾ود

۾ڑبے۾ڑبے۾ڑپھ۾ےئجیل۾بشه اہلل ےنیپ۾ےس۾ےلہپ۾ م ںی وٹن۾ںیئپ،

وچس۾رکڑوھےٹ۾ڑوھےٹ۾گ

۾یک۾امیبری۾دىپا۾وہیت۾ےہ۾ ررگخ وٹن۾ےنیپ۾ےس۾

ھٹیب۾رک۾اوردیسےھ۾اہھت۾ ین۾نیت۾اسسن۾ںیم۾ںیئپاپ گ

۾وت۾م ںی۾ےس۾اپین۾ونش۾ےئجیک۾ ۾زیچ۾وریغہ ےنیپ۾ےس۾ےلہپ۾دھکی۾ےئجیل۾ہک۾ےنیپ۾یک۾ےش۾ںیم۾وکیئ۾اصقنؿ۾دہ

ۃ۾زللدیبجی۾ےہادس۾الہایپ۾ےنکچ۾ےک۾دعب۾ (۸۽۹ص۾۾۹)۾ااحتػ حند الگس۾ںیم۾ےچب۾وہےئ۾ ےیہک۾

۾انکنیھپ۾ ہ۾اچےئہ ۾وخاوخماہ ۾اقلب۾الامعتؽ۾وہےن۾ےک۾ابووجد ۾وک املسمؿ۾ےک۾اصػ۾رھتسے۾وھجےٹ۾اپین

:شفاء وقنمؽ۾ےہ ۾اربکلی۾النب۾ینعی۾املسمؿ۾ےک۾وھجےٹ۾ںیم۾افش۾ےہ۾۾سؤر انؤم

ت ہقہف

رجح۾)ااتفلوی۾ا

ی۾ج

م

ی ت ہ ل

یپ۾ےنیل۾ےک۾دنچ۾وحملں۾ےک۾دعب۾اخىل۾الگس۾وک۾دںیھکی۾ےگ۾ (۸ۼ۷ص۵،فشک۾اافخلء۾جۻ۵۵ص۸ا

یھب۾یپ۾ےئجیل۔ دنیپے۾ںیم۾عمج۾وہےکچ۾وہں۾ےگ۾ام ںی وت۾اس۾یک۾دویاروں۾ےس۾ ۾رک۾دنچ۾رطقے۾

س

زہاروں۾

ی

ں۾ےنھکیس۾ےک۾ےئل۾ۃبتکم۾ادملہنی۾یک۾وبطمہع۾دو۾بتک۾) ی

ت

لمتشم۾اتکب۾''د ار۾احفصت۾ر۾۾642( ۵

422( ۶اور)۾43رشتعی''ہصح

س

احفصت۾یک۾اتکب''۾

ی

۾احلص۾ےئجیک۾اور۾ڑپےئھ۔۾

ں۾اور۾آد۾ا۾ب۾'۾'۾دہ۾ی

ی

ت

و

رد ہ۾دوعت س ۾اک۾اکی۾رتہبنی۾ذ

۾روسؽ۾ےک۾اسھت۾۾ں۾یک۾رت ؿ

خ

ین۾اقولفں۾ںیم۾اعش د االسیم۾ےک۾م

و

ں۾رھبا۾ک ر۾یھب۾ےہ۔س

۾مہ ۾ںیم ۾اقےلف ۾دمین ۾ک رآو ۾رک ۾لم ۾رکں

س

ی

ں۾ںیھکیس۾ےگ۾اس۾ںیم۾ ی

ت رس۾رسباہلل اء ش ا

۾اقےلف ۾دمین ۾ےک ۾دؿ ۾ابرہ ۾ابرہ ۾اور سیت۾سیت

ںیم۾ک ر۾رکےت۾روہ۾بج۾یھب۾ںیہمت۾ومعق۾ےلم

حبیب! ص صل ا علی ا ع ت اہللی ل ی ع ال ندح ی م ل

اہللعلیہ رحنۃ فیضان داتا علی ہجویری 30 ا

و

رود۾اپک3ںیم۾ڑپےھ۾ناےن۾واےل۾ں۾رھبے۾ایعامع۾دوعت۾االسیم۾ےک۾ہتفہ۾وار۾س د

ودری احبیب اعالی الہه صل وسله وبارک علی سیدىامحند :بش۾ہعمج۾اکد ايبی الم

دراعظیه اجاہ وعلی اہ وصحبہ وسله ا

روگں۾ےن۾رفام،ہ۾ہک۾وجر

۾ہعمج۾ب ود۾رشفی۾وک۾)ہعمج۾اوررعمجات۾یک۾درایمین۾رات(صخش۾رہ۾بشر۾د اس

ی اہلل دمہنی۾اپدنبی۾ےس۾مک۾از۾مک۾اکی۾رمہبت۾ڑپےھ۾ ۾ومت۾ےک۾وتق۾رساکر ہ وسله ہ ی ل الی ع ع ت صل وا۾یک۾ز،ہرت

۾دمہنی ۾ںیم۾دالخ۾وہےت۾وتق۾یھب۾،ںاہں۾کت۾ہک۾وہ۾دےھکی۾ ۾ہک۾رساکر ر

ی اہللرکے۾ ۾اورق ہ ی ل الی ع ع ت صل

ادات۾ص اےس۾ رب۾ںیم۾اےنپ۾رتمح۾رھبے۾اہوھتں۾ےس۾ااتر۾رےہ۾ںیہ۔واہ وسلهس۾ا د۾س

ےووات۾لعل ص

۾ا

ا۲٥۲)افص

صمل

)

علی اہ وسله :امتؾ۾انگہ۾اعمػ(2) لىا محند و الہه صل علی سید ىا وم

ان۾اسن۾دی اہللےس۾رواتی۾ےہ۾ہک۾اتدجاردمہنی۾ہ ي الی ع ع ت اہلل ی ضر رضحت۾س واہ وسله ہ ی ل الی ع ع ت صل

ےن۾رفام،ہ۾

ود۾اپک۾ڑپےھ۾ارگ۾ڑھکا۾اھت۾وت۾ےنھٹیب۾ےس۾ےلہپ۾اور۾اھٹیب۾اھت۾وت۾ڑھکے۾وہےن۾ےس۾ےلہپ۾اس۾ےک۾ر:وج۾صخش۾ہی۾د

۾ناںیئ۾ےگ۾۔۾

ئ

(٥٥)ااضی۾ص۾انگہ۾اعمػ۾رکدی

ی اہلل علی محند رتمح۾ےک۾رتس۾دروازے(6) صل

ود ربدیع صناےت۾ںیہ۔۾دروازے۾وھکؽ۾دے۾22اپک۾ڑپاتھ۾ےہ۾وت۾اس۾ر۾رتمح۾ےک۾۾وجہی۾د ل ا (٧٢٢)ا

اکی۾زہار۾د۾ؿ۾یک۾ایکینں( 1)

الہ جز اہلل عيا محندا ما

ان۾انبدنا ہ ي الی ع ع ت اہلل ی ض ر ابعس۾۾رضحت۾س

ی اہلل ےس۾رواتی۾ےہ۾ہک۾رساکردمہنی۾ واہ ہ ی لالی ع ع ت صل

ود۾اپک۾وکڑپےنھ۾واےل۾ےئلیک۾رتس۾رفےتش۾اکی۾زہار۾دؿ۾کت۾ایکینں۾ےتھکل۾ںیہ۔وسلهر ےن۾رفام،ہ۾:اس۾د

د۾ج۾

ئ

انع۾ازلومج م

(۷۴۹ۻ۵دحثی۾۾۶۹۸ص۾۵۴)

اہللعلیہ رحنۃ فیضان داتا علی ہجویری 31 ا

ودرشفی۾اکوثاب(1)ر ھچ۾الھک۾د

ه صل علی سیدىامحندعددمافی عله اہلل صلۃ دآئنۃ و بدواو ملک اہلل ال

ود۾رشفی۾وک ا ض۾زبروگںاہاد اہللعلیہ رحنۃ رضحت۾ادمحاصوی۾راکی۾ ےس۾لقن۾رکےت۾ںیہ:۾اس۾د

ودرشفی۾ڑپےنھ۾اکوثاب۾احلص۾وہات۾ےہ۔۾رادات۾صابرڑپےنھ۾ےس۾ھچ۾الھک۾د

س۾ا د۾س

ےووات۾لع

ل ص

۾ا

(۽۵۸)اف

ی۾(3)

ے طعص

۾ی اہللرقب واہ وسله ہ ی ل الی ع ع ت صل

ہ الہه صل علی محندکنا تحب وتزضی

۾اونراکی۾دؿ۾اکی۾صخش۾آ،ہ۾ وتوضحری اہلل واہ وسله ہ ی ل الی ع ع ت صل

قی۾اربک۾ دےن۾اےس۾اےنپ۾اور۾ص

۾۾ریض۾اہلل۾اعتیل۾ہنع ۾رکاؾ ۾وہاہک۾ہی۾وکؿ۾ذی۾۾ هہ ي الی ع ع ت اہلل ی ضر ےک۾درایمؿ۾اھٹب۾ایل۔۾اس۾ےس۾ص ت ص ع

ن

وک۾

ی اہللرمہبت۾ےہ۾!بج۾وہ۾الچ۾ایگ۾وترساکر۾ واہ وسله ہ ی ل الی ع ع ت صلود۾اپک۾ڑپاتھ۾

ر۾ہی۾بج۾ ھج۾ر۾د ےن۾رفام،ہ:

بدیع صےہ۾وت۾ویں۾ڑپاتھ۾ےہ۾ ل ا (٥٧١۔)ا

ی اہلل تعالی علی محند صل ا علی احبیب ! صل