“Tüccar, milletin

emeği ve üretimini

kıymetlendirmek için

eline ve zekasına

emniyet edilen ve bu

emniyete liyakat

göstermesi gereken

adamdır.”

ISSN 1300-366622 ŞUBAT 2013 YIL: 55 SAYI: 2747 e-gazete: www.istanbulticaret.org.tr iPad ve iPhone için AppStore’da “ito” ile arayınızİ s t a n b u l t İ c a r e t o d a s ı y a y ı n ı

Bu 10 ülke ile ticaretyapana kredi haz›r

2 TRİLYON DOLAR GELİREkonomik İşbirliği Teşkilatı’na

(ECO) üye ülkelerin toplam 2 trilyondolarlık geliri, 426 milyonluk nüfusu,yer altı ve yer üstü kaynaklarıgirişimcilerin iştahını kabartıyor. 1985yılında Türkiye, İran ve Pakistantarafından temeli atılan ECO’nunbugün üye ülke sayısı 10’a çıktı.

METRO HATTI FİNANSÖRÜECO üyeleriyle ticareti destekleyen

Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Ticaret veKalkınma Bankası (ETDB), ulaştırma,enerji, sanayi ve tarım alanlarına önemveriyor. Türkiye’ye 285 milyon dolarkredi açan ETDB, Taksim-YenikapıMetro Hattı Projesi’nin definansörlerinden. Röportaj 9’da

ECO üyeleri● Afganistan● Azerbaycan● iran● Kazakistan● Kırgız Cumhuriyeti● Pakistan● Tacikistan● Türkiye● Türkmenistan● Özbekistan

Merkez ofisiistanbul’da bulunan

ETDB’nin BaşkanYardımcısı Doç. Dr.

Yaşar Akgün, bankanınfinansman olanaklarını

İstanbul Ticaret’eanlattı.

Çeşm-i Bülbül’ün(Bülbülün Gözü)

hikayesi, Osmanlı’da 3.Selim’in Mevlevi dervişi

Mehmet Dede’yi camtekniklerini öğrenmesi

için Venedik’egöndermesiyle başlıyor.Bülbülün gözü demişler.

Çünkü camı ters çevirince

tüm çizgilerin birleştiğiyer bülbül kuşunun

gözünü andırıyor. Bülbül’ün hikayesi 8’de

Ateşe üflenen sanat ÇEşM-i BÜLBÜLAteşe üflenen sanat ÇEşM-i BÜLBÜL

Aile flirketlerinin200 yafl s›rr›

Türkiye’deki KOBi’lerin yüzde 99’unu aile şirketleri oluşturuyor. Fakatbu şirketlerin yaşama süresi ortalama 10 yıl. ilk defa Japonya’da 1800yılında ortaya çıkan aile anayasaları aile şirketlerinin ömrünü uzatıyor.

Türkiye Kurumsal Yönetim DerneğiKurucu Başkanı Haluk Alacaklıoğlu,“Türkiye ekonomisinde bu kadar büyükbir çoğunluğu teşkil eden aile şirketlerininbirer anayasası olması gerekiyor.Anayasa çalışmasıyla kurumlardaoluşabilecek problemleri önceden görüpçözüm üretebilmek mümkün” diyor.

HER AiLE şiRKETiNE LAZIM

BiNDE 1 BiLE DEĞiL

Alacaklıoğlu, şöyle konuşuyor:“Türkiye’de her 100 şirketten 99’uaile şirketi. Hal böyleykenşirketler aile anayasasıhazırlamıyor. ABD’de şirketlerinyüzde 45’i aile anayasasındanfaydalanırken, Türkiye’de bu oranbinde 1’i bile bulmaz.” 7’de

Etika Kurumsal Yönetim ve DanışmanlıkŞirketi Aile Anayasası Danışmanı Fevzi Kostak,“Anayasaların son bölümünde genelliklemülkiyet kavramı yer alıyor. Fakat Türkiye’deen sıkıntılı bölüm bu bölüm. Çünkü şirketlerdesöz sahibi olan aile büyükleri kendilerihayattayken, kendilerinden sonra oluşacakdurumları konuşmak istemiyorlar” diyor.

Türkler ölüme yer vermek istemiyor

şirketimiz için her şeyi konuştuk Semih Sadır, aile anayasası

hazırlatan işadamları arasında.Sadır, “26 yıllık bir firmayız. ilkkurulduğumuzda böyle biranayasa hazırlama ihtiyacıyoktu. Fakat şirketin esaskurucularından sonra ikincinesil gündeme gelince böylebir anayasa yapma ihtiyacıhissettik” diye konuşuyor.

Aile şirketlerine 213 yıllık öğütler

93 ülkede toplam 10 bin 337 kişiyiistihdam eden Japon Mitsui

Şirketi’nin anayasa maddelerindenbilinen bir kısmı şöyle:

● Aile üyeleri birbirleriyle yakındostluk ve nezaket ilişkisi içindeolmalıdırlar.

● Hanedan içindeki ailelerin sayısınıgereksizce artırmayın.

● Tutumluluk aileyi zenginleştirir,lüks ise yıkar.

Büstünüzü dikin!Çin’de açılan dünyanın ilk 3D

baskı fotoğraf-kulübesinde sizesadece fotoğrafınız değil, çıktıolarak küçük bir büstünüzveriliyor. İçine girdiğinizdekafanızı tarayan sistem sadece15 dakika sonra minikbüstünüzü hazır ediyor.

TEKNOLOJi DÜNYASI‹ki

yenilik

Oyun odan›z› sars›nNintendo’dan sonra Microsoft

da oyun oynama biçiminideğiştirecek bir buluşa imzaatıyor. IllumiRoom adı verilenproje ile oyunun görsellerisadece TV ekranındanizlenmekle kalmıyor, tüm odayısararak, oyunu oynayan kişiyiadeta oyun ortamının içine alıyor.Ayşe Başak 2’de

Gül Baba hemTürkler’in hem

Macarlar’›n babas›Budapeşte’ye giden Türkler’in

ilk ziyaret etmek istedikleri GülBaba türbesidir. Bu güzel ve tarihişehri görmek için adeta GülBaba’dan izin alınır. Çünkü GülBaba, 471 yıldır bu topraklardanöbet tutuyor. Galatasaray’ınrenklerini de Gül Baba’nın sarı vekırmızı güllerinden aldığı rivayetedilir. İsrafil Kuralay’ınMacaristan izlenimleri 10’da

Budapeşte

Arap dünyasının en güçlü adamı

SuudiArabistan’ınmilyarder işadamı Prens el-Velid bin Talalbin Abdülaziz,‘Gulf BusinessMagazine’dergisitarafından 2013yılı Arapdünyasının engüçlü adamı

seçildi. Suudi Prens’in yaklaşık 25milyar dolarlık serveti ile dünyanınbirçok yerinde yatırımlarıbulunuyor. 3’te

Kuyumcularbankaların ziynet altın satışına tepkili

Bankalarınyastık altındakitasarruflarıekonomiyekazandırmaküzere başlattığıziynet altınsatışı, kuyumcuların tepkisiylekarşılaştı. Altın satışlarınınyüzyıllardır kuyumculartarafından yapıldığınıvurgulayan sektör temsilcileri, buuygulamayla kendilerinin devredışı bırakılmak istendiğini önesürüyor. Kuyumculara görebankaların ziynet altın satması daetik değil. Fahri Sarrafoğlu 5’te

Telekomda asıl işözel sektöre düşüyor

İstanbul Ticaret OdasıElektronik veTelekomü-nikasyon MeslekKomitesiBaşkanı veMeclis ÜyesiMurat Dursun,bilgi ve iletişimteknolojilerindesorunlara odaklanmaktankurtularak, işbirliğine, markalaryaratmaya ve vizyoner projelereyönelmek gerektiğini söyledi.Dursun, “Sektöre büyük iş düşüyor.Gün bizim günümüz” dedi. 6’da

Havada mecburiistikamet heliportlar

SümeyraYarış TOPAL

Bu y›l 4 Türkürünleri sergisi

Türkiye’de 40’a yakın işadamıhelikopter kullanıyor. Talebin artması,heliport ihtiyacını da artırdı. Türkiye’ye 300heliport gerekiyor. Mevcut sayı ise 123.Heliport kirası günlük 150, aylık 3 bin Euro.

16 helikopter kapasiteli Kaan HeliportGenel Müdürü Kemal Süler, “Her ilçedeolmalı, her hastanenin üstünde bulunmalı.Asıl sıkıntı rahat iniş yapacak yerin olma-ması” dedi. Fedai Yıldırım’ın röportajı 12’de.

iTO’nun bu yıl düzenlediğifuarlar için yerinizi şimdidenayırın. İşte İTO’nun organizeettiği fuarların takvimi…● HANNOVER: 8-12 Nisan 2013

/ Almanya● Celje Uluslararası Ticaret Fuarı:

11-17 Eylül 2013 / Slovenya ● Ukrayna 1. Türk Ürünleri Fuarı:

23-26 Ekim 2013 / Ukrayna● SIAL Middle East: 24-26 Kasım 2013

Birleşik Arap Emirlikleri● Tayland 1. Türk Ürünleri Fuarı:

28 Kasım-1 Aralık 2013 / Tayland● Cezayir 2. Türk Ürünleri Fuarı:

7-10 Aralık 2013 / CezayirAyrıntılar 2, 3, 4, 5, 8 ve 9’da

Trafik cezalarına ilişkinhazırlanan kanun tasarısı ile hızsınırını yüzde 10 ile yüzde 30arasında aşan sürücülere 166 TLceza verilecek. Kırmızı ışık ihlaliyapanlar 343 TL, emniyet kemeritakmayanlar ise 166 TL cezaödeyecekler. Peki bu cezalar nasılve kimler tarafından uygulanacak?Suat Sarı’nın yazısı 10’da

Yeni Trafik Yasas› uygulanabilecek mi?

Letâif-iHikmet’ten iktisat dersleri

Ahi Evran, miladi 1204tarihli Letâif-iHikmet’inde yüzyıllar

öncesinden kümelenmeyebenzer bir üretim modelinitavsiye ediyor: “Allahinsanoğlunu öyle yarattı kiinsanlar birçok şeye muhtaçolsunlar ve ihtiyaçduysunlar. Bu ihtiyaçlarıkarşılamak için çok büyük bir kitle çalışmalı, tâ ki herkes gereklieşyaların bir cüzünü yapsın(üretsin).” İsmail Şen 11’de

Bu fuarlar› ajandan›za

not edin

300HELiPORTA

iHTiYAÇVAR

KemalSüler

GÜNLÜK KiRASI 150 EURO

HER iLÇEYE HELiPORT şART

Doç. Dr.Yaşar

Akgün

A‹LEANAYASASI

Sayfa01_Layout 1 22.02.2013 00:28 Page 1

G Ü N C E L 722 Şubat 2013

İSTA

NBU

L

gurle

sel@

supe

ronl

ine.

com

PERSPEKTİFCAN GÜRLESEL

İş dünyası olarakekonomideki dönüşümünyarattığı yeni iş ve rekabetortamına uyum sağlamakiçin yukarıdaki temel unsurlara önemvermeliyiz.

Aile flirketleri için 200 y›l

yaflaman›n s›rr›A‹LE ANAYASASI

Türkiye’de kurulan KOBİ’lerin yüzde 99’unu aile şirketlerioluşturuyor. Fakat bu şirketlerin yaşama süresi ortalama 10 yıl. Aileanayasasının dünyada ilk defa M.Ö 4.000 yılında Asur Uygarlığı’nca

uygulandığını, fakat daha sonra bunun unutulduğunu söyleyenTürkiye Kurumsal Yönetim Derneği Kurucu Başkanı Haluk

Alacaklıoğlu, “KOBİ’lerin mutlaka aile anayasası hazırlamasıgerekiyor” diyor. Bugün dünyada ve Türkiye’de varlıklarını sürdüren

büyük aile şirketleri uzun ömürlerini aile anayasasına borçlu.

SümeyraYarış TOPAL

TÜRKİYE ekonomisinde aileşirketleri önemli bir yer teşkilediyor. Ama ne yazık ki aileşirketlerinin ömrü ortalama 10

yıl. Aile anayasası, şirketlerin varlığınıdevam ettirmesi için hayati önem taşıyor.Türkiye Kurumsal Yönetim DerneğiKurucu Başkanı Haluk Alacaklıoğlu,“Türkiye ekonomisinde bu kadar büyük birçoğunluğu teşkil eden aile şirketlerinin bireranayasası olması gerekiyor. Anayasa çalışmasıylakurumlarda oluşabilecek problemleri önceden görüpona uygun çözümler üretebilmek mümkün” diyor.

207 YILLIK ANAYASA Aile anayasası temel olarak ailelerin kendi

yönetim kurallarını oluşturmasını kapsıyor.Günümüzde cirosu 180 milyar doları aşan Japonşirketi Mitsui, sağlamlığını 1800 yılından beri çeşitlideğişiklerle kullandığı aile anayasasına borçlu.Mitsui Aile Anayasası’nın bugün hâlâ kullanılanönemli bir bölümü 1800 yılında oluşturuldu. Şirketinanayasasının 13 maddeden oluşan bir bölümü şirketetiğini kapsayan kurallardan oluşuyor.

BİNDE BİR BİLE DEĞİL Türkiye’de varlığı uzun yıllara dayanan pek çok

aile şirketi aile anayasasından faydalanıyor.Alacaklıoğlu, Türkiye’de bu sistemden faydalananşirket sayısının çok az olduğunu ifade ederek, şubilgileri kaydediyor: “Türkiye’de kurulan her 100şirketten 99’u aile şirketi. Hal böyleyken şirketler aileanayasası hazırlamıyor. Amerika’da şirketlerinyüzde 45’i aile anayasasından faydalanıyor.Türkiye’de ise aile anayasası hazırlayan şirketlerinoranı binde 1’i bile bulmaz.”

AİLENİN KENDİSİ YAPMALI

Alacaklıoğlu, aile anayasalarının otomatiğe bağlanıpda bir danışmana yaptırılmasının gerçek bir anayasasayılmayacağını belirterek, “Elbette bir danışmanolur. Ama Sanayi Odası’nın şablonunu göktenzembille inmiş bir şekilde kullanmanın hiçbir doğruyanı yok” diyor. Alacaklıoğlu, şu bilgileri aktarıyor:“Bu anayasaların başarılı olması beklenemez. Çünküaileler anayasayı benimsemiyor. Anayasanın özelliğikarşılıklı müzakereler sonucu oluşmasıdır. Aile biraraya gelecek, konuşacak, gerekirse tartışacak vesonuçta kendi içlerine sinen kurallar bütününüortaya koyacak. Burada danışmanların görevi sadeceyol göstermektir, deneyimleriyle şirkete yardımcıolmaktır. Yoksa anayasayı hazırlamak tamamen ailebireylerinin görevidir. Aileler, ‘araştırmalar aile

anayasası hazırlamak gerektiğini söylüyor, bizde hazırlayalım bir tane olsun’ mantığındaolmamalı. Minimum 6 ay -ki bazen bukarmaşık aile yapılarında birkaç yıla kadarçıkabiliyor- anayasa üzerine çalışmakgerekiyor.”İLK KEZ ANADOLU’DA

Dünyanın 30 ülkesinde aile şirketleri üzerineçalışmalar yapan Haluk Alacaklıoğlu, dünyanın ilkaile anayasasının Anadolu topraklarında olduğunusöylüyor. Alacaklıoğlu, “Malatya yakınlarındayapılan kazı çalışmaları sonucunda Asurİmparatorluğu’na ait olduğu anlaşılan bir aileanayasası ortaya çıktı. Bu aile anayasasındaimparatorluğun ekonomik hayatında artık aileşirketlerinin rol oynayacağı söyleniyor ve sonrasındaşirketin aile bireyleri arasındaki ilişkilere değiniliyor.Fakat daha sonra bu anayasa unutuluyor. Şu an eneski aile anayasası olarak Japon Mitsui Şirketi’ninanayasası kabul edilir. Türkiye’de aile anayasalarınıntarihi, ağırlıklı olarak son 10 yıla dayanıyor” diyor.

ASIL MUHATABI KOBİ’LERAlacaklıoğlu, bir şirketin aile anayasası

hazırlamak için çok büyük olması gerekmediğinivurgulayarak, şöyle devam ediyor: “Hatta buanayasanın muhatabı KOBİ’lerdir. Aile şirketleriAmerika’da genel ekonominin yüzde 70’ine,Almanya’da yüzde 60’ına hükmeder. Almanya’da buKOBİ’ler ekonominin kalbidir. En çok araştırmayıonlar yapar, patenti onlar alır ve en uzun ömürlüşirket onlardır. Hepsinin birer aile anayasası var.”

İKİNCİ KUŞAK DEVREDE Aile anayasaları genellikle şirketi kuran birinci

kuşak tarafından hazırlanmıyor. Alacaklıoğlu, “Buçok nadir görülen bir durum. Eğer kurucu gerçektenöngörülü ise böyle bir çalışma yapıyor. Genellikleikinci nesil işe yaklaşmaya başlayınca böyle bir ihtiyaçortaya çıkıyor. Bir Amerikalı meslektaşım şirketler içinşu benzetmeyi yapardı: ‘Cenaze töreninden dönerkenbize geliyorlar.’ İkinci nesil işe başladıktan 10-15 senesonra anayasa hazırlama çalışmasına girişmekgerçekten işi karmaşık kılıyor. En doğrusu ikinci nesilhenüz işe başlamadan bu tür anayasaları hazırlamak”bilgisini veriyor. Alacaklıoğlu, Türk aile anayasaları iledünyadaki aile anayasalarını karşılaştırdığında çokönemli farklar olmadığını ifade ediyor. Alacaklıoğlu,şöyle konuşuyor: “Hindistan, Japonya, İngiltere,Kanada, Arap ülkeleri ve sayamadığım pek çokülkeyle aile anayasası üzerine çalıştım. Benzerlikleryüzde 90. Her şirkette aşağı yukarı sorunlar aynı.Ancak kültür unsuru elbette şirketleri birbirindenayırır. Örneğin Amerika’da hazırladığımız aileanayasalarında evlilik öncesi mal paylaşımıkonularına de yer verilebiliyor. Fakat Arap

ülkelerinde hazırladığımız aileanayasalarında hisse

paylaşımında şeriat kurallarıgeçerli

oluyor.”

Anayasalar dört bölümden oluşuyor

Aile anayasaları, şirket ortakları tarafındanbelirlenen üyelerce oluşturuluyor. Anayasa içintemel bir şablon olmakla birlikte her şirketinkendine özel maddeleri bulunuyor. Üyelerinisteklerine göre her yıl düzenli olarakgörüşülüp tekrar yapılabiliyor. Oy kullanmahakkı ise yine aile üyelerinin isteğine görebelirlenip anayasaya konuyor. Anayasada olan4 bölüm ise şu şekilde sıralanabilir:■ Birinci bölümde genel hükümler, aile

anayasasının hazırlanma gerekçeleri,beklentileri yer alıyor. Dünyadakimetodolojiye bakıldığında bu bölümünkarşılığı adeta bir öz değerleme analizişeklinde. Şirketin ve ailenin adeta birfotokopisi çıkarılır ve kaydedilir.

■ İkinci bölümde şirketin çalışma şekline yerveriliyor. Bu bölümde şirket yönetimi,hissedar aile üyelerinin şirket ile ilişkilerininyanı sıra hissedar olmayan aile üyelerinin deşirket ile olan ilişkilerini düzenleniyor.Dünyadaki metodoloji bu bölümü geleceğiyönetmek şeklinde tasarlar. Gelecektekiyönetim kurulu oluşumları, kilit personel,aile üyelerinin çalışma koşulları, yönetimekatılım, aile üyelerinin çalışmaya teşvikedilmesi, kariyer imkânları, rotasyon, liderlikvb. konular detaylı bir şekilde gündemegelir ve kaydedilir.

■ Üçüncü bölümde idari yapılanma konubaşlığı yer alıyor. Bu bölümde ailearasındaki iletişim artırma yöntemleri

üzerinde duruluyor. Aile toplantıları,hissedar toplantıları, hissedar

olmayan ancak gelecektehissedar durumunda

olabilecek aile üyelerinin biraraya gelmesi planlanıyor.

Aile konseyi oluşturma,konsey çalışma ilkeleribu bölümde ele alınıyor.Dünyadakiuygulamalarabakıldığında bubölümün sadecetoplanmak üzerinekurgulanmadığıgörülür. Özelliklebabaların kurduğuşirketlerin çocuklara

geçmesi veyakardeşlerin kurduğu

şirketin kuzenlere geçtiğidurumlarda

anlaşmazlıkların artması,şirket devamlılığının

sağlanamaması gibi durumlar içinçözüm maddeleri yer alır.

■ Anayasanın son bölümünde isemülkiyet başlığı inceleniyor.

Aile şirketlerine 207 yıllık öğütler93 ülkede toplam 10 bin 337 kişiyi

istihdam eden, demir-çelik, iletişim,motorlu araçlar, elektronik, petro-kimya, enerji, tekstil, gıda, ulaşımve perakendecilik alanlarındafaaliyet gösteren Mitsui Şirketi’ninanayasa maddelerinden bilinen birkısmı şöyle:■ Aile üyeleri birbirleriyle yakın

dostluk ve nezaket ilişkisiiçinde olmalıdırlar.

■ Hanedan içindeki ailelerin sayısınıgereksizce artırmayın.

■ Tutumluluk aileyi zenginleştirir, lüksise yıkar.

■ Her türlü işinizde aile konseyinin tavsiyesineuygun hareket edin.

■ Yıllık gelirin bir bölümünü bir yana ayırıp,paylarına göre aile üyeleri arasında dağıtın.

■ Sebepsiz yere emekliliğin lüksünü aramayın.■ Bütün şubelerin mali raporlarının genel

merkeze gönderilmesini sağlayın.■ Yaşı ilerleyen ve dermansız kalanları gelecek

vadeden gençlerle değiştirin.■ Asla başka bir işle uğraşmayın.■ Oğullarınızı adi çıraklık görevleriyle hayata başlatın ve

tedricen iş hayatının sırlarını öğrendikçe bilgileriniuygulamak üzere şubelerde görevlendirin.

■ Sağlam muhakeme her şeyde, bilhassa ticaretteasli öneme sahiptir.

■ Aile üyeleri birbirleriyle istişare etmelidir.

TEKSTİL alanında faaliyetgösteren bir firmanın

ortaklarından olan İstanbulTicaret Odası Hazır Giyim Meslek

Komitesi Meclis Üyesi Semih Sadır da,aile anayasası hazırlatan işadamları

arasında. Sadır, “Bu çok önemli bir konu, fakatTürkiye’de pek çok şirket bundan haberdar değil. Biz 26 yıllıkbir firmayız. İlk kurulduğumuzda böyle bir anayasa hazırlama ihtiyacı yoktu.Fakat şirketin esas kurucularından sonra ikinci nesil gündeme gelince böyle

bir anayasa yapma ihtiyacı hissettik” diyor. Sadır, anayasalarında aile içiilişkileri ve bazı temel kuralları konu alan bir bölümün olduğuna dikkat

çekerek, “Örneğin bizim kurallarımıza göre yeterli yetkinliği olmayan bir kişine kadar aile üyesi olursa olsun işe giremez” bilgisini veriyor. Sadır, ayrıcaanayasalarında şirketlerinin geleceğiyle ilgili pek çok konuyu konuştuklarını

da ifade ederek, “İlerde olabilecek muhtemel ortaklığın hangi şartlardaolması gerektiğini bile konuştuk” diyor. Sadır ailesinin kurallarına

göre şirket hissedarları anayasada kural yapma yetkisine sahip ve kurallar belli aralıklarla gözden

geçirilerek oy çokluğuna göre değiştirilebiliyor.

Anayasasını yazan şirketler

TÜRKİYE’de faaliyet gösteren uzunömürlü pek çok şirket aile anayasasındanfaydalanıyor. Sabancı, Koç, Boyner, İnci

Şirketler Grubu, Eczacıbaşı, BoydakHolding, Ekmekçioğlu Ailesi, Arkad Ailesi,Aras Ailesi örnek gösterilebilir. Her şirketin

kuralları kendi deneyimlerine göre değişiyor.İçlerinde ilginç kurallara sahip olanlar da var.

Örneğin İnci Şirketler Grubu, anayasailkelerine göre üniversiteyi bitirip de iş için

kapısını çalan aile mensubu gençlere iki yıl başka şirketlerde çalışmış

olma şartı koşuyor.

Şirketimiz için her şeyikonuştuk

Sayfa07_Layout 1 22.02.2013 00:36 Page 1