BạnđangđọcebookYÊUMUỘNcủatácgiảPearlBuckdoBookaholicClubchếbảntheoDựánchếbảnEbook(MakingEbookProject).

MongrằngebooknàysẽmangđếnchobạnmộttácphẩmVănhọchay,giàugiátrịbiểucảmvànhânvăn,vớichấtlượngcao.Chúngtôiluôncốgắngmangđếnnhữngchếbảnebooktốtnhất,nếutrongquátrìnhchếbảncólỗisaisótnàomongbạngópývàchochúngtôibiếtnhữngebookmàđangmongmuốn.

MakingEbookProjectcủaBookaholicClublàmộthoạtđộngphilợinhuận,nhằmmụcđíchmangđếnnhữngchếbảnebookhay,cógiátrịvớichấtlượngtốtnhấtmàchúngtôicóthểvớiCộngđồngđọc-ngườiViệt.Tuynhiên,nếubạncókhảnăngxinhãyđọctácphẩmnàybằngsáchtrướchếtvìlợiíchchoNhàxuấtbản,bảnquyềntácgiảvàgópphầnpháttriểnxâydựngnềnVănhóađọc.

Hãychỉđọcchếbảnnàytrongđiềukiệnbạnkhôngthểtìmđếnấnphẩmsách.

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

MỤCLỤC

ĐÔINÉTVỀTÁCGIẢ1.2.3.4.5.6.7.8.9.10.11.12.13.14.15.

ĐÔINÉTVỀTÁCGIẢ

PearlSydenstrickerBuck(26/5/1892-06/3/1973)tênkhaisinh:PearlComfortSydenstricker;tênTrungQuốc赛珍珠(TrạiChânChâu)lànữnhàvănMỹđoạtgiảiNobelvănhọcnăm1938.

PearlBucksinhởHillsboro,WestVirginia,làconmộtnhàtruyềngiáongườiMỹ.Saukhirađờichưađầy5tháng,bàđãđượcchamẹđưasangTrungQuốcsinhsống.TừnhỏvàsuốtcảcuộcđờibàyêumếnvàthíchtìmhiểucuộcsốngcủangườidânTrungQuốc.Năm15tuổi,bàđượcgửitrọhọctạimộttrườngdạyAnhvănởThượngHải.Năm17tuổi,chamẹchoPearlBuckvềMỹ,họctạitrườngĐạihọcRandolphMacon(tiểubangVirginia).

Năm1917bàkếthônvớimộtmụcsưvàtheochồngđitruyềngiáotạimiềnBắcTrungHoa.Từnăm1922,bàdạyởĐạihọcNamKinhvàKimLăng.

Năm1925,PearlBuckbắtđầuviếtcuốntiểuthuyếtđầutiênEastWind:WestWind(GióĐông,gióTây).SauđóhàngloạttiểuthuyếtnổitiếngkhácvềđềtàiTrungQuốcrađời,nhưTheGoodEarth(Đấtlành),Sons(Nhữngngườicontrai),AHouseDivided(Mộtnhàchiarẽ),TheMother(Ngườimẹ),TheChildWhoNeverGrew(Đứatrẻkhôngbaogiờlớn)...trongđótiểuthuyếtTheGoodEarthđượcnhậngiảiPulitzernăm1931.Năm1933,bàđượcĐạihọcYaletặngbằngCửnhânVănchươngDanhdự.Năm1938,bàđượcĐạihọcWestVirginiavàĐạihọcSt.LawrencetraotặngbằngTiếnsĩVănchươngDanhdự.Năm1938PearlBucknhậngiảiNobelvìcáctácphẩmmôtảđờisốngnôngthônTrungHoamộtcáchphongphúvàxácthực.Saukhinhậngiải,PearlBucktiếptụcsángtácrấtnhiều,ngoàivănxuôibàcònviếtkịch,kịchbảnphim,tiểuluậnvàsáchchothiếunhi.BàcũnglàngườiđãdịchThủyHử(Allmenarebrothers)vàmộtsốtácphẩmvănhọcTrungQuốcsangtiếngAnh.

TrongThếchiếnthứhai,PearlBuckviếtnhiềusáchbáochínhluậnchốngchủnghĩaphátxít.Trongthậpniên1950,bàxuấtbảnmộtsốtácphẩmvềđềtàigiađìnhvàxãhộiMỹ,kíbútdanhI.Sedge.Năm1951,PearlBuckđượcbầulàmthànhviênViệnHànlâmNghệthuậtvàVănhọcHoaKỳ.Năm1955,bàlidịchồngvàtáigiávớigiámđốcmộthãngquảngcáo.Cuốiđời,bàquantâmđếnđềtàicácnhàbáchọcnguyêntửbuộcphảichếtạovũkhígiếtngườihàngloạt.Đồngthời,bàtíchcựcthamgiacáchoạtđộngtừthiện,xãhộinhư:sánglậpratổchứckhôngvụlợiHiệphộiĐôngTây(TheEastandWestAssociation,1941)nhằmtruyềnbánhữnghiểubiếtgiữacácdântộctrênthếgiới;cùngchồnglậpnêntổchứcCănnhàtìnhnghĩa(WelcomeHome,1949)giúptrẻmồcôi;lậpraQuỹPearlS.Buck(ThePearlS.BuckFoundation,1963)vàtặngchoquỹnày7triệuđôla.Bàmấtnăm1973tạiDanby,Vermont(Mỹ).

Tácphẩm

-EastWind:WestWind(GióĐông,gióTây,1930),tiểuthuyết

-TheGoodEarth(Đấtlành,1931),tiểuthuyết

-Sons(Nhữngngườicontrai,1932),tiểuthuyết

-TheFirstWifeandOtherStories(Vợcảvànhữngcâuchuyệnkhác,1933),tiểuthuyết

-AllMenAreBrothers(Mọingườilàanhem,1933),bảndịchtiểuthuyếtThủyHử

-TheMother(Ngườimẹ,1934),tiểuthuyết

-AHouseDivided(Mộtnhàchiarẽ,1935),tiểuthuyết

-AHomeofEarth(Nhàtranhváchđất,1935),tiểuthuyết

-TheExile(Lưuđày,1936),tựtruyện

-FightingAngel(Thiênthầnchiếnđấu,1936),tựtruyện

-ThisProudHeart(Tráitimkiêuhãnh,1938),tiểuthuyết

-FlightintoChina(BayvàoTrungHoa,1939),kịch

-ThePatriot(Ngườiyêunước,1939),tiểuthuyết

-OtherGods(Nhữngthầnminhkhác,1940),tiểuthuyết

-DragonSeed(Hạtgiốngcủarồng,1942),tiểuthuyết

-TheSpiritandTheFlesh(Tinhthầnvàthểxác,1944),tựtruyện

-TheDragonFish(Cáhóarồng,1944),tiểuthuyết

-PortraitofaMarriage(Chândungmộtcuộchônnhân,1945),tiểu

thuyết

-TalkaboutRussia(CâuchuyệnvềnướcNga,1945),tiểuluận

-PavilionofWomen(Gianriêngcủaphụnữ,1946),tiểuthuyết

-Poeny(Mẫuđơn,1948),tiểuthuyết

-Kinsfolk(Tìnhruộtthịt,1949),tiểuthuyết

-TheAngryWife(Ngườivợgiậndữ,1949),tiểuthuyết

-TheChildWhoNeverGrew(Đứatrẻkhôngbaogiờlớn,1950),tiểuthuyết

-TheHiddenFlower(Cánhhoaeấp,1952),tiểuthuyết

-Myserveralworlds(Thếgiớicủariêngtôi,1954),tựtruyện

-ImperialWoman(Ngườicungnữ,1956),tiểuthuyết

-LetterfromPeking(LáthưtừBắcKinh,1957),tiểuthuyết

-VoicesintheHouse(Tiếngnóitrongnhà,1958),tiểuthuyết

-TheTownsman(Ngườithànhphố,dướitênJohnSedges,1958),tiểuthuyết

-TheLongLove(Tìnhyêulâudài,1958),tiểuthuyết

-ADesertIncident(Mộtsựkiệnởsamạc,1959),kịch

-CommandtheMorning(Ralệnhchobuổisáng,1959),tiểuluận

-SantanNeverSleeps(Satankhôngbaogiờngủ,1962),truyệnphim

-FairyTalesoftheOrient(Đôngphươnghuyềnbíquatruyệncổthầntiên,1965),truyệnthiếunhi

-Timeisnow(Bâygiờlàthờiđiểm,1967),tiểuthuyết

-TheNewYear(Nămmới,1968),tiểuthuyết

-TheThreeDaughtersofMadameLiang(BangườicongáicủaLươngphunhân,-1969),tiểuthuyết

-ThePromise(Hứahẹn,1943),tiểuthuyết

-WaterBuffaloChildren(Mụcđồng,1943),truyệnthiếunhi

-OneBrightDay(Mộtngàyđẹptrời,1950),truyệnthiếunhi

-TheChristmasGhost(ConmađêmNoel,1966),truyệnthiếunhi

-TheKennedyWomen(NhữngngườiđànbàtronggiađìnhKennedy,1970)

-TheStoryBible(ChuyệnKinhThánh,1971)

1.

HômấylễtứtuầncủabàVũ.Trướcbàntrangđiểm,bàVũngắmnghíatronggươngkhuônmặtđiềmtĩnhcủamình,vàsosánhvớikhuônmặtcũngđãhiệnraởgươngnàynămbàmườisáutuổi.

…Ngàyhômđó,vìquendậysớm,nàngrờikhỏigiườngtânhôntừsángtinhmơ,khoácvộicáiáochoàngmới,nàngđếnngồitrướcbàntrangđiểmnày.Vớimộtvẻdịudàngvàthảnnhiên,nàngngắmnghíanétmặtmìnhtronggương.

“Lạnhỉ!Vẻmặtmìnhcũngchẳngkhácgìhômqua?”nàngtựbảo,trongbuổisángđầutiênấy,saungàycướicủanàng.

Rồinàngquansáttỉmỉ:vừngtránrộng,thấp,màdiềmtócthiếunữđãchảilêntừđêmqua,đôimắthạnhđào,sốngmũidọcdừa,haimátráixoan,chiếccằmnhỏvàcáimiệngxinhxinhtươithắm,sánghômấyrấtthắmtươi.

BỗngGiang,ngườinữtì,vộivãbướcvào,ấpúng:

-Thưacô…,à,thưabà.Conkhôngngờsángnaybàdậysớmthế.

HaimácủaGiangbừngđỏ.Tráilại,trênđôimôihồngthắm,haimácủabàchủvẫngiữnguyênmàutrắngngọcngàthườngngày.

-Tôithíchdậysớm,nàngtrảlờimộtcáchdịudàng,bằnggiọngnóimàđêmquachồngnàng,chàngtraitừtrướcchưabaogiờnàngbiếtđến,đãvínhưtiếngchimca.

…Đãhaimươibốnnămqua,bâygiờGiangxemchừngđãđoánđượcýchủ.Đứngsaucáighếgỗnặngnề,chịđưataynhanhnhẹnchíttócbàVũthànhnhữnglọnđen,cứngvàláng.Côngviệcnàyquáquenthuộc,nênchị

cóthểvừalàmvừanhìnkhuônmặtthanhtúcủabàchủtronggương,chịnói:

-Thưabà,đãhaimươibốnnămrồimàvẻmặtbàvẫnkhôngthayđổi.

-Chịcũngnghĩđếnbuổisángấyà?

BàâuyếmbắtgặptronggươngđôimắtchịGiangđangnhìnmình.Sauhaimươibốnnămlàmbạnvớingườiđầubếp,chịđãtrởnênxồxề,nhưngbàVũthìvẫnmảnhmaihơnlúcnàohết.

ĐộtnhiênGiangcườilớn:

-Thưabà,sánghômấyconnhútnháthơnbànhiều.Áidà!Conthẹnthùnglàmsao!Thẹnthùngmộtcáchvôcớ,vìcáiviệcgiữangườinamvànữlàmộtđiềurấttựnhiênphảikhôngthưabà?Thếmàlúcbấygiờconlạixemlàmộtđiềukìcục...

BàVũchỉcười.BàthườngđểchoGiangnóitựdo.Nhưngkhibàkhôngmuốnnghenữa,thìnụcườiđộtnhiêntanbiếnngayvàbàgiữvẻimlặng,Giangcũngimlặngtheo.Chịgiảvờkhôngvừaývớihìnhdánglọntóctrongtaymình,chịtháorờira,rồibốilại.Làmxong,chịGiangcàihaicáitrâmbằngngọcthạchvàobúitóc,rồilấydầuthơmtẩmvàotayvàvuốtlênđầubónglángcủabàVũ.

Vớigiọngthanhtao,bàVũhỏi:

-Đôibôngtaingọccủatôiđâurồi?

ChịGiangreolên:

-Conđoánhômnaybàmuốnmangđôihoataiấy,nênconđãsoạnsẵnrồiđấyạ.

Chịtamởmộtcáihộpnhỏbọclụahoa,lấyđôibôngvàthậntrọngcàivàohaitráitaixinhxắncủabàchủ.Haimươibốnnămvềtrước,ngườichồngtrẻtrungcủabàbướcvàophòngnàyđúngvàolúcchịGiangvừabận

chobàmộtcáiáohồngđoạnngắn,rộngtay,trêncáixiêmgấmđenmàthântrướccũngnhưthânsauđềucóthêuhoavàchim.Chínhtaychàngđãcầmcáihộphoatainày.Đôimắtđẹpcủachàngmơmàngthỏamãn.Làngườicòngiữnềnnếpxưa,nênchàngkhôngnóichuyệnvớivợtrướcmặtđầytớ,chàngtraochiếchộpchochịGiangvàbảo:

-Đeovàotaichobà.

Giangxuýtxoatrướcvẻđẹpkhôngtìvếtcủaviênngọc,lúcchịmởhộpđưaratrướcmặtbàchủ.Tânnươngngướcmắtnhìnchồng,rồicúixuốngelệduyêndáng,nhỏnhẹnói:

-Cámơn.

Trongkhingườitỳnữmanghoataichovợ,chàngchămchúnhìnnàngkhẽgậtđầu.Tronggương,nàngnhìnthấynétmặtcươngquyếtvàkiêuhãnhcủachàngthanhniên.

Chàngthởrakhoankhoái.Bốnmắtgặpnhautronggươngvàcảhaiđềuthầmnhậnlàngườiyêumìnhđẹp.

-Chịđiphamấytáchtrànóngđemđây,chàngđộtngộtbảoGiang.

Nhưđêmqua,bâygiờchỉcóhaingười,chàngcúimìnhđặthaitaylênvaivợ,nhìnvẻmặtnàngphảnchiếutronggương,vànói:

-Nếuemxấuxíthìanhđãgiếtchếttừđêmquarồi.Anhrấtghêtởmnhữngngườiđànbàxấuxí.

Dướisứcnặngcủahaibàntaychồngđèxuốngvai,nàngngồiyên,mỉmcườiêmáiđáp:

-Thìđuổiemvềcũngđủrồichứsaolạigiếtđi?

Sánghômấytâmhồnnàngxaoxuyếnmộtcáchlạ.“Khôngbiếttríthôngminhcủachàngcóngangvớivẻđẹpcủachàngkhông?”nàngnhủ

thầm.Đòihỏinhưvậycólẽhơiquáđáng,nhưng,nếuchínhchàngđượcnhưthếthìquýbiếtbao!

Câuchuyệntrênxảyrađãhaimươibốnnămrồi.HômấyGiangđeohoataivàochochủ,chịngắmnghíanói:

-Bâygiờmàungọchợpvớisắcdacủabàhơnbaogiờhết.Khôngcóbànàođãbốnmươituổimàđượcnhưthếnày.Conkhônglấylàmlạkhithấyôngchủchỉquýmếncómộtmìnhbà.

-Nóikhẽchứ,ôngcònđangngủđấy!

-Thưabà,chắchômnayôngdậysớmhơn,vìlàngàylễtứtuầncủabà.

ChịGiangđưatayquẹtngangmũi.Saubaonămhầuhạởnhànày,chịnhậnthấyôngchủkhônghiểuhếtgiátrịcủabà,ngườimàtronggiađìnhaiaicũngđềutônkính.Thậtthế,sáumươingườisốngtrongnhànàykhôngailàkhôngyêubàVũ,kểtừbàcụcốđếnthằngcháunhỏ,hayđứanôtìhènmọnnhất.NếucómộtchịởmớinàodámcàunhàuvìbàVũthấybụiđóngsaukẹtcửa,thìchịGiangxôảtangayvàquátlớn:

-ĐâylànhàhọVũ,chứkhôngphảilàmộtnhàtầmthườngnhưnhàhọHoànghayhọHứađâu!

Anhđầubếprấtthíchcửchỉnàycủavợ.Trongsuốtđờivợchồng,anhnhậnthấychịGiangchỉchútrọngđếnmộtmìnhbàchủthôimàkhôngđếmxỉagìđếnanhcả.Ngaytrongchínhngôinhànày,haingườicondâucũngkhôngdámnóigìđếnbàVũ,bởivìtháiđộcủabà,tuyhiềnnhưngkiênquyết,đủđặtmọingườivàokỷluật.

BàVũnóivớichịGiang:

-Bàmuốnđiểmtâmngaybâygiờ,đểcònphảinóichuyệnvớicậuCả.Trưanay,chịnhớđếngiúpbàbậnáođểdựlễ,nhưng,chịnhớxemchừngkhiôngdậythìđếnbáotinchobàbiếtnhé!

-Thưabàvângạ!

Giangcúixuốnglượmcáilượcchịđãđánhrơi,cáilượcgỗđànhương,thứhươngbàVũthườngxứctóc.Chịgỡmấysợitócdài,cuốnquanhngóntay,rồibỏvàomộtbìnhsứmenxanh,dựphòngsaunàykhiđãgià,bàchủsẽcầnmộtlọntócđểđộnthêm.

BàVũđứngdậy,bàcảmthấymìnhđãsẵnsàngchongàyhômnay.Ngàylễtứtuầncủamộtbàgiathế,nệcổ,làmộtngàyrấtlongtrọng.Bànhớlạimộtcáchrõrànglễtứtuầncủabànhạcbàcáchđâyhaimươinămtrước.HômấybàcụCốlongtrọngtraoquyềncaiquảncửanhàvàkẻănngườiởchoôngVũ,contraiCụ.Tronghaimươinămtrời,bàVũnắmtrọnquyềncaiquảnấy,bàkhéoléogiữgìnnhữngtậptụcbềngoài,nênđãcóthểthayđổinhiềuviệcmàbàcụCốvẫnkhônghaybiết.Nhưkhibàmuốnhủybỏmấyđámmẫuđơnđãmọcchiếmmảnhvườnphíađông.Vàkhikhôngthấynhữngchồimẫuđơnnon,màuđỏ,mọclênmạnhmẽtrongmùaxuânnămsau,thìbàlàmchobànhạcmìnhchúýđếnvàbànnêntrồngmộtvàilứathứhoakhác,vìmẫuđơnđãrúthếtmàumỡcủamảnhvườn.

Rồibàdịudàng:

-Cóthểtrồngđượcthủytiênhoặclan.Thưamẹ,conchỉmongsaođượcđẹplòngmẹ.

NămấybàVũmớicómườitámtuổi,bàkhéoléokểtênhoalan,giốnghoabàthích,vàohàngthứhai,khiếnbàcụlạitưởnglàdâumìnhkhôngthíchhoaấy.

Mặcdầuthươngdâu,bàcụvẫnthíchtỏramìnhcóuyquyền,cụnói:

-Thôithìtrồnglanvậy.

Thếrồi,trongnămnăm,bàVũđãlậpđượcmộtvườnlanđẹpnhấtthànhphố.Bàđãdùngrấtnhiềuthìgiờđểchămsócvườnlan.Bâygiờđây,mớiđầuthángsáumànhữngđóabạchlanđầumùađãnở,ngátthơm.Quathángtámnhữngđóahồnglansẽphôtấtcảvẻsángtươirựcrỡ,tớithángchínthì

sẽđếnlượthoànglan.

Từphòngkhách,bàVũbướcravườn,ngắthaiđóabạchlankhônghương,mangvàophòngăn,ởđấybữađiểmtâmđãdọnsẵnđợibà.Trênbàngiữaphòngcómộtbìnhtrà,mộtcáiliễnbằnggỗbịtbạcđựngcháohoavàmấydĩanhỏđựngthịtkhorim.Đólàbữađiểmtâmnhẹ,vìbansángbàthườngănkhôngđượcngon.Bàngồixuốngghếvàcầmđôiđũangà,đôiđũacósợidâychuyềnnhỏbằngbạcbuộcvàonhau.

Mộtnữtìtươicườibướcvàohaitaybưngmộtđĩabánhmớihấpxong,đangnónghổi.Bánhnàynắntheohìnhtráiđào,nhuộmđỏ,biểutượngsựtrườngsinh.

Chịtareolênvớimộtgiọngbìnhdịvuivẻ:

-Kínhchúcbàtrườngthọ,trườngthọ!

Rồiranhmãnhtiếp:

-Thưabà,conbiếtbuổisángbàítthíchdùngđồngọt,nhưngchúngconlàkẻtôiđòi,cóbổnphậndângnhữngvậtnàyđểcầuchúcbàđượcnhiềuhạnhphúc.Thưabà,chínhanhđầubếpđãtựtaylàmmấycáibánhnàyđấyạ.

-Cámơn,cámơntấtcả,-bàVũdịudàngnói.

Rồilịchsự,bàcầmngaycáibánhđangbốchơivàbẻlàmhai.Bánhlàmbằngbộtđậuxanhvàđườngcát.Bàvừanếmbánhvừakhen:

-Ngonthật!

Ngườinữtìcảmthấyphấnkhởi,chịtanghiêngmìnhvềphíachủthìthầm:

-Thưabà,lẽraconkhôngnói,nhưngvìlợiíchchungtrongnhà...thưa,anhđầubếpđãtínhgiárạđunbếpgấpbagiáthịtrườngđấyạ.Hômquaở

chợconđãnghegiá.Cốnhiênlàhơicao,vìrạmớichưavềnhưngrạtốtmỗibóchitámtiền,vậymà,anhbếpđãtínhđếnbốnquan.VìỷchịGianglàngườihầucậnbà,nênanhtatưởngmuốnlàmgìthìlàm.

ĐôimắtđenvàtrongsuốtcủabàVũbỗngtrởnênxavời.Vớigiọngnóihơilạnhlùng,bàbảo:

-Tôisẽlưuýkhinàoanhbếpđemsổđếntính.

Ngườinữtìnấnnámộtlátđoạnđira.BàVũbỏngaymiếngbánhxuống,rồicầmđũagắpmộtchútcákho.Bàlạitrầmngâmnghĩngợi.Bàcóbangườicontrai,màhaiđãthànhgiathất.BàkhôngcóýtraoquyềnđiềukhiểnchoMai,ngườidâucảcủabàtrongngàyhômnay,đểtránhsựganhtỵcủanàngdâuthứ.Trườnghợpbàtrướckiakhác,vìcụCốchỉcómìnhôngVũlàcontrai.Cònbâygiờ,Mai,vợcủaLãngcòntrẻquá.

HônlễcủacậuLãngcửhànhtheotụclệcổxưa,bàVũđãchọnvợchocậu,congáibàKhương,ngườibạnthânnhấtcủabà.Bàkhôngmuốnhônlễcửhànhsớmnhưvậy,vìcậuLãngmớicómườichíntuổi;nhưngcậuThế,conthứcủabàtheohọcởThượng-Hải,mớicómườitámtuổiđầumàđãmuốnlấyvợ.

Cậutasaymêmộtcôgáilớnhơnmìnhđếnhaituổi.Nhưvậy,TốLanhơntuổichịdâumình,songMailạilàdâutrưởng.

Đểmọiviệcđượcổnthỏa,bàVũphảinắmquyềncaiquảntrongnhàthêmmộtvàinămnữa.

Bởithế,hômnaybàkhôngbáotincósựgìthayđổicả.Bàvuivẻnhậncáctặngvậtvàdựcuộclễlinhđìnhmàngườitrongnhàsắmdọn.Bàtỏrarấtnuôngchiềucáccháumàbàmếnyêu.

BàcụCốđịnhsẽđếndựlễtứtuầnbàVũtrưahômnay.Đốivớicụ,mọiviệcbàVũchiềutheoýcụ.

HômnaylàngàybàVũnghĩđếntừlâuvớisựphatrộncủanhẹnhõm

lẫntrầmbuồn.Khoảngđờiđầucủabàđãkhéplạivàgiaiđoạnthứhaiđangmởra.Bàkhôngsợtuổigià,vìtuổigiàmanglạichobànhiềudanhvọng.

Mỗinăm,uythếvàlòngkínhtrọngcủagiađìnhđốivớibàmộttăngthêm.Bàcũngkhôngsợmấtvẻđẹp,vìbàbiếtthíchứngvớisựthayđổimộtcáchtinhtế,đếnnỗingườitachúýđếnsắcđẹpcủabànhiềuhơnlàtuổitác.Vẻđẹpnhưhoacủatuổixuânkhôngcònnữa,nhưngvẻđẹpthanhtaocủađườngnét,củamàuda,kếthợpvớimàuxanhlamvàxámlụcdịudàngcủayphục,cànglàmchobàthêmsangquý.Thờigianlàmchovẻđẹpcủabàcàngtinhtếthêmlênchứkhônghềlàmsuygiảmvàcảmthấymìnhcònđẹp,nênhômnaybàVũsẵnsàngtheođuổidựđịnhcủamình.Mộtngườiđànbàítsắcđẹphơn,cólẽdodựvìghentị,hoặclosợsẽbịthuasút.NhưngbàVũkhôngcómộtlídogìđểghentịcả,điềudựđịnhcủabàphátsinhtừmộtýchítựchủ,sángsuốtvàrấtbìnhtĩnh.

BàVũđiểmtâmxong,mọingườitronggiađìnhvẫncònangiấc,ngoạitrừlũtrẻđangnôđùavớimấyvúemtrongkhuônviên,chờchamẹchúngthứcdậy.Chỉkhinàobàgọi,ngườitamớidámbồngtrẻconđến.

Cótiếngnóingoàisân,sátvớihoaviêncủabà.BànhậnrõtiếngbàKhương,mẹcôMai,nàngdâucảcủamình.

-Tôiđếnsớmnhưthếnàythìđãlàmsao?Mộtđờimộtlần,khôngphảingàynàongườibạnthânnhấtcủatôicũngmừnglễtứtuầncả?

BàVũcầmlấyđóabạchlantrênbàn,bướcracổng,dangtayđónbạn.

-Xinmờichịvào.

BàKhươngnặngnềtiếnvềphíabạn.Cùngmộtlứatuổivớibạn,nhưngnétgiàđãinsớm,khácvớibàVũvẫngiữnguyênvẻthanhtao.Tuynhiên,khôngvìthếmàbàkémyêubạnmình.Bàkêulên:

-ÁiLiên!Cóphảitôilàngườiđầutiênđếnchúcthọchịkhông?

BàVũmỉmcười:

-Chínhthế,chịlàngườiđầutiênđếnchúcemđấyạ.

-Thếà!Vậythìtôiđếncũngkhônglấygìlàmquásớm!BàvừanóivừaliếcnhìnchịGiangnhưcốýtráchchịnàyđãtoanbắtbàchờđợi.

Đólàphépnhà,khôngaiđượcquấyrầybàVũtronglúcbàănsáng;nếukhông,bàphảingưngbữa.VìvậychịGiangkhôngthểmiễnlệnàychobấtcứmộtai.ChịkhôngsợbàKhương,vàngaycảôngquanTòachịcũngphớtngangđểdànhchobàchủmộtgiờyêntĩnhbanmai.

BàVũnói:

-Tôithíchgặpchịhơnaicả.

Bàntaymềmmạicủabànắmlấybàntaythôkệchcủabạndắtravườnlan,đếncáighếtređặtdướigốcmộtcâyliễu.Cạnhhọcómộthồnướcnhỏ,dướiđáysâu,mấycụmsúngtrắngđãbénrễ.Haiđóahoaxanhnổilêntrênmặtnước,bàVũkhôngthíchhoasúngtrắng.Bàchorằnghoanóthôvàhươngvịnặngnề.Mấyconcávàngnhỏxíulộitungtăngkhắpmấycọngxanh,đoạnnằmimngangmặtnướcmiệngnhópnhép.Khikhôngtìmthấyvụnbánh,chúnglaomìnhxuốngđáyhồ,mấycáiđuôimờmờquẫynướcthànhtừngbóngtrắngdàiphíasau.

BàVũsinhđượcbảyđứacon.Bốntraicònsốngvàhaitraimộtgáiđãchết.BàKhươngsinhđượcmườimộtđứamàsáulàgái.ỞnhàbàKhươngkhôngcósựyêntĩnhnhưởnhànày.Nhàbà,suốtngàylũtrẻnôđùahuyênnáo.Mẹhọrấtthânnhau,khibànàyđếnthămbàkiathìcóthóiquendắttheocon.Trongkhihaingườimẹngồiđánhbàisuốtngàyvàthâuđêmnữa,thìhaiđứanhỏgầngũinhau,thânthiệnđếnnỗixemnhaunhưchịemruột.

BàVũhỏibạn:

-Cậucháuđíchtôncủachịrasaorồi?

BàKhươngtrảlời:

-Cháunókhôngđỡgìcả,chịạ!-Khuônmặttròncủabàđangtươitắn,bỗngtrởnênbuồnbã!

-Tôikhôngbiếtcónênđemcháuđếnchữaởnhàthươngcủangườingoạiquốchaykhông?Ýchịthếnào?

-Cháuđaunặngđếnthếkiaà?

BàVũhỏivớimộtgiọnglolắng.

-Trongvàihômthìcólẽkhá.Nhưngngườitacảquyếtrằng,thầylangngoạiquốckhôngthểbiếtđượccănbệnhnếukhôngmổxẻbệnhnhân.MàthằngTiểuHạnhnhàtôithìcònnhỏquá!Thưachị,nómớilênnăm,sứcnócònyếuquá.

-Thôihãyđợiđếnmaihẵnghay.

RồisợnóinhưthếcóvẻíchkỉbàVũnóithêm:

-Tronglúcchờđợi,tôisẽsaichịGiangmangđếnchonómộtchénthuốc.ĐólàmônthuốcgiatruyềncủabàCốtôidùngđểchữachứnghoấy.Tôithườngchothằngcảvàthằngbauống.Đôikhicảôngnhàtôinữa.Chịcũngbiết,ôngấyđãhohaimùađôngrồiđấy.

BàKhươngnóivớigiọngbiếtơn.

-ÁiLiên!Chịtốtvớichúngtôiquá!

Trờicònsớm,hoaviêncònmátmẻnhưngbàKhươngcầmmộtcáiquạtnhỏ,vừaphephẩy,vừacườinói:

-Hễtuyếttanlàtôicảmthấynóng.

Cảhaicùngyênlặng.BàKhươngâuyếmngắmbạn:

-ChịÁiLiênnày,nhânlễtứtuầncủachị,tôikhôngbiếttặngchịgì,tôimangđếnvậtnày...

Bàluồntayvàoáogấmxanh,lấyramộtcáihộpnhỏtraochobạn.

Khicầmcáihộp,bàVũnhậnrangay.

-Ồ,chịMỹTrinh!Chịtặngngọcchotôià?

-Phải.

MộtvẻbuồnđauthoánghiệntrênnétmặtkémsắccủabàKhương.BàVũnhậnthấythếhỏingay:

-Chị!Saothế?

BàKhươnglưỡnglựmộtlátđáp:

-Lầncuốicùngtôimangđôihoataingọcấy,bamấycháubảonócóvẻnhưnhữnghạtsươngtrênmộttráidưa.

BàKhươngmỉmcười,nướcmắttràora.Bàđểmặc.

BàVũgiảvờkhôngthấynhữnggiọtnướcmắtcủabạn.Bàngồitrongghếbành,haitaycầmhộpnữtrang.Bàítkhiđểbạnphànnànvềnỗichồngcon.Giữahaingười,họkhôngnóiđếnôngVũbaogiờ,trừmộthaitiếngdobàKhươngthốtra.

-ChịÁiLiênnày,ôngởnhàrấtítkhilàmchịbựcmình.Tôikhôngbaogiờnghenóiôngluitớithanhlâu.Nhưngnhàtôithì...Thậtra,ôngấycũngtốt...Duychỉcóđiềulà...

NóiđếnđâybàKhươngngừnglạivàthởdài.

TrướckiađãcólầnbàVũkhuyênbàMỹTrinhnênđểchoôngấyvuichơi,miễnvềnhàtrướckhitrờisánglàđược.

Khôngbaogiờbàquênsựthẹnthùngrõrệttrongnétnhìnchânchấtcủabạn,vàcâutrảlờicủabàKhương:

-Tôihayghen.Tôighenđếnđiênlênđược!

BàVũkhôngbiếtghen,nênlàmthinh.Bàkhôngsaohiểuthấuđượckhíacạnhtìnhcảmnàycủabạn.NhấtlàkhigợiđếnôngKhương,mộtnhàbuôngiàu,nhưngrấttầmthườngvàkhôngđẹptrai.Ôngtađượccáisànhsỏi,nhưngkémthôngminh.Làmvợmộtngườinhưthếmàlấylàmthíchthú,bàVũkhôngthểtưởngtượngđược.

Mộtlátsau,bàVũnói:

-Đãlâu,tôimuốnnóivớichịmộtchuyện.Banđầu,lúcmớinghĩđếntôimuốnnóingay,nhưngchưatiện.Bâygiờtôiđãnhấtquyếtrồi,khỏiphảihỏiýkiếnchịnữa.

BàKhươngphephẩycáiquạt,lắngnghe.Hơigiónhẹđãlàmráonướcmắtbà.Bàcườivàkhócmộtcáchdễdàngvìbảnchấtđacảm.LâunaytrongtìnhgiaohảovớibàVũ,bàgiữphậndưới,khôngphảichỉvềsắcđẹp,màcònvềtấtcảmọiphươngdiện.Chẳnghạn,nhàbàcũngđồsộvàđẹpđẽnhưtòanhànày,nhưnglúcnàocũnglộnxộn,rấtítkhiđượctươmtất,tuythâmtâmbàkhôngmuốnthế.Bàđãcốgắngrấtnhiều,nhưngbọnnôtỳtrongnhàvẫncònquáưtựdo,chúngthườnglàmviệcvìthuậntiệnhơnlàvìbổnphận.BàKhươngchỉnhậnthấyđiềunàytrongnhữnglúcđếnthămbạn.Bàthườngnói,nhữngaigầngũibàVũcũngđềuđượctiếnbộ.Vàcólẽđócũnglàlýdochínhkhiếnbànăngđếnthămbạn.

-Chịcógìcầnnói,nóiđi.Tôingheđây.-BàKhươngbảo.

BàVũngướcmắtnhìnbạn,rồivớimộtgiọngbìnhtĩnh,rõràng,bànói:

-ChịMỹTrinhnày,tôiđãquyếtđịnh,hômnaysẽbảonhàtôicướimột

nànghầu.

BàKhươnghámiệngsửngsốt,đểlộvẻđẹpđộcnhấtcủabàlàhaihàmrăngtrắngnhưngà.Bàngậpngừng:

-ÔngVũmuốnthế?Hayvìlẽgì?

-Không,hoàntoànkhôngphảithế.Dĩnhiênlàtôikhôngbaogiờhỏiđếnnhữngchuyệnđãxảyratrongcácyếntiệccủađànông.Điềuấykhôngquanhệgìđếntôi,đếngiađìnhchúngtôi.Đây,chỉvìnhàtôi,vìtôi.

-Nhưngsaoviệcấylạivìchị?

BàKhươngcảmthấymìnhhơnhẳnbạn,khinghĩđếntìnhchồngvợgiữabàvàôngKhương.Vìkhôngbaogiờbàtacóýnghĩnhưvậy,màngaycảôngKhươngcũngthế.Bàchorằngmộtcôvợbéởluôntrongnhà,trởnênngườithânthuộccủagiađình,concáicôtasẽgâygổđánhđậpnhauvớiconvợcả,vàngaycôtacũngtranhgiànhchồngvớingườivợchínhnữa.Nhưthếthậtcòntệhơnlàđểchồngđichơithanhlâu.

BàVũđáp:

-Đólàđiềudựđịnhcủariêngtôi.

Bàngắmlànnướctrongsuốtgiữahồsâu.Đóalanbàcầmtrêntayvẫncòntươi.

BàKhươnghỏiravẻnghiêmtrọng:

-Nhưngliệuôngnhàcóbằnglòngkhông?Ôngấyvẫnluônluônyêuchịkiamà!

-Ôngấysẽkhôngbằnglòngngayđâu.-BàVũbìnhtĩnhđáp.

Bâygiờ,biếtrõchuyện,bàKhươngmớituônranhữngcâuhỏimàbàđã

ấmức.Cáiquạtrờikhỏitaybà.

-Chịchọnnànghầuấyà?ChịÁiLiênnày,nếucôtacócon,liệuchịcóchịuđựngnổikhông?Chắcchịkhôngbiếtsẽcónhữngđiềuphiềnnãokhihaingườiđànbàcùngchungmộtchồng?

-Nếuchínhtôiépôngnhàtôilấy,thìdĩnhiêntôikhôngphànnàngìđược.

TiếngnóicủabàKhươngtrởnênthathiết:

-ChịÁiLiênơi,liệuchịcóbắtépôngtakhông?

-Tôithìkhôngbắtépôngnhàtôibấtcứviệcgì.

Cótiếngngườiđằnghắng,haibàđềungẩngmặtnhìn.Giangđứngởngưỡngcửa,trênkhuônmặttươivuicủachịđiểmmộtnụcườihómhỉnh,khiếnbàVũnhậnrangay,bànói:

-TôikhôngmuốnnghechịbáotincócôHsiađếnđâunhé!-Tronggiọngnóiêmđềmấycóẩnmộtchútbấtbình.

Gianglễphépthưa:

-Thưabà,chínhcôtađấyạ.

Chịngừnglại,cườirồiđưataybưngmiệng:

-Conđãbảocôtakhôngđượcvào,bàchủđangbậnkhách.Thếmàcôtakhôngchịu.

BàVũkêulên:

-Nhưng,khôngphảivìlễtứtuầncủatôichứ?Tôikhôngmuốnphảimờicôtamộtcáchbấtđắcdĩđâu.

-Thưabà,conkhôngđếnnỗidạithế.ConđãbảocôtalàcóbàKhươngởđây.

BàKhươngvộivãnói:

-Thôi,tôivềđây.Hômnaytôikhôngcóthìgiờngồinghengườingoạiquốcgiảngđạo.ChịÁiLiênạ,tôichỉbỏviệcnhàđếnđâybiếuchịchútquà...

BàVũđưatayngănbạn:

-ChịMỹTrinh,khoanvềđã.Chịởlạiđâyvớitôi,rồichúngtasẽtỏchocôHsiabiếtthiệncảmcủachúngtađốivớicôấy,vànghecôấynóichuyện.Nếutrongnửagiờmàcôấykhôngđi,lúcđóchịcóthểravề.

Cũngnhưmọilần,khôngthểtừchốiđượcđiềugìvớibạn,bàKhươngđànhnhượngbộ.Bàlạivuivẻngồixuống.Giangravàdẫnvàomộtngườiđànbàngoạiquốc.Chịnói:

-Thưabà,cócôHsiaạ.

CôHsiareolên:

-Ồ,chàobàVũ,chàobàKhương.

CôHsiatolớnnhưngyếuvàxanh.CôngườiAnhgầnđứngtuổi,tócthưamàucát,mắtthau,mũicaotovàmôithâm.CôbậnáokiểuÂu,bằngvảisọcxám,trôngcôcóvẻgiàhơntuổi,màhìnhnhưnhữnglúcsắcsảonhất,côvẫnkhôngthểnàođẹpđược.Từlâu,bàKhươngvàbàVũđãbiểuđồngtìnhvớinhậnxéttrên.Tuynhiên,haibàrấtmếncôHsiavìlòngtốtcủacôvàthươnghạicôsốngcôđộcnhưthếtrongmộtthànhphốmàngườinhưcôrấthiếm.KhicôHsiađếnthăm,họkhônglảngtránhvàviệnlẽnàylẽnọnhưmộtvàingườibạncủahọđãlàm.

BàVũvàbàKhươngđãtỏrarấtrộnglượngvềđiểmnày.Duychỉcó

điềulàkhôngthểbànchuyệnvợlẽnànghầutrướcmặtcôHsia,vìcôlàgáiđồngtrinh.

Bằngmộtgiọngêmái,bàVũnói:

-Chàocô,xinmờicôngồi.Côđãđiểmtâmchưaạ?

CôHsiatínhtìnhvuivẻ.Sốngtrongthànhphốnàyđãlâu,nhưngchưabaogiờcôcảmthấydễdàngkhigiaotiếpvớicácbàthếgia.Lúcnóichuyện,côtaluônluôncười.

-Ồ,tôidậysớmđể“đánh”mấyngườitáđiền.

CôkiênnhẫnhọctiếngTrung-Hoahàngngày.Nhưngtaicôkhôngtinh,nêngiọngnóichưarõ.CôvừalẫnlộnhaitiếngkhiếnbàVũvàKhươngsửngsốt,mặcdầuhọđãquennghelốinóivụngvềcủacôta.

-“Đểđánhngườitáđiềnà?”-bàKhươnghỏilại.

-Đểđượcnhưnhữngngườitáđiền.-BàVũnói.-Phảirồi,haitiếngấygiốngnhau.

-Ồ,tôiđãnóinhưvậysao?-CôHsiakêulên.-Xinlỗi...tôilẩnthẩnquá!

Mácôửnghồng.

BàVũliềnhiểulòngcôtađangáynáyxaođộng.

-Giangơi,mangnướctràvàbánhngọtrađây,lấybánhtrườngthọấy.

NhìncôHsiabàtiếp:

-Tạisaotôikhôngbảochocôbạnbiếthômnaylàngàykỷniệmsinhnhậtcủatôinhỉ?

CôHsiareolên:

-Ồ,kỉniệmngàysinhnhậtcủabà?Vậymàtôikhôngbiếtgìcả.

-Saocôbiếtđược?Hômnaytôibốnmươituổi.

CôHsiahoàinghinhìnbàVũ,cônhắclại.

-Bốnmươituổisao?-Cômânmêhaibàntay,mỉmcườitiếp.

-Nhưng,bàVũnày,ngườitatưởngbàchỉmớihaimươituổithôi.

BàKhươnglễphéphỏi:

-Thưacô,côbaonhiêutuổi?

BàVũquayvềphíabạn,dịudàngtrách.

-MỹTrinh,tôichưanóichochịbiết,theophépxãgiaoÂuChâu,hỏituổingườiđànbàlàkémlịchsựkiađấy.CôdâuthứcủatôiđãsốngởThượngHảivàgiaothiệpvớinhiềungườingoạiquốcđãnóivớitôinhưvậy.

BàKhươngravẻngạcnhiên:

-Thiếulịchsự?Tạisaothế?

CôHsiacười:

-Ồ,cáiđókhôngsao.Tôiởđâyđãlâu,quenlắmrồi...

BàKhươngnhìncôtừđầuđếnchân,hỏilại:

-Thếcôđãbaonhiêutuổi?

CôHsiatrởnênnghiêmnghị,cônóirấtmauvànhỏ.

-Dạkhoảngbamươi.

BàKhươnghỏitiếp:

-Bamươisáutuổià?

-Không,khôngphảibamươisáutuổi.Đâunhiềuthế!

CôHsialạicười,bộkhôngvừaý.

BàVũnhậnthấyngay:

-Tuổitáccónghĩalýgì.Quýhồlàngườitabiếtvuisốngtheotừngthángnăm,đờisốngcủamình.

Nhờcótàixétđoán,vàbiếtcâuhỏivềtuổitácđãlàmchongườiđànbàÂuchâukhóchịu,vìcôtaởđồngtrinh.BàVũđãrõtìnhcảnhmộtngườicongáilỡthờitronggiađìnhbênngoạicủabà.Ngườiemútcủabàngoạicứgiữtiếttrinhmãivàđãtrởnêncằncỗi,vìvịhônphucủabàtađãquađời.Giađìnhkínhphụcbàta,nhưnghọthươnghạithấycôgáigiànàyngàymộthéodần.Cuốicùngđểđượcyênthân,bàtađãđitu.NgườiđànbàÂuchâunàybiếtđâulạichẳngđituvìmộthoàncảnhtươngtự.

Vốnlàngườitâmlý,bàVũbiếtkhôngcógìlàmcôHsiathíchbằngviệcthuyếtgiáo,nênbànói:

-Thưacô,látnữatôiphảitiếpkhách.Nhưngtrướckhihọđến,xincôhãygiảngchochúngtôinghemộtvàiđoạnThánhkinh.

CôHsianhìnbàVũbằngđôimắtbiếtơn,rồithòtayvàomộtcáixắcđen,sâu.Côlôiramộtquyểnsáchdày,bìabằngdađãcũ,vàmộtbaokínhđen.Côlấykínhmangvào,rồimởsáchra.Cônghiêmnghịvàcảmđộngnói:

-BàVũthânmến,hômnaytôixinđọcchobànghecâuchuyệnngườixâynhàtrêncát.

BàKhươngđứngdậynói:

-Thôi,tôixinphépvề,kẻovắngmặttôinãygiờ,chắcbênnhàcóchuyệnđangđợitôi.

Bàcúichào,rồinặngnềbướcrangoàisâncóvẻbựcbội.

BàVũđứngdậyđáplễ.Khibàbạnravề,bàngồixuốnggọichịGiangvàdặnmangđếnchobàKhươngchénthuốcmàbàđãhứachothằngTiểuHạnh.RồibàquaylạimỉmcườivớicôHsiavàlễphépnói:

-XincôđọcchongheChúacủacôđãnóinhữnggìvớiconngườixâynhàtrêncát.

-BàVũthânmến!NgàicũnglàChúacủabànữa,xinbàthừanhậnchonhưthế.

BàVũmỉmcười,lễphépđáp:

-ĐiềuđórấtđẹplòngNgài.Xincôtinởlòngtôi.Bâygiờcôbắtđầuđi.

Tuytrangnghiêm,nhưngtronggiọngnóicủabàVũ,côHsaicảmthấychứađựngmộtcáigìlạnhlùngvàcáchbiệt.Giọngcôkhôngđều,ngắtquãngkhótheodõi.NhưngbàVũvẫnlắngnghemộtcáchnghiêmtrang,haimắtchămchămnhìnnhữngconcávàngtunglượndướihồ.HailầnchịGiangbướclạigầnkhungcửa,vàrahiệuphíasaulưngtrênđầucủacôHsia,nhưngbàVũkhẽlắcđầu.

KhicôHsiađọcxong,bàđứngdậynói:

-Thưacô,xincámơncô.Câuchuyệnthậthay,khinàorảnhmờicôđến

chơi.

CôHsiađịnhđọcthêmmộtbàikinhnữanhưngnghenóithếđànhmiễncưỡngđứngdậymộtcáchluyếntiếc,haitaysờsoạngtrênhộpkinhvàquyểnsáchtotrongcáixắc.

-Chúngtakhôngđọcmộtkinhngắnsao?

Cônhầmlẫndùngchữ“bánh”thayvìchữ“kinh”.

MộtlầnnữabàVũngạcnhiênvìkhônghiểuýcủacô.Bàcốgiữnghiêmnghịkhôngcười.

-Thưacô,nhờcôcầunguyệnhộchotôitạinhàcô.Bâygiờtôibậnviệcquá!Xinmiễnchấp.

Vừanóibàvừađứngdậy.ChịGiangbướcđếnđưacôHsiaracổng.

Bàtrởlạihồcávànhìnxuốngdướiđáysâu.Trêngươngnướchiệnrarõrànghìnhdángmảnhdẻcủabà.Bàchợtnhậnrataymìnhcòncầmhaiđóalan.Bàvộithảchúngxuốngmặthồ.Mộtbầycávàngxôngđếnrứtđóalanrồilảngđichỗkhác.

Bàmỉmcườilẩmbẩm:

-Hoacũngăn.Tộinghiệp!Baogiờchúngcũngđói.Rồibànghĩngợi“ÝcôHsiamuốnnóingôinhàmàtaxâytrêncátchăng?Khôngthểcóđược,vôlýquá!Cáinhàmàtađãởtừmấytrămnăm,haimươiđờidònghọVũđãởvàchếtnơiđây.”

Bỗngcótiếngnói:

-Thưamẹ,lẽraconphảiđếnsớmhơn,đểchúcmẹ.

Nghetiếngngườicontrưởngởcổng,bàquaylạinói:

-Vàođâycon.

Vẻmặthớnhở.Lãngcúimìnhkínhcẩn:

-Conxinchúcmẹđượcsốnglâu.

GiađìnhhọVũkhôngnệcổđượcbaonhiêu,nênkhôngbuộcphảiquỳgốichúcmừngnhữngngườigiatrưởngtrongngàykỉniệmsinhnhậtcủahọ.

BàVũnhậnlờichúctụngcủaconvàđáplạibằngmộtcáinghiêngmìnhduyêndáng.Bànói:

-Cámơncon,bâygiờconhãyngồixuống,mẹmuốnnóichuyệnvớicon.

Bàngồitrênghếmâyvàchỉvàomộtcáikháccạnhđấy.Chàngthanhniênngồighéngoàimépghế.

Bàngắmnghíakhuônmặtconvànói:

-Sắcdiệnconhômnaytươitắn,mẹmừngchoconđấy.

CóthểnóilàLãngđẹptraihơncảôngVũlúcôngtrạctuổicậubâygiờ,vìLãngđãđượcmẹtruyềnchomộtítvẻthanhtaocủariêngbà.

Sánghômấy,chàngmặcáođoạnxanh.Tócđen,chảilậtrađằngsau,nướcdamàubồquân,cóvẻkhỏemạnhvàsungmãn.Bànhìnconlòngtrànngậpsungsướng.Bàtựnhủ:

“Cướivợchonó,mìnhđãđemđượchạnhphúcchonó.Nhàtacóphước!”

RồibàhỏiLãng:

-Thếthằngcháucủamẹđâu?

-Sángnayconthấyvắng,cólẽcháuchơiđâuđó.

Lãngmỉmcườiđáplạinụcườihiềnhậucủamẹ.Mộttìnhthươngbaolađangràngchặthaingười.Lãnghoàntoàntinvàosựkhônngoancủamẹhơnlàcủamình.Vàbởithế,khibàbảochànglấyvợ,vìsợemchànglấyvợtrướcsẽgâyhỗnđộntronggiađình,chàngliềntrảlời:

-Xinmẹchọnchoconmộtngười.Mẹbiếtconhơncảchínhconbiếtcon.

LãnghoàntoànhàilòngvềMai,ngườivợtrẻđẹpcủachàngvàđứacontraiđầulòngmànàngđãmanglạichochàngngaytrongnămđầu.Vàgiờđây,nànglạicóthai.Bởithếnênchàngnói:

-Thưamẹ,conđãgiữriêngmộttinmừngđểđếntrìnhmẹbiếtsángnay.

-Hômnaychẳnglàngàyđónnhậncáctinmừnglàgì?

-Nhàconsẽcóđứaconthứhai.Haithángđãqua,bâygiờthìchắcchắnrồi.Nhàconchobiếtđãbangàynay,nhưngconbảohãyđợiđếnngàykỉniệmsinhnhậtcủamẹ,rồisẽbáotinchogiađìnhrõ.

BàVũsốtsắng:

-Mẹsungsướngquá!Conhãynóichovợconbiếtmẹsẽtặngnómộtmónquà.

Nhìnxuốnghộphoataiđểtrêncáiđônsứcạnhđấy,bàreolên:

-Ồ,mónquàấymẹđãcórồi.

Rồibàcầmlấycáihộpmởravànói:

-Bànhạcconvừađếntặngmẹđôihoataingọcnày.Nhưngmẹthấynó

thíchhợpchongườitrẻhơn,nênmẹtặnglạichoconmẹlàphải.Látnữa,conđitìmMaiđểbáotin,àkhông,mẹsẽcùngđivớicon.Nàycon,đốivớibuổilễngàyhômnay,mẹphảilàmnhữnggìnhỉ?

-Thưamẹ,chúngconđãloliệuchomẹtấtcảrồi.Concáimẹmuốnhiếnmẹmộtngàyvuiđầyđủ.Sẽkhôngcóviệcgìmẹcầnsaihỏicả,mẹchỉcóviệcvui.Àthếchaconđâurồimẹ?

BàVũtươicườiđáp:

-Mẹtưởngchaconkhôngthểdậytrướckhiđúngngọ,dùlàngàykỉniệmsinhnhậtmẹ.Vảlại,mẹđãbảochaconđừnglàmgìcả.Chaconcódậytrưamớithấyngàylễvuiđẹphơn;chaconsẽvuithíchvàkhỏekhoắnđểmừnglễ.

-Mẹtốtquá!

BàVũnhìncon,dườngnhưkhôngnghebiếtlờicatụngvừarồi.

Bànói:

-Nàycon,chốcnữachắcmẹcontasẽbậnnhiềuviệc,mẹmuốntỏchoconbiếtngaybâygiờdựđịnhcủamẹ.Mẹđãdứtkhoátrồi,nhưngmẹthấycầnphảinóichoconbiết.Vìconlàcontrưởng.Mẹmuốnxinchoconcướimộtnànghầu.

Bàđãbáocáitinkinhkhủngnàybằngmộtgiọngêmáivàbìnhtĩnh.Mớinghequa,Lãngkhônghiểu.Đầuócchàngchoángvángnhưvừanghemộttiếngsét,mặtchàngbiếnsắc.Chàngnghẹnngào:

-Thưamẹ...Thưamẹ,cóphải...cóphảichaconđã...

-Không!

BàcảmthấyđaulòngkhôngítkhinhậnrachínhLãngcũngnêulêncâuhỏiấyđầutiên.Cólẽnào,trướcmặtmọingười,chồngbàbịliệtvàohạng

ngườicóthể...Bàxuađuổingayýnghĩbấtxứngđó.

-Chaconcòntrẻlắm,mặcdầuđãbốnmươilămtuổi,vàrấtđẹptrai,nênmẹkhônglạgìngaycảconcũnghỏimẹcâuđó.Không,chaconđãtrungthànhvàsẽrấttrungthành.

Bàngừnglại.ChưabaogiờLãngthấymẹdodựnhưhômnay.BàVũtiếp:

-Không,mẹsẽcónhữnglýlẽriêngđểgiảithíchquyếtđịnhnày.Nhưngmẹmuốnđượcyêntrírằngchínhcon,consẽchấpthuậnquyếtđịnhnàyvàsẽhướngchocảnhàđồngýtheokhimẹnóira.Điềunàysẽlàmnhiềungườibàntán,phảnđối,tấtnhiên.Nhưngmẹkhôngcầnđểýđến.Phầncon,conphảilưutâmbảotoànphẩmgiácủachamẹ.

Lãngđãlấylạibìnhtĩnh,tuymặtchàngvẫncònxanhngắt.

-Thưamẹ,đãhẳncôngviệcnàythuộcquyềnmẹvàchaconnhưngnếumẹchophépconvượtquávaitròcủacon,thìconxinmẹchớyêucầuchaconlàmviệcnày,nếuchaconkhôngmuốn.Giađìnhtađầyhạnhphúc.Nàochúngtacótiênđoánđượcmộtngườiđànbàxalạsẽmanglạichochúngtanhữnggì?Concáicủacôấysẽđồngtuổivớicháumẹ.Nhưvậy,cóphảilàkhócoiquákhông?Nếucôtacòntrẻquá,cáccondâumẹsaotránhkhỏikhôngghentịđịavịcủacôấy?Conthấytrướcrấtnhiềuchuyệnbuồnphiền.

-Cólẽởtuổicon,conkhônghiểutươngquangiữangườiđànôngvàngườiđànbàthuộcthếhệcủamẹ.Chínhvìmẹđãluônluônđượchạnhphúcvớichacon,nênmẹmớiquyếtđịnhviệcnày.Mẹyêucầuconhãytrởlạiđịavịcủacon.Mẹxinconhãyvânglờimẹtrongviệcnàynhưconđãtừngnghelờimẹtrongtấtcảmọitrườnghợpkhác.Conlàngườihiếuthuậnnhấttrongcácconmẹ.Lờiconnóisẽảnhhưởngđếncácemcon,vàlờicủavợconsẽảnhhưởngđếncácngườiđànbàkháctronggiađình.Haiconphảigiúpnhauđểchutoànýmuốncủamẹ.

Lãngchiếnđấuvớichínhmình.Nhưngthóiquenvânglờimẹmạnhđếnnỗichàngđànhphảinghetheo.

-Thưame,consẽcốgắng,nhưngconkhôngthểquảquyếtđượcrằngđiềumẹvừanóivớiconsẽkhônglàmvẩnđụcngàyhômnay.

Bàmỉmcười:

-Mẹtránhchoconkhỏinhữngnỗibuồntolớnhơnsaunày.

Nhưngbànhậnthấycâunóinàykhóhiểuđốivớingườiconcònnhỏtuổihơnbànhiềuquá,bàđứngdậy,cầmhộphoatainói:

-ThôitađithămMaivàtặngquàchonó.

Lãngđứngdậymộtlượtvớimẹ,bêncạnhbà,đầuvàvaichàngcaohơnbàmộtchútvàxemchàngvữngmạnhvàtươitrẻnhưchachàngvậy.Bàâuyếmđưabàntaynhỏnhắncủamìnhvịnvàocánhtayconmộtlúc,làmLãngphảingạcnhiênvìcửchỉyêuthươnghiếmthấynày.Riêngbàcũngcảmthấykhóchịuvìviệcđụngchạmvàomộtngười,dầungườiấychínhlàconđẻcủabà...Lãngnhìnxuốngvàgặpđôimắttrongsángcủamẹtrônglên.Bànóimộtcáchrõràng,hãnhdiện.

-Vớicon,mẹđãxâynhàtrênđá.

Maiđangchơivớiconởsânnhàriêngtrongtòanhàrộnglớncủagiađình.Chịvúngồixổmnhìncảhaiđangnôgiỡn.Maivàchịvúsuốtngàychămnomđứabé.Tốinólạinằmngủtrongtaychịvú.Sựthươngyêuchungmộtđứabéđãgâynênthâmtìnhgiữahaithiếuphụ.Họthươngyêunhauvìđứabé.Họsẵnsànghisinhchonóvàvuibuồncũngvìnó.

Mairấtthươngcon,nhưngkhôngmuốnvìnómàsắcđẹpnànghaynhữngnétcongtuyệtmĩphảiphôiphai,nênnàngđãthuêchịLiên,ngườivợtrẻcủamộttáđiềnsinhsốngtrênđấthọVũ,đểnuôisữathằngbé.ChịLiêncũngcómộtđứacontrai,nhưnglạigiaochobànộinónuôibằngnướccơmvàbộtthaysữamẹ.Vìthếnóốmteovàrõràngtrongkhithằngbébúsữamẹnólạihồnghàobéomập.ChịLiênđượcphépmỗithángvềthămnhàmộtlần,khithấycon,chịômconkhóc,vàépnóvàobộngựcnởnangcủamình.Sữachịchảyloang,nhưngthằngnhỏngoảnhmặtđi,nókhôngbiết

mùisữa,nókhôngbiếtbú.

Liênkhônglưulạinhàtrọnngày,chịkhóchịuvìhaivúcươngsữa.Khoảngquátrưa,chịtấttảtrởlạinhàhọVũ.Thằngbéđangngóngđợichị,nókhócvìđói.Thấythằngbé,chịliềnquênngayđứaconruộtvàngvọtcủamình.Chịhấptấpchạyđếnđưataymởnútáolót,vàquỳbêncạnhchịMai,đưavúchothằngnhỏ.Hắnngoạmlấyvú,vàbúchùnchụt.MaivàLiêncùngcười,trongchínhbảnthânmỗingườiđềucảmthấysựthỏathuêcủađứabé.

Nhìnnétmặthaingườithiếuphụđangchămchúvàođứatrẻ,thậtkhómàđoánbiếttronghaingườiailàmẹnó.Đứatrẻkhôngphânbiệthaingười.Nócườivớicảhai,vớiainócũngthích.Nótậptễnhđitừmẹsangchịvú,vàchậpchữnghếtngãvàolòngngườinàyđếnngãvàolòngngườikia.

Mairấtsungsướng.Từmấyhômnayhạnhphúccủanànglạicàngthắmthiếthơn.NgoàiLãngra,tuyệtnhiênnàngkhôngnóichoaibiếtnànghivọngcóthêmđứaconnữa.

Mấyđứaahoànhẳnđãbiếtviệcnày.Chínhđứahầunàngđãnhắcnàngtrướctiênrằngchukìthángthứhaiđãquamàkhôngthấygì.Lũahoànđãbắtđầuvuimừngngấmngầm.Nhưngthườngtrongmộtgiađìnhtolớnkhôngaichúýđếnbọnđầytớ;ngườitaxemchúngnhưđồđạctrongnhà.

Biếtđíchxáctinlành,Liênvuimừnghơnbaogiờhết.Mộtgiađìnhnhiềuvúsữalàmộtgiađìnhcóphúc.VúLiêndầndầnbớtyêuthươnghơnconriêngcủamình.Tấtcảtìnhyêutựnhiênphongphúcủachịdồnsangcảchođứabéchịnuôi.

Nhàchịnghèo,đờisốngởđấycựcnhọc,ănuốngkhamkhổ.Bàmẹchồngácmiệngvàthamlamsốtiềncôngchịmangvề.

Liênrấttrìumếngiađình.KhibàmẹchồngbắtđếnởvớinhàhọVũ,chịthankhócngàyđêm,nhưngbâygiờchịđãtiếnđếnchỗthíchănđồngon,tiệnnghivànhànrỗi.Ngườitachỉyêucầuchịmỗiviệclànuôithằngbé.Họthôithúcchịăn,ngủ.Nhờđó,Liênthêmđẹp,mập,tươitắnhơntrướcvàxemnhànàynhưnhàchị.

Sánghômnay,Liênướcmongbàytỏvớicôchủnỗisungsướngcủamìnhvềtincôlạicóthai,nhưngchịdodự.Cácbàcòntrẻ,giàucó,mềmyếuvànhànrỗi,lắmkhicũngdễdãi,tuynhiêncũngcólúchọnổigiậnmộtcáchvôcớkhiếnngườitakhôngbiếtđâumàlường.Vìthế,chịcứtiếptụckhoeđứatrẻ.Chịâuyếmnói:

-Mộtôngtrờicon!Thưamợ,tôichưatừngthấyconainhưthếnày.

Maimỉmcườikhôngđáp,vìnàngvừanghecótiếngbướcchân.ThằngbéchạyđếnngãvàođôitaychịLiên,nónhìnsữngchavàbànộinóvừabướcvào.Maiđứngdậy.BàVũdịudàng:

-KìaMaiconngồixuốngđi,ngồixuốngchokhỏe.Nào,cháunộibà,đếnđâyvớibànào.

LiênđưatayđẩynhẹđứabévềphíabàVũvàngồilếttheo,danghaitaychehờnóngã.ThằngbéđứnggiữahaiđầugốibàVũ,nhìnbàvớiđôimắttođen.Nóđuntayvàomiệng,nhưngbàthongthảkéora,bàkhen:

-Cháubàkháuquá,thếđãđặttênchonóchưa?

-Thưa,nóchưađihọcthìchưacầnđặttênvộiạ.

BàVũcúinhìnthằngbé,bànghĩ,khôngphảichínhmìnhnólàhyvọngđộcnhấtcủagiađìnhnày.Nếunócóchếtđi,mộtđứakhácsẽthaythế.Nóchỉbiểuhiệnchosựkếtụccủadònggiống,làướcnguyệnmàhọthiếtthahơncả.

Sựcnhớlýdocuộcviếngthămhômnay,bàquaysangnóivớicondâu:

-Mai,Lãngnóivớimẹlàconcótinvui.Mẹđếnmừngchoconvàtặngconmộtmónquà.

HaimáMaibừngđỏlàmnướcdahồnghàocủanàngtươithắmhơnlên.Maikhẽquayđầu.Cáikhuyếtđiểmlớnnhấttrongsắcđẹpcủanànglàđầu

tóc.Mặcdùnàngthườngdùngdầuhươngmộcđểxứctóc,nhưngnóvẫncongqueo.NỗivuimừngcủaMaibịvẩnđục,vìnàngesợmẹchồngnhậnthấynhữnglọntóccongqueocủamình.MairấtyêubàVũ,nhưngnàngrấtsợbà.Khôngaithấyđượcmộtsợitócbịsailệchtrênmáiđầuduyêndángcủabàmẹchồngnàng.Maiđưatayđónnhậntặngvậtđượcmẹchồngtraocho,lúcấynàngquêncảsợsệt.Nàngnóinhonhỏ:

-Đôihoatainàycủamẹcon.

-Mẹconbiếumẹđó.Thậtlàgặpdịp.Hômnayconbáotinmừngvàmẹcósẵnngọcnàyđểtặngcon.

-Conđãtừngướcmơđượcmangnó.VừanóiMaivừamởhộpngắmmónnữtrang.

Lãngbảovợ:

-Emmangvàotaixemnào!

Maivânglờichàng,đôimánàngửnghồngthêmmộtchútnữa.Mọingườiđềunhìnnàng,kểcảthằngbé.Nhữngngóntaythonnhỏcủanàngnhanhnhẹnmangngọcvàotaikhỏiphảidòdẫmgì.Nàngnhìnchồngdịudàngnói:

-Emxinmẹđôihoatainày.

-Congiữlấy.Bâygiờlàcủacon.

Rồibàquayvềphíacontraitiếp:

-Conxem,đôibôngngọctrởnênmàuhồng.Chínhnómàuxámconạ.

Thậtthế,trêndathịtdịudàngcủaMai,đôibôngngọcđãửngsangmàuhồng.

VúLiênkêulên:

-Thưamợ,mợkhôngnênđẹplắm.Ngườitanóiđẹplắmsẽsinhcongáimất!

Câunóilàmainấybậtcười.

-Mẹcũngthíchcongáilắm,bàVũđứngdậytươicườinói.Trênđờinàycầncónhiềuđànbàcũngnhưnhiềuđànông.Chúngtaítchúýnhưngsựthựclàthế.Cóphảikhôngcon,Mai?

Maichỉbiếtcười,vìnàngquánhútnhátkhôngthểtrảlờiđượcnhữngcâuhỏinhưvậy.

*

**

Đãđếngiờlàmlễ,bàVũngồibêntráibàcụCố,vìtuổigiàvàđịavịcủacụ,nênCụngồiởchỗcaotrọngnhất.ÔngVũngồiphíahữumẹ,vàLãngngồibêntráiông.Thế,ngườiconthứngồiởphíatráibàVũvàPhanphíabênkia.Dân,đứaconútmớibảytuổicònởchungphòngvớicha,nênôngômnóvàolòng.Từngngườimộttronggiađìnhlầnlượtvàochỗ.Cáccondâungồitiếptheochồng.Maiđặtđứaconngồitrêngốimình,saulưngnàng,mộtahoàntúctrựcđểbồngđứatrẻnếunóquấyrầy.BàcụCốrấthãnhdiệnvềđứachắtcủacụ,cụrấttốtbụng,chỉtộitínhthiếukiênnhẫn,tráilạilòngkiênnhẫncủabàVũthìthậtlàvôtận.

HômnaybàVũvuithíchnhìnthấygiađìnhđoàntụđôngđủ.Ởsáucáibànkhác,mỗibàntámngười,cócácôngchúbàcô,anhchịemhọvàconcáicủahọ.BàKhươngcũngchủtọamộttrongcácbànấy.Tấtcảmọingườiđềuđãgởiquàtặngđếntrước.Tặngphẩmcórấtnhiềuthứ,nàolànhữngcặpbìnhbằngsứ,nhữnggóimứtchàlà,nhữnghộpbánhquýgiávànhữngcâuđốilụa,cóthêulờichúctụngbằngkimtuyến.QuàcủaôngVũlàhaicuộngấmhoavàbàcụCốbiếuhaihộptràhảohạng,thậtnhỏcánh.Tặngvậtcủagiatộcrấtđắttiền.Họđặtmộthọasĩtàihoanhấtthànhphốvẽmộtbức

tranhtrìnhbàymộtbàtiênlộnglẫycầmtrongtaymộttráiđàotrườngsinh.Mộtconnaiđứngcạnhtiênnữ,nhữngcondơiđỏbayquanhđầubiểuhiệnthiênân,vàmộtcáihồlôđựngthuốctrườngsinhbuộcngangthắtlưng.Nhànghệsĩkhôngquênsótđiểmnào,ngaycảnhữngngọncỏtrườngsinhbuộcởđầugậycủabàtiên.

Mộtbứctrướngbằngđoạnđỏkếtnhữngchữthọbằngnhungđen,treoởtrêntườngphíasaulưngbàVũ.Đầutócđensẫmcủabànổibậtlêntrênnềnđoạnđỏláng.

Lãngthaymẹđáplạitấtcảnhữnglờichàohỏichúctụngcủamọingười.Trướckhiquankháchngồivàobàntiệc,LãngvàMaivớitưcáchlàconđầudâutrưởng,đếntừngbàn,thaymẹcámơnsựhiệndiệncủahọtrongngàylễhômnay.

Mọinghilễđềudiễnramộtcáchêmđẹp,tuycóvàicâunệvềhìnhthức,chứngtỏgiađìnhhọVũtôntrọngnhữngtụcxưavàhiểunhữnglệmới.ThỉnhthoảngbàVũđứngdậyđiquanhcácbàntiệcxemcácquankháchcóđượchầutiếpchuđáokhông.Mỗilầnnhưvậy,cáctânkháchđứngdậyxinbàchớbậntâm.Phầnbà,bàlễphépmờihọngồixuống.

KhibàVũđứngdậylầnthứba,ôngVũnóiriêngvớivợ:

-Bànóạ,tôixinbàđừngđứngdậynữa.Khidọnđồtrángmiệng,tôisẽthaybàmờikhách.

BàVũkhẽnghiêngđầumỉmcườitỏlòngbiếtơn.LúcấybàthấycụCốgắpmiếngthịtgàquáto,nướcthịtnhỏxuốngáo,bàliềndùngđũađỡmiếngthịtchođếnkhibàcụCốcóthểđútcảvàomiệng.Vừanuốtxong,cụliềnlớntiếngkêulên:

-Giang!

Giangđứnghầusaulưngbàchủmìnhnghegọiliềnbướcđến.

-NàyGiang!Màyđinóivớicáithằngchồngmày,phảichặtthịtgàra

từngmiếngnhỏhơnchútnữanghekhông?Bộtưởngmiệngcácbàđâylàmiệngcọpcảđấyhẳn!

-ThưaCố,xinvângạ.

BâygiờcụCốănđãnonê,cụcảmthấykhoankhoáivàbắtđầunóichuyệnvớimọingười.Cụđảomắtmộtvòngquanhphòngănvànóiravẻlongtrọng:

-Ngườingoạiquốcănnhữngmiếngthịtkếchxù.Tôichưathấy,nhưngnghenóihọđặtgiữabàncảmộtđùicừuhaymộtmiếngthịtbòtobằngđứaconnít.Họlấydaoxẻrarồidùngnhữngcáichĩababằngsắt,xócnhữngmiếngthịtấyđútvàomiệng.

Mọingườicườirộlên.

ÔngVũnói:

-Mẹvuiquá!

KhôngbaogiờôngVũtìmcáchchữanhữngcâunóisailầmcủamẹ.Trướchếtlàôngkhôngmuốnlàmtráiýbà,nhưngnếucósửachữa,bàcụcũngkhôngthayđổiđượcgì,nênviệcấykhôngcầnthiết.

Lúcbấygiờngườitabưngchèbátbửura,chứngtỏphầnđầubữatiệcđãmãn.Ainấyđềutỏvẻvuithíchkhithấymónănngonlành.Giangthấychồngđứnglấplóngoàicửalắngtainghecácthựckháchkhentàinấunướngcủaanh,chínhbàVũcũngthấy,nênquayvềphíachịbảonhỏ:

-Ranóichồngchịvàođây.

Giangrấtlấylàmhãnhdiện,đôimáửngđỏ,nhưngvìlễphép,chịnhưmuốnhạchồngmìnhxuống.

-Thưabà,xinbàđừngbậntâm.

-Không,tôimuốnthế.

Làmravẻmiễncưỡngphảivânglời,chịGiangrahiệuchochồng.AnhđầubếpđivàođứngtrướcmặtbàVũ,đưahaitaychùivàotấmvảinhơbẩnmangtrướcngực,màtheoanhbiếtthìkhôngcómộtngườiđầubếpthiệnnghệnàolạicótấmkhănchengựcsạchsẽbaogiờ.Vớibộđiệuquýpháilàthóiquencủabà,bàVũnhẹnhàngnói:

-Bàmuốncámơnanhvìmónchèbátbửu.Mónchènàykhinàoanhlàmcũngngon,nhưnghômnayngonhơnbaogiờhết.Bàxemđólàmộtbằngchứngcủalòngtrungthànhvàthiệnchícủaanh.Bàsẽnhớđếnđiềuấytrướckhingàynàychấmdứt.

AnhđầubếphiểubàVũmuốnphátquàchobọnnôbộcsaubuổilễ.Anhtrảlờirấtlễphép

-Thưabà,thậtraconchưaxứngđểđượcbàbankhen.

-Thôianhxuốngbếpđi.

Gianggắtchồng,chỉđủnghe,haimắtchịlonglanhtựđắc,anhbếprútluirấthảdạ.

Tronglúcnày,ôngVũđứngdậytiếpkháchthaychobànhưđãhứa.Ôngđếntừngbànmộtvàmờikháchvuilòngdùngchè.BàVũđưamắtnhìntheochồngvớivẻnghĩngợi,A!Đúngrồi,chẳngthếthìôngnấnnácạnhbànbàKhươnglàmgì?PhảichăngvìngườicongáithứbarấtđẹpcủabàKhươngngồicạnhbàta?

BỗngcótiếngbàCốhỏi:

-Chè,chècủabàđâu?

BàVũmộttaygiữlấyốngtayáo,mộttayvớilấycáimuỗngsành,múcchèđổvàochénchocụ.

-Muỗngbà,muỗngbàđâu?

BàVũvộilấycáimuỗngđặtvàobàntaycụ.

Tronglúcmọingườiimlặngđểthưởngthứcmónănngọtmộtcáchthấmthíahơn,thìbàVũvừasuynghĩvừatiếptụcquansátchồng.Bàkhôngcònnghingờgìnữa,ôngVũchầnchờngồicạnhcôgáiđẹpcủabàKhương.Thiếunữrấttânthời.Đầutóccắtngắnngangvaivàuốnquăntheokiểungườingoại-quốc.NàngđãtừngtheohọcmộtnămởThượngHảitrướckhithànhphốnàybịđịchquânchiếmgiữ.Từđấy,nàngthườngtỏrakhôngthíchsốngởTỉnhnhỏnàykhiếnvợchồngbàKhươnglongại.

ÔngVũcườinóihuyênthuyên,côgáithìngướcmặtlênvuivẻgópchuyện.BàVũngừngnhai,thảlỏngcáimuỗngtrongdĩa,chămchúnhìnhaingười.Khiôngtrởlạichỗ,bàngướcđôimắtđẹp,rấttrongsáng,nhìnchồngnhỏnhẹnói:

-Cámơnmình–Giọngbàvẫnêmáinhưbaogiờ.

Buổitiệcvẫntiếptụcvuivẻ,chậmchạp.Cácmónthịtrồiđếnmónlụctrân,tiếptheomónănngọt.Ngườiđầubếpdọnbúnthaycơm.Anhtađãnhàobột,nấubúnrấtnhỏvàdàiđểdùngriêngtrongbuổitiệc“tứtuần”hômnay,vìsợibúndàibiểuhiệnsựtrườngsinh.BàVũrấtkénăn,bàđãtừchốicácmónthịtnênănbún.Búndàihơnthườnglệ,nhưngbàVũcólốiquấnvàođũarấtkhéoléo.

BàCốkhôngkiênnhẫnđượcnhưvậy.Taytráicụcầmchénbúnđầyngập,nânglênmiệng,tayphảicầmđũavà,húpxìxụpnhưconnít.Cụănhếtbátmộtcáchrấtngonlành.

Vớigiọngnóisangsảng,cụquaysangbàVũ:

-Chiềunaycólẽmẹđauconạ.Nhưngđaucũngcam,vìlàngàytứtuầncủacon.

BàVũlễphépđáp:

-Xinmẹcứdùngvừaý,khôngcangìđâu.

Lầnlượttừngngườimột,bàconđứngdậynângcốcrượunhỏlênuốngmừngbàVũ,bàkhôngđáplại,chỉđưamắtchochồngđểôngđứngdậythaybàđónnhậnlờichúccủamọingười.RiêngbàKhươngbắtgặpnétnhìncủabạn,yênlặngnângcốc,vàbàVũcũngsẽnhấccốcđáplại;đôibạncùnguốngtrongmộtniềmcảmthôngkínđáo.

CụCốđãănuốngnonê,cụngảlưngvàothànhghếnhìngiađình,cụnói:

-CậuLãngcóvẻđaurồi!

MọiconmắtđổdồnvàoLãngvàquảthật,chàngmỉmcườiuểoải.Chàngvộicảichính:

-Thưabà,cháucóđauđâu.

Mainhìnchồngvớivẻmặtloâu.

Nàngthìthầm:

-QuảthếanhLãngạ!Suốtcảbuổisángnaytrôngmặtanhrasaoấy!

Nghethế,cácanhtraivàemdâuđềunhìnLãng,cònchàngthìlắcđầu.BàVũlặngthinh,bàhiểurõLãngchưathôngcảmđượccâuchuyệnbàđãnóihồisángnay.Chàngđưamắtnhìnmẹmộtcáchvanlơn,nhưngbàVũchỉmỉmcườivàquaynhìnchỗkhác.

Ngaylúcấy,bàVũbắtgặpngườidâuthứnhìnmình,TốLan,vợcủaThế,suốtbuổitiệckhôngnóimộttiếng.Nàngchonóilàthừa,vìnàngchỉmuốnnghevàcảmnhậnnhữngviệcxẩyrachungquanh.BàVũđoánTốLanđãthấyđôimắtvanxincủaLãngvàlốikínđáocủamình.RiêngvềphầnThế,chàngchẳngcầnđểýđếnnhữngviệcxẩyra.

Chàngrútkhỏibàntiệc,tứcbực,vìbuổitiệckéodàiquálâu.

Bỗngnhiên,mộtđứatrẻvìănquáno,nôncảxuốngnềnlátđáhoa,haichângiẫmbànhbạch.Lũnôtỳvộichạyđến.

Giữasựhỗnđộnnày,bàKhươngbảo:

-Gọimấyconchóvào.

NhưngchịGiangvộithoáithác:

-Thưabà,bàchủconkhôngbằnglòngthấychórúcdướibànăn.

CôcongáibàKhươngnhìnmẹbĩumôinói:

-Đấy,mẹcóthấykhông.Conđãthưavớimẹrằng,đờibâygiờngườitakhôngđểchochórúcdướibànnữa.Nhưvậyhủlậuquárồi.Conrấtlấylàmhổthẹnmỗikhithấythếởnhàta.

BàKhươnggắt:

-Này,nàyimđi!Đừngcónóicáiviệchổthẹncủacôtrướcmặtngườita.

ÔngKhươngnóivào:

-Thôi,cáccôthìnhiềuchuyệnlắm.Tuynhiên,ôngrấtyêuquýLiên.Chỉvìnàngđẹpnhấttrongđámcongáicủaông.

Bàcụlảođảođứngdậy,lẩmbẩm:

-Bàđinằmđã.Xemchừngsắpđaurồiđây!

BàVũcũngđứngdậylễphépnói:

-Chúngconcònmờiquankháchsangphòngbênkia.

HaiđứaahoàndìubàCốrakhỏiphỏng.Tấtcảquankháchđềuđứngdậy.BàVũnhìnchồngdịudàngnói:

-Ôngđưacácôngsangphòngkháchchínhnhé!Còncácbàsangphòngkháchtôi.

Nóixong,bàđitrướcdẫnđườngcácbà,cònđànôngthìnốigótôngVũ.Thếlàhaihàngngười,rẽrahailốikhácnhau.Mấychịvúbồnglũtrẻrangoàihoaviênruchúngngủ.

BàVũdừnglạiởcửa,nóivớimộtchịvú:

-Bồngđứanhỏnônhồinẫyquabêngiannhàtranhchomát.Phảiđểnóngủmộtlátởđấy.

Đứabéđangkhócnghevậylặngthinhngay.

Yếntiệcđãtàn.Trongphòngkhách,bàVũcònđangtiếpcácbà.Bànóirấtít,vìtínhbàtrầmtĩnh,nênsựthinhlặngcủabàkhôngainhậnthấy.Nhưngkhibàquyếtđịnhđiềugì,thìtựnhiêntấtcảmọingườiđềuhướngcảvềbà,vìhọbiếttrongnhànàybànắmtrọnquyềnquyếtđịnh.Vàkhitrìnhbàyýkiến,bàchỉdùngítcâuđơnsơ,rõràng,vớigiọngnóiluônêmái,dịudàng.Lờibànóicómãnhlựcchinhphụcmọingười.

Chungquanhbà,hếtchuyệnnàytàn,đếnchuyệnkhácnốitiếp.Mộtbanhátdạogiúpvuigiữaphòng,mấyanhhềđanglàmảothuật.Bọntrẻrấtvuithích,cònngườilớnthìvừanhìntiêukhiểnvừanóichuyệnvànhắpgiọngbằngnướctrànóng,thứtràlàmbằnglábồđàoháitrướcnhữngtrậnmưahè.Vìcócácbàcòntrẻ,nênnhữngbàgiàkhôngthểnóichuyệnriêngvớinhau.BàKhươngthiuthiungủ.Mộtlát,bàVũbảochịGiang:

-ChịđixemCốcóđaukhông!

Giangđiramộtchốc,rồilạivàotươicườinói:

-Thưabà,Cốđaurồi.Cốnônracả,nhưngCốnói,cóđaucũngcam.

MọingườiđềucườivàtiếngđộnglàmbàKhươngtỉnhgiấc.BànóivớibàVũ:

-Đãđếngiờvềrồi.Thưachị,chúngtôikhôngmuốnlàmmệtchịnữa,vìchịcònphảisốngđếntrămtuổicơmà.

BàVũmỉmcườiđứngdậy,vàcácbàkháchlầnlượtđếntừgiãbà.

Nhữnggóikẹo,nhữngtặngphẩm,bạctiền,màquankháchđemđếnbiếumừng,đềuđượcsửasoạnđểphânphátcholũnôtỳ.Giangbỏtấtcảtrênmộtcáimâm,bưngđến,vàlũnôtỳlầnlượttớinhậnlãnh.Haitaylễphépchấptrướcngực,chúngnghiêngmìnhtrướcbàVũ,cònbàthìvừatraoquàvừanhãnhặnđáplễtừngngườimột.Bọnchúngcũngănuốnglinhđìnhdướibếpđểmừnglễ.

Cuốicùng,cònlạimộtmìnhbàVũtrongphòng,bàngồithừngườiramộtlúcvìmệtnhọc.Bàcócảmgiácmệtlảvìtuổiđãcao.Bỗngbàhăngháingồithẳnglên,nhưcóýxuađuổimộtthựctếmàbàkhôngmuốncôngnhận.

Ngàyvẫnchưatàn.

*

**

Mộtgiờsaukhiđãnghỉngơi,bàđứngdậyhếtđiluilạiđitớitrongphòng.Đoạnbàđếndựavàothànhcửasổtrôngrahoaviên,nơisángnaybàđãtiếpbàKhươngrồilạinóichuyệnvớiLãng.Bànhớlạivẻhốthoảngcủahaingườikhinghebàytỏýđịnh;bấtgiácbàbậtcười,mộtnụcườixinhxắnhiềnhòa,khôngbuồnmàcũngkhôngvui.

Lúcấy,Giangvừaxuấthiệnởcửalớnhìnhvòngnguyệtngoàihoaviênvàtrôngthấynụcườitươicủabàchủ.Chịbướctớinói:

-Thưabà,trôngbàcóvẻnhưmộtthiếunữdướitrăng.

BàVũquaymìnhđếnngồitrướcbàntrangđiểm,nụcườivẫnchưatắttrênkhuônmặtyêukiều.ChịGiangbướcđếncởiáongoàichochủ,chịchừalạicáiáolóttrongbằnglụahồngmỏng.RồichịxảlỏngchomáitócdàicủabàVũbuôngxuốnglưng.Chịlấycáilượcmỏngbằnggỗđànhương,chảitócchochủ.Chịlạinhìnkhuônmặttrầmtĩnhphảnchiếutronggươngvànhậnthấychiềunayđôimắtbàtovàđenbiếtbao.Chịhỏi:

-Thưabà,bàcómệtkhôngạ?

-Khôngsao.

Giangnóithêm:

-Thưabà,bàđãquamộtngàydài.Bâygiờvớituổibốnmươi,bàbắtđầusốngmộtcuộcđờikhác.Conthiếttưởngbàcầnphảilàmviệcíthơn,giaoquyềnquảntrịnhàcửakholẩmchocậucả,mợcảloviệcbếpnúcchợbúa,cònmợhaithìđiềukhiểntôitớtrongnhà.Lúcbấygiờbàcóthểngồiđọcsáchtronghoaviên,ngắmhoavàngẫmnghĩđếnhạnhphúctrànđầycủađờibàdướimáinhànày,bênhòequếđâmmầmnẩylộc.

BàVũtrảlời:

-Cólẽchịnóicólý.Chínhbàcũngđãnghĩđếnnhữngđiềuđó,vàbàsẽxinôngcướimộtnànghầu.

BàVũbìnhtĩnhnóicâunày,tronggiâylát,bàtưởngchừngnhưchịGiangkhônghiểu.Nhưngcáilượcngừnglạitrongtócbà,vàbàntayGiangđangnươngnhẹmáitóc,độtnhiêncochặtlại.

BàVũnóinhưhiểuýGiang:

-Chịcónóigìcũngvôích.

Cáilượclạitiếptụcchạyđềutrongtócbà,nhưnglầnnàynhanhquá.

Bàtiếp:

-Giang,chịbứctóctôià?

Giangđểrơicáclượcxuốngnềnnhà,chịkêulên:

-Ngoàibàra,conkhôngmuốnhầuhạaicả.

-Không,aibắtchịthếđâu.

NhưngGiangsụpquỳxuống,bênhcạnhchủ,chịthankhócvàlaunướcmắtvớivạtáongoàibằngvảilángmới.Chịnấclêntứctối:

-Thưabà,ôngđãyêucầubàlàmnhưthếư?Ôngđãquênđứcđộvàsắcđẹpcủabàrồisao?Xinbà,ítracũngnóichoconrõ...

-Chínhtôimuốnthế.NàyGiang,chịcóđứngdậykhông?Lỡôngvào,ônglạingỡlàtôiđánhchịđấy.

-Bàmàđánhconà?Giangnứcnở.Ngaycảconmuỗiđangđốtbà,bàcònchẳngđangtaygiếtchếtnữalà...

Tuynhiên,chịcũngđứngdậy,khịtmũichùimắtvàlượmcáilược,rồibắtđầuchíttócchobàVũ.

Bằngmộtgiọngbìnhtĩnhrànhmạch,bàVũgiảithíchchoGiangnghe:

-Giangnày,chínhchịlàngườiđầutiênbàchobiếttinấy,đểliệucáchđốixử,làmgươngchonhữngngườigiúpviệctrongnhà.Trongđámnôbộccácngười,bàbảotrước,khôngđượcbàntánhoặccãivãnhaukhinànghầuvề...

-Thưabà,aiđấyạ.Gianghấptấphỏi.

-Chưabiết...

-Thếkhinàovềạ?

-Bàcũngchưađịnhnốt.Nhưngkhicôtavềđây,bàmuốncôtađượctrongnhàtiếpđónvàtônkínhkémthuabàmộtchút,nhưnglạitrêncáccondâucủabà.Côtakhôngphảimộtđàonương,mộtcanhi,cũngkhôngphảilàngườithuộchạngấy,màlàmộtcôgáitrinhthục.Mọiviệcđềuphảitrậttự.Trướctiênkhôngđượcnóimộtđiềugìxúcphạmđếnôngchủvàcôgáitrẻđó,vìchínhbàđãđemnàngvề.

Giangtứcgiận:

-Thưabà,vìconsốnghầucạnhbàđãlâunăm,xinbàchoconmạnphéphỏi,tạisaovậy?

BàVũbìnhtĩnhtrảlời:

-Chịcóthểhỏibàđiềuđó,nhưngbàkhôngtrảlờiđâu.

Giangchảixongđầutócdàicủachủ,chịkhôngnóigì,lẳnglặnglấydầuthơm,xức,rồicuốntrònthànhbúitrêngáy,đểgọnchobàtắm.Xongchịvộivãđivàophòngtắmđểsửasoạnnướcchobà.Ởđây,domộtcửangách,cácngườigiúpviệcđổnướcvàobồntắmlớncótrángmenxanhrồiluira.Giangnhúngtayvàobồnđểthửnước,rồiphanướchoavào,vàquaphòngrửamặtlấykhănlụacùngxàphòng.

Nhưmọilần,chịlễphépthưa:

-Thưabà,đãsẵncảrồixinmờibàtắmạ.

BàVũcởinốtbộquầnáocuốicùng,hoàntoànkhỏathân,nhữngnétcongmảnhdẻnhưmộtthiếunữ,bàđingangquaphòngđểđếnbồntắm.VịnvàotayGiang,bàbướcvàobồnnướcvàngồixuốngxếpbànchânlại,Giangkỳcọchobànhẹnhàngnhưđốivớimộtđứatrẻ,nướctrongveovàtấmthân

mảnhdẻtrắngnhưngàcủabàVũnổibậttrênnềnsứmenxanh.Lànnướcngậpvaibà,bàngồinhưsuynghĩ,mặcchoGiangkỳcọ.Thânthểbàrấtđẹp,ôngVũkhôngbaogiờchịuchobànuôiconbằngsữamẹnênđôivúnhỏcủabàgiốngnhưhaibúpsendướinước.

Tắmxong,bàVũbướcrakhỏibồn,Gianglấymộtcáikhănlụalớntrùmlấybàvàlaukhô,rồimặcchobàmộtbộđồngủbằnglụamát.Sauđó,chịlầnlượtchuốtmóngtayrồimóngchânchobà.Khimọiviệcđãxong,Giangmởcửaphòngngủ.Phòngcòntrống,vìôngVũkhôngbaogiờvào,khiGiangchưara.DĩnhiênlàcónhữngđêmôngVũkhôngđến,nhưngnhữngđêmnhưthếrấthiếm.BàVũđặtchânlêncáighếtrệt,nhỏvàthấp,cótrạmtrổ,đểdàitrướcgiường,vìcáigiườngcao,phíatrêncóchetánlụa.

-Thưabà,trăngsángquá!Cóbuôngmàncửakhôngạ?Gianghỏi

-Không,đểtôingắmtrăng.

Mànvẫnmóctrongnhữngmócbạclớn,GiangxemlạibìnhtràvàcáiđiếubạcnhỏmàbàVũthỉnhthoảnghúttrongnhữngđêmkhôngngủđược,chịcũngcẩnthậnxemlại,hộpdiêmđãđểsẵncạnhcâynến.

-Thôiđượcđểđấy-BàVũnói.

Giangluiravàlễphép:

-Xinchúcbàangiấc.

BàVũngãlưngtrêntấmlụahồngvàcáichănbằnglôngnhạnbọcnhiễu,dùngmùahè.Ánhtrăngchiếusángđầytường,sángđếnnỗibàVũthấyrõcảnhữngđườngnétcủabứctranhNhậttreotrênđó.Bứctranhđơnsơ,nhưnglàtácphẩmcủamộtsĩhọatàidanh.Nhànghệsỹđãdùngkhoảngtrốngđểdiễntảnhiềuhơnlànétvẽ.Mộtbóngngườinhỏkhomlưngcốtrèolênđỉnhnúi.Ngườitakhôngbiếtbóngấylàđànônghayđànbà,chỉbiếtđólàconngười.

ĐôilầnbàVũcảmthấynhưcáibóngđãtrèogầnđếnđỉnh,cũngcókhi

lạithấybóngđónhưbịtrụtxuốngnhiềudặmxa.Cốnhiênbàbiếtrõhiệuquảấylàdoởlànánhsángchênhchếchtừcửasổchiếuvào.Tốihômnaythànhcửasổngănánhtrăngchiabứctranhlàmhai,nửatối,nửasáng,khiếnconngườikiacóvẻnhưrấtgầnvớiđỉnhnúi.Tuynhiênkhôngcógìthayđổicả.BàVũbiếtrõcáibóngđóvẫngiữnguyênchỗ,khôngcaohơnmàcũngchẳngthấphơnchútnào.

Mộtmình,bànằmyênkhôngsuynghĩ,khônghoàinhớ,khôngchờđợicũngkhôngtrôngmong.Nếuchồngbàkhôngđếntốinay,bàcứngủyênvàsẽnóichuyệnvớiôngtrongmộtdịpkhác.

Nhữngthờicơthuậnlợiđềudođịnhmệnhanbài,cómuốncưỡnglạicũngkhôngíchgì.Bàsẽdồnhếtnghịlựccủamìnhvàolúcthuậnlợi,rồimọiviệcsẽđâuvàođấycả.

BỗngbànghecótiếngchânôngVũnặngnềbướcngoàisân.Ôngđingangquaphòngngoài,đếnphòngngủ.BàVũrấttinh,bànhậnđượccảmùirượuphảratừhơithởcủaông.Ôngđãuốngrượu.Nhưngbàkhônglongạigì,vìkhôngbaogiờôngquáchén,vàtrongbuổichiềuhômnayônguốngrượuvớibạnbèlàchuyệndĩnhiên.Ôngcầmốngđiếutrongtay,vàkhiđặtđiếuxuốngbàn,ôngngưnglạimộtlát,rồiđộtngộthỏi:

-Mìnhcómệtkhông?

Bàđáp:

-Không,tôikhôngmệt.

ÔngVũđặtđiếutrênbàn,buôngmànxuống,nhẹnhàngnằmduỗiragiường.Sauhaimươibốnnămtrời,trongcuộcsốngcủahaingườicốnhiênlàcóđôichútquennhàm.Bàmuốnđemlạichoôngmộtchútđổithay,vìđêmnaycólẽlàđêmcuốicùnghaivợchồngngủchungphòng.Bàđãpháchọaratrongtrínhữngsựđổithaycóthểthựchiệnđược,nhưngbàcònlưỡnglự.Vìthế,việcthuyếtphụcôngnghetheosựquyếtđịnhkhônngoancủabàcànggặpkhókhănhơn.Tuynhiên,nếucầnvẫnphảilàmbằngđược.Chắcôngsẽvuilòng,vàbàđãcốgắngsửasoạnđểđónnhậnbấtngờđó.Cũngcóthểôngbấtbìnhvàsẽtừchốiquyếtđịnhcủabà.Bàtựbảo:“Dùsao,sựtừ

chốiấycũngchẳngđượclâu”.

Vìvậy,bàcứgiữmứcbìnhthườngnhưtừbaolâunay.Nghĩalàkhônglạnhnhạt,cũngkhôngvồnvã.Bàtỏraêmái,ngọtngào.Bàgiữgìnđểôngkhỏiphảithiếuthốnmộtđiềugì,nhưngkhôngcógìtháiquá.Chutoànbổnphậnmàkhôngđiquámức,đólàcáitàiđặcbiệtcủabà.

Tuynhiên,bàhơingạcnhiênkhinhậnthấychínhônghômnaykhônghoàntoàngiốngnhưmọingày.Ôngcóvẻbốirối,hơisữngsờ,nhưhồnvíađểtậnđâuđâu.

ÔngVũnghiêngquanóinhỏ:

-Hômnaymìnhđẹphơnbaogiờhết.Aicũngnóithếcả.

Nghiêngđầutrêngối,bàngướcnhìnđôimắtchồng,miệngmỉmcười.Đólànụcườixinhđẹpthườngnhậtcủabà.Trongcáiánhsángyếuớtcủangọnnếnđộcnhấtđặttrênánthưcạnhđầugiường,bàthoángthấytrongđôimắtđennháycủaônglóelênnhữngtiasánglonglanh.Từlâu,ítkhibàbắtgặptiamắtnồngnànnhưvậytrongnétnhìncủaông.Bàkhéphaihàngmilại,trốngngựcbắtđầuđậpmạnh.Phảichăngbàđãhốihậnvềđiềuđãquyếtđịnh.Bànằmdàitronghaigiờliền,buôngxuôi,ủrũnhưđóahoabịngắtkhỏicànhvàlòngtựhỏilòng:“Mìnhsẽkhônghốitiếcsao!”.

Sauhaigiờsuynghĩ,bànhấtquyếtsẽkhôngmảymaytiếchận.Khiôngangiấc,bàtrởdậylặnglẽsangphòngtắmdùngnướclạnhtắmlại.Bàkhôngtrởlạigiường,nơiôngVũđươngnằmngủvàngáy;bàlấycáiđiếunhỏ,nhồithuốc,rồichâmhút.Mặttrănggầnlặn.Trongvàibaphútnữa,trăngsẽkhuấthẳnsauhàngmáidàicủatòanhàcũkỹnày.BàVũcảmthấymộtnỗianbìnhtrànngậptoànthân.Đờibà,bàsẽkhôngbaogiờngủtronggianphòngnàynữa.Bàđãchọnnơiởcủamình.

CạnhhoaviênbàcụCốcómộtgiannhà,trướckiathânphụôngVũở,bâygiờbỏtrống,lấycớtrôngnombàcụCốngàycũngnhưđêm,bàsẽchiếmlấygiannhàấy.Đấylàmộthoaviênrấtđẹp,nằmchínhgiữadinhcơrộnglớncủanhàhọVũ.Bàsẽsốngởđấymộtmìnhtrongyêntĩnh,tâmhồnriêngbiệt,táchrờicuộcsốngluônluônbậnrộn.

Trêngiườngrộng,ôngVũbỗngthứcgiấc,ngápdàinói:

-Tôiphảivềphòng.Mìnhđãtrảiquamộtngàydài,mìnhcầnngủcholạisức.

Ôngvốnlàngườirấttaonhãtrongtìnháicũngnhưtrongcôngviệc,ôngthườngnóinhưthếluôn.Vàmỗilầnôngnóivậy,bàthườngđáp:

-Xinmìnhcứannghỉ.Emvẫncóthểngủđượcnhưthường.

Nhưngđêmnay,bàtrảlờikhác:

-Cámơnmình.Cólẽmìnhnóiphải,bànóimàkhôngquayđầulại.

Câutrảlờilàmôngngạcnhiên.Ôngchổidậyvàđưachânsờsoạngđôigiàyvải.Ôngtìmkhôngthấygiày.Bàvộivàngchạyđếnquỳxuốngtìm,rồimangvàochânchoông.Vàđộtnhiênnhưmộtđứatrẻ,ôngúpmặttrênvaivợ,ômchoànglấymìnhbà,thầmthì:

-Mìnhthơmnhưmộtđóahoalài.

Trongđôitaychồng,bàcườivàdịudànghỏi:

-Mìnhvẫncònsayà?

-Không,tôicósayđâu.

Ônglạikéovợvàolòngmộtlầnnữa,khiếnbàsợhãi.

-Đểemđỡmìnhdậynhé!Mìnhnhé!

Vàbàđứngphắtlên,cươngquyếtđỡôngđứngdậykhỏigiường.

-Tôiđãlàmphậtlòngmìnhphảikhông?

Ôngđãtỉnhngủhẳn,bànhìnthấytrongđôimắttốisầmcủachồngnhữngtiasánglonglanh.Bàngọtngàonói:

-Khôngphảithếđâumìnhạ.Đãhaimươibốnnămrồi,bâygiờsaomìnhlạicóthểlàmphậtlòngemđược?Nhưngphầnem,bâygiờđãđếntuổirồi...

-Đếntuổi?

-Hômnayemđãbốnmươituổirồi!

Bỗngnhiênbàthấyđãđếnlúcthuậntiện.Bâygiờgiữađêmkhuya,mọingườitronggiađìnhđãangiấc.Đểôngngồimộtmìnhtrêngiường,bàcầmcâynếnđangcháyđithắptấtcảcáccâynếnkháctrongphòng.Lầnlượt,cácngọnnếnbốccháyvàgianphòngsángtrưng.Bàngồibênbàn,ôngngồitrêngiườngchămchúnhìnvợ,bànói:

-Từbaonămrồi,emđãsửasoạnchongàyhômnay.

Haitaybàchấplêngối,giữaánhnếnsángtrưngtrongbộáoquầnbằnglụabạch,bàtậptrungtấtcảnghịlựccủamình.Ôngngồiômchiếcgốitrướcbụng,mìnhkhomvềphíatrước,nhìnthẳngvàobà.

Bànói:

-Đốivớimình,emđãlàmộtngườivợhiền.

-Thếtôikhôngphảilàmộtôngchồngtốtsao?

-Saolạikhông?Mìnhluônluônlàmộtngườichồngtốt.Tìnhchồngvợgiữachúngta,thậtkhôngaicóthểmongướcgìhơn.Nhưngbâygiờnửaphầnđờicủaemđãmãn...

-Chỉmớinửađờithôi!

-...Nhưngnhữngphầnđờicủamìnhcòndài.Hóacôngđãtạonênsựkhácbiệtnàygiữangườinamvàngườinữ.

Ônglắngnghe,vìôngthườnglắngnghetấtcảnhữnggìbànói–dườngnhưôngbiếttronggiọngnóicủabàcómộtýnghĩasâuxa,cólẽvượtquátầmhiểubiếtcủamình.

-Mìnhcòntrẻlắm,bànóitiếp,đờimìnhcòndài,hyvọngmìnhcònnhiều.Mìnhphảicónhiềucontraihơnnữa.Cònembâygiờđãđếnkỳ...

Ôngngồithẳngdậy,vànétmặtđềuđặnđẹpđẽcủaôngtrởnênnghiêmnghị,ôngbảo:

-Tôihiểulàmsaođượcnhữngđiềumìnhmuốnnói?

-Emthấymìnhhiểuđấy.

Thậtra,cógìmàchẳnghiểunhau!Họcùngnhauchungsốngquahaimươibốnnămtrờidướimáinhànày,nơiđâyđànconcháuhọđangngủ,vàbàmẹgiàcủahọđangannghỉvớigiấcngủnhẹnhàngcủanhữngngườituổitácchờđợigiờlâmchung.

-Tôikhôngmuốnlấyvợlẽ-giọngôngcóvẻrắnrỏi-tôikhôngbaogiờnhìnmộtngườiđànbànàokhác.Tôichưabaogiờthấymộtngườiđànbànàođẹphơnmìnhvàmìnhcòntrẻđẹphơntấtcảmọingười.

Ôngrờimắtkhỏingườivợyêu,nhìnvàođôibàntaymìnhvàngậpngừng:

-Hômnaytôicóthấymộtcôgái,vàkhinhìncôta,tôinghĩngayrằngmìnhcònđẹphơnnhiều.

Bàbiếtngaycôgáimàôngmuốnnói.

-ÀcôLiênChithìđẹpthật.

Trongthâmtâm,bàônlạiđiềuquyếtđịnh.Mộtkhivấnđềđặtra,aitronghaingườisẽchọnnànghầuấy?Bàtrảlờingaylàbàsẽđảmnhiệmcôngviệcnày.Thậtlàmộtchuyệnxáotrộngaycấn:LãngđãkếtbạnvớiMai,chịcủaLiênChi,cảhaiđềulàconngườibạnthânnhấtcủabà.

Đôimôidầycủaôngtrềra,ôngnói:

-Tôikhôngthíchbàsắpđặtnhưthếđâu.Bạnbètôisẽchêcườitôi.Tôikhôngphảilàngườitheođuôiđànbà.

Bàdịudàngcười.Nếuôngchỉnghĩđếndưluậncủabạnbèthìôngcóthểbịkhuấtphụcdễhơnbàtưởng.Bàtiếp:

-Đànbàđãngoạibốnmươimàcómangthìthậtlàkhócoi.Bạnbècủamìnhcũngchêcườimìnhnữa.

-Nhấtthiếtmìnhphảicóconhaysao?

-Cóthểlắmchứ,emkhôngmuốnđểlâmvàomộttìnhtrạngkhóxử.

Ôngthìnóisợbạnbè,bàlạibảosợxấuhổ.Bởithế,haingườikhôngđồngmộtquanđiểm.Bàđàosâutâmhồnôngđểtìmnhổchoranhữngtiarễcủanó,trừphicáctiarễấykhôngănsâuquá.

Ôngnhìnbàhỏi:

-Mìnhkhôngcònyêutôinữaà?

Bànghiêngmìnhvềphíaông.Lầnnàyhaicõilòngnhưgắnchặtcùngnhau.Vớimộtgiọnghếtsứcêmái,bànói:

-Emvẫnyêumìnhthathiếtnhưbaogiờ.Emchỉmuốnmìnhđượchạnhphúc.

-Hạnhphúcmàthếà?Ôngbuồnbãnói.

-Mìnhnênbiếtrằnghạnhphúccủamình,emluônluôncầmgiữtrongtay.

Vừanóibàvừađưahaibàntayúpvàonhaunhưđanggiữlấymộtquảtim.

-Emđãgiữnónhưthếnàyngaytừphútđầugặpgỡmìnhtrongbuổitânhôn.Emsẽgiữnómãichođếnngàytắtthở.

-Nếumìnhchếttrướctôi,thìhạnhphúccủatôisẽchôntheomình.

-Khôngđâumìnhạ!Vìtrướckhiemchết,emsẽphótháchạnhphúccủamìnhchonhữngbàntaykhácgìngiữ,nhữngbàntaydoemhuấnluyện.

BàVũcảmthấyuythếcủabàđốivớiôngcàngthêmvữngchắc,ôngngồiyênkhôngnhúcnhích,mắtnhìnvàohaibàntayvợ.

-Mìnhhãytintưởngnơiem,bànói,haitaybàđưalên,lòngbàntayvẫnkhumkhumnhưhìnhtráichén.

-Tôithìluônluôntintưởngởmìnhrồi.

Bàbuônghaibàntayxuống.

Ôngvẫnmộtmực:

-Tôikhônghứagìcảđấy.Tôikhôngthể,vộiquá...

-Mìnhkhôngcầnphảihứa.Emkhôngcưỡngépmình,mànếuemcóthểcưỡngépmìnhđược,emcũngkhônglàm.Cóbaogiờemdùngsựcưỡngépđâu?Thôihãyđểviệcấythếđã.Bâygiờmìnhhãynằmxuống,đểemđắpchăncho.Đêmbắtđầulạnh,gầnsángrồi,mìnhngủđi.

Bànhanhnhẹnchoàngtayquavaichồng,đỡlấymìnhông,khẽđặtôngnằmxuống.

-Mìnhnênnhớlàtôikhônghứagìcảđấy,ôngnhắclại.

Bàvừanóivừakéochănđắpchoông,rồivénlênmộtcánhmànđểchothoángkhí,vàrũcánhmànbênkiaxuống,phòngcheánhsánglúcrạngđông.

Nhưngônggiữchặtlấytaybà.

-Mìnhngủđâu?

-Ồ,emcógiườngdọnsẵn.Sángmaichúngtagặpnhaulại.Trongnhàsẽkhôngcógìthayđổicả.Emxinhứavớimình,haichúngtasẽkhôngbaogiờbịchiacắtvìbấtcứmộtlídogì.

CâunóingọtngàođầyhứahẹnấyđãlàmchoôngVũbùitai,ôngđểbàđira.

Baogiờbàcũngthuyếtphụcđượcchồngvàkhôngbaogiờôngthấyhiểuhếtlờibànói.

Khiôngđãngủhẳn,bàrónrénbướcrakhỏiphòng.Bàđingangquacáchoaviên,đếnhoaviêncạnhbàcụCố.Theolờibà,cácgianphòngđãđượcquétdọnvàgiữgìnsạchsẽkểtừngàycụthânsinhôngVũmất.Trướcđâymấyngày,bàđãbảothaychănnệmmới.Bàđặtmìnhnằmxuống.Đốivớibà,giườngnàycóvẻlạnhlẽovàmớimẻquá.Độtnhiênmộtcơnmệtnhọcđếnlảngườixâmchiếmtoànthânbà,bàkéochănđắplênngangngực.Rồidườngnhưchìmlặngvàocõihưvô,bàthiếpđitrongmộtgiấcngủkhôngmộngmị.

2.

Sánghômsaungàylễtứtuần,bàVũthứcdậyvớimộtcảmgiácnhẹnhàngmớimẻ.BànhìnquanhgianphòngôngcụCố,mộtgianphòngquen,nhưngkhôngthânmật,kháchẳngianphòngbàđãởtrongbaonămnay.Gianphòngbàvừarờibỏtrongđêmqua,mọivậtvẫnynguyên,kểtừngàybàcụCốđónbàvềlàmvợngườicontraiđộcnhấtcủacụ.Gianphòngấyđượctranghoàngmộtcáchthíchhợpvớingườiđànbàtrẻ,cóchùmquảsumsêtượngtrưngsựđôngcon.

BàcụCốđãchọnmuathứvócdầy,tốtmàu,đểlàmtángiường,đếnnỗiđãhaimươibốnnămquamàkhôngcầnphảithaythứmới.BàVũchỉtreothêmmộthọaphẩmtrìnhbàymộtngườiđangcốtrèolênmộtđỉnhnúi.Bứchọaấyhiệnkhôngcótronggianphòngnày.Nộingàyhômnay,bàsẽchomangđếncùngáoquầnvàđồtrangsức.Nhưthế,cănphòngcũcủabàhoàntoànthíchhợpchonànghầumới.Nhữngchùmquảsumsêbiểutượngsựsinhsảndồidàoấycũngsẽthíchhợpchonàng.

BàVũnằmnghỉmộtmìnhtrêngiườngmới.Giườngnàycònrộnghơncáigiườngbênphòngcũ.Bànằmdài,tựhỏimộtcáchtinhtế.Bàcóxótxakhinghĩmộtngườiđànbàkhácnằmngủdướinhữngtấmchănhồngthắmnơigiườngtânhôncũcủabàkhông?Quảbàcóxótxa,mộtthứxótxanhẹnhàngvàxaxôi,khôngtrựctiếpmàcũngkhôngphảiriêngcủabảnthânbà.Đólàmộtthứđauxótbaolamàtrờiđãđịnhchonhữngngườiđangsốngcôđộc.Bởithế,bàhiểurằngnếuôngcũngsẵnsàngcùngvớibàđivàogiaiđoạnthứhaicủađờibà,thìlòngbàđượcanủibiếtbao.Thậtvậy,bàsẽthỏalòngkhôntả,nếuphầnôngcũngđếnkỳhạnmàkhôngcầnphảihysinh,đểcùngbàbướcvàođoạnđờimàbàvừađạtđến.

Bàsuynghĩrấtlâu.Tạisaotrờikhôngbanchongườivợmộtđờisốnglâudàigấphaingườichồng,đểchosắcđẹpvàsứcsinhsảncủahọkéodàisuốtđờingườichồng,vàchỉúatànkhingườichồnghếtkhảnăng?Tạisaocáinhucầusinhlýcủangườichồnglạiquádàisovớimộtngườivợnhưthế

nhỉ?

Bởivậy,ngườiđànbàcôđộchơnngườiđànông.

Lýtrícủabàđãkéobàrakhỏinhữngthắcmắcvônghĩatrên.Đãlàngười,nàoaitránhkhỏimệnhtrời?Thượngđếchỉchosựsốnglàcógiátrị,nênđãgiaophómầmsốngchođànbà.

Đấtkhôngthiếu,nhưngkhôngcógiốngthìđấtcóíchgì?

Sựthật,dụcvọngcủangườiđànôngvẫncứtồntại,dầukhixươnghọchỉcònlàvôivàmáuhọđãbiếnthànhnước,vàsởdĩcónhưthếlàvìThượngĐếsợnhânloạicóthểđiđếndiệtvongnênđãđặtviệcsinhconlêntrênhếtmọisự.Bởilẽấychonênhạtgiốngcuốicùngcủangườiđànôngcũngcầnphảiđượcdùngđến,vàmuốnchomầmsốngấyrahoaquảtốtlànhthìcầnphảigieovãivàomộtđámđấtmàumỡhơn.Vìthế,mỗingườiđànbàkhiđãhếtkhảnăngsinhsảnmàvẫnbámlấyđànônglàchốnglạiluậttrời.

KhibàVũlýluậnnhưthếthìsựđauđớnxaxôivàbaolacủabàvụttanbiếnngay,bànhậnthấymìnhnhưvừađượcgiảithoátvàtìmlạiđượcyêntĩnh.Bàcảmthấyhầunhưđượcsốnglạiquãngđờithanhxuâncủabà.Từnay,banđêm,đượcnằmngủmộtcáchtựdovàcóthểangiấcchođếnsánghômsau,haylànếukhôngngủđượcthìcứthứcmàkhôngsợphámấtgiấcngủcủamộtngườikhác,điềunàyxemlạlùngvàêmđẹpbiếtbao!Thânxácbàbâygiờhoàntoànthuộcvềbà.Bàkéotayáolênvàngắmdathịtmình,cánhtaybàvẫnchắcgọnvàlànhtốtnhưxưa.Đượchầuhạchuđáo,ănuốngsungsướng,vàbâygiờtrànđầymộtsựtựdomới,bàsẽsốngrấtlâu.Nhưngmuốnđượcsốnghạnhphúc,bàphảikhéoléosắpxếpnhữngmốiliênlạcvớimọingườichungquanh,đặcbiệtvớichồngbà.Điềunàychắckhôngphảilàchuyệndễ,khinhữngsựchungđụngvềxácthịtgiữahaingườikhôngcònnữa,màchỉcònlạinhữngliênlạcvềtinhthần.Bàphảidùngmọiphươngcáchđểduytrìuyquyềncủamìnhđốivớichồngmàkhỏiphảigâyrasựphânrẽgiữaôngvàngườiđànbàmớiđến.

“Tôisẽxếpđặtbổnphậntôiđốivớimọingườichođầyđủ”bàvừalẩmbẩm,vừabuôngáophủlấycánhtayđẹpđẽcủamình.

Nànghầutrẻđóphảinhưthếnào?

Bàđãsuynghĩrấtnhiều,vàbâygiờbàxétkĩlạiđiềunày.

“Nàngphảikhácmình,tựbàbảo,nàngphảitrẻ,trẻhơncáccondâumình,đểtránhnhữngsựbấthòatrongnhà,à,haimươituổi,phảirồi!Haimươihaituổi,tuổitốtnhất.”

BàVũkhônngoannhậnthấyrằng,tốthơnhếtlànênkiếmmộtcôgáiítkiếnthức,khôngtânthời.Vìcongáitânthờikhôngbằnglònglàmvợlẽ,vàcốtìmcáchloạingườivợchínhrangoàiđểchiếmđoạtngườichồnghoàntoàncảthểxáclẫntâmhồn.Điềunàysẽlàgươngxấuchocáccontraibà.

Ngườiđànôngsắpvềgià,cóthểcướivợlẽ,nhưngkhôngnênđểcôtachếngựmình.Nànghầuđóphảiđẹp,nhưngkhôngquásắcsảo,đểtránhnguyhiểm,khỏilàmsaymêcácchàngtraitrongnhà,vàngaycảôngVũnữa.Cóbềngoàikhảáilàđủ,khônggiốngnhưsắcđẹpcủabàVũnghĩalàmộtngườiđànbàtrẻ,khámập,sắcdiệnhồnghào,dầucóthểcốthơithômộtchútcũngkhôngsao.

Tấtcảnhữnghìnhảnhnàygợiramộtcôgáiquêkhôngquálamlũ,nhưngcósứckhỏevàđủkhảnăngsinhnhữngđứaconlànhmạnh.Côtaphảicócon,vìnhữngngườiđànbàkhôngconđềukhốnkhổ.Họtrởnêncaynghiệtíchkỷ,sốngchomìnhvàkhótínhđốivớichồng.KhôngnênđểnànghầuấygâyranhữngnỗibuồnphiềnchoôngVũ.Nếukémthôngminh,côtasẽbằnglòngvớinhữngđiềuôngVũđemlạichomình,màkhôngtìmhiểunhữnggìđãxảyragiữaôngvớingườivợchính.

BàVũhìnhdungmộtcáchrõràngnànghầuấy:đẹpđẽ,lànhmạnh,ngờnghệch,thíchănngon,vàvìchưabaogiờsốngtrongmộtgiađìnhgiàusangnêncôtasẽdễtựtimặccảm:khôngcứngđầu,cũngkhôngkiêungạo,vìhainếtxấuấycóthểlàmchotínhtìnhcôtathayđổiđộtngộtvàthắngvượtđượcsựnhútnhátthườngngày.

“Hạnggáitầmthườngnhưthếthìthiếugì!”bàVũthầmnghĩ.

BàVũvừathứcdậy.Khicôngviệcthườngnhậttrongnhàsắpxếpxong,bàsẽchođimờimụgiàtrướckiađãlàmmaimốichocôMai.DùđốivớicongáibàKhương,bàVũcũngkhôngmuốnbỏquaviệcmaimối.Bàsợbạnmìnhvìlòngtốtsẽgiảmbớtsựđòihỏi,dođó,việcphốihợpsaunàysẽkémphầnêmđẹp.Bàđắcýnóimộtmình:“PhảichomờimụLiễuMaiđếnđểnóichomụtabiếtnhữngviệcphảilàm”.Thậtlàrõrệtnhưchuyệnmuabán.

Bàthảlỏngtưtưởngmìnhvẩnvơnghĩđếngianphòngnày,nơimàbàsẽởsuốtđời.Bàsẽchothayđổilạiđôichút.BàvẫnluônluôntrìumếnôngcụCố,thânsinhôngVũ.Vàvìkhôngcócongáinênôngcụđãtỏrarấttốtđốivớicondâu.Cụvuimừngnhậnthấynàngdâuthôngminh,cókiếnthứccũngnhưxinhđẹp,vàcụđãkhinhthườngnhữngtụclệcấmđoánmộtônggiànóichuyệnvớivợcủacontraimình.CụthườngchogọibàVũđếnđểđọcchobànghenhữngđoạncổvăntríchtrongcácsáchxưanơithưphòngcủacụ.

BàVũcũngcócáithóiquentựmìnhđếnđóđọcnhữngsáchấy,lúcsinhthờiôngnhạcbà.Bàtránhkhôngsờtayđếnmộtsốsáchmàôngcụđãđểriêng,vìkhôngthíchhợpchonhữngngườiđànbàtrẻtuổi.Nửađờitrướccủabàđãqua,bâygiờbàởmộtmình,bàcóthểxemtấtcả.

Bànghĩđếncáithưphòngđầynhữngphosáchquýnày,bâygiờthuộcvềmình,vàcảmthấyvôcùngthỏamãn.Trongmấynămvửaquabàkhôngcóthìgiờđểđọcsách.ÔngVũkhôngthíchđọcsáchnênôngkhôngmuốnvợcầmđếnsách.Saubaonămhiếndângtâmhồnvàthểxácmìnhphụngsựngườikhác,hômnaybàcảmthấyđãđếnlúctrởlạiuốngnướclâudàiởcácnguồnmạchxưa.

Cànglâu,bàcàngnhậnthấycănnhànàynhưthuộccủariêngmình.ÔngcụCốđãmấtđitừbaonămnay,thểchấtcụkhôngcònnữa,bâygiờbànhớđếncụnhưnhớđếnmộttâmlinhkhônngoanthờixưacũ.Bàkhôngmuốnthayđổimộttígìtrongkhungcảnhnày.Màntreotườngbằnggấmhoamỏng,màuxanhnướcbiển,khôngmộthìnhảnhnàokhêugợidụctìnhhaytượngtrưngchosựsinhsảnđôngđúc.

Thờigianđãgộilênnhữngbứctườngtrắngmộtmàuvàngnhạt.Cáccửalớn,cửasổbằnggỗlim,nặngnề,đánhdầuNinhPhổmàusẫm,cóthể

giữnguyênmàuvàbónglánglâuđời.

Nềnnhàlátđáhoa,nhữngtấmđáhoalớnmàuxám,lâuđờiđếnnỗibướcchânlênđãmònthànhtừngđámtrũngsâungaytrướccửatủsáchvàngaytrướcgiườngnằm.Nhàcóbagian,phòngngủvàphòngkháchtrôngrahoaviêncâycốiumtùm,cànhlágiaonhausátcánhkhôngchoánhmặttrờilọtxuống,nênsânđáđầyrêu;bàchỉcầnchoquétdọnlạiđôichútthôi.

Nghetiếnggõcửa,bàbảo:

-Cứvào.

Gianghiệnraởngưỡngcửa,dángsợhãi,ấpúng:

-Thưabà,nãygiờcontìmbàkhắpnơi.Conlolắng,khôngbiếtbàđãrasao.Convàotìmtrongphòngngủcủabả,làmôngtỉnhgiấcnênôngđãnổigiận...

BàVũbìnhtĩnhnói:

-Từgiờchođếnkhitôichết,chịhãygặptôiởđây.

*

**

Càngtrưa,cáitinbàVũthaychỗởcànglanrộngrakhắpdinhcơhọVũ.Mấycậucontraibàkểchovợnghe,rồicáccônóilạivớingườikhác.

Giangtinchoanhđầubếpbiết,vàanhnàysangtailạichongườiphụbếp,nênnộitrongchiềuhômấy,khôngailàkhôngbiếtviệcbàVũđãdọnđếnởtrongngôinhàcũôngcụCố.TinnàyđếntaibàcụCốdoconahoàncủacụkểlại.BàVũkhôngnóigìtrướcvớibànhạccủabà.Bàmuốnconahoàncủacụnóilạichocụbiết;vànhưvậycơngiậnđộtngộtcủacụchỉđổlênđầumộtmìnhđứaởgáitầmthườngmàthôi.Sauđócụbănkhoănkhôngbiếtquitộichoai?Chocontraihaycondâu?Ngườitacóthểbiếtcụsẽ

khiểntráchngườinào,tùytheonơimàcụđếngặptrướctiên.

Đếntrưa,tronglúcbàVũđangtínhsổchitiêuhàngthángtrongphòngkháchnơigiannhàmới,bànomthấyconahoàncủabàcụCốdìucụđingangquangoàihoaviên.

Câycốiđãđượcchặtvàbứngđi,đálátsânkhôngcònđóngrêunữa.BàcụCốdừngbướcđưamắtnhìnxemsựthayđổinày.Mộttaycụvịnvàoconahoàn,mộttaychốngcáigậychạmđầurồng.Ánhnắngchanhòamặtsântừtrướcluônluônrợpbóng.Trongbểcạnchínhgiữahoaviên,bầycávàngbịlóamắtvìánhsáng,chúngrúccảxuốngbùn,chẳngcònmốngnàohiệnra,nhưngmộtcặpchuồnchuồnsaysưanắngmới,đùagiỡnnhautrênmặtnước.

BàcụCốnóivớivẻtráchmóc:

-Mợđãchohạmấycâytrườngsinhấyđià!

BàVũđãđứngdậytừtrước,nghenóithếliềntiếnvềphíacụ,mỉmcườithưa:

-Thưamẹ,mấykhómcâycóphảitrồngđâu,nóchỉmọcxenvàogiữahaikẽđáđấythôiạ.Thứnàydễtrồng,mọcrấtnhanh.

Bàcụthởdài,tiếnvềphíacửalớn,bàVũđưatayđỡcụ,nhưngcụgiậndỗiẩyravàchuachát:

-Đừngcósờđếntôi,tôigiậnmợlắm!

BàVũlặngthinh,theocụvàophòngkhách.

Bàcụnghiêmkhắcdằntừngtiếng:

-Mợdọnđếnởđâymàmợkhôngthèmnóivớitôilấymộttiếng.À,thìratrongnhànàyngườitakhôngmuốnchotôibiếtviệcgìcả...

Cụvừanóivừangồithịchxuốngghế.BàVũlễphéptrảlời:

-Lẽrathìconphảitrìnhmẹtrước.Thậtconcólỗirấtnhiều,xinmẹthathứchocon.

Bàcụvẫncàunhàu,nghiêmnghịhỏi:

-Thếmợđãrầybậyvớicậuấyà?

-Thưamẹkhôngạ.Chúngconcóbaogiờcãinhauđâu.

-Thôimợđừngcóđặtđiềuchốiquanhnữa.Nóiđichorồi.

-Thưamẹconcóđặtđiềugìđâu.Sốlàhômquaconđãđượcbốnmươituổi.Từlâuconđãnhấtquyếtđếnngàyấyconsẽchấmdứtchuyệnvợchồngcủacon,vàtìmcướichonhàconmộtcôhầutrẻ.Đờinhàconcòndài,ôngmớibốnmươilămtuổi.Haitaybàcụtìlênđầurồngchiếcgậy,quansátnàngdâuvớivẻnhìnxoibói.

-Haylànóđãmêmộtconnàokhácrồi?Nếunóchơibờithìbàsẽ...bàsẽ...

BàVũvộivãnói:

-Không,nhàconcómêaiđâu.Ôngtốthơntấtcảmọingười,vàănởvớiconhếtsứctửtế.Trongthâmtâm,conrấtmuốngiữnguyênmốitìnhđằmthắmgiữachúngcon.Nhưngkhôngthể,vìconsợcóthai,vàconcảmthấylửadụccủanhàconcòncháyphừngphừngmàriêngconthìđãtắthẳn.

-Nhưthếthiênhạngườitasẽchorằngcậuấyđãtrótdại,nênmợmuốnbáothù.Cụnóivớivẻnghiêmnghị.Aicóthểtinđượcrằng,tựýmợmuốnrútluiđãchứ?Trừphithựctìnhmợkhôngcònyêucậuấynữa.

-Convẫnyêunhàcon.

-Làmsaocóthểcómộttìnhyêugiữađànôngvàđànbà,nếuhaingườikhôngănnằmvớinhau.

BàVũimlặngmộthồilâutrướckhitrảlời.Cuốicùngbànói:

-Thưamẹ,điềuấythìconkhôngđượcrõ.Concũngthườngbănkhoănvềvấnđềđó,vàcólẽconcũngsắptìmra.

Bàcụthởmộthơidài,rồinói:

-Tôihyvọngchúngtasẽkhỏikhổtâmvìnhữnghậuquảkhônghayvềviệcnày.Tôiướcmong,sẽkhôngcóđiềugìbấthòalọtvàogiađìnhnàycả.

-Bổnphậnconlàphảiđềphòng,nếuvạnnhất,điềuấycóxẩyrathìthậtconđángtộilắm.

-Thếngườiđànbàấyđâurồi?

Tuycụcònphậtý,nhưngcơngiậnđãnguôi.Quảthực,khingườiđànbàđãbốnmươituổi,khôngaicònmuốncóthainữa.Chínhcụcũngđãgặpphảisựrủironày.Nhưngmaythay,đứatrẻbịchếtngaykhilọtlòngmẹ.Tuynhiên,cụvẫncònnhớrõnhưvừaxẩyrahômqua.Đếntuổiấymàcóthai,thậtcụxấuhổvôcùng.

Trướckia,cụaoướccócon,nhưngkhiđãbốnmươituổi,cụkhôngcònmuốnnữa.Nênsuốttrongmấythángchờngàynởnhụykhaihoa,cụđãbựctứcvàgắtgỏngluônvớichồng.Cụđãnóivớingườichồngđángthươngcủamình:“Anhđitìmlấymộtconngungốcđi.Cáihạnggáiluônchiềutheoýmuốncủaanhấy”.

Vìcâunóiấy,ôngcụđãbuồnmộtcáchthấmthía.

Cũngvìthế,ôngkhôngcònyêuvợmộtcáchmặnmànhưtrước,vàtừđấykhôngđếnvớibànữa.Rấtđiềmđạmvàdèdặtnhưthườngtínhcủanhữngbậcthâmnhoôngcụlặngthinhkhôngnóimộttiếngkhiếnbàtứcbựcvôcùng.Rồisaucâuchuyệnấy,ôngcụtrởnênhoàntoàncâmlặnghẳnđối

vớivợ.Đóchỉlàmộtkếtquảngẫunhiên,tuytrongthâmtâmcảhaikhôngaicònmuốncóconnữa.Vìthế,khinghĩđếnnỗigiậnhờnvôlýcủamình,bàcụmơhồcảmthấymìnhcólỗi.Đãlàmộtkếtquảcủatựnhiên,khôngthểtránhđược,thếsaolạimuốngâysựvớingườichồnggiàhiềnlànhấy?

BàcụCốthởdài:

-Ngườiđànbàấyđâurồi?Cụlạihỏi,vàquênrằngcâuấycụđãhỏirồi.

-Thưamẹ,conchưatìmra.

Ngườitớgáirótnướctrà,hầuquạt,hoặcxêdịchtấmbìnhphongchenắngchobàcụ,lấycớhầuhạcụđểlắngnghe.BàVũbiếtthế,nhưngbàmuốnđểchobọntôitớrõngaytạinguồngốccâuchuyện.

Bàcụlạihỏi:

-Thậtkhómàtìmchorađượcmộtngười...

-Concholàkhôngkhó.Conbiếtđíchxácngườiđànbàấyphảinhưthếnào.Bâygiờchỉcóviệclàtìmchođượcmộtngườigiốngnhưthế.

-Dùsao,tôivẫnthấycầnphảirầycậuấymớiđược.

-Mẹchoconxin.Nếumẹquởtráchnhàcon,thìônglạitưởngmìnhcólỗi,màthựcranhàconcólỗigì?Khôngnênđểnhàconphảitựtráchmìnhchỉvìconđãđếntuổibốnmươi.Nhưthếconsợrằngbấtcông.

Bàcụnóinhưtráchmóc:

-Ôngtrờicắccớthật.Đãtạonênngườiđànôngvàngườiđànbàbằnghaithứđấtsétkhácnhau.

BàVũmỉmcười:

-Xinmẹcứtráchtrờiđi.Conkhôngdámnóisaocả.

Haingườikhôngaicònchuyệngìđểnóivớinhaunữa,bàcụCốmiênmanhồitưởnglạihoàncảnhmìnhxưakia.Nếuôngcụlấymộtngườiđànbàtrẻhơn,chắcbàsẽcămgiậnvôcùng,dầubàđãthôithúcônglàmviệcấy.Condâubàcólẽlàngườibiếtđiềuhơn.

Bàcụcũnglẩmbẩmgiốngnhưmọingườikháclúcvềgià.Cụnhìnquanhhỏi:

-Mợcóthayđổigìtrongphòngnàykhông?

-Thưamẹ,conkhôngthayđổigìcả.Trừbứctranhnàybênphòngcon,conthíchnónênđãmangsangđây.

BứctranhNhậtBảnnàybansángkhiđiểmtâmxong,bàđãsaiGiangbảoanhđầytớmangnóđếntreoởđây,ngaytrướcmặtbà.Bàkhôngmuốntreobứctranhtrongphòngngủ,nơimàbàchỉngủthôi.

BàcụCốđứngdậy,chốnggậybướcđếntrướcbứctranh.Cụhỏi:

-Ngườileonúilàđànônghayđànbàthế?

-Thưamẹ,concũngkhôngbiếtnữa.Thậtra,điềuấycũngkhôngquanhệgì.

-Conngườicôđộc,cụlẩmbẩm,tôirấtghétnúirừng.

-Theoýcon,nếungườinàysợsựcôtịchthìđãchẳngđếnđólàmgì.

Nhưngmỗikhibàcụcảmthấybuồn,thìlạiđóibụng.Bứctranhnàyđãlàmcụbuồn.Cụquaysangngườicondâunói:

-Nãygiờtôichưaăngìcả.Đóiquá!

BàVũbảođứaởgái:

-ChịđưaCốvềphòng.Cốthíchăngì,dọnmờiCố.

BàcụCốđirồi,bàVũlạitiếptụctínhsổ,khôngcònaiđếnquấyrầynữa.Trongnhàmọingườiđềuthinhlặngvàbuồnbã.BàVũtựhỏi,khôngbiếtchồngbàcóđếnkhông,vàbàlấylàmlạlàsaolòngmìnhlạicảmthấysờsợkhinghĩđếnông.NhưngôngVũkhôngđến.Bàbiếtrõsựviệcđangdiễntiếntrongđạigiađình.Suốtbuổihômấy,contraivàcondâubàđãthămdòýkiếncủamấyngườianhemhọ.Họkhôngtìmrađượcmộtgiảiphápnào,nênkhôngaidámđếngặpbàVũ.

Chamẹmấyđứatrẻkhôngđến,nênchúngcũngkhôngdámbénmảng.Vềphầntôitớtrongnhà,thìdosựthậntrọngtựnhiên,chúngvẫnlặngthinhchămlocôngviệc,đợichođếnkhitìnhthếtrởnênsángsủa,GiangvẫnhầuhạbàVũsuốtngày.Chịrấtítnói,vàmỗilầnbướcvàophòngbàVũ,haimắtchịđỏhoe.BàVũkhôngcầnlưuýđến.Suốtngày,bàlotínhsổsách,cáckhoảnchitiêudồnlạibềbộnvìsắmdọnlễtứtuần.

Tưđiền,tưthổcủatổtiênnhàhọVũđểlạirộnglớnvànhiềuhoalợi,việcchitiêutrongnhàđềutrôngcậyvàosốruộngđấtấy.ÔngVũvàcácconkhôngbaogiờđilàmviệcngoài.Mộtvàianhemhọxa,thậtrađãđilậpnghiệpởcáctỉnhkhác,nhưbuônbán,làmngânhànghaykinhdoanh.Chínhnhữngngườinày,nhấtthờicóthấtnghiệp,thìtrởvềvớiđấtruộngcủatổtiênđểgâydựnglạitàisản...

BàVũcaiquảnsốruộngđấtấy,cũngnhưmọitàisảnkhác.

Suốtngàyhômấybàchỉchuyênchúvàoviệctínhsổsách.Từsángđếntốibàchỉbỏdởmộtlúcđểxemviệcphátdọncâycốingoàihoaviên,vàchỉbảoanhđầytớtreobứctranhNhậttrongphòngkhách.Quanhbà,sựimlặngbaotrùmmọivật,nhưchỉcóđộcmộtmìnhbàtrongnhà.Sựimlặngấylàmbàkhỏekhoắnra.Dĩnhiênbàkhôngthíchsựimlặngấytiếptụcmãi.Nhưthếrấtchóngđivàocõichết.Nhưngđếntuổibà,nếuđượcsốnghoàntoàntrongmộtngày,khôngcóaiđếnđòihỏiviệcgì,thìquảlàmộtđiềuthúvị.

Bàrấtthỏamãn,vìsổsáchđềuđúngđắn,thunhiềuhơnchi.

Chữcủaviênquảnlýviếtngoằnngoèonhưnhữngconrắnnhỏ:mườichíntráidưa,bảytráiruộtđãvàng,cáctráikhácđềuchưachín,treoởhaicáigiếngphíabắc.Ngaychiềuhômnay,bàVũsẽchokéolênmộttráiđểăntrướckhingủ,thậtlàmộtthứcănrấtbổthận.

Mấyquyểnsổđãgấplại,bàVũvẫncònđắmchìmtrongmộtsựthanhvắngêmđềm.Bàcảmthấynỗimệtnhọctandần.Thậtra,bàmệtnhiềuhơnbàtưởng.Mộtsựmệtnhọcvềtinhthần,nónằmởmộtgócxótâmtư,khólòngxácđịnhđược.Tuythế,tríkhôncủabàkhôngcảmthấymệt,vẫnhamhiểubiết,sắcsảovàhănghái.ĐốivớibàVũ,hìnhnhưtríkhônnàybấylâukhônggiúpíchgìđượcchobàcả,trừviệcdànxếpmộtvàivụphântranh,haylựachọntrườnghọcchomấyđứatrẻtrongnhà.Không,dườngnhưsựmệtnhọccủabàẩndấuvàomộtnơinàorấtsâukíntrongngười,cóthểlàởtậnđáylòng.Suốthaimươibốnnămtrời,bàVũđãbanphátsựsốngchocáccon,lúcmangthaivàkhisinhđẻ;bâygiờđếnlượthọ,họbanphátsựsốngchoconcáihọ.Làmẹvàlàbà,bàVũđãtừngbậntâmvềnhữngsựsinhđẻấy,bâygiờ,thếlàhoàntất.

Bỗngbànghecótiếngchânbước.Tiếngbướcchânrõràngvàquảquyết.Bàbiếtngay.ChínhlàTốLan,côgáiThượngHải,nàngdâuthứbacủabà,vợcậuThế.Bàthởdài,tiếcrẻsựthanhvắngvàquạnhhiucủamình,bàchỉrờibỏtrongchốclát.Nhưngbàtựtráchmình.Bàkhôngmuốnmộtaitrongnhàlầmtưởngbàđãbỏmọingười,tráilại,chínhnơiđâyphảilàtrungtâmcủagiađình,vìcóbàở.

Bàlêntiếnggọi:

-TốLan,vàođâycon.

Giọngnóicủabàcóvẻvuitươi.Khibàngẩngđầulên,bàgặpngayđôimắtđennháycủanàngdâutrẻđangchămchúquansátmình.TốLanđứngởbậccửa,nàngcaovàthanhmảnh.Nàngmặcmộtáotânthờidài,thẳng,vàcóeonganghôngtheolốiThượngHải.Ngựcnàngthấpvàđôilưỡngquyềncao,làmnàngxấuđi.TráilạikhuônmặtcủabàVũhìnhtráixoanđềuđặn,cómộtvẻchânphương.KhuônmặtcủaTốLanrộngởngangmắt,hẹpởcằm.Miệngnàngrộng,cóvẻbựcbộivàgắtgỏng.

BàVũtuyệtnhiênkhôngchúýgìđếnvẻmặtbựcbộicủangườicondâu.Bàbảo:

-Vàođâyngồi.Mẹvừaxemsổchithuxong.Chúngtagặpmay,mùamàngrấttốt.

Nhìnchung,TốLankhôngđẹp.Nhưngnàngcónhữngnétrấtxinh.BàVũthầmnghĩ,khithấynàngdâumạnhdạnngồixuốngghế,khôngcócáivẻkhúmnúmthườnglệnhưnhữngngườiđànbàkháctronggiađình.ĐôikhiTốLancònthíchtỏrabướngbỉnh.BàVũnhìnnàngmộtcáchthíchthú.Đâylàlầnđầutiênchỉcómộtmìnhnàngvớibà.

-Conơi!Connênchúýcáimiệngcủacon,bàVũbảoTốLanmộtcáchbìnhtĩnh,dịudàng.Cácngườitrẻtuổiđềulấylàmlạvìgiọngnóiấykhôngcóvẻkhiểntrách,cũngchẳngphảilàrănbảo.

-Thưamẹmẹnóigìạ?

TốLanấpúng.Đôimắtnàngmấpmáynhưrun.

-Bâygiờ,cáimiệngthậtlàkhảái,đangrunrẩy.Nhưngcáimiệngcủanhữngngườitrẻthayđổilúcvềgià.Miệngcủaconphảicóvẻcươngquyếtmớiđẹp,nếukhông,sẽtrởnêntầmthườngkhócoi.

BàVũnóimộtcáchđiềmtĩnh,tựnhiên,khôngmộtchủýnào,bàchỉnêulênđiềumàaicũngbiết.Nếubàmẹchồngtỏraquantâmvềđiểmấy,ắtnàngđãtrảlờirằngmiệngmìnhcóthayđổicũngkhôngsao.NhưngvẻbìnhtĩnhcủabàkhiếnTốLanxấuhổ.Nàngchỉbiếtcaumàynínlặng.

-Concóđiềugìcầnhỏimẹphảikhông?BàVũvừanóivừasangngồimộtchiếcghếkhácêmhơn.Chiếcghếnàycũngbằnggỗ,nhưngcáidựalưngtròn.Tuynhiên,bàVũcũngkhôngdựa,vàcứngồingaythẳng,khoanthainhồithuốcvàocáiđiếunhỏ,vànhẹnhànghúthaihơidàinhưthườnglệ.

-Thưamẹ!TốLankêulên.

Nàngbốirối,líulưỡi,khôngnóitiếpđược.

-Gìhởcon?BàVũdịudànghỏilại.

-Thưamẹ,mẹđãlàmchotâmthầnainấytrongnhàrốiloạnlêncả.

-Thậtthếư?

Tuyngạcnhiên,nhưnggiọngnóicủabàVũvẫndịudàng.

-Thưamẹ,thậtthếạ.Nhàconcấmconkhôngđượcđếnnóivớimẹ.Nhàconbảo,đólàbổnphậncủaanhLãng,vìanhấylàcontrưởng.NhưnganhLãngkhôngmuốnnói.Anhquảquyếtrằng,nóicũngvôích.CònchịMaithìchỉkhóc;phầncon,conkhôngkhóc.Vàconđãnóirằng,trongchúngconphảicómộtngườiđếngặpmẹ.Vậymàngoàiconra,khôngaiđếncả.

BàVũkhẽmỉmcười.

TốLangiữvẻtựnhiên.Khuônmặttrẻtrungcủanàngquánghiêmtrang,cóvẻlolắng.

-Thưamẹ.Lâunayconcócảmtưởngrằng,mẹkhôngthươngcon,chonênlẽraconlàngườiđếnvớimẹsautấtcả.

-Conlầmmấtrồiconạ!Trênđờinày,mẹkhôngghétaicả.

TốLankhẽnhíchngườirađàngsau.Nàngnói:

-Không,conbiết.Mẹkhôngyêuconthật.VìconlớntuổihơnanhThế.Mẹkhôngbaogiờthathứchocon,vìchúngconsaymênhauởThượngHải,vàquyếtlấynhaukhôngđểmẹsắpđặt.

-Đãhẳn,việcấylàmmẹkhôngbằnglòng.Nhưngmànghĩlại,sởdĩmẹ

khôngbằnglònglàvìmẹlochohạnhphúccủaanhThế.Nhưngkhithấycon,mẹbiếtThếđượchạnhphúc,nênmẹđãbằnglòngcon.NếuconlớntuổihơnThế,đókhôngphảilàlỗicủacon.Đốivớigiađình,hơibấttiệnthật,nhưngmẹđãthuxếprồi.Baogiờcũngcóthểtìmđượccáchdànxếpổnthỏamọiviệc.

-NếuconcũngnhưchịMai,haycácngườikhác,thìconkhôngthắcmắcvàquantâmđếnviệcấyđếnthế.Thưamẹ,xinđừngđểchaconcướivợhầu.

BàVũdịudàngnói:

-Khôngphảilàđểchochaconlấy.Chínhmẹthấy,đólàđiềucólợichochacon.

MặtTốLantáiđi:

-Thưamẹ,mẹcónhậnthứcđượcviệccủamẹlàmkhông?

-Cólắmchứ.Bàgậtgùđáp.

-Thiênhạsẽcườichêmẹ.Việclấyvợhầubâygiờđãlỗithời.

-ỞThượngHảithìcólẽthếđấy.TronggiọngcủabàVũbaohàmýnghĩaxemthườngdưluậnởThượngHải.

Thấtvọng,TốLannhìnsữngbàVũ.Ngườiđànbàđiềmtĩnhnày,mẹchồngnàng,rấtđẹp,rấthoàntoàn,đếnnỗinàngkhôngthểhờngiậnhaytráchmócbàđiểmnào.

HaitayTốLanchấplạitrêngối,nàngđưamắtnhìnmẹchồng.

-Thưamẹ,mẹcóbiếtlấyvợhầulàmộtviệctráivớinhữngluậtlệhiệnhànhkhông?

-Nhữngluậtnào?Nhữngluậtấycònnằmtronggiấytờ,cũngkhônghơngìbảnTân-Hiến-Pháp.

TốLanrấtlấylàmkinhngạckhinghebàVũdùngchữ“Hiến-Pháp”.NàngkhôngngờbàmẹchồngcũngbiếtvềbảnHiến-Phápấy.

-Biếtbaongườitrongbọnchúngconđãtranhđấucamgođểbãibỏchếđộđathê.ChúngconđãđidiễuhànhkhắpthànhphốThượngHải,trongnhữngngàyhèhếtsứcnóngbức.ChúngconmangbiểungữđòihỏimộtchếđộmộtvợmộtchồngnhưngườiTâyphương.Bâygiờđâyconlạithấymộtngườingaychínhtronggiađìnhcon,làmẹchồngcon,hànhđộngmộtcáchphảntiếnhóa...mộtcáchxấuxa...vìthưamẹ,trởlạicổtụcđộcáclàmộtđiềuxấu...

BàVũngắtlờinàngvớimộtgiọngvẫndịudàngvàlýsự:

-Nàycon,nếumộtngàykia,Thếđòicướimộtngườivợkhác,mộtngườiđànbà...vídụítcươngnghịvàkhôngđượcthôngminhbằngcon,mộtngườiđànbàdungdịvàdịudàng,consẽxửtrírasao?

-Consẽxinlydịngay.TốLantrảlờikiêuhãnh.Conkhôngmuốnchiasẻchồngconvớimộtngườiđànbànàokhác.

BàVũkhoanthaichâmốngđiếunhỏvàkéohaihơidàinữa.

Bànói:

-Cuộcđờicủangườiđànôngchiaranhiềuphần.Ngườiđànbàkhivềgiàmớinhậnthấyđiềuấy.

Tốlannhấnmạnh.

-Continvàonguyêntắcnamnữbìnhquyền.

-Chà,haivậtbằngnhau,bấttấtphảihoàntoànnhưnhau.Haivậtấybằngnhauvềsựquantrọng,cảhaiđềucầnthiếtchosựsống,nhưngkhông

buộcphảigiốnghệtnhau.

-Ngàynaychúngtakhôngnghĩthế.Nếumộtngườiđànbàbằnglòngvớimộtngườiđànông,thìngườiđànôngcũngphảibằnglòngvớimộtngườiđànbàthôi.

BàVũđặtốngđiếuxuốngbàn.Bànóivớimộtgiọngđãsuynghĩchínchắn.

-Concòntrẻquá,làmsaoconcóthểhiểuđiềuấyđược?Conạ,nhưconđãbiết,sựbằnglònglàchính.Khimộttronghaingườiđãđạtđếncáiđộtuyệtmứccủasựbằnglòngấy,thìcónênnóivớingườikiarằng:”Mìnhhãydừnglạiđây,vìtôiđãthỏamãnrồi”không?

TốLancaucónói:

-NhưnganhLãngbảovớichúngconrằngchakhôngmuốncướivợlẽ.

BàVũthầmnghĩ:

“ChắchômnaythằngLãngnóichuyệnấyvớichanó”.

Trongphútchốc,bàcảmthấythươngxótchồng.Ôngbịcácconquấyrầy,phầnôngnàocólỗigì.

BànóivớiTốLan:

-Khiconđãchungsốngvớingườiđànôngtronghaimươilămnămtrời,thìconđãhiểungườiđànôngấyđếnmứctậncùngcủasựhiểubiết.

Bàmỉmcườivàbỗngnhiên,bàướcmongnàngdâutrẻcủabàbướcđichorảnh.Vốnyêunànghơntấtcảtừtrướcđếnnay,bàphảicanđảmlắmmớinóiđượcnhữnglờirắnrỏi,táobạovàvôlýấy.

BàgậtđầunóivớiTốLan:

-Conạ,mẹnhậnthấyrằng,dùsaoThượngĐếcũngđãtỏranhânhậuđốivớiphụnữchúngta,vìchúngtakhôngthểcứtiếptụcsinhconmãimãi.Bởithế,khingườiđànbàđãbốnmươituổi,Ngàithươngxótphánrằng:”Hỡilinhhồnvàthểxáckhốnkhổkia,cuộcsốngcònlạibâygiờthuộcvềcon.Conđãphảichiasẻbiếtbaonhiêulầnrồi,bâygiờconhãynhậnlấynhữnggìcònlại,nguyênvẹnnhưtrướckia,đểđờisốngcủachínhmìnhconđượchạnhphúc,khôngphảichỉbởinhữngđiềuconbanphátra,màcònvìnhữngđiềuconnhậnlãnhnữa”.Mẹsẽdùngnhữngngàycònlạiđểgópnhặttâmtưmẹ,linhhồnmẹ,mẹsẽchămnomthânxácmẹ,khôngphảiđểlàmđẹpmộtngườiđànông,nhưngđểbảotoànsựsốngcòncủamẹ.

TốLanthiếttha:

-Thếmẹghétchúngconhếtthảysao?

MắtTốLanmởlớn,vàlầnđầutiênbàVũnhìnthấyđốimắtấyrấtđẹp.

-Mẹyêuchúngconhếtthảyhơnbaogiờhết.

-Yêucảchaconnữachứ?

-Cảchaconnữa.Nếukhông,mẹđãchẳngcầumongônghạnhphúcđếnthế.

Mộtlátsaunàngdâunói:

-Thậtconkhôngthểhiểuđượcđiềumẹnói.Conkhônghiểunổimẹ...

-Ồ,tuổiconcònkémxatuổimẹnhiều.Conhãykiênnhẫn,vìconđãbiếtđólàýmuốncủamẹ.

TốLanhoàinghihỏi:

-Thậtmẹthíchlàmthếsao?

-Đúngthếconạ,bàVũâuyếmđáp.

TốLanđứngdậy:

-Conxinvềnóilạivớimọingườinhưthế.Nhưngconchắcsẽkhôngaihiểuđược.

BàVũmỉmcườibảo:

-Connóivớimọingườihãynhẫnnạiđốivớimẹ,connhé.

TốLanhơidodự:

-Thưamẹ,nếumẹđãchắcchắnnhưvậythì...

-Chắcchắnlắmchứ,bàVũđáp.

SaukhiTốLanravề,bàsungsướngđượclấylạivẻquạnhhiutĩnhmịchcủagianphòng.Bàkhẽmỉmcườikhinghĩđếncảnhàđangcùngnhauhộihọpmàkhôngcóbà,tấtcảmọingườiđềukinhhãivàcùngtựhỏiphảilàmgì?BởivìkểtừkhibướcchânvềlàmdâunhàhọVũ,đâylàlầnđầutiênbànhândanhcánhânmìnhmàhànhđộng.Bàmỉmcườivàcảmthấymộtnỗibìnhantrànngậptoànthân.Bàmuốnngủsớmhơnhaigiờtrướclệthường,nênbàkhôngđợiGiangđến.Bàtựtắmlấymộtmình,thayáoquầnngủbằnglụa,rồinhẹnhàngnằmduỗiragiường-cáigiườngcómànsẫm,rộngthênhthang.

Mộtgiờsau,Giangđến,vẻtĩnhmịchkhiếnchịkhiếpsợvàhoảnghốtchạyvàophòngngủ.Sauhaicánhmànhémở,chịthấybàchủnằmdài,gọngàngkhôngnhúcnhích.Sợhãi,chịchạyđếnbên,trốmắtnhìnvàrênlên:

-Trờiơi!Bàtôichếtrồi!

BàVũkhôngchết,bàchỉngủthôi.NhưngchưabaogiờGiangthấybàngủnhưvậy.Bàcómộtgiấcngủnhẹnhàng,đếnnỗitiếngvỗcánhcủamộtconchimsẻngoàihiênlúchừngđôngcũngkhiếnbàtỉnhgiấc;thếmàchính

tiếngkêunàyđãkhônglàmbàthức.Gianglấylàmlạvôcùng.ChịđứngngắmkhuônmặtxinhđẹpvàthanhkhiếtcủabàVũmộthồilâu,rồibuôngmànxuống,khẽluira.

“Bàngấtđivìmệtnhọc.Gianglẩmbẩm,bàmệtvìtronggiađìnhnày,mọingườiđềunươngvàobàmàsống,giốngnhưtrẻconbúsữamẹ”

Giangdừnglạiởngưỡngcửahoaviên,giậndỗi,nhìnquanh.Khôngcóai,ôngVũcũngkhông.

*

**

TrongsânnhàLãng,vợchồngchàngvàvợchồngThếngồinóichuyệnmãichođếnkhiđồnghồchỉquánửađêm.Haingườichồngtrẻnóirấtít,họcảmthấyngượngngùngvàxấuhổkhinghĩđếnthânsinhhọ.Họkhôngbiếtkhiđãđứngtuổi,giữavợchồngcủahọcóxảyranhữngđiềunhưthếkhông?Họhoàinghicảchínhmình,nhưngkhôngainóira.

Tronghainàngdâutrẻ,Mailàngườiítnóinhất.Nàngthấyđờimìnhquáhạnhphúc,nênkhôngsinhsựvớibấtcứai.NàngxemLãnglàmộtngườiđẹpđẽvàhoàntoànnhấttronggiớiđànông.Luônluônnàngcholàmìnhmaymắnđượcphótháccuộcđờitrongtaychàng.Khôngcógìnơichànglàmnàngkhôngvừaý.Thânthểchàngtrángkiện,tínhtìnhhiềnhòa,bộđiệutrangnhã,lòngđạilượng,chíkiênnhẫn,nụcườidễdãi,đôimắtkhảái,haimáđầyđặn,làntócđen,dàyvàláng,bàntaydịudàngmàchắcchắn,lòngbàntaymátvàkhôtấtcảnhữngđiểmấycủachàngđãlàmnàngsaymê.Không,chồngnàngkhôngcómộtkhuyếtđiểmnào.

Nànghòatanđờisốngmìnhvàođờisốngchồng,vảlấylàmthỏamãnđượcthấycátínhmìnhmấtđi.Nàngkhôngmuốnsốngriêngchomình.Đượclàmvậtsởhữucủachàng,ngủtrongtaychàngbanđêm,hầuhạchàngbanngày,bưngdọncơmnước,phatrà,châmđiếu,lắngnghemỗilờichàngnói,chạychữachochànglúcnghẹtmũinhứcđầu,nếmđồăn,hâmlạirượu,tấtcảcáccôngviệcấykhiếnnàngbậnrộnvàvuithích,nhưngnànglạiđặtcáihạnhphúcsinhconlêntrênhết.Sinhchochàngthậtnhiềuconđólàđiều

mongướcđộcnhấtcủanàng.Nànglàmộtdụngcụgiúpchàngtrởthànhbấttử.

LầnnàycũngnhưmọilầnkháccómặtLãng,nàngnghĩđếnchàng,vàchỉnghegiọngnóinhữngngườikhácquamànsươngvànglấplánhcủahạnhphúcmình.Nếuchachàngcólấyvợhầuđinữa,thìviệcấychỉlàmchonàngthấychồngmìnhcànghoàntoànhơn.KhôngaigiốngđượcLãng,chàngtốthơnchachàng,biếtxửsựhơnvàtrungthànhhơn.VềphầnLãng,chàngcũngrấtthỏamãnvềnàng.

MaivừangheTốLannóichuyện,vừanghĩđếnLãng.ChợtTốLanhỏi:

-ChịMai,chịlàdâutrưởng,ýchịthếnào.

MaiquayvềphíaLãngđểngầmhỏiýkiếnchồng.

TốLanthấyvậy,khinhMailàngườikhôngcóýkiếnriêng.TốLanrấtyêuchồng,nhưngkhichỉcóhaingười,nàngthườngnhắcđinhắclạirằng,nàngrấtyêuchàngvìchàngkhôngngờnghệchnhưanhLãng.Trongthâmtâm,nàngthầmtráchsaoThếkhôngphảilàcontrưởng.ChàngkhỏemạnhhơnLãng,thôngminhhơn,thanhcảnhhơnvàhoạtbáthơn;Lãnggiốngcha,Thếthìgiốngmẹ.TốLanyêuchồngcảnhữngkhicãivãvớichàng.NhưngTốLanthườngcãivớichồngluôn,nàngthầmtráchmìnhvềđiểmnày,vàsaumỗilầnnhưthế,nànghốihận.Lònghốihậnbắtnguồnởmộtnỗilosợâmthầmmànàngtựgiấu-vìnànglớntuổihơnThếvàđãyêuchàngtrước.Phải,tựđáylòng,nàngrấtlấylàmethẹn.

Nàngđãsaymêchàngtrongbuổigặpgỡđầutiêntạitrường.Rồitừđấy,nàngthườngkiếmchuyệnđểgặpchàng,chẳnghạnnhưnhờgiảngbàihọc,mượnvởchépbàilàm,vàtấtcảnhữnggìnàngcóthểtưởngtượngđượcđểthuhútchàng.Chínhnànglàngườiđầutiêngâynêntìnhthânhữugiữahaingười.Nàngđãđưatayratrướcđểnắmlấytaychàngtuổitrẻ.

Nàngthathứchomìnhvềnhữngđiềuđóvàmạnhdạntựchữarằng,nànglàmộtthiếunữtântiến,khônglạchậu,khôngsợsệttrướcđànông,vànàngđãxáctínnguyêntắcnamnữbìnhquyền.NhưngđồngthờinàngbiếtrõThếnhỏtuổihơnmình,chàngchưabaogiờbiếtđếnđànbà,vàmộtphần

nàochàngđãbịmãnhlựctìnhyêucủanànglôicuốn.

-Anhsợmẹanhà?Anhsợcảtưtưởngcổhủcủabànữasao?Nàngrítlên.

Chàngđãđáplạimộtcáchchínchắn:

-Tôisợmẹtôi,vìbaogiờbàcũngcólý.

Nàngcãilại:

-Khôngmộtailuôncólýbaogiờ!

Thếcười:

-Emkhônghiểumẹanhđâu.Dầukhianhmuốnchomẹanhsai,anhvẫnbiếtrằngbàcólý.Trênđờinàykhôngcóngườiphụnữnàokhônngoanhơnbà.

Thếnóilờinàymộtcáchrấthồnnhiên,nhưngvôtìnhchàngđãcắmngậpvàotimnàngmộtmũidaovàmũidaoấynằmnguyênởđấymãi.NàngvềlàmdâunhàhọVũvớilòngsẵnghétvàđốkỵmẹchồng,vậymànàngphảitứclênvìkhôngthểnàocảmthấyđốkỵhoặcghenghétbàđược.Vìđốivớimọingười,bàđềuhòanhãnhưnhau,nênnhữngmặccảmấycủanàngkhôngcóđiềukiệnbộcphát.NếubàVũcócảmthấynàngdâughétmình,bàvẫnkhôngđểlộranétmặt.TốLanchorằngbàdửngdưngcảvớitìnhthươngcũngnhưlòngghét.

Nàngdâuthìkhôngthểgiấuđượcnhữngáccảmcủamình.Trongmộtbuổicãivãvớichồng,nàngđãdằnvặtThế:

-Tạisaoanhyêumẹanhđếnthế?Bàcóyêuanhđếnthếđâu?

Thếđãđáplạicâunóiấyvớimộtvẻbìnhtĩnhthườnglệ:

-Tôikhôngthíchngườitaquáyêutôi.

Vậylàchàngđãnémtrảlạimũitênchovợ,vàđểmặcnócắmngậpvàodathịtđangrunrẩycủanàng.Nhưngnànglàngườirấtnhiềutựái,vớimộtcõilòngluônluônmởrộng,sẵnsàngđaukhổ,vàvìkiêuhãnh,nàngphảnứngliền.

Nàngkêulên:

-Tôibiếtrồi,anhthấytôiquáyêuanhđấymà!

Thếdằnlòngkhôngđáp.

Chàngcómộtphongđộthưthái,đôivairộngvàthânhìnhthanhmãnh.ContrainhàhọVũđềuđẹp,trừPhancònmậpquá,nhưngThếthìcómộtvẻquýpháirõrệthơncả.ĐiềunàyđãdàyvòTốLan.Phảichăngđólàbiểuhiệncủasựsangquýtâmhồn,haychỉlàkếtquảngẫunhiêncủatạohóa.

Nàngkhôngđượcrõ,cònchàngthìquákínđáo,hayítrađólàđiềunàngtưởng.

Nàngthườnghỏichồng:

-Anhnghĩgìthế?Nóichoembiếtvớinào.

Đôilúcchàngtrảlời,đôilúctừchốivàđápmộtcáchkhôkhan:

-Ítra,emphảidànhchoanhmộtmẩutâmtưriêngbiệtcủaanhchứ

Chàngthườnglớntiếnggắt:

-Emkhôngyêuanhgìcả!

-Anhtưởngthếà?

Tuynhiêncólúcchàngyêunàngvớitấtcảnhữngrungcảmmànàngkhátkhao.Nhưnglàmsaonàngđoánbiếtđược?Chỉmộtlần,nàngphátkhùnglênvìsựđùanghịchcủachàng.

TốLancảmthấymìnhbịáitìnhkhuấtphục.Nàngkhátmongđượcgiảithoátkhỏivòngxiềngxíchcủatìnhyêu.VìnólàmnàngbịbuộcvàoThếvàtrởnênkẻthuộchạcủachàng.Nhưngnàngkhôngsaothoátmìnhrakhỏinhữngxiềngxíchmànàngđãrènđúcnên.Tâmhồnnàngchỉlànhữngcơnbãotố.Xưakianàngthườngmơtưởngđếntươnglai.Bâygiờniềmmơướcđóđãchết,vìnàngthấymìnhbịgiamhãmtrongngôinhànày,mànơiđâychínhnànglạilàtêncaingụccủamình.

TốLancốgắnghếtsứcâmthầm,nhưngnộitâmnàngluônluônnổiphongba,nàngkhôngthểnàochegiấuhếtđược.

Tínhnàngnóngnảyvàrấtkhinhngười.TốLanlamắngtôitớmộtcáchdễdàng.Nhưngtrongnhànày,lũnôbộckhôngquenvớilốiđốixửkhiếmnhãấy,vìthếnàngkhôngđượcâncầnhầuhạnhưcácngườikhác.Trongbếp,họchếnhạonàng,vàdĩnhiênbaogiờcũngcóngườimáchlạichonàngbiết.Nàngluônluôncaucóvìthấymọisựtrongnhàđềuthiếuthốn,cổhủvàkhôngthíchhợpvớimình.

Nàngchỉtríchviệcthắpđèncầy,đèndầuhoa,việcdùnggầumangnướcđổvàobồntắm.Nàngnói:“ỞThượng-Hảiđènvànướctựnóđếnchotadùng”.

Nhưng,cóaichúýđếnlờinàngnóiđâu.TốLanchỉlàmộtphầntửnhỏdướimáinhànày.

Tốihômấy,ThếnghenàngphànnànquálâuvềôngVũ,chàngcảmthấymệtmỏi,vươnvaingápvàbỗngbậtcườito:

-Ôi,thậtđángthươngchothânphụchúngta!Tómlại,nếuchúngtatinvàoýkiếncủaTốLan,thìchínhngườithậtđángphànnàn.Vìchúngtachỉthoángthấyngườiđànbàkiabằngmắt,chứngườisẽphảichịuđựngcáigánhnặngấysuốtđêmngày.Thôiđicôơi,đãnửađêmrồi.Hãyđingủđi,vàđểchotôiyênmộtchút.

Chàngđứngdậy,uốnmình,đưatayvuốttócrồiđira,miệnghuýtgiógọiTốLan.Khôngthểlàmgìhơnđược,nàngchỉbiếtbướctheochồngvềnhàriêngcủahaingười.

3.

Sánghômấy,bàVũthứcdậysaumộtgiấcngủdài.Mộttrongnhữngđiềulàmbàthỏanguyệnnhất,làkhithứcdậybàthấytrướcmắtmìnhconđườngđãvạch,rõràngnhưánhtrăngtrênbểthẳm.

“Phảichọnngayngườiđànbàấy”bàtựnhủ.

Nếutrìhoãn,khôngkhítrongnhàsẽtrởnênnặngnềvàkhóchịu.Bởithế,hômnaybàVũchotìmmụmaigiàđếnđểnhờkiếmmộtcôgáiquêthíchhợp.Bàcốnhớlạitấtcảcáccôgáimàbàbiết.Nhưngbàkhôngchọnđượcmộtcônào,hoặcvìquásangquí,hoặcvìquáthấphèn-congáinhàgiàuthìkiêuhãnhvàgâynênnhữngsựbuồnphiềntronggiađình.Cầnphảitìmmộtcôgáikhôngquácaosang,cũngđừngquáthấphèn,nhưthếkhỏiphảiedèvàđốkỵ.Nếugiađìnhcủacôtaởmộtxứkhácthìlàđiềurấttốt,vìtừxađếnnàngsẽgiốngnhưcâybịmấtgốcvàtrồngtrongkhuônviêncủatòanhànày.

KhiGiangbưngkhayvàbánhngọtlên,chịcúichào,bàVũgậtđầuvànói:

-Điểmtâmxong,bàsẽtiếpmụLiễuMai.

-Vângạ,Giangbuồnbãđáp.

ChịlẳnglặngđỡbàVũngồidậymặcáo.Chịchảitócchobàvàcuốnlên,rồiđimangđồđiểmtâmđến.SuốttronglúcấyGiangkhôngmởmiệngvàbàVũcũngchẳngnóinănggì.BàđểGiangmặcáochomình.Thânthểđẹpđẽvàthanhmảnhcủabàbấtđộngnhưmộtconbúpbêgiữađôitaychịở.Suốtbuổiđiểmtâmbàănrấtngonmiệngvàcảmthấythỏamãn.

KhibàVũuốngxongngụmnướctràcuốicùng,thìGiangdẫnmụLiễu

Maiđến.ChắcmụLiễuMaibiếttạisaongườitachotìmmụ.Trongmỗinhàgiàumụđềucóthuêngườidọthám,sẵnsàngtinchomụbiếttấtcảnhữngxíchmíchdùnhỏnhặthếtsứccủavợchồnggiachủ.Mụcólốiđoánviệcrấttàitình.Việcnhàcủaairasao,thoángqualàmụbiết.Nhờthế,đượcbàVũchomờilàmụđãrõcâuchuyệnkiếmvợhầuchoôngVũ.Nhưngmụrấttinhkhôn,khôngđểlộramặt.MụvờquảquyếtrằngbàVũchotìmmụđến,vìbàmuốnchọnvợchocậuDần,ngườicontraithứbacủabà.

Làmộtngườirấtkhônngoan,bàVũbiếtngaythủđoạnấy.BàchắcmụLiễuMaiđãrõcâuchuyệndosựnhỏtocủađámnôbộctrongnhà,nhưngbàđãkhéoléokhôngđểmụtabiếtlàbàđãrõlốigiảvờnhỏmọnđó.

-Thưabà,bàdậysớmthế?mụLiễuMaivừađivừahổnhểnnói.

Mụtadángngườinhỏbé,mậpvàthấp,mũitovàtẹt.Hồicòntrẻ,mụlàgáithanhlâu.Nhưngmụchóngtrởnênphìnộnvàsớmnhậnthấyrằng,nếudùngcácngườiđànbàkhácđểcungcấpchođànông,thìcònlợihơnlàchínhmìnhmụ.Bởithế,mụlấyngaymộtanhchủquánnhỏ,baonhiêutiềndànhdụmđềugiaochochồngvàbắtđầulàmnghềmaimốichocácgiađìnhkhágiả.

MụLiễuMailàngườibềdưới,nênbàVũkhôngđứngdậy,nhưngbàthânmậtmờimụtangồi.Giangphatràxongthìluira.

MụLiễuMaixìxụpuốngtrà.MụkhôngđảđộnggìđếnviệcbàVũthayđổichỗở.Tráilại,mụnhìnbànói:

-Bàcàngngàycàngđẹpra.Ôngnhàmaymắnquá!

Nóinhưvậy,mụcóýkhơimàocâuchuyệnvợlẽnànghầu.Vìtheomụnghĩthìthếnàonghenóivậybàcũngthởdàithanrằngsắcđẹpcủabàđãtrởnênvôdụng.Nhưngtráilại,bàVũchỉnóicảmơn.

MụLiễuMairútramộtvuôngvảitrắng,chemồmho.Mụthậntrọngkhôngdámkhạcnhổranềnnhà.Mọingườiđềubiết,vềđiểmnàybàVũcũngcâunệtỉmỉnhưmộtbàngoạiquốc.RồimụLiễuMainóitiếp:

-Thưabà,tôitưởngcólẽbàmuốntìmchocậubamộtcôvợđẹp.Tôicómangtheomấychiếcảnhđây...

TrêngốimụLiễuMaicómộtgóidàibọckhănxanh.Mụmởkhănra,bêntrongcómộttờtạpchíngoạiquốcinhìnhcáctàitừđiệnảnh.

-Tôicóbacôgáinàyđây,đềulàđámsộpcả.

BàVũmỉmcườinói:

-Chỉcóbathôià?

LốinóicủamụLiễuMaithườnglàmchongườitatứccười,nhấtlàcáchthươnglượngvềtìnhdục,thìcụthểvàthẳngthắnnhưnóichuyệnvềthịtcávậy.

MụLiễuMaivộivãđáp:

-Tôikhôngbảođólàtấtcảvốnliếngcủatôi.Nếuchỉcóthế,làmsaotôiđắtkháchnhưbấtcứmộtngườimaidongnàokháctrongthànhphốđược?.Nhưngcáccônàyđềulàconnhàkhágiả,rấtnhiềucủahồimôn.

-Đưachotôixemtờtạpchíkia.

Giờphútchọnngườithaymìnhđãđến,bàVũcảmthấymộtchútlosợ.Cólẽbàđãlàmmộtviệcquávớisứcmình.

-Trongcáccôấykhôngaidínhdánggìđếncôngviệccủatôicả,mụLiễuMainói.ĐấychỉlànhữngngườiđànbàMỹ.

BàVũnởmộtnụcườihiềnhòanói:

-Tôibiếtrồi,tôichỉtòmòmuốnxemchobiếtngườingoạiquốchọthíchnhữnggìnơingườiđànbà.

BàcầmlấytờtạpchímụLiễuMaivừatrao.Tờtạpchíđãbẩn,nhưngkhôngnhàunát,vìmụtagiữgìnrấtcẩnthận.CảhaingườikhôngaibiếtchữÂuMỹ,nênhọchẳnghiểugìởtrong.

BàVũgiởtừngtrangvàlầnlượtngắmtừngbộmặtxinhtươitrongảnh.Bàthìthầm:

-Cáiảnhnàocũngnhưcáiảnhnào...nhưngngườingoạiquốchọgiốngnhaulàchuyệndĩnhiên.

MụLiễuMaibậtcườito,mụnói:

-CóđiềuchắcchắnlàcôHsiakhônggiốngnhữngthiếunữtrongtờtạpchínày.Tôicóthểlàmmaichonhữngcôgáiấy,nhưngcôHsiathìxinchịu...

TrongthànhphốmọingườiđềubiếtcôHsia.Ngườitakểchuyệncômộtcáchhàihướcquanhcácquầyhàng,trongcáchãngbuôn,ởnhữngtràđình,haytạicáchoaviên.AicũngcôngnhậncôHsiacólòngtốt,nhưngaicũngthíchnhạocườicô.Chỉcóngườilãobộccủacôbênhvựccômàthôi.

BàVũnói:

-CôHsialàmộttusĩ.Mộttusĩngoạiquốc.Họkhôngphảilàđànbà.À,mụkiếmtờtạpchínàyởđâuthế?

-Thưabà,tôimuađấyạ!Cáchđâynămsáunăm,cóôngbạnđiThượng-Hải,tôibảolàtôiướcaocómộtquyểnsáchnhưthế,nênôngtamuavềchotôi.Thưa,giánhữngnămđồngđấyạ.

-Mụcầnquyểnsáchngoạiquốcnàyđểlàmgì?

-Đànônghọthíchnhìnnhữngbứchìnhnày.Nókhêugợilònghammuốncủahọ,vànhưthếtôimớicóviệclàmchứ.Cũngcónhữngthanhniênmuốncướivợtânthời,họchỉmộttrongnhữngbứchìnhvànói:“Tôithíchmộtngườinhưcônày”thếlàtôiphảicốtìmchora,ởnơinàođó,mộtcôgái

cànggiốngnhưthếbaonhiêucànghay.

BàVũgấpvộitờtạpchí,trảchomụLiễuMai.

Bànói:

-Mụđưachotôixembacáiảnhlúcnãy.

Bàcầmlấyảnh,tránhkhôngchạmđếnbàntaygiàvàbẩncủamụLiễuMai.Bàlầnlượtngắmtừngcáimộtvànói:

-Cảbavẻmặtđềugiốngnhau.

-Thếkhôngphảicongáiđềugiốngnhaucảsao?Mắtsángnày,mũinhỏnày,tóclángnày,môiđỏnày,vànếubàlộthếtquầnáocủahọra,thìthửhỏingườiđànbànàyvàngườiđànbàkiakhácnhaucáigì?

MụLiễuMaicười,cáibụngphệcủamụrungrinhdướilầnáocụtrộngbằnglụathô.

-Nhưngđừngnóithếvớiđànông,thưabà.Nếukhông,nghềtôisẽhếtđườnglàmăn.Phảilàmchohọtinrằng,côgáinàykháccôgáikia,cũngnhưngọcthạchkhácvớingọctrai.Dĩnhiên,cảhaichỉlàđồtrangsức.

Nóixong,mụLiễuMaicấttiếngcườisằngsặc.

BàVũkhẽmỉmcười,đặtmấycáiảnhxuốngbàn.Nhữngkhuônmặttrẻtrungvớinhữngmáitócđenlángđangnhìnbà;tấtcảđềuđẹp.Bàlậtúpmặtảnhxuốngbàn,vàhỏi:

-Mụcócônàogiađìnhởxakhông?

-Thưabà,bàmuốnđiềugìxinbàcứnóirõra.

MụLiễuMaicócảmtưởngđãđạtđếnđiểmchínhcủacâuchuyện,và

mụđemhếttinhthầnsắcbéncủamụđểvàođề.

BàVũngậpngừng:

-Hìnhnhưtôiđangnhìnthấyngườitôimuốntìm.

MụLiễuMainắmngaycơhội,nói:

-Nếungườiấycònởdướiđấtnàychưalêntrời,thìcoinhưlàđãtìmđượcrồivậy,thưabà.

GiọngbàVũvẫnngậpngừng:

-Mộtcôgái...

Đốivớigiađìnhmình,bàVũnóivềnànghầuấymộtcáchthảnnhiên,khôngvấpváp,nhưngtrướcmụgiànày,conngườihànhnghềđầucơdụctìnhmộtcáchthôtụcnhưthế,bàcảmthấykhóẩngiấuđượcđiềugì.

ĐôimắtnhỏvàsắccủamụLiễuMaiđangđămđămnhìnbà,chờđợi.BàVũngoảnhmặtnhìnrahoaviên.

Sángnaytrờirấtđẹp,ánhnắnginlênmặtđálátmàuhồng,màuxanhvàmàuvàngnhạtđãsạchrêu.

Bànhưnóitậnxaxa:

-...Mộtcôgáitrẻ,xinhxinh,khôngđẹplắm-mộtcôgái,mộtngườiđànbà-khoảnghaimươituổi,mátròn,hiềntừnhưmộtcôbé,sẵnsàngtrìumếnbấtcứai,khôngchỉriêngmộtngườiđànông.Điềucầnnhấtlàcôtasẽkhôngcómộttìnhyêuquásâuđậmđốivớiôngấy,và...mộtgóiquà,mộtcáiáocũngcóthểlàmcôtaquênngaynhữngnỗiưuphiền.Dĩnhiênlàcôphảiyêutrẻcon,vàgiađìnhởxađểkhỏiphảikhóclócchuồnvề...

-Tôicómộtcôgáiđúngnhưýbàmuốn,mụLiễuMaivuivẻnói.

Rồikhuônmặttrònquaycủamụtrởnênnghiêmnghị:

-Nhưngkhổ!Côấykhôngchakhôngmẹ.Cólẽbàkhôngmuốnchocậubalấymộtcôgáichẳngbiếtchamẹlàai.Không,khôngthểđemvàonhàmộtdòngmáuhoangdại.

BàVũkhôngtrôngrahoaviênnữa.BàquaynhìnmụLiễuMaivàbìnhtĩnhnói:

-KhôngphảitôihỏivợchocậuPhan.Phầncậuấytôiđãcónhữngdựtínhkhác.Côgáinàytôicướivềđểhầuhạôngnhàtôi.

MụLiễuMailàmravẻngạcnhiênvàhoảnghốt.Mụmímchặtđôimôidày,rồilạirútvuôngvảitrắngrađưalênthấmmắt,mụthìthầm:

-Trời!Téraôngnhàcũngthếsao?

BàVũlắcđầu:

-Mụchớlầm!Tấtcảđềudotôimàra.Ôngnhàtôiphảnđốikịchliệtlắm.Nhưngchínhtôilạinàinỉông...

MụLiễuMailạinhétcáikhănvảivàobộngựcrộngcủamình,rồihăngháinói:

-Nếuthếthìcôgáimồcôiđúnglàngườimàbàđangtìm.Côtakhỏemạnhvàgiúpđượcnhiềucôngviệc.

-Khôngphảitôicầntìmmộtngườiđầytớđểgiúpviệc.Trongnhàtôicóđủngườigiúpviệcrồi,riêngtôiđãcóGianghầuhạ.Nếulàmộtngườiđầytớthìkhôngthểđược.

-Thưakhôngphảithế,mụLiễuMaihốthoảngcảichính.Tôichỉmuốnnóirằngtínhtìnhcôtarấtdễdãihiềnhậuvànhãnhặn.

-Cầnphảitươivuivàmạnhkhỏenữamớiđược.

-Thưa,chínhcôtanhưthếđấy.Thậtranếucôtakhônglàconbỏrơithìđãlấychồnglâurồi.Nhưngthưabà,chuyệnấychắcbàcũngđãthừahiểu.Nhữnggiađìnhnềnnếp,cóbaogiờngườitamuốnchocontraimìnhlấyphảimộtdòngmáuhoangdạinhưthếđâu!Cònnhữngnơimuốncướicôta,thìlạicànghènkémhơncônữa.Côtamạnhkhỏenhưngkhôngthôkệch.Tôiđãnghĩ,nênchocôtavàothanhlâumộtthờigian,rồitìmgảchomộtngườiđứngtuổimuốnlấycôlàmthiếp.Nhưngtrờiđãphùtrợ,nênchínhvàolúccôtađangtrinhtiết,trẻmạnh,thìbàlạimuốntìmmộtngườigiốngthế.

-Mụcóảnhcôtađấykhông?

-Chếtchưa!Không,khôngbaogiờtôinghĩđếnviệcchụpảnhcôtacả,vàchínhcôtacũngthế.Mụlạilôivuôngvảichemiệngho.Thậtra,côtachỉcócáikhuyếtđiểmđộcnhấtlàquêmùangudốt.Vàcòncóđiềunàytệhơnnữa,tốthơnlàtôinóiđểbàbiếttrướcthưabà,côtakhôngbiếtchữ.Ngàyxưangườitachothếlàtốt,nhưngbâygiờhẳnnhiêncongáicũngphảibiếtchữnhưcontrai.Phongtụcngoạiquốcđãthâmnhậpvàoxứta.

-Đốivớitôi,khôngbiếtchữchẳngquanhệgì.

MụLiễuMainhănmặtlạimộtcáchthíchthú.Taymụvỗđánhbộpvàohaibắpđùibéotrònvàvộivãnói:

-Thưabà,thếlàổn.Bàmuốnlúcnào,tôiđưađếnlúcấy.Côtahiệnsốngvớimộtngườimẹnuôitrongmộtnôngtrạiởnhàquê.

-Ngườimẹnuôilàaithế?

MụLiễuMaihấptấpnói:

-Thưabà,tôikhôngmuốnnóitênmụấyvớibàlàmgì.Sốlàmụtagặpmộtđứatrẻbịbỏrơingoàibờthành,trongmộtđêmgiálạnh.Mộtđứabégáimàmộtngườinàođókhôngmuốncónó,nênđãvứtbỏnóđi.Hômấymụta

cùngvớingườiemđiăngiỗvề.Ngườiemmụđượcbamươituổi,ôngtabuônbánở...không,tôikhôngmuốnnóichuyệnấyvớibà.Ôngtalàai?Việcbuônbáncủaôngtarasao?Cũngchẳngquanhệgì.Mụấybắtgặpđứabéđangkhóc.Vìnghèo,mụkhôngmuốnmangvềnhàthêmmộtmiệngănnữa,nhưngmụcómộtđứacontrainhỏ,nênmụnghĩ,nuôinóđểngàysaunólàmvợconmụ,nhưthếkhỏiphảihaotốnvìphảitìmvợởngoài.Khổnỗi,mụtacóngờđâuđứacontraithânyêucủamụđãngãbệnhvàchếttrướckhiđếntuổithànhhôn.Hắnbịbệnhdịchhạch.Vàbâygiờ,côgáiấykhôngchồng.

BàVũlắngnghe,mắtkhôngrờikhuônmặtmụLiễuMai:

-Thếmụtacómuốnxacôgáiấykhông?

-Mụtarấtnghèo,vàdùsao,côgáiđâuphảilàconcủamụ.

BàVũkhôngnhìnrahoaviênnữa.Mặttrờiđãlêncao,thungắnbứcthànhlạiđậmhơntrêncáckhómtrúcvàcáchònnonbộ.

BàVũnóivớimộtvẻmơmàng:

-Tốthơn,tôinêngặpcôấy.

Ngóntaythonnhỏcủabàtỳlênmôitheothóiquenmỗikhisuynghĩ.Bànói:

-Nhưngthôi,cũngchảcần.Chắcmụcũngkhôngmuốnlàmchotôithấtvọng,vànhưlờimụnóithìmọiđànbàđềugiốngnhau,mộtkhitađãđồngývềthểchấtcủahọ.

-Thưabà,bàchobaonhiêu?

-Dĩnhiênlảtôisẽmayquầnáochocôta,bàVũnói,vẻmặtđămchiêu.

-Thưaphải,nhưngmụkiakhôngphảilàmẹđẻ,nêndầubàcóýmayváchocôta,đốivớimụấycũngthếthôi.Mụtachỉmongđượcmộtsốtiềnlớn.

BàVũbìnhtĩnhnói:

-Vớimộtcôgáiquêthìmộttrămđồngđãlàphảilắmrồi,nhưngtôisẽchonhiềuhơn.Tôichohaitrămđấy.

-Bàchotôithêmnămchụcnữa,mụLiễuMainănnỉ.

Mồhôithoátratrênlàndasẫmcủamụ.Mụtiếp:

-Thưa,nhưthếtôisẽđưatrọnchomụtahaitrămđồng.Vớisốtiềnấymụtamớiđểchocôgáiđi.

-Thôiđược.

BàVũthấyrõtrongđôimắtnhỏvàgiàcủamụLiễuMaiđangnhìnbàmộtcáchlolắng,vụtlóelênmộttiahamhốtiếcrẻ.

-Mụđừngbuồnvìkhôngxinthêmđượcnữa.Thếnàolàcôngbình,thếnàolàrộnglượng,tôibiếtcả.

MụLiễuMainói,giọngchânthành:

-Thưabà,tôibiết.Bàrấtkhônngoanvàcưxửítaibì.

Mụlượmmấytấmảnhgóivàotấmvảixanh,rồinóilảngsangchuyệnkhác:

-Thưabà,bàkhôngmuốntìmvợchocậubasao?Haingườicùngmộtlần,tôicóthểhạgiá...

-Không,Phanđangcònnhỏ,chưavộigì.

-Thưavâng.

Việcgiaoướcđãkếtthúc,mụLiễuMaimừngđếnrưngrưngnướcmắt.MụtánđồngtấtcáykiếncủabàVũ.

-Phải,phải,thưabà.Nhữngngườilớntuổikhôngthểchờđợiđược,họcầnđượcsănsóctrước.Thưabà,bàrấtsànhtâmlý,baogiờbànóicũngphải.

Mụlấycáikhănxanhbọcquanhtờbáoảnhvàđứngdậy:

-Thưabà,cócầnphảiđưacôấyđếnngaykhôngạ.

-Chiềunay,đưacôtavàolúcsẩmtối.

-Dạphải.Lúcấytốtnhất.Côtacònsuốtngàyđểtắmgội,giặtquầnáovàtrangđiểm.

-Côtakhôngđượcmangtheogìcả.Côtaphảiđếnvớihaibàntaytrắng.Chỉbậnbộquầnáothườngnhậtmàthôi.

-Tôixinhứanhưvậy.

MụLiễuMaichàobàVũvàvộivãđira.

Tiếpđó,Giangmangnướcchèxanhvào.ChịlàmthinhvàbàVũcũngchẳngnóigì.BàyênlặngnhìnchịlaubànvàchùicáighếbàLiễuMaiđãngồi.RồichịnhóntaycầmcáichénmụLiễuMaiđãuốngnhưcầmmộtvậtdơbẩn.ChịtoanđirathìbàVũgọigiậtlại,bảo:

-Chiềunay,lúcsẩmtối,cómộtcôgáiđếnngoàingõ.

ChịGiangđứngyênlắngnghe,cáitáchnhỏvẫnnằmgiữahaingóntaychị.

-Chịhãyđưathẳngcôtavàođâychotôi,vànhớđặtởđâymộtgiườngtrenhỏ.

-Thưavâng.Giangnghẹnngàođáp.

Ngàyvẫntrôidần...bàVũcóthóiquennằmnghỉmộtgiờsaubữaăntrưa.Nhưngngàyhômấybướcvàophòngngủ,bàcảmthấykhôngnghỉgìđược.Khôngphảivìlạchỗ.Tráilại,bàcómộtcảmgiácthoảimái,dễchịu,trongnhữngcănphòngquenthuộcnày.Sựxaoxuyếncủabàkhôngphảivìcảnhvậtbênngoàimàdoởnộitâmbàphátsinhra.BànóivớiGiang:

-Hômnaytôikhôngnghỉ.

Giangđămđămnhìnchủ,vớiđôimắtđầylongại.

-Thưabà,bànênnghỉtrưa,vìconsợtốinaycóngườilạởđâybàsẽkhôngngủđược.

-Tôikhôngthấybuồnngủchútnàocả.

ThấyGiangcóvẻbốirối,bàlàmravẻbímật.Bàẩynhẹvàocánhtaychịtavànói:

-Thôiđiđi!Mặctôi.Tôikiếmmộtquyểnsáchđọc,thếlàgiảitrí.

-Vâng,xintùybà.Giangđáp,rồiđộtngộtbướcra,khácvớilệthường,đểmộtmìnhbàchủđứnglạigiữaphòng.

NhưngbàVũkhôngđểý.Bàđứngyên,mỉmcười,mộtngóntaytỳlênđôimôitươiđỏxinhxinh.Rồibàlắcđầu,đibăngngangquabuồngngủđểđếnthưphòng.Bàbướctheonhữnglỗtrũnggiữacácviênđáláttrướccửamàtrướcbà,cóbaobànchânbâygiờđãchếtđãgiẫmlên.

“Nhưnghọđềulàđànôngcả”bàtựnhủkhicảmthấycáclỗtrũngnằmdướibànchânmình.

Suốtđờichưabaogiờbàthấymìnhtựdovàbạodạnnhưthế.Khôngainhìnthấybà.Giờphútnàybàthuộcvềmìnhtrọnvẹn.Đãđếnlúcbàcóthểđọcmộttrongsốcácsáchcấm.

Nhữngquyểnsáchnàyởngănnàotrongtủ,ôngcụCốkhônggiấubàVũ.Khinhậnthấybàbiếtchữ,cụchỉnhữngquyểnsáchbọcvảixanhấyvànghiêmnghịbảo:

-Nàycon,nhữngquyểnsáchnàykhôngphảiđểchoconđọc.

-Thưathầy,vìconlàđànbàphảikhôngạ?

Cụgậtđầu,rồitiếp:

-Nhưngthầykhôngchophépcontraithầyđọckhinóchưađượcmườilămtuổi,khichưaquakhỏithờithơấu.

-Thưathầy,thếnhàconđọctấtcảrồià?

Ôngcụcóvẻbốirối.

-Chắcthế,thầycũngkhôngđểýnữa.Nhưngthầyđoántấtcảthanhniênaicũngđọc.Vìthế,thầysắpriêngởđấy.Thầyđãbảochúngnóhãyđợiđếnmườilămtuổihãyđọc.Nhưngphảingồiđọcởđây,ngaytạithưphòngcủathầy,chứkhôngđượcthugiấutrongsáchhọc.

Lúcbấygiờ,bàVũthậtthàhỏi:

-Thưathầy,thầytưởngrằngtríkhôncủaconkhôngsaohơnđượctríkhôncủanhàconlúcchàngmườilămtuổisao?

Ôngcụlạicàngbốirối.Mặcdùcụlàmộthọcgiảuyênthâm,nhưngcũnglạilàmộtônggiàchínhtrực.Mặtcụtáiđivàtráncụnhănlạicódángsuynghĩ.Cuốicùngcụnói:

-Conạ,tronggiớiphụnữthậthiếmthấymộtngườicótríthôngminhnhưcon.Nếuconlàđànông,thầychắcconđỗđạtdễdàngvàsẽtrởnênmộtnhânvậtrườngcộtcủaquốcgia.Tiếcrằngbộnãocủaconkhôngđượcđặt

vàođầumộtngườiđànông.Thểxácconlàcongái,tìnhcảmconlàtìnhcảmcủađànbà,nênbộócconphảichịunhữngtậpquánhạnchếvảbóbuộcchođờisốngcủangườiphụnữ.Nơingườiđànbà,khôngnênđểsứcpháttriểncủatríóclấnátsựnẩynởcủathânxác.

NếubàVũkhôngphảilàmộtngườitinhtếthìbàđãkhônghỏicâuhỏivừarồi,vìxemracóphầnkhiếmnhã.Nhưngbàbiếtôngcụrấtthươngbà,hiểubà,nênbàmớihỏithêm.

-Thưathầy,vậythểxáccủangườiđànbàquantrọnghơntríóccủahọsao?

Ôngcụngồitrongmộtcáighếbànhlớnbằnggỗbá,trướcbànđọcsáchnơithưphòng.Bâygiờđây,bàVũcũngngồitrêncáighếbànhđó,tronglúchoàiniệmcủabàvấnvươngmãiđếnnhữngngàyxaxưaấy.Cụđưataylênvuốtchòmrâubạc,trongđôimắtthoánghiệnvẻbuồn,cụthởdàinói:

-Theocuộcsốngđãchứngminh,thìthểxáccủangườiđànbàquantrọnghơntríthôngminh.Chỉcóhọmớicóthểtạonênđượcnhữngconngườimới.Khôngcóhọ,cólẽnhânloạiđãdiệtvong.Thượngđếđãđặtcáikhảnăngấytrongthânthểngườinữ,giốngnhưđặttrongmộtcáiđàihoa.Bởithế,đốivớingườiđànông,thânthểngườiđànbàvôgiá.Nếungườiđànbàkhôngsángtạo,thìngườiđànôngkhôngbaogiờhoànthành.Ngườiđànônglàhạtgiống,nhưngchỉđànbàmớicóthểđơmhoarồikếtquả,màquảấysẽlàmộtngườikhác,giốnghệtnhưngườiđànông.

BàVũđãchămchúlắngnghe.Bâygiờnhìnlạimình,bàthấyynhưngàyhômấy,lúcđứngtrướcônggiàkhônngoannămbàmườisáutuổi.Khiôngcụnóixong,bàliềnhỏingay:

-Vậysaoconchỉlàmộtngườiđànbàthôimàconlạicótríthôngminh?

Mộtcáichớpmắtrấtnhẹ,rấthiếmthấy,thoánghiệntrongnétnhìncủaôngcụ.

-Thầykhôngbiết.Conrấtđẹp,đẹpđếnnỗikhôngcầncóthêmtríthông

minh.

Cảhaingườicùngcười,nụcườicủabàVũthìgiòntantươitrẻ,cònnụcườicủaôngcụthìkhôkhanvàgiàcỗi.Rồicụlạitrởnênnghiêmnghịtiếp:

-Điềuconvừahỏithầy,thầyđãsuynghĩnhiềulắm,nhấtlàtừkhiconvềởđây.Thầymẹđãchọnconchocontraicủathầymẹ,vìconđẹp,phúchậu,vàvìtổphụcontrướckialàTổngĐốctạitỉnhnày.Bâygiờthầykhámphára,concòncótríthôngminhnữa,thậtgiốngnhưmộtcáibìnhvàngđượcnạmthêmngọc.Tuynhiên,thầybiếtrằngtrongnhànàyconkhôngcầnphảithôngminhđếnthế-chỉcầnmộtítthôi,đểconcóthểtínhsổsách,coisóctôitớvàkiểmsoátcáckẻthuộchạtrongnhà.Nhưngconcóóclýluậnvàlònghamhọchỏi.Consẽdùnghaiưuđiểmấylàmgì?Thầykhôngbiết.Nếuconlàmộtngườiíttưcáchhơnthìthầycũnglosợđấy,vìgiữabốnbứctườnggạchnàyconsẽdễtrởnênbuồnchán,tronglúcchínhnơiđâylàmộtvũtrụbénhỏcủacon.Nhưngconsẽkhôngbuồnchánđâu,vìthầybiếtconcũngcórấtnhiềukhônngoan.Mộtngườiquátrẻnhưconmàkhônngoanđếnthế,thìthậtđãvượtmứcbìnhthường.Conlàngườibiếttựchủ.

Thấynàngdâutrẻvẫnđứngyênkhôngnhúcnhíchtrướcmặtmình,ôngcụtiếp:

-Conngồixuốngđi,kẻođứnglâumệt.Vảlại,từnaytrướcmặtthầyconkhôngcầnphảiđứngnữa.

Taingheôngcụnói,nhưngtâmtríbàVũđểcảvàocâuchuyệnnênbàvẫncứđứngyên,haitaychắplại.Bànói:

-Nếuquảthựcnhưlờithầynói,thìliệuchồngconcóbớtyêuthươngconchăng?

Nghethế,khuônmặtôngcụtrởnênnghiêmnghị.Cụđưataylênvuốtchòmrâubạc.BâygiờđâybàVũnhưthấylạibàntayấy:mộtbàntaynhỏ,gầy,màlàndacăngranhưmộtchiếclábằngvàngômlấybộxươngđẹp.

Saumộttiếngthởdài,cụtrảlời:

-À,điềuấythầyđãtừngnghĩđến.Tríthôngminhlàmộtânhuệcủatạohóa,nhưngcũnglạilàmộtgánhrấtnặng.Tríthôngminhchiarẽconngười,làmchoconngườitrởnênbạnbèhaythùnghịchhơncảsựgiàusanghoặcnghèohèn.Ngườikhờdạisợvàghétngườithôngminh.Dầurộngrãibácáibaonhiêuchăngnữa,mộtngườikhônngoancũngphảibiếtrằng,họkhôngbaogiờchiếmđượclòngyêuthươngcủamộtngườitâmtríkhôngbằnghọ.

-Thưathầytạisaothế?

Độtnhiên,mộtsựsợhãikỳlạchiếmlấytoànthânbà.Vàođộấy,bàVũrấthãnhdiệnvềmình.Bàvuithíchbiếttỏtưchấtmìnhthôngminh.Thếmàôngcụlạibảobàsẽbịghétbỏvìchínhcáitưchấtthôngminhấy.

Ôngcụtrảlời,vẻmặtvẫnthảnnhỉên.

-Bởivìtìnhyêuđầutiêntrongtráitimconngườilàtìnhyêuchínhmình.Trờiđãchoconngườitìnhyêuấytrướctiên,đểdùcósầukhổbaonhiêuchăngnữa,conngườivẫnmuốnsống.Vànếutìnhyêuấybịthươngtổn,thìkhôngcòntìnhyêunàokháccóthểsốngsótđược.Vìkhilòngtựáiquáđỗibịtổnthương,thìngườitachỉmuốntựtử;nhưngđólạilàđiềunghịchýtrời.

BàVũhỏi:

-Vậychồngconsẽghétbỏconsao?

Bànhậnthấyrằng,dầukhôngnóira,ôngcụcũngđãbiếtrõbàthôngminhhơncontraicụ,nêncụbảochobàbiếtđểlưutâm.

-Conạ,khôngngườiđànôngnàocóthểchịuđựngmộtngườiđànbàkhônngoanhơnmìnhởtrongnhàvàngủtrêngiườngmình.Ngườiđànôngcóthểcảquyếtrằng,mìnhsẽđểngườiđànbàlênbànthờmàthờlạy,nhưngđốivớicuộcsốnghằngngàythìtráilại.Ngườiđànôngkhôngthểdùngnhàmìnhlàmđềnthờvàcũngkhôngthểlấymộtthầnnữlàmvợ.Họkhôngđủsứclàmnhưthế.

-Thưathầy,conđọccácsáchxấukhôngphảilàtốthơnsao?

Hỏixong,bàngạcnhiênthấyvẻngờvựchiệnratrongnétnhìncủaôngcụ.Nãygiờcụnhìnbàvớivẻdịudàngthườnglệ,bâygiờcụtránhđi,quayvềphíabìnhtràđểtrênbàn.

Bàbướctớiđỡcáibìnhtrànói:

-Thầyđểconphatràhầuthầy.

Ôngcụuốngvàingụmtràtrướckhitrảlời:

-Conạ,cólẽconkhônghiểulờithầynói.Nhưngconhãytinmặcdầukhônghiểu.Tốthơnlàconđừngđọcnhữngquyểnsáchấy.Đànôngkhôngthíchnhữngngườiđànbàquárànhrỏi.Conkhônngoanđốivớituổicon.Conkhôngcầnnhữngquyểnsáchấy.Conhãyđểtâmtrícòntươitrẻvàthanhkhiếtcủaconvàocôngviệclàmchocontraithầyđượchạnhphúc.Conạ,conhãyhọctìnhyêungaytạinguồngốccủanó,đừngtìmtrongsách.

Lúcđầu,bàVũnghĩrằng,khôngphảichỉmộtmìnhôngcụmớinóithế.Nhưngrồi,bàvừanhìncụvừanhậnthấytrênđờinàykhôngcóaikhônngoannhưcụ,vàbaolâubàcònnhậnthấymìnhchưakhônngoanbằngcụ,thìtốthơnlàphảitinlờicụnói.

-Thưathầy,conxinvânglờithầy.

BàVũđãnóithế,vàsuốthaimươilămnămnaybàgiữđúngnhưvậy:

Nhưnghômnay,mộtmìnhbàtrongtrongphòngnày–chínhnơiđâyxưakiabàđãhầuchuyệnôngcụ-ngồitrongcáighếchỉdànhriêngchoôngcụ,bàcócảmtưởngsựkhônngoancủacụ,vàkhoảngthờigianphảivânglờicụđãchấmdứt.BàVũthấymìnhđượcgiảithoáthoàntoàn.

BàVũđứngdậy,trốngngựcđậpmạnh.Bàtiếnvềphíamấyquyểnsáchcấm.Trongsốsáchấy,bàcóbiếtnhanđềmộtvàiquyển,đólànhữngthiêntiểuthuyếtmàmộtđộcgiảchânchínhkhôngbaogiờđọc,vìkhôngxứng

đáng.Ngườitađãdạybàthế.Mộtloạigiảitríchocáchạngngườithấpkémtầmthường,khôngthểvượtlênđượcđếntầngkhôngkhíthanhtaocủatinhthầnvàtưtưởng.Tuyvậy,mọingườilạiưađọcchúng.Cáchọcgiảuyênbáccũngvậy.Ôngcụđãđọcvàđếnlượtcontraicủacụ,cụcũngchođọcnốt.Vìcụbiếtrằng,nếucấmđoáncólẽanhchànglạivượtđiquámức.

“Ngườiđànbàkhôngnênbiếtnhữngđiềumàngườiđànôngnàocũngbiếtsao?”BàVũnghĩngợi.

Khônglựachọn,bàrútbừamộtquyểntrườngthiêntiểuthuyết.Nhiềuphonhỏ,mỏng,xếpnằmtrongmộtcáihộpbọcvải.BàVũđãtừngnghenóiđếnnhanđềphosáchnày.VìtrongmộttòanhàrộnglớnnhiềuđànbànhưnhàhọVũvànhàmẹruộtbàthìthếnàocũngcóngườiănnóicộccằnvàưathíchnhữngcâuchuyệngiậtgân.Mỗingười,bằngcáchnàyhaybằngcáchkhác,aiaicũngnghenóiđếnTâyMônKhánhvàsáubàvợcủaôngta.Nhanđề“Kim-Bình-Mai”đượctrìnhbàymộtcáchtrangnhãtrênmặtbìaxatanhphothứnhất.

“Mấyphosáchnàyhìnhnhưngườitađọcnhiềulắm”bàVũmỉmcườithầmnghĩvớimộtniềmvuithoángquaphalẫnvịcayđắng.

CácthếhệđànôngtronggiađìnhhọVũđềuđãđọcmấyquyểnsáchnày,nhưngcólẽbàlàngườiphụnữđầutiêncầmchúngtrongtay.

Bàmangsáchđếnbànvàbắtđầuxemtranhảnh.Cácbứcảnhtrongsáchđềudomộtnghệsĩminhhọa.Nhữngbứchọakhêugợidụctìnhấyquảđãđạtđếnmộttàinghệhoànhảo.BàngắmkỹnhấtlàkhuônmặtcủaTâyMônKhánh,quảlànhànghệsĩđãthànhcôngvượtmứctrongviệcdùngnétvẽđểdiễntảsựsađọacủaconngười.Saukhihiếndângtấtcảtuổixanhchoáitìnhnhụcthể,khuônmặtvuivẻtrẻđẹpcủaTâyMônKhánhđãtrởnênghêtởmnhưmộtthâymachếttrôi,sìnhlênvàsắptanrã.BàVũđểtâmsuynghĩvềtừngbứchọamột,nênđãhiểuýnghĩasâuxacủacâuchuyện.Đấylàcâuchuyệnthểxáccủamộtngườiđànông,màtrongđó,linhhồnđãquằnquạivàbịtiêudiệtvìthiếuthứcăntinhthần.

Bàbắtđầuđọc.Thờikhắctrôiquadần.BàVũnghecótiếngđộngcủaGiangởphòngbên,nhưngbàkhôngbiếtchịtađangđứngởngưỡngcửa

nhìnsữngbà,rồiluira.Bàchỉýthứcvềthờikhắckhibóngtốiđếnchiếmlấythưphòng,làmbàkhôngđọcđượcnữa.Bấygiờbàmớingướcmắtnhìnquanh,bànghoàngnhưkhôngbiếtrõmìnhđangởnơinào.

“NếumìnhkhôngvânglờiôngcụCốthìcólẽmìnhđãđọcquyểnsáchnàytừlâu”bàVũlẩmbẩm.

Nhưngbâygiờđây,khingừnglại,bàkhôngcóýmuốnđọctiếpnữa.Bàcảmthấynonê,ngaongán.Bàxếpmấyphosáchbỏvàohộp,càicáimócbằngngàlạivàsắpcảlênngăntủ.Rồibàđưahaibàntaylênômlấymá,điđilạilạitrongthưphòng.Không,lúccònxuântrẻbàkhôngnênđọcnhữngsáchnày.Bâygiờ,khiđãxếpsáchvàobao,bàmớinhậnrađólàmộtquyểnsáchrấtkém.Vìtácgiảcóbiệttàilàmchongườiđọccóthểtìmđượctrongnhữngtrangsáchấytấtcảnhữnggìhọmuốntìm.Nhữngaimuốntìmgặpđiềuxấu,thìchỉtoàngặpxấu.Cònnhữngngườiquântửthìlạikhámpháđượcmộtsựkhônngoanđếnnãolòng.

NhưngôngcụCốđãcólý.Mộtquyểnsáchthuộcloạiấykhôngnênđặtvàotaycủathanhniên.Ngaychínhbà,nếubàđãđọcquyểnsáchấyhaimươilămnămvềtrước,thìbàcóthểthấuđượcsựkhônngoankhông?Liệubàcóngaongánđếnnỗitốilạikhôngthểđingủmộtcáchhoàntoànvừaýkhông?Ôngcụvẫnlàngườikhônngoannhất.Nhữngngườicònnontrẻkhôngnênchobiếtquánhiều.Kiếnthứccủahọphảiđượcchỉdẫnmộtcáchchậmrãitheotỷlệtươngđươngvớituổisống.Muốnhiểubiếtmàkhôngnguyhiểm,thìcầnphảisốngđã.

BàVũvẫnngồinhưthếvàtriềnmiênsuynghĩmãichođếnkhiGiangtrởlạitrướcngưỡngcửa.Cáibóngđenkhổnglồcủachịnổibậtlêntrênkhungcửamàuxámcủahoànghôn.Saulưngchị,ngoàisâncòncómộtbóngđenkhácnữa.

BàVũlạiđưahaibàntaylênômmá.Bàđứnglặngmộthồilâukhôngđáp,đểrơihaibàntayxuốngvàtiếnđếnngồitrênghếbành.BàbảoGiang:

-Thắpnếnlênvàđưamộtmìnhcôgáivàođâychobà.Bàkhôngmuốngặpconmụkia.

Giangvânglờiluira,vàdẫnngườicongáivào,rồiđứngnhíchsangmộtbên,thinhlặng.Ánhsángngọnnếndịudàngtỏaraquanhbà.BàVũthấytrướcmìnhcôgáicókhuônmặtgiốngnhưbàđãhìnhdungtrongtưởngtượng.Mộtcôgáitrongtưởngtượng.Mộtcôgáilànhmạnh,haimáhồnghào.Côtađangnhìnbàvớiđôimắttròn,tođenvàthơdại.Làntócđencủanàngcuốnlêntrêngáyvàtrướctránphủxuốngmộtmáitóctheolốigáiquê.Taynàngxáchmộtcáikhănvuông,thắtbốnchéo.

-Cômanggìđấy?BàVũhỏi.Tôidặnlàphảiđếnđâyvớihaitaykhôngkiamà.

Bàkhôngtìmthấyđiềugìkhácđểnói,vìcôgáixemrarấtngâythơ.

-Chỉcómấycáitrứng.Contưởngsẽlàmvuilòngbà.Conchỉcóngầnấy,toànlàtrứngmớicả.

Giọngnóicủanàngêmái,ấmáp,nhưngcóvẻsợsệt.

-Nào,côđếnđây.Đưatrứngchotôixemnào.

Côgáitiếnđếnmộtcáchrụtrè.Nàngnhóngótchân,cốbướcmộtcáchnhẹnhàngnhưsợgâytiếngđộnggiữabầukhôngkhíthinhlặngsâuxacủacănphòng.BàVũnhìnxuốngnói:

-Hìnhnhưchâncôkhôngđượcbănghồicònnhỏ.

Côgáirụngrời.Nàngnói:

-Khôngcóaibóchânchocon.Vảlại,conphảilàmviệcđồngáng.

Giangnóixen:

-Thưabà,châncôtatoquá.Côtaphảiđichânđấtnhưnhữngđứatrẻnhàquê,nênbànchânđãtrởnênthôtháp.

Côgáilolắng,hếtnhìnchịGianglạinhìnbàVũ.

-Nào,côđếmchotôixemmấycáitrứngnào.

Côgáibướctới,cẩnthậnđặtkhănlênbàn.Rồicômởbốnchéokhănra,cầmngắmtừngcáitrứngmột.

-Khôngvỡcáinào!Côreolên.Tôisợtrờitối,đivấp,chúngvavàonhaugiậpđi...mườilămcáitấtcả.

Côgáingậpngừng,bàVũhiểucôkhôngbiếtgọibàlàgì.

Bànói:

-CôcóthểgọitôilàĐạinương.

Nhưngcôgáikhôngdám,nàngnói:

-Mườilămcáitrứngkhôngcócáinàođểlâubảyhôm.Conđembiếubàđểdùng.

-Cámơn,trôngtrứngcònmớilắm.

Từkhicôgáiđứngcạnhbà,bàthấyđượcrấtnhiềuđiều.Hơithởcủanàngdịudàngvàtrongsạch,còndathịtthìphảngphấtmộtmùihươngtựnhiên.Răngnàngtrắngvàsắc.Haibàntaynàngmàunâuvàchairáp,nhưngcódángxinhđẹp.Thânthểnàngdướilànáocụtvàquầnvảixanhmớigiặt,xemratrònlẳn,nhưngkhôngmậpquá.Cổcôliềnlặn,khuônmặtxinhxinhvàchấtphác.

BàVũmỉmcười,nói:

-Côcómuốnởđâykhông?

Bàcảmthấyxótthươngcôgáitrẻ,bịbánđinhưmộtnôngsúc.Bànhận

thấynơingườinàngcómộtcáigìthanhtaotrangnhã,mặcdầuhaimábịrámnắngvàáoquầnthô.

Côgáithấylòngtốtấy,đôimắtđenvàtrongsuốtcủanàngnhưvụtlóelênmộttiasángchânthành.

-MụLiễuMainóivớiconrằngbàrấttốt,bàkhônggiốngnhưnhữngbàkhác.Mụấycăndặnconphảilàmvừalòngbàtrướctiên.Điềuđóconsẽxinvânglời.

-Vậythìcôhãykểchotôinghetấtcảnhữngđiềucôcònnhớvềcuộcđờicủacô.Đừnggiấugiếmgìcả.Nếucôthậtthà,tôisẽyêuthươngcônhiều.

Bàvũnhậnthấysựtrungthànhcủacôgái,vàbàngạcnhiêncảmthấynhưmìnhvừaphạmtộilỗi.

-Consẽthưabàrõtấtcả.Nhưngconphảiđemtrứngxuốngbếpđãchứ?

BàVũmỉmcườibảo:

-Không,lũnôtỳsẽngạcnhiênvềviệccôxuốngbếp.ĐãcóchịGiangmangđi.Côhãylấyghếngồitrướcmặttôi.Chúngtanóichuyện.Côgáithắtbốnchéokhănvuônglại,vàngồixuốngméghế.Nhưngvẻmặtrầurầu.

BàVũhỏi:

-Côcóđóibụngkhông?

-Cámơnbà,conkhôngđóiạ.

Côngồingayngắn,haitaychắplạilêngốivànhìnthẳng.BàVũtươicườibảo:

-Kìachúngtaphảithànhthật,côkhôngđóisao?

Côgáibậtcườirúcrích.

-Conthậtđángbịđòn.Conkhôngthểnóiláo,dẫulànóiláođểgiữlễ.NhưmụLiễuMaidặncon,khibàhỏicóđóikhôngthìphảinóirằng:không,cámơnbà.Nhưvậyđểkhỏicóvẻthamăn,khimớiđến.

-Trướckhiđi,côkhôngăngìcảsao?

Côgáitươicườinói:

-Ởnhàconkhôngcógìbaonhiêu.Mẹnuôiconbảoconrằng...bànghĩ...

BàVũngắtlời:

-Giangơi,cógìănmangvàođây.

Côgáithởra.Ngườinàngxìuxuống,nhưngnàngvộisửalạidángngồichongayngắn.NàngkhôngnhìnbàVũ.

BàVũthầmnghĩ:“Côtachỉcómỗikhuyếtđiểmlàvócngườihơilớn.Điềuấychứngtỏcôtagốcngườiphươngbắc.Cólẽtronglúcchạynạn,vìlụtsôngHoàngHà,hoặcvìđóikém,giađìnhcôbuộclòngphảibỏrơiđứacongáiđểnóchếtđi.

-MụLiễuMainóivớitôirằng,cômồcôicảchalẫnmẹ.Côcóbiếtgìvềgiađìnhcôkhông?

Côgáilắcđầu:

-Giađìnhbỏrơiconkhivừamớisinhra.Conbiếtngườitabỏrơicontạichỗnào,vìmẹnuôiconchỉchoconmỗikhiđichợtỉnh.Nhưngbànóirằngkhôngcómộtdấuvếtgìvềconcả,khôngcógìhết.Chỉcóđiềulàngườitakhôngbọccontrongáovảimàbọctrongáolụa.Thứlụacũđãdùng.

-Côcóthứlụaấyà?

Côgáigậtđầu:

-Saobàbiếtđược?Nàngkinhngạchỏi.

-Tôiđoán,thếnàocôcũngmangtheocáivậtđộcnhấtthuộcvềcô.

CôgáitrònxoemắtnhìnbàVũ.BàVũmỉmcườivớicô.

-Nhưnglàmsaobàhiểuđượctronglòngmộtngườilạ?

-Côđưacáiáolụaấychotôixem.

BàVũkhôngmuốngiảithíchchocôgáibiếtcáitrựcgiáccủabà,khiếnbàthấuhiểucácsựviệc.

DườngnhưđãquyếtđịnhvânglờibàVũtrongmọiviệc,côgáikhôngngầnngạiluồntayvàongực,lôiramộttấmlụaxếpgọngàng.Tấmlụađãđượcgiặtrấtsạch,nhưngmàuđỏđãphaivàngảsangmàuhồng.BàVũmởra,đólàmộtcáiáocụtđànbà,hẹp,taydài.

BàVũnhậnxét:

-Nếucáiáonàylàcủamẹcô,tấtbàphảilàmộtngườicaolớn.

-Bàthấythếsao?Côgáireolên.

BàVũquansátcácđườngthêu.Cáiáokiểuxưa,cúcgàivềmộtbên,cóthêuquanhcổvàởhaitay.

BàVũnói:

-Thậtlàtinhxảo.MũithêuBắcKinh,nhữngnútrấtnhỏ.

Côgáithìthầm:

-Bànóirấtnhiềuvềcáiáonày,nhữngđiềumàlâunaychưabaogiờconbiếtđến.

-Nhưngtôikhôngthểnóithêmchocôbiếtnhiềuhơn.

BàVũxếpcáiáolạivàtraochocôgái.

-Xinbàcấthộcon.Ởđâyconkhôngcầnnólàmgìcả.

-Nếucômuốnthìtôigiữhộcho.Nhưngsaunàykhinàocôcần,tôisẽgiaolại.

Côgáinóigiọngvanlơn:

-Nếubàchophépconởđây,thìkhôngbaogiờconcầnđếnnữa.

NhưngbàVũchưahứahẹnđược.Bànói:

-Côchưachotôibiếttêncôlàgì.

Mặtcôgáithayđổi,giốngnhưkhuônmặtcủamộtđứatrẻđểlộvẻthấtvọngrachongườitathấy.Cônóimộtcáchkhiêmtốn:

-Conkhôngcótênthật.Chamẹnuôikhôngđặttênchocon.Họkhôngbiếtchữ,concũngthế.

-Nhưngthếnàohọcũngcócáchđểgọicôchứ?

-ThưalúcconcònnhỏthìgọilàCáiBé.KhiđãlớnthìgọilàCáiNhớn.

-Đókhôngphảilàtên,bàVũdịudàngnói.Khinàobiếtcôrõhơn,tôisẽđặttêncho.

-Xincámơnbà.

Lúcấy,Giangbưnghaichénđồănvàođểtrênbàn.BàVũđưamắtnhìnchịvừađặtxuống.NếuGiangmangđếnmộtphầnăncủalũnôtì,thìbàsẽbắtbưngxuốngngay.Nhưngchịtađãtỏralàngườibiếtxửsự,chịchọnnhữngmónănkémthuacủagiachủmộttí,nhưngchắclàrấtngonlànhđốivớihạngngườidướibếp.Phầnăngồmcómộtchéncanhthịtvòviên,mộtđĩasuxàothịtheo,mộtcáitiềmgỗđựngcơm,mộtbìnhtrà,mộtcáichénvàmộtđôiđũa.Đũakhôngphảilàđũacủagiachủ,bằngngàbằngbạc,cũngkhôngphảilàđũacủangườinhàbếpbằngtre,nhưngbằnggỗsơnđỏgiốngnhưthứđũacácembétrongnhà.

-Chịhãyhầucơmcôấy,bàVũnói.

Giangdodự,rồivânglời.Đôimôichịmímchặtkhôngnóigì.

Côgáikhônghaybiếtgìcả.CôđưahaitayđỡlấychéncơmchịGiangtrao,vàkhẽnhấcmìnhđứngdậytheolốinhãnhặnởthônquê.Nàngchobữaănnhưthếlàngonlànhlắmrồi.Thấycôgáiănngonlành,nhưngcôcốgiữphéplịchsựvìcómặtmình,bàVũvộilấycớđira.

-Látnữatôisẽtrởlại.Côdùngcơmngonmiệngnhé!

Nóixong,bàVũbướcsangphòngkhách.ỞđâyGiangđãđặtsẵnmộtcáigiườngtre.BàVũnhìnthấycáigiường,nghĩngợi.Bàsẽđểcôgáingủđâynhiềuđêm,chođếnkhicôtahiểurõvịtrícủacôtronggiađình,vàcũngđểbàhiểurõcôhơn.Nhưthế,bàVũphảilàmmộtviệchếtsứckhókhănvàtếnhị.Xưakia,khicỏnlàmộtcôgáinhỏ,vềmùaxuân,bàthíchgiúpmấyngườilàmcôngtrongnhàươmtơ.Khitằmđãkếtkén,phảibiếtchụplấyđúnglúc,chớpnhoáng,lúcmàconnhộngđãhóaconngàivàsắpcắnkénchuira.Bấygiờngườitamớibỏkénấyvàothùngnướcsôi.Vợcủacáctáđiềnrấtlấylàmngạcnhiênvềtàiphânbiệtcủabà.Bàchọnrấtđúnglúc.Khôngbaogiờnhầmlẫn.Hômnaybànhớlạimộtcáchrõràngsựtinhnhạycủacáibảnnăngquantrọngvàtựnhiênấy.

Khibànói“kìa!đãđếnlúcrồi”thìmọingườiđềunhúngtayvàothùngcócáccọngrơmdínhkén.Nhờnhữngcánhtaythonnhỏ,tinhtếcủamình,

bàtìmrangaynhữngmốichỉtơướtmịnvàquâyvàoguồng.ChiềunaybàVũlạithấycáitàiứcđoánxưacủamìnhsốnglại.Trựcgiáccủabàkhôngđượcnhầmlẫn,vìôngVũcóthểoántráchbàsuốtcuộcđời.

Bàsangphòngngủ,chậmrãiđiđilạilạitrongphòng.Chânbàmanggiàyxatanh,nênkhônggâytiếngnàotrênnềnđánhẵn.

Côgáitựnhiênnhưmộtđứatrẻ.Tâmhồnnàng,tínhtìnhnànghiệnrõtrongđôimắt.Côtakhôngkhờdại,đôimắtchiếusángvẻthôngminh.Đôimôidàymọngđỏ,phátlộvẻâuyếmyêuđương.Cóthểmộtsựthôngminhvượtmứcchăng?Cáiáolụavớinhữngđườngthêutinhtếkiacóýnghĩagì?Giòngmáucôgáinàykhôngphảitầmthường,trừkhingưởimẹlànôbộctrongmộtgiađìnhgiàusang,phảilòngcontrainhàchủ,vàcáiáolàáocủabàchủloạira.Hoặccáiáoấycủamộtcôgáiởtràđình,khôngdùngnữanênchođứabé.

“Thậtkhólòngmàbiếtđượccôgáiấythuộchạngngườinào”bàVũlẩmbẩm.

Cónênnhậnvàonhàmộtngườikhôngrõnguồngốcnhưthếkhông?Bàkhôngtìmđượccâutrảlời.Mộtlátsaubàtrởlạithưphòng.Côgáingồimộtmình,vẻsợhãi,tronggianphòngrộngđầybóngtối.Haitaynàngchắplạitrêngối.Bữacơmđãmãn.Giangđãcấtdọnchénđũatrênbàn.ThấybàVũvào,côgáilộvẻmừngrỡ.

-ThưaĐạinương,cônói.Bâygiờemphảilàmgì?

MiệngcôthốtrahaitiếngĐạinươngmộtcáchtựnhiênthànhthật.BàVũcảmthấylòngmìnhmởra,mặcdầubàcốngănlại,vìsợnhưthếlàtrìumếncôtaquávội.

-Thườngngày,vàogiờnàycôlàmgì?

-Thưa,ăncơmxongmộtlátthìemđingủngay,vìthứckhuyahaođèn.

BàVũmỉmcười.

-Thếthì,tốthơnlàcônênđingủ.Vừanóibàvừadẫnnàngraphòngkhách,nơicóđặtsẵncáigiườngtre.

Bàbảo:

-Đâylàgiườngngủcủacô.Saukiacócáiphòngnhỏ,côcóthểvàođấyđểthayquầnáo.

-Thưa,emđãthayquầnáovàtắmrửasạchsẽtrướckhiđếnđây.Emchỉcầncởibớtáongoài.

-Được.Vậythìmaisángtasẽgặpnhaulại.

-Thưavâng.NhưngthưaĐạinươngbanđêm,nếucócầngìxinchịcứgọiem.

-Được,nếucầntôisẽgọicô.

Nóixong,bàVũtrởvềphòngriêng.

Nằmxuốnggiường,bàVũkhôngsaonhắmmắtđược.Khoảngnửađêm,bàtrỗidậy,sangphòngbênthắpnếnvàđứngnhìncôgáingủ.Nàngkhôngcựamình.Nàngnằmthẳng,nghiêngvềphíabênphải,mộtcánhtaykêdướimá.Hơithởnàngđiềuhòa,miệngkhépkínvàkhuônmặthồnghào.Lúcnằmngủnàngcònđẹphơncảkhithức.BàVũchúýnhìnnàng,bàthấynàngkhôngtrởmình,cũngkhôngngáy.Nàngđãcẩnthậnkéocáichănlênngangmình.Nằmngủ,nàngmặccáiáolótbằngvải,nhưngđãmởnútcổđểlộcáicổtrònvàmộtphầnngực.BàVũthấyrõràngmộtchiếcvúcủanàng.Chiếcvúnontrẻ,căngtròn.

Côgáingủrấtsay,khôngnhúcnhích.Đólàđiềutốt.Tráilại,trướckiabàVũrấttỉnhngủ,nênmỗikhiôngVũtrởmìnhlàbàthứcgiấckhôngthểnàongủlạiđược.Nhưngcôgáinàythìsuốtđêmngủkỹvàsángdậykhỏekhoắn.Mộttaycầmđèn,mộttaychengọnnến,bàVũcúisátxuốngmặtthiếunữ.Hơithởcủanàngvẫnluônluôntinhkhiết.BàVũtrởvềphòngđưa

haingóntaybóptắtngọnnếnrồinằmngủlại.

Nhữngtiếngđộngkhẽởphòngbênvẳngđến,đánhthứcbàVũdậytrướchừngđông.Bànghetiếnggiườngtrekêulắcrắc,vàtiếngvảisộtsoạt.theothóiquen,bàVũtỉnhngủhẳn,nằmlắngnghe.Côgáisửasoạnđitrốnvàogiờnày?Bàtrỗidậykhoácvộicáiáodài,manggiàyvàtấtbằngvảitrắng.BàVũhỏi:

-Côđiđâuthế?

Nghehỏi,côgáigiậtmìnhđểrơicáilượcgỗtrongtay.Làntócđencủanàngrũxuốngquanhmặt.

-Thưa,emkhôngđiđâucả.

CôgáiđứngdậynhìnsữngbàVũ.Đôimắtnàngđennháy,longlanhsánggiữabóngtócrungrinh.

-Emthứcdậy...

-Nhưngsaocôlạithứcdậyvàogiờnày?

-Đãđếngiờdậyrồi,côgáingạcnhiênđáp.Emnghecótiếnggàgáy.

BàVũbỗngbậtcười,mộtnụcườihiếmthấynơibà.

-Phảirồi,côởnhàquê.Thếmàtôikhôngnghĩra.Ởđâykhôngcầnphảidậysớmnhưthếemạ!Ngaycảbọnnôtỳcũngphảimộtgiờnữamớithứcdậy,cònchúngtasẽthứcdậysaulũchúngnómộtgiờ.

-Thếemphảinằmngủlạisao?

-Nhưngcôcóthểlàmgìkhácđược?

-Đểemquétphònghoặcquétsân.

-Tùyýcô.

-Emsẽkhônglàmrộnđâu,Đạinương!Chịtrởvềphòngngủlạiđi.

Côgáiđikiếmchổingoàihànhlang.BàVũlêngiườngnằmlạivànghetiếngchổiquétnhà,quétsân.Bướcchâncủanàngrấtnhẹnhàng,rấtthậntrọng.RồibàVũngủquênđilúcnàokhôngbiết.Khibàthứcdậythìtrờiđãtrưa.ÁnhmặttrờichiếutrànlankhắpphòngvàGiangđứngđợicạnhgiườngbà.

BàVũnhanhnhẹnngồidậyvàbắtđầutrangđiểm.Giangkhôngnhắcnhởgìcôgáimớitới,bàVũcũnglàmthinh.Gianphòngvắnglặng,khôngcómộttiếngđộngnào.

Mộtsựthanhvắnghoàntoàn,kéodàirấtlâu.Đểphátanbầukhôngkhíấy,bàVũhỏiGiang:

-Côgáiấyđâurồi?

-Thưabà,côtađangngồikhâuvángoàisânkia.Congiaochocôtakhâuđếgiầytrẻcon,đểcôấycóviệclàm.

GiọngnóicủaGianghơicóvẻkhinhthị.BàVũbiết,sởdĩcónhưthếlàvìcôgáiđãhỏiviệclàmnhưmộtconahoàn.BàVũkhôngbiếtnóigìthêm.BàsẽkhôngđểýkiếnGiangchiphốimình.

Điểmtâmxong,bàVũbướcrasân.Côgáingồitrênmộtghếđẩubachân,dướimộtkhómtrúc.Mấyngóntaynàngnhanhnhẹnđẩymũikimxuyênquađếgiàybằngnỉ.Mộtcáiđếbằngkimkhíluồnvàongóntaynàng.NomthấybàVũ,côgáiđứngdậychờ,khôngdámlêntiếngtrước.

BàVũbảo:

-Côngồixuốngđi.

Vàbàcũngngồixuốngtrênmộtđônsứcạnhđấy.

CáiđônsứbàVũngồiquaylưngvềphíacửavòngnguyệt,lốivàohoaviên.Cònghếcủacôgáithìđặtđốidiện.Nàngvừangồixuốngghếvàcầmlấykimthìthấycóbóngngườiởcửa.Côgáingướcmắtnhìnrarồicúimặtxuống,haimáửnghồng.Thấyvậy,bàliềnquaynhìnracửa.Bàđoánchắcthếnàocũngthấymộtngườiđànông,cólẽanhđầubếp.

NhưngkhôngphảianhđầubếpmàlạilàPhan,cậucontraithứbacủabà.Chàngđứngngayởcửađivào,taychốngvàothànhcửa,mắtnhìnsữngcôgáitrẻ.

BàVũhỏi:

-GìđấyPhan?

BàVũtứcgiận,vìanhvàomàkhôngbáotrước.LâunaybàkhôngcảmthấyyêuPhannhưnhữngngườiconkhác.Phancótínhtựý,khôngdễthươngnhưLãnghayThế,hoặcvuinhưembéDân.Lúccònnhỏ,Phanthíchbèbạnvớilũnôtìhơnlàchơivớianhemtrongnhà.BàVũxemđấynhưlàcáitriệuchứngthấpkémcủachàng.Tuybàvẫnđốiđãivớichànghoàntoàngiốngnhưmọingườikhác,nhưngtrongthâmtâmbàcảmthấyítyêuchànghơn.ChắcPhancũngnhậnrađiềuấy,vìtừnămmườilămtuổichàngrấtítđếngặpmẹ,vàchỉkhinàobàchogọimớitới.

ThấyPhankhôngtrảlời,bàVũhỏilại:

-Phan,conlàmgìđấy?

Phancứđămđămnhìncôgái.Biếtchàngnhìnmình,thiếunữvộingướcnhìnlạimộtlầnnữa,rồicúixuống.

-Thưamẹ,conđếnxem...xemmẹrathếnào

-Mẹvẫnthường,bàVũlạnhlùngnói.

-Dạcũngcònviệckhácnữa...

BàVũđứngdậyvộivãnói:

-Vậythìvàotrongthưphòng.

BàVũvàothưphòng,Phantheosau,nhưngkhôngaingồixuốngghếcả.Phanđưatayphácmộtcửchỉhướngvềcôgái,nói:

-Cóphảicôấykhôngmẹ?

-Phan,saoconlạiđếnđâyđểhỏimẹviệcấy?BàVũnghiêmkhắcnói.Đókhôngphảilàviệccủacon!

-Thưamẹ,saolạikhông,Phanhùnghổnói.Mẹcóbiếtđiềuấysẽmangđếnchocongìkhông?Bạnbènhạobángcon,cườichêcon.

-Conđếnđâyđểnóivớimẹđiềuấyà?

-Vâng,nhưthếcũngđủrồi.Nhưngbâygiờconđãthấycôta-côtaquátrẻ,chaconthìquágià!

BàVũlạnhlùng:

-Conrakhỏiđâyngaylậptức.Đếnmàkhôngsaiđầytớtrìnhtrướcnhưthếlàvôlễ.Cònviệcchaconthìkhôngđượcbànxenvào,concáikhôngđượccãilờichamẹ.

ĐãtừngquenvớitínhbướngbỉnhcủaPhan,nênbàrấtlấylàmngạcnhiênthấychàngnhượngbộ.Bàthấykhuônmặtxinhđẹpcủachàngđỏbừngvàrunrun.Khôngnóimộttiếng,cũngkhôngngoảnhlạinhìn,chàngquaymìnhbướcrakhỏiphòng,đithẳngmộtmạch.

NhưngbàVũrấtbựcmìnhvìPhanvàcôgáiđãthấynhau.Mặcdầubàđãđoạntuyệtvớitấtcảmọicổtục;nhưngnếucần,bàvẫntrungthànhgiữ

lạitậptụcnamnữthụthụbấtthân...Trongnhàbà,contrailênbảyđãphảisốngcáchbiệtphụnữ.

NhưvậylàPhanđãthấycôgáitrướckhicôtacóđịavịtrongnhà,vàcôtacũngđãthấychàng.Aicóthểbiếtđượcngọnlửanàođãphátradosựgặpgỡấy?BàVũđiđilạilạitrongthưphòng.Mỗikhiđingangquakhungcửamở,bànomthấycôgáicúiđầuchămchỉkhâuđếgiày.BàVũbènquyếtđịnhngay.Côngviệckhôngnênkéodài.Bàsẽgiữcôtalại,làmchocôtahiểuđúngbổnphậncủamình.Bàliềnbướcnhanhđếnngồibêncôgái,vànóingay:

-Tôiđãquyếtđịnh.Côsẽởlạiđây.

Côgáingẩngđầu,taycầmkimsẵnsàngđâmqualànnỉ,nhưngcôtangừnglại.VìkínhtrọngbàVũ,thiếunữđứngdậy.

-Thưabà,bàmuốnnóibàđãvừaývềcon...

-Phải,nếucôlàmtrònbổnphậncủacô.Côhiểuchứ?Côđếnđâylàđểhầuhạnhàtôi,đểthaythếtôi-trongmộtvàicôngviệc.

ĐôimắtthiếunữđămđămnhìnbàVũ,côtanóivớigiọngyếuớt:

-Thưabà,conhiểu...

-Cônênbiếtrằng,nhànàyvềmộtvàiphươngdiệnvẫncòntheonềnếpcũ.Khôngcósựđilạigiữakhuônviênđànôngvàkhuônviênđànbà..

Côgáisốtsắngnói:

-Ồ,không.Thưabàkhông...

Haitaynàngđểrơixuốnggối,nhưngđôimắtvẫnđămđămnhìnbàVũ.

BàVũđãnghĩđếnlúcphảikếtthúc.

Bỗngcôgáihỏitiếp:

-Nhưngconkhôngcầnphảicótênsao?

BàVũnhậnthấycâunóicủacôgáicómộtvẻcảmđộngđặcbiệt.

-Phảirồi.Côphảicótênchứ.Đểtôiđặttêncho.TôisẽgọicôlàThuMinh.Nghĩalàmùathutươivui.Cáitênấyxácđịnhrõrệtbổnphậncủacô.Ônglàmùathu,côsẽlàniềmvuicủaông.

“ThuMinh”,côgáilẩmnhẩmnhưđắcývớicáitênđẹpđẽấy.

-TôilàThuMinh...

4.

ÔngVũkhôngđếngặpvợ,nhưngbàvẫnđểyên.Saubaonămchungsống,bàđoánđượcnhữngtưtưởngcủachồng.Vớinụcườinửavời,ôngđãtừchốiviệccướinànghầu.Nếuônglảngtránh,khôngphảivìkhôngthích,màchỉvìmắccỡ.Thậtra,trongthâmtâmôngcũngcóhổthẹnthật,nhưngđiềuđókhôngđủđểcảnlạikhuynhhướngcủaông.Nóitómlại,đúngnhưbàbiếtvềông-ôngthườngtỏrađủsứchiểubiếtphẩmcáchcủamộtconngườicaothượng,cangợiphẩmcáchấyvàướcmongmìnhcũngcóđượcnhưthế,nhưngtâmhồnôngquánôlệcácnhucầuthểxác,nênkhôngthểđạtđếnđược.

Cũngnhưởbànăn,ôngkhôngthểcưỡngđượcsứcquyếnrũcủamộtmónănngonlành,thìởtrườnghợpnàycũngthế;mặcdầuôngướcaođượctrởnênmộtngườihoàntoàn,nhưngvẫnkhôngthểbỏlỡdịpkhoáilạcvớimộtngườiđànbàtrẻ.TuytrongbaonămchungsốngvớibàVũ,đờisốngcủaôngcũngchẳngcógìnghiêmngặt,khắckhổ,thiếuthốnvềxácthịt.BàVũbiếtrõ,nếubàítđẹphơn,trongnhiệmvụlàmvợbàítbậntâmhơn,thìcólẽôngđãbịcácnơikhácquyếnrũ.

Bàđãbiếtlàmhàilòngôngtrongmọiviệc.Nếuôngmuốnhiểunhữngđiềutrongsách,bàliềntìmđọcđểnóichoôngnghe.Nếuôngtòmòmuốnbiếtnhữnggìxảyraởnướcngoài,bàvộisưutầmtàiliệuđểtrìnhbàychoôngrõ.Trongsuốtthờigianqua,mỗimộtướcmuốncủaôngđềuđượcthỏamãn.BàVũkhôngbuồnnghĩrằngđólànhờbà,vìbàbiếttiênliệutấtcả.Bàthậtlàmộtngườivợhiền,chuđáo,tháovát.

BàVũkhôngphànnànvềchồngđiềugìcả.Bàcũngchưabaogiờbịthấtvọngnặngnề.Banđầu,bàchotínhtòmòthấtthườngcủaôngVũlàhậuquảtấtnhiêncủamộttâmtrímuốntungcánhsauthờithơấubịkiềmhãmvìlốinuôngchiềucủabàcụCố.Khôngbaogiờcụbàđểcụônggieomộtảnhhưởngnàochocậuconmộtvôcùngquíbáuấy,vìcậutalàđứabéđộcnhấtsốngsótsaunhiềulầnsinhnở.Cụbàbắtđầugâylộnvớichồngkhicụông

bắtconvàokhuônphép.Lúcbấygiờđứabéđãbảytuổi.TheotụclệgiađìnhhọVũ,khicontraicònnhỏthìởvớimẹ,nhưngđếnbảytuổithìcụôngđemnóvềởvớimình.

Cụbàhếtviệncớnàyđếncớnọđểgiữđứabé.Trướctiênbàbảolàphảisănsócnóbanđêm,vìcuốngphổinóyếu.Saubàlạibảonóănkhôngđượcngon,cầnphảikhuyêndỗnó.Khicụôngkiênquyếtthìcụbàkhóclóc,vàkhicụôngnổigiậnthìcụbàcũngnổilôiđình,dữdộihơncảchồngnữa.Nhưngcụôngcứnghơnđá,nênbàcụphảinhượngbộ.Nămđứabélênchín,nóđượcởriêngtrongmộtcănphòngnhỏcạnhphòngcha,vàôngcụbắtđầugiáodụcđứaconmộtcủamình.

Nhưngkhốnthaycănphòngcủađứatrẻcũngcómộtcửahông;đêmđến,nóthườnglẩntrốnvềphòngmẹ.Ôngcụdạyconmộtcáchkiênnhẫnvàdịudàng,nhưngcôngtoi.Vìkhicụdạycậubiếtvềkỷluậtthìbàlạithúcđẩycậuvuichơithayvìlàmviệc.Bàcụchocậuăntoàncaolươngmỹvị,vàkhicậuđaubụngvìnhétnhiềuđồănquá,thìbàcụbảocậukéovàiđiếuthuốcphiệnđểlàmdịubớtcơnđau.Chỉcósứckhỏevàtínhưahoạtđộngđãngăncậubékhỏighiền.Nămcậuhaimươituổi,thânsinhcậumớithấymẹcậuđãthắngcuộc,vàsaukhikhiểntráchcậulầncuốicùng,ôngcụbỏngangkhôngthèmdạydỗnữa.

Ôngcụđãkếtthúcbàigiáohuấnnhưsau:“Conơi!Conđãđặtngườiđànbàlêntrênngườiđànông,đãchọnmẹhơncha,conđãbỏsựtuthânđểchọnlấynhữngthúvuithânxác.Đãthếthìhãythế.Đểbảotoàngiađình,phầnta,taphảikiếmchoconmộtngườivợcóthểđemsứcmạnhbùvàosựyếuđuốicủacon”

Kinhhãivìgiọngnóinghiêmnghịấy,cũngnhưmỗikhisợhãi,cậuthanhniênđãchạyđếntìmmẹ;cạnhbà,cậuquênngaymọinỗibựcmình.

Sauđóítlâu,bàVũvềlàmdâunhànày.Ngàythứmườisaulễcưới,ôngcụchogọinàngdâuvàothưphòngvàđãnóivớinàngvềcontraicủamình:

“Conmuốnlàmchochồngconnênthếnàothìnósẽgiốngthếấy.Cónhữngngườitựmìnhpháttriển,nhưngchồngconluônluôndođànbàuốn

nắn.Contránhđừngđểnóbiếtnhưthế,đừngbaogiờtráchnóyếuđuối,nếukhông,nósẽtrởnêntựti.Chớđểnótưởngrằngnólàmộtngườivôtíchsự,vìnhưthếtínhvôtíchsựcủanósẽtỏhiệnmộtcáchrõràng.Conhãytìmtrongđóvàimốisợibềnchắc.Rồidùngnhữngsợichỉcanhcủaconđểdệtchúnglại.Nếugặpnhữngsợikhôngbềnchắc,conhãylấynhữngsợicủaconmàbímậttrộnlẫnvào”.

LúcbấygiờbàVũhãycònquátrẻ,chồngbàcũngtrẻvàvuitính,nênbàcảmthấysaysưatrongcuộcsốngvợchồng,khônglonghĩgìcả.

-Conyêuchồngcon,bàđãtrảlờiôngcụ.

Ôngcụcóvẻngạcnhiên,vìngườiđànbàthườngkhôngquenphátbiểubạodạnnhưthế.Nhưngcáiâmthanhthốtlênlờinóilạthườngđórấtdịudàng,rấtêmái,vàchínhnàngdâucũngcóvẻrấttinhtế,rấtngâythơkhithổlộcâunóikia,khiếnôngcụkhôngnỡkhiểntráchnàng.

Cụchỉcúiđầunói:

-Mộtngườiđànbàkhôngthểcóthứkhígiớinàotrongtaymạnhhơnnữa.

MườinămsaubàVũmớihiểutrọnvẹnconngườimàbàđãyêuthathiết.Cácgiớihạncủatâmhồnvàlýtríông,bàkhámphárarấttuầntự,rấtchậmrãi,nênbàkhôngđếnnỗiphảiđớnđauvìthấtvọng.Khoảngthờigianchứađựngtrongnhữnggiớihạnấyrấthẹp.NhữngcâuhỏitòmòcủaôngVũtrướctiênđãkíchthíchtrítưởngtượngcủabà,vìbàlầmtưởngđólàphảnứngcủatríthôngminh;bâygiờbàthấychúngrỗngtuếchvàđấychỉlàmộtlốigiếtthìgiờkhôngđiđếnđâucả.ÔngVũhỏi,rồiđộtnhiênbỏngangkhôngtheodõinữa,khiếnbàVũphảitìmxemcơngióđãxoayvềhướngnào.

NgaylúcbấygiờbàVũđãgiỏihơnông,vàbàcònhọchỏithêmnữa.Nhưngbàkhôngnóichoôngbiết;vảlạinóilàmgì?Cólẽôngkhônghiểu.Bàđãthumìnhsốngtrongcuộcsốngchậthẹpcủachồng,đểôngtacảmthấycósựhiệndiệncủabàbêncạnh.Nhưngthậtra,bàđãbắtđầumơđếnlễtứtuầnvàsắpxếpchongàyhômấy.

ĐãđếnlúcbàphảitinchoôngVũbiếtcóThuMinhtrongnhà.Chắcbọntôitớđãnói,nhưngchínhbàphảibáotinchoôngrõ.Khôngnênđểchậm,vìPhanđãthấycôgái.Mộtthanhniêncóthểnhìnthấymộtthiếunữmàkhôngxảyrachuyệngì,nhưngcũngcóthểcónhữnghậuquảrấttaihại.

Đôikhi,trongtínhbồngbộtcủatuổixuân,mộtsựgặpgỡnhưvậy-dẫutìnhcờ-vẫncóthểnguyhiểmgiốngnhưmộtcuộchẹnhò.NếuôngVũđồngý,bàsẽchođưaThuMinhđếnngaylúcnàngđãsẵnsàng.

ThuMinhcóvẻvuitươitrongbuổimaiđầyánhnắng.BàVũđãbảoGiangđếnhiệuvải,chọnthứvảihoatốtvàmềm,vớimộtthứlụahạngthường.Hiệuvảiđãchongườimangđến.

BàVũlấymộtsốhàngvừađủdùngđểmaybabộáoquần.ĐểlàmvuilòngThuMinh,bàchonàngtrọnquyềnchọnmàuvàmẫumànàngthích.BàVũbằnglòngthấycôgáichọnthứhàngcóhoanhỏ,màudịu.BàcònhàilònghơnkhiThuMinhtựcắtmaylấyquầnáomình.

Đứngtrướccáibànvuông,ThuMinhtrảitấmvảihoararồidừnglại,cầmkéođưalênhỏi:

-ThưaĐạiNươngcóphảicắtnhưáoquầncủaĐạiNươngkhôngạ?

ÁocủaThuMinhvạtngắnvàtayrộngtheokiểunhàquê.

BàVũđáp:

-ChịGiangsẽchỉchocôkiểuáoquầnthíchhợpvớinhàchúngta.

Giangđokíchtấc,vạchphấnlênvải,cắttheovócdángmảnhmaivànhữngđườngcongthanhnhãcủacôgái.

TronglúcấyThuMinhrunlênvìsungsướng.Nàngthìthầm:“Cảđời,chưabaogiờtôiđượcmặcáoquầnmới”.Khicácthânáođãcắtxong,nàngxâuchỉvàokimvàmangcáiđêkimkhívàongóntay,rồingồixuốnggiữa

mộtgiấcmơđầyhạnhphúc.ThuMinhmaychậmrãi,cẩnthận,cònGiangthìđứngnhìnnhữngđườngkimmũichỉđềuđặnvànhỏmịncủanàng.NhìnThuMinhbàVũlạicảmthấymìnhphạmvàotộiác,giốngnhưbàsắpgâythiệthạichonàng.BàliềnquyếtđịnhđitìmôngVũ,vàrahiệuchoGiangtheobàsangphòngbêncạnh.Khihaingườiđikhuất,bànóivớiGiang:

-Chịvàomaygiúpchocôta,phảilochocôtacómộtbộáoquầnlótvàmộtbộbậnngoài.Cóthể,bàsẽđưacôtađếnchoôngvàongàymai,saukhibàđãnóichuyệnvớiôngtrongngàyhômnay.

-Thưabàvâng.Giangtrảlờivàcốgiữkhôngđểlộramặthoặctronglờinói,sựvuithíchhayvẻbấtmãncủamình.

HômnaylàlầnđầutiênbàVũrakhỏikhuônviêncủamìnhkểtừngàyđếnởđây.Vìbổnphận,bàghélạikhuônviênbàcụCốtrước.Bàgặpcụngồisưởinắngtrướccửavàxemdángvuivẻhơnmọikhi.Conhầugáilấydầuxáthaibànchânvàmắtcásưnghúpcủacụ.

Cụnói:

-Vìmấyconcuađây.Khinàoăncuachâncũnghúp,nhưngmàCốsắpxuốnglỗrồithìkiêngcualàmgìchomệtxác.Vảlại,haibànchânnàycũngchẳngíchlợigìbaonhiêu!VớilạiCốcũngđãuốngrượuđuổiđộcrồi!

Bàcụhìnhnhưquênhẳnnỗigiậnhờncondâuvềviệccướivợhầu,vàbàVũtránhkhôngnhắcđếnchuyệnấy.Bàcúinhìnhaibànchânsưnghúpcủabàcụ,vàbảocontìnữđưataychàngượclênđểchotanmáu.Sauđó,bàlạitiếptụcđi.

BàVũđivềphíakhuônviênbàđãởtrướckia,vìbàđoánchắcsẽgặpôngVũởđấy.Tronghoaviên,nhữngđóabạchlanđãúatàn.Bàcúixuốngvạchláđểtìmsâu;nhưngchẳngthấymộtconnào.Nhìnvào,bàthấyôngVũngồiởphòngkhách.Vìtrờinóng,ôngmặcquầnlụarộngvàáocụtlụamởcổ,đểlộrabộngựclángbóng.Tayôngcầmmộtcáiquạtbằnglụatrắngcóvẽkhómtrúcxanhvàtaykiacầmmộttáchnướctrà.Chénđĩađiểmtâmxongcònđểtrênbàn.BàVũnhậnthấyvẻbốirốikhóchịuthoánghiệntrênkhuônmặtđầyđặncủachồng.Nhưthườnglệ,bànóivớiôngbằngmột

giọngvuivẻ:

-Tôitưởngđãđếnlúcphảitrồnglạimẫuđơntrongvườnnày.Mìnhnghĩthếnào?

-Nhữngđóalanxámnàytôiítthích.Tôiưanhữngmàutươihơn.

-Tôisẽchonhổđihômnayvàtrồngmẫuđơnthayvào.Nếuchúngtamuagiỏmàtrồng,thìhoanóvẫntiếptụcnở,nhưthếkhôngmuộntínào.

ÔngVũđứngdậyvàđếnbênvợ.

Ôngcúixuốngbênbàđểxemhoa.

-Mìnhhãychotrồngthứmẫuđơnđỏvàhồng.Cứnămgốclạixenvàomộtgốchoatrắng.

-Nhưthếcânđốilắmrồi.À,béDânđâurồinhỉ?

Cậutraiútấythườngởcạnhcha.

-Tôichonóvềquêtừhômqua.Nócònnhỏ,khôngthểởtrongcảnhồnàohiệntạicủanhànàyđược.

-Phảiđấy,mìnhtínhrấtđúng.

Bàvừanóivừaâuyếmnhìnchồng.Độnàyôngphátphìravìănkhỏe.Bàhỏi:

-Sángnaymìnhthấytrongngườithếnào?

-Khỏe,khỏelắm.

Nhưngbànhậnthấyôngcóvẻbứtrứtkhóchịu.Bàâuyếmmỉmcườinói:

-Tôivẫnnhớđếnmìnhluôn,khôngthểnàoquênđược.

-Tôicũngcảmthấythế.

Ôngvạcháora,quạtphànhphạchvàocáingựctrần.

-Tronglúcchờđợimìnhquyếtđịnh,tôicảmthấyquácôđơn.ÁiLiênạ!Anhlàmộtngườichồngbiếtchuyện,mộtngườikháccólẽkhôngchịunổisựcáchbiệtquálâudàinày.Đãbaongàyqua!...anhthấythếcũngđủlắmrồi…

-Khôngmộtgiờphútnàotôikhôngnhớđếnmình,tôiđãgấprúttìmkiếmvàcôấyhiệncóởđây.

MặtôngVũdầnửngđỏ.

-ÁiLiên!Đừngnóichuyệnấynữa!

BàVũhỏi:

-Hẳnmìnhcũngnghenóicócôtaởđâychứ?

Ôngđápđầyvẻtựcao:

-Tôikhôngđểýgìđếnnhữngchuyệnnhảmcủalũnôtì.

NhưngbàVũbiếtrõđấylàôngtrảlờitheocáihìnhảnhcủaconngườicaothượngmàônghằngmơtưởng.Kỳthực,ôngđãlắngnghetấtcảnhữngđiềudotênthưđồngthuậtlại,vàcườitheonhữngchuyệnkhôihàicủahắnta,vìđíchdanhhắnlàmộtthằnghềbiếttínhthíchcườicủaôngchủ.

BàVũđếnngồitrêncáighếtrongvườn.

-Côgáithậtlàxứngđáng.Bàôntồnnói,haibàntaychắplạitrêngối

vớimộtvẻbìnhtĩnhthườnglệ.Côtarấtkhỏemạnh,trẻđẹpvàngâythơ…

Ôngxẵnggiọngnói:

-Thếmìnhkhôngghenà?

ÔngVũđứngtrướcmặtbà,tócđenláng,dadẻhồnghàomôiđẹpvàmắtto,thẳngthắn;ánhmặttrờirấtsángchiếuxuốngngườiông,tạothànhmộthìnhảnhmàbàkhenphục.

-Mìnhquáđẹp!Nếukhôngphảilàmộtthiếunữanhưcôtathìtôighenrồiđấy.Côtaquáđơnsơnênkhônggâyramộtsựkhácbiệtnàogiữamìnhvàtôicả.

-ÁiLiên!Thậttôikhônghiểutạisaochỉtrongmộtđêmmàmìnhtrởnênlạnhnhạtmộtcáchkỳdịnhưthế?Tuầntrướcmìnhvẫn…nhưbaogiờ.Còntuầnnàythì…

-Tôiđãbốnmươirồi!Bàđáp,miệngvẫnluôntươicười.

Bàrahiệuchoôngđếngần.Bàvừakéoôngvừanói:

-Mìnhđếnđây,ngồixuốngđâyđi.

ÔngvừangồixuốngghếthìbàthấyPhanđingangtrướccổnghoaviên.Chàngnhìnvàotrong,thấychavàmẹngồisátbênnhaunênvộivãrútlui.

-Phan!BàVũgọi,nhưngchàngkhôngnghe,vẫncắmcúiđi.

Bànói:

-Chúngtaphảicướivợchothằngba.CólẽmaitôisẽsangbàKhươngđểxincướicôLiênChichonó.Ýmìnhthếnào?

-Baogiờmìnhcũngchọnvợchocon.

-ThằngThếđãtựchọnvợ,nênđốivớithằngPhantôimuốntránhsựlầmlỡấy.

-Nhưthếthìtốtlắm.

BàVũbằnglòngvìkhinhắcđếnLiênChi,tronggiọngnóicủachồng,bàkhôngthấycóchútchúýnàocả.Ôngđãquêncôta.Ôngchỉnghĩđếnmìnhông.Bànhấtđịnhloliệulấycuộchônnhânnày,ynhưbàsửasoạnmuaáoquầnhoặcgiầymũchocon.

BàVũnói:

-Maitôisẽđưacôgáiấyđếnvớimình.Nhưngnếumìnhthấytrởngạithìthôi.

HaimáôngVũlạibừngđỏ.Ôngđúthaingóntayvàotúinhỏ,lôiragóithuốclángoạiquốcvàchâmmộtđiếuhút.

-Mìnhcứngđầunhưquỷ;tôibiết,nếutôiphảnđốiýmìnhthìtôisẽchết,ôngkhẽnóitronglànkhóithuốc,thếthìtạisaotôilạimuốnchết?

Bàtươicười:

-Cóbaogiờmìnhphảiphiềnlòngvìsựcứngđầucủatôikhông?Khôngphảitôiluônluôncứngđầuvìhạnhphúccủamìnhà?

-Thôiđừngnóichuyệnấynữa.

Ôngthổiramộtngụmkhói,nóitiếp:

-Mìnhđừngnóithêmchuyệncôgáiấyvớitôinữa.

-Thậtthế,còncógìđểnóinữađâu;chiềumaitôisẽđưacôtađếnchomình.

BàlạinomthấymộtbóngngườiởngoàicửalớntrướcsânvànhậnraLãng,ngườicontrưởngcủabà.HìnhnhưLãngmuốnđiquađấy.

-Lãng!Bàgọi.NhưngLãngtránhkhôngvào.

ÔngVũvụtđứngdậy.Ôngnói:

-Giờtôimớinóiralàtôicóhẹngặpmộtngườiởtiệmtrà.Cómộtđámruộngxưakiatổphụtachomộtngườiđầytớđểđềnơncứutử,đãbađờirồi,nayconcháungườiấymuốnbánlại.Theoanhquảnlýthìchúngtanênmuakhoảnhruộngấy,vànhưthếsảnnghiệpcủachúngtacóthểtrởlạinhưxưa.

-Thếthìtốtlắm.Nhưngtámmẫu,thìgiáchừngbảymươinhămđồngthôi,khôngnêntrảcaohơn.

-Chúngtacóthểtrảlêntámchụcđồng.

-Tôikhôngmuốntrảquágiáấy.Cònphảinghĩđếnconcáichúngtanữachứ.

ÔngVũhứa:

-Không,tôikhôngtrảquátámchụcđồngđâu.

Ôngđứngdậybướcvàonhà.BàVũcũngđứnglêntoanđithìôngdừnglạiởthềm,quaynhìnvợnói:

-ÁiLiên,tôikhôngmuốnngườitatráchtôiđiềugìvềviệcấycả.

-Aitráchmình?À,tôiquênnóitêncôấychomìnhbiết.CôtatênlàThuMinh.Côtasẽlàmniềmvuicủamìnhtrongmùathu.

ÔngVũnhúnvai,lặnglẽbướcđi.

BàVũnhìnxuốngmấyđóalanđãtàn,thầmnghĩ:“Ôngtamuốnrủamình,nhưngkhôngbiếtnóicáchnàođấythôi”.

Tựnhiên,bàcảmthấysợsệt.Bàaoướcđượctrởvềngaygianphòngyêntĩnhcủamình.Nhưngkhôngthểđược,bàcóbổnphậnđốivớicáccon,chúnghằngngàynươngcậyvàobà.Bàphảiđithămchúng,lầnlượttừngđứamột.

BàgặpLãngtrongkhuônviênbêncạnh;giađìnhcủachàngởđấy.Mộtgiađìnhvuivẻ.Đứacontrainhỏcủachàngđangnôđùavớivúemngoàisân.ThấybàVũđivào,nóchạyđến.Bàâuyếmxoamáđứatrẻvàcúingửimùithơmngọtngàocủadathịtnó.Bàâuyếm:

-Cưngcủabàơi!Mámầythơmquá!

Nghetiếngmẹ,Lãngtrongnhàvộibướcra.

-Mẹ,conđangsửasoạnđithămlúađây.Đãđếnlúclượngđượcsốlúahộtrồiđấymẹạ.

-Đểđórồihãyđiconạ.

Lãngđưacánhtaychomẹvịn.Chàngdẫnbàrangoàihoaviên,đếnngồitrêncáighếđặtdướimộtgốctùng,bêntrênuốnthànhhìnhcáilọngche.

-Mẹđếnnhờcontheochaconratiệmtràmộtlát.NhàtacómộtmảnhđấtchogiađìnhhọTrươnglàmchủđãbađờinay,bâygiờchaconmuốnmualại.Nhưconđãbiết,ngườithừakếcủagiađìnhấyhiệnnaylàmộttayghiềnthuốcphiện.Nếunhàtamualạiđượcmiếngđấtđóthìhaylắm.Nhưngcầnphảicóconđitheođểchaconđừngtrảquábảychụcđồng.Chaconnóiđếntámchụcđồng,nhưngbảychụclàđãmuađượcrồi.Ngườitabóclộtmìnhvìtưởngmìnhgiàu,nhưngkhôngaicóđủcủađểchongườikhácbóclộtcả.

-Thưamẹ,thếthìconsẽđi.

ThấyLãngcóvẻngầnngừ,bàVũhiểungaychàngmuốnhỏiviệcThuMinh.Nhưngbàđãnhấtquyết,sẽkhôngnóigìvềcôgáiấyvớibấtcứngườiconnàocủabà.Chamẹkhôngcầnphảigiảithíchcôngviệcmìnhlàmvớiconcái.

Bàhỏi:

-Maiđâurồi?Từhômmừnglễtứtuầnđếnnaymẹkhônggặpnó.Mẹmuốnhỏinó,vàcảconnữa,vềviệcmẹxincướicôLiênChichoemPhan.

Lãngkhônghềnghĩđếnviệcnàynênchàngngạcnhiênhỏi:

-LiênChià?Nhưngthưamẹ,khôngbiếtchúPhancóchịuđểmẹchọnvợchochúấykhông?

-NếunókhôngmuốnthìmẹsẽchophépnótựquyếtđịnhlấyviệccướiLiênChi.

LúcbấygiờMaihiệnraởngưỡngcửa.Nàngthứcdậyđãlâumàcòngiữvẻngáingủvànhácnhớn,đólàcáikhuyếtđiểmlớnnhấtcủanàng.SánghômấyMaiđangngồimộtcáchuểoải,mìnhcònbậnáoquầnngủ,đầutócchưachải,thìnghecótiếngbàVũngoàisân.Nàngvộichạyvàothayáo,rồibướcratrôngnhưmộtđóahoahồngvừahénụ.Sựthainghénvàdángmệtnhọccủanàngkhiếnnàngtrởnênmềmmạivàdịudàng.Haimắttocủanàngngờisángvàđôimôihémở.ĐôihoataingọcbàVũđãchohômtrước,nàngmanglủnglẳngởtai.

-Thưamẹ,mẹsangchơi.

-Conmangđôihoataiấyđẹplắm.

RồiquaysangLãng,bànhẹnhàngralệnh:

-Thôi,conđiđi.MẹvàMaicònnóinhiềuchuyện.

KhiLãngđãđirồi,bàngắmnghíaMaitừđầuđếnchânvàâuyếmhỏi:

-Conđãbuồnnônvàobuổisángchưa?

-Convừamớibắtđầubuồnnônthôimẹạ.Concốnénmàkhôngđược…

-Cònmườingàynữaconmớinônthật.Cáithaimạnhthườngbắtngườimẹnônọecóđếnhaibathángmớihết,nhấtlàcontrai.

ĐứacontrainhỏcủaMaiđangngồitrênlưngchịvúnhưcưỡingựa;nàngtrềmôivềphíanónói:

-Ấy,chínhcáithằngăncướpấycũngthếđấy.

VớiMai,baogiờbàVũcũnglầnlầnláicâuchuyệnvàođềmụcchính.Bànói:

-Mai,con!Mẹđếnhỏiýkiếnconmộtviệc.NếumẹxinmẹconbênnhàgảemLiênChiconchoemPhannhàta,thìýconnghĩthếnào?Haiđứaxuýtxoáttuổinhau.Emgáicon,theomẹbiết,cólẽsinhsauPhankhoảngchừngbốntháng.Côấyđẹpđấy,cònPhanthìvẻngườitrôngcũngkhálắm,cảhaiđềukhỏemạnh.Mẹchưađihỏithầysốxemrasao,nhưngmẹbiếtthángsinhcủahaiđứahạpnhau:LiênChimạngthủy,cònPhanthìmạngthổ.

Maireolên:

-Thếthìtuyệtquá!

Nàngvỗtaykhiếnmấycáinhẫnvavàonhaukêucanhcách.Rồinàngnói:

-Thưamẹ,concầnphảithưamẹrõ,côLiênChichêchúPhanlàcổhủ.

BàVũngạcnhiên:

-Saothế?

-Thưa,tạivìchúấychỉsốngquanhquẩntrongnhà,chưabaogiờđếntrườnghọc.

-TheomẹnghĩthìlẽranămkiamẹconkhôngnênchoLiênChiđihọcởThượng-Hải!

Vẻnghiêmkhắclànhữngđườngnétđẹpđẽởmiệngbàtăngthêmphầnrắnrỏi.

Maiđưataylênmiệngngápvànói:

-Dĩnhiên,chúPhanchánthìgiờđểđihọc.

-Mẹsẽkhôngchonóđếntrườnghọc,khinóchưađượctácthành.Mẹmuốnchínhnhànàytácthànhchoconmẹchứkhôngphảilàmộttrườngngoạiquốc.

Mailàngườiítbiệnluận,nànghỏi:

-Theomẹ,concónênnóiviệcấyvớiLiênChikhôngạ.

-Không!BàVũnóiravẻtrangtrọng,mẹsẽđíchthânnóiviệcnàyvớimẹcon.

BàcảmthấykhôngđồngýkiếnvớiMai.Chưakịptìmhiểunguyênnhânsựbấtđồngýkiếnnày,bàbỗngthấymộtvẻkinhngạcthoánghiệntrênkhuônmặtnonnớtcủaMai.Nàngđưatayômlấybụngkêulên:

-Ôi,trời!

-Gìthếcon?

Maixuýtxoa:

-Chẳngbiếtcóphảivìđứaconkhông!

BàVũgậtgù:

-Mộtđứacontraikhácrồiđấy.Khicáithaiđộngsớmnhưvậythìchắclàcontrai.

BàVũđứngdậy:

-Conạ,connênuốngnướccháolàtốtnhất.Khiđứatrẻvùngvẫylànóđóiđấy.

-Thưamẹ,consẽđinấungay.Concảmthấyđóibụngluônđêmngày,mẹạ.

-Concứănđi.Ănchovừasứcconvàđứabétronglòng.

BàVũtrởra.Khiđingangquacáihoaviênxưacũvàđẹpđẽnày,cũngnhưmọilần,bàcảmthấymìnhbịtáchrờikhỏibảnthânvàbịcuốntheotriềusốngcủagiađìnhhọVũ.Hônnhânvàsựsống,cáckỳsinhnở,dòngđờicứliêntiếptrôiqua.Tạisaobàcứtứcbựcvìnàngdâutrưởngcủabàchỉnghĩđếnviệcsinhcon?

Bàthầmnghĩ:“Vớiconcáita,chínhmìnhtanữa,tađãchiếmmộtchỗtrongcáidòngđờiấy”.Hiệntạibàchỉcòncónhiệmvụduytrìcáidòngđờiấyđượctrongsạchvàkhôngbịchướngngạitrảiquacácthếhệ.Bàngửngđầuhítlấykhôngkhítronglànhbanmai.Ngoàicáinhiệmvụđộcnhấtấyra,bàđượctựdohoàntoàn.

BàcònphảiđếnnhàThế.BàđợigặpPhanđểbiếtýkiếnchàngvềLiênChi.

BéDânđivắng.KhibàđếnnhàThếvàTốLan,làbàđãhoàntấtbổnphậncủamìnhtrongngàyhômấy.

NhàcủaThếkémhơntấtcảcácngôinhàkhác.Khibướcvàotronggiannhàchậthẹpấy,bàVũhốihậnđãphạtconvìcuộchônnhâncủachàng.NhàchỉcóhaiphòngxâyvềhướngBắc.Mùađông,mặttrờikhôngsưởiấm;cònmùahèthìlạiẩmướt.

BàVũthấyThếngồitrongphòngchính.Mựctrongbìnhđổcảrabàn,mựcngoạiquốc,vàThếđangcắmcúichùivếtnhơ.BàVũnhìnchàngvànhậnthấymặtchàngcóvẻcaucó.Miệngchàngtrềxuống,đôimắttrởnêncứngcỏi.Conbàthườngcótínhkhóchịunhưthế.Bàdừnglạiởngưỡngcửa,cấttiếnghỏi:

-Ồcon!Conởnhàmộtmìnhà?

Thếngẩngđầu,némtấmgiẻnhơxuốngđất.

-TốLanđâurồi!

BàVũbướcquabậccửacao,vàotrong.Thếnói:

-Nhàconcóvẻkhôngđượckhỏenênconbảocứnằmnghỉ.

-Đểmẹvàothăm.

Bàvénbứcmànngănbằnglụađỏ,bướcvàophòngngủ.TừngàyTốLanvềở,đâylàlầnđầutiênbàbướcvàophòngnày.Mọisựđềuthayđổihẳn.Giườngngủkhôngcómàn,tráilạimànđemtreoởcửasổ.Trêntườngtreotranhảnhngoạiquốcvàsáchbáongoạiquốcxếplẫnlộncùngnhữngsáchkháctheotườngnhà.

TốLannằmdàitrêngiường,đầunàngkêtrênmộtchiếcgốito,tócngắnxõaquanhmặt,đểlộhaitainhỏvàđẹpnhưhaicáivỏsò.BàVũnhậnthấyngayđiểmấy.Bàâuyếmnói:

-Bâygiờmẹmớithấytaicon.Taiconđẹplắm!Conphảimanghoatai.Mẹsẽgởichoconmộtđôibằngvàng.

TốLanquayđầuvềphíabàVũ,đôimắtđencủanàngngờisáng.Khácvớilệthường,nàngdịudàngnói:

-Thưamẹ,conxincámơnmẹ.

SựdịudàngấykhiếnbàVũlongại.

-Mẹsợconđaunặngquá!

-Conmệt.

-Cólẽconcóthaichắc?

-Conchỉthấymệtthôi.TốLanvừalắcđầuvừađưamấyngóntaymânmêxếpthànhlằntấmchănbọclụa.

-Vậythìconhãynằmnghỉ.Trongnhànày,bấtcứviệcgìlúcnàocũngcósẵnngườiđểthaythếcả.

BàVũđiravớimộtnụcườinởtrênmôi.

BàgặpThếđangngồidùngbútsắtviếtnhữngdòngchữngoạiquốc.

Khithấymẹbướcđến,chàngđứngdậycầmbútởtay.Bàhỏi:

-Viếtgìthếcon?

-ConhọcAnhvăn.

-Aidạyconvậy?

Mặtchàngđỏbừng:

-TốLan

Biếtchàngngượng,bàVũvộivàngnóilảngsangchuyệnkhác.

-TốLanmệt,nênđểchonónghỉ.

-Consẽbắtnhàcondạy.Thếhăngháinói.Côấyrấtthíchhoạtđộng.HômquacôấyđidựhộiỦy-banKiến-thiếtQuốc-giatạiphòngnhómHội-đồngThành-phố,vàđượcbầulàmchủtọacuộchọp.Vìthế,khitrởvềcôấybịkiệtsức.

-LạicònchuyệnKiến-thiếtQuốc-giaấynữaà?

Giọngbàcóthanhâmtrongnhưtiếngbạc:

-À,đuốisứclàphảilắm.

-Chínhconcũngđãbảonhưthếrồiđấychứ.

BàVũgậtgù,bướcđi.Bàvềnhàriêngmộtcáchvộivãkhácthường.ThuMinhđangngồimaytrênghếđẩu.Bàdừnglạibêncôgái,côtakhẽđứngdậy.Bàđặttaylênvaicôta,nói:

-Cứtiếptụcmayđi.Ngàymairồiđấy,côsửasoạnđithìvừa.

ThuMinhngồixuốngvàlượmchiếckimtheođầumốichỉ.Nàngkhôngnóimộtlờinào.Nàngcúiđầutiếptụcmay.Nhìncáiđầutrẻnghiêngnghiêngấy,bàVũthấymộtmàuhồngsắcnhưhoađàohiệnratừvaiThuMinhvàlandầnlênkhắpchiếcgáytròn,giữanhữngchântócđendịu.

Cuốingàyhômnay,bàVũquyếtđịnhxongcáchđưaThuMinhđếnvớiôngVũ.

Đểtránhmọisựbấttrắc,việcấyphảitiếnhànhtrongđêm.Khôngcólý

dogìđểlàmrộnràngcả.CôngviệcnàyliênquanđếnbàvàôngVũ,chobọntrẻxenvàochỉlàmhọthêmrốirắm.

HômấybàVũbảoGiangbàychoThuMinhvàichitiếttrangđiểmmàhẳnlàcôtakhôngbiết.Suốtngàybàởtrongphòng,sáchcấmtrướcmắtmàbàkhôngmộtmảymaymuốnđọclại.Hìnhnhưbàsẽkhôngbaogiờmuốnmởđọcmộtquyểnnàotrongloạisáchấynữa.Bâygiờ,ngườiđànôngcònlàmchobàthíchởchỗnào?Bàchọnmộtquyểnsáchvàbắtđầuđọctừlúckhaithiênlậpđịa,khimàtrờiđấtcònhỗnmangchưaphânbiệt.

Ngàytrôiquadần;bàVũcócảmtưởngnhưmìnhđãthoátkhỏixácphàmvàbaytiêudiêutrongkhoảngkhônggianvôtận.Khôngcóaiđếncả.Bàbiếtrõ,cảnhàđangchờđợiquyếtđịnhcủabà,vàsẽkhôngcóaiđếnkhibàchưaminhđịnhsốphậncủaThuMinh.Baolâucôngviệctrongnhàcònđangrốirenhỗnđộn,thìkhôngaidámđếnnóivớibàVũđiềugìcả.AnhquảnlýlàngườiđộcnhấtđếngặpbàVũ.Khoảngxếchiều,anhnhờngườivàothưa,anhmuốntrìnhbàrõnhữngcôngviệctrongngày,xembàcótiếpanhkhông.Bàchấpthuận.Khianhhiệnraởngưỡngcửathưphòng,bàngẩngđầulênvàkhônggấpsách,bàbảoanhvào.AnhquảnlýđứngtrướcmặtbàVũ,thòtayvàongựcrútramộttờgiấyxếp.Anhnói:

-Thưabà,tôiđemtrìnhbàvăntựbánđấtcủagiađìnhhọTrương.Chúngtôiđãtrảtámmươiđồng.Nếuôngchủdèdặtmộttíthìtôiđãmuabảymươiđồngđấy.Nhưngôngnghĩrằng,đâylàmộtvấnđềânhuệ,nênôngkhôngmuốnchẹtvềtiềnnong.

-Được,đểtờvăntựấychotôi,bàđápmàkhôngchúýgìđếnlờiôngquảnlýbìnhphẩmôngVũ.

Chắcviênquảnlýbiếtrõviệcgìđãxẩyratrongnhà.Bàthấymắtanhđảoquanh,dườngnhưmuốntìmmộtkhuônmặtmới.

Bàhỏi:

-Hếtchuyệnrồichứ?

Anhquảnlýnhìnbà,nhưngconngườitầmthườngvàthôtụcấykhôngbiếtchedấutưtưởngmình.Bàthấyhaikhóemắtthôkệchcủaanhtrềxuống,nétnhìndodự,vàbàđọcrõtưtưởnganhnhưđọcmộttrangsáchcấm.Bàxẵnggiọng:

-Gìnữa?

Giọngđộtngộtnàylàmviênquảnlýcúiđầu:

-Thưabà,khôngcógìnữaạ.Chỉcóđiều,lànêntrồngđậutrênđámđất,trừrabàkhôngmuốnthếthìthôi.Bâygiờkhôngthểtrồnggìkhácđược.

-Trồngđậu,rồisangmùađôngtrồnglúamì.

-Thưa,chínhtôicũngnghĩthếđấyạ.

BàVũgậtđầu,vànhậnthấyanhquảnlýđangđợilãnhthưởng.Bàđứngdậylấychìakhóaởtúiáotrong,travàoổkhóamộtcáitủgỗđặtsáttường,mởravàlấybạcđếmđủmườiđồngtrướcmặtanhquảnlý.Bàlịchthiệpnói:

-Đấy,anhnhậnlấychútítgọilà…

Anhtađưatayravẻtừchối,thụtlùimộttívàkhẽlắcđầu.Nhưngrồilạinhậnlấytiền.

-Cámơnbà…cámơn…

Anhtavừanóivừađithụtlùikhỏicửa.BàVũthấyanhnhóngótbăngquahoaviên,đếncổngvàđảomắtnhìnquanh.

BàbằnglòngthấyThuMinhkhôngramặt.Côgáicócáiduyênthầmlàlẩntrốnkhôngđểchongườilạthấymình.LạithêmmộtđiểmnữakhiếnbàVũcóhảoývớicôtahơn.BàVũgấpsáchlạibỏvàobaotrênngăntủ,rồibướcquaphòngkhách.GiangđãmangcơmtốichobàvàThuMinh.Bàxemxétthứcăncủacôgái,vàcúixuốngngửi.Bàhỏi:

-Saochịkhôngbỏhành,hoặctỏivàchothơm.

Chịởđáp:

-Thưa,conđãlàmtửtếrồiđấyạ.

BàVũgặnghỏithêm:

-Khôngcótiêuchứ?Tiêuănnóngruột.

Gianggiữmộtvẻlãnhđam,dửngdưng,đểtỏramìnhkhôngnaonúng.

-Thưabà,khôngcómóngìmàtrẻconkhôngănđược.

Trướctháiđộbựctứccủangườitìnữ,bàVũchỉmỉmcười.Bàdịudàngnói:

-NàyGiang,chịlàngườitrungthành,nhưngnếuthựctìnhchịmuốngiúpviệcchobàthìchịhãybiếtrằng,bàchỉlàmviệcgìbàthích.

Giangkhôngmuốntrảlời,chịchỉnói:

-Thưabà,cơmconđãdọnsẵnởphòngtrongrồiđấyạ.

Trongphòngriêng,bàVũdùngcơmmộtcáchkhoanthainhưmọingày.Khiănxong,bàngồinánlạimộtlát,nhồithuốcvàocáiđiếunhỏvàchâmhút.Đoạnbàbướcrahoaviên,nơimàsuốtngàyhômấyngườilàmvườnđãmanglanđếntrồngthêm.Bàchỉchỗvàdạycáchtrồnglanchoanhta.Anhtangắthếtcáchoanở,hoabúp,vàcắtbớtlángoài,chỉchừalạimộtcuốnglánhọngiữathâncây,cuốngláđangsẵnsàngmởbùngra.Cáckhómlanmớitrồngchắcsẽsốngmạnh.Mọicôngviệcđãxongxuôi.Bâygiờhoaviêntrồnglantrướcđâyđượctôđiểmbởihoamẫuđơnđangnởrộ.

Mộtgiờsaukhimànđêmđãbuôngxuống,bàVũmớitrởvàonhà.ThuMinhđãtắmrửavàtrangđiểmxong.Nàngbậnquầnáomới,ngồingayngắn

trênmégiườnghẹp,haitaychắplêngối.Gươngmặttrẻtrungcủacôtahơicóvẻsượngsùng,dướilàntóclángbaophủhaitai,cóhaigiọtmồhôiđangchảyxuống.BàVũđếncạnhcôgái.Bànói:

-Đừngsợ,ônglàngườirấttốt.

ThuMinhcúiđầukhẽliếcnhanhbàVũ.

-Côchỉcóviệcvânglờiôngthôi.

Khinóilờinày,bàcảmthấymìnhhơiđộcác.Tạisaothếnhỉ?Côtakhôngphảilàtrẻconnữa.Cònngườichồngchưacướicủacôtathìđãmấtrồi.Nếuvẫncứởlạinhàbàmẹnuôithìcôtacóthểhyvọnggì,ngoàiviệcgảbánchomộtnôngphú,góavợvàđôngcon.Vìmặcdầucòntrẻ,chưathànhhôn,nhưngcôtavẫnphảimangtiếnglàgóachồng.Dầusao,sốphậncủacôtahiệntạicũngvẫntốtđẹphơn.

BàVũtìmlýlẽnhưthếđểtrấntĩnhlòngmình.ThuMinhvẫngiữvẻthinhlặng,lénđưataychùimấygiọtmồhôitrêntrán.

BàVũbảoGiang:

-Giang,chịdẫncôấyđi.

GiangtiếnđếnđưataykéoáoThuMinh.Chịnói:

-Đicô.

ThuMinhđứngdậy.Hailànmôidàyvàđỏcủanàngkhẽhéra,nànglấylạihơithởchođiềuhòa,đôimắtđenmởlớn.

Gianglặplạimộtcáchtrắngtrợn:

-Đicô.Côởđâychỉđểcóthế.

CôgáihếtnhìnchịGiang,quaysangnhìnbàVũ,khôngthấyđiểmnàotrênkhuônmặtbàcóthểgiảithoátđượcmình,côtabèncúiđầutheochịGiangbướcrakhỏiphòng,băngquahoaviênrồiquacửavòngnguyệt.

Cònmộtmình,bàVũngồinánlạimộtlát,bấtđộng,tinhthầntrốngrỗng,vàchỉcảmnghenhữngxúcđộngmùquángđangtựdovậnhành.Bàđauđớnchăng?Bàbiếtchắclàkhông.Haylàânhận?Cũngkhôngnốt.Đólàtrạngtháitrốngrỗngcủamộtconngườitựthấymìnhphảimấtđisaugiờchết.Đoạnbàngẩngđầulên;đôimôirunrẩy.Conngườitrướckhisinhra,lúccòntronglòngmẹ,khôngởgiữasựtrốngrỗngnhưvậysao?Thìbàcũngthế,bâygiờgiốngnhưbàđượcsinhralạimộtlầnnữa.Bàđứngdậybướcrasânvàngướcmắtlênmàntrờiđensẫm.Đêmêmđềmvàđentối.Khoảngtrờivuôngngaytrênhoaviênbịmâyám,khôngmộtngôisaonàochiếulọtqua.Trờisẽmưatrướcsáng.Nhữngđêmmưabàngủrấtngon.

Giangtrởlại,chịđingangquabàtrongbóngtốimàkhôngthấybà.Khivàonhà,chẳnggặpai,chịkinhngạclẩmbẩm:

-Ôitrời!Bàđâurồi?

Rồichịkêulên:

-Bàơi,bàđâurồi?

BàVũđứngngoàithềm,bìnhtĩnhnói:

-Bàđây,rõlẩnthẩn!Bàraxemthửtrờicósắpmưakhông.

MặtGiangxanhngắt.Chịđặttaylênngựcvàhổnhển:

-Ôi,thưabà!Connghĩ…connghĩ…

BàVũmỉmcười.

-Nếuchịđừngnghĩnữathìchịsẽsungsướnghơnnhiều.Giang,chịhãyđểđiềuấychotôi,việcgìđâunào.

Giangthởdài,taybuôngthõngxuống.

-Thưa,bà,bâygiờbàcóthểđingủnhưthườnglệđượckhông?

Bàdịudàng:

-Saolạikhông?

Trờiđãbắtđầumưa,bànghecótiếnghạtmưarơitrênmáingói.

Mộtgiờsau,tắmrửaxongvàthayáoquầnngủbằnglụatrắng,bàlêngiườngnằm.

Giangòakhóc.Chịnứcnở:

-Cóthểcóngườivợnàođẹpnhưbàkhông?

BàVũđãđặtđầuxuốnggối,vộingẩnglênnói:

-Tôikhôngkhóc,saochịdámkhóc!

ChịGiangnuốtnướcmắt,buôngmànxuống.Nằmsaunhữngbứcmànxatanhlộnglẫy,bàVũvòngtaylênngựcvàkhépmắtlại.Bàlắngnghetiếnghạtmưarơitrênmáingói,đềuđặnvàêmđềm.

*

**

ThuMinhbướcđitrongbóngtối,đếnmộtnơilạlùng.Từlúcđếnđây,chưabaogiờnàngrakhỏihoaviênbàVũ.Bâygiờrờikhỏiđấy,nàngcảmthấykhôngnơinươngtựa,côicútnhưngàymớisinhravàbịbỏrơidướichânthànhvậy.Lúcbấygiờnàngchưahiểugì,nhưngnaynàngđãrõhoàncảnhbuồntủicủamình.

Cuộcđờinàngđãsốngtừlâudạynàngphảigiữthinhlặng,vìkhôngcóthanhâmnàođáplạilờikêucứucủanàngcả.GiangvẫnkéotayáoThuMinhvàkhẽẩycôbướcđi.Nhưngvớichị,côtavẫnlặngthinh.

Giangcũngkhôngnóigìtronglúcđitừkhuônviênnàyđếnkhuônviênkhác.KhuônviênbàcụCốvắngtanh,vìbàgiàđángthươngấyđãđingủtừlúcmặttrờilặn.Ởphíatây,mộtđứatrẻkhócthétlên.Đólàtiếngkhóccủathằngbéconcậucả.Ởphíabắc,Giangnghenhưcótiếngđànbàthankhóc,chịngừngbướcnghengóng.Chịnói:

-Khoanđã,trongđêmhômmàaikhócnhưthếnhỉ?

ThuMinhnhìnchị.Giangnói:

-Hếtngherồi.Chắclàtiếngchimbồcâu.

Haingườilạitiếptụcđi.TrốngngựcThuMinhbắtđầuđậpmạnh,cácgiácquancủanàngbừngthứctỉnh.Danànggaigailạnh.Phải,nàngcónghetiếngđànbàthankhóc.Nhưng,ngườiđànbànàođãthankhóctrongtòanhànày?Nàngkhôngthắcmắcvềđiềuấy.Màcóbiếtchuyệngìđinữa,nànglàmsaođược.MộtcảmgiácbấtlựcxâmchiếmtoànthânlàmThuMinhkhiếpsợ,nàngcũngrấtmuốnkhóc.Nàngcầnphảinói,phảitiếpxúcvớibấtcứngườinào,đểnghetiếngđáplạicủahọ,dầuchỉlàtiếngcủangườinữtìnày.

ThuMinhhổnhểnnói:

-Tôilấylàmlạvềviệcngườitahỏilấytôi.Theoýtôi,ôngchủlấymộtcôgáithanhlâuthìtốthơn,vìhọlàngười…nhưchịđãrõ,họbiếtcách…còntôi,tôichỉsốngởnhàquê.

-Bàchủchúngtôikhôngthíchhạnggáiấyởtrongnhà.Gianglạnhlùngđáp.

ThuMinhchưakịpnóithêmgì,thìhaingườiđãđếnnơi.Mẫuđơnnở

đầyhoaviên.Ánhđènlồngtrêncaochiếuxuốnglàmcácđóahoasángratrongbóngtối.Giangnói:

-Khôngcóaicả.

Chịbướcvào,ThuMinhtheosau.Chưabaogiờnàngthấymộtgianphòngrộngnhưthế.Đồđạcbằnggỗsẫm,rấtsangtrọng,nhiềubứchọatreotrêntường,giónhẹnhànglayđộngnhữngtấmmànxatanhtrênmấycửasổ.Màncửađỏsẫmnổibậtlênnhữngbứctườngmàungà.ThuMinhbướcvàomộtcáchsợsệt.Đâysẽlàchỗởcủanàng–nếunàngđượcđẹplòngôngchủ.

Nhưngôngởđâu?NàngkhôngtựhỏivàchịGiangcũngchẳngnóigìđếnông.Vẫnvớimộttháiđộlạnhlùng,GianggiúpThuMinhsửasoạnđinằm.Nhưngkhithấynàngvẫnngồiởmégiường,mặttáinhợt,chịđộnglòngthươngxót.Chịhỏi:

-Côphảibiết,côđangởtrongmộtnhàdanhgiá.Nếucôlàmtrònbổnphận,thìkhôngcầngìphảisợcả.Ôngchủrấttốt,rấtkhônngoanvànhântừ.Trongsốđànbà,côlàngườiđượcmaymắn,cớsaocôlạisợ?Côcónhàđểtrốnvềkhông?Côcómộtngườimẹđẻnhậnlạicôkhông?

ThuMinhlắcđầu,haimácôửngđỏ.Cônằmdài,nhắmmắtlại.Giangbuôngmànxuốngrồitrởra.ThuMinhnằmdàimộtmình,losợ.Chuyệngìsắpxẩyđếnchocô?Cáitòanhàrộnglớnnàyđangvâyquanhlấycô.Mộttiếngđộngvọngđến–khôngbiếttừđâu–tiếngvachạmcủanhữngconbàimạtchược.Cáccậuconchủnhàhaylũnôbộcđangchơithứbàiấy?Hoặcôngchủvớibèbạncủaông.Cóbaogiờmộtnànghầuđượcđemvàotrongmộtnhànhưthếnàyvớilốinày,cảđếnngườiđànôngmàngườitasẽgáncho,côtacũngkhôngrõmặtnhưtrườnghợpnàykhông?Thậtgiốngnhưlàvợchính,chứkhôngphảinànghầu.NhưngbàlớntuổilàvợchínhchứkhôngphảiThuMinh.Vàlàmsaocôcóthểđẹpnhưbàấyđược?Mỗimộtcửchỉcủabàấyđềuxinhđẹp,côđếnsauthìsaocóthểlàmđẹplòngôngđược?

“Mìnhtầmthườngquá!”ThuMinhthầmnghĩ,tầmthườngđếncảđôitay!

Trongbóngtối,côđưataylênnhìnrồiđểrơixuống.Bàntaycôchaicứng,làntơlụamỏngbọctấmchănvướngvàomấyvếtchai.

ThuMinhnhớlạitiếngthankhóccủangườiđànbà.Cácngườiđànbàtrongnhànàylànhữngaithế?Cáccậuconôngchủ,mấynàngdâu,ThuMinhphảitỏrahòanhãvớitấtcả,kẻohọsinhraghétnàng.CácnôbộctrongnhàcónhãnhặnnhưchịGiangcảkhông?Mỗikhicôsaibảođiềugìmàkhôngcótiềnthưởng,liệuhọcóđểcôsainữakhông?

“Tôimuốnvềnằmlạitrêngiườngcũcủatôi”,côtựbảoquamộttiếngthởdài.Suốtđờicôngủtrêntấmphảngỗdướimộtmáilềutranh,cạnhbuồngbàmẹnuôi.Đêmđêmcônghehơithởphìphòcủacontrâuvàtiếngđậpcánhcủamấycongàmáingoàichuồng.Côdùngmộttấmchănbông,nửađắpnửanằm.Đôilúc,phâncủabầychimsẻlàmtổtrênxànhàrơixuốngmặt,làmcôthứcgiấc.

ThuMinhnghĩđếnchàngtraiconbàmẹnuôi.Nànglớnlêncạnhchàngta.Nhưngchàngkhôngphảilàanhcủanàng.

Từngàycótríkhôn,nàngbiếtngườitađemmìnhvềđểlàmvợchàngtraiấy.Vìbiếtchàngquárõnênnàngkhôngcảmthấyyêu.Chànglàmộtnôngphugiốngnhưtấtcảmọingườikháctronglàng.Nàngthấylạikhuônmặttrònvàđôimábầubĩnhcủachàng,hồicảhaicònnhỏ.Rồianhtalớnlên,gầybớt,vànàngbắtđầuthấyngượngvớichàng,chođếnkhichàngchết,ngaycảáocưới,nàngcũngchưasắm.Anhtachếtquátrẻ,nênnàngkhôngnhớđếnanhnhưnhớmộtngườichồng.Khianhchết,bàmẹnuôiđãbuộctộinàng.

-Màyđãmangsựdữđếnnhàtao.Biếtthếthìxưakiataođểmặcmàychếtngoàichânthànhchorồi.Trờikhôngđịnhmàychocontao.

ThuMinhnhớlại,lờinóiấyđãlàmđaulòngnàngbiếtbao!Bàgiàấylàngườimẹđộcnhấtcủanàngvàchỉcótúplềutranhấylàchỗởcủanàngthôi.Bàtakhôngtỏralàngườiđộcác.Nhưngsaukhitấnkịchnàyxảyra,ThuMinhlạithấyrõmìnhchỉlàmộtđứaconrơi.KhimụLiễuMaiđến,vàchotớilúcviệcgảbánxongxuôi,ThuMinhkhôngnóimộtlời.

Nếukhôngđếnđâuthìmìnhsẽrasao?

LúcbấygiờThuMinhnghetiếngchânbước,máunàngdườngnhưbịngưnglạitrongmạch.Nàngvộivơlấytấmchănlụakéolêntậncổ,haimắtnhìnrabứcmànngănđãcũ.Bỗngcánhmànkéora.Nàngthấymộtkhuônmặtđẹp,đầyđặn,khônggiàcũngkhôngtrẻ,vàđỏgayvìrượu.Mùirượunồngphảrachungquanh.Ngườiđànôngngắmnàngmộtlátrồitừtừkéomànlại.

Mộtlúclâu,ThuMinhkhôngnghegìcả.Hayôngđãđirồi?Nàngcứnằmdàitrongbóngtối,chờđợi.Nếuôngkhôngthíchthìngàymaingườitasẽđuổinàngđi.Nhưngbiếtđiđâu?Trongtrườnghợpấyliệungườitacóchonàngíttiềnkhông?Cácnànghầumàngườitakhôngthích,sốphậnhọsẽrasao?Nàngrấtsợgặpphảihoàncảnhnhưvậy,nêndầuthếnàođinữa,nàngcũngcholàhơnthế.

Nàngvụtngồidậy,lấytayvénmànvànhìnrangoài.NàngthấyôngVũngồiyênkhôngnhúcnhíchtrongmộtchiếcghếbànhlớn.Ôngđãcởiáongoàichỉcònáolóttrongbằnglụatrắng.

Haingườinhìnnhau.Đoạnnàngbuôngmànxuốngnằmdàiravàđưataychemặt.Nàngnghetiếngchânôngnặngnềbướctrênnềnđálát.Bứcmànlụalạimởranhưbịxérách,vàcóbàntaykéotaynàngkhỏimặt.

5.

BàVũthứcdậysaumộtgiấcngủrấtngon.Trờiđãsáng,bàngủsuốtđêmkhôngthứcgiấcmộtlầnnào.Bànhớlạitrongkýức,thậtquảchưabaogiờbàngủmộtcáchngonlànhnhưthế.CâynếnmớichịGiangđặtđêmquatrênánthưcạnhgiường,vẫncòngiữnguyêncáitimtrắng.

CảmgiácđầutiêncủabàVũlàmộtsựannghỉhoàntoàn.Cơnmệtnhọcđãrờibỏthểxácvàlinhhồnbà.SựdễchịunàyxemchừngnhưquenthuộcvớibàVũlắm.Bàtrởluivềdĩvãng,khuấyđộngnhữngkỷniệmtrongđờisốngdồidàocủabà,vànhớlạisaumỗilầnsinhcon,bàcũngđãtừngcảmthấy.Trongmườithángcưumang,cáithaicàngngàycànglớn,càngngàycàngnặngvàgầnngàysinhnởhơn;bàphảihếtsứctựchủđểduytrìtínhdịudàngthườngnhật.Rồiđếngiờsinhcon,điềuấyđốivớibàítquantrọnghơnlàthấythânthểmìnhlạitrởvềvớimìnhtrọnvẹn.Khinghetiếngtrẻkhócthétlên,đứatrẻlọtkhỏilòngbà,thìtưtưởngbàliềnhướngvềsựtựdođãphụchồi.Khingườitađãtắmrửa,mặcáochođứabéxong,bàyêunóngay,chứkhôngbaogiờyêunónhưmộtphầncủachínhmình.

MàsánghômấybàVũcũngnhậnthấymìnhcómộtcảmgiácnguyênvẹnnhưthế,nhưngrõrệthơn,sâusắchơn.Nhiệmvụbàđãchutoàn.Trongnhànàykhôngmộtaithiếuđiềugìcầnthiếtcả.

HìnhảnhPhanlạihiệnlêntrongtríbà.Baolâuanhchưalấyvợ,làbấylâubàchưacótựdohoàntoàn.

Nghĩđếnđây,bàliềnngồidậyxỏchânvàođôigiàyxatanhđenthêumàGiangthườngđặttrêncáibăngnhỏ,thấpvàdài,đểtrướcgiường.BànchâncủabàVũnhỏvàhẹphơnchânthườngmộtchút.Từbaonămtrước,khibàcònlàmộtđứabélênnăm,mẹbàđãbắtđầubóchânbà.ChabàxuấtdươngvớiHoàngtửLýHồngChương.Đứabéthấyảnhthânphụmìnhchụpởcácnướcxalạ,vàchịvúnóichoembiếtvềsựkhônngoancùngnhântừcủangười.Thânmẫuemcũngthườngnóiđếnnhữngđiềuấy,nhưngmỗilần

nói,chỉlàđểsửachữamộtvàikhuyếtđiểmcủacon…

“Conlàmthế,nếubaconbiếtđược,ngườisẽnghĩsao?”bàthườngnóivớiconnhưthế.

Vàbaogiờcôgáinhỏcũngnhượngbộ,vìemkhôngbiếttrảlờirasao.

MộthômbàthânmẫugọiÁiLiênđến,vàkhithấycáibăngvảitrắngdài,emliềnòakhóc.Emđãtừngthấycũngmộtviệcnhưthếxảyrachongườichịcảcủaem.Ngườichịấytrướckiachạynhảyvuichơi,nhưngsauphảingồiyênmộtchỗ,imlặngthêusuốtngày,ngaycảkhiđứngcũngkhôngdámnữa,vìhaichânđaunhứcnhối.

Bằngđôimắtrấtnghiêmkhắc,mẹemnhìnemnói:

-Nếubacontrởvềmàthấyhaichânconbẹtranhưchânmộtđứatrẻnhàquê,thìliệubaconsẽnghĩnhưthếnào?

Nhữngtiếngnứcnởcủađứabégiảmbớtdầnvàemđãđểchongườitabóchân.

Suốtđờiembénhớmãiđếncáithángdởsốngdởchếtấy.Rồimộtláthưcủathânphụembáotinngàytrởvề.Vìlòngkínhmếncha,emđãchịuđựngđauđớnthêmmườilămngàynữa.Vàkhingườitrởvề,emđãcốcấtbướcđếncùngngười.Nhưngsựvuimừngnàocóthểsosánhđượcvớisựvuimừngtiếptheođó!Emchưakịpnhìnmặtchahaygọiđếntênngười,thìngườiđãthétlênmộttiếngthấtthanh,vànângbổngcongáitrêntay.

-Hãymởngaybăngchâncontôira.

Lệnhtruyềnấyđãgâynênmộtcơnbãotốvànhiềulờithantráchtrongnhà.BàVũkhôngthểnhớlạitiếngnàotrongcuộccãivãcủangườilớn,nhưngbàkhóquênđượccơngiôngbãohômấy.Mẹbàkhóc,bànộithétlênvìgiậndữ,vàngaycảôngnộibàcũngkhôngngớtkêugào.Nhưngthânphụbàđãngồixuốngvàđặtconlênđùimình.Tựtayngườilầnmởdầnbăngvảivàgiảithoátđôibànchâncon.Ngườilầnlượtcầmlấychâncon,nhẹnhàng

chàxátđểdẫnmáulại.Vàkhimáutrởvềlạitrongnhữngđườngmạchcũđãbịbóép,trướctiênlàmchoembéđauđớnvôcùng,rồitiếpđếnlàsựvuimừngvôhạn.

Ngườilẩmbẩm:

-Khôngbaogiờ…khôngbaogiờnữa!

Embénépsátvàomìnhcha,vừakhócvừarênrỉ:

-Nếuchakhôngtrởvề!...

Ngườiđãtrởvềkịpthờiđểcứunàng.Vàithángsau,nàngbắtđầuchạychơinhưcũ.Nhưnghaibànchâncủachịnàngthìkhônglàmgìđượcnữavìxươngđãvỡ.

Sauviệcấy,luônbanămtrời,trongnhàcứxảyranhữngsựbấthòa.Chanàngđãnhìnthấytạichỗcáctậpquánmớicủanhữngnướctântiến,nênnàinỉchoÁiLiênhọcchữ.Saubanăm,ngườiquađờivìbệnhdịchtảtrongmộtmùahèoibức.LúcbấygiờngườitakhôngthểbólạichânÁiLiên,vàcũngđãquáchậmkhôngthểnhấnchìmnàngtrongsựngudốt,vìnàngđãbiếtchữ.Ngườitachophépnàngtiếptụcđọcsách,vìđãđượchứahôn.Thânsinhchồngnàngrấtvuilòngvìnàngdâubiếtchữvàkhôngbóchân.Mộtlầnmẹnàngđãnói:

-Chúngtamaymắnđượcgặpmộtgiađìnhgiàusangvàđạilượng.

Sánghômấy,lúcđặtbànchânmảnhdẻcủamìnhvàođôigiàyvải,bàVũlạinhớđếncha.Nghĩđếnsựtựdocủađôichânlúcbâygiờ,bàcảmthấylạimộtchútvuivuitronglòng.Bàmỉmcười.Thấybàmỉmcười,Gianghómhỉnhnói:

-Thưabà,sánghômnaybàsungsướngquá!

Chịtalạiđămđămnhìnchủ,vàbàVũkhôngsaonhịncườiđược,mặcdầurấtmuốnlàmnghiêm.

-Chịcóvẻnhưmộtđứatrẻranh.Đừngcótìmhiểutôilàmgì.Cớsaolạibănkhoăn?Conngườicủatarasao,cứsốngynhưvậy.À,trờihômnaycótốtkhông?

-Thưabà,trờitốtlắmạ.Trôngnhưthểđêmquakhôngmưa.

-Vậythìmặcáochobà.Điểmtâmxong,bàđithămbàKhương.BàđịnhhỏicôLiênChichocậuPhannhàta,ýchịthếnào?

-Xứngđôivừalứalắmrồiạ!Nhưngthưabà,nêntáidiễnviệctốt,chứkhôngnênlặplạimộtviệcxấu.CậucảnhàtađượchạnhphúcvớingườitrưởngnữcủabàKhương.Nhưngcậuhaiđãđánhvợhồihôm.

-CậuThếđánhvợà?BàVũhỏidồn.

-Connghemợấythankhóc.Chắclàbịđánh.

BàVũthởdài.

“Vậylàtakhôngđượcbìnhyêntrongnhànàyrồi!”Bàthầmnghĩ.

Bàđiểmtâmmộtcáchvộivãrồiđiđếnnhàngườiconthứ.NhưngThếđãđivắngtừsángtinhmơ.ĐứaởgáinóiTốLancònngủchưadậy.BàVũkhôngmuốnhỏiconởvìsaoThếđãđánhvợ.Bàchỉbảo:

-NóilạichocậuThếbiết,chiềunaybàsẽgặpcậuấy.

Sauđó,nhưmọingày,bàđikiểmsoátnhàbếpvàcáckhuônviênkhác.Khixemxétxongtấtcả,bàkhenngợi,hoặcbìnhphẩmrồitrởvềnhàriêng.

Haigiờsau,bàVũbướcrakhỏinhà.HainămvềtrướcôngVũcómuamộtchiếcxehơi,nhưngđườnghẹpquá,dùngnórấtbấttiện.Bàkhôngmuốnthấythiênhạđứngnépvàotườngnhà,tronglúcchiếcxetolớnchạyqua,choánmấtcảđườngphố.Bàkhôngthíchchiếcxekéocótrầnmàông

Vỹđãtặngchobàngàynọ.Bàchỉthíchdùngcáikiệucũkỹ,vậthồimôncủabà.BàbảoGiangđitheothằngxekéo.Rồimộttrongbốnanhphukiệuvénmànmờibàlênanvịvàbuôngmànxuống.Quakhungkínhnhỏgắnởmànhiệu,bàcóthểnhìnthấyrõcảnhvậtbênngoàimàkhôngbịaitrôngthấymình.

Nhưthế,bốnngườikhiêngkiệubàđidọctheođườngphốđôngđúcmàkhônglàmtrởngạichoai.Sứcnặngcủabàkhônglàmchomấyngườiphumệtnhọc,vàcáikiệuhẹpnênkhôngmộtaiphảitránhcả.

BàVũcựclòngbiếtbaokhinghĩđếnlờiGiangđãnóivớibà:“VậyracậuThếđãđánhvợ”.

Bàtựnhủ:“Mìnhkhôngnêntin,chođếnkhikhámphárasựthật”.Vàbàđãxuađuổitưtưởngấy,khôngnghĩđếnnữa.

NhàhọVũvànhàhọKhươngrấtxanhau,phảiđiquahầuhếtphốxámớiđếnnơi.NhưngbàVũkhôngmuốnvộivàng.Bàthíchnhìnmặttrờichiếutrênđườngphốcònướtmưađêm.Đálátđườngướt,rấtsạch,vàmọingườixemravuivẻsungsướngvìsắctrờixanhtrong.Chợbúahuyênnáotấpnập,nhữngngườinhàquêgánhnhữnggánhcảixanhtươi,nhữngthúngtrứngđầyắp,vànhữngbórạđunbếp.CáinhịpsốngrộnrịpnàybaogiờcũnglàmcholòngbàVũdịulại.NhàhọVũchỉlàgiữamuônngànnhàkháctrongthànhphốnày.Thậtlàmộtđiềuthúvị,khinghĩđếntrongtấtcảnhữngngôinhàấyđềucóđànôngvàđànbàchungsốngvớinhau,rồisinhconđẻcháu,Vàtrongnướccóbiếtbaothànhphốgiốngnhưthànhphốnày,trênthếgiớicóbiếtbaonướckhác,màngườiđànôngvàđànbàcũngsốngmộtcuộcđờinhưthếdướinhữngkhungcảnhkhácnhau.BàVũthíchđắmchìmtrongtưtưởngấy.Nhưthế,đờisốngriêngtưcủabàđượcthugọnlạiđúngtheokhuônkhổcủanó.Phảichănglàmộtnỗibuồntrongbaonhiêunỗibuồnkháctươngtự,haylàmộtniềmvuiđộcnhấttrongmộtthếgiớicókhôngbiếtbaonhiêuniềmhoanlạc?

Khoảngmộtgiờsau,kiệubàVũđặttrướccổngnhàhọKhương.DĩnhiênlàchịGiangđãsaingườiđibáotintrước,nênngườitađangđợi.Haicánhcửalớnsơnđỏmởrộng,cómộtngườiđứngtúctrựctạiđó.Khirờikhỏixe,GiangvộivãchạyđếnđỡbàVũxuốngkiệu.Chịmangtrongtay

hộpđồtrangđiểm,phònglúcbàchủmuốnsửalạimáitóchoặctôthêmchútphấn.

Haingườibướcvàocổng,nhưngchưaquakhuônviênthứnhất,họđãtrôngthấybàKhươngđíchthânrađónbạn.Haibàthânmậtnắmlấytaynhau.BàKhươngvồnvãchào:

-Bàchịcủatôiơi!Chịcótìnhvớiemquá!

BàtòmòmuốnnghechínhmiệngbàVũnóichobàbiếtnhữngviệcđãxảyra.BọntôitớhainhàthườngqualạivớinhauluônnênbàKhươngbiếtrõbạnmìnhđãthihànhýđịnh.BàbiếtngaycảviệcđêmquaThuMinhđãquakhuônviênôngVũ.

BàVũnói:

-Thưachị,tôiđếnđểnóivớichịnhiềuđiều,nhưngtôiđếnhơisớm,tôiđãphárầychị.

-Saochịlạinóithế?

Nhìnkhuônmặtxinhtươiyêukiềucủabạn,bàKhươngkhôngthấygìthayđổicả.Nétnhìnvẫnđiềmđạm,cáimiệngbìnhtĩnhduyêndáng,vàlàndatrắngmàungọc.Thậtchưabaogiờbạnbàđẹpnhưthế.

-Chịđẹpquá!Baogiờcũngđẹp,bàKhươngdịudàngnói,mặcdầubiếtđầutócmìnhrốibù,bàvẫnkhôngngạingầntiếpbạn.

-Tôidậysớm,bàVũnói.Bâygiờchịhãytrangđiểmđi,tôiđợi.

-Xinchịđừngquanngạiđếnđầutóccủatôi.Chiềutôimớisửasoạn,chứbuổisángítthìgiờquá!

Bàvừacườivừanói,vừaquaylưnglại,vìsaulưngbàmộtlũtrẻconkhôngbiếtởđâukéođến.Nàoconnàocháulẫnlộn.BàKhươngcúixuốngbồngđứanhỏnhất.Nóchưabiếtđi,nhưngnóđứngđượclànhờcócáikhăn

vấnquanhmình,domộtconởcầmhaiđầuchéo.Đứabémặcáoxatanh,nhưngdơbẩnvìchưatắmrửa.BàKhươngẵmnósátvàomình,hônmộtcáchyêuthươngnhưnóvừaởbồntắmra.

Cảhaibàcùngđivào,ngangquahoaviên,đếnkhuônviênbàKhươngở.BàKhươngđểđứabéxuốngđất,đưahaibàntaymậpmạpkhoátđuổilũtrẻ:

-Đirahếtđi.

Thấymặtchúngxìuxuống,bàthòtayvàotúiáocụtrộng,rútramộtnắmxubỏvàotayđứaởgáilớnnhất,nói:

-Đimualạcrangchochúngnó.

Khilũtrẻhíhửngđira,bàgọigiậtlạibảo:

-Nhớmuathứgìcóvỏđểgiữlâumàăn.

Thấylũtrẻchạyxôrađường,bàvộicườivang.RồibàcầmlấytaybàVũkéovàophòngvàđóngcửalại.Bànói:

-Bâygiờchỉcóhaichịemmình.

KhibàVũngồixuốngghế,bàngồitheo,khomngườivềphíatrước,haibàntayđểtrêngối.

-Chịkểlạitấtcảchotôinghevớinào.

BàVũnhìnbạn,đôimắtcóvẻkinhngạc.

Saumộtphútyênlặng,bànói:

-Lạthật,tôitưởngkhôngcógìđểnóicảkìa!

-Saolạicóthểnhưthếđược?BàKhươngđáp.Vậy,côgáiđólàai?Chịcóthíchcôtakhông?Ôngấycóvừaýkhông?

-Tôithíchcôtalắm.

Vàtronglúcbạnlàmthinh,bàVũthấyrằngsuốtbuổisánghômấy,bàđịnhtâmnhấtthiếtkhôngnghĩgìđếnôngVũvàThuMinh.Côtacólàmđẹplòngôngkhông?BàVũkhônggiảiđápcâuhỏiđangcấuxétâmcanmìnhnhưmộtconrắnđộc.NhưngbàKhươngđãnhắctớinênbuộclòngbàphảitiếptụccâuchuyện.

-TôiđặttêncôấylàThuMinh.Côta,kểrathìhơitầmthườngnhưngphúchậu.Tôichắcôngnhàtôisẽyêumếncôta.Vảlại,côtakhôngcóvẻgìđángghétcả.Mọingườitrongnhàsẽkhôngaighenghétcôta.

BàKhươngkinhngạcnói:

-Trờiơi!Chịnóinhưchịvừathuêmộtngườivúemchocháu.Tôicònnhớkhichatôilấyvợhầu,thìmẹtôikhóclóccốtìmcáchthắtcổ.Chatôiđãphảicanhchừngngàyđêm.Rồikhiôngcụcướithêmnànghầunữa,thìbàhaiđãnuốtchửngđôihoatai,vàtấntuồngấycứtiếpdiễnnhưthếmãi.Bàthứnămlàngườichót.Họghenghétnhauvàtranhgiànhchatôi(bàKhươngbậtcườisằngsặc).Họgâygổnhauvềđôigiàycủaôngcụ,vìcụđếnvớibànàothìđểgiàytrongphòngbàấy.Vậylàmộtbàkháclấytrộmđi.Cuốicùngđểđượcyênổn,ôngcụphảichiathìgiờcủamìnhrachohọđồngđềunhau.

-Cácngườivợhầuấydạidộtquá!BàVũthảnnhiênnói.MỹTrinhnày,tôikhôngcóýnóimẹchị.Dĩnhiênlàbàcụđặttấtcảtínnhiệmvàongườiđànông.Nhưngcácbàvợhầunhưthếthì…

-Khôngbaogiờcóhạngngườiđànbànhưchị,chịÁiLiênạ!Tôihỏithật,đêmquachịngủcóđượckhông?

-Đêmquatôingủthậtngon,nhờmưarơitrênmáingói.

-Ồ,vìmưarơitrênmáià?

Rồibàbậtcườilớn,cườiđếnchảynướcmắt,phảiđưacánhtayáolênlau.BàVũmỉmcười,đợitrậncườicủabạnngớt,bànóimộtcáchnghiêmtrang:

-ChịMỹTrinh.Tôicómộtviệccầnnóivớichị.

Thấyvậy,bàKhươngliềnlàmravẻquantrọnghơn.

-Thôitôikhôngcườinữa.Chuyệngìthế?

-ChịbiếtthằngPhantôibênnhà?Theoýchị,tôicónêngởinóđihọckhông?

Bàđặtcâuhỏinàymộtcáchkhéoléo,nếubàKhươngbảokhôngcầnthìbàxincướiLiênChingay;còntráilạithì…

-Khôngbaogiờtôicóthểbiếtđượcnómuốngì.Nóchỉcóviệclớnlênnhưthổi.Nhưng,mộtngườimẹphảichămsóccontraimìnhkhinóđãquámườibảytuổi.

-Thìđãhẳn.

BàcắnmôivànghĩđếnPhan.Chàngtacócáiphongđộngạonghễvàtếnhịnhưmộtlưỡidaosắcbén.GiọngbàVũlạinghiêmtrang:

-Tôithúthậtvớichị,tôinghĩ,nêntrộnmáuchúngtalạimộtlầnnữa,cùngmộtdòng.PhanvớiLiênChi,chịnghĩsao?

BàKhươngvỗtayvàreolên:

-Tốt,tốtlắm!

Rồibàđểrơihaibàntaymậpmạpxuống.Buồnbãnói:

-TheotôithìcậuPhanvàconLiênChinhàtôirấttốtđôi.Nhưngphầnnó,khôngbiếtnónghĩsao.

-Lẽra,chịkhôngnênchocôấyhọctrườngngoạiquốc.Hồiấytôicũngđãcanchịrồi.

-Chịđãcólý.Bâygiờtrongnhàkhôngcócáigìvừaýnócả.Nógâysựcảvớinhàtôikhiôngnhổbậyranềnnhà.Thậttộiôngnhàtôiquá!Nómuốnđặtốngphóngđểnhổ.Nhưngkhổnỗi,lũtrẻcứlấychơilàmrơivỡcả.ConLiênChinóbựcmìnhcảđếnviệcmặcquầnhởđítcholũtrẻ.Nhưngtrongnhàcónhữngmườibađứatrẻmàkhôngđứanàonínđượcmỗikhicóviệccầnthìlàmsaođược!Ôngbàchúngtađãdạykhônchochúngtakhibàyraquầnkhôngđáy.Chúngtacónênbỏđihaychêlàxưakhông?Nhàtôicóđếnbangườithợgiặt.

-Sangbêntôi,LiênChisẽkhỏibịtrẻconquấyrầy.Cònconcôtasaunàythìdĩnhiênlàcôphảitựliệulấy.

BàVũkhôngmuốnnóirõrằngnhờthếmàbàcóthiệncảmvớiLiênChi.ỞnhàbàKhương,lũahoànvàbọnvúemthườngđểtrẻconđạitiệnranhà,đếnnỗikhôngbiếtđặtchânvàođâu.KhôngbaogiờbàVũthathứcácviệcấy.Lũtôitớphảiđưacácembéđếnnhữngchỗdànhriêngchoviệcấy,hoặcsaucácgốccây.

BàKhươngnhìnbạnvớivẻngạingần:

-TôisungsướngđượcchochịconLiênChinhàtôi.Nóphảicóchồngđểnóbiếtlo.Nhưngvìquáthươngchị,tôikhôngthểgiấuchịnhữngkhuyếtđiểmcủanó.Tôitưởng,dẫunómuốnlấycậuPhanchăngnữa,nócũngbuộccậuấyphảicómộtnềnhọcvấnTâyphương.NósẽlấylàmxấuhổnếucậuPhankhôngbiếtnóimộtthứtiếngngoạiquốcnào.

-Nhưngnónóithửtiếngấyvớiaiđãchứ?BàVũhỏi.Chảlẽhaianhchịngồinóichuyệnvớinhaubằngtiếngngoạiquốc?Thếthìvôlý!

-Đúngthế.Nhưngđốivớihạnggáitrẻấy,chúngxemviệcnóitiếngngoạiquốclàmộtđiềuhãnhdiện.

Đôibạnnhìnnhau,nghĩngợi.RồibàVũnóimộtcáchdứtkhoát:

-HoặclàLiênChibằnglònglấythằngPhan,hoặclàtôisẽhủybỏýđịnhcủatôi.Thờithếđangcómòichiếntranh,contôikhôngthểởtrongcácthànhphốmiềnduyênhải.Ởđâychúngtađượcyênthân,vìtỉnhchúngtaxamiềnbể.

BàKhươngbỗngtrởnêntươitỉnh:

-Khoan.Tôiđãcócách.Trongthànhcómộtgiáosĩngoạiquốc.TạisaotakhôngnhờngàidạyriêngchocâuPhan?Đượcthế,tôisẽnóivớiLiênChirằngcậuPhanđanghọctiếngTâyphương.

-Mộtngườingoạiquốc?BàVũnhắclạimộtcáchngầnngại.Nhưnglàmsaomàrướcôngtavềởtrongnhàđược?Nhưvậysẽkhôngphiềnphứcsao?Tôinghenói,tấtcảngườiphươngTâyđềuđadâmvàtànbạo.

-Ngườinàylàmộtgiáosĩ.Đạođứcvàtácphongđềuđángkính.

BàVũsuyxétvấnđềmộtcáchthiếtthựchơn.Cuốicùngbàhỏi:

-Vậy,nếucôLiên-ChịnhấtđịnhđòihỏichođượcđiềuấythìcólẽtiệnhơnlàtôigởithằngPhanđihọcxa,tạimộttrườngngoạiquốc…

-Thếđượcrồi.

BàVũđứngdậynói:

-VậythìchịhãynóivớiLiênChi.Còntôi,tôisẽnóivớithằngPhan.

-NhưngnếuPhantừchốithìsao?

-Nósẽkhôngtừchốiđâu,vìtôibiếtlựalúcnói.Vớiđànông,dầugiàhaytrẻ,điềucầnnhấtlàbiếtchọnđúnglúccủahọ.

-Chịkhônngoanthật!

Haibàđứngdậyvàtaytrongtay,họrakhỏiphòng.Nướctràvàbánhngọtđãdọnsẵnngoàihoaviên.

-Mờichịởnánlạimộtchốc,dùngtràđã.

-Chịbỏlỗicho,tôixinvềthôi.CólẽhômnaylàngàythuậntiệnđểtôinóichuyệnấyvớithằngPhan.

BàVũkhôngmuốnchobạnbiếtvềnhữngloâucủamình.BàsợtinhthầnPhanbịxaođộng,vìchàngđãthấyThuMinhtrướckhinàngquanhàôngVũ.

BàVũcáotừvàđểlạimộtíttiềnthưởngcôngchochịởhầutrà.

Giangđangngồitángẫuởdướibếpcũngđứngdậyravềvớichủ.

Lúcvềđếnnhà,ngườiđầutiênbàVũgặpkhôngphảilàPhanmàlàcôHsia.

VìbọntôitớcácnhàtrongthànhphốđềuhaybiếtnhữngviệcxảyratạihaigiađìnhtolớnnhưnhàhọVũvànhàhọKhương,nênbàVũnghĩrằng,ôngbếpnhàcôHsiacũngbiếttinkiavàđãnóilạivớichủ.

CôHsiađãvàotrongcổngvàđangđingangquasânchính.LúctrôngthấybàVũ,côdừnglạireolên:

-ỒbàVũ.Tôivừanghetin…Nhưngchắckhôngphảinhưthếchứ?

BàVũthânmậtnói:

-Xinmờicôvào.Ngàyhômnaykhôngđẹpsao?Vềmùanàyítkhitrờitrongnhưthếnày.Chúngtarangoàihoaviên,rồichịGiangsẽmangthứcănđến.Gầnđứngbóngrồi.

BàđưacôHsiaquasânchính,đếnhoaviêncủabà.Bànói:

-Xinmờicôngồi.Tôiphảivàotrongphòngmộtlát.Côngồinghỉvàhãythưởngthứcbuổisángtươiđẹpnày.

BàVũtươicườinghiêngmìnhchàovàluivềphòngriêng.Giangđitheosaucàunhàu:

-Xembộtrờisắpmưarồi!Yêutinhđãhiệnracả!

-Imđi!BàVũmắng.

Nhưngbàmỉmcườikhingồixuốngtấmgươngsoi.Bàchữalạimộtđườngtóclệch,thoathêmmộtchútphấn,cấtđôihoataivàngvàmangmộtđôikhácbằngngọc.Đoạnbàrửatay,bôinướchoavàotayrồirahoaviên.

KhuônmặtxanhxaocủacôHsiađầycảmtình.Côđứngdậybướctớimộtcáchvụngvề.

-Ôi,bàbạnthânmếncủatôi!(côthởra).Bàđãgặpphảithửtháchnặngnềlàmsao!Tôikhôngbaogiờngờđến.TôixemraôngVũrấtkháccácngườiđànôngkhác.Tôicứtưởng…

BàVũvớimộtgiọngdịudàngvàmộtnụcườirấtấmáp:

-Sángnaycôđếnchơi,tôirấtmừng.Côcóthểgiúptôimộtviệc.

Cảhaicùngngồixuốngghế.CôHsianghiêngmìnhtớiphíatrước,haibàntaybụmlạivớinhau.

-Xinbàcứhỏitôivềbấtcứđiềugì,bàVũthânmếnạ!ĐôikhiThượng

đếphạtkẻmàngàithương.

ĐôimắtbàVũmởlớn.

-Thưacô,phảichăngcômuốngiảngPhúcâmsángnay.Nếuthếthìtôisẽhoãnđiềutôimuốnnóilạivàodịpkhác.

-Ồ,không!Tôinóithếchỉlàđểanủibà,đểgiúpđỡbàthôi.

-Nhưngtôicósaođâu?

-Tôinghenói,tôitưởng…

CôHsiaấpúngkhôngnóinênlời.Côrấtlấylàmkinhngạc.

BàVũtiếp:

-Khôngnênđểýđếnchuyệnlũtôitớ.Baogiờchúngcũngmuốntungranhữngtingiậtgân.Nếusựviệcmàxẩyratheođúngnhưýmuốncủachúngnó,thìchúngtasẽđaumộtngày,rồihômsausẽchếtđivàngàythứbasốnglại.

CôHsiasửngsốtnhìnbàVũ.Phảichăngđâylàmộtcâunóikhôihài.CólẽbàVũkhôngmuốntỏrasầukhổ.

-Vậycâuchuyệnấykhôngcóthựcsao?Côhỏi.

-Tôikhôngbiếtcáigìthực,cáigìkhông,nhưngcônênnhớrằng,trongnhànàykhôngcóviệcgìxảyramàtôikhôngbiết,hoặckhôngcóphépcủatôi.

BàVũcảmthấythươnghạikhikhuônmặtxanhxaocủacôHsiaửngđỏ.Bàtiếp:

-Côbaogiờcũngtốt.Côcómuốngiúptôikhông?

BàVũđưachiếckhăntaybằnglụathơmkhẽchấmchấmvàođôimôiđẹpđẽcủamình.

-Tôithấycậucontraithứbacủatôithiếukiếnthức,bànóibằngmộtgiọngngọtngào,màsựngọtngàoấyhìnhnhưbaogiờcũngtạonênmộtkhoảngcáchgiữabàvàngườiđốithoại.Tôiđịnhchonóhọcvớimộtngườingoạiquốcđểcóthểnóiđượctiếngtâyphươngvàđọcsáchcủanướcấy.Dùsao,điềumàtổtiênchúngtôilấylàmđủ,khôngcònlàmchochúngtôihàilòngnữa.Đại-dươngkhôngcònngăncáchcácdântộc,vàtrờixanhkhôngcònlàmộtvòmriêngcủachúngtôinữa.Côcóthểchỉgiúpchotôimộtngườingoạiquốctrongthànhnày,đểtôinhờdạychocháuPhan.Nhưthếcóđượckhôngạ?

CôHsiabốirối,vìlờiyêucầuấykhôngliênquangìđếntiếngđồnđanglanrộng.Cônínlặngmộtlúc,khôngnóiđượclờinào.

-Ngườitanóivớitôi,cómộtvịgiáosĩngoạiquốc.Côbiếtgìvềvịấykhông?

-Mộtgiáosĩà?CôHsialẩmbẩm.

-Ngườitanóivớitôithế.

Rồibàmỉmcườitiếp:

-Nhờcônóivớivịgiáosĩấyđếnchotôigặp.

BàngạcnhiênthấykhuônmặtxấuxícủacôHsialạiửnghồng.

-Ngườiấykhôngcóvợ.Nếutôiđếngặp,khônghiểuôngtasẽnghĩvềtôinhưthếnào!

BàVũkhoanhòanắmlấybàntayxươngxẩucủacôHsia.Bànói:

-Khôngaicóthểnghingờđứchạnhcủacôđược.

Cửchỉnàyđánhtanvẻngượngnghịucủangườiđànbàngoạiquốc.

-BàVũthânmến.Đểtôigiúpbà,tôicóthểlàmbấtcứmộtcôngviệcgì…

Tronggiọngnóicủacôcólẫnmộtchútcứngcỏi.NhưngbàVũvốnghétsựcứngcỏi.BàvỗtayrahiệuchoGiangbưngđếnmộtkhaytràvàbánhngọt.

-Bâygiờcôthíchcầukinhtrướckhiravềkhông?

-Thếthìtôisungsướnglắm.

CôHsianhắmmắt,cúiđầuthưachuyệnvớimộtđảngvôhìnhbằngmộtgiọngsốtsắng.Tronglúcấy,bàVũgiữmộtvẻthinhlặng.Bàkhôngmuốnnhắmmắt.Bàngồingắmkhuônmặtngườiđànbàngoạiquốc.Conngườicôđộcnhưthế,xaquênhànhưthế,tronglòngsẽtrốngtrảibiếtbao!Côtađãvượttrùngdươngđếnđâyđểchămlocáccôngcuộctừthiện.Mọingườiđềurõcôngviệccủacôlàm,cácbuổinhómhọphàngtuầncủacôđểdạymayvá.Đờisốngnghèonàncủacô,cáccủabốthícủacô,màhầuhếtnhữnggìmàcôcó,thiênhạđềubiếtrõ.Thanôi!Mộtcuộcsốngnhưthếcôđộcbiếtngầnnào!MộtniềmyêuthươngdịudàngbừngdậytựđáytâmcancủabàVũ.

Khimởmắt,côHsiangạcnhiênthấytrongđôimắtđẹpcủabàVũhiệnrabiếtbaovẻdịudàng,ấmáp.Trongkhoảnhkhắc,côtưởngnhưlờicầunguyệncủacôđạtđượckếtquảmộtcáchnhiệmmầu.PhảichăngThiên–Chúađãlàmcholòngngườiđànbàngoạigiáonàyxúcđộng?

BàVũđứngdậycảquyếtnóiđểnhắccôHsiaravề.

-Côsẽmờivịgiáosĩấyđếnchotôichứ?

Vàlờiyêucầuấylàmộtmệnhlệnh.

CôHsiamiễncưỡngphảinhậnlời.

-Tôibiếtđềnđápơncôthếnàođây?BàVũnhãnhặnnói.CôHsiaạ,ítra,xincôđểtôinóiđiềunày.Côtìmchocontraitôimộtthầyhọc,rồiđểtỏlòngbiếtơncô,tôixincôcầunguyệnchotôimỗikhicômuốn…

Vàbàtừgiãkhách.

*

**

Suốtngàyhômấy,bàVũkhôngsaoquênđượclờichịGiangđãnóivớibàvềtiếngkhóccủaTốLantrongđêmkhuya.Nhưngđãtừlâubàhiểurằng,côngviệctrongmộtgiađìnhtolớnphảiđượcxếpđặtmộtcáchtuầntự.Lòngtrívẫnluônluônnghĩđếnsựtrậttựnày.Bàđãtậpchomìnhchămlocácviệclặtvặt,tronglúctâmtrívẫnsuynghĩđếnnhữngviệctolớn.

Bàchogọingườiđầubếpđếnđểkiểmxétsổchitiêutrongtháng.Lẽracôngviệcnàyđãxếpđặtxongtừhaingàytrước.Nhưnganhtathấytrongnhàcònđanglộnxộn,nênchưadámmangsổđếntrình.BàVũkiểmxétcáckhoảnvàchobiếtgiárạđunbếpquáđắt.GiangluônluônkiếmcáchđứngcạnhbàVũmỗikhichồngchịmangsổđếntrình.Vì,nếungườitachorằngkhôngthểnàotìmramộtngườihầubếpnàogiỏihơnanh,thìchínhchịlạinhậnthấyanhtahoàntoànthiếuthôngminh.KhibàVũámchỉđếnviệccủilửa.Giangliềnhiểungaycóngườiđãbươimócvềviệcấy.Đólàmộtngườiđànbàđứngtuổiđãtỏtìnhvớichồngchị.NhưngngoàiGiangra,anhđầubếpcốtránhkhôngchúýđếnmộtngườiđànbànàokhác.Bởithế,sựtỏtìnhliềulĩnhấyđãtrởthànhoánthù,vàngườiđànbàkiathườngkiếmcáchtìmchoralỗicủaGiang,hoặcchồngchị.

NghelờibìnhphẩmcủabàVũ,Giangliềnmắngchồng:

-Đồngốc!TôiđãbảolàđừngmuarạởchợcửaTây,ởđấycáigìcũngđắt.

BàVũnói:

-Chúngtakhôngnênmuarạsớmnhưthế.Rạnhàcũngđủdùngđếnthángtám,rồichừngấysẽcắtrạmới.

Anhbếpthưa:

-Thưabà,ôngquảnlýđãchocắtmấtmấyđốngrạrồiạ.

BàVũbiếtcónóithêmcũngvôích.Bànhậnsựbàochữaấy,vìbàđãnóirasựnhậnxétcủamình.Bàgấpsổlạivàtraotrảchoanhbếp.Rồibàđimởtủlấytiềnbùvàosốđãthiếutrongtháng,vàđưathêmđểtiêutrongthángtới.Giađìnhcótrênsáuchụcmiệngăn,nênsốtiềntiêubaogiờcũngnhiều.

Tiếpđó,ngườigianhânphụtráchquầnáođến,cóhaichịthợmaytheosau.BàVũcùngvớihọloliệuáoquầnmùanắngchotấtcảkẻănngườiởtrongnhà,vàxemxétlạiviệcthayđổimùngmàn,mềnchiếu,v.v…Khicôngviệcnàyxong,thìthợmộcđếnđểđịnhgiáviệcsửachữahaimáinhàdột,vàlàmthêmmộtcănnhàkho.

BàVũchútâmvàocôngviệcmộtcáchtỉmỉ.Khilàmviệcgì,bàcótàiđemhếttâmtrívàoviệcấyvàquênhẳncácviệckhác.Khiđãxongmộtviệcbàliềnlosangviệcthứhai,cũngvớimộtsựchuđáohoàntoànnhưvậy.Ngàyhômấy,bàhếtgiảiquyếtviệcnàyđếnviệckhác.Mãiđếnhoànghôn,khimọiviệctrongnhàđãhoàntất,bàmớiđểtríócmìnhhướngvềnhữngsuytưởngriêngtư.BànghĩđếnPhan.

“Thìrahômnaymìnhchưabàngìvềnhữngđiềuđãquyếtđịnhvềnócả”

Bàngồilàmviệcsuốtngàytrongthưphòng,khôngrờikhỏicáighếbànhrộnglớncạnhbànđọcsách.Vẫnnhưbaogiờ,bànhấtquyếtcướiLiênChichocontrai.Tuynhiên,bànhậnthấycầnnóichoPhanbiết.Giangđangdọndẹpởphòngbên,bàbảo:

-ChịgọicậuPhanđếnđểtôinóichuyện.

BàngậpngừngtronglúcGiangđứngđợi.Đoạnbàtiếp:

-…VàkhichịđigọicậuPhan,chịghémờidìhaitốinayđếndùngcơmchungvớigiađình.

Giangcắnmôivàđira.BàVũngồiđợi,ngóntaycáivàngóntaytrỏtìlênmôi.

LúcấychắccóPhanởnhà,vìđãgầnđếnbữacơmtối.NếuPhannghelờibà,bàsẽđếndùngcơmchungvớimọingườitronggiađình,thayvìănriêngnhưmấyhômnay.Đãđếnlúcbàtrởvềchỗcũcủamìnhgiữamọingườitrongnhà.

Vàiphútsau,bànghetiếngchânPhan.Bànhậnratiếngbướcchâncủatừngngườiconmột.BướcchâncủaLăngthìchậmvàquảquyết,bướcchâncủaThếthìhunghăngvàkhôngđều,cònDânthìởđâucũngchạy.NhưngPhanthìđivớimộtnhịpriêng,baogiờbabướctrướccũngnhanhhơnbướcthứtư.Phanhiệnraởngưỡngcửathưphòng,vậnđồngphụchọcsinhmàuxanh,đầuđộimũkếtbằngnỉmàuxanhcóđínhmộtcáibăngnhỏmangchữ:“TrườngTrunghọcPhụcHưngQuốcGia”

BàVũmỉmcườivớiconvàrahiệuchochàngvào.

-ChữPhục-Hưng-Quốc-Giaấycónghĩalàgìthếcon?Bàhỏi,hơicóvẻkhôihài.

-Thưamẹ,chỉlàmộtdanhtừ.

Chàngngồixuốngmộtcáighếcạnhmẹ,cáimũxoayxoaytrongtay.

-Vậydanhtừấykhôngcónghĩagìvớiconcảsao?

-Dĩnhiênlàmọingườichúngtaaicũngmongphụchưngxứsở.

Vẫnmộtgiọngvuivẻ,bàVũnói:

-Khôngbiếtchữphụchưngbaogồmýnghĩagì?

Phanbậtcười,chàngnói:

-Lúcnàyconđanggặpkhókhănvềmônđạisốhọc.Cólẽkhinàoconvượtquakhỏisựkhókhănấy,conmớihiểunghĩaphụchưngquốcgiamộtcáchrõrànghơn.

-Đạisốhọc…bàVũnóivớimộtvẻtrầmngâm.CónhiềuloạitrongcácmônkhoahọcấybắtđầuởẤn-Độ,rồisaumớidunhậpsangÂu-châu.

Phanlấylàmngạcnhiên.Chàngkhôngngờmẹchàngđãtựhọcnhữngđiềuấy.Thấyvậy,bàVũcũngvuivuitronglòng.

Bỗngbànóivớichàng:

-Conxanhquá!Concóăncaolộccủaconđấykhông?

-Thưa,nótởmhơncáthốinữa.

BàVũtươicười,hòanhãnói:

-Thếthìthôi.Tạisaoconlạighétuốngthuốcđếnthế?

LạimộtlầnnữaPhanngạcnhiên.

-Cámơnmẹ.

BàVũkhommìnhvềphíatrước,haitaychắptrêngối.Bànói:

-Phannày,đãđếnlúcbànđếncuộcđờicủacon.

-Đờicủacon?

Phanngướcmắtnhìnmẹ,tayngừngxoaycáimũ.

-Ừ,vềđờicủacon.Chaconvàmẹđãnóichuyệnvớinhauvềviệcấy.

Phanhunghăng:

-Thưamẹ,mẹđừngcótưởngconsẽbằnglòngđểmẹchọnvợchocon.

-Đúngthế!Đây,mẹchỉmuốnkểtênmộtvàicôchoconnghevàhỏixemconthíchcônào.Dĩnhiênmẹđãxemxétcácsởthíchcủacon,cũngnhưhoàncảnhcủagiađìnhnhàta.MẹđãbỏquakhôngkểđếncáccônhưcôgáithứcủagiađìnhhọTrần,vìcônàygiáodụctheolốicổ.

-Quảthật,conkhôngthíchmộtcôgáinhưthế.

-Đãhẳnthếrồi.Nhưngcònmộtđiểmkhókhănkhác,bàVũnóivớimộtvẻbìnhtĩnh.Ngàynaychínhbọncongáiđòihỏiquáđángkhôngnhưthờimẹ.Mẹphóthácviệcấytrongtaybàngoạiconvàngườichúruộtthaymặtcha.Nhưngbâygiờnhữngcôgái,hànggáilàmconthíchấy,Phanạ-họtừchốinhữngthanhniênkhôngbiếtnóitiếngngoạiquốc,ítnhấtlàmộtthứtiếng.

-ConcóhọcAnhvănởtrường,Phantựhàonói.

-Nhưngconnóikhônggiỏi.MặcdầumẹkhôngbiếttiếngAnh,nhưngmẹngheconnóibậpbẹvàhayngậpngừng.Khôngphảilàmẹchêtráchcon,nhưngđólàsựthật.

Phantứctốihỏi:

-Cônàokhôngthíchcon?

BàVũlợidụngcơngiậnđóđểđạtmụcđíchcủamình,giốngnhưchiếctàunươngtheongọnsóngđểcậpbờ:

-CôcongáithứbàcủabàKhươngđấy.CôLiênChi.

ChưabaogiờbàVũthấyhaingườiđểýđếnnhau.Nhưngcơngiậnhiệntạiđãđủ,Phanđãquantâm.

-Cáicôgáiấyà?Phanlẩmbẩm.Xembộcôtahãnhdiệnlắm.Conghétcáidángđiệuấylạ!

-Thậtra,côtarấtđẹp.Nhưngđókhôngphảilàđiềuquantrọng.Mẹnhắcđếnnàngchẳngqualàkểchungtênnàngcùngvớitêncáccôgáikhác.NếucôLiênChibiếtgiađìnhvàhoàncảnhnhàtamàcònbắtbẻ,thìliệuchúngtacóthểđihỏimộtngườinàokháchơncôấykhông?

-Mẹcóthểgởicontheohọcởmộttrườngngoạiquốc,Phanhăngháinói.

Vớimộtgiọngêmáinhưngcươngquyết,bàVũnói:

-Mẹkhôngmuốnthế.Trongvàinămnữachiếntranhsẽbùngnổkhắptoàncầu.Lúcbấygiờhếtthảycácconmẹphảicómặtởnhà.

Phannhìnmẹsữngsờ:

-Thưamẹ,saomẹcóthểtiênđoánđượcnhữngđiềunhưvậy?

-Mẹkhôngphảilàngườingungốc,mặcdầumọingườiquanhmẹđềungungốccả.Khingườitatiếntừngbước,khôngbịaingăncản,ấymớilàtiếnbộ.

Chàngthanhniênnhìnmẹ.ĐôimắtchàngcũngtovàđennhưđôimắtbàVũ,nhưngkhôngcóbềsâu.Chàngthinhlặngnhưcốhiểulờimẹnói.

BàVũtiếp:

-Mẹnghenóicómộtvịgiáosĩngoạiquốcởđây,trongthànhnày,ôngtarấtthôngthái.Cólẽvớimộtsốtiềnnàođó,ôngcóthểdạyngoạingữchocon.Vậyconcóthíchkhông?Cáivốnngoạingữấy,mộtngàykiasẽgiúpíchchocon.Mẹkhôngchỉnghĩđếnviệchônnhâncủaconmàthôi.Thờithếrồiđâysẽcónhiềuđổithay.

Giọngbàrấttrongsuốt,rấtdịudàng.DướimắtPhan,mẹchàngbaogiờcũngcólý,họahoằncóđôikhiPhanlàmtráiýmẹ,vàtuybàkhôngphạt,chàngvẫnmanglấyhìnhphạt,dầndàchàngnhậnbiếtlờimẹđầykhônngoan.Chàngcốnêulênmộtvàiđiểmkhókhăn:

-Mộtgiáosĩ!Conkhôngtinđạo.

-Mẹkhôngbảoconphảitinđạo.Việcấykhôngthànhvấnđề.

-Ngườitamuốncảmhóacontheođạo.CôHsialuônluôntìmcáchlôicuốnngườinhàtatheođạo.Mỗilầngặpcon,côđưangaychoconmộttờgiấyvềThánhKinh.

-Concócầnđểngườitalôicuốntheođạođâu.Conyếuđuốiđếnthếkiaà?Conphảihọccáchđónnhậnởmỗingườinhữnggìtốtnhất,kỳdưkhôngcầnphảibiếtcácđiềukhác.Vậy,conhọcthửvớivịgiáosĩấytrongmộttháng,vànếuconkhôngmuốntiếptụcnữathìmẹcũngkhôngép.

Đólàcáibíquyếtcủabà.Khôngbaogiờbàđểngườitatưởngýmuốncủabàlàtuyệtđối.Bàchohọthìgiờvàhứahẹnchấmdứt,rồidùngthìgiờấyđểuốnnắncácbiếnchuyểntheohướngmàbàthích.

Phanlạibắtđầuxoaycáimũkéttrongtaymộtcáchchậmrãi.

-Vậythìmộttháng.Nhưngnếuconkhôngthíchthìkhôngquámộtthángđấy.

-Ừ,mộttháng.

BàVũưngthuận.Bàđứngdậynói:

-Thôi,bâygiờmẹcontađiăncơmtối,kẻochaconchờ.

TrongnhàhọVũ,đànôngvàđànbàđềucóbànănriêng.Tớiphòngăn,Phantáchkhỏimẹđểđếnvớicha,cácanhvànhữngngườianhemhọđangngồiởcuốiphòng.BàVũvớimộtvẻduyêndángthườnglệ,tiếnvềphíabànăndànhchophụnữ.Khibàđến,mọingườiđềuđứngdậy.BàVũthấyThuMinhngay.Nàngngồihơinhíchrađàngsau,bồngmộtđứatrẻtrêngối.Khiđứngdậy,nàngbồnglênđứatrẻtrongtayvàethẹnnépmìnhsaunó.NhưngbàVũcũngcóđủthìgiờđểnhìnnàng.ThuMinhcóvẻrấtnghiêmtrang,nhưngởgiữamộtnơimớilạnhưthếnàyđólàlẽtựnhiên.Cómặtnàngởđấylàđủ.

BàVũnhãnhặnnóivớimọingười:

-Xinmờitấtcảngồixuống.

Bàngồivàochỗcủamình,nơicaotrọngnhất,vàcầmđũa.Maiđãxớicơmvàochénchomọingười,bàVũđặtđũaxuốngbànnói:

-Mai,conlàmthaymẹmộtchút.Cảngàybậnlocôngviệcnênmẹcảmthấyhơimệt.

Bàdựalưngvàothànhghế,mỉmcườinóichuyệnvớicácnàngdâu,mỗingườimộtvàicâunhưthườnglệ.BàcũngkhôngquênnóichuyệnvớithằngbéconcủaMai,nóđangngồitrongtayngườivú.Đứabévùngvẫy,bàvúlấyđũachọnmộtmiếngthịtnhỏgắpđútchonó.RồibàquayvềphíaThuMinhthânáinói:

-Dìhai,mờidìcứăntựnhiên.Dìnênăncá.Cárấttốt.

ThuMinhngướcnhìnbàVũ,mặtđỏbừng.Nàngẵmđứabéđứngdậy,khẽnói:

-Cámơnchịcả.

Nàngngồixuống,khôngnóithêmgì.Khimộtchịởđặtchéncơmtrướcmặtnàng,nàngbắtđầuchođứabéăn.

NhưngbàVũdựavàolờinóikhảáiấy,loanbáochocảnhàhayThuMinhđãcóđịavịđịnhsẵn,vàcảgiađìnhphảithừanhậnnàngtrongcuộcsốnghàngngày.Mọingườiđềulắngtainghevàtiếptheolàmộtsựimlặnghoàntoàn.Rồimộtđứađầytớthìthầm,cácvúemnóichuyệnvớimấyđứatrẻ,đểđánhtanbầukhôngkhíthinhlặngấy.

BàVũbắtđầuăn.Đứacháutraibàkhóc,đòingồitrêngốibà,đểđượcănthịt.Maiâuyếmmắngcon:

-Khôngđược,miệngvàtayconbẩnlắm.

BàVũngướcmắtlênnhưvừatỉnhmộtgiấcmơ.

Bàhỏi:

-Cháunóđòimẹphảikhông?

-Cháunóbẩnquámẹạ.

-Biếtrồi,đưacháuchomẹ.

Bàđưataynângđứabénặngnềđặtlêntrêngối.Bàlấymộtđôiđũasạch,chọntrongcácđĩađồănnhữngmiếngthịtnhỏ,gắpđútchođứabé.Bàkhôngnóigì,màchỉmỉmcườimỗikhiđútthịtvàomiệngnó.

Đứatrẻkhôngmỉmcườiđáplại.Xemtuồngnókhoankhoáilắm.Nóhácáimiệngbénhỏra,nhaitừngmiếngvớimộtsựthíchthúyênlặng.Bàogiờbàcũnggâyđượcnhiềuvuithíchcholũtrẻ,chúngchỉcóviệcởbênbàlàbàcóthểtruyềnchochúngcáiniềmvuithíchấymàkhôngphảinhọccônggì.Vàsựvuithíchcủađứacháuchiếudộilạitrênkhuônmặtbà.Nhìncháu,bàcảmthấybổnphậnmìnhđốivớigiađìnhđãhoàntất,bàcũngnhậnrarằng,

nhờnósựcôđộcâmthầmcủabàtrongtòanhàtolớnnàycóphầndịubớt.Bàkhôngbiếtcósựcôđộcấy,vànếuaiđảđộngđếnthìbàgạtđi,vìsợngườitahiểulầm.Nhưngbàsốngquáriêngrẽ,nênngườitakhônghiểuthấulòngbà.Tâmhồnbàđãvượtkhỏisựsốngđitiêudiêuởcõixa,rakhỏibốnbứctườngmàphầnthểxácbàđươngsống.Nóđichudukhắpthếgiớivươnvềquákhứ,vượtđếntươnglai,vàtưtưởngcủabàđùagiỡntrongnhữngcuộcphiếmduthườngxuyênấy.Nhưngthỉnhthoảngtâmhồnấylạitrởvềchỗởcủanó,trongtòanhànày.LúcbấygiờbàVũýthứcđầyđủvềđứatrẻvàvaitròcủanó.Cácthếhệkếtụcnhau,thếhệcủabàchấmdứt,thếhệcủađứabébắtđầu.

Cáimiệngnhỏbécủađứatrẻđanghárachờ.Bàtiếptụcđútthịtchonóvàthìthầmmộtcáchyêuthương:“Contraicủacontraitôi!”

Khiđứabéđãno,bàtraotrảchomẹnó.

Bàănxongtrướcmọingười.Bàđứngdậymờimọingườicứtiếptục,rồikhoanthaibướcrakhỏiphòng.ÔngVũvàcáccontraiđứngdậychàobàkhibàđingangquabànhọ.Bàmỉmcườinghiêngđầuđáplạivàcứtiếptụcđi.

Đêmấy,bàngủđếnsáng,khôngthứcgiấclầnnào.

ĐốivớiThuMinh,sựhiệndiệncủabàVũtrongnửagiờhômấy,thaythếchonghithứchônnhân.Đêmvừaquađãlưulạichonàngbaonỗibănkhoăn.Ôngcóvừaývềnàngkhông?Ôngkhôngnóigìvớinàngvàđãrờibỏnàngtrướcrạngđông.Suốtbuổi,khôngcóaiđếnvớinàngngoàiconởgái.Tiếpđến,Giangtớimờinàngđidùngcơmtốivớigiađình.ThuMinhvộivàngsửasoạn,vàđếngiờ,nànglẻnvàophòngăngiànhbồnglấymộtđứabétrongtaychịvúmànóvẫnkhôngkhóc.Nhưngvớinàng,khôngbaogiờbọntrẻkhóccả.Trướckia,ởtronglàng,nàngđãtừnggiữconchocácbànhàquê.

*

**

Từngngườimột,nhữngngườiđànbàbâygiờđãthànhthânthuộcvớinàng,bướcrachàonàngvớidángđiệunửadửngdưngnửabốirối,vànàngchỉbiếtkhẽnghiêngmìnhđáplễ.

Nàngnuốtkhôngtrôicơm,nhưngliềnsaukhibàVũđira,nàngcảmthấyđói,nênđãlựachiềungồiđểkhỏiđốidiệnvớiai,rồivộivàrấtmauhếthaichéncơmvớithịt.

Ănxong,nàngđợiMaivàTốLanđira,nhưngcànglâucàngngượngnghịu,Maicònngồinánlạimộtlátđểnóichuyệnvớinàng.

-Maitôisẽđếnthămdì,dìhaiạ!

-Tôikhôngdám…ThuMinhkhẽđáp.

NàngkhôngdámnhìnthẳngmặtMai,Maibiếtlòngnàngđangsợsệtvàlobuồn.Chịtiếp:

-Tôisẽđếnthămdìvàđemcháubétheonữa.ThuMinhđiracùngmộtlầnvớimấyngườiđànbàvàcontrẻ.Nànglẩntránhgiữahọđểcácngườiđànôngkhôngtrôngthấy.Nhưnghọkínđáonhìnnàngmỗingườitheomộtcáchriêng.

TốihômấyôngVũđếnvườnmẫuđơnrấtsớm.ThuMinhchưađingủ.Nàngđangtiếptụcmaynốtsốáoquầncònbỏdở.KhiôngVũbướcvàophòng,nàngđứngdậyvàquaymặtđinơikhác.Ôngngồixuốngghếtronglúcnàngvẫnđứng.Ôngđằnghắng,đểtaylêngốivànhìnnàng:

-Nàyem,ôngnóimàkhônggọibằngtên.Emđừngsợtôi.

Nàngkhôngnóimộttiếngnào.Haitaynàngbấuchặtlấycáiáođangmaydở,nàngđứngtrướcmặtông,cứngđờnhưkhúcgỗ.

-Trongnhànàysẵncótấtcảđểlàmemsungsướng,ôngVũtiếp.Mẹchúngnórấttốt.Nhàcónhiềuđànbàtrẻ,cáccondâutôi,vợcủanhữngngườianhemhọtôi,vànhiềutrẻcon.Xemraemlàngườicótưcách,chắc

emsẽvuithích.Ởđâyemsẽrấtsungsướng.

Nàngvẫnlàmthinh.ÔngVũhovànớinịtrathêmmộtnấcnữa.Ôngănrấtnhiều,nênthấynovànghẹtthở.Ôngnóichưaxongđiềumìnhmuốngiảithích:

-Vớitôi,emchutoànmộtvàicôngviệcthôi.Tôithíchngủmuộn.Đừngcólàmtôithứcdậynếutôicònangiấc.Banđêm,khitôikhôngngủ,tôithíchuốngtrà,nhưngkhôngphảilàthứtràđỏ.Tôicómáunóngnênkhôngchịuđượchaicáichăn,dẫumùađôngcũngthế.Nhữngđiềuấyvàmộtvàiđiềukhácnữa,rồiemsẽhiểu.

Nàngđểrơicáiáoxuống,ngướcmắtnhìnôngvàquêncảethẹn.

-Thếngườitabằnglòngvềtôià?

Nànghỏiôngvớimộtlòngkhaokhátđượcgặpmộtnơinươngtựa

-Dĩnhiênrồi.Tađãchẳngchứngminhđiềuấyvớiemsao?

Ôngcườivàgươngmặtsángrabởimộtsứcnóngbừngcháytrongngười.

ThuMinhthấythếhiềungay.

Đêmấynàngkhôngsợnữa.Cuốicùng,đểcónơinươngtựa,việcđềnđáplòngtốtmộtngườiđànôngcũngchẳngcógì...rấtít...

6.

CôHsiabaogiờcũngchutoàncôngviệcmộtcáchnhanhchóng.BàVũkhôngngờnóchóngđếnthế,vìtámngàysaukhichịGiangđếntìmbà.Đôimắtnhỏtròncủachịchiếungờisựngạcnhiên,chịkêulên:

-Bà!Bàơi!

BàVũđangđidạogiữavườnlan,vộidừngchânlại,vẻphậtý.

-Giang!Bàgắt.Chịcâmmồmlại,gìmàcóvẻnhưcámắccâuthế?Việcgì?Bìnhtĩnhnóiđi.

Giangvânglời,nhưnglạibốirốingay.

-Mộtngườiđànông,tohơntấtcảcácngườimàconđãthấy.Mộtngườingoạiquốc!Ôngtabảolàbàchongườiđimờiôngđến.

-Tôià?BàVũkinhngạc.

Rồibànhớlại

-À,phảirồi,cólẽ...

-Thưabà,bàkhôngnóichoconbiếtgìcả.Concấmanhgáccổngkhôngđượcđểngườiấyvào.Vìbấtcứlýdogì.Khôngbaogiờmộtngườingoạiquốclạiđếnnhànày.

-Khôngphảicáigìtôicũngnóivớichịcả.Chịramờingườiấyvàođây.

Giangđira,ngơngác.BàVũvẫntiếptụccuộctảnbộgiữanhữngkhómlan.Saumộtthờigianngắn,lanđãlấylạisức,chúnglênrấttốttronghoaviênimmátnày.BàVũtựhỏimẫuđơncóđượctốtnhưthếkhông.Lúcấy,bànghemộttiếngnóitrầmtrầmtừcửavàohoaviên.

-Thưabà!

BàVũđangchờnghemộttiếngnói,nhưngkhôngngờtiếngnóiấylạihùngmạnhđếnthế.Bàngẩnglênvànhìnthấymộtngườirấtlớn,đôivairộng,bậnáochùngthảm,nganglưngthắtdây.Đólàvịgiáosĩ.Tayphảicủangàicầmlấytượngthánhgiámangtrênngực.BàbiếttượngthánhgiáấylàbiểutượngcủađạoThiênchúa,nhưngđiềuđókhônglàmbàquantâm.Bàlấylàmlạvềsựtolớnvàsứcmạnhcủabàntaycầmthánhgiáấy.

-Tôikhôngbiếtgọingàilàgì,bàVũnóivớimộtgiọngnhẹnhàngvàtrongtrẻo.Nếukhông,tôiđãđáplạilờichàocủangài.Xinmờingàivào.

Vịgiáosĩcúiđầubướcquacửahoaviên.ChịGiangtheosau,mặttáimétvìkhiếpsợ.

-Xinmờingàivàotrongthưphòng,bàVũnói.

Đếnthềmnhà,bàVũtránhra,nhườngvịgiáosĩbướclêntrước.Nhưngngườibuôngcâythánhgiáxuốngvàđưataymỉmcườinói:

-Ởxứtôi,ngườiđànbàđitrước.

-Thếà?Vậythìtôiđitrướcdẫnđườngchongài.

BàVũtiếnvàotrongthưphòng,ngồixuốngchỗthườngnhậtcủabà,vàmờivịgiáosĩngồixuốngchiếcghếbànhởphíabênkiabàn.Gianglẻnra,đứnglấplóngoàicửa,trốmắtnhìn.Thấyvậy,bàVũnói:

-Giang,đichỗkhácđi.

Rồibàquaylạikhẽmỉmcườivớivịgiáosĩ.

-Conngốcấychưabaogiờthấymộtngườitolớnnhưngàinênnókhôngthểkhôngnhìn.Xinngàibỏlỗichonó.

Vịgiáosĩđápbằngmộtcâunóirấtlạkỳ:

-CólẽChúabanchotôitấmthânkhổnglồnàyđểlàmvuimắtchonhữngngườinhìntôi.Dùsao,cườilàchuyệntốt.

Giọngnóicủangườivangdộikhắpphòng.

Giangnhìnlênsườnnhà,khẽlẩmbẩm:

-Trời!nghenhưtiếngsấm.

Đểtrấntĩnhchịta,bàVũbảo:

-Giang,đimangtrànónglạiđây.

Giangnhưmộtconmèo,chuồnrangoài.

Vịgiáosĩngồibấtđộng,thânngườichoánchậtcáighếbànhchạm.Tuythếtrôngngườivẫnthanhthảnvàcóvẻốmgầy.BâygiờbàVũmớinhậnthấyđiềuấy.Câythánhgiátrênngựcbằngvàng.Dangườihunghung,đôimắtđensẫm,sâuvàchiếusáng,trongtrẻo,ubuồn.Tócngườihơiquăn,khôngdàimàcũngkhôngngắn.Râungườiđenvàmảnhsợi,giữabộrâuấyđôimôilộravớimộtmàuđỏđặcbiệt.

Bàvũhỏi:

-Thưangài,tôiphảigọingàinhưthếnào?TôiquênhỏicôHsiatêncủangài.

-Tôikhôngcótênriêng.ĐôikhingườitagọitôilàchaAn-Rê.TôimuốnbàgọitôilàthầyAn-Rê.

BàVũchẳngtỏvẻgì,bàkhônggọitêncũngkhônggọichứctước.Nhưngbàlạihỏimộtvấnđềkhác.

-Ngàitheotôngiáonào?

-Đừngnóiđếntôngiáongàyhômnay.

BàVũmỉmcười:

-Tôitưởngtấtcảcácgiáosĩđềuthíchnóiđếntôngiáochứ.

ThầyAn-RênhìnthẳngvàomặtbàVũ.Mặcdùnétnhìnmãnhliệt,nhưngkhôngmộtmảymaytáobạo,nênkhônglàmbàVũkhiếpsợ.Nétnhìnấyvôngã,nhưcâyđènnângcaolênđểsoimộtconđườngxalạ.Thầynói:

-Thưabà,ngườitanóivớitôirằng,bàmuốngặptôi.

-Vângchínhthế...

NhưngbàVũngừnglại,vìbànghecótiếngthìthầm,tiếngđộngnhẹnhàngởcửa,bàbiếtngaylàGiangđãxuốngbếpvàloantincóngườingoạiquốcđếntrongnhà.Trôngra,bàthấymấyđứatrẻvàlêntiếnggọichúngbằngmộtgiọngkhảái:

-Cáccháuơi!Vàođây,vàođâymàxem.

Tứcthìmộtđoàntrẻconhấptấpbướclênthềm.Dướiánhmặttrờibanmai,lũtrẻgiốngnhưnhữngbônghoa,bàVũcảmthấyhãnhdiệnvềchúng.Bàgiảithích:

-Chúngmuốnxemngài.

-Saolạikhông?Vịgiáosĩvừanóivừaquayvềphíalũtrẻ.

Chúngthụtlùi,rồithấyvịgiáosĩngồiyênvàmỉmcười,chúnglạiđếngần.

-Ngàikhôngănthịttrẻconđâu,bàVũnóivớilũtrẻ.Cólẽngàisốngbằnghoaquảnhưcácthầytrongchùaấymà.

-Đúngthế,thầyAn-Rênói.

Mộtđứatrẻhổnhểnhỏi:

-Tạisaothầytolớnthế?

CậubélàconngườianhemhọvớiôngVũ.

-ThiênChúasinhthầynhưthế.

-Tôiđoánsongthânthầycũngtolớnnhưthầy,bàVũnói.

ThầyAn-Rêkhôngnóigì.

Mộtembétraihỏi:

-Quêhươngthầyởđâu?

Nóđangtuổiđihọc,nênbiếtcónhiềunướckhácnhau.

-Thầykhôngcóquêhương.Chỗnàothầyở,chỗđólàquêhươngthầy.

-Thầyởđâyđãlâurồià?Thầynóitiếngchúngtôithạoquá!BàVũnói.

-Tôibiếtnhiềuthứtiếngđểcóthểtiếpxúcvớitấtcả.

-Nhưngthầyởtrongthànhchúngtôiđãlâurồichứ?

ConngườinàyđánhthứctínhhiếukìcủabàVũđếncựcđiểm.

-Mộtnămmàthôi.

Bọnconnítbạogan,chúngđếnsátbêngiáosĩ.

-Cáigìtreoởsợidâynơicổthầythế?Mộtđứatrẻđưangóntaynhỏxíuchỉvàotượngthánhgiáhỏi.

-Tượngthánhgiácủathầy.

Thầynângcâythánhgiálên,vàđưachochúngxem.

Mộtembéhỏi:

-Emcầmcóđượckhông?

-Đượclắmchứ!

BàVũvộivãnói:

-Khôngđược!béđừngcósờ.

ThầyAn-Rêquayvềphíabà:

-Nhưngthưabà,thánhgiánàyvôhại.

-Nósẽkhôngsờđếnđâu,bàlạnhlùngnói.

ThầyAn-Rêbuôngcâythánhgiáxuốngngực;haibàntaytochắplạitrêngốivàlàmthinh.

Giangmangtràđến,chịrẽlũtrẻđểbướcvào.Chịnóilớn:

-Mẹcácemgọikìa!Cácbàđanggọicảđấy.

-Thôivềvớimẹcáccháuđi.BàVũdịudàngbảo.

Tứcthìbọntrẻquaychạyđi.

Độtnhiên,thầyAn-Rênhìnbàvớimộtnétsâusắcvàsángsuốt:

-Chúngkhôngsợbà,nhưngvânglờibà.

Sungsướngvìđượchiểubiết,bàVũđáp:

-Chúnglànhữngđứatrẻdễdạy.

-Bàcũngtốt,thầynóivớigiọngbìnhthản.Nhưngtôikhôngchắclàđượchạnhphúc.

Lờinóiấythốtravớibaobìnhtĩnh,đãđánhđộngbàVũmộtcáchsâuxa,dườngnhưmộtcondaovôhìnhxuyênthấungườibà,nhưngbàkhôngbiếtđíchxácvếtthươngnằmởnơinào.Bàvộichối:

-Tráilại,tôitràntrềhạnhphúc.Tôiđãtổchứcđờisốnghoàntoàntheoýtôimuốn.Tôicónhiềucontrai…

Thầyngướcnhìnbàvớiđôimắtsâusắc,minhmẫn,màkhôngnóigì.Thầychămchúlắngnghe.VẻchămchúvàsựyênlặngtuyệtđốiấylàmchobàVũdodự.bàVũtiếp:

-…Nghĩalà…tôisẽhoàntoànhạnhphúcnếutôikhôngcảmthấycầnphảicónhiềukiếnthứchơn.Chínhtôicũngkhônghiểuvềloạikiếnthứcnào…

-Cólẽbàkhôngcầnphảibiếtnhiềuthêm,bằngphảihiểumộtcáchsâusắchơn,nhữngđiềubàđãbiết.

Saolạinóichuyệnmìnhvớingườingoạiquốcnày?BàVũsuynghĩmộtlát,đoạngạtbỏngayýtưởngđó.

-Khôngphảitôimờithầyđếnchotôi,màchođứacontraithứbacủatôi.Tôimuốnnóhọcngoạingữ.

-Thưabà,bàmuốnchọnthứtiếngnào?

-Thứnàohaynhất?

-TiếngPháplàtiếngđẹpnhất,tiếngÝthivịnhất,tiếngNgahùngmạnhnhất,tiếngĐứcoaidũngnhất.NhưngtiếngAnhsẽgiúpcậuấyđượcnhiềuviệchơncả.

-ThếthìhọctiếngAnh,bàVũnóimộtcáchquyếtđịnh.

Bàngướcnhìnkhuônmặtmàunâucủavịgiáosĩ:

-Thầychotrảbaonhiêu?

ThầyAn-Rêbìnhthảnđáp:

-Tôikhôngđòihỏigìcả.Tôikhôngmảymaycầnđếntiềnbạc.

-Mộtgiáosĩmàkhôngcầntiền!

-Tôikhôngmộtmảymaycầnđến,thầynhắclạivànhấnmạnhchữtôi.

-Nhưngthầyhạđịavịtôixuống,nếuthầybắttôiphảinhậnkhôngmộtviệcgì.Thếtôikhôngthểchotôngiáocủathầytiềnđểlàmviệcthiệnsao?

-Không,tôngiáokhôngnhậnnhữngcủachotheokiểunày.

Thầynghĩngợimộtlát,rồitiếp:

-Cóthể,đôilúccónhữngviệccầnlàmtrongthànhphốcủabà–chẳnghạnmộtngôinhàchotrẻmồcôi.Chínhtôiđãmangvềmộtvàiđứavàđangtìmchochúngnhữngngườitốtđểlàmchamẹ.Khinàogặpnhữngviệcnhưthế,thưabà,tôisẽnhờđếnbà.Vàsựgiúpđỡcủabàsẽlàmộtphầnthưởngcủatôi.

-Nhưngnhữngviệcthầylàmtrongthànhphốcủatôikhôngphảilàlàmchothầy,khôngcógìchobảnthânthầycảsao?

-Thưabà,điềuấylàvinhdựcủatôi.

Tiếngnóicủathầyvangdộikhắpphòng.VàbàVũkhôngtìmcáchcãilại.Giangtrởlại,nhìnvàothưphòng,vàluirakhonhìnthấyhaingườivẫnngồiởchỗcũ.

BàVũhỏi:

-Khinàothìbắtđầuhọcđược?

Bàthấykhôngthểcãilạingườinày.

-Nếubàmuốnthìngaybâygiờ.Lúcnàocũngđượccả.

-Thầycóthểđếnmỗibữachiềuđượckhông?Banngàycontôibậnđihọctrườngnhànước.

-Lúcnàocũngđược,nếungườitacầnđếntôi.

BàVũđứngdậygọiGiang.

-Giang,bảocậuPhanđếnđây.

Bàđứngtrênngưỡngcửa,mộtbênlàvườn,mộtbênlàthưphòng.Phútchốc,bàcócảmtưởngnhưmìnhđangởgiữahaithếgiới.Bàbướcrahoaviênvàđểvịgiáosĩngồimộtmình,bàlắngtainhưchờđợitiếnggọibà.

Nhưngkhôngmộttiếngđộngnàovẳngđến.Nhưthườnglệ,mỗibuổichiềuvàogiờấy,mộtconhọamiđếnđậuvàobờthànhnóhótbốntiếnglíulo,chậmrãi.Rồinhìnthấybà,nócấtcánhbayđi.

BàhốihậnđãlỡnhờđếnmộtgiáosĩTâyphương.Biếtbaođiềukìlạcóthểdạybằngtiếngcủaphươngtrờixaấy.Bàvộivàngquá!Bàtrởlạicửavàliếcnhìnvàotrong.Đểthầyngồimộtmình,thầycócholàvôlýkhôngnhỉ?Nhưngbàthấythầycuốiđầuxuốngngực,haimắtnhắmlại.Thầyngủchăng?Không,miệngthầyđanglẩmnhẩm.BàmừngrỡthấyPhantừcửachínhđivào,vàbàcấttiếnggọi:“Phan!”.

Bàquaylại,vàthấyvịgiáosĩngửngđầulên,đôimắtđenmởra,chiếusáng.Bàlạigọi:

-Phan,lạiđâycon!

-Dạ.

Látsau,Phanđếntrướcmặtbà,chàngrấttrẻtrungvàquábébỏngđốivớivịgiáosĩtolớn.Bàngạcnhiênthấyconmìnhquábénhỏ,ngườiconmàbaogiờbàcũngxemlàđãlớn.Bànắmlấytayconvàdẫnvàothưphòng.

-ĐâylàPhan,contraithứbacủatôi.

-Phan!Vịgiáosĩnhắclại.

Lẽratheophépxãgiao,thầyphảigọilà“cậuba”nhưngngườichỉlặplạitênchàng:Phan

-TôilàthầyAn-Rê,ngườinóivàngồixuống.

-NgồixuốngcậuPhan,mẹcậunhờtôidạyngoạingữchocậu,bàmuốncậuhọcAnhvăn.

BàVũcóýnhấnmạnh:

-NhưngchỉAnhvănthôi.

Lúcsắpbắtđầuhọc,bàVũtựhỏi,bàphótháctâmtrìconbàchongườiấynhưvậy,bàcókhỏilỗilầmkhông?Vìkhingườitagiáodụctâmtrílàngườitađãngựtrịnó.

-ChỉAnhngữthôi,thầyAn-Rêlặplại.

ThầynhậnramộtvẻlosợlẫntronglờinóicủabàVũ,nênvộinói:

-Thưabà,xinbàđừngsợ,tôilàmộtngườichânchính.Tôixemtâmtríconbàlàmộtcủathiêngliêng.

BàVũcảmthấyngượngvìsựtếnhịcủangườingoạiquốcấy.Bàkhôngngờtrongtấmthânđầylônglákiacómộttrựcgiáctinhtếđếnthế.Bàkhẽcuốiđầuchàovàtrởrahoaviên.

Mộtgiờsau,vịgiáosĩhiệnraởngưỡngcửathưphòng.NgườinóivớiPhanbằngnhữngtiếngkìlạ.Ngườiđọcmộtcáchrõràng,chậmrãi,Phanlắngnghenhưthểkhôngcómộttiếnggìkhácởtrầngianlọtđếntaichàng.

BàVũhỏi:

-Thầyđãdạychonóhọctấtcảnhữngthứtiếngấyà?

Bàngồitrongchiếcghếbànhmâyđặtdướimộtkhómcây,haitaychắplạitrêngối.

-Thưabà,bâygiờcậuấycònchưahiểu.Nhưngtôidạymàkhôngnóitiếnggìkhácngoàithứtiếngcậuấyhọc.Trongvàihômnữa,cậutacóthểtựmìnhdùngnhữngthứtiếngấy.

QuayvềphíaPhan,thầynói:

-TôivềcậuPhannhé!Maitatiếptục.

VàkhiđãchàobàVũ,thầyđiracổngvớinhữngbướcchândàiđềuđặn.

Saukhivịgiáosĩkhổnglồđira,mọivậtđềutrởlạinhưcũ.

-Nàycon!BàVũnói

NhưngPhanvẫncònvẻbànghoàng:

-Chỉtrongmộtchốclátmàngườiđãdạyconhọcrấtnhiều.

-Conlặplạichomẹnghenào.

Phanlặplạivàitiếng.

-Chữấynghĩalàgìthế?

Phanvẫngiữvẻsửngsốt,lắcđầu.

-Conkhôngbiết.Ngàikhôngnóigìcả.

Bànghiêmnghịnói:

-Ngàymaithầyấyphảicắtnghĩachoconnghe.Mẹkhôngmuốnngườitađọcởđâynhữngtiếngmàtrongchúngtakhôngaihiểucả.

*

**

TiếngđồnvềsựthămviếngcủavịgiáosĩkhổnglồđãlanrộngrakhắpnhàmộtcáchmaulẹvàthấuđếntaiôngVũ.Ngàyhômsau,vàokhoảngxếchiều,bàVũđangsoạnlụađểchịthợmaythêugiàycholũtrẻ,thìthấyôngtừphíanhàôngđisang.

Khiđếngần,ôngnói:

-Chomụnàyđichỗkhác.

BàVũthấyôngnhưcóđiềugìbấtbình.Bàdẹplụalạivànóivớichịthợmay:

-Chốcnữachịtrởlại.

Chịthợmayluira,ôngVũngồixuống,quẹtdiêmchâmđiếuhút:

-Tôinghenóimìnhđãmờimộtônggiáosưngoạiquốcđếndạychocon,thếmàmìnhkhôngnóiquamộttiếngchotôihay.

-Quảthế,lẽratôiphảinóivớimìnhtrước.BàVũdịudàngnói.Đólàlỗicủatôi.Nhưngtôinghĩmìnhkhôngthíchbịquấyrầy,vàtôinhậnthấyrằngcầnphảihướngthằngPhanchúýđếnconLiênChi.

-Tạisaothế?

Đãtừlâu,bàVũbiếtrằngkhôngcógìlợichomộtngườiđànbàbằngnóisựthậtvớichồng.ChưabaogiờbànóidốiôngVũ,thìnaycũngthế.

-Hômtrước,PhanthấyThuMinhtronglúcnàngcònởđây.Tôikhôngtincótialửanàobùngcháygiữahaingười.Nhưng,Phanđangđộthanhxuân,mộtviệcnhưthếrấtcóthểxảyra,nếungườiđànbàtrẻvàđẹp.Vìthế,tôithổingọnlửatạtsangmộthướngkhác.Nếuxảyranhữngsựđángtiếctrongnhàthìthậtlàbấttiện.

Cũngnhưbaogiờ,sựthậtlàmôngVũkhóchịu,vàbànhậnthấynhữnggiọtmồhôibáohiệutiếtraướtchântócông.

Ôngnói:

-Tôimuốnmìnhđừnghìnhdungraloạichuyệnấymộtcáchdễdàng.Mìnhluônluônđểtâmvàoviệcghépđôiđànônglạivớiđànbà.Mìnhcó

quanniệmxấuvềtấtcảmọingườiđànông,tôithấythế.Tôichắcmìnhcũngchotôilàmộtcondêgià.

-Nếutôiđãlảmchomìnhcócảmtưởngnhưthế,thìthậttôivụngvềquá!Bànóimộtgiọnghếtsứcnhẹnhàng.

Bàngồivớimộtvẻduyêndángkhôntả,nólàmchobàxacáchôngnhưchínhbàđangởtrongmộtgianphòngphác.Bàbiếtrõđiềuấylắm.Tỏvẻnhượngbộchotanhiềunghịlựchơnlàphảnđối;vànhậnlỗingaylàchứngtỏmộtsựcứngrắnkhônglaychuyển,bàVũnhậnthấynhưvậytừlâu.

NhưngôngVũvẫncònthấybịthươngtổn,vàtrongthâmtâm,bàlấylàmhổthẹnvìđãvụngvềlàmmấtlòngchồng.

-Ướcgìmìnhcóthểthấyđượcmìnhhômnay,bàbảoôngvớimộtnụcườikhảái.Chưabaogiờmìnhđẹpnhưthếnày,chỉcómấyhômmàmìnhtrẻrađếnmườituổi.

Ôngđỏmặtvàbậtcười.

-Thậtkhông?

Ôngbắtgặpmộttìnhyêuthươngtrongnétnhìncủavợ,vàôngchồmmìnhvềphíabà,ngangquacáibànchiacắtgiữahaingười.

-ÁiLiên!Khôngcóaitồntạiđượcbêncạnhmình.Sánhvớimình,tấtcảđànbàđềunhạtnhẽo.Chỉvìmìnhnàinỉquátôimớithế.

-Embiếtlắm,emxincảmơnmình.Trongcuộcsốngchungbấylâu,baogiờmìnhcũngchiềutheoýmuốncủaem.Vàlầnnàynữa,dầuemđãyêucầumìnhđếnthếmàmìnhvẫncònnghe.

Đôimắtchồngbàươnướtvìcảmđộng.

-Tôiđemvậtnàyđếntặngmình.

Ôngvừanói,vừamóctúilấygóigiấylụavàmởra.Ởtrongcóhaicáitrâmvànghìnhcànhhoavàconbướmnạmngọc.

-Hômquanhìnthấycáitrâmnàylàmtôinhớđếnmình.Thậttôinhớđếnmìnhluôn.

Ônglautrán.

-Ngaycảbanđêm,tôicũngnhớđếnmình,ôngthìthầmmàkhôngnhìnbà.

Khingheôngnói,khuônmặtbàtrởnênnghiêmnghị.

-Khôngnênnghĩđếntôi.NhưvậylàkhôngcôngbìnhvớiThuMinh.Dầusaobâygiờđờisốngcủacôtacũngđãhoàntoànphụthuộcvàomình.

Ôngvẫngiữmộtvẻthiểunão.

-Côkhôngdễchịuvớimìnhsao?Bàhỏi

-Ồ,nàngdễchịulắm,ôngnóimộtcáchmiễncưỡng.Nhưngdạonàymìnhgiữtháiđộxacáchtôiquá!Chúngtacứphảisốngcuộcđờicònlạicủachúngtacáchbiệtnhưthếnàymãisao?Mìnhlàngườiluônsốngởtrungtâmcuộcđờitôi…

Đôimôidàycủaôngrunrun.

BàVũcảmđộngđếnnỗi,bấtgiácbàđứngdậyvàtìmđếnvớichồng.Ôngômlấybàtrongtayvàápmặtvàothânthểvợ.Mộtcáigìrunglêntrongngườibàvàbàsợhãi.Khôngphảivìôngmàvìchínhbà.Giâyphútyếuđuốiấyđãpháhủynhữnggìbàxâydựng.

Ôngthìthầm:

-Ôi!Mìnhlàchâungọc!làtrầmhương!

Bàdịudàngláchmìnhra,chỉđểhaibàntaylạichochồng.

-Mìnhsẽđượcsungsướnghơnbaogiờhết.

-Mìnhcótrởlạivớitôikhông?

-Có,nhưngvớimộtcáchkhác.Bàhứavớiôngnhưthế.

Phútcảmđộngđãbiếnmất,bâygiờbàthấychồngvớicáimiệngcaucó,đôimôimềmnhũn.Trướccảnhnày,bàcảmthấythânthẻmìnhthànhmộtcộtđácẩmthạchlạnhlẽo.Bàrútluôncảhaitayvề.

-CònviệcthằngPhan,mìnhđừngbậntâmvềngườigiáosưđó,hìnhnhưconLiênChimuốnthằngPhanhọctiếngAnh,nếukhôngnósẽcholàhủlậu.ThằngPhansẽcướiconLiênChitrongvòngmộtthángnữa,đểrồimìnhxem.

ÔngVũcườinói:

-Mìnhđamưuquá!Mộtmưusĩvàlàngườidẫnđạocuộcsốngcủađànông.

Ôngtìmlạiđượcsựvuivẻ.Ôngđứngdậyvàđira,vừacườivừalắcđầu.

Mộtlátsau,Giangvào,tronglúcbàVũđangmiênmansuynghĩ.Thấychịở,bàngửngđầu:

-Giang!ChịlấythứxàphòngthơmtôidùngchoThuMinhvàbảocôtachỉnêndùngthứấy.

Giangnghechướngtai,đứngyênkhôngnhúcnhích.

-Đừngnhìnsữngtôinhưthế.Lấychocôấymộtcáilượcgỗđànhươngđểchảitóc,vàrảiphấnhươngmộcvàoáolótcôchothơm.

-Xinvângýbà,Giangđápvớimộtgiọngchuacay.

Khiấy,bàVũthấycáiđiếucủachồng.Bàliềnhiểuôngcốýđểquên,đểchỉdấuôngsẽtrởlại.Cáiđiếumàngườiđànônglưulạitrướclúcrađi,làmộtdấuhiệuxưacũgiữađànôngvàđànbà.

GiangđiralúcbàVũđưataychỉcáiđiếuvàvắntắtnói:

-Giang!Ôngđểquêncáiđiếu,chịmangđếnchoông.

Giangquaylại,khôngnóimộtlời,cầmlấyđiếuvàrađi.

KhibàVũcầmlạimấytấmlụa,thìtrờiđãtốikhôngphânbiệtđượcmàusắcnữa.Bàđithắpnến,thìPhantừtrongtranhtốitranhsángbướcra.Chàngđãthaybộđồngphụchọcsinh,vàbậnmộtcáiáodàilụamàukem.Tócchàngchảilậtrasauđểlộchiếctránvuông.BàđáplạilờichàocủaPhanvàcấttiếngkhen:

-Cómộtcáiáodàitửtếthìtốthơnlàcónhiềuquầnáođẹp,bàvừanóivừanhìntráncon

Thậtlàmộtvầngtránđẹp,nhưngnókhôngthểchongườitađoánđượccáitưchấtmànóẩnche.Phanvừamớibắtđầutrởthànhmộtngườiđànông.

-Concònnhớnhữngchữconhọctốihômquakhông?BàVũcườihỏi.

Chàngchâmmộtđiếuthuốcngoạiquốc.Thếlàchàngnghiệnthuốcnặng.Dườngnhưkhóithuốcđangvươnlênkíchngườichàng.Phankhôngmuốnngồi,chàngsảitừngbướcmộttrongthưphòng,rồidừngchânvàlặplạirõràngnhữngtiếngngoạiquốc.

-Concóhiểukhông?

Chànglắcđầu:

-Không,nhưngchiềuhômnayconsẽhỏithầyấy.

Chàngngừngnói,nghengóngrồikêulên:

-Kìa,ngàiđãđếnrồiđấy.

Cảhaingườinghetiếngchânmạnhmẽbướctừngbướcdài.Tiếngđếgiàydavangdộitrênnềnđálát.ThầyAn-Rêhiệnratrênngưỡngcửa,cóngườigáccổngtheosau.AnhnàybiếnmấtkhithấybàVũđứngdậy.

-Thầyđãxơicơmchưa?BàVũhỏithầythaylờichàothânmật.

-Tôichỉdùngmộtbữacơmtrưathôi.

Thầymỉmcườivuivẻ,gầnnhưcảthẹn.

Trướcsựhiệndiệncủaconngườitolớnnày,bàVũlạicảmthấygianphòng,Phan,vàchínhmìnhbàthunhỏlại.Nhưngxemrathầykhôngđểýgìđếnhìnhvócvàconngườicủamình.

Khimọingườingồixuốngghế,bàVũnói:

-CậuPhanđọclạinhữngtiếngthầydạychiềuqua,nhưngchúngtôikhônghiểulàgì.

ThầyAn-Rêđáp:

-TôiđãđọcchobàvàcậunghelờicủamộtngườiAnhnóimộthômnọ.NghĩalàngườiấysinhtạiAnhquốc,nhưngtâmhồnđiphiêulưukhắpcácnướcngoài.

Thầyngừnglại,rachiềusuynghĩ,rồidịchvàđọclờithánhvịnh:

“Bìnhminhđâyđósángngời

Riêngmìnhmộtcõichântrờiphươngđông

Vầngdươnglầnvượtkhôngtrung

Phươngđoàirạngrỡtậncùngxómquê”

BàVũvàPhanlằngnghe,uốngtừngtiếngnhưuốngnướctrong.Bàdodựhỏi:

-Khôngphảilàkinhđạochứ?

Phannói:

-Đólàthica.

ThầyAn-Rêbảochàng:

-TôidạychocậunhữngtiếngAnhđầutiênmàngườitađãdạychotôi.VàngaykhicònlàmộtcậubéởItalia,tôicũngkhônghiểu.

-Vậy,cũngchínhmặttrờiấyđãsoisángcảthếgian,bàVũnóivớivẻmặtđămchiêu,suynghĩ.

Bàcười,tiếp:

-Thưathầy,cólẽlàthầycườitôi,nhưngtôicứluôncócảmtưởngrằngmặttrờichỉthuộcvềchúngtôi,mặcdầutôiđãbiếtrõsựthậtnhưthếnào.

-Mặttrờilàcủachungcủachúngtahếtthảy,vàchúngtachiếulạiánhsángcủanóchonhau,ngườinàychongườikhác,ởphươngĐônghayphươngTây,khinómọcvàlặn.

Bốnbứctườngphònghìnhnhưbiếnmất,nhữngbứctườngcủacáchoaviênnày,nơibàđãsốnglùiraxa.Phútchốc,bàthấysángsuốt.Thếgiớiđầynhữngxứsở,nhữngdântộcchungdướimộtgầmtrờivàtrongbảyđại

dương,cũngnhữngconnướcthủytriềugiốngnhaudânglênvàhạxuống.

Bàrấtmuốnngồilạiđểnghebàihọcsắptới,nhưngPhanthấymấttựnhiênvìcómặtbà,bàđứngdậynói:

-Xinthầycứtiếptục.

Vàbàđira.

*

**

BàVũhỏibạn:

-BâygiờcậuPhanđãhọctiếnganh,vậyýcôLiênChithếnào?

BàKhươngđếnthămbàVũlúcchiềuxế.Tiếnghuyênnáobanngàyđãtắt.Trongmộtnăm,bàVũđếnthămbàKhươngmộtvàibận,tráilại,tuầnnàobàKhươngcũngđếnnhàbàVũđôibalần.Điềuấychứngtỏtìnhbằnghữumậtthiếtgiữahaingười,vàxemrahọrấttựnhiên.

BàKhươngnói:

-Congáitôiđãlàmtôikinhngạchếtsức.NóbảonósẽlấycậuPhannếunóthíchcậuấy,saukhicậuấybiếtnóitiếngAnhvàđàmđạovớinóivàilần.NómuốnđếngặpcậuPhan.Thậtlàtáobạo!Tuynhiên,tôicònnhớhồicongái,tôiđãbịmộtconnôtìtinhquáixúigiục,nênmộthômnọnhằmngàytết,khiôngKhươngcùngthânsinhđếnnhàthăm,tôinhìntrộmquabứcrèmcửavàthấyôngta.Khichúngtôilàmbạnvớinhauvàsinhđượcmộtcontrai,tôimớidámthúthậtvớiôngđiềuđó.

BàVũbậtcười:

-Chắcchắnsaucáiliếcmắtđộcnhấtấy,sựdữđãthànhhình.

Khôngmộtchúthổthẹn,bàKhươngnói:

-Tôiđãyêuôngngaytừphútấy.

-Ồ!Nhữngphútấy!Chịxem,biếttiênliệunhữngphútấymớikhônngoanlàmsao!Tráitimcủathanhniêngiốngnhưngọnlửasắpbốccháy.Lửavàrơmđềusẵn.Nhưng,chúngtaliệusắpđặtlàmsaođểhaiđứatrẻcóthểgặpnhaumộtvàilần.

Đôibạnthânngồitrongbầukhôngkhíêmdịucủabuổichiều.Trênbàn,Giangđãđểsẵnmộtquảdưađãcắt,lòngđỏrảirácnhữnghạtđentuyền,xemrangọtngàovàmátmẻ.BàVũcầmmộtmiếngtraochobạn:

Mờichịdùngdưa.Thứdưanàymátlắm.Chiềunayxemchịcóvẻmệt.

Trướclờinóikhoanhòaấy,gươngmặtbàKhươngcóvẻbốirối,bàrútcáikhăntaybằnglụarakhỏingực,chelấymặtvàkhóctấmtức.Bàkhôngtìmcáchngănđôidònglệ,vìchỉcóhaingười.

BàVũngạcnhiên:

-KìachịMỹTrinh.Saochịkhóc?

Vàbàkhẽkéocáikhănchemặtbạn.BàKhươngvừagượngnói,vừathútthítvàấpúng:

-Tôixấuhổquá!Chịđoánthửxem.

-Khôngphảilàchị…bàVũnóivớimộtgiọngnghiêmkhắc.

-Saolạikhông…vàđôimắtnhỏ,sángcủabàKhươngrấtvuicũngvờlàmravẻbithảm.

BàVũchưahếtngạcnhiên:

-Chị!Vớicáituổiấy,vớibầyconấymàcũng…!

-Tôithuộchạngđànbàmàchồngvừamớiđặtgiàybêngiườnglàđãthụthai.

BàVũkhôngthểnóigìđược.Vìtốtbụng,bàkhôngthểnóichobạnbiếtýnghĩcủabà,haytráchbạnsaokhôngbắtchướcmình.

BàKhươngvắtchiếckhănđầynướcmắt,xếplạivàtiếp:

-Thậtquáilại,tôisợconLiênChihơntấtthảymọingườitrongnhà.ConLiênChichỉtríchtôiđủđiều.Nócứbảorằngtôixồxềquá,tôiphảibúitóccáchkhác,tôiphảixấuhổvìkhôngbiếtchữ,đểnhàdơbẩnvàquánhiềutrẻcon.NếuLiênChicònởlại,vànếutôiphảinóichonóbiếtrằng…

-LiênChilấychồngsớmchừngnàohaychừngấy,bàVũvừanóivừatựhỏi,nếuđemvềnhàmộtcôgáicứngđầu,ngungngăngvàchỉtríchcảchínhmẹruộtmìnhnhưvậy,phảichănglàđiềutốt.

BàKhươngbuồnrầunói:

-Chịcóthểdạynóđượcnhiềuđiều.Nókhôngsợchanó,nócũngkhôngsợtôi,nhưngtôichắcnósẽsợchị.Bàcườiqualànnướcmắtkhinghĩđếnchồng.

-Tộinghiệpbamấycháu,bàvừanóivừalaunướcmắt.Hồisáng,khinghetôibáotin,ôngvòđầuvòtaivànói:“Cólẽtôiphảiđilậpnghiệpmộtmìnhởtỉnhkhác”

BàVũkhôngđáp;bàKhươnghẳnnhậnthấysựthinhlặngấycóvẻlạnhnhạt,vìbàtanhìnbàvànóimộtcáchtinhquái,phalẫnbuồnrầu:

-ChịÁiLiênạ!Cólẽchịđượccáimaymắnlàkhôngyêuchồng.

BàVũđaunhóiởtimvìcâunóiấy.Bàchưatừngnghelờilẽchuachátnhưthếcủabạnbaogiờ.Bàđáp:

-Cólẽsựkhácbiệtkhôngphảiởtrongtìnhyêu,màtrongviệcbiếtlàmchủmình.

Bàcầmlấymộtkhoanhdưahồng,vàtiếp:

-Haysởdĩcóđiềuấy,làvìtôikhôngbaogiờchịuđựngđượclờichếnhạocủakẻkhác.Dùsao,chịcũnggiỏihơntôi.

-Chịđừngcãilývớitôinữa,tôivanchị!

BàKhươngđưahaibàntaymậpmạp,nónghổicủamìnhnắmlấybàntaymátmẻvànhỏnhắncủabạn.

-ChịÁiLiênạ,chúngtacómộtnỗikhổtâmnhưnhau.Tôichắcđànbàaicũngthế.Chịthoátrakhỏibằngcáchnày,còntôithìbằngcáchkhác.

-Nhưngcáchcủachịphảichănglàmộtgiảipháp?

Trongkhinói,bàcảmthấymốitìnhchânthậtvàtrungthànhcủabàđốivớibạnlàmlòngbàdịulại,rồinhữngngóntaymảnhdẻcủabàsiếtchặtlấybàntaymậpmạpmàbàđangcầm.

-Tôikhôngthểnàochịuhànhđộngnhưchị.Cólẽchịtỏralàkhônngoan,nhưngtôikhôngthểcóđượcsựkhônngoanấy,nếunóđemmộtngườiđànbàkhácđếngiữatôivàôngchồnggiàcủatôi.

NàoaiđoánđượclúcbấygiờbàVũđangcảmthấymộtnỗiđaukhổkhôngthểgiảithíchđược,xénáttráitimbà?Quảthế,độtnhiênbàcảmthấycôđơn,mặcdầubàntayhaingườiđangnắmchặtlấynhau.Bàthấynhưmìnhđangởtrênmộtchópnúicao,bịvâyquanhbởisươngmùvàtuyếtgiá,lạcloàivàcôđơn.Bàmuốnkêulênmộttiếngnhưngcổhọngtắcnghẹn.

Hoànghônbaophủlấybà.

BàKhươngđangđămđămsuynghĩnênkhôngthấykhuônmặtbạnnhợtnhạt,vàkhôngthểđoánđượctoànthânbạncứngđờvìnỗilosợấyxâuxé.

Giữacơnkhủnghoảnglạkỳấy,bàVũnomthấythầyAn-Rê.Chiếcbóngcaolớn,rấtthẳngcủavịgiáosĩấyhiệnđếntrongsựcôđộccủabà,vànỗihoảngsợcủabàtiêutanngayvìcầnphảilêntiếngđểchàothầy.

-ChàothầyAn-Rê.Xinmờithầyvào,tôisẽchongườigọicontôiđến.

VừanóibàvừabuôngtaybàKhươngđứngdậygiớithiệu.

-ChịMỹTrinh,đâylàthầygiáocủacậuPhan.

ThầyAn-RênghiêngmìnhmàkhôngnhìnbàKhương,nhưngnétmặtcóvẻkhoanhòa.Thầyvàotrongthưphòng.Dướiánhnến,haibàthấythầyngồi,rồirúttừngựcramộtquyểnsáchvàbắtđầuđọc.

-Thậtlàkhổnglồ!BàKhươngnóirấtkhẽ,chịkhôngsợà?

-Mộtngườikhổnglồrấttốt.BàVũđáp.Này,látnữasẽcómặtPhantạiđây,chúngtakhôngnêncóvẻđangbàntánchuyệncủanó.Chịmuốnvềchưa?

-Tôiphảivề.NhưngtrướchếtchịhãychobiếtLiênChitiếpxúcvớiPhancóđượchaykhông?

-Tôisẽhỏilạinó.Nếunómuốn,tôisẽdẫnđếnnhàchịtrước,rồisauđó,chịcóthểđếnđâyvớiLiênChihailầncũngđủchochúngbiếtrõnhau.

BàKhươngnói:

-Vâng,baogiờchịcũngcólý.

Vàbàsiếtchặttaybạnravề.

BàVũsẽgặplạiPhanchiềuhômấy,saukhichànghọcxong.

Haingườiđànôngvẫnchămchúvàosáchrấtlâu.Khibàđingangtrướccửavàkhuấtdạngtrongbóngtối,bànhìnvàophòng.TrôngvẻchămchúcủaPhan,trôngsựoainghiêmcủathầyAn-Rêcómộtcáigìkhiếnbàkhiếpsợ.Vịgiáosĩấycócướpmấttráitimconbàkhông?

Cảmthấyyếuđuối,bàVũngồithịchxuốngghếmâyvàsungsướngvìbóngtốibaoquanh.

Bànghĩngợi:“Thậtlàtaihại!Tađãlầm!Khitamờimộtvịgiáosĩđếnđâydạychocon,làmsaotacóthểtưởngtượngđượcvịgiáosĩấyđầytrànThiênchúacủangườiđếnthế?Đếnnỗingườichiếungờimộtánhsánghuyềndiệu,hấpdẫnmọisựvềngười.

BàVũvốnbiếttâmhồnPhanđangthờikìthứctỉnh,nếumộtngườiđànbàkhôngchiếmlấythìmộtvịChúacóthểcướpmất.BàkhôngmuốnPhanlàmgiáosĩvìnhiềulýdo,nhưngnhấtlàngườigiáosĩkhôngcócon,màtrờithìthùnghịchvớisựkhôngsinhsản.KhimộtvịChúađãcướpmấtlinhhồnvàthểxác,tấtthểxácsẽbáothùbópméolinhhồn,pháhoạivàtiêudiệtnó.Linhhồnvàthểxáckếthợpvớinhau,cáinàykhôngđượctáchrờicáikia.Nếuhaimươilămnămnữa,saukhiđãgâydựngconcái,Phanmuốnlàmgiáosĩnhưnhiềungườitrongđềnchùa,thìbấygiờthểxácchàngđãthỏamãn,chàngcóthểphụngsựcholinhhồn,nhưngbâygiờthìkhôngđược.

Bàcónênđivàovàphátanvẻđẹpmàbàđangthấykhông?Bàngậpngừngởngưỡngcửa,khuấtdạngtrongbóngtối.Đoạnbàluira.Làmẹ,bàchỉlàmộtngườimẹ,bàkhôngđủsứckhángcựvớivịgiáosĩkhổnglồnày.Đểchứngtỏsựđộclậpcủamình,nếukhôngphảivìnhữnglýdokhác.Phancóthểquaylạichốngđốibà.Vậy,phảicómộtngườiđànbàtrẻ,vuivẻ,mộtlợikhísắcbénbằngxươngbằngthịtđểhộlựcvớibà.PhảicướiLiênChigấp.

Giờhọcđãmãn.Trongbóngtối,bàVũnói:

-ThưathầyAn-Rê,tôihếtlòngcảmơnthầy,thầydạycontôichuđáoquá!Xinchàothầyvàhẹnthầyngàymai.

Bàđứngdậyvừađivừanói.

Haingườiđànôngdừnglại,vàxemrakhóchịuvìsựhiệndiệncủabà.ThầyAn-Rênghiêngmìnhchàovàvộivãđira.Chiếcáochùngthâmlàmbaynhữngbóngđenđằngsau.BàVũđặttaylêncánhtayconvàgiữchặtlấykhichàngsắpbướctheovịgiáosĩ.

-Conơi!Conhãyởlạicùngmẹmộtlát,mẹcómộtviệcrấtlạcầnnóivớicon.

Mộtướcmuốncưỡnglạilàmcứngcánhtayconbàvàbàbuôngra.

-Conyêudấu,đôilúcmẹcảmthấyquácôđộc.Chiềuhômnaycũngthế,concóthểnánlạicùngmẹmộtlátđượckhông?

Cóđứaconnàolạitừchốiđượcvớigiọngnóiấy?BàVũlạiđặtbàntaylêncánhtayconvànhẹnhàngkéochàngđi.

-Conhãyđếnngồitrongbóngtốimátmẻnàyvàhãyđểmẹnói,đừngcóhỏi,chođếnkhichấmdứtcâuchuyện.

-Thưamẹ,nếumẹmuốn,conxinvâng.

Nhưngbàcảmthấychàngnónglòngmuốnrờibàvàtựgiảithoátkhỏibà.Ồ!Bàđọcđượcnhữngdấuhiệuấytàilàmsao!

-Phancon,bànói,giọngnóicủabàlàmộtđiệunhạctrongbóngtối.

Chàngkhôngthểthấybà,chàngchỉnghecáigiọngêmđềmthánhthótấynhưrótvàotai.

-Mẹkhôngbiếtnóivớiconnhưthếnào(vàchàngnghemộttiếngcườikhekhẽ,bốirối).Bâygiờ,conđãlớnlắm,đãlàmộtngườiđànôngrồi!Mẹbiếtrõ,mẹmuốngì…Dùsao,mẹcũngkhônghẹphòi,LiênChimuốnnói

chuyệnvớicon.MẹchoviệcđókhôngthểnàocóđượclúcanhLãngbằngtuổicon.MẹkhôngtinchịMaicóthểnghĩđếnviệcyêucầunhữngđiềunhưthế.NhưngLiênChirấtkhácMai,vàconcũngrấtkhácLãng.

Nhữngâmthanhêmđẹpấyrótvàođêmtối.Phankhómàtưởngtượngđượcgiọngnóitrẻtrungrụtrè,ngắtquãngbởinhữngtiếngcườikhekhẽấylàcủamẹchàng.

-Saomẹbiếtcôtamuốngặpcon?

-Mẹcôtađãnóivớimẹhômnay.

BàVũdựavàolưngghế,mặtngửalênbầutrờiêmdịu,cânnhắctừngtiếngcủaPhan.Bàcảmthấykíchthíchnhưphảiđươngđầuvớimộtlựclượngcólẽquácaocường,nhưngsẽphảithắngcuộc.Ởngườiđànông,thểxácngựtrịtinhthần,vậymàbàđãnắmđượcthểxácPhan.

TrướcsựthinhlặngcủaPhan,bànóicóvẻhốihận:

-Điềuđócóthểrấttaihạichomẹ.CảmnghĩđầutiêncủamẹlànếuLiênChiquátáobạonhưthếthìmẹkhôngmuốncómộtngườinhưvậytrongnhàmình.

Nhữnglờinóiấyđềuđãđượclựachọnkỹcàng.

Trongbóngtối,Phannghiêngmìnhvềphíamẹ,trảlờimộtcáchnồngnhiệt,đếnnỗihơithởtrẻtrungtươimátcủachàngbaytạtngangquamặtbà.

-Thưamẹ,mẹkhônghiểusao?

-Không!

Bàlạicảmthấyvữngtâmtrướcnhữnglờinóithôngthườngấycủacáccậuthanhniên.Tấtcảcáccontraiđềunóivớimẹnhưthế.

-Ởthờiđạicon,cácthanhniênnamnữđềugặpmặtnhau,khôngcònnhưthờithanhxuâncủamẹ,hoặcngaycảthờianhLãngcướivợnữa.

-Cólẽconcólý.

Bàthởdài:

-Mẹchỉcầumongconđượchạnhphúc,chỉcóthế.MẹkhôngmuốncongặpLiênChinếuconkhôngthích.Mẹcóthểnóivớimẹcôtarằngviệcấyquáphiềnphức.NhưthếbàtasẽhiểulàconkhôngthíchLiênChi.

-Nhưngconsẽgặpcôta,Phannóimộtcáchkiêuhãnh.Tạisaolạikhônggặpmặtchứ?

Mẹchàngnói,vẫnvớimộtgiọngvannài:

-Phanạ,conđừngđểLiênChibiếtđượcýcon.Biếtbaocôgáimuốnvềlàmdâunhàta,bâygiờnghĩlại,mẹxemcôtahơicóýkhôngđượcngaythẳng.

-Ồ,consẽchúýđiểmấy.

-Vậymẹsẽnóivớimẹcôtarằng,vàihômnữaconđếnvớimẹ…

-Thưamẹ,tạisaoconlạiphảiđiđếnvớimẹ?

-Phan!Mẹkhôngđồngývớiconđâu.Làmsaoconcóthểnghĩđếnviệcđithămcôgáimộtmình?

-Ồ,đượclắmchứ,consẽđigặpcôtamộtmình.Conphảiđểmẹdắtđinhưmộtđứaconnítsao?

BàVũgằngiọnghỏi:

-Nhưngnếumẹcấmconđithìsao?

Phancũnggằngiọngvặnlại:

-Ồ!Xinmẹđừngcấmconchuyệnấy.Conkhôngmuốnphảilàmtráilờimẹ.

Mộtsựimlặngtrùmlấyhaingười.BàVũđứngdậy:

-VậythìconnhấtquyếtđigặpLiênChimộtmìnhà?

-Vângconsẽđi.

-Vậythìcứđi.

Bàđingangtrướcmặtchàng.Giangđangđợibà.Chịđãnghetiếngnóicủahaingười.

-Thưabà,chuyệngìthế?

NhưngbàVũđưatayrahiệu.

-Khoanđã,bàthìthầm.Nghekìa…

Cảhailắngtainghe.MiệngGiangvẫnháhốcra.

ĐôimắtbàVũsángngời,mộtnụcườilàmrạngmặtbà.HọnghetiếnggiàycủaPhanxadần,giằnmạnhtừngbướcgiậndữ.BàVũbậtcười.

-Thưabàcóchuyệngìthế?

-Ồ,cógìđâu.Tôimuốncậuấylàmmộtviệcvàcậuấysắplàm,thếthôi.

*

**

NgàyhômsauPhanlánhmặt,nhưngđếnngàyhômsaunữathìbàKhươngtrởlại,haingườibạnmaumắnnắmlấytaynhau.BàKhươngnói:

-LiênChivàPhanđãgặpnhaurồi.

-Cuộcgặpgỡđãxảyranhưthếnào?

BàKhươngvừacười,vừađáp:

-Tôingồiđằngxa,làmravẻkhôngchúýgì,nhưngcólẽchúngmuốntôiđichỗkhác.Cảhaingồikhôngnóigìcả,dángđiệuthiểunão,tuynhiênmắtkhôngrờinhau.Tôiđimộtlátvàkhitrởlạivẫnthấycảhaiynhưtrước.Cậucũngnhưcôkhôngainhúcnhích.Cảhainhìnsữngnhau.RồiPhanđứngdậyravề,vàcảhaiđềunói:“lầnsaunhé!”

-Chỉcâunóitầmthườngấythôià?

-Nhưngvớibiếtbaonhiêulàthathiết!ChịÁiLiênạ,chịsẽcườitôi,chứcáicảnhấyđãlàmchotôimuốnđitìmngườichồnggiàcủatôiđểđượcngồimộtbênôngấy…

-Chắcôngsẽchochịlàngốcnghếchđấynhỉ!BàVũtươicườinói.

-À,phảiđấy.BàKhươngcười.Tôichưanóigìchoôngbiếtcả.Tôichưamuốnôngcóýkiến…

-Bâygiờviệcấycócanhệgìnữađâu?

-Ờ,chịÁiLiên!Chịđừngcườitôinữa!

VàbàKhươngthởdài.

-Khinhìnthấyđôitrẻ,tôithấycảbaohạnhphúc,baolophiềntrước

mắtchúng,ngườitakhôngdámnóisựthậtvớilũthanhniên…

-Phảigấprútthựchiệncuộchônnhânnày.

-Càngsớmcànghay.Khôngnênnhómlửadướinồitrống,bàKhươngđáp.Ngàyhômấycũngnhưmấyngàysau,Phankhôngtrởlạigặpmẹ.BàchỉthấymặtchàngmỗichiềukhithầyAn-Rêđếndạyhọc.Bàđiquađilạitrướccửa.Phanhỏivịgiáosĩnhữngchữmới:chàngmuốnviếtmộtbứcthư.BàVũnhìnthấythầyAn-Rê,ngườicómộtvẻmặtdịudàng,kiênnhẫnnhưnghơikinhngạc.

Thầyđánhvầntừngchữnhiềulầnliêntiếpnhau,vàviếtnhữngchữấytraochoPhan.BàVũnghemàkhônghiểu:nhữngtiếnglạlùng;khôngcónghĩagìcả!Nhưngđiềuấykhôngquanhệ,đãcóPhanhiểuvàLiênChihiểu.

ThìraPhankhaokhátviếtchonàngmộtbứcthưbằngtiếngAnh.BàVũcườithầm.RồibàhổthẹnvớithầyAn-Rêvìsựthắngtrậndễdàngcủabà.Bàluiravàchiềuhômấybàtránhmặtthầy.

Bàđịnhđinghỉsớm.

7.

LiênChivềlàmdâunhàhọVũvàomộtngàyđẹphạtuầnthángchín.Thờitiếtthuậnlợichocáccuộchônnhânvìlúađãchín,sắpgặt.Mùahècònnánlại,mùathuchưabắtđầu.

Cảhaihọđềuhânhoanchúcmừngsựkếthợpmộtlầnnữagiữahainhà.VợchồngLãngtỏvẻvuimừngđặcbiệt.Maicóthai,bụngđãlớn,chịđãbắtđầuthấyđóibụngluôn,nhưngchứngđautimđãbớt.Khiđóndâu,trôngchịthậtđẹpvàđầytrànhạnhphúc.

Đểlàmhàilòngcon,haibàmẹđãquyếtđịnhkhôngtheothóitụcxưa,vớimộtsựlongtrọngkéodàinhưhồiđámcướiLãngvàMai.Bangàylễ,nhưthếcũngđãquálâuđốivớiPhanvàLiênChilànhữngngườivốnthiếukiênnhẫn.Họướcaomộtcuộchônlễmauchóng,theolốitânthời,mộtlờithềhứatraoduyêntrướcnhữngngườigiàcả,thếlàđủ.

Mọisựđãxảyranhưvậy,vàđểđềnbùchonhữngngườitrongthànhđãthấtvọngvìchờđợiyếntiệcmàkhôngcó,bàVũphảithuêmộttửuquántrongbangày.Nhưthếtránhđượcsựbậnrộnvìngườiđông,chậtnhà.

Chiềuhômcưới,bàVũtuyênbố:

-Theocáchtânthờicũngcónhiềucáihay.

Mộtlầnnữa,cácngườiđànôngtụhọptạihoaviênôngVũvàđànbàởhoaviênbàVũ.Ngườitadọnchocácbànhiềuthứbánhmứt,vàchocácôngnhiềuthứthịtnhắmrượu.PhanvàLiênChiđãrútluivềphòngriêng.Maymắn,thángtrướccómộtngườibàconchết,đểtrốnghaiphòng,nênbàVũđãchosửasang,quétdọnchođôitânhôn.

BàVũnói:“Gìchứđồđạcchắcsẽkhônghưhỏngvànềnnhàsẽkhông

ghêtởmnhưsauđámcướicủaanhLãng”.

Chiềuhômấybàcảmthấysungsướngnhưmỗilầnmộtngườitrongnhàđượcxâydựng.Sựtựdocủabàcàngtăngthêm.Trongsuốtmộttuầnlễ,PhannghỉhọcvàthầyAn-Rêcũngkhôngđếnnữa.BàVũcũngkhôngđảđộnggì.Thìgiờcủaxácthịtđãđến.Bàkhôngcònlosợuyquyềncủathầynữa.Thầyđếnhaykhôngcũngkhôngquanhệ.BàđãcứuPhanchogiađình.

Nhữngchiếcđènlồngchiếusánghoaviên,quyếnrũloàibướmrakhỏibóngtối.nhiềuconchỉlànhữngconvậtxámnhỏ,đángthương,nhữngchùmlôngmăngđầyphấn.Nhưngthỉnhthoảngmộtchúbướmđêmlớnbaychậpchờnvớinhữngchiếccánhxanh,đenvàvàng.Cácbàreolênvàmãichođếnkhibắtđượcchúng,gămchúngvàocửavớinhữngchiếcgăm,đểcóthểvừangồingắmvừathưởngthứcbánhngọt.

BàcụCốkhoáichívỗtay,cụthíchcáitròvuiấyhơnhết.

ThuMinhđivàohoaviênkhingườitabắtđượcconbướm.BàVũtrôngthấynàngngaynhưmỗikhinàngđến,vàcũngnhưmọilần,bàkhôngrahiệugìchonàng.Ngàylạingày,ngườithiếuphụđãgiữđượcđịavịtrongnhàvớimộttháiđộdèdặt,thinhlặng.TrướcmặtbàVũkhôngainóiđếnnàng,xấucũngnhưtốt.NhưngbàVũluônluônýthứcđượcsựcómặtcủanàng.Đôilúcđêmkhuyathứcgiấc,bàVũtựhỏi…rồibàgạtngayýnghĩđóđi.

BàthấyThuMinhđivào.Ngườithiếuphụcóvẻgầyvàhơixanh,nhưngdángđiệuthanhnhãvàđẹphơntrước.

“Taphảihỏithămnàng”-bàVũtựnhủvàthầmtráchmình.“Sauhônlễ,tasẽtìmnàng.”

Rồinhưmọilần,bàxuađuổihìnhảnhThuMinhrakhỏitưtưởng.Ngườithiếuphụimlặngróttrànóngchoquankhách.Nàngđãimlặngthamgiacuộclễ,chămnomcácbàntiệc,sănsóccácđứatrẻ,vànhữngcôngviệcnhỏnhặttươngtựmàkhôngcóvẻlênmặtchútnào.

Thỉnhthoảngngườitagọinàng:

-Bàhaiơi!Xinbànghỉđi.

VàbaogiờThuMinhcũngmộtmựcđáp:

-Khôngsaoạ.Tôilàmviệcnàymộtlátthôiạ.

Nàngnhậpbọnvớicácngườiđànbàkhácđểxemconbướmmới.Conbướmmớimàuvàngkem,giốngmàudatráiphậtthủ.Haicáivòiđencủanórunrẩykhibịđâmxuyênquamình.Đôicánhrộngcủanóđậpmạnh,nhữngchấmvàngđậmvàlạttrêncánhhiệnramộtlúc.Rồiconvậtkhốnnạnimlìm.

-Nóchếtmauquánhỉ!ThuMinhđộtngộtnói.

Nghethế,mọingườiđềuquaylạivànàngthụtlùidườngnhưchỉchínhnàngngạcnhiênvềđiềuấy,đồngthờinàngmỉmcườinửađauthương,nửasợhãi.Khimọingườiđãngồixuốnglại,ThuMinhlenlỏisaulưngcácbàkhách,đếncạnhbàVũvàđưataysờcáichénbàđangcầm.

-Tràđãnguội.Đểemphathêmchonóng.

-Cámơn,bàVũngồiyênđáp,tronglúcThuMinhnghiêngmìnhrótnướcchođầychén.

Từngườinàngxôngramùithơmcủagỗđànhương.BàVũngắmkhuônmặtcùngdángđiệukhiêmtốncủanàng.

-Thưachịcả,nàngnóirấtnhỏ.Chiềunayemmuốnnóichuyệnvớichịđượckhôngạ.

-Đượclắmchứ.

Bàkhôngbiếtnóigỉhơn,màbiếttrảlờigìkhác?Nhưngtấtcảsựvuivẻ

củabàđãbiếnmất.Mộtsựbuồnphiềnnàođãrũbóngxuốngbà,bàuốngtừngngụmtrànhỏvàthinhlặngchođếnkhikháchkhứaravề.

NgoàiGiangra,chỉcònmộtmìnhThuMinhởlại.Bàbảo:

-Giang,điđi.Chốcnữahãytrởlại.

BàkhôngmuốnThuMinhvàonhà.Khítrờingoàihoaviênmátmẻvàyênlặng.Nhữngđóalanthắmnởmuộn,phôsắcdướiánhđèn.HômnayMaimangcácgươngsenđầumùađến.Hạtsentrắngkhônghươngvàcóvịngọtdịu.

Saukhiquankháchđãravề;bàVũngồixuốngvàđưataycầmmộtgươngsenlớn.ThuMinhcóvẻtầnngần,ủrủ.

-Mờidìngồi.Tôirấtthíchnhữnghạtsennày.Chúngtavừanóichuyện,vừathưởngthức.

-Cámơn,emkhôngthíchạ.

Thếthìtôivừaănvừanghedìnói.

ĐôitaymảnhdẻcủabàVũxéráchcáchgươngsen.Taybàxemrayếuđuối,nhưngcósứcmạnh.Gươngsenbềnchắc,nhiềuthớ,tuynhiênđãnhượngbộtrướcsứcépcủacácngóntaybà.Bàấnrờimộthạttrongđámhạtsátnhau.Răngcủabànhỏ,ngàynayvẫntốtnhưlúcmớimọc,nhờnó,bàcắnráchlớpvỏxanhbọccáinhântrắng.

ThuMinh:

-Chịđểembócvỏcho.

BàkhôngmuốntayThuMinhđụngvàocáinhânbàbỏvàomiệng,nênbànói:

-Thôi,cámơn.Tôibóctàilắm.

DườngnhưThuMinhcảmthấycómộtthứgìkháclạtrongcâunói,nênnàngkhôngnóigìthêm.

ThuMinhnhìnbàVũtronglúcbàbócvỏhạtsenvànhaicáinhântrắng,ràorạo.Cảhaiđềulặngthinh.Rồiđộtnhiênnhưcơnđóiđãdứt,bàVũnémxuốngnềnnhàchiếcgươngsenrỗngvàhỏi:

-Dìcómangà?

Bàdùngtiếngthôngthườngcủangườiđànbàhạlưu.

-Tôicóhạnhphúctrongtôi.ThuMinhnhìnbàvànói.Nàngcốdùnglờilẽđểdiễnđạttưtưởngnhưmộtbàquýtộckhicómộtquýtửsắpchàođời.

BàVũkhôngsửacâunóicủamình,cũngnhưnhữnglờiThuMinhđãnói.Vẫnvớimộtgiọngrõràngvàvắntắt,bànói:

-Mauquánhỉ!

ThuMinhkhôngđáp,nàngvẫnngồicúiđầu.Haitaynàngrờinhautrêngối,lòngbàntaymởra,ngóntaybấtđộng.

BàVũtiếp,giọngsắcbén:

-Hẳnlàôngtathỏamãn.

ThuMinhnhìnbàvớiđôimắtto,chânthật.

-Ôngấychưabiếtgìcả.

-Saolạthế?

BàcảmthấygiậnThuMinhvàcảmthấylạvìsựgiậndỗicủamình.Bà

đãđemnàngvềnhàvớimộtýđịnhrõrệtvàcôtađãlàmtrònbổnphận.Tạisaolạitráchcôta?NhưngsựgiậndữvẫnâmỉbêntrongbàVũnhưmộtconrắnxanhnhỏ,đầutiênnóquấntrònlạiphóngmìnhravàgieonọctrênchínhlưỡicủanó.

-Cáccôvợlẽthườngvộivãbáotinấychochồng,saodìlạikhônglàmnhưhọ?

ĐôimắtThuMinhđầylệ.Dướiánhsángcủacâyđènlồngvẽhoa,bàthấynhữngngấnlệlonglanh.

-Emmuốnnóivớichị,nàngnóirấtnhỏ.Emtưởngđiềuđósẽlàmchịvuilòng,nhưngchịlạitứcgiận…Emchỉmuốntựtửđichorồi.

CâunóituyệtvọngấyđãlàmbàVũtrởvềvớibà.Trongcácnhàthếgia,nhữngngườivợtrẻthườnghaythắtcổ,nuốtnhẫnhaythuốcphiệnsống;vàbaogiởngườitacũngxemđólàmộtsựxấuhổchogiađình.

-Dìnóivôlý.Tạisaolạimuốnchếtđikhidìchỉlàmbổnphậncủadì?

-Emtựnhủ,nếuchịsungsướngvìđiềuấythìemcũngcóthểsungsướng.Vàngườithiếuphụnóitiếpvớimộtgiọngsầukhổ.Emhyvọngsưởiấmđôitayởnhàchị,nhưngbâygiờembiếtsưởiấmmìnhemnơiđâu!

BàVũbắtđầulosợ,ThuMinhlàmộtcôgáiquêtầmthườngnêntiếpnhậnnhữngdấuhiệucủasựthainghénnhưmộtconvậtlàđiềutựnhiên.Conbòcáikhôngnghĩđếnbòđực,nhưngnghĩđếnbòcon.NếucóbaogiờbàVũđoáinghĩđếnđờisốngcủaThuMinh,làđểtựbảorằngcôbéấysẽđượcđềnđápthỏamãnvìcómộtđứacon.

-Bâygiờcóviệcgì?Côkhônghàilòngchínhmìnhcôsao?Côcómộtđồchơi,mộtđứabémỉmcườivớicô,mộtvậtnhỏriêngcủacômàcôphảisănsóc.Nếulàmộtđứacontrai,thìđịavịcôtrongnhàsẽgiátrịhơn.Nhưngnếulàcongáithìtôihứa,khôngvìthếmàtôiquởtráchcô.Trongnhàtôi,tôixemcontraicũngnhưcongái.Vàkhicongáitôichếtđi,lúcnóchưabiếtnói,tôicũngđãkhócnhưmộtđứacontraivậy.

ThuMinhkhôngtrảlời.Nàngchỉlắngnghe,buồnrầunhìnbàVũ.

Côtựhủymìnhcôlàkhôngphảicách.Hãytrởvề,lêngiườngnằmvànếuôngcóđếnthìhãybảolàcótinmừng.

Bànóimộtcáchtựnhiênđểđemlạilòngcanđảmchongườithiếuphụ,nhưngtrongđáylòngbàcảmthấytuyếtsươngvàgiálạnhtừcácđỉnhnúirảixuốngtrênbà.Bàaoướcđượcởmộtmìnhnênđứngdậy.NhưngThuMinhchạytớinắmlấyáobà,cầukhẩn:

-Xinbàchoemởđâytốinay.Xinbàchoemngủởđâynhưlúcemmớiđến.Rồibàsẽthayembáotinchoôngbiết.Nhờbàxinông–xinôngđểchoemđượcyênổn…

LầnnàybàVũkhiếpsợthật.

-Cômấttrírồi,bànghiêmkhắcnói.Côhãynhớlạicôlàai?Côđếnđâykhôngchakhôngmẹ,côlàmộtđứaconrơimàmộtmụnhàquêđãlượmđượcngoàiđường.Côgóabụa,mặcdầuchưacóchồng.Ngàynaycôlàngườithứnhấtsautôitronggiađìnhnày,giàunhấttrongtrongthành,mộtgiađìnhmàaitrongvùngnàycũngmuốnđưacongáivào.Áoquầncôbằnglụa,hoataibằngngọc,vànhẫnbằngvàng.Côkhôngthểnàotrởlạiđâyvớitôiđược.Vìtôikhôngbiếtgiảithíchlàmsaovớimọingườitrongnhà.Côtrởngayvềphòng,làchỗởcủacô,vìngườitamuacôvềđểởchỗđó.

ThuMinhbuôngáobàVũ.Nàngđứngdậyvàlùitừngbướcracửalớn.ĐộtnhiênsựrắnrỏicủabàVũnhượngbộtrướcvẻmặtthấtvọngấy.

Bàđổigiọng,nhẹnhàngnói:

-Emạ,hãytrởvềđi.Đừngsợ.Đànbàtrẻthườnghaykhiếpsợ,khicóđứaconđầulòngthìchỉmuốncựtuyệt.Chịkhôngngờemsinhtrưởngởnhàquêmàcũngnhưvậy.Emhãyngủsớmđi,vànếuôngvàothìđừngdậy.Chịbiết,nếuemkhôngthuậnthìôngsẽđểemngủyên.Vềđiểmấyôngkhábiếtđiều.Aibiếtôngchobằngchị?Saolạisợôngta?Thôiemcứyêntâm,maichịsẽtinchoôngbiết.Chịcũngđành…

DườngnhưsựkhoanhồngấyđãlàmchoThuMinhcanđảmlại,nànglínhícámơnvàlẻnrangoài.BàVũlầnlượttắthếtcácđènlồng,chođếnkhihoaviênđắmchìmtrongbóngtối.Bàvàophòng,rấtmệt.Giangvàosửasoạnchobàđingủmàkhôngnóilờinào.Chịkhôngbaogiờdámnóichuyệnvớichủkhithấyvẻmặtbàbuồnbãvàlạnhlùngnhưvậy.

GiangbuôngmàntrùmlấytấmthânlặnglẽcủabàVũ,vàsẽtrởvềcácgiannhàrộnràngcủagianhân.Ởđó,đànôngđànbàvàtrẻconđangănuốngcácthứcănthừacủangàylễ.Gianglàngườithíchănngon.Chịgắpthịtđầychén,ngồiởngưỡngcửa,vừanhaitỏmtẻmvừalắngnghenhữngchuyệnbahoacủađámnôbộc.Chịởtrêntấtcảbọnchúng,ngoạitrừPhê,anhtớtraihầuôngchủ.ChínhPhêcũngđangngồiăn.Cáimặtbựcủahắnlónglánhmồhôi.Congáihắnkhoảngchừngbatuổi,đangngồitrêngốihắn.Mỗilầnhắnngừngănđểthở,conbélạihámiệnggàoto.Hắnliềnđặtchénsátvàomiệngđứatrẻ,lấyđũavàcơmchonó.

-Phê!

Trongánhsánglờmờ,mộtngườiđànbàcấttiếnggọi,vàvừacười,vừabôbônói:

-Phê,ôngchủtốinàocũngngủbênnhàbàhaichứ?

-Phải,sángnàotôicũngmangnướcđếnđó.

CũngtiếnggọiấygọiGiangvàbôbônói:

-CònbênnhàbàcảsaoGiang?

NhưngGiangkhôngthèmtrảlời.Chịvàchéncơmđổnướctrongvòrachén,súcmiệngvànhổtoẹtvềphíabóngtốiđãphátratiếngnóitrên.

Thấythế,mọingườiđềutảnmátđi,aicũngsợchịGiangcả.Trongnhànày,chịởgầnngaivàngquá.

BàVũthứcdậylúcrạngđông.Mộtsứcnặngđèlênmìnhbà,làmbà

ngộtthởvàgiãydụamãi.Suốtđêm,bàchậpchờnkhôngangiấc.Sốngởtrungtâmgiađình,cónhữngđêmbàýthứcvềmọingườitrongnhànhưlinhhồnýthứcvềthểxác.Bâygiờcácviệcđãqualạitrởvềtrongtríbà.BànghĩđếnđêmtânhôncủaPhan.Tấtcảcácđêmđộngphònghoachúcđềuđángloâu.Haiđứatrẻấycóhợpnhaukhông?Sựviệcđãxẩyralànhhaydữ?Chỉkhinàogặpchúngbàmớibiếtđược.Nhưngbàkhôngthểtìmgặpchúngsớm.Bàsẽbiếtrõkhicuộcsốngđãtrởvềvớinhịpđiệubìnhthườngvàkhigặplúcthuậntiện.

BàVũthởdàinhớlạilờihứavớiThuMinh,điềuđãlàmnặnglòngbàvàbàrấtmuốnthoáithác.Nhưngsaolạithoáithác?Chắcsuốtđêmngườithiếuphụấyđãbámvíuvàolờihứacủabànhưmộtnguồnhyvọng.Nhưngchuyệnnàychưaxong,mộtchuyệnkháclạixảyđến.Vừathấychủthứcdậy,Giangliềnbướcvàothưa:

-Thưabà,bàCốbệnhrồi.CốquảquyếtlàCốđãnuốtmộtcongiántrongbữatiệchômqua,vàbâygiờnóbòlúcnhúctrongruộtCố.Cốcảmthấynólớnnhưmộtconchuột,nónằmtrênganvàcàotráitimCố.Chắckhôngphảilàgián.Chồngcủacon,mặcdầucónhiềukhuyếtđiểm,cũngkhônglẽlạisơsuấtđếnthế!

-Trờiơi!BàVũlẩmbẩmkêu.

Nhưngbàlàngườicótráchnhiệmtrướchết,nênbàcùngGiangvộivãsanghoaviênbàcụCố.Bàcụđangnằmkêđầutrêngối.Cụquayvềphíacondâu,đôiđồngtửmờđụctronghốmắtsâu.

CụnóivớibàVũ,giọngyếuđuối:

-Làmgìchobàthìlàmgấpđi!Bàsắpchếtrồiđây!

TìnhtrạngnàylàmbàVũkhiếpsợ.Hômquacụvuinhưmộtcôbéranhmãnh,khoeđãthắngcuộcchơimạtchượcvàđãănrấtkhỏe.BàVũhỏingườitớgái:

-Saokhôngđếnbáotôisớmhơn?

-Thưabà,mớichưađầymộtgiờmàCốđãtrởnênxanhnhợtnhưthếđấy.Chịtanóiđểbàochữachomình.

-Cốcómửakhông?Cốcóđỡkhông?

-Balầncóthai,bàmửacũngđãvừarồi!Bàcụthềuthào.Bâygiờ,baonhiêuruộtganbàđãxổcảtrongcáibô.Conạ,conhãylàmchobụngmẹđầylại.Trongbụngmẹbâygiờchỉđộccóhơivànước.

-Cốcóănđượckhông?

-Phảilàchobàđầybụngvớibấtcứthứgì,bàcụnóivớimộtgiọngyếuđuốinhưngcươngquyết.

Nghethế,bàVũtrấntĩnhlại.Bảbảonấucháolòng,vàchínhtaybànghiềnmộtcủgừngtươi,rấtcay,rồitrộnvàocháođútchocụ.

Mộtlầnngãbệnh,bàcụtrôngrấtthươngtâm.Cáimiệnggià,tànhéocủacụtrởnênngâythơvàyếuđuốinhưmiệngmộtđứatrẻ.BàVũnhìncụnuốttừngmuỗngcháomột,miệngcụkhôngcòncáirăngnào,hànglợimàuhồngvàsạchsẽ.Biếtbaolờiđãthốtrabởicáilưỡimàuhồngấy,bâygiờnókhôvànhănnheolàmsao!

TínhbàcụCốnóngnảy,khinổigiậncụlăngmạtấtcảmọingười.Chiếclưỡiấylàkhígiớicủacụ.Cụôngsợcụ.NhưngchắcôngVũđãnghebằngnhữnglờilẽkhác,vìbaogiờôngcũnglàtấtcảcủacụ.Ôngđãhọcởcụnhiềubàicahồicònthơấu,vàđãtừngthấynụcườitươicủacáimiệngngàynayđãgiànuaấy.

BàcụCốnóisaumộttiếngthởdài:

-Bàđãthấyđỡhơn.Bàchỉcầnđượcănuốngluônluôn.Đếntuổibàthểxáckhôngcònsứcdẻodainữa.Sựsốngtrởthànhnhưngọnlửarơm,nóchỉcháykhingườitanuôidưỡng.

-Mẹhãyngủmộtchútchokhỏe.

Nghenóithế,đôimắtbàcụmởravớimộtvẻlinhhoạtmới.

-Saoconlạicứbảomẹngủ?Mẹsắpngủthẳngrồiđây!

Ngườicondâucảmđộngthấyhaihànglệtràoraphủmờđôimắtbàmẹchồng.Bàcụkhóc,thềuthào:

-Connày,concótinmộtđờisốngsauđờisốngnàykhông?

BàcụđưabàntaygiốngnhưnhữngcáivuốtnhọncấuvàobàntaybàVũ.Nhữngcáivuốtnóngbỏngvìcơnsốt.Đãđứngdậy,bàVũlạingồixuống.Suốtđờibàcụchỉlàmộtcáimáykhoáilạc.Nóitómlại,cụrấtsungsướnggạtrangoàinhữnggìcụkhônghiểu.Giàusang,ănmặcsungsướng,cóuyquyềntrongcáigiađìnhtolớnnày,cụcònthiếugìnữa.Nhưngchỉsốngvìxácthịt,cụhoảngsợkhithấyxácthịtấyhéotàn.Vàkhithểxáccụhưnát,cụsẽđiđâu?

BàVũlựalờiđáp:

-Conhyvọngcómộtđờisốngkhácvớiđờinày.

Bàcóthểphỉnhbàcụnhưmộtđứatrẻ,nhưngkhôngthểđược:bàcụkhôngphảilàmộtđứatrẻ,màlàmộtbàgiàsắpchết.

-Concótinmẹsẽsốnglạivớimộtthểxáckhácnhưlờicácthầysưthuyếtpháptrongcácchùakhông?

KhôngbaogiờbàcụCốnóiđếnnhữngđiềuấy.BàVũtựtìmmộtcâutrảlờichínhxác.Nhưngnàoaicóthểtrảlờihộchobàđược?Cuốicùngbànói:

-Thưamẹ,conkhôngbiết,nhưngcontinsựsốngkhôngbaogiờmất.

Rồibàlàmthinh.Bàkhôngmuốnnóithêmrằng,bàtintưởngnhững

ngườinàochỉsốngvìthểxác,sẽmấttheothểxác.BàcóthểtưởngtượngthấyAn-Rê:sốngmàkhôngcóthểxácbaobọc,nhưngbàcụthìkhông.

Bàcụngủthiếpđi,mặcdầucụmuốnthức.Đôimimắtcụsụpxuống,nhănnheonhưmimắtmộtconchimgià.Cụthởrấtdàihơn.Bàntaygầygòcủacụrờikhỏibàntaydịudàngcủangườicondâu.

BàVũluira,khẽnóivớingườitớgái:

-Lầnnàycụsẽbìnhphục,nhưngđồgìngonthìgiữđừngđểcụthấymàthèm.

Ngườitớgáitrảlờirấtnhỏđểthanhminh:

-TínhCốchướnglắm,conkhôngmuốnlàmCốnổigiận…

BàVũnghiêmmặtnói:

-Màyphảivânglờibà.

KhiđếnhoaviênôngVũ,bàtựnhủ,đôikhihoạnnạnlạilàđiềuhay,vìcơnbịnhcủabàcụCốlàmchobàcócớđểđếntìmôngngoàicáilýdothực.BàđãsaiGiangđitinchoôngbiếttrước.Ởcửahoaviên,bàgặpGiangđợibàđểthưabàrõ,ôngVũvừamớivề,ôngmờibàngồitronglúcôngthayquầnáo.

Bàđợiôngởngôinhàquenthuộcnày,nơibàđãtừngsốngtrongbaonăm.Nhữngkhómmẫuđơnmớitrồng,mọcmộtcáchtươitốt.Mùahoađãmãn,nhữngcánhhoarụngxuống,nhữnglácâydàyvàsẩmhơn.Tronghồ,ngườitađãtrồngcủsenvànhữngđóahoasenmàuđỏthắmnằmmởratrênmặtnước.Giữamỗiđóahoa,vòngnhịgiàrungrinh,baophủmộtlớpphấnvàng.Hươnghoathơmngát,bàVũlấykhăntayphẩytrướcmặtvìhươnghoaquánồng.

BàVũđingangquahoaviênvàvàotrongphòngchính.Đồđạcvẫnynguyên,nhưngngườitamớithêmmộtvàiđồvật,nhiềuchậuhoavàquá

nhiềutranhảnhngoạiquốcđóngkhungtreotrêntường.Khôngvậtnàođượcsạchsẽnhưhồibàcònởđấy.Bàtứcbựcthấybụiđóngdướicácghếbànhvàtrongcácgócphòng.Bàđứngdậyvàbướctớinhữngcánhcửachạm,lớn,nặngnề,nhữngkhunglướimắcvõngđãmởrộng,Bànhìnsangphíabênkia.

ÔngVũvừađivào,vừacàicúcchiếcáocụtbằnglụaxám.Ôngvuivẻhỏibà:

-Mìnhthấygìsaucánhcửaấyphảikhông?

-Có.Thấybụi.Tôiphảibảoanhquảnlýmớiđược.Cầnphảiquétlạicảphòng.

ÔngVũnhìnquanhnhưmớithấycănphòngnàylầnđầutiênvậy.Ôngnói:

-Mìnhnóiphải…

Vàlátsau,ônglạitiếp:

-Cănphòngnàycầnđếnmình.

Ôngnóimộtcáchvuivẻvớimộtnụcườitrêuchọc.BàVũvẫngiữvẻnghiêmnghịvàthinhlặng.

Cảhaingồixuống.Bànhìntrộmchồng.Ôngcóvẻbéotốtvànhữngđườngnhănquanhmiệngđãlấylạivẻvuitươi.Đóchínhlàđiềubàmongước,bàkiếmtìm.Vậytạisaobàlạicảmthấycáiướcmuốnđộcáclàlàmchoôngphảitổnthương?

-Mẹđaurồi,bàđộtngộtnói.Mìnhđãđếnthămmẹchưa?

Ôngkhôngcườinữa.

-Bậyquá!Lẽratôiđãđếnthămmẹhồisángsớmnhưngcứbậnviệc

nàyviệckhác,thànhra…

-Mẹđaunặng.

-Mìnhkhôngmuốnnóilà…

-Lầnnàythìchưa,nhưngngàylâmchungcũngkhôngcònxanữa.Mẹđãbắtđầulochuyệnchết,mẹhỏitôicótinmộtđờisốngkhácsauđờisốngnàyhaykhông.Nhữngcâuhỏinhưvậychứngtỏthểxácđãbắtđầuchếtvàlinhhồnlosợ.

-Mìnhtrảlờithếnào?ÔngVũhỏi,vẻquantrọng.

-Tôiđãnóirằngtôihyvọngcó.Nhưnglàmsaotôicóthểbiếtđược?

Độtnhiên,ôngnổigiậnmộtcáchvôcớ.Ôngkêulên:

-Ồ,mìnhđộcácquá?Saomìnhlạitỏsựhồnghicủamìnhchomộtbàlão!

Ôngmởnút,vạcháocụtrađểlộcáicổmậpmạp.Ôngrútquạt,quạtphànhphạch.

-Nếumẹhỏimình,mìnhsẽtrảlờisao?

-Tôisẽtrấnanmẹ.Tôisẽbảorằngdướisuốivàngchỉcóhạnhphúc.Tôisẽnói…

-À,thếthìmìnhnênthânđếnnóivớimẹlàtốthơncả.

Trongnhữnglúcbàgiận,bàkhôngbaogiờlêngiọng,nhưngcáigiọngấytuônralanhlảnhvàcóvẻcaychua.

ÔngVũbĩumôi.

-Đượcrồi,tôisẽnóivớimẹnhưthế.

Cảhaicùngthinhlặng,mỗingườicốtìmlạibìnhtĩnhcủamình.Bàngồibấtđộng,haitayđặttrêngối,đầunghiêngnghiêngtrênchiếccổthanhtú.Ôngngồimộtcáchvữngvàng,taykhôngngừngphephẩycáiquạt.Họcùngngạcnhiênvìvôcớđãgiậnnhau.

Bànóitrước:

-Tôicóviệckháccầntinchomìnhbiết.

-Việcgìthế?

Bàvẫngiữnguyênsựthậttầmthường:

-ChiềuhômquaThuMinhđếntìmtôiđểnhờtôitinchomìnhbiếtcôtađãcómang.

Mộtlầnnữa,bàVũlạidùngtiếngbìnhdân.Bàkhôngngẩngnhìnchồng,vàvẫnngồibấtđộngduyêndáng.

Bànghetiếngchiếcquạtrơi,siếttrênthânáolụa.ÔngVũlặngthinhrấtlâu,đếnnỗibàphảingướcmắtnhìnchồng.Ôngđămđămnhìnbà,mỉmcườivớimộtnụcườivừadiễucợtvừathẹnthùng,đồngthờiđưatayvuốttócvớicáidángđiệumàbàbiếtrấtrõ,nódiễntảmộtnỗivuimừngphalẫnngượngngùngvàthỏamãn.

KhiôngVũbắtgặpnétnhìncủavợ,ôngbậtcười.

-Hãymắngnhiếctôiđi,hãynguyềnrủatôiđi!Tôilàmộtngườivôliêmsỉ…Nhưngmẹnóạ,chỉvìtôivânglờimình,khônghơnkhôngkém…

-Mìnhđừngcólàmravẻkhôngbằnglòng.Mìnhbiếtrõ,mìnhhãnhdiệnlắm.

-Thanôi!Tôiquámạnh.

Cảhaicùngcườinhưthóiquentrongđờisốngchungcủahọ,vànụcườiấylàmhọgầnlạivớinhau.Nhưngnócũnglàmchobàsángmắtra,làbàkhôngyêuông.BàMỹTrinhcólý.Bàkhôngyêuông,khôngbaogiờyêuôngcả;vậybâygiờlàmsaobàcóthểghétđượcông!Bàxemnhưchiếcxiềngcuốicùngvừabungra,táchrờikhỏihồnbà.Biếtbaolầnbàđãtựlượmnhữngxiềngxíchấylênđểtựgiammìnhlại.Bâygiờthìhếtrồi.Bàkhôngcầnchúngnữa.Bàhoàntoàngiảithoátkhỏiông.

-Mìnhhãynghetôinói,bàtiếpkhihaingườiđãngớttiếngcười.MìnhphảitốtvớiThuMinh.

-Baogiờtôicũngtốtđốivớimọingười.

-Tôixinmình,hãynghiêmtrangmộtchút.Đólàđứaconđầucủacôấy.Đừngphárầycôta.Mìnhhãyđểchocôtayênmỗikhicôxâymặtvàotường.

Ônglắcđầu,liếmmôi,nhìnbànóicóvẻtrêuchọc:

-Mộtvợhầucólẽkhôngđủ.

Nhưngôngkhôngcònlàmchobàcựclòng,đaukhổnữa.Bàchỉmỉmcười.

-Bâygiờmìnhcóthểđếnthămmẹ.Mìnhhãytinchomẹbiếtmìnhcócontraihơnlànóiđếnvấnđềlinhhồncủabà.

*

**

Nhưngcáitincontraicụmangđếnkhônglàmchocụvuimừng.

BàVũdừnglạigiữađườngđểđùavớimấyđứatrẻ.Vừavềđếnnhà,bàthấyGiangchạyđến.

-Thưabà,chịkêulên.Cốđaunặngthêm.Cốsợhãivàgọibà.ÔngđangngồivớiCố.Ôngchomờibàlạingay.

BàVũvộivãtrởlạivàđếnbênđầugiườngbàcụnằm.ÔngVũngồibênbàvuốthaibàntayhầunhưđãchếtdầncủacụ.

Nhìnthấyvợ,ôngliềnthanthở:

-Mẹđãđếnmộtkhúcquanhnguyhiểm.Mẹđãchọnconđườngđixuống.

NgườitathấylóeramộttiasángtrongđôimắtlờđờcủabàcụCố,nhưngcụkhôngthểthốtrađượctiếngnào.Cụmởmiệng,khuônmặtcụnhănlạinhưsắpkhóc.Nhưngkhôngcómộtâmthanhnào,mộtgiọtnướcmắtnàohiệnratronglúccụnhìncondâuvớimộtvẻđángthương.

BàVũcảmthấycụkhiếpsợhơnbaogiờhết.

BànóivớiGiangđangđứngcạnhbà:

-Chịđimangrượulạiđây.PhảilàmchoCốấmlại.CốphảicảmnhậnđượcthểxáccủaCố.HãylấyrượuQuảng-Đông,hâmsơquavàbảoanhgáccổngđimờithầythuốc.

BàcụvẫnnhìnsữngbàVũnhưvannàigiúpđỡ,khuônmặtcụđônglạitrongmộtvẻthiểunãothảmthương.

BàVũdịudànganủicụ:

-Giangsắpđemrượunóngđếnchomẹ.Mẹsẽthấydễchịuhơn.Đừngsợmẹà!Khôngcógìphảisợcả.Quanhmẹmọisựvẫnnhưthường.Bênngoài,bọntrẻđangnôđùadướiánhnắng,lũnôtìvámayvàchămnomnhàcửa.Ởdướibếp,ngườitađangsửasoạnbữacơmchiều.Sựsốngvẫntiếp

tụcvàsẽtiếptụcmãimãi.Tổtiênchúngtađãxâycấtdinhcơnày,chúngtađãởnhiềunăm,vàconcháuchúngtavẫncòntiếptụcở.Sựsốngtiếpdiễnmuônđờimẹạ.

Giọngbàthánhthót,vuốtve,đầyđặnvàphongphúvangdộikhắpgianphònglặnglẽ.Nghebànói,dầndầnnétmặtbàcụCốdịulại,giãnra,vàvẻthảmthươngtanbiếnmất.Đôimôicụrunrẩyvàcụbắtđầuthở.Suốttronglúcmặtcụcứngđờnhưcáimặtnạ,thìhơithởcủacụdườngnhưbịngừnglại.

ChịGiangmangrượunóngđựngtrongcáibìnhcóvòi,chạyđến.BàVũliềncầmlấy,ghéchiếcvòisátđôimôihémởcủabàcụCố,róttừnggiọtvàomiệngbàcụ.Bàcụnuốtmộtngụm,rồihai,rồiba.Mộtnỗimừngmỏngmanhhiệnratrongmắtcụ.Cụlạinuốt,vàthìthào:

-Mẹcóbiếtmùirượu.

Rồimộtcáigiậtmạnhkinhngạcvàgiậndữthoángquátrongđôimắtcụ.Chínhtronglúccụcảmnhậnđượcmùirượulàlúctráitimươngngạnhcủacụngừngđập.Cụlạirùngmìnhlàmrungchuyểntoànthân,rượutrànrakhóemiệnglàmhoenốcáichănđắp.ThếlàbàcụCốtừtrần.

-Ôi,mẹôi!

ÔngVũhãihùngrítlên.BàVũhấptấptraobìnhrượuchoGiang.Bàrútcáikhăntaylụara,khommìnhlaumôibàcụCố.Rồinângđầucụlên.Nhưngđầucụrũra,nênbàlạiđặtxuốnggối.Bànói:

-Mẹđãđirồi!

-Ôi,mẹôi!Mẹôi!

ÔngVũlạinứcnở.Ôngbậtkhóclớn.Bàđểôngkhóc.

Cónhữngđiềucầnphảilàmgấpchongườichết.MộtngườigiàcảnhưbàcụCố,ngườitakhôngphảichờchohồnvíaxuấtrakhỏixác.Họphảitrừ

tàvàgiữhồnvíacụlại,vìsợnósẽthoátra,sẽmangđiềuhọađếnchotrongnhà.Đólànhiệmvụcủacácphápsư.Nhưngthậtra,trongthâmtâm,bàVũkhôngtinnhữngphápsưấycũngnhưnhữngvịthầncủahọ.

Bàđứngyên,mắtnhìnxuống,cònôngVũthìvừanứcnởkhócvừavuốtvebàntaymẹkhôngthôi.BàVũngạcnhiêncảmthấymìnhướcaođitìmthầyAn-Rêđểphóthácchothầyviệcxuađuổitàma.Nhưngđiềuấycólẽsẽkhônglàmchotrongnhàthỏamãn.Nếusaunàycómộtđứatrẻnàotrongnhàngãbệnh,dùđãmộtnămqua,thếnàocũngcólờitráchmócvìđãkhônglochutấthồnpháchcủabàcụCố.Vìtôntrọnggiađình,bàphảituântheocổtục.

QuaysangGiang,bàbảo:

-Chịđimờithầyphápvàtiệnthìmờicácngườiloviệctẩmliệmluônthể.

-Consẽlolắngmọiviệc,Giangvừađápvừađira.

-Thầynóạ,mìnhnênđira,chúngtahãyrờikhỏimẹmộtlátđi.Lũnữtìsắptắmrửavàthayquầnáochomẹ,cácphápsưsẽtrừtà,rồicácngườiướpxácsẽlàmnhiệmvụcủahọ.Mìnhnênđivề.

Ôngngoanngoãnđứngdậyvàhaingườicùngđira.Bàbướcchậmrãicạnhông.Ôngvẫntiếptucthankhócvàchùinướcmắtvàocánhtayáo.Bàthởdàivàkhôngkhóc.Đãbaonămbàkhôngnhỏmộtgiọtlệnào,vàtronglúcnàyhìnhnhưđôimắtbàkhôrốc.

Nhưngkhinghebàthởra,ôngliềnđưataynắmlấytaybà;nhưthế,taytrongtay,cảhaiđivềnhàông.Họngồingoàihoaviênvàbàđểôngkểtấtcảnhữngkỷniệmcủaôngvềbàcụ;việcbàcụcứuôngthoátnhữnghìnhphạtcủacụôngnhưthếnào,khiônghọcbàithìcụlénvàophòngông,mangrượu,bánhngọt,hạtdẻchoôngnhưthếnào;ngàynghỉbàcụdẫnôngđixemhát,khiôngđauthìcụrướcbọnphườngtuồngvàlũlàmhềđếntậnbêngiườngđểlàmchoôngvui;vànếuôngđaurăng,bàcụchoônghútmộthơithuốcphiệnvớicáiđiếucủacụ.

Ôngnói:

-Thậtlàmộtbàmẹtốt.Mộtbàmẹluônluônvuivẻvàthíchlàmchotôivui.Bàđãdạychotôibiếthưởnglạcthúởđời.

BàVũyênlặngnghetấtcảnhữngchuyệnấy.Bàkhuyênchồngănvàuống,rồidùngmộtchútrượu.Bàkhinhnhữngngườisayrượu,nhưngcónhiềukhirượucũngcóích,làmdịuđượcnhữngnỗiđaubuồn.Vìthế,bàbảolấyrượuhâmchoônguống,vàcànguốngôngcàngnóinhiều.Ônglặpđilặplạimãimộtchuyện,chođếnkhigụcđầuxuống.

Bấygiờ,bàđứngdậyvàbướcrấtkhẽvềcănphòngtrướckiacủabà.Bàđivào,vàsaubứcmàngiườngbằngsatanh,bàthấyThuMinhnằm,bóngcáigáyvàđườngcongcủamộtbờvaithanhmảnhhiệntrênnềntườngtrắng.Bàgọirấtkhẽ:

-ThuMinh?Ngủrồià?

ThuMinhquaylại,vàtrongánhnếnchậpchờn,mắtnàngchămchúnhìnbàVũ.

-ThuMinh,côngủđêmnaycũngvôích.Cốđãmấtrồi,cònôngthìsaylibìvìrượuvàvìbuồn.Thôi,dậyđiem!

ThuMinhvânglờivàlặnglẽrakhỏigiường.

Nànghỏi:

-Emphảiđiđâubâygiờ?

BàVũdodự:

-Tôitưởngcôcóthểđếnphòngtôi.Tốinaytôikhôngngủ.TôiphảithứccanhCố.

-Ờ,chịchoemthứccùngchị,emkhôngmuốnngủ.

-Nhưngcôcòntrẻ,khôngnênthứcsuốtđêm,vìcôcóthai.

-Xinchịchoemởcạnhchị,nàngnóivớimộtgiọngvanlơn.

BàVũkhôngthểtừchối,bànói:

-Vậythìđếnđi.

SaukhingườitađãđỡôngVũlêngiường,vàchínhtaybàđãbuôngmànxuống,bàVũlạiđixếpđặtcôngviệctrongnhàđêmấy,vớitưcáchlàmộtbàchủ.Nhữngaiđãthứcchođếnlúcấythìđingủ,nhữnglũnôbộcvànhữngngườianhemhọlớntuổihơnhết,khôngđượcnghỉchútnào.NgườitađãtắmvàthayquầnáochobàcụCố.BàVũlolắngđểmọiviệcđượcđúngtheonghilễ,vàThuMinhbêncạnhbàkhôngnóilờinào,nhưngluônluônsẵnsànglấygiúpvậtnàyvậtkhác.ThuMinhnhanhtaynhanhmắt,nàngđoánđượcđiềungườitamuốntrướckhinhờ.TuynhiênbàVũthấyrõThuMinhkhôngmộtthoángbuồn,cáichếtnàyđốivớinàngnhưkhôngcó.Khuônmặtnàngnghiêmnghị,nhưngkhôngbuồnbãvàkhônglàmravẻkhóclócnhưmộtvàingườikháccóthểlàm.

“Tráitimnàngchưaởtrongnhànày”bàVũvừanghĩ,vừađưamắtquansátThuMinh.

Nhưvậy,mộtthếhệđãmãnvàrờikhỏinhà.BàVũtrởnêncáiđầucủadinhcơnày,nhưngbênngoài,ôngVũlàgiatrưởng.

BàcụCốkhôngđượcmaitángngay.Khingườitabànhỏicácthầyđịa,họbảođếntrungthumớicóngàytốt.Nênkhimọinghilễđãhoàntất,vàbàcụCốnằmtrongchiếcáoquanbằnggỗđá,niêmphonglại,linhcữuđượcđưavàoquàntạimộtngôichùatĩnhmịchcủagiađình,ngaytrongkhuônviênnhàở.Khôngcóai,ngaycảbọntrẻconcócảmgiáclàbàcụCốởxa.Nhiềulần,tronglúcnôđùa,bọntrẻchạyđếnchùavànhìnvàotrong,gọirấtkhẽ:

-Bàơi!Cốơi!Cốcónghechúngcháunóikhông?

Rồichúnglắngnghe.Đôilúckhôngâmthanhnàolọtvàođếntaichúng.Nhưngnhiềukhigióthổi,chúngbảonhaurằngchúngđãnghebàcụCốtrảlờitừtronglinhcửu.

Mộthômnọ,bàVũhỏimộtcôbé,concủamộtngườianhemhọ.

-Cốnóigìthếcháu?

Embélàmravẻnghiêmtrangnói:

-Cốbảo:Cáccháuơi,hãyđichơi,hãysungsướng.Nhưngbàạ,giọngCốrấtnhỏvàrấtxa.Ởtrongquantài,Cốcóbằnglòngkhôngbànhỉ?

BàVũnóichonóyêntâm:

-Cốrấtbằnglòng.BâygiờcháuphảivânglờiCố,hãyđichơiđivàhãysungsướng.

*

**

ĐámtangbàcụCốxong,sựimlặnglạirơixuốngbaophủcảtòanhàtolớn.Hìnhnhưvớisựrađiấy,mỗithếhệ,riêngcảmthấymìnhđượcthăngcấptrongkhônggian.VớicáichếtcủabàcụCố,sựsốngtiếnvềphíatrướcmộtbước,vàmỗingườitưởngmìnhgầnngàychếthơn.Khiđoạntangđầuđãmãn,ôngVũbỏquầnáosôgaira,thìôngkhôngcònhoàntoànnhưcũnữa.Khuônmặtđầyđặncủaôngxemragiàhơn,nghiêmnghịhơn.Thỉnhthoảngôngsangnhàbà,hầucùngnhaubànchuyệngiađìnhmàhọlàhaicáiđầu.ÔngVũbuồnphiềnvớiýnghĩrằngôngđãkhôngphảilàmộtđứaconhiếuthảonhưýôngmuốn.Khihọnóichuyệnvềmùamàng,vànhữngthuếmábấtcôngdoChínhphủbanhành,vàkhihọcânnhắcmộtvàimónchitiêu,điểmquađànconlũcháuđãxong,ôngVũliềnnghĩđếnmẹ.Ôngnóivớibà:

-Baogiờmìnhcũngcóhiếuvớimẹ.Nhưngtôi,hầunhưluônluôntôiquênhẳnmẹ.

Đểkhíchlệchồng,bàVũliềntrảlời:

-Saomộtngườiđànônglạicóthểquênmẹmìnhđược.Ngườiđãchomìnhsựsống,nênchỉcóviệcthờlànhớđếnngười.Ngườiđãbanchomìnhthểxác,nênănuống,ngủnghỉ,vàdùngthểxácấybằngcáchnàybằngcáchkhác,lànhớđếnngười.Tôikhôngđòicáccontraitôiphảichạyđếnvớitôivàkêulên:Mẹởđâynày!Mẹởkiakia!”.Chúngvuisống,chúnglấyvợ,đượchạnhphúcvàsinhnhiềucontrai,làtôiđượclãnhphầnthườngđầyđủ.Trongchúng,cósựsốngcủatôi.Đốivớimẹcũngthế.Mẹsốngtrongmìnhvàtrongcácconcủamình.

-Mìnhnghĩnhưthếthậtà?

Saumỗilầntiếpxúcvớibà,baogiờôngcũngcảmthấyđượcanủihơn.

Bàởlạimộtmình,suynghĩvềnhiểuviệc.Bâygiờhơnbaogiờhết,đờisốngcủabàchialàmhaiphần–phầnbàsốngtrongnhà,vàphầnbàsốngtrongchínhmình.Nhiềukhinặngvềphầnnày.Đôikhinặngvềphầnkia.Khitrongnhàyêntĩnh,bàởmộtmình,hạnhphúc.Khixảyranhữngđiềuphiềnnão,bàhếtsứclotiêutrừ.

Vàogiữamùathu,bàVũcảmthấychớmhémộtnỗibuồnphiềnnhỏ.Nỗibuồnphiềnấycócơlớndần,nếubàkhônglotiêutrừnhưngườitaphámộtvếtsâuăntrênmộtcâynon,LiênChivàPhanbắtđầucãinhau.Mộthôm,trongkhiđicủsoátlạicôngviệctrongnhà,bàđãbiếtđượcmốibấthòacủahaingười.MặcdầuLiênChiđẹpvàlịchthiệp,nhưngnàngđãđểcửanhàquábừabãi.Banđầu,bàVũtránhkhôngnói,vìLiênChilàconcủabạnbà.BàbiếtbàKhươnggiađìnhđôngđúc,khôngthểgiữgìnnhàcửatrậttựvàsạchsẽhoàntoànđược,thìcongáicủabàtabừabãicũngkhônglàgì.

BàVũthíchnóichuyệnvớiMaihơnlàkhiểntráchLiênChi,vìMaicũnglàcongáicủabàKhương.

Mộtbuổisáng,bàgặpMaiđangchảitóc.Bầutrờisắcxámvàêmdịu,cảnhàxemnhưcònyênngủ.BàVũkhôngnóigìvềviệcnàngtrangđiểmmuộn,bàtựbảo,nếubàphêbìnhcôem,tấtcũngcólợichocôchị.

Thấybàmẹchồng,nàngdâuvộithutócvàotay.

-Thưamẹ,mẹđếnchơi.Conlấylàmxấuhổvìchưađiểmtrang.Đểconbớisơquacũngđược.

-Khônghềgì.Concứviệcthongthả.

VàbàngồixuốngghếtronglúcngườiởgáichảitócchoMai.TócTốLanvàLiênChicắtngắn,chỉcóMaigiữtóctheolốixưa.

-Concònphảiđợimấyngàynữanhỉ!

-Thưamẹ,khoảngmườimộtngày.Conhyvọngmẹsẽchỉbảogiúpcon.Mẹbiết,sinhđứaconđầulòngconđauđớnlàmsao!

Chịởvuivẻnói:

-Khitôisinhcon,tôiđanggiúpchồngcàyruộngngoàiđồng.

GiađìnhhọVũbiếtchịởnàytừlâu,vìchịtasốngtrênđấtđaicủahọ.Mùahèchịtavềnhàđểloviệcgặthái,cònmùađôngthìtrởlạigiúpviệcchochịMai.

Vìchịgóabụa,ngườitanângđỡchị,nhưngvìquáyêuđồngruộng,nênchịkhôngthểkhôngtrởlạiđóhàngnăm.

BàVũnói:

-Sinhđứaconthứhaiconsẽítđauhơn.Nhưngngườitachorằng,ngườiđànbàsốngtrongchốnphòngkhuê,thườngsinhconkhôngdễdàngnhưnhữngngườisốngtựdongoàiđời.

-ThếLiênChisinhcódễkhông?

-Ồkhôngđâu!Chịởnhanhnhảunói.Côấythôngtháiquá!

BàVũbậtcười:

-Khôngphảithếđâuconạ!CólẽbàcũngthôngtháinhưLiênChi,nhưngbàsinhrấtdễ.Trongđờibà,bàgặpmayrấtnhiều.

-À,bàkhác.Bàthuộchạngngườitrờiđãchọn,chịởđáp.

BỗngMainói:

-LiênChinói,nókhôngthíchcócon.Nónói,nóhốitiếcvìđãlấychúPhan.

BàVũgiậtmình,ngướcmắtlên.

-Mai,hãygiữgìnlờinóichocóýtứ.

-Nhưngthưamẹ,thậtthếđấyạ.

Maigiậmchân,thétchịđầytớ:

-Đồngu,chịnhổtócchotôiđấyà?

Chịởđáp:

-Đólàlỗicủaemcô.Emcôđãlàmtôigiậtmình.Tôichưabaogiờnghenóiđànbàmàkhôngmuốncócon,trừmấycôvợlẽsợthânmìnhmấtvẻđẹp.Còntrongnhànày,ngayngườivợhầucủaôngchủcũngđãcómang.

BàVũkhôngchúýgìđếncâuchuyệngiữachịMaivàngườiđầytớ.Bànói:

-Maiạ,mẹđếnnóichuyệnemconvớicon,vàhỏicon,mẹphảilàmgì,vìemconquábừabãi.Nhưngđiềuconchomẹbiếtlạiquantrọnghơncảviệcđểbụiđóngdướigầmbàn.Mẹphảilongayđếncáigiađìnhnontrẻnày.Mẹrấtbậnrộnvìcáichếtcủabànộicáccon.Conhãynóichomẹnghenhữngđiềuconbiết.

-ChínhLiênChiđãnóinhữngđiềuấyvớicon…

Haingườikhôngquantâmgìđếnsựhiệndiệncủachịở.Trongnhànày,mọingườiđềucóthểnghevàthấy,chínhbọntôitớcũngcóchỗcủachúngnơiđây.

-Conhãykểchomẹnghenhữngđiềuemconđãnói.

-Nóbảo,nóghétnhữngnhàthếgianhưnhànày.Nóhốitiếcvìđãlàmdâunhànày.Phanthuộcvềgiađìnhchứkhôngthuộcvềnó.CònnóthìthuộcvềgiađìnhchứkhôngthuộcvềchúPhan,dầunókhôngmuốnnhưvậy.Nómuốnởriêngđểcónhàcửariêngbiệt.

BàVũkhônghiểu.

-Muốnởriêngà?Nhưngchúnglấygìmàsống?

-Nónói,nếuchúPhanbiếtAnh-vănkháhơn,thìcóthểlàmviệccótiềnlương.

-NómuốnchồngnóbiếtthêmAnh-vănsao?

-Dạ,đểchúấylàmratiền.Nhưthế,haingườimớicóthểởriêngđược.

-Nhưngởđâycóaiquấyrầychúngnóđâu?

BàVũtứcgiậnvìdướimáinhànàycómộtgiađìnhnhưvậy.

-Côấymuốnnóiđếnnhữngtậpquántronggiađình.Nhữngngàylễ,ngàytang,kỵgiỗ,bổnphậnlàmdâu,việcgiaophótrẻemchođầytớ,vàtấtcảnhữngchuyệntươngtự.Cônói,chúPhannghĩđếngiađìnhtrướcvợ.

-Đólàbổnphậncủacậuấy.Vàđócũnglàbổnphậncủacôtanữa.Vậy,phảichăngcôtalàmộtconđĩ,nênmớibảokhôngthuộcvềtrongnhà?

MaithấyđiềumìnhnóiđãlàmphậtlòngbàVũ,nênnànglàmthinh.Chịởcũngkhôngdámxenlờivàovìcảmthấytrườnghợpquánghiêmtrọng.ChịbớitócchoMaixong,càithêmhaichiếctrâmngọc,rồigỡtócrốiởlượcquấnquanhngóntayvàđira.

TrongphòngcònlạimộtmìnhbàVũvớiMai.

-Thếconcũngcónhữngtưtưởngnhưvậysao?

Maibậtcười,nàngnóicáchthẳngthắn:

-Ồ,thưamẹ,connhátquá!Conthíchđờisốngtrongnhànày.Tấtcảđềusạchsẽ,tấtcảđềutrậttựmàconkhỏiphảisờtayđến.Conmừngrỡkhiconcủaconkhóc,liềncóngườiởđếnbồngthay,vàconsungsướngtừsángđếntối.Nhưngconchưabaogiờđihọc,nênkhôngthíchđọcsách,vànhàconđãnóichoconbiếttấtcảnhữngđiềucầnbiết,nhữngđiềumànhàconcholàđủ,vậytạisaoconlạimuốngìhơn?

-Lãngcótốtvớiconkhông?

ĐôimámịnmàngcủaMaibừngđỏ.

-Chàngtốtvớicontronghếtmọisự.Chưabaogiờcómộtngườitốtnhưthế.Xincámơnmẹ.

-VậyPhankhôngtốtvớiLiênChisao?

Maidodự.

-Khihaingườiđánhlộnnhauthìlàmsaonóiđượcbàntaynàođánhtrước?Phầncon,contưởngđólàlỗicủaTốLan.ThímấyluônluôncặpkèvớiLiênChi.Cảhainóiluyênthuyênvềchuyệnchồngcon,rồimỗingườilạithấykhuyếnđiểmcủachồngngườikhácnơichồngmình.

BàVũnhớlạitiếngthankhóccủaTốLanmộtđêmnọ,cáchkhôngbaolâu.

-ChínhTốLancũngkhôngbằnglòngà?

Mainhúnvai,nàngdodựđáp:

-LiênChilàemcon,cònđốivớiTốLanthìconkhôngmuốnđảđộngđến.

-ConkhôngyêuTốLansao?

BàVũtưởngnhưmìnhđangđitrongmộtconđườngrốirítvàtiếnsâuvàocáilướibímậtgiấuẩntrongnhà.NhữngngườisẽthừakếbàvàôngVũmàcãivãnhaunhưvậythìthựclàmộtđiềuquáidị.

-ConkhôngthíchTốLan.Mainóivớimộtgiọngbìnhthườngkhôngtỏvẻgìghétbỏ.

BàVũnghiêmkhácnói:

-Vậythìđànbàbaogiờcũngphảicãinhauà?

Mailạinhúnvai:

-Ngườitacóthểkhôngthíchmộtngườimàkhôngcầncãivãvớingườiấy.ConkhôngthíchTốLan,vìthímấybaogiờcũnglàmravẻchỉcómìnhlàcólý,cònngoàirađềusaicả.ĐốivớichúPhancũngthế;thưamẹ,conlấylàmlạlàmẹkhôngbaogiờthấyđiềuấycả.Conđãbảonhàcontrìnhmẹbiết,nhưngnhàconnóilàchàngkhôngmuốnlàmchomẹphảibuồnphiền.ChỉcóCốbiết.CốđãvảTốLan.

-CốđãvảTốLanà?BàVũkêulênngạcnhiên.Saokhôngainóichotôibiếtcả?

-ChúThếcấmthímấynói.

Maicảmthấythíchthúvềnhữngmẩuchuyệnấy,nàngtiếp:

-TốLanthôngtháiquá!ThímấythônghơnLiênChi,nênLiênChinghetheo.Baogiờthímấycũngnóiđếnnhữngchuyệnmàngườiđànbàkhôngnênbiết.

-Chuyệngì?

-VềHiếnpháp,vềviệcphụchưngquốcgia,vềsựbấtcôngcủacácHiệpướcvàvềtấtcảmọivấnđềthuộcloạiấy.

-Mẹxemconcóvẻthạolắm,bàVũmỉmcườinói.

-Nhàconđấy,chứkhôngphảicon.

-ConkhôngmuốnbiếtnhữngđiềuLãngbiếtsao?

-Cònnhiềuchuyệnkhácnữa,chúngconcóthểnóicùngnhau.

-Chuyệngìvậy?

Nhưngthayvìtrảlời,Maiquaymặtđi,giấumộtnụcườilàmlúmhaimáđồngtiềncủanàng.

BàVũkhônghỏigặngthêm.Mộtlátsau,bàđứngdậyvàtrởvềnhà.Bàđãbiếtđượcsựrốiloạnmớiấytrongnhàbà.Ngàyhômđóbàmệtđếnlảngười.Bàcảmthấymìnhnhưmộtngườichạybộ,mặcdầuchưaănuốnggìmàvẫnphảicốchạychomau.Bàthiếusứcđểgiúpnhữngngườitrẻtrungnày,nhữngngườimàsựsốngphụthuộcvàođờisốngcủabà.Sựkhônngoan

củacánhânbàquáxưacũ-Sựkhônngoanbằngphẳngcủamộtconđườngđờithẳngtắp,từkhisinhrađếnlúcchết.BànghĩđếnthầyAn-Rê,conngườicómộtsựkhônngoanvượtquácácbứctườngnày.BàsẽchogọiPhanđếnvàthúcgiụcchàngtiếptụchọclại.VậykhithầyAn-Rêđến,bàsẽnóichothầybiếtnhữngmốiloâuđanglàmxaođộngđámthanhniênấy,màbàlàcâucộtchốngđỡ.

BàsaiGiangđitìmPhan.Tìnhcờchàngcómặtởnhà,vàvìkhôngcóviệcgìphảilàmnênchàngđếnngay.Vẻmặtchànglàmbàkhôngvừaý.Nếuchàngchưavợ,bàsẽnghĩmộtcáchthựctìnhrằng,chàngcóvẻnhưmộttayphóngđãng.Tuycóvẻsungtúc,nhưngchàngxemracaucó,bấtmãn.

-Phan,con!Bàdịudàngnói.Từngàytổmẫuconbỏchúngtađếngiờ,mẹquábậnrộn,đếnnỗimẹkhônghỏihangìđếnđờisốngcủacácconcả.Mẹđãthấycáccon,cảLiênChivàconởvịtrícủachúngcontronggiađình,nhưngkhôngbaogiờmẹthấymộtmìnhcon.Nàycon,bâygiờconhãynóichuyệnvớimẹ.

-Conkhôngcóchuyệngìđểnóicả.Phantrảlờimộtcáchthờơ.

-CảLiênChivàconnữa,bànóimộtcáchmơntrớn,vuốtve,

-Mọisựđềutửtếcảmẹạ.

BàVũnhìnconkhôngnóigì;chàngcaolớnvàmảnhkhảnh,tầmvóccânđối.Tuydángngườichàngthanhcảnh,nhưngkhôngphảilàkhôngmạnhmẽ.Mặtchàngvuông,đôimôidàydễtrởnêncaucó.

Nhìncon,bàmỉmcười.Bỗngbànói:

-Congiốngngàyconcònnhỏquáđi.Thậtquáilạ,ngườiđànônglớnlênthayđổirấtít,cònngườiđànbàthayđổinhiềulàmsao!Đôikhimẹnhìnmỗingườitrongcáccon,hìnhnhưmẹthấychúngconhoàntoàngiốngnhưlúcngườitađặtvàođôitaymẹlầnđầu.

-Thưamẹ,tạisaochúngtasinhraởđời?

Chínhbàcũngthườngbănkhoăntựhỏinhưvậy.Nhưngkhibànghecâuhỏiấyởmiệngconbà,thìbàcảmthấysợhãi.

-Khôngphảibổnphậncủaconngườilàsinhconđẻcáisao?

-Chưahẳnthế.Tạisao?Tạisaolạicómỗingườitrongchúngtaởtrầngiannày?

-Ngườitađãtạonênchúngta,chúngtacóthểkhôngsốngđượckhông?

-Nhưngnếusinhraconchỉđểconsinhramộtconngườikhácgiốngcon,vàchínhconngườiấysẽsinhramộtconngườikhácnữagiốngnhưhaichúngcon,thìcóíchlợigìđâu?

Phankhôngnhìnmẹ.Haibàntaythanhmảnhcủachàngnhẹnhàngchắplạiđằngtrước.

-Mẹạ,chàngchậmrãinói.Trongconcómộtcáibảnngãkhôngliênquangìvớimẹvàcảđứaconmàconsẽsinhrasaunày.

BàVũcảmthấysợhãi.Bàđãtừngcónhữngcảmnghĩấy,vàcũngđãtừngđặtcâuhỏinhưthế,nhưngkhôngthểtìmthấychúngnơicácconbà,

-Thanôi!Mẹđãlàmộtngườimẹxấuđốivớicáccon.Chaconkhôngbaogiờcónhữngtưtưởngấy.Hẳnlàmẹđãrótthuốcđộcchocon.

-Không,conluônluônnghĩđếnđiềuấy.

-Saoconkhôngbaogiờnóichomẹbiết?

-Contưởngnósẽquađi.Ấythếmànóvẫncòn!

Bàtrởnênvôcùngnghiêmnghị.

-MẹhyvọngrằngđiềuấykhôngcónghĩarằngconvàLiênChibấthòavớinhau.

Phancaumày.

-ConkhôngbiếtLiênChimuốngì.Nànglàmộtconchoichoi.

-Vợchồngconcứquấnquýtlấynhaunhưthếlàmộtchuyệnxấu.MẹthấyLiênChikhôngbaogiờđếnngồivớicácngườiđànbàkhác,nhưchịMaichẳnghạn.LiênChikhôngbướcchânrakhỏigiannhàcủacon;nhưthếdĩnhiênlànàngsẽtrởnênuểoải,mệtnhọc,nhànrỗi,bứtrứt…

-Cólẽthế,Phannóicáchbuôngtrôi,dườngnhưkhôngquantâmgìđếnnhậnxétấycả.

BàVũvẫnnhìnchànglolắng.

-Phanạ,chúngtanênmờithấyAn-Rêđếnlại.Trướcđây,khiconhọcvớithầy,mẹxemconcóvẻsungsướng.

Chàngđápvớivẻvôtưlự:

-Điềuấyđốivớiconcólẽkhôngthểđược.

-Này,mẹsẽđimờithầyấyđến,bànóimộtcáchcươngquyết,vàbàđãbiếttừlâurằng,trướcsựvôtưlựthìphảitỏracươngquyết.

Phankhôngđáp.

-Phanạ,bànóitiếp.NếuLiênChivàconmuốnrờibỏnhànày,mẹcũngkhôngcảntrởđâu.Mẹcầumongcácconhạnhphúc.Conrấtcóquyềntựhỏitạisaoconchỉlàmộtcáikhâutrongsợidâyxíchcủacácthếhệ.Mẹcónhiềucontrai,nếuconmuốnđithìcứnóirõvớimẹ.

Chàngvẫnuểoảiđáp:

-Conmuốngì,concũngkhôngbiếtnữa!

-VậyconkhôngưaLiênChisao?Khôngthểnhưthếđược,trừkhiconquákhốnnạn.Nàngkhôngcóthaivàconkhôngthiếtgìđếncả.Phan,nhưthếnghĩalàgì?

-Thưamẹ,mẹđừngcócăncứvàoviệcnhưthếmàđoánxétchúngcon.

BàVũnhậnthấyđiềuấyquárõ,bànói:

-Mẹkhôngcăncứduychỉtrênđiểmấymàđoánxétcáccon.Nhưngmẹbiếtrằng,nếuđànôngvàđànbàkhôngkếthợpvớinhautrướctiênvềthểxác,thìhọsẽkhôngbaogiờcóthểănkhớpnhautrênmọilãnhvực.Nếuhaixácthịtkếthợpvớinhau,thìsẽcómộtsựhòahợpkháctheosau,vàdẫukhôngcóhòahợpsaunàyđinữa,haivợchồngvẫncóthểsốngchunghòathuận.Vìthểxáclànềntảngcủangôinhàmàhọxâydựng.Linhhồn,lýtrívàtấtcảnhữngcáikháclàmáinhà,nhữngvậttrangđiểm,nhữngcáimàngườitathêmvàođểchongôinhàđẹp.Nhưngngôinhàsẽkhôngđứngvững,nếukhôngcónềnmóng.

Phannhìnbà:

-Thếsaochaconlạicướivợhầu?

BàVũmuốnbỏquasựvôlễấy,bànghiêmkhắcnói:

-Conngườitacótừnggiaiđoạn,giaiđoạnnàykếtiếpgiaiđoạnkhác.

Phancảmthấymìnhđãvượtquágiớihạnlàmcon,chàngvuốtlàntócngắnvàđưahaibàntayômấymá.Chàngnói:

-Thôi,mẹcứmờithầyAn-Rêđếnđi.

Nghĩmộtlát,chànglạinóithêm:

-Ngườisẽlàthầydạyđộcnhấtcủacon,conkhôngđihọctrườngnhànướcnữa.

-Thếcũngđược.

8.

ThếlàthầyAn-RêtrởlạinhàhọVũ.Thầykhôngnhắcnhởgìđếnkhoảngthờigiantrôiquakểtừhômthầynghỉdạyvànhữnggìđãxảyratrongkhoảngthờigianấy.Buổichiều,Phanđếnnghegiảngbàivàluivề.Saugiờhọc,khithầyAn-Rêđiquasân,bàVũdịudànggọithầy.Bàvẫnngồiởchỗmọingày,nơimàchiềunàobàcũngđếnngồikhitrờithuchưaquálạnh.Hômấytrờiđãchớmlạnh,nhưngbàVũsợmùahèquamất,nênbàmuốnvớtvátthêmmộthaibuổichiềunữa.Giangkhôngmuốnbàngồingoàitrời,nênchịđãnhómsẵntrongphòngmộtlòthanhồngđểbàkhỏibịcảmhàn.VừathấythầyAn-Rê,bàVũnói:

-ChàothầyAn-Rê.

-Chàobà,bàgọitôi?

-Vâng–bàđứngdậy–Nếuthầyrảnh,xinthầyvuilòngchotôigặpmộtlát.TôimuốnthưachuyệnvớithầyvềcậuPhannhàtôi.Tôikhôngđượchàilòngcậuấy.

ThầyAn-Rêgậtđầutỏýbằnglòng.

-Giangơi,phatrànóngmangđếnđâyvàởlạitrônglòthanmộtthể.

BàVũnhớthầyAn-Rêlàmộtgiáosĩ,nênbàmuốntránhchothầysựbấttiệnphảingồimộtmìnhvớimộtngườiđànbà.Tuynhiên,nếucócảmthấybấttiệnchăngnữa,thầycũngkhôngđểlộranétmặt.

KhibàVũchỉghếmời,thầyngồixuốngngayvàchờđợi,đôimắtsâuđămđămnhìnbàVũ.Nhưngbàbiếttưtưởngthầyởtậnđâuđâu.Đôimắtthầycóthểnhìntừchíntrờicaochiếuxuốngbà.

Bàvàođềngay:

-Tôimuốnhỏithầy,tạisaoPhanlạikhổsở?

-Vìanhtanhànrỗiquá!ThầyAn-Rêtrảlờicáchđơngiản.

-Nhànrỗi?Nhưngnócũngđãcóphầnviệcrồi.Tôiđãgiaocôngviệchàngngàychocáccontraivàcondâutôi.Nămnaythằngcảnhàtôiphảitrôngcoiđấtruộngdướisựđiềukhiểncủatôi.Thằnghailoviệcmuabán,cònthằngbathìphụtráchkhongũcốcngoàiphố.Từhômthôihọcđếngiờ,ngàynàonócũngđếnlàmviệcởđấy.

-Nhưthếkhôngcấmanhtakhỏinhànrỗi.Phancómộttríthôngminhđặcbiệt,hamhiểubiết.Anhhọcrấtchóngthuộc.BàđãnhờtôidạyAnhvănchoanhta,nhưngvớinhữngđiềuanhtađãbiếtvềmônsinhngữấy,bâygiờanhđãtạođượcmộtcáivốnhiểubiếtsâuhơnnữa.Tôinhậnthấyanhtakhôngquêngìcả.Nhữngđiềutôidạymấythángtrướcđãđâmrễtronganh,dođónhữngchồilộcnứtlênnhưnhữngchồilộccủamộtcâynho,đươngtìmnơibámlấyđểđơnhoakếtquả.Phansẽluônluônnhànrỗichừngnàoanhchưatìmđượcgìđểthuhúttâmhồnvàtrítuệcủamình.

BàVũlắngnghetấtcả.Bànói:

-Thầycốthuyếtphụctôi?Thầymuốntôiđểthầygiảngđạocủathầychonó?

-Bàkhôngbiếtđạocủatôilàđạogìđâu!

-Tôibiếtlắmchứ.CôHsianăngđọcthánhkinhcủathầychotôinghe,côcắtnghĩachotôicáchcầunguyệnvàtấtcảnhữngđiềunhưthế.

Conngườikỳlạấyđáp:

-Đạocủatôikhôngphảilàđạocủacôấy,vàđạocủacôấykhôngphảilàđạocủatôi.

-Xinthầygiảithíchđạocủathầychotôinghe.

-Tôisẽkhônggiảithíchđâu,vìkhôngthểđược.CôHsiacóthểđọcthánhkinhchobàvànóivớibàcáchcầunguyệncủacôấy,nhưngđókhôngphảilàcáchthứccủatôi.

-Vậytôngiáocủathầyởđâu?

-Trongcơmănvàtrongnướcuống,tronglúcngủ,lúcđitrongviệcquétchùinhàcửa,vunxớivườntược,trongcácthứcăntôichonhữngembélưulạcmàtôitìmđemvềnhà,trongnhữngbàihọctôidạychocontraibà,nhữngđêmcanhthứcbêngiườngbệnh,vàtrongsựgiúpđỡnhữngngườihấphốiđểhọđượcchếtbìnhan.

Nhưbỗngnhớlại,bàVũnói:

-Tôimuốnmờithầyđếnkhibànhạctôiquađời.Thậtlàlạ,tôirấtướcaonhưthế,nhưngtôisợrằng,mặcdầuđãcóthầy,giađìnhvẫncònđónmờicácthầychùa.

-Tôikhôngrẻrúngcácthầychùacủabà,tôikhôngbaogiờxuađuổinhữngngườicóthểmangđếnsựanủi.Tấtcảchúngtaaicũngcầncósựanủi.

-Thầycũngthếà?

-Cốnhiêntôicũngthế.

-Thầyquácôđộc!Thầykhôngcóaibàconthânthíchcả!

-Tấtcảđềulàbàconcủatôi.Khôngcósựkhácbiệtgiữadòngmáunàyvớidòngmáukhác.

-Máucủathầygiốngmáucủatôisao?

-Giốngchứ.Máucủamọingườiđềudomộtchấttạonên.

-Thếtạisaothầylàgiáosĩ?

Rồicảmthấycâuhỏicóphầnthiếulịchsự,bàthêm.

-Xinthầybỏlỗi,tôitòmòquá.Tôibiếtkhôngbaogiờnênhỏimộtgiáosĩtạisaovịấyđitu.Nhưngtôicảmthấythầythánhthiệnvàthầykhôngcầncómộtthánhđường.

-Bàkhỏiphảichữalỗi.Chínhtôi,thựctôicũngkhôngbiếtrõtạisaotôilàmgiáosĩ,trừravìtôibắtđầulàmnhàthiênvăn.

-Thầybiếtrõcácvìsao?Bàkinhngạchỏi.

-Thưabà,khôngaibiếtđượccácvìsao.Nhưngtôinghiêncứuchúngmọc,lặn,vậnchuyểntrêntrờinhưthếnào…

-Thầycòntiếptụcnữakhông?

Bàlấylàmhổthẹnvìđãtòmòđếnnhữngđiềuthuộcvềngườinày,nhưngbàkhôngthểnàonénlòngđược.

-Thưabàtôivẫntiếptụcmỗikhixongmọicôngviệctrongngàyvàvàonhữnglúctrờiquangđãng.

Cửchỉcủathầyrấtthẳngthắn,rấtbìnhtĩnh,đếnnỗisựbìnhtĩnhđãlàmchobàVũphảichúýđến.Thầytrảlờicáccâuhỏicủabàvìbàđãhỏi,vàvìthầykhôngcógìphảidấudiếm,nhưngvớimộtvẻdườngnhưcácviệcấykhôngcóliênquangìđếnbàcả.

BàVũbỗngnói:

-Thầycôđơnquá!Suốtngàythầysốnggiữanhữngngườinghèokhổ,cònbanđêmthìthứcvớicácvìsao.

-Đúngthế,thầyAn-Rêbìnhtĩnhđáp.

-Thầykhôngmongcómộtngôinhà,mộtngườivợvàconcáisao?

-Thưabà,xưakiatôicóyêumộtthiếunữ.Chúngtôisắpcướinhau.Chínhlúcđólàlúctôibướcchânvàođờisốngđộcthânvàtôikhôngyêungườithiếunữấynữa.Tôikhôngcầnđếncôtanữa.

BàVũtrịnhtrọngnói:

-Theotôi,nhưvậylàquábấtcôngđốivớinàng!

-Quảcóthế.Tôicũngcảmthấynhưvậy,nhưngtôichỉcóthểnóisựthậtvớinàng.Vàtôiđãlàmgiáosĩ.

-Nhưngđứctincủathầy?

ThầyAn-Rêquayvềbà,vớimộtcáinhìnsâusắc.

-Đứctintôià?Đứctintôiởtrongkhônggianvàtrongkhoảngtrống,trongmặttrời,trongmâyvàgió.

-CómộtvịChúatrongtấtcảnhữngchỗấykhông?

-Cóchứ,nhưngtôikhôngthấymặt“Người”.

-Vậysaothầycóthểtincó“Người”?

-“Người”cũngcótrongnhữngvậtđươngởquanhtôi.

Giọngcủathầytrầmhùngvàđơngiản.Thầytiếp:

-Ngườiởtrongkhôngkhívàtrongnước,trongsựsốngvàtrongsựchết,trongnhânloại.

-Nhưngcòncácđứatrẻmàthầyđãlượmđượcvềnuôithìsao.Nếuthầythíchsựcôđơncủathầy,vànếuthầykhôngcầnđếnaicả,thìsaothầylạicònnhậnnhữngđứaconlưulạcấy?

Thầynhìnxuốnghaibàntaytolớn,chaicứngvìlàmlụngvấtvả.

-Haitaynày,chínhnócũngphảisốngvàhạnhphúc,thầynói,dườngnhưnóivềnhữngtạovậtbiệtlập.Phảichoxácthịtlàmviệcnómớiđểtâmhồnyêntĩnh.

BàVũcàngnhìnthầy,bàcàngtòmòmuốnbiếtthêm.Bànói:

-Cóngườinàogiốngthầykhông?

-Khôngaihoàntoàngiốngaicả.Nhưngthưabà,contraicủabà,cậuPhan,tôitincóthểtrởnênnhưtôi.Cólẽcậusẽtrởnênnhưthếchăng?

-Tôicấmngặtđiềuấy,bàVũnóivớimộtgiọngháchdịch.

-À!

VàthầyAn-Rêmỉmcười.Đôimắtthầncảmvàmầunhiệmcủathầynhìnbàsánglênmộtlát,rồithầycáobiệtravề,

Bàngồilại,nhìnngắmchòmsaoởtrêntrời.HailầnchịGiangbướcracóvẻbựctức.Bànói:

-Chịhãyđểmặctôi.Tôicầnsuynghĩ.

-Bàkhôngthểvàogiườngnằmsuynghĩhơnlàngồingoàiđêmlạnhhaysao?

ThấybàVũkhôngđáp.Chịvộiđitìmmộtáodalôngđắpchânchobà.BàVũkhôngnhúcnhích.Bàdựalưngvàoghếbànhmắtđămđămnhìncácvìsao.Bốnbứctườngquanhsâncắtmộtmảnhtrờivuônggiốngnhưmảnh

hìnhvuôngmàchúngđươnggiớihạntrênmặtđất,nhưngởtrêncaohaydướithấp,tưtưởngcủabàVũlặngxuốngrấtsâuvàvươnlênrấtcao.

Tronglòngđất,dướingôinhànày,conngườilànhữngcáirễđâmsâuxuống,nhữngcáirễvôhìnhmàhếtthảymọingườitronggiađìnhhọVũđãsốngởđấy,đãsinhravàchếtởđấy,đềukhôngbiết.Cácnềnmóngvẫnkhônglaychuyển.Tuynhiên,trướcchúngđãcónhữngnềnmóngkhác.ÔngcụCốkểchobàcụngheđiềumàtổphụcụđãnóivớithânsinhcụ,vàthânsinhcụnóilạichocụbiếtrằng:khixâydựngnhàhọVũ,thợđàomóngxâynềnkhôngđặtđátrênđất,màlàtrênnhữngtàntíchcổ,trênnhữngmảnhsànhmảnhsứvàtrênnhữnggạchngóivụn.

Ôngcụcũngđãtừngnóivớibàrằng:“Khôngcónhànàocóthểđụngthấuđáytráiđấtđược.Lầnlượttổtiênchúngtađãxâynhàtrêncủangườikhácvànhữngngườikhácsẽxâynhàtrêncủachúngta.”

Trongnghìnvạnnămsau,chỗnhàhọVũbâygiờ,ngườitasẽxâydựnglênnhữngngôinhàkhácvàsẽcónhữngđôimắtkhácnhìnngắmcácvìsao.

BàđoánbiếtthầyAn-Rêcôđộcđếnmựcnào,nhưngbàhiểutạisaothầylạitìmđượchạnhphúctrongđó.Chínhbàcùngrunlênbênbờsựcôđơnấytronglúcnhìncácvìsao.

Từtrongnhà,Giangkêulênmộttiếngđầythấtvọng:

-Bàơi!

NhưngbàVũkhôngnghetiếngkêuấy.

Giangbỗngphátsợ.ChịrónrénđếnnhìnkhuônmặtbàVũ.Mặtbàthanhkhiết,lạnhlẽonhưđônglại.Đôimắtđentocủabàvẫnnhìnngắmtrờicao.Giữabóngtốilờmờngoàisân,chỉcótiasángcủangọnbạchlạptừthưphòngchiếura,mặtbàVũgầnnhưtrongsuốt,màutrắngsữa.

-Chaoôi!Linhhồnbàbaymấtrồi!Gianglẩmbẩm.

Rồichịlạilấytayvảvàomiệngmình.Chịlùibướckhiếpsợvìcảnhtượngấy,vàđingangquasânkhôngmộttiếngđộng.

BàVũmơhồnghetiếngGiang,nhưngbàkhôngquantâmđếnvàkhôngbiếttạisaochịtasợhãi.Bàđãđượcgiảithoátkhỏibốnbứctườngnày.Cácbứctườngấykhôngđụngtớitrờivàcắtmộtmảnhvuônggiữacácvìsaonhưbàđãtưởng.Vàkhibàđãvượtcaokhỏichúng,bàsẽthấytoànthểvũtrụtrảiratrướcmắtgồmbảyđạidương,cácquốcgiavàdântộcmàbàchỉbiếtquasáchvở,haicựcđịacầuvớilớpbăngtuyếtkhôngbaogiờtan,cácvùngnhiệtđớivớimộtcuộcsốngtrànđầymặtđất.

Bàtựbảo:“Từtrêncácvìsao,chắcngườitathấyrõmọisự”

Đâylàlầnđầutiêntrongđời,bàướcaorakhỏibốnbứctườngnày,chudukhắpthếgiới,thấyvàbiếtmọisự.

“Nhưngcòncácvìsaonửa,bàtựhỏi.Làmcáchnàođểtớicácvìsao?”

BànghĩđếnbàcụCốđãtanbiếnthànhmộtlinhhồnkhôngsờmóđược,haymộtnắmtrobụiđựngtrongquantàiítralinhhồncụcũngởvấtvưởngtrongnhànày.

Bàtựbảo:“Khitôiđượcgiảithoát,tôisẽrờibỏnhànày.Tôisẽlênthẳngchođếnkhithấycácvìsaolàmbằngchấtgì”.

Tronglúcmơmàngnhưvậy,bàVũkhôngbiếtchịGiangđãđiquasânvàđangtrởlạivớibangườicontraicủangười.Cảbađứngngắmmẹ.

-Mẹơi!Lãngkêutrướctiên.

Chàngdịugiọnglại,vìchàngsợhồnđãxuấtkhỏixácVànếuquảnhưthếthìphảichiêuhồn,làmchonósaymê,đừnglàmnósợhãi,kẻonókhôngbaogiờtrởlạinữa.Vìthểxáclàcáilồng,linhhồnlàconchim,mộtkhicửalồngđãmởvàconchimđãđượctựdothìtạisaonócòntrởvề?Phảidụdỗnó,phỉnhgạtnó.

-Mẹyêuquýơi!Lãngdịudàngnói.Cácconcủamẹđâynày,cácconđangchờđợimẹđây.

NhưngbàVũđanglúcxuấtthần,bàkhôngnghemộttiếngnào.Cácconbànhìnnhaukhiếpsợ.

-Emđigọithầyđi,LãngbảoThế.

Thếvânglờivộivãbướcđi,còncácngườikháclàmthinhđứngđợi.Sợlinhhồnthoátxahơnnữa.ÔngVũchạyđến.ThuMinhchạyđếntheosauôngnhưngkhôngaithấynàng.

-Đầuđuôicâuchuyệnrasao?ÔngVũhỏiGiang.

-VịGiáosĩngoạiquốcđãđểbàlạinhưthếđấy.

Họlạinhìnnhausợhãi.

-Mìnhơi!Ôngdịudànggọibà.

KhuônmặtbàVũtrắngnhưgiấy.Bàvẫnkhôngđáp.

-ÁiLiên!Ôngkêulên.

Ôngkhôngdámđụngđếnbà.Đôibàntaybàrũxuốngnhưhaiđóahoatrắngvàmềm.

NhưngThuMinhkhôngnóigì.Nàngquỳxuốngchânbà,cởiđôigiàysatanhbóchặt,cởiđôitấtlụatrắngvàđưatayxáthaichântrầncủabà.Haichânbàlạnhngắtnênnàngủchúngvàongựcmình.

ÔngVũnóivớiThuMinh:

-Mìnhsẽlàmchobàtỉnhlạiquámauchăng?

-Ồkhôngđâu,vìbàkhôngsợtôi.

Nàngngướcnhìnmọingười,ngườichavàbangườicontrongmáinhànàynơimàtrờiđãđưađẩynàngđến.

ÔngVũnóicáchtrịnhtrọng:

-Bàkhôngsợaiđâu.

-Bàkhôngsợtôi,vìkhôngthươngtôi,ThuMinhnói,rồicúinhìnhaibànchântrầnmànàngđangcầmtrongtay.

LúcbấygiờbàVũmớirờimắtkhỏicácngôisao,quaylại,vàthấybacontrai.Bànói:

-À,cáccon.Cảbaởđâyà?Cácconmuốngì?

ThuMinhmangvộitấtvàgiàychobà.BàVũnhìnthấyông,nhưngdườngnhưchẳngthấyThuMinh.

-Saomìnhlạiởđây?Bàhỏiôngvớimộtgiọnglạnhlùngvàcáchbiệt.

Ainấyđềuhiểurõ,hồnbàđãtrởvềmộtcáchmiễncưỡng.

-Thưamẹ,conchắcvợconsắpcóthêmmộtđứaconnữa,Lãngnói.

-Mẹ,conmuốndạyTốLanlàmbánhmật…

Phanthìthầm:

-Mẹơi,hômnayconđãnóiláovớimẹ.

Từngngườimột,họnhắcchobàVũnhớlại.ĐếnlượtôngVũnói:

-Mìnhạ,trongnhàcầnđếnmình.Mìnhđừngquênđãđếnlúcchia

giốnggieomạđượcrồiđấy.

Cuốicùngbàtrởlạivớihọ,bàlẩmbẩm:

-Ôi,cácngười!Cácngườikhôngbaogiờchấmdứtđượccácsựphiềnnãocủamìnhsao?

-Khôngbaogiờ…Lãngnói.

TaybàVũsờchiếcáodạlôngđắptrênđầugốibà;bàđứngdậyvàđểrơichiếcáo.Bàtừcácngôisaotrởxuốngvàcómặtlạitrongnhà.Bànhìnquanh,nhưbịlóamắt.

-Giangđâurồi?Tôithấymệt…Tôicầnngủ,maisẽhay,maisẽhay…

CácngườiđànônggiãnrađểchịGiangđưabàvềphòng.Mộtmìnhtrongbóngtối,ThuMinhlẻnrangoài.NhưngcácngườiđànôngthìimlặngchờđợitrongphòngkháchbàVũ.Họnhìnnhau,lắngtainghengóngchođếnkhiGiangtrởranói.

-Bâygiờbàđãyênlànhvôsự-bàđãngủ.

Bấygiờhọmớiravề.

KhirakhỏikhuônviênbàVũ,Lãnghỏi:

-Chaơi!Chagiảithíchđượcđiềuđókhông?Từtrướcđếnnay,linhhồnmẹconkhôngbaogiờrờikhỏinhà,phảikhôngnhỉ.

-Chatựhỏi,khôngbiếtmẹcongặpphảichuyệngì.Từhômlễtứtuầnđếnnay,mẹconrấtkỳlạ.

NhưngPhanlắcđầu:

-Khôngcóaitrongnhàhiểumẹrõbằngcon,chàngnói.Conbiếtrõ

nhữngcảmnghĩcủamẹ.Mẹbiết,mẹcócánhmàkhôngbaogiờđượcphépbay.Ấy,mẹnghĩnhưthếđấy.

ÔngVũ,LãngvàThếnhìnPhannhưmộtngườimấttrí.Látsau,mọingườichiatayvàtrịnhtrọngchúcnhauangiấc.

*

**

Sánghômsau,bàVũthứcdậy,rấtkhiếpsợvềđiềuđãxảyđếnchobàtốihômqua.Trongđờibà,khôngcógìđốivớibàcóvẻêmđẹpnhưnhữngphúttựdotuyệtđốiấy,vìlúcbấygiờlinhhồnbàrồikhỏithểxác.Bàcảmthấyrõràngsựtựdoấycócơtrởnênmộtsựsaymêcholinhhồn,mộtthứmenmàlinhhồnkhôngthểkhángcựlạinhưbợmnghiệnđốivớirượu.Vìtronglúclinhhồnphiêulưugiữacácvìsao,thìchínhbàxaolãngvớitấtcảmọisựkhác,trútbỏhếttấtcảnhữngphiềnmuộntrongcácdinhcơnày.Bàtrútbỏchúngvànóiđượclàhoàntoànxalánhchúngnhưmộtbàvãitrốntránhnhữngđauđớncủasựsinhsản,haymộtthầytutrútbỏgánhnặngcủanợrâumày.Sángấy,bàgiậnthầyÂn-Rêvìthầyđãnhượngbộnódễdàng.Khibàthứcdậy,cáiýthứcvềđiềulỗihômquađènặnglênbà,dườngnhưbàđãchùnglênphóthácthânmìnhchotìnhnhân.

Bàliềnngồidậy,vẻmặtnghiêmkhắc.BàxẵnggiọngquởchịGiangchỉvìnhữnglỗirấtnhỏnhặt.Bàchỉđámbụiunlạisaumộtcáighếbànhlớnmàchịítkhiđụngđến,mộtmạngnhệngiăngtrênxànhàđánhxi.Điểmtâmxong,bàtínhsổvớianhđầubếpvàchỉchoanhcáchlàmthứcăntrongnhữngngàysắpđến.

-Bâygiờđãgầnmùađôngrồi,bànói.Đừngcónấucanhdưavàcácthứcănmátnhưthếnữa.Phảinướngthịtheo,chiênthịtbòvớiđậuvàthêmthịtvàocácthứcrauđậu.

Nghethế,anhtagiươngđôimắttihínhìnbànói:

-Thưabà,thếbàđãănởđâumàkhôngthấytôiđãbắtđầulàmnhững

mónănấy?Đãbaonămnaycókhinàotôiđợiphảinhắcmớinhớđếncácmùađâu!

Giọngnóicụtlủncủabàlàmanhngạcnhiên,vìngườiđầubếpấychiếmhoàntoànmộtchỗchắcchắntrongnhànày.Anhtỏrahỗnxượckhianhmuốn,vìanhcótínhhaycáunhưtấtcảcácngườiđầubếpkhác.

NhưngbàVũkhôngdịugiọng,bàquát:

-Cútđi!Đừngcókểchotôinghenhữngviệcgìanhlàmhaykhônglàm.

Ngàyhômấybàkhôngdànhchomìnhmộtchútnàocả.Khingườinàyra,ngườikháclạivào.Bàđangbựcmìnhvìviệcanhbếpkỳkèo,thìbàthấyôngVũđến.Ôngkhôngquêndậysớmnhưthế.

-Mìnhcứvào,bànói.Tôivừatínhsổvớianhbếpxong.Đôikhitôinghĩ,cầnphảithayanhbếpnày.Anhtatrởnênhỗnxượcquá!

-Nhưngnólàngườiduynhấtbiếtcáchnấucuavừaýtôi,ôngVũnóicáchlolắng.Mìnhphảibiết,tôiđãphảitìmkhắpbảytámtỉnhmớiđượcnóđấy,vàtôiđãphảichonólấyđứaởcủamìnhđểcùmchânnóởđây.

-ConGiangcũnghỗnxượcnữa,bàVũnói.

Lốinóinàykhônggiốngbàchútnào,đếnnỗiôngVũngẩnngườira.Ôngngồixuống,rútốngđiếukhỏitayáo,nhétthuốcchâmhút.

-Này,mình.Sángnaymìnhkhôngđượckhỏe,mắtmìnhmờđi.

-Tôikhỏelắm,bàtrảlời,giọngnhátgừng.

ÔngVũríthaihơithuốc,rồiđặtđiếuthuốcxuống.

-ÁiLiênnày!Ôngnóirấtkhẽvàtrướctiênnhìnquanhđểchắckhôngaingheđược.Mìnhsốngtáchbiệtkhỏitôilàmộtđiềurấthại.Thựctế,vợ

chồngởriêngbiệtnhaukhôngcólợichosứckhỏe,đókhôngphảichỉlàvấnđềnốidõitôngđường,màcònlàmộtvấnđềcânbằngsinhlýnữa.Này,mìnhxem,hiệnmìnhnhưthếnào.Răngmìnhvẫnchưalong,tócmìnhvẫnchưabạc,thịtmìnhvẫnchắc,máuvẫnhăng.Vậymìnhhãyquênrằngchúngta…

-Thôimìnhđừngnóinữa,bàbảoông,rấtcươngquyết.Mìnhbiếttôikhôngphảilàngườihaythayđổi.Tôiđãxếpđặtđờisốngcủatôi.Cóphảimìnhcảmthấykhôngbằnglòngnênđếnđâyđểnóinhữnglờiấyvớitôi?

-Dĩnhiênlàtôisẽrấtsungsướngđượcchungsốnglạivớimình,vìtôiyêumìnhhơntấtcảmọingười,yêuchođếnkhitôinhắmmắtlìađời…nhưngkhôngphảivìtôimàtôinghĩthế.

Bànhấnmạnh:

-Đừngnghĩđếntôi,vôích.

Phútchốc,trongtríôngthoánghiệnramộtsựnghingờtànnhẫnrằng,vợông,vìmộtsựthayđổikỳdịcủabảnchất,đãđểlạitinhthầnsaymêvịgiáosĩngoạiquốckia.Nhưngônghổthẹnkhôngdámnóiýnghĩấyra.Ôngbiếtbàrấttaonhảtrongtấtcảmọisự.Ngoàitínhchấtgiáosĩra,ngườiấylạilàmộtngườingoạiquốc!Ngayngàytrước,hồiôngVũcòntrẻtrungvàhăngnồng,ôngcũngđãtừngcảmthấyphảikiênnhẫnđểtắmgội,làmchohơithởvàthânxácthơmthotrướckhiđếnvớivợ.Nhưngcácngườingoạiquốcthìđềutanhhôi,tanhhôiđếntậnxươngtủy,vìdathịtcủahọthô,mồhôinhiềuvàtócrậm.Ôngxuađuổitưtưởngquáidịấyđi,vìsợvớicáitrựcgiácthầndiệucủabà,bàcóthểđoánravàgâysự.

Bởithếchonênôngviệnđếncácphươngsáchđộcnhấtvàchắcchắnsẽlàmchobàchúýđếnông.Ônglấymộtgiọngbuồnrầuvàphànnànvềsứckhỏecủamình.Ôngnói:

-À,mìnhnóiphải.Chínhtôicũnggiàđi.Tôithườngbịsôiruột,banđêmngủkhôngyêngiấcvàsángdậythấytrongngườimệtmỏi.

Nhưngbàvẫntànnhẫn:

-Bữatối,mìnhhãyănítđimộtchútvàhãyngủmộtmìnhtrongvàiđêm.

Ôngbỏlửngcâuchuyệnvàngồilì,môidướitrềra.Bàgiẫmchânlêntrênnềnđáhoavàthởdài.Rồibàđứngdậyróttràchoông.Ôngthấynhữngngóntaythonnhỏcủavợrunrunkhigiởnắpbình,nhưngôngvẫnlàmthinh.Ônguốngtràvàbàcũngnângchénuống.Rồiôngđứngdậyvàđira.

Ôngđichưađếncửathìbàgọigiậtlạibằngmộtgiọngtrongtrẻovàrõràng,chắcnhưtiếngbạc:

-Lầnnàynữa,mìnhlạibỏquêncáiđiếu.

Ôngquaylại,khuônmặtđỏbừng.

-À,phảirồi.Tôibỏquên.

Bàđứngởngưởngcửa,đưataychỉcáiđiếunhưmộtvậtghêtởm,cònôngthìtrởlạivớidángđiệucủamộtcậubébịănđòn.Ôngcầmcáiđiếu,đingangquatrướcmặtbà,haimôicắnvàonhauvàhaimáđỏbừng.Bàđưamắtnhìntheoôngvàđộtnhiêncảmthấytronglồngngựcmìnhđaunhói.

NhưngbàchưakịphoảngsợvìđiềuấythìcôHsiađãhiệnra.Ngườiđànbàxanhxaođángthươngấyrấttiềutụy;nhưngkhôngbiếtlàmgìhơn,bàmờicôvàongồichơi.

-Đãlâulắmrồitôikhônggặpbà,côHsianóivớigiọngnóiđộtngộtvàđứtquãng.

BàVũđãquenhiểunghĩanhữnglờicônói,mặcdầukhôngphânbiệtđược,vìcôHsiakhôngthểđiềukhiểnnổicáilưỡicũngnhưhơithởcủacô.Tiếngnóicôdồndập,trầmdịuđikhiđángphảicaomạnh,vàcaomạnhkhiđángphảitrầmdịu.Giọngcôlênxuốngkhôngmảymayănkhớpvớicáctiếng.

-Nàycô,côbịốmphảikhông?BàVũhỏi.

-Không,nhưnghômđếnđâylầncuốicùng,tôicócảmtưởngnhưtôilàkẻhayquấyrầy.

-Ồ!Saolạicóthểnhưthếđược?BàVũlễphápnói.

-Bàkhảáiquá!

CôđónnhậncâunóilễphépcủabàVũmộtcáchvôtâm.

-Hômnaytôiđếnnóivớibàmộtviệcrấtđặcbiệt.BàVũthânmến,xinlỗibà,tôiđãvạchmộtdựđịnhvànếubàchấpthuận…

-Dựđịnhgìthế?

-Bàbiếtvịgiáosĩấykhông?CôHsiahỏi.

-Vịgiáosĩdạycontraitôià?

-Vịgiáosĩấycómộtngôinhàdànhchonhữngđứatrẻvôthừanhận.Đãlâutôitựbảo,hẳnphảicómộtngườiđànbàđểxemsócchúngđôichút.Vịgiáosĩchỉcómộtbàgiàgiúpviệc.Nhưngthưabà,phảidạychúnghọcnữa.Bàcóđồngýnhưthếkhông?Nghĩalàtôimuốnbànhậngiớithiệutôilàmgiáoviên.

-Tạisaocôkhôngthânđếnxinviệcấy?

-Bàcũnghiểuchứ,tôikhôngđồngtôngiáovớingài.

-Vậyngườingoạiquốccóbaonhiêutôngiáonhỉ?BàVũhỏi.Lâulâutôilạinghethêmmộttôngiáomới.

-ChỉcómộtThiênChúachânthậtmàthôi,côHsiatrảlờilongtrọng.

-CôcótinThiênChúaấykhông?

CôHsiamởtođôimắtxanhnhạt,giơtaysửalạimộtnụtócvàngtrênmá.

-Nếukhôngtinthìtôibỏnhàcửaquêhươngđếnởtrongcáinướckỳlạnàylàmgì?

-Nướcchúngtôikỳlạđếnthếư?

-Tôithấythế.

-ThiênChúacủacôcóbảocôđếnđâykhông?

-Có,Ngườicónói.

-CônghetiếngNgườinóià?

CôHsiađỏmặt.Haibàntaydàivàtrắngcủacôđặtlênngực.

-TôiđãcảmthấygiọngnóiNgười.TôiđãnghegiọngnóicủaNgười.

BàVũngắmcô:

-Nhưngsongthâncôkhôngbaogiờlochocôlấychồngsao?

HaibàntaycủacôHsiađểtrênngựckhẽcolạimộttí.

-Ởxứtôi,hônnhânkhôngphảidochamẹsắpxếp.Đànôngvàđànbàtựkếtbạnvớinhauvìtìnhyêu.

-Cóbaogiờcôyêuchưa?BàVũhỏicáchbìnhtĩnh.

ĐôibàntaycôHsiarơitrêngối.

-Dĩnhiênlàcó,côtrảlờiđơngiản.

-Nhưngsaocôkhôngkếthôn?

-Ởxứtôi,côHsiađauđớnnói,ngườiđànôngphảingỏlờixincướingườiđànbà.

BàVũlàmthinh.Bàcóthểhỏitiếpmộtcáchdễdàng,nhưngvìquátốtbụngnênlạithôi.BàbiếtkhôngaimuốnxincướicôHsialàmvợ.

Mặcdầuhaimắtcôấyđầylệ,Hsiabạodạnngướcmắtlên.

-Vềphầntôi,ThiênChúađãdànhchotôinhữngchươngtrìnhkhác.

Giọngnóicủacôcósắcvui.

BàVũthânmậtmỉmcười:

-Tôikhôngbiếtrõcôsao?

Bàlấycáiđiếubạcnhỏ,châmhúthaihơidàirồiđặtxuống.Bànói:

-Ởđây,trongxứtôi,chúngtôikhôngđểnhữngchuyệnquantrọngnhưhônnhânchođànông,đànbàhaylàtrờiđịnh.Hônnhâncũngnhưviệcănvàở,phảidonhữngngườikhácsắpđặt,nếukhôngthìngườinàysẽnhiềuquámàngườikháclạikhôngcóđủ.Trongnhàtôi,tôiquiđịnhphầnănchomọingười,ngaycảbọnnôtỳcũngthế.Mỗingườiđềuđượclãnhphầnmình.Dĩnhiênlàcóngườithíchmónnàyhơnmónkia.Nhưngnếutôiđểtựdochọnlựa,thìlũtrẻchỉănkẹo,ôngnhàtôichỉăncuavàcácthứcănbéo.Cónhữngtênnôbộchưăn,ănquánhiềukhôngchừalạichútgìkhiếnnhữngđứanhútnhátphảichịuđói.Tôicấpchomỗitênnôbộcmộtphầnănnhiềuhayíttùynghi,mỗingườitronggiađìnhmộtphầnănngonhaydởchừngnàotùytiện,đểaicũngđượctôisănsóccấpdưỡng.

CôHsiagàimấyngóntayvàonhau.

-Tôikhônghiểusaochúngtalạiđinóinhữngchuyệnấy.Tôiđếnđểnóivớibàmộtchuyện,thậtra,tôicũngquênmấtlàchuyệngì.

-Côquên,vìthậtranókhôngcótrongtrícô,bàVũkhoanhòanói.Tôixintrảlờichocôrõ:khôngnên,côHsiaạ!Tôinóivớicô,hãyđểthầyAn-Rêyêntĩnh.Thầylàmộtnúiđátolớn,rấtcao,vàvìquácaonênkhólêntớiđỉnh.Côkhôngnênđụngchạmvàongọnnúicheoleoấy.Côsẽbịthươngtổn,xácthịtcôsẽbịráchnátvàócnãocôsẽbịtanranhưcháo,nhưngthầy,thầylạikhôngbiết.Tôikhuyêncô,côhãychămlovềThiênChúacủacô.

CôHsiaxanhngắtcảngười,xanhđếncảđôimôi.

-Tôikhônghiểulờibànói,côấpúng.Đôilúctôitưởngbàlàngườirấtxấu–bàcónhữngtưtưởngấy–bàmớmnhữngtưtưởngấychotôi–tôikhôngcónhữngtưtưởngnhưthế.

-Côđừngcóxấuhổvìnhữngtưtưởngcủacô,bàVũhòanhãnói.Đólànhữngtưtưởngtốt,vìcôlàngườitốt.Nhưngcôquáđơnđộc,côrấtướcaođượcthoátkhỏisựcôđộc.Nhưngcôphảicôđộcnhưthế,vìđólàsốmệnhcủacô.Cuộcđờiđãtỏrakhôngphòngxađốivớinhữngngườinhưcô.Nướccôlàmộtnướckỳlạvàđộcác.Chínhchamẹcôcũngkhôngsựliệugìchocôkhimàcuộcsốngđãchốitừđiềuđó.CôHsiaạ,tôimuốnsắpđặthônnhânchocô,nhưngđâykhôngcómộtngườiđànôngnàogiốngnhưcôcả.

CôHsialắngnghe.Độtnhiêncôkhócdầmdề,xunggiận:

-Bàthậtđángghét!Côkêulên.Bà…Bà…tôikhôngphảinhưthế…Cácbàđềunhưthếcả…CácngườiđànbàTàucủabà…cácbàchỉnghĩđếnđiềughêtởmấy.

BàVũrấtngạcnhiên.

-CôHsiaạ,bànói.Tôinóivềcuộcsống,vềcuộcsốngcủangườiđànôngvàcuộcsốngcủangườiđànbà–tôithươnghạicô,tôisẽgiúpđỡcô,

nếucóthểđược…

-Tôikhôngmuốnbàgiúpđỡtôi,côHsianứcnởnói.TôichỉmuốnphụcsựThiênChúa.

-Thậtlàtộinghiệp,bàVũlẩmbẩm.Này,vậythìcôhãyđiphụngsựThiênChúacủacô.

Bàđứngdậy,thânáicầmtaycôHsiađưaratậncửa,giãtừ,vànhấtđịnhkhôngbaogiờgặplạicôấynữa.

Bàbìnhtĩnhngồixuống,đôimắtđầycảmxúcxótthương.BỗngchịGianghổnhển:

-Thưabà,Cậucả…vợcậucảđangchuyểnbụng.

-Thếà?Vậy,chịđimờimẹcôấyđi.Tôisẽđếnngay.

Bàđứngdậyđivàophòng,rửatayrấtcẩnthậnvàcởiáocụtlụađểbậnmộtcáiáocụtkhácbằngxatanhtinhsạchhơn.Rồisaukhixứcnướchoavàotayvàhaimá,bàđiđếnnhàLãng.

CáitinấyđãlàmchobàVũhàilòng.Trongmộtnhà,khôngcógìcảmđộngchobằngviệcmộtđứatrẻrachàođời.Trongviệcsinhcon,bàVũkhôngcảmthấylạcthúriêng;nhưngsaumỗilầnsinh,bàcảmthấymìnhđượcthanhkhiếtravàđổimới.BàkhônglosợchoMaichútnào.Maicòntrẻ,khỏemạnhvàsâycon.

Cũngnhưmọitrườnghợpsinhnởkhác,hômấylàngàycủacácbà.TạinhàLãngrấtđôngđànbà,nhữngđứatớgái,nhữngchịbàcontronghọchạylăngxăng.Chínhlũtrẻcũngvừacườivừatungtăngtìmcáchgiúpđỡnhưxáchnước,mangtrà.Mặcdùcáidinhcơnàyđãđôngngườiở,nhưngaicũngvuimừngđónnhậnmộthàinhimớirađời.VàvìMailàdâutrưởngnêntrongkỳsinhnởnàyđịavịcủanàngđượccaotrongthêm.

KhibàVũvàotrongsân,mộtbàgiàtronghọnói:

-Đượcthêmmộtcậuquítửnữathìhaybiếtbao!Vìnếucậuđầucómệnhhệnàothìvẫncòncậusau.Nhàcónhiềucontraithìkhôngsợgìcả.

KhibàVũvàonhà,mọingườiđềuđứngdậy.Ngườitađãdànhchobàchỗtốtnhất,bàngồixuống.Giữasựlặngthinhđộtngộtấy,bànghecótiếngthìthàochàođónbà.TốLanvớitưcáchlànàngdâuthứ,đứngdậyróttràmờimẹchồng.Chínhnàngcũnglàmthinhkhôngnóigì.

-À,TốLan!Bànói.

Bàliếcnhìnngườithiếuphụ,nàngcóvẻxanhxao.KhôngbaogiờbàVũnhìnthấyTốLanmàkhôngnhớlạilầnnàngkhócgiữađêmkhuya,dạotrước.RồibàthấyLiênChingồicáchđấymộtchút.Nàngđangcắnhộtdưavàthổivỏxuốngđất.Bàdằnlòngkhôngkhiểntráchnàng.VàiphútnữabàKhươngsẽđến,tốthơnlàđừnglàmLiênChibốirối.LiênChiđứngdậykhicảmthấyđôimắtbàmẹchồngđangnhìnmình.BàVũnói:

-À,LiênChi!

Rồibàthămhỏiđếnviệcsinhnở.MụđỡtrongphòngMaichạyravìnghebàVũđến.BàVũhỏimụ:

-Côngviệcrasaođó?

-Thưabà,mọiviệcđềuyênổncả,mụđáp.

Đólàmộtngườiđànbàhạcấp,mậpmạp,bahoavàvuitính.Mụtađỡđẻchobấtcứnhànào.Nhưngmụrấtsungsướngđượcđỡđẻchocácnhàgiàu,vìmụsẽđượctiềnthưởng.Nhấtlàđứahàinhưrađờiyênhànvôsựlàcontrai.

Mụhớnhởnói:

-Chắclàtrai,vìcáithaicủamợcảnằmrấtcao.

GiọngMaivanglênsangsảngvớinhữngtiếngkêuchéovéo,khiếnmụđỡphảihốihảchạyvàophòng.Hơnnửagiờsau,bàKhươngtấttảchạyđến.Bàbậnmộtbộáoquầnrộnglùngthùng,trôngbàgầnnhưkhôngcóhìnhdáng.Khibàbướcvào,mọingườikhôngainóigì,vìtòmòvàvìthươnghại.Bàbiếtthếnênnóiđểchữathẹn:

-Ồ,chàocácchị.Cácchịđãtềtụởđâycảkìa!Cácchịlolắngchobọntôi,thậtlàquýhóa!

RồibànóivớibàVũ:

-NàychịCả,cháunórasao?

-Tôiđangđợichịđến,chúngtacùngvào.

Cảhaibàcùngvàotrongphòngsinh.Maiđangnằmtrênmộtcáigiườnghẹp,mồhôichảydọctheohaimánàngvàthấmướtcảđầutócdài.Họtớiđứnghaibêngiườngvàcầmlấytaynàng.

-Mẹơi!...Maihổnhểnnói.Conđauhơnlầntrướcnữa!

BàKhươngđáp:

-Khôngđâuconạ,consẽsinhmauhơnnhiều.

-Conđừngnóichuyện.Bâygiờlàlúcphảigắngsức.

MaibámvàobàntaymátmẻthonnhỏcủabàVũvàbàntaymậpmạpnónghổicủabàKhương.Nàngướcaodựađầuvàongựcmẹkhóc,nhưngkhôngdám,vìsợthấtlễvớimẹchồng.Máunóngxônglênmộtmùihăngkhắpphòng.Mụđỡloayhoaylàmviệc.

-A,cậubéđãrađời!Mụkêulên.Đãthấyđầucậurồi!

Mairunrẩykêula,vàcấuchặthaibàntaymànàngđangcầm.Cảhaibà

đềugiữchặtlấybàntaynàng.Nàngnghiêngđầucắnvàohaibàntaymìnhtrongtaymẹ.BàKhươngômlấynàngvàghìsátvàolòng,bàâuyếmnói:

-Saoconlạicắntaycon!

NhưngMaicongngườilại,vàsựđauđớnđãlàmchothểxácuốnlênnhưmộtchiếccầuvồng.Nàngháhốcmiệngravàkêulên,tiếngrêntodần,cuốicùngchấmdứtbằngmộttiếngthét.BàKhươngbuôngtaynàng,đẩymụđỡravàđưahaitaycầmlấyhàinhi.Bàtrịnhtrọngnói:

-Ồ,lạitrainữa!

Đứatrẻkhócthétlên.BàVũmỉmcườivớicáikhuônmặtbénhỏ,nhănnheo,xunggiậncủađứatrẻ.Bàâuyếmnựngcậubé:

-Ồ,cháugiận,cháugiậnvìphảisinhra…

Rồibàtiếp:

-Mainày,conhãynghenónói.Nótráchtấtcảchúngtađấy.

NhưngMaikhôngđáp.Nàngđãthoátkhỏicácsựđauđớn,nàngnằmdàinhắmmắtnhưmộtđóahoarụngxuốngsaucơnmưa.

*

**

ChiềuhômấybàVũvàbàKhươngngồivớinhau.Trongnhàmọisựđềuxuôithuận.Đứabémớisinhkhỏemạnh,mẹnóđangngủ.Haibàđềuthỏamãnnhưnhau.BàVũkhôngnóigìvềcáibụngphìnhtoxấuxícủabàKhương,tránhchobạnkhỏiphảibuồnkhổ.Trongkhihaingườiđangchuyệnvãndôngdàithìmộtbóngngườingãdàilướtngangtrướckhungcửamở.ĐólàthầyAn-Rê,thầyđếndạyPhannhưthườngnhật.

BàKhươnghỏi:

-Vịgiáosĩngoạiquốcphảikhông?

BàVũđáp:

-ThầyấyvẫnđếnđâydạyPhanhọc.

Chiềuhômtrước,linhhồnngườiđànôngấybaoquátcácbứctườngcao,bàxemnhưlàđãxaxôilắm.Chiềunay,bàthấymìnhbịràngbuộcbởiđứahàinhimớisinh.Thếlàthêmmộtmiệngăn,mộttâmhồnmàbàcảmthấycóbổnphậnphảinuôidưỡng,giáohuấn.

BàKhươngnói:

-Đốivớimộtgiáosĩcũngnhưmộtbàphước,thậttôikhônghiểuhọcũngnhưkhônghiểumộttiếngngoạiquốcnào!

BàVũmỉmcười:

-Ồ,chịthì…chịthì…

BàKhươngcườiláulỉnh,vàvuốtvecáibụngtotướngcủamình.Bànói:

-Khichỉcómộtmình,tôirấthạnhphúc.Tôisungsướngđượccóthêmmộtđứaconnữa.

BàVũhếtsứcngạcnhiênkhithấytrênkhuônmặthồnghàocủabạn,đãrấtxathờithanhxuân,cómộtsựthỏalòngthầndiệu,giốngnhưsựthỏalòngmàbàđãthấyphảnchiếutrênkhuônmặtcủathầyAn-Rêchiềuhômtrước.Tìnhbằnghữugiữahaibàbaogiờcũngliênhệđếncáitínhchấtphụnữcủahọ.BàVũbiếtbạnmìnhkhôngbiếtchữ.ĐốivớibàKhương,đọcsáchlàmộtviệcmấtthìgiờ,khingườitacóthểdùngthìgiờấyđểsinhrađờimộtđứacon.

BàVũtươicườiâuyếmhỏi:

-ChịMỹTrinhà,chịthậtlàhamhố.Chịkhôngmuốnnhườngviệcsinhconlạichonhữngngườitrẻsao?Thậtgiốngnhưchịsinhcháucủachịvậy.Thếchịkhôngbaogiờngừngcảsao?

BàKhươngthởravàgiảvờxấuhổ:

-Chaoôi!Đượcnhưvậykhoáibiếtbao!

BàVũtòmòhỏi:

-Ngoàisựsốnghàngngàycủachị,chịkhôngbaogiờmongướcgìkháccảsao?

-Khôngbaogiờ.Tôichỉmongcứsinhconnămmộtnhưvậymãi.Nếuhếtsinhđẻthìtôicòncóíchlợigì?

ChiếcbóngmảnhdẻvàthanhlịchcủaPhanlướtngangtrướckhungcửa.BàVũnhìnravànói:

-Phanđihọc.

Haibànhìnchiếcbóngnghiêngấyxadần.

-LiênChi…

Haibàcùngthốtratênấymộtlượt,rồiđềungừnglại,vàngườinàyđợichongườikianóihếtcâu.

BàKhươngbảobạn:

-Chịnóitiếpđi.

BàVũnhấnmạnh:

-Không,chịlàmẹcôấykiamà!

-Không,tôikhôngmuốnnói.

Mộtlátsau,bàVũnói.

-Thếthìtôinóivậy.ChịMỹTrinh,Phankhôngđượchạnhphúcvớicongáichị.Thậtlàtaihại,vìchịkhôngdạyconchịcáchlàmchochồngđượchạnhphúc.

-Sao,cậuPhanấyà?BàKhươngkêulên,làmbàVũngạcnhiên.CậuPhankhôngđượchạnhphúcsao?

Vàbànóitiếpravẻkhinhthị:

-ChịÁiLiên!Tôicóthểnóithẳngvớichịrằng,chínhLiênChimớilàngườikhổsở.

BàVũchậmrãinói:

-ChịMỹTrinh.Chịsuynghĩlạiđi.

BàKhươngđáp:

-Vâng,chịtưởngchịđãhướngdẫncậuPhannêntửtế.NhưngLiênChiđãphảikhổsởvìcậuấy.Trongđờisốngvợchồngphảicóhaingười.Ngườitađâucóthểvỗtayđượcvớimộtbàntay!ChịkhôngdạychocậuPhanbiếtnhiệmvụlàmchồng.

-Tôi?BàVũkêulên.

-Đúngthế.CậuLãnggiốngcha.CậucónhữngbảnnăngcủangườiđànôngnênconMainhàtôiđượchoàntoànthỏamãn.NhưngcậuPhanthìbắtchướcchị.

BàVũchuachát:

-Nghĩalàcậuấyđòihỏimộtcáigìphithường?

BàKhươnglắcđầu:

-Cậuấychỉtìmnhữnggìđâuđâu!Cậuấyhọcxong,chịhãykiếmchocậumộtviệclàmởchỗkhácđểnhậnchìmsựbấtmãncủacậuấyđi,chứconLiênChinhàtôicólàmgìđâu!

BàVũkêulên:

-MỹTrinh!Chịđãlàmnhụctôi.

BàKhươngđáp:

-TốthơncảlàconLiênChitrởvềnhàmộtítlâu.ChịvàcậuPhancứnghiêncứusáchvởvàkhôngcầnnóđi,chođếnkhinàochịvàcậuấynhậnrõgiátrịcủanó.

BàVũnhậnthấymốitìnhmậtthiếtgiữahaingườiđanglunglayvàsắpsụpđổ.Bàkêulên:

-ChịMỹTrinhnày,phảichăngchúngtasắpcãinhau?

BàKhươnghăngmáunói:

-Baogiờtôicũnglàmộtngườibạntốtđốivớichị,dầukhitôithấychịcónhữngtưtưởngvượtquátưtưởngcủamộtngườiđànbà.Nhưngbaogiờtôicũnghiểu,chịvìkhônngoanvàthôngminhquá,nênkhómàgiữđượchạnhphúc,tôiđãcólầnnóivớinhàtôinhưthế.

-Haiôngbàcónóivớinhauvềchuyệntôisao?

GiọngbàVũquábìnhtĩnh.

-Vâng,bàKhươngđáp.Chúngtôinóivềchịchỉvìquýmếnchị.

Vừanói,bàvừađứngdậysửachiếcáorộngvànặngnềđira.

*

**

Tốihômấy,đãkhuya,khibàVũvàogiườngnằm,chịGiangnói:

-Thưabà,bàcóbiếtbàKhươngđãđemvợcậubavềnhàrồikhông?

-Biếtrồi,bàVũđáp.

Bànhắmmắtnhưsắpngủ,nhưngbàkhôngngủnghỉgìcả.KhôngbaogiờbàtưởngtượngbàKhươngcóthểđếnđemconvề,xemnhưLiênChicònthuộcquyềncủabàta.BàVũnằmdài.

Tốihômấybàkhôngsaochợpmắtđược,vìquáxunggiận.

NếubàVũlàngườitiểutâm,thìbàđãngangnhiênchốnglạibạnmàkhôngchúthốihận.Nhưngtráilại,bàtựtráchmìnhvìđãcóphầnsơsuất.Bàluônluônbiếtrằng,tìnhbạncủabàvớibàKhươnglàmộtthứtìnhbạnvềnhàcửaruộngvườn,concái.Vậysaobàkhôngcứđểnguyêncáitìnhbạntầmthườngdựatrênvậtchấtdanhgiáấy,màlạiđimởranhữngchântrờicaoxachobạnbàsợhãi?Mọitạovậtđềuhoảngsợkhithấymìnhbịkéolênquámức.VàsựsơhởấychỉkhơirộngthêmcáihốchiacáchgiữaPhanvàLiênChi.Vì,bắtmộtcôvợtrẻrờibỏnhàchồngvềnhàchamẹđẻ,cốnhiênlàmộtđiềurấtquantrọng.BàVũchogọiPhan,chàngđếnvớimộtkhuônmặtnhợtnhạtnhưngrấtbìnhtĩnh.

Bànói:

-Conơi,mẹchogọiconđếnđểthúlỗivớicon.MẹđãcãinhauvớimẹcủaLiênChi.Nhưhaingườiđànbàkhờdại,ngườinàocũngbênhvựcconmình,vàbàtađãđemcongáivềnhà.MẹthấycầnphảinóivớiconđiềuấyđểconđừngđổlỗichoLiênChi.ChúngtaphảiyêucầuLiênChitrởlạinhàchúngta.

BàkinhhãithấyPhanlắcđầu.Chàngnói:

-Thưamẹ,việcđãxảyranhưthếnàoxinmẹhãyđểyênthếấy.LiênChivàconkhônghợpnhau.

-Saoconlạicóthểnóinhưthếđược!

BàVũnghetimmìnhchạmvàolànáoxatanhlótdày,vìtimbàđậpquámạnh.Bansángtrờilạnh,nênbàđãmặcáolót.

Bànói:

-Bấtcứngườiđànôngvàđànbànàocũngcóthểhòathuậnvớinhaubằnglýtrí.Hônnhânlàmộtviệcchungcủacảgiađình.Phanạ,đólàkỷluật.Ngườitakhôngnênchỉnghĩđếnriêngmình.

Phanđáp:

-Thưamẹ,conbiếttiềnnhânđãdạymẹnhưvậy,vàchínhmẹcũngđãdạychúngconnhưthế.Nếuconlàconmột,thìconcũngvìnghĩavụmàvângtheo.Nhưngcòncóhaianhcon.Xinmẹđểchoconđượctựdo.

BàVũngồitrongghếbành,nghiêngmìnhvềđàngtrước,haitaychắplại.

-Phanơi!Conhãynóichomẹnghe,giữaconvàLiênChiđãxảyrachuyệngì?Mẹlàmẹcon.

Phancứngđầu:

-Khônggìcả.

BàVũkinhhoàng:

-Khônggìcảsao?Conmuốnnóichúngconngủchungmộtgiườngmàkhôngxảyrachuyệngìcảsao?

-Ồ,thưamẹ.Tạisaomẹcứtưởngrằnggiữangườiđànôngvàđànbàchỉcóthểxảyrachuyệnấymàthôi?

BàVũnhấnmạnh:

-Nhưngđólàviệcchính.

Phancắnmôi:

-Thếthìvâng,thưamẹđólàviệcchính.Nhưngsauđóconcònướcmongmộtcáigìhơnnữakia.

-Conướcmonggì?

Phanphácmộtcửchỉ,chàngnói:

-Mộtcuộcnóichuyệnnàođó,mộtsựhiểubiếtnhau,mộttìnhbạn–nghĩalàmộtcáigìtheosaukhúcnhạcmởđầu.Conmuốnnóilàsaukhingườitachấmdứtcácsựchungđụngvềxácthịt.

-Nhưngởtuổicon,ngườitasẽkhôngbaogiờchấmdứtsựchungđụngvềxácthịt.

BàbắtđầunhậnthấymìnhkhôngthểhiểuPhan.Bàđãxemtấtcảmọingườiđànôngđềulànhữngconngườithuộcgiốngđực.Xưakiabàđãphảibậtcườivềmộtcâuchuyệnngoạiquốcmàbàđãđọc.MộtcâuchuyệncổHy-Lạpkểmộtngườiđànbàcóchồng,saymêmộtngườiđànôngkhácchỉvìngườiấycóhơithởtrongsạch.Ngườiđànbàấykhôngbiếtaikhácngoài

chồngmình,nênđãtưởngtượnghơithởhôihámlàmộtđặcđiểmcủangườiđànông.BàVũnhậnthấymìnhcũngkhờdạinhưngườiđànbàấy,vìđãđoánxéttấtcảđànôngnhưnhau.Chínhbàđãsinhramộtngườiđànôngkháchơnlàmộtconngườithuộcvềgiốngđực.Điềuđólàmbàngạcnhiênđếnnỗibàngồingắmnhìnconmộtlúclâu.

HìnhnhưPhankhôngbiếtvẻnhìnchămchúấy.Chàngngồicúixuống,haivùitaychốngtrênhaiđầugốirờinhau,haibàntaychắplạibuôngthõngxuống.

BàVũnóirấtnhỏ:

-Mẹcảmthấymẹkhôngthểdạybảocongì.Mẹnhậnthấymẹđãcưỡngépconngườicủacon.

Phanngẩngđầulênvàthấymẹrưngrưngnướcmắt.

-Conquanniệmsựtựdocủaconnhưthếnào?Bàhỏi.Conhãynóichomẹngherồimẹsẽchiềuýcon.

-Conmuốnđi,đirakhỏinhànày.

CâunóiấyđảxénáttráitimbàVũ.Nhưngbàchỉnói:

-Conmuốnđiđâu?NếuthầyAn-Rêkhôngbaogiờvàođâythìconcónghĩđếnđiềuấykhông?

Bàhỏiconnhưthếvàlòngđầyhốihận.

Chàngđáp:

-Concũngsẽnghĩđến,nhưngconkhôngbiếtsẽphảigiảiquyếtrasao.ThầyAn-Rêđãchỉđườngchocon.

Bàkhôngtrảlời,yênlặngsuynghĩ.

Rồicuốicùngbàthởravànói:

-Đượclắmconạ!Conhãyđivàđượctựdo.

9.

Nonmộtthángsau,khituyếtbụibắtđầurơi,Phanlênđường.Trongnhàainấyđềurađứngởcổngđểtiễnchânchàng.Conđườngchạyngangquatrướccổngấy,đưađếntậnsông,vàngoàibàVũrachỉđànôngmớitheochàngđếntậnbến.Ngườitamanghànhlýchochàng,đỡchàngbướclênchiếccanôbậpbềnhtrênsóngnước.Chiếccanôấysẽchởchàngđếnmộtchiếcxàlúp.Chiếcxàlúpsẽmangchàngđếnmộtchiếctàuđậuởsôngrộng.Rồichiếctàusẽđưachàngrabể,ởđó,mộtchiếchảithuyềnlớnđangđợichàng.Trênmặtđất,tuyếtphủtrắngxóa,bầutrờinặngnềmàuxámnhạt.Ngườitađẩyxuồngmáyrờikhỏibờ.Nhữngnụtuyếttandướimáichèocácthủythủ,nhữngtiếnggọichàotiễnbiệtvanglên,bàVũkhôngnóimộttiếngnào.Bàđứngyênchiếcbóngnhỏ,rấtthẳng,thugọntrongcáiáokhoáclôngvàlặngnhìnconrờixabờsôngquêcũ.

Bàlosợvàbuồnrầu,nhưngtựnhủlòng:‘Nóđượctựdo”.

Rồithumìnhtrongáokhoác,bàtrởvềnhà.

Phanrađi,thầyAn-Rêphảinghỉdạy.NhưngbàVũxinthầycứtiếptụcđếndạychoLiênChithayPhan.

Bànóivớithầy,giọngrấtbìnhtĩnh:

-Khicontraitôitrởvề,tôimuốnvợnócũngbiếtmộtítnhữngđiềunósẽhọc.

CâuchuyệnPhanvàLiênChitáihợpnhưsau.

Mộthômnọ,bàVũtớinhàbàKhương,dịudàngnóichuyệnvớiLiênChitrướcmặtmẹnàng.

BàchoLiênChibiếtPhansắpđixavàkhuyênnàngtrởvề.Nhưvậy,đểnàngcóthểcóthaitrướckhichànglênđường.

Bànói:

-Mẹyêucầuconđiềuđókhôngchỉvìlợiíchchogiađình,màcònlàsựlợiíchcủariêngcon.Mẹsợconởnhàmộtmìnhmàkhôngcócon,quảcónhiềuđiềubấttiện.

Tronglúcnóichuyện,bàquansátLiênChi–mộtkhuônmặtxinhđẹp,íchkỷ,bàtựbảo,nhữngngườimẹtốtbaogiờcũngcónhữngđứaconíchkỷ.ChịMỹTrinhquátốt,chịquánuôngcon.Chúngxemnhàvàmẹchúngnhưtrờivàđất.

Bànóitiếp:

-Khichồngđixa,đànbàởnhàkhôngcóconlàđiềukhônghay.

BàKhươnghếtlòngphụhọatheo.Từkhicãivảvớibạn,bàhốihậnđãvìLiênChimàsinhragiậndữ.Vì,nếubàKhươngdomộtconxúcđộngmàđemconvềnhà,thìsauvàingàybàkhôngthểkhôngnhậnthấyconbàlàmộtcôbéươngngạnh.LiênChilàđànbàcóchồngvềnhàchamẹ,nhưngnàngđãcưxửnhưmộtcôgáiconnhàgiàuchưachồng.Nàngdậytrưa,đivơ

vẩnngoàihoaviên,khăntayrơixuốngđấtnàngcũngkhôngthèmlượm,màsaiconở.BàKhươngcũngđãlarầyLiênChi.Bàthầmnghĩ:Phanphànnànlàphải.Khibàbiếtchàngrểsắpđixa,bàthiếtthamongconbàtrởlạivớichồng.

Bàthườngnói:

-CôthuộcvềgiađìnhhọVũ.Côkhôngcònthuộcvềgiađìnhnàynữa.

BàVũthầmnghĩ:Làmsaođểuốnnắnconbéranhnàynênngườivợtốt!Điềunàykhôngchỉvìlợiíchchogiađìnhmàcònvìhạnhphúccủariêngtanữa.

ChínhlúcbànghĩnhưvậythìbànhớđếnthầyAn-Rê.Ngồiđâymàbàhìnhdungđượcthầy,mộtngườitolớn,kiênnhẫn,danâu.Nhưngliệuthầycódạymộtthiếuphụđượckhông?

BàKhươngbảocon:

-Côphảivềvớichồngcôngaytrongđêmnay.

RồibàđuổiLiênChiđi,cũngvớicáivẻhăngháinhưkhibàđịnhđemnàngvề.LiênChirađikhôngnóimộtlời.Nàngkhôngdạigìmàkhôngthấyrõsựthayđổicủamẹmình.CôtrởlạigiađìnhhọVũkhôngphảilàkhôngđaukhổ.Phanbậnrộnsắpsửađồđạcrađi.Nhưngbiếtmìnhsắpđượctựdo,chàngtỏravuivẻvàvôtưlự.VìsắpđượcrađinêncóLiênChihaykhông,khôngquanhệ.

Nàngnói:

-Emtrởvềvớianh,anhạ!

Chàngkhôngtỏvẻvuimừng,nàngcũngkhônghỏichàngcóvuichăng.Nàngngoanngoãnkhácthường,giúpchàngxếpáoquầnvàlausáchvở.Banđêmhaingườingủchung.Chàngẵmnàngvàolòng,nàngđãthuậntheo,vìbổnphậnđốivớigiađìnhmộtphần,nhưngcũngvìhọlànhữngngườitrẻ

trung,hăngnồng.Sánglại,họchiataynhau,luônluônthinhlặng.Vìgiữkhuônphép,nàngtránhkhôngtheochàngraquásân.

Chàngđãnóivớinàng:

-Anhđiemnhé!Hẹnngàytáingộ.

Nàngđứngdựavàokhungcửa,nhìnchàngrađi,nói:

-Xintrờiphùhộanhđiđườngđượcbìnhyên.

Nàngcảmthấylòngmìnhxaoxuyếnmộtcáchlạ,nhưngnàngchưasẵnsàngtìmhiểunhữnglỗilầmcủamình.

“Buồnngủquá!”Nàngngápdàitựbảo,khôngbuồnchecáimiệnghồng.Nàngtrởvềgiường,cuộntròntrongchănlụavàngủnhưmộtconnhộngbénhỏ.

NgaysaukhiPhanrađi,bàVũđánhthứcnàngdậy.Bànói:

-NàyLiênChi!Ngủvừathôi.Côphảidậyvàbắtđầuviệchọctập.

LiênChiấpúng:

-Conhọctậpsao?

-BuổisángcôhọcnấuănvàthêuthùavớidìCả.Mộtgiờtrướcbữacơmtrưa,côđếnphòngtôiđểhọccổvăn.Buổichiều,thầyAn-Rêdạysinhngũ.Tối,côgiúpcácchịvúcholũtrẻđingủ.Côcầnphảibiếtchămsóctrẻnhỏ.

LiênChithòđầurakhỏichăn,mắtmởtovìkinhngạc,đầutócrốibù.Nànghỏi:

-Ngaybâygiờsao?

-Ừ,ngaybâygiờ.BàVũnóicáchcươngquyết.

Taycầmmộtcáiroitre,bàđánhxuốngđất,nói:

-Côhãydậyrửamặt,bớitócrồiđếngặptôi.

BàVũtrởvềnhàriêng,vẻmặtnghiêmkhắc.Bàtựbảo:“TalàmnhưvậyvìPhan.Xongviệc,tasẽlạinghĩđếntựdocủariêngta”.

VốnchưatinLiênChi,chiềuhômđóphảingồilạivớinàngkhithầyAn-Rêđến.BàkhôngđểLiênChisốngnhànrỗi,vảlại,tronglúcconbàvắngmặt,vìtôntrọnglệtục,bàphảihiệndiệntrongcácgiờhọccủacondâubà.BàbiếtthầyAn-Rêlàmộtngườichânchính,nhưngngoàibàranàoaicóthểhiểuthấuđược.

Thếlàmỗingày,bàVũngồiởcáighếbànhlớnnhấttrongthưphòng,haitaycầmcáigậyđầurồng,disảncủabàcụCố.BàlắngnghetấtcảnhữngđiềuthầyAn-RêdạyLiênChi.Nhưngtronglúccôtatheodõimộtcáchkhókhăn,miễncưỡngnhữngđoạnkhóhiểuđó,thìtinhthầnbàVũvươnlênvàchudutrênngànnẻođườngquanhcođầymớilạ.

Chínhnhờthếmàbàbiếtđấtvànướchợpthànhmộtquảcầulớn,quaylộngiữacácvìsao.Bàhiểuđườngđicủamặttrời,mặttrăng,sựchuyểndịchcủamâyvàgió.Nhưngtấtcảnhữngđiềuấykhôngcònquantrọngkhingườitahọcđếnngônngữcủaloàingười.Bàthíchhọcnhữngtiếngnhưsống,chết,nước,đói,ngu,ghenghét,khôngkhí,thựcphẩm,ngôinhà,đóahoa,câycỏ,chimmuông.BàhọctấtcảcáctiếngmàthầyAn-Rêbiết.Nhữngtiếngấylàtiếngcủanhânloại.Bàhọctấtcả,lấycớđểgiúpđỡLiênChi.

Vàbàcàngbiếtthêm,thìnhữngthắcmắcđãámảnhbàsuốtđờitrởnênýnghĩa.Ngàyxưa,bàtìmhiểutạisaobàphảisốngtrongmộtvòngliêntiếpnhữngsựsinhđẻ,chếtchócvàrồilạisinhđẻnữa.Trongbốnbứctườngnày,ngườiđànôngsinhdựng,ngườiđànbàmangthai,đểtránhchonhàhọVũkhỏisụpđổ.Bàthườngtựhỏi:mộtgiònghọbiếtmấtthìcógìlàquantrọng?Nhưngbàkhôngmuốntìmcâugiảiđápchonhữngthắcmắcđó.Trong

nhữngnămthấtvọngấy,bàsinhnhiềucọpquá,vàmộtlầnbịsẩythai,nhấtlàtrongnhữngnămbàchỉnghĩđếnlễtứtuần.Mộthômcũngtrongkhoảngthờigianấy,côHsiađếnthămbà.Côhỏi:

-Thưabà,tôicóthểđọcThánh-kinhchobànghekhôngạ?

BàVũmệtgầnhếthơi,vìbàbiếtmìnhlạicóthainữa,nhưngvìlịchsự,bàkhôngmuốntừchối.Bàđáp:

-Xincôcứđọc.

CôHsialấyquyểnThánh-kinh,đọcnhữnglờisauđây:

-“ConngườicógiátrịgìmàThiênChúanhớtớinóvàlolắngchoconcủanóđếnthế!Sựsốngcủaconngườivínhưngọncỏ…”

BàVũkêulên:

-Côhãyimđi!

Bàđãtỏragắtgỏng,khiếncôHsianhìnbà,sửngsốt.

-Đólànhữnglờiđểanủimộtlinhhồnkhốnkhổsao?TiếngnóicủaThiênChúađấyà?CôHsiaạ,nếutôinghetheolờiấythìtôisẽđithắtcổ!Côđừngđọcsáchcủacôchotôinghenữa,tôisẽchếtmất…

Nhưngnhữnglờiấyvẫnlưulạitrongtríbà.Bàđãsuynghĩvàvẫncònnhớmãi.Đúngthế,thểxáccủaconngườigiốngnhưloàicỏ.Khiconbàchếtlúcvừalọtlòng,bàẵmcáixácbấtđộngấytrongtay,thìcâunóiđólạitrởvềtrongtríbà.Bâygiờ,nghenhữngtiếngnóicủanhânloạiđươngcùngkêulênmộttiếng,luônluôncùngtiếngấybằngnhữngngônngữkhácnhau,bàcảmthấykinhngạclạlùng.

BàhỏithầyAn-Rê:

-TấtcảmọingườiđềukêulênmộttiếngThiênchúasao?

-Tấtcảmọingười,thầynghiêmnghịđápvàsangsảngđọc:ThiênChúa–ThiênChúa–ThiênChúa–ThiênChúabằnghaimươithứtiếng–tấtcảcácthứtiếngcủanhânloại.

Bàcóvẻnghĩngợi.Nhữngtiếngkiacònvanglạitrongtâmhồnbà…

Bànói:

-Trênkhắpmặtđất,mọingườiđềukêulêncùngđấngTrờiGiàấy!

Nhưngđêmấy,bàkhôngsaongủđược.BàimlặngđểGiangtắmchomình,rồilênnằmtrêncácgiườngcaobằnggỗbá.Dướimàn,bàthảhồnsuytưởngđếntấtcảnhữngđiềubàđãđọc.Trướcmắtbà,thầyAn-Rêlàmộthọcgiảuyênbác,mộtnhàkhoahọc.

Trongbóngtối,bàsuynghĩnhiềuvấnđềbàcònthắcmắc.Đôikhinhiềuquá,trínhớbàkhôngkham,bàliềnngồidậy,thắpnến,lấycâybútbằnglônglạcđà,ghitrêngiấynhữnghàngchữnhỏ.Chiềuhômsau,khithấyAn-Rêđến,bàlấytờgiấyđãghi,đọclạitheothứtựvàchămchỉnghetừngcâugiảiđápcủathầy.

Thầytrảlờimộtcáchđơnsơ,vìthầyrấtthôngthái.Thầykhôngcầnnóibênlềsựviệcnhưnhữngkẻtầmthường.Tráilại,thầybiếtgóighémtinhhoacủasựvậttrongmộtítchữnhưnhữngtínđồLão-Tửthờixưa.Thầybứtlá,háiquả,dậpvỏngoàivỏtrong,bỏruột,lấyhạt,chẻnóravàchỉcònlạicáinhântinhròng.

TríkhônbàVũlúcấyrấtsâusắc,bénnhọn,đếnnỗicóthểxuyênquacáinhânấyvàbàhiểutấtcả.LiênChingồitrốmắtnhìnhaingườitraođổivắntắtvớinhau,vàxemratấtcảnhữngđiềuấyvượtquátầmhiểubiếtcủanàng.Tríkhôncủanàngcònyênngủtrongtuổithơdạicủanàng.

BàVũlàmthầyAn-Rêngạcnhiên.Mộthômthầynóivớibàrằng:

-Suốtđờibàchỉsốngquanhquẩntrongnhà,thếmàlâunaytôiđãnóichuyệnvớibànhưnóivớimộtnhàbáchọc,bạnđồngmôncủatôi.Bàđoánbiếttấtcảnhữngđiềutôimuốnnói.

Bàđáp:

-Thầyđãgiảithíchchotôibiết,cómộtchiếcgươngthần,biếnvậtnhỏralớn.Thầyđãnóivớitôi,mộthạtbụihiểucógìtronghạtbụiấy,ngườitacũngbiếtđượcsamạckia.Cáinhànàylàmộthạtbụi,vànhờđó,tôihiểutấtcả.Sựsốngtoànvẹnđóngkhungtrongbốnbứctườngnày.

Lúcấy,bàthấyvẻbấtbìnhthoánghiệntrongkhuônmặtcủaLiênChi.Nàngnói:

-Thưamẹ,mẹbảochúngconlàbụiđấtcảsao?

-Khôngconạ,mẹbảochúngconlàsựsống.

NgangquatrênmáiđầuxuântrẻcủaLiênChi,đôimắtbàVũgặpánhmắtthầyAn-Rê.Bànói:

-Xinthầyhãydạydỗcôbénày.

LiênChitrềmôi:

-Thưamẹ,conkhôngphảilàconnít.

BàVũmỉmcười.Chiềuhômấy,khithầyAn-Rêthudọnsáchvở,bàkhiêmtốnthưarằng:

-Thưathầy,xinthầynhậntôilàmhọctròcủathầy.

ThầyAn-Rêlongtrọngnói:

-Thếthìvinhhạnhchotôilắm.

-Vậythì,cólẽthầysẽdạychotôimộtgiờsaukhithầyđãdạyLiênChi.

ThầyAn-Rêgậtđầubằnglòng.Từđấy,mỗichiều,thầydànhmộtgiờđểtrảlờinhữngcâubàVũhỏi.Mặcdầuđãlớntuổi,bàvẫngiữgìnnềnnếpgiaphong,bàbảoGiangngồiởcáighếcạnhcửatronglúcbànóichuyệnvớithầyAn-Rê.

*

**

Mộtbuổisángkia,Giangnóivớibà:

-Thưabà,conbuộclòngphảithưavớibàmộtviệc,nếubàcógiậnthìđuổiconđi.

BàVũđặtsáchxuống,nhưngngóncáilồngvàogiữacáctranggiấy,sẵnsàngtiếptụcđọckhicâuchuyệnđãxong.

Bànói:

-Từbaonămnaychịđãnóivớitôitấtcảnhữnggìchịnghĩ,naycũngthế,saotôilạigiậnchị?

-Điềuconsắpnóisẽkhônglàmđẹplòngbà.Nhưngconthấyđộràymọisựtrongnhàđềulộnxộn.Chịvúnuôiconmợcảkhansữa,đứabégầyteo.ĐêmnàohaivợchồngcậuThếcũngcãinhau.ConởgáicủamợThếnóirằngmợấykhôngcódấugìcóthaicả.Cònbàhaivàôngchủnhàtathì…thật,thưabà,conkhôngmuốnxétnghĩgì,nhưngconthấymộtbàchủnhànhưbàmàláchmìnhvàosáchvởnhưthếthìkhônghay.Tổtiênchúngtađãbảo,đànbàkhôngnênbiếtchữ,thậtkhôngphảilàhoàntoànsai.

Giangnóimộtmạchnhưchịđãthuộclòng.BàVũlắngnghenhưthườnglệ,miệngmỉmcười.Nhưngngóntaycáicủabàđãrờikhỏitranggiấy,gấpsáchlạivàđểxuốngbàn.Bànói:

-Cámơnchị.

Bàđứngdậybướcvàophòng,Trờibuổisánglànhlạnh;bàkhoácmộtcáiáochoàngbằngdalôngthútrướckhirađi.Ngoàihoaviên,cáckhómlanđãúatànvìtuyếtgiá,lácâycắmxuốngđấtmềm.NhưngnhữnghạttreẤnđộđãngảsangmàuđỏvànặngtrĩutrêncành.GiangtheobàVũ,chịthấymộtconsáođậutrênmộttảngđá,chịchạylạiđuổiđi.Chịthấybàchủnhẫnnhụctrướcnhữngcâunóiđầytráchmócmàchínhchịcũngcholàhỗnxược,nênchịgiảvờnóichuyệnhuyênthuyênđểtìmcáchlàmchonhẹlỗi.NhưngbàVũnghemàkhôngđáp.KhiđingangquakhuônviênbàcụCố,bàVũchợtcóýnghĩ,nênchoLãngđưagiađìnhđếnởđâyđểđượcgầnbà.Nhưthếbàtiệnchămsóccáccháuhơn.BấygiờbàsẽchoTốLanvàThếdọnvềnơigiannhàcũcủaLãng.Nếuđượcởmộtchỗrộngrãihơn,chắcviệcnhàcủaThếcũngcócơyênổnhơn.

Hômnayđẹptrời.BàVũđidướiánhnắngvàngtươi,vớimộtniềmkhoankhoáimàchínhbàcũngkhônghiểu.Trongnhàcónhiềunỗiloâu,nhưngbàtựcảmthấymìnhcóđủkhảnăngđểxôngpha,vàthậmchícóthểchiếnthắngchúng,vìbàkhôngcònthuộcvềtrầngiannàynữa.TrongkhitáchlìakhỏiôngVũvềxácthịt,bàđãcắtđứttấtcảnhữngdâytróibuộcmình.

Bàsuyngẫmvềcáidâybímậtrấtbềndaiấy,nótróibuộcthểxácnàyvớithểxáckhác.Vàkhiđãcắtđứtthìkhôngnhữngnóchỉgiảithoátxácthịtmàgiảithoátcảlinhhồnnữa.Nhưnglinhhồncủabà,củariêngbà,đangđitheonhữngconđườngmởrộngratrướcmắt,trênkhắpmặtđất.BàđãđivàokhuônviênnhàLãngvớichínhcáitâmtrạngấy.Tuybàsốngcáchbiệt,nhưnghaycứugiúpnhưmộtbàtiên.

Mộtđứatrẻđangkhóc,làmchốitaibàVũ.BàliềnquêntấtcảvàhốihảbướcvàonhàLãng.VợLãngđangngồi,chịvúcùngđangngồiômlấyđứabéđóisữavàápmiệngnóvàocáivúrỗngcủamình.Nướcmắtchảyròngròngtrênhaimánhợtnhạtcủachị.Đứabémútvú,rồiquayđầukhócthétlênmộtcáchgiậndữvìkhôngcósữa.

BàVũnói:

-Tạisaothế?Saosữabịcạnđithế?

NgườithiếuphụđặtđứabélêntrêngốiMai,tronglúcchịđangkhóc.

BàquaysanghỏiMai:

-Conđãchochịấyăncháocuavàtrứngluộcchưa?

Maiđáp:

-Thưamẹ,conđãthửđủcách.Banđầucontưởnglàkhôngcógì,cólẽchịtabịcảm,hayănkhôngtiêu,nênchúngconđãkhuấybộtgạochothằngbéăn.Conlàmnhưvậyđãhaingàynayvàbâygiờnóđói.Thịtnóxọpđicả.

Mộtngườivúkhácbướcvào,nói:

-Concũngđãchonóbúnhưngsữacongiàquá,nênnónônracả.

Rồichịtatiếp,giọngcóvẻtựmãn:

-Thưabà,conkhôngbaogiờmấtsữacả,nhưnggặpnhưthếnàythìbiếtlàmsaobâygiờ!

Biếtchịlàngườikhoekhoangvàbaogiờcũngtìmcáchxintiền,bàVũnói:

-Thôichịđichỗkhácđi!

Ngườivútrẻvẫnkhóc,bàVũngồibêncạnh,haitaytìlênđầurồngcáigậy,nhìnchịnói:

-Chịtắcsữavìchịbuồn.Chịcóbuồnchuyệngìà?

Ngườithiếuphụkhôngđáp.Đầuchịtacúixuống,vàmỗilầnnướcmắt

tràoraquánhiều,chịđưatayáolênchùi.

-Thậtlàlạ!Nướcmắtthìchịcó,màsaolạikhôngcósữachocontôi?Maiđaynghiến.

BàVũbảonàng:

-Mợlàmthinhđinào!

Rồibàquaysangchịvú:

-Nàychịvú,chịhãynóiđi!

Đượckhíchlệ,ngườithiếuphụấpúng:

-Thưa,vìtôikhôngđượcthấycontôi.Khôngbiếtbâygiờnórasao,tôiđếnđâyđãmộtthángrồi.Tuầnsauconbégiápnămmàtôikhôngbiếtnócókhỏemạnhkhông!

Nghenói,Mainổixunglên,nàngtrềmôi,trợnmắtthétlớn:

-Saochịlạinghĩđếnconchịđểchosữacạnđi?

BàVũlạinói:

-Mợhãylàmthinh.Mợphảichochịấyđemconđếnđây.

Maikêulên:

-Đểchịtanuôichungnóvớiconcủaconsao?

BàVũnói:

-Đểcứuconcủamợ.

NgườivútrẻsụpquỳxuốngtrướcbàVũ.Chịtathổnthứcnói.

-Ôithưabà!Bàhiềnđứcnhưthếmàngườitađãnóibàđộcác!

-Ainóithế?

-Ôngquảnlý-ởnhàquê–ôngbảoconkhôngđượctráilờibà.Khôngaidámtráiýbà.Thưabà,conkhôngmuốnđếnđây.Concómộtgiannhànhỏ,chồngconcàycấyđấtruộngcủabà,chúngconcómộtđứacon–thựcra,nóchỉlàcongái–nhưngđólàđứaconđầulòngcủachúngcon.Conrấthãnhdiệnvềnó,concórấtnhiềusữa…ôngquảnlýbảonếuconkhôngchịuđến,ôngtasẽđuổichồngconrakhỏiđámđấtmàchúngconđãthuê.

BàVũnói:

-Tôikhôngbảoanhtalàmthế.Tôichỉbảolàtìmchotôimộtngườivú.

-Đếnlàng,ôngtalấydanhnghĩabàđểbắtnạtchúngcon.Khắpcácnôngtrại,vìôngấymàchúngcontấtcảđềusợhãi.

BàVũcảmthấybốirốikhinghenhữnglờiấy,nhưngtrướcmặtchịvú,bàkhôngmuốnđểlộsựrốirắmcủamình.Trongmộtgiađìnhtolớn,ngườiđiềukhiểnkhôngnênđểchothuộchạlộngquyền.Bàcúixuốngdịudàngnóivớichịvú:

-Ngàyhômnaytôisẽbảongườitađưaconchịđếnđây.Đứabésẽngủgầnchị,nhưngkhôngcùngmộtphòngvớicháutôi.

Ngườivútrẻthưa:

-Thưabà,bàđãcứusốngcon.

Nóixong,chịsụplạybàVũ,đầuchạmđất.

Nhưngđứabélạikhóc,chịvúvộiđứngdậyẵmlấynó.Nướcmắtđã

khôtrênmáchị,vàchịápvúvàomiệngđứabé.Thằngbéngoạmvàonúmvúvàsữachảyra.

Maikêulên:

-Ồ,chịđãcắmsữachịlại!Chịkhôngchonóxuống.

Ngườithiếunữnhìnnàngsợhãi.

-Thưamợ,khôngphảilàtôicóýgiữsữalại.Tôikhôngbiếtsữabiếnđiđâuvàtạisaonólạicó.Nhưngkhibàchủbảochomangconcủatôiđếnđâythìtôicảmthấymátlòngmátdạ,vàsữaliềnchảyxuống.

Maivẫncòntứcgiận:

-Đồquêmùadạidột!

BàVũđứngdậy:

-Vìsựsốngcủaconmợtùythuộcvàochịấy,thìtốthơnlàmợđừngcógiậnchịtanữa.

Rồiquaysangchịvúbàtiếp:

-Cònchị,khinàoconchịđếnthìchịkhôngđượcquênnhiệmvụcủachịđốivớicháutôi.

NgườithiếuphụkhiêmtốnnhìnbàVũ,khẽnói:

-Thưabà,conđâudámquên.Baogiờconcũngchocậuconbútrước.

Nhìnsắctháicủangườiđànbàấyvànghegiọngnóicủachịta,bàVũdừnglại.Dướisựbìnhtĩnhấy,bàcảmthấycómộtcáigìbướngbỉnh,ngangngạnh.Nhưngbàkhônghỏilờinào.Bàkhôngbaogiờcốtìmtòiđểđoánbiếtnhữngsựphiềnnãocủanhữngngườikhôngthuộcgiađìnhbà,vìbàsợ

buồnlây.Bởithế,bànóivớiMai:

-Mẹchohaivợchồngconcáiphòngcủatổmẫuđấy.Mẹsẽởgầncáccháumẹhơn.

HìnhnhưviệcấykhônglàmMaivuithíchbaonhiêu,nênbàVũcàngphảicươngquyếtvớiýđịnhcủamìnhhơn.

-Mẹsẽcholũnôbộcđếngiúpvợchồngchúngcondọnđếnđấytrongngàyhômnay.

Rồikhôngđểnàngkịptrảlời,bàliềnđisangnhàThế.

VàogiờnàychắcThếđãđilàmviệcvắng,chàngbậncoisóccửahàngbánngũcốccủagiađình.Nhưngchàngvẫncònởnhà.BàVũnomthấychàngởngoàisân,đangsúcmiệngnhưvừaănxong.

Bàđivào,Thếvộinhỏnướcvàđặtcáichénxuống,thưa:

-Thưamẹ,Mẹđếnsớmquá!

BàVũnói:

-Mẹđithămmộtvòng.Mẹvàođâyđểchoconbiếtquyếtđịnhcủamẹ.MẹsẽchocongiannhàanhLãng,vìanhchịấysẽdọnđếnngôinhàcủatổmẫu,đểmẹđượcgầnvớicáccháumẹhơn.MẹsẽnóivớiTốLan.

Ngheđếntênấy,bàVũthoángthấymộtbónglạnhlùngphớtquatrêngươngmặtcủaThế.Bàthẳngthắnnóinhưthóiquenmỗikhibàcảmthấycôngviệckhôngxuôithuận:

-NgườitamáchvớimẹrằngTốLankhócbanđêm.

Chàngxẵnggiọnghỏi:

-Aimáchmẹthế?

BàVũđáp:

-Lũnôbộc.Thựclàxấuhổkhicácsựbuồnphiềntronggiađìnhtrởnênmộtđầuđềchochúngchuyệntrò.

-Thưamẹ,mẹcólý.Lẽrathìconkhôngnênlấynàng.

BàVũhỏi:

-Haiđứaconhếtyêunhaurồisao?

Thếkhôngmuốntrảlờicóhaykhông.Chàngđibáchbộtrongmảnhsânnhỏ.

-Chúngconkhôngthểnóivớinhauchuyệngìmàkhôngtrởthànhmộtcuộccãilộn.

BàVũnói:

-Tạisaomợấykhôngcóthai?Vợchồngănởvớinhaumàkhôngconthìcứcãilộnhoài.

Thếnhúnvai:

-Conlàmsaobiếtđược?Nhàconkhôngcóthai.Đókhôngphảilỗicon.

-Cứcãivãnhưvậyhoàithìkhôngthểnàocóthaiđược.Tráitimxaođộnglàmkhôthủydịchtrongngười,làmhưhuyết.Giữađànôngvàđànbà,khôngnênkềmchếsựlưuthôngcủacácsinhlực.

Bànhìnngườicontraiđẹpđẽcủamìnhvàtiếp:

-Mộtngườivợkhôngsinhconlàmộttạovậttráivớithiênnhiên,là

phảnlạitrờiđất;lúcấyhọkhôngcònkểgìđếnngườiđànôngnữa.Conphảikiênnhẫnđốivớivợconchođếnkhinócóthai.Sauđó,consẽthấynóhoàntoànđổikhác.

Thếngạonghễhỏi.

-Vậythì,TốLankhôngkểgìđếnconcảsao!

-Nóyêuconquá,vàvìthếmànóghétcon.Nóđaukhổvìtìnhyêucủanókhôngcókếtquả.Nókhôngcógìđểtựvệ.Nókhôngcónơinươngẩn.Nókhôngcóchỗnàochegiấunổicon,đểnóđượcnguyênvẹnlàcủanó.

BàVũcảmthấylờinóicủamìnhđãlàmThếtổnthương.Bàtiếp:

-Vậyconphảiđidulịchmộtchuyến,bấtcứđâu.Rồikhitrởvề,conhãyđốixửdịudàngvớivợcon,đừngkiêucăng,đừngđảđộnggìđếnviệcnólớntuổihơnconvànóđinướctrướcđểlấycon.

-SaomẹbiếtTốLanđãđinướctrước?

Thếngừnglạivànhìnsữngmẹmình.Rồichàngvừatiếpvừacườinhạt:

-Chuyệngìmẹcũngbiếtcả!

BàVũđáp:

-Mẹcóconmắt.

Bàdựachiếccằmtrònlênhaitayđặttrênđầurồngcáigậy.

-TốLansợconvàghétcácnỗiloâucủamình.Nóyêuconvàesợtìnhyêucủacon.Phảiđấy,connênđivắngmộtthờigianvàđểvợconlạichomẹ.Giữavợvàchồng,phảicómộttrậttựtựnhiên.TốLanvàconđãthoátrangoàicáitrậttựấy.ConxemchịMaiđấy,vớichịấy,mọisựynhưtrờiđãđịnhsẵn,vìthếsựhòahợpđãngựtrịtrongnhàanhchịCả.Haingườikhông

yêunhautháiquá,nhưnghọcùngnhaugầydựngthếhệmới.

Thếnóngnảy:

-ChịMaithuộchạngxưa.Chịấyhơikhờdại.TốLan,ítracũngthôngminh.

BàVũkiênnhẫnđáp:

-Mộtngườiđànbàkhờdạihaykhônglàchuyệnkhôngcần.Đólàvấnđềtươnghợp.Tronghônnhânvợchồngphảiănnhịpvớinhau.Vìthế,mẹđãcướichịMaichoanhLãng.Anhthôngminhhơnchị,nhưngchịấycũngđủthôngminhđểhiểunhữnglờianhấynói.CònTốLanvàconvìquángangnhau,nênxôxátnhau.

Thếnói:

-Mẹkhônngoanhơnchacon.

Chàngnhìnmẹvớimộtnétnhìnlonglanhvàrấtsâusắclàmbàphảibốirối.Bàvộiđáp:

-Sựkhônngoancủamẹ,à!Mẹđãtạora.Mẹcóđủkhônngoanđểngăncảnbấtcứmộtbấttrắcnhỏnàogiữachaconvàmẹ.Vìthế,mẹđãđemThuMinhvềchochaconđểôngđượchạnhphúclúcvềgià.

-Cònchínhmẹthìsao?

Thếdòýmẹmộtcáchgắtgao.

BàVũbìnhtĩnh:

-Mẹcũngthế,mẹluônluônđượchạnhphúc.

TốLanbướcra.Nàngkhôngthểgiảvờkhôngnghegìvềcuộcđàm

thoạigiữahaingườingoàisân,ngaytrướccửasổphòngnàng.Nàngđãlắngnghetấtcả,nhưngvìlịchsựnàngkhôngđểlộra.

BàVũnóivớinàng:

-MẹvừabảoanhThếđấyconạ.NếuhaiconthíchthìhãydọnđếnởngôinhàcủaanhLãng.Chỗấyrộnghơnđâynhiều.MẹđểanhCảdọnsangngôinhàcạnhnhàmẹ,đểmẹcóthểsănsócmấyđứacháukỹlưỡnghơn.

TốLannói:

-Chúngconxincámơnmẹ.

Nhưnggiọngnóicũngnhưsắcdiệncủanàngkhôngtỏvẻgìlàbiếtơncả.TốLanănmặclôithôi.Nàngmặcmộtcáiáodàixấuxí,sọcvuôngmàuxámvàxanh,nêntrôngnàngcóvẻgiàhơntuổi.

KhiThếđirồi,bàVũthầmnghĩ:“TasẽdạyTốLanbiếtsănsócđếnsắcđẹpcủanó”.

Bàvẫnngồi,ngắmnàngdâuvànghĩngợi.Thếnhìnmẹchỉtríchvợ:

-Tôighétcáiáoấytệ!

Nànghấtlàntócngắnrasau,vànóicáchhỗnxược:

-Thìmuachotôimộtcáikhácđi.

BàVũliềnđứngdậy.Bàkhôngmuốnngồinghehaingườicãivãnhauđểphảiđứngragiảnghòa.Nhưngbàkhôngđểlộravẻbấtmãncủamình.Bànóivớinàngdâu:

-CậuThếsẽđixatrongmộtthờigian.Tôiđãchophépcậuấyrồi.Mợhãybìnhtĩnhchođếnkhicậuấyrađi.Ngàymaimợlodọnđồđếnnhàmới.

TốLannói:

-NếuanhThếđi,concũngđi.

Nàngđứngrấtthẳngtrongcáiáoxấuxí,haibàntaynắmlại,buôngthõnghaibên.BàVũcũngđứngthẳngnhưnàng,tìtaytrênđầugậy.Bànóichậmrãirõràng:

-Mợđừngđi.Mợhãyởlạiđâyvớitôi.Mợcầnhọcnhiềuchuyện,tôisẽdạythêmcho.

Mộtlầnnữa,bàkhôngđểchocondâubàcóthìgiờđáplại.Bàquayđithẳng.

“Ôidào!Dâuvớicon!Bàtựnghĩ.Thậtlàrầyrà,lẽrataphảiđemnhữngcôgáinhỏvềnhà,dạydỗuốnnắnchúngthànhvợcáccontraita.Khitađemnhữngngườiđànbàkhácdònghọvềnhàđểsinhdựngconcháu,thìtalạireorắcsựbấthòa”.

Bàtrôngmongbuổichiềuvàsựbìnhanchóngđến.GiờphútmàbàđượcthầyAn-Rêhướngdẫnđểbàquênthểxác,chỉcònlinhhồnnguyênvẹnthoátđiphiêudiêukhắpthếgiới.

*

**

TốLannhìnchồngvớiđôimắtbấtbìnhvàđauđớn.Nànglẩmbẩm:

-Anhmuốnđi,bỏtôiởlạimộtmình…

Chàngdịudàngđáp:

-Đólàýkiếncủamẹ.

Chàngđangbôidầulênmáitóc.TốLannhìnhaibàntaytáinhợtcủachàng,xunggiậnvìchúngđãnắmđượctráitimmình.

Nàngcaucó:

-Tôicũngsẽtrốnđichothoátnợ.

Chàngphìcười:

-Khôngđivớitôichứ-Không,tôisẽkhôngdámtrởvềnhàđâuđấy.

-Anhsợmẹanhquá!

-Đúngthế.

Thếnhượngbộvợdễdàngnhưvậylàcốtâmlàmchonàngbịtưnghửng.

Nàngnói:

-Nếucontraitôimàsợtôi,thìtôimuốnđừngsinhranócònhơn.

Thếbìnhtĩnhđáp:

-Kìa,emcóconđâu?

Nàngcảmthấycõilòngmìnhtannáttrướccâutráchmócđầykhinhbỉấy.Mặcdầunàngđãcốgắng,nhưngnàngkhôngthểnàothoátkhỏiđượcuythếcủachàng.

Nàngxíchlạigầnchồngvàthầmthì:

-AnhThế!Anhghétemthựcsao?

Chàngnhìnxuống,nóicáchtráchmóc:

-Tạisaobaogiờemcũngmuốncấuxéanh,thayvìđểchoanhyênổn?

Nàngkêulên:

-Em?Đểchoanhyênổn?

-Ừ,đểanhyên–chỉcóthế.

Nàngnóicáchsaysưa:

-Đểyên,đểchoanhquênemđià?

-Anhbiết,chínhvìthếmàemmuốnlàmanhxunggiận,emmuốnanhphảibậntrívềem,ítrabằngcáchấy.

Thếlôiramộtsựthậtmànàngdấucảchínhmìnhnàng.Thậtvậy,saukhilấynhau,chàngkhôngcònnghĩđếnnàngngàyđêmnữa.Chàngtrởnênthờơvànàngcốýlàmchàngxunggiậnđểchàngchúýđếnmình.Nàngmuốnđượcđaukhổvìchàng.Phảichịuđaukhổ,tấtcả,cònhơnkhôngcógì.

Nàngđauđớnthấychàngquaynhìnchỗkhác.

“Taphảitìmcứucánhcủatangoàichàng,nàngtựbảo.Taphảitìmcáchthoátkhỏivòngtìnhái.Thậtquákhókhăn!”

Cóđiềulạlùnglàchínhlúcnàngmongướctựgiảithoátkhỏichồng,thìnàngnghĩngayđếnbàVũ.Rồinhưmộtcáimáy,nàngchạyquacácsânvàdừnglạikhithấybànhạcnàngtrongthưphòng,đanghútcáiđiếunhỏ.

Nàngkêulên:

-Thưamẹ,xinmẹchoconcũngđượctựdo.

BàVũnghetiếngkêuấydườngnhưtiếngđồngvọngcủalòngmình.Bà

đặtcáiđiếuxuốngbànvànhìnnàngdâu.Bànói:

-Conhãybìnhtĩnh.Conngồixuốngvàvénmấysợitócrủxuốngmắtkialên.Mẹsẽsuynghĩvấnđềconyêucầu,nhưngtrướchết,mẹnóingaylàđừngnênmặccáiáonàynữa.Concầnphảimặcnhữngmàutươiluôn.Nhưthếlàndanâucủaconmớinổi.Nào,saoconlạimuốnrađi?Đểđượctựdoà?

TốLannói:

-Conmuốnbỏnhànày–bỏanhThế.

BàVũradấubảonàngngồixuống,nhưngnàngkhôngngồi.Nàngcứđứng,khôngnghegìđếnlờinóicủamẹchồng.Haingườinhìnnhau.

BàVũnói:

-Mẹđãnóivớiconrằng,Thếđilàconđượcgiảithoát.

TốLankêulên:

-Conmuốnđượcgiảithoátluônhẳn.Lẽrathìconkhôngnênlấyanhấy.Conghêtởmnhữngtìnhcảmcủaconđốivớianh.Conbịnôlệchúng.Anhthíchconmộtcáchkhácvớicáchmàconmongước.

BàVũhỏi:

-Nhưvậyconcóđángtráchkhông?

TốLanvẫnkhăngkhăng:

-Xinmẹđểchoconđi.

BàVũépmìnhlàmravẻâuyếm.

-Conđiđâu?Đốivớingườiđànbà,ngoàinhàchồngraconcógìnữa?Nếumẹđểconrađi,liệuconcóđượctựdokhông?Đànbàkhôngcóchồngtấtbịmọingườikhinhrẻ.Ngườiđànbàchỉcóthểđượcgiảithoátbởichồngvàcon.

TốLannhìnbà,sợhãi.

-Vậy,xinmẹnóichoconbiết,concóthểtựgiảithoátbằngcáchnào?

BàVũcảmthấymộttìnhthươngbaolabừngdậytronglòng.

Bàdịudàng:

-Conạ!Mẹkhôngthểnóiđược,vìmẹkhôngbiết!

-Thếmẹkhôngbaogiờyêuaicảsao?

BàVũnhìnxuốngđất,khôngđáp.Bànghĩ,cólẽThếđãđoánxétsaingườithiếuphụnày.Nhưngchàngđãhiểunàngrasao?Chàngbằnglòngvềcáitínhcủamình,vànếuTốLanchưachovậylàđủthìđâuphảilỗicủachàng.BàVũnhậnthấybàđãkhôngđểmìnhquáyêuôngVũlàmộtđiềuđúngbiếtbao.Hồibàcòntrẻ,cómộtdạobàsuýtmắcphảisựnguyhiểmấy.Nhưngsựthanhnhãcủabàđãgìngiữbà,cònTốLanthìthiếutếnhị.

Cuốicùng,bànói:

-Nếuconcócon,consẽđượcgiảithoátkhỏichồngcon.Ítra,cácconsẽcómộttìnhyêuchung.Đứabécầnrấtnhiềutìnhthương,buộclòngconphảibanpháttìnhthươngchonó.Haynếukhôngcócon,thìconcóthểtiếptụcviệchọchành,họchộihọa,haynhữngviệctươngtựnhưthế.Conạ,conphảiphânchiaconra.Conđãđểtấtcảsinhlựccủaconđổdồnvàomộtconsônghẹpvàsâu.Bâygiờconhãyđàokênh,khơingòi,vàđểtìnhyêucủaconchảytảnrachỗnàychỗkiamỗinơimộtít.

TốLanchuachátnói:

-Đólànhữngcôngviệcbóbuộc.

BàVũdịudàng:

-Nếucầnthìphảilàm,nhưngđólàconđườngđộcnhấtđưađếnbìnhan.Nếukhông,chắcconsẽchết.Thếsẽsinhraghétcon,mẹchắcnhưthế.Tronggiờphútnàyđâynóđangrunsợđứngbênbờsựthùghétấy.Vìvậy,mẹđãbảonóđixamộtthờigian.

TốLanliếmđôimôinhợtnhạtcủamình.Nànglẩmbẩm:

-Đànôngđềunhưvậycảsao?

Vớimộtgiọngtrongnhưtiếngbạc,bàVũnói:

-Đànônggiốngnhaunhưcámèmộtlũ.Lúcngườiđànbàtìmđượcchânlýấy,chínhlàlúchọcảmthấymìnhtựdo.

-VậytạisaoconchỉyêuanhThế?

BàVũđáp:

-Vìanhấycóduyên.Giọngnóiluônluôndịudàng,nétmàyvàđườngmôikhảái,đôivaicóphongđộ,haitay…

TốLansửngsốthỏi:

-Saomẹbiếtnhữngđiềuấy?

BàVũlạimỉmcười:

-Trờiđãgàitừngđốngbẫyđểduytrìnhânloại.

Bàkhôngthểnàogiậnđượcngườithiếuphụnày,vìnàngchỉlàmộtconngườiđángthươngbịsabẫy.ThấynàngquáyêuThế,bàđãthathứcho

nàngvìthươngxót.

BàVũđưahaibàntaynhỏnhắnnắmlấytayTốLanvàvuốtve.Bàkhuyêndỗ:

-Đừngcóthấtvọngconạ!Mẹkhôngmuốnthấyaitrongnhàmẹkhốnkhổcả.Nhưconđãbiết,suốtđờimẹ,mẹchỉtìmhạnhphúcchohếtthảychúngcon.Nàycon,conmuốngìđểđượcsungsướngởđây!

TrướckhuônmặtkhảáiđầyquyếnrũcủabàVũ,trướcgiọngnóingọtngàovàêmdịuấy,TốLanchỉcóviệcnhượngbộ.NàngríuríuxíchlạigầnchođếnkhithấymìnhởgiữahaigốibàVũnhưmộttrẻthơ.

Bàdịudàngnói:

-Conhãyđểchồngconđi.Khinórađi,conđừngkhóc.Hãygiúpnóthuxếphànhtrangvàdầucholòngconcótơibờiđinữa,concũngphảivuivẻhẹnngàytáingộ.Banđêmhãyngủchongon,đừngthứcgiấc.Nócóthaothứccũngmặc-nhưngconthìđừng.

TốLanngâythơhỏi:

-Nhưngnếuconngủkhôngđượcvìkhôngcóanhấythìsao?

BàVũbậtcườilớnvìsựthậtthàcủanàngdâu.Bàđáp:

-Nếuthếthìconhãytrỗidậy,rasânvàđidạomộtvòng.Lúcấykhítrờibanđêmsẽthấmlạnh,vàkhiconđãcảmthấylạnhrồithìchiếcgiườngấmsẽlàmchocondễngủ,dẫuconnằmngủmộtmình.

Mắttrongmắt,haingườilặngnhìnnhau.Thấuhiểunỗilòngcủangườithiếuphụ,bàVũcảmthấymộtniềmyêuthươngtrìumếnbừngdậytronglòng.

BàVũnói:

-Consẽđượctựdo,khichúngcongặpnhaulại.Concóthểtựdogiữabốnbứctườngnàynhưbấtcứnơinàotrêntráiđất.Dùconcóđiphiêulưuthậtxa,rấtxa,concũngkhôngthểnàotựdođược,nếuconcứđểchồngconámảnhhoài.Conhãytìmchoravịtrícủacontrongdòngđời.Conhãyđểsóngđờituônchảytrongcon,tươimátvàdũngmãnh.Conđừngđưatayngăncảnnólại,sợnólàmvỡbờđêvàthoátkhỏicon.Conhãyđểchồngconrađivàconcũngsẽđượctựdo.

TốLanlẩmbẩm:

-Conkhôngthểsốngmàkhôngyêu.

BàVũbìnhtĩnhnói:

-Thếthìchiềunaythắtcổmàtựtửđi!Vìmẹquảquyếtvớiconrằngchồngconchỉyêucon,nếuconđểnóđượctựdo.Tìnhyêuchỉtồntạitrongtựdo.

-Concóthểlàmnôlệchochàng,nếuchàngyêucon.

BàVũkêulên:

-Conkhôngphảilàmộtngườinôlệ.Conđãcốdùngáitìnhđểchếngựnó,vànócảmthấynhưvậynênđãlảngtránh.Chồngconphảigiảithoátkhỏicon,vìconquáyêunó.Ồ,condạidộtlàmsao!Mẹbiếtlàmthếnàochoconhạnhphúcđược!

TốLansụpquìxuống:

-Thưamẹ,conđãhiểu.

Nàngtấmtức:

-Conbiếtýmẹmuốnnóigìnênconsợquá.

NhưngbàVũkhôngđểchonàngkhóc.BàvừanóivừađứngdậyđỡTốLan:

-Conhãyđứngdậy,conđứngdậyđi!(Rồibànghiêmkhắctiếp).Nếuconsợthìmặccon,mẹkhôngdínhlíugìđếnnữa.Conđừngbaogiờđếngặpmẹnữa.Mẹkhôngcóthìgiờđểnóichuyệnvớicon.Phảiđấy,mẹđểchoconrờikhỏinhànàylàổnnhất.

TốLanngướcnhìnconngườithanhcao,kiềudiễm,tếnhịvàbấtkhuấtấy,nàngcảmthấynỗilòngloâuvàcayđắngcủamìnhdịulại.Trướcmặtnàng,bàVũcôđộcvàbìnhtĩnh,xemrabàlàngườiđộcnhấtđượcsungsướngmànàngchưatừngbiếtbaogiờ.Mẹruộtnànghaygiậndữ,cácchịnàngthìluôncãicọvàlanhchanhnhưtấtcảphụnữThượng-hải.NhưngbàVũthìbìnhlặngvàsâuthẳmnhưhồnướcởkhúcquanhmộtdòngsuốitrênnúi.

Nàngkhiêmtốnnói:

-Thưamẹ,consẽvânglờimẹ.

Saukhinàngravề,bàVũngạcnhiênnghĩđếnviệcbàvừađẩyhaiđứacontrairađi,vìhainàngdâumàbàkhôngưathích,vàbàđãtiếpnhậnhaigánhnặngấy.

Bàkêulên:

-Thếmàtôilàngườikhátmongđượctựdo!

Vàkinhngạcvìsựmâuthuẫnnộitạiấy,bàđểmặcGiangsoạnsửachobàđingủ.

*

**

Sánghômsau,khiđãtỏchothầyAn-RêbiếtviệcThếrađi,bàVũnói:

-Thậttôikhôngthểhiểuđược.

ThầyAn-Rêmỉmcườihỏi:

-Bàcócầngiảithíchkhông?

BàVũthườngquansátnụcườiấy.Nókhởipháttừđôilôngmàyvàtrongbộrâurậmnhưmộtlànánhsánglóragiữamộtgồicây.Tầmvóctolớncủathầytrướckiađãlàmbàkinhkhủng,bâygiờbàđãquenrồi.

Thầytòmòhỏi:

-Bànghĩgìthế?

-Thầythườngnóirằng,hếtthảychúngtatrêntrầngiannàyđềuthuộcconmộtnhà.Thếthìtạisaongườithầylạicaolớnđếnnhưthế?

ThầyAn-Rêhỏi,giọngrụtrè:

-Bàthấyởngườitôicócáigìkỳlạ?

BàVũdịudàng:

-Thầycaolớnquávànhiềurâuquá!

ThầyAn-Rênói:

-Bàcónói,bàkhôngthểhiểuđượcchínhmình,thìcólẽbàcóthểgiảithíchchotôibiếtlàgì.

Nhữnglànánhsángtronggồicâylạibừngchóilên.Bàthấynhữngchiếcrăngtrắngngờitrongbóngtốicủabộrâuvànétcườilấplánhtrongđôimắtđen.

-Tôicóđọcmộtquyểnsáchnóirằngsỡdĩngườingoạiquốcnhiềulônglàvìhọgầnloàivậthơn.

Thầyđáp:

-Cólẽ.

Rồithầybậtcườivang:

…Trongbóngđêmsâuthẳm,vịgiáosĩđãđộiơnThiênchúavìđãkhôngchongườigặpbàVũhồibàcònlàcongái.

Giáosĩđãthầmthì:

"Chúaôi!Cólẽbấygiờconsẽkhôngbảođảmđượclinhhồncon!"

Nhưngbâygiờ,thầyAn-Rêđãlàmchủđượcthânxácmình,nênngườiđànbànàychỉlàmchothầyvuivui,thếthôi.

Thầynóivớibà:

-Nếuthế,phảichăngThiênchúađãdựngtôitrước,rồikhidựngnênbà.Ngườiđãsửađổikhuônmẫuchohoànhảochăng?

Bàcườitheothầy,vàtiếngcườitrầmhùngcủathầyhòalẫncùngtiếngcườitrongtrẻocủabà.Ngoàivườn,Giangđangngồichỉbảomộtconởgáigiặtáoquần.Conởgáingẩngđầulên,Giangbắtgặpđôimắtngạcnhiêncủanó.

Chịquát:

-Đừngxátxàphònglênlụa,đồngốc!Nhìngì?Phảiđểmắtvàocôngviệcchứ!

Nhưngchịtựhỏi,saovịgiáosĩvớichiếcáochùngthâmấylạicóthể

làmchobàVũ,chủcủachị,cườimộtcáchthoảimáinhưthếnhỉ?Chịkhôngtìmcáchgiấunỗingạcnhiêncủachínhmình,mặcdầutrongnhàcónhiềuchuyệnbuồnphiền,bàVũvẫnngàymộtthêmkiềudiễm.Bàcóvẻtươivuithỏamãn.Bàchỉsốtruộtvìviệcbổnphậncủamộtbàchủnhà,nhưngbàtựbuộcmìnhphảilotrònnhữngviệcấyvớimộtkỷluậtkhắtkhe.GiangtheodõicảnhữngthayđổihếtsứcnhỏnhặtcủabàVũ,nênchịđãnhậnthấybàkhôngcònquantâmgìđếnviệcnhà.

KhôngbaogiờGiangdámnghingờcómộtsựliênlạcxấuxagiữavịgiáosĩvàbàVũ.Bàrấtnghiêmngặtvềvấnđềấy.Bàbìnhtĩnhhơn,sángsuốthơn,tinhtếhơnvàchừngmựchơn-tuynhiênbàvuivẻhơn.GiangquansátbàrấtkỹmỗikhithầyAn-Rêchongườiđếncáolỗivìkhôngtớidạyđược.NhữnglúcấybàVũvẫnthảnnhiên.Bàngồimộtmìnhtrongthưphòng;dángtươivuinhưcómặtthầyAn-Rêởđấy.Làmsaocắtnghĩađượcđiềuđó!

Đứaởgáicườikhẩy:

-GiađìnhhọVũmàcũngnhưthếnhỉ!Thímcónghechuyệnấykhông!

Gianggiậndữhỏi:

-Chuyệngì?Taokhôngthèmnghelũmèongao!

-Tôitưởngthímbiếtchứ.Tronglúcbàchủngồinghemộtgiáosĩgiảngsách,thìôngchủđichơithanhlâu.

Giangdõngdạcnói:

-Khôngcóđâu.

Ngồitrênchiếcghếtre.Giangkhommìnhtátđứaởgái,inmộtvếttayđỏtrênmánó.Mắtnóchớpchớprồinóđưamákiaravànói:

-Thímvảmánàynữađi.RõrànglàôngấyđiđôivớiônggiàKhươngmà-haingườiđivớinhau.Câuchuyệnôngchủchẳngbiếtrồisẽđiđến

đâu?

Giangquảquyếtlàkhôngnghenóigì,nhưngkỳthựcđôilúcchịcũngcóbắtchợtnhữngtiếngthìthầmnọkia,mặcdầukhichịvào,bọnđầytớnínthinhvìesợ.

"ChínhlãoKhươnggiàấyđãrủrêôngchủ",chịnghĩngợi.

Vàchịbuồnrầungẫmnghĩ:đànông!Khôngbảođảmđược.Ngaycảchồngchịcũngthế.

Tronggianphòngrộngrãi,tĩnhmịch,bàVũđãquênhẳncửanhàgiathế.BànhìnkhuônmặtthầyAn-Rê,cònthầythìcảmkíchbởinétnhìnấynênđãhếtlòngdạydỗbà.Đólàmộttâmhồntrongsuốt,khônngoan,vàrấttươitrẻ.Bàđãsốngtrongtòanhànàyvàđãhọchỏivớikinhnghiệmcủabảnthân.Bàthôngminhvàchínchắnlàmsao!Tinhthầnbàgiốngnhưcáicốcphalêvừarakhỏitaynhànghệsĩ,chỉđợiđượcrótđầy.

Bởithế,thầyAn-Rêlàmsaolạicóthểcầmmìnhmàkhôngdạychobàbiếttấtcảnhữngkiếnthứccủathầy;trongchiếcbìnhphalêtuyệtđẹpấy,thầyróttấtcảnềnhọcvấnmàtừtrướcđếnnaythầychỉgiữriêngchomình,vìkhôngtìmrangườimuốnđượccùngthầychiasẻ.ThầygiảngchobàVũnghelịchsửthếgiới,sựhưngvongcủacácdântộc,việcxuấthiệncủacácquốcgiamới.Thầygiảngvềviệckhámphárađiệnvàchấtra-đi-um;thầygiảithíchvềcácluồngsóngđiệnmangtiếngnóivàâmnhạcđingangquakhôngkhí,từđầunàyđếnđầukiatráiđất.

Hômấybàđãhỏithầy:

-Thầycócáimáythucáctiếngnóivàâmnhạcấykhông?

-Tôicómộtcái.Chínhtôiđãlàmra.

Bàsốtsắnghỏi:

-Thầycóthểmangđếnđâykhông?

Thầydodự:

-Tiếcquá!Nóbịnhiềusợidâybuộcvàotường.Bàkhôngthể…?Bàcóthểđếnxemnótạingôinhànghèonàncủatôikhông?

Bànghĩngợi.Làmsaobàcóthểvàonhàmộtngườingoạiquốcđược?Mặcdầucóngườiđitheobà?Độtnhiênbàcảmthấysợhãi.Bàvừađápvừaquayđầuđi:

-Cólẽ.

ThầyAn-Rênói:

-Bàđừngthắcmắcvìchuyệnđó.Nơingườitốtkhôngcógìcóthểlàmchobàthắcmắccả.Conngườicũcủatôiđãchết,Thiênchúađãgiếtnórồi.

Thầynóinhữnglờilạlùngấyrồiđira,vàkhithầyđikhuất,bàVũcảmthấytinhthầnmìnhđượcthêmvữngmạnhnhưtấtcảmọilầnkhác.Thầyđểlạitrongtríbàrấtnhiềuđiều.Bàngồisuynghĩ,khẽmỉmcười.Bàhútchiếcđiếunhỏvàtinhthầnphiêudiêukhắpthếgiớimàthầyvừamởrộngratrướcmắtbà.

"Khôngbiếtcókhinàotarakhỏithànhnàykhôngnhỉ?Bànghĩngợi,vàtavượtđạidươngtrênnhữngchiếctàubiểnấy,haybaytrêntrờibằngđôicánhcủaphicơ?"

Đâylàlầnđầutiênbàđauxótvềsựvắnvỏicủakiếpngười.Đãbốnmươituổirồisao?Bàđãsốngquangầnấynămmàkhônghềrakhỏicửa!

"Tađãbiếtgìvềxứsởcủata?Vàngaycảcáithànhphốnàynữa!"

NỗingạcnhiênvềvũtrụxâmchiếmlấybàVũ.

Hằngngày,bàtươicười,điđâyđiđógiữamọingườitrongnhà.Đến

bữaănhọtềtựulạivàbàngồigiữa,nhìntấtcảmọingườimàkhôngthấyai.

Mộthôm,Giangđộtnhiêncắtngangsựyêntĩnhcủabà,khichịlaunữtrangchochủ.Bấygiờđươnggiữamùađông,bàVũđặttrênbànmộtchiếcbìnhcắmhuệ.Ngangquakhungcửahìnhmắtvõng,mặttrờichiếuánhsángtrênhoahuệvàđồtrangsức.

Bànóivớichị:

-Giang,chịxemhoavànữtranggiốngnhaughêchưa!Nàolàbạchngọc,bíchngọc,vàkhómhoaấythìmàuvàng,màutrắng,màuxanh.

Giangcầmmộtchiếcvòngtrongtay,chịnhìnbà,thưa:

-Thưabà,thậtlàlạ!Bàthấynhữngđiềuấynhanhnhưthếmàlạikhôngthấynhữngviệcđãxảyratrongnhànày.

Cảmthấymìnhcólỗi,bàhỏi:

-Việcgìthế?

Bàliềnnghĩđếnhainàngdâu.

Giangnói:

-Ôngchủ…

BàVũhấptấp:

-Ôngchủsao?

Giangvắntắtđáp:

-Đichơithanhlâu.

-Khôngcóđâu.

-Cóbàạ.Cũngkhônglấygìlàmquáđáng,biếtbaongườiđãđếnchơibờiởđấy,nhưngôngcóthểmangvềnhànhữngchuyệnkhônghay.

BàVũbảo:

-Chịđimờicôhailạiđây.

Giangđứngdậy,đira,vẻquantrọng.BàVũ,cầmmấymónnữtrang,ngắmnghía.SốnữtrangnàyđãnhắcnhởbànhớđếnôngVũ,trừmấychiếcvòngmẹbàchobànhândịplễthànhhôn.Đôihoataingọc,ôngđãbiếubàtrongbuổisángsauđêmtânhôn.NhữngchiếcnhẫnngọcbíchmuatừThượnghải,trướckiabàchưatừngthấybaogiờ.ConchimbằngkimcươngnàyôngđãmuaởHồngKông,màkimcươngthìrấtlạđốivớibà.Nhữngviênhồngngọcnàymuatạimộttỉnhxalạ,vànhữngchiếctrâmbằngngọcthạchôngđãmuaởVânnam.Cũngcónhữngmónđồítquígiádobàmuacủanhữngngườibánchâubảo,nhưngbàrấtưathích.Bàkhôngbaogiờsắmnhiềunữtrangchomình.Haichiếctrâmcóđínhnhữngconbướmbằngbạcđậuvàngọcbích,làmbànhớlạihômcácbàkháchđuổibướm,bắtgămlêncánhcửa.Bàcầmlấymộtcáitrâmvàtrởquatrởlại.ĐólàthứbạcđậuQuảng-đông,rấtmịn,runrẩyvìquámảnh.Cácvòibướmbằngbạc,nhỏnhưsợitóc,cóđínhnhữnghạtbíchngọckhônglớnhơnđầumũikim,rungrinhdườngnhưconbướmcònsống.

ThuMinhbướcvào.Nàngbướcđinặngnềvìcóthaivàkhuônmặtnàngcũngđổikhác.Đôimắttoralànmôicóvẻđỏhơn.

BàVũtraochonàngmấycáitrâmhìnhbướm.

Bànói:

-Tôibiếucôđấy.Tôikhôngdùngnữa.

ThuMinhđưataycầmlấycáitrâmngắmnghíamàkhôngnóigì.

Látsau,nàngnói:

-Nhữngvậtnàyquáđẹpđốivớiem.Làmsaoemmangđược!

BàVũnói:

-Thìcôcứgiữlấy.

Bàlấyngóntaytrăntrởsốnữtrangtronghộp.BàmuốnchoThuMinhtấtcảnhữnggìôngVũđãtặngbà,nhưngkhôngthểđược.Bàthấyhaichiếchoabằnghồngngọcvàtrânchâuchạmtrổkhôngđượctinhxảolắm,nênbànói:

-Cảhaicáinàynữa.Côlấyđi.Taicômàmangchúngthìvừalắmđấy.Chắcôngcóchocônữtrangchứ?

-Dạkhôngạ.Nhưng,emkhôngmuốn.

BàVũcầmlấycáiđiếunhỏ,nhồithuốc,ríthaihơidàivàđặtxuống.Mộtchúttrovươngrabàn,ThuMinhvớitayphủiđi.

BàVũnói:

-À,này!Cóphảiôngđichơithanhlâukhông?

MặtThuMinhửngđỏ.Nàngtrảlờicáchgiảndị:

-Thưa,ngườitabảothếđấy,nhưngôngkhôngnóigìvớiemcả.

-Thếcôkhôngbiếtđiềuấysao?Ôngcóyêucônhiềukhông?

ThuMinhcúimặt.

-Dùsao,đốivớiem,ôngyêunhưthếcũngđãquálắmrồi.Nhưngemkhôngthểyêuông.

Nàngnóimộtcáchbuồnbã,nhưngquảquyết.

BàVũlắngnghevàngạcnhiêncảmthấyxótthươngchồng.

-Côvớitôi,chúngtađãlàmhạiông.Tôithìvìtuổigiàcủatôi,màcôthìvìtuổitrẻcủacô.Côcócốyêuôngkhông?

ThuMinhngướcđôimắtđen,rấtđoanchính.Nàngđápcáchđơnsơ:

-Ồ,cóchứ,emđãthử,đóchínhlàbổnphậncủaemkiamà.

-Phải,đóchínhlàbổnphậncủacô.

-Embiếtthế.

Rồivẫnvớimộtgiọngbuồnbuồn,nàngkhiêmtốnnói:

-Emvânglờiôngtrongmọisự.Ítraemđãthànhcôngtrongđiểmấy.

-Ôngcóbiếtcôkhôngyêuôngkhông?

-Ôngbiết,vìôngcóhỏivàemđãtrảlờisựthật.

-Chaoôi!Côđừngnóichứ.Nếuđànbàaicũngnóisựthậtvớiđànôngcảthìsẽralàmsao?

ThuMinhnói:

-Emdạidộtquá!

-Vìvậynênôngđichơithanhlâuphảikhông?

BàVũnghĩngợirồithởdài.

-Rốtcuộclại,giữađànôngvàđànbàkhôngbaogiờhếtđượcnhữngđiềuphiềnnão!Khinàocôởcữ?

ThuMinhđáp:

-Thưa,thángsau.

BàVũđộtngộthỏi:

-Côcósungsướngkhông?

ThuMinhvẫnlàmthinh,dángngườikhôngthayđổi,haibàntaynàngchắplạitrêngối,mắtcúixuống,vaibuôngxuôi.Khinghechuyện,nàngsiếthaibàntaylạivàngướcnhìnlên.

-Điềuấysẽmanglạichoemđượcmộtchútgìđótrongđờinày.

Vànànglạicúinhìnxuốngđất.

BàVũthấykhôngcòngìphảihỏithêmnữa.Bànói:

-Thôicôhãyravề.Tôisẽnóichuyệnvớiôngvàtôisẽxemlòngtríôngđểcảởđâu.

ThuMinhđứngdậycúichàobàVũrồiđira.Látsau,nàngtrởlạivàngửabàntayra.Mấymónnữtrangóngánhtronglòngbàntaynàng.Nàngnói:

-Emquêncámơnchị.

-Khỏiphảicámơn.Cônhậntứclàcámơntôirồiđấy.

ThuMinhnói:

-ThưaĐại-nươngemxinthànhthựccámơnchị.

Vànànglạiravề.

Ngàyhômấy,bàVũxincáothầyAn-Rê.Mộtlátsau,trướcgiờcơmtối,bàsaiGiangđếnbáochoôngVũbiếtbàsẽđếnthăm.Nghethế,ôngvộivãđếnngay.Ôngnhãnhặnnói:

-Đểtôiđếnđâycũngđược,mẹnóạ.

BàVũngạcnhiênthấyônggầyđi,xanhhơn,vàbàtựtráchmình.Bàđứngdậyđónông,vàcảhaicùngngồixuống.Càngnhìnông,bàVũcànglolắng.Ôngcóvẻkhôngđượckhỏe.Mắtôngbaogiờcũngrấttươisáng,linhhoạt,bâygiờthìlờđờ,mấtvẻtinhanh.Bàhỏi:

-Mìnhđauphảikhông?

-Cóđauốmgìđâu.

-Nhưng,mìnhkhôngđượckhỏeà?

-Ồ,khỏelắm.

-Còncôhairasao?

Ônggiơhaitaylên:

-Côtahếtsứccốgắng.

-Nhưngcôtakhôngđượcnhưýmìnhmuốnphảikhông?

ÔngVũcóvẻbốirối:

-Mẹchúngnóạ,tôiđoanquyếtvớimìnhrằng,điềuđóthựcrấtkhóchomộtngườivợtrẻ.Mìnhcũngbiết,tôiđãgiàrồi.

BàVũnhấtđịnhhỏichovỡlẽ:

-Thếmàtôinghenóimìnhđichơithanhlâu!

Ôngnhúnvai,vàtrảlờikhôngchútethẹn:

-TôiđimộtđôikhivớibácKhương.Trảtiềnchogái,khôngcầnđợinóphảiyêu,thậtlàdễdàng,khỏiphảibàyvẽgìcả.Cáikhólàphảigiảvờ.ÁiLiênạ,vớimìnhthìkhôngcần,vìtôiyêumìnhlắm.Nhưngnànghầunày,tôikhôngthểyêumàcàngkhôngthểkhôngyêuđược(ônggiảvờvuốttóc,rồitiếp).Đichơithanhlâulàkhỏehơncả.

-Nhưngquathángsau,conmìnhsẽrađời.

-Phải,tôibiết.

Ônglạivuốtđầu,ngầnngừnói:

-Lạquá!Tôicócảmtưởngnókhôngphảilàcontôi!Dầusao,mìnhvàtôi,chúngtacũngđãcóbốntrairồi.

Mộtlátsau,bàVũnói:

-VậythìThuMinhkhôngíchlợigìchonhànàycảsao?

ÔngVũlạivuốttóc.Ôngđáp:

-Cólẽ,tôicũngnghĩthế.

BàVũnghiêmkhắc:

-Tôitưởngmìnhđốixửvớicôấykhôngđượctửtế…

Ôngbàochữa:

-Tôitửtếvớicôtalắm.

-Mìnhkhôngtặngcôtavậtgìcả.

ÔngVũngạcnhiên.Ôngnói:

-Phảirồi.Tôiquên,tôihayquênquá!

BàVũnóngnẩyhỏi:

-Mìnhhãynóiquachotôibiết,mìnhmuốnnhữnggìnơingườiđànbà?

Ôngcóvẻlúngtúng:

-Ngườiđànbànàochứ?

-Bấtcứai.

ÔngVũthấybàsốtruột.Ôngluônmuốnlàmđẹplòngbànênthànhthựcbàytỏtưtưởngcủamình.Ôngnói:

-À!Tôithì…

Rồicảmthấycâumởđầukhôngđượcổn,ôngnóilại:

-Điềutôimongướcnơingườiđànbàà?Cólàbao?Thídụ,tôithíchcười-mìnhbiết,tôithíchnghechuyệnvui.Mìnhcũngđãtừngkểchotôingherấtnhiềuvàchắcmìnhcònnhớ,điềugìmìnhnóitôicũngcườicả.Đấy,chỉcóthế…

Ôngngậpngừngvàbỏlửngcâuchuyện.

Bànói:

-Tôikhôngthểcứmãimãitiếptụclàmmìnhvuicườiđược.

-Cốnhiênrồi.Bởithếtôimớiđithanhlâu.

BàVũngạcnhiênthấymìnhtòmò.

-Ởthanhlâucónhữnggì?

-Chảcógì.Thườngthường,chúngtôinhắmrượuvànghebọnkỹnữgảyđàn,cònngườikhácthìđánhbạc.

-Congáià?Đônghayít?

-Độnămsáuđứa.CóđứanàorảnhthìbácKhươngvàtôi…Dùsaochúngtôicũngtốtbụngvàthườngthươngchúngnó…

Ônglạingậpngừng,giọngkéodàira.

Bàhỏi:

-Vàsaonữa?

Ôngtiếp,vẻcốgắng:

-Vậy,mìnhcũnghiểu,đêmtốiquarấtmau.Bọngáilàngchơibiếtkểlắmchuyện,vàbiếtnhiềumánhkhóe.

Nóiđếnđây,ôngcườimộtcáchvôýthức.

-Mìnhởlạiđósuốtđêmà?

Ôngđápmậpmờ:

-Thườngthìkhông.

Nhìnkhuônmặtkémlinhhoạtcủaông,bàVũthấynhữngnếpnhăn.Vẻtrẻtrungmàbàtưởngsẽrấtlâudàiđãtàntạ.Bàthởdàivàthấycàngthêmsốtruột.Bàđộtngộthỏi:

-Mìnhcómuốnđemmộtkỹnữvềnhàkhông!Tôithìkhôngđồngý,nhưngtôihỏimìnhcólàmnhưthếkhông?

Ôngngạcnhiên:

-Ô!Tôià!Tạisao?

-Mìnhđếnđấychỉtìmlạcthúmàthôi?

-Cólẽthế.

-Mìnhtrẻconquá!

Ôngkhiêmtốnnói:

-Tôikhôngđượcthôngminhnhưmình,ÁiLiênạ!Tôikhôngcóthóiquenđọcsáchnênbâygiờtôikhôngbiếtlàmgì.ThằngLãnglolắngtấtcảrồi,mọiviệcnóvẫnchutoàn,mặcdầukhôngcóthằngThếvàthằngPhan.Khôngaicầngìđếntôicả.

Ôngngừnglại,rồitiếpmộtcáchquákhiêmtốn,khiếnbàkhôngthểchịuđược:

-Nếumìnhthấytôicầnlàmviệcgì,thìtôisẽlàm.Tôimuốnlàmbổnphậncủatôilắmchứ.

Bàkhôngbiếttrảlờirasao.Quảkhôngaicầngìđếnôngcả.Ôngngồiđó,phươngphi,khoanhòavàđầythiệnchí,bàkhôngnỡtráchông.

Khiôngravề,bàbuồnrầuvàthấylòngmìnhlạirạorựcvìđãtròchuyệncùngchồng.Bàcảmthấyrằngbaolâubàcònsống,bàkhôngthểtự

giảithoátkhỏiôngđược.Xácthịtcủaôngđãxâmnhậpvàotâmhồnbà.Chodầu,khôngbaogiờbàyêuôngcả,điềuấycũngkhôngđủ,tìnhyêuvàsựliênhệlàhaichuyệnkhácnhau.

"Trờiơi!BàVũthầmkêutronglòng.Tôiphảiliênhệvớiôngđếnmuônđờisao!"

Vàbàcảmthấyđôicánhcủatâmhồnbàđanggiươngrộngtungbay,bỗnggậplạivàlảođảorơixuốngđất.

10.

ÔngVũđichơithanhlâu,nơimàvợôngchẳngmuốnôngđếnchútnào.Banđầu,ôngmiễncưỡngđitheoôngKhương,dầndàhóaquen,đếnnỗibâygiờôngnghĩđếncáccuộcvuichơiởđómộtcáchthíchthú.

ÔngkhônghiểuThuMinh,nàngkhôngkhônngoanbằngbàVũlàngườimàôngbềnlòngsùngkínhnhưmộtthầychùađốivớiPhậtbàQuanÂm.ThuMinhkhôngphảithầnnữ,cũngkhôngphảilàđànbà.Khiôngxemnànglàthầnnữthìnàngsửngsốt,cònkhiôngcưxửvớinàngnhưmộtngườiđànbàthìnànglạilấylàmxấuxa.Vìthếôngngượngngùngvàkhôngdámmạohiểmxahơn.Cơsựđãđếnmứcôngkhôngbiếtxửtrívớinàngrasao,nênôngđểnàngyêntĩnh.

KinhnghiệmấylàmôngcàngtăngthêmlòngsùngkínhbàVũ;bâygiờôngmớinhậnthấy,bàcóthểtỏramìnhkhithìnhưthầnnữ,khithìđànbà,nhưngkhôngbaogiờcảhaixuấthiệnmộtlúc.Nhưngvìbâygiờbànhấtquyếtlàmthầnnữmàkhôngtrởlạiđànbànữa,nênôngphảitìmmộtngườiđànbàởchỗkhác.

Ôngđãtìmrangườiđànbàấynơimộtcôgáinhỏnhắn,tròntrĩnhvàvuivẻtạiMẫu-đơnđình.Ngôinhàđãcổ,bềngoàilàmộttràthất,nhưngcũnglàmộtnơichứabạcvàgái.Gáiởđóbaogiờcũngsạchsẽ,trẻtrungvàvuivẻ.ÔngKhương,kháchchơiđãlâunămquảnquyếtrằngbọngáiởđấycónhiềuđặcđiểm.Hơnnữa,đòihỏilắmcũngvôích.Nếuchỉmuốnvừaănuốngvừangắmgái,thìngồiđórấtdễdàng.Nếuthíchcómộtcôđểchuyệntròthânmậtnhưmộtngườibạnthìngườitacũngliệuxếpđặtcho.Cònmuốnvượtquágiớihạnấythìcầnphảicómánhlới.Vìbaogiờcũngcósẵnmộtsốkháchchơichờđợi.ÔngVũ,vớitưcáchlàgiatrưởngmộtgiađìnhgiàusang,nêndễđượcxếpvàohàngđầu.

Vớidángđiệucủamộtkháchchơiquenthuộc,ôngbướcvàomộtgianphòngbàitrímỹlệvàđượcmọingườiđóntiếpniềmnở.Chủnhàlớntiếng

bảongườiphụviệc:

-NóivớicôLàicóôngVũđến.

ÔngVũkhoanthaitiếnvàophíatrong,tớimộtgianphòng.Ngườitaphatràchoôngrồidọnrượuvàmộttôxúpcónổilềubềumấylátbánh.ÔngđangănthìcôLàibướcvào.

Nàngđangxứcdầuthơmlênmáitócthìđượcgọi,vànàngđếnvớihaicuốntóctrênmétai.NàngtênLài,dùngdầuthơmhoalàivàthườngcàimộtvàiđóahoalàivàobúitócnênviệcấyđãthànhmộtđặcđiểmriêngcủanàng.Mặtnàngđánhphấntrắng,đôimôiđỏchoét,haimắttrònrấtđen.Nàngtròntrĩnh,miệngluônluôncườinụ.Nàngchạyđến,đưamácọvàomáôngVũ.

ÔngVũlàmravẻdửngdưng.Nàngtrềmôivàgiảvờkhóc.

-Emđóiquá!

Ôngcầmlấycáimuỗngsành,múcxúptrongbátvàtrịnhtrọngđútchonàngăn.MỗilầnôngVũđưamuỗnglênthìnàngcúixuốnghúpnhưmộtđứatrẻ.Cảhaingườiănhếtbátsúp,đoạnôngVũluighếrakhỏibànvàLàilênngồitrêngốiông.ÔngVũhỏi:

-Hômnayemlàmgì?

Nàngngắmmóngtayhồng:

-Ồ!Emđợimình.Emchỉcómỗimộtviệcấy.

ÔngVũnói:

-Tôikhôngthểđếnluônđâyđược.Tôicònphảilocôngviệc.Tôilàmộtngườikinhdoanh.Tôicócửahàng,cóviệcgiaodịchmuabánvàcóđấtruộngphảitrôngcoi.Khôngcótôithìkhôngxongviệcgìcả.

Làinói:

-Mìnhlàmviệcquánhiều.Nhưnghìnhnhưcáccontraicủamìnhcóthểgiúpđỡđượcmìnhkiamà.

-Ồ,contraicủatôi,chúngchỉnghĩđếnbảnthânvàgiađìnhchúng.Haiđứađãđirồi.Thằngconđầunólàmhếtsức,nhưngtôikhôngthểgiaophóchonótấtcảđược.

Ôngtậnhưởngcáikhoáicảmcủamộttấmthânnhỏthótròntrặnápvàomình.ÔngthíchhươngtóccủaLài.Hơithởcủanàngcũngthơm.ÔngnhớlạicâuhỏicủabàVũ:"Ôngmuốnđưanàngvềnhàkhông?"Thúthật,ôngmuốnlắm,nhưngôngkhôngthểnàođưamộtgáithanhlâuvềtrongnhàtổphụ.Hìnhbóngcủathânsinhôngngăncấmônglàmđiềuấy.

DườngnhưLàitheodõitưtưởngcủaông,nàngđưatayquàngquacổvàghìsátvàongườiông.Nàngnói:

-Emmuốnvềởvớimình.Emsẽrấttửtế.Emsẽkhônglàmchocácbàlớntrongnhàphảibuồnphiền.Emcứởnhưthếnàymãiđểđợimình.

Ôngvộivãnói:

-Ồ,không.Tôikhôngmuốnđememvề.Tôithíchđếngặpemởđây.Nếuđememvềthìemsẽlàngườitrongnhàvàtôikhôngbiếtđitìmlạcthúnơiđâu.Ngườiđànôngphảilàđànôngthậtsựởmộtnơinàođó.

Nàngđợiôngnóiđiềuấy.NàngcómộtmụgiàtênlàLiên,chỉvẽnàngcáchbảovệquyềnlợicủamình-mụtahồicònthanhxuâncũnglàmộtkỹnữ.Mụấybảonàng:

-Nếuđượclàmhầuthìtốt,bằngkhôngthìxinmộtcáinhàriêng.

NàngnóivớiôngVũ:

-ÔngVũ,ôngkhôngthểmuachoemmộtngôinhànhỏsao?Trừông

ra,emsẽkhôngtiếpaicả.Emđợiôngsuốtngày.Nhưvậy,ôngcóthểsốngtựdomỗikhiôngthích.

ÔngVũđãnghĩđếnđiềuấy.Chỉnghĩđếnviệcngườitakêutênôngramỗikhiôngđếnthanhlâunàycũngđủlàmchoôngkhóchịu.DùsaoôngcũnglàgiatrưởngnhàhọVũ,mộtngườitrọngvọngnhấttronghàngquítộcởthànhnày.

Nhưngbàgiữsổsáchgiađình,ôngbiếtlàmthếnàođểlấyđượcmộtsốtiềnđủmuanhàchoLài!Ôngâuyếmnói:

-Đóahoalàinhỏbécủatôiơi!Bànhàtôilàmộtngườirấtđặcbiệt.Chínhbàấygiữsổsách.Tôimuốnmuachoemmộtcáinhàlắm,nhưngbiếtnóivớibàấylàmsaobâygiờ!

-Ôngkhôngthểbánmộtvàisàođấtmàbàấykhôngthểbiếtsao?

Nàngđứngdậyvànhìnôngvớiđôimắtvannài.Nàngcómộtgiọngnóinhỏnhẻ,ngâythơ,rótvàotráitimông.Ôngbốirốinói:

-Tôikhôngphỉnhgạtbàấybaogiờ.

Làingạcnhiênhỏi:

-Thếbàcóbiếtchuyệnemkhông!

-Gầnnhưbiết.

-Gầnnhưbiếtlànghĩagì!

-Nghĩalà,biếtsơsơvậy.

-Saobàcóthểbiếtsơsơđược!Biếthaykhôngbiếtchứ!

-Thìcứcholàbàấybiếtđi,thếlàchắcchắnhơncả.

Làilạimưutoanmộtlầnnữa.NàngúpmặtvàovaiôngVũ,vàthìthầm:

-Emsợcóthai,vìthếemmớixinmìnhmộtcáinhà.Emkhôngmuốncóconởđây.

ÔngVũlosợ.ÔngnângLàikhỏigối,đặtđứngtrướcông,haitaynàngbưnglấymặt.Ôngnghiêmkhắcnói:

-Xemkìa!Cónhữngngườikháctrướctôià!Emcònnhỏnhưvậymàđãmấttrinhsao?

Nàngcấttaykhỏimặt,lànphấnvẫnynguyên.

-Emxinthềlàkhôngcóaikểtừngàyôngđến.Emcóthaiđãbatháng,màôngthìđếntrướcnữa.

Nàngquaymặtđivàđưatayáochùimắt.Rồivớimộtgiọngnonnớtvàbuồnbã,nàngnói:

-Khôngcangìđâu.Đólàsốphậncủaem.Hạnggáinhưem-rấtcóthểcóthai,nhấtlàkhichúngemthànhthựcyêumộtngười,mặcdầuchúngemkhôngmuốncóthaichútnào.Emđãlỡlầm.

Nếunàngkhẩnkhoản,nàixin,thìcólẽôngđãđứngdậyravềvàkhôngbaogiờtrởlại.Nhưngvốnnhântừ,ôngnói:

-Bâygiờ,dầucôcólỗihaykhông,côcũngbiếtcáchtốngkhứnóđi.Đâytôigiúpcô.

Ôngđúttayvàoví,nhưngcôkhôngchịunhậntiền.

NàngđẩytayôngVũ,nói:

-Không,emvanông.Emsẽgiữlấynó.Emmuốncócon.

ÔngVũkhẩnkhoản:

-Khôngnên.

Lúcbấygiờcótiếngồnàoởphòngngoài.Ngườichủlớntiếnggọi:

-ÔngVũ!ÔngVũ!

Cánhcửavụtmở,ôngVũthấyPhê,ngườitớtraicủaônghiệnra.Anhtakêulên:

-Thưaông!Thưaông,cảnhàđangtìmông.Bàhaithắtcổtựtửnơicâylựugià.

ÔngVũkêulên:

-Trờiơi!

Ôngđứngdậyvàhấptấpravề,Làiđứnggiữaphòngnhìntheo,caumàyxunggiận.

ÔngVũnghethiênhạbàntándọcđường.Ngườitađãmờicácphápsưđến:họkhuachiêngchiêuhồnphiêulạc.Cổngmởkhôngcóngườigác,ôngVũchạyvàosânMẫuđơn.Cácphápsưcómặtcảởđấy.CảnhàtềtựuđểthankhócvàgọitênThuMinh.ÔngVũbảohọxêravàôngthấynàngnằmsóngsượttrênmặtsânlátđá.BàVũquìmộtbên,cánhtaybànânglấyđầunàng-cáiđầungoẻoquangoẻolạidườngnhưkhôngcósựsống.

ÔngVũkêulên:

-Chếtrồià!

BàVũđáp:

-Khôngcòndấugìsốngnữa!Tôiđãchomờivịgiáosĩngoạiquốc.Chúngtôiđãmờitấtcảphápsưnàythìsaotalạikhôngmờithầyấy!

Ngaylúcđó,thầyAn-Rêtiếnvàovàđámđôngrẽranhườnglốinhưmặtbiểnkhicóngọngióthổiqua.Cácphápsưnínlặng,ganhghét.ThầyAn-Rêquìxuống,chíchmộtmũikimvàocánhtayThuMinh.

BàVũnói:

-Tôikhônghỏiđiềuthầylàm,nhưngtôibiếtlàkhônngoan.

ThầyAn-Rêđáp:

-Mộtthứthuốckíchthích.

Thầyrútkimrarấtnhanh,đếnnỗikhôngaitrôngthấytrừôngbàVũ.

Không,khôngquáchậm.ĐôimôiThuMinhmấpmáy.Mọingườichămchúnhìnnàngvàthấymímắtnàngrungđộng.BàVũthởra:

-À,côấycònsống.Vậyđứaconcũngsốngđược.

ÔngVũkêulên:

-Nhưngsaocôtalạithắtcổtựtử?

BàVũbảoông:

-Chúngtakhôngnênhỏigìcảchođếnkhicôấycóthểnóiđược,ônghãytinchocácphápsưbiếtlàlinhhồncôấyđãtrởvề.Hãytrảtiềnchothậthậu.Hãymặchọtinrằnghọđãthànhcông.

ÔngVũvânglời,gọicácthầyphápvàđưahọrasânngoài.Đànbàtrongnhàởlại,cácbàgiàkhenngợicácphápsư,cònMai,TốLanvàLiênChithìdịudàngcúixuốngnhìnkhuônmặtThuMinh.Nàngthuộcthếhệcủa

họ,nhưngbịbuộcliềnvềthếhệtrước;điềuấylàmchohọngạingùngnênhọđãbỏquênnàng.

ThuMinhtỉnhlạithìngườitanhậnthấyđứaconsắpphảisinhnon.Phảimangnàngvàogiườngvàmờibàmụđến.KhithầyAn-RêsắpsửaravềthìThuMinhnóiđược.Nàngthềuthào:

-Cóvịgiáosĩngoạiquốctớiphảikhông?

BàVũđáp:

-Ngàisắpđi.

Bàđứnggầngiườngsinh,tronglúccáctỳnữsửasoạnchoThuMinhlâmbồn.

ThuMinhcầukhẩn:

-Xinbàmờingàiđếnchotôimộtlát.

BàVũkinhngạc.BàkhôngngờThuMinhcũngbiếtngườingoạiquốckhổnglồấy.Nhưngngườithiếuphụrấtyếu,nênbàkhôngdámchốitừ.BàđíchthânmờithầyAn-Rêởlại.Bànóivớithầy:

-ThuMinhmuốngặpthầy.Xinthầyhãyvàomộtlát.

ThầyAn-Rêtrởlại,cúiđầulònquakhungcửahẹpđếngianphòngThuMinhđangnằm.ÔngVũdừnglạiphíasau.Độtnhiênôngsữngsờ,bốirối.Ôngđưagiađìnhđếnnhữngthảmhọanàođây?ÔngchắcThuMinhthắtcổvìLài.Nàngđãthinhlặngphảnđốibằngcáchtừbỏsựsống.

KhithầyAn-Rêcúixuốnggiường,ThuMinhmấpmáynói,giọngnàngquánhỏnênkhôngainghecả.Thầycúixuốnggầnhơnvànghenàngthềuthào:

-Nếulàgái,thìtôichothầy,khitôichết-nóchỉlàmộtđứaconhoang.

Thầydịudàng:

-Sinhtrongnhànàythìsaogọilàconhoang?

-Nhưngchínhtôi,tôichỉlàmộtđứaconhoang-nênnósẽlàconcủamộtngườiconhoang.

Lúcnóinhữnglờiấy,nàngnhắmmắtvàđắmchìmtrongđauđớn.ThầyAn-Rêđiravớivẻmặtnghiêmnghị.Thầykhôngnóilạivớiaiđiềunàngvừatrối.Cũngkhôngainghenàngnóinănggìvìgiọngnàngquáyếu.

Khuyađêmấy,ThuMinhsinhcongái.ĐứahàinhinhỏđếnnỗibàVũphảibọcvàomộttấmbôngvàẵmsátvàomìnhđểgiữchonósống.Rồibàvộivãvềphòng,đểThuMinhlạichobàmụvàGiang.Vềđếnphòngriêng,bàđặtđứabélêngiường,rồibànằmdàimộtbênấpchonóấm.Mộtahoànđếnhỏibàcầngìsaibảo,bànói:

-Đinướngítviêngạchđemđếnđâychotôi.Đứabénàylàmộtnụhoa,taphảimởramộtcáchkhéoléomớiđược.

-Ồ,thưabà.Saobàkhôngđểchonóchếtđichorảnh!Thứcongáiấynhấtđịnhsẽđauyếu,khốnnạnvàchỉgâynênnhữngnỗibuồnphiềntronggiađình.

BàVũgắt:

-Hãyvânglờibà.

Conahoànđira,miệnglẩmbẩm.BàVũnhìnngắmđứahàinhi.Nóthoithópthở.

Haingàysau.ThầyAn-RênóichobàVũhaylờiyêucầulạlùngấycủaThuMinh.Đứabékhôngchết.Nókhôngbúđượcvìsinhquásớm,nhưngngườitadùngthìađổvàigiọtsữamẹchonónuốt.ThuMinhđãcósữa,

nhưngnàngyếuquákhôngnóiđược.NgaykhibàVũđếntinchonàngvềđứacon,nàngcũngkhôngtrảlờinổi.

BàVũtrangtrọngnóivớithầyAn-Rê:

-Nóđãđượcsinhradướimáigiađìnhnày,dĩnhiênnókhôngphảilàconhoang.

ThầyAn-Rêđáp:

-Tôibiếtrõbàsẽtrảlờivớitôinhưvậy,vàbànóicólý.Nhưngtạisaomẹnólạinóithế?

BàVũđáp:

-Chínhmẹnólàđứaconhoangtrướckhiđếnđây.

Bàdodự,rồilấylàmngạcnhiênvềmình.LầnđầutiênbàkểchothầyAn-RêbiếtbàđãmuaThuMinh.

ThầyAn-Rêlắngnghe,mắtnhìnxuống,haibàntaytolớnchắplạitrêngối.KhôngbaogiờbàVũthấytaythầymàkhôngtựhỏivìsaonóchaiđếnthế.Bỗngbànói:

-Tạisaotaythầychaiđếnthế?

ThầyAn-RêkhônglấylàmlạvìđãquenthấybàVũthayđổicâuchuyện.Khônggiấuhaibàntaymình,thầyđáp:

-Vìtôicuốcđấttrồngtrọtđểnuôilũtrẻ.

BàVũvừatiếptụccâuchuyện,vừanhìnhaibàntaythầy:

-Theoýtôi,mộtgiáosĩnhưthầykhôngnênthấuhiểuđànôngcũngnhưđànbà.

-Vìtôilàgiáosĩnêntôihiểucảđànônglẫnđànbà.

-Thếthìthầyhãynói,tôiđãlàmgìsai?

Bàrờimắtkhỏibàntaythầyđểnhìnlênmặt,vàbàtựhỏitạisaotrongtấtcảmọingườibàkhôngchọnailạichọnvịgiáosĩngoạiquốcnàyđểcởimởnỗilòng,tronglúcthầychỉlàngườisinhởmộtxứxalạbênkiabờđạidương.

Thầyđáp:

-Conngườikhôngphảihoàntoànlàxácthịt,bàkhôngsuynghĩkỹđiềuđó;ngaymộtngườinhưchồngbàcũngđượccảmthôngcùngThiênchúa.Bàđãđốixửvớiôngmộtcáchkhinhbỉ…

BàVũkêulên:

-Tôià!Nhưngtôichỉnghĩđếnhạnhphúccủaông.

-Bàchỉnghĩđếnhạnhphúcănvàngủcủaôngthìcó.Vàtệhơnnữa,bàđãmuamộtcôgáinhưmuaheo.Nhưngmộtngườiđànbàgiátrịhơnthếnhiều,bấtluậnai,màlẽrachínhbàphảibiếtơntấtcảmọingườikhácmớiphải.Bàđãphạmbatội.

-Phạmtội?

-Bàđãkhinhrẻchồngbà,khinhrẻmộtcôgái,vàbàtựcoibàlàđộcnhất,hơnhếtmọingười.Nhữnglỗilầmấyđãgâynênnỗibấtantrongnhàbà.Concáibàthấymìnhbốirốivàvợhọcũngcảmthấykhốnkhổmàkhôngbiếttạisao.Thưabà,bànhằmmụcđíchgì?

Trướcnétnhìncủađôimắtbìnhtĩnhvàtinhanhấy,bàVũrunlên.Bàấpúng:

-Chỉđểđượctựdo…Tôitưởng,khitôiđãlotrònbổnphậncủatôiđốivớimọingườirồi,thìtôisẽđượctựdo.

-Bàhiểutựdonhưthếnào?

BàVũkhiêmtốn:

-Ồ,khôngcógì.Chỉđểđượclàmchủmìnhtôivàthìgiờcủariêngtôi.

-Bàđòihỏichobảnthânbànhiềuquá.Bàđòihỏitấtcả.

Từbaolâunay,bâygiờbàmớicảmthấymìnhsắprơinướcmắt.Vịgiáosĩđãlàmlunglaysựbìnhtĩnhtựđáylòngbà,nênbàsợhãi.Trongnhànàymọingườiđềulệthuộcbà,nếubàđãvàđanghànhđộngsaithìhọsẽrasao?

BàVũhỏibằngmộtgiọngyếuớt:

-Tôibiếtlàmsaobâygiờ?

-Bàhãyquênmìnhđi.

-Nhưngtrongbaonămnay,tôiđãhếtlònglotrònbổnphậncủatôikiamà

-Nhưngluônluônvớicáiýthứctựdocủabàtrongtâmtrí.

ĐiềuđóbàVũkhôngthểchốicãiđược.Bàngồiyên,haitaychắptrênnềnáomàuxámbạc.

Cuốicùngbànói:

-Xinthầychỉbảogiùmtôi.

Thầydịudàng:

-Thayvìnghĩđếnsựtựdocủariêngbà,bàhãytìmcáchgiảithoátcácngườikhác.

Bàngướcmắtlênnhìnthầy.Vẫncáigiọngnóidịudàngấy,thầytiếp:

-Phải,bàhãygiảithoáthọkhỏibà.

Bàchưabaogiờtheođạo,nênbànhìnthầyvớimộtvẻnghihoặc.

-Thấynóitheolẽđạocủathầyà?Nếuthếthìtôikhônghiểunổi.

-Không.Tôikhôngnóitheolẽđạo.

Bàkêulên:

-Thầymuốntôitrởthànhmộtbàphướcư?

-Ồ,khôngphảithếđâu.Tôikhôngcóýgìcả.

Thầyđứngdậy,mỉmcườivớibàvàtheothóiquenthườnglệ,thầyravềmàkhôngngỏlờitừgiã.Điềusơsuấtấy,kẻkhácthìcóvẻbấtlịchsự,nhưngvớithầy,bàVũchỉcảmthấykhôngcósựgiánđoạnnàochiacáchcuộctiếpxúcvừarồivàlầngặpgỡsau.

BàVũngồilặngyênrấtlâu.Mặttrờichiếuvàoinhìnhkhungcửasổmắtvõnglêntrênnềnnhàlátđáhoamàuxám.Khítrờicònlạnh,nhưngtrongphòngvẫnấm.Mộtlòsưởiđặttrướcbàngiữabứctườngphíatrong.Nhữngcụcthanhồngđượcủdướitrohựcrahơinóngkhôngmàusắc,runrẩyvàchóisánggiữakhoảngkhông.Bànghĩngợi,khôngcógìgiảndịnhưbàtưởng.Sựtựdokhôngphảilàmộtvậtngườitacóthểsắpđặtđược.Bàđãcoisựtựdonhưmộtquảđàolủnglẳngtrêncây,bàchămnomvunvéncâyđàovàkhicótrái,bàvồlấytráiấy,thìranócònxanh.

Bàthởdài,ngheđứaconcủaThuMinhkhócởphòngbên.Bàsangẵm

nótrongtay,rồitrởlạithưphòngvàngồibênlòsưởi.Đứabénínthinh,nằmyêntrốmắtnhìnbàVũ.

BàVũthầmnghĩ:Takhôngyêuđứabénày.Cólẽchưabaogiờtayêumộtđứatrẻnàocả.Phảichăngtấtcảnhữnghoạnnạnđãxẩyralàvìtakhôngbaogiờcóthểyêumộtai!

Mặcdầukhôngyêunó,bàVũvẫntheobảnnăngẵmđứatrẻmộtcáchcẩnthận.KhiGiangđến,bàVũlạichămsócchonóuốngsữavàbằnglòngvìthấynónuốtrấttửtế.

BàyêntâmnóivớiGiang:

-Chịtraođứabéchotôiđểtôimangđếnchomẹnó.Conbénàysẽsống,nósẽtróibuộcmẹnóvàovớicuộcđời.

Látsau,bàẵmđứatrẻtrongtayđiquacácsânđầyánhnắng,đếnphòngThuMinh.ThuMinhnằm,mắtnhắmnghiền,môimímchặt.Nàngxanhxaomộtcáchdễsợ.Đôitaynànglúcmớiđến,nhámcứngvàmạnhmẽvìcuộcđờilamlũ,naycóvẻốmgầy,nhợtnhạtvàbuôngxuôitrêntấmlụa.

BàVũdịudàngnói:

-Concủacôđâynày,nóuốngrấtkhỏe,nóđếnthămcôvàngủvớicôđây.

ThuMinhkhôngnhúcnhích.BàVũnângcùitayđặtđứabésátnáchnàngvàđắpchănlại.CánhtayThuMinhkhéplạiấplấyđứabé.

Nàngkhiêmtốnnói:

-Xinbàthalỗichoem;vìemkhôngsinhcontraiđượcđểđềnđápơnbà.

BàVũđáp:

-Đốivớitôi,gáitraigìcũngđềulàtrờichocả.Vảlạingàynaycócongáinhiềucũngtốtchứsao.

RồinhớlạilờithầyAn-Rêđãnói,bàvộithêm:

-Côđừngtưởnglàcôcónhiềubổnphậnphảiđềnđápchotôi.Côkhôngcóbổnphậngìcả.

ThuMinhcóvẻngạcnhiên:

-Thếthìtạisaoemlạiởđây?

BàVũngồixuốngmégiường.Bànói:

-Cóngườiđãminhchứngchotôithấyrõ,tôiđãgâynênmộttaihạilớnchoem.Emạ!Quảthựcchịđãlàmđiềukhôngphảiđốivớiem.Đốivớimộtconngười,saochịlạicóthểmuabánnhưthếđược?Bâygiờchịmớihiểulàchịđãkhôngnghĩđếnlinhhồncủaem.Chịcóthểlàmgìđểchuộclạinhỉ?

GiọngbàVũêmái,đềuđềuvàThuMinhcóvẻhoảngsợ.Nàngấpúng:

-Nhưngemsẽđiđâu?

BàVũthấyThuMinhkhônghiểulờibà:nàngtưởngbàkhéoléobảochonàngbiếtlànàngvôdụng,vàbàkhôngcầngìđếnnàngnữa.

BàVũnói:

-Tôikhôngmuốncôđinơikhác.Tôichỉnóirằngtôiđãlàmhạicô.Côhãyđểchotôiphânphôđiềuấy:nếucôđượctựdokhôngphảichămloaicảthìcôsẽlàmgì?

ThuMinhnghihoặchỏi:

-Khôngphảichămloaicảà?Saođược?Còncóôngchủvàbànữavà

ngoàihaiôngbàcòncótấtcảgiađình.

-Tạisaocôxinvịgiáosĩngoạiquốcnhậnnuôiđứacon,nếucôchết?

-VìchịGiangnóirằng,theohìnhdạngcủaemthìchắclàsinhcongái,nênemnghĩ:thàchếtcảhaimẹconđểkhỏiphiềnlụyđếnai.

-Sựchếtcũngcóthểgâynênnhữngnỗibuồnphiềnnhưsựsống.

ThuMinhngâythơnói:

-Emkhôngcólợiíchgìchoaicả.

BàVũkhôngcãilạiđược.Bàđứngdậy,vìtronggiờphútnàybàcảmthấyhoàntoànbấtlực.Bànói:

-Côđừngcónhữngtưtưởngấynữa.Nếucôchếtđithìchúngtôiphảicựcnhọclắmmớinuôinổiconnhỏnày,vàcôcũngbiếtrằng,tôikhôngphảilàhạngngườicóthểyênlòngđểchếtmộtđứatrẻ.

ThuMinhnói:

-Bàtốtquá!

Rồihaihàngminàngkhẽkhéplại,nướcmắtlenlénứara.BàVũbiếtthế,nhưngđồngthờibàcũngnomthấycánhtayThuMinhghìchặtđứabévàolòng.Đólàtriệuchứngtốt.Bàluira.

Khingangquahoaviên,bàgặpôngVũđivề.Bấtngờhaingườichạmmặtnhau,vàbàbiếtngayôngvừauốngrượu,vìmặtôngđỏgayvàmồhôilấmtấmtrêntrán.

Ôngnói:

-Kìamình!

Bàâuyếm:

-Tôivừađếnthămcôhai.Chúngtaphảixétkỹvềtrườnghợpcủacôấy.Côtamuốntựtửvìsợsinhcongáivàcảhaimẹconsẽlàgánhnặngchotrongnhà.

Ôngkêulên:

-Vôlýthật!Làmnhưchúngtalàkẻnghèotúngnênđãquantâmđếnviệcthêmhaybớtmộtmiệngăn!

BàVũbảochồng:

-Chúngtađếnphòngmìnhđi.Tôicầnbiếtýkiếncủamình.

Haiôngbàtrởlạigianphòngvuôngvàrộng,nơimàhọđãtừngtrảiquabiếtbaogiờkhắctrongthờigiansốngchung.XahơnlàphòngcủaThuMinh,ởđónàngđangômconnằmnghỉ,nhưnghọkhôngsợnàngngheđược.

BàVũnói:

-Bâygiờthìcôấyvẫnsốngtrongnhà,chúngtabiếtxửtrívớicôvàđứanhỏrasao?Vìtôithấymìnhkhôngâncầngìđếncôtacả.Tuyvậy,cócôtaởđâynêntôikhỏiphảiởcạnhmình.

ÔngVũcóvẻkhóchịu.Sánghômấyôngmặcáolótlông,vàcàngtrưatrờicàngbớtlạnh.Vảlại,mỗikhigặpđiềukhóchịu,dẫugiữamùađôngôngcũngcảmthấybừngnóngtrongngười.Ôngấpúng:

-Tôixấuhổ,vìsaucáimỹýcủamìnhthì…Dầusao,ThuMinhcũnghiềnhậu.Nhưngmìnhcũngbiếtcôngviệcrasaorồi.Đànbàcótínhhiềnhậulàđiềurấttốt,nhưng…

Bàvẫnngồivớidángngồithườngnhật,haitaychắptrêngối.Bàkhôngnhìnchồng.Bàđămchiêungắmbóngcâytremùađônginhìnhtrênkhungcửađầyánhnắngvàgiókhẽlayđộnglácây.BànghĩđếnthầyAn-Rêvàbỗnghiểungayđiềuthầynói.Bàchỉđượcgiảithoátkhinàobàđãtậnhiếnvàbàchỉđạtđượcđiềuấybằngcáchépmìnhlàmnhữngviệcbàcholàkhókhăn.

Bànóimàkhôngngướcnhìnchồng:

-Tôixinnhậnnhữnglỡlầmcủatôi;bâygiờmìnhmuốnsaotôilàmvậy.NếumìnhmuốnthìtôisẽđuổiThuMinhđi.Vàtôisẽtrởlạivớimình.Chúngtahãyquênmấythángvừaqua.

Bàchờđợimộttiếngreomừng,nhưngkhôngcó.Khisựimlặngtrởnênquánặngnề,bàngướcmắtnhìnlênvàthấykhuônmặthồnghàocủaôngnhễnhạimồhôi.Ôngnởmộtnụcườiđángthươngkhithấyvợnhìnmình.Ôngmởcổáo,rútcáikhăntaylụaralaumặt.

-Nếutrướckiatôibiết(ôngthởhổnhển).Nếutôiđãcóthểnghĩđến…

BàVũcảmthấylòngmìnhlạnhnhưbăng.Ôngkhôngthíchbànữa.Điềungườitanóivớibàcóthật.Ôngđãtìmchoôngmộtngườiđànbàkhác.

Bàdịudàngbảo:

-Mìnhhãynóichotôibiếtvềngườiđànbàấy.

Vớinhữnglờiấpúng,ngắtquãng,nhữngtiếngcườikhúckhíchvìbốirối,ôngphânphôrằng,cólẽôngphảichoLàiởmộtcáinhàriêng.Côtacòntrẻvàrấtthơngây.

Ôngnói:

-Tôikhôngmuốnđemvềnhàchomìnhthêmmộtmốilonữa.

Bàmởtođôimắtdàivàđẹp,Bàhỏi:

-Nếumìnhhạnhphúc,thìsaoemlạithêmlolắng?Thìcôấycứđếnđâyởvớichúngta.Saonhàtalạiphảiphânchiarathế?

Ôngđứngdậy,đếnvớibà,nắmlấytaybàvàgiữbàntaymátmẻ,bấtđộngấygiữanhữngngóntaythôthápcủamình.

Ôngtrangtrọngnói:

-Mìnhlàmộtngườivợhiền.Khôngphảingườiđànôngnàocũngcóthểđạtđượcđiềuhọmongướcvàđồngthờisốngyênổndướimáinhàcủahọ.

Bàmỉmcườivàrúttayra.

Tuyhaingườitừgiãnhauđãlâu,bàvẫncònngạcnhiênvềsựlạnhlùngphalẫnlòngmãnnguyệnmàbàđãcảmthấy.Bàngạcnhiênvềnhữngphứctạpmàcuộcsốngcóthểmanglạigiữangườivợvàngườichồng.Bàtưởngmìnhđượcgiảithoátkhỏiông,vìkhôngyêuông.Nhưngsựthựckhôngphảithế;lòngtựáibàbịthươngtổnkhibàbiếtôngkhôngyêubànữa.ThầyAn-Rênóicólý,bàbaogiờcũngchỉnghĩđếnmìnhbà.

BàđãhỏithầyAn-Rê:

-Làmcáchnàođểcóthểgiảithoáttôikhỏimìnhtôi?

Thầyđáp:

-Hãynghĩđếnkẻkhác.

-Thếnghĩalàtôiphảiluônluônnhượngbộsao?

-Nếuchốngđốicónghĩalànghĩđếnchínhmình,thìbàphảinhượngbộ.

-Chồngtôimuốnđemthêmmộtngườiđànbàkhácvềnhà,tôicóphảinhượngbộkhông?

-Chínhvìlỗicủabàmàngườiđànbàtrướcđãđượcđưavềđây.

Lờinóiấyđãlàmbàtứcgiận,bàtànnhẫnnói:

-Bâygiờthầynóinhưmộtthầytu.Thầykhôngthểhiểuđượccáiviệcthấymìnhbịbuộcphảiphóthácthânmìnhchomộtngườiđànôngtrongbaonămtráivớiýmuốncủamình!

Bàlấylàmlạlàcảmthấyướcaođượcchiasẻnỗikhổcủamìnhvớithầy,nênbànóitiếp,khônggiấugiếmgì:

-…Phảihiếntấmthânthanhnhãcủamìnhchonhữngbàntaythôbạo,phảithấylòngdụcsôitràolên,nóngbỏng,nhưngxácthịtmìnhthìgiálạnh-cảmthấytâmhồnyếuđuối,lýtríbệnhhoạn,vàtuyvậyphảitựnénmìnhđiđểgiữhòakhíchogiađình.

Khuônmặtcủagiáosĩvẫntrongsángvàđiềmnhiên.

-Córấtnhiềucáchhiếndângthểxácđểlàmlễhysinhcholinhhồn.

BàVũthởdài:

-Tôicónênđểngườiđànbàthứhainàyđếnkhông?

-Chongườiấyởnhànàyvớisựthỏathuậncủabà,khônghơnlàngườiấyởmộtnhàkhácmàkhôngcósựđồngýcủabàsao?

Bànóimộtcáchácnghiệt:

-Tôikhôngbaogiờtưởngmộtgiáosĩngoạiquốclạicóthểkhuyêntôiđiềuđó.

Bàgiởsách,khôngnóigìthêm,vàdướisựhướngdẫncủavịgiáosĩ,bàhọccácthánhthiDo-Thái.

Thờikhắctrôiqua,bàVũbịkíchđộngmộtcáchsâuxabởinhữngđiềuhàmchứatrongcácbảnthánhthiấy.Đâylàtiếnglòngcủaconngườikêucùngđấngmànócóthểphụngthờ.Vàsựthờphụnglàgìnếukhôngphảilàlòngtintưởngvàhyvọngrằngsựsốnghaysựchếtđềucómộtýnghĩa,vìdoTrờimuốnvàdựngnên?

-ÔngtrờicủachúngtôicóphảilàThiênchúacủathầyvàThiênchúacủathầylàôngtrờicủachúngtôikhông?

-Cảhailàmộtđấng.

-NhưngsaocôHsiaquảquyếtvớitôilàkhôngphảithế.CôđãthườngbảochúngtôiphảitinvàomộtThiênchúachânthật,chứkhôngphảilàôngTrờicủachúngtôi.Cônói,haitiếngấykhácnhau.

Thầydịudàngnói:

-ChỉcómộtChúathậtmàthôi,nhưngngườimangnhiềutên.

-Nhưvậy,bấtcứnơinàotrêntráiđất,bấtcứởcạnhđạidươngnào,nhữngngườitinvàoThiênchúacủahọ,đềulàtinvàoThiênchúachânthật.

ThầyAn-Rênói:

-Vàvìthếhọđềulàanhem.

BàVũhỏimộtcáchcốchấp:

-VậynếutôikhôngtinThiênchúanàocảthìsao?

ThầyAn-Rêđáp:

-ThiênChúalàđấngnhẫnnại,Thiênchúađợichờ.Ngườikhôngphảilàđấnghằngcóđờiđờisao?

BàVũcócảmgiácnhưmộtngọntriềuấmápvàlạlùngchảyngangquahaingười.Nhưngkhôngphảinóbắtnguồnnơithầyđểchấmdứtnơibà.Dườngnhưhọchỉtruyềnnóđitừđầunàyđếnđầukiatráiđất.

Bàlạinói:

-Thiênchúalàđấngkiênnhẫn,Thiênchúachờđợi.

Nóixongnhữnglờiấy,haingườitừgiãnhau.ThầyAn-Rêgóisáchvàomộtchiếckhănđencũvàcắpvàonách.Bàđứngởcửathưphòng,nhìnthầyđiquasân.Chiếcbóngcaolớncủathầyhơicòngxuống,dườngnhưcáiđầuhoarâmlàmộtgánhnặngchođôivaithầy.Bàtựbảo:haylàvìthầyquáchămchúnhìnquãngđườngtrướcmắt?Ítkhithầyngẩnglênđểnhìnnhữnggìxẩyraởđàngxa.

Bàquaytrởvàothưphòng,nhưmọilầnkhihọcxong.BàngồinánlạimộtgiờđểghinhớnhữngđiềuthầyAn-Rêđãdạy,đọclạinhữngđoạnsách,nhìnnhữngbứcảnh,vàsuynghĩvềnhữnglờithầyđãgiảnggiải.

Nhưngngàyhômấy,khoảngmộtgiờsau,cótiếngồnàotừcácsânngoàivẳngđến.Bàđứngdậylắngnghe.ThếnàoGiangcũngđếnchobàbiếtchuyệngìđãxẩyra.BàvừatựnhủnhưvậythìGiangđãchạyđếntrongvườn.Chịtrùmtấmkhănmangtrướcngựclênđầuvàvừađivừanứcnở.

BàVũđứngdậy;quyểnsáchbàđangcầmrơixuốngđất.BanđầubànghĩđếnLãng,ngườicontrưởngcủabà,nhưngsángấychàngđãđilàmviệcnhưthườnglệ.BànghĩđếnôngVũ…nhưngGiangđãđếnbênthềm.Bỗngchịcấtchiếckhănchemặtvàkêulên:

-Trờiơi!Vịgiáosĩngoạiquốc!...

BàVũvụthỏi:

-Ngàibịgì?Ngàivừamớiởđâyramộtlát.

Giangkêulên:

-Ngàibịđánhởngoàiđường!Ngàibịvỡsọ.

-Ngàibịđánhà!

ChịGiangtấmtức:

-Thìchínhbọnducônấymà,tụiáoxanhấy-bọnăncướp!Chúngđangăncướpởtiệmcầmđồ,vịgiáosĩthấyôngtakêula,ngàidừnglạicanthiệp!Nênbọnấychạyrađánhngài,đánhngayvàođầu…

BàVũchỉnghenóisơquavềlũáoxanh,nhưngbàbiếtđólànhữngtênvôlạichạyrongdọcđường.Baogiờviênquảnlýcũngthêmvàosổchimộtkhoản:"đónggópchobọnáoxanh".

Bàkêulên:

-ThầyAn-Rêbâygiờởđâu?

-Ngườitađãchởngàivềnhàvàngàiđangnằmtrêngiường,nhưngngườigáccổngđấykìa,anhtanóivịgiáosĩbảomờibàđến.

BàVũnói:

-Vậythìtôiphảiđếnđóngay.Chịsoạnáodàichotôimau.

-Đểconđigọimấyngườiphukiệu.

-Không,nhưthếchậmlắm.Tôisẽđixekéongoàicổng.

Vàiphútsau,cảnhàđềubiết,lầnđầutiêntrongđờibàVũđiđếnmộtnơikhôngquenbiết,lànhàcủamộtvịgiáosĩngoạiquốc.Bàngồitrongxe

kéovàbảongườiphuxe:

-Nếuanhchạygấpđôithườngngày,tôisẽtrảtiềngấpđôi.

Ngườiphuxevừachạyvừanói:

-Bàtrảtiềnbằngbathìtôisẽchạygấpba.

GiangđitheobàVũsauxe,trênmộtchiếcxekéokhác,nhưnglầnnàybàVũkhôngnghĩgìđếndưluận.Trongtríbàchỉcómộtýtưởng:đếnchokịpởbênvịgiáosĩđểnghengàinóimộtlờicuốicùng,vàlãnhcáchuấnthịcủangàichonhữngngàysốngcònlạicủabà.

Bàbướcxuốngtrướcmộtcánhcửagỗkhôngsơn,giữamộtbứctườngthấpbằnggạch.Khôngnhìnchungquanh,bàđithẳngvàotrong.Mộtmụgiàđợibàvàkhóc.Bàhỏi:

-ThầyAn-Rêđâurồi?

Mụgiàquaylạivàđưabàvàomộtngôinhàgạchthấplètè,quamộtmảnhsânđầytrẻconđangkêukhóc,rồiđếnmộtgianphòng.

ThầyAn-Rênằmtrênmộtcáigiườngtrehẹp.Lũngườivôgiacư,áoquầnráchrướibaoquanhlấythầy.HọtránhrađểnhườnglốichobàVũđếngầngiường.DườngnhưbiếtbàVũđến,thầyAn-Rêmởmắtra.Đầuthầybăngvụngvềbằngvảitrắngthô,dướilầnvảimáurỉralăntheomávàthấmxuốnggối.

BàVũnói:

-Tôiđãđếnđây.Xinthầyhãybảochobiết,tôiphảilàmgì?

Trongmộtlúclâu,thầykhôngthểnóiđược.Thầyđanghấphối.Bàtrôngthấysựtrốngkhôngởtậnđáyđôimắtđensẫmcủathầy,sauđó,ýchíthầytậptrunglại,mắtthầysánglên.Thầynhìnbàvàđôimôihémở,lồngngựccănglên,thầynóicáchrõràng:

-Hãychămsócđànchiênnhỏcủatôi.

Rồibàthấysựchếtđến.Hơithởngừnglại,đôimirunrẩy,ýchíluira.ThầyAn-Rêrùngmìnhvàhaitayrờikhỏigiường,thòngxuốnghaibênchạmvàonềngạchlạnh.BàVũnghiêngmìnhđỡlấytaymặt,mộtngườiđànôngráchrướicầmlấytaytrái,rồicảhaigiữlấytaythầytrongtaymình.NgangquathihàithầyAn-Rê,bàVũnhìnvàođôimắtngườiđốidiện.Đólàmộtngườinghèokhổ,mộtngườiđầytớ,mộtngườiănmày.Ngườiấynhìnbàkhiêmtốn,rồinângcánhtaythầyAn-Rêđểlênbộngựcbấtđộngcủathầy.BàVũcũngđặtcánhtaymặtbàđangcầmlêntrên.Lũtrẻchạyùavàophòng,hấptấpbuquanhchiếcgiườngbâygiờđãtrởthànhgiườngtang.

Chúngkêulên:

-Chaơi!Chaơi!

Chỉtoànlàcongái,lớnbồngbé,đứalớnnhấtkhôngquámườilămtuổi.ChúngđứngdựavàothầyAn-Rê,sờxácthầyvớinhữngbàntaynhỏxíu.Chúnglấychéoáocụtchùivếtmáutrênmặtthầy.

BàVũhỏi:

-Cácemlàai?

Lũtrẻcùngđáp,rờirạc:

-Chúngconlànhữngconchiêncủangài.

Ngườiđànôngráchrướinói:

-Chúngnólànhữngđứatrẻvôthừanhận.Nhữngđứabé,ngàinhặtngoàibờthành.Nhữngđứalớnlànhữngtênnôlệđàotẩu.Ngàinhậnbấtcứai.

BàVũchỉmuốnkhócmộtmìnhmàthôi,khócchochínhbà,nhưnglũtrẻđãlănxảvào,ômchoànglấyxácthầyAn-Rê.

Mộtđứavừathankhócvừanói:

-Ôichao!Chalạnhquá!

Nướcmắtlonglanhtrênmánó.NócầmlấytaythầyAn-Rêápvàomáướtcủamình.

-Taychalạnhquá!

BàVũđứngyêngiữacáigiađìnhkỳlạấy.Bấygiờbàmớibiếtlàbàchưarõđầuđuôicácviệcđãxẩyra.Bàhỏirấtkhẽ:

-Aiđãđemthầyvềđây?

Ngườiđànôngráchrướivỗngực:

-Chínhtôi,tôithấyngàingãxuống.Ngườiquađườngaicũngsợ.Lũcướpthấyngàihấphốinênbỏchạytoánloạn.Ngườichủtiệmđóngcửa,trốnkỹtrongnhà.Nhưngtôi,tôichỉlàmộtthằngănmàythìtôicònsợcáigì?Vịgiáosĩngoạiquốcnàyđôikhichotôitiền,nhấtlàvềmùađông,nhiềubữatôivềđây,trongnhànày,ngàichotôiăn,vàtôinằmngủchođếnsánghômsau.

BàVũngạcnhiênkêulên:

-Chúcõngngàivềtậnđâyà?

Ngườiănmàynói:

-Cảbọnănmàycủatôinữachứ(vàbàVũnomthấymộtsốngườiáoquầnráchrưới).Thầytolớnquá,khôngthểmộthayhaingườimàvácnổi.

BàVũnhìnkhuônmặtbìnhtĩnhcủathầyAn-Rê.Bàđếnđâyvớihyvọngđượcnghethầynóiđôilờichoriêngmình.Nhưngthayvìthế,thầychỉnói:

-Hãychămsócđànchiênnhỏcủatôi.

Đếnlượtlũtrẻ,vớibảnnăngtinhnhạycủatuổiấuthơ,chúnglạinhìnbà.Chúngquansátbà,chuyểnlònghyvọngtừhìnhthểimlặngcủathầyAn-Rêsanghìnhthểbà,bấtđộngnhưngcònsống.

BàVũdodựhỏi:

-Tôisẽlàmgìchocácem?

Mộtđứatrẻgầyyếulolắnghỏi:

-Thưabà,chachúngconbảobàphảilàmgì?

Emômmộtconbúpbêtolớntrongtay.

BàVũchỉcóthểtrảlờisựthật.

-Ngàibảotôinuôicácem.

Bọntrẻnhìnnhau.Đứabégầyyếuchuyểnconbúpbêsangcánhtaykhác.Nóhỏi:

-Bàcóđủcủaănchohếtthảychúngconkhông?

BàVũđáp:

-Cóchứ.

Embénóitiếp:

-Chúngconcóhaimươiđứatấtcả.Conđãmườilămtuổi-đếntuổimườisáuchalothuxếpchochúngcon.

BàVũvẫnđứngnhìnlũtrẻ.Bàhỏi:

-Thuxếpgìchocáccon?

Mụởgiàđãđivào,mụnói:

-Khichúngnóđếnmườisáutuổi,chalotìmchochúngmộtmáinhàvàmộtngườichồngtốt.

Họnóichuyệndườngnhưcáihìnhthểtolớn,yênlặngnằmdàitrêngiườngcònsống.

BàVũnhìnvịgiáosĩ.Đôimắtngàinhắmlại,haitaychắplênngực.Bỗngbàđộtngộtnói:

-Cácemrakhỏiđâyđi.Hãyđểthầyyêntĩnh.

Vânglời,tấtcảnhữngngườiănmày,nhữngemgáinhỏvàmụgiàluira,chỉcònlạimộtmìnhbàVũ.Giangđứngởcửa,sữngsờ.

BàVũnói:

-Giang!Rangoàikiađi.

Giangđáp:

-Conrađứngngoàicửa.

BàVũđóngcửalại.Cửchỉấycủabàcóthểlàmchongườitabàntán.Tạisaomộtngườiđànbàmuốnởlạicùngmộtgiáosĩngoạiquốc,chodùđãchết!Nhưngbàkhôngđếmxỉagìđếnđiềuấy.Đốivớibà,thầykhôngcònlàgiáosĩ,cũngkhôngcònlàngoạiquốcnữa.Thầylàngườiđộcnhấtmàbàtôn

thờtrênđờinày.ÔngcụCốđãdạychobànhiềuđiều.Nhưngcólắmđiềuôngcụcònsợ.ThầyAn-Rêkhôngsợai.Thầykhôngsợsựsống,cũngkhôngsợsựchết.Khithầycònsống,khôngbaogiờbànghĩđếnthầynhưnghĩđếnmộtngườiđànông;bâygiờthầyđãchết,bàlạithấyngườiđànôngtrongthầy,nhưngkhôngcònsựsốngnữa.Chắchẳnlúcthanhniênthầytuyệtđẹp.Tấmthântolớnnằmdàitrướcmắtbàcódángdấpoaivệ.Dathầynhợtnhạtđãngãsangmàuđùngđụcvìsựchết.

Bàbỗngmởmắtra."Thầylàngườitôiyêu!"bàthìthầmtrongmộtnỗikinhngạchếtsứcsâuxa.

ĐộtnhiênbàVũcảmthấytoànthểngườibàthayđổi.

Mặcdầubàkhônglàmmộtcửđộngnào,nhưngtoànthânbàrunlên,máutrongtimđậpmạnhvàtinhthầntrởnênminhmẫn.Bàcảmthấyconngườibàvừanhẹnhàng,vừamạnhmẽ.Bàngẩngđầunhìnquanh.Vẫnbốnbứctườngbaoquanhgianphòng,nhưngbàcảmthấymìnhđượctựdohoàntoàn.ThểxácthầyAn-Rênằmdàitrêngiườngynhưkhimớichết,nhưnglúccúinhìn,bàhiểurõthầyđãthoátkhỏisựchếtấy.Bàrấthoàinghi.Đãlâulắm,bàkhôngvàodânghươngởngôichùanào,thânphụbàđãgộtrửabàkhỏilòngmêtínthườngtìnhcủanhinữ,vàôngcụCốđãhoànthànhcôngviệcấy.NgaybâygiờbàvẫnkhôngtincómộtvịChúavôhình,nhưngbàchắcchắnrằngconngườinàyvẫntiếptụcsống.

-An-Rêơi!

Bàthầmgọiđếntênthầy,bàsẽkhôngbaogiờgọiAn-Rêlàthầynữa!

-An-Rê!Anhđangsốngtrongem.Emsẽgắngsứcduytrìsựsốngcủaanh…

Bàvừathầmthìcâunóiấy,thìsựbìnhantuôntràokhắptoànthânbà.Mộtsựbìnhanrấtsâuxa,êmdịuvàhoànmãn,đếnnỗiđâylàlầnđầutiêntrongđời,bàbiếtbìnhanlàgì.Bàđứngbấtđộngtronggianphòngtrốngtrải,trướcthihàinày,vàbàcảmthấymìnhhạnhphúc.

Vànguồnhạnhphúcấykhôngphảilàmộttrạngtháixuấtthần,nhưnglàmộttinhlựcbắtđầutácdụngtrongtâmtrívàthểxácbà.Nhiệmvụhiệntạicủabàhiệnrarõrệt.Bàphảichôncấtthểxácnày,khôngtănglữ,khôngkinhnguyện,vàtựmìnhsắpxếpmộtvàiđồvậtcủathầy.Sauđó,bàsẽtiếptụcmộtcáchđơngiảnnhữngđiềuthầyđãlàm.

Bàbìnhtĩnhrakhỏigianphòng,đếnchỗchịGiang,mụởgià,nhữngngườiănxinvàbọntrẻđangchờđợi.Bàngồitrênmộtghếgỗvànói:

-Này,vềviệctốngtáng,ngàicótrăntrốigìkhông?

Mọingườinhìnnhau.Bọntrẻsợhãilàmthinh.Mụởgiàthankhócvàđưavạtáolênchùinướcmắt.

-Chắcngàikhôngngờlàphảichết!Chúngtôicũngkhôngthế,nàoaingờđếncơsựnày.

-Thầycònchamẹanhemgìkhông?Nếucònthìphảigởixácthầychohọ.

-Khôngainghenóiđếngiađìnhngài.Chỉbiếtlàngàiđãđếnđây,khôngrõnămnào,vàkhôngbaogiờđiđâukhác.

BàVũhỏi:

-Thầycónhậnđượcthưtừgìkhông?

-Khingàinhậnđượcthư,ngàicứđểthế,khôngmở,khôngđọc,vàrồisaumộtthờigian,tôilấyđểđộnvàođếgiàybọntrẻ.

BàVũhỏithêm:

-Thếthầykhôngviếtthưà?

-Khôngbaogiờ.

Bàquaysanghỏingườiănmày:

-Cònvớichúthìsao?Khôngbaogiờthầynóigìvớichúà?

-Ngàikhôngbaogiờnóivớitôivềanhemhaybàcongìcủangàicả.Chúngtôichỉnóiđếnnhữngngườitrongthànhhayởnhữngmiềnphụcậnđangcầnđượcgiúpđỡnàykhácmàthôi.

BàVũnghĩ:An-Rêthuộcvềbàtrọnvẹn,vàchỉmìnhbàthôi.Bàsẽmuachothầymộtcáihòmđenđơngiản.Cònvềmộphầnthìbàsẽchomaitángngaytrênđấtcủabà.Bàliềnnghĩđếnmộtnơikia,nơimàbàưathích,trênmộtngọnđồibaoquátcánhđồngthẳngtắp,chỗcócâyđacổthụbàthườngđếnnúpbóngmỗikhiđixemgặthái.

Bàđứngdậy:

-Chiềunaytôisẽchongườiđiđàohuyệt.

Khibàđứngdậy,mụởgiàvàlũtrẻnhìnbàlolắng.Bàhiểungaynỗiloâucủahọ.

Hẳnhọsẽtựhỏilòng:chúngtasẽrasao?

BàVũnhìncácgianphònghầunhưtrốngtrải.Bàhỏi:

-Ngôinhànàycủathầyà?

Mụởgiàlắcđầu:

-Thưabà,nhàthuêđấyạ.Chúngtôithuêrấtrẻbởivìnhàcóma.Ngoàichúngtôira,khôngaimuốnởđâycả.Nhưngtinhhaymagìcũngđềusợngài,nênchúngtôisốngmộtcáchyênổnvớimộtgiáthuêrấtrẻ.

BàVũhỏi:

-Thầykhôngcógìcảsao?

-Thưabàkhôngcógìcảạ.Ngoàihaibộáoquầnđổithay.Mộtbộngàiđangmặcvàmộtbộtôiđanggiặt.Ngàicóvàiquyểnsáchvàmộtcâythánhgiábằnggỗ.Ngàicũngcómộttrànghạtnữa.

BàVũvừanghemụgiànóichuyện,vừanhìnchungquanhgianphòng.Bàchỉmộtcáihộpmàuđenvàhỏi:

-Cáihộpgìthế?

Mụởgiàđáp:

-Thưabà,đấylàcáihộpcógiọngnóithần.Banđêm,ngàicóthóiquennghecácgiọngnóiấy.

BàVũnhớlại,đãcólầnthầyAn-Rênóivớibàvềviệcấy.Bàđếnbêncáihộp,dántaivàonghe,nhưngbàkhôngnghegìcả.

Mụởgiàgiảithích.

-Thưabà,ngoàingàirathìcáihộpấykhôngnóivớiaikháccả.

-Thếà?Vậythìtachônnótheongài.

Mụởgiàngậpngừng:

-Còncómộtcáithầndiệukhácnữa.Ngàicấmchúngtôisờđếnnó.

-Đâu?

Mụởgiàluồntayxuốngdướigầmgiường,kéoramộtcáihộpbằnggỗrấtdài.Mụmởra.Chiếchộpđựngmộtdụngcụhìnhcáiốngdài.

Mụnói:

-Nhữngđêmtrờiquangđãng,ngàiđặtcáiốngấyởmắtbênphảivànhìnlênkhôngtrung.

BàVũhiểungay,nhờthếmàthầyAn-Rêchiêmngắmcácvìsao.

Bànói:

-Tôisẽmangcáinàyvề.Bâygiờmụđưasáchvởcủathầychotôi.Cònquầnáo,câythánhgiávàtrànghạtthìphảichôntheovớithầy.Cáinhànàythìtrảlạichochủnó.Mụhãynóivớingườichủnhàrằng,tôicamđoannhànàyđãđượctrừquỷ,đãđượcgiảithoátkhỏicácácthần.Ôngtacóthểchothuêlạivớimộtgiáphảichăng.

Lũtrẻchenchúcquanhmụgià,làmthinhlắngnghe,nínthởvàlolắng.Nhàởcủachúngbịcướpmất.Chúngkhôngcòngìcả.

BàVũmỉmcườivớichúng.Bàthấuhiểucácýnghĩcủachúngvớimộttìnhyêuthươnghoàntoànmớilạ.

-Cònhếtthảycáccon,vàcảmụgiànàynữa,tấtcảsẽđếnởvớibà.

Lũtrẻthởdàinhẹnhõm.Chúngđãđượccứugiúp.Vớilòngtrôngcậydễdàngcủatuổithơ,chúngđónnhậnsựvữnganmớimẻnàyvàtrởnênphấnkhởi.

Chúngreolên:

-Baogiờ?Baogiờạ?

-Chúngconphảiởđâychođếnngàymai.Rồihếtthảychúngtasẽrahuyệt.Nhưngcácconsẽkhôngtrởlạiđâynữamàđếnởvớibà.

Mụgiànứcnởnói:

-Bàtốtquá!Bàphúcđứcquá!Ngàibiết…bàhãytinrằngngàibiếtđiềuấy.

BàVũmỉmcườikhôngđáp.

-Mụcóđủgạochocáctrẻănkhông?Chúngcầncủaănhômnayvàsángmai,bữatrưachúngsẽănởnhàtôi.

-Baogiờngàicũnglotrướcmộtngàyăntrongnhà.Chúngtôichỉcóngầnấythôi.

-Vậythìmaitôisẽtrởlại.

Bàđểchobọntrẻquấnquítlấybàmộtlát,vìbàbiếtcácembéấycóthóiquenquâyquầnquanhvịgiáosĩđểcảmthấysựhiệndiệnhữuhìnhcủangài,vàcạnhbà,chúngcũngcầncảmthấymộtsựvữngannhưvậy.Đoạnbàngọtngàonóivớichúng:

-Bàvềcácconnhé!

Bàtừgiãgiannhàđặtthihàicủavịgiáosĩ.Bàravềvớimộtconngườikhácvớiconngườicủabàtrướckhivào.

Vềđếnnhà,bàngồimộtmìnhtrongthưphòngrấtlâu,vớiconngườibàđãđổikhác.NếuthầyAn-Rêcònsống,tấtsẽcólúcbàkhámphárarằngbàyêuthầy.Bấygiờbàchỉcònmộttronghaiđường:hoặctìmcáchđừnggặpthầynữa,hoặctraotráitimmìnhchothầyvàthúthậttìnhyêu.Vàbàchắcchắnđiềuấycũngsẽchiarẽhaingười.

Đêmấy,bàVũngồicôđơnvàtỉnhthứcnhưvậyrấtlâu.BàtừchốikhôngđểGiangtắmgộichobà.Bàkhôngmuốnđinằm.Bàmuốnngồi,linhhoạt,bénnhạyvàđơnđộcđểchocáimênhmôngcủađiềubàvừakhámphára.Bàyêumộtngười,mộtngườingoạiquốctừphươngtrờixađến,mộtngườiđànôngchưalầnnàođưatayranắmlấytaybà,màngaycảsựđụngchạmđếnđôibàntayấycũngkhôngthểcóđược.Saumộthồilâu,bàmỉmcườitrongbóngtối.Chungquanhbà,ngôinhàtốiđenvàvắnglặng,nhưng

mộtngọnnếnđươngcháycạnhbà,vàcontimbàthốtlêntiếngnói.

“Nếutrướcđâytôitraotaychothầythìthầycósợtôikhông?“

NhưngbàbiếtthầyAn-Rêkhôngsợaicả.ThầycóThiênchúacủathầy.BàVũliềncóýtưởngrằngcácvịChúacủađànônglàkẻthùcủađànbà.Đâylàlầnđầutiêntrongđời,bàcảmthấymìnhghen.

ĐốivớingườiđànbàkhómàcónhữngvịChúathật.BàcốtìmnhữngngườiđànbàthờphụngcácvịChúa.CôHsialuônluônnóivềChúacủacôta.NhưngcôHsiakhôngcóaikhácđểnói,chồngconcũngkhông,giađìnhbạnhữucũngkhôngnốt.Từđáysâucủasựtrốngtrảiấy,cônhìnquanhvàkhámpháramộtvịChúachobảnthânmình.Không,sựthửtháchxácthựcnhất,làđốivớingườiđànbà,mặcdùcóđủmọisựkhácnhưngườiđànông,màvẫnvứtbỏtấtcảđểtìmmộtvịChúa.Trongsốphụnữbàđãbiếtvàđangbiếtrõhơnhếttrongđờibà,khôngcóaihiếnthânđitìmThiênchúacả.NghĩalàkhôngmộtaicóthểhànhđộngnhưthầyAn-Rê;khicònthanhniênthầyđãlìabỏngườithiếunữthầyyêu,bỏcủacảicóthểcóvàdanhvọngcóthểđếnvớithầyvìsựthôngtháicủathầy,màchỉmuốnhiếndângcuộcđờichoThiênchúa.

Bàcắtngangnhữngmơmộngcủamình,bàdànhmộtlátđểnghĩđếnngườithiếunữAn-Rêđãyêutrongthờithanhxuân,vàthầyđãtừbỏđểdấnthânvàocuộcsốngcôđộc.Hẳnngườithiếunữấyphảitrẻđẹp,khôngnghingờgìnữa.LòngghencủabàVũkhôngnhữngphátsinhbởimốitìnhcủaAn-Rêđốivớicôta,mànhấtlàngườithiếunữxalạbịlãngquêntừlâuấyđãđượcchiêmngắnAn-Rêkhithầycòntrẻ,chưalàmgiáosĩ.

“Tôithíchthấythầykhicòntrẻ:Mộtthanhniênhùngdũng”,bàthầmnóitronglòng.

Bàngồitrongsựbìnhanhoàntoàn,mộtsựyêntĩnhtuyệtđối,haitayđểlênnhauvàcácchiếcnhẫnchiếuánhmờmờtrêncácngóntayphải.KhiAn-Rêcònthanhniên,đốivớiconmắtđànbàchắchẳnlàđẹplắm.Đếntuổitrườngthành,thầyvẫncònđẹp,nhưnglúcthanhniênthìchínhthầyphảilàmộtthiênthần.RồibàVũbắtđầuthươnghạingườiđànbàmàthầyđãruồngrẫy.Chắcbâygiờngườiấyđãcóchồngvàlàmẹcủamộtđàncon.Một

ngườiđànbàkhôngchếtđivìkhôngđượcmộtngườiđànôngyêumến,nhưngmộtphầnnàotrongtráitimngườiấy,kỷniệmcủaAn-Rêvẫncòntồntại–hoặcyêuthương,hoặcthùghét.Mộtngườilòngdạhẹphòicólẽghétthầy,nhưngnếulàmộttâmhồncaothượngthìkhôngnhữngkhôngoántrách,màcònyêuthầyhơnnữa.

Cũngcókhibàấykhôngcònnghĩđếnthầynữa,vìsựmệtnhọcđãlàmchobàtamấtcảmgiác.Cáinhượcđiểmcủangườiđànbàlàtinhthầnvàvậtchấtlẫnlộnnhưnhữngsợichỉcanhtrongmộtkhổvải,khithểxáclàmviệcquásứcthìcontimcũngbịhaomòn,trừphinóchứađựngmộttìnhyêunhưtìnhyêucủabàđốivớiAn-Rê.Sựchếtđãgiảithoátbàkhỏithểxáccủangườiđànôngấy.Nếuthầycònsống,cảhaicóthểmấtlinhhồnvìluônluônbịxácthịtcámdỗ.Khinghĩnhưvậy,bàVũbỗngthấymộtluồngmáuphươngcườngsungdịchkhắpcơthểbà.

“Dùsao,tôicũngchỉlàmộtngườiđànbà”bàVũthầmnhủ.

ChỉnghĩđếntấmthântolớncủaAn-Rêthôi,cũngđủlàmchongườibàrạorực.Sựyêntĩnhcủabàsẽbịnguyhiểmbiếtbao,nếucóthầyởđây,sốngđộngtrướcmắtbà…Bàcảmthấybiếtơnbọnáoxanhđãphátansựnguyhiểmấy.Rồingangquakhungcửa,bànhìnthấyánhtrăngêmdịulenquakhómtrúc,chiếuxuốnghànhlang,tạothànhmộtkhungcảnhtuyệtđẹp.KhiAn-Rêđãnhắmmắtmàcảmthấysungsướnglàmộtđiềutànnhẫn.

Bàthầmnóivớithầytronglòng:“Khôngphảitôisungsướngvìcáichếtcủathầy,nhưngchỉvìchúngtađượcgiảithoátkhỏimộtmốihọalớn,vàcũngnhờđómàchúngtacóthểduytrìniềmhạnhphúclớnlaocủachúngta.Vìchắcthầycũngbiếttôiyêuthầy.”

Khithầmthìtronglòngcâunóiấy,bàbiếtAn-Rêrấthiểubà.Phải,cónhưthếbàmớithấyngaymộtsựhàilòngkhôntả,mộtniềmkhoankhoáituyệtmức.

Bàhiểurõrằngbàđaukhổvìphảnbộithiênchứclàmmẹ,làmvợ,baonhiêu,thìthầyAn-Rêđaukhổvìphảnbộiphẩmchứcgiáosĩbấynhiêu.Cólẽhaingườisẽgiảnggiảichonhaunghevềđứchỷxả,nhưngmuốngiữtrongđứcđộấythìkhôngbaogiờđượcgặpnhau.Bâygiờkhôngcầnđứchỷ

xảnữa.Bàcóthểnghĩđếnthầybaonhiêucũngđượcvàkhôngnguyhiểm.

“Nhưnghiểnnhiênlàtôiđãbiếnđổi”,bàthầmnghĩ.

Bàvẫnngồiyên,lòngtựhỏilòngđãthayđổirasao?Bàkhôngbiếtgìcả.Bàphảiphântíchchínhmình.Lòngbàkhôngcònnhưtrướcnữa.Bàthầmnhủ:tôixalạcảđốivớitôi.Tôitựhỏisẽhànhđộngnhưthếnàovàlươngtâmtôisẽrasao.

Bàngồisữngsuốtmộtgiờsausựkhámpháấy.

Bàthầmnghĩ:Tôikhôngbiếttôisẽhànhđộngcáchnào.Nhữngđộnglựctrongconngườitôihoàntoànmớimẻ.Tôisẽkhôngcònsốngvìnhiệmvụmàvìtìnhyêu.

Đólàsựkhámphámàchínhbàđãthựchiện-vìtìnhyêu.

Vàbàlạicảmthấynguồnsinhlựclạlùngấydàodạtkhắptoànthânbà,tiếptheolàmộtniềmvuisướng,yêntĩnh.

Lúcbấygiờbànghĩđếncáidụngcụđểnhìncácvìsaobàđãchomangvềnhà,hiệnđểtrongthưphòng.Nókhánặng,bàlấyrakhỏihộpmộtcáchkhókhăn.Bàđặtnótrênmộtcáigiábachân,rồinhìntrờiquaốngkính.

Bàtưởngthếnàocũngkhámpháđượchìnhdạngcácvìsaovàthấymặttrăngđangchuyểnvần.Nhưngthấtvọnglàmsao,bàkhôngthấygì,mặcdầutrờitrongđẹp.Bàtìmbênnàybênkia,nhưngbầutrờivẫnkhépkín,bàrờikhỏicáidụngcụấyvớimộttiếngthởdài.Bàkhôngthấygìcả.

Bàthầmbảo:“Vậtnàychỉthuộcvềthầy.Tôisẽchônnótheothầy,cạnhcáihộpcógiọngnóibanđêm”.

Saukhiđãquyếtđịnhnhưvậy,bàlêngiườngnằmngủ.

Đámtangkhônggiốngnhưnhữngđámtangkháctrongthànhtừtrướctớinay.BàVũkhôngmuốnchôncấtlongtrọngnhưcácđámtangcủagiađình.Nhưngbàmuốnngườitatônkínhvịgiasưcủaconbà.Bọntrẻmặcáovảithôtrắngxổlai,vànhữngngườiănmàyđãcõngthầyAn-Rêvềnhàcũngxinđểtang.BàVũkhôngđểtangbênngoài.

TanglễtiếnhànhtheosựquyếtđịnhcủabàVũ.

Đámtangkhôngcửhànhđượcsánghômsau,vìkhôngtìmracỗquantàinàođủlớn,phảiđóngriêngmộtcái.Ngườithợmộclàmviệckhôngngừng,phảimấthaiđêmmộtngàymớiđóngxong.Thếrồivàosángsớmtinhsương,khithànhphốchưathứcdậy,bàVũngồitrongmộtchiếckiệu,dẫnđầumộtđoànngườiđichânvàtheosaulàlinhcữucủathầyAn-Rê.

BàVũđứngyênkhingườitanângxácthầyAn-Rêđặtvàoáoquan.Bàđặtthêmcạnhxácthầychiếchộpcógiọngnóibanđêmvàcáidụngcụxemtinhtú.Bàđãđemdụngcụấylạinhàgiáosĩđểcóthểchôntheovớithầy.Bàđứngthảnnhiên,khôngnóigìcũngkhôngtỏracửchỉnàođểtrìhoãnviệcđậynắpquantài.Bàthầmkhóctronglòng;khinắpáoquanđậylại,bàkhôngcòntrôngthấythầynữa.

Bàcũngkhôngkhóc.Tạisaolạikhócđểlộnỗilòngcủabàra?Bànghetiếngbúađóngđinhvàogỗvàthấydâybuộcchiếcquantàivàonhữngđòngánhlớn.Bàđãchothuêhaimươingườiđànônglựclưỡngđểgánhcáiáoquantolớnrakhỏicổngthành,đếndãyđồiphíaTây.Bâygiờ,chínhbàVũhướngdẫnmọingười.Dướicâyđacổthụ,ngọnđồiđãsẵnsàngđónrướcthầyAn-Rê.

Khôngainóigìkhiquantàihạhuyệt.Lũtrẻkhóclóc,mụởgiàthanvãn,nhưngbàVũvẫnđứngyên,imlặng.Ngườitalấyđấtlấphuyệtvàđắpthànhnấmmồ.

Phútchốc,TimbàVũthắtlại,đauđớnvìbàsẽkhôngcònthấyAn-Rênữa,ngoạitrừtrongkýứcbà,nơimàAn-Rêsẽsốngmuônđời.

Khimọiviệcđãxongxuôi,bàVũđưađoànngườitrởvềnhà.Bàdẫncácemgáinhỏvàokhuônviênnhàbà,vàtừhômấychúngkhôngcònlang

thangvôgiađìnhnữa.

11.

Sánghômhau,khibàVũnhìnquanhgianphòngquenthuộccủamình,bànhậnthấymọisựđềuhoàntoàngiốngnhưmọibuổisángkhác.Tuynhiên,thayvìuểoảivàchánnảnvớimộtngàysốngbắtđầu,thìbàlạicảmthấymìnhcómộtnghịlựcmới.Nghịlựcấyphátsinhbởimộtnguồnxalạ,bàchưatừngbiếtđến.Điềubàcảmthấytrongthờithanhxuânđốivớichồngbà,hẳnlàmộtthứtìnhyêu.KhôngthểkhôngyêuôngVũkhiôngcòntrẻtuổi.Ôngrấtđẹptrai,khỏemạnh,rấtvuitínhnênkhôngthểkhônghấpdẫntìnhyêuvàkíchthíchdụctình.NhưngcáitìnhyêuấycủabàVũkhôngcógìđặcbiệtcả.Nóthuộcvềbảnnăng,nhưmộtphảnứngcủabắpthịt.Chungqui,tráitimchỉlàbắpthịtchínhcủacơthể.

Bàbiếtthế.Ngàyxưabàđãnhìntổphụmìnhcầmtrongtaytráitimcònsốngcủamộtconhổ.Thờiấyngườitatinrằngăntráitimhổthìthuđượcsứcmạnhcủanó.Bànhớlạicảnhấymộtcáchrõràngnhưđangdiễnratrướcmắtmình.LúcbấygiờÁiLiênmớilêntám.Nhữngngườimiềnnúibẫyđượcmộtconcọp,họmangnóđếnnhàbà,trongmộttấmlướilớn,nóđanggầmthét.Thiênhạchạyđếnxemconvậtcónhữngvằnvàngrựcdướiánhmặttrờimùađông.Khithấyngười,nóháchiếcmiệngrộngđỏlòmvàthétlêncămhờnvìbấtlực.Mấyngườiđànbàhoảnghốtrúlên.NhưngÁiLiênvẫnđứngyên,mắtđămđămnhìnhaiconngươivàngdữtợn.Dườngnhưconhổcảmthấymãnhlựccủacáinhìnấy,nóngậmmiệnglạivàhướngmắtnhìnÁiLiên.Vôtình,ÁiLiênbướclênmộtbước,nhưngtổphụemđãthétlênmộttiếng.Mộtsơnnhânnhẩyđếnđâmdaovàotimconhổ.Lưỡidaokêukinkítxuyênqualầnlôngconvật,nóngãvềsau.Sơnnhânmổlấyquảtimnguyênvẹn,cònđập,vàtraochotổphụcủabéÁiLiên.

Nhưng,điềumàbâygiờtựđáylòngbàVũcảmthấyđốivớiAn-Rêkhônggiốngvớiquảtimphậpphồngấychútnào.Mốitìnhbìnhtĩnhvàmớimẻcủabàđốivớithầygiốngnhưmặttrờiđúngngọ.Bàđượcsưởiấm,đượctăngcường,đượcvữngan.Muốnhànhđộngkhônngoan,bàchỉvângtheoánhsángvàsứcấmấy.Tìnhyêuthấmvàocânnãocũngnhưthấmvàothânxácbà.An-Rêkhôngchết,thầycònsống,sốngvớibà,vìbàyêuthầy.Sựđối

khángcủathểxáctrởnênvôích.Bàlàmộtconngườihoàinghi,bàđãtừngcườithầmcácthầysưcácbàvãi,bàngướcmắtnhìntrờimàkhôngthấythầnlinh.Đốivớibà,thầnlinhtrongvũtrụchỉlànhữngchuyệnbiếnngônấutrĩ,thìbâygiờbàlạitinchắcAn-Rêvẫnsốngvàsốngcạnhbà.

“Tôiyêuthầykhithầycònravàonơiđâymàtôikhôngbiết.Tôiphảinhìnthihàithầymớibiếttôiyêuthầyđếnmựcnào!”

Thếrồi,ngườiđànbàtrongbàtựhỏi,vềphầnthầy,thầycóyêubàkhông?Khitựđặtcâuhỏivềmốitìnhsansẻnhưvậy,lầnđầutiênbàcảmthấysựcôđộccủamình.

“Vìtôikhôngthểnghegiọngnóicủathầy,nêntôisẽkhôngbaogiờbiếtđượcđiềuấy.”

Bàquaynhìnrasân:đâucònnghevangcủanhữngbướcchândàitrênnềnđálát!Vàtrongkhibàlắngtaimàkhôngngheđượcgìngoàitiếngríurítcủađànchimnhỏtrongkhómtre,thìkhuônmặtcủathầyAn-Rêdầnđầnhiệnlêntrêntấmmànđencủatâmtưbà.Đôimắtthầynồngnhiệtnhìnbà,trongbộrâurậmthầykhẽmỉmcười.Cáivẻthôngminhhơitràolộngấylàcáiphongtháithườngnhậtcủathầy.Tấtcảnhữnghìnhảnhấyhiệnravớibàrấtrõrệt,khiếnbàmỉmcườiđáplại.Bàkhôngthểnghegiọngnóicủathầy,nhưngbỗngcảmthấychắcchắnthầyyêubà.Tưcáchgiáosĩcủathầydựnglêngiữahaingườimộtbứctường,lúcsinhthờithầyyêubàsaucáibứctườngđó.Bâygiờthầykhôngcònlàgiáosĩnữa;bứcthànhbiếnmất.Khôngcònlýdogìthầykhôngnhậpvàotâmtríbà,chẳngcầnphảiđợibàmờigọi.Thểxáccủathầyđãchết,nhưngnhưthânxáccủabà,haingườicóthểsốngchung.

Bàtựnhủtừnaybàcómộtsựkhônngoanmớimàriêngbà,khôngbaogiờđạtđược.

“Tôiđãdạidộtlàmsao!Bàngướcmắtlêntrầngiườngxanhvànghĩngợi.Tôiđãreorắcbiếtbaosựhỗnđộnchocácngườitrongnhàtôi!”

Vìíchkỷ,bàđãtìmcáchtựgiảithoátkhỏihọbằnggiảiphápluivềtrongchínhmình.Bàướcmonghọđượcsungsướng,mỗingườitùytheo

cáchcủamình,nhưngkhôngmuốnmanglấytráchnhiệmtạohạnhphúcchohọ.Bàkhôngbiếtchỉchohọcáchtạohạnhphúc.Bàcungcấpchohọcủaăn,áoquần,duytrìtrậttựvàkỷluật.Tuythế,cảnhàđangcócơlộnxộn,vàhìnhnhưkhôngaiđượchạnhphúccả.Bàmuốngâygỗvớitấtcảmọingười,vìsựthấtbạiấy.Bâygiờbànhậnthấyhằnhọcnhưthếlàvôlý.

Giangđivàophòng,caucó.Chịhỏimộtcáchhờngiận:

-Sángnaybàkhôngdậyà?Thưabà?

BàVũmỉmcườiđáp:

-Hômnaytrờimua.

Giangchuachát:

-Thưabà,saobàbiết?Bàchưavénmànlênkiamà!

-Nghegiọngnóicủachịtôicũngbiết,vàtrênmặtchịđầycảmây.

-Thậtconkhôngbaogiờtưởngtượngđượclàconcóthểthấymộtcôgáinhàthổđếnởnơiđây.Concáinhànàythìlưulạcphươngxa,còncôvợbéthìchẳngkhácnàobịsathải.

-ThếcôLàicóởđâysao?

-Thưa,côấyđangđợiởsânngoài.

Vừanói,Giangvừaloayhoayxếpdọnquanhbàntrangđiểmcủabàchủ.

-Ngườitahỏiconphảithuxếpchocôấyrasao,nhưngconkhôngbiếtgìcả.

Giangtrềmôitiếp:

-Conấynóbảolàtrongnhàđợinó.Contrảlờirằng,conthìconkhôngthèmđợicáithứnhưnóđâu.

BàVũđứngdậy,xỏchânvàođôihàithêu.

-Côtađếnmộtmìnhthôià?

-Cómộtmụgiàrụngrăngdẫnđến,nhưngrồilạicútđiđâumất.Chào!Conbéấychúngtasẽnuôibáocôrồichắc!

Giangcàngnóigiọngcàngchuachát.

BàVũlặngthinh.Bàtắmgội,bậnmộtcáiáogấmdàimàuxámngọc.Xong,Giangcẩnthậtchíttócchobà,miệngchịvẫnluôncaucó.

BàVũbảo:

-Chịđimangđiểmtâmlạiđây.

Bàngồixuốngvàvàiphútsaudùngđiểmtâmmộtcáchngonlành.BàVũlấylàmvuithíchvìcàngăncàngthấyngonmiệng.Khôngphảingườitabảorằngđãyêuthìănmấtngonsao!Rồibànhớlạiđóchỉlàtrườnghợpcủamộttìnhyêukhôngsansẻ.

“An-Rêcũngyêumình”bàthầmnhủ.

Nonnửagiờsau,bàđứngdậyvàđirasânsauđểnóichuyệnvớiLài.Giangnói:

-Thưabà,concócầndẫncôấyđếnđâykhông?Nếubàđếngặpnóthìnósẽhỉnhmũilênđấy.

BàVũbìnhtĩnhđáp:

-Không,tôiđigặpcôta.

Bàkhôngmuốntiếpaitrongphòngbà.“PhảiđểcholinhhồnAn-Rêđượcyêntĩnhởđấy”bànhủthầm.Rồibàngừnglạitrênngưỡngcửavòngnguyệt.Mộttưtưởngmớilạđiquatríbà.

“An-Rêkhôngbaogiờruồngrẫyai”,bànghĩ.Phảitiếpchuyệncôgáinàymộtcáchtựnhiên,rồisẽthấycầnphảixửlýrasao.“Ởđâylinhhồncủathầysẽhướngdẫntôi”.BàquaylạibảoGiang:

-Thôichịhãyđidẫncôtalạiđâychotôi.

BàngồixuốngghếtronglúcGiangđira.

Nếucóaiđingangtrướccửa,ngườitacóthểnomthấybà,mộtbóngngườithanhcảnhsángbạc,đầuhơicúixuống,mộtnụcườinởtrênkhuônmặttráixoantáinhợt.Nhưngngoàisânvắngngười.Mộtlátsau,Giangtrởlạidẫntheomộtcôgáitròntrĩnh,hồnghàovànhỏthó.BàVũliềnnhậnthấycôtathuộchạngngườimàbàghétnhất:mạnhbạo,tầmthường,thôvàcóvẻđầnđộn.Bàquaynhìnchỗkhác,bàcảmthấytâmhồnbàdodựgiữanhữngđiềukhôngthíchcủahômquavàsựdốcquyếtcủahômnay.Thểchấtthanhlịchcủabàrunlên.NhưngkhuônmặtthầyAn-Rêlạinổibậtlêntrêntấmmànhoàiniệmđensẫmcủabà,làmimbặttấtcảmọiphảnkháng.Bàchiêmngắmhìnhảnhấytrongbà,rồibắtđầuhỏichuyệnvớimộtgiọngnóidịudàngvàhòanhã.Giangluiravàibước,đứnglắngnghe,mắtđămđămnhìn.KhôngphảilàgiọngnóithườngngàycủabàVũtrongtrẻovàkhúcchiết,giọngnóiấykhôngcóvẻgìcứngcỏi,nhưnghẳncũngkhôngphảilàcáigiọngmàngườitanghekhibànóichuyệnvớitrẻem.

BàVũhỏi:

-Côhãynóichotôibiết,tạisaocôlạimuốnởđây?

Làicúinhìnxuốngđất.Côhốitiếcvìđãkhôngmặcáocụtvàquầnbằngvảixanh,thayvìphụcsứcbằngxatanhmàuhoalý.

-Tôimuốncónơiănchốnởtrướckhisinhcon.

-Côliệucóconkhông?

LàingẩngđầuvàliếcnhanhnhìnbàVũ:

-Vâng

BàVũnói:

-Khôngcóconđâu.

Làilạingẩngđầu,mởmiệngđểphânbuavànhìnvàođôimắtbàVũđươngphântíchmình.Đôimắtbàsángsuốtvàsâusắc;côtaòakhóc.BàVũlạinói:

-Nhưthếkhôngcóconđâu.

Giangxenvào:

-Thưabà,khôngcầnphảigiữcôấylại.

BàVũđưabàntaydàivàthonnhỏrangănlại:

-Chịđểtôiđịnhđoạt.Tôimuốnchịđichỗkhác.

-Sao?Conđichỗkhácđểbàlạimộtmìnhvớicáiđồnhơnhớpấyà?

-Chịđếnđứngởsaucửakiađi.

ĐợiGiangđikhỏi,bàradấubảocôgáingồitrênmộtcáiđônsứcạnhđấy.Làingồixuống,đưataydụimắt,ấmứctrongcổ.

BàVũnóivớiLài:

-Côphảibiếtrằng,vàoởtrongnhàmộtngườiđànônglàmộtviệcrấtquanhệ,nhấtlàmộtgiađìnhtolớnvàdanhgiánhưnhàchúngtôi.Côcóthểpháhoạitấtcảhạnhphúckhivàođây.Haycôcóthểtăngthêmhạnhphúcchonhànàybằngsựhiệndiệncủacô.Cáiđótùyởcô.Nếucôđếnđâyđểcócơmănvànhàở,thìcứnóichotôibiết.Tôihứasẽchocôcảhaiđiều.Côsẽcócảhaimàkhôngcầnphảidùngthânxáccủacôđểđềnđáplại.

LàinhìntrộmbàVũ,vẻxảoquyệt.

-Làmsaongườitacóthểchokhôngngườiđànbàmộtđiềugìđược?

BàVũlấylàmkinhngạc.Mộtthángtrướcđâycólẽbàđãkinhdễsựthấphèncủacôgáinày.Nhưngbâygiờbàđãhiểucô.Bànói:

-Côchưabaogiờvôcớđượccủaănhaynhàở.Thếthìcôkhómàtinlờitôiđược.

Làinói:

-Tôikhôngtinaicả.

Côrútramộtchiếckhăntaybằnglụađỏ,mộtchéokhăngàivàomộthạtnútvàchéokiacôvặnquanhngóntay.

BàVũhỏi:

-Vậy,thìracôđếnđâyđểcónhàởà?

Làilắcđầu:

-Tôikhôngnóithế.

Côtagiươngcácmimắtnặngnềlên,vàmộtvẻtinhquáihiệnratrongđôimắttròn,rấtđen.

-Nhiềungườikhácđãhứachotôimộtngôinhà.

-Nhưngrốtcuộc,côđếnđâyvớimộtchủđích?

Rồibàcănvặnthêm:

-Cóphảivìvinhdựđượcthuộcvềgiađìnhchúngtôikhông?Dùcôphảiởnhàsau?

MặtLàiửngđỏdướilànphấn.Côlẩmbẩmcâunóilóngcủabọnngườiđầuđườngxóchợ:

-Tôithíchcáitrụcchỉcũ…

BàVũhiểucônóivềôngVũ.Nhưngbàkhôngquởtráchgì.Sựthậttừtráitimcôấytuônra,nguyênchất,thuầntúy.

BàVũbảo:

-Conơi!Ônggiàhơnconnhiềuquá!

Côvừanóivừarun:

-Tôithíchnhữngônggià.

-Tạisaocôluônsợ.Khôngcầnrunsợtrướcmặttôi.

Làisợhãinói:

-Tôichưabaogiờbiếtđượcmộtngườiquíphái,màôngthìquípháiquá?

BàVũchưabaogiờdùngtiếngấychoôngVũ.Hunghăng,nóngnảy,íchkỷ,cốchấp,đôikhitốtbụng–nhữngtiếngấycóthểthíchhợpchoôngnhưngquípháithìkhông.

Làinói:

-Tôimuốnnóilà…là…quíphái.(Côđưacánhtaylên)Bàxemchiếcvòngnày,nóbằngvàngròng.Nếulàcủamộtchàngthanhniênchotôi,thìnósẽlàđồngmạvàng,màhắntacứthềlàvàngnguyênchất,vàcólẽthềmãichođếnkhibỏtôi.Nhưngkhông,ônggiàđãchotôimộtchiếcbằngvàngthật.

CôtacắnchiếcvòngvàchỉdấurăngnóivớibàVũ.

-Bàxemđâynày.

-Phải,vàngthật.

Làihăngháitiếp:

-Ôngrấtkiênnhẫn.Khitôithấytrongmìnhkhóchịuthìôngbiếtngay–ôngkhôngkhẩnkhoảnnàiép,cáccậuthanhniênthìkhôngđếmxỉagìđến–họthíchgìlàmnấy.Nhưngônggiàấybaogiờcũnghỏixemtôirasao.

BàVũhỏi:

-Thựckhông?

ĐókhôngphảilàôngVũmàbàbiết.

Côgáingồixuốngvàxoayxoaychiếcvòngquanhcổtay.

-Nếutôikhôngcóconthì…

-Đứaconkhôngquantrọng.

LàinhìnbàVũbằngkhemắt.BàVũtiếp:

-Chỉcóđiềunàylàquanhệ:Côsẽđemhạnhphúcđếnnhànày,haycôsẽlàmchonhànàymấthạnhphúc!

Làingẩngđầuvànhiệtthànhđáp:

-Tôisẽđemhạnhphúcđếnchoông.Thưabà,tôixinhứađiềuấy.

-Ngàymaitôisẽquyếtđịnh.

BàVũvừanóivừađứngdậy.Giangchạyđếndẫncôgáira.

Khicôgáiđãravề,bàVũlữngthữngbướctrênmộtlốiđinhỏhẹpmàánhmặttrờichanhòatrêncácviênđálát,đếntậnthềmcổng.ÁnhsánglàmlóamắtbàVũ,nhưngmặttrờisưởiấmchânbà.

“Mìnhđãxửtríphảicách”Bàthầmnhủvàhơilấylàmkinhngạc.“Saomìnhcóthểnhưthếđượcnhỉ?”

Bấygiờbàhiểu.NếuLàiyêuôngVũthật,thìchínhngaymốitìnhấycũngphảiđượcthathứ.CònvềphầnôngVũ,ôngcóyêuLàikhông?Nếuôngcũngyêucôtathìhạnhphúcsẽtăngthêmtrongnhà.Tấtcảnhữngđiềukhônghayxảyratrongcácgiađìnhđềudobởithiếutìnhthươngcả.

BàbảoGiang:

-Nghỉdậy,tôisẽsangthămôngchủ.

-Ồ,thưabàphảiđấy.Cólẽbàsẽkéoôngtrởvềvớisựkhônngoan.Trongnhànàynhiềuđànbàquá!

LúcGiangdẫnLàiravề,chịhỏi:

-Côcóđượcởđâykhông?

Làiấpúng:

-Tôikhôngbiếtgìcả.Bànóingàymaibàsẽtrảlời.

Giangnói:

-Bàchúngtôibaogiờcũngquyếtđịnhrấtnhanh.

Rồichịkhôngnóithêmýtưởngcủamình;nếubàchủchịkhôngtrảlờingaythìngàymaisẽlàkhông.Giangdẫncôgáiracửasauvàcàithanhsắtlại.

Bấygiờ,chịnóivớibàVũ:

-Thưabà,consẽđitrìnhvớiôngtrước.

Đôimắtkhôngkínđáocủachịlạisánglên.BàVũnomthấy,hiểungayvàmỉmcười.

BàVũthứcdậynhưthườnglệ,tinhthầnsángsuốtvàtâmhồnyêntĩnh.Suốtđời,bàđãtranhđấuđểđạtđếnsựbìnhlặngvàyêntĩnh.Bàtựbiếnmìnhthànhtênnôlệcủaýchí,vàýchíấybắtthểxácphảiphụctòng.Thậtthế,đôilúcýchíralệnhchothểxáchànhđộngtheomộtchiềuhướngnàođó,màkhôngđếmxỉagìđếncácsựnhờmtởmhayướcmuốncủanó.Bâygiờbàcảmthấy,bàsẽkhôngcònbắtbuộcmìnhphảiphụctòngtrongbấtcứviệcgìnữa.

Bàthầmnóitronglòng:“An-Rêơi!Thầyphảichếttrướckhitôihiểuthầy,thếkhôngphảilàmộtđiềulạlùngsao?”

CâutrảlờicủaAn-Rêđếntrongtâmtríbà:“Khôngcógìlàlạcả.Thânxáctolớncủatôiđãngăncáchchúngta.Bànhìnmộtkhuônmặtvànhữngđườngnétkhôngquanhệgìđốivớitôicả.Nhữngđiềuấydotổtiêntôilưulại,màhọlànhữngkẻxalạđốivớitôi.Chodùtôimuốnxemhọnhưthếvàmuốntựtáchrờikhỏihọ,tôivẫnbịxácthịthọcầmgiữ.Bâygiờ,tôimớithựclàchínhmìnhtôi.

Tựđáylòng,bànóivớithầy:

-An-Rêơi!TôicònphảigọiAn-Rêbằngthầynữakhông?

-Đặtmộttêngọichomốitươnggiaocủachúngtalàđiềuvôích.

Trongtâmtư,bàtưởngnhưnghethầynóinhưvậy.

Bàsợhãivìcuộcnóichuyệnấydiễnratrongnộitâmcủabà.Conngườihoàinghicủabàcólẽnhạocườimộtsựxuấthiệnsiêuphàm,chodùlàsựxuấthiệncủamộtngườithânyêuđinữa.Nhưngkhôngcósựxuấthiện,cũngnhưkhôngcótiếngnóinào.Gianphòngnghiêmkhắcvẫnynguyênnhưtrướckhibàngủ.CâutrảlờicủaAn-Rê,bàchỉnghetrongtrí.CólẽđóchỉlàsựámảnhgâynênbởicáichếtcủathầyAn-Rêvàbởiviệcbàkhámphárabàyêuthầy.Chỉtrongvàigiâythôimàbiếtđượcmìnhyêumộtngườiđànôngvừamớichết,đólàđiềucóthểlàmrungchuyểncảtrờiđất.Khônglạgìócnãođãthumìnhlạitrongcơnrốiloạn.BànhớlạiđiềuthầyAn-Rêđãnóivềcáchtruyềnlancủatưtưởngquacáctếbào,làmthànhchấtnão.SựýthứcvềtìnhcảmcủabàđốivớiAn-Rêthâmnhậpvàocáctếbàoấy,vàcốnhiênsẽlàmđảolộntấtcảdòngtưtưởngđãcótừtrước.

Bàthầmnghĩ:“Tôikhôngbiếttôisẽtrởthànhcáigìđây!”.

Bàlắngnghe,chờđợimộtcâugiảiđáp.NhưngđộtnhiênbànhớlạivẻmặtcủaAn-Rêkhithầymỉmcười.Bàthấytiaánhsánglóeratrongđôimắtsâu,vàbàmỉmcườiđáplại.

Giangbướcvàophòng,dánglolắng.Chịtứctốinói:

-Sântrướcđầycảtrẻănxin.Cònconđĩthìlạiđếnngồitrướccổnglớn.Nóbảo,bàđãchomờinóđến.

BàVũmỉmcười:

-Sángnaytôimuốnănmộtcáibánhbaonhỏ.

Giangnhìnbà:

-Thưabà,hìnhnhưbàđãthayđổi.Dabàhồngnhưdatrẻcon.Bàcóbịsốtkhông?

VừanóichịvừavồlấybàntaynhỏcủabàVũvàáplênmámình.

BàVũđáp:

-Khôngsốtgìcả.Hoàntoànkhỏemạnh.

Bànhẹnhàngrúttaylại,đẩycáichănbằnglụara.Rồibàchỗidậy,đểGiangtrangđiểmvàmặcáochomình.NhưngbàkhôngchịumặcchiếcáodàimàuxámmàGiangđãsoạn.Bàlạichọnmộtchiếcáomàuhồng,cũ,màbàđãđểriêngmộtbêntrongđêmrạngngàylễtứtuần,vìbànghĩ,bàsẽkhôngbậnnhữngsắctươiấynữa.

Hômnay,cáiáoấyxemrathíchhợpvớibàhơnbaogiờhết.Lầncuốicùngbậnnó,bàthấymàuấylàmvàngnướcdatáinhợtcủabà.Nhưngsángnay,cáiáoấylạilàmchobàthêmtươi.Bànhìnvàogươngvàtựnghĩ:“Bậyquá!Thếmàmìnhđãxếpnólạimộtbên”

Tínhlàmdángtựnhiêncủabàlạitrỗidậy.

“Tiếcthật!Thầychưabaogiờthấymìnhnhưthếnày!”

BàmỉmcườicùngbóngmìnhtronggươngvàliếcnhìnGiangxemchịcóthấykhông.NhưngGiangđangbậngấpchiếcáomàuxám.

BàVũsangthưphòng.Thườngthìbàthấycuộcđờibàquáphứctạp,phiềnnhiễu,vìcóbaovấnđềvôphươnggiảiquyết.Haimươiđứatrẻđợibàngoàisân.Côgáinhàthổngồiởlốivào.BàcótráchnhiệmđốivớiôngVũhơnbaogiờhết.CòncóThuMinhvàđứabémớisinh,cáccontraivàcondâubà.NhưngbàVũkhôngcảmthấyrốitrínhưtrướckia.Lầnđầutiêntrongđờibà,bànhậnthấykhôngcóailàmbàbựcmìnhcả.Suốtđờibàđãtranhđấuđểchốnglạisựnhờmtởmấy;khôngailàmbàvừaýhoàntoàn.Bà

khôngyêumẹbàvìbàcụdốtnátvàmêtín.Cònthânsinhbà.Cóthểbàthươngôngcụ,nếubàkhôngthấyởôngmộtphongtháicáchbiệt,mộttâmhồnvượtquátâmhồnbà.VàmặtdầukhibàlấyôngVũ,ônglàmộttrangthanhniêntuấntú,nhưngôngcómộtvàikhíacạnhsâukínlàmbàkhôngvừalòng.Ngaytrongkhibàchiasẻnhữngphútgiâyhoanlạcnồngnàncùngông,bàkhôngthểkhôngbiếtmộtvàihìnhthứchaymùivị.Vàmặtdầubàđãchấpnhậnsựđụngchạmxácthịt,bàvẫncảmthấynhưbịôngcưỡngép.ÔngcụCốđốivớibàrấtthân,nhưngbàtếnhịquánênmặcdầumếnphụccụ,bàvẫnkhôngquênnhữngđiềuởcụđãlàmchobàkhóchịu.ÔngcụCốcólòngnhânhậu,lýtríminhmẫn,nhưngrăngcụbịhưnênhơithởcómùihôi.

“NếumìnhkhámpháratìnhyêucủamìnhđốivớiAn-Rêkhithầycònsốngthìkhôngbiếtmìnhsẽ…”

Bàchưakịpnghĩxongthìmộtýnghĩkhácchợtđếntrongtríbàthaycholờigiảiđáp:

“Bàthấytrongcáichếtcóbiếtbaosựkhônngoannópháhủythểxácconngườivàgiảithoáttinhthầnngườiấy”.

-Nhưngnếutôitrẻhơn,thìliệuchỉtinhthầncủathầythôi,cóđủlàmtôimãnnguyệnkhông?

Bàcúinhìncácviênđálátmàuxám,liềnlặn.Trongthờithanhxuân,bàcóthểyêumộtngườingoạiquốckhông?VàdĩnhiênAn-Rêlàmộtngườingoạiquốckhácxứvàkhácgiống.Bàcốhìnhdungrathầytrẻtrung,hăngnồngtheolốiđànông,vàbầumáutrongngườibàbịkhíchđộngvìmộtcơngiậndữlạkỳ.

-Ồ!Không.Khôngphảithế!

Tiếngkêuấyphátratrongtríbàvàbàhứa:

-Không,đốivớitôihoàntoànkhôngphảinhưthế.

Giangđivàovàcẩnthậndọnthứcănsánglênbàn.

BàVũcầmđũa:

-Ngoàisân,bọntrẻcógìđểănkhông?

Giangđápgiọngcụtngủn:

-Hẳnlàkhông,thưabà.Ngườitakhôngđượclệnhphảidọnchongầnấyngườiăn.

BàVũdịudàngnói:

-Thếthìtôiralệnh.Bảongườitanấucơmngaybâygiờ,đimuabánhvànấunướcchèđểchúngdùngbữatrưa.

-Maymàtrờikhôngmưa,chứnếuphảisắpchobọnngườiấyởtrongnhàthìchỗởcủachúngconmớirộngrãilắmđấy!

BàVũđáp:

-Cóđủchỗchohếtthảymọingười.

BàkinhngạcthấyGiangòakhóc,chịkéochéoáocộcxanhlênmắt.Chịvừađivừathanvãn:

-Bàkhôngcònnhưtrước!Khôngphảilàbànữa!

Nhưngđếntrưa,trongsâncónhữngrácơmlớn.KhibàVũđến,bàthấycácemnhỏănmộtcáchngonlànhvuivẻ.Miệngcácđứabéhárachocácđứalớnđútcơm.Mụgiàsănsóclũtrẻđứngdậykhithấybàđến.Haimámụcăngphồngvìmiệngđầycơm,mụbảobọntrẻchàobàVũnhưlàmẹcủachúng.

BàVũmỉmcườinóivớilũtrẻ:

-Đúngđấy,bâygiờchacácconkhôngcònnữa,thìbàđâylàmẹcủacáccon.

Cácembémồcôinhìnbà,trìumến.Thốtnhiên,lầnđầutiêntrongđời,bàVũcảmthấytrongmìnhnhữngvachạmthựcsựcủaviệcsinhđẻ.Conngườibàdườngnhưmởravàlạitanhòavàmộtbảnchấtkhác,caohơnbảnchấtcủabànhiều.NhữngđứatrẻnàylàconcủabàvàcủaAn-Rê.

-Hếtthảycácconlàconcáimẹ.

Bànóivớichúng,vàngạcnhiênvìnhữnglờinóitừmiệngbàthốtra.

Nghenóivậy,bọntrẻùavàoômlấybà,sờbà,dựavàobà.Bàcúixuốngnhìnchúng,bàthấyrõnhữngvẻđẹpcũngnhưnhữngtìvếtvàkhuyếtđiểmcủachúng,nhưngbàkhôngnhờmgớmchútnào.

Bàmỉmcườinóivớichúng:

-Chacácconđãcốxâydựngchocáccon,nhưngcácconcũngcòncómộtngườimẹ.

Bàsờcáisẹotrênmámộtembévàhỏi:

-Concònđaukhông?

Đứabéđáp:

-Conđausơsơthôi.

-Tạisaothế?

Đứabécúiđầu:

-Bàchủcủaconđãdíđầuốngđiếuvàođấy.

-Tạisaothế?

-Conlàđầytớcủabàấy–conkhôngthểđinhanhđượcnhưýbàấy.

EmbéđặttayvàobàntaybàVũ.

-Mẹcóthểđặttênchoconkhông?

Emnàixin:

-Chaconsắpđặttênchocon,nhưngngàichếtđộtngộtquá.Cácemkhácđãcótêncảrồi.

-Đểcácemấyxưngtênchomẹnghe,sauđómẹmớibiếtphảiđặttêngìchocon.

Lầnlượt,cácembéxưngtênra,vànhữngtênấyđềudoAn-Rêđặt.

-Thương-Tín-Nhượng-An-Chân-Từ-Sáng-Nhạc-Thân-Nguyệt-Nhật-Minh-Hỷ-Quang.Đólànhữngtênthầyđãđặtchonhữngemlớn.Còntênnhữngemnhỏthìngộnghĩnhbuồncười:Mèocon-Tuyết-Hồng-Nhẫn-KimvàNgân.

KimvàNgângiảithích:

-Vìchachúngconbảo,trướckhichúngconđếnthìngàithiếutiềnbạc.

BàVũbậtcườivìcâuchuyệnngộnghĩnhấy.BéKimnói:

-Ngàynàochacũnglàmchochúngconcười.

ĐólàmộtembémậpmạpcầmlấytayemNgânrấtchặt.

BàVũmỉmcườihỏi:

-Haiconlàchịemà?

Haimươigiọngnóicấttiếngtrảlời:

-Chúngcontấtcảđềulàchịem.

BàVũnói:

-À,đúngrồi.Mẹkhờquá!

Embécósẹođứngnépsátvàobà.Emhỏi:

-Còntêncủacon?

BàVũnhìnkhuônmặtbénhỏ,âuyếmnói:

-MẹgọiconlàÁI.

Embélậplại:

-ContênlàÁi.

Mảnhsânbâygiờbaoquanhbởinhữngkhángiảimlặng.Lũnôtìkiếmcớđingangquađấyđểdừngbướctrốmắtnhìn,nhưngcáctrẻemtrongnhàvàcácngườibàconxathìkhôngviệnmộtcớnào.Họđứngnhìn,miệngháhộc,trướcmộtbàVũmớilạ.Làichánnảnvìchờởcổngquálâu,nàngđứngdậyvàtựtiệnbướcvàosân,saulưngcómộtngườiđitheo.Làiđãchuẩnbịđểtỏrarấtcươngquyết,vàđòihỏicácquyềnlợinhưmộtngườimanglạihyvọngsinhmộtquýtửchotronggiađình.

Nhưngthayvìmộtbàcaođạovànghiêmnghịmàcôdựđoánsẽgặp,côlạithấymộtbàxinhđẹprấtdịudàng,tươicườigiữanhữngđứatrẻănmày.BàVũlinhcảmcóngườiđanglấplósaucộtmáihiện,bàquaylạivàgặpđôimắtLài.

BàVũnói:

-Côxemtôicónhiềuconnhưthếđấy,nhưngtôicũngkhôngquêncô.Tôitìmchỗănvàchỗởchochúngxong,tôisẽnóichuyệnvớicô.

Bàquayvềphíacácngườithânthích,giữahọkhôngcócáccontraivàcondâubà.Đấychỉlànhữngngườianhemhọhànggiànua.Nhữngđứacháuhọnghèonàn,khôngcónhàcửanêntrởvềvớimảnhđấtôngbàđểkiếmmộtchỗđặtlưng.

Bàhỏi:

-Cáccontôisẽởchỗnàonhỉ?

Mộtbàgóagiànói:

-Thưachị,nếuchịlàmviệcthiệnthìnênđểchúngởtrongngôichùanhà.BàVũđangphânvânkhôngbiếtnêncholũtrẻởđâu.Bàliềntánđồngýkiếnấyngay.

Bànóivớimộtgiọngbiếtơn:

-Chịnóithậtchílý!Khôngchỗnàokháctốthơnbênngôichùanhàcả.Bênấycósânchơi,cóbểcạnvàsuốinước.

Bàbướclêntrướcđểdẫnđường:lũtrẻchạytheosau,bàgiàcũngkhậpkhễnhnốigót.ỞtậncùngcácsânnhàhọVũ,cómộtngôichùacũkỹtolớn,domộtbàtổxâydựngđãgầnhaitrămnăm.Khiôngcụmất,cụmuốnđitunhưnglạikhôngmuốnbỏnhàđiởchùacông.Bấygiờcụchoxâytrongkhuônviêngiađìnhmộtngôichùatuyệtđẹp,ởđócụsốngvớicácvịthầnchođếnlúctừtrần,thọgầntrămtuổi.Từấytrởđi,ngườitadùngmộtnhàsưđểlolắnghươngđèn,nhưngkhôngnhàsưnàođượcnhậnnhiệmvụấynếuchưađượcnămmươituổi,vìtrongnhàcónhiềuđànbàtrẻ.Mặcdầuđanghi,bàcũngvẫnchophépnhàsưởlạiđểgìngiữngôichùa.Mườinămmộtlần,bàlomạvàngcáctượngphật,vàcấpmộtsốtiềnđểhươngkhóihàng

năm.Bàconthânthuộccóthểđếnđấykhấnváitùythích,vàngườitachođólàmộtưuthếđểcácthiếuphụtrongnhàkhỏiphảiđidânghươngởcácchùangoài,khỏigặpcácnhàsưtrailơ.

BàVũdẫncácembévàochínhngôichùaấy.Bàdừnglạitrênbựcthềmđárộng.HaihìnhtượngôngThiện,ôngÁccạnhcửavào.

“CáctượngbụtnàycóxúcphạmđếnAn-Rêkhôngnhỉ!”bàtựhỏi.Tôngiáocủathầykhôngcónhữngvịthầnnhưthế.

BàtưởngnhưnghetiếngcườitocủathầyvangdộitrongcácxàsơncaovúttrênđầucáctượngPhật.

BàbènmỉmcườivànắmlấytayembéÁi,bướclênbựcgỗcao,đivàotrongchùa.Khôngkhíngàongạttrầmhươngvàmùihoahuệ.KhóihươngnghingúttrướccáctượngPhậtvàhoahuệnởđầysân.

Nghetiếngchânngười,nhàsưliềntừbếpchạylên.Thầyđangđunrạnấucơm,nênmặtvàtaylemluốc.

ThầyngạcnhiênhếtnhìnbọntrẻđếnnhìnbàVũ.

BàVũnói:

-Tôiđemcủalễđếnđây,cácconhãynóitênchothầyngheđi.

Lũtrẻlầnlượtxưngtênmìnhbằngmộtgiọngdịudàngvàvuivẻ.

Saurốt,bàVũnói:

-VàembénàylàÁi.Tấtcả,đólàcủalễtôidângchochùa.

Vịsưgiàcónghenóiđếnnhữngviệcđãxảyra.ThầyhiểubàVũmuốndângnhữngviệcthiệnchotrời,nênkhôngthểphảnđối,mặcdầuthầybiếtviệcấysẽgâynhiềukhókhănchomình.Thầycúiđầu,haitaychắptrên

ngực.Thầyđithụtlùi,hếtvấptượngPhậtnàyđếnvấptượngPhậtkhác.Thầyđithụtlùimãiđểnhườngbướcchobà.Bàtiếnvàochùa,trỏcácgianphòngmàởđótừtrướcđếnnaychỉcócáctượngPhậtđứngimlìmquaymặtsangdinhcơnhàhọVũ,bànói:

-Đây,phòngcủacácemnhỏnhất,vìởđâycóPhậtbàtừbisẽcanhthứccáccontrẻbanđêm.Đằngkiadànhchocácemlớn,vìởđấycóđủchotấtcả.Cácemphảigiữgìnchothậtsạchsẽ.

Sauđó,bàthấyembéÁiníulấybàxin:

-Mẹchoconđivớimẹ.

EmnàixinbàVũ:

-Consẽgiặtquầnáovàhầucơmchomẹ.Conbiếtlàmtấtcả.

LòngbàVũbốccháyvìyêuthương.Nhưngbàcôngbình.BàbiếtAn-Rêkhôngbanânhuệriêngchomộtemnào.

Bàlắcđầu:

-Conphảiởlạiđểgiúpđỡcácemkhác.Đólàđiềumàchaconmuốn.

Rồibàhiểu,đókhôngphảilàvấnđềcôngbằng.BàkhôngmuốncóaiởcạnhbàđểchiabớtsựsốngcủabàvớiAn-Rê.

Cácembéhỏi:

-Thưamẹ,chúngconsẽngủởđâu?

-Chiềunaysẽcógiường.Bâygiờcácconhãycứvuichơiđi.

Bànhìnthấylũtrẻvuisướng,bàđểchúngởlạivớicácvịthần.

Làichâuđôimôiđỏnhìnsữngvàocànhcâysặcsỡthêutrêngócchiếckhăntaylụa.Đầugóckiagàivàomộthạtnúttrênvaitráivàchiếckhănthòngxuốngnhưtấmvảitreotayngườibịthương.Côdùngcáikhăntayấychemặthoặcđùagiỡnvớinókhicôkhôngmuốnnhìnngườiđốithoại.

CônóivớibàVũ:

-Điềuđókhónóiquá.

-Chắclàkhôngcógìđángnói.

Làiđápgiọngxấcxược:

-Cóchứ,cónhiềuchuyệnphảinói.Nếubâygiờtôikhôngcóconthìrồiđâytôisẽcó.

Vừanóicôvừavỗvàobụngmình.

BàVũnhìncô:

-Côcóthểcómộtđứaconmậpmạp.Trôngnócóvẻkhỏemạnhlắm.

Làibốirốihỏi:

-Nhưngđịavịcủatôitronggiađìnhsẽnhưthếnào?

-Cômuốnđịavịnào?

Làinóigiọngcụtlủn:

-Tôiphảilàvợthứba.

Mộtngườiđẹpđẽ,trẻtrungnhưthế,màlạicóvẻhunghăngthìthậtlàmộtđiềukỳlạ.Đôimắttròn,sốngmũinhỏ,thẳng,haimáhồng,đôimôi

dầy,tấtcảđãtạochocômộtvẻnhanhnhẹnvàchuangoa.

BàVũâuyếmnói:

-Được.

-Thếbàchochuyệnấylàthườngà?

Làilẩmnhẩmlại,vẻmặtkhiêukhíchcủacôbiếnmất,cácđườngnétdịulại.

BàVũhỏicáchđơnsơ:

-Tạisaođiềuđólạilàmtôikhóchịu?

-Bàmuốnnóirằngtôisẽcóthểởđây–trongdinhcơnày–đượcgọilàbàBa,vàkhiđứacontôi…

-Tôikhôngmuốnnhàtôicóconhoang.Điềuđókhôngxứngvớidanhthểnhàchúngtôi.Côlàchiếcbìnhđónnhânhạtgiống.Côcóquyềnhưởngcácvinhdự.

Làinhìnbàvớiđôimắtđenmởlớn.Rồicôòakhócvàlớntiếngkểlể:

-Tôiđãtưởngbàghéttôi.Tôiđinhninhbàsẽnổigiận.Bâygiờtôikhôngbiếtnóigìhơn.

BàVũbìnhtĩnhnói:

-Côkhôngphảilàmgìcả.Tôisẽbảomộtđứaởgáiđưacôđếnphòngcủacô.Chỉcóhaigianphòngnhỏởphíatráingôinhàôngchủ.BàHaiởcácgianphòngphíahữu.Haingườikhỏiphảigặpnhau.Tôisẽtinchoôngbiếtlàcôđãđến.

Bàngậpngừng,rồinóitiếpvớimộtlòngngaythậtvàtếnhị:

-Côsẽthấyôngrấtcôngbình.Nếuôngđểchiếcđiếulạitrênbàncô,nósẽlàcánhthiếpdịudàngcủaông.Nếuôngcầmnơitayvàđirathìcôđừngcógiận.Đólàđiềumàtôiyêucầucôphảigiữđúngđểđượcởđây.Côđừngcómangsựrầyràđếntrongnhànày.

BàVũnhìnmụgiàthờơvàcâmlặngngồibêncạnhLài.

-Mẹcôđấyà?

Mụgiàđịnhtrảlời,nhưngLàiđãnóitrước:

-Mụtalàngườinhàmàtôiở.

-Thếthìđểmụấytrởvề.

Bàlấymấyhàobạctrongtúiáocụtvàđặtlênbàn.Cácđồnghàosángloáng,đếnnỗimụgiàcuốngquítđứngdậyváichàobà.

NhưngLàisụpquìtrướcbàVũ,đầucúisátđấtlàmgiánđoạnsựchàokínhcủamụgià.

-Ngườitabảobàlàngườicôngbình,naytôibiếtbàlàngườirấtphúcđức.

HaimábàVũửngđỏ,bànóicáchthẳngthắn:

-Nếucôđếnđâytrướcmấyhôm,thìcólẽcôchỉcảmthấytứcgiận.Nhưnghômnaykhácvớitấtcảmọingàyvềtrước.

Rồi,mặcLàiquìgối,bàđứngdậyvàbướcvộirakhỏiphòng.

“Talàmộtngườitànnhẫn,bàtựbảo.Ngườiđànbànàođếnnhànàycũngđược,nếuhọthích,takhôngthiếtgìđếnđiềuấycả,lòngtađãtrànđầy.”

Bàdừnglại,chờđợicâutrảlờichonhậnxétấy,nhưngkhôngcógìbằngsựbìnhansâuxatrànngậptoànthânbà.

“Nếutôikhámphárađượcnhữngtìnhcảmcủatôiđốivớithầykhicònsống,thìliệuchúngtacógiữthinhlặngkhông?”

Cũngkhôngcócâutrảlờinào,vàbàmỉmcườivềsựthinhlặngấy.Ngaykhiđãtrởthànhlinhhồnthuầntúy,An-Rêvẫnsợáitình.Quyluậtcuộcsốngcủathầyvẫntiếptục.Mộtlátsausựthinhlặngấybịphátanngay.Khiđivàosânchính,bàchợtthấycóbangườiđànôngđứngđợi.Họănmặcchínhtề,vàgiảvờkhôngthấykhibàđitới.Họtấmtắckhenbàđẹp,nhưngbàkhôngbiếtđếnđiềuấy.Bànói:

-TôilàbàVũ,cácôngđếnđâycóviệcgì?

Nghevậy,họđứngkhépnépđểtrìnhdiện,vàngườilớntuổinhấttrảlờihếtsứcnhãnhặn,mắtkhôngnhìnbà:

-Thưa,chúngtôimuốnthưachuyệncùngbà.Chúngtôimuốnhỏixemcónênbáothùchongườichếtkhông?Lũcướpáoxanhlàmộthiểmhọacủathànhphố.Đãhẳnlàmấylâunaykhôngaichếtvìchúng.Vàquảthậtngườiấylàmộtngườingoạiquốc,mộtgiáosĩ.Nhưngnếubọnchúngđãbắtđầugiếtcácngườingoạiquốcvàcácgiáosĩ,thìnaymaisẽđếnlượtchúngta.Thànhphốkhôngnênnhânvụnàymànhờđếnphápluậthaysao?Nếucó,bàmuốnlãnhnhiệmvụkhiếunạikhông?

Bàcảmthấymộtcửchỉphảnkháng.BàthấyđôimắtAn-Rêtừkhướcsựbáothù,bàliềnđáp:

-Hẳnlàthầyấykhôngmuốnngườitabáothùchomình.Thầythườngnóivềviệcthathứchonhữngaikhôngýthứcđượchànhđộngcủamình.Nhưngnhữngtêncướpấylàaithế?

Ngườilớntuổinhấttrongbangườiphẫnuấtnói:

-Lànhữngtênvôlạitrongthành,nhữngđứacầubơcầubất,nhữngthằngmuốnlàmgiàukhôngphảibởiviệclàmchânchính,màlàdoviệckhủngbốcácngườikhác.

Bàkinhngạchỏi:

-Hạngngườinhưvậycónhiềukhông?

Cácngườiđànôngcười,nhưngvìkínhtrọngbà,họcườikhôngthànhtiếng.Mộtngườinói:

-Ngàynaycónhiềulắm.

-Tạisaothế?

Mộtngườitrảlời:

-Tạivìthờiđạixấu.

Đólàmộtngườiđànôngnhỏbé,khuônmặtnhănnheo,nhưnglàntócvẫncònđen.BàVũđứnggiữanắng,mặcáomàuhồngvàtrongđôimắtcủangườiđànônglộrasựkhenngợivẻkiềudiễmcủabà.Nhưngbàtránhtấtcảnhữngsựkhenngợicủađànông.

Bànói:

-Tạisaothờiđạilạixấuđếnthế?

Bàhỏi,mặcdầubàđãbiếtlýdo.

Ngườiđànôngđáp:

-Thưabà,bàđãsốngtrongcácbứctườngtolớncủadinhcơnày.Bàkhôngthểhìnhdungđượcthếgiớiđangtrảiquamộtcơnbiếnđộngnhưthếnào…Hiệntượngấyđãkhởiphátởnướcxấuxanhấttrongcácnướcngoại

quốc,tạiđâyluônluôncócácmầmchiếntranhđedọa.Khôngaitrongchúngtacóthểthoátkhỏi.Hoàncảnhđãkíchđộngmộtsốthanhniênkhắpnơi.Họtựhỏitạisaophảikhépmìnhtheonhữngcổtụcnaymaisắpthayđổi?Họkhôngcógìmớiđểphụngsự,chonênhọluyếntiếcnhữngcáicũvàtrìhoãnsựtiếnbộ,họsốngkhôngcóquyluật.

BàVũnhìncácngườiđànông.Bàcóthểhoàinghitấtcả,nhưngnhữngtưtưởngcủaAn-Rêthìbàcholàđúng.

Bànói:

-Thầyấykhôngmuốnbáothù.

Họnghiêngmìnhchàobàvàravề.Nhưngkhihọđãđikhuấtbàcảmthấyloâu.BàtiếptụcđitìmôngVũ,vìbàmuốnbiếtýkiếncủaôngbâygiờ.Vừađi,bàvừasuynghĩđếnnhữngđiềucácngườiđànôngnóivừanói.Bàcónêngửicáccontraibàđixatronglúcthờithếrốiloạnnhưthếnàykhông?Bàthầmnhủ:“Nếucảmthấycôđộc,tacóthểsợhãi.”

Nhưngbàđãkhôngcôđộc.Đượckhíchlệbởiýtưởngấy,bàVũnhớlạibàphảibáotinchoôngbiếtlàLàiđãđến.Bàvộitớiphòngông.

Bàvàolốicửavòngnguyệt;bànomthấyôngVũđangấncáinồiđiếubằngđồngxuốngđấtmủncủahàngmẫuđơn.Ôngbậnáoképxatanhmàusẫm,chânmanggiầynhungnhồibông,lótlụa.Ônggầyđi.Trongthờithanhxuânôngkhámập,vàphìnộnkhiđếntuổitrưởngthành.Bâygiờ,mặcdầukhôngđếnnỗimảnhdẻ,nhưnglànmỡtrongngườiôngtađi,làmdanâuvànhẵn,thụngra.

BàVũhỏichồng:

-Mìnhcókhỏekhông?

Ôngvừaxớiđất,vừađáp:

-Khỏelắmmìnhạ.

-Mìnhlàmthếehỏngcáiđiếumất.

-Tôithửxemmấycâymẫuđơnđãbénrễchưa.Tôithíchloạihoanàyquá,nêncứsợchúngbịthốirễ.

Bànói:

-Mấyluốngấyráođấtráonước.Mìnhkhôngnhớtôiđãchođặtngóivàođấysao?CáinămsinhthằngThếấymà.Chúngtađãchođắpluốngđấtcaolênđểtừgiườngnằmtôicóthểtrôngthấyhànglan.

Ôngnói:

-Cáigìmìnhcũngnhớcả.Chúngtaởngoàitrờihayvàotrongnhànhỉ?Tốthơnlàđivào.Gióđộclắm,nócứxoáyởmặtđất,làmchânmìnhlạnhcónglại.

BàVũngạcnhiêncảmthấymìnhdễchịuđốivớiông.ChắcchắnbàkhôngthểgiảithíchchoônghiểunhữngtìnhcảmcủabàđốivớiAn-Rê.Mộtngườingoạiquốc,mộtgiáosĩ,mộtngườiđãchết,cólẽôngsẽtưởngbàmấttrí.

BàtheoôngVũvàotronggianphòngchính,ởđấymặttrờichiếuvàokhungcửamở,làmthànhmộthìnhvuônglớntrênnềnđálát.Nhữngtìnhcảmcủabàđốivớiôngvẫnkhôngthayđổi.Nghĩthế,mộtniềmxótthươngôngtrỗidậytronglòngbà.Đángbuồnchoôngbiếtbao!Vìbàkhôngbaogiờyêuông!Bàđãlàmchocuộcsốngcủaôngthiếuthốn…Bàđãkhônglàmgìchoôngcả.Việcbàhiếnthânchochồngcũngnhưviệcbàsinhcontrai,khôngđềnbùđượcviệctráitimbàthiếutìnhyêu.Cáicớđộcnhấtđểbàchữamình,làôngVũvàbàđãhiếnthânchonhaungoàiýmuốncủahaingười.Tuynhiênbàđãphụngsựhếtmình.Nhưngnếubàđãtựnguyệnchọnlựaông,thìbàsẽkhôngbaogiờthathứchomìnhcả.Mộtngườiđànôngthiếutìnhyêuthươngcủavợ,khôngcógìđềnbùthiệthạichohọđược.

“Vậythìbằngcáchnàyhaybằngcáchkhác,taphảicungcấpáitìnhcho

ông”bàtựnhủvàbìnhtĩnhnói:

-TôivừanóichuyệnvớicôLài.

BàVũngồibênphíatráibàn,cònôngthìtheothườnglệngồibênphải.Chínhhọđãtừngngồinhưthếvàobuổichiều,trongcuộcsốngvợchồngcủahọ,đểbàncôngviệctrongnhà.

ÔngVũchămchúnhồithuốcvàonồiđiếu.Rấttếnhị,bàVũđoánbiếtôngsợbà.Vàomộtlúckhác,cólẽviệcấylàmbàvuithích.Sựkínhsợdobàgâynênkhônglàmchobàkhóchịu,bàthấyđólàcáibằngchứngrõràngvềưuthếcủabà.Nhưngbâygiờ,bàbuồnrầunhậnthấyvẻlấmlétcủachồng,vàhaibàntaytolớncủaôngkhẽrunrun.Ởđâucósựsợhãi,ởđấykhôngcótìnhyêu.An-Rêkhôngbaogiờsợbàvàbàcũngthế.Bàhiểu,ôngVũcũngkhôngbaogiờyêubà;nếucó,hômnayôngđãkhôngsợbà,vàđiềuấykhiếnbàxaoxuyếnmộtcáchlạ.

Bànói:

-Mìnhhãynóichotôinghenhữngtìnhcảmcủamìnhđốivớicôgáiấy.

Trướclờinóinhãnhặnấy,ôngVũnhìnbàvàbànhậnthấytrongđôimắtôngcómộtvẻnhútnhátmàbàchưatừngthấybaogiờ.

Ôngđáp:

-Tôibiếtcôgáiấyđãlàmchomìnhcónhữngcảmtưởngrasaorồi.Hẳnnhiênlàcôtathấpkémvềmọiphươngdiện.Nhưngcôtalàmchotôiđaukhổ.Vàdùsao,đờicôtakhôngđượcmaymắnlắm.Đờicôấyrấtbuồn,thậttộinghiệp!

-Mìnhkểlạichotôingheđi.

Ngôinhàquáyêntĩnh,đếnđỗicảhaingườitưởngđâuchỉđộccómộtmìnhhọ.Tườngnhàrấtdày;sânnàykếtiếpsânkia.Tronggianphòngrộngrãinày,từbaonămnayvẫnnhữngbànghếấykhôngxêdịch;ôngvàbàVũ,

chỉlàhaingườitrongsợidâyxíchdàinhữngđànôngvàđànbàđãsốngdướimấychiếcxàtolớncủacáimáimênhmôngnày.Nhưng,mộtphầntửmớiđãxenvào,trậttựbịpháhủy.

ÔngVũbảochữa:

-Không,chắcnơicôtakhôngcógìkhácthườngđâu.

BàVũnóivớivẻhiềntừvàkháclạ:

-Nếucôtachiếmđượctìnhyêucủamình,thìcôtalàmộtngườiphithường.

ÔngVũbốirối:

-Mìnhnày,mìnhthấytrongngườicókhỏekhông?Giọngnóicủamìnhtôixemcóchiềuyếuhơnmọingày.

-Chưabaogiờtôicảmthấykhỏehơnhômnay.Mìnhhãynóithêmchotôinghevềcôgáimìnhyêu.

ÔngVũngậpngừng:

-Khônghẳnlàtôiyêucôta,nghĩalàđốivớicôtatôikhôngcónhữngtìnhcảmnhưtôiđốivớimình.Tôikhôngthánphụccôta.Côtakhôngcóhọcthức.Cólẽtôisẽkhônghỏiýkiếncôtavềmộtvấnđềnàocả.

ÔngVũdễchịukhithấynétmặtbànồngnhiệthơnthườngngày.Trongđôimắtcủabàcónhiềukhíchlệhơn.Bàkhôngcóvẻgìlàbấtbìnhcả.

Ôngnói:

-Mìnhcómộttâmhồnđángphục.Tôicónênnóitiếpnữakhông?

-Xinmìnhcứtiếp.Mìnhhãynóichotôinghe.Bằngcáchnàocôtađã

làmchomìnhcảm;nhưthếtôimớicóthểbiếtmìnhcóyêucôtathựchaykhông?

-Tạisaomìnhquantâmđiềuấyđếnthế?

-Chẳnghạn,tôithấytôicướiThuMinhvềchomình,hóaratôiđãlàmhạimình.

Ôngnhãnhặnnói:

-Ồ,mìnhđãlàmviệcấyvớimộtýtốt.

-Tôiđãhànhđộngmộtcáchíchkỷ.

Ôngcốnóimộtcáchdịudànghơnnữa:

-Mìnhạ,khôngaibéngótmìnhđược.Tôixinnóilạilầnnữalà,nếukhôngcólễtứtuầncủamình,thìtôisẽkhôngthấymộtngườiđànbànàokháctrênđờinày.

Bàlạimỉmcười:

-Thanôi!Đốivớingườiđànbà,giữalễtứtuầnvàsựchết,haiđườngchỉchọnmột.

NếubàđãyêuôngVũthìbàsẽchọnsựchếthơnlàthấymặtLàitrongnhànày.

ÔngVũvẫnmộtmựcnhãnhặn:

-Mìnhđừngnóiđếnviệcchết.Vậy,mìnhmuốnbiếtcôgáiấyđãlàmchotôicảmcáchnàoà?Côtalàmchotôithấytôitàigiỏi,mìnhhiểuchứ.Phải,côtađãlàmchotôicócảmgiácnhưthếđấy.

BàVũnhắclại:

-Tàigiỏi?

-Côtanhỏbéquá!Côtadốtnátvàyếuđuốiquá!

Mộtnụcườicởimở,chânthật,nởratrênđôimôiôngVũ.

-Khôngcóaisănsócđếnnàngbaogiờ.Thựcra,đấychỉlàmộtcôbécon.Nàngkhôngcónhà.Khôngaihiểunàngthựcsự.Nàngcóvẻđơnsơvàtầmthường,nhưngcótâmhồn.Nàngkhôngphảilàngườitríthức.Nàngluônluôncầnđượcdìudắt,nângđỡ.

BàVũlắngnghe,sửngsốt.Suốtđờibà,khôngbaogiờbàngheôngVũnóiđếnviệcgìngoàicácsởthíchvànhữngướcnguyệncủaông.

-Nhưngmìnhcóthậtlòngyêucôtakhông?

Vớimộtvẻtựhàophalẫnkhiêmnhượng,ôngVũnói.

-Nếunhữngđiềutôinóivớimìnhlàtìnhyêu,thìlàtôiyêunàng.

Chưabaogiờhaingườithấygầnnhaunhưthế.Bàkhôngbiếtlòngôngquảngđạiđếnthế.Chínhông,ôngcũngđượcđổimới.Sựkhámpháấylàmbàngạcnhiênvôcùng.MộtngườinhưAn-Rêmànhennhómtìnhyêutronglòngbàthìchẳngcógìlàlạ.NhưngcôLàikia,đứacongáitầmthường,đườngsáấy,đứacongáidốtnát,ngâyngôvàthấphènđếnthếmàcũngcóthểthôngquachoôngVũmộtthứnănglựcnhưvậythìthậtlàmộtphéplạ.

-Thếthìviệcđómìnhkhônglấylàmđiềulạsao?

Ôngquaynhìnbà,biểulộsựâuyếmvànảinỉ.

Bàđáprấtmau:

-Tôihoanhỉlắm.

Cảhaingườicùngđứngdậyvàđếnsátbênnhaugiữaánhmặttrờichanhòatrênnềnđálátnơikhungcửa.Sựhăngháicủabàđãlàmôngbạodạnthêm.Ôngnắmlấytayvợ;trongphútgiâyvắnvỏiấy,họkếthiệplàmmộtvàhaimắtlặngnhìnnhau.Bàrấtmuốngiảithíchchoôngrõtạisaobàsungsướng,vàtạisaohaingườicảmthấygầnnhauđếnthế!Cáiphéplạtìnhyêuởngườiông,bàrấtướcmongôngcũnghiểubiếtnónhưbàvậy.Trongtìnhyêu,chodùnóđếntừngườicaosiêuhaymộtkẻthấtphu,từmộtgiáosĩhaymộtcôgáigianghồ,phéplạvẫngiốngnhau.Ởtậntrongkhuêphòng,bàVũđãbịáitìnhcảmhóa,vàcũngchínhphéplạấytừmộtlầuxanhđãthấuđếnlòngôngVũ,biếnđổicảbàlẫnông.Nhưngbàbiếtrõbàkhôngthểnàolàmchoônghiểuđượcphéplạấy.Bàchicóthểgiúpônghoànthànhphéplạấymàthôi.

ÔngVũnói:

-Trênđời,khôngcóngườiphụnữnàogiốngnhưmình.

-Cólẽ.

Bàđáp,vàdịudàngrúttaykhỏitaychồng.

Tronglúcấy,Giangchợtđến.Theothóiquen,chịđứngdừnglạigóccửađểnhìnhaiôngbà.Chịhếtsứcngạcnhiênvàsungsướngthấyhaiôngbàcầmtaynhau.Chắcchắncửchỉấycónghĩalàhaingườiđãlàmhòavớinhauvàcôgáinhàthổsắpbịđuổiđi.Chịtaluira,khẽho,vàgiảvờtrởlạibáomộttinkhẩncấp.

-Thưabà,cóngườiđếnngoàicổngtinchobiếtlàbàKhươngbắtđầuchuyểnbụng.Việcsinhđẻkhókhănquá,ôngKhươngxinmờibàđếnngay,vìbàlàbạnvàlàchịcủabàấy.

BàVũđãngồixuốngkhinghetiếngho.Bàvộiđứngdậy:

-Trờiơi!Cóthểnhưthếsao?

Giangnói,giọngthảmthương:

-Cáithainókhôngra.Nókhôngchịurờikhỏitửcung.

-Tôiphảiđingaybâygiờ.

BàVũhấptấpbướcracửa,rồidừnglạiđểnóithêmvớiôngVũvàilờitrướckhiđi:

-Cònmình,mìnhhãybìnhtĩnh.Côgáisẽđếnvớimìnhmộtcáchlặnglẽ.Chínhtôi,tôisẽbắtmọingườicâmmiệng.TôichỉxinmìnhmộtđiềulàđểtôichoThuMinhđikhỏinơiđây.

ÔngVũhòanhãnói:

-Tôicũngkhôngyêucầucôtaởlạilàmgì.Côtalàmộtngườitốt,vànếumìnhđuổiđithìcôtaởđâubâygiờ?

-Tôiđâucóđuổi.Khitôitrởvề,tôisẽquyếtđịnhviệccôấy,tronglúcchờđợi,côcóthểđếnởvớitôi.

BàquaysangbảoGiang:

-Chịđãnghetôinóirồichứ.Chịhãysắpđặtchosẵn.

Giangđứngsátngườivàovách,cấumóngtayvàogạch.

-Conmẹlẳnglơcóởlạiđâykhông?

BàVũnóimộtcáchnghiêmnghị:

-Khôngphảilàngườilẳnglơ.Đólàngườiôngchủđãchọn.

Bàvừanóivừađira.Mộtlátsau,bàngồitrongkiệu,mấyngườiphunângkiệulênvaivàgánhđi.

12.

NhàhọKhươngrấthỗnđộn.BàVũnghetiếngrộnràngngaykhixuốngkiệu.Lũahoànchạylăngxăng,khóclóccãivãnhau.Mấyngườikhácthinhlặngvàbốirối.KhibàVũđến,ngườiquảnlýchạytớiváichàovàmờibàvàosântrong.Bàbướctheoanhquảnlý,khicómặtbà,mọirốiloạnchấmdứt.Mọiconmắthướngnhìnbàvớimộtniềmhyvọngmới.Sựkhôngngoancủabàaicũngbiết,vàngườitatrôngcậyvàotìnhbạnsâuxacủabàđốivớibàchủnhà.

“Bàđọcrấtnhiềusách”mộtngườiđànbàthìthầm.Vàtấtcảđềuhyvọngbàcóthểbiếtphảichữabằngthuốcgì.

Tạigianphòngchính,xoaymặtvàotrong,ôngKhươngđangngồikhóc.BàVũthườngthấyôngtrongnhữngnămgầnđây,nhưngchưabaogiờnóichuyệnvớiông.Haingườichỉchàonhautậnđằngxa,theolốinhữngngườicóhọhàng.

QuabàKhương,bàVũbiếtôngKhươngrấtrõ.Bàbiếtôngthíchthịtvịt,rượuvàhành,ôngkhôngthíchtrứngmuối.Ngượclại,trongcùngmộtbữaăn,ôngcóthểxơihếtbảycáibánhbaonhânthịt;phảiuốnghaivòrượumới;nhưngkhiđãsayrồithìôngngủ.

Ônghãnhdiệnvìđànconcủaông,nhưngnếuđứanàokhóctrướcmặtôngthìôngđuổiđingay.BàVũbiết,mỗichiềuôngKhươngđểđôigiàyvảilạitrướcgiườngvợ,khinàoôngKhươngkhônglàmnhưthếlàôngđithanhlâu;bấygiờvợôngsẽkhóclócđếnnửađêm,vàđiềuđóđãlàmôngnổigiận.BàVũcũngbiết,ôngKhươngcómộtnốtruồiđentrênngực,phíatráitim,làdấuhiệusốnglâu;ôngđauchứngnohơivàmimắtđỏhoekhigióbắcthổi,mangcátởsamạcvề.Thịtcualàmhaimáôngnổimềđay,nhưngôngvẫncứănnhưthường.Tómlại,bàVũbiếttấtcảnhữnggìvềngườiđànôngtolớnđangngồiđấy,haibàntaychốnggốivàkhóclócvìvợđanghấphối.NhưngôngtakhôngbiếtgìvềbàVũcả,ngoàinhữngđiềumàtrong

thànhkhôngailàkhônghay:nămbàbốnmươituổi,bàđãchọnchochồngmộtnànghầu.

Khibàđến,ôngKhươngliềnđứngdậy,nướcmắtchảyròngròngtrênmá.Ônglắpbắp:

-Bànhàtôi…bànhàtôi…

-Tôibiết.

BàVũquaynhìnchỗkhác.Nghĩđếnviệcbạnmìnhcóthểyêungườiđànôngnày,cólẽsẽlàmchobàngạcnhiênthêmmộtlầnnữa,nếubâygiờbàkhôngbiếtáitìnhlàmộtđiềuhếtsứckỵlạ.Bàmạnhdạntiếnvềphíabứcmànxatanh,ngănchiếcphòngcủabàKhươngvớigiannhàlớn.

-Nếubácchophép,tôixinvào.

ÔngKhươngvừakhócvừanói:

-Mờibácvào…mờibácvào…nhờbáccứusốngcho.

BàVũliềnđivào,mùimáuxônglênkhắpgianphòng.MộtngọnđènrunrẩytrênchiếcgiườnglớntrũngsâumàbàKhươngđangnằm.MộtmụgiàđanglomkhomtrênmìnhbàKhương.Haiđứatớgáiđứngtúctrực,mộtđứadướichânđứakiatrênđầugiường.BàVũđẩyđứađứngphíađầugiườngravàcúinhìnmặtbạn,giốngnhưmặtmộtngườiđãchết.

Bàdịudànggọi:

-MỹTrinh!

BàKhươngtừtừmởmắtra,thềuthào:

-Chị…Chịđấyà!...(Mặtbànhănlại,thươngtâm).Tôisắpchết!

BàVũđặtmấyngóntaylêncườmtaybạnmàkhôngnóigì.Mạchnhảyrấtyếu.

Bàbảomụđỡgià:

-Mụhãydừngtay.Đừngkéocáithai.

Mụgiàngẩngđầukêulên:

-Nhưngcontraimà!

BàVũđứngthẳngdậy:

-Cácngườiđiracảđi.Đểchúngtôimộtmình.

MấyngườiđànbàsửngsốtnhìnbàVũ.Mụđỡgiàcắnmôinói:

-Bàchịutráchnhiệmđấy.

BàVũđáp:

-Tôichịutráchnhiệmcho.

Bàđứngđợicácngườiđànbàđira.Rồitrongvắnglặng,bàlạicúimìnhxuốngbạn.Bàhỏitừngtiếngmột:

-ChịMỹTrinh!Chịcónghetôinóikhông?

BàKhươngcốgắngmởmắtra.Bàtakhôngnóiđượcnhưngtrongđáymắtcòncósựhiểubiết.BàVũnóitiếp:

-Chịnằmyênnhé,đểtôitìmnướcxúpchochịuống.Uốngxongchịhãynằmnghỉ.Rồichịlạisứcvàbấygiờtôisẽgiúpchịsinhcon.Việcấysẽdễdàngnếuchịvàtôihiệpsứclại.

Đôimirunrẩy,khéplại.BóngmộtnụcườithoángquatrênmôibàKhương.BàVũđắpchănchobạnvàđiquaphòngbên.Mụđỡgiàxunggiận,đãravềnhưngbọntớgáiởlại.ChúnghầutràvàquạtchoôngKhương.Chúngnàinỉôngđinghỉ.KhibàVũđivào,cảbọnquaylại,nhưngbàkhôngbiếthọ.BànóivớiôngKhương:

-Tôicầnbácgiúpmộttay.

-Nhàtôicósốngđượckhông?

-Nếubácgiúptôithìbácgáisẽquakhỏi.

-Tôisẽlàmbấtcứviệcgì,bấtcứviệcgì.

BàVũngắtngangcâunóilẩnthẩncủaông.Rồibàbảomộtconhầugái:

-Chịhãymangđếnchotôimộtchénnướcxúpngonbổnhấtmàchịcósẵn.

-Thưabànướcsúpthịtbò,thịtgàhaycáạ?

BàVũđáp:

-Nướcxúpcá.Chịnhớđổthêmvàohaimuỗngđườngcátvàphảithậtnóng.

BàlạiquayvềphíaôngKhương:

-Bácphảiđíchthânmangtớichotôi.

Ôngấpúng:

-Nhưngtôi…tôivụnglắm.

BàVũnhấnmạnhmộtlầnnữa:

-Bácphảimangđếnchotôi!

Bàtrởlạigianphòngtốisẫm,vàcầmlấycổtaybàKhương.Mạchluônluônvẫnthế,khôngyếuhơn.BàđứngđợivàchẳngbaolâuôngKhươngrónrénbướcvào,haitaybưngmộttôxúpnónghổi.BàVũnói:

-Đểtôiđổxúpvàobìnhtrà.

RồibànhanhnhẹntrúttràvàotrongmộtốngnhổbằngđồngvàcầmlấytôxúpởtayôngKhươngđổcảvàobình.Trởlạibêngiường,bànói:

-ChịMỹTrinhơi!Chịchỉcóviệcnuốtvàothôi.

Bànếmxúpxemnóngnguội,rồiđặtvòibìnhtràlênmôibàKhươngđểnóchảychầmchậmvàomiệngbạn.BàKhươngkhôngmởmắt,nhưngbànuốtnămsáungụm.BàVũbảo:

-Bâygiờchịhãyđinghỉđi.

BàVũkhôngnóivớiôngKhương.Bàđểôngđứngnhìnbà.Bàđặtbìnhtràlênbàn,xănghaitayáoxatanhvàquấnquanhmìnhmộtchiếckhăn.ÔngKhươngkhẽnói:

-Tôikhôngnênxem.

NhưngbàVũrahiệuchoôngđếngần,vàôngsợhãivângtheolờibà.Ôngcónhiềucon,nhưngkhôngbaogiờnghĩđếnnhữnghậuquảcóthểxảyra.Ôngsinhdựngchúngmộtcáchthíchthúvàvôtư.

BàVũđắpchănlạichobạnvàkhommìnhxuống.

Bàdịudàngnói:

-MỹTrinhơi!Chịđừngrángsứcnghe.Hãyđểthânxácchịnghỉ

ngơi…tôisẽlàmviệcthaychochị.

MặcdùbàVũlàmrấtkhéotay,bàKhươngcũngthốtlênmộttiếngrênrỉ,khibàVũđụngđếnlàmdađauxótcủabà.ÔngKhươngvảvàomiệngmìnhvàquaymặtđi.

-Báchãycầmlấyhaitaybácgái.Chuyểnsứcmạnhcủabácchobácấy.

Ôngkhôngthểkhôngvânglời.HaimắtbàVũchiếuthẳngvàoôngvớimộtuyquyềnvữngchãi.Ôngbướctớicầmlấytayvợ.ChỉcóviệcấythôicũngđủlàmchobàKhươngmởmắtra.Quảthật,bàKhươngđãmởmắtrakhicảmthấytaybànằmtrongbàntaymàbiếtrấtrõ.Bàhổnhểnnói:

-Mìnhà?Mình…mìnhơi!

BàVũlợidụngsựtỉnhtríấyđểluồnhaibàntaynhỏvàmạnhcủamìnhquanhđứahàinhi.BàKhươngvụtthétlên.

ÔngKhươngtoátmồhôi.Ôngrênlên,haibàntaysiếtlấytayvợ.Ônglẩmnhẩm:

-Ồ!Bâygiờthìmiễnlàmìnhsống;nếumìnhchếtthìtôicũngthắtcổchếttheo.

-Đừngthềthốt…(bàhổnhển).Tôiđượcsungsướng:concủamìnhđây.

Ôngkêulên:

-Sovớimình,concáikhôngđángkể.Nếumìnhchết,tôisẽthắtcổchếttheo.

Mồhôichảyròngròngtrênmặtông.

-Vậythì…vậythìmìnhyêutôià?

BàKhươngthềuthàonhưmộthơithởquánhỏ,đếnnỗibấtgiácbàVũkhiếpsợvềviệcbàđãlàm.

ÔngKhươngkhóc:

-Mìnhyêuquýơi!Mìnhđừngchết!Đừngchếtmình!

BàKhươnglớntiếngđáp:

-Tôikhôngchếtđâu.

LúcấybàVũkéođứaconrakhỏilòngmẹnó.Mộtluồngmáuàora,nhưngbàVũlấybôngngănlại.

ÔngKhươngvẫnnắmchặttayvợ.Ônglẩmbẩm:

-Xongrồià?

BàVũđáp:

-Hoàntoànxongxuôi.

BàKhươngthềuthàohỏi:

-Đứaconthếnào?

BàVũbọccáithânthểtrầytrụabénhỏvàochiếckhănmàbàđãquấnngangmình.Bàbìnhtĩnhnói:

-Đứabéchếtrồi!Nhưnghaibácchẳngcầnđếnnónữa.

ÔngKhươngnóirờirạc:

-Ồhẳnlàkhông.MỹTrinh,tôixinthềvớimìnhnhưvậy.

-Bácđừngnóigìcả.Bácđừnghứanhữngđiềumàbáckhôngthểgiữđược.

Bàsờbìnhtràcònnóngvàđặtvòilênmôibạn.Bàbảo:

-Chịđãhứasống,chịhãyuốngđi.

BàKhươnguống.Đôimắtbàkhépchặt,nhưngkhibàVũbắtmạchlạimộtlầnnữathìthấykháhơn,mặcdầuchỉvừangheđược.

BàVũralệnhchoôngKhươngbuôngtayvợ.Bànói:

-Phảiđểchobácấyngủ.Tôisẽởlạiđây,cònbác,báchãymangđứatrẻđichôn.

BàẵmcáixácchếtbénhỏđặtvàotayôngKhươngvànói:

-Ướcgìđứatrẻnàychứngkiếnđiềubácvừahứavớibácgái.Báchãyluônluônnhớđếncáisứcnặngnàytrêntaybác.Báchãynhớlại,vìbác,nóđãchếtđểcứusốngmẹnó.

-Tôixinhứavớibáclàtôisẽnhớ.

-Bácđừnghứanhữngđiềugìbáckhôngthểgiữ.

CảngàyhômấyvàsuốtđêmhômsaubàVũởlạicạnhbạnmình.Bọntớgáimangcơmnướcđếnchobà,nhưngbàkhôngchochúngbướcvàophòng.ÔngKhươngđivàođểcámơnbàvàđểnhìnvợđangngủ.BàKhươngngủlibì.BàVũchonấuthêmvàovớinướcxúpnhữngthứcỏcầmmáuvàmộtthứbộtmốcđểkhửđộc.Bàđãhọcnhữngđiềuấytrongcácsáchxưarấtítngườibiết.

MaivàLiênChivềthămmẹ,ngaycảhọ,bàVũcũngkhôngchovào.Bàchỉđểchokhôngkhílọtquacửasổ,vừađủchohaingườithở,vìgiólạnhvàbàkhôngmanglòsưởiđến,sợhơithanlàmhưkhítrời.

BàKhươngngủdướilầnchănlụa,đãđượctắmrửasạchsẽvàhằnggiờđượcnuôibằngnướcxúpvàthuốc.Bàtỉnhlạidầndần.

Sánghômsau,khithấymạchbàKhươngđãđiềuhòa,bàVũmớirờikhỏiphòngbạn.ÔngKhươngvẫnđứngđợingoàicửaphòng.Ôngkhôngtắmrửa,khôngănuống,ngủ,nghỉ,vàđãtừbỏtấtcảmọisựxãgiao,mọigiấugiếm.Ôngmệtnhọc,kinhkhiếp,vàđểlộchântướng.Thấythế,bàVũlấylàmthươnghại,bàđếnngồitrênmộtchiếcghếcạnhông.

Ôngkhẽcúiđầunói:

-Bácđãcứusốngtôi.

BàVũdịudàngnói:

-Khôngnênlàmchobácgáibịnguyhiểmlạimộtlầnnữa.

-Tôixinhứa…

NhưngbàVũngănlại:

-Khibácgáilànhrồi,báccóthểhứakhông?Vànếubáchứađiềuấythìbácsẽgiữcáchnào?Phảichăngtôiđãlàmchobácgáisốnglạiđểbácấyphảibuồnbãsầumuộnvìthấybácđichơibời?Chodùbáctránhchobácgáikhỏicóthai,nhưngnếubáccứtungvãiởnơikhácnhữngmầmgiốngđiêncuồng,thìđóđâuphảilàđiềuanủichobácấy?Thậtlàmộttaihọa,vìbácgáiquáyêubác,trừphibáccũngyêubácấy.

ÔngKhươngnói:

-Tôiyêunhàtôi.

-Nhưngđếnmứcđộnào?

Bàgặnghỏi:

-Cóđủđểbảođảmhạnhphúcchobácấykhông?

ÔngnhìnbàVũđămđăm,vàbànhìnôngvớiđôimắtubuồn.

Bànóibìnhtĩnh:

-Thàchịấychếtđicònhơnlàphảiluônluônđaukhổ!

-Tôikhônglàmchonhàtôibuồnkhổđâu.

Nétnhìncủaôngbốirối,ônglắpbắp:

-Tôikhôngbiết…tôiđâucóngờ…Nhàtôikhôngnóigìvớitôi…

-Cáigì?BàVũhỏi.

Bàbiếtôngtasắpnóigì,nhưngvìsựlợiíchcủangườiđànôngđấy,bàbuộcôngnóitiếp.Ônglẩmbẩm:

-Tôikhôngbiếtđếnsựsống.Khókhănquánhỉ!Thậtlàquýtrọng!

-Chínhthế,thậtrấtkhókhăn.NhưngtìnhyêucủachịMỹTrinhđãvượtquatấtcảmọikhókhănấy.

-Lầnnàosinh,nhàtôicũngđauđếnthếkiaư?Gầnsựchếtđếnthếư?

Baogiờsinhcon,ngườiđànbàcũngđếngầnsựchết.Bâygiờ,đốivớibácgái,báccóphậnsựlựachọn.Nếubấyấycóconthìchắcchết.Báckhôngthểcócảhainhưtrướcnữa.

Ônglấytaychemắt:

-Tôimuốnnhàtôisống,sốngluônmãi.

ThừalúcôngKhươngkhôngtrôngthấy,bàVũđứngdậybướcrakhỏi

phòng.Cólẽkhôngbaogiờbàgặpôngtanữa.Conngườitầmthườngấybâygiờkhiếpsợvìtìnhyêucủamìnhđốivớivợ.

BàVũtrởvềnhà,rấtmệtmỏivàcóchiềughêtởmnhữngđiềubàđãlàm.Vềởlạitronggianphòngsạchsẽvàthanhtịchcủabà,tâmhồnbàdườngnhưđượctắmgội.Trongkhuônviênnày,An-Rêđãởvớibà.Nơiđâythầyđãđivànóichuyện.SựthôngcảmcủabàđốivớithầycóthểcógìgiốngvớitâmhồnthấpkémcủaôngKhươngvàmốitìnhcủaôngđốivớivợôngkhông?

Bàđivàothưphòng,khítrờilànhlạnh.Giangđãnhómhỏalò,thanhồnghừngsáng,runrẩy.Xahơn,mặttrờichiếuquakhungcửasổhìnhmắtvõng.

Nếubàkhôngcảmnghesứcấmcủalửatình,thìcólẽbàkhôngcứusốngbàMỹTrinh.Bàsẽngậpchìmtrongsựghêtởmxácthịt,mùimáu,mùihôicủasựchết,vẻxấuxícủaôngKhương,vàkhuônmặtmếumáocủaôngta.Bàghêtởmtấmthânphìnộnvàtâmhồnnhơbẩnấy,nhưngbàthấyrõtìnhyêuđãnângbàlêncaohơnchínhbà.

Giangđivào,chịkêulên:

-Ôi!Thưabà.Bà…bàxemáobàvấymáukìa,vàsaomặtbàtáiđiđếnthếkia?

BàVũnhìnxuốngvàthấyvếtmáutrênvạtáoxatanh.Và,mặcdầurấttinhsạch,bàchỉlẩmbẩm:

-Tôikhôngnghĩđếnmìnhtôinữa.

ĐừngtưởngbàVũhiểurõcácsựthayđổitrongbà.Nhiềulúcbànhậnthấykhôngbiếtđivềhướngnào.Bàkhôngcókếhoạchgì.Nhưngbàtintưởngbàbướcđitrênmộtconđườngđầyánhsáng.Baolâubàvẫnbướcđitrênconđườngđó,mọisựsẽxuôithuận.Nhưngnếubàđilệchbênnàyhaybênkiavàmạohiểmđivàobóngtối,bàsẽhưmất.TìnhyêucủabàđốivớiAn-Rêsoitỏconđườngấy.Khôngcầntựhỏiphảilựahướngnào,bàchỉcó

việcnghĩđếnthầylàđịnhđượchướngngay.

Vìvậy,hômsau,khiGiangbồngđứaconcủaThuMinhđếnchobà,bàcảmthấyyêuthươngnóvôcùng.VìđứatrẻấyđãbuộcThuMinhvàovớihọnhàVũ.Tuythế,trướcđây,bànhậnthấynhữnggìliênquanđếnThuMinhđềuchỉlàgánhnặngvàchỉthêmphiềnphứcmàthôi.Bâygiờ,gánhnặngvàsựphiềnphứcấyđềutanbiến.BàchỉcóviệcđốixửvớihaimẹconnàngnhưAn-Rêđãmongước.

BàhỏiGiang:

-ThuMinhlàmgì?

-Thưabà,côấyloviệcbếpnúcvàchămsócvườntược.

-Xemcôtacósungsướngkhông?

-Côấysẽkhôngbaogiờsungsướngcả.Nênchocôtavềthìhơn.Vẻmặtcôtabuồnrầu.thấychỉthêmhại.

-Đimờicôtalạiđây.

HômấylàngàyđầutiênsauhômbàởnhàbàKhươngvề.VừathứcdậybàVũđãsaingườiđếnhỏithămsứckhỏecủabạn,vàđượcbiếttìnhtrạngrấtkhảquan.Saumộtđêmangiấc,bàKhươngđãănđượcmộtchéncháogạotrộnđườngcát.Máuởcácvếtthươngđãđôngkhôngcònbịbăngnữa.Bâygiờbàấyngủlại.

Bầutrờisắcxám,êmdịu.Ánhdươngngàyhômtrướcđãbiếnmất,vàngườitacảmnhậntrongkhôngkhímùisươngmùtừmặtsôngdânglên.BàVũngửimùisươngmộtcáchtinhtế.

Cạnhbà,đứatrẻnằmtrongnôi,đangchơivớihaibàntaynhỏbé.Thỉnhthoảng,tìmkhôngthấyhaitay,mộtvẻ,kinhngạchiệnlêntrênkhuônmặtnhỏxíu.Chốcchốcđứabéthấylạihaitay,vùngvẫy,rồilạikhôngthấynữa.BàVũkhẽmỉmcườiquansáttròchơiấy.

“Nhữngbuổibanđầucủachúngtagiảndịbiếtbao!”.Bàtựbảo.Tôiđãnằmnhưvậytrongnôi–vàAn-Rêcũngthế.BàcốhìnhdungraAn-Rêthờithơấu,mộtcậubécon,vàbànghĩđếnmẹcủathầy.Chắchẳnngườimẹấyngaylúcđầuđãbiếtconmìnhrasao–mộtngườimàkhisốngchỉgieorắcânphúcquanhmình.

Trongbuổisángmàuxámyênlặngấy.ThuMinhkhépnépvìlạnhbướcquacáckhungcửamở.Khingườithiếuphụđivào,bàVũngẩngđầulên.DườngnhưThuMinhcũnglàmộtphầncủalànsươngxám,bấtđộngvàlạnhlẽocủabuổimaiấy.Khuônmặttáinhợtcủanàngcómộtvẻbíẩn,đôimôicũngtáinhợtnhưhaihàngmiđènặngtrênđôimắtubuồn.

BàVũnói:

-Côxemconcôkìa!Nóchơivớihaibàntaylàmtôiphảibậtcười.

ThuMinhđếngần,cúinhìnvàonôivàbàVũnhậnranàngkhôngcảmthấyyêncon,nànglàmộtngườixalạđốivớiđứabé.

Trướckia,cólẽbàVũkhôngmuốnnóirađiềuấy,haybàsẽngoảnhmặtđivànghĩrằngcôgáidốtnátcóyêuconhaykhôngđềukhôngquanhệ.Nhưngbâygiờ,bàhỏi:

-Saocôlạicóthểkhôngyêuconnhỉ?

-Tôikhôngcảmthấynólàcontôi.

-Dùsaocôđãsinhranó.

-Điềuđótráivớiýmuốncủatôi.

Haingườilàmthinhvàcùngquansátđứabéngâyngô.Trướcđâykhônglâu,cólẽbàVũsẽnặnglờikhiểntráchngườimẹvìđãthiếutínhâuyếmcon,nhưngtrongthinhlặng,tìnhyêuchỉgiáobà.

“Mộtlầnkia,An-Rêđãkểchobànghechuyệnmộtthiếuphụsinhđượcmộtđứacon.Ngườitakhôngbiếtchanó.Mặcdùmớisinh,đứatrẻđãtỏaramộtánhhàoquangxánlạn,đếnnỗingườitathờlạytrẻấynhưmộtvịthần,vìtrẻấyđãdotìnhyêumàsinhra.”

BàVũđãhỏi:

-Tạisaongườitakhôngbiếtchanó?

-Bởivìngườimẹkhôngbaogiờnóiđếntênchanó.

-Aisănsócvànuôidưỡnghaimẹconấy?

MộtngườirấttốtgọilàGiu-Se;ônglàngườiphụngthờhọvàkhôngcầuxingìchomìnhcả.

-Đứatrẻtỏahàoquangấysaunàyrasao?

-Đứabéấyđãchếttrẻ,nhưngngườitakhôngbaogiờquêntrẻấy.

Nhớlạilờiấy,bàcảmthấychínhbàđượcsoisáng.ThuMinhkhôngyêuembénầy,vìnàngkhôngyêungườichanólàôngVũ.VànếuThuMinhbiếtnhưvậy,làvìnàngbiếttêncủangườinàngyêumến.

ĐộtnhiênbàVũhỏi:

-Côyêuai?

Bàngạcnhiênkhithấykhuônmặtngườithiếuphụbừngđỏ.Ngaycảhaitainhỏcủanàngcũngtrởnênhồngthắm.

-Tôikhôngyêuaicả.

Câunóidốicủanàngrấtdễthấy,khiếnbàVũbậtcười.Bànói:

-Tôitinlờicôthếnàođược?Đôimávàvànhtaicủacôđãthúnhận.Côsợmiệngcôphảinóilênsựthậtấysao?Côkhôngyêutrẻnày,điềuđócónghĩacôkhôngyêuchanó.Chúngtaphảicôngnhậnnhưthế.Ngườitakhôngthểcưỡngéptìnhyêu.Ngườitakhôngthểdụdỗ,đùagiỡnvớitìnhyêu.Tìnhyêutừtrờiđến,conngườikhôngthểđòihỏihayxuađuổi.Làmsaotôicóthểkhiểntráchcôvềđiềuấyđược?Tôibiếttôicólỗi.Nhưngkhitôiđemcôvềđây,chínhtôi,tôicũngkhônghiểuđượctìnhyêu.Tôitưởngđànôngvàđànbàcóthểghépthànhđôinhưcácconvậtgiốngđựcvàgiốngcái.Bâygiờtôimớibiết,khingườitaghépđôingườiđànbàvàngườiđànôngtheolốiấy,họsẽghétbỏnhau.Vìchúngtakhôngphảilàconvật.Chúngtacóthểkếthợpvớinhaumàkhôngcầntaycầmtay,mắtnhìnmắt.Chúngtacóthểyêu,cảđếnthânxácđãchết.Khôngphảilàthânxáckếtbuộcchúngta.

BàVũđãnóibằngcáilốinóiấythìthậtlàmộtđiềulạlùngvàkỳdị,vìlờibàbaogiờcũngrấtrõràng,rấtthựctiễ.ThuMinhnhìnbànhưnhìnmộthìnhma.Đôimắtbàngờisángvàthânxácbàmặcdùmảnhmai,vẫntrànđầysinhlực.Mộtsứcsốngmớichiếmđoạtlấybà,ThuMinhthấyrõnhưvậy.

BàVũnói:

-Vậythì,côhãythúthậtchotôinghecáitênmàcôđãdấukíntronglòng.

-Tôisẽchếtmấtvìxấuhổ.

Nàngđưataygiàyvòtàáo.

BàVũkhoanhòanói:

-Tôisẽkhôngđểchocôchếtvìxấuhổđâu.

Đượckhíchlệnhưthế;ThuMinhlắpbắpvàitiếngngậpngừngvàhoàinghi:

-Bàđãchotôilàmvợhầuônggià…nhưng…

Nàngngưnglại.

-Nhưngcómộtngườikháccôthíchhơnchứgì.

BàVũđixahơnđểgiúpcôtanóirõ,vànànggậtđầuradấuchấpnhận.

-Ngườiđócóởtrongnhànàykhông?

Nànglạigậtđầunữa.

-Cóphảimộtcậutrongcáccontraitôikhông?

LầnnàyThuMinhnhìnbàvàòakhóc.

BàVũbiếtchắclàPhan,nênbànói:

-ThằngPhan.

ThuMinhvẫnthổnthức.

“Thậtlàrắcrối,oáioăm!BàVũtựbảo.Đấylàkếtquảcủasựkhờdạivàthiếutìnhyêucủata”.

BànóivớiThuMinh:

-Côđừngkhócnữa.Đólàhậuquảcủacáclỗilầmtôiđãphạm.Tôiphảitìmcáchsữachữalại,nhưngtôichưabiếtphảilàmgì.

Nghenóithế,ThuMinhsụpquìgốivàcúiđầusátđất.

-Conđãnóiconsẽchếtđivìxấuhổ;xinbàđểchoconchết.Ngườinhưconthậtlàvôdụng.

-Khôngcóaivôdụngcả.(BàđỡThuMinhdậy).Tôibằnglòngvìcôđãchotôibiếtđiềuấy.Tôibiếtrõthếcònhơn.Bâygiờ,côhãychịukhóchờđợitrongnhànày.Tôisuynghĩkỹvàvàtôisẽbiếttôiphảilàmgìchocô.Tronglúcchờđợi,côhãygiúptôichămnomlũtrẻmồcôi.Côsẽgiúptôimộtviệcquantrọng.Chúngđếnởđâymàtôikhôngcóđủthìgiờđểchămnomchúng.

ThuMinhlaunướcmắt:

-Tôisẽchămnomlũtrẻmồcôi.Tốtlắm!Nhữngđứatrẻấylàemcủatôi.

Nàngcuốixuốngẵmđứahàinhitrongnôi.

-Tôimangconbénàytheo.-Tôitưởngnócũnglàmộtđứabébịbỏrơi,mộtđứabémồcôi,vìmẹnókhôngthểyêunó,tộinghiệpthayconnhỏ!

BàVũkhôngđáp.Vàtựhỏi,tìmđâuhạnhphúcchoThuMinh.Thờigiansẽđịnhđoạtviệcấy.

Từnhàriêng,bàVũquansátgiađìnhbàtronglúcngàythángcứtuầntựtrôiqua.

“Nếutôiđộcác,bàtựbảo,ngườitacóthểsosánhtôivớimộtconnhệndệtlướibaovâytấtcảmọingườitrngnhàtôi.”

Mộtconchimhóttrongkhómtre.Bànghetiếngchimcóvẻquenthuộc,vànhậnracứmỗinămhailần,conchàomàoẤnĐộmàunâubayđếntrongvùngnày.Tiếnghótdudươngnhưngkhắckhổ.Nóchỉlàmcácviệcbáohiệnmùaxuânđến.

BàVũnghĩngợivẩnvơ.

“Làmsaobiếtđượlàtakhôngđộcác?Baođiềutacholàtốt,trongthựctếcótốtthậtkhông?”

Theothóiquen,bàtựđặtcâuhỏiấyvàhìnhdunghìnhảnhcủaAn-Rê.

Bàcònnhớrấtrõ,mộthômnọ,haingườiđangngồitrongthưphòngnầy.Thầyngồibênnầychiếcbànchạm,bàngồibênkia,khôngđốidiệnnhau,khôngbắtbuộcphảinhìnnhau,thậtthế,haingườibịhaicáibànngăncách,vàcảhainhìnrasânquakhungcửamở.Ngàyhômấycũngđẹpnhưhômnay,khôngkhírấttrongvàmặttrờirấtsáng,đếnnỗingoàisâncácviênđálátmàuxámđãtrởsangmàuvàngvàhồngvớinhữngđườnggânbạc.Cáckhómlannởhoamàuhồngthắm,vàtrongbểcạn,đàncávàngbơilộitungtăng,quanhữngtiasángmặttrờichiếuxuốngnước.

An-Rêvừakểchobànghemộtcâuchuyệncổvềconngườisavàotộilỗi.Nguyêndobởitayngườiđànbà,thầyđãnói,chínhtayE-Vađãlấytráicấmtraochongườiđànông.

Bàđãhỏi:

-Saongườiđànbàcóthểbiếtđượctráicâyấybịcấm?

-Maquỷmanghìnhmộtconrắn,đãnóichobàấybiết.

-Tạisaonónóichongườiđànbàmàkhôngnóichongườiđànông?

-Vìnóbiếtlòngtríngườiđànbàhướngvềsựkếtụccủasựsốngchứkhônghướngvềngườiđànông.Ngườiđànôngmơtưởngmìnhsẽcóngườiđànbàvàkhuvườn,nêncảmthấyđãđầyđủhạnhphúc.Ôngtađãcótấtcả,saolạicònmongướcđiềugìkhác?Nhưngngườiđànbàcóthểbịcámdỗbởiýnghĩmộtkhuvườntốthơn,rộngrãihơn,cónhiềusảnvậthơn.Bàtabiếtsẽcónhiềungườikhácdomìnhsinhravàchínhhọmàngườiđànbàđãmưumôtínhtoán.Ngườiđànbàkhôngnghĩđếnchínhminh,nhưngnghĩđếnnhữngngườidomìnhsinhdựng.Ngườiđànbàđãbịcámdỗvìnhữngngườiấy.Vàchínhvìnhữngngườiấymàngườiđànbàluônluônbịcámdỗ.

BàVũđãnhìnthấyAn-Rê.Sựkhônngoansâuxavàbuồnrầuhiểnhiệntrongđôimắtuẩncủathầy,bàcònnhớrõbiếtbao!

Bàđãhỏithầy:

-Saothầybiếtngườiđànbàrõđếnthế?

-Vìtôisốngmộtmình.Tôitựgiảithoáttôirấtsớm.

-Tạisaothầytựgiảithoát?Tạisaothầytựtáchrờikhỏitràolưucủacuộcsống?Chúngtakhongthuộcvềcuộcsốngấytấtcảsao?Tựgiảithoátmìnhrakhỏicuộcsốngcóchínhđángkhông?

-Bàhỏimộtcâumàtôichưacóthểtrảlời.Tôiđãbắtđầugiảithoátmìnhtôivìtínhtựtrọng.Vângtôibiếtđiềuđóvàtôicôngnhậnnhưvậy.Khitôisắplậpgiađìnhnhưmọiđànôngkhác,tôitinrằngtôiđãđượcmộtngườiđànbàyêu.Nhưngmaychotôiquá,ThiênChúađãchotôithấyrõconngườiquásớm.TôiđãcoingườiđànbàấynhưbàE-Va,cứxâydựngkếhoạchchonhữngngườikhácmànàngsinhra-đãhẳnnhờmộtchútgiúpđỡcủatôi–nhưngchínhnàngsẽtácthànhtrongthânthểcủanàng,vàtôiđãthấycáiphầnsútkémcủatôi,làchỉvìmộtchútthõamãnchóngquacủaxácthịt,sauđósuốtmộtđờiphảiđàosâucuốcbẩmnhưA-Đamđểkhuvườnchúngtôitrởnênlớnhơn,hoaquảsẽtốtđẹphơn.Bâygiờtôitựhỏi,cóphảitôilàngườimànàngyêuthươngkhông.Hẳnlàcó,nhưngchỉtrongchốclát,bởivìnàngcầncóngườiphụngsựnàng.Vàtôiđãsuynghĩ:PhụngsựThiênChúakhônghayhơnsao?Ngườikhôngđòihỏigìởtôicả,chỉtrừphảihànhđộngtheolẽcôngchínhvàkhiêmtốnđitrướcmặtngười.Vàngàyấy,tôiđãlàmgiáosĩ.

-Vậythầycóđượchạnhphúckhông?Bàđãhỏithầy,khôngphảilàkhôngcóácý.

Thầychỉvỏnvẹntrảlời.

-Tôiđãlàchủđượcchínhmìnhtôi.

Bâygiờ,mộtmìnhtrongthưphòngnàybàbắtđầusuynghivềngườiđànôngvàngườiđànbà.BànhậnthấyngườitakhôngnênchêtráchbàE-Va,vìtrongbàchứađựngcáiướcnguyệnmuônđờilưutruyềnsựsống.Nếu

đểtựý,ngườiđànôngsẽkhôngđixahơncáibảnthânmình.Ngườiđànôngbiếnngườiđànbàthànhmộtphầncủachínhmìnhđểxửdụngvàtìmkhoáilạc,nhưngngườiđànbàđãdùngngườiđànôngtrongsựgâydựngmuônđờinhữngsựsốngmới,hoàntoànvôthứcvàvôtội.Cảhaingườichỉlànhữngkhícụ,nhưngchỉcóngườiđànbànhậnthấyđiềuấyvàphóthácmìnhchosựsống.

BàđãnóivớithầyAn-Rê:

-Đấy,sựkhácbiệtgiữangườiđànôngvàđànbà,giữathầyvàtôithếđấy.

Khôngkhílànhmạnhvàdịudànglenvàgianphòngbàđangngồi,khôngmộthơigióthoảng.Mộtconrắnmốitừtrongkhenẻgiữabứctườnggạchvànảnhsânlátđá,bòra,nằmsưởidướinắngấm.BàVũngồiyênkhôngnhúcnhích,đếnđỗinótưởnglầmbàlàmộtsinhvậtcủagianphòng,nênnónhúnnhẩy,lắclalắclưcáiđầuvàvevẩychiếcđuôisángloáng.Đôimắtnóchiếusáng,trốngrỗng.BàVũkhôngnhúcnhích.Trongnhàcónhữngconvậtnhỏbénhưvậylàđiềmtốt.Chúngcảmthấyngôinhànàychắcchắnmuônđờinênđếnlậpcư.

BàVũcứtiếptụcmơmộngvẩnvơtronglúcconrắnmốiđùagiỡn.Vậyđólàcáitaihọalàmchiarẽngườiđànôngvàngườiđànbà.Ngườiđànôngtintưởngvàogiátrịcánhâncủachínhmình,nhưngngườiđànbàbiếtrằngmìnhchỉcógiátrịkhichutoànbổnphậnbằngcáchsinhdựngconcái.Ngườiđànôngyêuvợnhưmộtphầncủachínhmình,nhưngngườiđànbàchỉyêuchồngvìvaitròcủahọtrongviệcsinhdựngấy.Đólàmốidịđồnglàmchongườiđànôngkhônglàmchủđượcngườiđànbà,vìngườiđànbàđãbịmọtmãnhlựccaohơnchiếmđoạt.

Chẳngphảilàngườiđànbàcũngđãsinhdựngnênngườiđànôngư?Cáiđólàlýdokhiếnđànôngkhôngthểthathứngườiđànbà;ngườiđànôngthùghétvàngấmngầmchốngđốingườiđànbà,chếngự,ápbứchọ,cầmgiữhọởtrongnhà,chânbólại,mìnhthắteo,cấmhọlàmtiền,thithốtàinăng,họchành,ngườiđànôngbắthọthủtiếtkhimìnhchếtvàđôikhichođốtthànhtro,việncớlàngườiđànbàmongướcnhưvậyvìlòngtrungtín.

BàVũchếnhạongườiđànông,bàbậtcườivàconrắnmốilầntrốnvàokhehở.

Mộtlầnkia,khiAn-Rêngồitrongchiếcghếbànhtrướcmặtbà,bàđãhỏithầy:

-Phảichăngđànôngchỉthuầnlàđànôngmàthôi,vàđànbàchỉthuầnlàđànbàmàthôi?Quảnhưvậythìkhôngkhinàođànôngvàđànbàkếthợpvớinhauđược,vìđànôngthìsốngchochínhmìnhcònđànbàlạisốngchomuônngười,nênluônluônchốngđốinhau.

An-Rêđãtrảlờitrịnhtrọng:

-ThiênChúađãbanchochúngtamộtthánhtíchhoàntoànthuộcvềchúngta,nghĩalàmộtvậthoàntoànmangtínhchấtngườikhôngnamkhôngnữ.Ngườitagọilàlinhhồn.Nókhôngthayđổivàkhôngthểthayđổi.Nócũngcóthểhiểuđượcócnãocùngcáccơnăngcủabộphậnấy.Bàđãhỏi:

-Nhưngbộnãocủamộtngườiđànbàkhôngphảihoàntoàninhệtnãocủamộtngườiđànông,cóphảikhông?

-Nóchỉtrởnênhoàntoàngiốngnhaukhinóđượcgiảithoátkhỏicácnhucầuxácthịt.Chínhvìthếmàngườiđànbàchỉcóthểdùngócnãomìnhđểlocácbổnphậnđànbàcủamình,vàđànôngthìdùngócnãocủamìnhđểtruytầmđànbàchochínhmình.Nhưngócnãolàmộtkhícụngườitacóthểdùngđểlàmtấtcảcácviệcngườitamuốn.Nếutôidùngmộtcondaosắcđểcắtbắpsu,điềuđókhôngcónghĩarằngtôicóthểdùngnóđểcắtmộthìnhảnhcủa“Conngười”.Nếu“Conngười”ởtronglòngtôivàởtrongnhãngiớicủahồntôi,thìtôicóthểdùngkhícụcủatôilàócnãođểlàmchocáihìnhảnhấyhiệnrarõràng.

-Nhưvậylinhhồnlàmộtthánhtíchkhôngnamkhôngnữ?

-Đúngthế.

-Vậythựcchấtcủalinhhồnlàgì?

-Làcáiphậnmàchúngtakhôngthừahưởngcủaai.Cáiyếutốtạothành“thằngtôi”củatôi,làmchotôicóphầnkhácnhữngngườiđitrướctôi,mặcdầutôicógiốngnhữngngườiấyđếnmứcnàođinữa.ĐólàmộtânphúccủaThiênChúa,tôi,Ngườiđãbanchovìchínhmìnhtôi.

-VậytôikhôngtincóThiênChúathìsao?

-Khôngsaocả.Tinhaykhôngtùybà.Tựbà,bàkhônggiốngvớingườinàotrênđờinàyvàkhôngnhữngbà,ngaymộtngườihènhạnhất,xấuxínhấtcũngcóđượccáithánhtíchquýbáuấy.Nếubàcónó,bàbiếtnócó.Thếlàđủ.Đứctincóthểđến.ThiênChúakhônglàmđiềugìvôlýcả.Ngườibiếtrằngchúngtathíchnhìntậnmắt,nghetậntaivàcầmnắmtrongtaymớichịutin.Vìthế,trẻconchỉhiểunhữngđiềungũquanthunhậnđược.Nhữngcòncónhữnggiácquankhác,chúngpháttriểntheođàlớnlêncủaconngười,vàkhichúngđãđặtđếnmứcpháttriểnđầyđủ,chúngtasẽđặtlòngtinvàochúngnhưđãđặtlòngtinvàonămgiácquantrướcđó.

Khinhớlạinhữngtưtưởngấy,bàVũnhìnvềphíabênkiabàn.Chiếcbànvẫntrốngtrải,bàkhôngngheđượctiếngnào.NhưngkhuônmặtAn-Rêhiểnhiệnvớinụcườioainghiêm,giọngnóitrầmhùng,dườngnhưbàthấybànghethầynóivậy.

Bàlẩmbẩm:

-Tôichỉmớibắtđầuhiểu.Nhưngthựcsựtôibắtđầuyêuthầyvớitấtcảhồntôi.

-Tìnhyêuvàtìnhbạnkhôngthểcóđượcgiữacáctâmhồnsao?

Bàthầmđáp:

-Đượcchứ.

BàVũlàngườithựctiễn,bàđemthihànhngaynhữngđiềubàđãhọcđược.Ngôinhànầylàthếgiớiriêngcủabà,nơiđâycóhaingườithiếukỷ

luật,nghĩalàthiếusựliênquanvớigiađình-vàdođó,đốivớimọingườichungquanhthiếusựêmhoàn.ĐấylàTốLanvàLiênChi.

BàVũkhônghấptấp,bàđểsaumộtthờigian,đếnlúcthấycầnphảinóichohọbiết.Bắtđầu,bàchogọiTốLanvìnànglớntuổihơn.

ThếvàPhanrađiđãlâungày.Cảhairấthiếuthuận,nênđãđềuđặngửithưvềnhà.BàVũđọcthưhọ,suynghĩrồichuyểnchoôngVũ.ÔngVũđọcxongthìtraochoLãng.Lãngcàngngàycàngnặngnhọctrongviệcchămlođấtruộng,kholẫmvàchuẩnbịtrởthànhngườigiatrưởng.Chàngđọcthưcácem,rồixếpvàovănkhốgiađình.

Quacácláthư,bàVũnhậnthấyhaiconbàtheochiềuhướngđốilậpnhau.Phanmuốnđiduhọc,bàđãchophépvàđãgởinhữngmóntiềncầnthiếtchochàng.Trongthưchàngbảo,chàngphảivộivãtrởvề,vìchiếntranhbùngnổnêncácđườnghànghảibịphongtỏa;nhưngnếukhôngbịmắckẹtchàngsẽđibằngtàuthủythayvìđườngbộxaxôimấtthìgiờ.

NếuPhanlàconmột,bàVũsẽkhôngbaogiờchấpnhận;nhưngchàngcónhiềuanhemtrainênbàkhôngbắtchàngvềvội,khichàngchưathànhđạt.Chàngđãxuốngtàu,thưchàngcóđóngdấuvàmangconniêmngoạiquốc.ThưtừMỹ-châugởivề,điềuấykhôngchobàVũbiếtđiềugìđặcsắccả,vìdướimắtbàtấtcảhoàntoàngiốngnhau,miễnlàởbênkiabốnđạidương.PhantiếptụccácmônhọcđãbắtđầuvớiAn-Rêlàbàđủantâmrồi,vìkhôngđảđộnggìđếngiáosĩvàtôngiáocả.Khôngđềcậpgìđếncácvịthầnthánh,màchỉvềconngười.

Thếkhôngxinđixuấtdương.Chàngđãtìmramộthoàncảnhtốtđẹpởkinhđô,nhờsựgiàusangvàảnhhưởngcủagiađìnhchàng.ĐiềuấykhônglàmôngbàVũngạcnhiên.VìmặcdầutưtưởngbàVũrấtkhoángđạt,bàvẫnnhậnthấyviệcgiađìnhbàđượcbiếttiếngkhắpnơilàquádĩnhiên.Thếgiảithíchvìlýdonàochàngđượcđặcânnhưthế.Chiếntranhđangđedọa;nếubùngnổ,chínhphủsẽrútvàonộiđịavàsẽrấtcầnđếncáccôngdângiàusang,trongđónhàhọVũlàmộttrongnhữnggiađìnhdanhtiếngvàlâuđờinhất.Vìvậy,Thếđãđượcchọnđặccách,nênbịnhiềungườiđốkịvàghenghét.Nhưnglàmộtthanhniêncươngquyết,chàngtựmìnhvạchlấyđườngđichomình.

QuacácláthưcủaThế,bàVũkhôngthểhiểunổiconngườisâukíncủachàng.BàhiểuPhanhơn,vìlòngtríchàngcởimởnhưbà.Chàngđãtrưởngthành.Vàhơnnữa,linhhồnchàngcũnglớnlênnhưAn-Rêđãnói.VềphầnThế,hìnhnhưchàngbịmộtcáigìđóámảnh.

NhữnggìliênquanđếnThế,điềuxảyradồndập.Nămấy,ngườiNhậttấncôngbờbể.BàVũbiếtđượcđiềuấy,bàchomuacácnhựtbáomàbàkhôngcóthóiquenđọc,đểkhámphánhữnggìđãxảyra.BàthấyđólàmộttrườnghợpthườngxảyratronglịchsửnướcTrungHoa.Xưakiađãtừngxảynhiềucuộctấncôngdonhữngdântộckháckhởihấn,nhưngnonsôngluônluônđứngvững;nonsôngvẫnsẽđứngvững.

BàVũkhôngcảmthấylolắngchútnào.Quânnghịchsẽkhôngthểtiếnsâungangquamấytrămdặmđểvàođếnnộiđịacủađấtnước,đếncáitỉnhnày,nơiđâynhàhọVũđãđóngvịtrítừlâuđời.Maymắnthay,tổtiênnhàhọVũkhôngnhưcácgiađìnhkhác,theolốimới,đixâynhàvenmiềnduyênhải.GiađìnhhọVũđãxâynhàtrênmảnhđấtcủatổtiên,đãởđấyvàbâygiờđượcvữngan.Đànhrằngquânnghịchcũngdùngphicơđểtấncông,nhưngcácthànhphốlớnđềuởrấtxa,vànhữngconngườingumuộiởmiềnĐông-HảikiakhôngthểbiếtđượctêngiađìnhhọVũ,mặcdầuhọVũlẫylừngdanhtiếng.Trongnhàmình,bàVũcảmthấyyênổn.

Cuộctấncônggâyranhiềuthayđổilớn.ChínhphủrútluivàonộiđịavàThếđitheo.Chàngviếtthưchobiết,đầumùathusắpđếnchàngsẽnhàkhoảngmườihaingày.

Bởithế,bàVũnhậnthấykhôngnêntrìhoãnviệchộikiếnvớiTốLan.BàđãsaiGiangđitìmnàng.

Bàgặpnàngtrongbữaăn,giữacácngườikhácvàtrongcácngàytiếtlễmùaXuânvàmùaĐông.TốLanđếndựmộtcáchbìnhlặng,mặcáomàunhạt.CũngcóđôikhibàVũcầnchépgiaphảhayghisổsáchkếtoán,bàđãchogọiTốLanđến,vìchữnàngviếtrõrànghơnhết.

LuônluônbàVũtỏlòngyêuthươngnàngdâutrẻ,vàđãcólầnbànóivớinàngrằng:

_Cócondâuthôngtháilàmộtđiềuthúvị.

Nghevậy,TốLanchỉnóivàilờicámơnvắttắc.NhưngbàVũkhôngbaogiờlôicuốnnàngdâurakhỏichỗđãđượcchỉđịnh.Lầnnày,cầmláthưcuốicùngcủaThếtrongtay,bàcảmthấythờikhắcđãđến.

Khôngmộttiếngđộng,TốLanđingangquacáchoaviên.NàngkhôngcònmanggiàydaThượngHảinữa.Nàngđãdùnggiàynhung,đếbằngnỉ.BàVũkhôngnghetiếngchânnàng,vàkhichiếcbóngngảdàixuốngnềnnhà,bàngẩngđầukinhngạc.

Haibênchàonhau.BàVũngạcnhiênnói:

-Conđấyà?Conđinhẹlàmsao!

-Thưamẹconkhôngdùnggiầydanữa.

Cảhaingồitrongphòngkhách.TốLankhôngngồiởméghế,màngồingaythẳngtrongchiếcghếdựađểsáttường,thấphơnchiếcghếbànhcủaBàVũ.

BàVũkhôngvàođềngay.

Tráilại,bànhãnhặnhỏi:

-Mấyhômnay,mẹmuốnbiếttintứccủagiađìnhconởThượngHải.Khiquânđịchtấncông,giađìnhconcótrốnthoátđượckhông?

-ChaconđãđemcảnhàsangHươngcảng.

-Ồ,xaquánhỉ!

-Thưa,khôngxabaonhiêuạ!

-Concótin,ởxanhưvậy,quânnghịchcódámđánhkhông?BàVũhỏi,mặcdầukhôngmuốn,vẫnbịkíchđộngvìvẻhăngháicủangườicondâu.

TốLanđáp:

-Chiếntranhsẽlâudài.

-Thậtkhông?

-Thậtvậy,vìngườitađãchuẩnbịtừlâu.

BàVũsửngsốtvìgiọngnóicóvẻchắcchắncủangườicondâu,bànói:

-Conhãygiảithíchđiềuấychomẹnghe.

TốLanđáp:

-Thưamẹ,dântộcNhậtBảnlosợ.Họsợđãlâuđời.HọsợngườingoạiquốcxâmlượcHọthấycácnướclầnlượtbịtấncôngvàbịđôhộ.LũngườixâmlượcấytừphươngTâyđếnvàkhiThành-Các-Tư-Hãnđếnxâmchiếmnướcta,thìdânNhậtđãbắtđầurunsợ.RồinhiềungườitừBồĐàoNha,I-pha-nho,Hòa-LanvàPhápđãxâmchiếmnhiềunước.Nhưthế,nhiềulầnsuýtbịnhưvậy,vìlũthựcdânphươngTâyấy.VàngườiNhật-Bảntựbảo:làmsaochúngtathoátkhỏi?Vìsợhãi,họđixâmchiếmđấtđaivàcácdântộc,màchúngtalàngườigầnhọnhất.

Mộtngườiđànbàmàlýluậnnhưvậythìthậtkhôngthểtinđược,bàVũngồingẩnngườira.ChínhAn-Rêcũngkhôngnóinhữngđiềunhưvậy.

BàVũhỏi:

-Bởiđâuconbiếtđượcnhữngđiềuấy?

TốLanđáp:

-AnhThếviếtthưchoconhàngtuần.

BàVũtrởnêndễchịuvàcảmthấythoảimái.Bàmỉmcười:

-Haiđứaconcólạitrởnênbạntốtvớinhaukhông?

MặtTốLanửngđỏ.Thườngngàydanàngtáinhợt,chỉtrừcặpmôihồngthắm,vàbàVũkhôngnhìnthấy,tuynhiênnàngkhôngquaymặt.

Nàngnói:

-Chúngconrấthòathuậnvớinhaukhikhôngởchung.Lúcanhcontrởvề,chúngconlạibắtđầugâygỗnhau,conbiếtthế,.Conđãnóivớianhđiềuấy.Cảhaiđềubiếtnhưvậy.

BàVũmỉmcườinói:

-Nhưngnếuhaiconđềubiết,cácconkhôngthểngănđượcsao?Aigâytrước?Conhayanhấy?

BàVũthấyhayhay,bàrấthàilòngvìtínhngaythậtcủaTốLan.

TốLanđáp:

-Chúngconcũngkhôngbiếtnữa.Lầnnày,trongthưchúngconhứavớinhaurằng,bấtcứaitronghaingườigâytrước,ngườikiaphảilêntiếngđểngănlại.Nhưngcontựhỏichúngconcóđủsứclàmkhông.ConbiếttínhtìnhanhThếbấtthường,độtngộtnổilênnhưcơndôngmùahạ.Vôcớ,cơngiậnanhbùnglên,vàkhianhgiận,concũngnổigiậntheo.

TốLanngừngnói,caumày.

Rồinàngtiếp:

-Cómộtcáigìtrongconlàmanhấyghét.Chínhthế,Anhquảquyết

rằngkhông,nhưngmàđúngvậy.Khichúngconsốngcáchbiệtnhau,anhkhôngnhậnthấy,nhưngkhiởchung,cáiđólạihiệnra.Nếuconbiếtnguyêndotạiđâu,consẽlấydaocắtđichorảnh.

BàVũngọtngào:

-Cókhikhôngphảimộtcáicótrongcon,màlàdomộtcáiconkhôngcó.

TốLanngẩngđầu.Vẻkinhngạchiệnratrongđôimắtđẹpcủanàng.

-Conchưabaogiờnghĩđếnđiềuđócả.

Rồi,nànglạitỏvẻthấtvọng:

-Nếuthếthìkhólắm.Bỏbớtmộtcáiđãcótrongcon,dễhơnthêmmộtcáimàconcònthiếu.

-Cólẽ!MọisựđềutùythuộcởtìnhyêucủaconđốivớiThế.Nếucácconquanniệmhônnhânchỉliênquanđếnhaiconmàthôi,thìchúngconsẽcảicọnhaumãi,trừphisốnglythân.

-Mẹmuốnrằng…

TốLankhôngnóihếtcâu.Làđànbà,nàngvốnrụtrèesợ.

-Ừ,đóchínhlàđiềumẹmuốnnói.

Rồibànóitiếpvớimộtsựkhônngoanmàbàbiếtrõlàdohiểubiếtcủariêngbàvềtìnhyêu.Bàbiếtthêmrằng,giữađànôngvàđànbàkhôngđặtvấnđềnhiệmvụ.Chỉcótìnhyêuhaykhôngmàthôi.

Bàkhoanthainhồithuốcvàocáiđiếubạc,bàkhôngnhìnnàngdâumànhìnngôivườnnởđầyhoànglan.Látrekhẽlayđộngtrongcơngióhiuhiu.BàvàAn-Rêrấtthíchnhữngngàyêmđềmnhưthế.Cuốicùng,bànói:

-Trướctiên,haiconphảibiếtrằng,khôngaicóbổnphậnvớiaicả.

TốLansửngsốt,ngắtlờibà:

-Thưamẹ,khôngcóbàmẹchồngnàolạinóivớinàngdâumộtđiềulạkỳnhưthếbaogiờ.

-Mẹchỉbiếtđiềuđómớiđây.

BàVũmỉmcườivớimộtẩnýtinhquái:

-Conạ,conhãytinrằngmẹvẫnhọcthêm.

Bàchinhphụcnàngdâu.Ngườithiếuphụđếnvàđinhninhbàmẹchồngsẽxunggiậnmình,nênđãsửasoạnđónnhậnmộtcáchkhiêmtốnnhữnglờiquởtráchấy.Bâygiờ,hyvọnglạitrởvềvớinàng.BàVũkhônggiậndữnhưnàngtưởng,màcòndạybảonàngvềsựkhônngoan.Nàngvươnmìnhvềtrướcnhưmộtđóahuệchờđóncơnmưa.

BàVũnóitiếp:

-Ngườiđànôngvàđànbàcứtưởnghọcónhiệmvụđốivớinhau,dođó,phátsinhranhữngsựhiểulầm.Mộtkhingườitatừbỏtưtưởngấythìconđườngđãđượcvạchsẵn,rõràng.Mỗingườichỉcóbổnphậnđốivớichínhmình.Vàbổnphậnnào?Ấychỉlàtựđạtđếnsựviênmãn.Vànếumộttronghaingườiđãđạtđếnđómộtcáchhoàntoàn,thìngườikiacũngvậy.

BàVũngừngnói,châmđiếu,híthaihơidài,đoạntiếp:

-Vàtạisaođúngnhưthế?Bởivì,nhưlờithánhhiềnđãnói:“Ngườiđànbàkhôngyêungườiđànôngvìngườiđànôngmàvìmình,vàngườiđànôngkhôngyêungườiđànbàvìngườiđànbàmàvìchínhmình”.Khimộtngườiđượchạnhphúcthìngườikiacũnghạnhphúc;đólàmỗihạnhphúcduynhấtcóthểcógiữahaingười.

TốLanngồiyênlắngnghe.

BàVũnóitiếp:

-Cònvềviệcsinhsản,đókhôngphảilànhiệmvụvớiconhayđốivớichồngcon,nhưnglàđốivớichủngtộc.Điểmsailầmcủaconlàlẫnlộnnhiệmvụlàmmẹvớitìnhyêuchồng.Vàconđãlàmchochồngconcũnglẫnlộnnhưvậy.Đólàlýdokhiếnanhấydễtứcgiậncon.

TốLancầukhẩn:

-Thưamẹ,xinmẹcứnóinữađi,mẹthấusuốttậnđáylòngngườita.

BàVũnóithẳngra:

-AnhThếvàcon,cảhaiđềuđilệchrangoàitậptục.Cácconđãlấynhauvìcácconyêunhau.Đólàđiềunguyhiểm,vìnólàmchocácconkhóđạtđếncáimàngườitagọilàhạnhphúc.AnhThếvàcon,cácconchỉnghĩđếnmình,khôngtưởnggìđếngiađình,đếnbổnphậnđểnốidõitôngđường.Cácconchỉnghĩđếnmìnhnhưhaingườiởngoàitấtcảmọingườikhác.Nhưngcácconkhôngởngoàiđâu,trừmộtphầnnhỏcủachínhmình,cácconhãycốgắnghướngtấtcảmọihìnhtháisinhhoạtcủacácconvàođó,Cácconhãysinhdựngconcái,sốngmộtđờisốngnhưmọingười.Cácconcứtìmcáchdồnéptấtcảvàocáimảnhnhỏcủaconngườicáccon.

Nhưngcáimảnhnhỏấykhôngthểchứađựngnhiềunhưthếđược.Nóbịchoánhếtchỗ:cácconuốngởnguồnsuốicáccon,nênbópnghẹtlẫnnhau.Cáccongầnnhauquá.Cácconghétnhau,vìcáiphầntinhhoalàmnêncácconkhôngcóchỗđểthởvàlớnlên.

BàVũnhìnTốLan.Nàngdâutrẻchămchúnghe.

-TốLanạ!Connêncóthai,hãyđểchochồngconlàmnhiệmvụcủanó.Hãyđónnhậnconcáisinhranhưmộtviệcdĩnhiên,mộtbổnphậnđốivớigiốngdòng.Sinhsảnvàmangthaikhôngcóquanhệgìđốivớitâmhồncácconcả.Conđừngđomứcđộtìnhyêucủachồngcontheocáchbiểulộhăngnồng.Trongnhữnglúcấy,nókhôngnghĩđếncon,nónghĩđếnnó.

Phầncon,concũnghãynghĩđếncon.Phảichăngsựhăngnồngcủangườiđànôngnàykhácngườikia?Tuyệtđốikhông.Cũngthế,tấtcảngườiđànbàđềucótrạngtháigiốngnhau.Trongnhữngviệcấy,chúngtađềugiốngnhauhếtthảy.Conđừngtưởngtượngrằngconhaychồngconkhácvớingườiđànônghayngườiđànbàthấphènnhất.

BàVũngừnglạivàcảmthấykiệtsức.

-Mẹlàmconcócảmtưởnghônnhânkhôngcógiátrịgìcả,TốLannói.ConcóthểkếthônvớibấtcứaicũngnhưvớianhThếsao?

NghịlựctrởvềvớibàVũ.

-Mẹchưanóihếtlời.Connóicũngcóphầncólý.Bấtcứngườiphụnữlànhmạnhnàocũngcóthểkếthôn,vớibấtcứngườiđànôngnàolànhmạnhvàcùngngườiấylàmtrònnhiệmvụđốivớisựsống.Vìvậy,nênduytrìcổtụccủachúngta.Nhữngngườilớntuổichắchẳnbiếtcáchlựachọnchogiốngnòihơnnhữngngườitrẻtuổichọnlựachochínhmình.ConxemanhLăngvàchịMai,cảhaiđềuhạnhphúc.NhưngcốnhiênlàhọkhôngcócáihạnhphúctrọnvẹnmàconvàanhThếđòihỏi.Họsốngcốtđểsinhconcái.Lăngkhôngcóthamvọnggìngoàiviệcđượclàmngườichatốt,ngườichồngtốt.Cảhaikhôngmongướcgìhơn.Chamẹchọnlựavợchồngchoconcáilàtốthơncả.

-Nhưngchúngconkhônggiốngnhưanhchịấy.TốLannóngnảynói.

-Không,haiconđòihỏitìnhbèbạnđốivớinhau.Ồ!Conạ,conđòihỏiởhônnhânnhiềuquá!Hônnhânkhôngphảiđểđèothêmcáigánhphụnặngnềấy.

-Thếthìchúngconphảilàmgì?Phảisốngngoàihônnhânsao?TốLanhỏi,khôngcóýxấcxược.

-Cólẽ,cólẽ.Nhưngđiềuđócũngkhólắm,vìchúngtalàngười,nênxácthịtđòihỏicácnhucầucầnthiếtcủanó.

BàVũdừnglại,lựanhữngtiếnghoàntoànmớiđốivớibà;cuốicùngbànói:

-Thếvàconquámaymắn,cácconyêuthươngnhauđủcách.Vậythì,conạ,hãyyêunhauđi.Cuộcsốngquávắnvỏiđốivớimộttìnhyêunhưthế.Cácconhãyyêunhauvàđừngđểmấtgiờphútnàovìgiậndỗinhau.Hãytáchbiệttìnhyêukhỏisựhăngnồngcủacáccon,vàđừnglẫnlộnhaiđiềuđó.Maikia,khisựtáchbiệtđượcrõrệtvàđượctậpquánbồiđắpvữngchắc,khiconcáicácconsinhravàlớnlên,khicơthểcáccongiàđivàsựhăngnồngđãtanbiến,vìnósẽtanbiếnmộtcáchkhoandung,bấygiờcácconsẽbiếtđượcmộtthứtìnhyêutốtđẹphơnhếtcáctìnhyêu.

VàbỗngnhiênbàVũcảmthấymộtcáchthấmthíarằngmìnhquácôđộcvìthiếumấtAn-Rê;cáiýnghĩchắcchắnkhôngbaogiờthấylạikhuônmặtsốngđộngcủathầyxuyênquabàmộtniềmâulodữdội.Bànhắmmắtvàchịuđựngcựchìnhấy.Đoạn,mộtlátsaubàcảmthấyTốLancầmtaybàvàápđôimánónghổicủanàng.

Đôimắtvẫnnhắm,bàVũcònnói:

-Chínhngườiđànbàphảibímậtlèoláicôngviệc.Phải,ngườiđànbàphảiđiềukhiểntấtcảmộtcáchkínđáo,vìsựsốngtrôngcậyvàongườiđànbà,vàchỉngườiđànbàthôi.Mẹnóitrướcchoconbiết,trongviệcxâydựnghạnhphúcchogiađìnhcon,contraimẹsẽkhônggiúpđượcgìđâu.

KhibàVũmởmắtra,TốLanđãbiếnmất.

Chiềuhômấy,khiGiangthayáochobàVũ,bàđãthâmtrầmimlặng,khiếnchịkhôngdámănnóihuyênthuyênnhưthườnglệ.

-Giang!

-Dạ.

GiangnhìnvàogươngquađầubàVũ.Chịchảilàntócdàióngmượtcủabà,chỉmớibắtđầubạcmộtítventháidương.

-Giangnày,bàcómộtviệccầngiaochochị.

-Dạvâng.

-Khoảngmộtthángnữacậuhaisẽvề.

-Thưabàconbiết,chúngconainấyđềubiếtcảrồiạ.

-Côngviệcnhưthếnày.Mỗitốikhichịgiúpbàởđâyxong,chịhãyđếngiúpchomợhainhữnggìchịđãquengiúpbà.

Giangmỉmcướitronggương,nhưngbàVũkhôngcườiđáplại.Bànóitiếpmàkhôngnhìnvàomắtchịở:

-Chịđừngquênnhữnggìbàđãlàmnhé!–tắmbằngnướcthơmnày,phảichămtócthấtkhiếucủamợấy,phảilấydầuchảitóccholángvàxứcnướchoathơm.

-Ồthưabà!Conbiếtlắm.

Giangnóimộtcáchnhiệtthànhvàtíncẩn.Rồichịngừnglại,cầmchiếcbànchảitrongtay:

-Nhưngnếumợkhôngchothìsao?Mợấykhôngquýtrọngsắcđẹpcủamình.

-Mợấysẽkhôngngăncảnchịđâu.Tộinghiệp!Mợấycầnđượcgiúpđỡnhưtấtcảmọingườiđànbà.Bâygiờmợấyđãbiếtđiềuđórồi.

-Xinvângạ.

13.

Thếtrởvềnhàngàymồngnămthángchínâmlịch.Mộtđiệntínđánhđếntrongthànhbáotinanhtrởvề.NgườitachomangbứcđiệntínđếnnhàhọVũ.ÔngVũđíchthântraolạichobà.Thườngôngítđếnnhàbà,nênkhinomthấyông,bàliềnhiểuchắccóchuyệnquantrọng.

Ôngtraomảnhgiấychobàvàhểhảcười:

-Thằnghaisắpvề.

Bàcầmlấybứcđiệntín,đọcvàlậtqualậtlạitrongtay.Đâylàlầnđầutiênbàthấymộtbứcđiệntín.Bàbiết,vìmộthômnọAn-Rêđãgiảinghĩachobànghekhôngphảibứcthưđượcthổiđitrêncácđườngdâynhưbàtưởng…Ngườitacũngkhôngđọcđếnchữ.Nhữngdấuhiệuđượcđánhlênmáy,truyềnđicáctintức.

BàVũnhậnxét:

-Giốngnhưtiếngtrốngbọnmọiđánhtrongrừng.

-Nhiềucôngtrìnhthựchiệnđượcchỉnhờvàosựtinhluyệnnhữnghìnhthứcmanrợ,thầyđãnói.

Bànhớlạinhữnglờiấytrongkhisuynghĩvềbứcđiệntín.

Bànóilớn:

-Chúngtaphảisửasoạnmộtbữatiệcmừng.

-Tôisẽmờitấtcảcácbạnbècủatôi.ÔngVũphụhọa.

-Chúngtacũngphảitổchứcthêmmộtbữatiệcphụthiếtđãinhữngngườilàmcôngvàcáctáđiền.

-Vâng,phảithế!Ôngbệvệđáp.

BàVũnhìntrộmông.Bàthấyôngtrởnênnhưtrước.Làiđãlàmôngtintrởlạivàogiátrịriêngcủamình.Ôngcảmthấykhổsởvìbịvợruồngrẫy.ÔngcũngkhôngthànhcôngđốivớiThuMinh,vàhaisựthấtbạiấyđãlàmchoôngđaukhổ.Ôngthuộchạngngườiluônluôncầncảmthấymìnhthànhcôngbêncạnhvợ.BàVũbiếtrõđiềuđó,trongbaonămbàđãtựđặtchomìnhbổnphậnphảicốnghiếnchocáithànhcôngấy.NhưngThuMinhtrẻtrung,vôtộiđãkhônghiểuđiềuđó.Làikhéogiảvờ,côtachânthànhmưucầucơmáochomình.Từđáylòngbà,bàVũcảmthấymộtsựthươngxótphalẫnkhinhkhivàdửngdưng.Tuynhiên,vìthếbàlấylàmxấuhổ.Xưakiabàchođiềuđóthuộcbảntínhconngười.

Mộthôm,bàđãnóivớiAn-Rê:

-Nếutôicôngnhậnquanniệmcủathầyvềtộilỗi–tưtưởngthầmkín,ướcvọngchegiấu–thìtôikhôngphảilàngườisạchtội.Tôicóthểđạtđếnsựđứngđắnbênngoài,nhưngaicóthểlàmchủđượclòngmình?

-Mộtítngườicóthểđạtđếnđó,vàbàthuộctrongsốnhữngngườiấy,thầyđãđáp.

NếubàmuốntiếptụccảmthấymìnhgầnAn-Rêthìbàphảiđạtđếncáichiềucaonơimàthầysống,vìthầysẽkhônghạthấpxuốngngangbà.

Bànóivớiôngmộtcáchnhẫnnại:

-Ýmìnhthếnàothìtrongnhàphảilàmtheonhưvậy.

Ôngnghiêngmìnhvềphíatrước,taychốnglênhaiđầugốimậpmạp.Ôngmỉmcườivàthânmậtnói:

-Cólẽmìnhkhôngbiếtrằng,thằngThếlàđứacontôithíchnhấtsao?

Bởivậy,lúcnàotôicũngbựcmìnhconvợnótínhtìnhcáukỉnh.LẽraThếphảilấymộtngườivợdịudàngvàbiếtđườngxửsựkia.

KhôngphảilúcnàobàVũcũngcóthểchegiấutínhchuachátcủamình:

-ĐốivớiThếthìmìnhlầmrồi.Bànói,vàgiọngnóicủabàvangbêntaiônglanhlảnhvàchuachát.ThằngThếthôngminh,TốLancũngthế.Cànglâutôicàngcócảmtưởngtốtđẹpvềcôấyhơn.

ÔngVũcóvẻsợhãinhưmỗikhiđềcậpđếnnhữngchuyệnvềtríkhôn.

Ôngđànhrútlui:

-Tốt,tốt,ôngnóivớicáigiọngnóithườngngày.Vậymìnhsắpđặttấtcảchứ?Haylàtôi?

-Tôisẽchosắpđặtmọiviệcởnhà,cònmìnhloviệcmờikháchvàsắmrượu.

Haingườichàonhau,ôngVũravề.Khiôngđirồi,bàcảmthấyrõrànghaingườichỉđãkếthợpvớinhautrênphươngdiệnnhụcthể.Bàghêtởmông,tuynhiên,haingườiđãchẳnglàmtròncáibổnphậnmàbàgiảngchoTốLanlàgì?Haingườiđãgiữchogiađìnhđượctồntại,họđãlàmthỏamãnđòihỏicủagiốngnòivàkhinghĩavụchutoàn,họlấylạitựdocủamình.BâygiờvàthấyrằngnếuAn-Rêđãdạychobàkhámpháracáidivậtcủanhânvị,thìLàiđãlàmchoôngVũnhưvậy.Khôngcóđoạndâynàođứt,ngôinhàvẫntiếptụcnhưtrướcvàđịavịcủahaingườikhôngcógìthayđổi.BànghiệmthấyviệcđemLàivềđâylàkhônngoan.Ngôinhànàyđủrộngrãichotấtcảgiađình,kểcảcácphầntửhènmọnnhất.Khôngaitrongnhàphạmvàocáitộicóconhoangcả.ConcáicủaLàicũngcóchỗcủachúngtrongtrậttựloàingười.

Bàcàngchămlobổnphậnthìsựbìnhancàngđếnvớibà.Bàkhôngcònmộtgiờphútnàocủariêngbà.Bàphảichogọingườiđầubếp,viênquảnlý,ngườiđốccông,rồiđếncáctỳnữvàcácchịthợmay.Phảixemxétáoquầnlũtrẻ,nếucần,phảimayáoquầnmới.Dân,cậuconútbà,đãrờiđồngquê

trởvềnhà.Bànóivớiviênquảnlý:

-Đãđếnlúccậuútphảirờibỏnhàquêtrởvềnhà.Mọiviệctronggiađìnhđềuđãxếpđặtxongxuôi.

Viênquảnlýtươicườinói:

-Thưabà,cậuấysẽlàngườikếvịbàđiềukhiểnđấtruộng.Cậucảrấtthànhthạocôngviệcởcácthươngđiếm,nhưngcậuútmớithựclàngườicủađấtruộng.

Đãtừlâu,bàVũkhônggặpmặtcậuconútcủabà.Bàtựhỏikhôngbiếtcậurasao.Bàluônluônnghĩrằng,ngườicontraitrongnhữngnămtrởthànhngườilớn,đềugiốngnhau.Chúngchỉcầnănvàhọc,sốngnhiềuvớithiênnhiên,phảixalánhnhữngnơibàibạc,nhữngchỗchơibờivànhữngcuộccãilộntronggiađình.ChínhvìlýdođómàbàđểDânởthônquê.Bâygiờcậuphảitrởvềnhàđểbàcóthểxemxétcáckhảnăngcủacậu.

BàbảoGiang:

-Chịhãydọnhaigianphòngnhỏtrongnhàcậucả,mấyphòngấyđầythùngkétvàcácđồvậthưhỏng.PhảidẹpđồđạcchocậuDânở,cácphòngấysẽthuộcvềcậutachođếnngàycậuthànhhôn.

Theotụclệ,Dânphảiởgầnchacậu.NhưngbàVũkhôngmuốnthế.Bàcũngkhôngmuốngầnbênbàcậucontraihănghái,khỏemạnh,đươngdậythì.LăngvàMaisẽcưxửnhãnhặnvớicậu,vàlũtrẻsẽvuiđùavớichúchúng.

Nhưthế,tấtcảđãsẵnsàng.Saurốt,bàVũchogọiTốLanđến.HômấychínhlàngàyThếtrởvề.CólẽThếsẽvềkhoảngvàoxếtrưa,nhưngkhôngaicóthểbiếtđúnggiờnào,vìanhphảiđitàuthủy.Đángtiếc,chiếcxehơikhôngthểđiđónchàng,vìđườnghẹpvàvìnhữngbánhxetolănquatrênđấtcácngườinhàquêthìhọsẽkêuvangtrời.Vìvậy,chiếcxehơinằmtrongcáinhàxecạnhcổng,làmchonhiềungườingạcnhiênvàthánphục,nhưngítíchlợi.Tuynhiên,nếukhôngcónó,ôngVũsẽcholàthoáihóa,cổhủ,và

cũnglàmộtđiềuphấnkhởichoThế,vìngoàixãhội,chàngcóthểhãnhdiệnnói:”chiếcxehơicủachatôi…”

TốLanđứngtrướcmặtbàVũ,rấtnhumìvàcóphầnsợsệt.Nàngmặcchiếcáomớimàuđỏtươi,ănhợpvớisắcdatáinhợtvàđôimôihồngthắmcủanàng.BàVũcôngnhậnlốicắtkhítkhao,chiềudàivừavặnvàhaitayhơivắnvìTốLancóđôitaytuyệtđẹp.BàVũbảoGiangmởhộpnữtrang,chọnmộtchiếcnhẫnvàng,nạmhồngngọc.BàmangvàotaychoTốLanvànàngnângbàntayấylênngắmnghía.

-Thưamẹ,thườngthìconkhôngưanhẫn,nhưngcáinhẫnnàylàmconthích.

-Nóhợpvớiconlắm,vàcáigìhợpthìnólàmchongườiđànbàcàngđẹpthêmra.

TốLanđãgộitóc,nhưngkhôngchảiđầu,vàtócnàngxõaxuốngvainhưtơmịn.BàVũkhôngthíchnhữngngườiđànbàtrẻđểtóchoàntoàntheolốimới.NếuMaiápdụngtheo,bàsẽphảnđốingay.NhưnghômnaybànhậnthấylàntócdịudàngấyvừavặnbaoquanhkhuônmặtTốLanmộtcáchđẹpđẽ,nênbàkhôngnóigì.Phảithừanhậntấtcảnhữnggìlàmchongườiđànbàthêmđẹp.

BàVũbảonàng:

-Conhámiệngramẹxemnào!

TốLanvânglời,vàbàmẹchồngnàngnhìnvàotrong.Miệngnàngđỏvàtrongsạchnhưmiệngmộtđứatrẻ,haihàmrăngtrắngvàtốtlành.Từmiệngấyxôngramộthơithởmátvàthơm.

BàVũnângxiêmnànglênvàxemxétmặttrong.Mặttrongtrắngnhưtuyết,thêurấtđẹpvàphảngphấtthơm.

Bàxoaytaynànglạivàđưalênngửi.Haitaynàngđềuthơmthocũngnhưtócnàng,vàtừthânthểngườithiếuphụtỏaramùihươngthanhnhãcủa

thứdầumàxưakiabàVũthườngdùng.

BàVũnóivớinàng:

-Tốtlắm.Vềthểxáccon,mẹkhôngthấygìđángnói.Mẹkhôngthểkhámxéttâmhồncủacon,điềuđóconphảilàmthaymẹ.Thểxácquantrọngtrướctiên,nhưngtâmhồnsẽlàcáisẽtồntại.

TốLantrangtrọngđáp:

-Nhữngđiềumàmẹđãdạybảocon,conkhôngquênsótđiềugì.

MọingườichờđợiThếtừnggiâytừngphútsuốtbuổisáng,tronglúcấychàngtrởvềbằngmáybay.Vìvậy,thayvìghévàobếnsông,chàngtừtrờiđápxuốngởbênngoàibứctườngthấpphíanamthànhphố.Ởtỉnhlỵ,khivịchỉhuytrưởngquânđộinghetinmộtngườihọVũtrởvềnhà,ôngđãsaiviênphicôngriêngcủamìnhláimáybaychínhphủđiđón,vìuytíncủanhàhọVũrấtlớnởtỉnhnày.

Khihạngườikháchquýxuốngtrườngbay,viênphicôngloâuvìkhôngcóngườinàođếnđóncả.NhưngThếmỉmcườinói:

-Đâylàquêtôi,tôibiếtđườngrồi.

Viênphicônglạibaylêntrời,vàThếlẳnglặngđivềnhà.Aicũngnhìnchàngchòngchọc,họchàochàng,hỏichàngvềbằngcáchnào,vàmọingườiđềucườirồinínlặngvìngạcnhiênkhinghechàngđáp:

-Tôivềbằngmáybay.

Lũtrẻvànhữngngườiđichơiphiếm,chạytrướcđểbáotinchonhàhọVũbiếtcậuhaiđãvề.NhưngThếđinhanhnêntheokịphọ.BàVũvàTốLanvừakịpnghevợngườigáccổngthởhổnhểnreototinấy,thìThếđãhiệnrathựcsự.Lẽra,chàngphảitrìnhdiệnvớichatrước,nhưngchắcLãngđãbáotrướcchochàngbiếtcâuchuyệnvềchachàng,nênchàngkhôngmuốnchàomộtngườiđànbàlạmặttrướcmẹmình.Vìvậy,chàngđithẳng

đếnnhàbàVũ.ChàngngẩnngườirakhithấyTốLanởcạnhbàVũ.

Chànghơilúngtúng,vìtheocổtục,chàngkhôngđượcchàovợtrướcmẹ.ChàngngạcnhiênthấyTốLanduyêndángluirađểchochàngđượctựdo.

-Kìacon.Conđãvề!

ĐólàlờibàVũtiếpđónchàng.Bàđưatay,sờnắmtayvàvaicontheokiểucácbàmẹ.Bànói:

-Concógầyhơn,nhưnghùngdũnghơn.Bànhìnkhuônmặtrámnắngcủaconvàtiếp:Concứngcápvàkhỏemạnhhơn.

Thếnói:

-Conkhỏemạnhlắm,nhưngbậnviệcquá!Bậnchếtđiđược!cònmẹ,mẹcóvẻkhỏemạnhhơnkhiconrađinhiều.

Haimẹconcònnóivớinhauđôilờinữa,vàTốLanvẫnđứngđợi,Thếngạcnhiênvềsựkiênnhẫnấy,vìthườngnàngthiếukiênnhẫn.Chàngcònngạcnhiênhơnkhimẹchànglùibước,nắmtayTốLankéonàngđếnvànói:

-Vợconrấttốtvàrấtvânglời;nócốgắngnhiềuvàđãthànhcông.

KhôngcógìlàmchoThếsungsướnghơnlờikhenngợiấycủamẹ.Cũngnhưcontraicủacácbàmẹcươngnghị,anhcầnđếnsựthừanhậncủamẹanh.Trướcđây,bàVũkhôngnóiđiềugìâuyếmvềTốLan,vàđólàmộttrongcácnguyênnhânkhiếnThếhiềmkhíchvợ.Bàhiểuđiềuấykhithấyvẻsungsướngbiểulộtrongnụcườirạngrỡ,trongđôimắtlonglanh,trênkhuônmặttươiđẹpcủaconbà.ThếnóivớiTốLanvàilờiqualoanhưthườnglệkhicómặtkẻbềtrên:

-À,em…mạnhkhỏekhông?

-Cámơnanh,emkhỏemạnhluôn…cònanhthếnào?

Miệnghọchỉnóingầnấy,nhưngnétnhìnhọnóinhiềuhơn.TốLanngướcmắtnhìnThế.Chưabaogiờchàngthấynàngđẹpđếnthế.Chiếccổáobằngnỉđỏlàmnổibậtnướcdangàcủanàng.

Chàngnhìnmẹ,ấpúngvàmặtửnghồngethẹn:

-Thưamẹ,conxincámơnmẹnhiều,mẹchịukhóchỉbảovợcon…đãchịukhó…

BàVũhiểu,bànói:

-Conạ,bâygiờconcóthểtựhào:conđãkhéochọnlựa.

KhithấyhaigiọtlệlonglanhtrênđôimắtTốLan,mộtniềmyêuthươngtừtrướcđếnnaychưabaogiờchàngbiếtđến,đãtrànngậptoànthânchàng.Vìngườithanhniênthiếukinhnghiệm,vàmặcdầuhọcanđảm,sựtánđồngcủacácbậclãothànhvẫncầnthiếtbiếtbao!

“Hãydịudàngvớibọntrẻ,vìchúngđâucóxinđượcsinhra”mộthômnọ,An-Rêđãnóivớibànhưvậy.

Bàcònnhớrấtrõ,vìhômấyPhanđihọctrễnênbàđãrầylachàng.

Bàđãtrảlời:

-Tôicũngvậy,tôiđâucóđượcsinhra.

An-Rêđãnhìnbàbằngđôimắtbaodungvàsâusắc.

-Thưabà,chínhvìbàđãđaukhổ,nênbàkhôngnênlàmngườikhácđaukhổ.Chỉnhữngngườinhỏmọnmớibáothùvìsựđaukhổcủamình.Cònbà,bàcaohơnthế.

Bàlặngthinh,nuốtgiậnlờinhậnxétấy.Thầynóitiếp,từbàVũchuyển

sangnhânloại:

-Vàsựđaukhổcóýnghĩagì(thấynói,vẻnghĩngợi)nếunókhôngdạychúngta,nhữngngườicantrường,phảitranhđaukhổchokẻkhác.Ngườitatỏchochúngtabiếtđaukhổlàgì.Ngườitachochúngtanếmsựcayđắngcủanóđểchúngtaướcaođuổinórakhỏithếgiannày.Khôngthế,trầngiannàysẽlàđịangục.

Khinhớlạinhữnglờiấy,bàcảmthấythathiếtđượctạoniềmvuichođôitrẻ.BàcầmlấytayTốLanđặtvàotayThế,kếthợphaingườilạivớinhau.

BàVũdịudàngnói:

-Conạ,bổnphậncủaconđốivớimẹđãhoàntất.ConhãyđưaTốLanvềbênconvàởmộtmìnhvớinómộtlát,rồisauđó,conhãyđếnthămchacon.

Taycầmtay,họdắtnhauđira.Bànhìntheo,rồingồixuốngmỉmcườivàcầmcáiđiếuthuốcnhỏhútmộtlúc.

Nhữngngàytiếpđấy,ngườitasốnggiữamộtcảnhtưngbừngnhộnnhịpcủacácbuổilễtronggiađình.BàconxagầnaicũngmuốngặpThế,vànóichuyệncùngchàng.

Họhỏiýkiếnchàngvêcuộcchiếntranhmớixảyra,vềviệcchínhphủdichuyểnvàonộiđịa,vềgiágạo,vềhậuquảcủamọisựrốirenấy.NgườitamuốnbiếtngườidatrắngđánhgiúpchobọnngườilùnmiềnĐôngHảihaylàchốnglạichúng.Khôngainghĩcóthểbạitrận.Câuhỏiduynhấtđượcnêuralà:sẽcómộtcuộckhángchiếncôngkhaibằngvũkhíhaymộtsựkhángcựbímậtvớisựgiúpđỡcủathờigian?VìcòntrẻtuổinênThếnghiêmvềkhángchiếncôngkhaibằngvũkhí,cònôngVũthìvìkhôngbiếtgìnênhùatheoýkiếncon.

BàVũngồihútcáiđiếunhỏ,lắngnghe,bàkhôngnóigìtrừrađểbảolũđầytớbồngmộtemnhỏđinơikhácnếucần,hoặcbảomộtconởgáiróttrà

nhẹtayhơnmộtchút,vànhữngviệctươngtự.Nhưngbàtinchắcrằngchỉcómộtcuộckhángcựbímậtmớicóthểvớithờigianthắngquânthùnàycũngnhưbaoquânthùkhác.Bàkhôngbằnglòngkhingườitađểchongườingoạiquốcđếngiúpđỡ.Nàocóaitrênđờinàyđếngiúpđỡchomộtngườikháckhôngcùnghuyếtthốngvớimình,nếukhôngphảilàđểđòitrảcôngthậthậu?Ngoàivòngthânthuộc,chomàkhôngnhậnlàmộtđiềuvượtquágiớihạnsựcôngbình.

NhưngbàVũlàmthinh.Ởđâybàchỉlàmộtngườiđànbà,màlàngườiđượckínhtrọngnhấtdướimáinhànày.Đãlâu,cùngvớiAn-Rê,trongsựtựdonàymàchỉtrướcmặtthầybàmớinhậnthấy,cảhaingườiđãtranhluậnvềbảntínhconngười.

Bàđãnói:

-ThầytinởChúa,còntôi,tôitinởsựcôngchính.ThầycốgắngđạtđếncùngChúa,còntôi,tôicốgắngđạtđếnsựcôngchính.

Vàthầyđãtrảlời:

-Cũnggiốngnhau.

Bâygiờ,giữagiađìnhbà,bàcảmthấycôđộclạlùng.An-Rêkhôngđếnvàsẽkhôngbaogiờđếnnữa.

BỗngnhiênbànóivớiThế:

-Nhữngngườingoạiquốcấy,nếuhọđếnđây,chúngtacóthểđuổihọđiđượckhông?

-Chúngtachỉcóthểnghĩđếnchuyệnấyngaybâygiờ,vàsớmchừngnàohaychừngnấy.

-Đókhôngphảilàphươngthứccủadântộcta.Baogiờchúngtacũngtínhtừnghàngtrămnăm.

-Hàngtrămnăm,Thếđáp,thìchúngtasẽcóthểđuổihọratấtcả.

Mộthôm,bàđãhỏiAn-Rê:

_-Vềphầnhồncủaconngười,cóphânbiệtgìđếnmàudakhông?Cókếgìđếntụclệ,quốctịchvàcácsựtươngphảnkhông?

Vàthầyđáp:

-Không,chỉcónhữnggiaiđoạnpháttriển.Ởmọimứcđộ,ngườitagặpmọilinhhồnthuộcmọidântộc.

Thếtạisaolạicóchiếntranhgiữacácquốcgiavàdântộc?

-Chiếntranhbùngnổgiữanhữngngườihạcấp.Bàxem,trongmỗinước,đãmấyngườithựctâmđiđánhgiặc?họđánhnhaumiễncưỡng,khôngchútâm.Chínhnhữngngườivôhọcmớiưathíchchiếntranh.

BàsuynghĩđếntấtcảnhữngđiềuấytronglúcThếsaysưanóivềcácsưđoàn,cácxethiếtgiáp,cácphicơoanhtạcvànhữngđiềubàcholàvônghĩa.Hồilâu,bàquênđivàngáplớn,khiếnmọingườiquaylại.Bàmỉmcườinói:

-Xinlỗi,tôigiàcảnênítthíchchuyệnchiếntranh.

Bàđứngdậy,Giangvộivàngđếnbênbà.Bàmỉmcườikhẽchàomọingườivàtrởvềphòngriêng.

Ngàythứmườimột,Thếlạirađi.Phicơlạiđếnrướcchàng,vàlầnnàyngườitatụtậprấtđông,nhữngngườitronghọvàtrongthànhđếnxemchàngbayđi.BàVũkhôngcótrongđó.TấtcảnhữngđiềuThếđãkểtrongmườingàyqua,làmbàmệtnhiều.Bàtựnghĩ,mộtthanhniênđểcuộcđờiquađitrongnhữngchuyệngiặcgiãchếtchócnhưvậylàchuyệnđiênrồ.Điềuấykhôngđưalạigiátrịgìchogiađìnhvàchobảnthâncả.Sứcmạnhchiếnthắngđểtrảlờichođịchquânvàsựchếtlà:sinhsản,luônluôntănggiasựsinhsản.Nhưngkhibànóivớicontraibànhưthế,thìanhtađãsốt

ruộtkêulên:

-Thưamẹ,mẹkhônghiểu!

Trướctiếngkêuthôngthườngấycủatuổithanhniên,bàđãmỉmcườilàmthinh.Bàdịudàngvàbìnhtĩnhtừgiãcon.BànhậnlờicámơncủaThếvàđểchàngrađi.Bàkhôngluyếntiếcsựrađiấy.Cácbuổinóichuyệncủachàngđãlàmtrongnhàrộnràngvànhấtlàlàmchoemnhỏchàngsợhãi.Dânđãtrởvềrámnắngvàmạnhkhỏenhưmộtcậubénhàquê.Cậuđãlớnhơnngàyrađinhiều.Mẹcậukhônghỏicậugìnhiềungoàinhữngcâuhỏihanthườnglệ,vìbàmuốnđợichosựrộnrànglắngxuống,vàbàcóthểtìmhiểuconbàtrongyêntĩnh.Nhưngbànhậnthấycậusợ.

Bàngồimộtmìnhtrongnhàbà.SaukhiThếđãđirồi,TốLanđếngặpbàmẹchồng.NgườithiếuphụđivàovàquỳbênbàVũ,gụcđầulêngốibà.BàVũcảmthấydònglệnóngcủanàngthấmướtlầnáoxatanhcủamình.

Bàdịudànghỏi:

-Saoconkhóc?

TốLanthìthầm:

-Chúngconđãđượchạnhphúc.

-Vậylànhữnggiọtnướcmắttốtđẹp…

Khôngnóithêmgì,bàdịudàngvuốtveđầunàngdâutrẻ.Mộtlátsau,TốLanđứngdậylaunướcmắt,mỉmcườivàluira.

*

**

Nếungườitabiếttrướcsựchếtthìlàmsaocóthểchịuđựngnổi?Cũng

tronggiờấy,cảnhàđangvuimừngyếntiệc,lạibịrơivàomộtcáitanghếtsứcxótxa.SánghômấyThếlênphicơrấtsớm.Nonnửagiờsau,lúcmặttrờimọc,viênquảnlýhấptấpchạyđếncổngnhàhọVũ.Anhđivào,theosaucótấtcảcáctáđiềnvànhữngdânquêthuộcnhàhọVũ.Họthankhócxenlẫntiếnggọitênbà,khiếnbàđoánrangay.

Bàđứngdậybướcrakhỏiphòngvàgặpmọingườiđangkéonhauđến.ÔngVũđiđầu,haihànglệchảytrànxuốngmá.ChínhLàicũngtheosauvànhữngembémồcôiởchùa,ngườiđànbàgià,nhữngđứatớtrai,nhữngngườiquađường,nhữngngườilánggiềngvàmộtsốngườiđitheoùavàocáccửabỏngỏ.

-Contraichúngta…

ÔngVũkhôngthểnóitiếp.

Viênquảnlýnóithayông:

-Chúngtôithấymộtđámlửatrêntrờinhưmộtcơnlốc,rơinhàoxuốngđấttrêncánhđồngxatít.Chúngtôichạyđếnđểxemcáigì.Thanôi!Thưabà,vàisợdâysắt,mộtbộmáy,nhữngmảnhvụ,nhữngvậtkỳlạvàthếlàhết.khôngcònmộtcáixácnàocả.

CâunóiấyđâmvàolòngbàVũ,nhưngbàđãchờđợisẵn.

-Khôngcòngìcả,dùđểchôncấtcũngkhông!ÔngVũthềuthào.

Ôngnhìnvợ,nóinhưđiêndại:

-Tạisaoconchúngtamớicáchđâymộtgiờ,đangsống,bâygiờlạikhôngcònnữa!

BàVũđaubuồnchoThế,nhưngýnghĩđầutiêncủabàhướngvềTốLan.Bànóivớiông:

-Bâygiờ,vợnólàngườimàchúngtaphảinghĩđếnngay.

-Phải,phải…

Mọingườitánđồng:

-Cóthểcôấycóthai,ngườitanói.Phúcđứcquá!Haingườiđãchungsốngvớinhauđượcmườingày.Thưabà,thưaông,nếucóđượcmộtmụncon,thìôngbàcũngđỡkhổ…

NướcmắtôngVũráodầntrướcniềmhyvọngấy.Ôngnóvớibà:

-Bàhãyđitìmnóđi.Bàhãyanủinó,chúngtôiphóthácchobàđấy.

BàVũmộtmìnhtiếnvềngôinhàcủaThế,đámđôngdầnđầntảnmácđi.ÔngVũcùngLàitrởvềnhàriêngvàđóngcổnglại.Anhquảnlýbảocácngườinhàquêtrởvềđồngruộng;cònanh,anhđợilệnhbàVũ.Anhngồitrongnhàngườigáccổngđểđợibàchogọi.

Cácembétrởvềchùa,ởđó,vịsưgiàchâmhươngvàlâmrâmcầunguyệnchongườithanhniênvừachết:

“Mấyhômnaycácsựviệcxẩyđếnquámaulẹđốivớichúngtôi.Khôngcóthìgiờcầunguyệnchonhữngngườiđanghấphối.Họsốngvàkhôngsốngnữa,đólàtấtcảnhữngđiềuchúngtôibiếtvềhọ.Hỡicácchưvịlàđấngtrêncáctầngtrời,xinhãytìmlinhhồncậuThế.Xinhãytìmcậu,đưacậuvềvớinhữngngườibiếtcậuvàsẽanủicậu.Rồikhicậuđầuthailại,xinchocậuđượcsinhramộtlầnnữatronggiađìnhnày”.

Tronggiannhà,nơimàTốLanđãhưởngbiếtbaohạnhphúc,nànglảngười,tránúpvàhaibàntaybàVũ.Cảhaiđềulặngthinh.Biếtnóigì?Cảhaiđangbịràngbuộclẫnnhautrongtìnhyêuvàsầukhổ.BàVũthiếtthađượcthổlộvớiTốLanvềchínhmình,vềsựmìnhchiêmngưỡngAn-Rê,mộtngườiđãchết.Nhưngbâygiờbàphảilàmthinhvàsẽlàmthinhluônmãi.NỗisầukhổcủaTốLanvượtquásựtưởngtượngcủabà.BàđãchôncấtxácAn-Rê,cònThế,thìkhôngcòngìcả.Gióđãchiếmlấytrotươicủachàngtungvãikhắpmặtđất.Gióđãchônchàngởchỗnómuốn.VàThếcòn

lưulạigìchonhữngngườicònsống?Chínhbà,mẹchàng,bàcònnhớngàysinhchàngvàcácgiaiđoạnpháttriểntừđứahàinhi,quacậubécon,rồiđếntuổitrưởngthành.Bàcònnhớgiọngnóichàngkhitranhluận,khiquyếtđoán,nhớkhuônmặtrấtđẹpvàđầyhănghái,tintưởng.Bâygiờbàbiếtchàngđãchết.Giữabàvàconbàkhôngcógìpháthiệnrangoài,chỉcònlạicủachàngnhữnggìbàgiữtrongchínhthểxácbà.

NhưngchàngcònđểlạigìchoTốLan?Trongnhữngngàyvừaqua,cógìgiữahaithểxáckhông?Bâygiờ,ngườithiếuphụcóthểbámvíuvàocáithainhichăng?Cònsớmquá,chưahỏiđược.BàVũvẫnlặngthinh,khôngnhúcnhích,vàhơiấmcủangườibàchuyểnsangngườithiếuphụphủphụclênbà.

TốLanlàngườiđầutiêncửđộngtrước,nàngđứngdậylaumắtvàthôikhóc.Nàngnói:

-Thưamẹ,consẽnhớmãimãi,vìtrongmườingàynaychúngconkhôngcãinhaulấymộttiếng.

BàVũhỏinàng:

-Bâygiờconcócảmthấyđủsứcsốngmộtmìnhkhông?

BàrấtthánphụcTốLanvàtìnhyêucủabàđốivớinàngtănglêntộtbậc.

-Vângcóthểđược,TốLannói.Khinàoconcảmthấycôđộc,consẽđếnhỏimẹconphảilàmgì.

-Mẹsẽluônluônđóntiếpcon.

BàVũđứngdậy,bằnglòngđểTốLanđưatayđỡbà.Bàntayấynóngran,nhưngmạnhmẽvàvữngchắc.

Bànhắclạimộtlầnnữa:

-Cửaphòngmẹsẽmởđểđónconđêmcũngnhưngày.

-Consẽkhôngquên.

BàVũđira,vànghetiếngcửaphòngTốLanđónglại.Bàdừngbướcvàkhẽquaymình.Nàngsẽkhôngđóngcửađểquyênsinhchứ?Khôngđâu,bàtựbảo.TínhtìnhTốLanđâucóthế.Cólẽnàngngồiyênhoặcnằmdàikhôngngủ,vàmộtmình,nàngtìmcáchtrởvềvớisựsống.NếuThếcònsống,cólẽhọcãicọnhaunữavàrấtnhiềulần.Cáiânphúccủamườingàyấysẽkhôngkéodài.Họbằngnhauquá,họyêunhauquádữdội.Ngườinàocũngmuốnngựtrịngườikiavàlàmchongườiấymấttựdo.Bâygiờ,họsẽsốngbìnhanmuônđời.

Mặcdầukhôngcònthihài,việctangmatrongnhàhọVũkhôngvìthếmàkhôngcửhànhđầyđủtheolệtục.Ngườitasắmmộtcỗquantài,vàkhâmliệmnhữngđồvặtmàThếyêuthíchnhất.Ngàygiờmaitángcũngnhưcácnghithứcđểlàmvinhdựchongườichếtđềudothầybóitrongthànhquyếtđịnh.Tanglễcửhànhtheongàyđãấnđịnh.LinhcữucủaThếđượcchônởnghĩađịagiađình,trênđấtôngbà.Trongđiệnthờtổtiên,linhvịcủachàngđượcđặtxenvàogiữacáclinhvịcủanhữngngườiquávàngđãđãmấytrămnămtrước.

Tronglúcmọingườiđangsửasoạn,thìbàVũmặcchomốibuồnkhổbộclộkhắpnơi.Bàcũngkhóc,vàtrongđaukhổ,bàchịunhậnsựgiúpđỡcủaKhương.Giữahaigiađình,sựđilạiđãhiếmhoi.BàVũnhậnthấyđiềuđótừlâu,nhưngbàkhôngcònmongmuốncảithiện.Niềmhứngthúriêngcủabà,mốihoàiniệmthườngxuyêncủabàvềAn-Rêđãkhiếnbàxabạn.Vảlại,nhớđếncáiđêmsinhnởcủabàKhương,bàvẫncònghêtởm.Nhưng,mấtmộtđứacontrailàmộtviệcquáđaukhổ,nênkhôngthểđểtồntạimộtmốibấthòanào.Haibàgặplạinhau,tuynhiênkhôngđượcthânmậtnhưxưa.ChínhôngKhươngcũngđiđưađám.Khôngcócáichếtnày,bàKhươngsẽkhôngtớichânthànhnhưthế.Nhưngbàtađãquêntấtcảvànhiệtthànhnhưbaogiờ.BàvàophòngbàVũvàkhóclênrõto:

-Chaoôi!Concáichúngtađãcùnglớnlênvớinhau!Tôixemnhưtôiđãmấtđứacontraivậy!

BàVũkhôngngờgìđiềuấy.Bàđóntiếpbạn.Haingườingồivớinhaunhưxưakia,bàKhươngnàinỉđểđượcmặctangphụctrongđoànngườiđưađám.

Tuythế,tìnhbạncủahọđãhết.BàVũthấyrõ,mặcdầubàKhươngvẫnbiếtơnbà,nhưngvìbàđãđivàoquásâuđờibàấy,nênbàấysẽkhôngbaogiờthathứbàtrọnvẹn.

Bàấyđãbộclộlòngbiếtơnmộtcáchkhoandung:

-Chịơi!Nếuchịkhôngđếnchiềuhômấythìtôiđãchếtrồi.Sựsốngcủatôilàcủachị.

Nhưngngaycảtrongnhữnglờinóiấy,nétmặtcủabàKhươngvẫntỏraítnhiềudèdặt.VìmặcdầubàbiếtơnbàVũđãcứusốngmình,nhưnglòngbiếtơnấyđãbịsútgiảm,vìbàVũcómặtvàogiờbàkiệtsứcnhất.Dođó,bàgiữmộtnỗighenghétngấmngầm.Thấyvậy,bàVũkínđáotránhxabạn.BàVũnhậnthấy,đốivớicáichếtcủaThế,mặcdầubàKhươngbuồnmộtcáchchânthành,bàhẳnkhôngđauxótvìgiađìnhhọVũmấtmộtđứacontrai.Trongcáitangnày,bàKhươnggiữmộtvẻcaocách.Xưakia,cólẽđiềuấysẽlàmbàVũtứcgiận,nhưngbâygiờbàhiểumàkhôngtráchsựyếuđuốicủabàKhương.

BàđãtừnghỏiAn-Rê.

-Chúngtacódungthứsựngudạivàáctâmcủanhữngngườithấpkémkhông?

-Phảidungthứchứ,vìpháhoạihọtứclàpháhoạita.Khôngaitrongchúngtacóđủlòngnhântừvàđạiđộđểtránhkhỏipháhoạimộtphầnnàochínhmình,khitapháhoạichodùchỉmộtngườimàthôi.

-Thếthìtachịuđựnghọsaođược?Bàđãhỏivàcảmthấyđaunhóiởtimkhinhớđứaconcủamộttỳnữđãsinhratrongnhà,vàngườitađãhủybỏnóđidướisựđồngýcủabà.Đólàmộtđứacongáidịhình,mộtquáithai.Giangđãđếnbáotinbằngcáchgiơtay,ngóntaythẳngra,vàbàđãgậtđầu

chấpnhận.

An-Rêđãtrảlờicâuhỏicủabà.

-Khôngaitrongchúngtacóquyềnhủysựsốngcủamộtconngười,chodùlàhènhạnhất.

Bàkhôngcócanđảmnóivớithầyvềđứatrẻấy.Bâygiờ,ngồitrongchiếccáng,giữanhữngngườiđiđưađámcontraibà,bàhốitiếcđãkhôngtỏniềmtâmsựấyvớiAn-Rê.Sứcnặngcủacáibàothaiđãchết,đèlênlươngtâmbàvàolúccontraibàmất.Mộttưtưởngdịđoanxuyênngangquabànhưmộtlưỡidaogăm,phảichănglàquảbáo?Rồibàxuađuổitưtưởngấyđi.Bàkhôngtinnhữngmốiliênhệấy.Ngoàilinhhồnra,mọisựđềulàtìnhcờ.Cácliênquannhânquảchỉcótronglinhhồnmàthôi.Mộtđứabéđãchếtcóthểgâykếtquảgìchobà?Khônggìcả,bàtựnghĩ,vìtronglúcđóbàkhônghiểuđiềubàlàm.Nhưngbâygiờbàhiểu,vàvìvậy,mặcdùbàbạngiàcủabàtiểutâm,bàbẫnkhôngcảmthấythùghét.

“Nhưngtôicũngkhôngthểbuộclòngphảiyêubàta”bàtựnghĩmộtcáchbấtmãn.

SựbấtmãnấylạinhắcbànhớđếnAn-Rê,vàmộtcuộctranhluậnđãxảyragiữahaingười.ThầyđọcrấtchậmvàicâutrongquyểnThánhkinhcủathầy:

“Conhãyyêungườikhácnhưyêuchínhmìnhconvậy/”

-Yêu!Bàkêulên.Tiếngấymạnhquá!

BàluônluônchỉtríchquyểnsáchThánhấy,cólẽbàghenvìthầyđọcnóquánhiềuvà,múcởtrongấysựkhônngoancủathầy.Nhưngthầyđãđồngý!

_Bànóiphải,tiếngyêukhôngđượchợpcholắm.Nênnóinhưthếnày:Conhãyhiểungườikhácnhưconhiểuchínhmìnhcon.Nghĩalà:conhãyhiểucácsựkhókhăn,hoàncảnhcủangườikhác,hãykiênnhẫnchịuđựng

cáckhuyếtđiểmcủahọ,nhưconchịuđựngcáckhuyếtđiểmcủaconvậy.Đừngđoánxétngườikháckhiconkhôngđoánxétchínhmìnhcon.Thưabà,đấylànghĩacủatiếngyêu.

Vàthầyđãtiếptụcđọcbằngcáigiọnghùnghồn,thâmtrầmvàdịudàng,màbàvẫnnghemãiâmthanh.

Ngàymaitáng,bầutrờixemraquáđẹpđốivớimộtngườichếttrẻnhưthế.Nướctrongveotrongcácaohồmặttrờichiếusáng,ấmáp.Chimchóccahátlíulo.Ngangquatấmkínhnơimàncáng,bàVũnhìnthấyquangcảnhấy,nênbàcàngbuồnkhổhơn.BànghĩđếnTốLantrongchiếccángtheosau.BàquaynhìnquatấmkínhvàtựhỏikhôngbiếtTốLancócũngnhìnnhưvậykhông?NhưngtấmmànbuôngkínvàbàVũlạinghĩđếncontraibà.Saoconbàlạigặpphảicáichếttrênkhôngtrung?Giữacácđámmây?Anhcóbiếtmìnhsẽrasaokhông?BàtinrằngThếđãsaysưavìtốcđộvàtựdoởtrêncao.Rồi,chiếcmáybịhỏng…anhquátinvàomáymóc.

Bàđãlolắngnóivớianhtrướckhikhởihành:

-Chỉcáimáytâyphươngấygiữconởtrongkhôngtrung,conliệucóthoátkhỏinguyhiểmkhông?

Anhđãcườisựngờnghệchấy:

-Thưamẹ,đólàphépảothuật.

Phải,anhđãkêulênnhưvậy,nhưngtròảothuậtđãthấtbại.Cólẽanhchỉđượcvàigiâyđểcôđọngtấtcảnhữnggìđãcótrongcuộcsổngcủamình.BàVũcảmnhậnsựkhiếpsợ,cơnđiênhoảngcủacontraibà,rồiphútkếtliễuđờianh;giữabầutrờibaola,thểxácanhlaoxuốngđất.Bàgụcđầuvàđưahaibàntaychemắt.

Tanglễđãtiếpdiễntheotậptục.Tronggiađìnhđãcónhiềucuộcmaitáng,vàbàVũphảichịuđựngthêmmộtcuộcmaitángnữacủachínhcontraibà.Mùahèvừaqua,mộthômngườitakhiênglinhcữubàcụCốquàntạmtrongchùa,mangranghĩađịacủagiađình.Nắplinhcữulàmộttấmđá

cẩmthạch,cùngmộtmẫuvớinắplinhcữuôngcụCố,nhưngnhỏhơn.MộtkhoảngđấttrốngcònlạibêntráimồôngCụ,dànhchoôngVũ,vàcạnhđóđểchochínhbà,cònởbênkiadànhchoLãngvàMai.Bênkianữa,ngườitađãđàohuyệtđểmaitángchiếcquantàitrốngcủaThế.Ngườitahạquantàixuống,đoạngiếtmộtcongàtrốngtrắng,lấymáurướiramặtđất.Ngườitađốtvàngmã,trongđó,cómộtchiếcphicơbằnggiấycũngđượchủyratro.

Khilàmxongcácviệcấy,ngườitalấphuyệtlạivàcắmnhữngcâycờbằnggiấytrắngtrênnấmmồ.Cuộcmaitángđãxong,giađìnhravề,đểlạinhữngngườikhócmướnđangthanvãnkểlể.

Đêmấy,mộtmìnhtrongphòng,bàVũsuynghĩvềnỗiđaukhổcủabà.Khitrởvềbàkhôngmuốncóaiởcạnhmình.Bàđoán,cólẽôngVũđitìmngaymộttrògiảitríđểtiêusầu.CònTốLan,nàngsẽđaukhổchođếnkhivếtthươnglòngđượchàngắn.NhưngbàVũnằmdàitrêngiường,nghĩđếnđứacontraithứhaivàtấtcảnhữngđứacontraicóthểdoxácthịtbàsinhravàsẽkhôngbaogiờđượcthấyánhsáng.Bàkhócthươngchúng.Bàvôcùngđauxótkhinghĩcóbiếtbaochỗtrốngchomộtthếhệ.Khimộtngườithanhniênchết,cónhiềungườichếttheo.Bànguyềnrủanhữngmáymócnguyhiểmcủangoạiquốc,giặcgiãvànhữngphongtụcgâynêncáichếtcủathanhniên.Bàtựtráchđãkhônggiữtấtcảcáccontraibàởnhàđểhọsốngcuộcsốngcủahọ.

Trênbứcmànđencủatâmtư,bàthấyhiểnhiệnhìnhbóngtolớncủaAn-Rê.Mộthôm,haingườiđãcùngnhautranhluậnvềviệchọccủaPhan.Bàđãnóivớithầy:

-Nhờthầydạydỗđứaconthứbacủatôi,nhưngxinthầyđừngdạyđiềugìcóthểcướpmấtlinhhồnnókhỏichúngtôi.

-Thưabà,An-Rêđãkêulên.Nếubàgiamhãmcontraibà,chắcchắnanhtasẽthoátkhỏibà,vàbàcàngcầmgiữanhlại,anhcàngtrốnthoát!

Bànóivớicáihìnhảnhbàđãgợiravànổibậtlênrấtrõ,trênmànđencủatâmtríbà:

-Thầylầm,tôikhônggiamhãmnó;ấythếmàchínhnólạitrốnđixa

hơnhếttrongcáccontraitôi.

Buổisáng,bàdậysớmnhưmọikhi;ngàyvẫntrongsuốtnhưhômqua;ngàybừngdậy,nhộnnhịptưngbừng.Miềnquêrấtđẹp,đếnnỗi,mặcdầurấtsầumuộn,bàVũvẫnaoướcđượcrakhỏinhữngbứctườngnày.Nhưngbiếtviệncớgìđểrờikhỏingôinhàđangcótangnày?Bàđiquanhquẩntrongcácgiannhà,tầnngần,nửamuốnđi,nửamuốnở.Ngôinhàimlặng,mọingườidậymuộnvìnhữngnổimệtnhọccủangàyhômtrước.Giangđếnhơitrễ,chịtacũngthế,mặttáinhợt,mắtđỏhoevàkhôngcònbépxépnhưthườnglệ.Chịlàmviệcxong,bàVũđuổichịravề,rồibàtrởvàothưphònglấysáchrađọc.

Từcáccửasổmởrộng,khôngkhítuônvào,rấtêmdịu,đếnnỗibàcảmthấynhưcónướchoatrêndathịtmình.

Vàogiữabuổisáng,mộttiếngchânlàmbàhếtmơmộng;bàngẩngđầuvànomthấyDân,cậuconthứtưcủabàngoàisân.

Cậuchàomộtcáchvụngvề,nhưngbàkhôngtrách,vìbiếtcậuđãchàotheolốinhàquê.Bàâuyếmnói:

-Vàođâycon.

Bàcầmlấytaycậuvàcảmthấynhữngngóntaycứngcáp,trẻmạnh,chạmvàolồngtayrấtêmdịucủabà.Bàngạcnhiênthấycậucũnglớnbằngbà.

-Chà!Conmaulớnthật!bànóivớicậunhưlàphànnànvìviệcấy.

Dânkhônggiốngcáccontraikháccủabà.Tiếngnóicũngnhưnụcườikhôngđếnvớicậudễdàng.Nhưngbàthấycậucótháiđộbìnhtĩnh,dạndĩ.ChỉvìDânkhôngcốtìmcáchlàmđẹplòngai.Bàbuôngtaycon.Dânđứngtrướcbà,mìnhmặcáovảixanh,chânmanggiàynặng,đếbằngnỉthô.Cậunói:

-Thưamẹ,conmuốntrởvềnôngtrại.Conkhôngmuốnsốngởđây.

Dâncódánglựclưỡng,tươitắn,vớiđôimắtto,đen,đầutóccắtngắn,rấtcứng,haihàmrăngtrắng,khiếnbàmuốnbậtcười.

-Conđọcsáchđếnđâurồi?

-ThưamẹconđãđọcxongKinhDịchvàhọcđượcmộtphầnTân-Thưrồi.

ỞtuổiDân,đượcthếlàkhágiỏirồi.

-Nhưng,bâygiờhếtchươngtrìnhởHươngtrường,conkhônghọcthêmnữasao?

Dânliềnđáp:

-Conghétsáchvởlắm.

-Nếuconghétsách,concũngsẽnhưchacon!

Dânđỏmặtvàcúinhìnhaichân.

-Không,thưamẹ,consẽkhônggiốngaicả.Nếumẹkhôngchophépcontrởvềnhàquê,concũngsẽtrốnđi.

Dânngướcmắtnhìnmẹ,rồilạicúixuống.Mặcdầurấtbuồn,bàVũmỉmcười:

-Cóbaogiờmẹnóivớiaitrongcáccontraimẹđừnglàmđiềumìnhmongướcđâu?

Dânnói:

-Cácbứctườngnàycaoquá!

-Phải,chúngcaoquá!

-Conmuốnđingay!

-Mẹsẽđivớicon.

Dântỏvẻhoàinghi:

-Vậymẹsẽngủởđâu?

-Chiềumẹsẽtrởvề,nhưngmẹphảiđixemđấtđaivàchínhmẹphảiđếnxemchỗconở,nóichuyệnvớithầygiáodạycon,rồisauđómẹmớiantâm.

ThếrồiDânđisửasoạnđồđạc,bàVũtruyềnđemcángđến,vàkhôngchịuchoGiangđitheo.

KhiGiangtrốmắtnhìnbà,bànói:

-Ởnhàquê,khôngcóchuyệngìxẩyrađếnchotôiđâu.

Haingườirađi.BàngồitrêncángcònDânthìngồivắtvẻotrênlưngmộtconngựatơxám,màcậuthíchnhất.Dọcđường,mọingườiđềubiếthọlàai,họđiđâu,vàtránhbướcđầycungkínhtrướcsựsangquýcủahọ.

Khihaingườirakhỏicácbứcthànhcủathịtrấn,bàVũcảmnhậntừtrêncaothấmxuốngbàsựyêntĩnhvàbátngátcủađồngquê.Ngàyhômấy,bàgạtmọisựrangoàivànhìncáivócdánglựclưỡngcủacậuconútđangtếngựatrướcbà.Dânlênngựagiỏi,nhưngkhôngcóduyên.Cậungồitrênyên,chắcchắnnhưdínhliềnvớiconvật.Dânkhôngcảmthấysợhãichútnào,vungcâyroingựavàhátnghêungao.Cậuhàilòngramặt.Bàtựhứabanchoconbànhữnggìlàmnóhạnhphúc.BànhậnthấyhạnhphúccủachàngtrainàycũngnhưcủaLãng,ởtronggiớihạncủagiađình.

Hômấy,bàVũởlạitrongngôilànglớnnhất,bàdùngcơmtrưatạinhàviênquảnlývàlắngnghetấtcảnhữngngườiđếnhầuchuyệnbà.Ngườinày

đếncámơn,ngườikiađếnthỉnhnguyện.Đólàmộtngàytốtđẹp.Bàcảmthấytinhthầnsảngkhoáivìtínhtìnhchấtpháccủahọ.Họthôngminh,chânthật.Cácbàmẹđemconđến,bàkhendadẻchúnghồnghàokhỏemạnh.Bàđithămđấtruộnglàng,xemxétlúagiống.Bànhìnvàođáygiếngvàthấygiếngchưađủsâu,cầnvétlại.Bàđếmcácthúngphândùngđểbónsuhào.Bàđếntrườngnóichuyệnvớicụđồnho.Cụđồlấylàmngạcnhiênvàsungsướngđượcbàđếnthăm.BàcườikhicụmuốnkhenDânchămhọc;bàtrảlờilàbàbiếtrõDânkhôngthíchsáchvở.BàxemxétgianphòngDânngủ,tạinhàviênquảnlý,mộtgianphòngxinhxắn,tườngbằngđấtvớimộtchiếcgiườngrộngvàchănchiếusạchsẽ.Rồi,trướckhimặttrờilặn,bàtừgiãcontraivàlêncángravề.

Chỉmộtlần,bàlàmcáiviệcbàhằngmongướctừlâu.Trênđồi,bàthấycâyđacổthụmàdướigốclàmộphầncủaAn-Rê.Nếubàdừnglạimàkhônggiảithích,thìviệclàmcóvẻkỳdịởđồngquêcũngnhưởthànhphố,vàngaycảởnhàbànữa;vàbàđiđâu,mọingườiđềubiết.KhôngcógìxẩyratrongnhàhọVũcóthểgiấukín.Vìvậybàmạnhdạnnóivớiấyngườiphucáng:

-Cácanhhãyđưatốiđếngầnmộvịgiáosĩngoạiquốcthầydạycontraitôi.Nhântiệnđiquađây,tôiđếnviếngmộthầy,vìthầykhôngcònaithânthíchcả.

Họcángbàđikhôngngạcnhiên,vàthầmphụcsựlễđộcủabà.Bàxuốngkhỏicángcáchxangôimộmộtquãngđểđượcđếnđâymộtmình.

Bàđimentheoconđườngruộngnhỏhẹp,leolênngọnđồivàđếndướibóngcâyđạithọ.Gióchiềulayđộngnhữngchiếclánhỏ,vàánhtàdươngchiếuquakẽlálàmlỗđỗđámcỏdướibóngcây.BàVũquỳxuốngtrướcmộvàlạybalạysátđất,trongkhibọnphucángđứngrìnhxaxa.Rồibàngồixuốngtrênnềnđấtbaoquanhngôimộ,khépmắtvàhìnhdungbóngdángAn-Rê.Thầyhiệnrarấtchóng,cũngnhưlúccònsống,chiếcáothầyphấtphơquanhchân,gióthổivàochòmrâu.Đôimắtsángngờilinhhoạt.

Hơivuivui,bàVũthìthầm:“Bộrâuấynóchemặtthầyđimất.Tôichưabaogiờthấycằmvàmiệngcủathầy”.

“Vànữa.thânthểthầycũngluônluônbịchekhuất.Chiếcáochùngthâmphủkínnhữngđườngnétcủacáitầmvóckhổnglồ,đôigiàynỉtotướng,dịdạng,chemấthaibànchânthầy.”

“Haichânthầy,(bàmỉmcườilẩmnhẩm).Ồ,haichânthầylàmchobọntrẻvuithíchlàmsao!”

Đúngthế,đôilần,nhữngkhichiềuvề,bàđếnthămlũtrẻmồcôi,chúngkểchobànghe,thầyphảilàmnhữngcáiđếgiàytotướngnhưthếnào.Chúngđưabàntaynhỏxíu,vẽrachiềudàivớichiềurộngvànóivớibà:”nhưthếnày!nhưthếnày!”

Mụởgiàdùnggiấyloạivàáoráchđểcắtđếgiày,rồikiếmnỉbọclại.Mụấyđãnóivớibàrằng:

-Chínhtôi,tôikhâunhữngmũikhókhâunhất.

Lũtrẻnóithêm:

-Nhưngtấtcảchúngconđềulàmgiúp.

-Đúngthế,emnàocũngcókhâumộtvàimũikim.Ngaynhữngemnhỏnhấtcũngkhâumộthayhaimũitrongkhitôicầmlấytấmnỉ.

BàVũngồinhưthếmộtlúc,nghĩđếnthầy,vàsauđóbàtrởvềnhàlòngđầytrànbiếtơn.Trongđờibà,bàmaymắnquenbiếtvàyêuthươngmộtngườithựcsựtốt.

Vàihômsau,mộtngườithợkhéoởngoàiphốmangđếnchobàmộtvậtdotayanhtasángtạo.AnhđãtạcchândungAn-Rêtrênmộttấmbạchngọc.

BàVũngắmbứcchândung,hơikinhhoàng.

-Tạisaoanhmangđếnchotôicủanày?

Bàhỏi,vìbàkhôngsaotinđượcngườitacóthểbiếtcáctìnhcảmsâukínnhấtcủalòngmìnhnhưvậy.Vàtuythế,sựkhônngoanlạlùngcủangườivôhọclàđiềuquenthuộcđốivớibà.

Ngườiđànôngnóicáchchânphác:

-Tôilàmviệcvìlòngbiếtơn.Mộtlần,khitôibịthấtnghiệp,trongnhàtôicónhiềuchuyệnbuồnphiền,chínhngàiđãnuôichúngtôi,ngàiđãchămnomchúngtôichođếnkhichúngtôithoátkhỏicơntaibiến.Tôiđãvẽchândungngàivàolúcấy,đểđừngbaogiờquênngài.Nhưnghômnay,nhàtôibảotôi:

-SaochúngtakhôngđặttượngnàytrongngôichùanhàhọVũđểnhữngembémồcôisốngởđấynhớđếnngàinhưmộtngườicha?

-Đấy,chínhvìthếmàtôimangđến.

BàVũcảmthấyniềmphấnkhởicủabànhụtxuống.Củanàykhôngdànhđểchobà.Bàđặttấmbạchngọctrênbàn.Ngườiđànôngđãtiệnmộtcáiđếbằnggỗđểdựngbứcchândung.NgườithợđãdiễntảđúngnétmặtAn-Rê,mặcdầuanhtacóthêmthắtvàichitiết:đôimắtgiốnghìnhtráihạnh,đôitayhơithanhhơnthựcthế,thânhìnhquámảnhkhảnhnhưngdùsao,quảthựclàAn-Rê!

BàVũhỏi:

-Tôiphảitrảanhbaonhiêu?

Ngườiđànôngnói:

-Tôixinbiếu.Tôikhôngthểbán.

-Vậythìtôinhậnchocáctrẻ.

Vàngườiđànôngrađi.Suốtngày,bàgiữriêngbứcchândungấychomình,rồiđếnchiềubàmangtớichùa.Bọntrẻđangăncơm.Cáctượngbụtlà

nhữngvịcanhgiữbứcchândung.BàVũdừngchânởthềmvàthưởngngoạncáiquanhcảnhtrướcmắtbà:trêncáctượngbụt,trongcácchânđèn,nhữngngọnnếndài,đỏđangsáng,vàkhóitrầmtrênbànthờbốclênnghingút.Cáctượngbịttolớnbằngđấtsétđangnhìnngắmlũtrẻ.

Lũtrẻđãhoàntoànquenthuộcvớichỗở.Banđầuchúngsợcáctượngbụt,nhưngbâygiờchúngkhôngnghĩđếnnữa.Chúngănvànóichuyệnhuyênthiên.Mụgiàvàvịlãotăngdọncơmchochúng,cònnhữngđứalớntuổinhấtđútcơmchocácemnhỏ.TiếngồnàonổilênkhibàVũbướcvào,bàmỉmcườivớicuộcđóntiếpấy.Thậtkỳcục!Cácconđẻcủabà,khichúngcònnhỏ,bàsợchạmvàochúngvàđôilúcbàthấykhóchịukhichúngsờtayvàobà.Nhưngnhữngembénàybàkhôngbaogiờruồngrẫychúng.Chúngkhôngphảilàconbà,cũngkhôngphảilàconcủaAn-Rê,nhưngdùsaochúngcũngthuộcvềAn-Rêvìsựlựachọntinhthần,vàkhibàởvớithầy.Bàkhôngbiếtbàsẽnhậnthêmtrẻngoàinữahaykhông.Cóthểbànuôithêmmộtvàiđứanữa,nhưngviệcgiữnguyênsốcũlàchuyệndĩnhiên.

Bàgiơcaobứcchândungcholũtrẻvànói:

-Bàcócủanàyđểtặngcáccon.

LũtrẻtránhrađểbàVũbướctới,bàđặttấmbạchngọclênbànthờ,dướicáctượngbụt,vàtrướccáiđỉnhtrầmlớnbằngthiết.Từchỗấy,An-Rênhìnbọntrẻ,cònphầnchúng,chúngchiêmngắmthầy.Banđầu,mọingườilàmthinh,vìcácemgáinhỏchỉướcaonhìnngắmthầy.Đoạnchúngbắtđầunóichuyện,cónhữngtiếngthởra,nhữnggiọngthìthầm,nhữngtiếngbậtcườito.

-Ồ!Đólàchachúngta!Ồ!Chínhlàngàiđó.

Vàchúngcứngồinhìnhìnhảnhthầyvàluyếntiếcthầy.BàVũdịudàngnói:

-Ngàisẽmãimãiởcạnhcáccon.Cácconcóthểnhìnmặtthầymỗingàyvàbuổitốitrướckhiđingủ.

Rồibàchochúngxemphíalưng.Ngườithợđãkhắcvàođóbốnchữ,vàgạchnổiquanhdòngchữấymộtkhungđen.Nhữngchữấylà:

“Mộtngườingoạiquốcđángkính”

Đoạnbàdặtchândungxuốngbànthờvàtừấybứcchândungkhôngxêdịchnữa.

Khitrởvề,bàchợtnhớlàđãkhônggặpThuMinhtrongchùavàtốihômấy,bàhỏiGiang:

-Tôiđãchophépcôhaiởtrongchùavớiđứaconnhỏcủacôấy,thếsaotôikhôngthấycôtađâucả?

Giangđáp:

-Thưabà,quảcôhaicóởđấy,nhưngcôthườngđếnchơivớimợthứ.Haingườiđãtrởnênbạnhữu,họanủilẫnnhau,vìtừkhicôbađến–cáicôgáinhàthổấymà–thìcôhaisốngnhưmộtgóaphụ.Ôngchủkhôngkhinàođểđiếulạitrênbàn.

Tắmxong,bàVũkhôngnóigì.Bàimlặng,suynghĩtronglúcGiangxứcnướchoachobà.Trongmộtgiađìnhbềthế,nhữngtâmhồngiốngnhaugặpnhau,vàtựnhiêngiữahọphátsinhnhữngmốidâythânái.NếuThuMinhcóthểanủiđượcTốLanthìcànghay,cũngcóthểTốLannoigươngnàng,chămnomlũtrẻtrongchùa,vàtìmnguồnanủiởđó.Cầnphảinghĩđếnviệcdạydỗlũtrẻbằngcáchnàyhaycáchkhác.An-Rêướcmongngườitadạycácembébiếtđọcvàbiếtviết,dạycácemmayvá,nấunướngđểchuẩnbịchochúngcuộcsốngcủamọingườikhắpnơitrênhoànvũ.Tốihômấy,trongkhinằmngủ,bàpháchọanhữngđiềubàsắplàmchonhữngđứacongáinhỏcủabà;bàsẽlậpmộttrườnghọcchochúngdướimáinhàcủabà.Nhưngbàkhôngbaogiờlàmmộtviệcgìmàkhôngsuytính.Cácchươngtrìnhcủabàphảirõrệtvàchuẩnbịtừtrướclâunày.

14.

Nămsau,mộtbứcđiệntínkháctừbênkiađạidươnggởivề.ĐiệntínấycủaPhan,ngườicontraithứbacủabàVũ.ÔngVũnhậnvàsaimộttênđầytớmangđếnchobà.BàVũxoayxuôitrởngượcmãiđểđọc,nhưngvôích,bàkhônghiểugìcả.Phanbáongàyvềcủachàng,vàchỉcóthế.Nếuthuậntrời,anhsẽcómặtởnhàsớmnhấtlàmộtthángnữa,chậmnhấtlàhaitháng.Nhưngthờihạnlưuhọcởngoạiquốcchưamãnvàchàngkhôngcắtnghĩavìsaolạitrởvềvộivãnhưvậy.

Càngđọcnhữngchữấy,bàVũcànglưỡnglự.BàrấtướcmongsựhiệndiệncủaAn-Rê,vìcâuchuyệncóliênquanđếnđứacontraiđộcnhấtmàbàđãcũngchiasẻvớithầy.

“Giáởtrêncaokiathầycóthểnhìnthấynó,cóthểnóichotôibiếttạisaonótrởvềđộtngộtnhưthế,vàđoánchắcvớitôirằngnókhônglàmđiềugìcólỗi?..”

NhưngkhibàkhépmắtvàtìmhìnhảnhAn-Rêtrongbóngtối,thầychỉhiệnravớibà,vẻmặtoainghiêm,thỉnhlặng,vàbàkhôngnhớlạiđiềugìđểcóthểchocáibóngấymượnmộttiếngnóicả!

BàkhôngmuốnnóichuyệnvềngườicontraingàyvớiôngVũcũngnhưTốLan,vàvớiThuMinhthìbàlạicàngítmuốnnóihơn.Tuynghiên,càngsuyxétvấnđề,bàcàngthấyrắcrốivàkhóchịu;bàđâmralosợngàyvềcủaPhan,vìsợsựtrởvềnàycóthểmanglạinhữngnỗibuồnphiềnkhác.BàtựbảocólẽnênnóiviệcnàyvớibàKhương,mẹLiênChi.

Việchaibàxanhauđãkéodàimãichođếnnay,vànếuởnhàquêthìconđườngchiacáchhainhàđãrêuphongcỏmọc.MặcdầubàVũđãquyếtđịnhđếnthămbàKhương,nhưngbàvẫnđimộtcáchbấtđắcdĩ,điềunàybàtựthấykhóhiểuvớichínhmình.Bàngồixuốngđểsuynghĩvàtimhiểulýdo.Bàđãthừanhậnsựtiểutâmcủangườibạngiàcủamình,thìtạisaobàlại

cảmthấyxacáchbàtađếnthế?

ĐiềuđóphátsinhdosựkhácbiệtsâuxagiữahaingườivàcuốicùngbàVũmớihiểurằngsởdĩcónhưthếlàvìtìnhyêutháiquácủabàKhươngđốivớichồngbàta;vìchínhbàyêuAn-Rêvàhaimốitìnhấymặcdầukhácnhauvàxacáchnhaunhưtrờivớiđất,vẫncùngmộtbảnchất.Haingườiđànbàấy,ngườinàocũngbiếtviệcyêumộtngườikháchơncảchínhmìnhlànhưthếnào.NhưngbàVũghêtởmthấybàKhươngyêucáiconngườibéophìvàvôtưlựkiađếnmựcấy.Yêutheocáilốithấphènấylàlàmnhụcđếnlòngsungmộcaocảvàtuyệtdiệu.Nhưngchânthànhmànói,bàkhôngthểlẩntránhsựthật;bàKhươngvàbàcảmnhậncùngmộttìnhcảm,giốngnhauvềtínhchấtvàcườngđộ,nhưngởnhữngtầmmứchoàntoànkhácnhau.BàKhươngđạtđến,vàbàkhôngvìthếmàhổthẹn.

“Ờ,ônggiàKhươngkhôngnênsốngdướicùngmộtgầmtrờivớiAn-Rê”.BàVũtựnghĩmộtcáchtứctối.

Bàngồitrongthưphòng,nghiềnngẫmnhữngýnghĩấyvàomộtbuổimaitrongsáng.Saumộtlúc,bàbậtcườitovàcũngtựchếnhạomình.Tạisaolạixunggiậntìnhyêu?Cũngnhưnắngvàmưa,tìnhyêuxuốngvớingườilànhvàkẻdữ,ngườigiàuvàkẻnghèo,ngườidốtvàkẻthông;bàcóthểxunggiậnđiềuđósao?

Tiếngcườivọnglêntrongtâmhồnbà.BànhắmmắtvàthấyAn-Rêcườivớimình,bàmãinhìnngắmkhuônmặtấychođếnkhinómờdần.Bấygiờbàmởđôimắtđãđượctrởnênthanhkhiếtvàvữngvàng.Giangđemđếnchobàchiếcáodài,giúpbàtrangđiểmvàsaingườiđếnbáotinchobàKhươngbiếttrước,rồibàrađi.

NhàbàKhươngbaogiờcũnghỗnđộn,ngàycàngđôngtrẻconhơn.TừkhibàVũravềtrongbuổithămviếngcuốicùngđếnnay,cácnàngdâuvàcácnànghầumỗingườicóthêmmộthayhaiđứaconnữa.Tấtcảđềuthiếugiáodụcnhưbaogiờ,vàcũngsungsướngnhưvậy.Mộtconởgáivuivẻđưabàvàosântrong,ởđó,bàKhươngngồisuốtngàytrongmộtchiếcghếbànhmây,dướimộtgốcdươngliễu,cạnhmộtcáibểcạnnhỏ.ChiếcghếbànhthíchứnghoàntoàntheotấmthânngàycàngphìmậpcủabàKhương,đếnnỗithànhmâybọcchungquanhômsítvócdángbà.Buổisángbàngồiđấy,

vànếutrờikhôngmưathìbàngồimãiđếnchiều.

Quanhbà,bọntrẻnôđùa,lahétvàbúsữacácchịVú.Lũtớgáimayvá,rửarauvàvútgạo,cácchịhàngxómdừnglạiđểmáchlẻo,cácnàngdâunóichuyệnphiếm,nhữnggánhhàngrongđếnbán,cácbàthếgiađếnchơimạtchược.KhingườitađưabàVũvào,bàKhươngreolênchàomừngvàxinlỗivìkhôngđứngdậyđược.Bàthanvãn:

-Tôilêncânmauquá!Đếnnỗitốiđến,tôithềkhôngnóingoalàhaichântôinặnghơncảbuổisáng.

Ngoàisân,mọingườibậtcười,vàmộttiếngcườikháctrongngôinhàchínhchứngtỏôngKhươngcũngnghe,nhưngôngkhôngramặt.Làđànông,ôngchỉcóthểngồixaxamànghe,nhìn,vàvừađọcsáchhayngủgật

Giữachỗđôngngườinhưvậy,bàVũkhôngthểnóivềPhanvàLiênChinhưbàmongmuốn.Khôngvộivàng,vớivẻtrangnhãthườngngày,bàngồixuốngchiếcghếmàmộtconởgáivừađặtbêncạnhbàKhương.BàKhươngbiếtchắcbạnmìnhđếnvớimộtýđịnhrõrệt:bàkhoáttay,hétbảomọingườiđichỗkhácchohaibàđượcyêntĩnh.TronglúcbàKhươngtruyềnlệnhchotừngngười,vàsaunhiềutiếngxìxào,nhữngcuộcrượtđuổi,hỗnđộn,haibàmớiđượcngồilạimộtmình.

BấygiờbàVũtraochobàKhươngbứcđiệntíncủaPhan.NhưngbàKhươnggạtđi,cườivàvuivẻnói.

-Tôihọcđượcđôichữnhưngquêncảđirồi.Tôikhôngbaogiờcầnđến,vàkhicóchịbêncạnhthìtôilạicàngítcầnhơn,chịÁiLiênạ.

Nếugiữahaingườicòncóchútítcáchbiệtnào,bàKhươngkhôngđểlộmảymay.Bàlàmnhưthểbàgặpngườibạngiàcủamìnhhằngngày,vànhưmớigặphômquavậy.

BàVũmỉmcười.Khôngthểkhôngmỉmcườivớingườiđànbànày,mặcdầubàtacóthểgợichobàsựghêtởm.

BàlớntiếngđọchàngchữcủaPhan.

“Contrởvềngay”

BàKhươngchămchúvàomảnhgiấy,hỏi:

-Cậuấykhôngnóigìthêmnữaà?

-Không,chỉcóthế

BàVũđápvàxếpbứcđiệntínlạibỏvàotúiáocụt.Bàcầmlấychénnướctràđểtrênbàn,nhưngcáichénbẩn,bàđặtxuốngngay.

-Hẳnlàcóchuyệngìđãxảyra.Anhấyphảiởbênđóđếnnhữngnămnămkiamà!

BàKhươngkêulên:

-Haycậuấyđau?

-Cólẽ,nhưngtôitinrằngnếucóđauốmgìthìanhấyđãchochúngtabiếtchứ.

-Chịcótinanhấyđãlàmđiềugìxấuchăng?

-Tôikhôngthểtưởngtượngđếnmộtđiềunhưvậy.

Quảthế,saukhiđượcAn-Rêdạydỗ,bàVũkhôngthểtinrằngPhancóthểphạmmộtlỗinặng.

Bànói:

-ChínhvìviệccủaLiênChimàtôiđếngặpchị.Tôitráchmìnhvìkhôngđểcôấytiếptụcviệchọcsaukhivịgiasưmất.

Khinóinhữnglờiấy,bàquayđầuđivìbàKhươngrấttinhnhạytrongviệcphỏngđoánnhữnggìthuộcvềđànôngvàđànbà.

-ChuyệnấykhôngquanhệgìđốivớiLiênChi,bàKhươngvuivẻnói.ChịÁiLiên!Nókhôngdámnóivớichị,chứnóghétcácbàihọcấyvànókhôngthíchvịgiáosĩ.Nóbảoôngtachỉnóivềtôngiáocủamình.

BàVũtứcgiậnnói:

-Nhưngthầyđâucódạyđạo!TôiđãbảothầyđừngdạyđạochoPhanvàchắcchắnvớiLiênChithầycũngkhôngnóilờinào.Thầybiếttôinghĩgìvềhànhđộngđó.

-Phải,khôngnóigìvềthầnthánh-bàKhươngnhượngbộvềđiểmnày–nhưngthầychỉnhắcđinhắclạimãinhữngýnghĩcủanó,cáctìnhcảmcủanó,phảinhưthếnàođốivớichồngvàđốivớitấtcảmọingườicùngchungsốngvớinótrongnhà.

-Đókhôngphảitôngiáo.

-Tuynhiênvẫnlàmrốitrínó.Nóquảquyếtrằngđiềuđóđãlàmnómấtănmấtngủ.

-À!Mộtgiáosưtốtphảilàmxaođộngtâmhồn.BàVũbìnhtĩnhnói.

BàKhươngvừangápvừanói:

-NếuPhanbắtđầugiốngnhưvịgiáosĩ,thìtìnhchồngvợsẽkhôngêmấm.

Bàtanhìnquanh,nhưmuốntìmmộtcáigì.BàVũnhãnhặnhỏi.

-ChịMỹTrinh,chịmuốngì?

-Vàogiờnàytôithườngdùngmộtchéncháogànấuvớiđậu.Tôicảm

thấyđóibụng…

Tấtcảlũtrẻđãbịđuổiđi,lầnlượtlạitrởvề.Trướchết,chúngđếnchơi,vìởnhàbàKhươngbọntrẻmuốngìđềuđượcngay.Cácvúemlậtđậtchạytheo,dangtayômlấychúngkhiếnchúnggàothétomsòm.BàKhươngkêulên:

-Đểmặcchúngnó!

Rồiđếnlượtlũnôtỳhiệnra,chúngbưngcháothịthầmđến.BàVũtừchốikhôngăn,vàbàKhươnghúptừngngụmlớn.Bàthổicháochonguộivàcholũtrẻlầnlượthúpquanhmiệngbát.

BàVũđứngdậycáotừ.Bàtựbảocólẽđólầnthămviếngcuốicùngcủabà,vàbàsẽkhôngbaogiờthấylạingườibạngiàcủamìnhnữa.

Tuynhiên,tronglầnthămviếngnày,bàđãbiếtthêmđượcmộtđiều,nênbàkhônghốihậnlàđãđến.An-RêđãdạychoLiênChibổnphậncủanàng:bàsẽkhámpháranhữngđiềuthầyđãgiảngdạy.

*

**

BàVũchỉcònlochuẩnbịviệcsắmdọnđểđónmừngPhanhồihương.Cácembéởchùađợicótrườnghọc;TốLanvàThuMinhcũngphảichịukhóchờ.PhảisửasoạnchoLiênChiđóntiếpchồng,đólàviệcđầutiênphảichutoàn.

Chuyệnđókhôngcógìlàrắcrốilắm,vìbàVũcóquyềnchogọinàngdâuđến.Trongmộtgiađìnhbềthếnhưnhàbà,bàítkhinóichuyệnvớiLiênChi.Bàthấynànghầunhưhàngngàytrongcácbữaăn,trongnhữngngàytiếtlễ,nhữngngàykỵgiỗvàtrongcácdịpkháctươngtự.NhưngbàVũkhôngcólýdogìđểchogọingườithiếuphụấy.Ởtrongnhà,LiênChicótôitớhầuhạ.Nàngthườngđếnchơivớichịvàrấtnhànrỗi,ngoạitrừphảilotrongvàicôngviệcbàVũgiaophó.Đầumỗimùa,nàngphảighivàosổcác

điềuphảicắtđặtsaipháinhữngngườilàmcông,nuôicávàng,cắmhoatrongngôiđiệnlớn,đemphơicácáodalôngvàcácáoxatanhdàicủaPhan.Trôngcoingôinhàriêngcủanàngvớimộtugiàđemtừnhànàngđến.MộtđôikhiLiênChiđauốmđượcchịnàngsănsóc,sauđóMaitrìnhbàVũbiếtmọisựđềutốtlành,vàbàkhôngcònbiếtgìvềviệcấynữa.

Bâygiờ,bàmuốnbiếtrõhơn.KhôngphảichỉvìquantâmđếncontraimàbàmuốnngheLiênChikểlạinhữngđiềuAn-Rêđãdạychonàng.Bàrấtmuốnbảonànglậplạilờicủavịgiáosĩ,cũngnhưmuốnbiếtcáclờiấyđãđâmnhữngtiarễnàovàolòngngườithiếuphụ.

LiênChiđếnănvậnchỉnhtề,tôsonđiểmphấnvàđầutócuốnquăn.BàVũtiếpnàngvớinụcườithườnglệ,rahiệuchonàngngồivàbảonàngcứtựdo.BàquansátLiênChitừđầuđếnchântrướckhinói.LiênChirấtđẹp,nàngbiếtthếvàkhôngchútsợhãi.Bàmỉmcườitrướcvẻmặtvừamạnhdạnvừangâythơấy.Vìđôimắtchẳngngâythơlàgìđó?Phải,ngâythơ,nhưngcũngtinhquái,vôtưvàvuivẻ.

BàVũnóivớinàng:

-Mẹcườivìnhậnthấythờiđạithayđổiquánhiều.Khimẹcònlàcongái,cólẽmẹphátkhóclênkhithấytócmẹquăn.Tócphảicứng,đenvàóngánh,đólàquanniệmcủangườiđờivềtócđẹp.Nhưngbâygiờ,chínhnhữngnụquănmớiđẹpphảithếkhôngcon?ChịMaihẳnphảikhoáitrávìtócchịấyquăntựnhiên,nhưngtheomẹtưởngthìchịấythíchtócthẳnghơn.

LiênChibậtcười,đểlộhàmrăngtrắngvàchiếclưỡihồng.

-ConnghĩlàanhPhanhẳnquennhìntócquăn.Đànbàngoạiquốcđềutócquăncả.

-ChaoôiBàVũnói.Bỗngbàcóvẻnghiêmnghị.Conhãynóichomẹrõ,tạisaobaogiờcácconcũngưathíchnhữngcáingoạilaiđếnthế?

LiênChinũngnịuđáp:

-Khôngphảithế!Conkhôngưavịgiáosĩgiàđầylôngláấy!

BàVũdịugiọngnói:

-Thầyấyđâucógià!

-Phầncon,conthấythầytagiàvànhiềulông.Ồ!Conghétnhữngngườinhiềulônglàmsao!

BàVũnhậnthấycâuchuyệnkhôngxứngvớicảhaingười.Bàtựhỏiphảiquởtráchnàngcáchnàotrênmộtphươngdiệnkhác.Bànói:

-Nhưngthầyấyđãdặnconnhiềubàihọchay.Mẹtinrằngtấtcảnhữnglờidạydỗđềuđầylòngnhânáivàmẹmuốnconkểchomẹnghe,kểđicon!KhibàVũnói:“Kểđicon!”bànóibằngmộtgiọngbắtbuộcLiênChiphảivânglời,dẫunàngcómuốnhaykhông.

Nàngcauđôimàydài,thanhthanh,vàlấyngóntayquấnmộtnụtócđen.Nàngnói:

-Conítkhicốtìmcáchnhớ.ThầyấykhôngngớtnhắcđinhắclạirằngPhansinhrađểlàmnhữngcôngviệctrọngđại,vàconphảigópphầnvàođóbằngcáchnỗlựclàmchoanhđượchạnhphúc,đểanhlàmviệcđượchăngháihơn.

-Conphảilàmcáchnào?

-Vịgiáosĩbảoconphảigạtcácrơmrác,nhữngmảnhgỗvànhữngvậtngăncảndòngnước;conphảicốsứcđểcholànnướcdânglênngangmứcđộcủanó.Conkhôngnênlàmmộthònđáởgiữadòngsuốitrong,vàphânchiadòngnướcra.ConkhôngnênchiphốiđờisốngcủaanhPhan.

Đúngrồi,bàVũtựbảo,đóchínhlànhữnglờicủaAn-Rê:Hiểubiếtlốivậndụngtưtưởngcủangườithiếuphụ,thầyđãdùngnhữnghìnhảnhvànhữngtiếngđơnsơ.Bàdịudàngnói:

-Conơi,concứtiếptụcđi.Đólànhữnglờirấthay.

LiênChithảnụtócravàđôimắtnàngtrởnênnghĩngợi,nàngnóitiếp:

-ThầycũngbảoconphảiđọcnhữngsáchmàanhPhanthích,đểhiểucáctưtưởngcủaanh.ThầynóirằngPhansẽcôđộcsuốtđời,nếuconkhôngtheoanhthậtsát.Thầynói,anhPhancầnđếncon.

NànglạingướcmắtnhìnbàVũ:

-NhưngconkhôngchắcanhPhancầnđếncon!

BàVũbắtgặpnétnhìnngâythơcủanàng.Bàhỏi:

-Concóyêuanhấykhông?

Đốivớimộtbàthếgia,hỏinàngdâumộtcâunhưvậylàmộtđiềuhếtsứclạlùng.VậyngoàibàVũra,aicóthểcóýnghĩnhưthế?

MắtLiênChingấnlệ,nàngthưa:

-Thưamẹ,concóthểyêuanhấynếuanhấyyêucon.

-Anhkhôngyêuconsao?

LiênChilắcđầurấtmạnh,đếnnỗinướcmắtrơithànhnhiềugiọttrênlànáogấmxanhnhạtcủanàng.

-Không,nànglẩmbẩm.AnhPhankhôngyêucon!

Khinóithế,nàngcúiđầu,giấumặtvàohaitaynứcnở.BàVũđợi.Bàbiếtkhimộtngườiđànbàđaukhổ,khôngcógìgiátrịbằngnướcmắt.Biếtbaolầnbàướcaokhócmàkhôngkhócđược.

ĐợinhữngtiếngnứcnởcủaLiênChidịuxuống,bànói:

-À!Phankhôngyêuaihết.Đólàmộttậtxấucủanó.Taphảichữalànhtậtxấuấy.Mẹsẽgiúpcon,conạ.

Câunóiấyvắntắtvàđơnsơ,nhưngtrongnhànàybàVũrấtđượcmọingườitínnhiệm,đếnnỗiLiênChicấttaykhỏimặtvàmỉmcười,haihàngmicònướtlệ.

-Ôi,mẹ!Conxincámơnmẹ,concámơnmẹlắm!

Phantrởvềtrướcmùađông,nhưngsaunhữngngàynắngấmcuốicùngcủamùathu.Mùamàngđãgặtháixongvàcấtvàokholẩm.

GiađìnhhọVũcùngthànhphố,vànhữnglàngmạc,ởđóthiênhạlàmruộngnhưtổtiênxưa,đangsốngbìnhantrongmộtnướcmàmiềnĐôngđangcóchiếntranhdữdội.Ởcácnơikhác,ngườitathấynhữngngôinhàbịpháhủy,nhữnggiađìnhbịđánhđuổitantác,nhữngcánhđồngbỏhoang.Nhưngnơiđây,ởnộiđịa,nhàhọVũvẫntồntại.

BàVũchờđợicontraibà.Saukhichàobà,nhữnglờiđầutiêncủaanhcóliênquanđếnsựbìnhanấy.Anhđảomắtnhìnquanh,ngạcnhiênthấytrongmỗiphòngmọivậtvẫnynguyên.

-Ồ!Khôngcógìthayđổicả!

BàVũtiếp:

-Tạisaochúngtalạithayđổi?

Vàtronglúcnóinhữnglờiấy,bàcảmthấymìnhkhôngnóisựthật.Cómộtsựthayđổilớntrongchínhbà,sựthayđổibêntrongấyhằngngàyphôdiễnbằnglờinóivàviệclàm,bằngcáchbàhướngdẫnnhữngaiđếntìmởbànhữnglờibànbạc,mộtnơinươngẩn,nhữngsựchămnom.Nhưngbàkhôngmuốnđảđộnggìđếnviệcấy.Bàchỉnói:

-Concóphầnthayđổiconạ!

Bàmặcáoxatanhmàunguyệtbạch,ngồimộtcáchtrangtrọngtrongthưphòng.BàthíchtiếpPhantronggianphònglớn,nơimàAn-Rêvàbàđãcùngnhauhộikiếnbiếtbaolần.Bàkhôngnóigìvềvịgiáosĩ,nhưngcáchoàiniệmsẽnóithay.Vìthế,khicácnỗihoanhỉvềcuộctrùngphùngvừachấmdứt,ởngoàicổng,tiếngpháovàtiếngrộnràngcủađámđônghơilặngxuống,khichỉcònlạibữayếntiệcnghilễ,bàchongườibảoPhanbiếtlàbàđangđợichàng.

Khôngđợibàmời,Phanngồixuốngghế.Chàngđãcởiâuphụcvàmặcmộtchiếcáodài.Chàngcũngđãthaythếđôigiàytâybằnggiầynhungđen.KhôngainóivớichàngvềThếcả,vìkểchuyệnngườichếtvớimộtngườicònsốngvừaởxavềlàmộtđiềmgở,nhưngPhanmởđầu:

-Conkhôngthấyanhhaiđâucả.

BàVũkínđáolauđôimắt.KhiThếcònsống,trongnhữngngàyanhvắngmặt,bàkhôngthấythiếuthốngbaonhiêu,nhưngbâygiờbàthươngtiếcanhlắm,vàthườngtưởngnghĩvềanhluôn.Bàkhôngthươngtiếcnhữngđiềubàđãbiếtvềanhbằngnhữngđiềucònẩnkhuất.Bàtráchmìnhđãnuôiconkhônlớnmàchẳngkhámphárachântínhcủanónhưthếnào.Bàbiếtanhnhưbiếtmộtđứacontraidothểxácbàsinhra,nhưngbàkhôngbaogiờhiểuanhthựcsự.

Bàthườngnhủthầm:

-Tôikhôngbiếtnhữnggiátrịtiềmtàngcủanó,vàtôisẽkhôngbaogiờbiếtnó.

Sauđó,Phannói:

-Chịhaicủaconrasao?

BàVũđáp:

-TốLankhôngnóigìhết.Khinàorỗirảnh,mẹsẽtìmchochịấymột

cáchsốngthíchhợp.Nócòntrẻquá,khôngthểtrởthànhbàvãi.

-Chịấysẽkhôngtáigiáchứ?

-Nếunómuốn,mẹsẽgiúp.

Phanrấtlấylàmngạcnhiênvềcâutrảlờiấy.Khôngbaogiờchàngtinđược,rằngmẹchàngcóthểđặtngườiđànbàlêntrêngiađình.

Thấyvẻngạcnhiêncủacon,bàVũdịudàngtiếp:

-Càngthêmtuổi,mẹcànghiểubiếtthêm.Cuộcđờisẽlàkhổải,nếudòngsuốinộitâmkhôngđượctrongsạch.Vàbâygiờmẹbiếtcómộtmónnợđốivớitấtcảmọingười,là:mỗingườiđềucóquyềnđạtđếnhạnhphúcriêngcủamình.

-ĐólàđiềumàthầyAn-Rêđãnói.

Khinghenhữnglờiấy,haimẹconcảmthấygầnnhaulạibởimộtsứcmạnhhaymộtsựhiệndiệnvôhình.

Phanhỏimẹ:

-Thưamẹ,mẹcònnhớthầyAn-Rêkhông?

BàVũdodự.Bàphảinóigìnhỉ?Cóthểtiếnđếnđâu?Vìkhônngoan,bàdằnlòngkhôngnói.Khôngnênphátanhoàntoànsựthinhlặnggiữacácthếhệ.Chínhsựsốngđãtạonêncácsựkhácbiệtấy,vàngaythờigiancũngđãbuôngcáimànấyxuống.Việcthayđổitrậttựmuônđờikhôngthuộcquyềnbà.BàvàAn-Rêđứngvềmộtbên,cònPhanởbênkia.

-Mẹcònnhớthầy!

NếuPhancảmthấycáigìphânbiệthaingười,chàngkhôngnóira.

-Thưamẹ,thầyđãcảmhóacon.Phanthìthầm,mắtnhìnchiếcghếrỗng.Thầyđãlàmchoconhiểuniềmhạnhphúcthậtsự,thầyđãkhaitâmchoconvàvìthếconmớitrởvề.

BàVũkhôngđáp.Bànghegiọngnóirunruncủaconvàhiểurằngmộtcâutrảlờicủabàsẽlàmchoanhvôcùngxúcđộng.Bàmỉmcườibằngnụcườingọtngào,haitaygiaotrêngối,chờđợivàtỏvẻsẵnsànglắngnghe.

-Khôngaihiểuđượctạisaocontrởvềbấtngờnhưthếnày.Ngườitasẽhỏiconvàconsẽkhôngthểtrảlờiđược.Nhưngthưamẹ,conmuốnchomẹbiết,vìchínhmẹđãđemthầyAn-Rêvàonhànày.

Anhngửngđầuvàhốihảnóichomauxong:

-Thưamẹ,contrởvềvìconbắtđầuyêumộtcôgáingoạiquốc,côtacũngyêuconvàchúngconđànhphảixanhau.

Trướckia,cólẽbàVũđãlalênvìtứcgiận.Nhưngbâygiờbàdịudàngđáp:

-Khổchocontôi!

Phải,bàbiếtnỗiđaukhổấy.

-Vậymẹhiểuconư?

Phansửngsốt,vìtuổigiàđãlàmtuổitrẻngạcnhiên.

Phanlớnthêmnhiều.Ngườianhthanhmảnhvàthẳngbăng,giốngnhưôngcụCố.Lầnđầutiên,bàVũthấyPhankhôngmộtchútgiốngcha,nhưngrấtgiốngôngnội.Cũngnhữngđườngnétnghiêmnghịấy,cũngmộtvẻđạomạoấychiếusángtrongđôimắt.Anhđẹptrai,trangtrọng.NgườitakhôngtìmthấytronganhvẻđẹptrầmtĩnhcủaLãngvàcáiđẹpmạnhdạncủaThế.Phangiốngmộtnhàbáchọctrẻtuổi.

BàVũlạinói:

-Thêmtuổi,mẹcàngthêmhiểubiết.

-Mẹ!

Phanthởra:

-Contựhỏi,liệutrongnhànàyconcóthểtìmđượcngườinàohiểuconkhông!

Bâygiờđãtínnhiệmbà,Phankểlạitấtcảchuyệnmình:

-Côấycũnglàsinhviênnhưcon.Bênấy,đànôngvàđànbàcùnglàmviệcvớinhau.Nàngtòmòvàkinhngạcvôcùng.Nàngtìmđếncon.Ôi!Thưamẹ,mẹbiếtkhôngphảilànàngtáobạo,nhưngnàngquyếtrằngchưabaogiờgặpngườinàonhưcon.Nànghỏiconvôsốcâuhỏivềchúngta,quêhươngchúngta,vàconnóivớinàngtấtcả,cảvềconnữa.Nàngkểđờinàngchoconnghe.Chúngconhiểunhaurấtrõ–vàrấtmau.

BàVũdịudàng:

-Vàrốtcuộc,conđãphảinóivớinàngvềLiênChi.

Mộtcáibónglướtquagiữaanhvàmặttrời.Haivaianhrũxuống,anhquayđầu:

-Conđãphảinóiđiềuđóvớinàng,vàsauđóconphảirađi.

Cũngcùngmộtgiọngấy,bàVũtiếp:

-Đểđặtđạidươnggiữacáccon.

-Đểđặttấtcảgiữahaichúngcon.

Bàvẫngiữvẻthảnnhiênnhưthườngnhật.An-Rêđãlàmchotâmhồn

contraibàtrởnênphongphú,đãlàmchoanhrấtmựctếnhịvàmaulẹhướngthiện.Đànbàkhôngmanglạihạnhphúcchoanh,cũngkhôngmanglạigìchothểxácanh.KhibàVũxinthầyAn-Rêdạyanh,bàđãhànhđộngmộtcáchmùquáng,bàkhôngthấyxa.Bàđãđụngđếnmộtổkhóa,quaychìakhóamộtvòngvàkìa,mộtcửalớnmởra,conbàbướcquađểđếnmộtthếgiớimớilạ.

Phảichănganhđãvặnkhóavàcàithencửalạiđểtrởvềnhà.

-Vậy,bâygiờconđịnhsẽlàmgì,con?

-Conđãtrởvề.Consẽkhôngđinữa.Bằngmọicách,consẽxâydựngđờiconởđây.

Họvẫnngồithinhlặng,mộtsựthinhlặngtriềnmiêncủanhữngtâmhồnhiểunhau.

BànóivớiPhan:

-ConphảigiúpđỡLiênChiconạ!

-Vâng,conbiết.Conđãsuynghĩnhiềuvềnàng.Connhớnàngnhiềulắm.

-Conphảinhờnógiúpđỡcácviệcnhỏnhặt,chămnomđồđạc,sắpđặtsáchvở,phatrànước.Conạ!Conkhôngnêntựmìnhlàmcáigì,khinócóthểlàmthay,đểchonócóviệclàm,khôngđitìmđâuxahơn.

-Conxinhứavớimẹđiềuấy.

Cảhaingườicònngồinhưvậyrấtlâu,vìđượcngồicùngnhau,cảhaimẹconđềucảmthấyrấtnhiềuanủi,nếuThuMinhkhôngchọnlúcnàyđểnàixinbàVũmộtđiềumànàngđãtínhtừtrước.

Trongnhữngthángtrờiđằngđẵngấy,ThuMinhđãsốngvớiTốLan,lắngnghenhữngchuyệnbuồnbãcủangườigóaphụtrẻvàtìnhyêucủanàng

đốivớingườiđãchết.Nàngcànglắngnghe,tưtưởngnàngcànghướngvềPhan,vànàngthấycầnphảibỏnhàrađivớiđứacongáicủamình.Nhưngđiđâu?

Mộtđêmkia,TốLankhôngngủđược,nàngđãnóichuyệnvớiThuMinhrấtlâuvềnhữngđiềulắngđọngởchỗsâukínnhấtcủatâmhồn.ThuMinhkhôngthểgiữđược,vàthúthậtnàngđãyêuPhan.

Nàngnói:

-Tôilàmộtngườiđànbàxấuxa.Tôiđãđểmìnhmơtưởngđếnchàng.

TốLanlắngnghesốtsắng.Nànglắcđầuhấtmáitócxõarađằngsauvàkêulên:

-Ôichao!Tôimongsaochúngtacóthểcùngnhaurakhỏingôinhànày.Chúngtabịgiamhãmsaubứctườngcaonày.Ngườitrongnhàdọadẫmlẫnnhau.Chúngtayêunhữngcáikhôngnênyêuvàghétnhữngđiềukhôngnênghét.Chúngtaquáchènépnhau,khiyêucũngnhưkhighét.

-Nhưngởđâychúngtakhôngđượcvữngansao?

NàngvẫnedètrướcTốLan.Nàngkhenngợicôta,nhưngvẫnengạisựtáobạocủacô.TốLannói:

-Khôngđượcvữngangiữangườinàyvớingườikia.

Chínhlúcấy,mộttưtưởngcùngđếnvớicảhaingười.Họnhìnnhau,mắttrongmắt.TốLanhỏi:

-Tạisaochúngtalạiởđây?

-Saochúngtadámrađi?

Vàhọbắtđầuâmmưusắpđặt.CólẽThuMinhlàngườitrướctiênđược

phépđếnởlạilàngquênhàhọVũ.Nàngkhôngthểtrởvềlàngcũ,vìngườitasẽchorằngnàngđãbịnhàhọVũđuổiđi.Vảlại,ngaybàVũcũngkhôngmuốnthế.VậyThuMinhphảixin,vànếubàVũcóbảorằngmộtngườiđànbàtrẻkhôngnênởmộtmìnhtạilàngquê,thìbấygiờnàngsẽxinTốLantheo.CònvềphầnTốLan,nàngsẽchỉcóviệcthưarằng,nàngmuốnlậpmộttrườnghọcởtronglàngchocáctrẻem,mộtcôngviệctốtđẹpchođờigóabụa.Saunhiềulầnbànthảo,họđãđiđếnkếtluậnấy,TốLantrìnhngaychomẹchồngbiết,nhưngThuMinhtỏchonàngthấysựkémnhãnhặncủalốivậnđộngấy.Vì,nếubàVũkhôngđồngý,bàsẽrấtcựclòngphảitừchốinàngdâu.TốthơnlàđểThuMinhngỏlờitrước,vànếucóbịtừchối,nàngsẽgánhlấymộtmình,tránhđượcsựvachạmgiữamẹchồngvànàngdâu.

TốLanchonhưvậylàlỗithời,nhưngThuMinhchỉthấyđólàvấnđềlễđộ,vìthếcảhaiđãquyếtđịnh.

ThuMinhbiếtrõPhanđangởđâu,nhưngnàngđãquyếtđếntìmbàVũtrongkhicómặtanhởđó,vàchỉnóichuyệnvớichàngtrướcsựhiệndiệncủabà.Nàngđãmặcchoconnàngmộtchiếcáođỏsạchsẽ,điểmmộtchấmsongiữađôimày,tếttócvàthắtvảiđỏmớitinhởhaiđầuđuôisam,rồiđếnmàkhôngbáotrước.Connàngnayđãlàmộtembégáibụbẫmxinhđẹp.

BàVũquaynhìnracửavàtrôngthấyThuMinh.Trờiđãxếchiều;Phantrởvềvàobuổisánghômấy.Mặttrờiđãkhuấtkhỏisân.Mảnhsâncònngậptrànmộtthứánhsángêmdịu,vàởgiữathứánhsángấy,ThuMinhômcontrongtay.Nàngcóvẻxinhđẹp,điềuấylàmbàVũsửngsốt.TìnhyêucủaThuMinhrấtkínđáovàkhôngsansẻ,đãlàmchonàngtrởnêndịudàngvàsốngđộng.BàVũnhìntrộmPhanvàtựhỏianhnghĩgìvềđiềuấy.Nhưnganhkhôngchúýgìđếnđiềuấycả.ThuMinhchàoPhanmộtcáchthậntrọng:

-À,kìacậuba.Cậuđãtrởvề.

Phanđápcáchđơngiản:

-Dạ,dìmạnhgiỏikhôngạ?

-Cámơn,tôivẫnmạnh.

NàngchỉnhìnPhanmộtlầnvàquaysangbàVũ:

-Thưabà,xinbàbanchotôimộtânhuệ,ngaybâygiờ,vàxinbàthalỗivìtôiđãquấyrầybà.

BàVũhiểuThuMinhđếnvàogiờnàyhẳnphảicóchủđích,nênbàlắcđầunói:

-Côhãyngồi,hãyđểđứabéđứngxuống.

ThuMinhvânglờivàmặtđỏbừng.NàngngỏlờixinvàbàVũlắngnghe.Bànói:

-Rấttốt.Rấttốt.

BàliềnhiểuýđịnhcủaThuMinh.ThuMinhđếnđâylàđểtỏchobàVũbiếtnàngmuốnrờikhỏinhàvìPhanđãtrởvề.Vậylànàngmuốntránhtấtcảnguyênnhângâynênsựhỗnđộntronggiađình.BàVũbằnglòngvềthiệnýấycủanàng.

KhiThuMinhđãđượcbàVũchấpthuậnchođi,nàngliềnxinhộchoTốLan:

-Thưabà,vìkỳtangkhócủagiađìnhđãmãnvànỗitangphiềncủaTốLansẽkhôngbaogiờdứt,nêncôấymuốnlàmnhẹbớtnhữngphiềnmuộncủamìnhbằngmộtviệcthiện.Côấymuốnmởmộtngôitrườngdạytrẻcon.

Nghevậy,Phanđangchămchúnhìndướiđất,bỗngngướcmắtlên,ngạcnhiên.Anhnói:

-Chínhđólàđiềuconđịnhlàmkhicontrởvề.

Hỗnđộnlàmsao!ThuMinhhoảngsợvàbàVũrấtbốirối.

Bànói,giọngbàlanhlảnhvàsắcbén:

-Conơi!Saoconkhôngnóigìchomẹbiếtcả?

Phanthưa:

-Conchưađềcậpđếnvấnđềấy.Sauđây,conphảitìmmộtviệcgìđóđểlàm.

Bàđưataylên:

-Conhãyđợi.

RồiquaysangThuMinh,bàthânmậthỏi:

-Côcóyêucầugìnữakhông?

-Thưakhôngạ.

-VậythìcôvàTốLanđượcphéprờikhỏinhà.Vàihômnữatôisẽbảoanhquảnlýtìmchocômộtchỗđểởvàmởtrường.Sauđó,khinàomuốn,côsẽdọnđếnđấy.Nhưngcôsẽcầnnhữngđồđạctốthơnnhữngthứngườitadùngởnôngtrại,vàcầnnhiềuđồvậtkhácnữa.Côhãynghĩxemcôcầnnhữngthứgì,vàtôisẽbảoGiangnócungcấpchocô.Rồicònphảitìmhaiđứaởgáivàmộtngườilàmbếp.Anhđầubếpcóthểchocômộttrongcácngườigiúpviệccủaanhta.

Phanxenvào:

-Đãởnôngthônthìkhôngnêncómộtlốisốngcaohơncácngườikhácquá.Nếukhông,tasẽbịcôlập.

ThuMinhliếcnhanhnhìnanhmàkhôngnóigì.Nàngngạcnhiênthấyanhnhậnxétnhưthế.Anhlàngườisuốtđờisốngtrongmộtgiađìnhgiàusang,saoanhbiếtđượclòngdạcủanhữngngườinghèo?Đoạnnànggạt

ngangcâuhỏiấy.Nàngkhôngnêntựhỏivềanh.

Nàngđứngdậy,bồngcon,cámơnbàVũvàrútluira.

TốLanđợinàng.Khibiếtrõkếtquả,cảhailiềnhămhởpháchọacuộcsốngmới,vớimộtniềmhânhoanmàhômquađâyhọtưởngsẽkhôngcóđược.

TronggianphòngThuMinhvừarờigót,bàVũnóichuyệnvớiconbà.

-Conhãygiảithíchchomẹbiếtnhữngđiềuhiệncótronglòngcon.

Phanđứngdậy,lòngxaoxuyến.Anhtiếnđếncửavànhìnrangoài.Hoànghônyênlặngđangngựtrịgiữacácbứctườngnày.Thờitiếtkếtiếpđổithayởđâycũngnhưởtrêntoànthếgiới.

-Conphảihiếnthânchomộtcôngcuộc.Điềuđó,thầyAn-Rêđãdạychocon.Nếukhôngviệcnàythìviệckhác.Saukhiconrờikhỏiđây,consẽtìmcáchđểtựhiến.Tôngiáokhôngthuộcphạmvicủacon,mẹạ.Conkhôngphảilàgiáosĩ.SựgiáodụccủathầyAn-Rêđãdẫndắtcontronggiớihạnnhữngđiềumộtngườicóthểthựchiệnđược,nhưngkhôngquágiớihạn.

-Tốtlắmconạ!

BàVũnóivàchờđợi.

Anhlạingồixuống,nóitiếp:

-Conđãtìmđượchướngđicủaconmộtcáchtìnhcờ…

Phanlôirakhỏitúicáiđiếungắnngoạiquốc.BàVũchưabaogiờcódịpthấymộtcáigiốngnhưthế,nhưngbàtránhngắtlờiconvìsựtòmòcủamình.

Trongthànhphốconởbênkia,cómộtngườiđồngbàotalàmnghềthợ

giặt,thỉnhthoảngconđemđồgiặtđếnchoanhấy.

BàVũcóvẻngạcnhiên:

-Anhtacũnggiặtquầnáochocácngườikhácsao?

-Chorấtnhiềungườinữa.Đólànghềcủaanhta.

BàVũtứcgiận:

-Vậyanhtacũnggiặtquầnáochocácngườingoạiquốcà?

Phanbậtcười:

-Thìcũngphảicóngườigiặtchohọchứ.

NhưngbàVũkhôngcười.Bànói:

-Ngườinướctakhôngbaogiờnêngiặtquầnáobẩncủangườingoạiquốc.

BàbựctứcvàkhôngnghĩgìđếnnhữngđiềuPhannóivớibànữa.

Anhcốlàmdịulòngbà.

-Vâng…vâng…

Rồianhtiếp:

-Anhấykhôngphảingườitỉnhta,màlàngườimiềnNam.Mộthômconđilấyđồgiặt…

-Conđilấyđồgiặt!Vậyconkhôngcóđầytớsao?

-Khôngmẹạ.Bênấykhôngaitrongchúngconcóđầytớcả.

Bàlạinéntínhtòmòxuống.

-Mẹthấyđólàmộtnướckỳlạ,khinàorảnhconphảikểchomẹrõnhiềuhơnnữa.Bâygiờ,conhãytiếptục…

-Hômấyconđilấyđồgiặt,anhtađưachoconmộtláthưbênnhàgửisang.Thưamẹ,anhtaxaquênhàđãhaimươinăm.Anhtakhôngbiếtđọc,cũngkhôngbiếtviết.Conđọcgiúpláthưvàtrảlờihộanhta.Anhkểchoconnghetronglànganhtakhôngaibiếtchữcả,họphảilêntrênphốkiếmngườiviếtthuê.Trướcđó,conchưatừngbiếtcáihoàncảnhđángthươngấycủađồngbàota.Anhấylàmộtngườitửtế.Mẹạ!Anhtakhôngngudạimàcòncóthểnóiđượclàthôngminh.Anhnóivớiconrằng:“ướcgìtôicóthểđọcvàviếtđược,thựctôichẳngkhácmộtngườimù”.Contrởvềphòngvànhìnquacửasổnhữngtòanhàđồsộcủahọcđườngvàhàngngànsinhviênvào,ra,họcđượcbiếtbaođiều.Rồiconnghĩđếnconngườiđángthươngkiakhôngđủsứcđọcnhữngláthưnhà.Connhớlại,cáclàngmạcchúngtađềulâmvàotìnhtrạngnhưthế,nhữngngườisốngtrênđấtđaicủachúngtakhôngcóaibiếtchữcả.

BàVũnói:

-Nhưngcầngì.Họkhôngcócaovọng,họbằnglòngvớiviệccàycấy.

-Kìa,mẹ!Mẹ!Biếtđọclàđốtlênmộtngọnđèntrongtâmtrí,giảithoátlinhhồnkhỏitùngục,mởmộtcánhcửanhìnravũtrụbaola.

NhữngtiếngấylọtvàotaibàVũ,làmcholòngbàtêtái.

Bànói:

-Chaoôi!Đólànhữnglờingườiđãdạycon.

-Conkhôngquênnhữnglờiấy.

Nhưvậy,làmsaocóthểcầmgiữPhan,làmsaonóivớianhkhôngnênđiởđâu,ngoàigiađình?

Phansốtsắngnói:

-ChịTốLansẽcóthểgiúpconđượcnhiềuviệc,thếmàconkhôngnghĩđếnchịấy.LiênChicũngsẽgiúpđỡcon,vàchúngconsẽkhôngnghĩđếnbảnthânchúngconnữa.

Anhlạiđứngdậy:-

Mẹạ!Mẹbiết,nếuconthànhcôngởđâythìcôngviệccóthểlanrộngkhắpnơi.Bấygiờcôngviệcsẽtốtđẹpvàvĩđạilàmsao…

BàVũthấykhuônmặttrẻvàgầy,ánhlênmộttiasánggiốngthứánhsángchiếurọimuônđờitrongnétnhìncủaAn-Rê.Bàkhôngmuốntắttiasángấyđi.

-Conơi,conhãylàmnhữnggìconxétlàtốt.

Bàtrảlờianhnhưthế.Phải,đólàtiếngnóicủabà.

*

**

BàVũnằmtrêngiường,độràybàthườngtỉnhthứcnhưvậyluôn.Nhữnglầnmấtngủấykhônglàmbàlolắng,cũngkhônglàmbàtứcbực.Nhữngngườitrẻtuổiphảingủ,vìhọcònphảilàmviệcvàvìcuộcsốngcủahọcònlâudài,nhưngnhữngngườigiàcảkhôngmảymaycầnđếngiấcngủ.Thểxácbiếtrằnggiấcngủngànthukhôngcònxa,nêncósứcbaonhiêuthìtỉnhthứcbấynhiêu.

BàVũcócảmtưởngbanđêmnhàbàsốnghoàntoànkhácbanngày.Bàđểtâmtrívẩnvơtừsânnàyđếnsânkhác.Nhữngngườitrẻtuổi,bàconhaibađời,đingangqua,ghétạtvàoởlại,vìkhôngcóchỗtrúchân.BàVũthận

trọngđểkhôngchúýđếnngôinhàmàLàiđangsốngvớiôngVũ.Bàbiếtđờisốnghọ,bàkhôngphánđoángìmàchỉcảmthấyngãlòngnảnchí.Thânxácônggiàvẫntiếptụcsống,đượccungphụngđầyđủ,ănuốngnosay,cònngườiđànbàtrẻbéomậpra,biếngnhácvàngàycũngnhưđêm,luônluôncóvẻngáingủ.Làikhôngtạorađiềugìkhóchịucả.Nàngsontrẻ.Nàngkhôngcóthai,điềunàylàmbàVũkháthỏamãn.DòngmáucủaLàilàmộtdòngmáuhoang,dòngmáuấychỉcógiátrịkhinóởtrongcácđườngmạch.NànglàmviệcbổnphậnvớiôngVũ,vàvìtrướckiađãnếmnhiềukhoáilạc,nàngsungsướngđượclàmhàilòngcácônggiàđãchonàngcácđồnữtrang,cácthứhànglụa,nhữngcaolươngmỹvị,chòngghẹovàvuốtvemơntrớnàng.Suốtđời,Làichỉlàmộtđóahoahoangdại,mặcchomưagiódậpvùi.Bâygiờnàngsungsướngnghĩrằng,saunhữngbứctườngcaolớnnày,sẽkhôngcòncóngọngiónàolọtđếnnàngnữa.ChodùôngVũcóchếtđi,nàngvẫntiếptụcsốngvữngantrongngôinhànày.Suốtđời,nàngkhôngcònphảilosợgìnữa.

VềphầnôngVũ,nànghầucủaôngbâygiờhoànthànhcáicôngviệcmàmẹôngđãkhởisựtrongbuổithiếuthờicủaông.TấtcảnhữnggìbàVũghivàotríông,bâygiờđãtắtngúm,nhưmộtngọnđènlumờkhikhôngcònđượcnuôidưỡng.Ôngđãtrởnênthôkệchvànặngnề.Ănquáđộ,uốngquáđộnhưngluôncóLàibêncạnh.Ôngkhôngđichơithanhlâunữa,vìLàiđãcốnghiếnchoôngtấtcảmọikhoáilạctinhluyện.Ôngcũngkhônggiaoduvớibạnbèlàđiềutrướckiarấtcầnthiếtchoông,họahoằnôngmớiđếncáctràđìnhđểnghetintứcvàphiếmluậnvềnhữngviệcxảyratrongthành.Làikểchoôngnghetấtcảnhữngchuyệnấymànàngbiếtđượcnhờlũnôtỳ.

Trongngôinhàriêngcủahọ,họsốngmộtcuộcđờidâmđãng,đùarỡn,saysưavàhạnhphúc.Haicáibịthịtấybằnglòngvớisốphậncủamình.ChỉhọahoằnngườitamớinhắcđếntênôngVũtrongchínhnhàcủaôngta,thỉnhthoảngmộttênđầytớthìthầmchuyệnôngcùngđứakhácmộtcáchranhmãnh,chỉcóthế.

Nhờtàiphỏngđoán,bàVũbiếtđượctấtcảnhữngđiềuấy,vàbàkhôngbaogiờbướcđếncáisântrướckialànơibàở.

VềphầnLài,nàngkhôngbaogiờđếnnhàbàVũ.CảhaingườisốngcáchbiệtnhưtrướckhiLàichưađến.

Trongkhinằmdướinhữnglầnchănlụavàsuynghĩnhưvậy,bàVũtựhỏi,liệubàcókhỏilỗiphạmđếnđạovợchồngcủabàkhông?Vậycóđiềugìbàcóthểlàmmàbàđãxaolãng?BàhỏiAn-Rêcâuấy,vàlầnnàybàkhôngtìmgặpmộtcâutrảlờinàocósẵntrongkỷniệmcủabà.Nhưngkhuônmặtôngcụcóthểhiệnrõràngtrênnềnnhungsẫmcủatâmtưbà;vẫnnhưbaogiờ,khônggiàhơnkhôngtrẻhơn.Mặtcụluônluôngầy,làndavàng,căngthẳng,liềnlặntrênbộxươngmaiđẹpđẽcủacụ.Vừngtráncủacụngaychínhbâygiờhẳnphảilàmộtvậtđẹpđẽởdướimồ,cácđườngnétđượcthờigianlàmchothanhkhiếtvàtrácluyện.

“Consợconđãkhôngxửtríchophảiđạovớingườicontraicủacụ”,bàthầmnóicáchbuồnrầu.

Trongkhichiêmngắmkhuônmặtgiànuahiềntừvàhòanhãấy,bànghĩrằng,nếuđếntuổibốnmươibàkhôngsốngtáchbiệtkhỏiôngVũ,cólẽôngtasẽkhôngsangãxuốngvựcsâunhưngàynay.Nhưngtựđáysâucủacáckỷniệmthờixuântrẻ,bàkhámpháracâutrảlờicủaôngcụCố.

Bànhớrõngàyhômấy,cụchongườitìmbàđến,vàkhibàđivào,bàthấycụđểngóntangănsẵngiữaquyểnsách.Cụchỉchobàđọcnhữngdòngchữsauđây:

“Nângmộttâmhồnlêncaohơnmứcđộtựnhiêncủanólàmộthànhđộngnguyhiểm.Tâmhồncủangườitacũnggiốngnhưngọnnước,đềucómứcđộtựnhiên,nếubắtchúngvượtquámứcđộấylàmộthànhđộngtráivớithiênnhiên,vàdođósẽrấtnguyhiểm.Vìkhitâmhồnthấymìnhbịcưỡngép,nóliềncốtìmlạiđượcmứcđộriêngcủamình,vànóbịchiaxẻvìsựgiằngcogiữahaichiềucaothấpkhácnhau;nhưthếcũngnguyhiểmlắm.Sựkhôngngoanthực,làcânnhắc,đodunglượngmộttâmhồn,vàđểnósốngởchỗriêngcủanó”.

Bấygiờ,đôimắtbàVũvàôngcụCốgặpnhaunhưbâygiờhọđangnhìnnhaungangquabaonhiêunămtrờiđằngđẵng.KểtừngàyôngcụCốmệnhchung.

“Nếuconkhôngtáchkhỏichồngcon…”Bàsuynghĩmộtlát,nhưngkhôngthểđixahơn.Điềubàđãlàmkhôngthểtránhđược.Trongbaonhiêu

nămbàđãkhépmìnhvàobổnphận,vàbiếtbaonămtâmhồnbàđãchờđợi,hẳnnhiênlànólớnlênmộtcáchchậmrãi,vìphảichutoànviệcbổnphận,nhưngmặcđầuhoàncảnhnôlệ,vẫnđượcpháttriểnthêmvàhyvọngmộtsựgiảithoát.

Bâygiờthậtlàlạlùng!Giữabanđêm,tronglúccảnhàđangannghỉ,bốnbềimphăngphắc,bàlolắngnghĩđếnLãng,ngườicontraitrưởngcủabà.Tạisaobàlạilàmkhổmìnhvìanhlàngườiđượcbằnglòngnhấttrongtấtcảcáccon?Bàphảitìmhiểucảchínhanhấynữa,khinàocóthể.

BàkhôngnghĩđếnnhữnggìxảyratrongnhàPhan.Chànglàmộtngườiđứngđắn.Chàngtựkhépmìnhvàokỷluậtđếnmộtmứcđộrấtcaomàmộtngườivừaquatuổidậythìcóthểđạtđến.Chàngkhôngdungtúngtâmhồnmìnhđivàogiấcngủnhưmộtconthuyềntrốngtrênmặtbểcóánhtrăngsoi.

*

**

Phannóivớivợ:

-BâygiờđếncácsáchAnhvăn.

LiênChichạyđếnthùngsáchlấyra.Cóhaiômđầy.

-Anhcóngầnnàythôià?

-Đóchỉlànhữngquyểnsáchhaynhất,anhnóivẻhữnghờ.Còncácthùngkhácnữa,cũngsắpvề.

Phanquỳtrướchàngkệđóngtrêntường,vàdầndàsắpsốsáchLiênChimangđến.Bênngoàicóvẻbìnhlặng,tươicười,nhưngbêntrongchàngbịdằnvặtxâuxé,bởimộtsựxúcđộngmãnhliệtvàmộtniềmsầukhổsâuxa.Chàngtưởngnhưchàngsẽkhôngbaogiờcóthểngủđược,vàchànghốihảsắpdọnđồđạcđâuvàođấy,cấtkhuấtcáchòmrươngđểkhôngcònnhìnthấynữa.

LiênChihỏichồng:

-Anhphảisắpdọnđồđạcchoxongchiềunaysao?

-Ừ,phảichoxong.Anhmuốnyêntrírằngmìnhđãtrởvềnhàthựcsự.

-Nàngsungsướngvìnhữnglờinóiấy.Còntrẻquá,nàngkhôngthểtựhỏitạisaochànglạinóinhữnglờinóiấymàkhôngnhìnnàng.Sựthật,khinóinhưvậy,Phanthấytrướcchàngmộtkhuônmặtkháchẳnkhuônmặtvợmình.ChàngthấykhuônmặtMargaret,đôimắtxanhmàutrời,ángtóchunghungvàlàndatrắngngần,rấtdịudàng,đếnnỗianhkhôngbaogiờquênđượclàndaêmmátấy.Cókhinàochàngsẽhốitiếcđiềumìnhđãlàmngàyhômấyởbênkiađạidương,trongrừngkhông?VìvừakhichàngômlấyMargarettrongtay,chàngđãphảibuộcmìnhbuôngnàngra.

Chàngđãnói:

-Phảidứtkhoátcắtđứt.

Nàngkhôngtrảlời.Nàngvẫnđứng,đôimắtxanhchămchúnhìnchàng…Cócáigìkỳquặcvàlạlùngtrongđôimắtxanh.Chúngkhôngthểgiấunhữnggìởđằngsau.Nhữngcặpmắtđenlànhữngbứcmànbuôngrủ,cònmắtxanhlànhữngcánhcửasổmởrộng.

Phanđãtànnhẫnnóivớinàng:

-Tôiđãcóvợ.Vợtôiđangchờđợitôiởnhà.

NàngcóbiếtchútítvềviệccướivợlấychồngởTrungHoa,nênnànghỏi:

-Ngườiấydoanhchọnlựahaygiađìnhđãsắpđặttấtcả?

Trướckhitrảlời,chàngimlặngmộtlúc.Họcùngngồidướimộtgốc

thông.HaitayPhanômgốivàúptrántrênhaiđầugốixếp,suynghĩtìmsựthực.Chàngcóthểnóimộtcáchdễdàngvàcóphầnđúngrằng:

“Tôikhôngchọncôta”

Nhưnglúcchàngtoannóinhữnglờiấy,thìnhữngkỷniệmcủathầyAn-Rêlạitrởvềtrongtríchàng:

“Nóiláolàmộttrọngtội,nhưngđókhôngphảilàmộttộivớiThiênChúabằngđốivớilươngtâmmình.Tấtcảnhữnggìxâydựngtrênsựnóidốiđềusụpđổ,khôngphỉnhphờđượcaicũngnhưngườiđãnóilờiấy”.

VàPhanđãkhôngdámnóidốiMargaret,vìsợmộtngàykiamốitìnhcủahaingườisẽphảisụpđổ,vàtìnhyêuấybịchônvùidướinhữnglờioántrách.

-Tôikhôngbịépbuộclấyvợ,chàngđãnói.Hãychorằngtôiđãlựachọn.

Saunhữnglờiấy,nànglẳnglặngngồinghe,cònPhanthìtìmcáchgiảithíchchonànghiểuýnghĩacủahônnhântronggiađìnhmình.

“Bênxứchúngtôi,hônnhânkhôngphảilànghĩavụđốivớitìnhyêu,bảnthân,nhưnglàbổnphậnđốivớigiađình,dònggiống.Tôibiếtmẹtôikhôngbaogiờyêuchatôi,nhưngbàđãlàmtrònbổnphậnđốivớigiađình.Bàlàmộtngườivợhiềnvàmộtbàmẹtốt.Đếnbốnmươituổi,bàrútluikhỏiđờisốngvợchồng,vàđãchọnchochatôimộtngườivợkhác.Điềuđólàmchochúngtôisầukhổ,tuynhiên,chúngtôihiểulàmnhưvậylàchílý.Bâygiờ,bàđãđượctựdotheođuổitưtưởngriêngcủabà,luônluônởtronglãnhvựcgiađình.Chúngtôitấtcảquâyquầnquanhbàđểnângđỡbàvàlàmchobàđượcvinhdự.Tôicũngthế,tôicómộtnhiệmvụđốivớigiađìnhmàtôiphảichutoàn.”

Mộtcáchrõràngvàlạnhlùng,chàngcảmthấymìnhđãlàmthươngtổnMargarettậnchỗsâuthẳmnhấtcủalòngnàng.

Nàngđãnói:

-Emmuốnthựchiệnmộtcuộchônnhântìnhyêu.

NếuPhancảmthấymìnhtựdo,khôngnhữngđốivớiLiênChimàcònđốivớitấtcảcácthếhệcủanhàhọVũ,trongnhữngthếkỷquavàtrongtấtcảnhữngthếhệsắptới,thìchàngđãtrảlời:

“Vậy,chúngtahãylấynhau,vàanhsẽbỏLiênChi”

Nhưngchàngkhôngtựdo.Cácbàntaycủatổtiêncầmgiữchàng,vàcácbàntaycủaconcháusẽsinhrađươngvẫychàng.ChàngphảithànhthựcvớiMargarethơnnữa.Chàngnóitiếp:

-Anhtựbiếtanh.

Chàngngướcmắtkhôngphảiđểnhìnnàng,mànhìncảnhvậtdàntrảitrướchaingười,dòngsông,tàubè,bếntàuvànhữngnhịpcầuvòngcunggiữađôibờ.

-Tôibiết,tôiđượcsinhdựngkhôngnhữngdoThượng-Đếmàcòndogiađìnhtôi,nguồngốctừthờiđạihoangsơ,vàtôikhôngthểsốngchoriêngtôi.Thânxáctôilàcủatổtiêntôibanchotôi.Đãhẳncómộtcáitrongtôi–đólàlinhhồn,nếucômuốngọithế-vàlinhhồnấylàcủariêngtôinêntôimuốntặngcô.Nhưngnếutôichocôthểxáctôi,mộtvậtkhôngthuộcvềtôi,làtôilừadốicácthếhệ.

-Anhlầm,anhlầmrồi!Nàngkêulên.Tìnhyêuvàhônnhâncóthểchỉlàmột.

-Vâng,cóđôikhi,nhưngchỉlàdosựthấtthườngcủatrờiđất.Đôilần,ngayởbênnướctôi,cókhimộtngườiđànông,tốitânhôn,véntấmmàncướichemặtngườivợchưaquenbiết,vàkhámphárarằngđấylàngườiđànbànếuđượctựdo,anhtasẽchọntrongtấtcảcácngườiđànbàkhác.Nhưngđólàmộtsựtìnhcờcủatrờiban.

Nàngnhấnmạnhmộtcáchhãnhdiện:

-Ởđây,chúngtôilấynhauvìtình.

Chàngcảmthấycómộtsựchiarẽđươngmởrộngragiữahaingười.

-Không,nhưthếkhôngđúng.

Anhđãnóisựthật,chodùsựthậtấysẽgiếtchếthaingười:

-Cácanhchịởđâylậpgiađìnhcũngnhưchúngtôi,đểduytrìnòigiống,nhưngcácanhchịtựlừadốimìnhvàgọiđólàtìnhyêu.Cácanhchịđòihỏisựthànhcônglýtưởng,chodùlàmnhưthếchỉlàmualấythấtvọngchomình.Cácanhchịthờphụngýniệmtìnhyêu.Nhưngchúngtôithậtthàhơn,chúngtôitinrằngđànôngvàđànbà,tấtcảphảilấynhau.Đólànhiệmvụcủachúngtatrướcsựsống.Nếucótìnhyêuđếnthêm,đólàmộtânphúccủatrờiban.Nhưngtìnhyêukhôngcầnthiếtchosựsống.

Nàngdịugiọngnói:

-Nhưngnócầnchoem,

Khôngtrảlời,Phantiếp:

-Sựbằnglònglàcầnthiết,nhưngsựbằnglòngđếnkhibổnphậnđãlàmxongvàhyvọngđãthựchiện–khôngphảihyvọngbảnthâncủatìnhyêu,nhưnghyvọngcủagiađình,củaconcáivàcủacáivịtrímàngườitađãchiếmgiữtrongcácthếhệ.

LờiPhanthốtratựđáylòng,vàchàngcócảmtưởngthầyAn-Rêchấpthuận,khôngphảivìchínhcáclờichàngđãnói,màvìnhữnglờiấyphátravớitấtcảchânthành.

Sựthinhlặnggiữahaingườikéodài,chàngkhôngphátan,chàngđểchonódânglênvàlanrộngra–sâuvàrộngnhưmộtđạidương.

-Đốivớichúngta,thếlàvĩnhbiệtphảikhôngnhỉ?

Mộtlúclâu,Phanđãcầmlấybàntayấytronghaitaymình.

-Phải,vĩnhbiệt!Phannóivàđểnàngrađi.

Quyểnsáchcuốicùngđãxếpvàochỗ,chiếcáocuốicùngđãgấpxong.Phanmangcácrươnghòmđặtngoàihànhlangvàsángmailũđầytớsẽđếnlấy.Rồichàngtrởvào.LiênChiđangđợichàngởgiữanhà,ngậpngừng.

Khôngdodự,chàngtiếnđếnvànắmlấyhaivainàng.

-Emgiúpanhnhé!Anhcómộtnhiệmvụphảithựchiệntrênmiềnđấtcủagiađìnhta,vàanhcầnđếnem;mộtmìnhanhkhôngthựchiệnđược.Emphảiđemhếttâmlựcgiúpđỡanh.

ĐôimắtdữdộicủaPhanlàmLiênChikhiếpsợ.Nhưngnàngvẫncảmthấythúvị.Nàngmuốnsợchàng.Nàngcầnđượcchànghướngdẫn.

-Emsẽgiúpđỡanh,nàngkhẽnói,emsẽlàmtấtcảnhữnggìanhdạybảo.

Trongnhà,Phannhưmộtlòlửa,chàngdùngtấtcảmọisựđểthổicùngngọnlửalên.Chàngthứcdậytrướcrạngđông,điểmtâmdướiánhđèncầy,vàmớitờmờsángđãcỡingựaquacánhđộng,theonhữngconđườnghẹp,đếnxómlàngnơichàngchọnđểdựngngôitrườngđầutiên.Chàngđãralệnhmọingườigiàtrẻđềuphảiđihọchết.Chàngvạchbảnđồcáctrườnghọcchotrẻem,cáctrườnghọcchođànông,đànbà,vàngaycảnhữngngườigiàcả.

Nhữngngườilớntuổi,vìkhôngbaogiờnghĩđếnsáchvở,nênhọkhôngquantâmgìđếncôngviệccủachàng.Họnói:

-Chúngtôichỉcònsốngđộvàinămnữathôi,vậythìchúngtôilotìmhiểunhữngđiềungườitaviếttrongsáchvởđểlàmgì?

Vàhọthanphiền:

-Chúngtôikhôngcónhữngtưtưởngriêngcủachúngtôisao?Vớingầnnàytuổiđầu,chúngtôikhôngcóđượcchútítkhônngoansao?Sựkhônngoancủachúngtôiđủchochúngtôirồi.

NhưngPhancòntrẻquánênkhôngnhượngbộ.Cuốicùng,cáctáđiềngiàđếngặpbàVũđểxinbàbảocontraibànớirộngtayramộtchút.BàVũchomờihọvào.Bàtỏrarấtnhãnhặnnhữngkhitiếpđãingườidưới.Bàkhôngcóngườibềtrên.Bàthấysựtừchốicóthểcóđượcgiữanhữngngườiđồngtrang,nhưngkhôngbaogiờcóđượcgiữanhữngngườidưới.Bàđóntiếphọtrongkháchsảnhcủagiađình.BàchomờiôngVũđếnđểôngngồiởchỗngồithườnglệ,bênphảichiếcbànchínhgiữa,cònbàngồibêntrái.Nhưvậy,giađìnhđãđượcđạidiệnmộtcáchvinhdựtrướccácnôngdân.ÔngVũbệvệbướcvào.Ôngmặcmộtchiếcáodàibằngxatanhđỏthẫm,ngoàikhoácmộtcáiáocánhbằngnhungđen.Cáiáoấyhoàntoànmới,vìôngphìmậpquá,khôngthểbậnáocũ.BàVũsữngsờthấyôngbéotốtnhưvậy,vìđãlâubàchỉnomthấyôngtạibànăncủagiađình,vảlạicàngngàyôngcànghiếmđếnănchung.Ôngsẽchếtsớm,bànhìnhaimáôngvànghĩngợi,nhưngnênchếtsớmmàsungsướnghơnlàchếtchậmmàbấtmãn.Bàlàmthinhvàtránhkhôngkhuyênôngnênthậntrọng.

Khihaiôngbàchủđãanvị,nhữngtáđiềngiàbướcvào,vậnáovảixanhvàđidéprơmmới.Họbưngđếnnhữnggóibánhngọt,bọcgiấymàunâu,nhânđỏ.HọdânglễvậtvàkhiôngVũnhận,theophépxãgiaoôngbảorằnghọkhôngcầnphảilễđộnhưthế.

Bấygiờ,cáctáđiềnkhiêmtốntrìnhbàynỗibốirốicủahọ.BàVũlắngtainghe,ôngcũngvậy,nhưngítquantâm.ÔngVũtỏrahoàntoànđồngývớitáđiền.

-Cácbácnóiphảilắm,contraitôihànhđộngnhưmộtngườiđiên,tôisẽbảonótrởvềngayvàđểcácbácđượcyênổn.

VềphầnbàVũ,bàhiểubiếtvấnđềdướitấtcảmọikhíacạnh,nênbàkhôngđểôngVũhànhđộngmộtcáchmùquáng.Thoạttiên,bàtỏvẻđồngývớiông,vàsauđóbàdịudàngxenvàonhữngcâuvấnnạn.Bànói:

-Ôngchủdạyrấtphải.Tấtcảcácbáclànhữngngườiđãquábốnmươituổi.Ngườitakhôngnênbắtcácbácphảihọchànhmộtcáchmiễncưỡng.Nhưngcóthểcónhiềukẻcòntrẻtuổi,muốnđượchưởngchúthọcvấn,vídụđểtínhtoánsổsáchchẳnghạn,hoặcđểkhỏibịngườitaphỉnhgạttrongviệcmuabán.

QuayvềphíaôngVũ,bàdịudàngnói:

-Nếuchúngtacấmconnódạynhữngngườitrênbốnmươituổitrừtrườnghợphọxin,thìôngnghĩsao?

Đólàmộtthỏahiệptốtđẹp,vàthỏahiệpấyđượcchấpthuận.Từhômấy,nhữngtáđiềngiàcảđềuđượcPhanchohoàntoàntựdogiữnguyêntìnhtrạngmùchữ,khôngphảisợbịlàmkhódễtrongviệctrảtiềnhaynhậnthócgiống.

NhưngPhanbậtcườikhinghemẹkểlạicuộcthămviếngcủacáctáđiềngià.Chàngnói:

-Conphảimởmộtcuộcchinhphụcmớiđược!

Vàchàngvuimừngvìcácsựkhókhănđãvượtqua.Nhữngcốgắngcủachàngkếtquảrấttốtđẹp,vìmộtvàitáđiền,ngaytrongđámlớntuổinhấtcũngmuốnthấynhữngíchlợimàcácthanhniênthulượmđượcPhankhôngbỏmấtcơhộinêurasựlợiíchcủamộtngườitáđiềntrẻbiếtđọcmộtbảnhóađơn,kiểmsoátmộtbảngtính.Rốtcuộc,biếtđọcchữđãtrởthànhđiềumàmọingườiưathích.Nhiềulàngkhácyêucầumởtrườnghọc,vàPhantrởnênquábậnrộn,đếnnỗitrongnhiềuthángbàVũkhôngbiếtcôngviệcsẽđưachàngtớiđâu.

Tấtcảnhữngcôngviệcđãmanglạinhiềuxáotrộntrongnhà,mặcdầuhoànhảođốivớiPhan,ThuMinhvàTốLanvềởlàngquê,điềuđólàmbàVũlolắng;vìPhanđãmờihaingườiđếngiúpviệcchocáctrườngcủachàng.LàmsaoThuMinhcóthểchegiấutìnhyêucủamìnhđược?BàVũkhổsởnhiềuvềchuyệnấy,vìPhanvàThuMinhmặcdầuđồngtuổi,nhưng

thếthứkhácnhau,vàthậtlàmộttaihọachochínhnhàhọVũ,nếucógìxảyragiữahaingườiấy.

ChínhlúcbàVũlolắngnhưthế,thìmộtchiềukiaPhanđếntìmgặpmẹ.

BàVũtiếpchàngngay,vìbàbiếtPhankhôngmấtthìgiờvớinhữngviệcanhxétkhôngquanhệ.KhithấyPhan,bàsợchàngđếnbáochobàbiếtcáiđiềubàđanglongạivềThuMinh.Quảthựclàvềchuyệnnàng.Phanngồixuốngghế,haitayđặtlêngốivàbắtđầucâuchuyện.Giọngnóicủachàngvữngvàng,nhưngđôimắtthìbuồnrầu.Mẹchàngchỉcóthểngợikhenchàngtrongkhichàngnói.Khôngkhímátmẻcủađồngquêlàmdadẻchàngtươithắm,khỏemạnh.Sựthànhcôngđãlàmchochàngthêmdũngcảm.Phannói:

-Thưamẹ,conkhôngbiếtgiảithíchvớimẹrasaovềcácđiềuconphảinói,nhưngtronglúchồnghi,nhớđâuconxinkểđấy.

-Concứkểđi.

Phanđưahaitayvuốtlàntócngắn.Hômtrởvề,đầuchàngchảibóngláng,nhưngbâygiờtócđãcắtngắnnhưcácnôngdân,vàgiốngnhưmộtcáibànchảiđen.

BàVũhỏi:

-CóphảiThuMinhkhông?

Phanngạcnhiên:

-Sao?Mẹbiếtcảrồià?

-Mẹcócáchcủamẹconạ.Vậyconcầnnóivớimẹnhữnggìnào?

Câuchuyệnbắtđầu:

-Thưamẹ,mẹbiết,khôngcóngườiđànbànàocóthểsờđếncon.

BàVũcườicáithanhniêntínhcủacon,vàtrênkhuônmặttươimát,nghiêmnghịấy,cómộtcáigìlàmxúcđộngtựđáylòngbà.Cólẽcáctụclệxưavềhônnhânvàtìnhyêukhôngtốt,aibiết?bàkhẽnghiêngmình:

-Mẹnhớlại…

Bàbắtđầu,rồidừnglại.BànhớcáingàybàtrạctuổiPhan,mộthômbàthứcdậyrấtsớm,vàkhinhìnxemkhuônmặtchồngnằmngủ,bàđãhiểu,bàsẽkhôngbaogiờyêuôngta.Tuynhiên,nhiệmvụbàđãchutoàn,điềuấylàmchobàthỏamãn,vàcuộcsốngđãbanchobàítnhiềuhạnhphúc.

NhưngvẻtrẻtrungcủakhuônmặtPhanlàmbàdừnglại.Bàngồithẳnglên.Bàsẽkhôngnóivớivonvềchínhmình.

Phanhỏi:

-Thưamẹ,chúngtasẽlàmgì?

-Hãytìmcáigìhợplýnhất.

Phanđãvạchcáckếhoạchcủamình.

-ConxinmẹchophépconđemLiênChitheocon.Chúngconcùngsốngởđồngquê.

BàVũchỉcóthểnhìnnhậnsựkhôngngoancủalờixinấy,mặcdầubàbuồnbãnghĩđếnmộtngôinhà,trongcáidinhcơtolớncủabà,rồiđâysẽlạitrốngtrải.Rồibàlạisungsướngnghĩrằng,PhannhớđếnLiênChinhưmộtngườihộmạngchomình,vàcàngnghĩbàcàngcảmthấysẵnsànglàmtheonguyệnvọngcủaconbà.

-Mẹbằnglòng,nhưngvớiđiềukiệnlàkhiLiênChisắpsanhnở,phảitrởvềđây.Concháumẹphảisinhradướimáinhàcủamẹ.

Phanđồngý,vàvàingàysau,chàngvàLiênChidọnđếnmộtngôinhàtranhváchđấtởlàngquê.BàVũtỏrathỏamãn.Phútchốcbàtựhỏi,bàcónênchogọiThuMinhđếnđểkhuyênbảonàngítđiều,vàdùnglờikhenngợiđểanủinàngkhông?Nhưngbàvộitừbỏýđịnhấy.Cũngnhưtấtcảmọingười,côtasẽnhờcuộcsốngmàrútkinhnghiệm.

15.

Nămsau,khiLiênChisắpsinhhạđứaconđầulòng,thìmộttrườnghợpkỳlạxảyđến.Đólànămđạithoái,khiđịchquântừcácđảomiềnĐônghảikéođếnchiếmlấymộtphầnlãnhthổrộnglớn,vàđuổimọingườirakhỏiđấtđainhàcửacủahọ.Nhữngngườitịnạnấybăngquacácđồngquê,cácthànhphố,vàquacáithịtrấnmàgiađìnhbàVũđangở.

Trongsốnhữngngườinấnnálạithịtrấnnày,cómộtbàgóakhágiàcùngvớicontrai,condâuvàcáccháu.Ngườithanhniênấylàđứaconđộcnhấtcủabàlãocònsốngsót.Anhtađãgiảithíchchongườichủquánbiếtlýdotạisaohọcònởlại.Anhnói:

-Xưakia,mẹtôiđãmấtmộtđứacongáitạiđây.Cócáchgìtìmlạinhữngđứaconlạcmấtkhôngnhỉ?

-Nócònsốngsao?Ngườichủquánhỏi.

Kháchhàngcủaôngđềulànhữngngườikhágiả,ănnóinhãnhặn.

-Nósống,nhưngbànộitôitínhtìnhhungdữ,đãvứtnóđi,vìbàtứcgiậnvềviệcmẹtôiđãsinhbađứacongáiliêntiếp.

-Tạisaocácngàilạiởđâylúcbấygiờnhỉ?

-NămấylànămđóikémởmiềnchúngtôigầnBắc-kinh.Mùamàngmấtmát,nênchúngtôiđivềhướngcónhiềuvậtthực.Đếnđây,đangđi,mẹtôisinhđứacongáiấy.

Ngườichủquánsuynghĩmộtlát,ôngtanói:

-Chuyệnấyphảixảyratrongquánnày,vìđâylàquántrọđộcnhấtcủa

thànhphố.Tôisốngởđâylâunăm;vàchatôicũngđãsốngởđâytrướctôi.

-Quảthế,mẹtôiđãnóivớitôiđiềuđónênchúngtôinánlạiđây.Haichịtôiđãchết,bâygiờmẹtôivẫnkhócđứaconbịbỏrơi.

-Tôisẽđitrìnhđiềuấyvớicácvịbềtrêncủatôi.Nếutrongcácvịấycóaibiết,thìchínhlàbàVũ.

Tốikia,saukhiđãdọndẹpxong,ngườichủquánbậnáoquầnđẹpvàđếnxingặpbàVũđểthưamộtchuyệncần.

Bànhậnlời,vìgiađìnhôngtađãgiúpviệctrongnhàhọVũ.Mộtgiờsau,ôngđứngtrướcmặtbàVũ.ÔngVũkhôngcóđó,ôngkhôngmuốnbịquấyrầysaubữacơmtối.

Vìkháchkhứaquánhiều,ngườichủquánchỉrỗirảnhvàogiờấythôi.

Ngườichủquánthuậtlạicâuchuyện.BàVũlắngtainghe,cốnhớlại.Bànói:

-Bàlãoấynênđếnđâykểchotôinghetấtcảthìtốthơn.

-Vângthưabà,chỉcócáchấylàtốthơncả.

Nóixong,ngườichủquánravề.

Hômsau,ngườicontraiđưamẹđến.BàVũtiếpbàtaởnhàriêngcủabà,vàngườicontraiđứngđợingoàihànhlang.

BàVũngỡsẽgặpmộtngườiđànbàhạlưu,nhưngbàlãovịnlêncánhtaymộtconnôtìđivào,khôngcóvẻgìtầmthườngcả.Đólàmộtbàthếgiakhálớntuổi.

BàVũchàobàvàmờingồiởchỗdanhdự.Bàkháchkhiêmtốnchốitừ.BàVũphảimờimãibàtamớichịungồi.Cuốicùng,saukhihaibàđãanvị

vàtràđãrótrachén,họbắtđầunóichuyện.Giangvàđứanôtỳcủabàkháchđứngxaquá,khôngthểngheđược,nhưngnếucógọithìchúngnghengay.

Saulờixãgiaothườnglệ,bàkháchbắtđầucâuchuyện:

-Chúngtôi,đilệchquáxavềphíatây.Chúngtôicònđượcyênổnlắm,khôngcầnphảiđếnđâylàmgì,nhưngvìcònmộtchútviệcriêng,nêntôiphảiđithêmhaitrămdặmnàynữa.

Bàlauđôimắtvớichiếckhănlụa.

BàVũhòanhãnói:

-Bàhãykểchotôinghenhữnggìbàmuốnnói.

Đượckhuyếnkhíchnhưvậy,bàgiảithíchviệcvứtbỏđứacon:

-Tôibiếtnókhôngchết.Nókhỏemạnhlắm,mạnhhơntấtcảnhữngđứakhác.Chanókhôngmuốnngườitagiếtnó,mặcdầucólệnhcủamẹông.Đólàmộtngườiđànôngtốt,cómộtbàmẹđộcác.Thanôi!Ôngtađãchếttrướcbàcụ.Nhưngôngkhôngdámnóigìtráivớiýmuốncủabàcụ,ngaycảđốivớitôicũngthế.

Bàtangừnglại,rồikhóc.

-Chúngtôiđãbịtrờiphạt!Concáichúngtôiđềulầnlượtnốinhauchếtcả,traicũngnhưgái.Chỉcònlạiđứacontraisauhết,vàchúngtôitừxaxôiđếnđâycốtđểtìmđứacongáiđãmất.

-Bàchắcchắnđứaconkhôngbịgiếtchứ?

-Tôichắcnhưvậy,vìkhisinhnóxong,nằmtrêngiường,tôinghechồngtôinàixinbàcụ,vàrốtcuộcđứabéđượcsốngvớiđiềukiệnlàphảivứtbỏnóởchânthànhthịtrấn.

BàVũhỏi:

-Phảichăngđứabéđượcbọctrongmộtchiếcáocụtbằnglụađỏ?

Bàkháchchămchúnhìnbà,hổnhểnnói:

-Vâng,ởtrongchiếcáocụtđỏcũcủatôi.Tôitưởngnhưvậyngườitasẽdễthấynóhơn.

BàVũđứngdậyđivềphíatủ.CáiáoThuMinhđãgởitrướcđây,đượcxếpnằmgiữaáoquầncủabà.

-Đây,cáiáođây.

Mặtbàkháchtáiđi.

-Đúngcáiáonàyđây,bàtalẩmnhẩm,cácngóntayrunrun.

BàVũđáp:

-Nócònsống.

RồibàkểlạiđầuđuôicâuchuyệncủaThuMinh.Bàkháchlắngnghemộtcáchsốtruộtlẫnsợhãi.KhómàgiảithíchtạisaoThuMinhkhônglàmđẹplòngôngVũ,vàtạisaobàVũlạichophépnàngvềsốngtạilàngquê,mặcdầubàcólòngyêuthươngnàng.Bàkháchtỏlòngbiếtơn,mặcdầuhơitráchbàVũ,khiếnbàVũđãphảinói:

-Chúngtahãyđivềlàngquêđểđíchthânthấysựthực,vàbàsẽrõlàcongáibàkhôngđếnnỗithiếusựchămnom.

BàVũliềntruyềndọncángvàhaibàđivềđồngquê.

Từlâu,bàVũướcaovềđóđểxemcôngviệccủaPhan,nhưngmùađôngthìlạnh,mùahèthìnóng,vàvìmắcphảibịnhsốtrét,lạicũngvìthích

yêntĩnhvàhamđọcsách,nênbàchưathựchiệnđượcdựđịnhấyđược.Bàsửngsốttrướcđiềubàtrôngthấy.Làngmạcđượcsạchsẽvàthịnhvượnghơnbaogiờhết,dâncưtrôngcóvẻkhỏemạnhhơn.Lũtrẻmặtmũisạchsẽ,đầutócchảitửtế,vàcácngườilànghãnhdiệnđưataychỉnhữngngôitrườngmớibằngváchđấttrộnrơm.Phanđãtừngnóivớimẹtấtcảnhữngđiềuấy,nhưngbàlắngnghevàcholàphải,chứkhônglườngtrướcđượctấtcảnhữngđiềuchàngđãthựchiện.

NhàcủaPhanởcạnhtrường.Nhờcótintrước,nênkhihaibàđến,mọingườiđãtềtựusẵnsàngđểnghênhtiếp.LiênChisắpsanhcon,bàVũbiết,nhưngbàngạcnhiênthấycondâubàcódángkhỏemạnhđếnthế.Nàngcóđôimáhồngđào,cặpmôithắmhồngkhôngtôson,vàngoàisựthainghén,nàngđãbéomậpthêm.Cácnụtócquănđãđượccắtbỏ,điềuđólàmbàVũrấthàilòng.CáccửchỉcủaLiênChilàmbàvuimừnghơn.Nàngđãtỏrarấtcungkínhvàkinhhoạt,dángđiệulườibiếngcủanàngđãbiếnmất.

HọđếnngồiởnhàPhantronglúcngườitachođitìmchàng.Phảikểlạimộtlầnnữatấtcảcâuchuyện,chomờiThuMinhvàconnàngđến,cóTốLanđitheo.

KhiThuMinhvào,haimẹconnhìnnhauliềnbiếtcôngviệcrasao.Haikhuônmặtkhôngthểgiốngnhauđếnđộấy,nếukhôngđượcnhàonặnbởicùngmộtxácthịt.Nhữngngườiđứngchungquanhđềubậtcườikhithấyđoạnkếtcủamộtcâuchuyệnkỳlạnhưthế.BàVũthinhlặng,bàcũnglàngườisungsướngnhất.

ThuMinhkêulên:

-Mẹ!

Bàkháchnói:

-Đâylàcontôi!

Cảhaiđềukhóc,ngườitaphảiômlấyđứabégáiđãkhálớnđangphảnđối,kêula.ThuMinhvảmặtcon,bànóngănlại.Látsau,sựyêntĩnhtrởlại.

Đãhẳn,ngườimẹmuốnđemcongáivàcháugáitrởvềvớigiađình.NhưngThuMinhphảiđượcphépcủabàVũ.

-ThưaĐạinương,emcóthểđikhỏiđâykhôngạ?Nàngsợsệthỏi.

BàVũnhậnthấysắcdiệncủaThuMinhkhôngđượctốt,mặcdầukhôngkhítronglànhởlàngquêvàvậtthựcxanhtươithôndã.ThuMinhnhợtnhạt,đôimắtlõmsâudườngnhưbịmấtngủ,vànàngtránhkhôngnhìnLiênChi.RờibỏnhàhọVũlàđiềutốtchonàng.Vànàngđãđượcphéprađi.

BàVũnói:

-Nếulàmộtngườinàokháckhôngphảimẹcô,thìtôisẽkhôngđểcôrađiđâu.Nhưngtrờiđãchohaimẹconđoàntụ,làmsaotôidámchiacách?Côcóthểrađi,nhưngcôvàconcôhãyđợilấyquầnáomớivàsửasoạnsửahànhtrang.Côkhôngnênrờikhỏinhànàytaykhông.

MẹcủaThuMinhbảoviệcấykhôngcầnthiết.BàVũnàinỉ.Cuốicùng,saungànlờicảmtạ,ThuMinhvàcongáitheomẹvềquántrọđểhọkhôngcònchialìanhaunữa.BàVũkhôngnóigì,nhưngvàophútcuối,bàkéoriêngbàkháchramộtbênvàbảo:

-Đừngđểcongáibàsốngcôđộc.Bàhãytìmchocôấymộtngườichồngtốtđểlàmlạicuộcđời.

MẹcủaThuMinhhứađiềuấy,vàThuMinhrờibỏnhàhọVũ.Sauvàituần,khiđãsắmsửahàngtrangxong,nàngrađivớigiađình.NàngtránhkhôngđếnmộtmìnhđểtừbiệtbàVũ,vàbàVũcảmthấybiếtơnnàngvềđiềuđó;tínhnàngrấtdịuhiềnnênbàkhôngthểtráchnànglàchóngquênhayvôơn.NhưngThuMinhvàbàmẹcủaPhankhôngcòngìđểnóivớinhaunữa,vànàngmuốntránhviệclàmphiềnbàVũ.Cònvềtìnhyêucủamình,ThuMinhmangtheovàchônchặttậnđáylòng.

Từấy,bàVũkhôngbaogiờgặplạiThuMinh.Mỗinămmộtlần,bànhậnđượcláthưdomộtngườiviếtthuêviếtvàThuMinhký.Saucáccâuhỏithămthườnglệ,ThuMinhchobàbiếtmọisựđềubằngyên,congáinàng

đãlớn.Cuốicùng,khichiếntranhchấmdứt,nàngđãlấymộtngườigóavợ,mộttiểuthươngởBắc-Kinh.Ôngtacóhaicontrainhỏmàchẳngmấychốcnàngđãyêuthươngchúngnhưconmình.Sauđómẹnàngmất,rồiThuMinhsinhđượcmộtcontrai,mộtgáivàmộtcặpsinhđôinữa.Nhànàngđãđầytrẻcon.

BàVũtrảlờimộtcáchtrungthành,khuyênbảonàngvềsựkhônngoan.Vàtrongmỗithư,vìlòngtốt,bàchobiếtthêmvềtintứccủaPhanvàgiađìnhanhta.

*

**

GiađìnhPhancũngvậy,đãđôngthêm,mặcdầuđờisốngnộitâmcủachàngnhưthếnàođinữa,cuộcsốngvợchồngcủachàngvẫnmangnhiềukếtquả.LiênChisinhnhiềucon,mộtgáivàbatrai.Mỗilầnsinhcon,nàngđềutrởvềnhàhọVũ,nhưngkhiđứaconđãđầytháng,nàngtrởlạilàngquêsốngbênPhan.Nàngkhôngcóthìgiờđểvuiđùa,làmnũng,uốntócvàsơnmóngtay.Phancưxửvớinàngrấtnghiêmkhắc,nhưngcôngbình.BàVũbiếtrõchàngsẽkhôngbaogiờyêuLiênChi,vàchàngcóthểkhôngcầnđếnáitình.Chàngcónhữngsaymêkhácmàngọnlửacaohơnngọnlửacủatìnhyêu.Lòngchàngnungnấunhiệttìnhđốivớidântộc.Chàngđòihỏicáctrườnghọc,luônluôncónhiềutrườnghọcnữa.Sauđó,Phanmởđếncácbệnhviện.Chàngđãtừbỏcácáodàibằnglụavàvậnmộtthứđồngphục,khôngdấuhiệucũngkhônghuychương.KhuônmặtquánghiêmnghịcủachàngluônluônnhắcnhởbàVũnhớđếnkhuônmặtcủaAn-Rê,nhưngchỉthiếumỗimộtvẻtràolộng.Phanrấtmựckhắckhổ,vàtựtạochomìnhmộtthứgiáptrụrắnchắc.Chàngkhôngbaogiờviếtthưchocôgáichàngyêuởbênkiađạidương,cũngkhôngbaogiờnhắcnhởđếnnàng.Phankhônglàmgìnửavời.Chàngphụcvụmộtcáchhăngsay.

Mọingườiđềukhenngợilònghăngsayấy,ngoạitrừkhixảyraviệcđụngchạmvớigiađình.Phanđãđiquátrớn.GiáohuấncácnôngphuvàcảcậubéDân,ngườirấtmếnthươngchàng,Phanvẫnchưavừalòng,chàngcònvinsangcảngườianhtrưởng.TrườngPhanthiếugiáoviênvàthấyMaibiếngnhác,mậpphì,mộthômchàngđãnhờchịđếngiúpLiênChivàTố

Landạycácbàlớntuổivámay,chỉvẽmộtítchữnghĩavv…Maitrốmắtkêulên:

-Tôià?Nhưngtôichỉrờikhỏinhànàyđểđithămmẹtôithôi.

-Phảinhưthếchịạ.Đólàbổnphậncủachị.Congáichịđãcócácvúemsănsóc,cháutrailớnthìđãcóvịgiasư,cònviệcbếpnúcthìđãcólũnôtì.Chịphảiđếngiúpchúngem,ngàymộtvàigiờ.

Maivùngvằng:

-Không,khôngthểđược.ChắcanhLãngkhôngchophépđâu.

-Ngườitađãdạychịhọc.Chịnêndạylạichongườikhác.Trongxứchúngta,ngườicóchúthọcthứckhôngcóquyềngiữsựhiểubiếtấychoriêngmình.

Mailắngnghe,vẻbựcmình.Hồiấy,Phancógiọngnóicươngquyết,quyếnrũ,khichàngđãthuyếtphụcaithìngườiấykhócóthểtừchối.Lòngnhânhậuvôbiêncủachànggiúpchàngvàhấpdẫnsựmếnphụccủanhữngngườichàngdạydỗ.Maiấpúng:

-Chúđểtôixinphépnhàtôiđã.

Phanravềvàtinrằngchịđãnaonúng.

NhưngkhiMaivừakhócvừakểlạiđiềuPhanyêucầu,Lãngbènnổigiận.

Lãnggỡcặpkiếngxếpbỏvàotúi,rồivỗbànthétlớn:

-ThậtchịukhôngnổichúPhan.Nócứđútnhéttưtưởngtiếnbộvàođầuócnhữngkẻhènkémấy.Đấy,mớihômquađâyđãcómấytênbảotôilàtừnayhọkhôngmuốnbánthócđậuquatrunggiannữa.Tựhọsẽtrựctiếpđứngbán.Tôicóhỏihọvềviệcsổsáchthuxếpthếnào,thìhìnhnhưchúPhanđãchỉvẽchohọcảrồi.Nhưthếnhữngngườitrunggianlàmgìđể

sống?Trênđờinàyaicóhoàncảnhnàychứ.

Lãngcaumàydõngdạctiếp:

-Này,tôicấmmợnóilạivớichúấy.Đểtôisẽdànxếpvớiy.

Mặcdầubậnrộncôngviệcởthươngđiếm,LãngcũngtìmđếnthămPhanmộtlát.Trongthâmtâm,anhkinhngạcnhậnthấyxómlàngsạchsẽvìcôngviệccủaPhanđãbànhtrướngrộngrãi,nhưnganhcốgiữkhôngnóinănggì.Anhtựhỏi,khôngbiếtPhanđàođâuratiền.Vảlại,nhữngngườinghèohènsốngmộtđờisốngnhưthế,khôngnênănởsạchsẽnhưhạngngườigiàucó.Lậpbệnhviệnvôích,vìngườiđãquáđông,cốlàmchohọsốngdaiđểlàmgì.

Buổithămviếngkếtthúcbằngmộtcuộctranhluậngiữahaianhem.KhithấycáchphụcsứccủaLiênChi,Lãngphátkhùng,nêncuộcđấukhẩulạicàngthêmkịchliệt.ChàngchorằngLiênChikhôngxứngđánglàmộtbàtrongnhàhọVũ.Nàngphụcsứcgiốngmộtcôgiáoquê,cóvẻgiàhơncảMainữa.

Nghevậy,LiênChisuýtchomìnhlàđángtrách,nhưngTốLannhẩyvàocuộctranhluậnvàđứngvềphíaPhan,phíadânchúng,Lãnglạicàngthêmtứctối,khithấyTốLanđãhếtưuphiềnvàhăngháithamgiacáccôngcuộctrongthônxóm.Mọingườiuấthậntừgiãnhau.

BàVũđộrầyítđiđâu,ngoạitrừđếnchùathămcácembé.Bàkhôngtăngthêmsốtrẻem,mặcdầuAn-Rêmuốnthế.Bàchỉcấptiềnchomộtngôichùaởphíanamthịtrấn,đểkiếmtìmnhữngđứatrẻbịvứtbỏngoàibờthànhđemvềnuôinấng.BàVũthườngbảo:Khôngnênbiếnchúngthànhnicô,phảidạydỗchúng,rồigảchomộtngườitửtế.BàhànhđộngnhưthếđểnhớAn-Rê.

SốtrẻemmàAn-Rêđãnhậnnuôi,vẫnsốngtạichùachođếnnămmườisáutuổi.Bấygiờ,bàchongườitađếndạmhỏi,chúngđượcrấtnhiềutiếngtốt.Trongtaybàluônluôncócảmộtbảndanhsáchnhữngngườimuốncầuhôn.Mỗilầncómộtthiếunữđếntuổicậpkê,bàliềngọiđếnvàchobiếtvềnhữngngườimuốncầuhôn.Hànhđộngmớimẻnàyđãlàmsôinổidưluận

trongthànhphố,vìkhôngnhữngbàchỉkểtêntuổi,tínhtìnhcácthanhniênấymàthôi,bàlạicònchoxemcảhìnhảnhnữa.

-Tạisaochỉcóngườithanhniênđượcxemảnhcủathiếunữmàthôi?Thiếunữcũngphảiđượcbiếtngườithanhniênnữa,thếmớiđúnglýchứ!

KhôngaidámcôngkíchbàVũ.Thanhniêntranhđuanhauvàhãnhdiệnđượctraogởichobànhữngtấmảnhcủamìnhđểcácthiếunữlựachọn.Vàkhichọnlựaxong,bàVũtraochongườiđắccửtấmảnhcủavịhônthê.

Nhờcótiếngtốt,nênkhôngcóaitrongsốcácthiếunữấybịngườithanhniênmàbàđãchỉđịnhtừchốiviệckếthôn.

BàVũxemhọnhưconcủachínhbà.Bàdạyhọnhữngbíquyếtlàmchogiađìnhhòathuậnvàcáchcưxửvớichồngcon.Tấtcảđềutỏralànhữngngườiđànbàgươngmẫu,vàvìthếbàVũđượcnổitiếngkhắpmiền.

Bàđứngrasắpđặthônlễchohọrấtđànghoàng,vàtrongđóbàgiữtưcáchcủamộtngườimẹ.Khôngaihiểuđượcnụcườivàcáinhìnxaxôicủabà.Vàbàcũngkhôngcầnaihiểutâmtrạngcủabàcả.BàhìnhdungAn-Rêbêncạnhbàtronglúcbàlầnlượtđưanhữngđứaconrơi,nhữngđứaconriêngcủathầyđếnnhữngnơinươngtựavữngchắcvàêmấm.Vìbàkhôngnhữngchỉchuẩnbịchonhữngthiếunữấytrongviệcthựchiệnhônnhânmàthôi.Bàcònkhôngchophépkếthôn,nếungườithiếunữchưagặpgỡchuyệntròvớivịhônphucủamìnhvàmẹcủaanhta,nếuchàngtacònmẹ.Mộtbàmẹchồngcaynghiệt,cũngđủcảntrởviệchônnhân.Đãxảyrabalầnnhưthế,vàcóhaitrườnghợpngườithanhniênbuồnphiềnquáđếnphảibỏmẹrađi.

BàVũđãtỏrasầuthảm,vìngườithanhniênkhôngnênrờibỏnhàchamẹ.Tuythế,cólầnAn-Rêvàbàđãđềcậpđếnvấnđềnày.Bàcàngvềgià,An-Rêhiệnratrongtríbàcàngrõrệthơn,vàbànhớlạirõràngnhữnglờihứacủaAn-Rê.Hômấyvàomùađông,saubuổihọccủaPhan,ngoàisântuyếtsatrắngxóa,vàtrênnềntuyếttrắngấychỉindấunhữngbướcchântolớncủathầy.PhanvàGiang,đềuđiquangãhànghiên,nhưngAn-Rêlạiđingangquamặtsânphủtuyết.

Bàđãnóivớithầy:

-Chânướthếtcảrồi!

Thầynhìnxuốngđôigiàynhưkhônghiểusựnhậnxétấy,vàkhôngnóigì.Thầymởquyểnsáchra.Phanđãđếnvàbuổihọcbắtđầu.BàVũngồibêncạnhlắngnghesaukhiPhanmãnhọcravề,bàhỏi:

Đếnmứcnàongườitacóthểchophépmộtngườicontrairờibỏnhàchamẹ?vìbàđãthấytrước,thếnàoPhancũngphảiđixa,đểtiếptụcviệchọc.

Thầyđáp:

-Nhàchamẹlànơiđứatrẻsinhra,khônggìhơn.

Thầygấpmấyquyểnsách,chồnglạivớinhauvàgóivàocáikhănvải.

-Nhưthếnghĩalàngườicontraikhôngcóbổnphậngìđốivớichamẹcảsao?

-Khôngnênhỏitôiđiềuấy.

ThầyliếcnhanhnhìnbàVũ,rồiquaymặtđi,mộtnụcườilàmsánghẳnmặtthầy.

-Bàxem,tôiđãduhànhđếnđâurồi.NhưngtôikhôngquênthờithơấucủatôiđãtrảiquatạimộtngôinhàởVenise.

-Venise?Bànhắclại,vìlâunaykhôngbaogiờthầynóiđếnsinhquáncủamình.

Thầynóitiếp:

-VeniselàmộtthànhphốtươngtựnhưTôChâu,ởđấygiaothôngđều

bằngđườngthủy.Thayvìđicán,chúngtôiđithuyền.Tôiưanhìnmặtnướchóavàngvàobuổihừngđông,vàlúcmặttrờisắplặn.

Thầyngừngnói,chămnhìnbứctườngtrơtrọitrướcmắt,nhưngbàbiếtthầyđangnghĩđếnnhữngconđườngnướcánhvàngấy.Đoạnthầyômsáchravề,miệngchàotừgiã.

Chínhthầyđãlàmsụpđổnhữngbứctườngbàđangsống,nênbâygiờbàlặngthinhkhicómộtchàngtraitừbỏngườimẹhungácvàkiêuhãnh.Cácthanhniên,chínhhọcũngcầnphảisống.Tấtcảmọingườiđềuphảisống.

SựsụpđổcủanhữngbứctườngấychuẩnbịchobàtiếpLãngkhichàngđếnthanphiềnvềPhan.Thườngngày,cókhihàngthángbàkhônghềgặpcáccon,nênkhihọđếnnhà,luônluônbàcómộtcảmtưởngmớilạ.Lầnnày,bàngạcnhiênnhìnLãngnhưnhìnmộtnhàkinhdoanh,mộtôngchủgiađinh,mộtthươnggia,mộtkẻkiếmđượcnhiềutiềnbạc.

Saukhivấnan,Lãngvàochuyệnngay.

-Thưamẹ,chúemconđãhóarangườicuồngtrí.Bâygiờchúnómuốnvợconđidạy,cònLiênChithìravẻmộtbàgiáoquê,cắttócngắnvàvànghoevìphơinắng.CònTốLanthìgiốngnhưmộtnữđảngviêncộngsản.Conlấylàmkhóchịuvôcùng.Mẹxem,nhưthếcóxứnghợpvớigiađìnhnhàtakhông?

BàVũmỉmcười:

-Concóthấylàngxãđềusạchsẽcảkhông?

NhưngLãngkhôngchịunhìnnhậnnhữngkhíacạnhtốt,chàngnói:

-Connghĩđếngiađìnhtrướctiên,chứkhôngnghĩđếnngườingoài,cũngnhưnhữnghạngngườihènkém.Tráchnhiệmgiađìnhsẽđặtlêncon,mộtkhichavàmẹkhuấtbóng.

ThườngconcáitrongnhàítkhinóiđếnôngVũ.Tấtcảđềubiết,hìnhnhưđịavịcủaôngngàynaykhôngcònnữa.Ôngngủnghỉ,thỏamãn,vàchỉướcaomộtđiềulàđểchoôngyêntĩnh.Sựthậtthìđàncháuôngrấttrìumếnông.Chúngchạynhảynôđùainhỏitrongphòngông.Ôngmơntrớntươicườivớichúng,vàngủkhògiữalúcchúngđangnôđùa.Làinhìnthấymìnhsonsẻ,nênthườnggọichúngđếnvàcoichúngnhưconcáimình,đểôngbạngiàkhỏinhậnthấysựtrốngtrảichungquanh.Cácônggiàthườngthíchbèbạnvớitrẻđểquênsựchết.

NhưngLãngvớitưcáchlàtrưởngnam,đãtỏrarấtđứngđắnvàkínhnểchatrongmọitrườnghợp.Chàngđãgiấugiếmsựhènnhátcủaông,ítralàtronglờinói.

-Hômấy,chàngvẫntiếptụcphiềntráchPhan.

-CònthằngDânthìkhôngchịuđihọc,mẹcoinhưthếcóphảikhông?

-NhưngDânnókhôngthíchhọc,bàVũdịudàngnói.

-Đóđâuphảilàlýdođểkhôngbuộcđượcnóđihọc?Bềngoàixemnócócáigìxứngđánglàconútnhàtađâu?Conthấynóchẳngkhácgìmộttáđiền!

-Ôi,kìa,kìa…BàVũnóivớimộtgiọnghếtsứcdịudàng.

Lãnghiểumẹmìnhmuốnlàmthinh,vàchànguốngmộthớpnướcchèđểdằnbớtcơngiận.Uốngxong,chàngngồiyên,vẻmặtrấttrịnhtrọng.

BàVũvẫnthinhlặng.Bàhiểugiátrịcủasựlặngthinh.Hômấybầutrờisắcxám,váchtườngcũngxámvàngoàisântrênbểcạn,mộtlànhơinướctừhồbốclêntrongkhôngkhínóngbức.Trongsânthoangthoảngmùiđất.

BàVũhỏi:

-Nàycon,concóthíchngôinhàcủaconkhông?

-Dạthíchlắm.

Chàngđặttáchnướcchèxuống,rồitiếp:

-Ởnhàcon,aicũngnghelờiconcả.Cáccháuđềukhỏemạnhvàthôngminh.Mẹ,mẹcóbiết,thằngbétraiđầulòngcủaconđãhọcxongbậcsơhọcrồikhông?

-Thếà!BàVũhỏivớimộtgiọngrấtdễthương.Ởphốyênhànchứcon?

-Dạcũngthườngthôi.Giásinhhoạtcólẽhơiđắtđỏ,nhưngđốivớigiađìnhnhàtacũngchưađếnnối.Ngườitađangxâymộttòanhàđểlàmbệnhviệnngoạiquốcvàconnghenóirằngngườitacònchờnhữngngườingoạikiềukhácđến.

BàVũhỏi:

-Nhưvậycóphảilàmộtđiềutốtkhông?

Lãngđápcộclốc:

-ĐiềuđóthìchúPhanthíchrồi!Còncon,concholàchúngconđượcmaymắn,vìMaikhôngcầnthuốcÂuTây,vàconcáiconkhôngbaogiờđauốm.

BàVũnói:

-Mẹcònnhớ,mẹđãchữalànhmộtđứacháunhàhọKhươngbằngmộtchénthuốcngoạikhoatheolốigiatruyềncủabàngoại.Mẹtưởng,từđóđếnnaychắcnókhỏemạnhlắm.

BàKhươngvừamấtnămngoái,vàbâygiờbàVũnhớlạilúcbàấynằmtrongquantài.Cáiquantàiphảiđóngrộnggấphaikíchthướcthường,trongđó,bàKhươngbậnáoxatanh,nằmhaitaybuôngxuôimậpmạp.Saukhibàấychết,thỉnhthoảngbàVũtưởngnhớđếnbàtamộtcáchdịudàng.Bàhồi

tưởnglạitìnhbèbạnhồixưa.KhibàKhươngcònlàmộtthiếunữcónướcdahồnghào,vuitươivànhínhảnh,chỉcóđiềuđángbuồnlàđôimắtnhỏ,hailỗtaiquátovàsốngmũiquáthấp.SaukhibàKhươngmấtmộtítlâu,ôngKhươngtụchuyềnvớimộtthiếuphụtínhtìnhthấtthườnglàmxáotrộncáigiađìnhđôngđúcấy.NhưngchuyệnấykhôngliênquangìđếnbàVũcả.ĐóchỉlàcâuchuyệnlẻomépcủachịGiangkểchobànghetronglúcchảiđầu,vàbàđãnghemộtcáchhữnghờ.

Lãngngồinánchờmẹnóithêmmộtvàilờinữa.CuốicùngbàVũcườivớiLãngbằngmộtnụcườikhảáivàdịudàng.

-Nàycon,mỗingườicómộttâmhồn,khôngaiápbứcngườikhácmàkhônglàmhạiđếnthânmình.Conạ,conhãysốngvớigiađìnhconvàđểemPhansốngyêntrongnhàcủanó.

Lãnggiậndỗitrảlời:

-Convanmẹ,mẹhãynóichichúPhanbiết.Conkhôngmuốnchúấyxenvàoviệcnhàcủacon.

-Đượcrồi,mẹsẽnói.

Lãngluira.KhibàVũthấyPhan,bàbảo:

-Nàycon,concònnhớkhông?Mộthôm,vịgiáosưcủaconđãdạyconrằng,giáohóalàmờigọitâmhồnngườitahướngvềtrời,nhưngkhôngbaogiờbắtbuộc?

NhìngươngmặtcủaPhan,bàthấychàngđãnhớlạilờinóiấycủaAn-Rê.An-Rê,cảcuộcđờithầynhưmộtsựmờigọilêntrời,mộttiếnggọituyệtdiệu.

Phancúiđầu,úpmặtvàohailòngbàntay.

-Conhiểurồi,conbiếtvìsaomẹnhắcconlờinóiđó.Conhiểuvìsaomẹnóivớiconnhữnglờinhưvậy.Thìnhthoảngngọnlửatronglòngcon

ngộttắt,contựthúcđẩynhữngngườikhác.

Bàđểmặcchochàngnói,vìbàbiếtPhancầnđượccởimở,vànếuchàngkhôngthổlộvớibà,thìbiếtthổlộvớiaibâygiờ?

Mộtlầnnữa,bàlạicảmthấykhátkhaođượcnóivềAn-Rêvớiconbà.Haimẹconrấtgầnnhau,vìchỉmộtmìnhhọđượcchiasớtsựkhônngoandoAn-Rêmangđếntrongnhànày.Lạimộtlầnnữabàtừbỏýđịnhấy,bànóivớiPhan:

-Mẹthườngsuynghĩđếnnhữngđiềumàvịgiáosĩấyđãmangđếnchonhàchúngta.Giađìnhchúngtaquácổhủ,đếnnốingườitacóthểthấyrằngchúngtakhôngcầnsựkhônngoanđểsống.Vềphươngdiệngiatộc,chúngtađãtiếptụctừbaothếkỷnay,vàbâygiờvẫncòntiếptục.Vịgiáosĩkhôngbiếncảichúngta,nhưngmẹconchúngtađãthayđổivàchínhchúngtađãmanglạinhữngcảicáchtronggiađình.Nhưngthựcsựcónhữngthayđổigì?

-Chúngtahọchỏiởthầycáiquyềnsốngmộtcuộcsốngcánhân.

-Connóirấtđúng.

TheogiọngnóicủabàVũ,khôngaicóthểtưởngrằngbàđangcảmthấycósựhiệndiệncủaAn-Rêtronggianphòng,bêncạnhconbà,vàđươngnhìnngắmhaimẹconvớimộttìnhyêuthươngkhôngtảxiết.Bàđượcsưởiấmbởisựhiệndiệnđó.An-Rêthườnghiểnhiệnvớibà,nhưngchỉkhinàobàởmộtmình.

Bànói:

-Nếuthầycònsống,mẹtinchắcthầysẽvừalòngvềtínhnếtcủacon.

-Mẹcótinchắcnhưthếkhông?

Phanngồithẳnglênvàcảmthấysungsướngkhinghelờinóiấy.Sựsungsướngđólàmchàngtăngthêmnghịlực.

-Thưamẹ,connghĩ:nếuconxinbácsĩÂuTâyởnhàthươngngoạiquốchuấnluyệncácthầylangcủata;khôngphảihuấnluyệnchohọthôngtháihơn,nhưngchỉđểđủkhảnăngchữangànvạnbệnhthôngthườngthôi,ýmẹthếnào?Đồngbàotachếtmộtcáchoanuổngquá!

Chàngcòntiếptiếptụcnóigiọngquảquyết,hăngháivàsốngđộng.NhưngbàVũkhôngnghegìlắm,vìbàđangnhớđếnAn-Rê.Bàtưởngnhớđếnhaibàntaydàivàđẹpcủathầy.Mộtbàntayluôncầnchặtcâythánhgiátrênngực;khitrànghạtthầyđứt,thầylấydâybuộclại.Chínhcâythánhgiácủathầycũngbịsứtmẻvìlũcướpgiếtthầy,câythánhgiáchạmphảiđánơithầyngãxuống.BàVũthấyvậylúcbàcúinhìnAn-Rênằmtrongquantài.

-Tốtlắmconạ.Tốt…tốt…bàlẩmbẩm.

LúcPhanđứngdậyđira,bàsựcnhớlờibàđãhứavớiLãng.BàđưataynắmlấycánhtayPhan.

-Phannày,connhớđừngépaicảnghecon.DùLãnghaylàMaicũngthế.

-Ồhaingườiấyà?Conđãloạibỏhọrồi.

Phanđira,vàhìnhảnhAn-Rêcũngbiếnmất.Bàmỉmcườimộtmình.

*

**

Nămthángvẫntrôiqua.BàVũkhôngbaogiờbướcchânrakhỏingõ.Tuynhiên,bàbiếtkhátườngtậnvềtấtcảcácviệcđãxảyra.Bàđượcnổitiếngvìbiếtnghemộtcáchkiênnhẫn,xétđoánmộtcáchbìnhtĩnh,nênnhiềungườitìmđếngặpbàđểxinchỉgiáo.Chínhbàđãquyếtđịnhnhữngviệcquantrọngởthànhphốcũngnhưởthônquê.ChẳnghạnnhưviệcbàquyếtđịnhphảilàmgìđốivớithihàicôHsia.CônàychếtvàomộtđêmđôngtrongngôinhàđơnchiếccủanhàhọVũ.ChínhbàVũloviệckhâm

liệmvàmaitáng,khicôchết,trongnhàchẳngcóaingoàilãobếpgiàđangthươngkhóc.ChínhlãonàyđãchạyđếnbáochobàVũhaychủmìnhngồichếttrênghế,mìnhkhoácmộtcáimềnráchvàquyểnThánhkinhđặttrênđầugối.

XáccôHsianằmtrongquantài,dướicácphotượngbụtbằngđấtsétvàbứchìnhcủaAn-Rêkhắclêntấmbạchngọc.Cácemtrongchùađềuđãđilấychồng,chỉcònembéÁi.Chínhemnàychămloviệcthắpđèn.Vịsãigiàbâygiờđãquágià,đếnnỗichỉbướctừngbướcmột,vàvìthếembéÁicódịpgiúpđỡthầytrongviệcphụngvụ.NgaycảmụởgiàcủathầyAn-Rêcũngcómộtngườigiúp,vìmụtađiđứngmộtcáchrấtkhókhăn.

BàVũcúinhìnkhuônmặtgầyguộccủacôHsiavàbànhớlạinhữngcâukinhmàcôthườngđọc.NhưngbàVũđãquênnhữngcâukinhấycũngnhưnhữngchuyệnmàbàkhôngmuốnnhớ.Bàchỉcóthểthắpnénhươngtrongchiếclưđồngtrướccácphotượng,vàcầuxinthượngđếtiếpnhậnlinhhồncủangườinày.LinhcữucủacôHsiađượckhằnkín,đặttạichùa,đợingàylànhthángtốtsẽlàmlễantángnơimộtsườnđồiởngoạiôchâuthành.BàVũchođặtbiađátrênngôimộvớilờighikháđầyđủ,đểsaunàynếucóthânnhânđếntìmsẽnhậnđượcdễdàng.

Nhữngđiềuấy,bàVũtưởngsẽhoàntoànkhôngthểcóđược,nếukhôngphảilàmộttrườnghợplạthường.

Saukhichiếntranhkếtliễu,khắpmiềnởvàomộttìnhtrạngvôcùnghỗnđộn.Rấtnhiềungườiởngoạiquốctrởvềcốhươngtìmcáchđểổnđịnhxứsở.ĐiềuđókhôngliênquangìđếngiađìnhhọVũ,vìthànhphốbàVũởrấtxanhữngvùngbịhỗnloạn.Nhưngnhữngngườingoạiquốcvẫntiếptụcđingangquađó,vìlẽnàyhaylẽkhác,chẳnghạndolờithỉnhcầucủaPhan.MỗilầnPhannghenóiđếnmộtngườiTâyphươngnào,chàngliềnmớiđếnđểxinchỉbảovềcôngviệccủamình.Họnhậnlờingay,vìngàynaycáccôngcuộccủaPhanthựchiệnđượcmọingườibiếtđến,vàhọvôcùngkhenngợi.

BàVũkhôngtiếpnhữngkháchlạđó,vìbàkhôngthôngthạongônngữcủahọ.Bàthườngnói:

-Cuộcsốngcủatôiđãhoàntoàn,tôikhôngcầnthêmvàođómộtđờisốngkhác.

Nhưngrồimộthôm,Phanvàobáotinchobàbiếtcómộtngườitừbênkiađạidươngđến,vàchàngmuốnđưatớigặpbàvìmộtlýdođặcbiệt.BàVũnhậnlời.Vàigiờsau,Phanđếncùngvớimộtthanhniêncaolớn,dahunghung.Saunhữnglờichàohỏi,bàVũquaylạihỏinhỏPhan:

-Ngườingoạiquốcđấyà?

-Thưamẹ,đấylàngườiÝ,nơisinhquáncủathầyAn-Rê.

BàVũxúcđộngvôcùng.Bàquênrằngbàkhôngnóiđượcthứtiếngnàokhácngoàitiếngbảnquốc.Bànghiêngmìnhvềtrước,tỳtaylênđâugậybằngbạc,vàhỏichàngthanhniên.

-CậucóbiếtvịgiáosĩTâyphươngấykhông?

Phanthôngdịchvànhờchàng,ngườithanhniênngoạiquốccùngbàVũtraođổivớinhauđượcvàicâu:

-Thưacụ,chàngtrainói.Tôikhôngđượcbiếtngài,nhưngtôithườngnghechamẹtôinhắcđếnchuyệnngài.Ngàilàchútôi.

-Chúcủacậuà?BàVũhỏilại:Cậulàngườiruộtthịtcủathầy!

Bànhìnngắmngườikháchtrẻ,cónướcdahunghungvàtìmđượcnhữngđườngnéthaohaogiốngthầyAn-Rê.Chàngtraicóđôimắtđennháynhưthầy,nhưngnhỏhơn.Cáiđầuvàhaibàntaycũngvậy.Bàchămchúnhìnhaibàntaycủangườithanhniên,thanhcảnhhơnnhưngcùngmộthìnhdángquenthuộc.Tấtcảmọiđườngnéttrongngườichàngtrainày,nhưtạcvẽlạivớimộttỉlệnhỏhơn,nhưngnétnhìnthìhoàntoànkhácvớiAn-Rê.Tâmhồncũngkháchẳn.

Bàthởdài.Không,chắckhôngphảicùngmộttâmhồn.

-Cậuđếnđâyđểtìmchúcủacậu,phảikhông?

-Vâng,vìchamẹtôibiếtngườiởđây,mặcdầumấynămsaunàyngườikhôngbiênthưvềchomộtaitronggiađìnhtôicả.Nhândịpđiquagầnđây,tôicóhứasẽđếnxemngườicócònsốngkhông,đểtinvềchochamẹtôibiết.

-Thầyđãđượcchôncấttrongđấtcủachúngtôi.Contôisẽdẫncậuđếnmộ.Họcùngimlặngmộtlát.BàVũtựdằnlòngkhỏicơnghentứclạlùng.Bànhắmmắtlại,thấygươngmặtcủaAn-Rênổibậtlêntrêntấmnhungđencủatâmtưbà.

“An-Rê,bànóivớicáihìnhbóngấy.An-Rêchỉthuộcvềchúngtôi.”

BàmởmắtravàthầyngườicháucủaAn-Rêngồitrướcmặtmình.Trờiơi!An-Rêđãcómộtgiađinh,cóbàconsốngbênkiabờđạidương!

Chàngtraimỉmcười:

-Thưabà,tôithiếttưởng,bàbiếtrõvìsaochútôisốngrấtxachúngtôi,vàvìsaongườikhôngbiênthưvềnhà.

PhanthôngdịchtấtcảchobàVũnghe,nhưngbàkhôngnóigì.

Bànhắmmắtvàthinhlặng.Haichàngthanhniênnhìnbàkinhngạch.Losợvìthấybàimlặngquálâu,Phanlaymẹ,bàmởmắtra:

-Conhãynóivớicậuấyrằngmộtángxalắm,đườngđithìgồghề,chậthẹp.Nếucậutacóđếnđócũngchỉthấycónấmmồmàthôi,khôngcógìhơn.

Chàngthanhniênđáp:

-Nếuxaquánhưthếthìtôixinthôi,vìtôiphảitrởvềđểkịpgiờxuốngtàu.Dùsao,nhưbànói,chỉlàmộtnấmmồ.

Họtừgiãnhau,rađi.BàVũnhìntheohọ,lòngkhoankhoái,bàcầnởmộtmìnhđểnghiềnngẫmnhữnggìbàvừabiếtđượcvềAn-Rê.Trongbaonhiêunămthầysốngởđây,sốngcôđộc.

“Không,khôngcôđộc!”bàthầmnghĩ.“Còncónhữngđứatrẻmàthầynuôidưỡngvànhữngkẻănmàymàthầyđãgiúpđỡ.”

Vàchínhbà,bàđãmởcửađểtiếpđónthầyrasao,bàsẽkhôngbaogiờcóthểbiếtđược.Thầyđãđượcđưađếnvớibà,bàmởcửavàthầyvào,mangđếnchobàmộtđờisốngbấtdiệt.

Phải,bâygiờbàtinrằngkhithểxácthầyđãchếtđi,linhhồnthầyvẫntiếptụcsống.Bàkhôngthờlạycáctượngbụt,vìkhôngcóđứctin,nhưngbàcómộttìnhyêuvàtìnhyêumuônthuở.Tìnhyêuđãthứctỉnhlinhhồnbàvàlàmchonótrởthànhbấtdiệt.

Bàbiếtmìnhbấtdiệt.