BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 -...

52
BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21 ’incı̇ Yüzyılda Sosyal Değı̇şı̇mı̇n Aktörlerı̇ Olarak Kız Çocukları”

Transcript of BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 -...

Page 1: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

BM Dünya Kız Çocukları GünüKonferansı

11 EKİM 2017 - İSTANBUL

“Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar:

21’incı ̇ Yüzyılda Sosyal Değı ̇şı ̇mı ̇n Aktörlerı ̇ Olarak Kız Çocukları”

Page 2: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı
Page 3: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

30

V.SONUÇ VE GÖZLEMLER

42

EK 3.GENÇLİĞİN SESİ

12

I I.KILAVUZUMUZ: Koruyucu, Kapsayıcı ve Dönüştürücü Eğitim

İÇİNDEKİLER

06

I.VİZYONUMUZ: Refah İçinde, Huzurlu ve Dayanıklı Toplumların İnşası için Kız Çocuklarının Güçlenmesi

22

IV. ROL MODELLERİMİZ: STEM, Sanat ve Spor Dallarıyla Uğraşan Kadınlar ve Kız Çocukları

34 38

EK 2.GENÇLİK ÇALIŞTAYI PROGRAMI

EK 1.KONFERANS PROGRAMI

02

YÖNETİCİ ÖZETİ

18

I I I.SESİMİZ: Çocuk ve Gençler Hayallerini ve İhtiyaçlarını Tartışıyor

Page 4: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

YÖNETICI ÖZETI

2

Page 5: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

3

Page 6: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

4

GÜÇLÜ KIZLAR GÜÇLÜ YARINLAR

Bu raporda, BM Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Sonuç Grubu’nun görüşleri

alınarak UNFPA, UNICEF, BM Kadın Birimi ve Aydın Doğan Vakfı tarafından

11 Ekim 2017 tarihinde düzenlenen Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı’nda

ele alınan konular özetlenmektedir1.

Dünya Kız Çocukları Günü, dünyanın her yerinde kız çocuklarının karşılaştığı

toplumsal cinsiyet eşitsizliği sorunları konusunda kamuoyunun farkındalığının

arttırılması amacıyla her yıl 11 Ekim tarihinde kutlanmaktadır. Bu özel

günün amacı; eşitlikçi ve sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşılması ve

kuşaktan kuşağa aktarılan yoksulluk, şiddet, dışlanma ve ayrımcılık zincirinin

kırılması bakımından sosyal, ekonomik ve siyasi alanlarda yürütülen anlamlı

gayretlerin altını çizmektir. Türkiye’de Dünya Kız Çocukları Günü’nü kutlamak

ve kız çocuklarına yönelik ayrımcılık, dışlanma ve şiddetten arındırılmış bir

dünya yaratma hedefiyle küresel çapta yürütülen gayretlerin içerisinde yer

almak amacıyla, Birleşmiş Milletler Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Grubu’nun

tavsiyeleri ışığında, UNICEF, UNFPA, BM Kadın Birimi ve Aydın Doğan Vakfı

iş birliğinde 11 Ekim 2017 tarihinde İstanbul’da 3. Dünya Kız Çocukları Günü

Uluslararası Konferansı düzenlenmiştir.

Bu yılki konferansın teması “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’inci Yüzyılda

Sosyal Değişimin Aktörleri olarak Kız Çocukları” olarak belirlenmiştir.

Akademisyenler, eğitim uzmanları, sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri

ve kadın hakları savunucularının yanı sıra bilim ve spor alanlarında dünyaca

tanınmış başarılı kadınlar gibi ulusal ve uluslararası konuşmacıların katılımıyla

gerçekleştirilen konferansta bu tema, acil durum bağlamlarında kız

çocuklarının güçlenmesi ve eğitimi dâhil olmak üzere çeşitli boyutları ile ele

alınmıştır.

Konferansın açılış konuşması; bilim, sanat, edebiyat ve insani yardım

alanlarındaki çalışmaları nedeniyle pek çok ödüle layık görülen ve insan

genetiği dalında doktora unvanı bulunan Kraliyet Bilim Akademisi Yönetim

Kurulu Başkanı Dr. Nisreen El-Hashemite tarafından gerçekleştirilmiştir.

“Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’inci Yüzyılda Sosyal Değişimin Aktörleri

olarak Kız Çocukları” teması kapsamında düzenlenen oturumlarda, kadınlar

ve kız çocuklarının her türlü şiddete karşı korunması için eğitilmesi,

donanımlı hale getirilmesi ve güçlenmesini amaçlayan bir girişim olan

Sayfty’nin kurucusu, kadın hakları savunucusu ve sosyal girişimci Hindistanlı

YÖNETICI ÖZETI

Dünya Kız Çocukları Günü, dünyanın her yerinde kız çocuklarının karşılaştığı toplumsal cinsiyet eşitsizliği sorunları konusunda kamuoyunun farkındalığının arttırılması amacıyla her yıl 11 Ekim tarihinde kutlanmaktadır.

1 Konferans Programı ektedir.

Page 7: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

5

21’INCI YÜZYILDA SOSYAL DEĞIŞIMIN AKTÖRLERI OLARAK KIZ ÇOCUKLARI

BM DÜNYA KIZ ÇOCUKLARI GÜNÜ ULUSLARARASI KONFERANSI

3. Dünya Kız Çocukları Günü Uluslararası Konferansı’nda, eğitimde dönüşüm konusu kız çocuklarının güçlenmesi, içinde bulunduğumuz 21. yüzyılın gerektirdiği bilgi ve becerilerle donanması ve böylece hem kendileri hem de toplum için değişim yaratacak birer birey haline gelmeleri için bir araç ve bir gereklilik olarak ele alınmıştır.

Ekonomist Shruthi Kapoor; ODTÜ Sosyoloji Bölümü ve Toplumsal Cinsiyet

ve Kadın Çalışmaları Anabilim Dalı Emekli Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yıldız

Ecevit; Lübnan Alternatif Öğrenme Girişimi Kurucusu Dr. Nayla Fahed;

Forbes Dergisi’nin 30 yaş altı 30 bilim insanı listesinde yer alan bir mühendis

olan Canan Dağdeviren; kodlama ve algoritma konularında eğitim veren

KızCode Platformu’nun kurucusu olan kodlama uzmanı Müjde Esin; satranç

ustası Judith Polgar; tıp fakültesi öğrencisi ve kök hücre araştırmacısı

İnci Kadribegiç ve gençlerin eğitim hakkını savunan Ravda Nur Vakfı’nın

kurucusu Ravda Nur Cuma görüş ve önerilerini dile getirmiştir. Konferans;

BM kuruluşları, akademi camiası, sivil tolum kuruluşları ve basın yayın

organlarında görev yapan 240’tan fazla katılımcıyı ağırlamıştır.

Konferansta, eğitimde dönüşüm konusu kız çocuklarının güçlenmesi, içinde

bulunduğumuz 21. yüzyılın gerektirdiği bilgi ve becerilerle donanması ve

böylece hem kendileri hem de toplum için değişim yaratacak birer birey

haline gelmeleri için bir araç ve bir gereklilik olarak ele alınmıştır. Hedefimiz,

kız çocuklarının sadece okula erişimini arttırmak değil, kaliteli ve kapsayıcı

eğitim fırsatlarını geliştirmek, kız çocuklarının okuldan çalışma hayatına geçiş

oranlarını arttırmak ve kız çocuklarını, en üretken yıllarında (yani ergenlik

döneminde) güçlendiren dönüştürücü bir eğitim sistemi inşa etmektir. Bu

tartışmaya ilişkin genel bir çerçeve çizmek amacıyla, toplumsal cinsiyet

eşitliğinin tesis edilmesine yönelik ulusal ve uluslararası bağlayıcı sözleşmeler

vurgulanmıştır. Son olarak, kız çocuklarının bilim, teknoloji, mühendislik ve

matematik (STEM) alanlarında eğitimi ve yaşam becerilerini geliştirmeye

yönelik eğitim ihtiyaçları ayrıntılı bir biçimde masaya yatırılarak, daha güzel

bir dünya inşa etmede kız çocuklarının öncü bireyler haline gelmesinin yolları

ele alınmıştır.

Ayrıca, konferanstan önce Türkiye vatandaşı ve Suriyeli mülteci çocuklardan

oluşan 47 katılımcıyla gerçekleştirilen 3 günlük Gençlik Çalıştayı kapsamında

çocuklar ve gençler de kendi ihtiyaç ve beklentilerini tartışmıştır. Katılımcı

çocuk ve gençler, UNICEF tarafından hayata geçirilen ‘Gençliğin Sesi’ adlı

uygulamayı da inceleme ve kullanma fırsatı bulmuştur. Konferans sırasında

tartışılan ana başlıkların yanı sıra yukarıda sözü edilen Gençlik Çalıştayı’ndan

elde edilen çıktıların özetlendiği bu raporda aynı zamanda kız çocuklarının

güçlenmesine ilişkin gündemin geliştirilmesine yönelik bir dizi gözlem ve

tavsiye yer almaktadır.

Page 8: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

REFAH İÇİNDE, HUZURLU VE DAYANIKLI TOPLUMLARIN İNŞASI İÇİN KIZ ÇOCUKLARININ GÜÇLENMESİ

I. VIZYONUMUZ

6

Page 9: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

7

Page 10: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

8

GÜÇLÜ KIZLAR GÜÇLÜ YARINLAR

11 Ekim tarihi, Birleşmiş Milletler tarafından, kız çocukları ve genç

kadınların toplumlarımıza sağladığı katkıları vurguladığımız, kadınların

ve kız çocuklarının sürekli güçlenmesi ve haklarının korunmasına yönelik

gayretleri desteklediğimiz ve eğitim fırsatlarına eşit şekilde erişmeleri

için savunuculuk yaptığımız bir gün olması amacıyla ‘Dünya Kız Çocukları

Günü’ olarak ilan edilmiştir. Küresel ölçekte bu yıl altıncısı gerçekleştirilen

bu gün vesilesiyle, Birleşmiş Milletler Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Grubu’nun

tavsiyeleri ışığında, UNICEF, UNFPA, BM Kadın Birimi ve Aydın Doğan Vakfı

iş birliğinde İstanbul’da “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’inci Yüzyılda Sosyal

Değişimin Aktörleri olarak Kız Çocukları” temalı 3. Dünya Kız Çocukları Günü

Uluslararası Konferansı düzenlenmiştir.

Dünyadaki 1,1 milyar kız çocuğunun çok büyük bir güç, enerji ve yaratıcılık

kaynağı olduğu konusunda hemfikir olan konferans katılımcıları, bu konunun

yalnızca bir gün süren bir etkinliğe sığdırılmasının mümkün olmayacağının

altını çizmiştir. Dünya Kız Çocukları Günü, acil durum bağlamlarında

kız çocuklarının en önemli ihtiyaçları ile onlara sunulan fırsatlara ilişkin

savunuculuk yapmak, bu konuya dikkat çekmek ve bu alanda yatırımları

teşvik etmek için farklı sektörlerde faaliyet gösteren paydaşların bir

araya getirilmesi amacıyla bir yıl boyunca yürütülen çalışmaların başladığı

tarihtir. 2017 yılında, küresel ilgi ve dünya genelinde atılan adımların,

özellikle insani krizler sırasında, krizlerden önce ve sonra kız çocuklarının

karşılaştıkları güçlüklere odaklandığı görülmektedir. Menstürasyon hijyeni

dahil olmak üzere toplumsal cinsiyete duyarlı sağlık bilgisi ve hizmetlerine

erişim; çeşitli önleme yaklaşımları vasıtasıyla cinsiyete dayalı şiddet ve

zararlı uygulamaların ortadan kaldırılması ve eğitim ve beceri geliştirme

olanaklarına erişimi gibi konular bu bağlamda 2017 yılı boyunca küresel

ölçekte tartışılmıştır.

Dünya genelinde gösterilen ilgiye paralel olarak, Uluslararası Konferans’ın

odak noktası da güçlenen kız çocuklarının refah içinde, huzurlu ve

dayanıklı toplumların inşa edilmesinde sosyal değişimin aktörleri sıfatıyla

yürüttükleri çalışma ve gayretler olmuştur. Küresel tema ışığında ilk olarak

çocuk ve gençler, kız çocuklarının dayanıklı toplulukların inşa edilmesine

yönelik gayretleri kapsamındaki ihtiyaçlarının altını çizmek suretiyle kendi

ihtiyaç ve beklentilerini masaya yatırmıştır. Daha sonra, kız çocuklarının

güçlenmesine yönelik çalışmaların temel unsuru olarak görülen ve 21. yüzyılın

gerektirdiği bilgi ve becerilerle donanmaları ve böylece hem kendileri hem de

toplum için değişim yaratacak bireyler haline gelmelerine katkı sağlayacak

olan koruyucu, kapsayıcı ve dönüştürücü eğitim ihtiyacı tartışılmıştır. Son

olarak, bilim insanları ve kadın rol modeller, kız çocuklarına bilim, teknoloji,

mühendislik ve matematik (STEM) alanlarında sunulan eğitim olanaklarını ele

almıştır.

Dünya genelinde gösterilen ilgiye paralel olarak, Uluslararası Konferans’ın odak noktası da güçlenen kız çocuklarının refah içinde, huzurlu ve dayanıklı toplumların inşa edilmesinde sosyal değişimin aktörleri sıfatıyla yürüttükleri çalışma ve gayretler olmuştur.

I. VIZYONUMUZ: REFAH IÇINDE, HUZURLU VE DAYANIKLI TOPLUMLARIN INŞASI IÇIN KIZ ÇOCUKLARININ GÜÇLENMESI

Page 11: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

9

21’INCI YÜZYILDA SOSYAL DEĞIŞIMIN AKTÖRLERI OLARAK KIZ ÇOCUKLARI

BM DÜNYA KIZ ÇOCUKLARI GÜNÜ ULUSLARARASI KONFERANSI

KIZ ÇOCUKLARININ GÜÇLENMESİ VE SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA

Dünyanın çeşitli bölgelerinde süregelen ve ergen kız çocuklarının çağın

gerisinde kalmasına neden olabilecek toplumsal cinsiyet eşitsizliklerine

ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlamasında sürdürülebilir kalkınma

hedeflerinin (SKH) oynadığı önemli role ilişkin ortak anlayış konferansın açılış

bölümünde yapılan tüm konuşmalara yansımıştır.

Aydın Doğan Vakfı Başkanı Hanzade Doğan Boyner konuşmasında şu

ifadelere yer vermiştir:

Aslına bakarsanız genç kızlarımızın ve kadınlarımızın güçlenmek için

destek almaya ihtiyaçları yok. Zira onlar zaten güçlü. Bu noktada asıl

yapılması gereken onların güçlü yanlarını vurgulamak, bu güçlerini

sergilemelerinin önündeki engelleri kaldırmaktır.

UNICEF Türkiye Temsilcisi Philippe Duamelle adına konuşma yapan

UNICEF Türkiye Temsilci Yardımcısı Nona Zicherman şunları kaydetmiştir:

Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri, dünyamızın hızla değişen, dinamik

koşullarında kız çocuklarının oynayabileceği ve oynamak zorunda olduğu

hayati rolü dikkate alarak, 2030 yılına kadar toplumsal cinsiyet eşitliğinin

sağlanması ve kız çocuklarının güçlenmesine ilişkin açık ve net hedefler

ortaya koymaktadır. Bu hedeflere ulaşmak için, SKH kapsamında kız

çocuklarıyla ilgili 44 gösterge belirlenmiştir. Bu göstergeler hem kilit

paydaşların ihtiyaç duyduğu verileri toplamamıza ve ölçmemize hem de

etkili politika ve müdahale faaliyetleri oluşturmamıza yardımcı olacaktır.

Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinde Ne Durumdayız?

Konferans boyunca yapılan tüm konuşmalarda ergen kız çocuklarını

mevcut potansiyellerini tam olarak gerçekleştirmekten alıkoyan engellere

değinilmiştir. UNICEF Türkiye Temsilci Yardımcısı, 131 milyondan fazla

kız çocuğunun okula gidemediğini aktarmıştır. 20 yaşın altındaki her 10

kız çocuğundan yaklaşık birinin cinsel şiddete maruz kaldığını belirten

Zicherman, 700 milyondan fazla kadının 18 yaşından önce evlendirildiğini

ve bu yıl içinde bu sayıya 15 milyon kız çocuğunun daha ekleneceğini dile

getirmiştir. BM Nüfus Fonu Türkiye Temsilcisi Karl Kulessa da, hazırlanan

raporlardan elde edilen bilgilere göre erkek çocuklarına kıyasla 10 yaşındaki

kız çocuklarının daha fazla ev işi yaptığını, ücretsiz işlerde çalıştırılma

oranlarının daha yüksek olduğunu ve her 10 dakikada bir, şiddete maruz kalan

bir kız çocuğunun yaşamını yitirdiğini ifade etmiştir.

Konferans boyunca yapılan tüm konuşmalarda ergen kız çocuklarını mevcut potansiyellerini tam olarak gerçekleştirmekten alıkoyan engellere değinilmiştir. UNICEF Türkiye Temsilci Yardımcısı, 131 milyondan fazla kız çocuğunun okula gidemediğini aktarmıştır.

UNICEF Turkiye Temsilci Yardımcısı

Nona Zicherman

Page 12: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

10

GÜÇLÜ KIZLAR GÜÇLÜ YARINLAR

Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin boyutu, eğitim ve işgücü istatistiklerinde

de açıkça görülmektedir. Konuşmasının bir bölümünde TÜİK verilerini

paylaşan BM Kadın Birimi Ülke Program Direktörü Fulya Vekiloğlu, Türkiye’de

okuma-yazması olmayan kadınların sayısının erkeklerden 5 kat fazla

olduğunu aktarmıştır. 25 yaş ve üzeri lise ve lisans mezunlarının toplam

nüfus içerisindeki oranının %19,5 olduğunu ifade eden Vekiloğlu, bu oranın

erkeklerde %23,5, kadınlarda ise %15,6 olduğunu dile getirmiştir. Ön lisans

mezunlarının oranının %15,5 olduğunu, aynı kategoride erkeklerin oranının

%17,9, kadınlarının oranının %13,1 olduğunu belirtmiştir. Bu oranların doğal bir

sonucu olarak da, kadınların işgücüne katılım oranının oldukça düşük olması

hiç de şaşırtıcı değildir. Türkiye’de 15 yaş ve üzeri nüfusun işgücüne katılım

oranı %51,3’tür. Bu rakam erkeklerde %71,6, kadınlarda ise yalnızca %31,5’tir.

Eğitimdeki bu eşitsizlikler giderilmediği sürece kadınların ve kız çocuklarının

sürdürülebilir kalkınmanın temel aktörleri haline gelmesi bir hayal olmaktan

öteye gidemeyecektir.

Vekiloğlu’nun da değindiği üzere, ergen kız çocukları alanında gösterilen

tüm gayretler ve yapılan yatırımlara rağmen şöyle bir tabloyla karşı karşıya

bulunmaktayız:

• Dünya genelinde kız çocuklarının temel eğitim haklarından eşit olarak

faydalandığını görmemiz için 95 yıl,

• Parlamento düzeyinde kadınların siyasi yaşama eşit olarak katıldığına tanık

olmak için 50 yıl,

• Kadınların erkeklerle eşit maaş aldığını görmemiz içinse 170 yıl beklememiz

gerekiyor.

Bu bağlamda, konferans katılımcıları, yalnızca kız çocukları için değil,

toplumun bütünü için dünyamızın geleceğine yapabileceğimiz en iyi yatırımın

eğitim olduğunu vurgulamıştır.

I. VIZYONUMUZ: REFAH IÇINDE, HUZURLU VE DAYANIKLI TOPLUMLARIN INŞASI IÇIN KIZ ÇOCUKLARININ GÜÇLENMESI

“Kız çocuklarının eğitimine daha fazla bütçe ayırsaydık, karar mekanizmalarında daha fazla kadın olsaydı; küresel ısınma gibi dünya meselelerine belki daha iyi sahip çıkar, daha etkili çözümler üretebilirdik.”

Aydın Doğan Vakfı Başkanı

Hanzade Doğan Boyner

Page 13: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

11

21’INCI YÜZYILDA SOSYAL DEĞIŞIMIN AKTÖRLERI OLARAK KIZ ÇOCUKLARI

BM DÜNYA KIZ ÇOCUKLARI GÜNÜ ULUSLARARASI KONFERANSI

En iyi yatırım eğitim!

UNICEF Türkiye Temsilci Yardımcısı Nona Zicherman şunları ifade etmiştir:

“Sağlamakla yükümlü olduğumuz olanaklardan yararlanmaları ve

gerçek anlamda güçlenmeleri için, kız çocukları 21. yüzyılın zorluklarının

üstesinden gelebilecek şekilde bilgi ve beceriyle donatılmalıdır. Bu

sadece kız çocukları için değil, aynı zamanda müreffeh, barışçıl ve dirençli

toplumlar oluşturmak için de gereklidir. Kız çocuklarımızın eğitim ve

güçlenmesine yatırım yaparak, yalnızca onların geleceklerine değil,

insanlığın geleceğine de yatırım yapıyoruz”. (Nona Zicherman, UNICEF

Türkiye Temsilci Yardımcısı)

BM Nüfus Fonu Türkiye Temsilcisi ve Azerbaycan & Gürcistan Ülke Direktörü

Karl Kulessa konuşmasında şunları dile getirmiştir:

“Kız çocukları için sihirli rakam 10’dur. Bir kız çocuğu 10 yaşına geldiğinde

haklarını kullanmaya, eğitimini sürdürmeye ve sağlıklı kalmak için

yapması gerekenleri yapmaya, kısaca geleceği ile ilgili kararları almaya

başlayabilir. Böylece hem kendisi hem çevresindekiler bundan fayda

sağlar. 15 yıl sonra dünyanın nasıl bir yer olacağını, bugün 10 yaşındaki

bir kız çocuğunun potansiyeline ulaşabilmesi için gösterdiğimiz çaba

belirler” (Karl Kulessa, BM Nüfus Fonu Türkiye Temsilcisi ve Azerbaycan &

Gürcistan Ülke Direktörü)

BM Türkiye Mukim Koordinatörü ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı

(UNDP) Mukim Temsilcisi Irena Vojáčková-Sollorano ise konferans öncesinde

düzenlenen toplantıda yaptığı açıklamada şunları kaydetmiştir:

“11 Ekim Dünya Kız Çocukları Günü’nde, ekonomik ve sosyal hayatta

toplumsal cinsiyet bakış açısının önemini vurguluyoruz. Bugün

kimseyi ama özellikle kız çocuklarını geride bırakamayacağımızı

herkese hatırlatıyoruz; çünkü kız çocukları erkek çocukları ile birlikte

geleceğimizin toplumlarını inşa edecekler. Onların güçlenmesi

sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmaya biraz daha yakınız

demektir, tüm erkek ve kız çocuklarını, bizleri daha iyi bir gelecek bekliyor

demektir.” (Irena Vojáčková-Sollorano, BM Türkiye Mukim Koordinatörü

ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı Mukim Temsilcisi)

“Sağlamakla yükümlü olduğumuz olanaklardan yararlanmaları ve gerçek anlamda güçlenmeleri için, kız çocukları 21. yüzyılın zorluklarının üstesinden gelebilecek şekilde bilgi ve beceriyle donatılmalıdır.”

UNICEF Türkiye Temsilci Yardımcısı

Nona Zicherman

Page 14: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

II. KILAVUZUMUZ

12

Page 15: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

KORUYUCU, KAPSAYICI VE DÖNÜŞTÜRÜCÜ EĞİTİM

13

Page 16: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

14

GÜÇLÜ KIZLAR GÜÇLÜ YARINLAR

II. KILAVUZUMUZ: KORUYUCU, KAPSAYICI VE DÖNÜŞTÜRÜCÜ EĞITIM

Aydın Doğan Vakfı Başkanı Hanzade Doğan Boyner’in de açılış konuşmasında

vurguladığı üzere, “dünyayı kurtarmak istiyorsak, kızların eğitimine

yatırım yapmalıyız!”. Özellikle ortaöğrenime yatırım yapmak, bu gayret

içerisinde hayati önem taşımaktadır. UNICEF Türkiye Temsilci Yardımcısı

Nona Zicherman, eğitime erişimin tam olarak etkili olabilmesi için eğitimin

nitelik ve kapsayıcılığının da eş zamanlı olarak arttırılması gerektiğini

belirtmiştir. Eğitim, çocukları birer birey olarak geliştiren, onlarda özgüven

inşa eden ve onları risk almaya teşvik eden koruyucu bir ortam sunmalıdır.

Kız çocukları okula giderken, iş piyasasına atılmaya ve teknolojinin hüküm

sürdüğü, çağdaş bir dünyaya adapte olmaya teşvik edildiklerini ve buna hazır

olduklarını hissetmelidir.

Kız çocuklarının içinde yaşadıkları dünyayı değiştirebilmek için ihtiyaç

duydukları desteği almaları ve kendilerinde bu gücü görebilmeleri için

koruyucu, kapsayıcı ve dönüştürücü bir eğitim ortamının sunulması şarttır.

Konferansın ilk panel oturumunda, koruyucu ve dönüştürücü eğitime

ilişkin vizyonun ortaya konulması amaçlanmıştır. Panel, Orta Doğu Teknik

Üniversitesi Sosyoloji Bölümü ve Kadın Çalışmaları Anabilim Dalı

Emekli Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yıldız Ecevit’in konuşmasıyla başlamıştır.

Prof. Dr. Ecevit “dönüşüm” kavramından söz ederken, kız çocuklarının

güçlenmesi için dönüşümün hangi temel alanlarda gerçekleşmesi gerektiğini

açıklamıştır. Dönüşüm gerektiren ilk alan toplumsal cinsiyet eşitsizliği, yani

ataerkil toplumda kadınlara atfedilen “değersiz” konumdur. Prof. Dr. Ecevit,

tüm sorunların aslında buraya dayandığını, bu nedenle kız çocuklarının

güçlenmesine yönelik gayretlere destek olmak istiyorsak çözmemiz gereken

ilk konunun bu olduğunu ifade etmiştir. Ataerki; aile, din veya hukuk

sistemleri gibi kurumlara yansımakta ve bu kurumlarda yeniden üretilmeye

devam etmektedir. Kız çocuklarının hayatında dönüşüm sağlanması ancak

ataerkinin bu çocukların yaşamları üzerindeki etkisinin asgari düzeye

indirilmesi ile mümkün olacaktır. Son olarak vurgulanması gereken çok

önemli bir diğer husus ise, günümüzde kadınların yaşamını güçleştiren farklı

şiddet türlerinin de türediği dikkate alınarak, “şiddet kültürü”nde dönüşüm

sağlanması ihtiyacıdır.

Kız ve erkek çocukları arasında eşitliğin tesis edilmesine ilişkin bir çerçeve

çizen Prof. Dr. Ecevit, yukarıda söz edilen alanlarda Türkiye’nin önemli bir yol

kat ettiğini; ancak, hâlen atılması gereken bir takım adımların bulunduğunu

ifade etmiştir. Türkiye Cumhuriyeti devleti, toplumsal cinsiyet eşitliğiyle

ilgili Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’ne yerel düzeyde ulaşılması amacıyla

yürütülen çalışmalar kapsamında, Kalkınma Bakanlığı ile eşgüdüm içerisinde

hareket eden icracı bakanlıklar yoluyla, kadına yönelik şiddetle mücadele

ile kadınlar ve kız çocuklarının güçlenmesi alanlarında ulusal strateji ve

eylem planları hazırlamaktadır. Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın

Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesi’ne (CEDAW) 1985 yılında taraf olan

“Kız çocuklarının içinde yaşadıkları dünyayı değiştirebilmek için ihtiyaç duydukları desteği almaları ve kendilerinde bu gücü görebilmeleri için koruyucu, kapsayıcı ve dönüştürücü bir eğitim ortamının sunulması şarttır.”

Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyoloji Bölümü ve Kadın Çalışmaları Anabilim Dalı Emekli Öğretim Üyesi

Prof. Dr. Yıldız Ecevit

Page 17: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

15

21’INCI YÜZYILDA SOSYAL DEĞIŞIMIN AKTÖRLERI OLARAK KIZ ÇOCUKLARI

BM DÜNYA KIZ ÇOCUKLARI GÜNÜ ULUSLARARASI KONFERANSI

Kadın-erkek eşitliğine ilişkin yasal ve kurumsal çerçeve mevcut olmasına rağmen; eğitim, siyasi yaşama katılım, işgücüne katılım ile ayrımcılık ve şiddetten korunma alanlarında toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması için daha fazla adım atılması gerekmektedir.

Türkiye, Sözleşme’nin İhtiyari Protokolü’nü de 2002 yılında imzalamıştır. 2012

yılında Türkiye, Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi

ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi’ni (İstanbul

Sözleşmesi) kabul eden ilk ülke olmuştur. Kadın-erkek eşitliğine ilişkin yasal

ve kurumsal çerçeve mevcut olmasına rağmen; eğitim, siyasi yaşama katılım,

işgücüne katılım ile ayrımcılık ve şiddetten korunma alanlarında toplumsal

cinsiyet eşitliğinin sağlanması için daha fazla adım atılması gerekmektedir.

Kız çocuklarının güçlenmesine ilişkin vizyona değinen Prof. Dr. Ecevit, kız

çocuklarının yaşamında “sağlamlaştırılması” gereken beş temel alanı şöyle

sıralamıştır: 1) ayrımcılıkla mücadele etme becerisini kazanma 2) öz saygı

veya öz saygının pekiştirilmesi 3) kız çocuklarının kaynaklara erişimi

4) ekonomik özerklik 5) eğitime erişim. Bu bağlamda, Prof. Dr. Ecevit,

eğitimin çocuklara yalnızca bilgi sunmanın ötesine geçmesi ve toplumsal

cinsiyet eşitliği, dönüşüm ve güçlenme gibi kavramların içselleştirilmesini

de kapsaması gerektiğini dile getirmiştir. Prof. Dr. Ecevit konuşmasının son

bölümünde şunları vurgulamıştır.

Hepimiz kız çocuklarına yatırım yapmalı, onların sesini duyurmalı ve

kendilerini geliştirmek için ihtiyaç duydukları her şeyi onlara sunmalıyız.

(Prof. Dr. Yıldız Ecevit)

Koruyucu ve Güvenli Bir Eğitim Ortamı

Hindistan’da faaliyet gösteren Sayfty’nin Kurucusu ve Başkanı Dr. Shruti

Kapoor, koruyucu ve dönüştürücü bir eğitim ortamının inşa edilmesi

hususunda yukarıda çizilen çerçeveye paralel olarak, eğitimin aynı zamanda

cinsiyete dayalı şiddete karşı sesini yükseltebilen kız çocuklarının güçlenmesi

demek olduğunun altını çizmiştir. 2013 yılında Dr. Shruti Kapoor tarafından

kurulan Sayfty’nin amacı Hindistan’da yaşayan kadınlar ve kız çocuklarını

şiddete karşı eğitmek ve güçlendirmektir. Kuruluş, kadına karşı şiddet

alanındaki mevzuat ve yasal haklara ilişkin farkındalık yaratmanın yanı sıra

kadınların güvenliğinin sağlanmasına yönelik çalışmaları kapsamında meşru

müdafaa eğitimleri vermekte, dijital araçlar ve kişisel deneyim paylaşımı gibi

yöntemler kullanmaktadır. Dönüştürücü eğitime güvenlik penceresinden

bakan Dr. Kapoor’a göre eğitim, toplumsal cinsiyete dayalı şiddetin göz ardı

edilemeyecek ve edilmemesi gereken bir sorun olduğunu anlatmak ve bu

konuda farkındalık yaratmak demektir.

Page 18: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

16

GÜÇLÜ KIZLAR GÜÇLÜ YARINLAR

II. KILAVUZUMUZ: KORUYUCU, KAPSAYICI VE DÖNÜŞTÜRÜCÜ EĞITIM

Dr. Kapoor’un da dile getirdiği üzere, zararlı ve ayrımcı yasa ve uygulamaların

ortadan kaldırılmasında devletlerin üstlendiği rol hayati önem taşımaktadır.

Devletler, herkesin eğitime eşit şekilde erişmesini sağlayacak eğitim

politikaları uygulamalı, aileleri kız evlatlarını okula göndermeye yönlendirecek

yaptırım tedbirleri almalı ve bakanlar kurulu/meclis gibi mecralarda kadınların

görev almasını sağlayarak toplumsal cinsiyet eşitliğini teşvik etmelidir.

Konuşmasında ebeveynlere seslenen Dr. Kapoor, aileleri ‘toplumsal cinsiyet

kalıplarının tuzağına düşmemeleri’ konusunda uyarmış ve ebeveynlerin

çocuklarını toplumsal cinsiyet kalıplarına meydan okuyan kitaplar, oyuncaklar

ve rollere yönlendirmeleri gerektiğini ifade etmiştir.

Kız çocuklarının eğitime erişim sorununun yalnızca onları okula göndermekle

çözülemeyeceğini vurgulayan Dr. Kapoor, eğitimin kız çocuklarının

güvenliğinin güvence altına alınması ve şiddete karşı korunmasına yönelik bir

araç olarak kullanılması gerektiğini dile getirmiştir. Ebeveynler de toplumsal

cinsiyet, cinsellik ve cinsel şiddet gibi konuları çocuklarıyla tartışmaktan

korkmamalıdır. Öğretmenler ve okul idarecilerine de seslenen Dr. Kapoor,

okullarda her türlü cinsel şiddete ‘sıfır tolerans’ politikası çerçevesinde

yaklaşmanın önemine işaret etmiştir. Eğitim sisteminin, çocuklara güvenli

ve tehlikeli dokunuşun ne demek olduğunu da öğretmesi gerektiğini, bu

sayede çocukların uygunsuz davranışlara maruz kalmaları halinde durumun

farkına varıp yardım isteyebileceğini dile getirmiştir. Kız ve erkek çocuklarına

saygı ve rıza kavramlarının yanı sıra karşılıklı saygının öneminin ve bir kişi

‘hayır’ dediği zaman bunun ‘hayır’ demek olduğunun çok erken yaşlardan

itibaren öğretilmesi gerektiğini ifade eden Dr. Kapoor, konuşmasının son

bölümünde seyirciler arasında yer alan genç kadınlar ve kız çocuklarına şöyle

seslenmiştir:

Eğitim, elinizdeki en güçlü araçtır. Şiddetle ilgili mevzuatın yanı sıra

güvenliğinizi sağlamak, ihbarda bulunmak ve bu soruna karşı sesinizi

duyurmak için yapmanız gerekenler konusunda kendinizi eğitin.

(Dr. Shruti Kapoor)

“Devletler, herkesin eğitime eşit şekilde erişmesini sağlayacak eğitim politikaları uygulamalı, aileleri kız evlatlarını okula göndermeye yönlendirecek yaptırım tedbirleri almalı ve bakanlar kurulu/meclisgibi mecralarda kadınların görev almasını sağlayarak toplumsal cinsiyet eşitliğini teşvik etmelidir.“

Ekonomist-Sayfty’nin Kurucusu ve Başkanı

Shruthi Kapoor

Page 19: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

17

21’INCI YÜZYILDA SOSYAL DEĞIŞIMIN AKTÖRLERI OLARAK KIZ ÇOCUKLARI

BM DÜNYA KIZ ÇOCUKLARI GÜNÜ ULUSLARARASI KONFERANSI

Eğitimde Kapsayıcı Yaklaşım

Konferansta tartışılan bir diğer husus olan koruyucu eğitim ortamı, özellikle

ulaşılması güç nüfus gruplarına yönelik kapsayıcı yaklaşım çerçevesinde ele

alınmıştır. Dr. Nayla Zreik Fahed, kanserle mücadele eden çocukların okulu

bırakmasını önlemek amacıyla bu çocuklara yönelik alternatif çözümler

üretmek için 2013 yılında kurulan Lübnan Alternatif Öğrenme Girişimi

(LAL) örneğini anlatmıştır. Suriye insani krizi sonrasında, Suriyeli mülteci

çocukların Lübnan eğitim sistemine uyum sağlamasına yardımcı olacak

yaratıcı ve etkin çözümlerin üretilmesi ihtiyacı gündeme gelmiştir. Dr. Nayla

Zreik Fahed, Lübnan Alternatif Öğrenme Girişimi (LAL) ile Malala Vakfı’nın

ortaklığında yürütülen Tabshoura projesini anlatan bir sunum yapmıştır.

Kanserle mücadele eden çocuklardan ilham alan proje, çocukların bu süreçte

de eğitimden mahrum kalmaması için alternatif eğitim modelleri geliştirmeyi

hedeflemektedir. Proje, çocukların nerede olurlarsa olsunlar eğitimlerini

sürdürmelerini sağlayan bir modeli esas almaktadır. Modelin en temel unsuru

ise (11-18 yaş aralığındaki) kız çocuklarının teknoloji yoluyla STEM becerileri

kazanarak güçlenmesidir. Kız çocuklarının matematik branşlarında başarılı

olamayacağı iddiasını yansıtan toplumsal cinsiyet kalıplarına savaş açan

program, mülteci kız çocuklarını güçlendirerek kadınların bilimsel dallarda

ilerleyemeyeceği yönündeki kalıp yargıyı kırmayı amaçlamaktadır. Dr. Fahed,

projede yer alan mülteci kız çocukları tarafından dile getirilen şu ilham verici

ifadeleri aktarmıştır:

“Evimizi yeniden inşa edebilmek için mühendis olmak istiyorum.”

(Hana, 13 yaşında, Bekaa’da bir kampta yaşıyor.)

“Yaşayabileceğimiz güzel iç mekânlar tasarlamak için iç mimar olmak

istiyorum.” (Dalaa, 14 yaşında, Ersal’da bir kampta yaşıyor.)

“Bilgisayarda çalışmayı çok seviyorum. Bilgisayar bilimi okumak

istiyorum.” (Ola, 15 yaşında, Sayda yakınlarında terk edilmiş bir okul

binasında yaşıyor.)

“Ben doktor olmak istiyorum! Hemşire değil! Gerçek bir doktor!”

(Khawand, 17 yaşında, Beyrut’un Dekwaneh bölgesinde bir bodrum

katında yaşıyor.)

“Kız çocuklarının matematik branşlarında başarılı olamayacağı iddiasını yansıtan toplumsal cinsiyet kalıplarına savaş açan Tabshoura programı, mülteci kız çocuklarını güçlendirerek kadınların bilimsel dallarda ilerleyemeyeceği yönündeki kalıp yargıyı kırmayı amaçlamaktadır.”

Lübnan Alternatif Öğrenme Girişimi Kurucusu

Dr. Nayla Zreik Fahed

Page 20: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

GÜÇLÜ KIZLAR GÜÇLÜ YARINLAR

III. SESIMIZ:ÇOCUK VE GENÇLER HAYALLERİNİ VE İHTİYAÇLARINI TARTIŞIYOR

ÇOCUK VE GENÇLER HAYALLERİNİ VE İHTİYAÇLARINI TARTIŞIYOR

III. SESIMIZ

18

Page 21: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

21’INCI YÜZYILDA SOSYAL DEĞIŞIMIN AKTÖRLERI OLARAK KIZ ÇOCUKLARI

19

Page 22: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

20

GÜÇLÜ KIZLAR GÜÇLÜ YARINLAR

III. SESIMIZ: ÇOCUK VE GENÇLER HAYALLERINI VE IHTIYAÇLARINI TARTIŞIYOR

Konferans, Türkiye’nin farklı şehirlerinden, Suriyeli çocuklar da dahil olmak

üzere 47 çocuğu ‘21’inci Yüzyılda Sosyal Değişimin Aktörleri olarak Kız

Çocukları’ temalı Gençlik Çalıştayı’nda2 buluşturmuştur. Toplumsal

cinsiyet eşitliğini geliştirmek için kapasitelerini artırmaya yönelik olarak

öncelikle çocuk hakları ve katılım konularında eğitim alan çocuklar, katılımcı

yöntem ve tartışmalarla aile desteği, toplumsal katılım, dönüştürücü eğitim

ve teknoloji gibi konuları tartışmışlar; bunların, kendi geleceklerine ve

toplumlarına olumlu katkı sağlamaktaki rolü hakkında görüş alışverişinde

bulunmuşlardır. Çalıştay kız ve erkek çocuklarının hem ulusal hem de küresel

düzeyde toplumsal cinsiyet eşitliği gündemine yapabilecekleri katkı hakkında

tartışmaları için bir platform oluşturmuştur.

Çalıştaya katılan çocuk ve gençler, ‘Genliğin Sesi’ adlı çevrimiçi platform ile

tanıştırılarak bu uygulamanın kullanımıyla ilgili bir eğitim de almışlardır. 1995

yılında UNICEF tarafından gençlerin dünyalarını etkileyen birçok konuda daha

fazla bilgi sahibi olmasına katkıda bulunmak amacıyla hayata geçirilmiş olan

‘Gençliğin Sesi’ adlı platformda, ‘dijital haritalandırma’ yapılmaktadır. Dijital

haritalandırma seçilmiş fotoğraf ve yazılardan oluşan verilerin GPS’i (Coğrafi

Konumlama Sistemi) olan akıllı telefonlar aracılığıyla dijital bir harita üzerine

yüklenmesiyle gerçekleşmektedir. Gençler bu harita ile kendilerini ifade

edebilir, çevrelerinde çocuk hakları ile ilgili olumlu ve olumsuz gördükleri

alanları platform aracılığı ile ailelere, topluma, ulusal ve uluslararası karar

alıcılara ve kendi yaşıtlarına duyurabilirler. “Gençliğin Sesi” kullanıcılara

çevrimiçi bir topluluk sunmakta, böylece gençler için güçlendirme ve beceri

geliştirme aracı olmaktadır.

Dijital haritalama eğitiminin ardından Gençlik Çalıştayı’nın katılımcıları,

İstanbul’da bir günlük bir saha gezisi gerçekleştirerek, görüşmeler yapmışlar

ve bu görüşmelere dayalı olarak konferansın temasını yansıtacak şekilde

eğitimin değeri, çocuk koruma alanları ve toplumsal cinsiyet eşitliği hakkında

hikayeler yazmışlardır3.

Çalıştaya katılan çocuk ve gençler, ‘Genliğin Sesi’ adlı çevrimiçi platform ile tanıştırılarak bu uygulamanın kullanımıyla ilgili bir eğitim de almışlardır.

2 Çalıştay programı ektedir.3 Hikayeler ekte yer almaktadır.

Page 23: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

21

21’INCI YÜZYILDA SOSYAL DEĞIŞIMIN AKTÖRLERI OLARAK KIZ ÇOCUKLARI

BM DÜNYA KIZ ÇOCUKLARI GÜNÜ ULUSLARARASI KONFERANSI

Mülteci kız çocuklarının dayanıklı toplumların inşa edilmesi kapsamındaki ihtiyaç ve isteklerini teyit eden Suriyeli çocuklar, toplum içinde nasıl dışlandıklarına dair kişisel tecrübelerini paylaşmıştır.

Aralarında mülteci çocukların da olduğu, çalıştay katılımcısı çocuk ve gençler

tarafından seçilen 10 çocuk, dijital haritalama etkinliğinin çıktılarını paylaşmak

ve konferans konusuyla ilgili görüş ve önerilerini aktarmak üzere Gençlik

Paneli’nde sahne almışlardır. Kapsayıcı eğitim ve mülteci çocukların eğitim

hakkı bu panelde çocuklar tarafından ele alınan konular içerisinde yer almıştır.

Ailelerin çocuk hakları ve özgürlükleri konusundaki “farkındalık eksikliği” ve

özellikle mülteci çocukları etkileyen “maddi sorunlar” kız çocuklarının okula

gidememesinin en önde gelen sebepleri arasında gösterilmiştir. Mülteci

çocuklar ve engelli çocuklar dâhil olmak üzere tüm “dezavantajlı çocukların”

özel olarak tasarlanmış programlar vasıtasıyla desteklenmesi ve güçlenmesi

gerektiği katılımcıların vurguladığı bir diğer husustur. Gençlik Çalıştayı

katılımcıları, Türkiye’de çocuklara yönelik yeni sosyal çevreler veya

ortamlar inşa edilirken dezavantajlı çocukların içinde bulunduğu farklı

veya zorlu koşulların mutlaka dikkate alınması ve bu çocukları toplumda

daha etkin roller üstlenmeye teşvik edecek adımlar atılması gerektiğini

dile getirmiştir.

Mülteci kız çocuklarının dayanıklı toplumların inşa edilmesi kapsamındaki

ihtiyaç ve isteklerini teyit eden Suriyeli katılımcılar, toplum içinde nasıl

“dışlandıklarına” dair kişisel tecrübelerini paylaşmıştır. Ülkedeki diğer mülteci

ve sığınmacılara kıyasla daha iyi bir konumda olduğunu belirten Suriyeli bir

genç kız, Türkiye’de erişim sağlayabildiği eğitim olanakları sayesinde eczacı

olarak topluma katkı sağlamaya devam etmek istediğini ifade etmiştir.

Ravdanur Vakfı’nın kurucusu ve başkanı olan Ravdanur Cuma, dayanıklı

toplumların inşa edilmesinde sosyal değişim aktörü haline gelmesini sağlayan

kendi ilham verici öyküsünü katılımcılarla paylaşmıştır. Ravdanur Cuma 1995’te

Suriye’nin İdlib kentinde dünyaya gelmiştir. Savaşın devam ettiği günlerde 14

yaşındayken ailesiyle birlikte ülkesini terk etmek zorunda kalan ve Türkiye’nin

güneyindeki bir mülteci kampında yaşamaya başlayan Cuma, Türkiye’deki bir

üniversitede uluslararası ilişkiler ve siyaset bilimi okumuştur. Doğduğu şehirde

yaşayan diğer kız çocuklarının karşılaştıkları durumları gördükten sonra Cuma,

erken yaşta evliliğin kız çocukları için ölümcül sonuçlar doğurabildiğini fark

etmiş, bu nedenle kapı kapı dolaşmak ve karşılaştığı herkese okula gitmenin

faydalarını anlatmak da dâhil olmak üzere bulduğu her fırsatta bu soruna

dikkat çekmek amacıyla sesini duyurmaya çalışmıştır. Kendi adını taşıyan kâr

amacı gütmeyen kuruluşun açıldığı günden beri de çocuk yaşta evliliklerin

önlenmesi ve çocuklar ve ailelerin çocukların eğitim hakkını desteklemeye

teşvik edilmesi gibi hedeflere odaklanarak, başta eğitim hakkı olmak üzere

çocuk haklarını savunmaya ve bu alanda mücadele etmeye devam etmektedir.

Konferansın genç katılımcıları, çocuk yaşta evlilikler de dahil olmak

üzere kadınlara ve çocuklara yönelik her türlü şiddetin ortadan

kaldırılması için uluslararası sözleşmelere uyma yükümlülüğünün önemini

vurgulamışlardır.

Page 24: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

STEM, SANAT VE SPOR DALLARIYLA UĞRAŞAN KADINLAR VE KIZ ÇOCUKLARI

IV. ROL MODELLERIMIZ

22

Page 25: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

23

Page 26: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

24

GÜÇLÜ KIZLAR GÜÇLÜ YARINLAR

IV. ROL MODELLERIMIZ: STEM, SANAT VE SPOR DALLARIYLA UĞRAŞAN KADINLAR VE KIZ ÇOCUKLARI

Tüm yaşlardan kadınların ve kız çocuklarının bilime tam ve eşit katılımını

sağlamak toplumsal cinsiyet eşitliği ve dayanıklılığın arttırılması açısından

oldukça önemlidir4. Zira bu sayede kadınlara ve kız çocuklarına; hayat boyu

öğrenme ve sosyal, ekonomik ve politik kalkınmaya daha fazla katılım

sağlamaları için gerekli olan bilgi, kapasite, yetenek, beceriler, etik değerler

ve anlayış kazandırılabilir. BM Kadın Birimi Türkiye Ülke Direktörü Fulya

Vekiloğlu’nun STEM, sanat ve spor dallarıyla uğraşan kadınlara ilişkin panelin

açılış konuşmasında altını çizdiği gibi, “toplumsal cinsiyet eşitliğine, bilim

ve teknolojiye kadın ve kız çocukları başta olmak üzere herkesin erişimini

sağlayarak ulaşabiliriz”.

Aydın Doğan Vakfı Başkanı Hanzade Doğan Boyner, “21. yüzyılın

sorunlarına çözüm bulunmasında kadınlara büyük rol düşüyor” ifadelerini

kullanmış ve kızların eğitimi için daha büyük bir bütçe hazırlanırsa ve

daha fazla kadın karar alma mekanizmalarında yer alırsa, dünyanın

sorunlarına daha etkili çözümlerin üretebileceğini eklemiştir.

Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri (SKH’ler) ve özellikle de Nitelikli Eğitime

ilişkin Hedef 4 ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine ilişkin Hedef 5, kadınları

yalnızca STEM (bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik) ve bilgisayar

bilimleri alanlarında değil, aynı zamanda bilimsel düşüncenin gelişiminde de

yer almaya teşvik etmektedir. Ancak OECD (2015) raporunda, okula devam

eden ergen kız çocuklarının genel itibarıyla STEM alanlarında yetersiz

kaldıkları ve özgüven sorunu yaşadıkları belirtilmektedir5.

UNICEF Türkiye Temsilci Yardımcısı Nona Zicherman’ın açılış konuşmasında

belirttiği gibi, UNESCO İstatistik Enstitüsü’ne göre (UIS), genç kadınlar STEM

ile ilgili bölümlere kayıtlı üniversite öğrencilerinin %35’ini, dünya genelindeki

bilimsel araştırmacıların ise yalnızca %28’ini oluşturmaktadır.

Bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik alanlarında başarılı olan kadınlara

birçok örnek verilebilse de, STEM hâlen ağırlıklı olarak erkek çocuklarının ve

erkeklerin alanı olarak görülmektedir ve kız çocuklarının ilham alabilecekleri

veya rehber edinebilecekleri kadın rol modellerin veya mentörlerin sayısı

oldukça kısıtlıdır. Dr. Fahed, sunumunda kız çocuklarının bilimle ilgili alanlarda

yer almasıyla ilgili olarak, “güzel kızlar matematik okuyamaz”, “erkek gibi kariyer

yapan kadın, evlenecek adam bulamaz” ve “kadınlar nicel odaklıdır, erkekler

nitel odaklıdır” gibi basmakalıp düşüncelerin var olduğunu ifade etmiştir6.

4 United Nations Commission on the Status of Women Report (Birleşmiş Milletler Kadının Statüsü Komisyonu Raporu) Ref: E/CN.6/2011/12 http://www.un.org/en/ga/search/view_doc.asp?symbol=E/2011/27 5 OECD (2015) The ABC of Gender Equality in Education: Aptitude, Behavior, Confidence (Eğitimde Cinsiyet Eşitliğinin ABC’si: Kabiliyet, Tutum, Özgüven)6 Dr. Fahed’in Lübnan Alternatif Eğitim (LAL) kurumu ve Malala Vakfı iş birliğinde gerçekleştirilen Tabshoura projesinde yer alan mülteci kız çocuklarına ilişkin sunumundan alınmıştır.

“Yaşanan toplumsal cinsiyet ayrımı, toplum için kaybedilen devasa bir fırsata işaret etmektedir. Birçok kız çocuğu ciddi katkılar sunabilecekleri yeni ve mevcut alanlarda başarılı birer kariyer izlemekten alıkoyulmaktadır.”

UNICEF Türkiye Temsilci Yardımcısı

Nona Zicherman

Page 27: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

25

21’INCI YÜZYILDA SOSYAL DEĞIŞIMIN AKTÖRLERI OLARAK KIZ ÇOCUKLARI

BM DÜNYA KIZ ÇOCUKLARI GÜNÜ ULUSLARARASI KONFERANSI

Konferansa, basmakalıp düşüncelere meydan okuyan ve dünya genelinde kız

çocukları için birer ilham kaynağı ve rol model olan, bilim ve teknoloji alanlarında

kariyer yapmış kadınlar katılmıştır:

Dr. Nisreen EL-HASHEMITE, Kraliyet Bilim Akademisi (RASIT) Yönetim Kurulu

Başkanı

Bu yıl gerçekleştirilen konferansın açılış konuşması, Kraliyet Bilim Akademisi

(RASIT) Yönetim Kurulu Başkanı ve Bilim Kadınları Uluslararası Cemiyeti (Women

in Science International League) Başkanı Dr. Nisreen El-Hashemite tarafından

yapılmıştır.

Prenses Dr. El-Hashemite, uluslararası alanda tanınan bir tıp doktoru ve bilim insanı

olmasının yanı sıra, fen bilimleri, sanat, edebiyat ve insani yardım gibi alanlarda

da ödül sahibidir. Kendisi dünyada bilim ve tıp alanlarında nitelik sahibi ilk Kraliyet

Prensesidir ve aynı zamanda Biyomedikal Bilimler mezunu, tıp doktoru ve insan

genetiği alanında doktora derecesine sahiptir. Dr. El-Hashemite, bilim kariyerine

2007 yılında, bağlı olduğu Harvard Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde son vermiş ve

kendisini Royal Academy of Science International Trust (RASIT) ve programları

aracılığıyla, dünya genelindeki Bilim, Teknoloji ve Tıp Eğitimi ve Araştırmaları’na

adamıştır. Şu an MENA (Orta Doğu ve Kuzey Afrika) Bölgesi’nde Bilim ve İnovasyon

için Uluslararası Tıp ve Halk Sağlığı Enstitüsü bünyesinde görev yapmaktadır. Aynı

zamanda, özellikle Iraklı çocuklar ve kadınlar olmak üzere, herhangi bir konuda

yardıma ihtiyaç duyan kişilere hizmet götürmek için çalışmaktadır.

Dr. El-Hashemite tarafından geliştirilen ve tek hücreden kaynaklanan tek gen

bozukluğunu tanıyan yöntem bugün 100’den fazla merkezde önleyici prosedür

olarak kullanılmaktadır. Dr. El-Hashemite, konferans sırasında bugüne dek cinsiyeti

nedeniyle karşılaştığı sorunları da paylaşmıştır. İlham veren konuşmasında kız

çocuklarının fen bilimlerinde kariyer yapabilmeleri için daha güçlü yerel, ulusal

ve uluslararası politikalara, eşit ücret ve ücretli hamilelik izni ile ilgili daha fazla

politikaya ihtiyaç duyulduğunu vurgulamıştır. Kadın bilim insanlarının sayısı hâlen

düşük düzeyde seyrettiğinden, Dr. El-Hashemite kadın bilim insanlarının birer rol

model olarak görünürlük düzeylerinin arttırılması gerektiğine de değinmiştir ve bu

amaçla TV dizilerinde kadınların fen bilimlerindeki rolünün daha fazla yansıtılmasını

önermiştir. Dr. El-Hashemite, açılış konuşmasını şu sözlerle tamamlamıştır:

“Dünyanın karşılaştığı sorunlara yönelik çözümlerin birçoğunun temeli

fen bilimlerinde yatmaktadır. Kadınlar bilimin, teknolojinin, mühendislik

veya matematik alanlarının birer parçası haline gelmedikçe, dışlanmış

hissetmeye devam edecektir. Bilim ve teknoloji geleceğimizdir ve bu

gelecek hepimizin geleceğidir”.

“Dünyanın karşılaştığı sorunlara yönelik çözümlerin birçoğunun temeli fen bilimlerinde yatmaktadır. Kadınlar bilimin, teknolojinin, mühendislik veya matematik alanlarının birer parçası haline gelmedikçe, dışlanmış hissetmeye devam edecektir. Bilim ve teknoloji geleceğimizdir ve bu gelecek hepimizin geleceğidir.”

Kraliyet Bilim Akademisi (RASIT) Yonetim Kurulu Başkanı

Dr. Nisreen EL-HASHEMITE

Page 28: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

26

GÜÇLÜ KIZLAR GÜÇLÜ YARINLAR

IV. ROL MODELLERIMIZ: STEM, SANAT VE SPOR DALLARIYLA UĞRAŞAN KADINLAR VE KIZ ÇOCUKLARI

Canan Dağdeviren

Dr. Canan Dağdeviren, MIT Media Lab. Araştırmacısı olarak görev

yapmaktadır. Dağdeviren, doktorasını Illinois Üniversitesi’nde, Malzeme Bilimi

ve Mühendisliği alanında yapmıştır. Harvard Üniversitesi Akademisyenler

Topluluğu’nun genç bir üyesi olarak, MIT David H. Koch İntegratif

Kanser Araştırmaları Enstitüsü’nde doktora sonrası araştırmalar yürüten

Dağdeviren, istendiğinde eşzamanlı olarak ilaç verebilen ve Parkinson

hastalığı gibi nörolojik rahatsızlıkların tedavisi için sinirsel aktiviteyi hassas

ve seçici şekilde elektriksel olarak modüle eden çok fonksiyonlu, minimal

invaziv beyin problarının tasarımı ve üretimi üzerine çalışmalar yapmıştır.

Dağdeviren’in araştırması, doğadan ve insan vücudundan gelen hayati

bilgilerin çeşitli fiziksel şablonlarda “kodlandığı” ve uygun kod çözücülerin

(dekoderlerin) söz konusu şablonları yararlı sinyallere ve /veya enerjiye

“dönüştürebileceği” (şifresini çözebileceği) inancı üzerine kurulmuştur.

Dağdeviren 2015 yılında MIT Technology Review tarafından “35 Yaş Altı 35

Yenilikçi” (mucit kategorisinde) arasına seçilmiştir.

Kişisel başarı öyküsünü dinleyicilerle paylaşan Dr. Dağdeviren, konuşması

sırasında bilime çok küçük yaşlardan itibaren ilgi duyduğunu, ailesinin

kendisine çok büyük destek sağladığını, elektron mikroskobuyla tanıştıktan

sonra bilime yönelik isteğini fark ettiğini vurgulamıştır. Mustafa Kemal

Atatürk’ün meşhur bir sözü olan “Hayatta en hakiki mürşit ilimdir” ifadesini

alıntılayan Dağdeviren, bilimin, tüm insanları aynı çatı altında toplayan tek

kavram olduğunu belirtmiştir.

Mustafa Kemal Atatürk’ün meşhur bir sözü olan “Hayatta en hakiki mürşit ilimdir” ifadesini alıntılayan Dr. Canan Dağdeviren, bilimin, tüm insanları aynı çatı altında toplayan tek kavram olduğunu belirtmiştir.

MIT Media Lab. Araştırmacısı

Dr. Canan Dağdeviren

Page 29: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

27

21’INCI YÜZYILDA SOSYAL DEĞIŞIMIN AKTÖRLERI OLARAK KIZ ÇOCUKLARI

BM DÜNYA KIZ ÇOCUKLARI GÜNÜ ULUSLARARASI KONFERANSI

Müjde Esin

Müjde Esin, Beykent Üniversitesi İletişim ve Tasarım lisans bölümünü

şeref derecesiyle tamamlamıştır. Lisansüstü derecesini ise Westminster

Üniversitesi Medya Yönetimi bölümünde kazanmıştır. Esin, 2016 yılında

KızCode (GirlCode) adında bir sosyal girişim başlatmıştır. Türkiye ve Birleşik

Krallık’taki firmalarla iş birliği içerisinde, kız çocuklarına ve genç kadınlara

yönelik bilgisayar programlama/kodlama çalıştayları düzenlemektedir.

Çalıştayların amacı kız çocuklarına ve kadınlara, göçmen ataerkil

topluluklarda finansal bağımsızlık kazandırmaktır. KızCode girişimi 2016

yılında Junior Chamber International (JCI) yenilikçi sosyal sorumluluk

ödülüne layık görülmüştür. Esin’in ana araştırma ve proje konusu ise

toplumda çeşitlilik ve göçmen topluluklar ve azınlık gruplardaki kız

çocuklarının eğitimidir.

Ergen kız çocuklarını teknoloji alanında kariyer yapmaya teşvik eden Esin,

teknolojiye aşina olanların geleceği şekillendireceğini belirtmiştir. Bu

düşünceden hareketle Esin, kız çocuklarının teknoloji alanında, özellikle

de bilgi teknolojilerinde daha da güçlenmesi gerektiğine inanmaktadır.

Esin, konferans sırasında kız çocuklarının bilim ve teknolojiye katılarak

güçlenmesine yönelik önemli ipuçları paylaşmıştır: Öncelikle, çocuklarla

birlikte ebeveynlerin de STEM alanlarında eğitilmesi önemlidir. İkincisi,

çocuklar yaşamlarının herhangi bir noktasında hedeflerine ve hayallerine

ulaşabilmek için birilerini ikna etmek zorunda kalacaklarından, “ikna güçlerini”

arttırabilmek için ihtiyaçlarını ve isteklerini ifade edebilmeyi öğrenmelidirler.

Esin son olarak, kız çocuklarının bilim ve teknolojide güçlendirilebilmesi için

“meraklı” kız çocuklarının yetiştirilmesi gerektiğini vurgulamıştır.

Ergen kız çocuklarını teknoloji alanında kariyer yapmaya teşvik eden Esin, teknolojiye aşina olanların geleceği şekillendireceğini belirtmiştir.

Girişimci-KızCode (GirlCode)

Müjde Esin

Page 30: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

28

GÜÇLÜ KIZLAR GÜÇLÜ YARINLAR

IV. ROL MODELLERIMIZ: STEM, SANAT VE SPOR DALLARIYLA UĞRAŞAN KADINLAR VE KIZ ÇOCUKLARI

İnci Kadribegiç

İnci Kadribegiç, Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde bir lisans öğrencisi ve

araştırmacıdır. Bilimsel başarıları ve kararlılığı sayesinde birçok ödüle layık

görülmüştür. Kendisini çocukların eğitim hakkı, özellikle de fen bilimleri

alanındaki eğitimleri hakkında farkındalık yaratacak bir kariyere adamıştır.

Kadribegiç, konuşmasına bilimin bizleri bir araya getirebilecek ve dünyada

görmek istediğimiz değişimi yaratacak tek yol olduğunu vurgulayarak

başlamıştır.

Kendi deneyimlerinden bahseden Kadribegiç, insanların özgüvenini kırmaya

çalıştıklarını ancak kendisinin tüm engellerin üstesinden “çok daha fazla

çalışarak” ve çevrimiçi kaynaklara başvurarak geldiğini; ancak hiçbir

zaman on yıl öncesine dayanan bilgileri sorgusuz sualsiz kabul etmediğini

anlatmıştır. Kadribegiç bu kapsamda tüm ergen kız çocuklarına duydukları

veya okudukları her şeye eleştirel bir bakış açısıyla yaklaşmalarını tavsiye

etmiştir. Diğer katılımcı bilim kadınları gibi Kadribegiç de sözlerine,

bilimin yaşamda karşılaşılan sorunlara gerçek çözümler üretebilmek için

başvurulabilecek tek mecra olduğunu vurgulayarak son vermiştir.

“Kız çocuklarına duydukları veya okudukları her şeye eleştirel bir bakış acısıyla yaklaşmalarını tavsiye ediyorum.”

Araştırmacı

İnci Kadribegiç

Page 31: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

29

21’INCI YÜZYILDA SOSYAL DEĞIŞIMIN AKTÖRLERI OLARAK KIZ ÇOCUKLARI

BM DÜNYA KIZ ÇOCUKLARI GÜNÜ ULUSLARARASI KONFERANSI

Judit Polgar

Konferansa Macaristan’dan katılan Judit Polgar, iki olimpiyat

şampiyonluğuna sahip, tarihin en iyi kadın satranç oyuncusu olarak

bilinmektedir. 15 yaşında Bobby Fischer’in rekorunu kırarak en genç satranç

ustası unvanını elde etmiştir. 25 yıldan uzun bir süre boyunca dünyanın bir

numaralı kadın satranç ustası olarak anılmış ve bunun için Guinness Rekorlar

Kitabı’na girmiştir. Bunun yanı sıra 2005 yılında Dünya Erkekler Sıralaması’nda

ilk 10’da yer almıştır. Ağustos 2014’te Satranç Olimpiyatı’nda gümüş madalya

kazanmış ve ardından satranç yarışmalarından emekliliğini açıklamıştır. 2015

yılında Avrupa Şampiyonası’nda kaptanlık rolünü üstlenerek, Macar erkek

takımını bronz madalyaya taşımıştır. Her yıl düzenlenen Dünya Satranç

Festivali’nin ana organizatörlerinden biridir ve satranç oyuncularına ve

satrançla ilgilenen çocuklara yönelik ödüllü kitapların yazarıdır. Arzusu, bu

oyunu daha fazla teşvik etmek, genç nesillere ilham vermek ve eğitimde bir

fark yaratmaktır. Ödüllü Satranç Sarayı (Chess Palace) eğitim programı; Judit

ve ekibi tarafından, çocukların gelişimine destek olacak ve yeteneklerini

satrançla açığa çıkaracak sıra dışı bir eğitim aracı olarak geliştirilmiştir.

Eğitim programının sloganı ise şöyledir: Yaratıcı düşünmek için kendin gibi

oyna!

“21. yüzyıl kızlarının kendilerine inanmalarını istiyorum. Kız çocukları ailelerinden destek almalı ve hatta hayallerine ulaşabilmek için mentörlerle birlikte çalışmalıdır. Başarının en temel bileşenleri arasında odaklanmak, merak ve tutku yer alır.”

Satranç Ustası

Judit Polgar

Page 32: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

GÜÇLÜ KIZLAR GÜÇLÜ YARINLAR

V. SONUÇ VE GÖZLEMLER

30

Page 33: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

21’INCI YÜZYILDA SOSYAL DEĞIŞIMIN AKTÖRLERI OLARAK KIZ ÇOCUKLARI

31

Page 34: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

32

GÜÇLÜ KIZLAR GÜÇLÜ YARINLAR

V. SONUÇ VE GÖZLEMLER

BM Dünya Kız Çocukları Günü Uluslararası Konferansı’na katılan panelistlerin

üzerinde anlaşmaya vardığı temel hususlar ve öneriler aşağıda özetlenmiştir:

• Kız çocukları; güçlendirme müdahalelerinin hedefleri değil, “özneleri”

ve refah içinde, huzurlu ve dayanıklı toplumlar inşa edilmesine katkıda

bulunacak “değişimin aktörleri” olarak görülmelidir.

• Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin uygulanmasında ve ilgili tüm maddelerinde

öngörülen temel ilkelerden biri de, “… görüşlerini oluşturma yeteneğine

sahip çocuğun kendini ilgilendiren her konuda görüşlerini serbestçe

ifade etme hakkı, bu görüşlere çocuğun yaşı ve olgunluk derecesine uygun

olarak gereken özen gösterilmek suretiyle, tanınır” hükmüdür (Sözleşme

Madde 12). Çocuklar, Sözleşme’nin devlet düzeyinde uygulanması da dâhil

olmak üzere, farklı düzeylerde politikaların oluşturulmasında yer almalıdır.

• Ergenlik çağındaki kız çocuklarına yönelik yatırımlar, dünyanın geleceğine

yapılan yatırımlardır ve Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri, ergen kız

çocuklarının güçlenmesinde önemli paydaşların bilgilendirilmesi ve katılımı

için sahip olduğumuz en güçlü araçtır.

• Kız çocuklarının güçlenmesine yönelik gündem, erkeklerin ve erkek

çocuklarının toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik çalışmalara katılımından

bağımsız görülmemelidir.

• Eğitim, kısıtlayıcı toplumsal cinsiyet normlarının dönüşümünde

kullanılacak bir araçtır. Fakat eğitimin gerçekten etkili bir şekilde

değerlendirilebilmesi için eğitime erişim tek başına yeterli olmayacaktır.

Erişimin yanı sıra eğitimde kalitenin ve kapsayıcılığın da arttırılması

gerekmektedir.

• Öğrenme ortamlarında ve öğrenim kazanımlarında kız çocuklarına yönelik

tüm ayrımcılık türlerinin sonlandırılması, değişim sağlayacak bir eğitim

için olmazsa olmazdır.

• Öğretmenlerin ve okul idarelerinin, cinsiyet ayrımcılığını ve toplumsal

cinsiyet temelli şiddeti etkili bir şekilde tespit etme ve raporlama

kapasiteleri arttırılmalıdır.

• Türkiye, kadınlara ve kız çocuklarına yönelik her türlü ayrımcılığa

son verilmesine yönelik önemli ulusal ve uluslararası taahhütlerde

bulunmuştur ve bu taahhütlerin takibine ilişkin sorumluluk hepimizin

üzerindedir.

Öğrenme ortamlarında ve öğrenim kazanımlarında kız çocuklarına yönelik tüm ayrımcılık türlerinin sonlandırılması, değişim sağlayacak bir eğitim için olmazsa olmazdır.

Page 35: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

33

21’INCI YÜZYILDA SOSYAL DEĞIŞIMIN AKTÖRLERI OLARAK KIZ ÇOCUKLARI

BM DÜNYA KIZ ÇOCUKLARI GÜNÜ ULUSLARARASI KONFERANSI

Tüm yaşlardan kadınlar ve kız çocukları için bilim ve teknolojiye tam ve eşit erişim ve katılım, toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması ve kız çocukları ile kadınların güçlenmesi açısından oldukça önemlidir.

• En savunmasız kadınları ve kız çocuklarını (ve erkek çocuklarını)

ayrımcılıktan koruyabilecek özel tedbirlerin alınması gerekmektedir.

Söz konusu çocuk grupları arasında mülteciler, göçmenler, geçici koruma

altındaki çocuklar, engelli çocuklar, LGBTI kimliğine sahip çocuklar, çocuk

işçiliğinde yer alan çocuklar, kanunla ihtilaf halinde bulunan çocuklar, ticari

amaçlı cinsel istismar ve/veya insan kaçakçılığı mağduru çocuklar yer

almaktadır ve bu gruplara özellikle müdahale edilmelidir.

• Tüm yaşlardan kadınlar ve kız çocukları için bilim ve teknolojiye tam

ve eşit erişim ve katılım, toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması ve kız

çocukları ile kadınların güçlenmesi açısından oldukça önemlidir.

• STEM, sanat ve spor dallarıyla uğraşan kadınlar rol model olarak daha

fazla görünür kılınmalıdır.

• Programlarımızı kız çocuklarının ihtiyaçlarına göre şekillendirmemiz,

özellikle de engelli kız çocuklarının ihtiyaçlarını ve katkılarını dikkate

almamız gerekmektedir.

• Barışın inşası ve çatışma sonrası toplumsal iyileştirme çabalarında

kız çocuklarının katılımına yönelik yatırımları arttırmalıyız. Böylece kız

çocuklarının bakış açılarını ve ihtiyaçlarını iyi anlayabilir ve bunları sürece

dâhil edebiliriz.

• Acil durumlarda hesap verebilirliği sağlamak, eksikleri ve fırsatları

belirlemek ve sonuçları ve ilerlemeyi izleyebilmek için kız çocuklarına

ilişkin yüksek kaliteli, ayrıştırılmış veriler üretmeye yönelik çabalarımızı

yoğunlaştırmamız gerekmektedir.

• Önleme ve hazırlık, zarar azaltma, müdahale ve iyileştirme süreçleri

de dâhil olmak üzere, acil durum yönetiminin farklı aşamalarında

kız çocuklarının rolünü sistematik bir şekilde ele alan bilgilendirici

materyallerin hazırlanmasını, dağıtımını ve kavranmasını desteklememiz

gerekmektedir.

Page 36: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

GÜÇLÜ KIZLAR GÜÇLÜ YARINLAR

EK 1. KONFERANS PROGRAMI

34

Page 37: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

21’INCI YÜZYILDA SOSYAL DEĞIŞIMIN AKTÖRLERI OLARAK KIZ ÇOCUKLARI

35

Page 38: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

36

GÜÇLÜ KIZLAR GÜÇLÜ YARINLAR

EK 1. KONFERANS PROGRAMI

09:30-10:00 Kayıt

10:00-10:35 Açılış

Sunucu, Özge Uzun

Açılış Konuşmaları: Hanzade Doğan Boyner, Aydın Doğan Vakfı Başkanı, Philippe Duamelle, UNICEF Türkiye Temsilcisi

Konuk Konuşmacı: Zainab Salbi, Women for Women International’ın Kurucusu, Freedom is an Inside Job Kitabının Yazarı ve #MeToo, Now What? Programı’nın Sunucusu, “Daha İyi Bir Dünya için Değişimin Temsilcileri; Kız ve Erkek Çocukları”

10:35-10:40 Barış İçin Müzik, “Brass Girls” Performansı

10:40-11:30 Panel I – Yaratıcılık ve Enerji Kaynakları: Sanat ve Sporda Kız Çocukları Açılış Konuşması: Dr. Sabine Freizer, UN Women Türkiye Ofisi Direktör Vekili Moderatör: Dr. Yeşim Gürer Oymak, İstanbul Kültür Sanat Vakfı Genel Müdür Yardımcısı

Panelistler: Prof. Dr. Hüsamettin Koçan, Baksı Kültür Sanat Vakfı Kurucusu, “Baksı Müzesinde Çocukların Sanat Yoluyla Güçlendirilmesi Çalışmaları” Dr. Yeliz Baki, Barış İçin Müzik Vakfı Kurucusu, “Müziğin Kız Çocuklarının Güçlenmesi ve Kendine Güvenlerinin Gelişmesinde Rolü” Naz Aydemir Akyol, Milli Voleybolcu, “Kız Çocuklarının Sporla Güçlenmesi için Sesini Yükselt”

11:30-11:35 Mardin Sirki Filmi ve Tanıtımı

11:35-11:45 Ara (kahve molası) (Mardin Sirki Gösterisi)

11:45-12:30 Panel II – Yaşam ve Özgürleşme İçin Rehberimiz: Kız Çocuklarının Güçlenmesinde Bilim ve Teknoloji

(“Ben İstersem” Kitabı Tanıtım Filmi)

Açılış Konuşması: Karl Kulessa, UNFPA Türkiye Temsilcisi, Azerbaycan ve Gürcistan Ülke Direktörü

Moderatör: Batuhan Aydagül, Eğitim Reformu Girişimi Direktörü

Panelistler: Derya Özkaya Matraş, Facebook Ülke Direktörü, “Daha Yeni Başlıyor” Doç. Dr. Burcu Özsoy, İTÜ Kutup Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (PolReC) Kurucu Müdürü, “Kutuplardaki Bilim İnsanları”

ULUSLARARASI KONFERANS, 11 EKİM 2018 – İSTANBUL - HİLTON CONVENTION CENTER

TEMA:“KİMSEYİ GERİDE BIRAKMA! KIZ ÇOCUKLARININ BİLİM, SANAT VE SPOR YOLUYLA GÜÇLENMESİ”

Page 39: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

37

21’INCI YÜZYILDA SOSYAL DEĞIŞIMIN AKTÖRLERI OLARAK KIZ ÇOCUKLARI

BM DÜNYA KIZ ÇOCUKLARI GÜNÜ ULUSLARARASI KONFERANSI

12:30-13:30 Öğle yemeği (Mardin Sirki Gösterisi)

13:30-13:40 Barış İçin Müzik Performansı

13:40-14:40 Panel III - Çocuk ve Gençler Rol Modelleriyle Buluşuyor Açılış Konuşması: Candan Fetvacı, Aydın Doğan Vakfı Yürütme Kurulu Başkanı

Moderatör: Özge Uzun Panelistler: Azra Akın, Sanatçı Deniz Selin Ünlüdağ, Eskrim Yıldızlar ve Gençler Avrupa Şampiyonu Edis Görgülü, Sanatçı Öznur Alumur, Altın Madalyalı Paralimpik Koşucu Songül Öden, Sanatçı

14:40-15:00 Kapanış: Gizem Nalbant, İnteraktif Dans Performansı

(Gizem Nalbant Filmi)

Page 40: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

GÜÇLÜ KIZLAR GÜÇLÜ YARINLAR

EK 2. GENÇLIK ÇALIŞTAYI PROGRAMI

38

Page 41: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

21’INCI YÜZYILDA SOSYAL DEĞIŞIMIN AKTÖRLERI OLARAK KIZ ÇOCUKLARI

39

Page 42: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

40

GÜÇLÜ KIZLAR GÜÇLÜ YARINLAR

EK 2. GENÇLIK ÇALIŞTAYI PROGRAMI

Dünya Kız Çocukları Günü Uluslararası KonferansıKonferans Öncesi Gençlik Çalıştayı

“Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’inci Yüzyılda Sosyal Değişimin Aktörleri Olarak Kız Çocukları”

7 Ekim 2017 - Gençlik Çalıştayı 1. Gün

09:30- 10:30 Oturuma giriş – Oyun ve Güç Yürüyüşü

10:30-10:45 Ara

10:45- 12:30 Tartışma: Çocuk Hakları ve Çocukların Katılımı

12:30- 14:00 Öğle yemeği

14:00- 15:30 Rol Canlandırma: Karakterlerimizi Yaratalım! 15:30- 15:45 Ara 15:45- 17:00 Grup Etkinliği: (Aile içerisinde, okulda, ev sahibi toplulukta ve online platformlarda) daha güçlü olmak 8 Ekim 2017- Gençlik Çalıştayı 2. Gün: Gençlerin Sesi

08:30-09:00 Çocukların salona gelişi

9:00- 9:30 Açılış ve tanışma, kuralların belirlenmesi ve programın gözden geçirilmesi

9:30-10:30 Dijital haritalama nedir: Açıklama ve uygulama

10:30-11:30 Haritalanacak konuların belirlenmesi ve Çocuk Hakları, Toplumsal Cinsiyet ve Katılım hakkında tartışma ve alıştırmalar

11:30 -12:30 Öğle yemeği

12:30-13:00 Dijital güvenliğin temelleri

13:00-14:30 Dijital haritalama donanımının ve yazılımının (teknolojinin) kullanımına yönelik bilgilendirme oturumu

14:30 -15:00 Haritalama çalışması için hazırlık

15:00-16:30 Dış mekân haritalama çalışması

16:30-18:30 Raporların yüklenmesine/dijital haritanın düzenlenmesine yönelik bilgilendirme oturumu

18:30-19:00 Günün özeti

Page 43: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

41

21’INCI YÜZYILDA SOSYAL DEĞIŞIMIN AKTÖRLERI OLARAK KIZ ÇOCUKLARI

BM DÜNYA KIZ ÇOCUKLARI GÜNÜ ULUSLARARASI KONFERANSI

9 Ekim 2017 – Gençlik Çalıştayı 3. Gün:

09:30- 10:30 Panele hazırlık (sunucuların seçimi)

10:30-10:45 Grup sunumu ve tartışması

10:45- 12:30 Grup çalışması: Bir “değişimin aktörü” nasıl olunur?

12:30- 14:00 Grup sunumu ve tartışması

14:00- 15:00 Ara

15:00- 18:00 Kek partisi ve öğrenci korosu konseri

Page 44: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

GÜÇLÜ KIZLAR GÜÇLÜ YARINLAR

EK 3. GENÇLIĞIN SESI

42

Page 45: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

21’INCI YÜZYILDA SOSYAL DEĞIŞIMIN AKTÖRLERI OLARAK KIZ ÇOCUKLARI

43

Page 46: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

44

GÜÇLÜ KIZLAR GÜÇLÜ YARINLAR

EK 3. GENÇLIĞIN SESI

Gençlerin Sesi

“Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’inci Yüzyılda Sosyal Değişimin Aktörleri Olarak Kız Çocukları”

8-9 Ekim 2016İstanbul

Page 47: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

45

21’INCI YÜZYILDA SOSYAL DEĞIŞIMIN AKTÖRLERI OLARAK KIZ ÇOCUKLARI

BM DÜNYA KIZ ÇOCUKLARI GÜNÜ ULUSLARARASI KONFERANSI

Page 48: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

46

GÜÇLÜ KIZLAR GÜÇLÜ YARINLAR

EK 3. GENÇLIĞIN SESI

Page 49: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı
Page 50: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı
Page 51: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı
Page 52: BM Dünya Kız Çocukları Günü...BM Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı 11 EKİM 2017 - İSTANBUL “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21’incı Yüzyılda Sosyal Değı

BM Dünya Kız Çocukları GünüKonferansı

11 EKİM 2017 - İSTANBUL

“Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar:

21’incı ̇ Yüzyılda Sosyal Değı ̇şı ̇mı ̇n Aktörlerı ̇ Olarak Kız Çocukları”