BİLGİ TOPLUMU VE YENİLİKÇİLİK · 2018-06-05 · BİLGİ TOPLUMU VE YENİLİKÇİLİK Özel...

BİLGİ

TOPLUMU VE

YENİLİKÇİLİK

Özel İhtisas Komisyonu

Raporu

Raportör:

Yrd. Doç. Dr. M. Fatih BARIŞ

Rapor içinde belirtilen görüşler komisyon katılımcılarının ve raportörün görüşlerini yansıtmaktadır.

Bu görüşler Trakya Kalkınma Ajansı’nı bağlamamaktadır.

2

İÇİNDEKİLER TABLOLAR .................................................................................................................................... 3

ŞEKİLLER ...................................................................................................................................... 5

1. GİRİŞ .................................................................................................................................. 6

2. MEVCUT DURUM ANALİZİ ............................................................................................. 8

2.1. Kavramlara Genel Bakış .............................................................................................. 8

2.1.1. Bilgi Toplumu ........................................................................................................... 8

2.1.2. Yenilikçilik ............................................................................................................. 11

2.2. Dünyada (Ülkeler ve Uluslararası Kuruluşlar) Genel Durum ve Gelişme Eğilimleri .. 12

2.2.1. Dünyada Bilgi Toplumu .......................................................................................... 12

2.2.2. Yenilik Stratejisi ..................................................................................................... 20

2.3. Türkiye’de Genel Durum ve Gelişme Eğilimleri ......................................................... 23

2.3.1. Türkiye’de Bilgi Toplumu ...................................................................................... 23

2.3.2. Türkiye’de Yenilikçilik ........................................................................................... 29

3. TRAKYA BÖLGESİ (TR21) MEVCUT DURUM ANALİZİ ............................................ 36

3.1. Bölgede Genel Durum ve Gelişme Eğilimleri ................................................................. 36

3.1.1. Bölgede Bilgi Toplumu .......................................................................................... 36

3.1.2. Bölgede Yenilikçilik ............................................................................................... 41

4. KAYNAKLAR................................................................................................................... 46

4.1. İnsan Kaynakları .......................................................................................................... 46

4.2. Sermaye ve Destek ...................................................................................................... 47

4.3. Yenilikçi Faaliyetler ...................................................................................................... 53

4.4. Yatırım ........................................................................................................................ 53

4.5. İşbirliği ve Girişimcilik .................................................................................................. 54

4.6. Sınaî Haklar ................................................................................................................. 58

4.7. Performans Göstergeleri .............................................................................................. 58

4.8. Yenilikçi KOBİ’ler ......................................................................................................... 59

4.9. İstihdam, Ticaret Hacmi ve Hibe ................................................................................... 60

5. GÜÇLÜ VE ZAYIF YÖNLER - FIRSATLAR VE TEHDİTLER (GZFT) ANALİZİ ....... 61

6. BÖLGENİN BİLGİ TOPLUMU VE YENİLİKÇİLİK 2023 VİZYONU............................ 64

7. HEDEFLER, STRATEJİLER VE FAALİYETLER .......................................................... 64

3

TABLOLAR Tablo 1 Bit Altyapısı Ve Erişimi İçin Temel Göstergeler (United Nations Publication The Global

Information Society: A Statistical View, 2008) .................................................................................... 10

Tablo 2 BİT Alt Yapısı Ve Erişimiyle İlgili Temel Göstergelerin 2005-2013 Yıllarındaki Değişimi

(ITU World Telecommunication/BİT Göstergeleri Veritabanı) ........................................................... 14

Tablo 3 2010 ve 2011 yıllarında BİT Gelişim Endeksinin (ICT Development Index-IDI) .................. 17

Tablo 4 GII en iyi 10 ekonomi, bölgesel ve gelir grubuna göre ortalamaları (0-100) .......................... 22

Tablo 5 Türkiye BİT Temel Göstergeleri, 2009-2011 (Devlet Planlama Teşkilatı Bilgi Toplumu

Dairesi Başkanlığı Bilgi Toplumu İstatistikleri 2011) .......................................................................... 24

Tablo 6 Türkiye’de Bilgisayar Ve İnternet Kullanımı Oranları, 2004-2012 ......................................... 25

Tablo 7 Türkiye’nin Ağ Hazırlık Endeksi Değerleri ............................................................................. 27

Tablo 8 BM E-Devlet Araştırmasına Göre Türkiye’nin Sıralamadaki Yeri.......................................... 28

Tablo 9 Gayri Safi Yurtiçi Ar-Ge Harcaması, 2011 .............................................................................. 30

Tablo 10 Uluslararası Yenilikçilik Endeksi (Global Innovation Index rankings, 2012) ....................... 33

Tablo 11 Bireylerin bilgisayar ve İnternet kullanım oranı (%), 2012 ................................................... 37

Tablo 12 Hanelerde İnternet erişim imkanı (%), 2012 .......................................................................... 38

Tablo 13 Evden genişbant bağlantı ile İnternet erişim imkanına sahip hanelerin toplam haneye oranı

(%), 2012 ............................................................................................................................................... 39

Tablo 14 Düzenli İnternet kullanan bireylerin* oranı (%), 2012 ......................................................... 40

Tablo 15 Son 12 Ay* İçinde Kişisel Amaçla Kamu Kurum/Kuruluşlarıyla İletişimde İnterneti

Kullanma Oranı (%), 2012 .................................................................................................................... 41

Tablo 16 İnovasyon Göstergeleri .......................................................................................................... 43

Tablo 17 TR21 (Trakya) için Yükseköğretim Kurumlarından Mezuniyet sayıları, 2011 ..................... 46

Tablo 18 TR21 (Trakya) Bölgesinde Hayat Boyu Öğrenme ve Gençlik Programlarına Katılım (2009)

............................................................................................................................................................... 47

Tablo 19 TR21 (Trakya) Bölgesi İllerinin YGS Başarı Sıralaması, 2013 ............................................. 47

Tablo 20 TR21 (Trakya) Bölgesi İllerinde Ar-Ge Merkezi Belgesi Alan Firma Sayısı ....................... 48

Tablo 21 TR21 (Trakya) Bölgesi İllerinde Ar-Ge Merkezi Belgesi Alan Firmalar .............................. 48

Tablo 22 Trakya Alt Bölgesindeki Firmaların Teknoloji Yoğunluk Sınıflandırması* ......................... 49

Tablo 23 Ar-Ge ve Yenilikçilik Faaliyetlerine Akademik Destek Verebilecek Üniversite Birimleri... 50

Tablo 24 Öğretim Elemanı Ve Öğretim Üyesi Başına Düşen Öğrenci Sayıları, 2011 .......................... 51

Tablo 25 Yıllara Göre Trakya Alt Bölgesindeki Bilimsel Yayın Sayıları, 2010................................... 51

Tablo 26 Yıllara Bölge Üniversitelerindeki Bilimsel Yayın Sayıları, 2010 .......................................... 52

Tablo 27 Ürün Geliştirme için Yapılan Harcamalar, 2010 (TL) ........................................................... 53

Tablo 28 KOSGEB Ar-Ge Destek Programına Yapılan Başvurular (2010) ......................................... 55

Tablo 29 TÜBİTAK TEYDEB'e Yapılan Başvurular ........................................................................... 55

Tablo 30 ARDEB'e Önerilen Proje Sayısı ............................................................................................ 55

Tablo 31 SAN-TEZ Programı proje başvuru sayıları, 2011 .................................................................. 56

Tablo 32 TR21(Trakya) Bölgesi SAN-TEZ Proje Başvuruları, 2007-2011 ......................................... 56

Tablo 33 TR21(Trakya) Bölgesi Kabul Edilen SAN-TEZ Projeleri, 2007-2011 .................................. 57

Tablo 34 TÜBİTAK'da Görev (Hakem) Alan Öğretim Görevlisi Sayısı .............................................. 57

Tablo 35 Patent, Faydalı Model ve Endüstriyel Tasarım Başvurularının Yıllara Göre Dağılımı ......... 58

Tablo 36 TEYDEB Tarafından Destek Verilen Proje Sayısı ................................................................ 59

4

Tablo 37 TEYDEB Tarafından Destek Verilen Projelerden Faydalanan Firma Sayısı .............................. 59

Tablo 38 ARDEB'in Desteklediği Proje Sayısı,2011 ............................................................................ 60

Tablo 39 Trakya Teknopark Bünyesindeki Ar-Ge Çalışanlarının Sektörel Dağılımı (2010) ............... 60

Tablo 40 Teknopark'da Faaliyet Gösteren Firmaların İhracat Dökümleri*, 2010 ................................ 60

Tablo 41 TEYDEB Tarafından Verilen Hibe (bin TL), 2011 ............................................................... 61

Tablo 42 ARDEB'in Verdiği Finansal Destek (bin TL) ........................................................................ 61

Tablo 43 Bilgi Toplumu Ve Yenilikçilik Özel İhtisas Komisyonu GZFT Analizi ............................... 62

Tablo 44 Bilgi Toplumu Ve Yenilikçilik Özel İhtisas Komisyonunun Belirlediği Hedefler ................ 65

5

ŞEKİLLER Şekil 1: Gelişimi Sağlayan En Önemli Faktörler .................................................................................... 7

Şekil 2: BİT Gelişim Endeksi Aşamaları .............................................................................................. 10

Şekil 3: BİT Gelişim Endeksi Göstergeleri Ve Ağırlıkları ................................................................... 11

Şekil 4: Küresel BİT gelişimi, 2001-2011 (ITU Measuring the Information Society, 2012) ............... 15

Şekil 5: Küresel BİT gelişimi, yıllık değişim, 2001-2011 (ITU Measuring the Information Society,

2012)...................................................................................................................................................... 15

Şekil 6: Sabit (a) Ve Mobil (b) Geniş Bant Abone Sayıları Ve Yıllık Artış Oranları (c,d) 2001-2011

(ITU Measuring The Information Society, 2012) ................................................................................. 16

Şekil 7: BİT Gelişim Endeksinin İlk 10 Sırasındaki Ülkelerdeki Ev Kullanıcılarının Bilgisayar Ve

İnternet Erişimine Sahip Olma Oranları ................................................................................................ 18

Şekil 8: BİT Gelişim Endeksi (ICT Development Index-IDI) Ve Alt Endekslerinin 2010-2011

Yıllarında Ülkelere Göre Değişimi ....................................................................................................... 19

Şekil 9: 2009 Yılı BİT Ar-Ge Harcamaları (AB-Google ...................................................................... 20

Şekil 10: Küresel Yenilikçilik Endeksi (The Global Innovation Index-GII) Yapısı 2012 .................... 21

Şekil 11: AB’nin Araştırma Ve Yenilikçilik Çalışmalarının ABD, Çin Ve Japonya İle Karşılaştırması

............................................................................................................................................................... 23

Şekil 12: Türkiye’de Kamu BİT Yatırımları (2002-2012) .................................................................... 26

Şekil 13: Sektörlere ve harcama gruplarına göre gayri safi yurtiçi Ar-Ge harcaması dağılımı, 2011 ... 30

Şekil 14: İstihdam edilen onbin kişiye düşen Ar-Ge personeli ............................................................. 31

Şekil 15: AB ülkelerinde Araştırma ve Yenilikçilik için yapılan harcamalar, (Innovation Union Atlas-

2011)...................................................................................................................................................... 35

6

1. GİRİŞ

Dünya değişirken yenilenmekte, yenilenirken de değişmektedir. Bilginin gittikçe önem

kazandığı hatta stratejik bir güç haline geldiği günümüzde ancak bilgi reformunu

gerçekleştirmiş ve bilgi toplumu olmayı başarmış ülkeler kendilerine bir yer bulabilmekte ve

dünyaya yön veren kararların altına imza atabilmektedirler. Yenilenme ve değişimde başarılı

ve öncü olmanın yolu bilgi toplumu tesis etmekten geçmektedir.

Küreselleşen dünyadan bahsedilirken aynı zamanda küçülen, gelişen teknoloji ile birlikte

birbirine alabildiğince yakınlaşan ülkeler ve toplumlardan söz edilmektedir. Bunun arka

planında ise bilgi ve iletişim teknolojilerindeki yeniliklerin, ekonomik ve sosyal yaşamın her

alanını ve toplumun tüm kesimlerini çeşitli yönlerden etkisi altına alması; kamu yönetimi

yaklaşımlarını, iş dünyasının iş yapma usullerini ve bireylerin yaşamlarını derinden

etkilemesi, bir başka ifadeyle toplumsal bir dönüşüme neden olması bulunmaktadır. Yeni

yüzyıla damgasını vuran bu teknolojiler, bilgi toplumuna dönüşüm için de zemin

oluşturmaktadır.

İnsanlık tarihi geçmişten günümüze kadar üç önemli aşamadan geçmiş, üç önemli devrim

yaşamış ve dönüşüme uğramıştır.

1) Tarım toplumuna geçiş.

2) Endüstri (sanayi) devrimi.

3) İletişim-Bilişim devrimidir (Kocacık, 2003) .

Her üç geçiş döneminde dünyada toplumsal, siyasi, ekonomik ve askeri dengelerde köklü

değişiklikler olmuş, bu dönemlerde gerekli değişim ve dönüşümü başarıyla tamamlayan

ülkelerde refah seviyesi ve yaşam kalitesi diğer ülkelere göre çok önde olmuştur. Bununla da

kalmayıp sonraki yüzyıllarda ekonomik, siyasi ve askeri alanlarda dünyaya yön veren ülkeler

de bu ülkeler olmuştur. 21. Yüzyılın devrimi olan, İletişim-Bilişim devrimi bu bağlamda ele

alındığında önemi daha da artmaktadır. Buna bağlı olarak da iletişim-bilişim devrimini

gerçekleştirerek bilgi toplumu olma yolunda adım atan ülkeler, önümüzdeki yıllarda

kalkınmışlık düzeyi yüksek, yaşam kalitesi iyi ve toplumsal refahı üst düzeyde olan, dünyada

yaşanan bu büyük değişim ve dönüşme öncülük eden, dünyaya yön veren ülkeler olacaktır.

7

1980’li yıllardan itibaren bilgi ve iletişim teknolojilerinde meydana gelen hızlı gelişim

beraberinde toplumun da bilgi toplumuna dönüşmesi/dönüştürülmesi zorunluluğunu

getirmiştir. Birçok ülke sanayi devrimi döneminden kalan kalkınma ve gelişme hamlelerini bu

yeni duruma göre revize etmek zorunda kalmıştır. Çünkü iletişim-bilişim önceki devrimlerden

farklı olarak, ekonomik alandaki tüm karar birimlerinin ve kurumların yapısında hızlı

değişimi ve yeniden yapılanmayı zorunlu kılan bir çalışma gerektirmektedir. Ayrıca bu

devrim bilgi ve iletişim teknolojilerinin hayatın tüm alanlarında kullanılmasını gerektirdiği

için sadece devletin değil işletmelerin, vatandaşların bir bakıma toplumun ve kurumların

tamamının bu teknolojilere uyum sağlaması ve bunları kullanmasını, kısacası bilgi toplumu

olunmasını kaçınılmaz kılmaktadır.

Bilgi çağı beraberinde bilgi toplumunu gerektirir. Bilgi ve iletişim teknolojilerinde meydana

gelen hızlı değişim ve gelişim toplumun da bu gelişime ayak uydurmasını gerektirmektedir.

Bilginin üretilmesi, geliştirilmesi, kullanılması ve yaygınlaştırılması insan tarafından

dolayısıyla toplum tarafından gerçekleştirilir. Bu sebeple toplumun bilgiye duyarlı hale

gelmesi bilgi toplumuna geçişte büyük önem taşımaktadır. Bireylerin ve toplumların

geçişlerinde en önemli parametre yeniliktir. Yenilikle ilgili yapılan tüm faaliyetler ülkelere

yeni istihdam alanlarının açılması, ürün kalitesinin artması, kaynakların daha verimli

kullanılması ve yeni kaynaklar ortaya çıkarılması gibi birçok katkı sağlamaktadır. Sayılan bu

katkıların hepsinde bilgi anahtar rol oynamaktadır.

Şekil 1: Gelişimi Sağlayan En Önemli Faktörler

Gelişim

İletişim

Yenilik Bilgi

8

Yenilik, Latince bir sözcük olan "innovatus"tan türetilmiş, "Toplumsal, kültürel ve idari

ortamda yeni yöntemlerin kullanılmaya başlanması" anlamına gelen bir kelimedir. Değişen

rekabet ortamında ayakta kalabilmek için ülkelerin, toplumların, şirketlerin ürünlerini,

hizmetlerini ve üretim yöntemlerini değiştirmeleri ve yenilemeleri gerekmektedir. Gelişim

beklenen her yerde bilgi, iletişim ve yenilik kavramları da yer alır. (Şekil 1.) Yenilik daha

önce denenmemiş, ilk defa kullanılan ürün veya yöntemlerinin ortaya çıkarıldığı büyük

atılımlarla olabileceği gibi adım adım yapılan, bir dizi geliştirme ve iyileştirme faaliyetini

içeren çalışmalarının bir sonucu olarak da ortaya çıkabilir.

2. MEVCUT DURUM ANALİZİ

2.1. Kavramlara Genel Bakış

2.1.1. Bilgi Toplumu

Bilgi toplumu kavramını dünyada ilk geliştiren kişi ekonomist Fritz Machlup’tur. 1933

yılında araştırmalarda patentin önemiyle ilgili başladığı çalışma 1962 yılında “A.B.D’de

bilginin üretilmesi ve dağıtılması” olarak sonuçlanmıştır. Büyük ilgi toplayan bu çalışma

Rusça ve Japoncaya çevrilmiştir. Bu dönemde Japonlar da bilgi toplumu üzerine çalışmalar

yapmıştır. Bilgi teknolojileri farklı isimlerde birçok bilimsel çalışmada kullanılmış ve

literatüre bilgi ekonomisi, post-endüstriyel toplum, postmodern toplum, ağ toplumu, bilgi

devrimi, bilgisel kapitalizm, ağ kapitalizmi vb. gibi birçok farklı ifadenin girmesine öncülük

etmiştir. Drucker (1969) ve Porat (1977) bilgi ekonomisi üzerinde durmuşlardır. OECD

(1981-1986) Porat’ın yaptığı bilgi ekonomisi tanımını toplam ekonomi hesaplanırken

kullanmıştır. Görüleceği üzere bilgi toplumu kavramı temelde ekonomiyle ilgili çalışmaların

sonucunda ortaya çıkmıştır. Deutsch (1983) “GSMH’nın üretiminde ve çalışanların yarıdan

fazlası bilgi ekonomisinde istihdam ediliyorsa o toplum bilgi toplumudur” demiştir.

Kongar’a (2001) göre küreselleşme, insanlığın geçirdiği üçüncü büyük devrim olan İletişim-

Bilişim Devrimi’nin görüntülerinden biridir. Küreselleşmenin iki kaynağı vardır. Birincisi

teknolojik, diğeri siyasal kaynaktır. Teknoloji kaynağını da iki farklı devrim oluşturmaktadır.

İlki iletişimi teknolojisi devrimi (telefon), ikincisi ise bilişim teknolojisinin devrimi

(bilgisayardır).

9

1990'lı yıllardan itibaren tüm dünyada olduğu bilgi toplumuna dönüşüm hızlanmıştır. Ülkeler

stratejilerini belirlerken bilgi toplumunu hedefleyecek şekilde adımlar atmış planlar

yapmışlardır. Teknolojinin gelişimine paralel olarak gelişen bilgi toplumu kavramı, ülkelerin

teknolojik çalışmaları ve teknolojik altyapıya verdikleri desteklere bağlı olarak gelişim

göstermektedir. Yapılan araştırmalarda bilgi toplumu kavramı ele alınırken genellikle bilgi ve

iletişim teknolojileri (BİT) incelenmektedir. BİT’le ilgili yapılan istatistiksel çalışmalarda,

BİT altyapısı ve erişimi,

Bireylerin ve evlerin BİT erişimi ve kullanımı,

İşletmeler tarafından BİT kullanımı,

BİT üretim sektörü ve BİT ürünlerinin uluslararası ticareti,

Eğitimde BİT kullanımı

başlıkları ele alınmaktadır. Dünyada BİT ile ilgili başta Uluslararası Telekomünikasyon

Birliği (ITU) olmak üzere, Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD), Birleşmiş

Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD), Birleşmiş Milletler İstatistik Enstitüsü

(UIS) ve Avrupa Komisyonun bir oluşumu olan Eurostat gibi kuruluşlar istatistiksel

çalışmalar yapmaktadır.

BİT altyapısı ve erişimi ile ilgili olarak yapılan araştırmalarda kullanılan parametreler şu

şekildedir. Alandaki istatistiklere standart getiren bu parametreler ITU tarafından geliştirilmiş

ve Telekomünikasyon Göstergeleri El Kitabında 2007 yılında yayınlanmıştır. Bu göstergeler

daha sonraki dönemlerde hazırlanan benzer çalışmalarda kullanılmıştır. Tablo 1. deki A1-A7

ve A10-A12 göstergeleri pozitif göstergelerdir. A8(a,b) ve A9 (a,b) tarife göstergeleridir.

10

Tablo 1 Bit Altyapısı Ve Erişimi İçin Temel Göstergeler (United Nations Publication

The Global Information Society: A Statistical View, 2008)

Temel çekirdek göstergeler

A1 100 kişiye düşen sabit telefon hattı

A2 100 kişiye düşen mobil telefon abone sayısı

A3 100 kişiye düşen bilgisayar sayısı

A4 100 kişiye düşen internet abone sayısı

A5 100 kişiye düşen genişbant internet abone sayısı

A6 Kişi başına düşen Uluslararası İnternet bant genişliği (bit)

A7 Mobil telefon hatları tarafından kapsanan nüfus yüzdesi

A8 Internet erişimi tarifeleri (ayda 20 saat), ABD $ (A8a) ve kişi başına düşen gelir

yüzdesi (A8b)

A9 Mobil telefon tarifeleri (aylık kullanım 100 dakika), ABD $ (A9a) ve kişi başına

düşen gelir yüzdesi (A9b)

A10 Kamusal internet erişim merkezlerinin yerleşim yerlerinde yaşayanların sayısına

göre yüzdesi (kentsel/kırsal)

Gelişmiş çekirdek göstergeler

A11 100 kişiye düşen radyo kanalı sayısı

A12 100 kişiye düşen televizyon kanalı sayısı

ITU ülkelerin küresel ve bölgesel olarak bilgi toplumu oranlarını belirlemek üzere BİT

Gelişim Endeksi (ICT Develeopment Index-IDI) ni geliştirmiştir (Şekil 2.). Bu endekste bilgi

toplumuna yönelik evrim için üç aşama belirlenmiştir (ITU Measuring the Information

Society The ICT Development Index, 2009);

1. BİT ağ altyapısı ve erişim düzeyini yansıtan BİT hazır olma durumu

2. Toplumda BİT kullanma düzeyini yansıtan BİT yoğunluğu

3. Etkili ve verimli BİT kullanımı sonucu yansıtan BİT etkisi

Şekil 2: BİT Gelişim Endeksi Aşamaları

11

BİT Gelişim Endeksi erişim, kullanım ve beceriler olmak üzere 3 alt endeksten oluşmaktadır.

Bu alt endekslerin parametreleri ve BİT Gelişim Endeksine etki oranları Şekil 3 te verilmiştir

(ITU Measuring the Information Society, 2012). Ülkelerin bilgi toplumu olma durumları bu

alt endekslere göre belirlenmektedir.

Şekil 3: BİT Gelişim Endeksi Göstergeleri Ve Ağırlıkları

2.1.2. Yenilikçilik

Kökeni Latince “innovates”, İngilizce “innovation” olan yenileştirmek, değiştirmek gibi

anlamları olan “inovasyon” kelimesi literatürde “yenilik” veya “yenilikçilik” olarak

kullanılmaktadır. İlk olarak Tarde, 1903 yılında inovasyonu,

1. İlk bilgi

2. Bir tutum şekillendirme

3. Kabul veya reddetmek için bir karar

4. Uygulama ve kullanım

5. Karar onayı

12

adımlarından oluşan bir karar verme süreci olarak tanımlamıştır. Bireysel alanda yaratıcılık

manasında kullanılan inovasyon kelimesi topluluk, iş-ekonomi, organizasyon-şirket gibi farklı

disiplinlerde de sıklıkla kullanılmaktadır. Piyasalar, yönetimler ve toplumlar inovasyonu daha

etkin ürünler, süreçler, hizmetler, teknolojiler veya fikirlerin gerçekleştirilmesi için

kullanmaktadırlar. İnovasyon genelde icat etme veya geliştirme kavramlarıyla karıştırılır. İcat

etme direkt olarak yeni bir şey ortaya çıkarma manasına gelirken, inovasyon sonuç elde etmek

için yeni bir fikir veya yöntem kullanmaktır. İnovasyonun geliştirmeden farkı ise bir şeyi daha

iyi yapmaktan çok, bir şeyi daha farklı yapmaktır.

2.2. Dünyada (Ülkeler ve Uluslararası Kuruluşlar) Genel Durum ve Gelişme Eğilimleri

Bu bölümde bilgi toplumu ve yenilik stratejisi ile ilgili dünyada yapılan çalışmalar,

değerlendirmeler yer almaktadır. Ülkeler ve uluslararası kuruluşların bu konularla ilgili

araştırmaları ve gelişme eğilimleri ile ilgili bilgiler Dünyada Bilgi Toplumu ve Dünyada

Yenilikçilik olmak üzere 2 ayrı başlık altında incelenmiştir.

2.2.1. Dünyada Bilgi Toplumu

Dünyada bilgi toplumuna yönelik çalışmalar 2000’li yıllardan itibaren hız kazanmaya

başlamıştır. BM 2005 yılı Kasım ayında yaptığı toplantıda 17 Mayısı Dünya Bilgi Toplumu

Günü olarak ilan etmiştir ve 2006 yılı 17 Mayıs günü ilk Dünya Bilgi Toplumu Günü olarak

kutlanmıştır.

BİT altyapısı ve erişimini inceleyen ve ITU tarafından gerçekleştirilen araştırmalarda dünya

çapındaki karşılaştırmalar ülkelerin ekonomik gelişim düzeyleri baz alınarak yapılmaktadır

buna göre ülkeler,

Gelişmiş

Gelişmekte olan

olmak üzere 2 grupta ele alınmakta ve dünya ortalaması ile karşılaştırılmaktadır. (Tablo 2).

BİT alt yapısıyla ilgili temel göstergeler göz önüne alınarak yapılan araştırmada dünyada

gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelere ait 2005-2013 yıllarındaki rakamlar Tablo 2 de

verilmiştir. Tablo da temel gösterge rakamları hem sayısal olarak (milyon adet) hem de her

yüz kişi başına düşen rakam (%) olarak verilmiştir. Tablo incelenecek olursa sabit telefon

abone sayısı tüm dünyada düşüş göstermiştir. Buna karşılık mobil telefon abone sayısı hızlı

bir şekilde artmıştır. Tüm dünyada ortalama mobil genişbant internet abone sayısı %30

13

civarındayken bu rakam gelişmekte olan ülkelerde %20, gelişmiş ülkelerde ise %75

civarındadır. Sabit geniş bant internet abone sayısı 2013 yılı itibariyle dünya genelinde

yaklaşık 696 milyona ulaşmıştır. 2010 yılında evinde bilgisayarı olan ev kullanıcılarının oranı

gelişmiş ülkelerde %69 iken bu oran dünya genelinde %36 da kalmıştır. Evinde interneti olan

veya internet kullanan bireylerin oranı ise yakın oranlarda olduğu görülmektedir. Bu da

internet kullanan bireylerin genellikle evlerinde internete sahip olduklarını gösterir. 2013

yılındaki verilere göre internete sahip olma ve kullanma oranlarında gelişmiş ülkelerin dünya

ortalamasının 2 katı olması ise dikkat çekicidir.

14

Tablo 2 BİT Alt Yapısı Ve Erişimiyle İlgili Temel Göstergelerin 2005-2013 Yıllarındaki

Değişimi (ITU World Telecommunication/BİT Göstergeleri Veritabanı)

Bilgi ve İletişim Teknolojilerinin (BİT) temel göstergeleri kullanılarak küresel bazda yapılan

çalışmalarda 2001-2011 yılları arasında dünyada özellikle mobil telefon abone sayısında

büyük bir artışın olduğu göze çarpmaktadır (Şekil 4.). ITU tarafından 2012 yılında yayınlanan

Bilgi Toplumunu Ölçme (Measuring the Information Society) çalışmasında küresel BİT

gelişiminin yıllara göre dağılımı incelendiğinde sabit geniş bant ve sabit telefon abone

sayılarında düşme olduğu gözlemlenirken mobil geniş bant abone sayılarında ciddi bir artış

olduğu görülmektedir (Şekil 5). 2011 yılı itibari ile her 100 kişiden yaklaşık 16 sı mobil geniş

15

bant kullanmaktadır. Son iki yılda mobil internet erişimlerindeki artış da göz önüne alınırsa

2013 yılı itibari ile mobil geniş bant kullanıcılarının sayısında ciddi bir artış olduğu

düşünülmektedir.

Şekil 4: Küresel BİT gelişimi, 2001-2011 (ITU Measuring the Information Society, 2012)

ITU tarafından 2012 yılında yayınlanan Bilgi Toplumunu Ölçme (Measuring the Information

Society) çalışmasında küresel BİT gelişiminin yıllara göre dağılımı incelendiğinde sabit geniş

bant ve sabit telefon abone sayılarında düşme olduğu gözlemlenirken mobil geniş bant abone

sayılarında ciddi bir artış olduğu görülmektedir (Şekil 5).

Şekil 5: Küresel BİT gelişimi, yıllık değişim, 2001-2011 (ITU Measuring the Information

Society, 2012)

16

Ülkelerin gelişmişlik düzeylerine göre sabit ve geniş bant internet abone sayıları

incelendiğinde 2011 yılı itibari ile gelişmiş ülkelerde her 100 kişiden 25 i sabit geniş bant

abonesi, her 100 kişiden 51 i mobil geniş bant internet abonesi olduğu görülmektedir (Şekil 6.

a,b). Bununla birlikte sabit ve mobil geniş bant sayılarındaki yıllık artış yüzdelerine

bakıldığında Gelişmekte olan ülkelerin dünya ortalamasının üzerinde bir artış gösterdiği göze

çarpmaktadır (Şekil 6. c,d).

Şekil 6: Sabit (a) Ve Mobil (b) Geniş Bant Abone Sayıları Ve Yıllık Artış Oranları (c,d)

2001-2011 (ITU Measuring The Information Society, 2012)

Dünyada ülkelerin Bilgi Toplumu olma seviyelerini belirleyen endeks olan BİT Gelişim

Endeksinin (ICT Development Index-IDI) 2010 ve 2011 yılına ait verileri incelendiğinde

Güney Kore’nin ilk sırada yer aldığı görülmektedir. 2010 ve 2011 yıllarında BİT Gelişim

Endeksinin ilk 40 sırasında ağırlıkta Avrupa Birliği ülkelerinin bulunduğu göze çarpmaktadır.

17

Tablo 3 2010 ve 2011 yıllarında BİT Gelişim Endeksinin (ICT Development Index-IDI)

18

BİT Gelişim Endeksinin ilk 10 sırasındaki ülkelerdeki ev kullanıcılarının bilgisayar ve

internet erişimine sahip olma oranları incelendiğinde söz konusu ülkelerde her iki oranın da

%80’in üzerinde olduğu görülmektedir. Birinci sırada bulunana Kore Cumhuriyeti’nde

internet erişim oranının bilgisayara sahip olma oranından daha yüksek olduğu göze

çarpmaktadır. Bunun mobil geniş bant internet erişimlerinin yaygın olarak kullanılmasından

kaynaklandığı düşünülmektedir.

Şekil 7: BİT Gelişim Endeksinin İlk 10 Sırasındaki Ülkelerdeki Ev Kullanıcılarının

Bilgisayar Ve İnternet Erişimine Sahip Olma Oranları

BİT gelişim endeksinin (ICT Development Index-IDI) 3 alt endeksi bulunmaktadır. Bunlar;

- Erişim alt endeksi,

- Kullanım alt endeksi,

- Beceriler alt endeksidir.

Genel IDI ve alt endekslerine göre 2010 ve 2011 yıllarına ait değişim verileri Şekil 8. de

verilmiştir. Genel BİT Gelişim endeksine göre gelişmiş ülkelerde 2010-2011 yılları arasındaki

değişim %4 iken gelişmekte olan ülkelerde bu değişim % 6.2 olmuştur. Erişim ve kullanım alt

endekslerinde dünya ortalamasında ve gelişmekte olan ülkelerde 2010-2011 yıllarında olumlu

yönde büyük bir değişim göze çarpmaktadır.

19

Şekil 8: BİT Gelişim Endeksi (ICT Development Index-IDI) Ve Alt Endekslerinin 2010-2011

Yıllarında Ülkelere Göre Değişimi

2009 yılında tüm AB ülkelerinin Framework Program (FP7) kapsamında BİT konusundaki

araştırma geliştirme (Ar-Ge) faaliyetleri için harcadığı toplam para 1.3 milyar Euro iken

Google’ın tek başına yaptığı harcama 2 milyar Euro civarındadır (Şekil 9.). Bu da AB

ülkelerinin BİT konusundaki araştırmalara ayırdığı kaynak yönünden ne kadar geride

olduğunu göstermektedir.

20

Şekil 9: 2009 Yılı BİT Ar-Ge Harcamaları (AB-Google

2.2.2. Yenilik Stratejisi

Yenilikçilikle ilgi çalışmalar gün geçtikçe artmaktadır. Dünya İş Forumu (World Business

Forum-WBF) bünyesinde 2006 yılından itibaren her yıl Dünya Yenilikçilik Forumu (World

Innovation Forum-WIF) düzenlemektedir. Avrupa Komisyonu da üye ülkelerin yenilikçilik

stratejilerini geliştirmek ve Avrupa Birliği’nin 2020 yenilikçilik hedeflerinin belirlemek için

konferanslar düzenlemektedir.

Insead (The Business School for The World) ve WIPO (World Intellectual Property

Organization) işbirliği ile hazırlanan Küresel Yenilikçilik Endeksi (The Global Innovation

Index-GII) yapısı Yenilikçilik Verimliliği Endeksi ve Yenilikçilik Girdi Alt Endeksi ile

Yenilikçilik Çıktı Alt Endeksini kapsamaktadır. Yenilikçilik girdi alt endeksinde enstitüler,

beşeri sermaye ve araştırma, altyapı, piyasalarının gelişmişliği, ticari gelişmişlik

parametreleri, Yenilikçilik çıktı alt endeksinde ise bilgi ve teknoloji çıktıları ile yaratıcı

çıktılar yer almaktadır (Şekil 10).

21

Şekil 10: Küresel Yenilikçilik Endeksi (The Global Innovation Index-GII) Yapısı 2012

En iyi 10 ekonominin 2012 yılı Küresel Yenilikçilik Endeksi incelendiğinde ilk üç sırada

İsviçre, İsveç ve Singapur yer almaktadır. Bu endekste ABD onuncu sıradadır. Bölgesel

sıralamada ise Kuzey Amerika birinci sırada, Avrupa ikinci sırada Orta Asya ve Afrika

kıtasının güneyinde yer alan ülkeler son sırada kendilerine yer bulmuşlardır. İlk sıradaki

Kuzey Amerika ülkeleri ile son sıradaki Güney Afrika ülkelerinin arasındaki Yenilikçilik

Endeksi fark iki kattan daha fazladır. Liste incelendiğinde Yenilikçilik Endekslerinin

ülkelerin gelir düzeyleriyle doğru orantılı olduğu görülmektedir. Gelir düzeyine göre ülkeler

sınıflandırıldığında gelir düzeyi yüksek olan ülkelerin Yenilikçilik Endeksi düşük olanların iki

katından daha fazla olduğu dikkat çekmektedir (Tablo 4).

22

Tablo 4 GII en iyi 10 ekonomi, bölgesel ve gelir grubuna göre ortalamaları (0-100)

Avrupa Birliği’nin araştırma ve yenilikçilik çalışmaları ABD ile karşılaştırıldığında 2006 ve

2010 göstergelerine göre ABD’nin %50 oranında AB’den daha iyi olduğu görülmektedir.

Japonya da AB’de 2006 yılında %32 oranında daha iyi iken 2010 yılında fark daha da açılmış

ve %40 a çıkmıştır. Çin geride olmasına rağmen farkı hızlı bir şekilde kapatmaktadır (Şekil

11). Özellikle son yıllarda araştırma ve yenilikçilik çalışmaları büyük önem vermekte ve

araştırma geliştirme faaliyetleri için harcama oranı hızlı bir şekilde yükselmektedir.

23

Şekil 11: AB’nin Araştırma Ve Yenilikçilik Çalışmalarının ABD, Çin Ve Japonya İle

Karşılaştırması

2.3. Türkiye’de Genel Durum ve Gelişme Eğilimleri

Bu bölümde bilgi toplumu ve yenilik stratejisi ile ilgili Türkiye’de yapılan çalışmalar,

değerlendirmeler yer almaktadır. Türkiye’de bu konularla ilgili araştırmaları ve gelişme

eğilimleri ile ilgili bilgiler Bilgi Toplumu ve Yenilik Stratejisi olmak üzere 2 ayrı başlık

altında incelenmiştir.

2.3.1. Türkiye’de Bilgi Toplumu

Bilgi teknolojilerinin dünyaya yön verdiği günümüzde, ülkemiz de çağın gerisinde kalmamak,

dahil olmakta geciktiği Sanayi Devriminde yaşadığı sıkıntıları tekrar yaşamamak için

İletişim-Bilişim Devrimine başlangıçtan itibaren dahil olmak üzere bilgi topluma dönüşmek

için gerekli adımları atmaktadır. Gerek yeni teknolojilerin ülkemize kazandırılması gerekse

mevcut kazanımların geliştirilmesi konusunda büyük gayret göstermektedir. Son yıllarda

yapılan tüm kalkınma planlarında bilgi teknolojilerinin kamu kurumlarında kullanılması ve

toplumun her kesiminin gelişen teknolojilere ayak uydurması konusunda stratejiler

geliştirilmiş ve eylem planlarına yer verilmiştir.

Türkiye’de BİT temel göstergeleriyle ilgili araştırmalar Devlet Planlama Teşkilatı Bilgi

Toplumu Dairesi Başkanlığı tarafından her yıl Bilgi Toplumu İstatistikleri başlığı altında

kayıt altına alınmaktadır. Bilgi Toplumu İstatistikleri 2011 yılında hazırlanan raporda

24

Türkiye’nin 2009-2011 yıllarındaki BİT temel göstergelerine ait değerler Tablo 5 de

verilmiştir. Tabloya göre internet erişimi olan hane sayısında ciddi artış olduğu ve 2011

yılında internet kullanan hane sayısının %42 oranında olduğu görülmektedir. Yine bu 3 yıllık

sürede geniş bant abone sayısında 2 kata yakın bir artış olduğu görülmektedir.

Tablo 5 Türkiye BİT Temel Göstergeleri, 2009-2011 (Devlet Planlama Teşkilatı Bilgi

Toplumu Dairesi Başkanlığı Bilgi Toplumu İstatistikleri 2011)

Türkiye’de 2004-2012 yılları arasında Bilgisayar ve İnternet kullanım oranları Tablo 6 da

verilmiştir. 2012 yılı itibari ile bilgisayar kullanım oranı %48.7, internet kullanım oranı ise

%47.4 tür. Hem bilgisayar kullanımında hem de internet kullanımında kentlerdeki oran kırsal

alandaki oranın 2 katı kadar olduğu görülmektedir. 2004 yılından itibaren bilgisayar ve

internet kullanımında Türkiye genelinde hızlı bir artış göze çarpmaktadır.

25

Tablo 6 Türkiye’de Bilgisayar Ve İnternet Kullanımı Oranları, 2004-2012

Bilgisayar - Computer İnternet - Internet

Yıl Year

Topla

m-

Total

Erkek

-Male

Kadın

-

Femal

e

Toplam

-Total Erkek

-Male

Kadın

-

Femal

e

Bilgisayar ve

İnternet

kullananlar

Türkiye

2004 23,6 31,1 16,2 18,8 25,7 12,1

2005 22,9 30,0 15,9 17,6 24,0 11,1

2006 - - - - - -

2007 33,4 42,7 23,7 30,1 39,2 20,7

2008 38,0 47,8 28,5 35,9 45,4 26,6

2009 40,1 50,5 30,0 38,1 48,6 28,0

2010 43,2 53,4 33,2 41,6 51,8 31,7

2011 46,4 56,1 36,9 45,0 54,9 35,3

2012 48,7 59,0 38,5 47,4 58,1 37,0

Kent

2004 31,4 40,3 22,5 25,6 34,0 17,2

2005 29,6 37,3 21,7 23,1 30,3 15,6

2006 - - - - - -

2007 40,1 50,6 29,1 36,6 46,9 25,9

2008 45,2 55,8 34,9 43,1 53,5 33,1

2009 47,7 58,5 37,0 45,5 56,5 34,6

2010 50,6 61,3 40,3 49,2 59,8 39,0

2011 54,7 64,6 45,0 53,2 63,2 43,4

2012 57,8 68,0 47,7 56,6 67,0 46,3

Kır

2004 10,4 15,2 5,8 7,5 11,6 3,6

2005 11,7 17,1 6,6 8,2 12,8 3,9

2006 - - - - - -

2007 17,8 24,1 11,5 15,2 21,3 9,0

2008 20,6 28,4 13,1 18,3 26,0 10,9

2009 22,2 30,9 14,1 20,7 29,1 12,9

2010 25,6 34,9 16,6 23,7 33,1 14,6

2011 26,9 36,2 17,8 25,7 35,3 16,4

2012 27,6 37,8 18,0 26,4 37,1 16,3

Türkiye’de kamu BİT yatırımları tarım, madencilik, imalat, enerji, ulaştırma ve haberleşme,

turizm, eğitim ve sağlık sektörleri ile bu sektörlerin dışında kalan konuları kapsayan diğer

kamu hizmetleri sektörlerine ayrılacak şekilde sınıflandırılmıştır. Diğer kamu hizmetleri

sektörü altındaki BİT yatırımları Cumhurbaşkanlığı, TBMM Başkanlığı, Başbakanlık gibi

kurumlara ait yatırımların yer aldığı genel idare ile adalet hizmetleri, güvenlik hizmetleri,

düzenleyici ve denetleyici kurumlar, yerleşme-şehirleşme, çevre, esnaf, sanatkâr ve küçük

sanayi, teknolojik araştırma, sosyal güvenlik ve istihdam, afetler alt sektörlerinde

gerçekleştirilmektedir. Türkiye’deki 2002-2012 yılları arasındaki kamu BİT yatırımları Şekil

26

12. de gösterilmiştir. 2002 yılında merkezi yönetim bütçesinden BİT yatırımları için ayrılan

ödenek 2012 yılı fiyatlarıyla yaklaşık 577 milyon TL iken, 2012 yılı için bu değer 2,5 milyar

TL’ye yaklaşmıştır. 2008 yılı haricinde bir önceki yıla göre sürekli artış gösteren kamu BİT

yatırımlarında 2002 yılından bu yana 4 kattan fazla bir artış kaydedilmiştir 2011 yılından

sonra yaşanan büyük artışta özellikle eğitim sektöründeki projelerin etkisi olmuştur.

Şekil 12: Türkiye’de Kamu BİT Yatırımları (2002-2012)

Ülkelerin e-dönüşüm performansının hesaplanması için değişik hazırlık endeksleri

kullanılmakta ve bu endeks değerleri dikkate alınarak ülkelerin sıralaması yapılmaktadır. Her

endeks farklı tanım ve metodoloji ürünü olduğu için hazırlık düzeyinin ölçülmesinde değişik

kriterler kullanılmakta, dolayısıyla ülkelerin sıralaması her endekste farklı olabilmektedir.

Ülkelerin BİT’i ne ölçüde kullandığı veya kullanmaya hazır olup olmadığına ilişkin çeşitli

kurum ve kuruluşlar tarafından düzenli olarak uluslararası sıralamalar yayınlanmaktadır.

Dünya Ekonomi Forumu tarafından 2001 yılından itibaren düzenli olarak ağ hazırlık endeksi

yayınlanmaktadır. Bu kapsamda DPT Bilgi Toplumu Dairesi Başkanlığı tarafından

yayınlanan Bilgi Toplumu istatistikleri 2011 isimli çalışmada bu endekse yer verilmiştir.

Tablo 7 de Dünya Ekonomi Forumu Ağ Hazırlık Endeksi (World Economic Forum Network

Readiness Index) ile Birleşmiş Milletler e-Devlet Araştırması’nda (United Nations e-

Government Survey) ülkemizin e-performansına ilişkin bilgiler verilmektedir.

27

Tablo 7 Türkiye’nin Ağ Hazırlık Endeksi Değerleri

Türkiye ağ hazırlık endeksinde 2001’de 75 ülke içinde 41. sırada yer almıştır. Sonraki yıllarda

çalışmada değerlendirilen ülke sayısının artmasıyla 2010’da 138 ülke içinde 71. sıraya

düşmüştür.

Ağ hazırlık endeksi “ortam, hazırlık ve kullanım” alt endekslerinden oluşmaktadır. Her alt

endeks de kendi içinde 3 bileşene ayrılmakta ve her bir bileşen de 10 civarında değişkene

dayalı olarak hesaplanmaktadır. Ülke skorları alt endekslerin basit aritmetik ortalamaları

alınarak hesaplanmaktadır. Alt endeksler ve bunların hesaplanmasında kullanılan bileşenler şu

şekildedir.

Ortam (Environment) Alt Endeksi:

İş ortamı (market environment), politik ortam (political and regulatory environment) ve

altyapı ortamı (infrastructure environment) bileşenlerinden oluşmaktadır. Ortam alt endeksi

sıralamasında ülkemiz, 2009 yılında bulunduğu 59. sıradan 2010 yılında 63. sıraya düşmüştür.

Hazırlık (Readiness) Alt Endeksi:

Hazırlık alt endeksi bireylerin, iş dünyasının ve devletin BİT’i kullanmaya hazır olma

durumunu göstermektedir. Bu alt endeks, bireysel hazırlık (individual readiness), iş dünyası

hazırlık (business readiness) ve kamu hazırlık (government readiness) bileşenlerinden

28

oluşmaktadır. Hazırlık alt endeksinde ülkemiz, 2009 yılında bulunduğu 90. sıradan 2010

yılında 81. sıraya yükselmiştir.

Kullanım (Usage) Alt Endeksi:

Bu alt endeks, bireysel kullanım (individual usage), iş dünyası kullanım (business usage) ve

kamu kullanım (government usage) bileşenlerinden oluşmaktadır. Kullanım alt endeksinde

ülkemiz 2009 ve 2010 yıllarında 62. sırada yer almıştır.

Birleşmiş Milletler e-Devlet Araştırması

2003, 2004, 2005, 2008 ve 2010 yıllarında gerçekleştirilen Birleşmiş Milletler (BM) e-Devlet

Araştırması (e-Government Survey), BM ülkelerini değerlendirerek 0 ve 1 arasında değişen e-

devlet hazırlık endeksi üretmektedir. E-Devlet endeksi “çevrimiçi hizmetler, altyapı ve insan

kaynağı” olmak üzere üç alt endeksten oluşmaktadır. Endeks ülkelerin e-devlet

performanslarını birbirleriyle karşılaştırmakta ve uluslar arası bir sıralama ortaya koymaktadır

(Tablo 8).

Tablo 8 BM E-Devlet Araştırmasına Göre Türkiye’nin Sıralamadaki Yeri

BM E-Devlet Araştırmasına göre Türkiye’nin e-devlet endeksi dünya ortalamalarının

üzerinde bulunmaktadır. Ülkemiz 2003 yılında elde ettiği 0,506 skorunu daha sonraki yıllarda

yakalayamamış olmakla beraber, 2008’de 76. sıradayken 2010’da 69. sıraya yükselerek

olumlu yönde gelişme kaydetmiştir.

Çevrimiçi hizmetler alt endeksi kamu bilgi sistemlerinin olgunluk düzeyleri ve entegre hizmet

sunumuna verilen skorlar ile hesaplanmaktadır. Bu alt endekste ülkemiz 2010 yılında 62.

sırada yer almıştır. Altyapı alt endeksi internet kullanıcı sayısı, sabit ve mobil abone

yoğunluğu, kişisel bilgisayar ve sabit genişbant erişim oranları ile belirlenmektedir. Altyapı

29

alt endeksinde ülkemiz 2010 yılında 68. sırada yer almıştır. İnsan kaynağı alt endeksi okuma

yazma ve okullaşma oranları ile belirlenmektedir. İnsan kaynağı ve altyapı alt endeksleri

veriye dayalı olarak hazırlanmış, fakat çevrimiçi hizmetler alt endeksi web üzerinden yapılan

araştırma ile sınırlı kalmıştır. BM çalışmasına göre; Türkiye diğer iki alt endekse kıyasla

insan kaynağı alt endeksinde geride kalmış, çevrimiçi hizmetlerde nispeten daha iyi bir

sıralama elde etmiştir.

2.3.2. Türkiye’de Yenilikçilik

Koç ve Mente (2007)’nin, Freeman ve Lundvall’dan yaptıkları aktarıma göre Ulusal

İnovasyon Sistemi (ULİS), ulusal ekonomide yeni ürünlerin yayınımını ve tanımını, süreçleri,

sistemleri etkileyen bütün kurumsal ve yapısal faktörleri içeren bir sistemdir (Freeman, 1992).

Bu tanım üretim faaliyetlerinin yan bir ürünü olarak öğrenmeyi etkileyen ekonomik yapı ile

kurumsal düzenin bütün yön ve bölümlerini içerir (Lundvall, 1992). Bir ülkenin inovasyonda

yetkinlik kazanması ve inovasyon sürecinin başarıyla işleyebilmesi için, ülkenin bilim ve

teknoloji sistemiyle (temel araştırmaları yapan üniversitelerin ve uygulamalı araştırmaları

yapan büyük ölçekli kamu araştırma laboratuvarlarının oluşturduğu sistem) üretim sistemi

arasında bir etkileşim-iletişim ortamının yaratılması gerekir (Göker, 2000).

Türkiye'de ilk AR-GE araştırması OECD tarafından hazırlanan "Araştırma ve Deneysel

Geliştirme Taramaları İçin Önerilen Standart Uygulama- Frascati Kılavuzu"na uygun olarak

Mayıs 1991-Mayıs 1992 tarihleri arasında 1990 yılı referans alınarak gerçekleştirilmiştir. Bu

tarihten sonra yıllık olarak derlenmektedir.

2011 yılı Ar-Ge Faaliyetleri Araştırması sonuçlarına göre kamu kuruluşları, vakıf

üniversiteleri ve ticari sektördeki anket sonuçları ile devlet üniversitelerinin bütçe ve personel

dökümlerine dayalı olarak Türkiye’de Gayri Safi Yurtiçi Ar-Ge Harcaması 2011 yılında bir

önceki yıla göre % 20,4 artarak 11 154 Milyon TL olarak hesaplanmıştır. Türkiye’de Gayri

Safi Yurtiçi Ar-Ge harcamasının Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) içindeki payı ‰ 8,6’dır.

Bu oran 2010 yılında ‰8,4’tür (Tablo 9).

30

Tablo 9 Gayri Safi Yurtiçi Ar-Ge Harcaması, 2011

2011 yılında Gayri Safi Yurtiçi Ar-Ge harcamalarının %45,5’i yükseköğretim, %43,2’si ticari

kesim ve %11,3’ü kamu kesimi tarafından gerçekleştirilmiştir. Bir önceki yıl yükseköğretim

%46 ile ilk sırada yer alırken, bunu %42,5 ile ticari kesim, %11,4 ile kamu kesimi takip

etmekteydi.

Ar-Ge harcamaları, finanse eden kesimler itibarıyla incelendiğinde; 2011 yılında harcamaların

%45,8’i ticari kesim, %29,2’si kamu kesimi, %20,8’i yükseköğretim kesimi, %3,4’ü yurtiçi

diğer kaynaklar ve %0,7’si yurtdışı kaynaklar tarafından karşılanmıştır (Şekil 13).

Şekil 13: Sektörlere ve harcama gruplarına göre gayri safi yurtiçi Ar-Ge harcaması dağılımı,

2011

2011 yılında Tam Zaman Eşdeğeri (TZE) cinsinden toplam 92 801 kişi Ar-Ge personeli

olarak çalışmıştır. Bir önceki yıla göre TZE cinsinden Ar-Ge personel sayısındaki artış

31

%13,5’tir. Sektörler itibarı ile dağılıma bakıldığında, TZE cinsinden toplam Ar-Ge

personelinin 2011 yılında %48,9’u ticari kesimde, %38,4’ü yükseköğretim kesiminde ve

%12,7’si kamu kesiminde bulunmaktadır. 2011 yılında istihdam edilen 10 000 kişiye düşen

Tam Zaman Eşdeğeri (TZE) Ar-Ge personeli sayısı 38,5 kişidir.

İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS) 1.Düzeye göre 2011 yılında Ar-Ge

harcamalarının en yüksek olduğu bölge %28,2 ile Batı Anadolu Bölgesi (TR5) iken, bunu

%20,8 ile Doğu Marmara (TR4) ve %19,2 ile İstanbul (TR1) Bölgesi takip etmektedir.

Ar-Ge personel sayısına göre ise %23,7 ile Batı Anadolu Bölgesi (TR5) ilk sırada yer

almaktadır. Bu bölgeyi %21,7 ile İstanbul (TR1) ve %15,1 ile Doğu Marmara (TR4) Bölgeleri

izlemektedir (Şekil 14.).

Şekil 14: İstihdam edilen onbin kişiye düşen Ar-Ge personeli

2012 yılında yayınlanan Global Yenilikçilik Endeksi’nde (Global Innovation Index)

yenilikçilik girdi ve çıktıları ölçülmüştür. Girdiler ülkelerin maliye ve eğitim politikaları ile

yenilik ortamlarını kapsamaktadır. Çıktılar ise patentleri, teknoloji transferlerini ve araştırma

geliştirme sonuçlarını içermektedir. Tablo 10 da Uluslararası Yenilikçilik Endeksinde ülke

32

sıralamaları görülmektedir. 0-100 arası puanlamayla yapılan değerlendirmede birinci sırada

68.2 puanla İsviçre yer alırken, Türkiye bu sıralamada 34.1 puanla 74. Sırada yer almaktadır.

33

Tablo 10 Uluslararası Yenilikçilik Endeksi (Global Innovation Index rankings, 2012)

35

2009 yılında AB ülkelerinde yapılan araştırmada araştırma ve yenilikçilik için yapılan

harcamalara ait harita Şekil 15. te verilmiştir. Haritaya göre Finlandiya, İsveç yenilikçilik

çalışmaları için en fazla kaynak ayıran ülkeler olarak gözükürken, Almanya, İsviçre ve

Avusturya bu ülkeleri takip etmektedir. Avrupa’nın doğusunda yer alan Türkiye’nin de

aralarında bulunduğu ülkeler ise araştırma ve yenilikçilik çalışmalarına en az kaynak ayıran

ülkeler olduğu görülmektedir.

Şekil 15: AB ülkelerinde Araştırma ve Yenilikçilik için yapılan harcamalar, (Innovation

Union Atlas-2011)

36

3. TRAKYA BÖLGESİ (TR21) MEVCUT DURUM ANALİZİ

3.1. Bölgede Genel Durum ve Gelişme Eğilimleri Bilgi toplumu ve yenilikçilik Türkiye’de ve dünyada olduğu gibi bölgede de gelişme eğilimi

içerisindedir. Bölgenin coğrafi konumu ve özellikleri, insan kaynakları ve ekonomik durumu

göz önünde bulundurulduğunda hem bilgi toplumu hem de yenilikçilik açısından diğer

bölgelere öncülük edecek potansiyele sahip olduğu görülmüştür. Bu bölümde bölgenin bilgi

toplumu ve yenilikçilik açısından istatistiksel sonuçları incelenerek değerlendirmeler

yapılmıştır. Ayrıca bilgi toplumu ve yenilikçilik ihtisas komisyonun yaptığı GZFT analizi

incelenmiştir.

3.1.1. Bölgede Bilgi Toplumu

Tekirdağ, Edirne ve Kırklareli illerini kapsayan bölgemize özel bilgi toplumu temel

göstergeleri kullanılarak yapılmış araştırmaların çok az olduğu görülmüştür. Türkiye genelini

kapsayan farklı yıllarda çok sayıda çalışma yapılmışken bölgemize özel verileri içeren

çalışmalara rastlanmamıştır. Türkiye İstatistik Kurumunun yaptığı çalışmalarda Türkiye 12

bölgeye ayrılmıştır, TR2 Batı Marmara olarak adlandırılan bölge içeresinde Tekirdağ, Edirne,

Kırklareli, Balıkesir, Çanakkale yer almaktadır. Bu bölgenin Trakya bölgesini kapsaması

sebebiyle araştırmada elde edilen verilerin bölgemiz verilerine yakın değerler olduğunu

varsayabiliriz. Buna göre bölgelerde bireylerin bilgisayar ve internet kullanımım oranları

incelenecek olursa, 16-74 yaş aralığındaki 39.992 kişi ile yapılan yüz yüze görüşmeler

sonucunda Türkiye genelinde bilgisayar kullanma oranı %48,7, internet kullanma oranı

%47,4 olduğu buna karşılık bölgemizi de kapsayan TR2 Batı Marmara bölgesinde bilgisayar

kullanma oranı %44,4, internet kullanma oranı %44 olduğu görülmektedir. Bölgede bireylerin

bilgisayar kullanma oranının Türkiye ortalamasının altında olduğu görülmektedir. Aynı

araştırmada TR1 İstanbul, TR4 Doğu Marmara ve TR5 Batı Anadolu bölgelerinin Türkiye

ortalamasının çok üzerinde göze çarpmaktadır (Tablo 11).

37

Tablo 11 Bireylerin bilgisayar ve İnternet kullanım oranı (%), 2012

BÖLGELER Bilgisayar İnternet

Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın

TR Türkiye 48,7 59,0 38,5 47,4 58,1 37,0

TR1 İstanbul 62,2 71,9 52,2 60,9 70,9 50,5

TR2 Batı Marmara 44,4 52,8 36,2 44,0 52,6 35,5

TR3 Ege 50,4 59,3 41,5 49,7 58,4 40,9

TR4 Doğu Marmara 57,2 66,8 47,7 56,3 65,4 47,3

TR5 Batı Anadolu 58,6 68,3 49,4 57,1 67,1 47,6

TR6 Akdeniz 43,9 54,2 33,9 42,9 53,8 32,5

TR7 Orta Anadolu 44,6 57,3 32,4 42,2 54,9 30,0

TR8 Batı Karadeniz 40,3 49,1 31,8 38,6 47,3 30,2

TR9 Doğu Karadeniz 35,1 45,9 24,6 33,4 45,5 21,8

TRA

Kuzeydoğu

Anadolu 33,4 45,5 22,1 32,2 45,7 19,6

TRB

Ortadoğu

Anadolu 35,7 47,5 23,9 34,1 46,0 22,4

TRC

Güneydoğu

Anadolu 30,8 44,2 18,2 29,4 44,2 15,6

Yine bilgi toplumu temel göstergelerinden biri olan hanelerde internete erişim imkânı oranları

incelendiğinde, 12.806 hanede yapılan araştırmada Türkiye genelinde internete erişim imkânı

olan hanelerin oranı %47,2 iken TR2 Batı Marmara bölgesinde bu oran %49,7’dir (Tablo 12

). Aynı tabloda kentsel alanla kırsal alan arasında hanelerde internet erişim imkanı oranlarının

yarı yarıya olduğu görülmektedir.

38

Tablo 12 Hanelerde İnternet erişim imkanı (%), 2012

İnternete erişim

imkanı VAR

İnternete erişim

imkanı YOK Bilmiyor

TR Türkiye 47,2 51,6 1,2

TR Kent 55,5 43,8 0,8

TR Kır 27,3 70,6 2,1

TR1 İstanbul 60,5 39,1 0,4

TR2 Batı Marmara 49,7 49,4 0,9

TR3 Ege 45,5 53,7 0,8

TR4 Doğu Marmara 60,6 39,0 0,4

TR5 Batı Anadolu 57,5 41,4 1,1

TR6 Akdeniz 39,6 58,9 1,5

TR7 Orta Anadolu 41,0 57,3 1,6

TR8 Batı Karadeniz 39,5 60,3 0,2

TR9 Doğu Karadeniz 32,6 62,0 5,5

TRA

Kuzeydoğu

Anadolu 41,5 54,2 4,3

TRB Ortadoğu Anadolu 35,6 60,8 3,7

TRC

Güneydoğu

Anadolu 21,5 77,8 0,7

İnternet bağlantı türüne göre hanelerde internete erişim imkanına sahip olma da BİT temel

göstergelerinden birisidir. Türkiye’de hanelerin internete erişim türleri ve tüm hanelere oranı

Tablo 13’de verilmiştir. Tabloya göre bölgede genişbant bağlantısına sahip olan hanelerin tüm

hanelere oranı %41 civarındadır.

39

Tablo 13 Evden genişbant bağlantı ile İnternet erişim imkanına sahip hanelerin toplam

haneye oranı (%), 2012

İnternet bağlantı

türü TR1 TR2 TR3 TR4 TR5 TR6 TR7 TR8 TR9 TRA TRB TRC

Genişbant bağlantı 58,7 41,5 43,3 53,1 55,0 34,2 34,7 35,5 31,3 28,8 27,7 20,7

ADSL bağlantı 46,6 32,7 31,8 40,5 37,9 19,5 25,6 22,3 28,3 16,4 13,8 15,5

Kablolu sabit

bağlantı (Kablo

TV altyapısı

üzerinden kablolu

İnternet (Uydunet),

Fiber bağlantı)

5,6 1,7 2,7 6,2 7,5 5,3 0,5 2,5 0,2 0,4 1,0 0,7

Kablosuz sabit

İnternet bağlantısı

(uydu, WiFi)

1,5 0,4 2,0 2,4 3,3 3,6 0,7 0,6 0,8 0,2 1,6 0,6

Kablosuz mobil

bağlantı (3G,

UMTS)

18,1 14,5 14,3 12,8 14,9 13,3 13,0 15,5 4,5 16,7 19,1 4,5

Cep telefonu

üzerinden 3G

bağlantı

13,0 11,1 9,6 8,8 8,6 9,8 10,2 11,8 2,0 13,8 17,4 1,6

3G modemi

üzerinden mobil

bağlantı (VINN,

JET, VODEM gibi

mobil modem)

7,7 5,3 6,0 5,1 7,1 4,7 4,5 5,5 2,5 4,4 2,9 3,4

Bölgelere göre her gün veya haftada en az bir kez düzenli internet kullanan bireylerin dağılımı

incelendiğinde en yüksek oran %50 civarındaki TR1 İstanbul ve TR5 Batı Anadolu olduğu

dikkat çekmektedir. Türkiye ortalaması %37,8 iken TR2 Batı Marmara bölgesi %34,2 ile

Türkiye ortalamasının altında bir oranda olduğu görülmektedir (Tablo 14).

40

Tablo 14 Düzenli İnternet kullanan bireylerin* oranı (%), 2012

Toplam Erkek Kadın

Son üç ay içinde İnternet

kullanan bireyler içinde

Toplam Erkek Kadın

TR Türkiye 37,8 47,6 28,2 88,5 89,9 86,3

TR Kent 46,1 56,2 36,0 89,7 91,1 87,5

TR Kır 18,8 27,3 10,6 82,5 84,3 78,2

TR1 İstanbul 50,3 59,7 40,6 90,7 91,8 89,1

TR2 Batı Marmara 34,2 43,3 25,3 86,9 89,8 82,5

TR3 Ege 41,2 49,9 32,6 91,0 92,4 88,8

TR4 Doğu Marmara 43,8 52,1 35,6 87,6 88,0 87,1

TR5 Batı Anadolu 47,3 58,4 36,9 89,8 92,8 85,6

TR6 Akdeniz 32,2 41,9 22,8 84,1 86,4 80,2

TR7 Orta Anadolu 32,0 43,3 21,2 86,6 87,0 85,8

TR8 Batı Karadeniz 29,3 37,0 21,8 86,2 89,5 81,3

TR9 Doğu Karadeniz 24,6 33,5 16,1 89,6 89,4 90,0

TRA Kuzeydoğu Anadolu 22,9 33,2 13,3 84,8 85,4 83,3

TRB Ortadoğu Anadolu 25,1 36,1 14,3 85,3 87,5 80,5

TRC Güneydoğu Anadolu 24,1 36,9 12,1 87,5 86,9 89,2

* 16-74 yaş grubu

Düzenli İnternet kullanıcısı: Her gün veya haftada en az bir defa İnternet kullanan birey.

Kişisel amaçla kamu kurum ve kuruluşlarıyla iletişimde interneti kullanma oranlarında

Türkiye genel ortalaması %20,4 iken TR2 Batı Marmara bölgesi %19’luk rakamla Türkiye

ortalamasının altın yer almaktadır. Son 12 ay içerisinde internet kullanan içinde bu oran %45

civarında olup Türkiye geneliyle yakın bir orandadır (Tablo 15).

41

Tablo 15 Son 12 Ay* İçinde Kişisel Amaçla Kamu Kurum/Kuruluşlarıyla İletişimde

İnterneti Kullanma Oranı (%), 2012

BÖLGELER Tüm bireyler** içindeki

oran

Son 12 ay içinde İnternet

kullanan bireyler** içindeki

oranı

TR Türkiye 20,4 45,1

TR1 İstanbul 33,8 57,7

TR2 Batı Marmara 19,0 44,9

TR3 Ege 17,4 36,8

TR4 Doğu Marmara 22,2 41,8

TR5 Batı Anadolu 29,5 53,8

TR6 Akdeniz 17,1 42,6

TR7 Orta Anadolu 17,3 43,5

TR8 Batı Karadeniz 16,1 44,4

TR9 Doğu Karadeniz 6,6 21,8

TRA Kuzeydoğu Anadolu 9,6 31,5

TRB Ortadoğu Anadolu 13,4 41,7

TRC Güneydoğu Anadolu 6,9 24,3

* Nisan 2011 - Mart 2012

** 16-74 yaş grubu

3.1.2. Bölgede Yenilikçilik

Geçmişte üretim yapısının ve uluslararası sermayenin akış yönünün belirlenmesinde etken

olan ucuz işgücü ve hammadde bolluğu gibi geleneksel faktörler önemini görece yitirirken,

etkin işleyen bir piyasa mekanizmasına, kurumsal yapıya, gelişmiş bir teknolojik ve ticari

altyapıya sahip olmanın ve pazarın değişen tercihlerini yakından izleyebilmenin önemi

artmıştır. Uluslararası piyasalarda uzmanlaşmaya ağırlık veren, üretim teknolojisini ve yenilik

yaratma kapasitesini geliştirebilen ülkeler mal ve hizmet üretiminde giderek daha bilgi yoğun

ve yüksek katma değer getiren bir yapıya geçiş yapabilmektedir (DPT,2006).

Mal ve hizmetleri geçmişe nazaran daha bilgi yoğun, yüksek katma değerli, çevre dostu ve

güvenli üretebilmeyi sağlayan yenilikçilik (inovasyon) kapasitesi ekonomik kalkınmanın

bağlı olduğu etkenlerden biridir. İnovasyon, ekonomi yazınında çoğunlukla üretimde

kullanılan teknolojilerin geliştirilmesi olarak ele alınmıştır. Bunun yanı sıra ekonomik

faaliyetlerin etkin şekilde gerçekleştirilmesi ve toplumun yeni teknolojileri kullanmaya

42

yatkınlığı yenilikçilik konulu araştırmaların eğildiği temel noktalardır (Lazonick, 2004).

Diğer bir deyişle yenilikçilik sisteminin temelinde hem teknik hem de sosyo-ekonomik ve

demografik bileşenler bulunur. Dolayısıyla toplumun yenilikçilik potansiyeli teknik, sosyo-

ekonomik ve demografik göstergeleri göz önünde bulunduran bütünsel bir yaklaşımla

belirlenmelidir.

Hollanders (2009), Chen (2008), Nijkamp (2010) ve U.S. Innovation (2010) çalışmalarındaki

bütünsel yaklaşımdan esinlenerek Trakya alt bölgesinin mevcut durumunu raporlamak için

kullanılacak göstergeler belirlenmiştir. Kriterlerin belirlenmesinde göz önünde bulundurulan

diğer husus da bölgesel verilerin ulaşılabilirliği olmuştur. Tablo 16’da yenilikçilik

göstergeleri ve ilgili bölgesel verilerin ulaşılabilirliği verilmiştir.

43

Tablo 16 İnovasyon Göstergeleri

Kategori Yenilikçilik

Göstergesi Geniş Tanım Ölçütler

Veri

Ulaşılabilirliği Kaynak

Kay

nak

lar

İnsan

Kaynakları Kalifiye işgücüne erişim

Fen ve Mühendislik Fakültesi Lisans, Yüksek Lisans ve

Doktora Mezunlarının Sayısı Hayır -

Yüksek Öğretim Kurumları Lisans, Yüksek Lisans ve

Doktora Mezunlarının Sayısı Evet TÜİK

Hayat Boyu Öğrenme ve Gençlik Programlarına Katılım Evet Ulusal Ajans

Bölge İllerinin Ortalama ÖSS Puanına Göre Türkiye

Sıralaması Evet ÖSYM

Sermaye ve

Destek

Ar-Ge ve yenilikçilik faaliyetleri

için sermaye

Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın Ar-Ge Merkezi Belgesi

Verdiği İşletmeler Evet SAGM

Risk Sermayesi Hayır -

İmalat Sanayinin Teknoloji Yoğunluğuna Göre Sınıfı Evet

Tekirdağ, Edirne

ve Kırklareli İl

Brifingleri

Akademik Destek

Bölge Üniversitelerindeki Mühendislik ve Fen Bilimleri

Fakülteleri Evet

nku.edu.tr,

trakya.edu.tr,

kirklareli.edu.tr

Öğretim Görevlisi (Profesör, Doçent ve Yrd. Doçent)

Başına Öğrenci Sayısı Evet TÜİK

Bilimsel Yayın Sayısı Evet ISI Web of

Knowledge

Ar-Ge ve yenilikçilik destek

programları

KOSGEB, TÜBİTAK ve Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın

Yürüttüğü Destek Programları ile AB Ar-Ge Proje

Ortaklıkları: EUREKA, 7. Çerçeve Programı, Rekabet

Edebilirlik ve Yenilikçilik Programı

Evet

TÜBİTAK,

KOSGEB,

SAGM

Yen

ilik

çi

Faa

liyet

ler

Yatırım

Firmaların ve kamu kuruluşlarının

yenilik yaratma ve yeniliğe uyum

sağlama amacıyla yaptığı

yatırımlar

Ar-Ge Harcaması Kısmen Teknopark, TÜ,

NKÜ

Bilişim Teknolojilerine Yapılan Yatırımlar Hayır -

Ar-Ge Haricindeki İnovasyon Faaliyetleri için Yapılan Hayır -

44

Harcama

İşbirliği ve

Girişimcilik

Yenilikçi firmalar ve kamu

kuruluşları arasındaki işbirliği ile

bölgedeki girişimcilik potansiyeli

Ar-Ge ve İnovasyon Destek Programlarına Başvurular Evet

TÜBİTTAK,

KOSGEB,

SAGM

Bilimsel ve Teknolojik İşbirliği Ağları ve Platformları Hayır -

TÜBİTAK'da Görev (hakem / panelist) Alan Bölge

Üniversitelerinde Görevli Öğretim Üyelerinin Sayısı Evet TÜBİTAK

Sınai

Haklar

Buluş niteliği taşıyan ya da mal ve

hizmet üretiminde rekabet

edebilirliğe hizmet eden yenilikçi

fikirlerin mülkiyet hakkı

Patent Başvuru ve Tescil Sayıları Evet TPE

Faydalı Model Başvuru ve Tescil Sayıları Evet TPE

Endüstriyel Tasarım Başvuru ve Tescil Sayıları Evet TPE

Per

form

ans

Göst

ergel

eri Yenilikçi

KOBİler

İnovasyon sürecinde başarılı

KOBİler

Üründe ya da Üretim Sürecinde Yenilikçi KOBİlerin

Sayısı Hayır -

Pazarlama ya da Kurumsal Alanda Yenilikçi KOBİlerin

Sayısı Hayır -

İşgücü Masraflarını Önemli Ölçüde Azaltan KOBİlerin

Sayısı Hayır -

Hammadde ve Enerji Masraflarını Önemli Ölçüde

Azaltan KOBİlerin Sayısı Hayır -

İstihdam,

Ticaret

Hacmi ve

Hibe

Temel Ekonomik Göstergeler

Orta Yüksek ve Yüksek Teknoloji Sanayi Sektörlerindeki

İstihdam Oranı Hayır -

Bilgi Yoğun Hizmet Sektöründeki İstihdam Oranı Hayır -

Hem Firmaya Hem Pazara Yeni Ürünlerin Satışından

Elde Edilen Gelirin Ciroya Oranı Hayır -

Firmaya Yeni Olup Pazara Yeni Olmayan Ürünlerin

Satışından Elde Edilen Gelirin Ciroya Oranı Hayır -

46

4. KAYNAKLAR

Bilişim ve teknoloji endüstrisinin gelişimi bölgedeki insan kaynaklarının ve işletmelerin

teknolojik yenilikler yaratabilme ve yeniliklere uyum sağlayabilme kapasitesine bağlıdır.

Dolayısıyla bu bölümde bölge insanının eğitim durumu, Ar-Ge ve yenilikçilik faaliyetlerinde

bulunan sermaye, Ar-Ge ve yenilikçilik faaliyetlerine destek verebilecek akademik personel

ve yenilikçilik faaliyetlerinin faydalanabileceği uluslararası ve ulusal destek programlarına

ilişkin bilgiler sunulmaktadır.

4.1. İnsan Kaynakları İnsan kaynakları profilini yansıtmak için sırasıyla yükseköğretim kurumlarından mezuniyet

oranları, hayat boyu öğrenme ve gençlik programlarından faydalanma durumu ve illerin

ortalama ÖSS puanına göre sıralaması ele alınmıştır.

Yükseköğretim kurumlarından (lisans, yüksek lisans ve doktora) mezun olanların sayısı

TR21 (Trakya) bölgesi için Tablo 17’ de gösterilmiştir.

Tablo 17 TR21 (Trakya) için Yükseköğretim Kurumlarından Mezuniyet sayıları, 2011

Bitirilen eğitim düzeyi ve cinsiyete göre nüfus ( 15 +yaş ) - 2011

İl Bitirilen eğitim düzeyi Toplam Erkek Kadın

Edirne

Yüksekokul veya fakülte

mezunu 31.833 18.141 13.692

Yüksek lisans mezunu 2.202 1.248 954

Doktora mezunu 833 505 328

Toplam 34.868 19.894 14.974

Kırklareli


mezunu 26.120 15.381 10.739

Yüksek lisans mezunu 1.346 831 515


Toplam 27.684 16.357 11.327

Tekirdağ


mezunu 58.553 33.762 24.791

Yüksek lisans mezunu 3.351 2.017 1.334


Toplam 62.648 36.252 26.396

Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları kapsamında TR21 (Trakya) bölgesinde hayata

geçen 18 proje için sağlanan ödenek Türkiye genelinde gerçekleştirilen projelere sunulan

toplam ödeneğin 1,4%’ünü oluşturmaktadır (Tablo 18)

47

Tablo 18 TR21 (Trakya) Bölgesinde Hayat Boyu Öğrenme ve Gençlik Programlarına

Katılım (2009)

Hayat Boyu Öğrenme Programı (LLP) Gençlik Programı

Başvuru

Sayısı Kabul Sayısı Ödenek (€)

Başvur

u Sayısı

Kabul

Sayısı Ödenek ( € )

Türkiye 3.273 763 25.771.078 1.639 421 7.012.256

TR21

(Trakya) 40 15 433.675 9 3 41.456

Tekirdağ 21 7 246.475 3 1 5.198

Edirne 15 6 113.300 5 2 36.258

Kırklareli 4 2 73.900 1 0 0

Kaynak: Ulusal Ajans.

Tekirdağ ve Edirne illerinin ÖSS performansına göre yapılan sıralamada 3. çeyrek dilime

daha yakın olduğu görülmektedir. Diğer taraftan TR21 (Trakya) bölgesinin ilköğretim ve

ortaöğretim için sahip olduğu imkânlar irdelendiğinde bölgenin Türkiye geneline göre daha

iyi durumda olduğu açıkça görülmektedir. Sadece ÖSS puan türlerindeki ortalama esas

alınarak yapılan sıralamayı dikkate alıp eğitim altyapısının etkinleştirilemediği

düşünülmemelidir. Burada vurgulanmak istenen ortaöğretim sonrası insanların sahip olduğu

sözel ve sayısal yeteneklerin seviyesidir (Tablo19)

Tablo 19 TR21 (Trakya) Bölgesi İllerinin YGS Başarı Sıralaması, 2013

İl Sınav Türü

2013

Tekirdağ YGS

32

Edirne YGS

24

Kırklareli YGS

18

Kaynak: ÖSYM.

4.2. Sermaye ve Destek Bu bölümde Ar-Ge ve yenilikçilik faaliyetlerinin gerçekleştirilmesine destek olan kurumsal

kaynakların ve destek programlarının bölgesel varlığı analiz edilmiştir

48

Ar-Ge ve yenilikçilik faaliyetleri için mevcut sermayeyi finansal rakamlarla tespit edebilmek

mümkün olmamıştır. TÜİK tarafından sunulan bir veri olmadığı gibi kurumlar da gizlilik

prensipleri doğrultusunda finansal bilgilerini kamuoyu ile paylaşmamaktadır. Bu nedenle

bölgedeki sermayeyi temsil etmesi açısından Ar-Ge merkezi belgesi almış firmaların sayısı ile

firmaların mal ve hizmet üretimlerinde kullandıkları teknoloji/bilgi yoğunluğuna göre

sınıflandırması verilmektedir. Teknoloji yoğun sektörlerin varlığı Ar-Ge ve yenilikçilik

faaliyetlerine destek verecek bir sermayenin mevcudiyetine işaret etmektedir1.

Türkiye’de Ar-Ge merkezi belgesi alan 129 firmadan 8 tanesi TR21 (Trakya) bölgesindedir

(Tablo 20-21)

Tablo 20 TR21 (Trakya) Bölgesi İllerinde Ar-Ge Merkezi Belgesi Alan Firma Sayısı

Türkiye

TR21

(Trakya) Tekirdağ Edirne Kırklareli

129 8 7 0 1

Kaynak: Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Sanayi AR-GE Genel Müdürlüğü (SAGM).

Tablo 21 TR21 (Trakya) Bölgesi İllerinde Ar-Ge Merkezi Belgesi Alan Firmalar

SIRA İŞLETME ADI SEKTÖRÜ ŞEHİR MEVKİİ

1

BSH Ev Aletleri Sanayi Ve

Ticaret A.Ş.

Dayanıklı

Tüketim

Malları Tekirdağ Çerkezköy OSB

2

Arçelik Kurutma Makinası

Ve Elektrik Motorları Ar-

Ge Bölümü

Dayanıklı

Tüketim

Malları Tekirdağ Çerkezköy OSB

3

Eczacıbaşı Zentiva Sağlık

Ürünleri Sanayi Ve Ticaret

A.Ş. İlaç Kırklareli Büyükkarıştıran

4 HEMA Endüstri A.Ş. Otomotiv Tekirdağ Çerkezköy OSB

5 DEVA Holding A.Ş. İlaç Tekirdağ Çerkezköy OSB

6

YÜNSA Yünlü Sanayi Ve

Ticaret A.Ş. Tekstil Tekirdağ Çerkezköy OSB

7

Intersource Tekstil Ve

Konfeksiyon San. Ve Tic.

A.Ş. Tekstil Tekirdağ Beyazköy

8 Setaş Kimya Sanayi A.Ş. Kimya Tekirdağ Çerkezköy OSB

1http://ekutup.dpt.gov.tr/ekonomi/tarih/tr/saygilis/bilgieko.pdf

49

Tablo 22 Trakya Alt Bölgesindeki Firmaların Teknoloji Yoğunluk Sınıflandırması*

Edirne Kırklareli Tekirdağ TR21 (Trakya)

Firma

Sayısı

İl

Oranı

(%)

Firma

Sayısı

İl

Oranı

(%)

Firma

Sayısı

İl

Oranı

(%)

Firma

Sayısı

TR21

(Trakya)

Oranı (%)

Düşük 258 73 275 68 970 65 1.503 66

Orta

Düşük 72 20 78 19 292 19 442 19

Orta

Yüksek 23 7 53 13 234 15 310 14

Yüksek 0 0 2 0 15 1 17 1

Kaynak: Edirne ve Tekirdağ İl Brifingleri (2009), TÜİK.

*OECD'nin 1999 yılında yaptığı "Science, Technology and Industry Scoreboard" çalışması temel

alınarak yapılmıştır.

Mal ve hizmet üretiminde teknoloji/bilgi yoğunluğu yüksek firmaların sayısı baz alınarak

Düzey 2 bölgeleri arasında bir mukayese yapıldığında İstanbul, Ankara, İzmir ve Doğu

Marmara alt bölgelerinden sonra Trakya alt bölgesi gelmektedir.

TR21 bölgesi üniversitelerinin kurumsal kapasiteleri Ar-Ge ve yenilikçilik faaliyetlerinde

ihtiyaç duyulan uzmanlık alanlarının kurulu olduğu üniversiteler, öğretim görevlisi başına

öğrenci sayısı ve üniversitelerin uluslararası dergilerde yayınlanmış bilimsel yayın sayısı

incelenerek değerlendirilmiştir.

Trakya alt bölgesinde üç adet kamu üniversitesi bulunmaktadır. Trakya Üniversitesi (TÜ)

1982 yılında, Namık Kemal Üniversitesi (NKÜ) 2006 yılında ve Kırklareli Üniversitesi (KÜ)

2007 yılında kurulmuştur. Bu üniversitelerde bölgedeki Ar-Ge çalışmalarına katkıda

bulunabilecek bölümlerin dökümü Tablo 23’de verilmiştir.

50

Tablo 23 Ar-Ge ve Yenilikçilik Faaliyetlerine Akademik Destek Verebilecek Üniversite

Birimleri

TR21 (Trakya) Bölgesindeki Üniversiteler

Bölümler Trakya

Üniversitesi

Namık Kemal

Üniversitesi

Kırklareli

Üniversitesi

Bilgisayar Mühendisliği X X

Elektronik ve Haberleşme

Mühendisliği

X

Biyomedikal Mühendisliği X

Makine Mühendisliği X X

Ziraat Mühendisliği X X

Kimya X X X

Biyoloji X X X

Fizik X X X

Tıp Fakültesi X X

Teknopark X X

Kaynak: www.trakya.edu.tr, ww.nku.edu.tr, www.kirklareli.edu.tr

Bölgedeki üniversitelerin henüz istenilen düzeye gelemediğini gösteren diğer bir veri ise

öğretim elemanı ve öğretim üyesi başına öğrenci sayılarıdır. Yükseköğretim kurumlarının

sunduğu eğitim hizmetlerine artan talebin de etkisi ile TR21 (Trakya) bölgesinde öğretim

görevlisi başına öğrenci sayısı giderek artmaktadır. Türkiye geneline benzer bir eğilim

görülmesine rağmen, özellikle gelişmiş ve gelişmekte olan üretim yerlerine (İstanbul-Kocaeli-

Çorlu-Çerkezköy) yakınlığı nedeniyle bölgedeki öğrenci sayısında hızlı bir artış görülebilir.

Bu durumda öğretim görevlisi sayısının da paralel olarak artırılması gereklidir. Öğretim üyesi

ve öğretim elemanı başına düşen öğrenci sayıları üniversitenin en önemli gelişmişlik

göstergelerinden biridir. Bölge üniversitelerinin öğretim elemanı ve öğretim üyesi başına

düşen öğrenci sayıları Tablo 24 de verilmiştir.

http://www.trakya.edu.tr/

http://www.kirklareli.edu.tr/

51

Tablo 24 Öğretim Elemanı Ve Öğretim Üyesi Başına Düşen Öğrenci Sayıları, 2011

Gösterge (%) Trakya

Üniversitesi

Kırklareli

Üniversites

i

Namık

Kemal

Üniversitesi

TR21

(Traky

a)

Ders veren öğretim elemanı başına

düşen öğrenci sayısı 19,61 42,87 23,07 25,17

Ders veren öğretim elemanı başına

düşen öğrenci sayısı - 121,66 52,41 -

Üniversitelerin bilimsel verimliliklerinin önemli ölçütlerinden birisi de bilimsel yayınlardır.

TR21 (Trakya) bölgesi üniversitelerinin imzasını taşıyan yayın sayısında 2005’ten günümüze

artan bir eğilim görülmektedir. Bu yayınlar konularına göre sınıflandırıldığında tıp ve

mühendislik bilimlerine ait çalışmaların çoğunlukta olduğu görülmüştür. Namık Kemal ve

Kırklareli Üniversiteleri’nin kuruluş aşamasında olmaları nedeniyle bu konuda istenileni

veremedikleri görülmektedir. Detaylı istatistik Tablo 25’de verilmektedir.

Tablo 25 Yıllara Göre Trakya Alt Bölgesindeki Bilimsel Yayın Sayıları, 2010

2005 2006 2007 2008 2009 2010*

Türkiye 16.713 18.917 21.943 22.738 26.614 8.684

TR21 (Trakya) 232 258 376 349 410 142

TR21 (Trakya)/Türkiye oranı

(%) 1,39 1,36 1,71 1,53 1,54 1,64

Namık Kemal Üniversitesi 0 3 26 45 87 42

Trakya Üniversitesi 232 254 350 299 317 98

Kırklareli Üniversitesi 0 1 0 5 6 2 Kaynak: ISI Web of Knowledge.

*30.04.2010 tarihi itibariyle.

Yayınların türlerine ve yayınlandıkları dergi sınıfına göre 2010 yılı dağılımları da Tablo 26’

da verilmiştir. Tablo incelendiğinde özellikle bölgenin en köklü üniversitesi olmasına rağmen

Trakya Üniversitesi’nin yayın oranının düşük olduğu dikkat çekmektedir.

52

Tablo 26 Yıllara Bölge Üniversitelerindeki Bilimsel Yayın Sayıları, 2010

Üniversite SCI SSCI AHCI Brüt

Toplam

Net

Toplam

Öğretim

Üye

Sayısı

Oran

Namık Kemal

Üniversitesi 117 7 0 124 117 150 0.78

Trakya Üniversitesi 205 14 1 220 212 487 0.44

Kırklareli

Üniversitesi 9 2 0 11 9 16 0.56

Bu bölümün son kısmında yenilikçilik destek programları hakkında kısa bilgilendirme

yapılmaktadır. Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) aşağıdaki

başkanlık birimlerinin belirlediği destek programlarına yapılan başvurulardan uygun

görülenlere destek vermektedir.

- Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı (TEYDEB)2

- Araştırma Destek Programları Başkanlığı (ARDEB)3

- Bilim İnsanı Destekleme Daire Başkanlığı (BİDEB)4

- Bilim ve Toplum Daire Başkanlığı5

Türkiye’nin de bulunduğu 18 ülke ve Avrupa Birliği’nin de katılımıyla oluşturulmuş olan

Eureka, Avrupa Birliği 7. Çerçeve Programı, Avrupa Birliği Rekabet Edebilirlik ve

Yenilikçilik Programı Türkiye’deki yenilikçilik faaliyetlerini destekleyen uluslararası

programlardandır6.

KOSGEB, Ar-Ge, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı7 ile KOBİ’lere

destek sağlamaktadır.

2 http://www.tubitak.gov.tr/sid/480/pid/478/index.htm




6 http://www.fp7.org.tr/

7 http://www.kosgeb.gov.tr/Pages/UI/Destekler.aspx?ref=6

53

T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Sanayi Ar-Ge Genel Müdürlüğü (SAGM) Sanayi Tezleri

Programı (SAN-TEZ) yenilikçilik ve Ar-Ge'nin önemini kavramış kendi teknolojisini üreten

ve satan, rekabet gücü ve refah seviyesi yüksek bir Türkiye8 hedefine ulaşılmasına katkı

sağlayacak üniversite-sanayi işbirliklerini desteklemektedir.

4.3. Yenilikçi Faaliyetler Yenilikçilik kapasitesini geliştirmek için ilgili bölgesel kaynakların ticari ve bilimsel

faaliyetlerle etkinleştirilmesi gerekmektedir. Etkinlik düzeyini izlemek ve takip etmek için

belirlenen ölçütler üç başlık altında toplanmıştır – yatırım, işbirliği ve girişimcilik, sınai

haklar.

4.4. Yatırım Bu bölümde yer alan ölçütler ile ekonomik kalkınma arasında doğrudan ve güçlü bir ilişki

olup olmadığı tartışıladursun; yenilikçilik potansiyelini izlemek ve değerlendirmek amaçlı

kurulmuş sistemlerin yatırımları takip etmeye devam edeceği su götürmez bir gerçektir. Altın

ve Kaya (2009)9, Ar-Ge harcamalarının uzun dönemde Türkiye’nin ekonomik büyümesine

katkıda bulunacağını savunur.

TR21 (Trakya) bölgesinde kamu ve özel sektör tarafından yapılan toplam Ar-Ge

harcaması belirlenememiştir. TÜİK veri tabanında ulusal düzeyde sunulan verinin alt

bölgelere dağılımı mevcut değildir. Sadece Trakya Teknopark bünyesinde faaliyet gösteren

firmaların ürün geliştirme için yaptığı harcamaya ulaşılabilmiştir (Tablo 27).

Tablo 27 Ürün Geliştirme için Yapılan Harcamalar, 2010 (TL)

Sektörler

Yıl Tasarım

Teknolojileri

Yazılım -

Bilişim

Teknolojileri

Otomotiv

Teknolojileri

Finansal

Teknolojiler Toplam

2009

1.511.257,5

0 712.838,31 300.000,00 20.650,00 2.544.745,81

2010

(30.04.2010) - 385.653,33 422.500,00 - 808.153,33

Toplam

1.511.257,5

0 1.098.491,64 722.500,00 20.650,00 3.352.899,14

Kaynak: Trakya Teknopark Yönetici A.Ş.

8 http://sagm.sanayi.gov.tr/ServiceDetails.aspx?dataID=108

9 Altın, Onur ve Kaya, Ayşen, 2009, Türkiye’de Ar-Ge Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensel İlişkinin

Analizi, Ege Akademik Bakış, 9:1, 251 – 259

54

Trakya Teknopark 2009 yılında 16 Ar-Ge firması, 25 Ar-Ge projesi ve 20 Ar-Ge personeli

varken, yapılan çalışmalarla 2013 yılı Ocak ayı son verilerine göre 45 adet Ar–Ge firması,

akademisyenlerin ortak olduğu 7 adet firma ve 2 akademisyenin proje danışmanlığı, farklı

sektörlerden toplam 59 adet Ar–Ge projesi için 102 Ar–Ge personeli istihdam edilmektedir.

Namık Kemal Üniversitesi bünyesinde Namık Kemal Üniversitesi Teknoloji Geliştirme

Bölgesi 1. Şubesi ve Namık Kemal Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi 2. Şubesi-Çorlu

Mühendislik Fakültesi olmak üzere 2 şubeden oluşan Namık Kemal Üniversitesi Teknoparkı

2011 yılı Temmuz ayından itibaren çalışmalarına başlamıştır. Kurulum ve yapılanma

çalışmaları devam etmektedir.

Üniversitelerin Ar-Ge yatırımları da en az özel sektörün yapacağı yatırımlar kadar önemlidir.

Kırklareli Üniversitesi bünyesinde 2009 yılında bilimsel araştırma projesi yürütülmemiştir.

2010 yılında merkezi araştırma laboratuvarı projesinin başlaması planlanmaktadır10.

Kuruluş

aşamasını uzun süre önce tamamlamış olan Trakya Üniversitesi ise Ar-Ge için planladığı

bütçeyi 2008 – 2010 yılları arasında düzenli olarak artırmıştır11

.

Trakya Üniversitesi’nin 2010 yılı bütçesinde Ar-Ge için 2.241 bin TL planlanmıştır. Ayrıca

2010 yılında TÜBİTAK, DPT ve AB destekli programlardan 2.400 bin TL fon sağlanması

hedeflenmiştir. Namık Kemal Üniversitesi de üstün kalitede araştırma ve geliştirme hizmetleri

sunmayı amaçlamıştır. Fakat bu amaç doğrultusunda ihtiyaç duyulan bütçe açıklanmamıştır12

.

Bu bölümde ele alınması gerekli görülen diğer iki ölçütle (Bilişim Teknolojilerine Yapılan

Yatırım ve Ar-Ge Haricindeki Yenilikçilik Faaliyetleri için Yapılan Harcama) ilgili bölgesel

verilere ulaşılamamıştır.

4.5. İşbirliği ve Girişimcilik Paydaşlar arasındaki işbirliği ve yenilikçilik hedefli girişimcilik, kaynakların

etkinleştirilmesinde kullanılan araçlar arasındadır. Bu doğrultuda İşbirliği ve Girişimcilik

göstergesini izlemek ve değerlendirmek için ‘Ar-Ge ve yenilikçilik destek programlarına

10

Kırklareli Üniversitesi Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı, 2010, 2009 Yılı Faaliyet Raporu, s.72 11

http://sgdb.trakya.edu.tr/Performans/2010/TU_2010_Performans_Programi.htm

12 Namık Kemal Universitesi, 2009, Namık Kemal Üni. 2010 Mali Yılı Performans Programı, Sürüm No. 1.1

55

yapılan başvuru sayısı’, ‘bilimsel ve teknolojik işbirliği ağları ve platformları’ ve

‘TÜBİTAK’da görev (hakem/panelist) alan öğretim görevlisi sayısı’ belirlenen ölçütlerdir.

TR21 (Trakya) bölgesinden KOSGEB’e yapılan başvurularla ilgili bilgi tablo 28’dedir.

Tablo 28 KOSGEB Ar-Ge Destek Programına Yapılan Başvurular (2010)

Faaliyet Başvuru Sayısı İl / İlçe

Brülör Üretimi 1 Çorlu

Plastik Üretimi 2 Çerkezköy, Çorlu

Soba Üretimi 1 Edirne Kaynak: KOSGEB

TR21 (Trakya)’dan TÜBİTAK TEYDEB’e yapılan başvuruların sayısı tablo 23’te

özetlenmiştir. 3 yıllık dönemde Trakya alt bölgesinden yapılan başvurular toplam

başvuruların %1,4’ünü oluşturmaktadır (tablo29)

Tablo 29 TÜBİTAK TEYDEB'e Yapılan Başvurular

Kaynak: KOSGEB

TR21 (Trakya)’dan TÜBİTAK ARDEB’e yapılan başvurularla ilgili bilgi tablo 30’da

özetlenmiştir.

Tablo 30 ARDEB'e Önerilen Proje Sayısı

2007 2008 2009 Toplam Toplam İçindeki

Payı (%) Türkiye 4.904 4.801 4.662 14.367

TR21 (Trakya) 29 46 42 117 0,81

Namık Kemal Üniversitesi 22 32 34 88 0,61

Trakya Üniversitesi 7 14 8 29 0,20

Kırklareli Üniversitesi 0 0 0 0 -

Kaynak: TÜBİTAK ARDEB.

2007 2008 2009 Toplam

Türkiye 1.498 2.285 2.001 5.784

TR21 (Trakya) 21 40 21 82

Tekirdağ 13 38 17 68

Edirne 1 2 0 3

Kırklareli 7 0 4 11

56

2007 – 2011 yılları arasında ülke genelinde SAN-TEZ programı için yapılan proje ve başvuru

sayıları ve desteklenen proje sayıları Tablo 31’de verilmiştir.

Tablo 31 SAN-TEZ Programı proje başvuru sayıları, 2011

Yıllar 2007 2008 2009 2010 2011

Proje Başvuru Sayısı 183 120 174 241 420

Desteklenen Proje Sayısı 68 45 76 111 292

Aynı dönemde (2007-2011) bölgede 11 adet SAN-TEZ proje başvurusu yapılmıştır (Tablo

32). Yapılan bu başvurulardan 5 tanesi kabul edilmiş ve ilgili üniversite ve sanayi kuruluşu

tarafından yürütülmüştür (Tablo 33).

Tablo 32 TR21(Trakya) Bölgesi SAN-TEZ Proje Başvuruları, 2007-2011

Proje Kodu Firma Üniversite

Projenin

yürütüleceği

il

00136.STZ.2007-2 BAKLAVACI GÜLLÜOĞLU

GIDA SAN DIŞ TİC. A.Ş.

Namık Kemal

Üniversitesi TEKİRDAĞ

00144.STZ.2007-2 S.S. Trakya Yağlı Tohumlar Tarım

Satış Kooperatifleri Birliği

Namık Kemal


00536.STZ.2010-1 AKÜMSAN PLASTİK ÜRÜNLER

SAN.TİC.A.Ş

Namık Kemal


00558.STZ.2010-1 TARAL Tarım Makine ve Aletleri

Sanayi A.Ş.

Namık Kemal


00672.STZ.2010-2 HEMA ENDÜSTRİ A.Ş. Namık Kemal


00751.STZ.2010-2 Hema Endüstri A.Ş. Namık Kemal


01010.STZ.2011-2 ENTEK Eğitim Teknolojileri

Danışmanlık San.ve Tic.A.Ş

Namık Kemal


01011.STZ.2011-2 KURT Mühendislik Makine ve

Dahili Ticaret Ltd. Şti.

Namık Kemal


01027.STZ.2011-2 TARAL TARIM MAKİNA VE

ALETLERİ SANAYİ A.Ş.

Namık Kemal


01029.STZ.2011-2 HEMA ENDÜSTRİ A.Ş. Namık Kemal


01132.STZ.2011-2 YÜNSA Yünlü Sanayi ve Ticaret

Anonim Şirketi

Namık Kemal


57

Tablo 33 TR21(Trakya) Bölgesi Kabul Edilen SAN-TEZ Projeleri, 2007-2011

Yıl Proje kodu Üniversite İli Bütçesi Teknoloji Sınıfı

2011-2 01010.STZ.2011-2

Namık Kemal

Üniversitesi TEKİRDAĞ 208.850,00 TL

Makine & Aksamları

(Machinery &

Equipment)

2011-2 01027.STZ.2011-2

Namık Kemal


Başka Yerde

Sınıflandırılmamış

Elektrikli Makine ve

Cihazların İmalatı(

Electrical machinery &

Apparatus)

2011-2 01029.STZ.2011-2

Namık Kemal


Motorlu Kara Taşıtı,

Römork ve Yarı Römork

İmalatı (Motor Vehicles,

Trailers & Semi-trailers)

2010-2 00751.STZ.2010-2

Namık Kemal


Makine & Aksamları

(Machinery &

Equipment)

2010-1 00558.STZ.2010-1

Namık Kemal


Makine & Aksamları

(Machinery &

Equipment)

Trakya Tekstil, Deri, Enerji ve Çevre Teknolojileri İnovasyon Merkezi’nin kuruluş

çalışmaları Namık Kemal Üniversitesi bünyesinde yürütülmektedir. Merkezin vizyonu Ar-Ge

faaliyetlerinin bölgedeki işletmelerle işbirliği içinde yürütülmesiyle yeniliğin

ticarileştirilmesinde ve yayılımında kolektif hareket eden bir yapıya sahip olmaktır.

Bölgedeki bilimsel projelere akademik danışmanlık yapabilecek insan kaynağını temsil

etmesinin yanı sıra bu insan kaynağının aktif katılımcılığını göstermesi nedeniyle

TÜBİTAK’da görev alan öğretim görevlilerinin sayısı da takip edilmesi gereken bir ölçüttür.

Tablo 34 TÜBİTAK'da Görev (Hakem) Alan Öğretim Görevlisi Sayısı

Namık Kemal

Üniversitesi Trakya Üniversitesi Kırklareli Üniversitesi

Yıl Hakem

Sayısı

Türkiye

Sıralaması

Hakem

Sayısı

Türkiye

Sıralaması

Hakem

Sayısı

Türkiye

Sıralaması

2007 12 54 21 39 0 -

2008 16 50 13 56 0 -

2009 21 49 11 59 1 97

Kaynak: TÜBİTAK.

58

Namık Kemal Üniversitesi 2007’den bu yana Türkiye sıralamasında yükselirken Trakya

Üniversitesi sıralamada 39’unculuktan 59’unculuğa gerilemiştir.

4.6. Sınaî Haklar Endüstriyel yeniliklerin mülkiyet hakkına sahip olmak için yapılan patent, faydalı model ve

endüstriyel tasarım başvuruları bölgede sürdürülen yenilikçi faaliyetlerin yoğunluğu hakkında

fikir verici olacaktır. Tablo 35.’de TR21 (Trakya) bölgesinden yapılan başvuruların ve

tescillenen başvuruların sayısı verilmektedir.

Tablo 35 Patent, Faydalı Model ve Endüstriyel Tasarım Başvurularının Yıllara Göre

Dağılımı

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Türkiye

Patent Başvuru 414 490 685 935 1.090 1.838 2.268 2.588 3250 4087

Tescil 73 93 68 95 122 318 338 456 642 847

Faydalı

Model

Başvuru 914 1.206 1.479 1896 2.424 2.972 2.949 2.842 2994 3175

Tescil 376 704 678 964 1.665 2.148 1.833 2.151 2022 1948

Endüstriyel

Tasarım

Başvuru 19.667 21.461 23.211 26.716 28.237 29.109 28.749 26.312 6567 7525

Tescil 15.874 16.767 24.200 25.473 28.877 28.698 28.027 23.765 6360 6958

TR21

(Trakya)

Patent Başvuru 5 3 7 26 24 47 56 87 105 122

Tescil 0 0 0 0 3 1 3 12 15 17

Faydalı

Model

Başvuru 4 4 3 8 15 31 33 17 17 18

Tescil 5 2 3 3 5 12 33 27 14 14

Endüstriyel

Tasarım

Başvuru 8 20 21 29 12 28 20 17 21 44

Tescil 10 16 19 22 13 21 22 12 24 34

Kaynak: TPE

Patent, faydalı model ve endüstriyel tasarım başvurularında ve tescillenen başvuru sayısında

artan bir eğilim görülse de TR21 (Trakya) bölgesinden yapılan başvurular Türkiye toplamının

çok küçük bir bölümünü teşkil etmektedir. TR21’den yapılan başvurularının büyük bir

bölümü Tekirdağ ilinden yapılmıştır. Tescillenen başvuru sayısında da Tekirdağ ili Edirne ve

Kırklareli illerinin önündedir.

4.7. Performans Göstergeleri Kaynakların yenilikçi faaliyetlerle etkinleştirilmesinin ekonomik sonuçlarını gözlemlemek

için iki kategori oluşturulmuştur – yenilikçi KOBİ’ler, istihdam, ticaret hacmi ve hibe. Tablo

1’de bu kategoriler altında takip edilmesi uygun görülen ölçütler listelenmiştir. Fakat ulaşılan

bölgesel veri TR21 (Trakya) bölgesinin yenilikçilik performansının bu ölçütler doğrultusunda

sunulabilmesi için istenilen düzeyde detaylandırılamamıştır. Dolayısıyla yukarıda belirtilen 2

59

kategoride bölgeyi anlatabilmek için Trakya Teknopark’da faaliyet gösteren firmalar,

KOSGEB Ar-Ge destek programından mezun olan projeler ve TÜBİTAK TEYDEB ve

ARDEB destek programlarından faydalanan işletmelerle ilgili bilgilendirme yapılmıştır.

4.8. Yenilikçi KOBİ’ler TÜBİTAK TEYDEB tarafından 2006 – 2011 yılları arasında desteklenen proje sayısı Tablo

28. de verilmiştir. Bu altı yıllık dönemde toplam 72 projeye destek verilmiştir. Bu

desteklerden 134 farklı firma faydalanmıştır.

Tablo 36 TEYDEB Tarafından Destek Verilen Proje Sayısı

2006 2007 2008 2009 2010 2011

2006-2011

Toplam

Tekirdağ 7 6 19 8 7 12 59

Edirne - - 1 - - - 1

Kırklareli - 4 2 3 - 3 12

Toplam 7 10 22 11 7 15 72

Tablo 37 TEYDEB Tarafından Destek Verilen Projelerden Faydalanan Firma Sayısı

2006 2007 2008 2009 2010 2011

2006-2011

Toplam

Tekirdağ 9 12 38 17 10 26 112

Edirne - 1 2 - - - 3

Kırklareli - 7

4 2 6 19

Toplam 9 20 40 21 12 32 134

TÜBİTAK ARDEB tarafından 2006 – 2011 yılları arasında desteklenen projelerin sayısı ve

TR21 (Trakya)/Türkiye oranı tablo 38’de verilmiştir.

60

Tablo 38 ARDEB'in Desteklediği Proje Sayısı, 2011

2006 2007 2008 2009 2010 2011 Toplam Toplam

İçindeki Payı

(%) Türkiye

1432 1.270 1.170 886 1261 1249

7431

TR21 (Trakya) 9 8 10 9 15 7 58 0,75

Namık Kemal

Üniversitesi

8 5 6 6 11 4

33 0,51

Trakya Üniversitesi 1 3 4 3 4 3 25 0,24

Kırklareli

Üniversitesi

0 0 0 0 0 0

0 -

Kaynak: ARDEB, TÜBİTAK.

4.9. İstihdam, Ticaret Hacmi ve Hibe Tablo 39 Trakya Teknopark Bünyesindeki Ar-Ge Çalışanlarının Sektörel Dağılımı

(2010)

Kaynak: Trakya Teknopark Yönetici A.Ş.

Trakya Teknopark’da çalışan Ar-Ge personeli sayısı 29’dur. 21.07.2009 tarihinde faaliyete

geçmiş yeni bir teknoloji geliştirme bölgesidir. Trakya’daki Ar-Ge istihdamını incelerken

bölgedeki Ar-Ge merkezleri de göz önünde bulundurulmalıdır. TR21(Trakya)’da Ar-Ge

merkezi belgesi almış 5 firma olduğunu düşünürsek toplam rakam Tablo 19’da belirtilenden

çok daha fazla olacaktır. Ar-Ge merkezi belgesi almış firmalardan dayanıklı tüketim malları

sektöründe hizmet veren firma 2009 Yıllık Raporunda Ar-Ge departmanında çalışan personel

sayısının 108’e ulaştığını belirtmiştir. Trakya Teknopark’daki firmaların 30.04.2010 tarihi

itibariyle ulaştığı ciro ise Tablo 40’da verilmiştir.

Tablo 40 Teknopark'da Faaliyet Gösteren Firmaların İhracat Dökümleri*, 2010

Sektör Miktar ($) İhracat Yapılan Ülke

Finansal Teknolojiler 2.086 Hollanda

Bilişim Teknolojileri 20.000 Ukrayna Kaynak: Trakya Teknopark Yönetici A.Ş.

Sektör Çalışan Sayısı

Yazılım - Bilişim Teknolojileri 23

Otomotiv Teknolojileri 3

Finansal Teknolojiler 1

Yem ve Yağ Teknolojileri 1

Tasarım Teknolojileri 1

61

TÜBİTAK TEYDEB destek programları kapsamında 2006 – 2011 yıllarında bölgeye

aktarılan hibe miktarı Tablo 41’de verilmiştir. 2006-2011 yıllarını kapsayan bu 6 yıllık

dönemde TR21 (Trakya) bölgesine aktarılan toplam destek 17.678.000 TL olmuştur.

Tablo 41 TEYDEB Tarafından Verilen Hibe (bin TL), 2011

2006 2007 2008 2009 2010 2011

2006-2011

Toplam

Tekirdağ 2,92 2,87 1,23 3,45 3,43 1,55 15,45

Edirne - - - 0,18 - - 0,18

Kırklareli - - 0,44 0,37 1,23 0,008 2,048

Toplam 2,92 2,87 1,67 4 4,66 1,558 17,678

TÜBİTAK ARDEB destek programları kapsamında 2007 – 2009 yıllarında bölgeye aktarılan

hibe miktarı ve üniversitelerin toplam destek içindeki payı tablo 41’de verilmiştir.

Tablo 42 ARDEB'in Verdiği Finansal Destek (bin TL)

2007 2008 2009 Toplam Toplam

İçindeki

Payı (%) Türkiye 223.632,30 191.799,00 161.237,60 576.668,90

TR21 (Trakya) 544,70 798,00 805,60 2.148,30 0,37

Namık Kemal

Üniversitesi 298,90 402,70 461,80 1.163,40 0,20

Trakya Üniversitesi 245,80 395,30 343,80 984,90 0,17

Kırklareli Üniversitesi 0,00 0,00 0,00 0,00 -

Kaynak: ARDEB, TÜBİTAK.

5. GÜÇLÜ VE ZAYIF YÖNLER - FIRSATLAR VE TEHDİTLER (GZFT)

ANALİZİ

Bilgi toplumu ve yenilikçilik konusunda hedefler belirlemek yeni stratejiler ortaya

koyabilmek için mevcut durumun analiz edilmesine ek olarak güçlü ve zayıf yönlerin tespit

edilmesi, mevcut fırsat ve tehditlerin değerlendirilmesi gerekmektedir. Güçlü ve zayıf

yönlerin tespit edilmesi hedef belirlerken yön verici olması, fırsat ve tehditlerin

değerlendirmesi de stratejilerin ve eylem planlarının hazırlanırken yardımcı olması

beklenmektedir.

62

Yapılan komisyon çalışmalarında bilgi toplumu ve yenilikçilik konularında uzman, saha ve

piyasa tecrübesi olan kişilerin görüş ve değerlendirmeleri ışığında GZFT analizi

gerçekleştirilmiştir. Bu analiz sonucunda bölgede bilgi toplumu ve yenilikçilik çalışmaları

konusunda destek olacak tespitler yapılmıştır. Bu tespitler Tablo 43’de verilmiştir.

Tablo 43 Bilgi Toplumu Ve Yenilikçilik Özel İhtisas Komisyonu GZFT Analizi

Güçlü Zayıf Fırsatlar Tehditler

Ekonomik gelişmişlik ve

yeterlilik

Yenilikçi ve girişimci

düşünme, yenilikçiliği

teşvik eden kurum ve

merkezlerin eksikliği

Genç nüfus oranının

fazla olması İnsan

kaynağı, bilinçli

ebeveyn

Hızlı nüfus artışı ile

altyapı

hizmetlerinin

yetersiz kalması

Güçlü sanayi alt yapısı

(OSB boyutu)

Ulusal ölçekte araştırma

enstitülerinin bölgede

olmaması

Gelişme sürecinde olan

bölge üniversiteleri

Bölgede sanayi

kirliliği (çevre

kirliliği)

KOBİ Faaliyet alanı Sınır kentleri olma sebebi

ile erişim zorluğu

AB’ye sınır olma Bilgi kirliliği

Bilgi güvenliği

Coğrafi konum Teknopark faaliyetlerinin

yeterli olmaması

Coğrafi konum Bürokratik engeller

BİT okur-yazar oranını

geliştirmek için yeterli

altyapıya ve insan

kaynağına sahip olmak

Mesleki ve uygulamalı

eğitim eksikliği ve mevcut

mesleki eğitimdeki kalite

eksikliği

Bilişim teknolojilerinin

adapte edilebileceği

sektörel çeşitliliğin fazla

olması

İnternetin eğitim

dışındaki amaçlar

için fazla kullanımı

Eğitim kurumlarının

çeşitliliği ve yeterliliği

Kamu kurumları ile halkın

iletişimsizliği, bilgi ve

tecrübe eksikliği,

tecrübeleri paylaşmama

Ulaşım altyapısında

ulusal planlamaların

çeşitliliği ve zenginliği

Bölge içi sosyo-

ekonomik

dengesizlik

Pazara yakınlık Özgüven eksikliği Sanayi ve üniversitelerin

birbirine yakın olması

Yeniliklere kapalı

kişiler

İklim Devlet desteğinin sektöre

göre düzenlenmemesi

Balkan pazarına çok

yakın olmak

Yenilikçi

düşünceye yönelik

olmayan eğitim

sistemi

Bölgedeki her ilde

üniversite olması

Yetersiz ve faydasız Ar-Ge,

görsellik ve dizaynın göz

ardı edilmesi

Bilişim

teknolojilerindeki

gelişmeler

İstanbul’a yakınlık

Ulaşım imkanlarının

Türkiye ortalamasının

üzerinde olması

Elde edilen katma değerin

bölge dışında kullanılması

Tarım, hayvancılık ve

turizm sektörlerindeki

yenilikçilik potansiyeli

Azalan su

kaynakları

Bölgede güvenlik

sorununun olmaması

Sanayinin bölgede homojen

dağılmaması

Bölgenin Balkan

ülkeleriyle ilişkilerinin

kuvvetli olması

Ar-Ge destek ve

teşvikleri

Kalifiye eleman ve nitelikli

personel azlığı ve eksik

yetkinlik profili

Üniversite sanayi

işbirliği (teknopark,

teknomer) hızla

gelişiyor olması

Devletin yaklaşımı Bölgenin bilişim teknolojisi

kullanımına dair yeterliliğin

az olması

Yabancı dil yetersizliği

Alt yapı yetersizliği (BİT,

eğitim, planlama)

63

Uzun vadeli proje azlığı

Buluş, patent, yenilik azlığı

Tablo 43 incelendiğinde ekonomik gelişmişlik düzeyinin yüksek olması hem bilgi toplumu

hem de yenilikçilik bağlamında bölgenin güçlü bir yönü olarak öne çıktığı görülmektedir.

Bunun yanında coğrafi konum da hem güçlü yön hem de fırsat olarak değerlendirilmektedir.

Yapılan araştırmalarda bölge ekonomik gelişmişlik düzeyi olarak Türkiye’nin önde gelen

bölgelerindendir. Ayrıca Türkiye’nin AB’ye açılan kapısı olması, 3 denize (Marmara, Ege

Karadeniz) kıyısının bulunması coğrafi yönden bölgeyi güçlü kılmaktadır.

BİT okur-yazar oranını geliştirmek için yeterli altyapıya ve insan kaynağına sahip olmak ve

eğitim kurumlarının çeşitli ve yeterli olması bölgenin bir diğer güçlü yanı olarak karşımıza

çıkmaktadır. Her ilde üniversitenin bulunması da bölgeye önemli katkılar sunacağı

düşünülmektedir. Bölgenin bilgi toplumu olma yönünden gelişmişlik düzeyiyle paralellik

göstermemesi sorunu insan kaynağı, alt yapı ve imkanların olumlu kullanılmasıyla

aşılabilecek durumdadır. Mevcut alt yapı kullanılarak hem bilgi toplumu hem de yenilikçilik

adına önemli adımlar atılabilir.

Bölgenin büyük bölümünde uygun bir iklim olması ve bölgenin güvenlik sorununun

olamaması güçlü yönler arasındayken, bölgedeki iki şehrin sınır kentleri olması ve ülkenin

genel ulaşımı açısından bakıldığında en uç noktada bulunması zayıf yönlerdendir. Uygun

iklim koşulları ve güvenlik sorununun olmaması hem alt yapı geliştirirken hem de proje

geliştirip uygularken bölgenin elini güçlendirmektedir. Buna karşılık uç noktada bulunması,

ulaşım ağı göz önüne alındığında da yurt içi ulaşım açısından el verişsiz bir pozisyonda

olması, yetişmiş ve nitelikli insan gücünün bölgeye gelmesi açısından sıkıntı doğurmaktadır.

Bölgede güçlü bir sanayi olmasına karşın ulusal ölçekte bir teknoloji enstitüsü bulunmaması,

üniversitelerin teknopark faaliyetlerinin yeni yeni başlamış olması diğer zayıf yanlardır.

Halbuki sanayiyle dayanışma içerisinde çalışacak enstitü ve teknoloji merkezleri hem yeni

ürünlerin ortaya çıkarılmasına hem de bölge sektörlerinin ihtiyacı olan yedek parça ve

ürünlerin elde edilmesi açısından büyük avantaj olacaktır.

64

Bölge halkının bilişim teknolojilerini kullanma açısından yetersiz olmasının yanında hızlı

nüfus artışıyla birlikte altyapının yetersiz kalması, bilişim teknolojilerinin yanlış ve amaç dışı

kullanımı bölgeyi tehdit eden unsurlardandır. Ülke genelinde olduğu gibi bölgede de BİT

altyapısının hızlı ve programlı bir şekilde geliştirilmesi gerekmektedir. Bilgi okur-yazarlığı

eğitimleri verilirken BİT nin doğru kullanımı, bilgi güvenliği, bilgi kirliliği ve BİT kullanım

riskleri konusunda da eğitime ihtiyaç duyulacaktır. Eğitim içerikleri planlanırken bu konular

da dikkate alınmalıdır.

Görüleceği üzere bazı konular bölge açısından güçlü yan olarak görülürken öte taraftan da

zayıflık olarak ortaya çıkmakta veya fırsat olarak algılanan bazı durumlar tehdide

dönüşebilmektedir. Bu yüzden bölgenin en çok ihtiyacı olan şey iyi planlama yaparak

olumsuz yönleri olumluya çevirerek bölgenin bilgi toplumu ve yenilikçilik vizyonunu

gerçekleştirmektir.

6. BÖLGENİN BİLGİ TOPLUMU VE YENİLİKÇİLİK 2023 VİZYONU

Coğrafi pozisyonunun avantajlarıyla, genç nüfus gücünü eğitim ve teknolojik altyapılar ile

destekleyerek yenilikçi bir kuşak yetiştirilmesi, yeni yatırım ve bilimsel çalışmaların teşvik

edilip desteklenmesi ile Trakya’nın bilgi toplumuna dönüştürülmesi.

7. HEDEFLER, STRATEJİLER VE FAALİYETLER

Gelecek planları ve raporları hazırlanırken dikkat edilmesi gereken en önemli nokta doğru

hedefler belirlemektir. Çünkü stratejiler ve faaliyetlerin gerçekleştirilebilmesi, proje

hedeflerinin ortaya konması, araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin doğru bir şekilde

planlanması ancak doğru hedeflerin belirlenmesiyle sağlanabilir. Doğru sonuçlara ulaşmanın

ve uygun çıktılar elde etmenin birinci ve en önemli adımı doğru hedefler ortaya koymaktır.

Yapılan komisyon çalışmalarında mevcut durum ve GZFT analizlerinde elde edilen veriler

değerlendirilerek hedefler belirlenmiştir (Tablo 44). Hedefler belirlenirken komisyonun görev

kapsamında bulunan bilgi toplumu ve yenilikçilik başlıklarını kapsayacak hedeflerin

belirlenmesine dikkat edilmiştir. Komisyon çalışmalarında belirlenen hedefler sadeleştirilerek

bu hedeflere ulaşmak için stratejiler belirlenmiştir.

65

Tablo 44 Bilgi Toplumu Ve Yenilikçilik Özel İhtisas Komisyonunun Belirlediği Hedefler

H.

NO

Hedefler

1 Bilgi ve teknoloji okur-yazar birey sayısını artırmak ve doğru bilgiye kolay ulaşan,

bilgiyi üreten, bilgiyi uygulamaya geçiren bir toplum oluşturmak

2 Bilgi teknolojisi altyapısını ve kaynaklarını geliştirmek

3 Yabancı dil eğitiminin seviyesini yükseltmek

4 Katma değer yaratan teknolojik ürünlerin oranını yükselterek önce bölge sonra ülkenin

ekonomik gelişmişlik ve rekabetçilik gücünü artırmak

5 Mevcut ekonomik ve sosyal veriler hakkında yerel halkı güçlü bir şekilde

bilgilendirmek ve farkındalık yaratmak, yenilikçi düşünceyi toplumun her katmanında

geliştirmek

6 Sanayi ve tarım kuruluşları ile eğitim kurumlarının etkin işbirliğini sağlamak

7 Yeteneklerin keşfedilip doğru yönlendirilerek mesleki eğitimde kaliteyi artırmak

8 Ar-Ge ve yenilikçiliğin teşvik edilerek, destek ve hibe oranlarını artırmak

Hedef 1:

Bilgi toplumu konusunda belirlenen birinci hedef “Bilgi ve teknoloji okur-yazar birey sayısını

artırmak ve doğru bilgiye kolay ulaşan, bilgiyi üreten, bilgiyi uygulamaya geçiren bir toplum

oluşturmak” tır. Bu hedefin belirlenmesinin sebebi yapılan araştırmalar ve değerlendirmeler

neticesinde bölgenin bilgi ve teknoloji okur-yazarlık seviyesinin düşük olduğunun anlaşılması

buna bağlı olarak da bölgenin BİT Gelişim Endeksinde arzulanan yerde olmaması, bireylerin

doğru bilgiye ulaşma konusunda zorluk çektiğinin fark edilmesi, bilgi üretmekte ve ürettiği

bilgiyi kullanmakta kısıtlı kalmasının tespit edilmesidir.

Strateji 1: Bilgi evleri (Mahalle bazında) oluşturulacaktır.

Bu stratejinin belirlenmesinin sebebi toplumun her kesiminin bilgi ve iletişim teknolojilerine

kolayca ulaşmasını ve kullanmasını sağlamaktır. Mahallelerde kurulacak bilgi evleri

sayesinde her yaş ve meslek grubundan insanın BİT ile yakınlaşması sağlanmış olacaktır.

Bunun yanında kurulacak bu bilgi evlerinde BİT konusunda bazı eğitimler de

66

gerçekleştirilebilecektir. Halkın özellikle e-devlet ve e-belediye gibi uygulamaları kullanması

için eğitimler verilecektir. BİT nin bilinçli kullanımı da önemlidir. Bilgi evlerinin bu konuda

ebeveynlere katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu strateji kapsamında gerçekleştirilecek

faaliyet ve eylemler şu şekildedir.

Faaliyet ve Eylemler Sorumlu

Kuruluşlar

Performans Göstergesi

Paydaşlar belirlenecek ve

sorumluluklar dağıtılacaktır

Valilik, Üniversiteler Protokolün

oluşturulması

Altyapı ve yer tespit edilecek, binanın

yapılacak ve donanım altyapısı

oluşturulacaktır

Valilik, Belediye

Telekom A.Ş. ,

Ticaret Odaları,

STKlar

Yer tespitinin ve binanın

yapılmış olması

Yazılım temin edilecek, ulusal

yazılımların hazırlanacaktır Fiziki ve

siber güvenlik her bilgi evi için

sağlanacaktır

Valilik, Emniyet,

Telekom A.Ş.,

Üniversiteler

Ulusal yazılımlar ve

güvenli laboratuvarlar

Eğitici personel ihtiyacının

giderilecektir

Milli Eğitim

Müdürlükleri,

Üniversiteler

Kadrolu veya sözleşmeli

BİT eğitici personeli

Tanıtım çalışmalarının yapılacak,

Sürdürülebilirlik için çalışmalar

yapılacaktır.

Valilik, Belediye

Strateji 2: Üniversitelerin ilgili bölümlerinin bilgi ve teknoloji eğitimi konusunda topluma

yönelik projeler üretmesi ve gerçekleştirmesi sağlanacaktır.

Bu stratejinin birinci stratejiyi desteklemesi ve sürdürülebilirliğini sağlaması açısından önemli

olduğu değerlendirilmektedir. Bununla birlikte toplumun bilgi toplumuna dönüşmesi ve

sonucunda daha üretken olabilmesi için üniversitelerin desteği ile eğitimler düzenlenmeli,

projeler gerçekleştirilmedir. Bilgi ve teknoloji eğitimi maliyetli bir eğitim olarak

görülmektedir. Üniversitelerin gerçekleştireceği projelerle bu maliyetler düşürülebilir ve daha

çok kişiye ulaşması sağlanabilir. Bu kapsamda şu faaliyetler gerçekleştirilebilir;

67


Kuruluşlar

Performans

Göstergesi



Valilik

Verilecek olan eğitimlerin

belirlenecektir

Üniversiteler

(BÖTE Bölümleri)

Eğitim içerik ve

materyalleri

Eğitici ihtiyacın karşılanması ve

sürdürülebilirliği sağlanması için

stajyer öğrenciler istihdam edilecektir

Üniversiteler Bilgi evlerinde staj

yapan stajyer

öğrenciler

Staj yönetmeliklerinin

güncellenecektir

Üniversiteler Öğrencilerin sisteme

dahil edilmesi

Strateji 3: Tüm eğitim kurumlarında z-kütüphaneler (zenginleştirilmiş) oluşturulacaktır.

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) ‘Okullar Hayat Olsun' projesi kapsamında eğitimi topluma

yaymayı ve okulları toplumla bütünleştirmeyi amaçlamaktadır.

Eğitim öğretim saatleri dışında okulların, dersliklerin, konferans salonlarının, spor

salonlarının ve bahçelerinin toplum hizmetine açılmasına yönelik çalışmalar yapılmaktadır.

MEB’nın bu çalışmalarına paralel olarak tüm eğitim kurumlarında z-kütüphanelerin

oluşturulması ile günümüzde etkin olarak kullanılmayan okul kütüphanelerinin

canlandırılması hedeflenmektedir. Z-kütüphanelerde öğrencilere ödevlerini yapıp çıktılarını

alacakları, elektronik kaynaklar ve temel eserlere ulaşabilecekleri, internete girebilecekleri ve

kitap okuyacakları bir ortam sunulacaktır. z-kütüphanelerde öğrencilere basılı, sesli ve

elektronik kitaplarla buluşturularak alternatif okuma seçenekleri de sunulmuş olacaktır. Bu

kütüphanelerde çocuk edebiyatı, güncel kitaplar, satranç masaları, tangram, yapbozlar, zeka

geliştirici oyuncak, öğrenme oyunları, CD, DVD ve bilgisayar oyunları ve filmler de

bulunacaktır. Öğrencilerin dinlenmesi amacıyla kütüphanelere yer minderleri, koltuk ve

kanepe gibi rahat oturulabilecek mobilyalar konulacak ayrıca öğrenciler çalışmalarını bu

alanda sergileyebileceklerdir. Z-kütüphaneleri oluşturmak için aşağıdaki faaliyetler

planlanmaktadır.

68


Kuruluşlar

Performans

Göstergesi



MEB, Üniversiteler,

Kültür Müdürlükleri,

Tübitak

Kütüphanelerin zengin içerik

açısından desteklenecektir


Kültür Müdürlükleri,

Tübitak

z-kütüphanelere

dönüşmüş okul ve il

halk kütüphaneleri

Strateji 4: Eğiticiler BİT konusunda programlı bir şekilde sertifikasyona tabi tutulacaktır. Bu

stratejinin belirlenmesinin sebebi BİT okur-yazarlığının yaygınlaşması için öncelikle

eğitimcilerin BİT kullanır hale getirilmesinin gerekli olmasıdır. Bu kapsamda gerekli kanuni

düzenlemelerin yapılması talep edilecek, eğitimcilerin BİT kullanımı konusunda eğitilmesinin

gerekliliği raporlar hazırlanarak ilgili kurumlara sunulacaktır.


Kuruluşlar

Performans

Göstergesi




STKlar

Sürdürülebilirliği sağlanması için

gerekli yasal düzenlemelerin

yapılacaktır

İlgili Bakanlıklar,

Üniversiteler

Hizmetiçi eğitim

konusunda

düzenlenmiş yeni

kanun ve yönetmelikler

Sertifika programlarının belli

periyotlarda tekrarlanacaktır

Üniverisiteler,

ÖSYM

BİT Sertifikalı

eğiticiler

Strateji 5: BİT eğitiminde yerel medya (tv, radyo, gazete, biboard vb.) etkin olarak

kullanılarak bölgenin internet ve bilgi okur-yazarlık düzeyi artırılacaktır. Bölgenin gelişmişlik

düzeyi yüksek olmasına rağmen BİT gelişim endeksinde beklenen sıralamada olmaması BİT

kullanımının bölgede homojen bir şekilde dağılmamasından kaynaklanmaktadır. Özellikle

kırsal kesimlerde BİT kullanım düzeyi düşük olduğu görülmektedir. Halkın BİT kullanımı

69

konusunda bilinçlendirilmesi, imkan ve kabiliyetleri hakkında bilgilendirilmesi büyük önem

taşımaktadır. Öncelikle mevcut durumun, Türkiye geneli ve bölge istatistiklerinin bölge

halkına duyurularak bilgi sahibi olması sağlanacaktır. Yerel medya aracılığıyla konunun

önemi anlatılacak ve kişilerin BİT eğitimi almasının bir ihtiyaç olduğu anlatılacaktır. Bu

kapsamda aşağıdaki faaliyetler gerçekleştirilecektir.

Faaliyet ve Eylemler Sorumlu Kuruluşlar Performans Göstergesi

Paydaşlar belirlenecek ve sorumluluklar

dağıtılacaktır

Valilikler, Belediyeler,

Üniversiteler, STKlar,

Yerel medya

kuruluşları

Bölgenin internet ve bilgi okur-yazar

oranları istatistikleri çıkarılacaktır


Üniversiteler

Anket, Tutum ölçeği ve

okur-yazarlık ölçeklerinin

sonuçları

İnternet okur-yazarlığı eğitimlerinin

verilmesi


Üniversiteler, Milli

Eğitim Müdürlükleri,

Halk Eğitimler

İnternet okur-yazar sayısı

Bilgi okur-yazarlığı eğitimlerinin

verilmesi


Üniversiteler, Milli

Eğitim Müdürlükleri,

Halk Eğitimler

Bilgi okur-yazar sayısı

Yazılı ve görsel medyanın BİT eğitiminde

kullanılması için gerekli düzenlemeler

yapılacaktır


Üniversiteler, STKlar,

Yerel medya

kuruluşları

Yerel TV ve radyo kanallarında periyodik

eğitim programlarının hazırlanması ve

yayınlanması

Üniverisiteler, Yerel

Medya, Valilikler

Haftalık BİT programları

70

Hedef 2:

Bölgenin BİT alt yapısı kurulması için coğrafi açıdan elverişli olmasına rağmen internet

erişimi konusunda homojen bir yapının olmaması, erişim ve kullanım ücretlerinin yüksek

olması “Bilgi teknolojisi altyapısını ve kaynaklarını geliştirmek” hedefinin belirlenmesinde

temel etken olmuştur.

Strateji 1: Bilgi ve iletişim teknolojilerine erişim maliyetini düşürülecektir. Bu strateji BİT

kullanımının yaygınlaşmasının önündeki engellerden biri olan BİT erişim maliyetlerinin

yüksek olması gerekçesinden yola çıkılarak oluşturulmuştur. İletişim vergilerinin yüksek

olması maliyeti artıran etkenlerden biridir ayrıca bireysel internet kullanımı da BİT için fazla

ücret ödenmesine sebep olmaktadır. Bu bağlam aşağıdaki faaliyetler gerçekleştirilecektir.


Kuruluşlar

Performans

Göstergesi

İletişim vergileri düşürülecektir İlgili bakanlıklar Düşük ücretli internet

kullanımı

Apartman ve sitelerde ortak internet

kullanımın teşvik edilerek

yaygınlaştırılacaktır

İlgili Bakanlıklar Her site veya

apartmanda bir internet

aboneliği

Strateji 2: Bölgede fiber optik ve kablosuz altyapı geliştirilecektir. Özellikle internet erişim

hızının ve bant genişliğinin artırılması böylece internet kullanımının gelişmiş ülkelerdeki

düzeye çekilmesi hedeflenen bu strateji ile aynı zamanda bölgenin coğrafi yapısı da göz

önünde bulundurularak kablosuz internet erişiminin yaygınlaştırılması hedeflenmektedir.

71

Yapılacak faaliyetler şunlardır;


Kuruluşlar

Performans

Göstergesi

Demir ve karayolu çalışmalarında

fiber optik altyapı da

gerçekleştirilecektir.

Ulaştırma Bakanlığı,

Belediyeler

Fiber optik ağla

örülmüş bölge

Kablosuz teknolojilerin

kullanılmasının için yasal

düzenlemeler yapılacaktır

Ulaştırma Bakanlığı,

Belediyeler, Tübitak

Kurulan kablosuz

erişim istasyonu sayısı

Hedef 3:

“Yabancı dil eğitiminin seviyesini yükseltmek” hedefinin belirlenmesinde tüm alanlarda

olduğu gibi BİT alanında birçok kaynağın yabancı dilde olması, Ar-Ge ve yenilikçilik

çalışmalarında özellikle mesleki yabancı dil bilmenin büyük önem taşıması, sınır bölgesi

olması dolayısıyla uluslararası projeler gerçekleştirme imkanının daha fazla olması etkili

olmuştur. Ülkemizde en büyük problemlerden biri olan nitelikli ve pratiğe yönelik yabancı dil

eğitimi verilememesi bölgede de önemli bir sorundur. Bu konuda ilk ve orta dereceli eğitim

kurumlarına, üniversitelere ve medya kuruluşlarına büyük görevler düşmektedir.

Strateji 1: Dil eğitiminin daha verimli olması için teoriden çok pratiğe ağırlık verilecektir.

Ülkemizde ilköğretimden başlanarak orta öğretimin sonuna kadar yabancı dil eğitimi

verilmektedir. Ancak yaklaşık 9-10 yıl boyunca verilen bu eğitime rağmen orta öğretimden

mezun olan bir öğrenci yabancı dilde kendisini rahatça ifade edememekte günlük yabancı dili

konuşmakta ve anlamakta dahi zorluk çekmektedir.

72

Bu gerçeklerden yola çıkılarak oluşturulan bu stratejiyi gerçekleştirmek için aşağıdaki

faaliyetler gerçekleştirilecektir.


Kuruluşlar

Performans

Göstergesi

Haftalık olarak belirlenen bir konu

tartışma şeklinde işlenecektir

MEB Ders işleniş şeklindeki

değişiklikler

Öğrencilere sınıfta sözlü sunum

yapabilecekleri ödevler verilecektir

MEB Sınıflarda yapılan

sunum sayısı

Temalı diyaloglar öğrenciler

tarafından canlandırılacaktır

MEB Sınıflarda

gerçekleştirilen diyalog

sayısı

Öğrenciler yabancı dilde e-içerik

hazırlayıp sunacaklardır

MEB E-içerik sayısı

Dil eğitiminde performans notu ve

benzeri özendirici unsurların

çeşitlendirilmesi sağlanacaktır

MEB Öğrencinin akademik

başarısı

Eğitim kurumlarında eTwinning ve

benzeri uygulamalar hem yabancı dil

hem de proje kültürünün

geliştirilmesinde kullanılacaktır.

MEB Gerçekleştirilen proje

sayısı

Strateji 2: Yerel televizyonlardan alt yazı ile duyulan ve görülenin birleştirilmesi ilkesine

(İngilizce yayın- İngilizce alt yazı) uygun yayınların yapılması talep edilecektir. Yine bu

yöntemle yayın yapan web sitelerinin kurulması teşvik edilecektir. Okullarda verilen eğitimin

dışında özellikle dinleme ve konuşmanın gelişmesi için yabancı dilde yayın takip etmek büyük

önem arz etmektedir.

73


Kuruluşlar

Performans

Göstergesi

Yayın akışındaki bazı programların

altyazılı bir şekilde sunulması teklif

edilecektir.

İlgili Bakanlıklar,

Yerel Medya

kuruluşları

Altyazılı yayınlar

Popüler dizilerin internet üzerinden

altyazılı şekilde sunulmasının teklif

edilmesi, altyazılı yayınlar için web

siteleri oluşturulacaktır.

TRT, RTÜK, Web siteleri

Özellikle gençlik programları ve şarkı

sözlerinin altyazılı şekilde

yayınlanması teklif edilecektir.

Yerel Medya

kuruluşları

Altyazılı yayınlar

TRT de İngilizce ders müfredatlarına

uygun yayınlar yapılması teklif

edilecektir

TRT Yaygın Açık dil

kursları

Strateji 3: Uzaktan eğitim kullanılarak yabancı dil eğitimi geliştirilecektir. Bu stratejinin

belirlenmesinin amacı özellikle meslek hayatına atılmış ve yabancı dil konusunda yetersiz

olduğunu düşünen kişilere yabancı dil eğitimi sunmaktır. Bunun yanında özellikle kırsal

kesimde yaşayan, vakit ve ulaşım problemleri olan kişilerin uzaktan yabancı dil eğitimiyle bu

eksikliklerinin giderilmesi hedeflenmektedir.

74

Yapılacak faaliyet şunlardır.


Kuruluşlar

Performans

Göstergesi

Eğitim sitelerinin yabancı dile eğitim

içerikleri geliştirilecektir

MEB Oluşturulan içerikler

Bölge üniversitelerinin uzaktan eğitim

merkezleri aracılığıyla uygun fiyata

uzaktan yabancı dil eğitimi

verilecektir

MEB, Üniversiteler Açılan kurs sayısı

Eğitim kurumlarında e-Twinning

benzeri uygulamalar teşvik edilerek

hem proje kültürünün hem de yabancı

dilin gelişmesi sağlanacaktır

MEB Gerçekleştirilen e-proje

sayısı

Hedef 4:

Bölgede birçok ürün üretilmektedir Bu ürünlerin katma değerinin artırılması ve teknolojiyle

desteklenerek üretilmesi bu yolla bölge ve ülkenin gelişim ve rekabet düzeyinin artırılması

amacıyla “Katma değer yaratan teknolojik ürünlerin oranını yükselterek önce bölge sonra

ülkenin ekonomik gelişmişlik ve rekabetçilik gücünü artırmak” hedefi ortaya konulmuştur.

Bu bağlamda iki strateji belirlenmiştir.

Strateji 1: Bölge sanayiinde yoğun olarak ithal edilen ürünlerin tespit edilecek, bu ürünlerin

yerli teknoloji ile üretilebilmesi için gerekli koşullar sağlanacaktır. Sanayi bölgesi olduğu için

sanayide kullanılan ürünlerin bir kısmı bölgeye ithal edilmektedir. Bu ürünlerin araştırılarak

tespit edilmesi ve ithal etmek yerine bölgede üretilmesi hem bölgeye katkı sağlayacak hem

maliyetleri düşürecek hem de yeni iş kollarının açılması ile ek istihdam alanlarının

oluşmasına sebep olacaktır.

75


Kuruluşlar

Performans

Göstergesi

Araştırma komisyonu kurulacaktır Sanayi Ticaret İl

Müdürlüğü

Üniversiteler, Sanayi

odaları

İstatistiksel sonuçları

içeren rapor

İleri teknoloji bölgeleri

oluşturulacaktır

Valilikler,

Belediyeler,


odaları

Üretilen teknolojik

ürünler

Teknopark ve Teknomerler

oluşturulacak, mevcut olanların

geliştirilecektir

Üniversiteler Firma ve patent sayısı

Strateji 2: Yerli üretim yapacak firmalar hibe ve teşvikler ile desteklenecek, sağlanan

faydanın dış ticaret dengesi üzerinde etkisi kontrol edilecektir.


Kuruluşlar

Performans

Göstergesi

Bölgede hibe ve teşvik kurulu

kurulacaktır

Kalkınma Ajansı,

Kosgeb, STKlar,


ticaret odaları,

Belediyeler,

Valilikler

Kurul raporları

Oluşturulmuş olan komisyon teşvik

öncesi ve sonrası dış ticaret

üzerindeki etki durumunu

araştıracaktır

Araştırma

komisyonu

İstatistiksel raporlar

Hedef 5:

“Mevcut ekonomik ve sosyal veriler hakkında yerel halkı güçlü bir şekilde bilgilendirmek ve

farkındalık yaratmak, yenilikçi düşünceyi toplumun her katmanında geliştirmek” hedefi

76

sadece bölgenin değil tüm ülkenin sahip olması gereken bir hedef olduğu düşünülmektedir.

Bölgede yenilikçi düşüncenin sınırlı olduğu ve yenilikçilik anlayışının toplumun her

kesiminde ve her yaştaki bireylere aşılanmasının zaruri olduğu düşünülmüştür.

Strateji 1: Yenilikçi düşüncenin toplumun her kesimine ulaşması için Medya (internet, TV,

radyo, gazete) aracılığıyla bölge verileri hakkında halk bilgilendirilecek ve halk eğitim

merkezlerinde eğitimler düzenlenecektir. Yerel aktörlerin (STK, belediyeler, üniversite, KOBİ

vb..) katılımıyla bilgilendirme toplantıları yapılacaktır.

Toplumda yenilikçiliğin yerleşmesinin en önemli adımlarından birisi toplumun tüm

kesimlerinin yenilikçilik konusunda bilgi sahibi olması, yenilikçi düşüncelere açık olması ve

yapılacak çalışmalara destek vermesidir. Özellikle yenilikçi bir kültürle yetişmemiş olan ileri

yaş grubundaki kitlelerin bu fikirleri benimsemesi ve destek vermesi için yazılı ve görsel

basının büyük önemi vardır. Ayrıca hayatın içinden örnekler sunulması ve alanda uzman

kişilerin bilgilendirme toplantılarıyla halkı aydınlatması da büyük önem taşımaktadır. Bu

kapsamda şu faaliyetler gerçekleştirilecektir.

77


Kuruluşlar

Performans

Göstergesi

Tüm iletişim kanalları halkın yoğun

olduğu yerlerde kullanılacaktır (toplu

taşıma araçları, billboardlar, avmler).

Belediyeler,

Valilikler

Tanıtım araçlarının

çeşit ve sayısı

Başarı örnekleri (hikayeleri)

anlatılarak teşvik edilecektir

Medya araçları,

üniversiteler, yerel

yönetimler

Düzenlenen program

ve katılımcı sayısı

Yerel TV ve radyolarda bölgenin

istatistiksel raporlarının sık sık

verilmesi sağlanacaktır

KOSGEB Program sayısı

Hangi verilerin paylaşılacağı

belirlenerek eski durum yeni durum

karşılaştırması yapılacaktır

Yerel yönetimler Raporlar

İl çapında düzenlenecek eğitim

programları oluşturularak

duyurulacaktır

İl Milli Eğitim

Müdürlükleri, halk

eğitim merkezleri,

sürekli eğitim

merkezleri

Açılacak eğitim

programı sayısı

Eğitim programını başarıyla bitiren

katılımcılara sertifika verilecektir.

Halk eğitim

merkezleri, sürekli

eğitim merkezleri

Verilecek sertifika

sayısı

Eğitim sürecinde çıkacak proje

fikirleri Ar-Ge merkezlerine

yönlendirilecektir

Halk eğitim

merkezleri, sürekli

eğitim merkezleri

Oluşacak proje fikri

sayısı

Konusunda uzman kişiler konuşmacı

olarak bölgeye davet edilecektir.

(yılda 1-2 defa)

STK, belediyeler,

üniversiteler

Konuşmacı ve dinleyici

sayısı

STK aylık-yıllık bülten ve faaliyet

raporlarında bölge verilerine yer

verilecektir

Valilikler Yayınlanan raporlar

78

Strateji 2: İlköğretim kurumlarında yeniliği aşılayacak müfredat değişikliği talep edilecektir.

Çocukların fikirlerini özgürce ifade edebilecekleri alanlar oluşturulacaktır. Birinci strateji ile

mevcut yetişkin bireylerin bilgilendirilmesi gerçekleştirilmiş olacaktır.

Sürdürülebilir bir yenilikçi yapı oluşturmak için yeni nesillerin yenilikçi kültürle yetiştirilmesi

gerekir. Bunun için mevcut eğitim sisteminde bazı değişiklikler yapmak gerekir. Bu konuda

da ilgili bakanlıklar değişiklik teklifleri sunulması planlanmaktadır. Bu kapsamda aşağıdaki

faaliyetler gerçekleştirilecektir.


Kuruluşlar

Performans

Göstergesi

Her okulda bir fikir atölyesi

oluşturulacaktır

MEB, Kalkınma

Ajansı, üniversiteler

Açılan atölye sayısı

Üniversitelerin eğitim fakültelerinde

verile pedagojik formasyon içeriğine

yenilikçilik ve girişimcilik

konularının eklenmesi teklif

edilecektir

YÖK, üniversiteler,

Tübitak

Dersi alan ve mezun

olan öğrenci sayısı

Araştırma yapma yeteneğinin

kazanılması ve geliştirilmesi amacıyla

yabancı dil eğitimine ilköğretimin ilk

yıllarından itibaren başlanacaktır

MEB İlköğretimdeki yabancı

dil dersleri

Ezberci eğitimin yerine, sebep-sonuç

ilişkileri üzerine kurulu eğitim modeli

kullanılacak

MEB 20 yıl sonra ortaya

çıkacak patent/yeni

fikir sayısı

Strateji 3: Yenilikçi düşüncelerin olgunlaşacağı Ar-Ge merkezleri kurulacak ve

yaygınlaştırılacaktır. Bölgede hazırlanan proje sayısını artırmak, yenilikçi fikirlere

ulaşabilmek için proje yazımı konusunda destek verecek birimler kurulacaktır.

79

Ar-Ge çalışmaları ve projeler yenilikçi düşünceyi destekleyen önemli faaliyetlerdir. Bölgede

il bazında Ar-Ge merkezleri, proje büroları ve danışma merkezlerinin kurularak yenilikçi ve

girişimci birey ve kurumlara destek verilmesi planlanmaktadır.


Kuruluşlar

Performans

Göstergesi

İl merkezlerinde proje-girişimcilik

konusunda bilgili ve yetkin

danışmanlar atanacaktır

Kalkınma Bakanlığı,

Bilim Sanayi

Teknoloji Bakanlığı,

üniversiteler

Atanan danışman sayısı

Fikir sahipleri ile yatırımcıları

buluşturacak toplantılar

düzenlenecektir.

Kalkınma ajansı,

üniversiteler,

Kosgeb

Düzenlenecek toplantı

sayısı

Bölgede yer alan sektörlerin

problemlerini belirlemek amacıyla

sektörel kümelenmeler oluşturulması

Kalkınma Bakanlığı,

Bilim Sanayi


üniversiteler

Birimlere yapılacak

başvuru sayısı

Üniversite ve diğer kamu

kurumlarının proje ofislerinin

arasında ilişki ağı kurulacaktır

Proje birimi olan

tüm kamu kurumları

Desteklenen proje

sayısı

Proje döngüsü yönetimi eğitimleri

düzenlenecektir

Kalkınma ajansı,

Ticaret Sanayi odası,

Teknoparklar

Eğitimlere katılanların

sayısı

Farklı kurumların aynı tür bilgileri

proje kapsamında sorgulamalarını

önlemek amacıyla veritabanı

oluşturulacaktır

Kalkınma ajansı,

Kosgeb, Tüik,

Tübitak

Oluşturulacak

veritabanı ve girilen

veriler

Hedef 6:

Bölgenin güçlü yanları sıralanırken güçlü bir sanayiye sahip olması ve tarım imkanları üst

sırlarda yer almaktadır. Bilgi ve iletişim teknolojilerinin sanayi ve tarımda kullanılmasının

gerekliliği ve özellikle yenilikçilik çalışmaları açısından “Sanayi ve tarım kuruluşları ile

80

eğitim kurumlarının etkin işbirliğini sağlamak” hedefinin büyük önem taşıdığı

düşünülmektedir. Sanayi ve tarım kuruluşlarının eğitim kurumlarıyla işbirliği yapmasının bu

alanlarda daha teknolojik ve yenilikçi bir yaklaşımı ortaya çıkaracağı varsayılmaktadır.

Strateji 1: Mesleki alanlara göre firma ve kuruluşların tespiti yapılacaktır. Bölgede çok farklı

sektörlerde binlerce firma yer almaktadır. Bu firmaların çalışma alanlarını belirlemek ve

toplu olarak kayıt altına almak gerekmektedir. Sektör ve alt sektörlerin kategorize edilerek

bölgeye sunulması birçok firmanın irtibatını kolaylaştıracaktır.

Bu bağlamda şu faaliyetler gerçekleştirilecektir.


Kuruluşlar

Performans

Göstergesi

Geniş kapsamlı bir envanter çalışması

yapılacaktır

Bilim Sanayi


Ticaret sanayi

odaları, Kalkınma

ajansı, Teknoparklar

Yayınlanacak envanter

Yapılan envanter çalışmaları dijital

ortama atılarak bir web sayfası ile

paylaşılacaktır

Kalkınma ajansı,

Bilim Sanayi


Web sitesinin hizmete

açılması

Sanayi ve tarım alanında yetişmiş

mühendisleri kendi sahalarında

(özellikle kamu çalışanları) etkin

şekilde çalışmaya özendirecek

tedbirler alınacaktır.

İlgili bakanlıklar Kendi alanına geçiş

yapan memur sayısı

Strateji 2: Firma ve kuruluşların stajyer öğrenci almaları konusunda devlet desteği verilecek,

eğitim ve staj süreçleri uygun sürelere ayrılarak iç içe olacak şekilde planlanacaktır.

Eğitim kurumlarında ders içeriklerinin hazırlanması sürecine özel kurum ve kuruluşların etkin

olarak dahil edilmesi sağlanacaktır. Piyasanın ihtiyaç duyduğu alanda ve nitelikte eleman

yetiştirilmesi için eğitim süreçlerine piyasa temsilcilerinin dahil olması zaruridir. Eğitim

81

kurumlarında verilen eğitimle piyasa ihtiyaçlarının örtüşmesi hem istihdamı artıracak hem de

iş gücü kaybını en aza indirecektir. Bu kapsam bir dizi teklilerin yer faaliyetler planlanmıştır.


Kuruluşlar

Performans

Göstergesi

4 yıllık lisans programlarının son

yılının “sanayi stajı” olarak

planlanması teklif edilecektir

Bilim Sanayi


YÖK

Sanayi stajı başlatan

üniversite sayısı

Bitirme projeleri ve staj içerikleri

sanayinin ihtiyaçlarına göre

belirlenecektir

YÖK, Üniversiteler,

Ticaret sanayi

odaları

Firmalardaki staj

verimlik düzeyleri

İşletmelerin kapasiteleri belirlenecek

istihdam edilen stajyer sayısına göre

vergiden muaf tutulması teklif

edilecektir

YÖK, İlgili

bakanlıklar

Vergiden muaf olan

firma sayısı

Staj yaptığı işletmede istihdam edilen

personel için SGK indirimi

yapılacaktır

YÖK, İlgili

bakanlıklar

SGK indirimi yapılan

firma sayısı

Taraflar karşılıklı anlaşarak bir

müfredat teklifinde bulunacak ve

içerikle ilgili seminer vereceklerdir

Ticaret sanayi odası,

YÖK, üniversiteler

Oluşacak müfredat ve

verilecek seminer

sayısı

Hedef 7:

“Yeteneklerin keşfedilip doğru yönlendirilerek mesleki eğitimde kaliteyi artırmak” hedefi ile

de kişilerin doğru ve kabiliyetlerine uygun mesleklerde eğitim alması, verilen eğitimin sanayi

ile tümleşik olarak yapılmasının sağlanması böylelikle kaliteli meslek elemanlarının

yetiştirilmesi amaçlanmıştır.

Strateji 1: Anaokulundan başlanarak öğrencilerin görsel, işitsel, bedensel ve zihinsel

yeteneklerinin tespit edilmesi için gerekli altyapı, materyal ve yöntemlerin hazırlanacaktır.

82

Türkiye’de bölgede en büyük sorunlardan birisi öğrencilerin yetenek ve becerilerine göre

doğru bir şekilde yönlendirilememesi ve eğitilememesidir. Yeteneğine uygun olarak istihdam

edilen bireylerden daha fazla verim alınacağı düşünülmektedir.


Kuruluşlar

Performans

Göstergesi

Komisyon kurulacaktır İl Milli Eğitim

Müdürlükleri,

üniversiteler

Kurulacak komisyon

Öğrencilerin her bir yeteneğinin

geliştirilmesine katkı sağlayacak

materyaller hazırlanacaktır

İl Milli Eğitim

Müdürlükleri,

üniversiteler

Materyal çeşidi ve

sayısı

Yeteneklerin geliştirilmesine yönelik

yaratıcı drama kursları

düzenlenecektir

İl Milli Eğitim

Müdürlükleri, halk

eğitim müdürlükleri

Düzenlenecek kurs ve

katılımcı sayısı

Strateji 2: Tespit edilen yeteneklerine göre öğrencilere gerekli destekler yapılacaktır.

Yetenek ve becerisine göre eğitimine devam edilmesini özendirecek faaliyet ve destekler

planlanmıştır. Ayrıca öğrencilerin hangi tür okuldan mezun olursa olsun hayatını idame

ettireceği temel becerileri kazandıracak teklifler sunulmuştur.

83


Kuruluşlar

Performans

Göstergesi

Meslek tanıtımları oryantasyon ve

uygulama şeklinde planlanacaktır

İl Milli Eğitim

Müdürlükleri,

Sanayi Ticaret

odaları

Katılacak öğrenci

sayısı

Yeteneklerin keşfedilmesi için yaz

okulu ve kamplar düzenlenecektir

İl Milli Eğitim

Müdürlükleri

Düzenlenen kamp ve

kampa katılan öğrenci

sayıları

7. ve 8. Sınıflarda öğrencilerin günlük

yaşamda ihtiyaç duyacakları becerileri

kazanacakları atölyeler kurulacaktır

İl Milli Eğitim

Müdürlükleri, orta

okullar

Kurulacak atölye sayısı

Tespit edilen yeteneğine göre

eğitimini sürdüren öğrencilere burs

verilecektir

İl Milli Eğitim

Müdürlükleri,

Sanayi Ticaret

odaları, firmalar

Burs alan öğrenci

sayısı

Branşlaşmış meslek okulları

kurulacaktır

İl Milli Eğitim

Müdürlükleri, Özel

firmalar ve

fabrikalar

Meslek okulu sayısı ve

bu okullarda okuyan

öğrenci sayısı

Hedef 8:

Son olarak “Ar-Ge ve yenilikçiliğin teşvik edilerek, destek ve hibe oranlarını artırmak” hedefi

belirlenmiştir. Gerek bölgesel gerekse ulusal programlarda bölge koşullarına uygun destek ve

hibe programlarının açılmasının sağlanması, küçük orta ve büyük boyutlu işletmelerin bu

programlardan yararlanmasının teşvik edilmesi ve bu konuda bilgilendirme ve eğitimlerin

yaygınlaştırılması öngörülmüştür.

84

Strateji 1: Bölgedeki Ar-Ge çalışanları belirli çağrı başlıkları ile bilgilendirilecektir.


Kuruluşlar

Performans

Göstergesi

Bölgedeki Ar-Ge kurumlarının

envanteri çıkarılacaktır

Kalkınma Ajansı,

Sanayi Ticaret

odaları

Raporlar

Bölge çapındaki Ar-Ge çalışmaları ve

teşvikleri kurumlara bültenlerle

duyurulacaktır

Kalkınma Ajansı,

Sanayi Ticaret

odaları

Bültenler

Bölgedeki Ar-Ge çalışanlarına sürekli

eğitim merkezleri tarafından belirli

zaman aralıkları ile eğitim verilecektir

Üniversiteler,

Kalkınma Ajansı

Verilecek eğitim sayısı

85

Strateji 2: Ar-Ge çağrı başlıkları ihtiyaç ve imkanlara göre belirlenecek, özellikle özel

ihtimam gerektiren bireylere yönelik yenilikçi düşüncelere destekler artırılacaktır.


Kuruluşlar

Performans

Göstergesi

Bölgede desteğe ihtiyacı olan sektör

ve konular belirlenecek ve teşviklerde

ayrıcalık tanınacaktır

Bilim Sanayi Ticaret

Bakanlığı, Kalkınma

Ajansı, Sanayi

Ticaret odaları,

KOSGEB

Destek miktarları

Destek oranlarının artması için

kurumlar arası işbirliği sağlanacaktır

Kalkınma Ajansı Destek miktarları

Bölgede çevre ve su kaynaklarının

daha etkin korunması adına filtreleme

Ar-Ge çalışmalarının destek oranları

artırılacaktır

Kalkınma Ajansı,

Bilim Sanayi Ticaret

Bakanlığı, Çevre ve

Su Bakanlığı

Filtreleme konusunda

yapılan proje sayısı

Özel ihtimam gerektiren tüm

bireylerin güncel istatistiksel verileri

toplanacaktır

TÜİK, belediyeler,

valilikler

Anket sonuçları

Ar-Ge merkezlerinde özel ihtimam

gerektiren bireylerin ihtiyaçlarına

uygun olarak birimler kurulacak ve

yenilikçi proje çalışmalarına

başlanacaktır

Ar-Ge merkezi

yöneticileri, STK lar,

valilikler, MEB

Sonuçlanan proje sayısı

Özel ihtimam gerektiren bireylerin

projelerine destek verecek programlar

oluşturulacaktır

Tübitak, Kalkınma

ajansı, Kosgeb

Açılan çağrı sayısı

8. PROJELER VE ARAŞTIRMA ÖNERİLERİ

Bilgi toplumu ve yenilikçilik özel ihtisas komisyonu toplantılarının sonunda katılımcıların

proje ve araştırma önerileri teklifleri alınmıştır. Bu bölümde bu sunulan teklifler verilmiştir.

86

Proje Teklifleri

Proje 1:

Projenin Adı : Bölgesel Staj Havuzu

Projenin Amacı : Bölgemizde yer alan sanayi ve üniversiteler için karışıklı görüş

alışverişi yapacakları ve böylece bölge sanayinin ihtiyaçları doğrultusunda üniversitelerin

yeterli eğitim verdiği öğrencinin mezuniyet öncesi ve sonrası tecrübe kazanması.

Gerekçe : Bölgedeki üniversitelerin, yöremizde yer alan sanayi kuruluşların

ihtiyaçlarının daha yakından tanıması ve bu yönde eğitim ve öğretim faaliyetleriyle ara

eleman yetiştirmesi.

Projenin Paydaşları : Bölge sanayii, Bölgemizdeki üniversiteler.

Yaklaşık Bütçe : 50.000 – 75.000 TL

Proje Teklifini Sunan : Nuh HATİPOĞLU

Proje 2:

Projenin Adı : Bilişim Güvenliği ve Etiği

Projenin Amacı : İlk ve ortaöğretim öğrencilerine, bilişim güvenliği ve bilişim etiği

konularında bilgi vermek, güvenli ve etik kullanımın önemini kavratmak.

Projenin Gerekçesi : Yeni nesil bilişim teknolojisinin içine doğan ve yoğun olarak kullanan

bireylerden oluşmaktadır. Bireylerin bilişim teknolojilerini yoğun olarak kullanırken güven

ortamı içinde etik kurallara uyarak etkin kullanımı önemli bir konudur. Özellikle son yıllarda

siber zorbalık kavramı çocuklar için ciddi bir tehlike arz etmektedir. Bu nedenlerden dolayı,

çocukların bilişim güvenliği ve etik denlerden dolayı çocukların bilişim güvenliği ve etik

konularda eğitimi üzerinde durulması gereken bir konudur.

Projenin Paydaşları : İl Emniyet Müdürlüğü, Milli Eğitim Müdürlüğü, Üniversite

Yaklaşık Bütçe : 50.000 TL

Proje Teklifini Sunan : Nilgün TOSUN

87

Proje 3:

Projenin Adı : BİLSEM TV

Projenin Amacı : Bilimsel araştırma, proje, deney ve gözlem çalışmalarının Trakya

Bölgesi eğitim kurumlarının desteği alınarak yapılacağı, tematik bir internet televizyonu.

Projenin Gerekçesi : Standart televizyonculuğa alternatif gelişen internet

televizyonculuğuna maliyet olarak daha tasarrufludur. Bölgesel bilim gelişmeleri takip

edileceği, çocukların bilimsel merkezi geliştirilebilecek bir fırsat olması projenin gerekçesidir.

Projenin Paydaşları : Bölge Üniversiteleri, Tekirdağ Bilim ve Sanat Merkezi, Teknoparklar

Yaklaşık Bütçe : 50.000 TL

Proje Teklifini Sunan : Burak GÜRKAN

Proje 4:

Projenin Adı : Trakya Bölgesi Dijital Felaket Kurtarma Merkezi Kurulması

Projenin Amacı : Tüm çalışmalarda toplumun bilgilerin dijital bir felaketten korunması

Projenin Gerekçesi : Tüm bölgede yoğun bir dijital veri birikimi oldu. Bu verilerin ve

bilgilerin kaybolması engellenebilir.

Projenin Paydaşları : Üniversiteler Kalkınma Ajansı TÜBİTAK

Yaklaşık Bütçe : 2.000.000 TL

Proje Teklifini Sunan : Erdem UÇAR

Proje 5:

Projenin Adı : Bölge Üniversiteleri Ortak Data Merkezi Kurulması

Projenin Amacı : Bölgede 3 devlet üniversitesi var. Bunlara ortak bir Data Center

kurarak kaynak israfının önlenmesi.

Projenin Gerekçesi : Bu 3 üniversitede aynı tip bilgisayarları, aynı yazılımları ayrı ayrı Data

almaya çalışılıyor. Zaman ve kaynak israfını önlemek.

Projenin Paydaşları : Trakya Üniversitesi, Kırklareli Üniversitesi, Namık Kemal

Üniversitesi

Yaklaşık Bütçe : 1.000.000 TL

Proje Teklifini Sunan : Erdem UÇAR

88

Proje 6:

Projenin Adı : Sanayi Kirlilik Ölçüm ve Yönetim Sistemi

Projenin Amacı : Organize dışındaki fabrikaların atıklarının merkezi yerden

temizlenmesi.

Projenin Gerekçesi : Her fabrikanın yatırım yapması çok pahalı bir konudur. Arıtma

tesisleri. Bu yüzden merkezi bir arıtma tesisi kurulur ve her fabrikaya sayaç takılır. Merkezi

bir Scade sistemi ile sistemi takip edip fabrikalardan atık miktarı kadar para alınabilir.

Projenin Paydaşları : Kalkınma Ajansı, TÜBİTAK, Özel Sektör

Yaklaşık Bütçe : Belirtilmedi

Proje Teklifini Sunan : Özgür ALTINSÖĞÜT

Proje 7:

Projenin Adı : Kabiliyet Kampları

Projenin Amacı : Meslek Eğitim Geliştirilmesi ve Öğrencilerin Mesleki Yönlendirilmesi

ve Tanınmasında Altyapı Oluşturma.

Projenin Gerekçesi : Öğrencilerin mesleklere yeterince tanımamaları uygulama ve çalışma

şartlarını bilmeden üst öğrenimlerine devam etmeleri bilinçsiz meslek seçimi.

Projenin Paydaşları : Milli Eğitim, Üniversite, Belediyeler, Sanayi Ticaret Odaları,

Valilikler


Proje Teklifini Sunan : Mustafa SAYIN

Proje 8:

Projenin Adı : Bilim Merkezi

Projenin Amacı : Öğrencinin Bilimsel Ürün Deney ve Görselleri Yaşayarak

Öğrenmeleri

Projenin Gerekçesi : Eğitim Genelde Teoride Kalması Laboratuar ve Uygulama Alanların

Kısıtlığı

Projenin Paydaşları : Valilik, Sanayi Tic. İl. Müd, Milli Eğitim, Üniversite


Proje Teklifini Sunan : Mustafa SAYIN

89

Proje 9:

Projenin Adı : Sektör Günleri

Projenin Amacı : Üniversite ve Sanayinin İş Birliği İçinde Çalışması, Bölge

Üniversitelerinin Doğru Nitelikli Eleman Yetiştirilmesi

Projenin Gerekçesi : Bölgede yer alan üniversitenin sanayi ve ticaretin katkısını olumlu

yöne çevirmek üniversitelerde ilgili sektörlerin sektör günlerin düzenlemesini sağlamak.

Projenin Paydaşları : Üniversiteler, Sanayi Kuruluşları, Ticaret Sanayi Odaları

Yaklaşık Bütçe : Olası bütçe planlaması yapılmamıştır.

Proje Teklifini Sunan : Umut AKGÜL

Araştırma Önerileri

Araştırma Önerisi 1:

Araştırma Adı :Bölgesel Mesleki Eğitimin Güçlendirilmesi

Amacı : Sanayi Bölgeleri olan Trakya yöremizde yer alan sanayicilerin

ihtiyaçları doğrultusunda yöremiz üniversitelerinin ara eleman ihtiyaç doğrultusunda eğitim

ihtiyacını karşılamak

Kimlerle Çalışabileceği : Üniversitelerdeki Meslek Yüksekokulu Müdürlüklerinde görev

yapan öğretim elemanları, Sanayi temsilcilerinin üretim ve planlama müdürleri

Araştırma Önerisini Sunan : Nuh HATİPOĞLU


Araştırma Adı : Bilgisayar ve İnternet Okuryazarlığı hazır bulunuşluğu

Amacı : “Bilgi Evi “ kurulması ve yürütülmesi çalışmasına temel

oluşturma adına yerleşim birimlerinde bilgisayar ve internet okuryazarlığına hazır

bulunduğunun belirlenmesi öncelik verilecek yerleşim birimlerinin ortaya çıkarılmasını

sağlayacaktır.

Kimlerle Çalışabileceği : Valilikler, İl Milli Eğitim Müdürlükleri, üniversiteler

Araştırma Önerisini Sunan : Nilgün TOSUN

90


Araştırma Adı : Okul Öncesi öğretmenlerinin Bilgi ve iletişim Teknolojileri

kullanma Durum ve Tutumlarının Belirlenmesi

Amacı : FATİH projesi kapsamında yer alan okul öncesi eğitimi veren

öğretmenlerin, bilgi ve iletişim teknolojileri kullanımı hazır bulunuşlukları ile tutumlarının

belirlenmesi önemlidir.

Kimlerle Çalışabileceği : İl Milli Eğitim Müdürlükleri, üniversiteler, özel eğitim

kurumları

Araştırma Önerisini Sunan : Nilgün TOSUN


Araştırma Adı : Trakya bölgesinde engelli bireylerin güncel istatistiki

bilgilerinin araştırılması

Amacı : Bölgenin proje ve destek ihtiyaçlarının belirtilmesinde gerçek

rakamlarına ihtiyaç vardır.

Kimlerle Çalışabileceği : İl Milli Eğitim Müdürlükleri, üniversiteler, Nüfus Müdürlüğü

Araştırma Önerisini Sunan : Erdem UÇAR


Araştırma Adı : Trakya’nın Ar-Ge envanteri

Amacı : Yapılan projelerin kategorize edilmesi ile aynı projelerin

tekrarı engellenip yakın projelerin işbirliklerinin sağlanması.

Kimlerle Çalışabileceği : TÜBİTAK, KOSGEB, Kalkınma Ajansı

Araştırma Önerisini Sunan : Özgür ALTUNSÖĞÜT


Araştırma Adı : Sanayi-Ticari ve Kurumsal Ar-Ge birimlerinin yeterliliklerinin

araştırılması

Amacı : Ar-Ge birimlerinin etkinliğin artırılması. Sertifikasyonlarının

yapılması.


Araştırma Önerisini Sunan : Mustafa SAYIN

91


Araştırma Adı : Girişimcilerin yaş ortalaması

Amacı : Türkiye’de gerçekleşen doğru yatırımların hangi yaş

ortalamasındaki bireyler tarafından gerçekleştiğini öğrenmek.


Araştırma Önerisini Sunan : Umut AKGÜL

9. SONUÇ

1990’lı yılların başından itibaren bilgi ve iletişim teknolojilerinde tüm dünyada olduğu gibi

ülkemizde ve bölgemizde de hızlı bir gelişim yaşanmıştır. Bilgi ve iletişim teknolojilerindeki

bu gelişmeler bilgi toplumu ve yenilikçilik kavramlarını pekiştirici rol oynamıştır. Aynı

zamanda ekonomik alanda gelişmeye, üretim verimliliğine ve rekabete önemli katkılar

sağlamıştır. Bilginin üretilmesi, yenilenmesi, kullanılması ve yaygınlaştırılması, üretim ve

tüketim süreçlerinde en kritik faktör olarak ortaya çıkmaya başlamıştır. Ekonomik

faaliyetlerde bilginin etkisi artmış, ekonomiler bilgi ekonomisi olarak tanımlanmaya

başlanmıştır. Bilginin istihdamda ana unsur haline geldiği bu ekonomik modelde nitelikli

insan faktörü ve hayatboyu öğrenme ön plana çıkmaktadır.

Bilgi ve iletişim teknolojileri sayesinde dünyanın her noktasına erişim son derece hızlı ve

kolay hale gelmiştir. Bu noktada bilgi teknolojilerinden faydalanarak çok iyi bir üretim takip

sistemi kullanmak zorunlu hale gelmiştir. Tüm süreçler dijital ortama geçirilerek insan

hatasını en aza indirip tekrar tekrar yazılan bilgi kirliğinin önüne geçerek hem zaman hem de

hatalı bilgiden kurtulma zamanı gelmiştir. Üretilen bilginin kullanılması, yaygınlaştırılması ve

yönlendirilmesinde insan en önemli faktördür. Bu bağlamda, ekonomik politikaların

uygulanmasında eğitimin ve insana yapılan yatırımın dikkate alınması bilgi toplumunu

oluşturmada en önemli konuların başında gelmektedir.

Bilgi toplumu oluşturmada bilgi teknolojilerinin yaygınlaştırılması için gerekli alt yapının

kurulması ve bu alt yapıları verimli kullanmayı sağlayacak uygun politikaların geliştirilmesi

hayati önem taşımaktadır. Bilgi toplumu sadece ekonomik kalkınmayı değil aynı zamanda

yenilikçi düşünce sisteminin oluşması ve oturması için de önemlidir. Yenilikçi düşünen bir

toplum oluşturmak için bilgi teknolojileriyle barışık, gelişime açık bireylere ihtiyaç vardır.

Gelişmiş ülkelerin gelişmişlik düzeylerini sürdürmelerinin en önemli sebebi yeniliğe açık

92

olmalarıdır. Her alanda yenilikçiliği benimsemiş ülkeler ve bölgeler oluşturmak için de

araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) çalışmalarının yaygınlaştırılması gerekmektedir.

Sürdürülebilir ve rekabetçi ekonomik büyümenin en önemli sağlayıcılarından birisi Ar-Ge

çalışmalarıdır. Artık bu yenilikçi düzene ayak uydurmaktan başka çare bulunmamaktadır. Her

sektörde çok fazla rekabet bulunmaktadır, bu yüzden sektörler ayakta kalabilmek için

yenilikçi düşünerek bilgi teknolojilerinden en üst seviyede yararlanmak zorundadır. Yenilikçi

işletmeler sayesinde hem ülkemize ihracat katkısı yapılabilir hem de istihdama katkı yapılarak

daha mutlu ve müreffeh bir ülke için katkı sağlanmış olur.

Hazırlanan bu raporda, TR21 (Trakya) bölgesinin bilgi toplumu ve yenilikçilik alanında

mevcut durumu ortaya konmuştur. Bu maksatla güçlü ve zayıf yönler ile fırsatlar ve tehditler

analiz edilmiştir. Yapılan komisyon toplantılarda; bilgi toplumu ve yenilikçilik alanlarında

bölge vizyonu belirlenerek bölgesel hedefler saptanmış ve bölgenin stratejik yönü çizilmeye

çalışılmıştır. Raporda, önümüzdeki dönemde bilgi toplumu ve yenilikçilik alanında

oluşturulan stratejileri gerçekleştirmek amacıyla yapılacak faaliyetler planlanmıştır. Ayrıca

proje ve araştırma öneri teklifleri sunulmuştur.

93

KAYNAKLAR

Faruk Kocacık, BİLGİ TOPLUMU VE TÜRKİYE, C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi Mayıs 2003

Cilt : 27 No:1 1-10

Devlet Planlama Teşkilatı, Bilgi Toplumu Stratejisi, (2006-2010)

Hatice Çalıpınar, Uğur Baç, Kobi’lerde İnovasyon Yapmayı Etkileyen Faktörler Ve Bir

Alan Araştırması, Ege Akademik Bakış / Ege Academic Review, 7 (2) 2007: 445-458

Peter Drucker (1969) The Age of Discontinuity. London: Heinemann

Marc Porat (1977) The Information Economy. Washington, DC: US Department of

Commerce

Karl Deutsch (1983) Soziale und politische Aspekte der Informationsgesellschaft. In: Philipp

Sonntag (Ed.) (1983) Die Zukunft der Informationsgesellschaft. Frankfurt/Main: Haag &

Herchen. pp. 68-88

United Nations Publication, The Global Information Society: A Statistical View, Appril 2008.

Linus Dahlandera, David M. Gannb, How open is innovation? Research Policy Volume 39,

Issue 6, July 2010, Pages 699–709

http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0048733310000272

Tarde, G. (1903). The laws of imitation (E. Clews Parsons, Trans.). New York: H. Holt & Co.

http://en.wikipedia.org/wiki/Innovation

EUROPEAN COMMISSION, 2011, Directorate-General for Research and Innovation State

of the Innovation Union

Kalkınma Bakanlığı, 2012, Dokuzuncu Kalkınma Planında

Bilgi Toplumu İstatistikleri, 2011, D.P.T. Bilgi Toplumu Dairesi Başkanlığı

KOÇ&MENTE, 2007, İnovasyon Kavramı ve Üniversite-Sanayi-Devlet İşbirliğinde Üçlü

Sarmal Modeli, Hacettepe Üniversitesi, Sosyolojik Araştırmalar e-dergisi.

Göker A.,2000, Ulusal İnovasyon Sistemi ve Üniversite-Sanayi İşbirliği, Ankara Üniversitesi

Fen Bilimleri Enstitüsü, Geleneksel Bahar Paneli IV ,Ankara

http://en.wikipedia.org/wiki/Peter_Drucker

http://en.wikipedia.org/wiki/Marc_Porat





http://www.sciencedirect.com/science/journal/00487333

http://www.sciencedirect.com/science/journal/00487333/39/6

http://www.sciencedirect.com/science/journal/00487333/39/6


http://en.wikipedia.org/wiki/Innovation

94

Freeman C., 1992, Formal Scientific and Technical Institutions in the National Systems of

Innovation. Appeard in Lundvall, 1992, National Systems of Innovation, Printer Publishers,

London

Lundwall, B.A. 1992a National Systems of Innovation: Towards a Theory of Innovation and

Interactive Learning, London, Pinter

Innovation Union Atlas Innovation Union Competitiveness report, 2011, Directorate-General

for Research and Innovation

Benavente D., Dutta S., Wunsch-Vincent S., The Global Innovation Index 2012: Stronger

Innovation Linkages for Global Growth

Türkiye İstatistik Kurumu, Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması, 2012

Lazonick, William, 2004, Indigenous Innovation and Economic Development: Lessons from

China’s Leap into the Information Age, Industry and Innovation, Sayı.11/4, s. 273.

Devlet Planlama Teşkilatı, 2006, Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013), Ankara, s. 13.

Hollanders, Hugo, 2009, Regional Innovation Scoreboard 2009, Methodology Report, Pro

Inno Europe,Inno Metrics.

ITU Measuring the Information Society, 2012

BİLGİ TOPLUMU VE YENİLİKÇİLİK · 2018-06-05 · BİLGİ TOPLUMU VE YENİLİKÇİLİK Özel...

Documents

Transcript of BİLGİ TOPLUMU VE YENİLİKÇİLİK · 2018-06-05 · BİLGİ TOPLUMU VE YENİLİKÇİLİK Özel...