Biologia lana.pdf
-
Upload
txema-rabago-gonzalez -
Category
Documents
-
view
238 -
download
0
Transcript of Biologia lana.pdf
-
7/29/2019 Biologia lana.pdf
1/13
Osteguna 2011/5/12a
Jon Ander eta Jon Benjamin
BIOLOGIA
ETA
GEOLOGIA
ITSASERTZEKO EKOSISTEMA:
BARINATXEKO HONDARTZA
-
7/29/2019 Biologia lana.pdf
2/13
2. Aurkibidea
1. Azala
2. Aurkibidea
3. Fitxa meteorologikoa
4. Hondartzako irudi eskematikoa
5. Jarduera geologikoa Barinatxeko hondartzan
6. Behatutako izaki bizidunak
7. Iritzi pertsonala
-
7/29/2019 Biologia lana.pdf
3/13
3. Fitxa meteorologikoa
Data:2011ko maiatzaren 4a
Hasiera ordua:10:20 Amaiera ordua:12:35
Zeruaren egoera:Oskarbia
Euriak: Ez
Haizearen norabidea: Ekialdea
Haizearen abiadura: 12 km/h
Ibilbideko 1. puntuko
tenperatura: 21 C
Tenperatura itsasertzean: 20 C
Hezetasuna: % 72
Itsasoaren egoera: Itsaskia
Itsasgora ordua: 05:50
Itsasbehera ordua: 11:50
Marearen zabaltasuna: 3,10 m
Uraren tenperatura: 16 C
Marearen egoera: Jaisten
-
7/29/2019 Biologia lana.pdf
4/13
4. Hondartzako irudi eskematikoa
-
7/29/2019 Biologia lana.pdf
5/13
5. Jarduera geologikoa
Barinatxeko hondartza Sopelako eta Getxokoudalerrietan dago, Bizkaiako lurralde historikoaren ipar-
mendebaldean. Atzeko aldean areazko duna bat dauka,
amilburuan gora egin eta landarediz betetzen hasia dena.
Amilburua nahiko berezia da estratuz osaturik dagoelako.
Paleozoikoaren hasieran itsasoak hartzen zituen gauregungo Barinatxeko hondartza baita inguruko lurraldea ere.
Aro honetan zehar urak zituen sedimentu guztiak jalki egin
zituen eta hondoan sedimentatuz joan ziren estratuak
eratuz. Gainera, paleozoikoan gertaturiko glaziazioek
itsasoaren maila jaitsi eta gaur egungo Bizkaia lurrazalatu
zen. Zenozoikoan, plaka litosferikoen mugimenduaren
eraginez estratuak tolestu egin ziren. Tolestura hauek failenantzekoak ziren, izan ere, lur bloke bat bestearen gainean
kokatzera pasatzen zelako lurraren barne indarren
ondorioz, eta horrela, amildegiak eratu ziren. Amildegi
hauek nahiko bereziak dira, izan ere Bizkaiako Sinklinala
deritzona eratzen dutelako. Bizkaiako Sinklinala Punta
Galeatik (Getxo) Plentziaraino doan egitura sinklinal berezia
da, Bizkaiako kostaldeko beste egitura guztiak antiklinalakdirelako.Sinklinal bat estratuen okerdura zentrurantz doan
tolestura sinforme bat da. Mozketa bat egiten denean
zentruan dauden estratuen adina gazteagoa da aldeetan
dagoenarena baino. Egitura sinklinal hau aurretik aipatutako
tolesturen ondorioa da. Erdialdean arroka gazteenak
aurkitzen ditugu, eta alboetan, indarraren bidez alboratuta,
arroka zaharrenak.
-
7/29/2019 Biologia lana.pdf
6/13
Bestalde, estratuen konpozizioa nahiko arrunta da, izan
ere, hainbat kaliza mota desberdinez osaturik dagoelako.
Arruntenak Kaltzio Karbonatoa eta margokaliza (hondakin
buztintsuak eta CaCO3) dira. Bigarren honek buztina duenez
kolore horixka edo laranja ematen dia askotan harriari eta
arez osatuta dagoela ematen du.
Baina garai hartako itsasertza ez zen gaur egungoa
bezalakoa. Itsasoko uraren indarra, mareak eta olatuak
eraginda, itsaslabarren oinarria zulatzen da pixkanaka-
pixkanaka. Denborarekin, egitura ezengonkortu eta erori
egiten da, eta atzera egiten du, beraz, itsaslabarrak, gaur
egungo itxura hartu arte. Bitartean higaturiko haitzetatik
sortutako sedimentuak marearekin garraiatzen dira eta
ibaietatik datozen sedimentuekin batera inguru lasaietan
jalkitzen dira, hondartzak sortuz.
-
7/29/2019 Biologia lana.pdf
7/13
6. Behatutako izaki bizidunak
Algak Knidarioak Oskoldunak Moluskuak ZelentereoakAnelidoak Ekinodermatuak
-
7/29/2019 Biologia lana.pdf
8/13
Algak
1. Itsas letxuga (Ulva lactuva)- Alga berde honek 3 zentimetroko tamaina du, etaizen hau hartzen du bere itxuragatik: letxuga baten antza du.
- Hondoan dago arroken artean sortzen direnputzuetan.
- Taldeka aurkitzen ohi da.- Rasa supralitoralean aurkitu genuen.
2. Alga gorri xartakaria (Lithothanium)- Alga txikia, pare bat zentimetro besterik ez, eta xafla gorriez osatuta
dago.
- Arroketan ageri dira itsatsita,arroken inguru hezeetan batez ere.
- Taldean bizi dira, hartzen dutenarroka erabat estaliz.
- Rasa intralitoralean aurkitugenituen, marea behera zegoelako.
Knidarioak1. Anemona (actiniaria)
- Anemonak gorputz biribila etaorlegia duten knidarioak dira, 8
zentimetroko diametroa eta uretan
badaude 6 zentimetroko harizpiak
agerian jartzen dira.
- Arroken artean dauden putzulasaietan ageri dira.
- Taldeka agertzen dira,elkarrengandik oso gertu multzo handietan.
- Rasa intralitoralean ageri dira batik bat.- Marea behera egitean urik gabe geratzean harizpiak gordetzendituzte eta gorputza txikiagoa ematen du.
-
7/29/2019 Biologia lana.pdf
9/13
Oskoldunak1. Karramarro ermitaria (Pagurus)
-Karramarro ermitaria tamaina txikikoa da 2
zentimetro ingurukoa oskolarekin ta 0,9
zentimetrokoa oskol barik.
- Rasa osoan ikusi genituen baina hartutakoa,
supralitoralean aurkitu genuen, normalean
uretan edo arroketatik ibiltzen egoten dira.
- Ikusi genuenez karramarro batzuek oskola galdu egin zuten eta oskol
barik ibiltzen ziren, suposatzen dugunez oskol baten bila.
2. Zapatari arraina (Pachygrapsus marmoratus)
- Zapatari arraina kolore gris-marroi nahasita dauka
bere oskolean, oso txikiak dira normalean,
gutxienez ikusitakoak, 1 cm ingurukoak.
- Bakartiak direla esango genuke, nahiz eta beste
zapatariz inguratuta egon ez ziren bata bestearijarraitzen.
- Aurkitutako zapatari arraina rasa supralitoralean zegoen, nahiez eta
beherago ere ikusi.
3. Karramaro antxarrama (Carcinus maenas)
- Aurkitutako karramarro antxarrama hilda zegoen,12 zentimetro
inguruko oskola zeukan.
- Ez dakigu zehatz-mehatz nola bizi diren, ez
genuelako bizirik ikusi, baina tamaina kontuan hartuta
eta beste karramarro motek nola bizi diren ikusita,
bakardadean bizi direla esango genuke.
- Rasa supralitoralean aurkitu genuen, baina hilda
zegoenez gero seguruenik mareak lekuz aldatuko
luke.
-
7/29/2019 Biologia lana.pdf
10/13
Moluskuak
1.Lapa (Patella)- Lapa honek gris kolorekoa da eta 3
zentimetro inguruko tamaina du. Kono
itxura dauka.
- Rasa supralitoralean aurkitzen da
arrokei itsatsita.
- Bakardadean bizi da, baina beste lapa
batzuetatik hurbil.
- Arrokari itsatsita es baldin badago, arriskua xumatzen.
2.Muskuilua (Mytillus edulis)- Muskuilu hau itxura obalatua eta
kolore grisekoa da.
- Muskuilua rasa intralitoralean
aurkitu genuen eta kolonietanbizitzen dira arrokei itsatsirik.
- Ikusi genuenez normalean algen
hurbil bizi dira.
3. Itsas marraskiloa (Nucella lapillus)
- 3 zentrimetrotako oskl biribildua baina goikaldean punta duena,kolore horixka du.
- Uretan flotatzen ikusi genuen, arroken artean dauden lekuestuetan.
- Talde txikietan bizi da, hiruzpalau banakokotaldeetan hain zuzen.
- Rasa supralitoralean aurkitu genituen.- Arriskua nabaritzean oskolaren barneko
aldera sartzen da eta ez da ateratzen.
-
7/29/2019 Biologia lana.pdf
11/13
Zelentereoak
1. Itsas tomatea (Actinia equina)- Esfera itxura duen izaki bizidun gorria
eta oso txikia da.
- Haitz batean ikusi genuen, uretik kanpo,eta beraz, harizpiak ez zituen aterata.
- Banaka bizi dira, bere espezieko bestebanakoen konpainia barik.
- Rasa intralitoralean zegoen, altuerahandiko haitz batean zegoen zulobatean.
Anelidoak1. Itsas barea- Zizare baten antza handia du, nahiko txikia da (ez da 4 zentimetrorik
gorakoa) eta kolore bitxiak ditu : horia eta urdina.
- Uretan dauden arroken aldeetan mugitzen dira, larruazala hezeegoteko.
- Banaka agertu zen, beraz ezomen da taldetan bizi.
- Rasa infralitoralean aurkitugenuen, itsasertzatik nahiko
urrun.
- Zerbait hurbiltzerakoanuzkurtu egiten da, defentsa
bezala.
-
7/29/2019 Biologia lana.pdf
12/13
Ekinodermatuak
1. Ikinua (Paracentrotus lividus)- Orratzez estalitako animali biribila da,
nahiko txikia, 5 zentimetroko
diametroa gutxi gorabehera, eta kolore
marroiduna.
- Arroken azpian dauden zuloetansartzen dira babesteko, beti hondoan,
eta orratzak ateratzen dituzte inork ez
dadin hurbildu.
- Lau banako taldean ikusi genituen,bakoitza arrokaren zulo batean
babestuta.
- Abrasio plataformaren goiko aldean edo rasa supralitoralean aurkidaitezke.
- Arriskuaren aurren ez dira mugitzen beharbada hain ondodaudelako babestuta, ezen ez duten ezta arriskua nabaritzen ere.
- Simetria pentarradiala du, baina gu ez genuen nabaritu ondoezkutatuta zegoelako.
2. Itsas izarra (Asterias rubens)- Izena dioen bezala izarra itxura du, kolore horixka nagusitzen da, eta
nahiko tamaina handikoa izan daiteke : guk ikusitakoa giza esku
baten tamaina zuen.
- Arroka batean zegoen itsatsita besoetako bentosez bidez, uretikkanpo.
- Banaka ikusi genituen bi itsasizarrak, beraz, banaka bizi direla
ondorioztatu genuen.
- Rasa intralitoralean aurkidaitezke, hau da, itsasoa
hondoagoa den aldeetan,
itsaslabarretik nahiko urrunduta.
- Simetria pentarradiala argi eta garbi antzematen da.
-
7/29/2019 Biologia lana.pdf
13/13
7. Iritzi pertsonalak