1002 – HIZLI DESTEK PROGRAMI1002 Hızlı Destek Projesi başvuru formu, proje kapak sayfası ile kabul ve taahhüt beyanları sayfalarını içermeyip "Özet" kısmından başlamaktadır. Proje yürütücüsü, araştırmacılar ve kuruluş yetkilisi tarafından imzalanması gereken söz konusu sayfalara elektronik proje başvurunuzu gerçekleştirdikten sonra, "Elektronik Başvurusu Çıktısı Al" butonunu kullanarak ulaşabilirsiniz.

1. ÖZET ve ANAHTAR KELİMELER: Proje başlığı, özeti ve anahtar kelimeler Türkçe ve İngilizce yazılmalıdır. Özette konunun tarihçesi ve literatürdeki yeri çok kısa belirtildikten sonra projenin özgün değeri ve beklenen sonucunun etkileri vurgulanmalıdır. Ayrıca nasıl yürütüleceği (deneysel tasarım/yaklaşım, yöntemler, ekip, aşamalar ve zaman) özetlenmelidir. Proje özetleri birer sayfayı geçmemelidir.

Proje Başlığı : Wistar Çeşidi Sıçanların Okratoksin A Toksikokinetiğinin Testosteron Hormon Düzeyi ile İlişkisinin Araştırılması

ÖzetOkratoksin A bir fungal ikincil metabolik ürünü olup, insan ve hayvanlar üzerine toksik etkisinin

olduğu 1965’de ortaya konmuş ve 1980’lerde yapılan çalışmalar bu toksinin aynı zamanda bir kanserojen

olduğunu ortaya koymuştur. Toksinin ticari üretimi yapılan hayvanlara geçişi yem yolu ile olup,

insanlara bitkisel gıdalarla doğrudan geçebildiği gibi toksin ile bulaşmış yemleri tüketen hayvanların

ürünleri ile de geçebilmektedir.

Okratoksin A’nın toksik ve kanserojenik özelliği deney hayvanlarında çalışılmış olup,

uygulandığı tüm hayvan çeşitlerinde başta böbrek ve karaciğer olmak üzere birçok organa zarar verdiği

ve özellikle böbrek tümörlerine neden olduğu bulunmuştur. Bu toksin için diğer bir özellikte, toksitesini

ve kanserojenik özelliğini birinci derecede erkekler üzerinde göstermesidir. Toksinin erkeklere özel bu

yüksek toksik ve kanserojenik özelliği uzun süredir araştırılmasına rağmen aydınlatılamamış ancak proje

yürütücüsü ve çalışma grubunun gerçekleştirmiş olduğu yakın zamandaki projeler bunun erkeklerde

yüksek miktarda bulunan testosteron hormonu ile ilişkili olduğunu ortaya koymuştur (Mor vd 2011).

Bu proje ile literatürde uzun süredir eksikliği hissedilen ve bundan dolayı yapılan çalışmaların

sonuçlarının etkili bir şekilde yorumlanmasını kısıtlayan, okratoksin A’nın sıçanlarda uzun dönem

toksikokinetiği ortaya konacak ve bunun testosteron hormonu ile olan ilişkisi açıklanacaktır. Bu amaca

yönelik, proje yöneticisinin daha önce gerçekleştirmiş olduğu projeden elde edilen sıçan (erkek, kastre

erkek ve dişi) plazma örneklerinin (toplam 576 adet) Okratoksin A (Fluoresans Detertörlü HPLC ile) ve

testosteron hormon (ELISA temelli testosteron tayin kiti) analizleri yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler: Okratoksin A, Testosteron, Plazma Okratoksin A düzeyi, Okratoksin A Toksikokinetiği.

1002BF-03 Güncelleme Tarihi 09/03/2011 1002 Hızlı Destek

Project Title : Toxicokinetics of Ochratoxin A and its relation to testosterone hormone levels in Wistar rats.

Abstract

Ochratoxin A is a fungal secondary metabolic with a toxic effect to humans and animals. Its toxic

property was first indentified in 1965 and then studies in mid 1980’s showed that the toxin is also

carcinogenic to animals. Farm animals receive the toxin through their food intake and the toxin reaches

to humans directly with consumption of plant originated nutrients or indirectly with the consumption of

animals who fed with the toxin contaminated food.

Toxic and carcinogenic properties of the toxin were studied in several animal groups and it is

found that the toxin is primarily toxic to kidney and liver and it also causes specifically kidney tumors. It

is also found that ochratoxin A has high toxicity and carcinogenic effect to males compared to females.

Although it was not known for a long time what causes toxin’s gender specific toxicity, recent studies of

the project manager have shown that male specific toxicity is related to high testosterone levels in males

(Mor et al., 2011).

The aim of project is to determine long term toxicokinetics of ochratoxin A in rats and its relation

to testosterone status of the animals. For this purpose, ochratoxin A (using HPLC with a fluorescence

detector) and testosterone (using ELISA kit) levels of plasma samples (totally 576) will be determined

using plasma samples of the pervious experiment. The determination of long term ochratoxin A

toxicokinetics in rats will shed on light to the recent findings as well as puzzling results of the previous

studies.

Keywords: Ochratoxin A, testosterone, plasma ochratoxin A levels, toxicokinetics of ochratoxin A.

2. AMAÇ: Önerilen projenin amacı ve erişilmek istenen sonuç açık olarak yazılmalıdır.1002BF-03 Güncelleme Tarihi 09/03/2011 1002 Hızlı Destek

Okratoksin A (OTA) bazı funguslar tarafından üretilen ve gıdalar yolu ile insan ve çiftlik

hayvanlarına geçen nefrotoksik ve kanserojenik bir toksindir. OTA birçok hayvanda, böbrek işlev

yitiminden, böbrek ve karaciğer kanserleri kadar geniş bir yelpazede problemlere neden olmaktadır.

OTA’nın insanlarda zararlı etkileri iyi bilinmemekle birlikte, Balkan ülkelerinde sıklıkla görülen

nefropatilerden (Balkan Endemik Nefropati, BEN) sorumlu olduğu düşünülmektedir.

Kontamine olmuş gıdaların tüketimi sonucu, OTA hayvanların plazmalarında yüksek düzeye

ulaşabilmekte ve her iki cinsiyette de böbrek ve karaciğer kanserlerine neden olabilmekle birlikte,

erkeklere çok daha yüksek toksik ve kanserojenik etki göstermektedir. Toksinin varlığı ve erkeklere özgü

yüksek toksitesi ve kanserojenik etkisi uzun süredir bilinmekle birlikte, bunun arkasındaki mekanizma

bilmece olarak kalmıştır. Proje yöneticisi ve çalışma grubunun yakın zamanda yapmış olduğu çalışmalar

sonucu, bu toksinin erkeklerde görülen yüksek toksik etkisinin testosteron hormonu ile ilişkili olduğu

ortaya konmuştur (Mor vd 2011)

Bu projenin amacı, OTA’nın sıçanlardaki uzun dönem toksikokinetiği ortaya koymak ve bu

dinamiğin sıçanların testosteron düzeyleri ile olan ilişkisini araştırmaktır. Sıçanların uzun dönem OTA

toksikokinetikleri daha önce hiçbir çalışma grubu tarafından ortaya konmadığı için, birçok çalışma grubu

elde etmiş olduğu sonuçları başka bir çalışma ile karşılaştırma imkanı bulamamış ve bundan dolayı da

OTA dünyasında elde edilen sonuçlar, OTA’nın toksikolojisine ışık tutmak yerine, bu durumu bir

bilmece haline getirmiştir. Bu çalışmada, proje yöneticisinin daha önceki projesinden elde ettiği sıçan

plazma örneklerinin OTA düzeyleri ve testosteron hormon düzeyleri belirlenecek ve bu toksinin uzun

dönem (yaklaşık 6 ay) toksikokinetiği ortaya konacak ve aynı zamanda bu toksinin yine uzun dönemde

testosteron hormonu ile olan ilişkisi de açıklanacaktır.

Bu projenin plazma örnekleri, 2009-2011 tarihleri arasında gerçekleştirilmiş olunan ‘Wistar erkek

sıçanının yaş ve testis bağımlı a2u-globulin protein düzeyinin belirlenmesi’ adlı projeden toplanmıştır.

Bahsedilen bu projenin bütçesinin çok kısıtlı olmasından dolayı (toplam bütçesi 10.000 TL), plazma

örneklerinin (toplam 576) çok az bir miktarının (66 adet) OTA ve testosteron analizleri

gerçekleştirilebilmiştir. Bu projede, 3 farklı deney grubuna ait (erkek, kastre erkek ve dişi) sıçanların

plazma örneklerinin tamamının analizi gerçekleştirilerek bilimsel açıdan tatmin edici (özellikle

istatistiksel analiz yapmaya imkân verecek sayıda) analizi sonuçları elde edilecektir. Böylece,

hayvanlarda kanser yaptığı net bilinen ve insanlar içinde potansiyel kanserojen olarak sınıflandırılmış bir

toksinin uzun dönem toksikokinetiği ortaya konacak ve bunun testosteron hormon düzeyi ilişkisi

açıklanacaktır.

1002BF-03 Güncelleme Tarihi 09/03/2011 1002 Hızlı Destek

3. KONU ve KAPSAM: Önerilen projenin konusu ve kapsamı net olarak tanımlanmalı; amaç ile ilişkisi açıklanmalıdır.

Aspergillus ochraceus fungusunun ikincil metabolik ürünü olan OTA’nın hayvanlar için toksik

olduğu ilk defa 1965 yılında Nature dergisi ile duyurulmuştur (Merwe et al., 1965). OTA’nın birçok

hayvan ve insan için toksik olduğunun bulunmasını takiben OTA dünyasında ikinci önemli bulgu,

1980’lerin ortalarında Ulusal Toksikoloji Programı (NTP) tarafından gerçekleştirilen ve OTA’nın toksik

özelliğine ek olarak kemirgenlerde kanserojenik (özellikle erkeklerde böbrek tümörlerinden sorumlu)

olduğunun bulunmasıdır (NTP, 1989) . Grubumuz tarafından yakın zamanda yapılan çalışma ise,

OTA’nın bugüne kadar erkeklere özgü anlaşılmayan yüksek toksikolojisinin testosteron hormonu ile

ilişkili olduğunu göstermiştir (Mor et al., 2011).

Okratoksin A üreten funguslar birçok hububat ürününe tarımsal üretim ve depolanma sırasında

bulaşabilmekte ve bu ürünlerde toksin miktarı yüksek değerlere ulaşabilmektedir. İnsanlara OTA,

doğrudan kontamine olmuş gıdaların (tahıl ürünleri, kahve, kuru üzüm, şarap vb.) tüketimi ile

ulaşabildiği gibi, dolaylı olarak kontamine olmuş yemleri tüketen hayvanların et ve süt ürünleri ile de

ulaşabilmektedir. İnsanlarda OTA toksikolojisinin yaygınlığı ve patolojik bozukluklarının şekli ve

derecesi çok iyi bilinmemekle birlikte, başta balkan ülkeleri olmak üzere, Avrupa’nın tamamında (ve

olasılıkla Türkiye’de de) ve Kuzey Afrika’da gözlenen nefropatilerin bazılarından (özellikle Balkan

Endemik Nefropatisi’nden) OTA sorumlu tutulmaktadır. Kemirgenlerde böbrek bozuklukları ve böbrek

tümörlerine neden olduğunun 1980’lerin sonlarında net bir şekilde ortaya konmasından sonra,

Uluslararası Kanser Araştırma Enstitüsü tarafından OTA ‘İnsanlar için Potansiyel Kanserojen’ sınıfına

dâhil edilmiştir.

Besi ve kümes hayvanları için doğrudan patolojik bozukluklara neden olan ve insan içinde

potansiyel kanserojen sınıfında olan bir toksinin hem erkek ve hem de dişilerde çalışılması gerektiği

çalışmalara dışarıdan destek veren Prof. Dr. Peter G. Mantle (Imperial College, Londra, İngiltere)

tarafından fark edilmiştir. Buna yönelik olarak 4 aylık Wistar çeşidi sıçanlar (erkek ve dişi) deneye

alınmış, erkeklerin bir grubunun testisleri uzaklaştırılmış ve tüm sıçanlar (kontrol gurubu sıçanlar hariç) 5

ppm OTA içeren sıçan yemi ile 6 ay süresince beslenmiştir. Deney süresinin sonunda, sıçan plazma

örneklerinin OTA düzeyi ve organ (böbrek ve karaciğer) lezyon dereceleri belirlenmiştir.

Bu çalışma sonunda OTA’nın toksikolojisi konusunda bilinmeyen birçok yeni bilgi üretilmiştir.

Bunlardan bazıları; literatürde iddia edildiği gibi OTA’nın sıçanlarda toksik etkisinin yalnızca

böbreklerle sınırlı olmadığı, diğer organlara da (başta karaciğer ve testis/ovaryum olmak üzere) benzer

derecede toksik etki gösterdiği bulunmuştur (Tablo 1).

1002BF-03 Güncelleme Tarihi 09/03/2011 1002 Hızlı Destek

Tablo 1. 24 hafta süresince OTA’lı yem ile beslenmiş Wistar çeşidi erkek (M) ve dişi (F)

sıçanların plazma OTA düzeyleri ve organ lezyon dereceleri (Mor vd. 2011’deki tablodan özetlenerek

sunulmuştur)

Gruplar (n=7-9)

Plazma OTA miktarı (ng/ml)

Organ lezyon dereceleri

Plazma Böbrek Karaciğer

M-OTA 6344±629 2.90±0.31a 2.90±0.51a

M-CAST.-OTA 8429±1475 1.25±0.70c 1.50±0.53c

F-OTA 12504±1349 2.16±0.75d 2.00±0.89d

Kontrol Sıçanlar <15 0.25±0.50b 0.25±0.50b

P value <0.001 <0.001 <0.001

M: Erkek F: Dişi CAST.: Kastrasyon OTA: Okratoksin AOrgan zarar düzeyleri; normal (0), az zararlı (1), orta düzeyde zararlı (2) ve yüksek düzeyde zararlı (3) olarak derecelendirilmiştir.OTA içermeyen yem ile beslenmiş erkek ve dişi sıçanlar.

Diğer yeni bir bilgide, dişilerin OTA plazma düzeyinin erkeklerden neredeyse iki kat daha fazla

olmasına rağmen, dişilerin börek ve karaciğer lezyon düzeylerinin erkeklerden belirgin bir şekilde düşük

olduğunun bulunması olmuştur (Tablo 1).

Uzun süredir erkek sıçanların OTA toksisitesine dişilerden daha hassas olduğu biliniyor olmasına

rağmen bunun arkasındaki gerekçe ortaya konamamıştır. Yine bu çalışma ile kastre edilmiş erkeklerin

organ lezyon düzeylerinin normal erkeklerden bariz şekilde düşük olması (Tablo 1), OTA’nın

erkeklerdeki yüksek toksitesinin testosteron hormonu ile ilişkili olduğunu ortaya koymuştur (Mor vd.

2011). Testosteron hormonun kendisinin bir molekül olarak doğrudan OTA’nın toksitesinde yer alma

olasılığı düşük olmakla birlikte, erkeklerde testosteron varlığı ve düzeyi ile kontrol edilen gen veya gen

ürünlerinin bu olaydan sorumlu olduğu düşünülmektedir (Mor vd. 2011).

Tüm bu sonuçları takiben, her grubun iki üyesinin sıçan plazma OTA düzeyleri HPLC

kullanılarak analiz edilmiş ve Çizel 1’de sonuçlar sunulmuştur.

1002BF-03 Güncelleme Tarihi 09/03/2011 1002 Hızlı Destek

Sıçanların Plazma OTA Düzeylerinin Haftalara Göre Değişimi

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

35000

40000

14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 42 44Hafta

Plaz

ma

OTA

düz

eyi (

mic

ro g

/ml)

M-OTA

M-CAST.-OTA

F-OTA

Kastre edilen sıçanların (M-CAST.-OTA) testislerinin uzaklaştırma işlemi hafta 21

gerçekleştirilmiş olup (okla gösterilmiştir), hafta 22’den sonraki plazma OTA düzeyleri kastre edilmiş

erkeklere aittir. Kastre edilmiş erkeklerin plazma OTA düzeylerin, kastrasyonu takip eden haftalarda

(hafta 26 kadar) hızlı bir şekilde azaldığı görülmektedir. Diğer grupların ayrıntılarına burada daha fazla

girilmeyecek olan bu sonuçlar, net bir şekilde erkek sıçanların plazma OTA düzeylerinin testosteron

hormonu ile ilişkili olduğunu göstermiştir. Bu sonuçların elde edildiği projenin bütçesinin çok kısıtlı

olması (toplam bütçe 10.000 TL), her guruba ait yalnızca iki bireyin plazma örneğinin analizinin (ön bilgi

niteliğinde) yapılmasını mümkün kılmıştır. Verimli ve etkili bir istatiksel analiz için ve bilim dünyası ile

paylaşabilecek güvenilir toksikokinetik sonuçları için gerekli olan örnek sayısı, tüm hayvan guruplarında

24 hafta için 576 örnektir. Bu örneklerin yalnızca OTA analiz maliyeti 10.000 TL’in üzerinde olması

(Bkz. Proje Bütçesi), bir önceki projenin bütçesi ile neden gerçekleştirilemediğini de açıklamaktadır.

Yapılmış olan proje ile OTA toksikolojisinin ve plazma OTA düzeyinin testosteron hormonu ile

ilişkili olduğunun bulunması, OTA toksikokinetiğinin testosteron hormon düzeyi ile nasıl ilişkili

olduğunun ortaya konmasını da gerektirmektedir. Sunulan bu proje ile geçmiş çalışmadan elde edilen

erkek, kastre erkek ve dişilerin plazma testosteron düzeyleri tespit edilerek, plazma OTA düzeyleri ile

ilişkilendirilecektir.

Hayvanlarda uzun dönem OTA toksikokinetiğinin ortaya konması ve bunun testosteron hromonu

ile olan ilişkisinin açıklanması, hem OTA’nın bu hayvanlarda ve hem de çiftlik hayvanlarında yarattığı

toksikolojisinin anlaşılmasında önem arz etmektedir. OTA’nın insanlarda (özellikle erkeklerde) ciddi

patolojik bir bozukluk olan Balkan Endemik Nefropatisi ile ilişkilendiriliyor olması, OTA’nın

toksikokinetiğinin ve testosteron hormonu ile olan ilişkisinin ortaya konmasını daha da önemli

kılmaktadır.

1002BF-03 Güncelleme Tarihi 09/03/2011 1002 Hızlı Destek

4. LİTERATÜR ÖZETİ: Proje konusu ile ilgili alanda ulusal ve uluslararası literatür taranarak, ham bir literatür listesi değil, kısa bir literatür analizi verilmelidir. Bu analiz, önerilen araştırma konusunun literatürdeki önemini ve doldurulması gereken boşluğu ortaya koymalıdır. Referanslar http://www.tubitak.gov.tr/ardeb-kaynakca sayfasındaki açıklamalara uygun olarak verilmelidir.

Mikotoksinler, çeşitli küfler tarafından salgılanan ikincil metabolitler olup, insanlar ve

hayvanlarda istenmeyen patolojik ve fizyolojik değişiklikler meydana getirebilmektedir. Günümüzde,

çeşitli küf cinsleri tarafından üretilen yaklaşık 300 mikotoksinin varlığı bilinmektedir. Hayvanlar

üzerinde yapılan çalışmalar, farklı mikotoksinlerin farklı organları etkilediğini ve akut toksik, mutajenik,

karsinojenik, teratojenik etkilere sahip olduğunu ve bazılarının bu etkilerin birkaçını birden gösterdiğini

ortaya koymuştur (Alvarez vd 2004).

Şekil 1. Okratoksin A’nın moleküler yapısı

Okratoksin A (OTA) , Penicillium verrucosum ve Aspergillus ochraceus gibi bazı fungus türleri

tarafından üretilen bir mikotoksin türüdür. OTA, bütün memelilerde ve kümes hayvanlarında akut ve

kronik lezyonlara sebep olan önemli bir toksindir. Bu canlılar üzerinde toksik etkisinin birinci derecede

böbreklere olduğu iddia edilmekle birlikte, birçok çalışma toksinin birçok farklı organ ve sisteme

(bunlara karaciğer, sinir sitemi ve immün sistemde dahil olmak üzere) toksik etki gösterdiğini ortaya

koymuştur (Khoury ve Atoui, 2010). Sıçan ve farelerle yapılan birçok çalışmada, erkeklerin dişilerden

OTA toksisitesine daha hassas olduğunu gösterilmiş, ancak bu hassasiyetin arkasındaki mekanizma

bugüne kadar aydınlatılamamıştır. Ancak grubumuzun yakın zamanda yapmış olduğu çalışma, erkeklerin

OTA hassasiyetinde testosteron hormonunun rolünün olduğunu ortaya koymuştur (Mor vd 2011).

OTA ile kontamine yemlerin tüketimi kemirgenlerde organ lezyonları oluşturmanın yanında, uzun

dönemde tümör oluşumuna neden olduğu ortaya konmuştur (NTP, 1989; Huff vd 1992; Pfohl-

Leszkowicz vd 1998). Düşük düzeyde OTA alımının sıçan ve farelerde kansere ve özellikle böbrek

tümörlerine neden olduğu ve erkeklerde böbrek tümörü görülme olasılığının, dişilerden daha fazla olduğu

bulunmuştur (Bendele et al., 1985; Boorman et al., 1989). Erkelerdeki yüksek böbrek tümör görülme

oranın nereden kaynaklandığı hala cevaplanmayı bekleyen bir sorudur. Böbrek tümörlerinin yanında,

OTA sıçan ve farelerde yaş ve cinsiyete bağlı olarak karaciğer kanserlerine neden olabilmektedir

(O’Brien vd 2001). Tüm bu bulgulardan dolayı, Uluslararası Kanser Araştırma Enstitüsü tarafından,

Okratoksin A insanda potansiyel kanserojen madde (Grup 2B) sınıfına dâhil edilmiştir.

1002BF-03 Güncelleme Tarihi 09/03/2011 1002 Hızlı Destek

OTA hayvanların sindirim sisteminden etkili bir şekilde emilmektedir. Örneğin, sıçanlarda katı

besinlerle alınan OTA’nın yaklaşık %60’nın bağırsaklardan emildiği gösterilmiştir (Galtier vd 1981).

Absorbsiyonu takiben, OTA’nın plazma toksikokinetiği, doz, uygulama şekli, tür, cinsiyet ve yaşa bağlı

olarak değişebilmektedir. Örneğin, genç dişi ve erkek Fisher çeşidi sıçanlarda (10 haftalık) OTA’nın

plazma düzeyinin maksimuma çıkması, dişilerde 2 saat ve erkeklerde de 6 saat almaktadır (Vettorazzi vd

2009). Normal besin ve gavaj yolu ile (yağda çözülmüş OTA’nın doğrudan mideye bir aparat yardımı ile

verilmesi) OTA alımının erkek ve dişi plazma düzeylerinde farklılık yarattığı bulunmuş ve normal besin

alımında erkek plazma OTA düzeyinin dişinin plazma OTA düzeyinden yaklaşık %35 daha az olduğu

bulunmuştur (Vettorazzi vd 2009; 2011). OTA’nın plazma yarılanma ömrünün de tür ve cinsiyete bağlı

olarak değiştiği bulunmuştur. Fischer çeşidi sıçanlarda OTA’nın yarılanma ömrü yaklaşık 10 günken,

Dark Aguati çeşidi sıçanlarda yarılanma ömrü iki gün kadar inebilmektedir (Mantle, 2008).

Kana geçen OTA’nın tamamına yakını (%99) serum proteinlerince (özellikle albümin proteini

tarafından) bağlanmaktadır (Chu, 1974). Bu yüzden OTA, böbrek yolu (glomerüler filtrasyonla) ile

ortamdan kolaylıkla uzaklaştırılamamakta ve plazmada yüksek düzeyde OTA birikimi gerçekleşmektedir.

OTA’nın böbrekle atılımı daha çok tübüler yolla gerçekleştiği gösterilmiştir. Bu olayı, proksimal tübül

hücresinin, bazolateral hücre membranındaki ‘ksenobiotik taşıyıcıları’nın gerçekleştirdiği

düşünülmektedir (Burckhardt ve Burckhardt 2003). OTA’nın bütün nefron segmentlerinden geri emildiği

ve bu süreç sonunda toksinin böbrek dokusunda biriktiği ve bu yolla böbrek patolojilerine neden olduğu

iddia edilmektedir. Ara taşıyıcıların toksini kandan ayırdığı ve böylece böbrek ve karaciğerden atılımını

teşvik ettiği düşünülmektedir. OTA’nın karaciğerden uzaklaştırılması, karaciğer hücrelerinin

membranında bulunan organik anyon taşıyıcı protein “organic anion transporting polipeptid carrier”

(OATP) olduğu öne sürülmüştür (Jung vd 2001). Karaciğerden ayrıştırılan toksin, safra yolu ile sindirim

sistemine verilmekte ve bu yolla dışarı atılabilmektedir (Ringot vd 2006). Ancak safra yolu ile sindirim

sistemine verilen OTA’nın bir kısmı enterohepatik yol ile tekrar kana dönmektedir.

OTA birçok hayvanda nefrotoksik, hepatotoksik, nörotoksik ve immünotoksik etkiye sahiptir.

OTA, akut ve sub-akut toksisitesini birçok farklı mekanizma ile gerçekleştirebilmektedir. Membran

peroksidasyonunu hızlandırması, kalsiyum hemostazını bozması, mitokondrial solunumu engellemesi ve

DNA’da hasar oluşturması baslıca etkileridir (Ringot vd 2005). Fenilalanin metabolizmasında bozulma,

fosfoenol purivat karboksikinaz enziminde azalma, karbonhidratlardan yağ üretiminin azalması ve DNA

sentezinin inhibisyonu gibi biyokimyasal fonksiyon bozukluklarına da neden olabilmektedir (Ringot vd

2005; O’Brien ve Dietrich 2005).

Birçok farklı besin kaynağında (baklagillerde, hububatlarda, diğer bitkisel ürünlerde ve havyan

yemlerinde) bu toksini üreten küflerin çoğalmasına bağlı olarak OTA varlığı saptanmıştır. OTA bitkisel

ürünlerde özellikle mısır, buğday, arpa, sorgum, yulaf, baklagiller, yer fıstığı ve karışık yemlerde bulunan

en önemli mikotoksinlerden biri olarak kabul edilmektedir. Hayvan yemlerinde, özellikle yemlerin uygun

koşullarda depolanmamasına bağlı olarak, yüksek düzeylere ulaşabilmekte ve bu yemlerle beslenen sığır,

1002BF-03 Güncelleme Tarihi 09/03/2011 1002 Hızlı Destek

koyun, tavuk ve hindilerde büyümede verim kayıplarına ve toksine bağlı ölümlerle de ekonomik

kayıplara neden olabilmektedir (Hamilton vd 1982; Pohland vd 1992; Marquardt ve Frohlich, 1992).

OTA’nın çiftlik hayvanları üzerine en önemli toksik etkisi böbrekler üzerine olup, birçok ülkede (Norveç,

İsveç, Finlandiya, Danimarka, Polonya, ve Macaristan) ticari üretimi yapılan domuzlarda nefropatilerin

birincil nedeninin yem ile alınan OTA olduğu ortaya konmuştur (Ribellin vd 1978; Elling vd 1985).

Hayvan yemlerinde OTA’nın bulunuyor olması ve hayvan ürünleri ile insanlara geçebilmesinden

dolayı, besi hayvanlarındaki OTA miktarı birçok ülkede çalışılmıştır. İngiltere ve Fransa’da doğal yem

ile beslenmiş domuzların böbreklerindeki OTA miktarı 0.2-2.3 ve 0.5-5 g/kg olarak bulunmuştur

(Dragacci vd 1999; Gresham vd 2006). Avrupa genelinde domuzlardan alınan böbrek örneklerinin %21-

42’sinde OTA bulunduğu ve bu böbreklerdeki OTA miktarının da 5-500 g/kg arasında değiştiği rapor

edilmiştir (Hald, 1991). Yine bu çalışmalarda, organların OTA miktarı karşılaştırıldığında, OTA’nın

genellikle böbrek ve karaciğerde yüksek oranda bulunduğu ve bunu diğer organların izlediği ortaya

konmuştur (Ringot vd 2006; Matrella vd 2006; Ceci vd 2007).

OTA, yukarıda verilen gerekçelerden dolayı, hayvan ürünleri (et, süt, yumurta gibi) ve bitkisel

kökenli gıdaların tüketilmesi ile insanlara geçebilmektedir. OTA, başta Balkan ülkelerinin kırsal bölge

insanlarında görülen Balkan Endemik Nefropatisi (BEN) olmak üzere, Mısır ve Tunus’da görülen ve

etiyolojisi bilinmeyen nefropatiler ve böbrek tümörlerinden de sorumlu tutulmaktadır (Pavlovic vd 1979;

Plestina vd 1990; Hassen vd. 2004; Fuchs ve Peraica 2005; Hmaissia vd 2008). BEN sebebiyle ölen

hastaların otopsilerinde, bağırsaklarda fibroz birikimi, tübüler dejenerasyon ve korteksin yüzeysel

bölgelerinde glomerüler hiyalizasyon şeklinde histolojik lezyonlara rastlanmıştır (Wafa vd 1998).

İnsanın tolere edebileceği haftalık OTA alımı, FAO ve WHO’nun uzmanları (JECFA) tarafından

deney hayvanlarından elde edilen sonuçlara göre belirlenmiştir. JECFA’nın 1991 yılındaki kararına göre

haftalık tolere edilebilir miktar 114 ng/kg vücut ağırlığı olarak belirlenmiş, 1995 yılında bu miktar 100

ng/kg indirilmiş ve 2001 yılındaki toplantıda da bu oranın hala geçerli olduğu onaylanmıştır (WHO,

1991; FAO, 1995; FAO, 2001).

Türkiye’de de OTA üzerine çalışmalar yapılmıştır. Bunların çoğunluğu gıda ürünlerinde (kuru

üzüm, biralık arpa, Türk kahvesi, buğday unu ve nişasta) OTA miktar tayinidir (Garip, 2000; Baydar vd

2005; Metin, 2006; Ünal, 2009). Buna ek olarak, OTA üreten küflerin çekirdeksiz üzüm üzerindeki

dağılımının nem ve sıcaklık ile ilişkisi araştırılmış (Kap Pazarbaşı, 2002) ve bira arpasındaki OTA’nın

bira mayası tarafından parçalanması incelenmiştir (Gümüş, 2002). Aynı zamanda, Türkiye’nin farklı

bölgelerinde yaşayan sağlıklı insanların (Akdemir vd 2010) ve böbrek bozuklukları olan hastaların

kanında OTA miktarının ölçümleri gerçekleştirilmiştir (Özçelik vd 2001).

REFERANSLAR

AKDEMİR C., Cemiloglu-Ulker O., Basaran A., Ozkaya S., Karakaya A., Estimation of Ochratoxin A in

Some Turkish Populations: An Analysis in Urine as a Simple, Sensitive and Reliable Biomarker, Food

1002BF-03 Güncelleme Tarihi 09/03/2011 1002 Hızlı Destek

and Chemical Toxicology, 48, 877–882, (2010).

ALVAREZ L., Gil A.G., Ezpeleta J.A., Immunotoxic Efects of Ochratoxin A in Wistar Rats after Oral

Administration, Food and Chemical Toxicology, 42, 825- 834, (2004).

BAYDAR T., Engin A.B., Girgin G., Aydin S., Sahin G., Aflatoxin and Ochratoxin in Various Types of

Commonly Consumed Retail Ground Samples in Ankara, Turkey, Annals of Agricultural and

Environmental Medicine, 12, 193-197, (2005).

BURCKHARDT B.C., Burckhardt G., Transport of Organic Anions Across The Basolateral Membrane

of Proximal Tubule Cells, Reviews of Physiology, Biochemistry & Pharmacology, 146, 95-158, (2003).

CECI E., Bozzo G., Bonerba E., Di Pinto A., Tantillo M.G., Ochratoxin A Detection by HPLC in Target

Tissues of Swine and Cytological and Histological Analysis, Food Chemistry, 105,364-368, (2007).

CHU F.S., A Comparative Study of The İnteraction of Ochratoxins with Bovine Serum Albumine,

Biochemical Pharmacology, 23,1105–1107, (1974).

DRAGACCI S., Grosso F., Bire R., Fremy J.M., Coulon S., A French Monitoring Programme for

Determining Ochratoxin A Occurrence in Pig Kidneys, Natural Toxins, 7, 167-73, (1999).

ELLING F., Nelsen J.P., Lillehoj E.B., Thomassen M.S., Stormer F.C., Ochratoxin A Induced Porcine

Nephropathy: Enzyme and Ultrastructural Changes After Short-Term Exposure, Toxicon, 23, 247–254,

(1985).

FAO, Biotechnology and Food Safety. Report of a Joint FAO/WHO Consultation. Food and

Agricultural Organization, Food and Nutrition, (1996).

FAO. Joint FAO/WHO Expert Committee on Food Additives, Fifty‐sixth meeting, Geneva,

Switzerland, (2001). Pp: 6–15.

FUCHS R., Peraica M., Ochratoxin A in Human Kidney Diseases, Food Additives and Contaminants, 22

(1), 53-57, (2005).

GALTIER P., Alvinerie M., Charpenteau J.L., The Pharmacokinetic Profiles of Ochratoxin A in Pigs,

Rabbit and Chicken, Food and Cosmetics Toxicology, 19, 735–738, (1981).

GARIP, I., Türkiye’nin Farklı Bölgelerinden Alınan Biralık Arpa, Malt ve Birada Okratoksin A 1002BF-03 Güncelleme Tarihi 09/03/2011 1002 Hızlı Destek

Düzeylerinin Belirlenmesi, (Doktora Tezi), Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya, (2000).

GRESHAM A., Done S., Livesey C., Macdonald S., Chan D., Sayers R., Clark C., Kemp P., Survey of

Pigs' Kidneys with Lesions Consistent with PMWS and PDNS and Ochratoxicosis. Part 1:

Concentrations and Prevalence of Ochratoxin A, Veterinary Record, 159, 737-42, (2006).

GÜMÜŞ, T., Arpa, Malt ve Birada Okratoksin A (OTA) Varlığı ve Bira Üretimi Sırasında OTA’nın

Maya Tarafından Parçalanması, (Doktora Tezi), Trakya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (2002).

HALD B., Porcine Nephropathy in Europe, IARC Scientific Publication, 115, 49-56, (1991).

HAMİLTON P.B., Huff W.E., Harris J.R., Wyatt R.D., Natural Occurrences of Ochratoxicosis in

Poultry, Poultry Science., 51, 1832, (1982).

HASSEN W., Abid-Essafi S., Achour A., Guezzah N., Zakhama A., Ellouz F., Creppy E.E., Bacha H.,

Karyomegaly of Tubular Kidney Cells in Human Chronic Interstitial Nephropathy in Tunisia: Respective

Role of Ochratoxin A and Possible Genetic Predisposition, Human and Expiremental Toxicology, 23,

339–346, (2004).

HMAİSSİA KHLİFA K., Ghali R., Mezigh C., Aouni Z., Ghorbel H., Harrzallah K., Machgoul S.,

Hedhili A., Serum Levels of Ochratoxin A in Healthy Subjects and in Nephropathic Patients in Tunisia,

Annales de Biologie Clinique, 66, 631-6, (2008).

HUFF W.E., Kubena L.F., Harvey R.B., Phillips T.D., Efficacy of Hydrated Sodium Calcium

Aluminosilicate to Reduce The İndividual and Combined Toxicity of Aflatoxin and Ochratoxin A.

Poultry Science, 71, 64–69, (1992).

JUNG K.Y., Takeda M., Kim D.K., Tojo A., Narikawa S., Yoo B.S., Hosoyamada M., Cha S.H., Sekine

T., Endou H., Characterization of Ochratoxin A Transport by Human Organic Anion Transporters, Life

Sciences, 69, 2123-35, (2001).

KAP PAZARBAŞI, S., Çekirdeksiz Üzümlerde Okratoksin A Üreticisi Küflerin Dağılımı Üzerinde Nem

ve Sıcaklığın Etkilerinin Araştırılması, (Yüksek Lisans Tezi), Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü,

(2002).

KHOURY A., Atoui A., Ochratoxin A: General Overview and Actual Molecular Status, Toxins, 2, 461-

493, (2010).

1002BF-03 Güncelleme Tarihi 09/03/2011 1002 Hızlı Destek

Mantle P.G., Interpretation of The Pharmacokinetics of Ochratoxin A in Blood Plasma of Rats, During

and After Acute or Chronic Ingestion, Food and Chemical Toxicology, 46, 1808–1816, (2008).

MARQUARDT R.R., Frohlich A.A., A Review of Recent Advances in Understanding Ochratoxicosis,

Journal of Animal Science, 70, 3968-3988, (1992).

MATRELLA R., Monaci L., Milillo M.A., Palmisano F., Tantillo M.G., Ochratoxin A Determination in

Paired Kidneys and Muscle Samples from Swines Slaughtered in Southern Italy, Food Control, 17, 114-

117, (2006).

MERWE K.J., Steyn P.S., Fourie L., Scott D.B., Theron J.J., Ochratoxin A, A Toxic Metabolite

Produced by Aspergillus Ochraceus Wilh, Nature, 205, 1112-3, (1965).

METİN, R., Türk Kahvesi Örneklerinde Okratoksin A Varlığı, (Yüksek Lisans Tezi), Trakya

Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, (2006).

MOR F., Kilic M.A., Ozmen O., Yilmaz M., Eker I., Uran K., Haligur M., Mantle P.G.. A Role for

Testosterone in the Rat Gender Difference in Toxicological Response to Ochratoxin A, Toxicological

Sciences, (2011), Değerlendirmede.

NTP. 1989. Toxicology and Carcinogenesis Studies of Ochratoxin A (CAS No. 303-47-9) in F344/N

Rats (Gavage Studies). Technical Report Series No 358; NTIS Publication No. PB90-219478/AS;

National Toxicology Program.

O'BRİEN, E., Heussner, A.H., Dietrich, D.R., Species-, Sex-, and Cell Type-Specific Effects of

Ochratoxin A and B, Toxicology Sciences, 63, 256–264, (2001).

O’BRIEN, E., Dietrich, D.R., Ochratoxin A: The continuing enigma, Critical Reviews in Toxicology, 35,

33-60, (2005).

OZÇELİK N., Koşar A., Soysal D., Ochratoxin A in Human Serum Samples Collected in Isparta-Turkey

from Healthy İndividuals and İndividuals Suffering from Different Urinary Disorders, Toxicology

Letters, 121, 9–13, (2001).

PAVLOVIC M., Plestina R., Krogh P., Ochratoxin A Contamination of Foodstuffs in An Area with

Balkan (Endemic) Nephropathy, Acta Pathologica Microbiologica Scandinavica Series B, 87, 243-6, 1002BF-03 Güncelleme Tarihi 09/03/2011 1002 Hızlı Destek

(1979).

PFOHL-LESZKOWICZ A., Pinelli E., Bartsch H, Mohr U., Castegnaro M., Sex- And Strain-Specific

Expression of Cytochrome P450s in Ochratoxin A-İnduced Genotoxicity and Carcinogenicity in Rats,

Molecular Carcinogenesis, 23, 76–85, (1998).

PLESTINA R., Ceovic S., Gatenbeck S., Habazin-Novak V., Hult K., Hökby E., Krogh P., Radic B.,

Human Exposure to Ochratoxin A in Areas of Yugoslavia with Endemic Nephropathy, Journal of

Environmental Pathology, Toxicology and Oncology, 10, 145-8, (1990).

POHLAND A.E., Nesheim S., Friedman L., Ochratoxin A: A Review, Pure and Applied Chemistry, 64,

1029-1046, (1992).

RINGOT, D., Lerzy B., Bonhoure J., Auclair E., Oriol E., Larondelle Y., Effect of Temperature on In

Vitro Ochratoxin A Biosorbtion onto Yeast Cell Wall Derivatives, Process Biochemistry, 40, 3008-3016,

(2005).

RINGOT D., Chango A., Schneider Y.J, Larondelle Y., Toxicokinetics and Toxicodynamics of

Ochratoxin A, An Update, Chemico-Biological Interactions, 159, 18-46, (2006).

SWENBERG J.A., Risk Assessment of Chemicals Causing Α2u-Globulin Nephropathy,  

Regulatory Toxicology and Pharmacology, 13,1-2, (1991).

ÜNAL, A.S., Kuru Üzüm ve Ürünlerinde Okratoksin A Varlığının Araştırılması, (Yüksek Lisans Tezi),

İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, (2009).

VETTORAZZI A., Gonzales-Penas, E., Arbillaga, L., Corcuera, L.A., Cerain, A.L., Simple High

Performance Liquid Chromatography-Fluorescence Detection Method for Plasma-Kidney And Liver of

Rat As Tool For Toxicology Studies, Journal of Chromatography A, 1215, 100-106, (2008).

VETTORAZZI A., Gonzalez-Peñas E., Trocóniz I.F., Arbillaga L., Corcuera L.A.,Gil A.G., López de

Cerain A., A Different Kinetic Profile of Ochratoxin A in Mature Male Rats, Food and Chemical

Toxicology, 47, 1921-1927, (2009).

VETTORAZZI A., de Trocóniz I.F., González-Peñas E., Arbillaga L., Corcuera L.A., Gil A.G., de

Cerain A.L., Kidney and Liver Distribution of Ochratoxin A in Male and Female F344 Rats, Food and 1002BF-03 Güncelleme Tarihi 09/03/2011 1002 Hızlı Destek

Chemical Toxicology, 49, 1935-1942, (2011).

WAFA E.W., Yahya, R.S., Sobh, M.A., Eraky, I., El-Baz, M., El-Gayar, H.A., Betbeder, A,M., Human

Ochratoxicosis and Nephropathy in Egypt: A Preliminary Study, Human & Experimental

Toxicology, 17, 124-129, (1998).

WHO, Evaluation of Certain Food Additives and Contaminants. Thirty-Seventh Report of The Joint

FAO/WHO Expert Committee on Food Additives. WHO Technical Report Series 806; World Health

Organization: Geneva, Switzerland, (1991). Pp: 29–31.

5. ÖZGÜN DEĞER: Araştırmanın dayandığı hipotez/ler açıkça ortaya konulmalı ve özgün değeri belirgin bir biçimde vurgulanmalıdır. Önerilen yeni teknoloji, metot veya kuramın literatüre nasıl bir katkısı olacağı açıklanmalıdır.

Proje yöneticisinin gerçekleştirmiş olduğu çalışmalar, OTA toksikokinetiğinin testosteron hormon

varlığı ve düzeyinden etkilendiğini (en azından erkeklerde) ortaya koymuştur. Sunulan bu proje ile, bu

çalışmalardan elde edilen plazma örneklerinin OTA ve testosteron düzeyleri belirlenecek ve böylece

erkek, kastre erkek ve dişi sıçanların 24 haftalık OTA toksikokinetiği ve bunun testosteron hormon

düzeyi ile olan ilişkisi ortaya konacaktır. Bu çalışma literatürde uzun süredir eksik olan ve bundan dolayı,

toksikolojisi bir bilmeceye dönüşmüş olan OTA dünyasına önemli bir katkı sağlayacak ve OTA

dünyasının gelecek çalışmaları için referans teşkil edecektir.

6. YÖNTEM: Araştırmanın tasarımı/yaklaşımları ile uyumlu olarak incelenmek üzere seçilen parametreler sıralanmalıdır. Amaç ve kapsamla uyumlu olması da gereken bu parametrelerin incelenmesi için uygulanacak yöntem ile kullanılacak materyal net bir biçimde tanımlanmalıdır. Yapılacak ölçümler (ya da derlenecek veriler), kurulacak ilişkiler ayrıntılı biçimde anlatılmalıdır.

6.1. Sıçanların Plazma Örnekleri

Sunulan projede kullanılacak olan sıçanların plazma örnekleri “Erkek Sıçanlarda Okratoksin

A’nın Toksikokinetiğininin Belirlenmesi” adlı çalışmalardan elde edilmiş ve bu çalışmaların

gerçekleştirilebilmesi için Akdeniz Üniversitesi Hayvan Deneyleri yerel Etik Kurulu’ndan alınmıştır

1002BF-03 Güncelleme Tarihi 09/03/2011 1002 Hızlı Destek

(Ekli Belge).

Plazma örneklerin, haftalık olarak sıçanların kuyruk venlerinden kanül (bromül) kullanılarak

alınan kan örneklerinin (1 ml), 10,000 rpm’de 2 dakika santrifüj edilmesi ile elde edilmiş ve -40 °C’de

depolanmaktadır.

Tablo 2. Elde edilen plazma örneklerinin kaynakları ve sayısı

Gruplar Plazma sayısı Grup özelliği:Her bir sıçandan, 24 hafta süresince 18 defa örnek alımı yapılmıştır

M-OTA(n=9)

9x18= 162 24 hafta süresince OTA’lı yem ile beslenmiş erkek sıçanlar

M-CAST.-OTA(n=8)

8x18= 144 6 hafta OTA’lı yem ile beslendikten sonra, testisleri uzaklaştırılmış ve 18 hafta daha OTA’lı yem ile beslenmiş erkek sıçanlar

F-OTA(n=6)

6x18= 108 24 hafta süresince OTA’lı yem ile beslenmiş dişi sıçanlar

M (n=3)M-CAST. (n=3)F (n=3)

9x18= 162 Kontrol Sıçanları: 24 hafta süresince normal yem ile beslenmiş erkek, kastre erkek ve dişi sıçanlar

Toplam 576 plazma örneği

M: Erkek F: Dişi CAST.: Kastrasyon OTA: Okratoksin A

6.2. Okratoksin A Analizi

6.2.1. Plazmadan OTA Ekstraksiyonu:

Plazma örneklerinden OTA ekstraksiyonu daha önce Vettorazzi et al., 2008 tarafından optimize

edilen ekstraksiyon protokolü kullanılarak gerçekleştirilecektir. Bu protokol, daha önce proje

yöneticisinin gerçekleştirmiş olduğu çalışmalardaki sıçanlardan plazma OTA ekstraksiyonu ve bunların

OTA seviyelerinin tespiti için başarı ile kullanılmıştır (Mor et at., 2011).

Plazma örnekleri (20 l) buzda soğutulmuş ekstraksiyon çözeltisine (1:8 oranında, %20 Trikloro

asetik asit ve saf etanol kullanılarak hazırlanmış), en son karışım oranı 1:5:8 (trikloro asetik asit: plazma:

saf etanol) olacak şekilde eklenecektir. Örnekler, bir dakika süresince vortekslenecek ve daha sonra

10,000 rpm’de 15 dakika süresince 4 °C’de santrifüj edilecektir. Örneklerin süpernatantları, 0.45 μm’lik

filtreden geçirilerek HPLC-FLD sistemine enjekte edilecektir. Yüksek düzeyde OTA konsantrasyonuna

sahip örnekler, 1:5:8 oranında hazırlanmış olan (%20’lik trikloroasetik asit: serum fizyolojik: saf etanol)

solüsyonu ile gerek duyulduğu oranda seyreltilecektir.

6.2.2. HPLC ile Örneklerin OTA Analizi:

Plazma örneklerinin OTA miktarları, fluoresan dedektörlü yüksek performanslı sıvı

kromatografisi (HPLC) ile Vettorazzi vd. (2008)’in geliştirdiği yöntem kullanılarak tespit edilecektir. Bu 1002BF-03 Güncelleme Tarihi 09/03/2011 1002 Hızlı Destek

çalışmanın konusu olan sıçan plazma örneklerinin küçük bir kısmı, daha önceki proje bütçesinin kısıtlı

olmasından dolayı, yalnızca ön bilgi için analiz edilmiştir (Mor vd. 2011).

Kromatografik çalışma koşulları aşağıda verilmiştir:

Kolon C18 (150 mm x 4.6 mm) 5μm ODS2

Mobil faz Metanol:Asetonitril:Sodyum asetat (29:29:42)

Akış hızı 1 mL/dk

Enjeksiyon hacmi 50 μl

Kolon sıcaklığı 40°C

Dedeksiyon Eksitasyon dalga boyu: 225 nm; Emisyon dalga boyu: 461 nm

Alıkonma zamanı 6.1 dakika

6.3. Plazmadan Testosteron Hormon Miktar Tayini:

Plazma örneklerinin (toplam 576 örnek) testosteron hormon miktarı, Testosteron Tayin Kiti

(ELISA temeli) ve kit ile birlikte gelen protokol kullanılarak plak okuyuculu UV-visible spektrometre

kullanılarak gerçekleştirilecektir. Birimimizde 96 kuyucuklu plakları okumaya uygun plak okuyucu

mevcuttur ve yukarıda toplam sayısı verilen plazma örneklerinin bazılarının (ön deneme amaçlı)

testosteron tayinleri yapılmıştır. Sağlıklı bir istatistiksel analiz yapabilmek ve elde edilen OTA

toksikokinetiğinin testosteron düzeyleri ile net bir şekilde ilişkilendirilebilmesi için en az 5 Testosteron

Tayin Kitine ihtiyaç duyulmaktadır (5x96= 480 plazma analizi). Her bir kitin alım maliyeti 2.000 TL’nin

üzerindedir (KDV dahil, şu anki Euro döviz kuruna göre).

7. ARAŞTIRMA OLANAKLARI: Bu bölümde öneren kuruluşta var olup da projede kullanılacak olan altyapı/ekipman olanakları belirtilmelidir.

Bu bölümde öneren kuruluşta var olup da projede kullanılacak olan altyapı/ekipman olanakları belirtilmelidir.

1- Plak Okuyucu (96 kuyucuklu plakları okumaya uygun) Plazma örneklerinden testosteron miktar tayini için kullanılacaktır.2- Toksikoloji ve Farmakoloji genel laboratuar malzemeleri

HPLC olmadığı için plazma örneklerinin OTA analizi hizmet alımı ile gerçekleştirilecektir.

Projede Kullanılacak Mevcut Makine – Teçhizat Listesi (*)

Adı/Modeli Projede Kullanım Amacı

Santrifüj (Masa üstü mikrosantrifüj) Plazma örneklerinin işlenmesi için

Plak Okuyucu Testosteron tayin kiti için kullanılan ELISA plaklarının okuna bilmesi için

1002BF-03 Güncelleme Tarihi 09/03/2011 1002 Hızlı Destek

İnkübatör (37 °C) Testosteron tayininde kullanılan ELISA kitinin inkübasyonu için

Derin Dondurucu (- 40 °C) Plasma örneklerinin muhafazasında

(*)Bu bölümde sadece, öneren kuruluşta var olup projede kullanılacak olan makine-teçhizat belirtilmeli, proje bütçesinden talep edilenler yazılmamalıdır.

8. YAYGIN ETKİ/KATMA DEĞER: Projenin gerçekleştirilmesi sonucunda ulusal ekonomiye, toplumsal refaha ve bilimsel birikime yapılabilecek katkılar ve sağlanabilecek yararlar tartışılmalı ve elde edileceği umulan sonuçlardan kimlerin ne şekilde yararlanabileceği belirtilmelidir.

Aspergillus ochraceus fungusunun ikincil metabolik ürünü olan OTA’nın hayvanlar için toksik

olduğu ilk defa 1965 yılında Nature dergisi ile duyurulmuştur (Merwe et al., 1965). OTA’nın birçok

hayvan ve insan için toksik olduğunu bulunmasının takiben OTA dünyasında ikinci önemli bulgu,

1980’lerin sonlarında Ulusal Toksikoloji Programı (NTP) tarafından gerçekleştirilen ve OTA’nın toksik

özelliğine ek olarak kemirgenlerde kanserojenik (özellikle erkeklerde böbrek tümörlerinden sorumlu)

olduğunun bulunmasıdır (NTP, 1989) . Proje yöneticisinin dahil olduğu grubu tarafından yakın zamanda

yapılan çalışma ise, OTA’nın bugüne kadar erkeklere özgü anlaşılmayan yüksek toksikolojisinin

testosteron hormonu ile ilişkili olduğunu göstermiştir (Mor et al., 2011)

İnsanlarda OTA toksikolojisinin yaygınlığı ve patolojik bozukluklarının şekli ve derecesi çok iyi

bilinmemekle birlikte, başta balkan ülkeleri olmak üzere, Avrupa’nın tamamında (ve olasılıkla

Türkiye’de de) ve Kuzey Afrika’da gözlenen nefropatilerin bazılarından (özellikle Balkan Endemik

Nefropatisi’nden) OTA sorumlu tutulmaktadır. Kemirgenlerde böbrek bozuklukları ve böbrek

tümörlerine neden olduğunun 1980’lerin ortalarında net bir şekilde ortaya konmasından sonra,

Uluslararası Kanser Araştırma Enstitüsü tarafından OTA ‘İnsanlar için Potansiyel Kanserojen’ sınıfına

dâhil edilmiştir.

Besi ve kümes hayvanları için doğrudan patolojik bozukluklara neden olan ve insan içinde

potansiyel kanserojen sınıfında olan bir toksinin hem erkek ve hem de dişilerde toksikokinetiğinin

anlaşılması önemlidir. Bu projede, sıçanların uzun dönem toksikokinetiği ve bu toksinin testosteron olan

ilişkisi aydınlatılacaktır. Bu bilgiler, özellikle şu ana kadar bir bilmece olarak kalmış olan OTA’nın

erkeklerdeki yüksek toksitesinin açıklanmasında ve bu konuda üretilmiş olan verilerin etkili bir şekilde

yorumlanmasına ışık tutacaktır. Aynı zamanda, bu konuda çalışmakta olan bilim insanlarının

çalışmalarını yeni bir boyuta taşıyacaktır. Uzun dönemde, bu ve geçmiş projelerden elde edilen bilgilerin,

OTA’nın toksikolojisinin açıklanmasına, OTA ile ilişkili tümörojeneziz sürecinin aydınlatılmasına ve en

son olarak ta insanlarda OTA’nın neden olduğu ileri sürülen Balkan Endemik Nefropatisindeki rolünün

anlaşılmasına ışık tutacağı düşünülmektedir.

1002BF-03 Güncelleme Tarihi 09/03/2011 1002 Hızlı Destek

(*)Yazım alanları gerektiği kadar uzatılabilir

1002BF-03 Güncelleme Tarihi 09/03/2011 1002 Hızlı Destek

9. ÇALIŞMA TAKVİMİ: Projede yer alacak başlıca iş paketleri ve bunlar için önerilen zamanlama, İş-Zaman Çizelgesi halinde verilmelidir. Ayrıca, projenin belli başlı aşamaları ve bunlardan herbirinin ne zaman gerçekleşeceği, bu aşamalarda görev alacak proje personeli ve iş tanımları ek sayfa kullanılarak ayrıntılı olarak yazılmalıdır. Personelin niteliği (yürütücü, araştırmacı, danışman ve bursiyer) belirtilmelidir. Gelişme ve sonuç raporu hazırlama aşamaları proje çalışmalarına paralel olarak yürütülmeli ve ayrı bir iş paketi olarak gösterilmemelidir.

İŞ-ZAMAN ÇİZELGESİ

İş Paketi Ad/Tanım AYLAR1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Proje Malzemelerinin Temini Malzeme Temini

Plazma Örneklerinin HPLC ile OTA analizi için hazırlaması (Plazmadan OTA ekstraksiyonu)

Plazmadan OTA ekstraksiyonu

OTA Analizi (Fluoresans Detektörlü HPLC ile) OTA Analizi

Plazma Örneklerinden Testosteron Tayini (Testosteron Tayin Kiti ve Plak Okuyucu Kullanarak)

Testosteron Tayini

Sonuç Raporunun Hazırlanması Sonuç Raporu

(*)Yazım alanları gerektiği kadar uzatılabilir.

1002BF-03 Güncelleme Tarihi 09/03/2011 1002 Hızlı Destek

10. BAŞARI ÖLÇÜTLERİ: Projenin tam anlamıyla başarıya ulaşmış sayılabilmesi için hangi iş ve işlemlerin ne ölçüde gerçekleşmesi gerektiği Çalışma Takvimi bölümündeki İş-Zaman Çizelgesinde yer alan her bir iş paketi için ayrı ayrı belirtilmelidir. Her bir iş paketinin önem derecesi açıklanmalı ve projenin başarısına yapacağı katkı ifade edilmelidir.

B PLANI: Projenin başarıya ulaşmasını olumsuz yönde etkileyecek ne gibi durumların/risklerin ortaya çıkabileceği ve bu durumlarda projenin başarıyla yürütülmesini sağlamak için nelerin yapılacağı, ne tür tedbirlerin alınacağı, yani devreye sokulacak “B Planı” İş Zaman Çizelgesinde yer alan her bir iş paketi de dikkate alınarak ortaya konulmalıdır.

Başarı Ölçütleri: Bu projede gerçekleştirilecek olan plazma örneklerinden OTA analizi (Fluoresans

dedektörlü HPLC kullanılarak) ve testosteron miktar tayini (ELISA temelli) daha önce proje yöneticisinin

yapmış olduğu önceki çalışmalarda gerçekleştirdiği için (Mor vd. 2001), materyal ve yöntem optimize

edilmiş olup, gerekli bütçenin tamamının ve zamanında sağlanması durumunda, sonuçların iş paketinde

belirtilen zaman diliminde alınacağı düşünülmektedir. Plazma örneklerinin, OTA ve testosteron

miktarlarının tayin edilmesi projenin başarı ile tamamlandığının göstergesi olacaktır.

B Planı: OTA analizinin hizmet alımı ile gerçekleştirilecek olması, hizmet verecek şirket veya

kurumun içinde yaşanabilecek teknik veya diğer nedenlerden etkilenme olasılığını ortya koymaktadır. Bu

ihtimal göz önünde tutularak, farklı şirket ve kurumlarla temasa geçilerek teklifler alınmış ve böylece

alternatifler yaratılmıştır.

Testosteron tayini kit ve plak okuyucu gerektirmektedir. Sağlayıcı firmadan ‘sıçan plazmasında

doğrudan testosteron miktar tayini yapabilecek’ kit istenmiş ancak sağlayıcı firmanın olayı kavrama

sıkıntıdan dolayı, temin edilen kit ile sıçan plazmasından doğrudan testosteron miktar tayini

yapılamamıştır. Bunun üzerine bu kit geri gönderilerek, bu olayı gerçekleştirebilecek kit temin edilmiş ve

başarı ile kullanılmıştır. Plak okuyucunun birimizde bulunuyor olması ortaya çıkacak riskleri

azaltmaktadır. Bu plak okuyucudan kaynaklanabilecek sıkıntılar, proje yürütücüsünün hali hazırda

içerisinde bulunduğu çalışma grubunun laboratuarlarında var olan plak okuyucular ile giderilebilecektir.

11. PROJE YÜRÜTÜCÜSÜNÜN DİĞER PROJELERİ: Proje yürütücüsünün son beş yılda; TÜBİTAK, üniversite ya da diğer kurum/kuruluşların desteği ile tamamlamış olduğu projeler ile şu sırada yürütmekte olduğu veya destek almak için başvurduğu projeler hakkında aşağıdaki tablolarda yer alan bilgiler verilmelidir. Proje değerlendirme süreci sırasında destek kararı çıkması ve/veya yeni bir başvuru daha yapılması durumunda derhal TÜBİTAK'a yazılı olarak bildirilmelidir.

Proje Yürütücüsünün TÜBİTAK Destekli ProjeleriProje No Projedeki Görevi Proje Adı Başlama/Bitiş Tarihi Destek Miktarı (TL)

Proje Yürütücüsünün Diğer Projeleri (DPT, BAP, FP6-7 vb.) Proje No Projedeki Görevi Proje Adı Başlama/Bitiş Tarihi Destek Miktarı (TL)

Yardımcı Araştırmacı

Burdur Göl’ü Suyunda Nodularin ve Microsistin-LR Düzeyinin Araştırılması

2010 2012 10.000

0093-NAP-10

Yardımcı Araştırmacı

Yatağan (Muğla) ve Antalya'daki Serçe (Passer domesticus, Aves)

2009 2010 10.000

1002BF-03 Güncelleme Tarihi 09/03/2011 1002 Hızlı Destek

Populasyonlarında Olası Ağır Metal Birikiminin Belirlenmesi

0078-NAP-09

Proje Yürütücüsü Wister Erkek Sıçanın Yaş ve Testise bağlı alfa2u-globulin Protein Düzeyinin Belirlenmesi

2009 2010 10.000

0045-NAP-08

Proje Yürütücüsü Burdur Yöresi’nde kesime sevk edilen sığırların doku örneklerinden anabolizan ilaçlardan zeranol ve trenbolon kalıntılarının tespit edilmesi

2008 2009 5.000

0003-NAP-07

Yardımcı Araştırmacı

Burdur Yöresi’nde üretilen ve tüketime sunulan süt ve süt ürünlerinde aflatoksin M1 varlığının ve düzeylerinin araştırılması

2007 2008 5.000

2005.0108.002

Proje Yürütücüsü Burdur Yöresinde Tüketime Sunulan Et, İç Organ ve Süt Örneklerinde Bazı Antibiyotik Türlerine Ait Kalıntıların Belirlenmesi,

2005 2008 35.000

2004.01.0108.001

Yardımcı Araştırmacı

Burdur Bölgesinde Üretilen Süt Sığırı, Besi Sığırı ve Kuzu Buzağı Yemleri ile Silajların Aflatoksin Okratoksin ,T-2 Toksin, Deoksinivalenol, Zearelenon ve Fumonisinlerle Kirlenme Durumunun Araştırılması

2005 2008 35.000

2004.01.0108.002

Yardımcı Araştırmacı

Erkek Tavşanlarda Subakut Endosulfan Toksikasyonu ve C Vitamininin Düzeltici Etkisi

2006 2008 30.000

2002/41Yardımcı Araştırmacı

Ev Tozu Akar Allergenlerinin Denaturasyonu

2002 2005 15.000

. Proje Yürütücüsünün Son 5 Yılda Yapmış Olduğu YayınlarYazar(lar) Makale Başlığı Dergi Cilt/Sayı/Sayfa Tarih

Ozmen, O ve F. Mor, “Apoptosis in Adult Rabbit Testes during Subacute Endosulfan Toxicity”

Pesticide Biochemistry and Physiology

102(2),129-133 2011

Albayrak, T ve F. Mor, Comparative Tissue Distribution of Heavy Metals in House Sparrow (Passer Domestic, Aves) in Polluted and Reference Sites in Turkey”

The Bulletin of Environmental Contamination and Toxicology,

87, 457-462 2011

Sezer, K, MK. Albay, O. Ozmen, M. Haligür, S. Sahinduran, F. Mor, A. Köker,

”Haematological, biochemical and thyroid gland investigations in pregnant cows and in calves chronically intoxicated with nitrate”

Revue de Médecine Vétérinaire

162, 5, 223-228 2011

Mor F, F. Sahindokuyucu ve N. Erdogan

”Nitrate and Nitrite Contents of Some Vegetables Consumed in South Province of Turkey”

Journal of Animal and Veterinary Advances,

9(15), 2013-2016 2010

Mor, F ve O. Ozmen ”Effect of Vitamin C in Reducing the Toxicity of Endosulfan in Liver in Rabbits”, ,

Experimental and Toxicologic Pathology

62, 75-80 2010

Mor, F ve O. Ozmen ”Endosulfan-induced Neurotoxicity and Serum Acetylcholinesterase Inhibition in Rabbits: The Protective Effect of Vit C”,

Pesticide Biochemistry and Physiology,

96, 108-112 2010

Ozmen, O., S. Sahinduran ve F. Mor

”Pathological and Immunohistochemical Examination of the Pancreas in Subacute Endosulfan Toxicity in Rabbits”

Pancreas, 39(3),367-370 2010

Mor, F. ve S. Ceylan ”Cadmium and Lead Contamination in Vegetables Collected from Industrial, Traffic and Rural Areas in Bursa Province, Turkey”

Food Additives and Contaminants,

25(5), 611-615 2008

Mor F, Şahindokuyucu F,Kav K, Köker A,

“Burdur İli’nde Kesime Sevk Edilen Sığırların Doku Örneklerinde Zeranol ve Trenbolon Kalıntılarının

Eurasian Journal of Veterinary Science,

2011

1002BF-03 Güncelleme Tarihi 09/03/2011 1002 Hızlı Destek

Belirlenmesi, Şahindokuyucu F, Mor F.

”Süt sığırlarında Önemli Olan Mikotoksinler ve Etkileri”,

Uludağ Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi

30(1),59-64 2011

Şahindokuyucu F, Mor F, Oğuz M. N., Karakaş Oğuz F.

”Burdur İl’inde Toplanan Silajlarda Mikotoksin Varlığının ve Düzeylerinin Araştırılması”,

Uludağ Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi,

29(1),49-54 2010

Kursun O, F. Mor, ”Gıdalarda Bulunan Dioksinlerin Potansiyel Sağlık Riskleri”,

Uludağ Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi,

28(2),43-47 2009

Mor, F, Ö. Kurşun ve N. Erdoğan

”Ağır Metal Kalıntılarının İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri”,

Uludağ Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi,

28(1),59-65, 2009

12. PROJE EKİBİNİN ÖNERİLEN PROJE KONUSU İLE İLGİLİ DİĞER PROJELERİ: Proje ekibinin, TÜBİTAK’a, herhangi bir kamu kurum ve kuruluşuna veya Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası anlaşmalara dayalı olarak sağlanan fonlara sunulmuş olup öneri durumunda olan, yürüyen veya sonuçlanmış benzer konudaki projelerinin bu projeden farkını belirtiniz.

Projeyi sunan proje yöneticisinin ve dahil olduğu çalışma gurubunun çalışmaları ve projeleri

aşağıda verilmiştir:

Firdevs Mor, Proje Yöneticisi, ‘Wistar erkek sıçanının yaş ve testis bağımlı a2u-globulin protein

düzeyinin belirlenmesi’. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Proje no: 0078-NAP-09, 10.000 TL. 2009-

2010.

Sunulan bu projede kullanılacak olan plazma örnekleri yukarıda tamamlanmış olan projeden

gelmektedir. Gerçekleştirilmiş olan bu projenin bütçesinin çok kısıtlı olması (Toplam 10.000 TL), plazma

örneklerinin tamamının analizine imkan vermemiştir (Sunulan bu projenin bütçesinden de

anlaşılabileceği gibi, 576 plazma örneğinin OTA ve testosteron analizi 20.000 TL’den fazla tutmaktadır).

Sunulan bu projede yer almayan, ancak geçmiş projelerin içinde bulunan ve çalışma ekibinin bir

elemanı olan Yrd. Doç. Dr. Mehmet Akif KILIÇ, Kasım 2011 itibarı ile Akdeniz Üniversitesi Bilimsel

Araştırma Projeleri Birimi’ne ‘WİSTAR ÇEŞİDİ DİŞİ SIÇANLARDA OKRATOKSİN A

TOKSİKODİNAMİĞİNİN ÖSTROJEN VE TESTOSTERON HORMONU İLE İLİŞKİSİNİN

ARAŞTIRILMASI’ adlı projeyi sunmuştur. Sunulan projenin konusu ve amacı; OTA’lı yem ile beslenen,

1- overektomi yapılmış, 2- testosteron tedavisi uygulanan ve 3- antitestosteron verilen dişi sıçanların

OTA toksikodinamiğinin ortaya konması ve bunun östrojen ve testosteron hormon düzeyi ile

ilişkilendirilmesidir.

Sunulan bu proje yukarıda bahsedilen projelerin bir tekrarı olmayıp, tam tersine gerçekleştirilen

projenin eksik kalan bir ayağını tamamlayacak olup, buradan elde edilecek olan sonuçlar, sunulan ve

sunulması planlanan diğer projelerinde ana başlangıç noktasını oluşturmaktadır.

1002BF-03 Güncelleme Tarihi 09/03/2011 1002 Hızlı Destek

13. BÜTÇE ve GEREKÇESİ: Aşağıdaki Genel Bütçe tablosu ve TÜBİTAK’tan Talep edilen Bütçe Tablosu eksiksiz olarak doldurulmalıdır. Genel Bütçe Tablosu’nun TÜBİTAK’tan Talep Edilen Katkı kısmındaki toplamlarla TÜBİTAK’tan Talep edilen Bütçe Tablosundaki ana toplamlar aynı olmalıdır. (Daha önceki dönemlerde başvuru sırasında istenen Excel formatındaki TÜBİTAK Bütçe Tablosu bu dönem başvuru sırasında alınmayıp bilimsel değerlendirmeyi geçen proje önerileri için sonuçlar duyurulunca istenecektir.). TÜBİTAK'tan talep edilen desteğin her bir kalemi için ayrıntılı gerekçe verilmeli, istenen makine-teçhizatla ilgili teknik şartname ve proforma fatura ya da teklif mektubu, hizmet alımı ile ilgili proforma fatura ya da teklif mektubu eklenmelidir. Sarf malzemeleri için proforma faturaya gerek olmayıp sadece projede gerekliliğinin değerlendirilmesine imkân veren ayrıntıda ana kalemler bazında liste verilmelidir. Eğer varsa, öneren ve destekleyen diğer kuruluş katkıları ve kuruluş yetkililerinin niteliği ve miktarı açıkça belirtilmiş olan destek mektupları da eklenmelidir.

GENEL BÜTÇE TABLOSU (TL)

Katkı KaynağıMakine

Teçhizat(06.1 + 06.3)

SarfMalzemesi

(03.2)

HizmetAlımı

(03.5 + 3.6)Seyahat

(03.3)Bursiyer

(05.4)Yardımcı Personel

(01.3)

Proje Teşvik İkramiyesi(*)

(01.1)

Kurum Hissesi(*)

(07.1)TOPLAM

(TL)

TÜBİTAK’tan Talep Edilen Katkı

14.632 TL 10.368 TL 25.000

Öneren Kuruluş Katkısı

Destekleyen DiğerKuruluş Katkısı (**)

TOPLAM 14.632 TL 10.368 TL 25.000

1002BF-03 Güncelleme Tarihi 09/03/2011 1002 Hızlı Destek

TÜBİTAK’TAN TALEP EDİLEN BÜTÇE TABLOSU

(Bu tabloda sadece TÜBİTAK’tan talep edilen desteklerin nitelikleri ve miktarları ayrıntılı ve gerekçeli olarak belirtilmelidir. Lütfen ilgili açıklamalara dikkat ediniz. Tablodaki satırlar ihtiyaç duyuldukça çoğaltılabilir ve yazım alanları genişletilebilir.)

Alınması Önerilen Makine – Teçhizat

Adı / Modeli Alım Türü Kullanım Gerekçesi Bedeli (TL)

Yurt içi Yurt dışı

Yurt içi Yurt dışı

Yurt içi Yurt dışıTürkiye temsilcisi aracılığıyla yapılmayan alımlar için alım türü “Yurt dışı” işaretlenmeli ve tüm masraflar dahil (gümrük bedeli, vergiler, nakliye) bedeli yazılmalıdır. Yurt içi alımlarda KDV dahil bedeli yazılmalıdır. Alınması talep edilen makine-teçhizattan herhangi birinin toplam fiyatı, KDV ve diğer tüm vergiler dahil (yurt dışı alım durumunda diğer masraflar dahil) 100.000 TL’nin üzerinde olmamalıdır. Döviz cinsinden alınan proforma faturaların TL cinsinden karşılığı hesaplanırken fatura tarihindeki T.C. Merkez Bankası efektif satış kuru esas alınmalı ve öneride mutlaka belirtilmelidir.

Alınması Önerilen Sarf Malzemesi

Adı Alım Türü Kullanım Gerekçesi Bedeli (TL)

Sıçan Plazma Testosteron Tayin Kiti Yurt içi Yurt dışı Sıçan Plazmasında Testosteron Tayini

5x 2065 TL= 10.325

HPLC Kolonu (HYPERSIL ODS-2 150x4,6mm) Yurt içi Yurt dışı OTA analizi 950

Vial tüpleri (cam, 2 ml, kapaklı, HPLC analizi için uygun olan) Yurt içi Yurt dışı

Şıçan Plazma OTA Analizi için HPLC’de kullanılacak vial tüpleri

707

Diğer Sarf malzemeleri:Plastik malzemeler (pipet uçları, santrifüj tüpleri, filtre, vb.)Kimyasallar- HPLC kullanımına uygun saflıkta (Metanol, Etanol, Asetonitril, Trikloro asetik asit, vb.)

Yurt içi Yurt dışı Sıçan plazmasından OTA ve Testosteron tayini için 2650

Türkiye temsilcisi aracılığıyla yapılmayan alımlar için alım türü “Yurt dışı” işaretlenmeli ve tüm masraflar dahil (gümrük bedeli, vergiler, nakliye) bedeli yazılmalıdır. Yurt içi alımlarda KDV dahil bedeli yazılmalıdır.

Hizmet Alımı

Mahiyeti Nereden/Kimden Alınacağı Gerekçesi Bedeli (TL)

Sıçan Plazmasından Okratoksin A Analizi

Kaan Ltd. TÜBİTAK MAM

Sıçan Plazma Örneklerindeki OTA Miktar Tayinin HPLC (Fluoresans Dedektörlü) Aracılığıyla Uluslararası Geçerliliği Olan Bir Yöntemle Yaplabilmesi İçin

576 örnek x 18 TL= 10.368

Yurt içi Saha Çalışması Seyahat Giderleri (*)

Tren, Otobüs ile SeyahatKişi Adedi Seyahat Adedi (kez) Toplam (TL)

Özel /Resmi Araç ile Seyahat (**)

Toplam Katedilecek Yol (km.) Toplam (TL)

Araç Kirası Toplam Gün Ücret/Gün Toplam (TL)

1002BF-03 Güncelleme Tarihi 09/03/2011 1002 Hızlı Destek

Gündelik ve Konaklama(***)Proje

Yürütücüsü/AraştırmacılarToplam kişi/gün

Bursiyer/Yardımcı PersonelToplam kişi/gün

Toplam (TL)

Gündelik

Konaklama

TOPLAM

(*) Talep edilen desteğin 10.000 TL’nin üzerinde olması halinde, bu tablonun dışında ayrıca, ayrıntılı gerekçe verilmesi şarttır.(**) Araştırma Grubundan onay alınmak koşuluyla özel/resmi araç ile yapılan seyahatlerde her 100 km. için 6 litre kurşunsuz benzin ücreti ödenir.(***) 2011 yılı için gündelik bedeli yürütücü ve araştırmacılar için 41 TL/gün; bursiyer ve yardımcı personel için 37 TL/gün olarak belirlenmiştir. Konaklama bedeli ise (belgelenmesi kaydıyla) gündeliğin iki katı olarak belirlenmiştir. İaşe (yiyecek, içecek) giderleri gündelik kapsamında olduğu için ayrıca konaklama gideri olarak karşılanmaz.

Arazi Çalışması Dışındaki Faaliyetler İçin Yapılacak Olan Yurt İçi Seyahat Giderleri(Bilimsel Toplantılara Katılma, Çalışma Ziyaretleri Ve Benzer Faaliyetler)(*)

Toplam (TL)

Yurt İçi Seyahat

(*) Arazi çalışması dışındaki faaliyeler için yapılacak yurt içi seyahatlere, proje süresince toplam 500 TL’yi geçmemek şartıyla ödenek verilir. Yurt dışı seyahat ve arazi çalışmaları desteklenmemektedir.

Bursiyer (*)

Niteliği(Y. Lisans/Doktora/Doktora Sonrası Araştırmacı)

Projede Yer Alma Süresi (ay) Burs Miktarı (TL/ay) Toplam (TL)

TOPLAM

(*) Projede yer alacak bursiyerlerin lisansüstü eğitim alanlarının veya tez konularının proje konusu ile ilgili olması gerekmektedir. Bursiyerler aynı anda birden fazla projede yer alamazlar. TÜBİTAK-BİDEB bursiyerlerine, BİDEB’den burs almaya devam ettikleri sürece, proje kapsamında burs ödemesi yapılmaz.

Burs miktarları toplamı aylık 900 TL’yi geçemez. Aylık toplam 900 TL’yi aşmamak koşuluyla gerektiği kadar bursiyer yazılabilir.

2011 yılı için, Hızlı Destek projeleri kapsamında verilen burs miktarı üst sınırları Bursiyer ücret karşılığı çalışmıyor ise: Bursiyer ücretli çalışıyor ise: Y. Lisans Öğrencisi/ Doktora Öğrencisi/ Y. Lisans Öğrencisi : 400.-TL/ay Doktora Sonrası Araştırmacı : 900.-TL/ay Doktora Öğrencisi : 500.-TL/ay Bursiyerin projede yapacağı çalışma ile ilgili ayrıntılı bilgi ek sayfada verilmelidir. .

Yardımcı Personel

Adı Soyadı Nitelik(*) Görev Süresi (ay) Aylık Ücret (TL) Toplam (TL)

(*) Teknisyen, laborant, mühendis vb.

1002BF-03 Güncelleme Tarihi 09/03/2011 1002 Hızlı Destek