Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ......

148
DOKAP Bölgesi ULUSLARARASI TURİZM SEMPOZYUMU 23-24 Ekim 2017 Karadeniz Teknik Üniversitesi Trabzon-TÜRKİYE Bildiriler Kitabı (Özet)

Transcript of Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ......

Page 1: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

DOKAP Bölgesi ULUSLARARASI TURİZM

SEMPOZYUMU

23-24 Ekim 2017 Karadeniz Teknik Üniversitesi

Trabzon-TÜRKİYE

B i l d i r i l e r K i t a b ı ( Ö z e t )

Page 2: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

2

Basım tarihi : 17 Ekim 2017

Basım yeri : Karadeniz Teknik Üniversitesi Matbaası

Sempozyum İletişim : (462) 377 4401- 377 2101

E-Posta : [email protected]

Page 3: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

3

SUNUŞ

Değerli Katılımcılar,

Üniversitelerimizin sahip olduğu beşeri sermayenin ekonomik kalkınmanın

en önemli dinamiği olduğu gerçeğinden hareketle DOKAP Bölgesinde yer

alan 9 devlet ve 1 vakıf üniversitesinin DOKAP Bölge Kalkınma İdaresi

Başkanlığı ile bir araya gelmesiyle 15 Kasım 2016 tarihinde kurulmuş olan

DOKAP Bölgesi Üniversiteler Birliği (ÜNİ-DOKAP), bölgemiz ve ülkemiz

için çok değerli bir girişimdir. Üniversitelerimiz arasında Eğitim-Öğretim,

AR-GE, sanat ve kültür, toplumsal hizmet ve bölge kalkınmasına yönelik iş

birliğinin geliştirilmesi ÜNİ-DOKAP’ın temel hedefleri arasında yer

almaktadır. Birliğimizin ilk üst kurul toplantısında, bölge turizminin ele

alınacağı bir sempozyumun düzenlenmesi kararı alınmış olup tüm üye

üniversitelerimiz ve DOKAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığımızın

katkıları ile DOKAP Bölgesi Uluslararası Turizm Sempozyumu

düzenlenmiştir.

Sempozyum ile amacımız; turizmde nitelikli işgücü, tesis ve hizmet

kalitesiyle DOKAP Bölgesinin uluslararası bir marka haline gelmesi, turizm

ürün ve hizmetlerinin çeşitlendirilmesi ve iyileştirilmesi, turizm değer

zincirinin her bileşeninde kalitenin artırılması ve sürdürülebilirlik ilkesi

çerçevesinde bölgesel kalkınmada öncü bir sektör haline getirilmesidir.

Sempozyuma katılan çok sayıda akademisyen, kurum ve sivil toplum

kuruluşu temsilcileri, hazırladıkları bildiriler ile DOKAP Bölgesi turizmine

farklı açılardan bakmış, sorunları tespit etmiş ve çözüm önerileri sunmuştur.

Böylece 10. Kalkınma Planımızda da belirtilen politikalar doğrultusunda,

turizm hareketlerinin yoğunlaştığı bölgemizde turizmle ilgili alınacak

kararlara da katılım sağlamışlardır.

Ülkemizin her köşesinden gelerek Sempozyuma ilgi gösteren davetli

konuşmacılarımıza, tüm akademisyenlerimize, ÜNİ-DOKAP üyesi

üniversitelerimize, DOKAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığımıza ve İl

Kültür ve Turizm Müdürlüklerimiz başta olmak üzere turizmin tüm

paydaşlarına teşekkür ediyor, Sempozyum kazanımlarının bölgemize ve

ülkemize faydalı olmasını diliyorum.

Prof. Dr. Süleyman BAYKAL

DOKAP Bölgesi Üniversiteler Birliği Dönem Başkanı

Karadeniz Teknik Üniversitesi Rektörü

Page 4: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

4

Sempozyum Başkanları

Prof. Dr. Süleyman BAYKAL DOKAP Bölgesi Üniversiteler Birliği

Dönem Başkanı

Karadeniz Teknik Üniversitesi Rektörü

Ekrem YÜCE DOKAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanı

Onur Kurulu

Prof. Dr. Sait BİLGİÇ Ondokuz Mayıs Üniversitesi Rektörü

Prof. Dr. Mustafa ŞAHİN Gaziosmanpaşa Üniversitesi Rektörü

Prof. Dr. Hüseyin KARAMAN Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Rektörü

Prof. Dr. Cevdet COŞKUN Giresun Üniversitesi Rektörü

Prof. Dr. Tarık YARILGAÇ Ordu Üniversitesi Rektörü

Prof. Dr. Fahrettin TİLKİ Artvin Çoruh Üniversitesi Rektörü

Prof. Dr. Selçuk COŞKUN Bayburt Üniversitesi Rektörü

Prof. Dr. Halil İbrahim ZEYBEK Gümüşhane Üniversitesi Rektörü

Prof. Dr. Ersan BOCUTOĞLU Avrasya Üniversitesi Rektör Vekili

Danışma Kurulu

Prof. Dr. Vedat CEYHAN Ondokuz Mayıs Üniversitesi Rektör Yrd.

Prof. Dr. Sefa TARHAN Gaziosmanpaşa Üniversitesi Rektör Yrd.

Prof. Dr. Mustafa Serkan SOYLU Giresun Üniversitesi Rektör Yrd.

Prof. Dr. Şevket Metin KARA Ordu Üniversitesi Rektör Yrd.

Prof. Dr. Ali BİLGİN Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Rektör Yrd.

Prof. Dr. Abdulkuddüs BİNGÖL Artvin Çoruh Üniversitesi Rektör Yrd.

Prof. Dr. Halil İbrahim ŞİMŞEK Bayburt Üniversitesi Rektör Yrd.

Prof. Dr. Bünyamin KOCAOĞLU Gümüşhane Üniversitesi Rektör Yrd.

Prof. Dr. Yavuz ÖZORAN Avrasya Üniversitesi Rektör Yrd.

Bilim Kurulu

Prof. Dr. Ali Sait ALBAYRAK Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi

Prof. Dr. Alaattin KIZILTAN Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi

Prof. Dr. Mehmet KÜÇÜK Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi

Prof. Dr. Cemalettin ŞAHİN Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi

Prof. Dr. Fatih SEYİS Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi

Prof. Dr. Gökhan ABAY Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi

Prof. Dr. Turan YÜKSEK Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Elif ACUNER Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Zehra EROL Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Emre ASLAN Gümüşhane Üniversitesi

Yrd. Doç. Salih YILDIZ Gümüşhane Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. İsmail ÇALIK Gümüşhane Üniversitesi

Page 5: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

5

Yrd. Doç. Dr. Uğur AKDU Gümüşhane Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Bilal YALÇIN Gümüşhane Üniversitesi

Doç. Dr. Yetkin BULUT Ondokuz Mayıs Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Yasin KELEŞ Ondokuz Mayıs Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Seden DOĞAN Ondokuz Mayıs Üniversitesi

Yrd. Doç. Emine TAŞ Bayburt Üniversitesi

Prof. Dr. Mustafa CİN Giresun Üniversitesi

Prof. Dr. Musa GENÇ Giresun Üniversitesi

Prof. Dr. Serkan DOĞANAY Giresun Üniversitesi

Yrd. Doç. Hakan AKYURT Giresun Üniversitesi

Prof. Dr. Mehmet TUNCER Çankaya Üniversitesi

Prof. Dr. Nazmi KOZAK Anadolu Üniversitesi

Prof. Dr. Özkan TÜTÜNCÜ Dokuz Eylül Üniversitesi

Prof. Dr. Aykut KARAMAN Altınbaş Üniversitesi

Prof. Dr. Neslihan DOSTOĞLU İstanbul Kültür Üniversitesi

Doç. Dr. Adem ERBAŞ Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

Prof. Dr. Vlatko P. KOROBAR Republic of Macedonia

Prof. Dr. Celal Abdi GÜZER Ortadoğu Teknik Üniversitesi

Prof. Dr. Atila GÜL Süleyman Demirel Üniversitesi

Prof. Dr. Claudia JUROWSKI Northern Arizona Üniversitesi

Prof. Dr. Mehmet ZAMAN Atatürk Üniversitesi

Prof. Dr. Ermile MESKHIA Batumi Art State University

Prof. Dr. Khatuna MANAGADZE Batumi Art State University

Prof. Dr. İlkay ÖZDEMİR Karadeniz Teknik Üniversitesi

Prof. Dr. Muhammet BORAN Karadeniz Teknik Üniversitesi

Prof. Dr. Murat TOPBAŞ Karadeniz Teknik Üniversitesi

Prof. Dr. Hasan KARAL Karadeniz Teknik Üniversitesi

Doç. Dr. Erdem TAŞDEMİR Karadeniz Teknik Üniversitesi

Doç. Dr. Fatih BEKTAŞ Karadeniz Teknik Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Coşkun ERÜZ Karadeniz Teknik Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Sercan EROL Karadeniz Teknik Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Şebnem ERTAŞ Karadeniz Teknik Üniversitesi

Yrd. Doç. İsmail KÖSE Karadeniz Teknik Üniversitesi

Dr. Muhammet PANAH Islamic Republic of Iran

Yrd. Doç. Dr. Ediz GÜRİPEK Gaziosmanpaşa Üniversitesi

Yrd. Doç. Mehmet GÜLLÜ Gaziosmanpaşa Üniversitesi

Yrd. Doç. Emin ARSLAN Gaziosmanpaşa Üniversitesi

Prof. Dr. Ümit YILMAZ The University of Georgia

Düzenleme Kurulu

Prof. Dr. Hikmet ÖKSÜZ Karadeniz Teknik Üniversitesi Rektör Yrd.

Prof. Dr. Asım ÖREM Karadeniz Teknik Üniversitesi Rektör Yrd.

Prof. Dr. Hasan KARAL Karadeniz Teknik Üniversitesi

Prof. Dr. Murat TOPBAŞ Karadeniz Teknik Üniversitesi

Doç. Dr. Abdullah AKAT Karadeniz Teknik Üniversitesi

Page 6: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

6

Doç. Dr. Fatih BEKTAŞ Karadeniz Teknik Üniversitesi

Doç. Dr. Ebru ÇOLAK Karadeniz Teknik Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Şebnem ERTAŞ Karadeniz Teknik Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. İsmail KÖSE Karadeniz Teknik Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi

Öğr. Gör. Ali Haydar DOĞU Karadeniz Teknik Üniversitesi

Öğr. Gör. Fegan MUTLU Karadeniz Teknik Üniversitesi

Okt. Veysel USTA Karadeniz Teknik Üniversitesi

Sempozyum Sekretaryası

Öğr. Gör. Ali Haydar DOĞU Karadeniz Teknik Üniversitesi

Nazlı GÜLEŞ Karadeniz Teknik Üniversitesi

Elif GÖKÇE Karadeniz Teknik Üniversitesi

© 2016 DOKAP Bölgesi Üniversiteler Birliği

Page 7: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

7

Akademik Bildiri Özetleri

Page 8: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

8

TONYA’DA (TRABZON) SÜRDÜRÜLEBİLİR TURİZMİN

UYGULANMASI ÖNERİSİ

Turgut Haci ZEYREK

(Prof. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Ali Nadir ZEYREK

(Öğr. Gör. Dr./Gaziantep Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Trabzon ili, Tonya ilçesindeki Tonya yaylasında sürdürülebilir turizm

hedefleri için ne yapılabilir? Bu bağlamda öngörülen süreçler nelerdir ve bu süreçler

üzerinde farklı turizm paydaşlarının katkısı nelerdir? Bu araştırma, hem

sürdürülebilir kalkınma gündemini (iklim değişikliği ve kaynakların tükenmesi gibi)

belirleyen mevcut tehditleri işaret etmekte, hem de sürdürülebilir turizmin ve

Trabzon il idare sınırı dâhilinde Tonya ile yakın merkezler arası işbirliği ve paydaş

katılımı ön görülmektedir. Veriler, Trabzon ve çevresinde turizm gelişimi ve

sürdürülebilir turizm gelişimini konu alan yazılı kaynaklardan elde edilmiştir. Bu

bulgular, sürdürülebilir yayla turizmi için bütüncül bir yaklaşım ve

sürdürülebilirlikle ilgili verilerin toplanması ve dağıtılmasına yapıcı katkı

sağlamıştır. Tonya’da sürdürülebilir turizm uygulanmasının pratikte gerçekleşmesi

için üç husus önemli rol oynayacaktır: sürdürülebilir turizmin göstergeleri, Trabzon

il idare sınırına komşu bölgeler ile işbirliği ve paydaş katılımı.

Anahtar Kelimeler: Sürdürülebilirlik, yayla turizmi, amaçlanan hedefin

planlaması; bölgesel kalkınma, kaynaklar, paydaşlar, sınır ötesi işbirliği.

Page 9: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

9

ARTVİN’DE GASTRONOMİ TURİZMİ ALGISI: ARTVİN ÇORUH

ÜNİVERSİTESİNDE ÇALIŞAN AKADEMİSYENLER ÜZERİNE BİR

ARAŞTIRMA

Anıl AKAY

(Öğr. Gör./Artvin Çoruh Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Türkiye’nin sahip olduğu çok çeşitli kültür yapısı ve bölgelerin gelişen

teknoloji ile birlikte daha fazla birbirleriyle etkileşim içerisinde olması neticesinde

destinasyonlara ait mutfak kültürleri de her geçen gün daha fazla önem kazanmıştır.

Yemek ve kültür kavramlarını birleştirerek ortaya çıkan gastronomi turizm,

bölgelerin rakiplerine karşı bir adım öne geçebilmeleri için kullandıkları alternatif

bir turizm türüdür. Bu kapsamda özellikle son yıllarda destinasyona ait mutfak

kültürünün seyahat deneyiminde önemli bir yer tuttuğu görülmektedir.

Artvin sahip olduğu doğal ve tarihi güzellikleri ile yüksek bir turizm

potansiyeline sahiptir. Ayrıca Doğu Karadeniz bölgesinde yer alan Artvin’de,

bölgenin sahip olduğu farklı yemek kültürünü tanıtmak ve geliştirmek amacıyla

bilimsel ve teknik yönden yeterince çalışma olmadığı saptanmıştır. Bu açığın

giderilmesi ve sonraki çalışmalara yardımcı olması anlamında yapılan bu çalışma,

bölgede gastronomi turizmi üzerine yapılan ilk çalışma özelliği taşımaktadır.

Bu çalışmanın temel amacı; gastronomi ve turizm ilişkisi bağlamında, Artvin

ilinde yaşayan akademisyenlerin yöresel mutfağa ilişkin algılarını belirlemektir.

Araştırmada kullanılan veriler mülakat yoluyla toplanmıştır. Çalışma Artvin ilinde

yaşayan 20 akademisyen üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın sonucunda;

Artvin ilinde gastronomi turizminin istenilen düzeyde olmadığı belirlenmiştir.

Ayrıca katılımcıların çoğunun Artvin’e gelmeden önce yöre yemekleri hakkında

herhangi bir bilgileri olmadığı saptanmış, yöresel yemeklerin reklam ve tanıtım

eksikliği olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Artvin, Turizm, Gastronomi Turizmi, Artvin Çoruh

Üniversitesi

Page 10: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

10

CAMİ İÇ MEKAN TEZYİNATINDA TERS LALE MOTİFİNİN

KULLANIMI VE AÇTIĞI PERSPEKTİFLER

Ayşegül DURUKAN

(Öğr. Gör./Nişantaşı Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Coğrafi mekanın çevre özellikleri, tarihi değerler, sahip olduğu kültürel miras

ve kent dokusu her zaman turizmi tetikleyen niteliklere sahip olmuşlardır. Dinlenme,

eğlenme, görme ve tanıma amaçları ile turistik geziler yapılmaktadır. Mimari yapılar

ve sergiledikleri kültürel kimlik, turizmi tetikleyen en belirgin öğelerden biri olarak

karşımıza çıkmaktadır. Merak uyandıran, bir bilinmezi ya da bir gizemi içinde

barındıran mimari eserlerin oldukları yerler turist topluluklarınca yoğun ilgi

görmektedir. Zaman içinde bu tür mekanlar hakkında toplumun hayal gücünün etkisi

ile söylentiler oluşmaktadır. İçinde gizem barındıran mimari mekanın halk

tarafından oluşturulan hikayeler tarafından süslenmesi ile mimari mekân dilden dile

yayılarak yörenin turizmine büyük bir ivme kazandırır hale gelmektedir. Mimar

Sinan tarafından XVI. yy’ da yapılan Selimiye cami bu duruma bir örnek olarak

gösterilebilecek niteliktedir. Edirne’de bulunan Selimiye caminin mimarisi teknik ve

estetik olarak mükemmelliği içerisinde tasarlanarak imar edilmiştir. Bu nedenle

cami bir kültürel varlık olarak “UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yerini almıştır.

Mimar Sinan’ın “ustalık eserim” olarak nitelendirdiği cami, Edirne’ye birçok turistin

gitmesine neden olmaktadır. Bununla birlikte Selimiye caminin turistler tarafından

yoğun ilgi çekmesinin nedeni sahip olduğu mimari dehanın ötesinde müezzinler

mahfelinin kuzeydoğu yönünde; köşedeki mermer ayağında, bulunan ters lale

motifidir. Lale motifinin anlamı ve neyi temsil ettiğini anlamak halk tarafından bir

gaye edinilmiştir. Bu konu hakkında farklı söylenceler üretilip, halk arasında

paylaşılmakta ve medyada bilmek ve açıklamak amacını güden düşünceler ve

kurgular paylaşılmaktadır. Dergi ve gazetelerde sık sık Selimiye Cami ve Ters lale

motifi hakkında haberler çıkmakta ve bu haberler halk tarafından büyük bir ilgi ile

takip edilmektedir. Ters lale motifini görmek isteyen turistler camiyi ziyaret

etmektedirler. Ters lale motifi ve onun hakkında çıkan /üretilen söylencelerde, bu

motifin bir çok farklı sırları simgelediğinden bahsedilmektedir. Cami iç mekân

tezyinatında ters lale motifinin kullanımı hakkında topluma inebilmiş bir çalışma

bulunmamaktadır. Bununla birlikte ters lale motifinin cami iç mekân tezyinatında

kullanımına XIX. yy’ da yapılmış olan Trabzon’un Of ilçesine bağlı bir belde olan

Bölümlü’ de yer alan Mithat Paşa caminde rastlanmaktadır. Hasan Usta tarafından

yapılan caminin üst kat mahfilini taşıyan dört adet ahşap dikmenin başlık ve

gövdelerinde ters lale motifi görülmektedir. Düşey eleman üzerinde konumlandırılan

ters lale motifleri Selimiye cami ile birlikte gelen gizemli motif kullanımını içinde

taşımaktadır. Mithat Paşa cami ahşap yapı geleneğini sergileyen Türkiye’nin sahip

olduğu değerli tarihi eserlerin arasındadır. Mithat Paşa cami ve içerdiği mimari

özelliklerin incelenerek halka tanıtımın yapılması gerekmektedir. Aynı şekilde bu

cami hakkında yapılacak araştırmaların “ters lale” efsanelerine ışık tutabileceği de

düşünülmektedir. Bu çalışmanın amacı Mithat Paşa cami mimarisi ve iç mekanında

yer alan ters lale motifi hakkında inceleme yapmak ve bunu toplumla paylaşmaktır.

Anahtar Kelimeler: Cami, tezyinat, estetik

Page 11: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

11

KENT TANITIMINDA ETKİLİ BİR ARAÇ OLARAK WEB

SAYFALARI: DOKAP BÖLGESİ İLLERİ KAPSAMINDA BİR

ARAŞTIRMA

Bahar Eroğlu YALIN

(Doç. Dr./Karadeniz Teknik Üniversietesi/[email protected])

Özer SİLSÜPÜR

(Öğr. Gör./Karadeniz Teknik Üniversietesi/[email protected])

ÖZET

Kurumlar açısından en önemli konu ve sorunlardan biri kurumsal iletişim

süreçlerinin etkin bir şekilde yönetilmesi ve bu sayede farklılaşmayı sağlamaktır.

Kurumların hâlihazırda sahip olduğu (mevcut) imajları ile gelecekte sahip olmak

istediği imaj kavramlarına verdiği önem ya da bir başka deyişle imajın kurumlara

“ne anlam ifade ettiği” tercih edilme noktasında en önemli faktördür. Ancak bu tür

farklı ve farkındalık oluşturacak etkinlikler ile kurumlar hedeflerine ulaşabilir. İmaj,

insanların algılarıyla ilgilidir. Bu yüzden, kurumlar sürekli olarak insanların

zihinlerinde olumlu imaj oluşturmak ve sürdürmek durumundadırlar. Nasıl ki kurum

binasının tasarımı, kurumun logosunda barındırdığı renkler ve renklerin ne anlam

ifade ettiği imajını etkileyecek faktörlerse kurumsal iletişim sürecinde yeniçağın

teknolojisi ve iletişim türünü ortaya koyan web sayfaları da kurumların tanıtılmasını,

bilgilenmeyi ve haberleşmeyi sağlayan dijital binalardır. Kurum imajı oluşturmada,

varolan olumlu imajı pekiştirmede ve devamlılığını sağlamada dijital teknolojinin

heryerdeliği sayesinde ilk başvurulan kaynak olan web sayfalarının etkililiği ve

etkinliğini sağlamak son derece önemlidir. Kent algısının ve imajının oluşmasında

son derece önemli bir işleve sahip olan belediyelerin ise gerek tanıma gerekse

tanıtma ile belirginleşen kurumsal iletişim süreç ve işlevlerini gerçekleştirmelerinde

web sayfaları önemli bir adres olmaktadır. Belediye sayfaları, yapılan hizmetlerin

duyurulmasında, halkın beklentilerinin, taleplerinin belirlenmesinde, hedef kitleyle

karşılıklı anlayışın sağlanmasında ve sürdürülmesinde, yerli/yabancı turistleri

etkileme ve bilgilendirme açısından önemli bir başvuru mecrasıdır. Bu çalışmada,

kurumsal iletişim sürecinde web sayfalarının kent tanıtımında, kent imajının

oluşmasında ve aynı zamanda hedef kitle ile karşılıklı iletişimin sağlanmasında bir

araç ve ortam olduğu gerçeğinden hareketle DOKAP Bölgesi illerinin büyükşehir

belediyelerinin web sayfaları incelenecektir (Tokat - Samsun - Ordu - Giresun -

Trabzon - Gümüşhane - Bayburt - Rize – Artvin).

Anahtar Kelimeler: Kurumsal İletişim, Kent İmajı, Web Sayfaları

Page 12: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

12

KARADENİZ BÖLGESİNE YENİ BİR TURİZM FİKİR PROJESİ;

ULUSLARARASI KARADENİZ EXPO 2023 TRABZON

Hasan YILMAZ

(Prof. Dr./ Atatürk Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Dünya fuarı olarak bilinen sergi alanları olan EXPO’lar 19. Yüzyıldan beri

değişik katagorilerde ve değişik ülkelerde belirli aralıklarla düzenlenmektedir. Bu

sergiler dünyada FIFA dünya kupası ve olimpiyat oyunlarından sonra 3. büyük

organizasyon olarak kabul edilmektedir. Bu çalışmanın amacını Trabzon kentinde

yapılması hedeflenen Karadeniz ülkeleri Botanik EXPO 2023 fikir projesinin

tanıtımı oluşturmaktadır. Bu proje ilk defa farklı ülkelerin ortaklaşa

gerçekleştirebileceği uluslararası EXPO organizasyon olması yanısıra deniz içinde

yapılacak olması açısından da dünyada ilk olma özelliğini taşıyacaktır.. Proje

kapsamında Karadeniz’e kıyısı olan ülkelerle ortaklaşa düzenlenecek olan bu

organizasyonla Bölge EXPO’su fikri ağırlık kazanmıştır. Fikir projesi olarak

tasarlanan peyzaj avan projesi kapsamında, ‘Yeşil Yaşam Denizde’ sloganı ile;

katılımcı ülkeler, ülkesel ve yerel paydaşlar, alan seçimi kriterleri, başarı ölçütleri,

düşünülen canlı ve cansız yapı elemanları, bölge turizmi ve ekonomisine katkıları,

başvuru süreci, sergi sonrası alternatifler ve diğer alan kullanım önerileri üzerinde

durulacaktır.

Anahtar Kelimeler: EXPO 2023 Trabzon fikir projesi, Uluslararası sergi

alanı, öneri peyzaj tasarım projesi

Page 13: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

13

TURİZM BÖLGESİ OLMASI SÜRECİNDE KALINÇAM KÖYÜ İÇİN

(TONYA/TRABZON) ALTERNETİF TURİZM YAKLAŞIMLARI

KARADENİZ EXPO 2023 TRABZON

Hasan YILMAZ

(Prof. Dr./ Atatürk Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Trabzon ilinin yeni kırsal turizm alanlarından birisi olması yönünde karar

alınan Kalınçam Köyü ve Vadisi özgün peyzaj karakterleri ile dikkat çekmektedir.

Bu çalışmada Kalınçam Köyünün yerleşim dokusu, geleneksel mimarisi, sosyo-

ekonomik ve kültürel yaşamı, ulaşımı, mevcut relreasyonel tesisleri, doğal bitki

örtüsü, iklim, hidrolojik yapı gibi doğal ve kültürel kaynak değerleri belirlenmiştir.

Sürdürülebilir kaynak yönetimine yönelik mevcut ve olası turizm yatırımlarının bir

analizi yapılarak, doğal ve kültürel çevre ile uyumlu alternatif turizm yaklaşımları

ortaya konulması hedeflenmiştir. Konu turizm master planı uygulamasına ışık

tutması hedeflenen koruma- kullanma önerilerine yönelik kırsal peyzaj planlaması

yönünden değerlendirilmiştir. Islah çalışmaları devam eden Fol Deresi çevresinde

doğal yaşam parkuru, dağlık ve yayla alanlarını kapsayan alanlarda yürüme, bisiklet

ve motor sporları parkurları, foto safari, botanik turizmi alanları, yüksek irtifalı spor

merkezi alanları, kültür turizmi/folklorik yaşam vb. gibi alternatif turizm önerileri

geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Kalınçam Köyü, alternatif turizm, ekoköy, kırsal peyzaj

planlama

Page 14: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

14

ARTVİN ARDANUÇ CEHENNEM DERESİ KANYONU’NUN DOĞA

TURİZMİ POTANSİYELİNİN SWOT ANALİZİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

Ali İLHAN

(Yrd. Doç. Dr./Artvin Çoruh Üniversitesi/[email protected])

Mehmet Ali ÇELİK

(Dr./Kilis 7 Aralık Üniversitesi [email protected])

Ali Ekber GÜLERSOY

(Doç. Dr./Dokuz Eylül Üniversitesi/[email protected])

Nevzat GÜMÜŞ

(Doç. Dr./Dokuz Eylül Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Eko turizm olarak bilenen doğa turizmi son yıllarda yükselişe geçmiş ve

özellikle gelişmiş ülkelerde ilgi çekmeye başlamıştır. Doğa turizmde asıl olan doğa

çevre ve ekolojiye saygı temelinde tarihi ve kültürel değerleri tanımak, kent

yaşamının sebep olduğu stresten uzaklaşmak ve doğal ortamımı bozulmamış

alanlarda ziyaretçilerin dinlenmesidir.

Artvin ili Ardanuç ilçesinde bulunan Cehennem Deresi Kanyonu eko

turizmin gelişebileceği yerlerden biri olduğu için çalışma alanı olarak seçilmiştir.

Çalışma sahası, eko turizm yönünden zengin bir potansiyele sahip olmasına rağmen,

bu potansiyelini ortaya koyan çalışmalar sınırlıdır.

Bu çalışmanın amacı, Artvin ili Ardanuç ilçesi Cehennem Deresi

Kanyonu’nun doğa turizm potansiyelini SWOT analizi ile ortaya koymaktır.

Araştırma nitel betimsel analiz yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Çalışma alanının

taşıdığı potansiyelinin güçlü ve zayıf yönleri ortaya koymak amacıyla SWOT analizi

ve görsel kalite değerlendirmesi yapılmıştır. Çalışma alanının analizinde çeşitli

ölçeklerde haritalardan, uydu görüntülerinden, fotoğraflardan ve arazi

gözlemlerinden faydalanılmıştır. Araştırma sahasının sahip olduğu eko turizm

potansiyelinin değerlendirilmesi yapılarak turizm faaliyetlerine açılması ve çalışma

sahasında eko turizmin sürdürülebilirliliğinin sağlanması için öneriler getirilmiştir.

Ardanuç Cehennem Deresi Kanyonu ve yakın çevresinde ekoturizm

faaliyetlerinin yaygınlaşması dünyada yaygınlaşan doğa turizmi gelirlerinden

Türkiye’nin ve Artvin’in de pay almasını sağlayacaktır. Çalışmanın, yapılacak

benzer çalışmalara katkı sunması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler: Artvin, Artdanuç, Cehennem Deresi, kanyon, turizm

Page 15: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

15

YÖRESEL LEZZET HARİTASININ DİNAMİK WEB HARİTALAMA

TEKNİKLERİ İLE ÜRETİLMESİ: TRABZON İLİ ÖRNEĞİ

Hüsniye Ebru ÇOLAK

(Doç. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Tuğba MEMİŞOĞLU

(Arş. Gör./ Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected]) Gamze BEDİROĞLU

(Arş. Gör./ Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

İnsanlığın en temel ihtiyaçlarından biri olan beslenme yıllar geçtikçe çok daha

gelişmiş ve zenginleşmiştir. Artık her yörede farklı tatlar oluşmuş ve bu durum bütün

dünyaya yayılmıştır. İnsanlar gün geçtikçe daha çok yerleri gezmek, görmek ve o yerlere ait

lezzetleri tatmak istemişlerdir. Köklü bir geçmişe dayalı turistik alanlara ve ayrıca yerel

mutfakların özgün niteliklerini içinde barındıran çok yönlü bir mutfak kültürüne sahip

ülkemiz bu açıdan değerlendirildiğinde, her yıl farklı ülkelerden birçok turiste

misafirperverlik yapmaktadır. Son yıllarda bu bağlamda meydana gelen turizmin artışı ve

turistlerin ülkemize oldukça fazla gelmesi, hem turizme katkıda bulunmakta hem de turistlere

yöresel lezzetleri tanıtma noktasında önemlilik arz etmektedir. Genel olarak yapılan

incelemelerde, turistik amaçla gidilen yerlerde turistler, nerelerde gezilebilir, nerede

konaklanılabilir, nerede yemek yenilebilir gibi soruların cevaplarını elde etme noktasında

zorluk yaşamaktadır. Son yıllarda bu durum, internet tabanlı kısmen çözümlenebilse de

konum bazlı ve detaylı bilgilerin içinde barındığı sistemlerle ve haritalarla tam anlamıyla ne

yazık ki sunulamamaktadır. Bu bağlamda özellikle gastronomi turizmi için yerli ve yabancı

turistlerin harita ile konuma dayalı görsel/yazılı veriye eş zamanlı ve birlikte erişebileceği

güncel ve dinamik web tabanlı haritaların Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) yardımıyla

üretilmesi gerekmektedir. Alışılmış klasik haritaların dışında internet üzerinden kolayca

erişimi sağlanan dinamik web tabanlı haritalar, günümüzde birçok çalışma alanında

kullanılmaktadır. Özellikle turistlerin istedikleri yerlerde konaklama ve yeme ihtiyaçlarına

daha kolay erişebilme noktasında oldukça avantajlar sağlamaktadır. Ayrıca bu web tabanlı

haritalar kullanıcıların herhangi bir yazılıma veya bilgisayara bağlı kalmadan istenilen bilgiye

erişilebilme olanağı sağlayan önemli bir araç niteliğindedir. Dünyadaki bazı çalışmalarda

turistlerin, turistik seyahatlerinde nerede ne yemeleri gerektiği konusunda web üzerinden

konumsal olarak bilgiler paylaşılmış fakat hiçbir haritada bu yemeklere ait gelişmiş detaylı

bilgiler yer almamıştır. Bu çalışma ile CBS tekniklerinin etkin çalışma performansı ve

dinamik web haritalama teknolojilerinin kullanılması yardımıyla yöresel lezzetlerin bir arada

sunulabileceği pilot bölge olarak seçilen Trabzon ilinde lezzet haritaların üretilmesi ve

kullanıcıya sunulmasını hedeflenmektedir. Bu amaçla öncelikle Trabzon ili için literatürdeki

yöresel yemekler araştırılacak, bu yöresel lezzetlerin konumsal verileri temin edilecek ve

bilgiler konumlarla ilişkilendirilerek konumsal veritabanı oluşturulacaktır. Akabinde bu

konumsal veritabanı CBS ve dinamik web haritalama teknikleri kullanılarak haritalandırılacak

ve kullanıcıların kolayca erişebileceği bir şekilde sunulacaktır. Yerel ve yabancı turistlerin

bölgeye ziyaretinden önce veya ziyaret anında gastronomik turizm hakkında ön bilgi temin

edebilme ve gezi güzergâhlarını tatmak istedikleri lezzetlere göre planlayabilmek olanakları

sağlanmış olacaktır. Böylece turizm açısından yapılacak seyahatlerde bölgeye ait yeme

kültürü kolay ve hızlı bir şekilde kullanıcıya sunulmuş olacaktır.

Anahtar Kelimeler: Lezzet haritası, CBS, Web-tabanlı haritalama, yöresel lezzet

haritalama Trabzon.

Page 16: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

16

ORDU İLİ GASTRONOMİ TURİZMİ POTANSİYELİ

Mehmet KABACIK

(Öğr. Gör./Ordu Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Gastronomi kavramı son yıllarda hem dünyada hemde ülkemizde yükselen

bir trend olarak karşımıza çıkmaktadır. Yemek ve kültür kavramını birleştiren

gastronomi, turizm pazarlamasında avantaj sağlayan yeni bir turizm alanının

gelişmesine katkı sağlamıştır. Son yıllarda Doğu Karadeniz bölgesinde turizm

hareketlerindeki önemli ölçüde bir artış göze çarpmaktadır. Doğu Kardeniz

Bölgesinde yer alan Ordu İli’nin bu turizm hareketliliğinden daha fazla yaralanması

için mevcut turizm türlerine ek olarak gastronomi turizmini ön plana alması

gerekmektedir. Bu çalışma Ordu İli’nin gastronomi turizm potansiyelini tespit etmek

amacıyla hazırlanmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden literatür tarama ve döküman

inceleme yöntemi kullanılan bu çalışmada, öncelikle alanyazın taranarak gastronomi

turizmi ile ilgili kavramlar açıklanmış daha sonra Ordu İli’nin gastronomik unsurları

ön plana çıkarılmış ve Ordu İli SWOT(GZFT) analizi yapılmıştır. Son olarak Ordu

İli’nin gastronomi turizmi potansiyelinin geliştirilmesi için önerilerde

bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Ordu, gastronomi, yemek kültürü, turizm

Page 17: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

17

ARTVİN HALKININ İHTİYAÇLARININ BELİRLENMESİ VE

BU İHTİYAÇLARIN KARŞILANMA DÜZEYLERİ

Anıl AKAY

(Öğr. Gör./Artvin Çoruh Üniversitesi/[email protected])

Mustafa ÖZDEMİR

(Öğr. Gör./Artvin Çoruh Üniversitesi/[email protected])

Fatih Mehmet PARLAR

(Öğr. Gör/ Artvin Çoruh Üniversitesi/ [email protected])

Tuncay ULUYURT

(Öğr. Gör./Artvin Çoruh Üniversitesi/ [email protected])

ÖZET

Yaşam koşullarını iyileştirmek için çok yavaş da olsa çevresini değiştirmeyi

başarabilen insan, bu değişimde çelişkilerin doğmasına neden olmuştur. İnsanlar,

yaşamlarını kolaylaştırabilmek adına artık sadece doğayla değil, birbirleriyle de

mücadele etmek durumunda kalmışlar ve bu durum, yöneten-yönetilen, üreten-

tüketen, satan-satın alan gibi çeşitli kategorileşmelerin de ortaya çıkarmıştır.

İnsanların bir arada yaşayarak toplumu oluşturmuş ve kişisel ihtiyaçlarının yanında

umumi ihtiyaçlarının da doğmasına ortam hazırlanmıştır.

Toplumsallaşma ile birlikte ekonomik yapı ile sosyal ve kültürel yapı

arasındaki bağlantı ekonomik gelişmelerin değerlendirilmesiyle önem kazanmıştır.

Nerede ve hangi zamanda olursa olsun, ekonomik hayatın arkasında insan gerçeği ve

onun yaşayış normları ile zihniyeti yer almaktadır. Ekonomik unsurlar ve sosyal

unsurlar bir bütün olarak ele alınmakta; ekonomik faaliyet, toplumsal bir yapının

içinde meydana gelmiş, gelişmiş ve sosyal yapı içerisinde sosyallik kazanmıştır.

Görüldüğü gibi toplumsal ihtiyaçlar bağlamında ekonomik kalkınma önemli bir

unsur olarak karşımıza çıkmakta ve özellikle bölgesel kalkınma farklı açılardan

toplumları etkileyebilmektedir.

Bu çalışmanın temel amacı; Artvin’nde yaşayan insanların öncelikli

ihtiyaçlarının belirlenmesi ve bu ihtiyaçların karşılanması düzeylerini ölçmektir.

Verilerin elde edilmesinde nicel araştırma yöntemlerinden yararlanılmış ve betimsel

bir çalışma yaklaşımı gösterilmiştir. Araştırmanın evrenini Artvin ilinde yaşayan

2016 sonu itibari ile toplam 168.068 kişi oluşturmaktadır. Artvin’de yaşayan

bireylerin ihtiyaçlarının karşılanma durumlarını tespit etmek amacıyla evrene dahil

(n=800) kişinin görüşlerine başvurulmuş ve bunun için araştırmacılar tarafından

uyarlanan veri toplama aracı kullanılmıştır. Araştırma sonucunda bireylerin Yaş,

Cinsiyet, Yaşadığı Şehir, Çalıştığı Kurum ve Çocuk sayısı değişkenleri bakımından

ihtiyaçlarının karşılanma durumlarına arasında anlamlı farklar tespit edilmiştir.

Bölgesel Kalkınmaya önem verildiği günümüzde hükümet politikaları ve 2023

Vizyonu çerçevesinde bölgede yaşayan bireylerin temel ihtiyaçlarının

karşılanmasına yönelik makro boyutta tedbirlerin alınmasının yararlı olacağı

düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler: Artvin, İhtiyaç Analizi, Doğu Karadeniz

Page 18: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

18

ÖRNEK BİR KIRSAL TURİZM KÖYÜ:

COCKINGTON VILLAGE (İNGİLTERE)

Mehmet Akif IRMAK

(Doç. Dr./Atatürk Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Ülkemiz genelinde kırsaldan kentsel alanlara doğru gerçekleşen hızlı göç

hareketlerinin temelinde kırsal alanların sosyal ve ekonomik bakımdan yetersiz

olmasından kaynaklanmaktadır. Kırsal alanların alt ve üst yapı bakımından kentlerle

eşit seviyelere ulaştırılması, sosyal olanakların artırılması, ekonomik açıdan yeni

gelir kaynaklarının oluşturulması, kırsal alanların sahip olduğu kaynak değerlerinin

ortaya çıkarılması ve bu kaynak değerlerinin doğru kullanımı kırsal kalkınma

bakımından oldukça önemlidir. Ülke, bölge veya yörelerin sahip oldukları kaynak

değerlerini belirlemesi ve bu kaynakların etkin ve doğru kullanımı beraberinde

kalkınmayı da getirmektedir. Kırsal alanlarda yaşayan halka ek gelir getirme

olanağı sunan kırsal turizm, yöresel ve bölgesel kalkınma için oldukça önemli bir

unsurdur. Doğal peyzaj güzellikleri, yöresel destinasyonlar, organik tarım

uygulamaları, yerel mimari değerler, geleneksel el sanatları ve farklı lezzetler gibi

kırsal turizmi cazip hale getiren birçok faktör bulunmaktadır. Bu kapsamda

İngiltere’nin Güney Devon Bölgesi şehirlerinden olan Torquay kenti yakınlarındaki

Cockington Village 2017 yılı içerisinde ziyaret edilmiş olup, kırsal köy kalkınması

bakımından oldukça iyi bir örnek olduğu gözlemlenmiştir. 16. yy da kurulmuş olan

köy, doğal güzelliklerinin yanında, mimarisi, tarım uygulamaları, geleneksel el

sanatları uygulamaları, organik ürün yetiştiriciliği, yöresel lezzetlerin yerinde

tadılması ve daha birçok kaynak değeri ile koruma-kullanma dengesini sağlayarak

kırsal kalkınmayı başarmıştır. Çalışmada köyün taşıdığı kaynak değerleri ve bu

kaynak değerlerinin turizme sunuluş şekilleri ayrıntılı olarak ortaya konulacaktır.

Ayrıca Cockington Köyünün kalkınma sürecindeki etkili unsurları değerlendirilerek,

ülkemizde benzer kaynak değerlerine sahip yöreler için bir model ortaya konulması

hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Kırsal Kalkınma, Kırsal Kaynak Değerleri, Örnek Köy,

Kırsal Peyzaj, Cockington.

Page 19: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

19

TURİZMİN TOKAT İLİ KONOMİSİNE ETKİLERİ

Hüseyin DİNÇ

(Öğr.Gör.Dr.Gaziosmanpaşa Üniversitesi/[email protected])

Fikret GÜRSES

(Öğr.Gör./Gaziosmanpaşa Üniversitesi/[email protected])

Selim ÇAKAR

(Öğr. Gör./Gaziosmanpaşa Üniversitesi/[email protected] )

ÖZET

Çalışma, İl turizminin özellikleri, turizmin bölge ekonomisine katkıları ve

etkileri üzerine bir incelemeden oluşmaktadır. Yapılan bu araştırmada, Genel

turizmin yeri ve Tokat’ın bunun içerisindeki konumu irdelenmiş ve ekonomik

katkıları araştırılmıştır. Çalışma Tokat’ın sahip olduğu fakat değerlendirilmeyen

turizm potansiyelinin ekonomiye kazandırılması bakımından önem arz etmektedir.

Çalışmanın amacı Yöre turizmini geliştirmek ve bu gelişim sonucu ekonomik

hayatı canlı tutmaktır. Bununla birlikte istihdam yaratmak, tarihi ve doğal

güzellikleri sonraki nesillere aktarmak olarak sıralanabilir. Bunu yanı sıra turizmin

ekonomik kazanımlarının dışında sağlayacağı olumlu sosyal etkileri göz önüne

alınarak turizmi geliştirmektir.

Çalışma, Tokat Ticaret ve Sanayi Odası, Tokat Valiliği ve Tokat Belediyesi

ile yapılan görüşmeler ve bu kurumlardan alınan istatistikî bilgiler ışığı altında

oluşturulmuştur. Bunun yanı sıra çalışmada, turizm ve sosyal bilimler

literatürlerinden ve TÜİK, Kültür ve Turizm Bakanlığı gibi kurumlara ait çeşitli

istatistiki yayınlardan da faydalanılmıştır.

Bu çalışma ile Tokat turizminin mevcut durumu analiz edilerek, gelecekte

turizm gelirlerinin bölge genel ekonomisi içerisindeki yeri öngörülmeye

çalışılmıştır. Ayrıca, bölgenin ekonomik gelişimini hızlandırmak ve turizm

gelirlerini artırmak adına önerilere yer verilmiştir. .

Anahtar Kelimeler: Tokat’da Turizm, Tokat İl Ekonomisi, Turizmin

Ekonomik Etkileri

Page 20: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

20

KENT İMAJI OLUŞTURMADA DESTİNASYON PAZARLAMASI:

TRABZON KENTİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Bahar EROĞLU YALIN

(Doç. Dr./ Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Bahadır Burak SOLAK

(Arş. Gör./ Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Destinasyon, varılacak olan yer anlamında turistik çekiciliği olan bölge

demektir. Destinasyon pazarlaması ise, belirli bir kent/bölgenin turizm etkinlikleri

bağlamında çekici dolayısıyla tercih edilir olmasını belirleyen yöntemleri ifade eder.

Turizmde bir destinasyon olarak tercih edilir olmak hiç kuşkusuz kentlerin

farklılaşmasına ve öne çıkmasına bağlıdır. Kentlerin turistik bir bölge olarak öne

çıkmasını ve tercih edilmesini sağlayan destinasyon pazarlamasında ise en temel

unsur imajdır.

Trabzon'da gerçekleştirilecek hedef kitlesi gençlerin olduğu bir destinasyon

pazarlaması sürecinde gençlerin kente ilişkin imaj algısını ortaya koyması

bakımından bu konuda yapılmış ilk çalışmadır. Bu yönü ile gerek turizm gerekse

kamu, özel ve sivil toplum kuruluşları için kent tanıtımında önemli bulgular

içermektedir. Karadeniz Teknik Üniversitesi İletişim Fakültesi’nde eğitim gören ve

Trabzon’a başka kentlerden gelen toplam 190 öğrenci ile gerçekleştirilmiş anket

çalışmasının verileri doğrultusunda Trabzon’un “spor” ve “doğa” kenti algısının

destinasyon pazarlaması sürecinde kent imajı için son derece belirleyici özellikler

olduğu görülmüştür. Ayrıca araştırmanın öne çıkan verilerinden biri de önemli bir

yüzde ile gençlere göre Trabzon’un önemli bir “turizm merkezi” olduğu bulgusudur.

Anahtar Kelimeler: Turizm, Destinasyon Pazarlaması, Marka Kent, İmaj

Page 21: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

21

DOĞAL SU KAYNAKLARINI KÜLTÜRE ETTİĞİMİZ DOĞAL

ALABALIKLAR İLE BALIKLANDIRSAK TA MI AVLASAK

YOKSA KORUSAK TA MI?-UZUNGÖL

Mehmet KOCABAŞ

(Doç. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Filiz KUTLUYER

(Arş. Gör. Dr./Munzur Üniversitesi/[email protected].)

Alptuğ SARİ

(Arş. Gör./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Ahmet ARPACIK

(Arş. Gör./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Uzungöl ülkemizdeki sayılı dağ turizm merkezlerinden biridir. Ancak son

yıllarda artan turist sayısına bağlı olarak özellikle yeni yol genişletme çalışmaları,

rekreasyon alanları, konaklama alanlarının sayısı hızlı ve plansız bir şekilde

artmıştır. Bu artışa bağlı olarak dağ ve su ekosistemi olumsuz etkilenmiştir. Yayla

turizmi faaliyetleri ile ilkbahardan sonbahara kadar devam etmesi, Uzungöl Tabiat

Parkını besleyen kaynaklarda evsel atıklarının karışması ve tarlaların gübrelenmesi

sonucu kaynak suları kirlenmektedir. Özellikle, temiz su indikatörü olan doğal

alabalıkların yaşam alanları tahrip edilmektedir. Bu tahribat sonucu, doğal alabalık

populasyonlarının yaşam alanları daraltılmakta dolayısıyla alabalık

populasyonlarındaki birey sayıları da azalmaktadır. Balık insanoğlunun var

oluşundan beri yaşam şekli ve iyi bir besleyici olması yönüyle hep popüler olmuştur.

Dolayısıyla doğal ortamdaki populasyonun azalmasına engel olmak amacıyla

balıklandırma çalışmaları yapılmaktadır. Balıklandırma yöntemi pahalı, riskleri çok

olan ve geri dönüşümü olmayan sonuçlar üretebilecek bir metottur. Balıklandırma

bir çare gibi gözükse de doğal yaşam alanları tahrip edildiğinden dolayı da neslin

sağlıklı devamı için kesin çözüm değildir. Balıklandırma sonucunda spesifik

karakterde olan ve genetik olarak ıslah edilmiş baskın genler doğaya adapte

olmaktadır. Çözüm olarak balıklandırmadan ziyade su kaynaklarının korunması,

insanların bilinçlendirmesi ve doğaya saygının öğretilmesi yolu benimsenmelidir.

Bu şekilde doğal balık stoklarımız sürekli olabilir. Böylece sportif balıkçılık ta

kullanılabilecek bir materyalimiz olabilir. Sonuçta artan bölge turizmine olta

balıkçılığı manasında yeni bir etkinlik sağlanmış olur.

Anahtar Kelimeler: Balıklandırma, Uzungöl, alabalık, turizm.

Page 22: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

22

CONTRIBUTIONS OF ECOLOGICAL CORRIDORS TO TOURISM:

ERZURUM-BAYBURT-OF HIGHWAY ROUTE

Sevgi YILMAZ

(Prof.Dr./Atatürk Üniversitesi)

Işık SEZEN

(Doç.Dr. /Atatürk Üniversitesi/[email protected])

ABSTRACT

Ecological corridors can sustain ecosystem as ecological network or

ecological road. In addition, ecological corridors can increase biological diversity

and recreational potential with flora, fauna and habitats they include. All this natural

and cultural richness can ultimately contribute to tourism potential of ecological

corridor. Highway routes with visual scenic value can also provide the sustainability

of ecology as ecological road. Along the highway routes which can serve as

ecological road, passangers should experience fascinating surprises. Along these

routes, their users can see various geological formations, rocky zones and cliffs,

sudden topographical shifts, vast plains, canyons, natural waterfalls flowing down

between rocky areas, plant cover with colour effect, dark forest areas, wide water

surface having mirror effects, rural landscape scenes, surface waters accompanying

with road bends and other fascinating natural beauties.

As stated in Turkey's Tourism Strategy 2023 targets, the country harbours

some routes which should be brought forefront due to their natural, historical and

cultural values. Tourism potentials these routes present will be used in a planned

way. Along routes to be developed as destination, transportation possibilities will be

improved and diversified. In the scope of the study, Erzurum-Bayburt-Of Highway

route is evaluated in order to suggest the use of alternative roads having scenic

beauty to main transit roads with heavy traffic load. Study area includes a 231 - km

part of E-97 road on D925 state highway devlet. As the result of the study, it was

suggested that Erzurum-Bayburt-Of highway should be considered as a route to take

place in the targets of tourism strategy by giving emphasis in touristic respects since

this highway has the features of ecological road.

Keywords: Ecological corridor, ecological road, tourism, Erzurum-Bayburt-

Of highway

Page 23: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

23

DOĞU KARADENİZ BÖLGESİ SÖZLÜ KÜLTÜRÜNÜN

KÜLTÜR ENVANTERİ ÇALIŞMALARI İÇİNDEKİ YERİ VE

KÜLTÜR TURİZMİNE ETKİLERİ ÜZERİNE DEĞERLENDİRMELER

Mustafa AÇA

(Öğr. Gör. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Bir toplumun üyesi olarak insanın kazandığı bilgi, inanç, gelenek, sanatsal

faaliyet, hukuk, ahlaki değerler ve diğer yetenek ve alışkanlıkları içeren karmaşık bir

bütün şeklinde tanımlanan kültür, bütün bileşenleri ile dinamik bir yapıya sahiptir.

Toplum içinde çeşitli araçlarla ve biçimlerde aktarılan kültürel unsurlar bireyleri bir

araya getirerek toplum haline getirme gibi temel bir işleve sahiptirler. Başlangıçta

mahalli nitelikler taşıyan her bir kültürel sistem, zaman seyri içinde ulusal ve

nihayetinde evrensel bir etkiye ve tanınırlığa ulaşma çabası içine girer. Ulusal

kültürü oluşturan ve zenginleştiren bölgesel kültürlerin envanter disiplini içinde

tespiti ve kültür ekonomisi açısından kullanım alanlarının çeşitlendirilmesi bu açıdan

oldukça önemlidir. Sözlü kültür mirasının bütüncül bir biçimde envanter kayıtlarının

çıkarılması yolundaki ilk profesyonel tecrübeler Batı ve Kuzey Avrupa ile Kuzey

Amerika’da yaklaşık 60 yıl öncesine uzanmaktadır. Doğu Karadeniz Bölgesi

özelinde bu türden bir çalışmanın işlevsel biçimde kültür turizmine ve ekonomisine

de hizmet edecek biçimiyle henüz hazırlanmamış olmaması bölgeye dönük turizm

planlamalarının aksamasında etkili olmaktadır. Bu çalışmada öncelikle kültür

envanteri kavramı üzerinde durulacak, sonrasında bölge özelinde “Kültür Envanteri”

adıyla yapılan sınırlı sayıdaki çalışmada sözlü kültür unsurlarına nasıl yer verildiği

tespit edilecektir. Yapılan tespitler ve eleştiriler doğrultusunda kültür turizmine katkı

sağlayacak işlevsellikte bölgesel nitelikli bir sözlü kültür envanterinin nasıl olması

gerektiği yolunda öneriler belirtilecektir.

Anahtar Kelimeler: Doğu Karadeniz, sözlü kültür, kültür envanteri, kültür

turizmi

Page 24: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

24

DOKAP BÖLGESİ YEREL TURİZM OFİSLERİNİN

WEB SİTELERİNİN İNCELENMESİ

Ali SOLUNOĞLU

(Öğr. Gör./Kırıkkale Üniversitesi/[email protected])

Özgür YAYLA

(Arş. Gör./Gazi Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Ülkeye döviz girdisi sağlama, dış ticaret açığı üzerinde olumlu etkisi,

istihdamı arttırıcı özelliği gibi birçok yönden ülke ekonomisine katkısı olan turizm,

özellikle jeo ekonomik varlıklar yönünden zengin ülkelerin önemle üzerinde

durdukları sektörlerin başında gelmektedir. Ülke ekonomisine katkılarının yanı sıra

turizmin bölgesel kalkınma üzerinde etkisi göz önünde bulundurulduğunda turistik

çekiciliklere sahip destinasyonlarda, ilgili işletmelerin ve kurumların turistik

ürünlerin yönetimi, pazarlanması, tanıtımı ve etkililiğinin arttırmasına yönelik gerek

uygulamalı gerekse de akademik çalışmaların arttığı görülmektedir.

Son yıllarda teknolojinin de gelişmesi ile birlikte gerek pazarlama gerekse de

turizmde yeni uygulamalar ortaya çıkmış, internet kullanımın yaygınlaşmasıyla

birlikte de yeni pazarlama modelleri geliştirilmiştir. Bu kapsamda turizm sektöründe

faaliyet gösteren turistik işletmeler, destinasyondaki yerel yönetimler ve diğer

kamuya ait kuruluşlar internet ve sosyal medya aracılığı ile turistlerin seçimlerine

etki etmeye çalışacak faaliyetlerde bulunmaktadırlar.

Turistik bir destinasyonun tanıtım ve tutundurma çalışmalarında, en önemli

görevlerden birini de yerel turizm ofisleri üstlenmektedir. Öyle ki, yerel turizm

ofislerinin, bir destinasyondaki turistik jeo ekonomik kaynakların tespiti, yönetimi,

sürdürülebilirliği, tanıtımı ve pazarlama çalışmalarının yapılmasına kadar geniş

faaliyet alanları bulunmaktadır. Dünyada özellikle internet kullanımının hızla

artmasıyla birlikte, yerel yönetimlerin ve turizm ofislerinin ilgili reklam, tanıtım ve

tutundurma faaliyetlerini internet siteleri üzerinden yapmaya başlamışlardır

(Giritlioğlu, 2014:90). Söz konusu internet sitelerinin aktif ve etkili bir şekilde

yürütülmesi destinasyonu ziyaret etmek isteyen ve internet bilgi kaynağını kullanan

turistlerin karar verme süreçleri üzerinde de etkili olacağı düşünülmektedir. Zira,

Sreejesh ve Ponnam (2015) web sitelerinin dizaynı, verdiği güven ve verilen

bilgilerin niteliğinin tüketicilerin destinasyona yönelik olumlu tutum ve güven

sağladığını iddia etmişlerdir. Ayrıca, Agag ve El-Masry (2016) turizm faaliyetine

katılmak için interneti kullanan 1431 kullanıcı üzerinde yaptığı araştırmada web

sitesinde yer alan bilgilerin tüketicilerin satın alma niyetleri, algılanan riskler üzerine

olumlu etkisinin olduğunu tespit etmişlerdir. Bu bilgilerden hareketle, Doğu

Karadeniz bölgesindeki turizmin geliştirilmesi ve tutundurma faaliyetlerinin

arttırılması amacıyla, söz konusu bölgede yer alan 9 ildeki (Tokat, Samsun, Ordu,

Giresun, Trabzon, Gümüşhane, Bayburt, Rize, Artvin) İl Kültür ve Turizm

Müdürlükleri web sayfaları incelenmiş ve içerik analizi yapılarak sonuçları

raporlanmıştır.

Anahtar Kelimeler: DOKA, turizm ofisi, web sitesi, bölgesel kalkınma,

pazarlama

Page 25: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

25

SEBASTAPOLİS ANTİK KENTİNİN KÜLTÜREL MİRAS TURİZMİ

KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ: DÖRT ADIM MODELİ

Özgür YAYLA

(Arş. Gör./Gazi Üniversitesi/[email protected])

Ali SOLUNOĞLU

(Öğr. Gör./Kırıkkale Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Kültürel miras turizmi, en yalın anlamı ile turistlerin gittikleri

destinasyonlarda, söz konusu destinasyonda yaşayan halka ait her bir kültürün

geçmişten gelen ve bütün insanlığa bıraktığı sanatsal, mimari değerleri görmeleri ve

deneyimlemeleri olarak açıklanabilir. Tarihi niteliği olan değerlerin, eski mimari

yapıların ve onlara ait kalıntıların görülmesi, araştırma, keşif amaçlı seyahatler

kültürel miras turizmi kapsamında değerlendirilmektedir. Deniz, kum, güneş

turizmine en güçlü alternatiflerden biri olan kültürel miras turizmi gerek politika

yapıcıların gerekse de ilgili alanyazında çalışan akademisyenlerin yoğun olarak

ilgilendikleri konuların başında gelmektedir. Bu kapsamda kültürel miras turizmine

olan talebin arttırılmasına yönelik birçok model geliştirilmiştir. 1990-1993 yıllarında

Amerika’da ‘National Trust for Historic Preservation’ (NTHP) kuruluşunun

geliştirdiği ve potansiyelin değerlendirilmesi, planlama ve organizasyon, ziyaretçi

yönetimi ile doğal/tarihi kaynakların korunması ve pazara sunum aşamalarından

oluşan dört adım modeli zaman içerisinde geliştirilerek farklı destinasyonlarda

kültürel mirasa yönelik değerler ve kaynaklar üzerinde uygulansa da, geliştirilen

modeller incelendiğinde birçok modelin ilgili destinasyonun ihtiyacına göre

oluşturulduğu ve dört adım modelinin temel alındığı tespit edilmiştir.

Tam olarak net tarihi bilinmemekle birlikte milattan önce birinci yüzyılda

kurulduğu tahmin edilen, döneminin Karadeniz bölgesinde en büyük şehirlerinden

biri olan ve bugünkü Tokat il sınırlarında Sulusaray ilçesinde kurulan Sebastapolis

antik kenti, tarih içerisinde birçok tarihi ve kültürel değerini koruyarak içinde

bulunulan çağa aktarmıştır. Yapılan kazılarda, antik kente ait şehir surları, hamam

ve tapınağın bir kısmı ortaya çıkarılmıştır. Sebastapolis antik kenti, özellikle Roma

döneminin önemli bir ticaret yolu üzerinde bulunmasına rağmen, böylesine önemli

bir antik kent kültürel miras turizm talebi yönünden hak ettiği değeri

görememektedir.

Yukarıdaki bilgilerden hareketle Tokat’a bağlı Sulusaray ilçesinde bulunan

Sebastapolis antik kenti; potansiyelin değerlendirilmesi, planlama ve organizasyon,

ziyaretçi yönetimi ile doğal/tarihi kaynakların korunması ve pazara sunum

aşamalarından oluşan dört adım modeli ile ikincil veri türleri kullanılarak kültürel

miras turizmi kapsamında değerlendirilmiş, sonuçlar raporlanarak bölgenin kültürel

turizm talebini arttırmaya yönelik öneriler getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Sebastapolis, kültür, miras, roma, Tokat, Sulusaray

Page 26: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

26

SÜRDÜRÜLEBİLİR TURİZM KAPSAMINDA

DESTİNASYON TANITIMI ÖNÜNDEKİ ENGELLER VE

ÇÖZÜM ÖNERİLERİ: ZİNAV GÖLÜ ÖRNEĞİ

Sevcan SOLUNOĞLU

(Öğretmen/MEB Kırıkkale Yeşilvadi Şehit Musa SAYDAM Anadolu ve Teknik

Meslek Lisesi/[email protected])

Ali SOLUNOĞLU

(Öğr. Gör./Kırıkkale Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Küreselleşen dünya ekonomisi içinde giderek artan önemi ve hızlı büyüme

ivmesi sebebiyle turizm sektörü hayati bir önem taşımaktadadır. Destinasyonlar,

küresel ekonomik rekabet içinde var olma çabası göstermekte ve kendilerine en

yüksek ekonomik faydayı getirecek çalışmaları gerçekleştirerek, birer cazibe

merkezine dönüşmeyi hedeflemektedir.

Günümüzde iletişim teknolojilerinden özellikle internetin kullanımının hızla

artması, bireylerin gelir seviyelerinin yükselmesi, farklı turist tiplerinin ortaya

çıkması ve daha fazla destinasyonun turizm sektörü içerinde yer alarak rekabet

koşullarını oluşturması sonucunda destinasyonlarında, sürdürülebilir turizm

kapsamında tanıtım çabaları içerisinde olmalarını zorunlu kılmaktadır. Türkiye’yi

2016 yılı boyunca ziyaret eden turistlerden elde edilen gelir yaklaşık 23 milyar

dolardır (Tüik, 2016). Ve bu önemli meblağdan daha büyük pay almak isteyen her

destinasyon ziyaretçilerin dikkatlerini üzerlerine çekmek ve ziyaretçi sayısını

artırmak amacıyla doğru ve etkili tanıtım faaliyetleri gerçekleştirmek zorundadır.

Türkiye turizm sektörü arz unsurları ve sosyo-ekonomik özellikleri açısından

bölgelere göre önemli farklılıklar göstermektedir. Doğal olarak, farklı bölgelerde

gerçekleŞen iç ve dış turizm talebi de farklı kalıplarda olmaktadır. Böyle bir

durumda birbirine benzer özellikleri içeren yörelerin destinasyonlar halinde

gruplandırılması ve turizm planlama ve pazarlama faaliyetlerinin bu destinasyonlar

itibariyle uygulanması önem kazanmaktadır. Böylece, turizmin geleneksel 3S (sea,

sand, sun) odaklı talep yapısının ve bu ürünlere dayalı bölgelere bağlı kalma riskinin

azaltılması ve bölgesel arz değerleri de dikkate alınmak suretiyle turistik ürünlerin

çeşitlendirilmesi mümkün olabilecektir (Ersunve Arslan, 2011; 230).

Bu kapsamda Doğu Karadeniz Bölgesel Gelişme Planı (DOKAP) hedefleri

doğrultusunda turizmde söz sahibi olmayı amaçlayann ve 6000 yıllık tarihi boyunca

üzerinde barındırdığı medeniyetlerin izlerini taşıyan Tokat ilinde yer alan Zinav

Gölünün doğa turizmi kapsamında ele alınarak tanıtılmasının önündeki engellere

ilişkin ikincil veri türleri kullanılarak değerlendirmeler yapılmış, sonuçlar

raporlanarak bölgeye yönelik talebin artırılması amacıyla öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimdeler: DOKAP, sürdürlebilir turizm, destinasyon, Zinav gölü

Page 27: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

27

TURİZMDE İNOVATİF YAKLAŞIM: DOKAP İÇİN BİR MODEL ÖNERİSİ

Murat SEYFİ

(Yrd. Doç. Dr./Gaziosmanpaşa Üniversitesi/[email protected])

Kubilay YILDIRIM

(Yrd. Doç. Dr., Gaziosmanpaşa Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

İletişim teknolojilerindeki gelişmeler ile birlikte dünya küçük bir köye

dönüşmektedir. Buna bağlı olarak da sektörler yeni iletişim stratejileri geliştirmek ve

uluslarası rekabet edebilme yeteneği kazanmak zorunda kalmaktadırlar. Çünkü

gelişen iletişim teknolojileri ile; bilgi, çok hızlı bir şekilde yayılmaya başlamış ve

buna bağlı olarak da hedef kitle, sektörlere yönelik yeni birer hafızaya sahip

olmuştur. Özellikle turizm gibi insan odaklı sektörlerde, sosyal medya ve benzeri

sitelerde turizm bölgeleri ve tesisleri ile ilgili kullanıcı yorumları tüm turizm

pazarlama stratejilerini doğrudan etkilemeye başlamıştır. Dokap Bölgesi tarihi,

kültürel, coğrafi ve beşeri özelliklere sahip olan önemli bir turizm kaynağıdır. Bu

turizm kaynağının hem ulusal hem de uluslararası boyutta değerlendirilebilmesi için

inovatif yöntemler geliştirilmeleri ve uygulanmalıdır. Çünkü iletişim

teknolojilerindeki gelişmeler ile insanlar mesaj bombardımanı altında kalmış ve artık

mesajlar hedef kitlede davranış değişikliği yaratamaz hale gelmiştir. Bu çalışmada

bölgenin değerlerini, kültürlerini, ürünlerini ve hizmetlerini anlatacak organik bir

iletişim zinciri oluşturmak amacıyla transmedyatik hikaye anlatımı odağa alınarak

bir model önerisi geliştirilmiştir. Transmedya hikayeciliği; bir hikayenin hikaye

kurgusuyla oluşturduğu marka içeriklerinin farklı iletişim araçlarında birbirini

destekleyecek, iletişim kuracak ve yöndeşecek şekilde kurgulanıp, hedef kitlenin

katılımı ile geliştirilmesidir. Transmedya hikayeciliğinde bir ürün ya da kurum

hikayeleştirilerek film, kitap, kıyafet, mobil uygulama vb. uygulama çeşitliliğiyle

üretilerek hikayenin parçaları oluşturulur ve bu parçaların birbirini desteklemesi ve

geliştirmesi amaçlanır. Böylelikle hedef kitle pasif izleyici olmaktan çıkıp, aktif

katılımcılara dönüşür. Bu çalışmanın amacı DOKAP bölgesi için transmedyayı

kullanarak inovatif bir iletişim modeli geliştirmektir. Bu kapsamda alan araştırması

yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen verilerden DOKAP bölgesi için transmedya

odaklı sürdürülebilir tanıtım modeli geliştirilmiştir. Yapılan literatür taraması

perspektifinde bu model tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Transmedya, Tanıtım, Storytelling, İnovasyon, DOKAP

Page 28: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

28

KORUMA VE KÜLTÜR TURİZMİ BAĞLAMINDA TOKAT MİMARİ

MİRASININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Serpil SEYFİ

(Öğr. Gör./Gaziosmanpaşa Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Kültür bir toplumun tarihsel süreç içerisinde ürettiği ve kuşaktan kuşağa aktardığı, o

toplumun kimliğini oluşturan her türlü maddi ve manevi özelliklerin bütünü olarak

tanımlanabilir. Bu yüzden de kültür toplumun yaşam biçimini ve değerlerini içine alan

organik bir yapıya sahiptir. Kültür turizmi ise; kültürel değerlerin merkeze alındığı turistik

faaliyetleri içerir. Kültür turizmi sadece geçmişten gelen kültürel öğeleri değil aynı zamanda

yaşan kültürel dokuları da içerir. Bu yüzden hem geçmişten gelen hem de şuan var olan

kültürel enstrümanları korumak oldukça önemlidir. Son yıllarda kültür turizmi, kültürel

değerlere karşı toplumsal bilincin artması ve karar alıcıların bu konuya önem vermesi ile

birlikte ülkemizde ve dünyada yükselen bir değer olmuştur. Bunun da temelinde ekonomik

getirisinin yanı sıra önemli bir istihdam olanağı sunması da vardır. Diğer taraftan kültürel

turizmin sürdürülebilirliğinin sağlanması için koruma çalışmaları oldukça önemlidir. Bu

olgu, geliştirme ve değerlendirme sözcükleriyle bütünleştirilmiştir. Örneğin; koruma ve kültür

turizmi arasındaki döngüyü sağlayabilmek için korumaya yönelik kültürel envanterlerin

çıkarılması ve koruma ve turizm planlarının yapılması gerekmektedir.

Tokat tarihi geçmişi çok eskilere dayanan önemli bir kültür merkezidir. Şehir;

Yeşilırmak havzasının ve Behzat Deresinin kesiştiği alandaki vadi üzerinde kurulmuş ve

6000 yıllık Tarihi boyunca önemli bir ticaret ve kültür merkezi olmuştur. Ayrıca 14

Devlete ve birçok beyliğe ev sahipliği yapmıştır. Hatti, Hitit, Frig, Kimmerler, İskitler,

Medler, Persler, Makedonyalılar, Roma, Bizans, Danişmendli, İlhanlı,

Selçuklu ve Osmanlı Dönemine kadar gelişen süreç içerisinde tarihin hemen hemen

her dönemine ait eserler ve izler bulmak mümkündür.

Bu coğrafya’da bulunan önemli yerler arasında Erbaa ilçesinde Antik Horoztepe

yerleşimi, Hitit yerleşim yeri, Zile’de Maşathöyük Örenyeri, Sulusaray’da; Roma -Bizans

Dönemlerinin izlerinin mevcut olduğu Sebastapolis, Merkez’de Komana Şehri, Roma

Dönemine ait Tokat Kalesi, aynı zamanda Danişmendli Beyliğine başkentlik yapmış olan

Niksar’da bulunan tarihi kale, Garipler Camii, Yağıbasan Medresesi (Çukur Medrese),

Gökmedrese, Yeşilırmak-Hıdırlık Köprüsü, zaviyeler, Osmanlı Dönemine ait Alipaşa

Camii ve Hamamı, Voyvoda Han (Taşhan), Deveciler Hanı, Arastalı Bedesten, 18.yüzyıla

ait Anadolu’nun en güzel tavan göbeği sayılabilecek Latifoğlu Konağı Müze Evi ve ahşap

bir yapı olan Mevlevihane, Saat Kulesi, Bey Sokağı, Bey Hamam Sokağı, Halit Sokağı ve

Sulusokak’ta bulunan 19. Yüzyıl sonrasına tarihlenen sivil mimari örnekleri ile zengin bir

mimari perspektif oluşturmaktadır.

Tokat’ta var olan bu potansiyel yapılar bugün çeşitli restorasyon projeleriyle ayağa

kaldırılmakta ve bu da buraya gelebilecek turistler için yeni alanlar oluşturmaktadır. Bu

kapsamda bu araştırmanın amacı; koruma ve kültürel turizm perspektifinde Tokat’taki mimari

yapıları değerlendirmek ve konu ile ilgili yeni stratejiler geliştirmektir. Araştırma kapsamında

alan araştırması ve mimari katalog taraması yöntemleri kullanılarak Tokat Yağıbasan

Medresesi, Deveciler Hanı ve çeşitli konaklar mimari perspektifte incelenmiştir. Çalışmadan

elde edilen veriler kapsamında; Tokat Mimari Mirasının Turistik Tanıtma Haritası

çıkarılması, yeni koruma politikaları geliştirilmesi ve konu ile ilgili toplumsal duyarlılığı

artıracak iletişim çalışmaları yapılması gerektiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Tokat, Turizm, Kültür Turizmi, Koruma, Kültürel Miras

Page 29: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

29

TURİZM, KALKINMA VE MESLEK YÜKSEKOKULLARI

Mehmet OKUTAN

(Doç. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/ [email protected])

ÖZET

Bu çalışma turizm, kalkınma ve eğitim ilişkisinden yola çıkarak, meslek

yüksekokulların turizme ve dolayısıyla kalkınmaya nasıl etki ettiğinin tartışılmasını

amaçlamaktadır. 10. 5 yıllık kalkınma planında, “Turizmde nitelikli işgücü, tesis ve

hizmet kalitesiyle uluslararası bir marka haline gelinmesi; daha üst gelir grubuna

hitap edecek şekilde turizm ürün ve hizmetlerinin çeşitlendirilmesi ve iyileştirilmesi;

turizm değer zincirinin her bileşeninde kalitenin artırılması ve sürdürülebilirlik ilkesi

çerçevesinde bölgesel kalkınmada öncü bir sektör haline gelinmesi temel amaçtır.”

denilerek, turizmde nitelikli işgücüne vurgu yapılmaktadır. Nitelikli işgücüne elde

etmenin de en kestirme yolu kuşkusuz eğitimdir. Çünkü eğitim, ekonominin her

kesiminde, bu arada turizmde de teknoloji ve hizmetleri düzenleyecek ve yönetecek

becerili insangücünü hazırlayıp yetiştirmekte en etkin işlevleri üstlenir. Kalkınmanın

her düzeyde yeterli sayıda nitelikli insangücü ile gerçekleştiğini gelişmiş ülkelerin

kalkınmışlığı ile eğitimlerinin gelişmişliğinin paralel olmasından anlaşılabilir. 10. 5

yıllık kalkınma planında, “Turizm sektöründe işgücü kalitesi artırılarak, nitelikli

turizm personeliyle turiste daha yüksek standartlarda hizmet sunumuna önem

verilecektir.” denilmektedir. Bu ifade, turizm sektöründe eğitim marifetiyle işgücü

kalitesinin artırılacağına işaret etmektedir. İşgücü kalitesinin artırılmasında eğitim

hizmeti sunmaya en uygun örgün eğitim kurumu olarak da meslek yüksekokulları ve

bu okullarda bulunan “turizm programları” olduğu açıktır. Trabzon’un bölgesel

turizm sektörünün kalitesinin artırılması ve etkin bir turizm hizmeti verilebilmesi

için meslek yüksekokullarının etkinliğinin artırılmasına ihtiyaç vardır. Bu okullarda

verilen eğitimin salt kuramsal eğitimle sınırlı kalmaması, alanla ilişkilendirilmesinin

hayati önem taşıdığının altı çizilmelidir. Bölgemizin turizm potansiyelinin kalkınma

hedeflerimizle uyumlu hale gelebilmesi için eğitimin her alanda kalitesinin

artırılması ve turizm sektörünün bölge kalkınmamıza katkı yapmasının önünün

açılması önemlidir. Burada önemli olan meslek yüksekokullarının bölgesel

misyonlarının farkına varmasıdır. Bu misyon da turizm sektöründeki insan gücünün

kalitesinin artırılması olarak özetlenebilir. Çaykara Meslek Yüksekokulunun, bir

turizm merkezi haline gelmiş Uzungöl’ ün bölge kalkınmasındaki etkisini artırmada

önemli bir işleve sahip olması gerektiği değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler: Turizm, eğitim, meslek yüksek okulu

Page 30: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

30

TEMATİK TURİZM ÖRNEĞİ OLARAK UZUNGÖL’DE TURİZM

FAALİYETLERİNİN SOSYAL DOKUNUN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİ

AÇISINDAN ANALİZİ

Musa Yavuz ALPTEKİN

(Doç. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Bu çalışmada kullanılan veriler, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Bilimsel Araştırma

Projeleri, Hızlı Destek kapsamında hazırlanmakta olan “Geleneksel Köyden, Turizm

Beldesine Uzungöl’de Ekonomik Değişmenin Sosyolojik Boyutları” isimli projeye

dayanmaktadır. 2016 Kasım ayında başlayan proje kapsamında 111 işletme sahibine anket

uygulanmış ve bunlardan 30 işletmeciyle derinlemesine mülakat yapılmıştır. Etnografik ve

katılımcı gözlemlerin de eklenmesiyle önemli bir veri setine ulaşılmıştır. 2017 yılı sonunda

teslim edilecek olan projenin temel varsayımı, geleneksel köyden turizm beldesine geçişle

birlikte toplumsal yapıda ve kültürel yaşamda ciddi değişiklikler olduğu düşüncesi ve bunun

ürettiği veya üretebileceği sorunları analiz etmek ve mümkünse bu sorunlara çözüm önerileri

sunmaktır. Fakat çalışmanın ilerlemesiyle görülmüştür ki, Türkiye’de ve hatta küresel

dünyada her hangi bir toplumda görülebilecek rutin toplumsal değişmeler dışında turizm

kaynaklı ekstra bir sosyal ve kültürel değişme, toplumda bunun ürettiği belirgin ve ayrıcalıklı

bir sosyal çözülme söz konusu değildir. Bir çok başka örnekte görülebilen para kazandırıp,

ekonomiyi geliştirip, kültür, kimlik ve gelenek kaybettiren turizm örneği, Uzungöl’de sadece

bir önyargı, faraziye ve teori düzeyinde kalmaktadır. Uzungöl, kendine özgü ve kendi sosyal

dokusunu sürdürülebilir kılacak özel bir turizm formu geliştirmiştir.

Bu tebliğin konusu da tümüyle ulaşılan söz konusu bilgiye dayanmaktadır. Bilindiği

üzere, litreratürde Doğa Turizmi, Kış Turizmi, Sağlık Turizmi, Spor Turizmi ve İnanç

Turizmi gibi birçok kavram mevcuttur. Bu çalışma, literatüre bu kapsamda teori ve

uygulamasıyla birlikte bir kavram da kazandarıma iddiasındadır. Trabzon’un, Çaykara’nın ve

Uzungöl’ün muhafazakâr, izole yapısı, buraya gelen turistlerin kahir ekseriyetini temsil eden

insanlar olarak Arapların hemen tamamıyla Uzungöl’e aileleriyle birlikte gelmeleri ve turizm

etkinliklerini bu sosyal doku çerçevesinde yürütmeleri dolayısıyla adına “Muhafazakâr

Turizm” denebilecek bir turizm formu ortaya çıkmıştır. Bu tebliğ çalışması, Uzungöl’ün

kozmopolit turizm anlayışından, muhafazakârlık odaklı tematik bir turizm formuna geçiş

yaptığını ve bu çerçevede sosyal dokusunu koruma refleksi geliştirdiğini ileri sürmektedir.

Elbette “muhafazakâr turizm” kavramı çerçevesinde anlatılacak birçok husus

bulunmaktadır. Fakat burada dikkat çekici bir örnek olması açısından belirtmek gerekir ki,

Uzungjl’ün genç kızlarından bazıları bu süreçte baş açıkken, başını örterek turizm tesislerinde

çalışmaya başladığına dair sosyal gözlemler ve bireysel tanıklıklar söz konusudur. Zira genç

kızlar, muhtemelen başını örterse çok daha kolay iş bulabilceğini ve belki daha fazla bahşiş

alabileceğini düşünmüştür. Dolayısıyla turizmin, Uzungöl insanını ana kültür akımının dışına

çıkarmak bir yana, belki biçimsel olarak da olsa, yeni ve ekonomik bir bağlamda, adeta daha

da fazla bu akımın içine girmeye sevkettiği söylenebilir ve bu nedenle Uzungöl’deki turizm

faaliyetleri, tematik turizm bakış açısıyla “Muhafazakâr Turizm” formu olarak

isimlendirilebilir. Tebliğ içerisinde katılımcıların Uzungöl’ün turizm öncesi ve sürecindeki

komşuluktan, mutfak, giyinme, davranma alışkanlıklarına, aile hayatından gençliğin dindarlık

düzeyine kadar bir çok hususta algı düzeyleri ile ilgili bilgi verilecek ve bu bilgiler detaylıca

yorumlanacaktır.

Anahtar Kelimeler: Uzungöl, Turizm, Toplumsal ve Kültürel Değişme,

Muhafazakar Turizm.

Page 31: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

31

TOKAT BALLICA MAĞARASI

EKONOMİK VERİMLİLİĞİNİN ARTIRILMASI

Hüseyin DİNÇ

(Öğr.Gör.Dr./Gaziosmanpaşa Ünviversitesi/[email protected])

Rüştü YAYAR

(Doç.Dr./ Gaziosmanpaşa Ünviversitesi/[email protected])

Yücel EROL

(Yrd.Doç.Dr./ Gaziosmanpaşa Ünviversitesi/[email protected]

ÖZET

Ballıca Mağarası nedir? Nerededir? Özellikleri nelerdir? sorularına net

cevaplar vermek adına oluşturulmuş bir çalışmadır. Bu araştırma ile ülke ve yurt

dışında iyi tanıtılamadığı düşünülen bir turizm değerinin iyi tanıtımının sağlayacağı

ekonomik getiriler hesap edilmiştir. Ayrıca Dünya’da eşsiz olarak nitelendirilen bu

doğa harikası turistik değerin yakın ve ticaret çevresine önemi ölçüsünde katkı

sağlamadığı düşünülmektedir.

Bu çalışmada Tokat İl’i ve Pazar İlçe’si sınırları içerisinde bulunan Ballıca

Mağarası Doğal Güzelliği’nin hak ettiği değeri görmesi, yan ve ek projeler ile

desteklenmesi, teşvik edilmesi ve korunması amaç edinilmiştir. Tüm bunlarla

birlikte yörenin bu değerden özelliği ölçüsünde gelir elde etmesini sağlayacak yol ve

yöntemlerin açıklanması amaçlanmıştır. Potansiyel ve kapasitesinin olduğu halde

ekonomik verimliliğinin sağlanamadığı düşünülen mağaranın etkinliğini artırmak bir

başka amaçtır.

Çalışma, Tokat Valiliği, Tokat Müze Müdürlüğü ve Mağara İşletmesinden

sağlanan bilgiler ve yayınlar ile Mağara’da yapılan araştırmalardan oluşmuştur.

Çalışmada mağaradan yeteri kadar turizm geliri elde edilebilmesi için hayata

geçirilebilecek ek ve tamamlayıcı projelerin yapılabilirliği üzerinde durulmuştur.

Mağaranın tam kapasite ve verimli çalışabilmesi, turizmde bütün olarak kalkınma ile

ilişkilendirilerek, kompleks gelişimin önemi vurgulanmıştır. Bu konuda Tokat’ın

diğer turizm unsurları ile bağlantısı araştırılarak değer analizleri yapılmıştır. Ayrıca

mağarada etkinlik için ulaşımın rolünden bahsedilerek gelir artışlarının yöreye

sağlayacağı refah ve ekonomik getiriler hesap edilerek yöre kalkınmasındaki rolü

incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Turistik Doğal Oluşumlar, Tokat Ballıca Mağarası,

Turizm Gelirlerinde Verimlilik

Page 32: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

32

CONTRIBUTIONS OF ECOLOGICAL CORRIDORS TO TOURISM:

ERZURUM-BAYBURT-OF HIGHWAY ROUTE

Sevgi YILMAZ

(Prof. Dr./Atatürk Üniversitesi)

Işık SEZEN

(Doç.Dr./Atatürk Üniversitesi/[email protected])

ABSTRACT

Ecological corridors can sustain ecosystem as ecological network or

ecological road. In addition, ecological corridors can increase biological diversity

and recreational potential with flora, fauna and habitats they include. All this natural

and cultural richness can ultimately contribute to tourism potential of ecological

corridor. Highway routes with visual scenic value can also provide

the sustainability of ecology as ecological road. Along the highway routes which

can serve as ecological road, passangers should experience fascinating

surprises. Along these routes, their users can see various geological formations,

rocky zones and cliffs, sudden topographical shifts, vast plains, canyons, natural

waterfalls flowing down between rocky areas, plant cover with colour effect, dark

forest areas, wide water surface having mirror effects, rural landscape scenes,

surface waters accompanying with road bends and other fascinating natural beauties.

As stated in Turkey's Tourism Strategy 2023 targets, the country harbours

some routes which should be brought forefront due to their natural, historical and

cultural values. Tourism potentials these routes present will be used in a planned

way. Along routes to be developed as destination, transportation possibilities will

be improved and diversified.

In the scope of the study, Erzurum-Bayburt-Of Highway route is evaluated

in order to suggest the use of alternative roads having scenic beauty to main transit

roads with heavy traffic load. Study area includes a 231 - km part of E-97 road

on D925 state highway devlet. As the result of the study, it was suggested that

Erzurum-Bayburt-Of highway should be considered as a route to take place in the

targets of tourism strategy by giving emphasis in touristic respects since this

highway has the features of ecological road.

Keywords: Ecological corridor, ecological road, tourism, Erzurum-

Bayburt-Of highway

Page 33: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

33

DOĞU KARADENİZ BÖLGESİNDE YABAN HAYATI TURİZM

POTANSİYELİ

Şağdan BAŞKAYA

(Prof.Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/ [email protected])

Ahmet ARPACIK

(Arş.Gör/Karadeniz Teknik Üniversitesi/ [email protected])

Alptuğ SARİ

(Arş.Gör/Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Ebubekir GÜNDOĞDU

(Doç.Dr. /Karadeniz Teknik Üniversitesi/ [email protected])

ÖZET

Dünyanın birçok ülkesinde yaban hayatı odaklı alternatif turizm faaliyetlerine olan

ilgi her geçen gün artmaktadır. Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü, dünya turizminin%

7'sinin yaban hayatı turizmiyle bağlantılı olduğunu ve yıllık %3 civarında büyüyeceğini

tahmin etmektedir. Yaban hayatı turizmi en basit tanımı ile önemli yaban hayvanlarını onların

doğal ortamlarında izletme esasına dayanır. ABD’de yılda ortalama 67 milyon insan yaban

hayatı odaklı turizm faaliyetlerine (yaban hayatı gözlemi, doğa yürüyüşleri, yaban hayatı

fotoğrafçılığı, besleme vd.) katılmaktadır. Bu yaban hayatı odaklı turizm faaliyetleri için

harcanan toplam miktar yaklaşık 40 milyar dolardır. Örneğin balina seyri için 2016 yılında 6

milyon turistin bölgeyi ziyareti ile yaklaşık 500 milyon dolar gelir elde edilmiştir. Doğu

Karadeniz Bölgesinin gelir kaynaklarında, sahip olduğu doğal güzellikleri, yaylaları, zengin

kültürel, tarihi ve yöresel değerleri ile son yıllarda turizm önemli bir rol oynamaktadır.

Özellikle Körfez ülkelerinden gelen turistler başta olmak üzere her yıl milyonlarca yerli ve

yabancı turisti ağırlayan bölge, son birkaç yılda turizme dönük yapılan yatırımların artması ile

hem ulusal anlamda hemde yerel anlamda önemli bir turizm merkezi haline gelmiştir.

Ziyaretçiler için özellikle deniz, dağ ve yayla turizmine yönelik faaliyetler düzenlenmektedir.

Bölge biyolojik çeşitlilik açısından Avrupa’nın ve Türkiye’nin önemli alanlarından birisidir.

Gelişme potansiyelinin az olduğu bu bölgenin gelir kaynaklarının artırılması için diğer turizm

faaliyetleri yanında yapılacak tanıtım, eğitim çalışmaları ve yeni yatırımlarla yaban hayatı

turizmi alternatif olarak sunulmalıdır. Doğu Karadeniz bölgesinde farklı statülerde birçok

korunan alan mevcuttur. Bu alanlarda Pars (Panthera pardus), Vaşak (Lynx lynx), Sırtlan

(Hyaena hyaena), Ayı (Ursus arctos), Kurt (Canis lupus), Su samuru (Lutra lutra), Çengel

boynuzlu dağ keçisi (Rupicapra rupicapra), Yaban keçisi (Capra aegagrus), Kızıl geyik

(Cervus elaphus), Karaca (Capreolus capreolus), Urkeklik (Tetraogallus caspius) ve Dağ

horozu (Tetrao mlokosiewiczi) gibi doğa turistlerinin ilgisini çekebilecek önemli türler ve bu

türlere ait yaşam alanları mevcuttur. Aynı zamanda bölge ilkbahar ve sonbahar göçlerinde

akbaba, kartal, şahin, doğan, atmaca ve kerkenez gibi 1 milyonun üzerinde gündüz yırtıcı kuş

türü tarafından kullanılan kuş göç yolu üzerindedir. Konuyla ilgili tüm ilgi gruplarına bu

önemli türler ve yaşam alanları ile ilgili eğitimler verilerek koruma-geliştirme faaliyetlerine

bu grupların etkin katılımı sağlanmalıdır. Bölge insanının yaban hayatı turizmini sürekli bir

gelir kaynağı olarak görmesi ve inanması durumunda kaçak avcılık başta olmak üzere birçok

konuda koruma ve kontrol çalışmalarına olan pozitif katkısı da kendiliğinden artacaktır.

Yaban hayatı turizm faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi ile hem yerel halka hemde yaban hayatı

eğitimi almış uzman personele iş imkanları ortaya cıkacaktır.

Anahtar Kelimeler: Yaban hayatı, Turizmi, Biyolojik çeşitlilik, Doğu Karadeniz

Bölgesi, Türkiye.

Page 34: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

34

TURİZM AÇISINDAN PERŞEMBE İLÇESİ: SAKİN (CİTTSLOW) ŞEHİR

HAREKETİ (ORDU)

Mehmet ZAMAN

(Prof. Dr./Atatürk Üniversitesi/[email protected])

Yusuf KIZILKAN

(Doktora Öğrencisi/Atatürk Üniversitesi/[email protected])

Çağlar KIVANÇ KAYMAZ

(Arş. Gör./Atatürk Üniversitesi/ckkaymaz@ atauni.edu.tr)

Salih BİRİNCİ

(Yrd. Doç. Dr/Atatürk Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

1999 yılında İtalya’da ortaya çıkan “Cittaslow (Sakin Şehir)” hareketi küçük

kentsel bölgelerin karakteristik özelliklerini devam ettirme ve korunması amacıyla

kurulmuş dünya çapında hızlı bir şekilde yayılmaya başlamıştır. Fastfood gibi hızlı

ve sağlıksız bir yeme alışkanlığının aksine slowfood hareketiyle örtüşen bu hareket

dünyayı daha yaşanabilir bir hale getirmek, korunması gereken özgün kırsal

alanlarda ve şehirlerde geçmişten gelen karakteristik özelliklerin kaybolmaması ve

devam ettirilmesi gibi hedefleri bulunmaktadır. Ülkemizde bulunan 14

Cittaslow’dan birisi Ordu ilinde bulunan Perşembe ilçesidir. Karadeniz Bölgesi’nde

yer almakta olan Ordu ili Perşembe ilçesinin Cittaslow ilan edilmesindeki sahip

olunan doğal ve sosyo-kültürel değerler bu çalışmada ele alınmıştır. Elde edilen

bulgular neticesinde ilçenin sahip olduğu değerlerin yörede turizmin gelişmesine

olan katkıları ve sürdürülebilirliği konuları incelenmiştir. Bu kapsamda ilçede

Cittaslow kriterleri açısından taşımış olduğu özellikler arazi çalışmaları ile

desteklenerek değerlendirilmiştir. İlçe genel olarak önemli bir Cittaslow potansiyeli

taşımasına rağmen bu potansiyelin Cittaslow için belirlenen çevre politikaları,

altyapı politikaları, teknolojik gelişimle destekli şehir kalitesinin arttırılması, yerel

üretim ve ürünlerin desteklenmesi politikası, slowfood ağının ve faaliyetlerinin

desteklenmesi, misafirperverlik, farkındalık ve eğitim için planlar, sosyal uyum,

ortaklıklar ve projelerin desteklenmesi gibi alanlarda önemli eksiklikler olduğu

tespit edilmiştir. Sonuç olarak Perşembe ilçesinde Cittaslow kriterlerinin yerine

getirilmesi hususunda uygun projelerin geliştirilmesi, markalaşma ve entegre kırsal

turizmin geliştirilmesi yönünden önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler: Sakin şehir (Cittaslow), Turizm, Perşembe (Ordu).

Page 35: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

35

DOĞU KARADENİZ BÖLGESİ’NDE AV TURİZMİ VE KIRSAL

KALKINMA

Ebubekir GÜNDOĞDU

(Doç.Dr. /Karadeniz Teknik Üniversitesi/ [email protected])

Alptuğ SARİ

(Arş.Gör/Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Ahmet ARPACIK

(Arş.Gör/Karadeniz Teknik Üniversitesi/ [email protected])

Şağdan BAŞKAYA

(Prof.Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/ [email protected])

ÖZET Yaban hayatı kaynaklarının konunun uzmanlarınca korunması ve doğru yönetimi kırsal

kalkınmada son derece önemli fırsatlar sunabilir. Yaban hayatı kaynaklarının sürdürülebilir

kullanımı dünyanın birçok ülkesinde hem lokal hemde ulusal bazda ülke ekonomilerine önemli

katkılar sağlamaktadır. Türkiye, dünyada biyolojik çeşitliliğin en zengin olduğu ekvatoral kuşak

ülkelerinin ardından, sahip olduğu yaban hayatı kaynakları bakımından dünyanın önemli

ülkelerinden birisidir. Dünyanın gelişmiş birçok ülkesi bu kaynak değerlerini çeşitli uygulamalarla

ülke ekonomilerine katarak önemli miktarlarda gelir elde etmektedirler. Bu gelir getirici

uygulamaların başında ise av turizmi faaliyetleri gelmektedir. ABD’nin av turizminden elde ettiği

yıllık ortalama gelir 76 milyar Dolar, Almanya’nın 10 milyar Avro, İspanya’nın 5 milyar Avro ve

hatta komşumuz Bulgaristan’ın 3 milyar Avro’dur. Türkiye’de bu doğal kaynak değerler yeterince

ekonomiye kazandırılamadığından ülkemizin av turizminden elde ettiği gelir dünya ülkelerinin çok

gerisinde kalmaktadır. Bugün yaklaşık 20 milyon TL ile ifade edilen av turizmi gelirlerinin milli

ekonomiye katkısının gerekli çalışmaların yapılmasıyla 20-25 milyar TL’ye yükseltilebileceği

tahmin edilmektedir. Türkiye’de yaklaşık 2 milyon avcı olduğu fakat bunlardan sadece 165 bininin

yasal avlanma izni bulunduğu bilinmektedir. Doğu Karadeniz bölgesinde av turizmi kapsamında

yerli ve yabancı avcıların ilgisini çekebilecek Ayı (Ursus arctos), Kurt (Canis lupus), Çakal (Canis

aureus), Tilki (Vulpes vulpes), Çengel boynuzlu dağ keçisi (Rupicapra rupicapra), Yaban keçisi

(Capra aegagrus), Kızıl geyik (Cervus elaphus), Karaca (Capreolus capreolus), Yaban domuzu

(Sus scrofa) gibi önemli türler mevcuttur. Doğu Karadeniz bölgesinde 2015-2017 yılları arasında

yasal avlanma izni bulunan avcı sayısı toplam 11.314, bu yıllar arasında avcılardan harç ve pul

parası adı altında elde edilen gelir ise 3 milyon TL’dir. Av turizmi kapsamında elde edilen

gelirlerin önemli bir kısmı köy tüzel kişiliklerine aktarılırken geriye kalan kısmı da yaban hayatı ve

hayvanlarının korunması karşılığı katılım payı olarak bakanlığa aktarılmaktadır. Bölgede son üç

yılda av turizmi kapsamında yerli ve yabancı 110 avcı avlanmıştır. Bu avcılardan elde edilen

toplam gelir yaklaşık 1.2 milyon TL dir. Bu gelirden köy tüzel kişiliklerine ve belde belediyelerine

aktarılan toplam miktar ise yaklaşık 600 bin TL dir. Yenilenebilir doğal kaynakların bir parçası

olan av hayvanlarının taşıma kapasitesinin üzerine çıkan miktarının av turizmi kapsamında

avlandırılmasıyla, kaçak avlanmanın önüne geçilmesi, sürdürülebilir avcılık bilincinin

yaygınlaşması ve yerleşmesinin yanısıra kırsal kalkınmanın sağlanmasında önemli bir katkı elde

edilmesi de olacaktır. Av turizmi kapsamında yapılan av organizasyonlarında; yaban hayatı

uzmanı, kılavuz, rehber hizmetleri için istihdam alanı oluşturulurken aynı zamanda alışveriş,

yemek, konaklama, ulaşım gibi pek çok sektöre de katkıda bulunulmaktadır. Bölge insanının av

turizmini sürekli bir gelir kaynağı olarak görmesi durumunda kaçak avcılık başta olmak üzere

birçok konuda koruma ve kontrol çalışmalarına olan pozitif katkısı da kendiliğinden artacaktır.

Anahtar Kelimeler: Yaban hayatı, Av turizmi, Kırsal kalkınma, Doğu Karadeniz Bölgesi,

Türkiye.

Page 36: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

36

TOKAT-ZİLE’DEKİ ASIRLIK “40 HATİM” GELENEĞİNİN SOMUT

OLMAYAN KÜLTÜREL MİRAS VE KÜLTÜR TURİZMİ AÇISINDAN

İNCELENMESİ

Emin ARSLAN

(Yrd.Doç.Dr./Gaziosmanpaşa Üniversitesi/[email protected])

Mehmet Alparslan KÜÇÜK

(Doç.Dr. Gazi Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Dünya Mirasının korunması özellikle II. Dünya Savaşı’ndan sonra önemli bir

konu haline gelmiştir. Bu amaçla 1946’da Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve

Kültür Kurumu (UNESCO) kurulmuştur. Bu kurumun kuruluş sözleşmesini ilk

imzalayan devletlerarasında Türkiye de yer almaktadır. Bu bağlamda Kapadokya-

Göreme, 1985 yılında, dünya mirası kapsamında UNESCO listesinde ilk sırada yer

almıştır. Daha sonra bunu Divriği Ulu Cami, İstanbul’daki bazı tarihi mekânlar,

Hattuşaş, Nemrut Dağı gibi farklı mekânlar izlemiştir. Bahsi geçen bu mekânlar,

dünya mirası öğeleri somut olan doğal ve kültürel miras öğeleridir.

2003 yılında ise UNESCO’ya üye devletler “Somut Olmayan Kültürel Miras

(SOKÜM)” sözleşmesini imzalamıştır. Her yıl UNESCO tarafından güncellenen

SOKÜM listesine Türkiye’den bugüne kadar 15 öğe girebilmiştir. Bu çalışma

kapsamında Tokat-Zile yöresinde asırlık bir uygulama olan “40 Hatim” geleneğinin,

SOKÜM ve kültür turizmi açısından incelenmesi plânlanmıştır. 40 Hatim geleneği

Tokat’ın Zile ilçesinde yüz yılı aşkın bir zamandır devam etmekte olan bir

uygulamadır. Her yıl Aralık ayında başlayıp ocak ayı ortasına kadar imsak

vakitlerinde Zile’nin en büyük camisi olan Ulu Cami’de (Nasuhpaşa Camii) hafızlar

ve gönüllüler arasında Kuran’ın bölümleri paylaştırılarak hatim okunur ve bu

okumalar 39 günün sabahı boyunca sürer. Son gün olan 40. günde ilin ve ilçenin

önde gelenleri ile çevre illerden ve ilçelerden hafızlar, hocalar ve vatandaşlar davet

edilir. 40. gün yoğun katılımla imsak vaktinde hatim okunduktan sonra dualar ve

ilahiler eşliğinde bir tören düzenlenir daha sonra davetlilere kahvaltı verilerek tören

son bulur. 40 Hatim geleneği bu şekilde her yıl tekrarlanır ve Zile ilçesinde bu

uygulamaya oldukça önem verilir. Bu bağlamda 40 Hatim geleneğinin araştırmacılar

tarafından önemli bir yöresel kültür değeri olduğu düşünülmektedir. Bu noktadan

hareketle 40 Hatim geleneğinin SOKÜM ve kültür turizmi kapsamında incelenmesi

ve değerlendirilmesi çalışmanın birincil amacıdır. Bu amaçla kültür, din ve turizm

alanındaki uzman kişilerin değerlendirmelerine nitel araştırma yöntemlerinden

“yapılandırılmış görüşme” yöntemiyle başvurulması planlanmaktadır. Ayrıca 40

Hatim geleneğinin kültür turizmi faaliyeti olarak nitelendirilmesine yönelik bir

SWOT analizinin yapılması ise bu çalışmanın alt amacını oluşturmaktadır. Doğu

Karadeniz Kalkınma Projesi (DOKAP) bölgesi içerisinde yer alan Tokat-Zile’deki

bu asırlık gelenek için alanda hiçbir akademik çalışma bulunmaması araştırmacılar

tarafından bir eksiklik olarak görülmektedir. Dolayısıyla bu çalışmanın önemi bir ilk

niteliğinde olmasıdır.

Anahtar Kelimeler: Somut olmayan kültürel miras, kültür turizmi, 40

Hatim, Tokat-Zile

Page 37: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

37

NİGALİ VADİSİ CAMİLERİNİN İÇ MEKÂN TASARIMI ÜZERİNE

BİR ARAŞTIRMA

M. Emir FİDAN

(Arş. Gör./Nişantaşı Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Mimari yapıtlar bir şehir, köy veya kasabanın ve hatta bazen tek başına

ülkelerin tanıtımında önemli rol oynamaktadır. Yerleşimlerin remzi haline gelen

yapılar, sahip oldukları mahiyeti, muhkem özgünlükleriyle kazanmıştır. Dolayısıyla

yerleşimlerin görsel kimliği olan mimarinin tanıtım ve turizmi canlandırmadaki gücü

yadsınamaz.

Bu çalışmada, Artvin, Nigali Vadisi’nde yer alan ve İslam ibadethaneleri iç

mekânlarına göre geleneksel üslubun dışında özellikler gösteren tarihi köy camileri

ele alınmıştır.

Özellikle sivil mimarinin hâkim olduğu kırsal bölgelerde, yerelliğin

beraberinde getirdiği “mekânın toplumsal bir ürün olması durumu” söz konusudur.

Barınma, ibadet etme gibi ihtiyaca yönelik amaçlarla oluşturulan mekânlar, toplum

için bir araçtır ve kültürel kodlardan bağımsız müteşekkil değildir. Doğu Karadeniz

bölgesi, tarihten günümüze ev sahipliği yaptığı medeniyetlerle eşsiz bir kültürel

zenginliğe sahiptir. Bu çok kültürlülük, beraberinde küçük bir coğrafya içinde

birbirinden farklı pek çok üslup ortaya koymuştur. Artvin dahilinde, cami mimarisi

örneğinde de aynı durum söz konusudur. Farklı yöre, ilçe yahut daha küçük yerleşim

birimlerinde farklı malzeme ve iç mekân üslupları gösteren camiler mevcuttur. Bu

çalışmada, Maçahel (Camili) ve Maradid (Muratlı) nahiyelerini kapsayan ve Nigali

Vadisi olarak adlandırılan bölgeye özgü camilerin iç mekânları incelenmiştir. Söz

konusu camiler, iç mekânlarında kullanılan geniş renk skalası, canlı ve derin renk

tonlarıyla öne çıkmaktadır. Bununla birlikte kullanılan bezeme ve motifler de cami

mimarisi dahilinde nadir bir nitelik göstermektedir.

Çalışmada, söz konusu camilerin mekânsal özelliklerini ortaya koymak ve bu

mekanların tanıtımına yönelik öneriler getirmek amaçlanmıştır. Bu nitel araştırmada

veri toplama aracı olarak öncelikle çoklu görsel kaynaklardan yararlanılmış,

beraberinde konunun öznesine değinen yazılı kaynaklardan yararlanılmıştır.

Araştırmanın öznesi olan başlıca camiler Camili Köyü Merkez Camii, Maral

Köyü İremit Camii, Kayalar Köyü Camii ve Muratlı Köyü Camii’dir. Bu çalışmada,

Nigali Vadisi cami iç mekânlarının otokton kültürün ürünü olduğu ve Acara Bölgesi

camileri (Batum Orta Camii, Ghorjomi Camii, Dghvani Camii, Chvana Camii,

Khokhna Camii, Tskhmorisi Camii ve Khelvachauri’de bulunup eski bir camii olan

Machakhela Tarihi-Etnografik Müzesi) ile iç mekânda renk kullanımı, motif ve

malzeme gibi özellikler bakımından benzer özellikler gösterdiği tespit edilmiştir.

Söz konusu camilerin geniş renk skalası, incelenen bölgede yer alan tekstil

ürünlerinde; benzer renk ve tonlarıyla yerel giyimde de görülmüştür. Araştırmada,

bu gizli kalmış bölge ve yerel cami mimarisinin tanıtımına yönelik veriler ortaya

konmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Camii, İç Mekan Tasarımı, Görsel İletişim.

Page 38: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

38

KAMU KURUMLARI, SOSYAL MEDYA VE TURİZM:

DOKA BÖLGESİ VALİLİKLERİNİN TURİZME YÖNELİK

TWİTTER MESAJLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Şule Yüksel ÖZMEN

(Doç. Dr. /Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Mehmet Emir YILDIZ

(Arş. Gör. /Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

“Bacasız sanayi” olarak adlandırılan turizm, var olan doğal, tarihi ve kültürel

kaynaklardan faydalanılarak yapılan bir faaliyettir. Doğu Karadeniz Kalkınma

Ajansı (DOKA) bölgesinde yer alan iller, özellikle 2000’li yıllarla birlikte yerli

turistin ilgisini çekmiştir. Son birkaç yılda da başta Trabzon, Rize olmak üzere,

Doğu Karadeniz özellikle Körfez ülkelerinden gelen turistlerin dikkatini

çekmektedir. “Arap turizmi” olarak adlandırılan turizm faaliyeti, son birkaç yılda

Doğu Karadeniz’de özellikle Trabzon özelinde büyük gelişmeye göstermiştir.

Turizmde yatırım, tanıtım ve denetleme sacayağında sorumlu merciler merkezi

hükümet ve tayin edilen yerel yönetimlerdir. Hizmete yönelik yatırım ve faaliyetler

açısından da faaliyettin gerçekleştiği yerel halk sorumluluk taşımaktadır. Turizme

yönelik yapılan çalışmalara bakıldığında; genellikle tanıtım ve destinasyon çekiciliği

bağlamında çalışmalar olduğu görülmektedir. Yerel halkın nasıl ve ne şekilde iyi

hizmet vereceği de çalışma konuları içinde yer almaktadır. Yerel yönetimlerin

turizm konusunda yerel halkı nasıl ve ne şekilde bilgilendirdiği üzerine çalışmalar

mevcut değildir. Diğer deyişle turizm konusunda “yerel yönetimler yerel halkı

yeterli derecede bilgilendiriyor mu?” sorusu cevap bekleyen bir sorudur. Yerel

yönetimler son yıllarda çalışmalarından haberdar etmek, kamu ile etkileşimde

bulunmak amacıyla sosyal medyayı etkin şekilde kullanmayı başlamışlardır.

Özellikle Valiliklerin, Twitter üzerinden iletişim faaliyetleri gerçekleştirdikleri

görülmektedir. Bu çalışmada; DOKA bölgesindeki Valiliklerinin Twitter

hesaplarından paylaşılan turizm yönelik mesajlar analiz edilecektir. Bu çerçevede

destinasyon çekiciliğine yönelik yer alan mesajların içeriği, yerel halka turizm

sezonuna verilen mesajların olup olmadığı, varsa niteliği tartışılacaktır. Söz konusu

valiliklerinin resmi hesapları, turizm sezonunun başlangıcı olarak sayılabilecek

Hazirandan Eylül ayına kadar 2017 yılı içinde incelenecektir.

Anahtar Sözcükler: DOKAP, sosyal medya, twittwr mesajı, valilik

Page 39: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

39

TOURİSTİC PRODUCT DİVERSİFİCATİON WİTHİN THE

CONTEXT OF ECOTOURİSM: THE EXAMPLE OF ARTVİN

PROVİNCE/ŞAVŞAT DİSTRİCT

Hilal SURAT

(Yrd. Doç. Dr./Artvin Çoruh Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Protect natural resources for future generations while meeting the needs of

this day and to leave a better environment for tourism activities is defined as

sustainability and with this, nature-based activities increased and alternative tourism

types have emerged which emphasize on the value of nature. Additionally demands

of tourism vary worldwide. This variance in travel and vacation preferences of

communities provides a tendency to different types of tourism. One of these types of

tourism is ecotourism.

Ecotourism as an alternative tourizm, appeared in 1980’s and became one of

the most developing subsector of tourism industry. Ecotourizm is an activity which

is especially proper to natural and cultural areas. While, it provides the knowledge

and experiences of the tourists’ because of its informative form, also improves the

socioeconomic well-being of the local community and has many benefits to

conserve the natural and cultural areas.

At the same time ecotourism is an alternative kind of tourism and also an

alternative source of income for rural areas. Ecotourism plays an importance role at

revival of the national economy, ensuring the development and promotion of the

country in the international arena. At the same time, it has different significances at

the development of the region, positive change of socio-cultural indicators, increase

of employment and supply of additional income.

Artvin province, which is one of the tourist feature of the Blacksea region, is

an important tourist city with being the cradle of many civilizations in the history

and natural beauty 71 km away from this city and waiting to be discovered town of

Şavşat is a tourism resource with its history and natural attractions. In this study,

known cittaslow city, within the scope of Şavşat ecotourism values, we attempt to

draw attention to tourism resources, to evaluate them in tourism phenomenon and to

demonstrate its tourism strategy.

Keywords: Blacksea region Artvin, Şavşat, ekoturizm

Page 40: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

40

BULUT CBS TABANLI DOĞA TURİZMİ YÖNLENDİRME VE BİLGİ

SİSTEMİ

Şevket BEDİROĞLU

(Ars. Gör./Karadeniz Teknik Üniversitesi/ [email protected])

Volkan YILDIRIM

(Doc. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Dünya genelinde doğa turizmi ve eko-turizm bölgelerine olan ilgi giderek

artmaktadır. Ülkemizdeki Doğu Karadeniz bölgesi, yaylaları, gölleri ve diğer doğal

güzellikleri ile turistler açısından önemli cazibe merkezleri arasındadır. Fakat

turistlerin bu konuda en çok ihtiyaç duydukları hususlardan birisi turizm

destinasyonları hakkında internet üzerinden çevrimiçi (online) bilgi içeriği, görseller

ve videolardır. Ayrıca çevrimiçi sistemler sayesinde gitmek istedikleri tesisler

aradığında kolayca rota oluşturup ulaşım planlarını da dahil ederek günlük planların

yapılması gerekmektedir. CBS alanında günümüzün internet fenomeni Bulut CBS’

dir. Kullanım kolaylıkları, ekonomik oluşu ve hızlı çalışması internet hizmetlerine,

Bulut CBS’ yi önemli bir araç durumuna getirmiştir. Sadece masaüstü değil, tablet,

telefon ve diğer akıllı cihazlardan da turistik destinasyonların bilgilerine erişim

mümkün olabilmektedir. Bu çalışmada Trabzon ilinin civarındaki Doğa Turizmi

destinasyonları için yönlendirici bilgi sistemi oluşturulmuş, sistem görsel, yazı ve

videolar ile zenginleştirilmiştir. İli turistik amaçlı ziyaret eden kişilerin kullanımına

sunulmuştur. Sadece bilgi sistemi değil yönlendirici analiz fonksiyonlarını da

internet üzerinden sunan bu sistem sayesinde turistler doğal cazibe merkezlerini

ziyaret etmek istediklerinde konumsal sorgu ve analizlerini yapabilmekte

seyahatlerini planlayabilmektedir.

Anahtar Kelimeler: Doğu Karadeniz, doğa turizmi, Bulut CBS

Page 41: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

41

DAĞ VE YAYLA TURİZMİNİN

DOĞU KARADENİZ TURİZMİ İÇİN ÖNEMİ

Mehmet ZAMAN

(Prof. Dr./Atatürk Üniversitesi/[email protected])

Salih BİRİNCİ

(Yrd. Doç. Dr./Atatürk Üniversitesi/[email protected])

Çağlar Kıvanç KAYMAZ

(Arş. Gör./Atatürk Üniversitesi/ckkaymaz@ atauni.edu.tr)

ÖZET

Dağ ve yaylalar, Doğu Karadeniz turizmi için birkaç nedenden dolayı

önemlidir. Bunlardan birini, ülke ekonomisi içinde turizm sektörünün geliştirilmesi,

bölgelerin doğal, kültürel ve sosyal kaynaklarını devreye sokarak, bölge özellikleri

ile uyumlu şekilde yerinde değerlendirilmesi, bölge ve ülke kalkınmasına kısa

sürede daha hızlı katkı sağlaması oluşturur.

Diğerini, günümüzde dünya turizminde en fazla talep, kıyı turizmine

olmasına rağmen, bu bölgede coğrafi şartların yeterince elverişli olmamasından

dolayı deniz (kıyı) turizminin arzu edilen düzeyde gelişememesi teşkil eder. Bunda

özellikle bölgenin iklim şartları yanı sıra kıyı kesiminin jeomorfolojik özellikleri

yanı sıra beşeri müdahaleler önemli rol oynamaktadır.

Bir başkasını da, bölge dağ ve yaylalarının alternatif turizm bakımından çok

büyük bir potansiyele sahip oluşu meydana getirir. Bu bağlamda şüphesiz alternatif

turizmi ortaya çıkaran unsur, doğal ve beşeri özellikleridir ki, bölgede bu bakımdan

büyük potansiyel mevcuttur. Gerçekten de, sahip olduğu doğal ve kültürel kaynaklar

nedeniyle, önemli çekicilikleri olan Doğu Karadeniz bölümünü; dağ (doğa

yürüyüşü/trekking, kaya ve zirve tırmanışı) ve yayla turizmi başta olmak üzere, kış

turizmi, termal turizm, kültür turizmi, kırsal turizm (tarım ve çiftlik turizmi), kamp

ve karavan turizmi, av turizmi, botanik turizmi, akarsu turizmi (sportif olta

balıkçılığı, kano ve rafting), kongre turizmi, mağara turizmi, yaban hayatı ve kuş

gözlemciliği (ornito-turizm) olmak üzere, rafting, heliski, fotoğrafçılık (foto safari),

dağ bisikletçiliği, yamaç paraşütü, atlı doğa yürüyüşü, film-belgesel yapımı, bilimsel

araştırmalar ve eğitim kampları gibi doğaya dayalı çeşitli rekreasyonel etkinlikler

için uygun coğrafi ortamlar oluşturmaktadır. Diğer taraftan yerel mimari tarzın

büyük ölçüde korunduğu, geleneksel kırsal yaşam ortamıyla eko turizm özellikleri

de taşımaktadır. Ayrıca, tarihsel kültürel açıdan çok çeşitli zenginliklere de sahiptir

Bütün bu turizm türleri ve bunlara bağlı yapılan aktiviteler, büyük ölçüde

kırsal kesimde ve çoğunlukla da dağ ve yayla alanlarında gerçekleştirilmektedir.

Ayrıca bunların bir kısmı mevsimsel olmakla birlikte bir kısmı ise yıl boyunca

gerçekleştirilme özelliğine sahiptir. Yıl boyunca yapılanların yanı sıra mevsimsel

olanların aynı sezonda değil, farklı mevsimlerde gerçekleştirilmesi, Doğu Karadeniz

turizmi için son derece önemlidir. Böylece turizmi bütün yıla yayma olanağı ortaya

çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Doğu Karadeniz, alternatif turizm, dağ ve yayla turizmi.

Page 42: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

42

TONYA İLÇESİNİN TURİZM POTANSİYELİ

Mehmet ZAMAN

(Prof. Dr./Atatürk Üniversitesi/[email protected])

Salih BİRİNCİ

(Yrd. Doç. Dr./Atatürk Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Turizmin, gerek ülke ve bölgelerin ve gerekse de ekonomik kaynakları sınırlı

yörelerin ekonomik, sosyal ve ekolojik sorunlarının çözümüne büyük katkılarda

bulunabilecek bir özelliğe sahip olduğu bir gerçektir. Zira turizm ulusal yanında

bölgesel veya yöresel düzeyde hem doğrudan hem de dolaylı birçok ekonomik fayda

sağlamaktadır. Bu bağlamda doğrudan sağladığı yararlar arasında; bölgesel ve

yöresel ekonominin gelişmesine olan katkısı, turizme yönelik yeni iş ve ticaret

sahalarının kurulması, istihdam sağlaması, yerel halkın gelirinin artmasına paralel

olarak yaşam standardını yükseltmesi, yerel idarelerin artan gelirlerine paralel olarak

altyapı hizmetlerinin gerçekleştirilmesi veya kalitesinin arttırılması bulunur. Dolaylı

etkileri ise; başta yörede yetişen tarım ürünleri ve hayvancılık üzerindeki çoğaltan

etkisi, el sanatları, bazı yarı mamul ve mamul ürünlerin üretilmesi şeklinde

sıralanabilir. Bütün bunlar Tonya ilçesi gibi, ekonomik anlamda geri kalmış veya

yeterince gelişememiş olan yörelerin kalkınması açısından büyük önem

taşımaktadır.

Bu amaçla, Tonya ilçesi turizm potansiyeli belirlenirken çekicilikleri yanı

sıra arzın özellikleri ile turizm alanındaki gelişmeleri göz önünde bulundurmak

gerekir. Turizm açısından son derece önemli olan bu husus, son dönemlerde

turistlerin istek ve ihtiyaçlarının sürekli bir değişim ve artış içinde olması sebebiyle

giderek daha fazla önem kazanmaya başlamıştır. Neticede turistler son yıllarda

Tonya gibi, doğal ve beşeri çekicilikleri bakımından önem arz eden yörelere

yönelmeye başlamış ve alternatif turizm diye bilinen pek çok yeni turizm çeşidinin

ortaya çıkmasına neden olmuşlardır.

Bu bağlamda son birkaç yıldır turizm ile gündeme gelen Tonya ilçesi,

kendine özgü doğal, sosyal ve ekonomik yapısı göz önüne alındığında, turizmin

gelişmesi için pek çok yerli ve yabancı turistin de aradığı, doğal ve kültürel

çekiciliklerden oluşan önemli alternatif kaynaklara sahiptir. Özellikle bozulmamış

doğal ortamları yanı sıra kırsal yaşam biçimi, geleneksel köy ve yayla yaşamı,

yöresel meskenleri, örf ve adetleri, bahçe ve tarla tarımı, yabancı turistlerin ilgisini

çekecek potansiyel kaynaklardan sadece birkaçıdır. Bu yönüyle de; dağ ve yayla

turizmi, kırsal turizm, çiftlik turizmi, av turizmi, botanik turizmi, kamp turizmi, kış

sporları yanı sıra jeep safari, dağ bisikleti, atlı doğa yürüyüşü, çim kayağı,

orienteering (yön bulma, tayini), kaya tırmanıcılığı, belgesel çekimleri ve piknik

olanakları gibi çok sayıda turizm çeşidi ve aktivitesi için uygun ortamlara sahiptir.

Anahtar Kelimeler: Tonya, turizm, dağ ve yayla turizmi.

Page 43: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

43

ARTVİN’DE KIRSAL MİMARİ MİRASIN

KIRSAL TURİZM AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Zehra EMİNAĞAOĞLU

(Yrd.Doç.Dr./Artvin Çoruh Üniversitesi/[email protected].)

ÖZET

Artvin Karadeniz’in en doğusunda, Doğu Karadeniz Bölgesinde yer

almaktadır. Doğu Karadeniz Dağları üzerinde yer alan Artvin’in doğusunda

Ardahan, güneyinde Erzurum, batısında Rize, kuzeybatısında Karadeniz, kuzeyinde

Gürcistan Cumhuriyeti yer almaktadır. Kuzeybatısında ise Karadeniz ile

sınırlanmıştır. İlin yüzölçümü 7.436 kilometrekaredir. Artvin, arazi bakımından

genel olarak dağlıktır. İlin Arhavi ve Hopa ilçeleri, Karadeniz ile denize paralel

uzanan Doğu Karadeniz Dağları arasında kalan dar bir düzlük alan üzerine

kuruludur. Kıyıdan iç bölgelere doğru gidildiğinde arazinin birden yükseldiği

görülür.

Farklı kültürleri kesiştirdiği coğrafyası ve doğası ile Artvin’de özgün bir

kırsal mimari miras bulunmaktadır. Bölgede kırsal mimari, bulundukları coğrafyanın

iklim yapısı ve yerel yapı malzemelerini kullanma geleneği ile birleşmiş zengin bir

yapı çeşitliliğine sahiptir. Ahşap ve taş yığma sistemler, ahşap iskeletli sistemler gibi

geleneksel yapım sistemlerinin tümünü bir arada görmek mümkündür. Kıyıdan iç

kesimlere gittikçe doğadaki ve kültürel yapıdaki değişim ve çeşitlilik kırsal

mimaride de görülmektedir. Karadeniz ile sınır olan Arhavi’de dolgu sistemler,

Erzurum ile sınır olan Yusufeli’nde taş yapıların özgün örnekleri, Şavşat’ta ahşap

mimarinin en güzel örnekleri bulunmaktadır. İl’in farklı coğrafya ve kültürlere sahip

ilçelerinde kır mimarisi de çeşitlenmektedir. Kırsal kültürün izlerini taşıyan kır

yapılarının doğal çevre ve birbiriyle gösterdiği uyum peyzajda eşsiz güzel görüntüler

sergilemektedir. Söz konusu yapı ve alanlarda yaşayan gelenek ve görenekler, özel

geleneksel üretimler gibi mekânın ruhunu oluşturan değerler yaşama derinlik ve

zenginlik katmakta; geleceğin şekillenmesinde toplumlara rehber olabileceği gibi

önemli bir turizm potansiyeli oluşturmaktadır.

Bu çalışmada amaç Artvin’in kırsal mimari potansiyeli verilerek, kırsal

turizme katkısını değerlendirmektir. Çalışmada kırsal turizmde, kırsal mimarinin

nasıl ve ne ölçüde değerlendirilebileceği tartışılacaktır. Maalesef günümüzde kırsal

mimari farklı etkiler altında tahrip olmakta, hatta yok olmaktadır. Turizm ve

Turizmin yerel halka katkıları planlandığında bu süreç değişebilir mi? Türkiye’de

kırsal yerleşmeler turizm ve sürdürülebilirlik pratiğinin nasıl gerçekleştirildiği

bilinen örnekler üzerinden, incelenecektir. Değerlendirmeler gerek arazide elde

edilmiş, gerekse belediye, turizm müdürlüğü gibi kamu kuruluşlarından elde edilen

veriler üzerinden yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler: Kırsal mimari, Kırsal turizm, Sürdürülebilir turizm,

Artvin.

Page 44: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

44

SOSYAL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ÇERÇEVESİNDE

KATILIMCI TURİZM PLANLAMASI: GÜMÜŞHANE ÖRNEĞİ

Serap AKDU

(Arş. Gör. Dr./Gümüşhane Üniversitesi)

Uğur AKDU

(Yrd. Doç. Dr./Gümüşhane Üniversitesi)

ÖZET

Turizm sektörü, ülkelerin ekonomisine önemli bir katkı sağlayan ve sürekli

gelişen bir sektördür. Turizm konusunda tartışmalar ve turizm etkileri de genellikle

turizmin ekonomik boyutuyla ele alınmaktadır. Ekonomik etkileriyle birlikte olumlu

ve/veya olumsuz diğer etkileri de özellikle sürdürülebilirlik yaklaşımı ile birlikte

turizm araştırmalarının da gündeminde yer almaya başlamıştır. Sürdürülebilirlik

konusu turizm araştırmalarına ‘sürdürülebilir turizm’ olarak yansımış olup özetle,

mevcut turizm arzlarının planlı ve etkili bir şekilde en az zararla kullanılmasını ve

mevcut kaynakları, gelecek nesillerin de kullanabilecek şekilde değerlendirilmesini

kapsamaktadır. Bu kapsamda sürdürülebilir turizm yaklaşımı doğrultusunda, planlı

turizm gelişim modelleri önerilmektedir. Önerilen modellerde turizmin ekonomik ve

çevresel boyutuyla birlikte yerel değerlerin, gelenek ve göreneklerin, bölge halkının

sosyal yaşantısı ve alışkanlıklarının da ele alınması her açıdan sürdürülebilir bir

turizm modeli olacaktır. Sürdürülebilir kalkınma konusu insan ve çevre üzerine

odaklanmakta olup turizm kapsamında değerlendirildiğinde çevrenin korunması ve

ekonomik kalkınma kadar merkezinde insanın olduğu sosyal kalkınmanın da önemli

olduğu söylenilebilir. Turizm literatüründe genellikle sürdürülebilirliğin çevresel

boyutu ön plana çıkarılmaktadır. Sürdürülebilirlik konusunun çevresel boyutu

ekosistemin dengesi için önemli bir gereksinim olmakla birlikte toplumsal dengenin

sürdürülebilirliği için sosyal sürdürülebilirlik konusu önem arz etmektedir. Bu

bağlamda özellikle kent planlamacılığı, mimarlık alanlarında sıklıkla çalışılan

‘Sosyal Sürdürülebilirlik’ konusu önem arz etmektedir. Bu kapsamda araştırmanın

amacı sosyal sürdürülebilirlik çerçevesinde katılımcı turizm planlamasının

Gümüşhane ili özelinde tartışılması ve bölge paydaşlarının turizm planlamasında

nasıl dahil edilebileceğini ortaya çıkarmaktır.

Bu doğrultuda, çalışmanın tam metninde sosyal sürdürülebilirlik konusunun

turizm sektörüyle ilişkisini tartışmak ve bu kapsamda katılımcı turizm planlaması

konusunda turizmin henüz başlangıç aşamasında olduğu Gümüşhane ilinde neler

yapılabileceği, paydaşların planlama sürecindeki rolü ve bu sürece iştiraki

konusunda neler yapılabileceği konusunda öneriler sunulması planlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Gümüşhane, turizm, çevre, sosyal yaşam

Page 45: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

45

DOĞA TURİZMİ VE ZİGANA DOĞA OKULU UYGULAMALARI

Savaş AYDIN

(Zigana Doğa Okulu/ZDO Başkanı/[email protected])

ÖZET

Ülkemizde gerçekleştirilen turizm yatırımları incelendiğinde güneş, deniz ve

kum birlikteliğinden açığa çıkan sahil turizmi ön plana çıkmaktadır. Fakat dünya

genelindeki turizm yatırımları incelendiğinde, gelişmiş ülke vatandaşlarının

gelişmekte olan ülkelerin alternatif turizm kaynaklarına yöneldikleri

gözlemlenmektedir. Doğa turizm türleri, dünyanın önemli turizm seçenekleri

arasında yer almaktadır. Gelişmekte olan bir bölgede yer alan Zigana coğrafyasının

kalkınması, sürdürülebilir doğa turizmi ve alternatif turizm yatırımlarına bağlıdır.

Zigana coğrafyasının içine aldığı Doğu Karadeniz Dağları, sahip olduğu jeolojik ve

ekolojik imkanlar ile kuzeyi ve güneyi arasındaki iklim farklılığı ve buna bağlı

endemizim, yüksek fauna ve flora, zengin biyoçeşitliliği ile ülkemizin korunan

alanlarına dahil edilmesi gereken nadir doğa alanlarındandır. Doğa turizmi

potansiyeli ile bu bölgenin çekim merkezlerinden olan, Zigana Dağı ve Kurum

(Kromni) Vadisi’ni altyapısı planlaması olmadan yapılan bilinçsiz turizm yatırımları

tehdit etmeye başlamıştır. Bu tebliğ, Zigana Dağı, Karaca Mağrası, Cehennem

Vadisi Kanyonu, Kurum- İmera antik kenti ve maden ocakları, zengin biyoçeşitlilik

barındıran eşsiz güzelliklere sahip bu alanların korunması gereken alanlar olarak

tescil edilmelerini öne sürmektedir. Doğa turizmi konusunda koruma ve kollanma

dengesini esas alan sürdürülebilir çalışmalarla yöre halkının bilinçlendirilmesine

yönelik olarak, kamu, sivil toplum kuruluşlarıyla birlikte Zigana köyü içerisindeki

tarihi ilkokul, Zigana Doğa Okulu’na dönüştürülmüştür. Bu okul içerisinde bitki

müzesi (herbaryum) oluşturularak ziyaretçilere açılmak suretiyle bölgenin

biyoceşitlilik envanterinin çıkartılması çalışmalarına öncülük edilen çalışmalara yer

verilmiştir. Yapılan incelemeler sonucunda, Gümüşhane Elması Müzesi, botanik

parkı çalışmaları ve farkındalık projeleri ile birlikte Coğrafyada bulunan dokuz adet

nadir bitkinin tüm dünya için önem arz ettiği ve bu potansiyelin değerlendirilmesi

gerektiği, doğa severlerle birlikte düzenlenen doğa kampları ve eğitimlerinin önemli

ölçüde ekolojik okur yazarlık gelişimi sağladığı, bölgede bulunan potansiyeli

yüksek, tarihi ve turistik yolların ve rotalarının belirlenme çalışmaları bölge

turizmine fayda sağlayacağı kanısına varılmıştır. Ayrıca soyut ve somut kültür

varlığı olan Lames Şenlikleri’nin ayrı bir turizm destinasyonu olarak

değerlendirilmesi halinde bölgedeki ekoturizme ekonomik katkı sağlanabileceği ve

bölgenin doğal güzellikleri ile biyoçeşitliliğine dikkat çekebilmek için yapılan

Ulusal Foto Kamplarının bölge turizminin tanıtımı için önemli bir potansiyel olduğu

görülmektedir. Bu tür çalışmaların desteklenmesi halinde büyük katma değerler

yaratacağı sonucuna varılmıştır. Bu çalışmada bölgede doğa turizmine ve alternatif

turizme dayalı kalkınma için yapılması gerekenler ve Zigana Doğa Okulu’nun

Zigana coğrafyasına sosyal ve ekonomik açıdan yaptığı katkıları irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Turizm Pazarlaması, Doğa Turizmi, Zigana Köyü

Page 46: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

46

YETİŞMİŞ PERSONEL SAYISINDAKİ YETERSİZLİĞİN YÖNETİM

AÇISINDAN ORTAYA ÇIKARDIĞI ZORLUKLAR: SAMSUN ÖRNEĞİ

Ruhan BAYRAK

(Yüksek Lisans Öğrencisi/Ondokuzmayıs Üniversitesi/[email protected])

Yetkin BULUT

(Doç. Dr./Ondokuzmayıs Üniversitesi/[email protected]

ÖZET

Turizm sektöründe işletmelerin en önemli temsilcileri çalışanlardır.

İşletmelerin kaliteli hizmet verebilmesi, gelişmesi ve verimli çalışması için nitelikli

personele ihtiyaçları vardır. Turizm işletmelerinde yeni müşteriler kazanmak, karı

artırmak ve piyasada etkin konuma gelebilmek için işgücü kalitesini artırmak

gerekmektedir. Turizm bir hizmet sektörüdür ve bu sektörün başarısını sağlamak

doğrudan nitelikli personel ile sağlanacaktır. Turizm işletmeleri yönetimleri

öncelikle turizm eğitimiyle ilgilenmelidir. Turizm sektöründe faaliyet gösteren

küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin maliyeti artıracağı düşüncesiyle daha çok

eğitimli personel yerine tecrübesiz personel istihdamı sağlanmaktadır. İşletmeler

açısından külfet gibi görünse de aslında işletmenin kalitesini olumsuz

etkilemektedir. İşletmeler profesyonellikten ziyade kendi fikirleri ile başarı sağlama

yoluna gitmektedir. Turist çeşitliliğinin arttığı dönemlerde müşteri isteklerine cevap

verilememektedir. Tiyader modeline göre yetişmiş personelin istihdam edilmesini

sağlayacak çalışmalar yapılmıştır. Bu modelde, Turizm Personeli Meslek Yasasını

çıkararak yeni bir turizm personeli sistemi işleyişi önerilmiştir. Yetişmiş personel

eksikliğinden dolayı işletmeler hedeflerine ulaşmakta zorluk çekmektedir. Bu

yönetimsel açıdan sıkıntılara neden olmaktadır. Bu araştırmanın amacı turizm

işletmelerinde çalışmakta olan eğitilmiş çalışanlar ile ilgili değerlendirmeleri

araştırmak ve yetişmiş personel eksikliğinin yönetime yaşattığı zorlukların

incelemesini yapmaktır. Bu çalışma sonunda faaliyetlerini sürdürmekte olan turizm

işletmelerindeki kalifiye personel eksikliği nedeniyle ortaya çıkan yönetimsel

sorunlar ele alınmıştır. Sorunların tespiti için 4-5 yıldızlı otellerin genel müdürleriyle

derinlemesine mülakat gerçekleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Samsun, turizm, yetişmiş eleman, işletme

Page 47: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

47

SÜRDÜRÜLEBİLİR TURİZM İÇİN

BEŞİKDÜZÜ SAKİN ŞEHİR OLMALI (MI?)

Ersin BURNAZ

(Öğr.Gör.Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected]

ÖZET

Beşikdüzü ilçesinde yapımı devam eden teleferik ve otel inşaatlarının,

tamamlandıklarında ilçenin turizm yoğunluğunu arttırması beklenmektedir. Ancak,

bu yoğunluğu kaldıracak yeterli alt ve üst yapı olanaklarına sahip olmaması ilçenin

turizminin sürdürülebilirliğini tartışılır kılmaktadır. Ordu ilindeki teleferiğin bu ilin

turizmine katkı sağlaması, Beşikdüzü için örnek olabilir. Ancak, Ordu’nun bir il

olması dolayısıyla alt ve üst yapı olanaklarının daha fazla olması, Beşikdüzü

ilçesinin sürdürülebilir turizm çalışmalarına önem vermesini gerektirmektedir. Bu

çalışmada, Beşikdüzü ilçesinin turizminin geleceği sürdürülebilirlik açısından

tartışılması ve “Sakin Şehir” yaklaşımının ilçeye olası katkılarının incelenmesi

amaçlanmıştır. Teorik olarak ikincil kaynakların incelendiği çalışmada ayrıca

Beşikdüzü ilçesinin turizm potansiyeli ile sakin şehir kriterleri karşılaştırılmıştır.

Teleferik ve otelin faaliyeti geçmesinden sonra, mevcut alt ve üst yapı olanaklarının

ciddi oranda iyileştirilmemesi halinde, gerçekleşmesi kuvvetle muhtemel olan

turizm yoğunluğunun kaldırılamaması, ilçenin turizminin sürdürülebilirliğini

olumsuz etkileyeceğinden Beşikdüzü sakin şehir olmalıdır sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Sakin Şehir, Sürdürülebilir Turizm, Şehir Pazarlaması,

Destinasyon Pazarlaması, Turizm Pazarlaması.

Page 48: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

48

ORDU–BOZTEPE’NİN TURİZM-REKREASYON POTANSİYELİ VE

BOZTEPE’NİN KENT İMAJINA OLAN KATKISI

Murat YEŞİL

(Yrd. Doç. Dr./Ordu Üniversitesi/[email protected])

Kübra Nur BEYLİ

(Peyzaj Mimarı/Ordu Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Turizm, dünyada hızlı gelişen ve her gün yeni alanların keşfedilmesi ya da

keşfedilmiş alanların değerlendirilmesiyle çeşitliliği artan çok dinamik bir sektördür.

Ulaşım çeşitliliği, internet erişimi, insanların yeni yerler keşfetme isteği,

ulaşılabilirlik ve refah düzeyinin artması ülkemizde turizm hareketliliğini artırmıştır.

Teknolojik gelişmeler, hızlı nüfus artışı ile paralelinde gelen hızlı ve çarpık

kentleşme gibi birçok olumsuzluk kentlerde çevresel ve görsel kalitenin bozulmasına

neden olmuştur. İnsanlar bu tür olumsuzluklardan uzaklaşmak ve doğaya duydukları

özlemi gidermek adına rekreasyon amaçlı olarak doğal alanlara gitme eğilimi

göstermeye başlamışlardır. Karadeniz Bölgesi’nde Boztepe’nin eteklerinde yeşil ve

mavinin buluştuğu bir yerde kurulu olan Ordu kenti; doğal güzellikleri, tarihi ve

turistik yerleri ile zengin doğa turizmi potansiyeline sahip bir yerleşimdir. Deniz

seviyesinden 450 m. yükseklikte bulunan Boztepe; kent merkezine olan yakınlığı,

sahip olduğu hakim manzarası, ulaşım kolaylığı ve kırsal turizm potansiyeli ile

bölge halkının ve turistlerin yoğun ilgisini çeken doğal bir alandır.

Bu çalışma kapsamında; Ordu Boztepe’nin turizm ve rekreasyon potansiyeli

ile Boztepe’nin kent imajına olan katkısı incelenmiştir. Boztepe’nin rekreasyon

potansiyelini belirlemek için Gülez (1990) tarafından ülkemiz koşullarına uygun

olarak geliştirilen orman içi ve açık hava alanlarının rekreasyon potansiyelinin

belirlenmesine imkan veren yöntem kullanılmıştır. Çalışma sonucunda Boztepe’nin;

Peyzaj Değeri 25, İklim Değeri 20, Ulaşılabilirlik 18, Rekreatif Kolaylık 16 puan

almış olup, bu değerlerin toplamı ile elde edilen Rekreasyon Değeri ise %79 olarak

bulunmuştur. Yöntemin ortaya koyduğu değerlendirme kriterleri ışığında rekreasyon

potansiyeli “çok yüksek” olarak tespit edilmiştir. Ayrıca tesadüfi örnekleme tekniği

kullanılarak 100 kişi ile birebir yapılan anket çalışması ile Boztepe’nin kent imajına

katkı sağlayan bir unsur olduğu tespit edilmiş ve alana yönelik SWOT analizi

uygulanarak, alanın güçlü-zayıf yönleri ile fırsatlar ve tehditleri ortaya konulmaya

çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Ordu, Boztepe, Turizm, Rekreasyon, Kent imajı

Page 49: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

49

TURİZMDE DİJİTAL ÇAĞA DÖNÜŞÜMÜN OTEL İŞLETMELERİ

ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: SAMSUN 5 YILDIZLI OTELLERE YÖNELİK

BİR UYGULAMA

Nurşah ERGUN

(Yüksek Lisans Öğrencisi/Samsun Ondokuz Mayıs

Üniversitesi/[email protected])

Yetkin BULUT

(Doç.Dr./Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Teknolojinin günlük hayatımıza ve iş hayatına kanalize olması gün geçtikçe

artmaktadır. Bu nedenle birçok şirket sektörel değişime ayak uydurmak için birtakım

yenilikler yapmaktadır. Bu yenilikler ile kendi ekosistemini oluşturan şirketler

analog uygulamalardan dijital uygulamalara geçerek dijitalleşme yolunda emin

adımlarla ilerlemektedir. Dijitaleşme; üretim standartlarından hizmet dağılımına

kadar işletmenin tüm süreçlerini değiştirmektedir. Küreselleşen dünya ile birlikte

turizm sektöründe meydana gelen dijitale dönüşün sektörel etkileri bu çalışmanın

amacını oluşturmaktadır. Bu amaç doğrultusunda Samsun ilinde yer alan 5 yıldızlı

oteller ile araştırma planlanıp fırsat ve tehditler Swot analizi ile sunulmaktadır.

Verileri toplamada nicel araştırma yöntemlerinden anket uygulamaya yer verilmiştir.

Bu yöntemler ile elde edilen bulgular; sosyal medya iletişiminin kolay, ucuz esnek

gerçekleşmesi ve hedef kitlenin aktif şekilde sosyal medya kullanıyor olması turizm

sektörünün dijitalize olmasını zorunlu hale getirmiştir. Buna ek olarak Turizmde

nesnelerin interneti uygulamaları, ınternet of thıngs (IOT) ile akıllı otel odaları, akıllı

bileklikler, akıllı bavullar gibi birçok tehdit unsuru otel işletmelerinde dijitale

dönüşe teşvik etmektedir. Araştırma bulgularına yönelik çıkarımlar ve anketler

metnin bütününde yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler: Samsun, turizm, 5 yıldızlı otel, dijital çağ

Page 50: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

50

DOĞU KARADENİZ ŞEHİRLERİNİN MARKA KENT KİŞİLİKLERİNİN

BELİRLENMESİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Erdem TAŞDEMİR

(Doç. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Emre Ş. ASLAN

(Yrd. Doç. Dr./Gümüşhane Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Ulaşım ve iletişim teknolojilerinin geliştiği günümüzde serbest piyasa

ekonomisinin de etkisiyle ortaya çıkan yoğun rekabet ortamı geleneksel anlayışları

kökten değiştirmiştir. Artık bir değere sahip olmak veya bir ürün üretmek rekabet

avantajı sağlamamaktadır. Bunun yerine duygulara odaklanan ve zihinde inşa edilen

soyut bir değer olan markalara sahip olmak gerekmektedir. Bu nedenle ürünler,

hizmetler, kurumlar ve hatta destinasyonlar somut olan varlıklarına soyut değerler

ekleyerek onları markalama yoluna gitmektedirler. Bu somut olan varlıklara eklenen

duygular plansız, kendiliğinden oluşmaktan ziyade, işin uzmanları tarafından belli

stratejilere dayalı olarak zihinlerde inşa edilen soyut değerlerdir. Bir markayı var

eden ve onu rekabette avantajlı konuma getiren bu değerleri farkındalık oluşturma,

kişilik ve kimlik yaratma, çağrışım öğelerine, olumlu imaja ve itibara sahip olma,

hedef kitle tarafından bilinme, bağımlılık yaratacak duygu yoğunluğuna sahip olma

olarak sıralamak mümkündür.

İnsani özelliklerin markalara yansıması olarak görülen marka kişiliği, bu

çalışmanın ana konusunu oluşturmaktadır. Üründen ve hizmetten farklı olarak bir

duygudan oluşan markaların sahip oldukları bu kişilik özellikleri onlarla tüketiciler

arasındaki duygusal bağın kurulmasını sağlamaktadır. Böylece markalar tüketiciler

için bir dost, bir arkadaş, bir sırdaş, bir sevgili halini almaktadır. Bu nedenle şehirler

de somut varlıklar olmaktan çıkıp soyut ve duyguya dayanan bir marka kent olmak

istiyorlarsa, bir kişiliğe sahip olmalı ve belirlenen bu kişilik üzerinden hedef

kitleleriyle yani kent sakinleri, turistler ve yatırımcılarla iletişim kurmalıdırlar.

Bunun için öncelikle şehirlerin nasıl bir kişilik özelliği ile algılandıklarının

belirlenmesi gerekmektedir.

Marka kişiliği öğelerinin şehirlere uyarlaması nedeniyle alanında ilk olma

özelliği taşıyan bu araştırma Doğu Karadeniz’de yer alan 6 şehirde (Artvin, Giresun,

Gümüşhane, Ordu, Rize, Trabzon) uygulanmıştır. Deneklere sorulan sorularla bu

şehirlerde ikamet eden bireylerin kendi şehirleriyle ilgili marka kent kişiliği

algılarının ne olduğu belirlenmeye çalışılmıştır. Aaker’ın marka kişiliği ölçeğinin

referans alındığı bu araştırmada, kişilik özelliklerinden bazıları şehirlere uyarlanarak

uygulanmıştır. Anket (Survey) yöntemiyle elde edilen veriler, SPSS programıyla

analiz edilmiştir. Bu analiz sonucunda Doğu Karadeniz şehirlerinin kişilik algıları

ortaya konarak şehirler için marka kent kişiliği önerileri sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Doğu Karadeniz, marka şehir

Page 51: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

51

JEOTURİZM: SÜRDÜRÜLEBİLİR TURİZME DOĞU KARADENİZ

BÖLGESİNDEN ÖRNEKLER

Raif KANDEMİR

(Doç.Dr./ Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi/[email protected])

Fatih KÖROĞLU

ÖZET

Jeoturizm, doğa korumacılığı ile birlikte doğa eğitiminin de yapılabildiği,

ekonomik gelir sağlanabilen, son yıllarda hızla yaygınlaşan sosyal bir faaliyet türüdür.

Jeolojik kaynak değerler (Jeositler) bilimsel ve eğitimsel değer taşımaları yanında görsel

ve kültürel değere de sahiptir. Yerbilimleri açısından önemli olan ve korunması gereken

bu kaynak değerler iyi bir planlama ile değerlendirilerek jeopark alanlarına

dönüştürüldüğünde sosyo-ekonomik kalkınmaya katkı sağlayabilecek doğal

oluşumlardır.

İnsanların turizm anlayışı, ekonomik, siyasal ve teknolojik gelişmelere paralel

olarak, son yıllarda önemli değişimler göstermektedir. İnsanlar, 3S (güneş-kum-deniz)

turizminden çok, artık 3E (heyecan-eğlence-eğitim) turizmini tercih etmektedirler.

Birçok ülke turizm faaliyet planlarını bu doğrultuda yapmakta ve yeni istekleri

karşılamak için planlar oluşturmaktadır. Son yıllarda ortaya çıkan jeoturizm, jeolojik

miras alanlarının korunması, yer yuvarının geçmişini yansıtan izleri ve bu kaynak

değerlerin turizme kazandırılmasına odaklanan jeoparklar içinde gerçekleştirilen

alternatif yeni bir turizm türüdür. Alternatif turizm kavramı, ülkelerin dünya turizminden

daha fazla pay alabilmek amacıyla, rekabetçi ve satılabilir ürünler geliştirme ve buna

ilişkin stratejiler oluşturmaları sonucu ortaya çıkmıştır. Alternatif turizmi teşvik

amacıyla, Turizm Bakanlığı tarafından turizmin çeşitlendirilmesini, turizmin tüm yıla

yayılması ve ülke geneline yaygınlaştırılmasını, çevreye ve kültürel değerlere duyarlı

turizm olgusunun yerleştirilmesini, yerel yönetimler ve halkın turizm ile ilgili kararlara

katılmasını sağlayacak alternatif turizm projelerine hız verilmiştir. Anadolu, geçirmiş

olduğu jeolojik tarihi izleri ve içermiş olduğu jeolojik miras alanlarının zenginliği ile,

potansiyel olarak dünyadaki diğer örneklerle yarışabilecek düzeydedir. Ülkemizde yer

alan birçok jeoturizm objesi (jeolojik, kültürel, tarihi vs.) Milli Parklar bünyesinde çeşitli

statüler içerisinde yer almaktadır. Fakat Milli Parklar Kanununda Jeolojik Miras, Jeopark

veya Jeoturizm terimleri halen yer almamaktadır.

Üzerinde yaşadığımız yer kürenin evrimini anlamak ve koruma önlemleri almak

için doğa ile insan arasındaki koruma-kullanma dengesinin sağlanması ve sürdürülebilir

kalkınmanın oluşturulması gerekmektedir. Doğu Karadeniz Bölgesindeki jeopark

potansiyeline sahip bölgelerin ve yakın civarlarında yer alan doğal ve kültürel öğelerin

fark edilmesi, korunması ve jeoturizm gibi sosyal faaliyetlerin geliştirilmesinin

sağlanması, yerel ekonomi ve yerel istihdamı geliştirmede destek ve teşvik olabilecektir.

Bu çalışmada Doğu Karadeniz Bölgesi’ndeki; Sürmene Ağaçbaşı Turba

Bataklıkları (Trabzon), Çal-Camili Tabiat Parkı (Trabzon), Kurum Vadisi (Gümüşhane),

Kuzalan Tabiat Parkı (Giresun) ve civarındaki jeoturizm potansiyeline sahip alanların

jeolojik, bilimsel ve jeomorfolojik özelliklerinin analizi ile jeoturizm ve sürdürülebilir

turizm açısından değerlendirilmesi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Jeoturizm, jeopark, sürdürülebilir turizm, Doğu Karadeniz

Bölgesi

Page 52: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

52

TRABZON’UN BATISINDA EŞSİZ BİR DESTİNASYON TONYA

KUMYATAK EKOLOJİK TURİZM PROJESİ

Muhittin İNCE

(İç Mimar/TMMOB İçmimarlar Odası/[email protected])

ÖZET

Kumyatak Vadisinin Doğal Kültürel değerlerini Uzungöl ve Ayder özelinde

yapılan yanlışları tekrar etmeden, kitle turizminin olumlu yanlarından yararlanarak

tasarlamak, doğal ve kültürel dengeye adapte edilecek özgün turizm ürünleri

geliştirebilmek ve bölgenin özgün kimliği olan yerel mimarisini, lokal kültürünü, koruma

ilkesiyle vadi genelinde tespit edilen 350 civarında geleneksel mimari tarzı yansıtan

evlerin özgünlüğünü bozmadan üst gelir ve kültür guruplarının konfor şartlarına hitap

edecek biçimde ev pansiyonu olarak tasarlanması, tarım ve hayvancılık alanındaki

üretimin sürdürülebilirliğini sağlaması, yöreyi ziyaret edecek turistlerin kalış süresinin

artırılması amacıyla tarihi yayla göç yolu ve yakın bölgelere yürüyüş rotaları, çim

kayağı, kaya tırmanışı, yamaç paraşütü alanlarının oluşturulması, tarımsal ürünlerin

farkındalığının artmasına için patates, mısır, tereyağı ve peynir çeşitlerinin tanıtılmasına

yönelik festivaller oluşturmaktır.

Doğu Karadeniz bölgesinde her vadide yaşayan farklı kültürler köyden kente göç

ile kaybolmaktadır. Yaşadığımız süreç göstermektedir ki istihdam ve eğitim sorunu

çözülmedikçe köyden kente göç devam ederek, vadilerdeki kültürler ve üretim yok

olacaktır.

Doğu Karadeniz bölgesindeki geleneksel mimarinin en yoğun örneklerinin

kumyatak da bulunması ve vadi içerisinde çevresinin ormanlarla kaplı, eşsiz bir

güzellikte olması yer seçiminde öncelik kazanması için geçerli bir sebeptir. Kumyatak

vadisindeki taş küme ev yoğunluğunun en nitelikli örneklerinin olduğu alanların tespiti

için yapılan etüdler de, İskenderli Petra bölgesi, Ağameydan mahallesi ve Turalı köyü

Solak mevkii mimari, doğal kültürel açıdan zengin lokasyonlar olduğu görülmüştür.

Küçük ölçekli aile işletmeleri kurarak gelirlerin bölgede yaşayanlara katkı sağlamak

projeyi sahiplenmesini sağlamak birebir turist ile iletişimde bulunmasını sağlamaktır.

Bölgenin Doğal kültürel dengesini bozmayacak biçimde. Üst gelir ve kültür

guruplarına hitap edecek ürünlere yönelerek turizm kalitesini ve yöre halkının gelir

seviyesini yükseltmektir. Analitik yöntemle yörenin doğal ve kültürel değerleri tespit

edilmiş elde edilen veriler üzerinden eko turizm mantığı içerisinde bir proje yaklaşımı

gerçekleştirilmiştir. Kumyatak vadisindeki yerel halkının refah seviyesini yükselterek

kente göçünü önlemektir. Projenin uygulamalı olarak ifade edileceği ekolojik turizm

eğitimi, ahşap ve taş ustası yetiştirme kurslarının verileceği yerel doku örneği taş evdir.

Deneysel turizm evi çevresine yakın evler bulunmasına dikkat edilecektir.

Etkileşim modeli uygulanarak yakın komşuların projeyi kabullenmeleri ve kendilerinin

de aynı şekilde evlerini tesise dönüştürmeleri sağlanacaktır.

Yöre halkının Projeyi pratik de görmesini sağlayacak projeye katılımını teşvik

edecek en önemli unsur deneysel turizm evi olacaktır. İlk etapta yöre yaşayanlarından

turizm eğitimi almış olanlar konaklama tesisinde görevlendirilecektir. Çevredeki taş ev

sahiplerinden talep geldikçe işletmenin daha profesyonel mali yapıya kavuşturulması

sağlanacak ve işletme maliyetini düşürecek evler arasında işbirliğini sağlayacak

yöntemler geliştirilecektir.

Anahtar Kelimeler: Tonya, Kumyatak, eko turizm

Page 53: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

53

TRABZON İLİNDE YER ALAN BALIKÇI BARINAKLARININ

KIYI - DENİZ TURİZMİ AMAÇLI KULLANILABİLİRLİĞİ

Coşkun ERÜZ

(Yrd. Doç Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Sercan EROL

(Yrd. Doç. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Kıyı ve sucul ekosistemler insanlığa ekonomik, sosyal hizmet veren ekolojik

sistemlerdir. Kıyılar doğal bir kaynak olarak çeşitli kullanımlara imkan sağlar.

Bunların başlıcaları; yerleşim, ulaşım, ticaret, endüstri, tarım, atık madde atımı,

hammadde temini, savunma, rekreasyon, turizm, sağlık, enerji, balıkçılık ve spor

etkinlikleridir. Türkiye üç tarafı denizlerle çevrili, 1685km si Karadeniz olan,

8337km ile uzun bir kıyı şeridine sahiptir. Kıyı ve sahil şeritlerinden yararlanmada

öncelik kamu yararının gözetilmesidir. Trabzon son 50 yıl içersinde ulaşım,

yapılaşma ve yerleşimlerin kıyılara dönük planlanması ve yapılmasının sonucu

olarak doğal kıyılarının %90ına kadar kısmını kaybetmiştir. Varlığını koruyabilmiş

az sayıda ve dar alanlara sıkışık doğal kıyılar yanında müdahale edilmiş kıyı

alanlarında bulunan kıyı yapılarının da bölge ve dışardan gelecek insanlara sosyal,

kültürel ve turizm amaçlı hizmet etmesine ihtiyaç vardır. İlin kıyıları ve kıyı yapıları

bütüncül olarak irdelenerek geleceğe dönük sürdürülebilir planlama ve uygulamalara

ihtiyaç vardır. Mevcut kıyı yapıları incelendiğinde balıkçı barınaklarının kıyı

yapıları içerisinde en yoğun tesisler olduğu görülmektedir. Hiç şüphe yok ki, balıkçı

barınakları balıkçılık faaliyetlerinin lojistik noktalardan biri olduğu için, bu yerler

balıkçılık endüstrisinin çok önemli bir bileşenidir. Balıkçı limanlarının yapımı

genellikle ihtiyaçtan çok talebe göre gerçekleştirilmektedir. Bununla birlikte, bu

yapılar, girdilerinin yanında ulusal ekonomi için önemli bir maliyet yaratmaktadır.

Bu kapsamda Trabzon ili sınırları içerisinde toplam kurulu alanı 2.231.000 m2 olan

2020 tekne kapasiteli 30 adet balıkçı barınağı, çekek ve barınma yeri bulunmaktadır.

Söz konusu tesislerin verimliliğinin artırılması ve sürdürebilirliğinin sağlanabilmesi

açısından balıkçılık faaliyetlerinin durduğu yaz dönemlerinde turizm amaçlı

kullanılmasına dönük çalışmalar yapılabilir. Bu çalışmanın amacı Trabzon'daki

balıkçı barınaklarının veriminin artırılmasına dönük alternatif kullanım analizleri

yapmaktır. Çalışmada, TC Ulaştırma Bakanlığı Denizcilik ve Ulaştırma Bakanlığı

Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü'nden temin edilmiş olan yapısal maliyetler ve

balıkçı barınaklarına ilişkin nicel veri setleri kullanılmıştır. CBS tekniklerinden de

yaralanarak barınakların konumu, ekonomik, yapısal ve sosyal uygunlukları,

bütünleşik ve sürdürülebilir kullanım potansiyelleri irdelenerek, Trabzon İlinde yer

alan balıkçı barınaklarının alternatif kullanımları ile yerel istihdama, ekonomik

kalkınmaya, göç sorununa ve çevreye olan katkıları artırılabileceği öngörülmektedir.

Anahtar Kelimeler: Balıkçı Barınakları, Turizm, Trabzon

Page 54: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

54

KONAKLAMA İŞLETMELERİNİN ENGELLİ TURİZMİNE BAKIŞ AÇISI:

SAMSUN ÖRNEĞİ

Muhammed Burak AKÇETİN

(Yüksek Lisans Öğrencisi/Ondokuz Mayıs

Üniversitesi/[email protected])

Yetkin BULUT

(Doç.Dr./Ondokuz Mayıs Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Dünya üzerinde turizm faaliyetlerine katılan tüm insanların eşit şartlarda ve

haklarda bu olanaklardan faydalanması gerekmektedir. Bu faaliyetlerde dikkate

alınması gereken önemli bir grup da engelli bireylerdir. Engelli bireyler için

düzenlenecek olan fiziki ve sosyal düzenlemeler ile bireylerin turizm faaliyetlerine

katılma olanakları arttırılmış olacaktır. Engelli, Turizmi Dünya Sağlık Örgütünün

tanımına göre; özürlülük (impairment), fonksiyonel bir hasar, sakatlık (disability)

normal aktivitelerde kısıtlılık, engellilik (handicap) sosyal dezavantajdır. Engellilik

konusunda ilk çalışmalar 1948 yılında Birleşmiş Milletler (BM) tarafından

yayınlanan İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nde karara bağlanmıştır. Dünya

genelinde 1990’lı yılların başında Amerika başta olmak üzere İngiltere gibi ülkelerin

engelli bireylerine yönelik yaptığı çalışmalar ve çıkardıkları kanunlar turizm de bu

sektörün hızla gelişmesini sağlamıştır ve engelli bireylerin hareket alanlarını

kolaylaştıracak işler yapılmasının da önünü açmıştır. Türkiye’de ise 2005 yılında

çıkarılan kanun ile engelli bireylerinin hakları koruma altına alınmış engelli

bireylerin istihdam edilmesi, sosyal hayatta faaliyetlere katılması, yollar ve parkların

onlarında faydalanacağı şekilde yapılmasına imkân sağlanmıştır. Ülkemizde 4 ve 5

yıldızlı otellerin Turizm Tesisleri Yönetmeliği’nde bulunan maddesinde engelli

bireylerin fiziki şartlarının kolaylaştırılması ve belirlenen sayıda odanın engelli

bireyler için düzenlenmesi belirtilmiştir. Bu kanun ile engelli bireylerin turizm

faaliyetlerine katılımı kolaymış ve kendileri için özel bir statü oluşturulması

sağlanmıştır. Kanun gereğince gerekli çalışmalar yapılmış ve incelemeye alınmıştır.

Bu bağlamda Samsun ilindeki 4 ve 5 yıldızlı otellerin engelli turizmine yönelik

bakış açıları ve yaptığı yatırımlar incelenerek engelli turizmine katkıları

gözlemlenmiştir.

Anahter Kelimeler: Samsun, engelli turizmi, işletme

Page 55: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

55

BÖLGESEL DESTİNASYON PAZARLAMA ARACI OLARAK YEREL

FESTİVALLER: TRABZON ÖRNEĞİ

Ali YAYLI

(Doç. Dr./Gazi Üniversitesi/[email protected])

Ercan YAVUZ

(Yrd. Doç. Dr./Gazi Üniversitesi, Turizm Fakültesi/[email protected])

Özgür YAYLA

(Arş. Gör./Gazi ÜniversitesiTurizm Fakültesi/[email protected])

ÖZET

Destinasyon, bireylerin uzun ya da kısa süreli tatillerini geçirmek istedikleri, doğal

güzelliklere, tarihi unsurlara, festival ya da etkinliklere sahip, gelen ziyaretçilere, yeme içme,

konaklama imkanı sunabilen bölge, şehir ya da bir yer olarak tanımlanabilir. Büyük kent

hayatında yaşanan monotonluklar, tatil sürelerinin uzaması, teknoloji alanında yaşanan

gelişmeler vb. sebepler nedeniyle insanların farklı destinasyonlara seyahatleri kolaylaşmış,

aynı zamanda eğitim seviyesinde ve farklı kültürlerin pazarlanmasında yaşanan gelişmelerle

birlikte kültür turizmine yönelik talep artmıştır. Bu kapsamda, kültürel öğeler bir

destinasyonun çekicilik unsurları olarak görülmüş ve destinasyon pazarlamasında önemli hale

gelmiştir.

Ülke turizmini geliştirmek için bir bölgede ya da şehirde toplanmış olan turizm

yoğunluğunu tüm ülke geneline yaymak ve farklı çekiciliklere sahip yeni turistik merkezler

oluşturmak gerekmektedir. Deniz, kum ve güneş turizmine en önemli alternatiflerden bir

tanesi de kültür turizmi içerisinde değerlendirilebilecek olan festivallerdir. Yapılan

araştırmalar festivallere katılan kişilerin deniz, kum ve güneş turizmine katılan kişilerden daha

yüksek gelire sahip olduğunu ve bölge ekonomisine katkısının daha fazla olduğunu

göstermektedir. İçinde bulunulan çağda festivaller düzenlendikleri bölgelerde destinasyon

çekicilik unsurlarına sahip en önemli etkinliklerin başında gelmektedir. Uluslararası ölçekte

düzenlenen İspanya’daki San Fermin Festivali, Almanya’da düzenlenen Oktoberfest vb.

festivaller her yıl on binlerce ziyaretçiyi bu bölgelere çekmektedir.

Türkiye, düzenlenen festivaller açısından oldukça zengin bir ülke olmasına rağmen

destinasyon pazarlama unsuru olarak görülmemesi ve bu sebeple her yıl söz konusu

festivallerin küçük çaplı düzenlenmesi, ülke turizminin gelişimi ve turizmin on iki ay süreye

yayılması önündeki bir engel olarak ifade edilebilir. Kültür ve Turizm Bakanlığının verilerine

göre Marmara Bölgesinden sonra en fazla festivalin düzenlendiği bölge Karadeniz bölgesidir.

Zira, bölgede 250’den fazla festival mevcuttur. Trabzon, ulusal ve uluslararası çapta

düzenlenen ‘Hıdrellez Bahar Bayramı Festivali’, ‘Uluslararası Kültür Sanat Festivali’ ve

farklı birçok yayla şenlikleri ile Karadeniz bölgesinin en fazla festivale sahip olan

destinasyonlarından birisidir. Söz konusu destinasyonda düzenlenen festivallerin destinasyon

markalamasında değerlendirilmesi, destinasyon pazarlama aracı olarak görülmesi destinasyon

imajının geliştirilmesi, bunun yanında diğer destinasyonlarda düzenlenen festivallere de örnek

model olma açısından önem arz etmektedir. Bu kapsamda, bu çalışma ile Trabzon ilinde

düzenlenen festivaller incelenmiş ve uluslararası çapta ziyaretçileri çekmesi ve markalaşması

yönünde farklı festival örnekleri ile mukayese edilerek öneriler getirilmiştir.

Anahter Kelimeler: Trabzon, festival, destinasyon, pazarlama

Page 56: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

56

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN YÖRESEL MUTFAKLARA YÖNELİK

ALGISI: KARADENİZ MUTFAĞI ÖREĞİ

İrfan YAZICIOĞLU

(Doç. Dr./Gazi Üniversitesi/[email protected])

Alper IŞIN

(Arş. Gör./Gazi Üniversitesi/[email protected])

Esra ÖZATA

ÖZET

İnsan ihtiyaçları günümüz teknolojisiyle ve sosyoekonomik değişimlerle

hızla yenilenmektedir. Türk mutfağını dünya mutfaklarından ayıran en önemli

unsurlardan biri yeme içme alışkanlıklarında geleneklere bağlı kalınmasıdır.

Yemekler ya da daha genel bir ifadeyle mutfak kültürü, kültürel zenginliği ortaya

koyan unsurların başında gelmektedir.

Ülkemizde her bir yörenin, şehrin ayrı bir mutfak kültürü vardır. Türkiye bu

nedenle mutfak kültürü bakımından oldukça zengin ve köklü bir geçmişe sahiptir.

Yerel mutfağın oluşumunda coğrafi konum, tarihsel süreç, ulusal veya etnik köken

gibi etkenler önemli rol oynamaktadır. Farklı toplumların alışkanlıkları ve yaşam

tarzlarını yansıtan mutfak, coğrafi farklılıklara uygun ürün içermeleriyle birlikte

servis karakterlerinin ortaya çıkmasına zemin hazırlamaktadır (Korkutata, 2013: 33).

Karadeniz mutfağıda kendine has coğrafyası, özellikleri ve yiyecekleri olan

bölgelerimizden biridir. Bu mutfağın şekillenmesinde ise en önemli etkenler

bölgenin tarihi geçmişi, kültürel değerleri, halkın yaşam biçimi ve yörede yetiştirilen

ürünlerdir. Karadeniz bölgesinde tarım için elverişli düzlük alanlar olmamasına

rağmen sınırlı tarım alanlarında çok sayıda sebze çeşidi yetiştirilmektedir.

Yerel yiyecekler; belli bir bölge ve yöreye özgü, üretimi, pişirmesi, tüketimi,

sunumu, tadı farklı olan yiyeceklerdir. Yerel yiyecekler üretim tekniğinden,

kültürden ve ürünü elde etmek için kullanılan bileşenlerin o bölgede elde edilmesine

kadar birçok şeyi kapsamaktadır (Erkul, Varlı, Çelik, 2014: 23-142). Yerel

yiyecekler aynı zamanda bir bölgenin kültürel sembolü olarak kabul edilmektedir

(Du Rand and Heath, 2003: 208).

Son on yılda, akademisyenlerin yerel gıdaların daha sürdürülebilir, daha

ekolojik ve sağlıklı olduğuna dair görüşleri ve bulguları, insanların yöresel

yiyeceklere yönelik ilgisindeki artışın önemli bir unsuru olmakla birlikte, medya ve

sosyal hareketlerde tüketicileri davranışlarını etkilemektedir (Adams and Salois,

2010; Thilmany et al., 2008).

Bu çalışmanın temel amacı, Karadeniz Bölgesine ait yerel yiyeceklerin başka

bir coğrafyada yaşayan tüketiciler tarafından algılanması ve tüketilme durumunun

tespit edilmesidir. Bu çalışma kapsamında, Ankara’da yaşayan üniversite

öğrencilerinin Karadeniz Bölgesine özgü yiyeceklere yönelik algısı ve tercih etme

durumlarına yönelik anket yöntemi kullanılarak bir saha araştırması yapılacaktır.

Böylece Karadeniz Bölgesi dışında bölgeye ait yöresel yiyeceklerin nasıl algılandığı,

tüketilme ve tercih edilme durumlarının belirlenmesi sağlanması amaçlanmaktadır.

Anahter Kelimeler: Karadeniz mutfağı, üniversite, öğrenci, mutfak kültürü

Page 57: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

57

TURİZM İŞLETMELERİNDE YEŞİL YILDIZ UYGULAMASI:

SAMSUN ÖRNEĞİ

Şeyma YILMAZ

(Yüksek Lisans Öğrencisi/Ondokuz Mayıs

Üniversitesi/[email protected])

Yetkin BULUT

(Doç. Dr./Ondokuz Mayıs Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Son yıllarda turizmde öne çıkan en önemli kavramlar sürdürebilirlik ve

çevreye duyarlılıktır. Sürdürülebilirlik kavramı ile yeşil kavramının birlikte bir

anlam ifade ettiği bilinmektedir Sürdürülebilir turizm kapsamında çevre korunması,

insan hayatının sağlığı ve çevreye olan bilincin arttırılması, turistik tesislerin çevreye

olan katkıları günümüzde önemli bir durum haline gelmiştir.

Sürdürülebilir turizm kavramının ortaya çıkmasında 1960'lı yılların en önemli

turizm hareketlerini oluşturan kitle turizminin hızlı yükselişinden başlayarak,

günümüze kadar turizmin geçirdiği tarihsel gelişim süreçleri etkili olmuştur. Kitle

turizminin artmasıyla birlikte ortaya çıkan çevresel problemler büyük ölçüde artış

göstermektedir. Artmakta olan çevresel problemler karşısında turizm işletmeleri

varlıklarını sürdürebilmek için yasalar çıkarılmış ve bu işletmelere doğayı

korumalarına yönelik teşvik programları hazırlanmıştır. Bu doğrultuda Kültür ve

Turizm Bakanlığı turizm işletmelerinin doğaya karşı duyarlılıklarını arttırmak için

Yeşil Yıldız programını ortaya çıkarmıştır. Bu sayede turizm işletmeleri çevresel

problemleri düşünerek yaptıkları ve yapacakları her plana Yeşil Yıldız programını

katmak zorunda kalmışlardır.

Yapılan bu çalışmanın amacı, turizm işletmelerinde Yeşil Yıldız'a ilişkin

literarüre bir katkı sağlamak ve örnek olarak bir turizm işletmesinin incelemesini

yapmaktır. Ayrıca Samsun ilinde faaliyette olan 3, 4 ve 5 yıldızlı turizm

işletmelerinin Yeşil Yıldız uygulama düzeylerini ve Yeşil Yıldız uygulamasına bakış

açılarını tespit ederek önerilerde bulunmaktır.

Anahter Kelimeler: Samsun, Turizm, işletme, yeşil yıldız

Page 58: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

58

DOĞU KARADENİZ’E AİT YÖRESEL YİYECEK ÜRÜNLERİNİN

DESTİNASYON BİLİNİRLİĞİNDEKİ ROLÜ

Günay EROL

(Öğr. Gör. Dr./Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi/[email protected])

Emrah ÖRGÜN

(Öğr. Gör./Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi/[email protected])

Emrah KESKİN

(Öğr. Gör. Dr./Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Doğu Karadeniz bölgesi, doğal ve kültürel çekiciliklerinin yanında kendine

özgü mutfak kültürü ve yöresel yiyecek ürünleri ile de Türkiye’nin önemli bir

turistik destinasyon merkezi haline gelmektedir. Buna rağmen turistik çekicilik

unsuru olarak kullanılan yöreye özgü yiyecek ürünlerinin yeterli bir şekilde

kullanılmadığı düşünülmektedir. Yöreye özgü belirli ve sürekli tekrarlanan yöresel

yiyecek ürünlerinin Doğu Karadeniz mutfağının çok dar bir şekilde algılanmasına ve

bu ürünlerin şehirsel dağılımlarının yanlışlığına da yol açtığı bilinmektedir. Bilinen

yöresel ürünlerin yanında çok daha fazla zenginliğe sahip olan bölge ürünlerinin

turistlerin destinasyon bilinirliğini de artıracağı düşünülmektedir. Bu çalışmada

Doğu Karadeniz bölgesine ait ve sıkça tekrarlanan yöresel yiyecek ürünlerinin

yanında diğer yöresel yiyecek ürünlerinin destinasyon bilinirliği üzerindeki rolünün

belirlenmesi amaçlanmaktadır. Ayrıca bölgeye ait yöresel ürünlerin bilinirliği ve bu

ürünlerin bölge dışında yaşayan insanlar üzerinde bölge destinasyonuna yönelik

algıları belirlenmeye çalışılacaktır. Bu amaçla araştırma Nevşehir’de uygulanacak ve

nitel araştırma yöntemi kullanılacaktır. Araştırmaya katılanlara bölgeye ait yöresel

yiyecek ürünlerinin fotoğrafları gösterilecek ve ürünleri destinasyon açısından

değerlendirmeleri istenecektir. Çalışmada kullanılacak veriler yüz yüze ve yarı

yapılandırılmış anket formu aracılığı ile toplanacak, bilgisayar ortamında nicel

verilere dönüştürülerek analiz edilecektir. Araştırma sonucunda bölgeye ait bilinen

ve bilinmeyen ürünlerin ne olduğu, bölge destinasyonunda hangi ürünlerin daha

fazla bilindiği, bilinen ürünlerin destinasyona yönelik hangi bilgilerle

ilişkilendirildiği, bu bilgilerin destinasyonun özelliklerine sahip olup olmadığı,

turistik destinasyon seçiminde etkili olup olmadığı gibi sonuçların elde edilmesi

planlanmaktadır. Araştırmadan elde edilen verilere göre; tur planlayıcılarına, turizm

işletmelerine, özel ve kamu kuruluşlarına yerel ürünlerin kullanımında destinasyon

bilinirliğinin artırılmasına yönelik öneriler sunulacak ve bölgenin bilinmeyen

yöresel ürünlerinin tanınmasına katkı sağlanacağı düşünülmektedir. Ayrıca bölgede

yer alan ürünlerin şehirsel dağılımın yapılmasının da bölge içerisinde yer alan her

bir destinasyona yönelik algının geliştirilmesine ve özellikle bölgeyi gastronomi

amacıyla ziyaret edecek turistlerin ilgisinin artmasına ve bölge ürünlerinin doğru bir

şekilde bilinmesine ve bölge tanıtımında doğru bir şekilde kullanılmasına katkı

sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahter Kelimeler: Doğu Karadeniz, Yöresel mutfak, turizm

Page 59: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

59

YEREL TURİZMDE EYLEM PLANI SÜRECİ:

TOKAT İLİ ÖRNEK UYGULAMASI

Selim ÇAKAR

(Öğr.Gör./Gaziosmanpaşa Üniversitesi/[email protected])

Fikret GÜRSES

(Öğr.Gör./Gaziosmanpaşa Üniversitesi/[email protected])

Hüseyin DİNÇ

(Öğr.Gör.Dr./Gaziosmanpaşa Üniversitesi/[email protected])

ÖZET Turizm vasıtasıyla kalkınmayı hedefleyen birçok ilimizde turizmle ilgili yeterli

planlama yapılmadığı görülmektedir. Turizmle ilgili kararlar il ve ilçeler tarafından

birbirinden bağımsız ve habersiz alınmakta ve dolayısıyla etkin sonuçlar elde

edilememektedir. Bu nedenle il genelinde tüm turizm paydaşlarını kapsayan bir eylem

planı yaparak bu planı uygulamaya koymaları, il turizminin gelişimine katkı

sağlayacaktır. Hazırlanan bu eylem planı ilin turizm potansiyelinin ortaya konularak,

turizmin geliştirilmesi için yapılması gerekenlerin bütüncül bir yaklaşımla ele alınmasını

ve il düzeyinde sektörel bir yol haritasının ortaya konulmasını sağlayacaktır.

Türkiye’de yapılan turizm eylem planlarının ya ulusal eylem planlarının bir

parçası ya da il ilçe koordinasyonu olmadan birbirlerinden bağımsız şekilde hazırlanmış

planlardan oluştuğu dikkati çekmektedir. Hazırlanan planların ilin tüm turistik

potansiyelini içermediği ve hatta farklılıkların ortaya konulmadığı planlar olduğu

görülmektedir. Bu nedenlerle hazırlanan yerel turizm eylem planı; uygulayıcılar için yol

gösterici olma özelliğinin yanı sıra, gerek kamu gerek özel sektör ve gerekse sivil toplum

kuruluşları düzeyinde turizm geliştirme çalışmalarında oynayacakları rolleri

belirleyecektir. Ekonomik ve sosyal katkılarının neler olabileceği konusunda genel

çerçeveyi çizerek, ekonomik gelişimi destekleyen; fiziksel düzeyde uygulanabilir,

toplum yönelimli ve sürdürülebilir turizm ilkesini içeren bir planlama yaklaşımını ortaya

koyacaktır. Öncelikle ilin turizmindeki bütün problemlerini tespit ederek, bunların yetkili

ve sorumlularını belirleyerek, çözümü konusunda somut hedeflere yönelecektir.

Bu yöntemle hazırlanan stratejik turizm eylem planı Tokat il, ilçe ve beldelerinde

koordineli bir şekilde uygulanmış ve bir birinden bağımsız değil bütünleşik bir

yaklaşımda ele alınmıştır. Hazırlanan stratejik turizm eylem planı alt yapısı için il ve ilçe

turizm paydaşları ile odak grup görüşmeleri yapılmış, her ilçede çok katılımcı toplantılar

düzenlenmiş ve halkın görüşlerini almak amacıyla online anket çalışması yapılmıştır.

Bu çalışmada, merkezden yapılan ulusal turizm eylem planlarına ek olarak yerel

yönetimlerin de il veya bölge bazında; kendi stratejik turizm eylem planlarının

oluşturulması gerekliliği vurgulanmakta ve lokal düzeyde bir eylem planı oluşturma için

hangi unsurların hangi sırayla uygulanması gerektiğini araştırmakta ve önerilere yer

verilmektedir.

Anahtar Kelimeler: Turizm eylem planı, Tokat Turizm eylem planı, Turizm

planlaması

Page 60: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

60

FIRTINA VADİSİ’NDE GERÇEKLEŞTİRİLEN RAFTİNG

FAALİYETLERİNİN REKABETÇİLİK ANALİZİ VE DESTİNASYONUN

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİNE KATKISI

Elif ACUNER

(Yrd. Doç. Dr./Recep Tayyip Erdoğan/[email protected])

Bilgen METE

(Öğr. Dör./Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi /[email protected])

ÖZET

Akarsu turizmi, doğal şartlarda gerçekleştirilen, çevreyle uyumlu ve

destinasyonun doğal güzelliklerini ön plana çıkaran bir turizm çeşididir. Bu turizm

içerisinde rafting sporu önemli bir yere sahiptir ve destinasyonun sürdürülebilirliğine

katkısı olacağı düşünülmektedir. Bu amaçla, Türkiye’nin en önemli rafting

parkurlarından biri olan Rize ili Fırtına Vadisi’nde gerçekleştirilen rafting

faaliyetlerinin Porter’ın Elmas Modeli ile rekabetçilik analizi yapılmıştır.

Araştırmada bölgede faaliyet gösteren rafting spor kulüpleri temsilcileri, seyahat

acenteleri, rafting işletmeleri, rafting federasyonu temsilcileri ve turizm

akademisyenleri ile görüşmeler yapılmıştır. Yapılan bu görüşmeler sonucunda

Fırtına Vadisi’nin rafting sporu açısından rekabetçilik düzeyi ve rekabet yapısının

temel özellikleri belirlenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Rafting, Elmas Modeli, Fırtına Vadisi

Page 61: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

61

DOĞU KARADENİZ TURİZMİNDE EĞİTİMSEL PROBLEMLERE

UZAKTAN EĞİTİM İLE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Muhammet BERİGEL

(Yrd.Doç.Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected] )

ÖZET

Uzaktan eğitim 18.yy dan sonra kullanılmaya başlamasına rağmen son

dönemde özellikle internet teknolojilerinin kullanımı ile sıkça kullanılmaya

başlanmış ve disiplinler arası bir alan olarak eğitim faaliyetlerinde yaygın olarak

yararlanılmaya başlayan bir alan olmuştur. Uzaktan eğitimin farklı ortamlarda

bulunan öğrenci, öğretim elemanı ve öğretim materyallerinin iletişim teknolojileri

aracılığı ile bir araya getirmesi eğitime esneklik kazandırmış ve özellikle turizm

sektörü gibi yoğun çalışan ve eğitime vakit ayıramayan bireyler için önemli bir fırsat

haline gelmiştir. Sahip olduğu iklim koşulları, kültür, tarih, sanat ve spor birikimiyle

dört mevsim ilgi çeken Doğu Karadeniz bölgesinin son dönemde artan turizm

potansiyeli ve talep edilen turizm hizmetlerine cevap verebilmek için ihtiyaç

duyulan turizm eğitimleri önemli bir problem olarak turizm sektörünün önünde yer

almaktadır. Doğu Karadeniz bölgesinde turizm sektöründe çalışacak insanların iyi

bir şekilde eğitilip kalifiye çalışan haline getirilmesi hizmet kalitesini ve bölgeye

gelen turistlerin memnuniyetini de arttıracaktır. Bu durum Doğu Karadeniz

bölgesine daha çok turistin gelmesi ve bölgesel kalkınmanın artmasına yardımcı

olacaktır. Türkiye 2023 Turizm hedeflerinde turizm eğitimine özellikle vurgu

yapılmış ve turizm eğitimi ile işgücü kalitesinin artırılması ve sektörde sertifikasyon

sisteminin etkin bir şekilde uygulanması, verilen eğitimlerin ölçülebilir olması ve

raporlanabilmesi, eğitimde kalite bilincinin oluşturulması, kalifiye eleman

yetiştirecek eğitim altyapılarının oluşturulması ve Yaygın turizm eğitimi sektörde

çalışan kişilerin beceri ve niteliklerinin arttırılmasına yönelik olarak yapılacak ve

geniş kitlelerin eğitilmesi stratejik hedef olarak belirtilmiştir. Turizm eğitimleri

örgün eğitim ile ortaöğretim, lisans ve yüksek lisans düzeylerinde sınırlı sayıda

bireye sunulabilmekte ve bu sayı turizm sektöründe istihdam edilen ve çalışan

bireylerin küçük bir kısmını karşılamaktadır. Yaygın eğitim kullanılarak

gerçekleştirilen etkin ve başarılı bir turizm eğitimi, sektörde çalışanların veya

çalışacak olanların kariyer ve sürekli iş olarak turizme bakışlarını değiştirecektir.

Turizmde eğitime ihtiyaç duyan bireyler farklı yaş, öğrenim, sosyo-ekonomik düzey,

çalışma alanı, istihdam alanı gibi parametreler açısından incelendiğinde bu bireylere

verilecek eğitimler zorlaşmaktadır. Ayrıca eğitim alacak bireylerin iş yoğunluğu,

coğrafi olarak dağınıklığı eğitime ayrılacak bütçe gibi konular bu eğitimlerin yüz

yüze geniş kitlelere yapılmasını engellemektedir. Bu noktada ülkemizde 50 milyona

yaklaşan mobil abone sayısı, güçlü internet altyapısı ve yaygın mobil cihaz kullanım

oranı uzaktan eğitimi kullanılabilecek bir fırsat haline getirmektedir. Bu çalışmada

Turizm sektöründe ihtiyaç duyulan eğitimler için çözüm olabilecek ve yaygın

kullanabilecek uzaktan eğitim araçları tanıtılacaktır. Öğrenim yönetim sistemleri,

mobil uygulamalar, e-içerikler, video portalları gibi araçlar kullanılarak

oluşturulacak turizm eğitimleri ihtiyaç duyulan eğitimler için bir fırsat olacaktır.

Anahtar Kelimeler: Turizm Eğitimi, Uzaktan Eğitim

Page 62: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

62

TRABZON’UN BATISINDA EŞSİZ BİR DESTİNASYON, TONYA

KUMYATAK EKOLOJİK TURİZM HAVZASI

Muhittin İNCE

(İç Mimar/TMMOB İçmimarlar Odası/[email protected])

ÖZET

Kumyatak Eko Turizm Havzası Trabzon, Tonya İlçesine Bağlı İskenderli, Turalı,

Yakçukur, Sayraç ve Kozluca köylerini kapsayan, Tonya ilçe merkezine 8 Beşikdüzü ilçe

merkezine 17 km uzaklıkta bir vadi yerleşimidir.

Trabzon’un batısında Beşikdüzü ilçesinde yapımı tamamlanmak üzere olan teleferik

projesi ile Erikbeli turizm alanı arasında oluşturulmaya çalışılan Turizm aksında yer alması

proje alanı seçiminde önemli bir etken olmuştur. Projenin hazırlanması İçin TMMOB

İçmimarlar Odası Trabzon Şubesi ve Kumyatak Toplumsal Bilinçlenme ve Gelişim Derneği

İşbirliği yapmıştır.

Son yıllarda Doğu Karadeniz Bölgesinde, gelişen doğa turizmi, Uzungöl ve Ayder

özelinde kalmış bu yörelerde oluşan yapılaşma ve turist yoğunluğu farklı alanlarda

destinasyonlar oluşturma ihtiyacı doğurmuştur.

Temel hedef, Kumyatak Vadisinin Doğal Kültürel değerlerini Uzungöl ve Ayder

özelinde yapılan yanlışları tekrar etmeden, kitle turizminin olumlu yanlarından yararlanarak

tasarlamak, doğal ve kültürel dengeye adapte edilecek özgün turizm ürünleri geliştirebilmek

ve bölgenin özgün kimliği olan yerel mimarisini, lokal kültürünü, koruma ilkesiyle vadi

genelinde tespit edilen 350 civarında geleneksel mimari tarzı yansıtan evlerin özgünlüğünü

bozmadan üst gelir ve kültür guruplarının konfor şartlarına hitap edecek biçimde ev

pansiyonu olarak tasarlanması, ile oluşacak potansiyel neticesinde, tarım ve hayvancılık

alanındaki üretimin artışının ve sürdürülebilirliğinin sağlaması, yöreyi ziyaret edecek

turistlerin kalış süresinin artırılması amacıyla vadi çevresinde, çeşitli spor alanları ve yürüyüş

rotaları belirlenmiştir.

Yaşadığımız süreç göstermektedir ki istihdam ve eğitim sorunu çözülmedikçe köyden

kente göç devam ederek, vadilerdeki kültürler ve üretim yok olacaktır. Doğu Karadeniz

bölgesindeki geleneksel mimarinin en yoğun örneklerinin Kumyatak’da bulunması ve vadi

içerisinde çevresinin ormanlarla kaplı, eşsiz bir güzellikte olması yer seçiminde öncelik

kazanması için geçerli bir sebeptir.

Kumyatak vadisindeki taş küme ev yoğunluğunun en nitelikli örneklerinin olduğu

alanların tespiti için yapılan analitik etüdler de, İskenderli Petra bölgesi, Ağameydan

mahallesi ve Turalı köyü Solak mevkii mimari, doğal kültürel açıdan zengin lokasyonlar

olduğu görülmüştür.

KTÜ Mimarlık Fakültesi İçmimarlık Bölümü Rolöve dersi kapsamında Kumyatak

Solak küme evleri üzerinde çalışma yapmıştır. Analitik yöntemlerle yörenin doğal ve kültürel

değerleri tespit edilmiş elde edilen veriler üzerinden eko turizm mantığı içerisinde

kurgulanması sağlanmıştır. Yöre halkının ev pansiyonculuğunu yerinde görmesini sağlaması

ve katılımını teşvik etmek amacıyla deneysel turizm evi planlanmıştır. Yörenin güzelliklerinin

daha iyi tanıtılması amacıyla Foto maratonlar ve Ülkemizin saygın fotoğrafçıları tarafından

atölye çalışmaları neticesinde ülkemiz medyasında yer almıştır.

Ülkemizin hedeflediği 46 milyon turist 50 milyon dolar turizm geliri, hedefine ve

Bölgemizdeki turizm çeşitlendirilmesine katkı sağlayacaktır.

Anahter Kelimeler: Trabzon, Tonya, Kumyatak, eoko-turizm

Page 63: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

63

TARİHİ SÜRMENE-BAYBURT KERVAN YOLU- KAHVEDÜZÜ HANLARI

ÖRNEĞİNDE TURİZM POTANSİYELİNİN İRDELENMESİ

Birgül ÇAKIROĞLU

( Dr. Mimar/Trabzon Doğal ve Tarihi Değerleri Koruma

Derneği/[email protected])

Güler ERÜZ

(Dr. Mimar/ Trabzon Doğal ve Tarihi Değerleri Koruma

Derneği/[email protected])

Sedat TÜRKMEN

(Yük. Mimar/ Trabzon Doğal ve Tarihi Değerleri Koruma

Derneği/[email protected])

Leyla DEMİRKIR

(Yük. Mimar/ Trabzon Doğal ve Tarihi Değerleri Koruma

Derneği/[email protected])

Coşkun ERÜZ

(Yrd. Doç. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Tarihi Sürmene-Bayburt Kervan Yolu; İpek Yolu’nun bir kolunun da içinden geçtiği,

Trabzon iline ait Sürmene ve Köprübaşı ilçelerinden geçerek aynı güzergâhı takip eden araç yolu

ile, deniz seviyesinden başlayarak Madur-Polut dağı eteklerinde 2500m yüksekliğe ulaşan sırt ve

bu sırt üzerinden geçerek Aydıntepe (Antik Hart Kenti)-Bayburt’a ulaşan, günümüzde de aktif

olarak kullanılan tarihi bir yoldur. Bu yol güzergahı üzerinde kervanların konaklama ve yük

değişimlerine imkan veren, geçmişi 150-200 yıl öncesine dayanan 12 han mevkii bulunmaktadır.

Bu han mevkiileri içerisinde bulunan Kahvedüzü Hanları; doğal ve tarihi kimliğini bozulmadan

günümüze ulaşabilmiş, alan içerisinde kervan konaklama alanı ve geçmişten günümüze hiç

kesintisiz hizmet veren hanı ve çevresindeki ticaret binalarını (çoğu harap durumda bulunmaktadır)

da barındırması nedeniyle önem arz etmektedir. Bu çalışma ile; Kahvedüzü Han Mevkiinde var

olan mevcut dokunun tanıtılması, turizme kazandırılması, sürdürülebilir bir yaklaşımla, doğal ve

tarihi çevrenin koruma, kullanma ve gelecek nesillere aktarılması amaçlanmaktadır. Kervan Yolu

Projesi ile havzada mevcut doğal, kültürel ve tarihi değerlerin bir bölümü önceden tespit edilmiş

olup, havzada tespit edilmeyi bekleyen pek çok değer bulunmaktadır. Doğru planlama ve ekolojik

yapıya zarar vermeyen alt ve üst yapı yatırımlarının yapılması koşulu ile havza, bölge

ekoturizminde önem arz edecek yapıya sahiptir. Bu çalışmada, yeniden yapılacak yapıların o

yöreye özgün mimariye uygun olarak inşa edilmesi ya da var olan yapıların kendilerine özgü

mimari özelliklerini ve peyzajını bozmadan yaşatılmasının önemine vurgu yapılarak, gerekli

desteklerin sağlanması suretiyle turizme kazandırılması, turizm potansiyelinin artmasına yardımcı

olunması için yapılması gerekenler ortaya konmaktadır. Gözlem, inceleme, veri toplama, analiz,

değerlendirme ve önerilerden oluşan çalışmada; Kahvedüzü Han yerleşmesinde yer alan konut,

ticarethane, cami, han, şadırvan olmak üzere 26 yapı incelenmiş, yerinde yapılan tespit, fotoğraflar

yardımıyla görsel, biçimsel incelemeye dayalı bir yöntem kullanılmıştır. İncelemeler sonucunda

çalışma alanında yapılan saptamalar; işlev analizi, bina korunma derecelerinin mekânsal dağılımı,

bina kat adetlerinin mekânsal dağılımı, malzeme türleri, çatı biçimleri haritalar üzerine işlenmiştir.

Elde edilen veriler değerlendirilerek, önerilere yer verilmiştir. Çalışma; “Tarihi Sürmene-Kervan

Yolu” hakkında genel bilgilerin yer aldığı giriş bölümü, materyal ve metod, bulgular; “Kahvedüzü

Han mevkine” ait bilgiler, analitik etüd (saptama-belgeleme çalışması), koruma ve sürdürülebilir

turizm potansiyeline yönelik öneriler içermektedir.

Anahter Kelimeler: Kervan Yolu, Sürmene, Bayburt, Kahvedüzü Hanları, turizm

Page 64: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

64

DOĞU KARADENİZ’DE KEŞFEDİLMEYİ BEKLEYEN YENİ BİR

TURİZM KAPISI: TARİHİ HANLAR

Güler ERÜZ

(Dr. Mimar/ Trabzon Doğal ve Tarihi Değerleri Koruma

Derneği/[email protected])

Birgül ÇAKIROĞLU

( Dr. Mimar/Trabzon Doğal ve Tarihi Değerleri Koruma

Derneği/[email protected])

Sedat TÜRKMEN

(Yük. Mimar/ Trabzon Doğal ve Tarihi Değerleri Koruma

Derneği/[email protected])

Leyla DEMİRKIR

(Yük. Mimar/ Trabzon Doğal ve Tarihi Değerleri Koruma

Derneği/[email protected])

Coşkun ERÜZ

(Yrd. Doç. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Tarihi Sürmene-Bayburt Kervan Yolu, geçmişi antik çağlara kadar dayanan, Tarihi

İpek Yolu’nun bir kolunun da içinden geçtiği bir havzada bulunmaktadır. Bu yol güzergahı

üzerinde kervanların konaklama ve yük değişimlerine imkan veren, geçmişi 150-200 yıl

öncesine dayanan (sağlam, harap ve kısmi harap durumda) 12 Han mevkii bulunmaktadır. Bu

han mevkiilerinin adları kuzeyden güneye sırasıyla; Hayrat Hanları, Avulot Hanları,

Kahvedüzü Hanları, Soğuksu Hanları, Ebeler Hanları, Harman Yaylası- şehitliği, Tevfiğin

Hanları, Ağaçbaşı Turba Bataklığı ve Hanları, Seslikaya Hanları, Köşk Hanları, Taşlı Hanları,

Limonsuyu Hanları olarak adlandırılmaktadır. Bugün ise; bu 12 han mevkiinde fiziki yapı

olarak kullanılan 7 han ve günümüze ait 2 otel mevcuttur [Avulot Hanları (Otel), Kahvedüzü

Hanları, Soğuksu Hanları, Ebeler Hanları, Ağaçbaşı Turba Bataklığı ve Hanları, Seslikaya

Hanları, Köşk Hanları, Taşlı Hanları, Limonsuyu Hanları (Otel)]. Sürmene (Araklı)-Bayburt

Kervan Yolu güzargahı üzerindeki tüm bu hanlar, yaklaşık 5 km aralıkla sıralanmış olup ve

her biri farklı manzara ve peyzaj güzelliğine sahiptir. Geçmişte kervanlara ev sahipliği yapan

bu tarihi han yapıları, günümüzde de inşa edildiği ve kullanıldığı dönemi yansıtan ortamlar

oluşturmaktadır. Tarihi han yapılarında kısmı bozulmalar olsa dahi, bölgeyi yayla amacıyla

kullanan kişiler tarafından halen kullanılmaktadır Bu hanlar ve han yerleşimleri tarihi doku

korunarak restore edilebilir ve yeni turizm destinasyonu olarak (koruma-kullanma dengesi

oluşturularak) turizme kazandırılabilir. Bu çalışma ile amaçlanan; Kervan Yolu Havzasında

var olan tarihi hanlar ve han yerleşim alanlarının tanıtılması ve turizme kazandırılması,

sürdürülebilir bir yaklaşımla doğal ve tarihi çevrenin koruma-kullanma dengesi gözetilerek

gelecek nesillere aktarılması amaçlanmaktadır. Gözlem, inceleme, veri toplama, analiz,

değerlendirme ve önerilerden oluşan bu çalışmada; Avulot Hanları-Otel, Kahvedüzü Hanları,

Soğuksu Hanları, Ebeler Hanları, Ağaçbaşı Turba Bataklığı ve Hanları, Seslikaya Hanları,

Köşk Hanları, Taşlı Hanları, Limonsuyu Hanları-Otel mevkinde yer alan hanlar incelenmiş,

mevcut hanların planları çıkarılmış, yerinde yapılan tespit, fotoğraflar yardımıyla görsel,

biçimsel incelemeye dayalı bir yöntem kullanılmıştır. Çalışma, hanlar hakkında genel

bilgilerin yer aldığı giriş bölümünü, materyal ve metodu, çalışma alanına ait bilgileri, analitik

etüdü (saptama-belgeleme çalışması), koruma ve sürdürülebilir turizmin geliştirilmesi için

önerileri içermektedir.

Anahter Kelimeler: Doğu Karadeniz, Tarihi Hanları, turizm

Page 65: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

65

23. YAZ İŞİTME ENGELLİLER OLİMPİYAT OYUNLARININ SPOR

TURİZMİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Derya Gül ÖZTÜRK

(Arş. Gör./Ondokuz Mayıs Üniversitesi/ [email protected])

ÖZET

Küreselleşme ve rekabet olgularının getirdiği hızlı teknolojik değişim ve

gelişmeler, demografik ve sosyo-ekonomik değişimler diğer alanları olduğu gibi

uluslararası turizm ve spor hareketlerini de etkilemiştir. Günümüzde düzenlenen

uluslararası spor organizasyonları sadece yarışmacıların yeteneklerini sergiledikleri

bir spor etkinliği değil ülkeler arasındaki ilişkileri geliştiren, prestij ve değer yaratan,

ülkelerin ekonomik, sosyal ve kültürel açıdan etkileşimde bulunabildikleri bir alan

haline gelmiştir.

Spor turizmi, sporla ilgili faaliyetlere katılmak veya bu faaliyetleri izlemek

için gerçekleştirilen seyahat ve deneyimlerdir. Spor geniş anlamda turizmi

destekleyen, toplumsal dayanışma ve bütünleşmeyi sağlayan, insanların ve farklı

kültürlerin birbirlerini daha iyi tanımalarına olanak veren, ayrımcılığı ortadan

kaldıran, eşitlikçi ve her kesimin faydalandığı önemli bir araç haline gelmiştir. Spor

turizmi ile uzun süreli organizasyonlar yapılarak yüksek gelirler elde etmenin

yanında ekonomik, sosyal, siyasal, kültürel, toplumsal, sağlık ve istihdam yönünden

büyük kazanımlar sağlanmaktadır.

Türkiye, coğrafi konumu, iklimi, ulaşım imkanları, turizm çeşitlendirmesine

olanak veren doğal ve çevresel kaynakları, nitelikli spor tesisleri ile spor

organizasyonları için coğrafi ve beşeri açıdan gerekli imkânlara sahip olup spor

turizmine uygun alanlar oluşmasına katkı sağlamıştır. Bu çalışmanın amacı, 2017

yılında Samsun şehrinin ev sahipliği yaptığı ve uluslararası spor etkinliklerini içeren

23. Yaz İşitme Engelliler Olimpiyat Oyunlarını spor turizmi açısından

değerlendirmektir.

Anahtar Kelimeler: Spor turizmi, işitme engelliler olimpiyatı

Page 66: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

66

TURİZM DESTİNASYONLARININ ORTAK PAZARLAMA STRATEJİSİ

ÇERÇEVESİNDE YENİ BİR ÜRÜN OLARAK GELİŞTİRİLEREK

REKABET GÜCÜNÜN ARTIRILMASI: RİZE VE ARTVİN

DESTİNASYONLARI ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Hayri UYGUN

(Öğr. Gör./Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi/[email protected])

Kürşat BAŞKAN

(Öğr. Gör./Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi/[email protected]

Eren ERKILIÇ

(Öğr. Gör./Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Turizm destinasyonlarının diğer destinasyonlarla rekabet edebilmesi için

çekici turistik kaynaklara sahip olması tek başına yeterli değildir. Özellikle sahip

olduğu turizm kaynaklarının pazarlanmasında iyi bir pazarlama stratejisinin de

uygulanması gerekir. Bunun için de markalaşmış destinasyonlara rakip olabilmesi,

kendi markasını yaratabilmesi ve sürdürülebilirliği sağlayabilmesi adına ekonomik

güce de sahip olması gerekir. Bu çalışmanın amacı, belirli bir bölgenin veya bölge

illerinin turizm kaynaklarının sürdürülebilirlik çerçevesinde yeni bir destinasyon

olarak geliştirilip, ortak pazarlama stratejisi ile rekabet gücünü artırarak rekabet

üstünlüğü sağlamasına katkıda bulunmaktır. Bu bağlamda öncelikle araştırmanın

kapsamını oluşturan Artvin ile Rize illerinin sahip olduğu çekici turizm kaynakları

tespit edilmiştir. Çalışmada niteliksel değerlendirme yöntemi ve araştırma alanı ile

ilgili yerinde gözlem yöntemi ve örnek olay yöntemi kullanılmıştır. Çalışma

sonucunda, birbirinden farklı temalara sahip dört küçük ölçekli yeni destinasyon

taslağı geliştirilmiş ve önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Yeni Ürün Geliştirme, Ortak Pazarlama, Rekabet,

Turizm, Rize, Artvin

Page 67: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

67

YENİ BİR SPOR DİSİPLİNİ OLARAK YELKEN İLE

ORYANTİRİNG ETKİNLİĞİNİN İNCELENMESİ

Fatih BEKTAŞ

(Doç.Dr. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Beden Eğitimi Spor Yüksekokulu)

Sabiha KAYA

Fatih Samet ATASOY

(Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected]

Hamdi ALKAN

ÖZET

Bu çalışmanın amacı, yelken ve oryantiring sporlarını birleştirilerek Dünyada

ilk defa yapılan, yeni bir disiplin olarak Yelken ile Oryantiring etkinliğinin hazırlık,

uygulama ve sonuçları yönünden incelenmesidir. Çalışma, Trabzon, Beşikdüzü

Çeşmeönündeki açık deniz ve liman içinde, Türkiye Oryantiring Federasyonu ile

Poyraz Gençlik ve Spor Kulübü’nün iş birliği ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmada

nitel araştırma desenlerinden durum çalışması (case study) deseni kullanılmıştır.

Veriler 23 Eylül 2017 tarihlerinden düzenlenen Yelken ile Oryantiring yarışmasına

katılan sporcu, antrenör ve organizasyon içinde bulunan parkur planlayıcıları

hakemlerden elde edilmiştir. Veriler 4 yelken sporcusu, 1 antrenör, 1 hakem ve 2

parkur planlayıcısı ile görüşmeler çerçevesinde gerçekleştirilmiştir Veri toplama

aracı olarak görüşme formu yaklaşımı kullanılmıştır. Verilerin analiz edilmesin de

ise betimsel analiz tekniğinden faydalanılmıştır. Yelken ile Oryantiring disiplinini

oluşturmak için açık deniz ve liman içinin Oryantiring’e özel harita çizimi

yapılmıştır. Daha sonra Oryantiring hedeflerinin rüzgârın esiş yönüne göre

konumlandırılması, parkurun güvelik ve zorluk özelliklerinin planlamaları

yapılmıştır. Rüzgârın esiş yönüne göre yapılan parkur planlaması, Yelken ile

Oryantiring’in disiplinin oluşturulmasının ilk adımını oluşturmuştur. Etkinliğin

uygulanması aşamasında yelken sporcularına Oryantiring spor kuralları hakkında

bilgilendirme eğitimi verilmiştir. Yapılan görüşmelerde, Yelken ile Oryantiring

sürdürülebilir ve yeni bir spor disiplini olabileceği konusunda eleştirilerin ön plana

çıktığı tespit edilmiştir. Ayrıca sporcular, antrenör ve parkur planlayıcısı ile yapılan

görüşmelerde, Yelken ile Oryantiring yarışının, optimist ve lazer yelken sınıfı

yarışlarından daha zevkli ve heyecanlı olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak Yelken

ile Oryantiring Uluslararası Oryantiring Federasyonunun (IOF) kabul ettiği 4

disiplinin (patika, koşu, dağ bisikleti ve kayakla Oryantiring) yanında yeni bir

disiplin olarak denizde yapılması nedeniyle farklı bir bakış açısı kazandıracak

olduğu düşünülmektedir. Dünyada ilk defa Yelken ile Oryantiring yarışları

Trabzon’da düzenlenmesi spor turizm açısında bölgemize bir katma değer

sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler: Spor, Spor Turizmi, Su Sporları, Yelken ile

Oryantiring

Page 68: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

68

ARAP TURİSTLERİN TRABZON VE ÇEVRESİNE YÖNELİK

DESTİNASYON TERCİHLERİ, BEKLENTİ VE ŞİKÂYETLERİNE

YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

İhsan GÜNAYDIN

(Prof. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Tarhan OKAN

(Yrd.Doç. Dr./Gümüşhane Üniversitesi/[email protected])

Alam KHAN

(Öğr. Gör./Gümüşhane Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Doğu Karadeniz Bölgesi, doğal güzellikleri, temiz havası ve iklimi çerçevesinde

düşünüldüğünde özellikle sıcak yaz aylarını ülkeleri dışında geçirmek isteyen Arap turistler

açısından oldukça cazip bir destinasyon oluşturmaktadır. Doğu Karadeniz Bölgesi içerisinde

özellikle Trabzon, söz konusu turistlerin en çok tercih ettikleri il olmakta ve bölgeye gelen turist

sayısının son yıllarda önemli bir artış gösterdiği gözlenmektedir. Arap turist sayısındaki artışın

Doğu Karadeniz Bölgesinin kalkınması ve sosyo-ekonomik gelişimi açısından önemli bir fırsat

oluşturduğu ve bölge ekonomisine canlılık kazandırdığı söylenebilmektedir. Zira sanayinin

gelişmişlik düzeyi ve buna bağlı istihdam olanakları bakımından diğer bölgelere göre dezavantajlı

olan bölgenin, eşsiz doğal güzellikleri bakımından turizm sektöründe rekabetçi avantajlara sahip

olabileceği söylenebilir. Ne var ki, öncül çalışmalar, bölgeyi ziyaret eden Arap turistlerin

deneyimledikleri hizmet kalitesine dair önemli eksikliklerin mevcut olduğunu, söz konusu

eksikliklerin giderilmesine yönelik faaliyetlerin yeterli düzeyde olmadığını ve daha da önemlisi

bölge turizmine dair etkin bir planlama konusunda önemli eksikliklerin mevcut olduğunu

göstermektedir. Turistlere yönelik beklentilerin tam olarak anlaşılamaması nedeniyle gelen

turistlerin talep ettikleri ürün ve hizmetlerin arz edilememesine koşut olarak potansiyel ekonomik

kazanımlar sınırlı kalmakta, bununla birlikte bölgeden beklediklerini bulamadan ayrılan turistlerin

çevrelerine verecekleri olumsuz geri bildirimler, bölge turizminin geleceği açısından olumsuz

sonuçlar doğurabilmektedir. Bu eksikliklerin giderilmesi ve etkin bir turizm planlaması yapılması

için ise mevcut sorunların ve beklentilerin, doğrudan turistlerin ilgilerini yansıtacak saha çalışmaları

ile tespit edilmesi önem taşımaktadır. Ancak, yapılan literatür araştırması sonucunda bölgedeki

Arap turistlere yönelik çalışmaların oldukça kısıtlı olduğu veya yapılan bazı çalışmalarda Arap

turistlerin beklentilerinin sadece teorik temellere dayalı olarak açıklandığı görülmüştür. Bu noktada

bu çalışmanın amacı, Trabzon’u ziyaret eden Arap turistlerin destinasyon tercihleri, beklenti ve

şikayetlerinin ortaya konulması ve Turistlerin tercihleri doğrultusunda daha fazla turistin bölgeye

çekilmesine ve mevcut sorunların giderilmesine yönelik çözüm önerilerinin sunulması olarak

belirlenmiştir.

Araştırma 2017 yılı Eylül ayında, içerisinde Arap turistlerin Doğu Karadeniz Bölgesine

yaptıkları ziyaretlerinde ağırlıklı olarak tercih ettikleri Uzungöl ve Trabzon şehir merkezinde

yürütülmüş olup bu turistlere yoğun bir şekilde hizmet veren beş yıldızlı bir otelde kalan

turistlerden de veri elde edilmiştir. Turistlerin kendilerini daha rahat ifade edebilmeleri ve

görüşmecilere dair güven duygusuna sahip olabilmeleri amacıyla görüşmeler, Arapça

gerçekleştirilmiştir. Veri toplama aşamasında, turistlere yüz yüze ulaşılarak 30 aile veya grup ile -

116 kişi- yarı yapılandırılmış görüşme gerçekleştirilmiştir. Kapsamlı saha çalışması sonucunda,

Arap turistlerin destinasyon tercihleri, onları bölgeyi ziyaret etmeye nelerin motive ettiği,

yaşadıkları sorun ve şikayetler, ulaşım, konaklama, gezi, alışveriş, yeme-içme ve diğer hizmetlere

dair özellikli beklentilerinin neler olduğuna ve bölgenin ülkelerinde tanıtılmasına yönelik görüş ve

önerileri değerlendirilmiştir. Çalışma kapsamında ayrıca mevcut, sorun beklenti ve şikâyetlerin

giderilmesi noktasında öneriler de getirilmiştir.

Anahter Kelimeler: Doğu Karadeniz, Trabzon, Arap turizmi

Page 69: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

69

TURİZMİN GELİŞİMİ VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİ AÇISINDAN YEREL

YÖNETİMLERİN ROLLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME: BAYBURT

DEMİRÖZÜ BELEDİYESİ DİRİLİŞ PROJESİ ÖRNEĞİ

Murat KÜÇÜKŞEN

(Öğr. Gör./ Bayburt Üniversitesi/[email protected])

Selami ERSEN

(Belediye Başkanı/ Demirözü Belediyesi/[email protected])

ÖZET

Yerel yönetimler, yerelde halkın ortak ihtiyaçlarını karşılamayı amaçlayan, karar organları

yerel halk tarafından seçilen, idari ve mali anlamda özerkliğe sahip kamu tüzel kişiliğidir. Yerel

yönetimler, spordan eğitime, sosyal yardımdan kültürel faaliyetlere, ulaşımdan sağlığa, temizlikten

çevreye, ağaçlandırmadan barınak hizmetlerine kadar birçok yerel hizmeti üstlenen kurumlardır.

Dünyanın en önemli ve hızlı gelişim sağlayan alanlarından biri turizm sektörüdür. Turizm

sektörünün büyüklüğü ekonomik, sosyo-kültürel ve çevre alanlarındaki gelişimi doğrudan

etkilemektedir. İstihdamı artıran, döviz getiren ve yerel sermayeyi canlandıran yapısı ile ekonomik

refah düzeyini olumlu yönde etkilemektedir. Aynı zamanda turizm sektörü, insanların

sosyalleşmesi, kültür ve tarih bilincine sahip olmasını sağlamakta; insana doğayı ve çevreyi

koruma, sahip çıkma ve sürdürülebilirliğini gerçekleştirme fırsatı vermektedir.

Son verilere göre; Türkiye’yi 2016 yılında 31,3 milyon kişi ziyaret etmiş, buradan ortalama

22,1 milyar dolar sermaye girdisi sağlanmıştır. 2016 yılı itibariyle Türkiye’de turizm sektörünün

GSMH’ya oranı ise %4’tür. Bu veriler ülkemizde turizm sektörünün önemli bir gelir kaynağı ve

ülkenin tanıtımına oldukça fazla katkısı olduğunu göstermekle birlikte turizm potansiyelinin altında

olduğunu da göstermektedir. Uluslararası alanda turizm sektöründen daha fazla pay alabilmek için

turizm politikaları ve planlarının hem ulusal hem de yerel düzeyde hazırlanması ve

sürdürülebilirliğinin sağlanması gerekmektedir. Bu noktada yerel yönetim organlarının turizm

sektöründe aktif rol alması gerekmektedir. Turizm faaliyetleri bölgesel ve yerel alanda sunulmakta

olduğundan buradaki yerel yönetim birimlerinin önemi bir kat daha artmaktadır.

Yerel yönetimlere -özellikle belediyelere- yörede turizm potansiyelinin artırılması ve

canlandırılması adına yerel kanunlarda birtakım görevler tanınmıştır. 5393 sayılı Belediye Kanunun

belediyenin görevlerini belirten 14. maddesi ve belediyelerin yetki ve imtiyazlarını belirten 15.

maddesinde belediyelerin turizm ve tanıtım faaliyetlerinde bulunma, turizm çalışmaları yapma

veya yaptırma ve turizmin gelişimi için hazırlanan projelere taşınmaz tahsis etme gibi önemli rolleri

olduğu görülmektedir. Aynı zamanda eğlence, yeşil alan ve park gibi günlük dinlenme alanları,

temizlik, çevre koruma, tarihsel yapılara sahip çıkma, alt yapı ve denetim gibi hizmetler yerel

bölgedeki turizmin gelişimi ve sürdürülebilirliği için yapılması gerekli olan hizmetlerdir. Bu

hizmetlerin etkin, verimli ve hızlı bir şekilde yürütülmesinden sorumlu olan yerel yönetimlerin

turizm ile etkileşimini bu yönlerden ele almak mümkündür. Yerelde turizm potansiyelinin ortaya

çıkarılması ve yükseltilmesi noktasında yerel yönetimlere önemli görev ve sorumluluklar

düşmektedir. Bu çalışmada, yerel yönetimlere daha fazla yetki tanınması durumunda turizmin

gelişim ve sürdürülebilirlik gösterebileceği savunulmaktadır.

Öte yandan Bayburt ilçe yerel yönetimlerinden biri olan Demirözü Belediyesinin, bahar ve

yaz turizmine yönelik baraj gölünde turistik faaliyetler yerine getirmek amacıyla planlanan “Diriliş

Projesi” uygulaması üzerinde durulacak ve bu projenin yerel, bölgesel ve ulusal turizme olan

katkıları (ekonomik, sosyal, kültürel) paylaşılacaktır. Son olarak, turizmin gelişimi ve

sürdürülebilirliği için yerel yönetimlerin yapması gerekenler noktasında önerilerde bulunulacaktır.

Anahtar Kelimeler: Yerel Yönetimler, Turizm, Demirözü Belediyesi, Diriliş Projesi.

Page 70: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

70

TRABZON’DA TURİZM FARKINDALIĞININ YEREL BASIN

ÜZERİNDEN İNCELENMESİ

Murat YILMAZ

(Arş. Gör./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

A. Berkant PARLAK

(Gazeteci/KTÜ Türk Dili ve Ede. Lisans Öğr/[email protected]

ÖZET

Doğu Karadeniz Bölgesi turizm potansiyeli açısından Türkiye’nin önde gelen

coğrafyalarından birisidir. Bu bölge içerisindeki Trabzon’da gerek doğal güzellikleri

gerekse tarih yapılarıyla yerli ve yabancı turistler için geçmişten günümüze ilgi

odağıdır. Tarihin ilk dönemlerinden itibaren seyyahların uğrak merkezi olan

Trabzon, turizme uzak bir yapıya sahip değildir. Son yıllardaki birtakım siyasî ve

sosyo-ekonomik gelişmeler turizmin Trabzon ekonomisindeki payının gittikçe

artmasını sağlamıştır. Dolayısıyla turistlerin Trabzon’a olan ilgisiyle Trabzon’un

turizm farkındalığı belirgin bir paralellik göstermektedir. Trabzon’da turizme olan

ilginin seyri ve bu konudaki gelişmeler yerel basın tarafından takip edilebilmektedir.

Trabzon basınının tarih birikimine ve tecrübeye sahip oluşu gazetelerin olaylara

bakışını da etkilemiştir. Konumuz itibarıyla turizm de Trabzon basınının göz ardı

etmediği bir alandır. Şehrin geçim kaynaklarının daha çok ticaret, hayvancılık ve

tarıma dayanmış olması sebebiyle ekonomik arayış içindeki Trabzon için turizm

önem arz eden bir faaliyet sahası olmuştur. Bu iş koluyla ilgili haberler Trabzon

basınında sıkça yer bulmuştur. Trabzon’da ele aldığımız dönemde çok sayıda

gazetenin çıkmış olması da bizler için bir avantaj oluşturmaktadır. Çalışmamızın ana

kaynaklarını oluşturan bu gazetelerle Trabzon’da turizmin gelişimini bütün

hatlarıyla izlemek mümkün olabilmektedir. Biz bu çalışmamızla Trabzon basınından

yola çıkarak yaklaşık son 50 yıllık süreçte Trabzon’da turizmle ilgili gelişmeleri

inceleyeceğiz. Trabzonluların turizmle olan alâkası, turizm konusunda Trabzon’da

dile getirilen sorunlar ve bunların çözümünde izlenilen yollar, Trabzon’daki turizm

alanlarının gelişimi, yabancı turistlerin Trabzon’a olan ilgisinin boyutu, kente gelen

yabancı turistlerin yıllar içerisindeki profil değişiminde siyasî ve sosyo-kültürel

etkenler dikkat çekilen konu başlıkları olacaktır. Trabzon’da turizm algısının

seyrinin nasıl geliştiği ve şehrin turizm alanında ön plana çıkışına etki eden

faktörlerin neler olduğu soruları çalışmamız içerisinde yanıt bulacaktır. Çalışmamız

sonucunda elde edeceğimiz veriler ve yapacağımız tespitlerle Trabzon’un turizme

olan ilgisinin son 50 yıllık süreçteki tarihî alt yapısını basın merkezli olarak ortaya

koyacağız. Bu sayede turizm konusunda bundan sonra yapılacak olan faaliyetler ve

gelişmeler için bir birikim meydana getirmiş olacağız.

Anahter Kelimeler: Trabzon, yerel basın, turizm farkındalığı

Page 71: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

71

TRABZON KENT MERKEZİ

STRATEJİK MEKÂNSAL TURİZM PLANLAMASI

Emrehan ÖZCAN

(Arş. Gör./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Dilek BEYAZLI

(Prof. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Anabasis’ten bugüne Trabzon tarihine ışık tutan seyahatnameler, kentin liman-ticaret kenti

oluşunu ve kent merkezinin ticari fonksiyonlar ile nasıl şekillendiğini aktarmaktadır. 1938 ile başlayan

planlı dönemde üretilen her kent planında (1970-1977-1989-2002) liman arkası alandan Maraş Caddesine

kadar uzanan merkezi iş alanı, kentin meydanları (Gâvur ve Kabak -bugünkü adlarıyla Atatürk Alanı ve

Kavak Meydanı-) ve İpekyolu hattına (liman-Semerciler Caddesi-Moloz) ilişkin hassasiyetler söz

konusudur. Bahsedilen bu alan, kent tarihinde büyük öneme sahip, taşıdığı kültürel ve ekonomik değerler

içerisinde 3 adet kentsel sit alanı ile 46 adet tescilli anıtsal mimari, 259 adet tescilli sivil mimari ve 35 adet

diğer tescilli yapıyı bulunduran Trabzon kent merkezidir. Kentin her dönemine ait sosyo-kültürel ve

mekânsal katmanlar bu alan üzerinde yoğun bir şekilde izlenmekte ve kentin önemli kültürel miras

elemanları bu alanda bulunmaktadır.

Bu süreçte, kent planları da; kentsel dokuyla, kentin gelişme yönü ve büyüklüğüne ilişkin

yaklaşım ve ilkelerin ortaya koyularak, arazi kullanımı, gelecekteki nüfus tahmini, işlev ve yoğunluk

bölgelemeleri, kentin ulaşım sistemi ve kentsel donatıların dağılımı gibi pek çok hususta kararlar

üretilerek kentin problemlerini çözmeyi amaçlayan ve kentlerdeki yaşam kalitesini artırmayı hedefleyen

araçlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Trabzon kentinin tarihsel süreç içinde yaşadığı planlama

deneyimleri ile bugüne ulaşan kent merkezi, toplumsal ve sosyal yapıda zaman içerisinde yaşanan

değişimler, kentleşme, nüfus artışı, trafik yoğunluğu gibi büyümeye bağlı baskılarla karşı karşıya

kalmaya başlamıştır. Yaşanan bu değişim ve dönüşüm süreçlerine bağlı olarak kent merkezinin

özgünlüğünün kaybolması, karmaşa ve çöküntü alanlarına dönüşmesi muhtemel bir sondur.

Bir diğer yandan kentlerin kalkınmasına katkıda bulunmak amacıyla ülkesel ve bölgesel

ölçeklerde yapılan planlar yoluyla, kentlerin potansiyellerini etkin kullanabilecekleri farklı gelişim

senaryoları üretilmektedir. Bu bağlamda, Türkiye Turizm Stratejisi 2023 ve DOKAP Eylem Planında

(T.Ç.S. 1.9-1.10-1.11) Trabzon kent merkezine kültürel turizm odaklı vizyon öngörüsünde

bulunulmuştur. Kültürel turizm odaklı vizyona hizmet edecek en önemli bileşenlerden biri olan kültürel

miras öğelerinin, bu kapsamda korunması ve kullanım olanaklarının geliştirilmesi, diğer bir anlamda

yaşatılması; vizyonun gerçekleştirilmesinin ilk koşulu olarak karşımıza çıkmaktadır. Kentsel yaşam

kalitesinin -hem yaşayanlar hem de ziyaretçiler/ turistler için- artırılması, kent merkezilerinde yaşanan

değişimin ve baskının yönetilmesi/ yönlendirilmesi ve belirlenen vizyonun gerçekleştirilmesini

sağlayacak uygulama araçları olan eylem planlarının üretilmesi ile mümkün olabilecektir. Ancak, bu

noktada her aşamada kontrol edilebilen, vizyon odaklı, katılımlı ve en önemlisi uygulamayı garanti altına

almada kolaylaştırıcı bir yol izlenmelidir. Bütün bu olguların bilincinde olarak, geleneksel planlama

yaklaşımların dışına çıkarak, kent paydaşları ile hazırlanan, Trabzon kent merkezi üzerindeki gelişme

baskısını yönetebilen ve kente yüklenen vizyonun mekâna yansımasını sağlayan stratejik mekânsal

planlama yaklaşımıyla bir planlama süreci deneyimlenmiştir. Çalışmada bu deneyim aktarılarak, yaklaşık

1 yıl süren araştırmanın bilgilerinin ve yapılan pilot uygulamanın sonuçlarının tartışılması ile önerilen

yaklaşım yoluyla eylem planının nasıl projelendirilebileceği ortaya koyulacaktır.

Tanımlanan vizyon ve stratejiler bağlamında, ortaya koyulan eylem; Trabzon kent merkezinin

turizm odaklı planlanmasıdır. Eylemin tüm adımları, sorumluları, kaynak talebi ve etapları paydaş

çalışmalarıyla oluşturulmuştur. Bu pilot çalışmanın bulgularının sunulması, sonrasında hayata geçirilecek

olan eylem projesi için gereken öneri, tartışma ve revizyonların yapılması, Trabzon kentine ve aynı

vizyonu yüklenen DOKAP kentlerine sempozyumun önemli bir katkısıdır.

Anahtar Kelimeler: Kültürel Turizm, Stratejik Mekansal Planlama, Trabzon, Turizm Odaklı

Planlama

Page 72: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

72

ÖZNELLİKTEN NESNELLİĞE KENT ESTETİĞİ MODUSLARI

Sefa Ersan KAYA

(Öğr. Gör./Gaziosmanpaşa Üniversitesi/[email protected])

Merve EKIZ

(Öğretmen/MEB Tokat/Niksar Atatürk Ortaokulu/[email protected])

ÖZET

Kentlerin ilk ortaya çıkışlarında ki Neolitik yerleşmeler kent olgusunun ilk

öncüleri olmuşlardır. Bu dönemlerdeki yapılan yerleşim alanları o dönem

insanlarının çağın gereksinimlerine göre tasarladıkları kerpiç evler olarak

bilinmektedir. Çağın ilerlemesi ve ihtiyaçların estetik duygular ile belirlendiği

günümüzde kentler birbirlerinden ayrılarak ekolojik yapılarına ve beşeri yönleri ile

karakterize olarak kimlik kazanmaya başlamışlardır. Kentlerin bölgesel olarak

kimlik kazanması ve bu Kentlerin yeniden yapılanması (restructuring), yapılanması

(structuring) ve turizm gibi faaliyetler kent kimliğini ön plana çıkarmaya başlamıştır.

Yaşadığımız dünya da hangi ülkeye bakarsak bakalım bir kimliğe sahip olduğunu

görebiliriz. Örneğin, modern mimari açısından ele aldığımızda ABD-New York,

BAE-DUBAI, İNGİLTERE-Londra, NORVEC-Oslo, tarihi yapısı ile ele

aldığımızda İTALYA-Roma, ROMA-Floransa, TÜRKİYE-Bodrum ve kent estetiği

açısından yeniden yapılanma ölçütleri ile bakıldığında ise NORVEÇ-Longyearbyen,

ARJANTİN-Buenos Aires, KANADA-St. John’s, İSVEÇ-Stockholm, İTALYA-

Procida ve İSTANBUL-Balat oluşturulmuş kent kimliğine sahip örnekler olarak

verilebilir. Bu örnekler incelendiğinde her kentin fiziksel, kültürel, tarihi ve sosyo-

ekonomik durumları değerlendirilerek görsel sanatlar uzmanları, mimarlar ve çevre

tasarımcıları ile çalışmalar yapıldığı görülmektedir. Bu çalışmalar ile kentlerin

estetik algısının değişeceği, kimlik kazanacağı ve turizme katkı sağlayacağı ön

görülebilmektedir. Bu doğrultuda yapılarda kullanılan malzeme ve mimari ilişkileri,

kompakt yapısı, bina seviyelerinin çevrenin karakterine ve insanların psikolojik

yapısına ve renklerin iklim şartlarına olan oryantasyonları vb. estetik moduslara göre

bilimsel temelli olarak yapılması, sonucu pozitif yönde etkilemektedir. Bu

sebeplerden dolayı belirli estetik ve sanatsal kriterlere göre yapılan çalışmalarda

estetiği etkileyen güzellik ve çirkinlik kavramları öznellikten uzaklaşarak nesnel bir

beğeni durumu ortaya çıkarmaktadır. Bu açıdan bakıldığında belirli kriterlerin

dikkate alınması gereken bir gerçeklik olgusu olduğu görülmektedir.

Sonuç olarak, kent estetiği bütünü kapsayıcı bir özelliğe sahip olmakla

birlikte o kentin markasını oluşturan değerler bütünü olarak düşünülebilmektedir. Bu

kapsayıcılığı, sağlık sektöründe ki mimari ve çevre düzeninden, deniz turizmi

canlandıracak sahil hinterlandı tasarım çalışmalarına, doğa turizminde çevrenin

mimari konsepti ve renk özelliklerinden kültür turizmindeki alan çalışmalarına kadar

geniş bir yelpazede değerlendirilebilmektedir. Günümüzde tüketim ve yeniden

üretim alışkanlıkları göz önüne alındığında ise öznellikten kendini soyutlayan ve

nesnel olarak, nesilden nesile aktarılabilecek ve kentin popülaritesini arttıracak

estetik moduslara gereksinim duyulmaktadır.

Anahtar kelimeler: Turizm, Kent, Estetik, Modus, Güzel, Mimari, Tasarım,

Renk

Page 73: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

73

DOKAP KAPSAMINDAKİ İLLERİN TURİZM İŞLETMELERİNİN

2000-2016 YILLARI ARASINDAKİ GELİŞİMİNİN

SAYISAL OLARAK İNCELENMESİ

Leyla ŞİŞİK

(Öğr. Gör./İstanbul Kültür Üniversitesi/[email protected])

Zeynep KURTULAY

(Arş. Gör./Bülent Ecevit Üniversitesi/ [email protected])

İsmail KIZILIRMAK

(Prof. Dr./İstanbul Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Artvin, Bayburt, Giresun, Gümüşhane, Ordu, Rize, Samsun ve Trabzon

illerinden oluşan DOKAP Bölgesi, tarihi İpek Yolunun limanlarından biri olması

nedeniyle geçmişten günümüze günümüze kadar her dönemde önemli kültür ve

ticaret merkezi olmuştur.

Bölgenin tarihi ve kültürel çekiciliklerin yanı sıra sahip olduğu eşsiz doğal

güzellikleri ile özellikle de yaylaları ve buralarda yaşatılan yaylacılık gelenekleri ve

alternatif turizm türlerine yönelik potansiyeli ile son yıllarda önemli turizm merkezi

haline gelmiştir. Bölgenin sahip olduğu zenginliklerin turizm açısından

değerlendirilmesiyle son dönemlerde gerek iç turizm gerekse dış turizm açısından

hızlı bir gelişme süreci yaşanmaktadır. Turizm talebinde yaşanan gelişmelere bağlı

olarak ortaya çıkan konaklama, yeme ve içme, acentacılık ve rekreasyon amaçlı

ihtiyaçların karşılanmasına yönelik kurulan turizm işletmelerinin gelişmesini de

hızlandırmıştır.

DOKAP süresince, gerek turizm yatırımlarının desteklenmesi, gerek tanıtım

ve markalaşma çabaları, alt ve üst yapı yatırımlarının yapılması, bölge özelliklerini

yansıtan mimari projelerin hazırlanması, turizm merkezlerinin imar planlarının

yapılması, nitelikli işgücü kapasitesinin arttırılmasına yönelik çalışmalar ve

eğitimlerin verilmesi gibi pek çok çalışmalar yapılmış ve yapılagelmektedir. Proje

kapsamındaki illerdeki bu çalışmalar sayesinde; bölgesel kalkınmada turizm

sektörünün katkısını arttırmak, turizm faaliyetlerine ivme kazandırmak ve mevcut

kaynakların etkin kullanımını sağlayarak, niteliklerin iyileştirmesi de

amaçlanmaktadır. Yapılacak bu çalışmada, Doğu Karadeniz Projesi (DOKAP)

kapsamında bölgesel kalkınmanın amaçlandığı, proje dahilindeki 9 ilde turizm

hareketlerinin gelişimine bağlı olarak 2000-2016 yılları içindeki turistik tesis ve

işletmelerinin gelişimi ile ilgili analiz yapılmaktadır. Sonuç olarak, ulaşılacak tüm

bu bilgiler ile turizm işletmelerinde sayısal olarak yaşanan gelişmelerin, DOKAP

bölgesindeki illerde yaşanan turizm hareketlerinin büyüme potansiyelini ve arz talep

yapılarını daha net görmemiz için ışık tutacaktır.

Anahter Kelimeler: DOKAP, turizm işletmesi, gelişim

Page 74: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

74

FIRTINA VADİSİNDEKİ TURİZM FAALİYETLERİNİN

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİ İÇİN EKOLOJİK BİR YAKLAŞIM:

MONORAİL VE HAVADAN TAŞIMA SİSTEMİNİN KURULMASI

Turan YÜKSEK

(Prof. Dr./Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi/[email protected])

Adnan ER

(Genel Sekreter,/Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi)

Sadık ÇAĞLAR

(Yrd. Doç. Dr./Kastamonu Üniversitesi)

İlker SARI

(Jeoloji Müh./Grafik Tasarımcı, Turizm İşletmecisi)

ÖZET

Doğu Karadeniz ve Rize ilinin en önemli ekoturizm merkezlerinden biri olan

fırtına vadisindeki ekoturizm ve çevresel etkileri sürekli tartışma konusu olmuştur.

bir diğer önemli husus turizm faaliyetleri süresince meydana gelen trafik sorunudur.

Fırtına vadisi ekoturizm kaynak değerleri bakımından oldukça zengin olmasına

rağmen kaynakların kullanımı yılın tüm aylarına layıkıyla yansıtılamamıştır. Bu

çalışmanın amacı ekoturizm kaynak değerlerinin daha verimli kullanılması ve

kaynak değerlerinden faydalanırken çevre üzerinde oluşan baskının azaltılmasında

monorail ve hava taşımacılığı sisteminin faydalarının getireceği kazanımların fırtına

vadisi ölçeğinde irdelenmesidir. bu amaçla fırtına vadisi ekoturizm faaliyetlerinin

yılın tüm aylarına yayılması, trafik sorunun ekolojik temelli çözümlenmesi ve

kaynak değerlerinin koruma-kullanma ilkesine göre yapılabilirliği konusunda yurtiçi

ve yurtdışı monorail ve hava taşımacılığı çalışmaları incelenmiş ve fırtına vadisi için

kazanımları değerlendirilmiştir.

Fırtına vadisinde monorail ve hava hattı sistemlerinin kurulması ile elde

edilmesi beklenen kazanımlar şunlardır: karayolu trafik sorunu çözümlenecek, araç

egzozlarında çevreye salınan zehirli gazların miktarı azalacak, trafik kazası ve buna

bağlı sorunlar azalacak, araç park sorunu çözümlenecek, gürültü kirliliği azalacak,

erişilmesi zor olan alanlara ve zirvelere yılın hemen her ayında ulaşılabilme şansı

artacak, ekoturizm faaliyetleri sonucu toprak ve su kaynakları, biyoçeşitlilik ve

yaban hayatı üzerindeki baskılara azalacak ve bunların sürdürülebilirliği güvence

altına alınabilecektir. yılda 1.5 milyon kişinin erişim yaptığı fırtına vadisinde bu

sistemin kurulması ile yıllık en az 15 milyon türk lirası gelirin direkt olarak elde

edilmesi öngörülmektedir. Fırtına vadisinde devletin alt yapı bakım, onarım ve

yenileme ve diğer hizmetler için her yıl harcadığı paranın da harcanmayacağı

öngörüldüğünde kazancın 15 milyon liranın çok daha üzerinde olacağı son derece

açıktır. Bir diğer kazanım bu altyapının kurulması sayesinde fırtına vadisinin

ekoturizm kaynak değeri uluslararası ekoturizm piyasasında daha da artacak ve

vadinin rekabet gücü yükselecektir. Hattın bir diğer kazanımı doğal afetlerin

ekoturizm faaliyetlerinin yürütülmesinde oluşturacağı risk ve sorunların asgari

seviyeye düşürülmesi olacaktır.

Anahtar Kelimeler: Fırtına vadisi, monorail, hava taşıma sistemi, ekoturizm

Page 75: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

75

BAYBURT ŞEHRİ KÜLTÜREL TURİZM ALANLARINDAN

OSMANLI DÖNEMİ FERRUHŞAD BEY TESİSİ

Gazi ÖZDEMİR

(Yrd. Doç. Dr./Bayburt Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Bu çalışmada, kültürel zenginlikleri bünyesinde barından kadim bir şehir

Bayburt’un tarihte Pulur günümüzde ise Gökçedere adıyla anılan köyündeki

Ferruhşad Bey Camii, İmarethanesi ve Sıbyan Mektebi araştırıldı.

Akkoyunlu hanedanına mensup olan Osmanlı devleti padişahlarının

teveccühünü kazanan Ferruhşad Bey, hem Akkoyunlu Devleti’ni hem de Osmanlı

Devleti’ni temsil etmesi bakımından önemlidir. Onun tarafından XVI. yüzyıl

başlarında Camii, İmarethane/Zaviye ve Sıbyan Mektebi ile toplumsal ihtiyaçları

karşılayacak tesis vücuda getirildi ve bu hayri tesis ve vakıfları sayesinde Bayburt ve

çevresi için ekonomik, sosyal ve kültürel manada önemli roller üstlendi.

Bu çalışmada araştırma desenlerinden nitel araştırma deseni ve modellerden

de tarihsel araştırma modeli kullanıldı. Bu bağlamda arşiv belge kullanımı ve saha

incelemesi tercih edildi. Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi ile Başbakanlık Osmanlı

Arşivi Genel Müdürlüğü arşivlerinde bulunan arşiv dokümanlarından yararlanıldı.

Ayrıca Erzurum Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu çalışmaları ve saha araştırmaları

ile desteklendi. Ayrıca İsmet Miroğlu’nun Ferruhşad Bey Vakfiyesinden

yararlanıldı. Ferruhşad Bey vakfiyesinin süreç içindeki işleyişinin izi sürüldü.

Osmanlı Devleti’nin sosyal tesis hizmetinin köylerde nasıl işlediğinin örneklemi

ortaya konuldu.

Sosyal hizmet veren kurumların sayısının giderek azaldığı ya da değişime

uğradığı; artık şehre gelen yabancının parası varsa kalabileceği bir yerinin olduğu,

parası yoksa terminalde, banklarda ya da sokaklarda kalmaya terk edildiği bir dünya

düzenine geçildi. Doğu Karadeniz Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığının çok

yönlü kalkındırma hamlesi bağlamında, Erzincan-Bayburt-Gümüşhane-Trabzon

yolu üzerinde bulunan Ferruhşad Bey gibi ekonomik, sosyal ve kültürel faaliyette

bulunan tarihi şahsiyet ve kurumların tespiti ve bu yapıların var oluş gayelerinin

ortaya çıkarılması ve ecdadımızın misafirperverlikleri ile ilgili tanıtım faaliyetleri

yapılabilir. Bunun için Erzincan-Bayburt-Gümüşhane ve Bayburt-Sivas

güzergâhlarında Ferruhşad Bey İmarethanesini işaret eden kültürel tanıtıma fırsat

verecek yönlendirme tabelalarının yerleştirilmesi; ayrıca 1990 tarihinde Erzurum

Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulunun 07.06.1996 tarihinde bakım ve

onarımını karara bağladığı hamamın restore edilmesinin uygun olacağı tavsiye

edilebilir.

Anahtar Kelimeler: Bayburt, Osmanlı, Ferruhşad Bey, vakfiye

Page 76: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

76

DOĞU KARADENİZ GÜNÜBİRLİK TURLARDA

MÜZİK REPERTUVARI ANALİZİ

Damla İSKENDER

(Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Turizm, iyi ülke imajı adına ve ekonominin canlı tutulabilmesi için önemli

bir sektör konumundadır. Başarılı bir turizm planlaması ile ülkenin kültürel, tarihsel,

doğal vb. birçok kaynağı değerlendirilerek iyi bir itibar sağlanmasının yanı sıra ülke

vatandaşı içinde iş istihdamı sağlar.

Turizm çeşitleri temel alınarak her bölge kendi özelliklerine göre bir strateji

izleyerek uygun tamamlayıcı ve alternatif turizm yöntemlerine yönelmektedir.

Türkiye’de de Doğu Karadeniz bölgesi kültürel ve tarihi zenginliklerinin yanı sıra

son yıllarda eko turizm ile büyük bir ivme kazanmıştır.

Son yıllarda yerli turistlerin yanı sıra Arap turizmi içinde büyük destinasyon

haline gelen Doğu Karadeniz bölgesinde, restoranlar, turistik eğlence merkezleri,

oteller ve turizm seyahat acenteleri önemli rol üstlenmektedir. Turizmin etkin

kollarından olan bu işletmeler daha iyi bir vitrin sağlayabilmek, turist artışı

sağlayabilmek ve memnuniyet adına her gün yenilenme odaklı çalışarak çeşitli

seçeneklere başvurmaktadır. Zengin içerikler sunmaya çalışan işletmelerin bunu

sağlama yöntemlerinden biri de gelen turistlerin iyi zaman geçirebilmesi adına ya da

bölge kültürünü sunmak için oluşturmuş oldukları müzik repertuvarıdır. Restoran,

otel ya da tur şirketleri seçilen müzik tercihleri ile yerli, yabancı turistler arasında

iletişim köprüsü oluşturmakta ve bununla birlikte kültürel, dini vb. öğeler ile

birleşerek olumlu ya da olumsuz sonuçlar doğurmaktadır.

Bildiride, bir seyahat acentesi ile görüşülerek katılımcı gözlemci methoduyla

alan çalışması gerçekleştirilmiştir. Buradan hareketle günübirlik turlarda en çok

tercih edilen ‘Ayder yaylası, Uzungöl, Borçka-Karagöl, Sümela Manastırı-Karaca

Mağarası (Paket Tur)’ güzergahları üzerinden inceleme yapılmıştır. Acentenin

seçmiş olduğu müzik repertuvarı analiz edilmiş, kişisel görüşmeler ve gözlemler

sonucunda orada bulunan turistlerin kültürel, dini vb. değişkenlere göre dinledikleri

müziklere olumlu ya da olumsuz tepkileri tespit edilmiştir. Müziğin turist üzerindeki

eğlendirici, dinlendirici, uyum sağlayabilme, ortaklık oluşturabilme rollerine

bakılmıştır.

Çalışma görsel-işitsel veriler ile desteklenecek, inceleme, tespit ve

analizlerden sonra müziğin turizm sektörü üzerindeki rolü örnekler ile açıklanarak

alternatif çözüm önerileri üzerinden sonuca bağlanacaktır.

Anahtar Kelimeler: Turizm, eko-turizm, Müzik, Repertuvar

Page 77: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

77

DOKAP BÖLGESİNDE TURİZMİN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİ ÜZERİNE

BİR İNCELEME

Kemal KANTARCI

(Prof. Dr./Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi/[email protected])

Murat Alper BAŞARAN

(Doç. Dr./Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi/[email protected])

Paşa Mustafa ÖZYURT

(Arş. Gör./Akdeniz Üniversitesi/[email protected])

Ata KAHVECİ

(Arş. Gör./Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Bir destinasyonun ulusal veya uluslararası turizm pazarında başarılı olması

“rekabet edebilirlik ve sürdürülebilirlik” olarak ifade edilen iki temel gösterge üzerinden

değerlendirilmektedir. Bu yolla destinasyon, pazarda etkili ve kârlı bir şekilde rekabet

ederken aynı zamanda sahip olduğu doğal, kültürel ve diğer kaynakları da

koruyabilmektedir.

Doğu Karadeniz Bölgesi coğrafi konumu, biyo-çeşitliliği, doğal kaynakları, tarihi

zenginliği ve özgün kültürü itibarıyla özel bir bölge olarak kabul edilmektedir. Bölge

dünyada özel öneme sahip 200 ekolojik bölgeden biri olan Kafkas Ekolojik Koridorunun

bir parçasıdır. Bu özel bölgenin turizm pazarına açılması bir yandan bölgeye refah

sağlarken diğer taraftan bölgedeki kaynakların baskı altına alınması tehdidini de ortaya

çıkarmaktadır. Bölgenin temel turizm çekiciliklerini oluşturan bu hassas kaynakların

koruma ve kullanma dengesinin yönetilmesi önemli görülmektedir. Turizm gelişimine

bağlı olarak bölgede ortaya çıkan/çıkacak ilk sorun kaynakların sürdürülebilirliğidir.

1987 yılında Birleşmiş Milletler Dünya Çevre Komisyonu tarafından yayımlanan

Brutland Raporuyla beraber sürdürülebilirlik ilkeleri pek çok sektöre olduğu gibi turizm

sektörüne de bir çerçeve sunmaktadır. Bu süreçte ekonomik, çevresel ve sosyal olmak

üzere üç temel başlık üzerinden değerlendirilen sürdürülebilirlik, rekabetçi ve

ziyaretçilerine kaliteli bir deneyim sunan destinasyonların dikkate aldığı ve bağlayıcılığı

olan bir yapıtaşı durumundadır.

Bu çalışmada Doğu Karadeniz Bölgesinde gelişmekte olan turizm faaliyetlerinin

planlanması, yönetilmesi ve pazarlanması sürdürülebilirlik ekseninde tartışılmaktadır. Bu

bağlamda üzerinde durulması gereken en önemli nokta olarak gelişen turizmin, bölgenin

sahip olduğu kaynaklara zarar vermemesi ve uzun dönemli sürdürülebilirlik başarısı

sağlanması için fiziksel, ekolojik ve sosyal taşıma kapasitesinin gözetilmesi ve bölgedeki

turizm politika ve planlamalarının bu temel üzerine inşa edilmesi olarak belirtilmiştir.

Ayrıca, günümüzde turizmin yaratmış olduğu sayısal verilerden ziyade dikkate alınan

önemli bir etmen turizm gelişiminin bölge halkının yaşam kalitesi üzerine olan etkisidir.

Sürdürülebilirlik ekseninde geliştirilen turizm politikalarının bir yandan kaynakları

korurken diğer yandan bölge halkının yaşam kalitesini arttırmasının beklendiği de ifade

edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Sürdürülebilirlik, Turizm, Yaşam Kalitesi, DOKAP Bölgesi

Page 78: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

78

TRABZON VE ÇEVRESİNDE

FAALİYET GÖSTEREN KONAKLAMA İŞLETMELERİNİN

TRIVAGO.COM WEB SİTESİNDEKİ PUANLAMALARA GÖRE

DEĞERLENDİRİLMESİ

Seden DOĞAN

(Yrd. Doç. Dr./Ondokuz Mayıs Üniversitesi/[email protected])

Mehtap YÜCEL GÜNGÖR

(Öğr. Gör./Adnan Menderes Üniversitesi/[email protected])

Ozan GÜNGÖR

(Öğr. Gör./Adnan Menderes Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Bilgi teknolojilerine olan ilginin artması; sosyalleşmenin boyutunu

değiştirirken tüketici satın alma süreçlerinde farklılaşmalara neden olmaktadır.

Günümüzde dünyanın dört bir yanındaki turistler, sanal platformlarda birbirleri ile

iletişime geçmekte ve bu platformlarda seyahat deneyimlerine ilişkin olumlu veya

olumsuz yorumları, çektikleri fotoğraf ve videoları paylaşmaktadır. İlaveten pek çok

turist, seyahat planlarını yapmadan önce çevrimiçi yorum ve puanlamalara

başvurmaktadır. Çevrimiçi tüketici yorumları “bir mal, hizmet veya şirket hakkında

mevcut, potansiyel veya eski müşteriler tarafından oluşturulan ve çok sayıda kişi ve

kurumun internet vasıtasıyla ulaşabileceği olumlu veya olumsuz açıklamalar” olarak

tanımlanmaktadır. Seyahat edenlerin ulaşım, konaklama veya restoran rezervasyon

davranışlarının giderek çevrimiçi platformlarda yapılan puanlama ve çevrimiçi

yorumlara bağlı olduğu görülmektedir. Turizm sektöründe sunulan ürünün soyut

olma özelliği, seyahat edenlerin bilgi kaynağı olarak çevrimiçi puanlama ve

yorumlara yönelmelerinin en önemli nedenlerinden biridir. Bu durum özellikle

konaklama işletmelerinin söz konusu yorum ve puanlamalar ışığında, sundukları

ürün ve hizmeti gözden geçirmeleri ve iyileştirmeleri gerekliliğini sonucunu ortaya

koymaktadır. Bu bağlamda araştırmanın amacı Trivago.com web sitesinde derlenen

kriterlere verilen puanlara göre Trabzon ve çevresindeki konaklama işletmelerinin

mevcut durumunu ortaya koymayı amaçlamaktadır. Trivago.com 190 farklı ülkede

faaliyet gösteren 1.3 milyon konaklama işletmesinin birbirleriyle karşılaştırıldığı,

belirlenen kriterlere gerçek tüketiciler tarafından verilen puanların ortalamalarının

sunulduğu, farklı kaynaklardan elde edilen konaklama fiyatları içerisinde en ideal

olanı tüketiciye sunmaya yönelik olarak çalışan ilk web sitesidir. Bu amaçla

Trivago.com web sitesinden Trabzon ve çevresinde faaliyet gösteren 135; Samsun,

Ordu, Giresun, Rize ve Artvin illeri ve çevresinde faaliyet gösteren toplam 116

konaklama işletmesi için 7 farklı kritere verilen puanlar toplanarak analiz edilmiştir.

Yapılan analiz sonucunda işletmenin konumu, odalarının durumu, temizlik, fiyat

değeri ve işletmenin imkânları açısından Trabzon ve çevresindeki konaklama

işletmelerinin diğer şehirlere göre daha düşük puan aldıkları görülmüştür.

Anahtar Kelimeler: Trabzon, Konaklama İşletmeleri, Trivago, Çevrimiçi

Tüketici Puanlamaları

Page 79: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

79

TURİZM SEKTÖRÜDE ENDÜSTRİ 4.0 UYGULAMALARI:

SAMSUN ÖRNEĞİ

Selahittin KARATAŞ

(Yüksek Lisans Öğrencisi/Ondokuz Mayıs Üniversitesi/[email protected])

Yetkin BULUT

(Doç.Dr./Ondokuz Mayıs Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Farklı evrelerde süre gelen endüstri devrimi dünyada birçok yenilik

hareketinin, modernliğin ve dönüşümün temeli olarak görülmektedir. Endüstri

günümüze kadar üç farklı evreden geçmiştir; 1760’da İngiltere’de başlayan Birinci

Endüstri Devrimi; kas gücünden buhar gücüne geçiş, 20. y.y başlarında İkinci

Endüstri Devrimi; petrol, elektrik, çelik ve kimyasal maddelerin ortaya çıkması ve

kullanılması, Üçüncü Endüstri Devrimi; PLC (Programlanabilir Mantıksal

Denetleyici)’nin endüstriye girmesiyle üretim, ticaret ve pazarlamada önemli

gelişmeler olmuştur. Bu endüstri gelişerek günümüze kadar geldi ancak

doyum noktasına ulaşması, üretim stokunun giderek artması, bireysel ihtiyaçların

hızla artması ve çeşitlilik göstermesi yeni üretim ve tüktim yollarının aranmasına

sebep olmuştur. Bu doygunluk ve ihtiyaçlar nedeniyle iş gücü ve hammadde kaynağı

nedeniyle Batı’dan Doğu’ya kayan endüstri Batı tarafından hoş karşılanmamıştır.

Ürün en kısa sürede nasıl pazara sunulur?, Üretim nasıl daha esnek hale

getirilir?, Üretim nasıl daha ucuz hale getirilir? Sorularına cevap, 2011 yılında

Almanya tarafından geliştirilen bir proje olan Endüstri 4.0 cevap olarak gelmiştir.

Endüstri 4.0; ürünün fikir aşamasından başlayarak ürün geliştirme, ürün siparişinden

üretime, kullanıcıya ulaşmasını, geri dönüşümü kapsayacak şekilde tüm zinciri içine

alan tüm hizmetleri içermektedir. Endüstri 4.0 nasıl uygulanacak? Nasıl

gerçekleşecek? Sorularına cevap ise sekiz alt başlıkta açıklanmıştır: Siber ve

Fiziksel Dünyalar, Yatay ve Dikey Entegrasyon, Nesnelerin İnterneti, Öğrenen

Robotlar, Büyük Veri ve Veri Analitiği, Bulut Bilişim, Sanal Gerçeklik ve Siber

Güvenlik olmak üzere. Bu araştırmada ülke yatırımlarına, yapılan çalışmalara ve

birey olarak üstümüze düşen görevlere başlıklar halinde değinilmiştir.

Turizm sektörünün Endüstri 4.0’a uyum sağlaması gerekmektedir. Rekabetin yoğun

olarak yaşandığı dünyamızda Endüstri 4.0’dan en çok etkilenecek sektörlerden birisi

de turizm sektörüdür. Bu çalışma Endüstri 4.0’ın turizm sektörünü nasıl etkileyeceği

sorusuna yanıt aramaktadır. Çalışmanın uygulaması Samsun ilinde gerçekleşmiştir.

Samsunda faaliyetlerini sürdürmekte olan 4 ve 5 yıldızlı otellerin genel müdürleri ile

derinlemesine mülakat gerçekleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Samsun, turizm sektörü, endüstri

Page 80: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

80

DOĞU KARADENİZ BÖLGESİNE DÜZENLENEN TUR

PROGRAMLARINDA ÇAY TURİZMİ ÜRÜNLERİNİN KULLANIMI

Gökhan YILMAZ

(Arş. Gör./Akdeniz Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Çay turizmi çayın tarihsel gelişimi, üretim süreci (yetiştirilmesi, toplanması,

işlenmesi, kurutulması vb), gelenekleri ve tüketimi gibi çeşitli yönlerini kapsayan ve

başlıca seyahat etme motivasyonunu çay ve çay ile ilgili unsurların oluşturduğu bir

turizm çeşidi olarak ifade edilmektedir. Bu bağlamda destinasyonlarda çay ve çay ile

ilgili unsurlar turistik bir ürün olarak turistlere sunulabilmektedir. Turistler çay

fabrikaları, çay müzeleri, çay depoları ve çay bahçelerini ziyaret edebilmekte; çay

demleme ve tadım kursları ile çay toplama ve hasat etkinliklerine katılabilmekte ya

da çay bahçeleri içinde yer alan otellerde konaklayabilmektedir. Tüm bunların

ışığında çalışmada seyahat acentaları tarafından Doğu Karadeniz Bölgesi’ne

düzenlenen turlarda çay turizmine özgü ürünlerin kullanılıp kullanılmadığının ve

nasıl kullanıldığının tespit edilmesi amaçlanmaktadır. Araştırmada nitel araştırma

yaklaşımından faydalanılmıştır. Bu çerçevede veri toplama tekniği olarak doküman

incelemesi; veri analiz yöntemi olarak da içerik analizinden yararlanılmıştır.

Akdeniz Turistik Otelciler ve İşletmeciler Birliği (AKTOB) tarafından 2014 yılında

yayınlanan Yurtiçi Seyahat Pazarı Araştırması Raporu’nda belirtilen ve müşteri

sayısı bakımından ilk beş sırada yer alan seyahat acentaları (ETS Tur, Jolly Tour,

Anı Tur, Mika Tur (Tatilbudur.com), Tatil.com) araştırmanın örneklemine dahil

edilmiştir. 03 Eylül – 02 Ekim 2017 tarihleri arasında seyahat acentalarının web

sitelerinde yer alan tur programlarına erişim sağlanmış ve toplamda bölgeye

düzenlenen 66 adet tur programı olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre

tur programlarının tamamında çay turizmi ürünlerinin birinin veya birkaçının birlikte

yer aldığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca çay fabrikalarına düzenlenen turlar, çay

bahçeleri gezileri, çay toplama ya da çay hasadına katılım, otantik köy kahveleri ya

da tarihi konaklarda çay tadımı gibi etkinliklerin sıklıkla yerli turistlere sunulan çay

turizmi ürünleri arasında yer aldığı dikkat çekmektedir. Son olarak çay ile ilgili

unsurların kültür turizminin bir tamamlayıcısı şeklinde tur programlarında yer aldığı

da göze çarpmaktadır. Çalışma sonuçlarının hem ilgili alanyazına hem de turizm

paydaşlarına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler: Seyahat Acentaları, Tur Programı, Çay ve Turizm, Çay

Turizmi, Doğu Karadeniz Bölgesi

Page 81: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

81

TOKAT KENT KİMLİĞİ ANALİZİ

Onur DAL

(Öğr. Gör./Gaziosmanpaşa Üniversitesi/[email protected])

Serpil SEYFİ

(Öğr. Gör./Gaziosmanpaşa Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Turizm, bölgesel ve kentsel kalkınmada ekonomik olarak önemli etkiye sahip

olan sektörlerden biridir. DOKAP bölgesi, bünyesinde barındırdığı kültürel ve tarihi

zenginlikleriyle turistik bir cazibe merkezi olabilecek niteliktedir. DOKAP

bölgesinin ekonomik kalkınması için kent kimlikleri ile turizm politikaları

arasındaki ilişkinin geliştirilmesi oldukça önemlidir. Kent Kimliği; bir kenti diğer

kentlerden ayırıp tanınır hale gelmesini sağlar ve yapılması düşünülen yatırımlarda

nitelik ve uygunluk aranmaya başlar. Bunun içinde kent kimliğini oluşturan doğal,

beşeri ve insan eliyle yapılan kaynakların incelenmesi oldukça önemlidir. Doğal

çevreden kaynaklanan unsurlar, kentin topografik durumu ve iklim koşulları ile

ilgilidir. Beşeri unsurlar ise bireylerin ve toplumun sahip olduğu değerleri yansıtır.

İnsan eliyle düzenlenen çevre ise kentte yapılmış olan her türlü çalışma alanı ile

ilgilidir. Bu üç önemli faktör dışında kent imajını oluşturan kurumsal kimlik ve

kurumsal tanıtım çalışmaları da oldukça önem kazanmaktadır. Bu çalışmanın amacı

DOKAP bölgesinde bulunan illerin, kent kimliği analizi yapılarak, kent kimliğinin

turizm perspektifinde yeniden yapılandırılması için çözüm önerileri sunmaktır. Bu

kapsamda Tokat ilinin kurumsal imajını içeren kamu kurumlarının tanıtım

çalışmaları, kamu kurumları veya özel sektör tarafından yapılmış mekan tasarımları,

bitki örtüsü, kültürel değerlerin şehir içinde kullanımı ve tarihi mekanların şehir

kimliği ile örtüşme durumları incelenmiştir. Elde edilen veriler sonucunda; Tokat’ın

Kent Kimliği’nin oluşturulmasında hem ilin karar alıcıları hem de bölge insanının

konu ile ilgili duyarlılık kazanması gerektiği ve kent kimliğinin oluşturulmasında

uzman bir kurul oluşturulup Tokat şehri temel alınarak bölge kentlerine özel yeni

kimlik politikalarının geliştirilmesinin gerekliliği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Kent Kimliği, Tokat, Turizm, DOKAP

Page 82: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

82

BAYBURT TURİZMİNİN GELİŞME POTANSİYELİ,

SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Miraç İlyas KIVANÇ

(Öğr. Gör./Bayburt Üniversitesi/[email protected].)

Hami ÜNLÜ

(Öğr. Gör./Bayburt Üniversitesi/[email protected])

Emine TAŞ

(Yrd. Doç. Dr./Bayburt Üniversitesi/[email protected].)

İlyas Kays İMAMOĞLU

(Öğr. Gör./Bayburt Üniversitesi/[email protected].)

ÖZET

Bir bölgede turizmin gelişebilmesi için coğrafi faktörler önemli katkılar

sağlamaktadır. Turizmin gelişmesi bir ülkenin doğal ve kültürel coğrafyasının sahip olduğu

değerlerle yakından ilişkilidir. Fiziksel coğrafi özellikler bir destinasyonun turizm

çekiciliklerinin çeşidini, kalitesini ve dağılımını belirlerken, aynı anda o bölgeye

ulaşılabilirliği ve bölge içi ulaşım koşullarının iyileştirilmesini de kontrolü altına alır.

Doğu Karadeniz Bölgesi, coğrafi ve ekonomik şartlar sonucu ekonomik gelişme

düzeyi eksik kalan, yıllardır yoğun göç veren bölgelerin başında gelmektedir. Doğu

Karadeniz Bölgesi İllerinden biri olan Bayburt ili de az gelişmişliğin en önemli ekonomik ve

sosyal etkisinin bir sonucu olarak gelişmiş bölgelere doğru yoğun bir göç vermiştir. Bu göç,

beşeri sermayenin yanında finansal kaynakların da transferine yol açmaktadır, böylece sürekli

göç veren ilin yoksullaşma süreci de hızlanmaktadır. İlin sürekli göç veren bir yapı arz etmesi

ve arazi yapısının tipi, verimli tarımsal faaliyetlerin de yerine getirilmesini kısıtlamaktadır.

Coğrafi konum bir bölgede ve/veya ilde turizm faaliyetlerinin doğuşu ve

olgunlaşmasındaki en önemli faktörlerden biridir. Turizm pazarlarının çoğunda seyahatin

temel amacı doğal kaynak arzları ile yakın ilişkilidir. Bu kaynakların nitelik ve niceliği

turizmin oluşturulmasında ve geliştirilmesinde oldukça önemlidir. İklim, su ve sudaki yaşam,

bitki örtüsü, topografya ve morfoloji turizmin içinde yer alan doğal kaynak enstrümanlarıdır.

Bu enstrümanlarda oluşabilecek bozulma veya zayıflık destinasyona seyahati olumsuz yönde

etkiler. Özellikle hava şartlarında beklenmedik sıcaklıklar veya soğumalar, vahşi yaşam

alanlarına insan müdahalelerinin artması, ormanlık alanların dağılımında ve yapısında

oluşabilecek bozulmalar, akarsuların gelişimini olumsuz etkileyecek yanlış müdahaleler, bitki

örtüsünün doğal görünümüne zarar verecek uygulamalar, yeryüzü şekillerindeki doğal

ve/veya doğal olmayan değişim gibi coğrafyaya özgü olan değerler turizmin gelişmesinde

anahtar belirleyicilerdir.

Bayburt ilinin ekonomik ve turistik potansiyelinin projelendirilerek değerlendirilmesi,

üretim ve yatırıma dönüştürülmesi, bölge iş adamlarının ve sanayicilerinin destek ve

katılımlarının sağlanması, ilin ekonomik gelişimin sağlanması için gereklidir. Yıllardır süren

bölgesel teşvik uygulamalarına rağmen Bayburt’un ülkenin genel kalkınma düzeyine uygun

bir dengeli gelişme sağlayamadığı görülmektedir. Dolayısıyla ekonomik yapı bakımından,

tarım ve hayvancılığa bağlı dar çerçeveli bir karakter sergilemektedir. Bölgede gelir düzeyi

düşük, pazar olanakları ise dar kapsamlıdır. Bu çalışmada Bayburt turizminin gelişme

gösterebilmesi için mevcut potansiyelleri değerlendirilmiş, gelişimi engelleyen sorunlar tespit

edilerek çözüm önerileri sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Turizm potansiyeli, Coğrafi Kaynaklar, Tarihi ve Kültürel

Değerler, Bayburt

Page 83: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

83

KÜLTÜR TURİZMİNİN GELİŞTİRİLMESİNDE

YEREL YÖNETİMLERİN ETKİNLİĞİ: BAYBURT İLİ ÖRNEĞİ

Hami ÜNLÜ

(Öğr. Gör./Bayburt Üniversitesi/[email protected])

Miraç İlyas KIVANÇ

(Öğr. Gör./Bayburt Üniversitesi/[email protected].)

Emine TAŞ

(Yrd. Doç. Dr./Bayburt Üniversitesi/[email protected].)

İlyas Kays İMAMOĞLU

(Öğr. Gör./Bayburt Üniversitesi/[email protected].)

ÖZET

Kültür, sanat, dil, din, tarih, yaşam şekli ve mimari yapı gibi pek çok kavramı

içinde barındıran geniş bir yelpazedir. Yaşanılan topraklar üzerinde bulunan bu

kültürel değerler kültürel miras olarak ifade edilmektedir. Kültürel miras

topraklarımız üzerinde bulunan ve asırlar boyunca biriken ve gelişen bütün

insanlığın deneyimleridir. Bu deneyimleri, yapılar ve eserler, siteler ve insan

habitatları, sözlü veya yazılı miras, halk mirası ve popüler kültür mirası

oluşturmaktadır. Kültürel miras da kendi içerisinde somut kültürel miras ve somut

olmayan kültürel miras olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Somut kültürel mirası,

tarihi siteler, tarihi koridorlar, binalar, mezarlıklar ve doğal alanlar oluşturmaktadır.

Somut olmayan kültürel miras(SOKUM)’ı da kültürün somut olan maddi ve

teknolojik yanının dışında kalanlar; sözel, işitsel, görsel, uygulama ve inanmalar

oluşturmaktadır. Somut olmayan kültürel miras unsurları insanlığın ortak belleğidir

ve bu ortak bellek deneyimler sonucu tarihsel süreç içerisinde ortaya çıkmıştır.

Kültür turizmi ise bölgelerin sahip olduğu somut ve somut olmayan kültürel miras

unsurlarını görmek ve yerinde tanımak için yapılan seyahatleri içermektedir. Kültür

turizmi günümüzde yükselen bir değerdir. Bir niş alandır. Bir ülkenin ve bölgenin

başta yerel ve bölgesel ekonomide ve turizm alanında gerçek bir rekabet gücü elde

edebilmesi, doğal, tarihsel ve kültürel mirasın sürdürülebilir olması için kültür

turizmi tek araçtır. Gelişen ve değişen dünya da seçeneklerin bollaştığı, bilginin

dijitalleştiği, gezilerin insanların parmak ucuna geldiği günümüzde kültür turizmi

eskiye nazaran daha fazla değerli hale gelmiştir. Bundan dolayı, insanlarda sanal

ortamda gördükleri, merak ettikleri, kültürel miras açısından önemli olan bölgeleri

yakından görme merakı ortaya çıkmıştır. DOKAP bölgesi sınırları içerisinde yer

alan Bayburt ile gerek kültürel değerler açısından gerekse sahip olduğu doğal

güzellikler açısından büyük bir kültür turizmi potansiyeline sahiptir. Bu çalışmada,

Bayburt’un sahip olduğu bu kültür turizmi potansiyelinin geliştirilmesi,

zenginleştirilmesi ve ilin ekonomisine olan katkısının artırılmasında yerel

yönetimlerin etkilerinin neler olduğu saptanacaktır. Bu amaçla bu çalışmada kültür

turizmi, yerel yönetim kavramları açıklanarak, Bayburt ilinde kültür turizminin

gelişmesinde yerel yönetimin etkinliği araştırılarak sorunlar tespit edilip çözüm

önerileri sunulacaktır.

Anahtar Kelimeler: Kültür, Kültürel Miras, Yerel Yönetimler, Bayburt

Page 84: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

84

SÜRDÜRÜLEBİLİR KÜLTÜR TURİZMİ VE BAYBURT İLİNİN

KÜLTÜREL TURZİM POTANSİYELİ

Emine TAŞ

(Yrd. Doç. Dr./Bayburt Üniversitesi/[email protected].)

İlyas Kays İMAMOĞLU

(Öğr. Gör./Bayburt Üniversitesi/[email protected].)

Hami ÜNLÜ

(Öğr. Gör./Bayburt Üniversitesi/[email protected])

Miraç İlyas KIVANÇ

(Öğr. Gör./Bayburt Üniversitesi/[email protected].)

ÖZET

Sürdürülebilir turizm, sadece bugünü değil geleceği de düşünebilen ve buna

uygun politikalar üreten ve etkilenen tüm tarafları dikkate alan turizmdir. Bu açıdan

bakıldığında sürdürülebilir turizm, gelecek kaygısı olan ve su sürecin devamlılığını

sağlayacak politikalar üreten ve sürekli kendini yenileyen aktiviteler bütünüdür.

Sürdürülebilir turizm, farklı bir turizm türü olmamakla beraber turizm çeşitlerinin

tümüne uygulanabilecek gelecek vizyonlu bir anahtardır. Bu açıdan sürdürülebilir

turizm de amaç sadece turizm geliri elde etmek değildir. Turizm gelirleri arttırılırken

çevreye, ekolojik dengeye, kültürel değerlere, kültürel mirasa zarar vermeden bu

sürecin en iyi şekilde işletilerek sürecin devamlılığının sağlanması gerekmektedir.

Bu nedenle sürdürebilirlik kavramı dikkate alınarak uygulanacak turizm politikaları,

sektörün geleceğe yönelik büyümesine katkı sağlayabilecektir. Bu açıdan kültürel

turizmde sürdürülebilirlik kavramı daha da önemli hale gelmektedir. Kültür turizmi,

insanların kültürel değeri olan ve geçmişteki yaşam biçimleri ve kültürel değerleri

görmek amacıyla yaptıkları bir turizm türüdür. Kültürel gezilerde kültürel mirasın

gelecek nesillere aktarılabilmesi için sürdürülebilir turizm daha da önemli hale

gelmektedir. Bu nedenle bu çalışmada, sürdürülebilir kültür turizmi incelenerek,

DOKAP illerinden biri olan Bayburt ilinin kültür turizmi potansiyeli araştırılacaktır.

Çok eski ve farklı medeniyetlere ev sahipliği yapan Bayburt ili kültür turizmi

açısından oldukça zengindir ancak kültür turizmi açısından yeterince gelişmemiştir.

Bu çalışmada Bayburt ilinin kültürel mirası incelenirken; Bayburt Valiliği, Bayburt

Belediyesi, Bayburt Üniversitesi, Bayburt Turizm İl Müdürlüğü ve bu alanda çalışan

araştırmacıların özel arşivlerinden faydalanılmıştır. Bu çalışmayla birlikte Bayburt

ilinin kültür turizminde pazarlanabilecek kültürel değerleri araştırılıp, ilin kültürel

turizm potansiyelinin ortaya çıkarılması sağlanacaktır. İlin kültür turizmi açısından

sorunları değerlendirilip bu sorunların çözülebilmesi için öneriler geliştirilecektir.

Anahtar Kelimeler: Sürdürülebilir Turizm, Kültür Turizmi, Bayburt

Page 85: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

85

KARADENİZ MUTFAĞINDAKİ İKİLEM: KUYMAK VE MIHLAMA

Emrah KESKİN

(Öğr. Gör. Dr./Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi/[email protected])

Emrah ÖRGÜN

(Öğr. Gör./Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi/[email protected])

Günay EROL

(Öğr. Gör. Dr./Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi/[email protected]

ÖZET

Günümüz dünyasında insanlar, tükettikleri yiyecek ve içecek ürünleri

hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak istemektedirler. Yazılı-görsel basında ve

sosyal medyada yiyecek ve içeceklerle ilgili haber, reklam ve tanıtımların her geçen

gün artması insanların yiyecek-içecek ürünlerine olan bu ilgilerinin en büyük

göstergelerinden biridir. Yiyecek- içecek ürünlerine olan söz konusu bu ilgi yeni bir

turizm türü olan gastronomi turizmini yaratmıştır. İnsanlar bir yerden başka bir yere

oranın meşhur olan lezzetlerini yerinde deneyimlemek için seyahat etmektedirler.

Bu seyahatler ise bölgenin daha fazla ziyaretçi ile tanışmasına neden olmaktadır.

Böylece bölge ekonomisi canlanmakta ve yeni iş kolları oluşmaktadır. Gastronomi

turizmi ile canlanan bölge ekonomisi kendine has yerel yiyecek-içecek ürünleri

korumak, geliştirmek ve tanıtarak hem gelecek nesillere bozulmadan aktarmak hem

de daha fazla kişiye ulaşarak bölgenin ekonomik kalkınmasını sağlamak

istemektedir.

Bir bölgenin sahip olduğu gastronomik öğeler o bölgenin coğrafik yapısına,

tarihine, etnik kimliğine, mutfak kurallarına ve kültürel yapısına göre değişmektedir.

Bu durum taklit edilemeyen, eşsiz ve zamanla toplumsal simge haline gelen bölgesel

mutfak ürünlerinin oluşmasına neden olmaktadır. Nasıl ki bir Fransız peyniri Fransız

Mutfağının karaktestik özelliklerini taşıyorsa Karadeniz Mutfağının da kendine has

eşsiz lezzetleri bulunmaktadır. Bu mutfak ürünlerinin bilinirliği, özgün şeklilerinin

korunması bölgenin mutfak ürünlerinin marka değerinin oluşmasına imkân

sağlayabilir. Ancak bazı mutfak ürünleri her yörede farklı bilinmekte ve farklı

şekillerde yapılmaktadır. Karadeniz mutfak ürünlerini konu alan akademik

çalışmalar dikkate alındığında bu farklılığın en fazla kuymak ve mıhlamada olduğu

görülmektedir. Bu iki ürünün adı birçok çalışmada birbirinin yerine kullanılmakta ve

tarifleri farklı farklı verilmektedir.

Bu çalışma doğu Karadeniz bölgesinin gastronomik bir ürünü olan kuymak

ve mıhlamanın farklılıklarını saptamayı ve bölge halkı tarafından nasıl yapıldığının

tespit edilmesini amaçlamaktadır. Bu amaç kapsamında doğu Karadeniz bölgesinden

kaynak kişilerle yüz yüze görüşmeler yapılarak ve ilgili literatür taraması yapılarak

söz konusu iki mutfak ürününün malzemeleri ve yapılışı hakkında bilgilere

ulaşılacaktır. Kaynak kişilerden alınan bilgiler ile literatürden edinilen bilgiler nitel

araştırma yöntemleri ışığında analiz edilerek çalışmada sunulacaktır. Karadeniz

mutfağının en çok bilinen ancak en fazla karıştırılan ürünlerinin farklılıklarının

belirlenmesiyle, gastronomik unsurlara ilgili tüketicilerin ürünler hakkında daha

sağlıklı bilgi alması sağlanılacaktır. Ayrıca bölgenin tanıtımında en çok kullanılan

bu mutfak ürünleri hakkındaki bilgi karmaşasına son verilecektir.

Anahtar Kelimeler: Karadeniz mutfağı, kuymak, muhlama, lezzet

Page 86: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

86

TAŞINMAZ KÜLTÜR VARLIĞI KORUNMA ALANI EDİNİM MALİYETİ

İÇİN COĞRAFİ VERİ TABANI TASARIMI

Hülya YILMAZ

(Arş. Gör./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Yakup Emre ÇORUHLU

(Doç. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Okan YILDIZ

(Yrd. Doç. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Osman DEMİR

(Prof. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Kültür ve tabiat varlıkları toplumlar tarafından ilgi çekmeyi başarmış ve halen de bu ilgiyi

sürdürmeyi devam ettirmektedirler. İnsanların farklı toplumların kültürlerine olan merak duyguları,

dünyanın çeşitli bölgelerindeki bu tip eserleri gidip görmelerine neden olmakta, bu durum da o

bölgelerin turizmine katma değer yaratmaktadır. Bu noktada, kültürel mirasın bir parçası olan

taşınmaz kültür varlıkları bir kez daha öne çıkmaktadır. Ülkemizdeki taşınmaz kültür varlıkları,

2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu uyarınca korunması gerekli alanlar

olarak belirlenmiştir. Uluslararası alanda ise UNESCO tarafından, 1975 yılında “Dünya Kültür ve

Doğal Mirasını Koruma Sözleşmesi” bu tip alanların korunması ve gelecek nesillere aktarılması

için yürürlüğe konulmuştur. Zira ülkemiz de bu sözleşmeye taraf olmuş ve hükümlerini tanımıştır.

Türkiye’de bu kapsamda değerlendirilebilecek 100.000’den fazla tescilli taşınmaz kültür varlığı

bulunmaktadır. Bu kültür varlıklarının belirlenen korunma alanlarında yoğun ve çarpık yapılar yer

almaktadır. Ticari çekim merkezi haline gelen bu alanlardaki taşınmazların piyasa bedelleri ise bir

hayli yüksektir. Koruma amaçlı imar planları ile düzenlenen bu alanlara yapılaşma yasağı veya

kısıtlaması getirilebilmektedir. Çoğu zaman koruma alanlarında yer alan taşınmazların

kamulaştırılması da yapılarak kültür varlıklarının görünürlükleri sağlanmaktadır. Bu alanlardaki

taşınmazların edinim bedelleri yanında, mülkiyet verileri, emlak vergi değerleri, yapı tipleri gibi

diğer bilgilerin bilinmesi bu alanların optimum yönetimini sağlayacaktır. Kültür varlıklarının

yönetimi ile ilgili Kültür ve Turizm Bakanlığınca yürütülmekte olan Taşınmaz Ulusal Envanter

Sistemi (TUES) mevcuttur. Ancak mevcut sistem, taşınmaz kültür varlıklarını parsel bazında ele

alarak sadece o parsele ilişkin kültür varlığı ile ilgili verilerle ilgilenmektedir. Oysa optimum bir

taşınmaz idare sisteminde bu veriler dışında da verilere ihtiyaç olabilmektedir. Bu çalışmada

Trabzon’daki bazı taşınmaz kültür varlıkları ele alınarak, arazi yönetimi ile ilgili veriler elde

edildikten sonra coğrafi veri tabanına aktarılmıştır. Tasarlanan veri tabanında, korunma alanı sınırı,

korunma alanı parsel bilgileri, ortalama parsel malik sayıları, mülkiyet tipleri, asgari emlak vergi

değeri, piyasa bedelleri, yapı tipleri ve yıpranma payı bilgileri gibi veriler arazi ve büro çalışmaları

ile elde edilmiştir. Taşınmaz kültür varlıklarının korunma alanlarının olası edinim maliyetleri bu

veriler ile hesaplanmıştır. Burada hem asgari emlak vergi değerleri hem de piyasa bedelleri

üzerinden işlem yapılarak her bir taşınmaz için min ve max edinim bedelleri hesaplanmıştır.

Çalışmanın neticesinde emlak vergi değerleri ile piyasa değerleri arasında çok büyük

farklar olduğu gözlenmiştir. Özellikle edinim maliyetlerinin dinamik bir yapıda sunulabilmesi için

yukarıda tanımlanan bir coğrafi veri tabanı ihtiyacı olacağı değerlendirilmektedir. Ayrıca alternatif

taşınmaz edinim yöntemleri olarak son zamanda öne çıkan imar haklarının transferi yönteminin de

ele alınması ve korunma alanlarındaki taşınmazların ediniminde kullanılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler: Taşınmaz, kültür varlığı, koruma alanı, maliyet, veri tabanı

Page 87: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

87

DOĞU KARADENİZ BÖLGESİ’NDE SÜRDÜRÜLEBİLİR TURİZM

BAĞLAMINDA TEMEL ÖNCELİKLER, SORUNLAR VE TESPİTLER

İsmail ÇALIK

(Yrd. Doç. Dr./Gümüşhane Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Sürdürülebilir turizm, turistik kaynakların tahribat unsurlarını dikkate alarak

planlanmasını ön gören bir yaklaşımdır. Sürdürülebilir turizm göstergeleri de

planlama süreçlerinde karar vericilere rehberlik edecek temel veri setleridir. Bu

çalışmada Doğu Karadeniz Bölgesi’ndeki turizm paydaşlarının sürdürülebilir turizm

bağlamındaki önceliklerinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Bu bağlamda turizm

paydaşlarından ekonomik, sosyo-kültürel, çevresel, planlama ve kontrol

konularındaki 29 sürdürülebilir turizm göstergesini, bölgenin öncelikleri

doğrultusunda önem derecesine göre sıralamaları istenmiştir. Araştırma İstatistiki

Bölge Birimleri Sınıflamasına göre Doğu Karadeniz Bölgesi’nde yer alan 6 ilde

yapılmıştır. Araştırmada verilerin toplanmasında anket yöntemi kullanılmıştır.

Araştırmaya katılan turizm paydaşlarının %40’ı planlama ve kontrol

belirleyicilerinin, % 30’u çevresel göstergelerin, % 18’i sosyo-kültürel göstergelerin

ve % 12’si ekonomik belirleyicilerinin sürdürülebilir turizmde daha önemli

olduğunu belirtmiştir. Sürdürülebilir turizmin ekonomik göstergelerinde “havayolu

ve denizyolu yolcu taşımacılığının gelişmesi” göstergesi, sosyo-kültürel göstergeler

kategorisinde “ turizm işletmelerinde çalışanların eğitim durumları” göstergesi,

çevresel göstergelerde “milli park, tabiat parkı, tabiat koruma alanı vb. hassas

alanlar” ve son olarak sürdürülebilir turizmin planlama ve kontrol göstergeleri

kategorisinde yer alan “destinasyon planlama faaliyetleri” göstergeleri 29 gösterge

alanı arasından önem derecesi en yüksek olan sürdürülebilir turizm göstergeleri

olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Doğu Karadeniz Bölgesi, Sürdürülebilir Turizm,

Sürdürülebilir Turizm Göstergeleri.

Page 88: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

88

DOKAP BÖLGESİNDEKİ TURİZM FAALİYETLERİNİN SEKTÖREL

KREDİ ÇERÇEVESİNDE BELİRLENMESİ: 2010-2016 YILLARI ARASI

BANKACILIK VERİLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZİ

Safa ACAR

(Öğr. Gör/Siirt Üniversitesi/[email protected])

Soner KÜNÇ

(Öğr. Gör/Siirt Üniversitesi/[email protected])

Kerim COŞKUN

(Öğr. Gör/Siirt Üniversitesi/[email protected])

Süleyman ÇELİK

(Öğr. Gör/Siirt Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Bankacılık sektörü etkileşimde olduğu diğer sektörlere büyük etkilerde bulunmakta ve

bu sektörlerin gelişimine büyük katkılar sağlamaktadır. Bankacılık sektörü Türkiye'nin önde

gelen sektörlerinden biridir ve diğer sektörlere desteklerinden dolayı Türk ekonomik

sisteminin vazgeçilmez sektörü konumundadır. Bankacılık sektörünün etkileşimde olduğu

ve Türkiye için çok önemli olan bir diğer sektör de turizm sektörüdür

Türkiye'de gelir dağılımının tabana yayılmasında büyük katkılar sağlayan turizm sektörü

bankacılık sektörü ile iç içe geçmiş bir konumdadır. Bu sebeple tıpkı diğer sektörlerde olduğu

gibi turizm sektörü için de bankacılık faaliyetleri vazgeçilmez niteliktedir.

Turizm sektörünün Türkiye'deki gelişimine baktığımızda geleneksel turizm

faaliyetlerinin diğer turizm türlerine nazaran daha fazla yer işgal ettiği görülmektedir. Ancak

son dönemlerde ortaya çıkan gelişmeler incelendiğinde yaz turizminin yanında kış turizminin

ve doğa turizminin de yer aldığı 15 çeşit alternatif turizm çeşidi bulunmaktadır.1 Türkiye'nin

konumu itibariyle sadece bir çeşit turizm faaliyetine bel bağlaması ülke ekonomisinin

gelişmesine yeterince katkı sağlamamakta ve alternatiflerin değerini daha da

artırmaktadır. Yine Türkiye'nin konumuna bakıldığında en büyük pastayı yaz turizmi alsa

bile bunun yanında doğa turizmi, kış turizmi, kültür turizmi gibi faaliyet alanları daha fazla

desteklenerek ekonomik katkının büyük bir oranda artırılması mümkün

olabilecektir. Alternatif turizm faaliyetlerinin gelişmesine en büyük katkıyı yine diğer

sektörlerin en büyük destekleyicisi olan bankacılık sektörü sağlayabilecektir. Bu çerçevede

DOKAP bölgesinde gerçekleşmesi beklenen turizm faaliyetlerinin de konum itibariyle yaz

turizmine alternatif turizm çeşitleri olması sebebiyle bankacılık sektörünün DOKAP

bölgesinde alternatif turizm kanallarını desteklemesi büyük oranda ekonomiye değerli katkılar

sağlayacaktır.

Bu bilgiler dikkate alındığında çalışmanın temel amaçları DOKAP bölgesindeki

illerin alternatif turizm faaliyetlerinin bankacılık sektörü ile olan ilişkilerinin belirlenmesi ve

bankacılık sektörü ve turizm sektörünün ilişkilerinin son yıllardaki durumunun ortaya

konulmasıdır. Bu çerçevede ikincil veriler kullanılacak ve bu veriler Bankacılık Düzenleme

ve Denetleme Kurulu'nun (BDDK) resmi internet sitesinde yayınlanan sektörel kredi

verilerinden elde edilecektir. Çalışmanın temel amacı bankacılık ve turizm sektöründeki

ilişkilerin son yıllardaki durumunu ortaya koymak olduğu için 2010 yılı ile 2016 yılı arasında

veriler karşılaştırmalı olarak değerlendirilecek ve dönemsel olarak eşitlik sağlanması amacıyla

her yılın haziran ve aralık ayı verileri dikkate alınacaktır. Bu sayede yıl içerisindeki mevsim

etkisinin de ortaya çıkması sağlanacaktır.

Anahtar Kelimeler: DOKAP, turizm sektörü, bankacılık, kredi

Page 89: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

89

GÜMÜŞHANE İLİ AÇISINDAN EKO-TURİZMİN SWOT ANALİZ

YARDIMIYLA DEĞERLENDİRİLMESİ

Kurtuluş MERDAN

(Yrd.Doç.Dr.Gümüşhane Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Eko-turizm, bozulmamış doğal alanlara zarar vermeden, doğal yaşamı ve

kültürel kaynakları anlayarak korumayı amaçlayan, yerel halka sosyo-ekonomik

fayda sağlayan ve çevreyi koruyan bir turizm çeşididir. Aynı zamanda doğal ve

kültürel değerlerin korunarak turizme kazandırılması olarak da ifade edilmektedir.

Eko-turizm kavramında alternatif turizm, yeşil turizm, kültürel turizm, sürdürülebilir

turizm, soft turizm ve macera turizmi gibi terimler de kullanılmaktadır. Eko-turizm

genellikle küçük tesislerde ailelerin küçük gruplar şeklinde işlettiği geleneksel

mimariyi ve yerel kaynakların kullanımını esas alan bir sistem üzerine inşa

edilmiştir. Bu turizm şekli amacına uygun gerçekleştirilirse; hassas ekosistemin

korunmasına, mevcut yapı stokunun yerel niteliklerle uyumlu kullanılmasına, açık

mekânlara ağırlık verilmesine, bölgeler içerisinde yaşayan nüfusun sosyo-ekonomik

gelişimine kaynak yaratılmasına, sınırlı bir ortalama talebe göre kapasite tayinine ve

bölge içerisinde sınıf farklılığının azaltılmasına olanak sağlamaktadır.

Bu çalışmayla, eko-turizmin Gümüşhane ili açısından değerlendirilmesi ve

bu turizmin Gümüşhane ekonomisinde meydana getireceği katma değer

belirlenmeye çalışılmaktadır. Çalışmada, eko-turizmin Gümüşhane ilinde güçlü ve

zayıf yönler ile ilin karşı karşıya bulunduğu fırsatlar ve tehdit unsurları SWOT

analizi yapılarak bilimsel bir yaklaşımla ortaya konulmaktadır. İlin coğrafi açıdan

diğer yerlere göre merkezin dışında kalmış ve doğal yapısının tahribata uğramamış

olması, İlin alternatif turizm ve turistik ürün çeşitlendirmesi konularında büyük bir

potansiyele sahip olduğunu göstermektedir. Gümüşhane’de eko-turizmin SWOT

analizini gerçekleştirdiğimiz bu çalışmada; Karaca Mağarası, Artabel krater gölleri,

Torul Limni Gölü, Çakırkaya Manastırı, Tomara Şelalesi, Kazıkbeli Yaylası,

Hamsiköy, Zigana etekleri ve Örümcek Ormanlarının Varlığı ilin güçlü yönleri;

turist rehberlerinin ve yerel seyahat acentelerinin yetersizliği, tanıtım ve pazarlama

eksikliği, coğrafik yapıdan kaynaklanan dezavantajlar, altyapı, tesis ve eğitim

eksiklikleri de zayıf yönleri olarak ortaya çıkmaktadır. Turizm anlayışında meydana

gelen değişiklik; Gümüşhane’ye yeni fırsatlar sunmaktadır. Gümüşhane de sayıca

birçok örneği bulunan doğal hayata uygunluk gösteren otantik yerleşim yerlerinde

yayla, balon, bisiklet, çadırkent ve mağara turizmi ile belirli güzergahlarda

gerçekleştirilen araçlı ve araçsız safari turlarını, dağcılık ve doğa yürüyüşüne uygun

parkurları da içerisine alan faaliyetlerin bir program dahilinde yürütülmesiyle,

bölgenin sınırsız potansiyelinin kullanılabileceğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler: Doğa Turizmi, Mağara, Alternatif Turizmi, SWOT

Analiz

Page 90: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

90

YUSUFELİM’DE

Fatih BEKTAŞ

(Doç.Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi)

Sabiha KAYA

Fatih Samet ATASOY

Hamdi ALKAN

(Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Çalışmanın amacı Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı desteği ile başlanan

Yusufeli Kaymakamlığı Köylere Hizmet Götürme Birliğinin YUSUFELİM’DE

isimli, Referans numarası TR90/13/KT/0084 olan proje sonuçlarının açıklanması

amaçlanmıştır. Çalışmada nitel araştırma desenlerinden durum çalışması (case

study) deseni kullanılmıştır. Veriler Yusufeli’nde yapılan Kırsal Turizm Çalıştayına

bölgede operasyon yapan altı uluslararası şirket yetkilisi, alana ait çalışma yapan on

bir akademisyen, bölgedeki etkinlik çeşitliliğine ait dokuz uluslararası çalışan

rehber, bölgede pansiyon ve otel işletmeciliği yapan yedi kişi, ulusal kanallarda

belgesel yapan iki kişi, milli parklar yetkilisi iki kişi, Doğa Korumadan iki kişi,

DOKA yetkilisi bir kişi, kırsal kalkınmacı bir kişi, harita mühendisi bir kişi,

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programından bir kişi ve bakanlık yetkilileri olmak

üzere 47 kişiden elde edilmiştir. Veriler odak gurup görüşmesi şeklinde yapılmış

olup katılımcılara yarı yapılandırılmış; “Yusufeli’nde Turizm Hareketi Nasıl

Yönetilmelidir?, Tarihi ve Dini Turizm İçin Gelenlere Etkinlik Nasıl Yaptırılır?,

Gelen Ziyaretçilere Konaklama Seçenekleri Nasıl Planlanmalıdır?” soruları

sorulmuştur. Veriler içerik analizi ile yorumlanmıştır. Yusufeli’nde Turizm Hareketi

Nasıl Yönetilmelidir? Sorusuna verilen cevaplara bakıldığında 16 değişik kişi söz

aldığı görülmektedir. Katılımcıların ifadelerinden 133 değişik kod elde edilmiştir.

Elde edilen kodlardan 11 değişik temaya ulaşılmıştır. Tarihi ve Dini Turizm İçin

Gelenlere Etkinlik Nasıl Yaptırılır? Sorusuna verilen cevaplara bakıldığında 10

değişik kişi söz aldığı görülmektedir. Katılımcıların ifadelerinden 60 değişik kod

elde edilmiştir. Elde edilen kodlardan 6 değişik temaya ulaşılmıştır. Gelen

Ziyaretçilere Konaklama Seçenekleri Nasıl Planlanmalıdır? Sorusuna verilen

cevaplara bakıldığında 12 değişik kişi söz aldığı görülmektedir. Katılımcıların

ifadelerinden 92 değişik kod elde edilmiştir. Elde edilen kodlardan 8 değişik temaya

ulaşılmıştır. Bu sonuçlara göre bölgenin Yönetim, Planlama, Yatırım, Tanıtım-

Pazarlama ve Denetim ve kontrol gibi temalarının çok faktör aldığı gözlenmektedir.

Diğer temalarında ayrı ayrı incelediğimizde bölgenin sorun ağacının tam olarak

ortaya konduğu görülmüştür. Sonuç olarak bu çalışma sahadaki uzmanların

görüşlerinin neler olduğunu yansıtması bakımından önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler: Turizm, Etkinlik, Yusufeli

Page 91: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

91

DOĞU KARADENİZ BÖLGESİ TURİZMİNDE İŞBİRLİĞİ GEREKLİLİĞİ:

ORDU VE GİRESUN İLLERİ ÖRNEĞİNDE

Cavit YAVUZ

(Doç.Dr./Ordu Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Doğu Karadeniz Bölgesi ülkemizin önemli turizm merkezlerinden birisi

olmaya adaydır. Dünyadaki ekonomik, sosyal, siyasal ve teknolojik değişimler ve

gelişmeler, turizmde turistik tüketim anlayışı ve kalıplarında önemli dönüşümlere

neden olmuştur. Bu dönüşümle birlikte oluşan turist profili; “Deniz-Güneş-Kum”

üçlemesinden uzaklaşmış, konakladığı tesislerde temiz bir oda, iyi hizmet ve

bunların dışında bozulmamış ve temiz bir çevrede aktif bir tatil isteği arzusunda olan

kişilerden oluşmuştur. Turizm anlayışında değişen bu konsepte uygun özelliklere

sahip olan bölgemiz bu anlamda avantajlı konumdadır. Doğu Karadeniz Bölgesi

sahip olduğu doğal güzellikleri, yaylaları, kültürel değerleri ve iklimsel özellikleriyle

Ortadoğu ülkelerinden gelen turistlerin yoğun ilgisini çekmektedir. Doğu Karadeniz

Bölgesi aynı zamanda iç turizmin yoğun yaşandığı turistik destinasyonlardan

birisidir. Bölge turizminde bu hareketliliğin daha da artması ve sürdürülebilir

olmasının sağlanması arzu edilen bir durumdur. Bu manada elbette çeşitli pazarlama

ve tanıtım faaliyetleri ve yöntemlerinden faydalanma yoluna gidilmektedir. Ancak

bunun yanında bölgemizdeki illerin turizm potansiyellerinin değerlendirilmesinde

kanaatimizce bölgedeki tüm turizm bileşenleri arasında ciddi bir iletişim ve

işbirliğine ihtiyaç vardır. Kaynakların daha doğru ve verimli kullanılmasında bu

işbirliğinin önemli katkıları olacaktır. Bu çalışmamızda Doğu Karadeniz Bölgesinin

turizm potansiyelinin değerlendirilmesinde işbirliğinin öneminin anlatılmasının

yanında, bölge illerinden olan Ordu ve Giresun illerinin turizmde güçlerini

birleştirerek ve işbirliklerini geliştirerek, bir işbirliği modeli geliştirmeleri ve

kaynaklarını daha verimli kullanmaları üzerinde durulacak. Doğu Karadeniz

Bölgesine gerçekleştirilen turlar daha çok Trabzon ve Rize illerine yönelik olmakta,

Ordu ve Giresun illeri bu manada sadece transit olarak gelinen ve 1 gece kalınan

destinasyonlar olmuştur. Arzu edilen, bu iki ilin bir destinasyon olarak tur

programlarına girmesi, ziyaretçilerin 1 günlüğüne uğradıkları yerler değil haftalık

yada 10 günlü turlar şeklinde bu illere gelmesinin sağlanmasıdır. Trabzon ve Rize

arasında zimni de olsa oluşan birlikteliğin Ordu ve Giresun illeri arasında da

gerçekleşmesi bu iki ilin turizmine çok şey katacaktır. Ordu ve Giresun illeri

birbirine yakın iki olması nedeniyle bir destinasyon olarak sahip oldukları turizm

potansiyelini daha güçlü bir şekilde pazarlayabilirler. Bu iki ilin geliştirecekleri bu

işbirliği sonucunda bölgedeki turizm gelirleri pastasından daha fazla pay almalarının

mümkün olacağı sanılmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Doğu Karadeniz, Ordu, Giresun, turizm işbirliği

Page 92: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

92

TURİZM SEKTÖRÜNE SAĞLANAN VERGİSEL TEŞVİKLERİN

BÖLGESEL KALKINMAYA VE GÜMÜŞHANE TURİZMİNE

ETKİLERİ

Meltem İrteş GÜLŞEN

(Dr./Anadolu Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

1900'lü yılların ortalarından günümüze kadar hızla gelişen sektörlerin başında

turizm sektörü gelmektedir. Turizm sektöründeki bu hızlı gelişme, artan turist sayısı

ile birlikte ülkelerin turizm sektörüne olan bakış açısını ve dolayısıyla turizm

politikalarını da etkilemektedir. Örneğin bir ülkede artan turizm talebi aynı zamanda

ilave gelir, üretim, istihdam ve vergi geliri anlamına da gelmektedir. Turizm

talebindeki artışın bu olumlu etkileri nedeniyle teşvik edilmesi önem arz etmektedir.

Zira yasa koyucu bölgesel kalkınma amaçlarını gerçekleştirebilmek ve özel

teşebbüsü belirlediği bölgelere çekebilmek için bazı mali ve vergisel teşvik tedbirleri

uygulayabilir. Bu kapsamda ülkemizde de 'Turizm Teşvik Kanunu' ile özel sektöre

sağlanan kredi kolaylıkları artmış, teşvikler çeşitlendirilmiştir. Böylece turizm

teşvikli yatırımların gelişimine katkı sağlanmıştır. Teşvik tedbirleri arasında en hızlı

etki de vergisel teşviklerden alınmaktadır. Bu çalışmada öncelikle genel olarak

teşviklerden, özel olarak da turizm sektörüne sağlanan teşviklerden kısaca

bahsedilecektir. Daha sonra turizm sektörüne sağlanan vergisel teşviklerin sektöre

olan katkısı Gümüşhane ili özelinde ele alınarak incelenmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler: Gümüşhane, turizm, bölgesel kalkınma, teşvik

Page 93: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

93

KORUNAN ALANLARIN ARAZİ YÖNETİMİNDE CBS UYGULAMALARI

Yakup Emre ÇORUHLU

(Doç.Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Mehmet Özgür ÇELİK

(Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Osman DEMİR

(Prof.Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Okan YILDIZ

(Yrd. Doç. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Trabzon geçmişten günümüze kadar birçok farklı medeniyete ev sahipliği

yapmış köklü bir tarihe sahip şehirdir. Köklü bir geçmişi olan kentte hâlihazırda çok

sayıda taşınmaz kültür varlığı ve korunan alan niteliğinde alanlar bulunmaktadır.

Bunlar özellikle kentte son yıllarda hızla gelişim gösteren turizm sektörü için

destinasyon noktaları olmaktadır. Bu çalışmada korunan alan tipleri ele alınmış ve

bunların yönetimi için coğrafi veri tabanlarında mevcut durumları oluşturulmuştur.

Çalışma açık kaynak kodlu CBS yazılımı yardımıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmada

taşınmaz kültür varlıkları dışında yer alan ve özellikle 2863 sayılı Kültür ve Tabiat

Varlıklarını Koruma Kanunu’nda tanımlanan korunan alanlar ele alınmıştır. Bu

alanlar öncelikle veri tabanında parsel tabanlı oluşturulmuştur. Bu alanların sözel

verileri de coğrafi veri tabanına aktarılmıştır. Çalışma özelinde Uzungöl ve Ayder

gibi önemli çekim merkezlerinde saha çalışması da yapılmıştır. Elde edilen en

önemli sonuçlardan biri, arazi yönetimi ile ilgili verilen kararlar için korunan

alanların pek dikkate alınmadığıdır. Korunan alanların yoğun olduğu bazı çekim

merkezlerinde yoğun ve çarpık yapılaşma olmasına rağmen bunların önüne

geçilememesi de dikkat çekmiştir. Tasarlanan bu sistem sayesinde bu tip korunan

alanlardaki alınacak arazi yönetimi ve kullanımı kararlarının daha şeffaf ve

sorgulanabilir olması sağlanabilir. Özellikle planlama süreçlerinde çalışma

kapsamında oluşturulan bu tip altlıklarla çalışmak son derece faydalı olacaktır.

Ülkemizde son yıllarda öne çıkan e-devlet uygulamaları ile korunan alanların

yönetiminin de yapılabilmesi araştırılmalıdır. Özellikle TUCBS’nin web uygulaması

olan ATLAS içinde korunan alan verilerinin doğru ve güncel bir şekilde aktarılması

sağlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler: korunan alan, turizm merkezi, arazi yönetimi

Page 94: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

94

GASTRONOMİ TURİZMİ ÇEKİCİLİĞİ AÇISINDAN ZİGANA YÖRESİ

Ahmet ÇAVUŞ

(Yrd. Doç. Dr./Atatürk Üniversitesi/[email protected])

Mehmet Fatih IŞIK

(Arş. Gör./Atatürk Üniversitesi/[email protected])

Ceren YALÇIN

(Turizm Fakültesi Mezunu/Atatürk Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Bir destinasyonun sahip olduğu yeme-içme alışkanlıkları, yiyecek ve

içecekleri hazırlama ve sunuş kültürü olan gastronomi, seyahat motivasyonu

sağlayan itici aynı zamanda çekici bir faktördür. Gastronomi turizmi ise; yeme-içme

faaliyetlerini bir zevke dönüştüren tutumla seyahat etmek, tecrübe kazanmak ve bu

tecrübeleri başkalarına aktarmak için yapılan alternatif bir turizm faaliyeti olarak

ifade edilebilir.

Dünya üzerinde uluslararası, ulusal ve yöresel düzeyde çekiciliği olan

gastronomik sahalar söz konusudur. Bu sahalar yeme içme kültürleri, doğal

güzellikleri, özgün mimarili mekanları, sunumları ve hizmet kalitesi ile turist

çekebilmektedir. Östersund (İsveç), Shunde (Çin), Zahle (Lübnan), Florianopolis

(Brezilya) ve ülkemizde Gaziantep, UNESCO Yaratıcı Şehirler Ağına girmiş ve

uluslararası tanınırlığı olan destinasyonlardandır. Bununla birlikte sahip olduğu

özellikleri ile gastronomi turizmi açısından yerel düzeyde çekiciliği olan sahalar da

mevcuttur. Geçmişten günümüze Doğu Karadeniz Bölümü’nü Doğu Anadolu, İran

ve Ortadoğu’ya bağlayan yol üzerine bulunan Zigana Yöresinde birçok yiyecek-

içecek işletmesi bulunmakta ve gastronomi turizmi açısından bir potansiyel taşıdığı

düşünülmektedir.

Araştırmanın amacı, Zigana’ya gelen ziyaretçilerin yöresel tatlara olan

meraklarını, yöredeki yiyecek içecek işletmelerinin sunduğu hizmetler hakkındaki

düşüncelerini, yöreden memnun ayrılıp ayrılmadıklarını saptamak ve buranın

gastronomi turizmi açısından geliştirilebilmesi için öneriler getirmektir. Bunun için

sahaya gidilerek yiyecek-içecek işletmeleri yöneticileriyle mülakat yapılmış, gelen

ziyaretçilerin deneyimlerini ölçmek için 200 kişiye yüz yüze anket uygulanmıştır.

Yapılan analizler neticesinde gelen ziyaretçilerin et ürünleri ve sütlaca büyük

ilgi duydukları, tekrar gelmeleri halinde bu ürünleri tatmaktan zevk alacakları

sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca yörede bulunan yiyecek-içecek işletmelerinin sunduğu

hizmetlerden memnun kalan ziyaretçilerin çoğunlukta olduğu tespit edilmiştir. Bu

bağlamda Zigana’nın gastronomi turizmi çerçevesinde bir çekicilik unsuru

yaratacağını söylemek mümkündür.

Anahtar Kelimeler: Zigana yöresi, Alternatif turizm, Gastronomi turizmi

Page 95: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

95

TURİZM TEMELİNDE DOĞU KARADENİZ BÖLGESİNDEKİ

YAYLALARIN ARAP TURİSTLER ÜZERİNDEKİ ROLÜ

Recep YÜCEL

(Doç Dr./Kırıkkale Üniversitesi/akademik71@ gmail.com)

Nevin AYDIN

(Yrd. Doç. Dr./Artvin Çoruh Üniversitesi/[email protected])

Cihat KARTAL

(Yrd. Doç. Dr./ Kırıkkale Üniversitesi / [email protected]

ÖZET

Ülkemizdeki coğrafi yerler arasında yayla, çok yaygın olarak kullanılan kısa

dönemlik dinlenme fırsatları yaratmaktadır. Bu yüzden; temiz havası, şifalı suları,

özel iklimi, bitki örtüsü ve kültürel çekiciliği ile yaylalar, turizm bakımından her

geçen gün dikkat çekmektedirler. Türklerin İslam Dinini kabulünden sonra, Arap

mutfağı, müziği ve gelenekleri, bu boyutlarda Türk kültürünü etkileyen temel

faktörler arasındadırlar. Kaldı ki, her iki toplumun zengin mutfak ve yemek kültürü

ile beslenme alışkanlıkları, köklü yaşam tarzlarının benzer yanları bunu daha da

güçlendirmektedir. Bu anlamda; geleneksel mekanları, el sanatları, yöresel müzik ve

oyunları, festivalleri, balık yetiştirme, su kayağı sporları, trakking, rafting, doğa ve

atlı yürüyüşü, foto, jeep ve bisiklet safari, botanik gibi sağlık ve kültürel alanlarda,

yörede turizm faaliyetleri geliştirilebilir. Bu yüzden, Doğu Karadeniz Bölgesi’nde

geleneksel yaylacılık faaliyeti yoğun olarak kullanıldığı ve uygun yerlerden birisidir.

Bu açıdan Ordu-Giresun ve Rize Hava Limanı’nın faaliyete geçmesi bölgeyi daha da

canlandıracaktır. Böylece, yaylaları, şelaleleri ve kaplıcalarıyla ünlü bu bölgede, iç

turizmin yanında Arap turistler için cazibe merkezi olacağı belirtilebilir. Bu

çalışmanın amacı; tarihi ve doğal güzelliklerin yanında, sakin ve sessizliği

benimseyen Arap turistlerin; Bölge de Rize’nin, son zamanlarda gözde yayla turizm

mekanlarından birisi olmasının nedenleri ve gelecekte buna yapacağı katkıları

belirlemeye çalışmaktır.

Anahtar Kelimeler: Yayla, Yayla Turizmi, Termal Kaplıca, Yöresel Yemek,

Yöresel Müzik.

Page 96: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

96

SAĞLIK TURİZMİNİN TÜRKIYE’YE VE DOĞU KARADENİZ

BÖLGESİNE KATKISI

Nevin AYDIN

(Yrd. Doç. Dr./Artvin Çoruh Üniversitesi/[email protected])

Recep YÜCEL

(Doç Dr./Kırıkkale Üniversitesi/akademik71@ gmail.com)

Cihat KARTAL

(Yrd. Doç. Dr./ Kırıkkale Üniversitesi / [email protected]

ÖZET

Sağlık turizmi, fizik tedavi ve rehabilitasyon ihtiyacı olan insanlara hizmet

sunan ulusal ve uluslararası sağlık kuruluşların verdiği hizmettir. Sağlık turizmi

hastalara ve hasta yakınlarına rahat bir ortam sunmayı amaçlar. Avrupa ülkelerinde

yaşlı nüfusun yüksek olması sağlık giderlerini yükselmektedir. Ulusal ve

Uluslararası sosyal güvenlik kurumları ve özel sağlık kuruluşları yaşam kalitesini

artırmak için turizm sağlık merkezleri ile anlaşmalar yaparak sağlık hizmetlerine

katkıda bulunmaktadırlar. Arap Ülkelerinde yaşıyan insanların kaplıcalardan

hoşlanmaları sakin yerleri tercih etmeleri yanında; rafting vs sporlar yapmaları, Türk

yemekleri ile kendi yemek kültürleri arasında yakınlık duymalarından dolayı son

zamanlarda Doğu Karadeniz Bölgesine gelen turist sayısında artma meydana

gelmiştir. Bu artışsın iyi değerlendirilerek Kaplıca turizm dışında Sağlık turizmde

Medikal turizm alanında Büyük tesislerin kurulmasına önem verilmelidir.

Ülkemizde sağlık turizm merkezlerinin çoğalmasıyla yerli ve yabancı turist sayısı

her geçen gün artmaktadır. Avrupa standartlarıyla yarışabilecek düzeyde, büyük

illerde özel sağlık kuruluşları hizmet vermeye başlamıştır. Ülkemizin sahip oldugu

coğrafi konum sağlık turizm için uygun olup, son yıllarda sağlık sektöründe uzman

insan gücünün artması Türkiye'yi sağlık turizm de diger sağlık hizmeti veren ülkeler

arasında önemli konuma getirmiştir. Ülkemiz ekonomisine katkıda bulunan sağlık

turizmin iyi değerlendirilmesi konusu tartışılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Sözcükler: Sağlık turizmi, Medikal Turizm, Termal Turizm, İleri

yaş ve engelli turizmi

Page 97: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

97

TURİZM İŞLETMELERİNİN SÜRDÜRÜLEBİLİR TURİZME

YÖNELİK YAPTIKLARI İNOVASYON ÇALIŞMALARI

ÜZERİNE ARAŞTIRMA

Mehmet KASAP

(Yüksek Lisans Öğrencisi/Gaziantep Üniversitesi/[email protected])

Eyyüp YILDIRIM

(Yüksek Lisans Öğrencisi/Gaziantep Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Turizm sektörü yapısı gereği eğlenme, dinleme, gezme, yeme-içme gibi

hizmetlerin sunulduğu ve insanların tercih ettiği bir sektör konumundadır. Daima

dinamik bir sektör olan turizmin ülke ve dünya ekonomisine katkısı büyüktür. Bu

nedenle turizm müşterilerinin beklentilerinin ve isteklerinin karşılanabilmesi son

derece önemlidir. İnsanların yaşam süreçleri içerisinde birtakım değerlerin

değişmesi çok olağan bir olgudur. Değişmek, vazgeçilmez bir süreçtir, ancak

değişimin boyutu, koşulları ve sonuçları dikkate alındığında birtakım değerlerin

değişmesi sırasında sürdürülebilir olanların da korunması ve sürekliliğinin

sağlanması gerekmektedir. Bu nedenle turizmin sürdürülebilmesi ve rekabetçi

ortamda işletmelerin ayakta kalabilmeleri için değişen dünyaya ayak uydurarak

yenilikler yapılması gerekmektedir. Bu bilgiler doğrultusunda çalışmanın amacı

Trabzon ilinde faaliyet gösteren otel işletmelerinin sürdürülebilir turizme yönelik

yaptıkları yenilikçilik çalışmalarını tespit etmek ve bu çalışmaların sürdürülebilir

turizme yaptığı katkıları belirlemektir. Çalışma Trabzon ilindeki otellerde çalışan

yöneticiler ile gerçekleştirilecek ve anket yöntemi kullanılacaktır. Çalışmanın özgün

değeri ise bu bölgede turizm işletmelerine yönelik yenilikçilik çalışmaları

bulunmamasıdır. Bölgenin turizminin sürdürülebilirliği ve gelişmesi açısından

çalışmanın önemi büyüktür.

Anahtar Kelimeler: Turizm İşletmeleri, Sürdürülebilir Turizm, İnovasyon

Page 98: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

98

DOKA BELGELERİNDE SÜRDÜRÜLEBİLİR TURİZM:

TR 90 BÖLGESİNDE EKO-TURİZM STRATEJİLERİ

Cihan KAYMAZ

(Öğr. Gör. Dr./Gümüşhane Üniversitesi/[email protected])

Gürdal TUT

([email protected])

Gülfidan AKYÜZ

([email protected])

ÖZET

Devlet Planlama Teşkilatının yürüttüğü planlama işlevinin önemli bir bölümü

bölgeselleşerek Türkiye’de Kalkınma Ajanslarına devredilmiştir. Ajansların

yürüttüğü bölgesel planlama işlevlerinden biri turizm faaliyetlerinin bölgelere göre

planlanmasıdır. Bu süreçte; Türkiye Turizm Stratejisi 2023 Eylem Planı üzerinden

bölgesel kalkınmanın en önemli eksenlerinden biri kitlesel olmayan turizm haline

gelirken; bölgesel planlama, ajansların kendi çalışmaları ve Doğrudan Faaliyet

Desteği Programlarıyla yürütülmüştür. Dolayısıyla, yönetişim paradigmasıyla

dönüşen turizm endüstrisinin planlanma aşaması, küresel düzeyle olan ilişkisini

kaybetmeden ulus-devlet kategorisinde yerel düzeyde ajanslar eliyle yürütülmeye

başlamıştır. Ayrıca gerek ajansların bilgi toplama görevleri gerekse kamu ve sivil

toplum kuruluşlarının kâr amacı gütmeden başvurabildiği Doğrudan Faaliyet

Destekleri; ilgili kurumun ihtiyaçları, ajans desteği, sivil toplum kuruluşlarının

görüşü ve çoğu zaman yüklenici, yani özel sektör faaliyetleriyle gerçekleşmiştir.

Teorik açıdan başarılı gibi görünen bu uygulamalar sonucu alternatif turizm

alanlarındaki gelişmelerin birçok yönden değerlendirilmesi ihtiyacı doğmaktadır. Bu

ihtiyaç kapsamında çalışma, Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı (DOKA) bünyesinde

geliştirilen eko-turizm stratejilerini değerlendirilerek; bölgedeki stratejilerin

ekonomik-toplumsal-çevresel sürdürülebilirliğe katkılarının olumlu ve olumsuz

sonuçlarını tartışmaya açacaktır. Çalışma, TR90 Bölge Planı olmak üzere

DOKA’nın hazırladığı ya da desteklediği sektör raporları ve turizme yönelik yatırım

programlarını geliştirdikleri stratejiler ekseninde bir değerlendirmede bulunacaktır.

Değerlendirme üst ölçekli planlarla paralel yapılacak olup değerlendirmede kaçak

yapılaşma, doğal kaynaklara aşırı baskı, kültürel ve tarihi değerlerde nitelik kaybı

gibi güncel problemler göz önüne alınacaktır. Çalışmada; geliştirilen ve uygulama

alanı bulmuş stratejilerin ekonomik-toplumsal-çevresel sürdürülebilirliğe ne ölçüde

destek verip-vermediğinin tespit edilmesi hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler: TR90 Bölgesi, Kalkınma Ajansları, DOKA, Eko-

Turizm.

Page 99: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

99

DAĞCILIK VE SÜRDÜRÜLEBİLİR TURİZM İLİŞKİSİ:

DOKAP BÖLGESİNDEKİ DAĞCILIK FAALİYETLERİNİN

TURİZMDE ETKİNLEŞTİRİLMESİ

Gürdal TUT

([email protected])

Gülfidan AKYÜZ

([email protected])

Cihan KAYMAZ

(Öğr. Gör. Dr./Gümüşhane Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Dağcılık, belirli bir yükseltide yürüyüş, kaya ve buz tırmanışı ile kamp kurmayı

kapsayan spor temelli bir eko-turizm ürünü olarak tanımlanmaktadır. Faaliyet olarak

kitle turizminin karşısında dağcılık bireysel nitelikli gözükmekle birlikte faaliyetin

yapıldığı dağların belirli merkezlerde bulunması nedeniyle dağcıların tırmanmak için sık

sık yaşadıkları bir yerden başka bir yere seyahat etmelerini sağlamaktadır. Dolayısıyla

dağcılık aynı zamanda kitlesel bir turizm hareketine karşılık gelmektedir. Öte yandan

kitle turizmindeki aşırı tüketim pratiklerinin aksine dağcılığın doğa korumacı tarafı

bulunmakta ve bu özelliğiyle dağcılık turizm ile ekoloji ilişkisinde önemli bir konumda

yer almaktadır. Ayrıca uluslararası turizm aktivitelerinin %15-20’sinin dağlık alanlarda

gerçekleştiğinden; dağcılık aktivitesi aracılığıyla dünya genelinde yılda ortalama 70–90

milyar dolar turizm geliri sağlandığı görülmektedir. Türkiye’ye bakıldığında ise dağcılık

ve trekking öneminin çok altında bir konumdadır. Gerek sürdürülebilir turizm stratejileri,

gerekse ekonomik getirisi açısından yeteri kadar dikkate alınmayan dağcılık, Türkiye’de

dar bir kitlenin hobisi olarak algılanmaktadır. Ancak Avrupa’nın en yüksek dağının

ülkemizde olması, iklim şartlarının farklı tırmanışları çeşitlendirme imkânını

verebilmesi, dağlık alanların aynı zamanda yaylalar gibi kültürel alanları içeren entegre

turizm faaliyetlerine potansiyel teşkil etmesi gibi birçok sebepten dağcılık Türkiye’deki

turizm faaliyetine katkı sağlamaktadır. Turizmin ekolojiyle ilişkisinde dağcılığın

konumunu ele alan çalışma; dağcılık potansiyeline sahip Doğu Karadeniz Bölgesindeki

dağcılığın geliştirilerek doğayı koruyan ve yüksek katma değerli bir faaliyet haline

getirilmesinin mümkün olacağı iddiasını taşımaktadır.

İşte bu iddia kapsamında çalışmada Türkiye Turizm Stratejisi 2023 belgesindeki

konsept koridorlarla planlanan entegre turizm potansiyeli içerisindeki dağcılığın

geliştirilmesi ve bölgedeki diğer turizm aktivitelerine entegre edilmesi için pratik

uygulama önerilerine yer verilecek; dağcılığın Doğu Karadeniz Bölgesindeki önemini

değerlendirecek; Doğu Karadeniz Bölgesindeki dağcılık ve trekking turizmi için alan

kılavuzluğunun oluşturulup yaygınlaştırma politikaları, yerel turizm eğitimleri,

fiyatlandırma stratejileri, konaklama ve ulaşım, tanıtım, pazarlama gibi uygulamaya

yönelik konularda dünyadan örneklerle öneriler geliştirilecektir.

Anahtar Kelimeler: Doğu Karadeniz, Dağcılık, Sürdürülebilir Turizm.

Page 100: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

100

ANKARA’DA BULUNAN SEYAHAT ACENTALARININ DOKAP

İLLERİNE DÜZENLEDİĞİ TURLAR VE WEB SİTELERİNDE YER ALAN

TUR PROGRAMLARININ İÇERİK ANALİZİ

Burcu Ayşenur AKBULUT

(Arş. Gör./Recep Tayyip Erdoğan

Üniversitesi/[email protected])

Olca SEZEN-DOĞANCİLİ

(Öğr. Gör. Dr./Amasya Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

DOKAP kapsamında yer alan illerin sahip olduğu tarihi, kültürel ve doğal

güzelliklerinin doğru bir pazarlama stratejisi oluşturularak ortaya konması

gerekmektedir. Bu stratejinin oluşturulması için bölgenin mevcut durumunun ortaya

konulması önem arz etmektedir. Araştırma, DOKAP bölgesine düzenlenen turların

ziyaret noktalarını inceleyerek, bölgenin öne çıkan özelliklerinin yanı sıra aktif

olarak turizm faaliyetlerinde yer alan bölgeleri ortaya koymayı hedeflemektedir.

Araştırmanın amacı, Ankara’da bulunan seyahat acentalarının DOKAP illerine

düzenlediği turların belirlenmesi ve bu seyahat acentalarının web sitelerinde yer alan

tur programlarının içeriksel olarak analiz edilmesidir. Araştırma evreni, Ankara’da

bulunan ve TÜRSAB’a üye olan 608 seyahat acentası olarak belirlenmiştir.

Araştırma örneklemini ise gerçekleştirdiği tur bilgisini web sayfasında paylaşan ve

aktif olarak belirli dönemlerle DOKAP bölgesine tur düzenleyen 25 adet seyahat

acentası oluşturmaktadır. Araştırma yöntemi olarak içerik analizi yöntemi seçilmiş

olup; söz konusu tur programlarının tur çeşitleri, tercih ettiği güzergâhlar,

konaklamayı tercih ettikleri iller, tur kapsamında yer alan bölgeye özgü gastronomik

unsurlar ve kültürel ziyaret noktaları incelenecektir. Araştırma sonuçları

değerlendirildiğinde; “Doğu Karadeniz Turu ve Batum”, “Karadeniz Yaylaları”

turlarının yanı sıra, “Amasya-Tokat-Niksar” turu, “Trabzon-Gümüşhane-Bayburt”

turları düzenlendiği görülmektedir. Söz konusu paket turların konaklamayı en çok

tercih ettiği il geceleme açısından en fazla Rize ilinde toplanmakta, onu Trabzon ve

Artvin illeri takip etmektedir. DOKAP illerine düzenlenen turlarda yeme-içme

yerlerine ve gastronomik ürünler için ziyaret bölgelerine bakıldığında; Hamsiköy

Sütlacı, Çay Fabrikası, Fındık Üretimi, Trabzon- Akçaabat Köfte ve Ayder - Fırtına

Vadisi ve Trabzon-Uzungöl’de öğle yemeği dikkat çekmektedir. Araştırmanın,

DOKAP bölgesinde yer alan illerin sahip olduğu kaynakların doğru

değerlendirilmesi ve dolayısıyla bölgenin turizm geleceğinin iyileştirilmesi yönünde

atılacak adımlara kaynaklık edeceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler: DOKAP, TURSAB, seyahat acentesi, web sitesi

Page 101: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

101

TRABZON’DA ULUSLARARASI BİR KÜLTÜR ELÇİSİ: KTÜ TÖMER

Yusuf GÜNAYDIN

(Okt./ Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Karadeniz Teknik Üniversitesi Türkçe Öğretimi Uygulama ve Araştırma

Merkezi (KTÜ TÖMER) yurt içinde ve yurt dışında Türkçeyi yabancı dil olarak

öğretmenin yanında Türkiye’yi ve Türk kültürünü tanıtmak, mezunlarıyla birer

kültür elçisi yetiştirmek, gelen talep doğrultusunda farklı dilleri öğretmek için

kurulan akademik bir birimdir. Yurt Dışı Türkler ve Akraba Toplulukları

Başkanlığınca (YTB) Karadeniz Teknik Üniversitesine gönderilen Türkiye Burslusu

öğrenciler, kendi imkânları ile üniversitede okumak üzere Trabzon’a gelen

öğrenciler, muhacirler ve herhangi bir görevle Türkiye’ye gelen kişiler KTÜ

TÖMER bünyesinde öğrenim görmektedir.

KTÜ TÖMER, 17 Ekim 2012 tarihinde kurulmuştur; ancak bu merkez

bünyesindeki eğitim ve öğretim faaliyetleri 2014 yılında başlamıştır. Merkezin

kuruluşundan bugüne kadar 52 farklı ülkeden çok sayıda öğrenciye Türkçe

öğretilmiştir. KTÜ TÖMER’de eğitim gören öğrenciler aynı zamanda Trabzon’un

ve KTÜ’nün tanıtımına yapıcı katkı sağlamaktadır. Bu bağlamda KTÜ TÖMER

kuruluş amaçları kapsamında ilgili diğer kurum ve kuruluşlar ile ortak paydaşlar

oluşturmayı da amaç edinmiştir.

Bu çalışmada KTÜ TÖMER’de eğitim alan öğrencilerin bir kısmının sosyal

medya hesapları - izinleri dâhilinde-Trabzon’un doğası, kültürü, mesire ve ören

yerleriyle ilgili yaptıkları paylaşımlar dikkate alınarak incelenmiştir. Söz konusu

öğrencilerin bir kısmının da özellikle kendi ülkelerinden gelen turistlere hizmet

verebilmek için, turizm şirketlerinde çalıştıkları, otel, lokanta, inşaat firması gibi iş

yerleri açtıkları gözlemlenmiş ve sayıları paylaşılmıştır.

Yapılandırılmış görüşme formu tekniği kullanılarak 10 farklı ülkeden gelen

20 öğrenciye Trabzon’la ilgili sorular yöneltilmiştir. Trabzon’u tercih etmelerinin

asıl sebepleri ve bu sebepler içinde sporun olup olmadığı; yerel halktan ve

yöneticilerden beklentileri; şehir merkezinde, mesire ve ören yerlerinde dikkatlerini

çeken unsurlar ve eksiklikleri; Trabzon hakkındaki düşünceleri; ülkelerinde

Trabzon’un ziyaret edilmesi gereken bir yer olduğuna dair tavsiyede bulunup

bulunmadıkları ve tavsiye etme nedenleri; Trabzon’u daha önce duyup

duymadıkları; gelmeden önceki fikirleriyle şimdikiler arasında olumlu veya olumsuz

bir değişikliğin olup olmadığı sorulup maddeler hâlinde sıralanmıştır.

Anahtar Kelimeler: Trabzon, turizm, KTÜ TÖMER, Türkçe Öğretimi,

Sosyal Medya

Page 102: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

102

ETKİNLİK TURİZMİ BAĞLAMINDA

FİLM FESTİVALLERİNİN ŞEHİRLERE ETKİSİ

Beyler YETKİNER

(Arş. Gör. Dr./Gümüşhane Üniversitesi)

Esra YETKİNER

(Yüksek Lisans Öğrencisi/Gümüşhane Üniversitesi)

ÖZET

Sinema ve turistik destinasyonların bilinirliği arasında doğrusal bir ilişkinin

olduğunu birçok çalışmada/literatürde görmek mümkündür. Özellikle son yıllarda

sinema filmlerin çekildiği ve film festivallerin düzenlendiği mekânlar ve

destinasyonlar turistik talebin artmasına öncülük etmiştir. Kentlerin imaj ve

tanıtımına pozitif katkı sağlayan film festivalleri, Türkiye’nin birçok kentinde rağbet

görmektedir. Bu bağlamda bilinen destinasyonlardan Antalya, İstanbul, Ankara gibi

kentlerin yanında Mardin, Şanlıurfa, Gaziantep ve Kars gibi birçok kent, bu

organizasyonlara ev sahipliği yapmaktadır. Yakın geçmişte Kars ilinde düzenlenen

Gezici Film Festivali nedeniyle birçok yönetmen ve oyuncu bölgeye gelip film

çekmiş ayrıca sinemasever de bu etkinlik kapsamında festivale yoğun ilgi

göstermişlerdir. Dolayısıyla turizm tanıtımı açısından bu etkinliklerin yapılması,

bölgenin veya kentin imajına doğrudan katkı sağladığı söylenebilir. Ancak birçok

bölgenin film festivali düzenleme potansiyelinin bulunmasına rağmen, istenilen

girişimlerde bulunmadığı görülmektedir. İfade edilen bölgelerin başında Doğu

Karadeniz Bölgesi veya bölgede bulunan iller gelmektedir. Doğu Karadeniz

Bölgesinde uluslararası anlamda bir film festivalinin düzenlenmiyor olması ve şehir

tanıtımlarının filmlerin veya sinema sanatının çokta tercih edilmediği

anlaşılmaktadır. Bu çalışma kapsamında etkinlik turizmi içinde yer alan film

festivallerinin düzenlenmesi halinde Doğu Karadeniz Bölgesinde var olan

potansiyelin ortaya çıkacağı düşünülmektedir. Dolayısıyla bu çalışmanın amacı,

Kars ilinde düzenlenen Gezici Film Festivali örneğinden ve organizasyon içerisinde

aktif çalışanların görüşlerinden yola çıkarak Doğu Karadeniz Bölgesi açısından bazı

önerilerde bulunmaktır.

Anahtar Kelimeler: Doğu Karadeniz, sinema, turizm, film festivalleri

Page 103: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

103

ULAŞTIRMANIN ÜLKE EKONOMİSİ VE SÜRDÜLRÜLEBİLİR TURİZM

ÜZERİNDEKİ BİLEŞİK ETKİLERİ

Emine ÇORUH

(Yrd. Doç.Dr./Gümüşhane Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Ulaşım; en genel hali ile “insanların, malların ve hizmetlerin iki nokta

arasında bir yerden başka bir yere taşınmasında yer ve zaman faydası sağlayan bir

unsur” olarak tanımlanabilir. Ekonomide önemli parametrelerden biri olan ulaşım

sektörü, kalkınma için de etkin bir araç olarak kullanılmaktadır. Modern toplumlarda

gelişmişliğin göstergelerinden biri de, erişilebilirlik olarak kabul edilmektedir.

Ulaşım, “erişilebilirlik” kavramının önemli bir bileşeni olarak da karşımıza

çıkmaktadır. Bir ülkenin veya bölgenin sosyal kalkınmasının temelini de sosyal

mobilite oluşturur. Sosyal mobiliteyi mümkün kılan ana etkin araç ise ulaştırmadır.

Dışa kapalı toplumların değişime uğraması, gelişmesi hatta yenidünya düzenini

yakalaması oldukça zordur.

Doğu Karadeniz Bölgesi sahip olduğu sayısız turizm etkinliği, eşsiz doğası,

özgün mimarisi, yaylaları, inanç turizmi, termal turizm vb. gibi sayısız avantaja

sahip olmasına rağmen maalesef ülke turizminden aldığı pay çok azdır. Bu sorunun

altında belli başlı birçok problem yatmakla beraber en önemlilerinden biri; bölgenin

sahip olduğu topoğrafyanın gelişmiş bir ulaştırma altyapısı oluşturmayı yıllarca

engellemiş olması dolayısı ile bu yetersiz ulaşım alt yapısının bölge için turizm de

başta olmak üzere her türlü kalkınmayı engelleyen önemli bir neden teşkil etmesidir.

Ülkemiz düne kadar doğu-batı aksında “koridor ülkesi” olarak tanımlanırken,

bugün kuzey-güney akslarının da yer aldığı “üç kıtanın birleştiği dünyanın en kritik

kavşağı” konumuna gelmiştir. Oluşan yenidünya şartları içerisinde Türkiye’nin

ulaşım alt yapısını doğu batı akslarının yanı sıra kuzey-güney akslarını da

kapsayacak şekilde yeniden ele alma gereği zaruri olmuştur. Arazi yapıları nedeniyle

düşük standartta olup, zorlu bir topografyaya sahip kesimlerde önemli tünel

projelerinin hayata geçirilmesi ile hem karayolu km si kısaltılmakta hem de bölgenin

coğrafi ve mevsimsel zorluklarına karşın yılın her günü hizmete açık karayolları

amaçlanmaktadır. DOKAP bölgesinde kuzey-güney aksında yer alan önemli

tünellerin başlıcaları; Ovit Tüneli (Rize-Erzurum karayolu üzerinde ve İspir-

Erzurum arasında devam niteliğinde Dallıkavak ve Kırık Tünelleri), Kop Tüneli

(Erzurum-Bayburt), Cankurtaran Tüneli (Hopa-Borçka) ve Salmankaş Tüneli

(Trabzon-Araklı-Bayburt) dir. Hem bu tünellerin açılması hem de devamları olan

karayollarının geometrik ve fiziki standartlarının iyileştirilerek bitümlü sıcak karışım

kaplamalı 2x2 şeritli bölünmüş yol olarak yapılması sonucu yüksek standartlara

sahip güvenli ve diğer ulaşım modları ile uyumlu bir karayolu ağının oluşturulması

sonucu bölge ekonomisinin canlılık kazanacağı aşikârdır. Turizm açısından

Türkiye’nin, Karadeniz’i iç ve dış pazara tanıtmasına yönelik çalışmaları artarak

devam ederken bu ulaştırma yatırımları sayesinde Karadeniz’e daha güvenilir, daha

konforlu ve daha kısa bir güzergâhtan ulaşım sağlanmış olunacaktır.

Anahtar Kelimeler: Ulaştırma, Turizm, Doğu Karadeniz Bölgesi, Karayolu,

Tünel.

Page 104: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

104

TURİZM İLE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: DOKAP

İLLERİ ÜZERİNE EKONOMETRİK BİR ANALİZ

Mürşit RECEPOĞLU

(Arş.Gör./Gümüşhane Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Ekonomik anlamda turizm gelirleri birçok ülkenin en önemli döviz

kaynaklarında biri olarak ülke ekonomilerinin ekonomik büyümesine katkı

sağlamaktadır. Dolayısıyla Türkiye’nin mevcut turizm potansiyelini en iyi şekilde

değerlendirerek bunu ekonomik kazanımlara çevirmesi gerekmektedir. Bu

çalışmanın amacı turizm ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi DOKAP bölgesi

bağlamında analiz etmektir. Çalışmada DOKAP bölgesi illeri olan Tokat, Samsun,

Ordu, Giresun, Trabzon, Gümüşhane, Bayburt, Rize ve Artvin illerini kapsayan bir

panel veri seti oluşturulmuştur. Söz konusu panel veri seti üzerinden bölgedeki

turizm ve ekonomik büyüme ilişkisi tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu ilişkiyi

belirlemek amacıyla turizmden elde edilen gelir ile bölgenin ekonomik büyümesi

arasındaki ilişki araştırılmak istenmiş ancak il düzeyinde turizm gelirleri verisi

bulunmadığından turizm göstergesi olarak “Turizm İşletme Belgeli Konaklama

Tesislerine Geliş Sayısı” verisi dikkate alınmıştır. Böylece bölgedeki turist

hareketliliğinin bölgenin ekonomik büyümesi ile ilişkisi ortaya koyulmaya

çalışılmıştır. Türkiye İstatistik Kurumu il düzeyinde ekonomik büyüme verilerini

son olarak 2004-2014 dönemi için yayınladığından analiz bu dönem kısıtı altında

gerçekleştirilmiştir. Çalışmada turizm ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi

belirlemek amacıyla yöntem olarak Dumitrescu ve Hurlin (2012) Panel Granger

Nedensellik Testi kullanılmıştır. Bu test heterojen paneller için gerçekleştirilen

Granger nedensellik testleri ile benzerlik göstermektedir. Ayrıca bu test Granger

nedensellik testi kapsamında yatay kesit birimleri için hesaplanan bireysel Wald

testlerinin ortalamalarını göstermektedir. Bu testin bir diğer üstün tarafı ise hem

heterojenliği hem de yatay kesit bağımlılığını dikkate alıyor olmasıdır. Ayrıca bu

test eş bütünleşme ilişkisinin hem olduğu hem de olmadığı durumda da

kullanılabilmektedir. Literatür incelendiğinde turizm ile ekonomik büyüme

arasındaki ilişkiyi araştıran çalışmaların çoğunluğunun ülke düzeyinde yapıldığı

görülmektedir. Bu ilişkiyi araştıran yerel ve bölgesel düzeydeki çalışmalar ise

oldukça sınırlıdır. Turizm ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi DOKAP bölgesi

üzerinden analiz eden herhangi bir ampirik çalışmaya ise rastlanamamıştır.

Dolayısıyla bu çalışmanın literatüre önemli katkı sunacağı düşünülmektedir.

Çalışmadan elde edilen bulgulara göre DOKAP bölgesinde turizm ve ekonomik

büyüme arasında tek yönlü bir nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Nedenselliğin

yönü ise turizmden ekonomik büyümeye doğrudur.

Anahtar Kelimeler: DOKAP, turizm, ekonomik büyüme, konaklama tesisi

Page 105: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

105

İÇ MEKANDA ENERJİ KULLANIMI AÇISINDAN SÜRDÜRÜLEBİLİR

TASARIM KRİTERLERİ

Serkan SİPAHİ

(Arş. Gör./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Filiz TAVŞAN (Doç.Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Endüstri devrimiyle başlayan teknolojik gelişmeler, çevre kirliliği, kaynak tüketimi ve

enerji kullanımı artışını beraberinde getirmiştir. Bu artış Dünya’yı olduğu gibi insanlığın

yaşam kalitesini ve seviyesini de olumsuz etkilemiştir. Yaşam kalitesindeki bu düşüş yeni

görüşlerin ortaya konulmasını zorunlu kılmıştır.

20. yy başından itibaren ortaya konulmaya başlayan çevreci görüşler sonucu

sürdürülebilirlik kavramı ortaya çıkmıştır. Her sektör gibi yapı ve tasarım sektörü de

sürdürülebilirlik konusuyla yakından ilgilenmektedir.

Yapı ve tasarım sektöründe sürdürülebilirlik konusunda birçok çalışma yapılmaktadır

ve yapılar için yapıların sürdürülebilirliğini değerlendiren yeşil bina sertifikasyon sistemleri

oluşturulmuştur. Bu sistemler yapıların yaşam döngüleri içerisinde doğaya olan etkilerini ve

çevresiyle uyumlarını incelemektedir.

Yeşil bina sertifikasyon sistemleri konusunda dünya genelinde gelişmiş ülkeler

kendileri için çalışmalar yapmaktadır. Bunlar arasında dünya genelinde tanınırlığı olan ve

yaygın olarak kullanılan sertifikasyon sistemleri de vardır. Bu sistemlerden bazıları ve yaygın

olarak kullanılanları, LEED, BREEAM ve HK-BEAM sertfikasyon sistemleridir.

Turizm bir yerin doğal, kültürel ve tarihi güzellikleri ile doğrudan ilişkilidir. Turizm

eyleminin yapıldığı yerlerde o yeri turizm açısından cazip hale getiren özelliklerin korunması

dolayısı ile sürdürülebilir olması son derece önemlidir. Özellikle doğal güzellikleri ile turizm

açısından cazibe merkezi haline gelmiş yerlerde doğanın korunumu dikkat edilmesi gereken

başlıca konulardandır.

Turizm eylemi yapılırken turistlerin barınma, yemek yeme gibi başlıca eylemlerini

gerçekleştirdikleri; dolayısı ile en fazla vakit geçirdikleri ve bunun sonucu olarak doğayı en

fazla etkileyen yerler turizm yapılarıdır. Bu yerlerin sürdürülebilirlikleri özellikle doğası ile

turizm açısından cazibe merkezi haline gelen yerlerde oldukça önemlidir.

Karadeniz bölgesi son yıllarda eşsiz doğası ile turistler için oldukça cazip hale

gelmiştir. Karadeniz bölgesinin turizmde cazibesinin devam etmesi için turizm yapılarının

sürdürülebilir hale getirilmesi ve doğasının korunması, Karadeniz bölgesi turizminin devam

ettirilebilmesi açısından gereklidir. Yeşil bina sertifikasyon sistemleri soru cevap şeklinde

uygulanan anket tekniğine dayalı sistemlerdir. Yeşil bina sertifikasyon sistemlerinde

mekânlardaki enerji kullanımlarının değerlendirilmesi farklı değerlendirme başlıkları altında

önemli bir yer kaplamaktadır.

Bu çalışmada dünya üzerinde en kapsamlı sürdürülebilirlik sertifikasyon sistemleri

olarak kabul edilen LEED, BREEAM, HK-BEAM sertifikasyon sistemlerinin iç mekânda

enerji kullanımını etkileyen kriterleri analiz edilerek birleştirilmiş; daha sonra bu kriterler

açıklanarak iç mekân tasarımı yapılırken enerji kullanımı açısından sürdürülebilirlik

konusunda nelere dikkat edilmesi gerektiği saptanmıştır. Karadeniz bölgesi turizm yapılarında

bu kriterlere dikkat edilmesi Karadeniz’de doğanın korunumuna katkı sağlayacak ve Bölge

turizm mirasının gelecek kuşaklara eksiksiz iletilmesini sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler: Sürdürülebilirlik, LEED, BREEAM, HK-BEAM, İç Mekânda

Enerji Kullanımı

Page 106: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

106

DOĞU KARADENİZ BÖLGESİ İÇİN ADAPTE EDİLEBİLİR

YENİLİKÇİ MOBİL UYGULAMA ÖRNEĞİ VE DOĞU KARADENİZ

TANITIM REHBERİ ÖNERİSİ

Serdar ÖZKAŞ

(Genel Müdür/Klik Yazılım/[email protected])

Cem KARAHANOĞLU

(Eğitim Müdürü/Klik Yazılım/[email protected])

Ahmet Gökhan ULUÇAY

(Öğr. Gör./İstanbul Kültür Üniversitesi/[email protected])

Muhammet BERİGEL

(Yrd.Doç.Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Özlem GÜZELYAZICI

(Öğr. Gör./Beykent Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

2017 yılında yapılan araştırmalar dünya nüfusunun yarısından fazlasının mobil aygıt

kullanıcısı olduğunu göstermektedir. Mobil cihaz ve internet kullanımının hızla arttığı çağımızda

turizm alanında kullanıcıların mobil mecralarda bilgilendirmeleri önem kazanmaktadır. Mobil

yazılım teknolojilerinin kullanımı; turizmin doğru ve kalıcı tanıtımı, yönetimi ve koordinasyonu

konularında kritik öneme sahip konu başlıklarından biri haline getirmektedir.

Kültür, tarih, sanat ve çoğrafi yapı özellikleriyle son yıllarda yabancı ve yerli turistlerin

ilgisini çekmeye başlayan Doğu Karadeniz bölgesinin tanıtımının yapılması, doğru bilgi akışının

sağlanması, tanıtım materyallerinin geniş kitlelere kolayca iletilmesi bölge turizmine katkı sağlama

açısından önem arzetmektedir. Bu kapsamda gerek bireysel olarak gerekse özel ve kamu kurumları

tarafından çeşitli çalışmalar yapılmaktadır. Bunlardan önemli bir tanesi T.C. Kalkınma Bakanlığı

GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı; Güneydoğu Anadolu Bölgesi Turizm Odaklı Tanıtım ve

Markalaşma Projesi kapsamında yürütülen Mezopotamya turizm projesidir. Proje kapsamında

bölgenin görünürlüğünü arttırarak bölge için kamu kaynaklı güvenilir bir bilgi kaynağı sunmak,

kültürel miras ve turizm potansiyelini sayısal ortamda görünür hale getirmek, bölgenin kültürel

miras özgünlüğünü vurgulayarak ulusal ve uluslararası kamuoyuna tanıtımını yapmak

amaçlanmıştır. Geliştirilen uygulama IOS ve ANDROID cihazlarda kullanıma uygun hale

getirilmiş, bu sayede mobil kullanıcıların %95 ine rahatlıkla ulaşılması sağlanmıştır. Mezopotamya

tanıtım projesi için elde edilen veriler başarılı sonuçlar ortaya çıkarmış olup bu çalışmada mobil

ortamlar için geliştirilen tanıtım uygulamasının Doğu Karadeniz Bölgesi Turizminin ihtiyaçlarına

uyarlanabilir hale getirilmesi amaçlanmıştır.

Sonuç olarak; hem IOS hem de ANDROİD cihazların kullanımı için geliştirilecek olan

GSM ve GPRS teknolojilerini ve ilgili mobil servisleri kullanabilen, elektronik mağazalardan

ücretsiz indirilebilir özellikli “Doğu Karadeniz Gezi Rehberi” başlıklı benzer bir mobil aplikasyon

birden çok dil seçeneği ile kullanıma sunulabilecektir. Öneri mobil rehber uygulaması ile hem yerli

hem de yabancı turistlerin bölgeye geldiklerinde uygulamayı indirerek bölge hakkında en doğru

yeme içme mekan bilgilendirmeleri, en doğru konaklama bilgilendirmeleri, tematik rotalar ve

cazibe noktalarına ulaşım için mobil rehberlik hizmetlerinden yararlanmaları amaçlanmaktadır.

Doğu Karadeniz bölgesinde 1990 yılları itibari ile başlayan bölge turizm faaliyetlerinin

gelişmesi, yaygınlaşması için benzer tematik rotaların, dinsel temalı hoşgörü rotalarının, gastro

turizm mekanlarının kaynağından beslenen bir mobil uygulama ile sunumu, mobil mecraların

yaygınlığı göz önüne alındığında, kuşkusuz bölgenin iç ve dış turizm sürecine olumlu katkı

sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler: Doğu Karadeniz, tanıtım rehberi, mobil aplikasyon

Page 107: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

107

DOĞU KARADENİZ BÖLGESİ İÇİN ADAPTE EDİLEBİLİR MOBİL

ARTTIRILMIŞ GERÇEKLİK UYGULAMA ÖRNEĞİ

DÜNDEN BUGÜNE GAP MOBİL UYGULAMASI

Serdar ÖZKAŞ

(Genel Müdür/Klik Yazılım/[email protected])

Cem KARAHANOĞLU

(Eğitim Müdürü/Klik Yazılım/[email protected])

Ahmet Gökhan ULUÇAY

(Öğretim Görevlisi/İstanbul Kültür Üniversitesi/[email protected])

Muhammet BERİGEL

(Yrd.Doç.Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/ [email protected])

Özlem GÜZELYAZICI

(Öğretim Görevlisi/Beykent Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Teknoloji, günlük yaşantımızı radikal bir biçimde değiştiriyor. Popülerliği hızla artan

yeni teknolojik dönüşümlerden biri olan arttırılmış gerçeklik uygulamaları eğitim, askeriye,

savunma sanayi, sağlık, tekstil gibi birçok sektörde kendine yer edinmeye başladı. 2017 ocak

verilerine göre dünyanın yarısından fazlasının, Türkiye’nin ise %90’ına yakın bir oranın

kullandığı mobil mecralar ile arttırılmış gerçeklik dünyasının birarada harmanlanarak

Turizmin çarpıcı tanıtımı sağlanabilir.

1989 yılında kurulan GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı; Güneydoğu Anadolu

Bölgesi kapsamına giren illerde (Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis, Mardin,

Siirt, Şanlıurfa, Şırnak) bölgesel kalkınma planları hazırlayan, kamu ve özel sektör

yatırımlarını yönlendiren, uygulamaları koordine eden, izleyen ve değerlendiren bir

kuruluştur. GAP Bölge Kalkonma İdaresi Başkanlığı önderliğinde; bölgenin bir cazibe

merkezi olarak doğal güzelliklerinin, bölge faaliyetlerinin ve bölgedeki yatırımların tanıtımı

maksadı ile IOS ve Android işletim sistemleri için tasarlanan Artırılmış Gerçeklik mobil

uygulamaları ile zenginleştirilmiş “Dünden Bugüne GAP” başlıklı fotoğraf albümü ve mobil

uygulama örneğinin detaylandırılarak Doğu Karadeniz bölgesi turizminin tanıtımına adapte

edilmesi hedeflenmektedir.

Gerçek fiziksel ortamların ve ortamdaki nesnelerin bilgisayar tarafından üretilen ses,

grafik, GPS verileri ve animasyon unsurlarıyla zenginleştirilerek meydana getirilen fiziksel

görünüm olarak tanımlayabileceğimiz Arttırılmış Gerçeklik dünyası, kullanıcının bilgi ile

etkileşime girmesine farklı bir boyut kazandırmakta, öğrenme deneyimine pozitif katkı

sağlamaktadır. Teknolojinin en yeni formu olarak karşımıza çıkan arttırılmış gerçeklik

uygulamalarının yaygın mobil mecralarla birarada kullanıldığı “Dünden Bugüne fotoğraflarla

GAP” mobil uygulaması örneği, kültür, tarih, sanat ve coğrafi yapı özellikleriyle son yıllarda

yabancı ve yerli turistlerin ilgisini çekmeye başlayan Doğu Karadeniz bölgesinin tanıtımının

etkili bir biçimde yapılması için somut bir örnek olarak çalışmada sunulmaktadır. Doğu

Karadeniz bölgesindeki cazibe merkezlerinin tanıtımı maksadı hazırlanacak benzer bir

fotoğraf albümü, arttırılmış gerçeklik mobil uygulaması ile zenginleştirilerek, potansiyel

ziyaretçilerin bölge hakkında interaktif deneyim kazanmasını sağlayacaktır. Öneri çalışma,

fotoğraf albümü dışında bölgenin turizm faaliyetlerinin tanıtımı için hazırlanan basılı

pazarlama materyallerin tamamına adapte edilebilir teknolojik altyapısıyla dinamik bir

pazarlama ve bilgilendirme kaynağı olacaktır.

Anahtar Kelimeler: Doğu Karadeniz GAP mobil uygulaması, tanıtım, turizm

Page 108: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

108

DOKAP BÖLGESİNDE SÜRDÜRÜLEBİLİR TURİZM İÇİN

SEBZE ÜRETİMİ

Atnan UĞUR

(Doç. Dr./Ordu Üniversitesi/[email protected])

Andaç Kutay SAKA

(Arş. Gör./Ordu Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Turizm sektörü son yıllarda dünyanın en büyük ve en hızlı büyümekte olan

sektörlerinin başında gelmektedir. Turizm ve tarım sektörleri, birbirleri ile önemli

bir ilişki içerisindedir. Turizm sektörü meyve, sebze, vb. gibi temel gıdaların

tüketildiği bir hizmet sektörüdür. Kültür ve doğa turizminin gelişmesinde yöresel

yiyeceklerin ve mutfak kültürünün ayrı bir yeri vardır. Doğu Karadeniz Bölgesi

sahip olduğu farklı ekolojisi nedeni ile bu bölgede farklı sebzeler üretilip

tüketilmekte ve farklı bölgelerden gelen insanların ilgisini çekmektedir. Bölge

ekolojisi gereği yeşillik üretimi açısından büyük bir avantaja sahiptir. Bölgede

karalahana, taze fasulye, pazı, taze soğan ve marul üretilen başlıca sebzelerdir. Diğer

yandan merulcan, mendek, kuzukulağı, gücündene, hoşran, ısırgan, madımak,

kabalak, sakarca, merevcen, pancar çiçeği ve galdirik gibi bazı otlarda pazarlarda

satışa sunulmaktadır. Son yıllarda ortaya çıkan gastronomi turizmi ile insanlar

dünyanın farklı bölgelerinde yetişen farklı sebze, meyve, balık ve hayvanlarla

yöreye özgü mutfakları keşfetme eğilimindedirler. Bu bağlamda DOKAP bölgesinde

turizmi canlandırmak açısından farklı çekim alanları yaratılmalıdır. Sürdürülebilir

turizm için farklı lezzetlerin bu sektörde ilgi görmesi ve değişik bölgelerdeki

insanlara bu lezzetler tanıtılarak yerli ve yabancı turistler bölgeye çekilmelidir.

Sebze üretiminin Doğu Karadeniz Bölgesi’nde önemi düşünülecek olursa

sürdürülebilir turizm için yararlı etkiler oluşturacağı aşikardır. Bu çalışmada

DOKAP bölgesinde sürdürülebilir turizm açısından sebze üretiminin önemi, turizme

sağlayacağı katkılar ve mevcut potansiyellerin ortaya konulması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler: DOKAP, sebze üretimi, turizm

Page 109: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

109

YEREL PAYDAŞLARIN BAKIŞ AÇISIYLA TURİZMDE YAYLA

EVLERİNİN KULLANILMASI YAKLAŞIMI

Sema KÜÇÜKALİ

(Arş. Gör./İstanbul Üniversitesi/[email protected])

Fazıl KAYA

(Arş. Gör./Gümüşhane Üniversitesi/[email protected])

İsmail KIZILIRMAK

(Prof. Dr./İstanbul Üniversitesi/[email protected] )

ÖZET

Turizm hareketleri son yıllarda doğa temelli bölgelere doğru bir

yayılım/eğilim göstermektedir. Bu eğilimin temel motivasyonları, doğaya olan

merak ve özlem, doğada vakit geçirmek, dinlenmek, bozulmamışı aramak, doğanın

sesine kulak vermek vb. gibi istek ve beklentilerdir. Aslında turizm, tam da bu

arayışların bir cevabı olarak görülebilir. Ancak turistler bazen umduklarını bulmakta

güçlük çekebilir ve konaklama ihtiyacını modern binalarda geçirmek zorunda

kalabilmektedir. Halbuki doğaya özgü, yerel kültürün yansımasını taşıyan ve yerel

mimarinin kullanıldığı yapıların kullanılması, turistlerin beklentilerine artı değer

sağlayacaktır. Bu amaca yönelik yapılacak olan araştırmanın amacı, Doğu Karadeniz

Bölgesi’ne özgü olan ve yerel halkın kullanmakta/kullanmamakta olduğu yayla

evlerinin turizme nasıl kazandırlacağını yerel paydaşların gözüyle

değerlendirmektir. Böylece doğaya özgü inşa edilen veya zamanla atıl kalan bu

yapıların, yerel ekonomiye katkısının tartışılması oldukça önemlidir. Bu çalışmada,

konunun muhatapları ve doğrudan turizm ile ilgili kurum/kuruluşlar ve kişilerle

görüşmeler yapılmıştır. Elde edilen veriler, yazarlar tarafından betimleme analizine

tabi tutulmuştur. Görüşmelerden elde edilen sonuçlar bakımından, yerel paydaşların

ifadeleri bölgede sonradan kurulan yayla kentlerin yeterli derecede altyapıya

kavuşturulamadığını ve turistler tarafından ilgi görmediği yönündedir. Çok hassas

bir dokuya sahip olan yaylaların, biyolojik kapasitesine zarar vermeyen, çevresi ile

uyumlu yapılara talebin daha yüksek olduğu dikkat çekmektedir. Bu konuda yayla

evlerinin turizme açılması için başta Kültür ve Turizm Bakanlığı olmak üzere diğer

paydaşlarla da fikir alışverişinde bulunularak örnek bir proje ortaya konulması

önerisi de yapılan görüşmelerde ortaya çıkan diğer bir bulgudur. Diğer taraftan yerel

halkın kontrolsüz bir şekilde evlerini gelen ziyaretçilere açmasının bölge turizmini

olumsuz etkilemesi yerel işletmelerin ortak endişesi olarak görülmektedir. Sonuç

olarak, bölgede kullanılmakta veya atıl olan yayla evlerinin yasal düzenlemeler

çerçevesinde alternatif konaklama işletmesi olarak kullanabileceği ortaya

konulmuştur.

Anahtar kelimeler: Yayla turizmi, yayla kentler, yayla evleri, yerel

paydaşlar

Page 110: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

110

KIRSAL TURİZM VE REKREASYON POTANSİYELİ BAĞLAMINDA

“YAZLIK KÖYÜ TURİSTİK KÖY İŞLETMESİ YERLEŞİMİ”

HARİTASININ OLUŞTURULMASI

Cengiz TAVŞAN

(Doç. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Şebnem ERTAŞ

(Yrd. Doç. Dr./ Karadeniz Teknik Üniversitesi/ [email protected])

Öner DEMİREL

(Prof. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Türkiye- Turizm Stratejisi-2023 kapsamında önerilen 10 adet turizm kenti

içerisinde Maçka ilçesi de Maçka Turizm Kenti adıyla yer almaktadır. Bu bağlamda

2011-2012 yılları arasında Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı (DOKA) tarafından

bölge potansiyelinin harekete geçirilmesi için desteklenen “Meryemana Vadisi’nde

Alternatif Turizm Olanaklarının Araştırılarak Turizm Amaçlı Potansiyel Alan

Kullanım Haritasının Oluşturulması” adıyla bir proje çok katılımlı olarak

hazırlanmıştır. Kırsal turizmi canlandırma adına bölgenin turizme veri olacak

altyapısını kaynak temelli olarak ortaya koymak amacıyla hazırlanan proje

kapsamında 10 adet kırsal turizme dayalı faaliyet önerilmiştir. Bu faaliyetler

arasından “Diğer alternatif doğa temelli turizm etkinlikleri/ turizm gelişme

potansiyeli altlığı hazırlanması” başlığı altında “Yazlık Köyünün turistik köy

işletmesi olarak planlaması” etkinliği kapsamında çalışma ele alınmıştır.

Bölge içinde yapılan bir yıllık bir gözlem sonucunda çalışma alanı olarak

seçilen Trabzon ili Maçka ilçesine bağlı Yazlık Köyü; Sümela Manastırı, İskobel

Yaylası (Tekez Tepesi) ve Santa Harabeleri gibi kırsal turizme hizmet veren ana

arterleri birbirine bağlayan gerek doğal gerekse kültürel değerleri ile rekreasyon

potansiyeline sahip kırsal bir yerleşkedir. Kırsal turizmi canlandırmak için

yerleşkenin turistik köy işletmesi olarak planlanması amacıyla çalışma kapsamında

“Yazlık Köyü Turistik Köy İşletmesi Yerleşkesi Haritası” hazırlanmıştır.

Bu çalışma, bölgenin tüm kültürel-doğal çevre değerlerini temsil eden köy

yerleşkesinin sahip olduğu tüm bu değerler üzerinde yükselen turizm etkinliklerini

“turistik köy işletmeleri” adı altında köy bütününe yayarak bu etkinlikleri tanıtan-

yaşatan ve bu değerlerin devamlılığını sağlayan bir olguyla ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler: Kırsal Turizm, kırsal rekreasyon, Turistik Köy

İşletmesi, Yazlık Köyü.

Page 111: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

111

TRABZON’DA KIRSAL ALANLARIN KALKINMASI AMACIYLA,

TURİZME YÖNELİK, ÇEKİRDEK ALANLARIN OLUŞTURULMASI:

SÜRMENE ÖRNEĞİ

Şebnem ERTAŞ

(Yrd. Doç. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

İlkay ÖZDEMİR

(Prof. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected] )

Zeynep YILMAZ BAYRAM

(Yrd. Doç. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected] )

Ertan DÜZGÜNEŞ

(Yrd. Doç. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected] )

Elif SÖNMEZ

(Yrd. Doç. Dr./İstanbul Altınbaş Üniversitesi/[email protected])

Mustafa Reşat SÜMERKAN

(Yrd. Doç. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Zeynep SADIKLAR

(Arş. Gör./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Elif AKTAŞ

(Arş. Gör./Özyeğin Üniversitesi/[email protected])

Makbule Nur BEKAR

(Arş. Gör./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected] )

Veysel USTA

(Okt./Karadeniz Teknik Üniversitesi / [email protected] )

Ahmet KALAYCIOĞLU

(Prof. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected] )

ÖZET

Kırsal alanlar, doğal kaynak değerleri ve sahip olduklar özellikler ile insanlar için önemli

yaşam alanlarıdır. Günümüzde doğal kaynakların hızlı bir şekilde yok olma tehlikesi ile karşı

karşıya kaldığı dünyamızda, bu alanlar ülkelerin farklı ölçekteki planlama süreçlerinde (bölge, kent,

kır, vb.) önemli yer tutan alanlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Kırsal alanları yaşayamayan

kentliler için, bu alanlarda bulunma ve faaliyet gösterme araçları olumlu alternatif turizm girdisi

oluşturmaktadır. Bu noktadan hareketle, çalışmanın amacı, kırsal alanlarda bulunan ve alternatif

turizm potansiyeline sahip yeni turizm destinasyonlarının turizme kazandırılmasına yönelik bir

model önerisi geliştirmektir. Bu doğrultuda çalışma alanı olarak Doğu Karadeniz Bölgesinde sahip

olduğu doğal kaynak değerleri ve turizm potansiyelleri de dikkate alınarak Trabzon ili kırsal

alanları seçilmiştir. İl genelinde alternatif turizm etkinliklerine yönelik ekolojik, ekonomik ve

kültürel açıdan uygun alanlar, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) aracılığı ile ortaya konulmuştur.

Trabzon kırsalına ait doğal ve kültürel varlıklar ile konaklama ve turizm merkezlerinin bulunduğu

lokasyonlar saptanıp haritalanmış ve beş tane alternatif turizm aksı belirlenmiştir.

Bunlar ilin batısından doğusuna doğru sırasıyla, Şalpazarı - Kültür Aksı, Düzköy – Mağara

ve Doğa Turizm Aksı, Maçka-Doğa ve Kültür Aksı, Sürmene ve Köprübaşı - Kültür Aksı,

Çaykara-Doğa Turizm Aksı’dır. Bu akslar üzerindeki köyler ve kırsal alanlar yerinde incelenerek

doğal, kültürel ve tarihi kaynak değerleri yönüyle benzerlik gösteren ve turizm açısından öne çıkan

merkezler çekirdek alanlar olarak tanımlanmıştır. Çalışmanın son aşamasında, Trabzon ili için yeni

bir turizm güzergahı potansiyeline sahip Sürmene ve Köprübaşı aksı üzerinde yer alan Gültepe,

Aksu, Karacakaya ve Dirlik köyleri (mahalle) ile doğal bir turizm destinasyonu sağlayan Zarha

dağından oluşan çekirdek alanın belirlenen model bağlamında geliştirilmesine yönelik tespitler ve

öneriler ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler: Kırsal kalkınma, kırsal turizm, çekirdek alan, çekirdek köy

Page 112: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

112

GÜMÜŞHANE VE TRABZON’UN SÜRDÜRÜLEBİLİR KIYI, DOĞA VE

KÜLTÜR TURİZMİ İÇİN YENİ VE POTANSİYELİ YÜKSEK BİR CAZİBE

MERKEZİ: SANTA-YANBOLU HAVZASI

Coşkun ERÜZ

(Yrd. Doç. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Yücel DURSUN

(Dr./[email protected])

ÖZET

Değişik kültürlerin ve kültür eserlerinin görülmesi için yapılan seyahatler,

tarih ve kültür turizmi olarak adlandırılmaktadır. Antik yerleşim yerleri, camiler,

kiliseler, hanlar, hamamlar, türbeler, su kemerleri, köprüler, kervansaraylar gibi

örnekler ile arkeolojik eserler, araştırma, keşif ve dini amaçlı seyahatler, yerel

mimari ve orijinal özellikler, kütüphaneler, yerel mutfak ve alt kültürleri tanıma

amacı ile yapılan seyahatler kültür turizmi içinde yer alıyor. Ekoturizmi de kapsayan

doğa turizmini ise doğal alanlardan yararlanma amaçlı ekolojik sürdürülebilir turizm

olarak tanımlanır. Santa tarihi yerleşimi ve Yanbolu vadisi Trabzon ve Gümüşhane

turizmi için adından sıkça söz ettiren ancak henüz hak ettiği tanıtım, koruma,

restorasyon, altyapı ve üstyapı ile sürdürülebilir turizme kazandırılamayan bir

havzadır. Bu çalışma ile Yanbolu havzasının turistik bir merkez olabilmesi için

turizme uygunluk düzeyi araştırılmış ve geleceğe dönük öneri ve öngörü ortaya

konmaya çalışmıştır. Çalışma kapsamında havzanın sahip olduğu varlıkların, kaynak

değer ve alanların tespit, belgeleme ve analitik irdeleme süreçleri ile bütüncül turizm

potansiyeli belirlenmeye çalışılmıştır. Yanbolu Vadisi 24 köy/mahalle, tarım

yerleşimi, Santa harbeleri, tarihi kervan yolları ile Doğu Karadeniz’de tarih, kültür,

tarım ve doğa, kıyı turizminde potansiyeli yüksek bir havzasıdır. 68 kilometre

uzunluğa sahip Yanbolu Çayı havzası Karadeniz kıyısındaki plaj alanlarından

başlayarak, tarihi öneme sahip 2700m yükseklikteki Ziyaret ve Karakaban ve

3081m yüksekliğe sahip Deveboynu Dağında son bulur. Yanbolu havzasında tarihi

eser kapsamında 16 anıtsal kemerli taş köprü, 11 cami, 12 kilise, okul, mescit,

mektep ve 200 ü tarihi Santa harabe yerleşiminde olmak üzere 500 civarında yöresel

ya da havzaya özgü mimari özelliklerde konut, konak ve yerleşimlere ait çok sayıda

tarihi serander, fırın, çeşme, değirmen bulunur. Vadi tabanından, yamaçlardan ve

sırtlar üzerinden geçen doğa yürüyüşü, kültür yürüyüşü yapmaya uygun, tarihi

kemer köprülerden geçen kervan yolları ve 30 civarındaki yayla ile birlikte, mezra

ve köyler arasında bir kısmı taş döşeli köy ve yayla yolları mevcuttur. Vadi kültür,

doğa- eko, tarım, kıyı ve sulak alan gibi birçok turizm çeşidini bir arada planlama ve

sunma potansiyeline sahiptir. Vadide havza bazlı çevresel bakımdan duyarlı bir

turizm yaklaşımı ile tüm potansiyel varlıklar; Trabzon ve Gümüşhane tarafından

ortak planlama, varlık yönetimi stratejisi, restorasyon ve sürdürülebilir planlı bir

altyapı, yapılaşma süreçleri takip edilmesi ile, havza Santa cazibe merkezi ile

birlikte önemli bir doğa, kültür ve kıyı, adrenalin turizmi havzası olacaktır.

Anahtar Kelimeler: Trabzon, Gümüşhane, Santa, Yanbolu, turizm

Page 113: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

113

DOĞU KARADENİZ VE TRABZON’DA KIYI MÜDAHALELERİ

VE DENİZ - KIYI TURİZMİ POTANSİYELİ

Coşkun ERÜZ

(Yrd. Doç. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Neira Purwanty İSMAİL

(Yük. Müh./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Kıyı ve sucul ekosistemler, su içi ve tabanı, flora ve fauna, mikroorganizmalardan

oluşmuş ekolojik bir sistemdir. Kıyılar doğal bir kaynak olarak çeşitli kullanımlara imkan

sağlar. Bunların başlıcaları; yerleşim, ulaşım, ticaret, endüstri, tarım, atık madde atımı,

hammadde temini, savunma, rekreasyon, turizm, sağlık, enerji, balıkçılık ve spor

etkinlikleridir. Kıyı ve sahil şeritlerinden yararlanmada öncelik kamu yararının gözetilmesidir.

Türkiye üç tarafı denizlerle çevrili, 1685km si Karadeniz olan, 8337km ile uzun bir kıyı

şeridine sahiptir. Kıyılar başta doğa güzelliği olmak üzere kültürel ve tarihi değerleri ile

çeşitli sektörlerin ilgi alanındadır. Doğal alanların yok edilmesi, doğa turizmi gibi yeni gelişen

sektörlerin gelişim sürecini durduruyor. Doğal alanların herhangi bir yapılaşmaya veya

yatırıma gerek kalmadan da ekonomiye büyük katkıları olduğu gerçeği, günümüzde daha iyi

anlaşılmaya başlanmıştır. Yeryüzündeki en hızlı değişime uğrayan bölge kıyı alanlarıdır.

Özellikle son 50 yılda Türkiye kıyılarının iç ve dış turizm talebine bağlı olarak yoğun bir

nüfus baskısı altına girmesi, ikinci konut ve tatil siteleri yapımı, koruma alanlarında

günübirlik turizm adına yapılan sakıncalı uygulamalar, arazi kazanmak için yapılan dolgular,

ulaşım sorunu adına gerçekleştirilen otoyollar ve daha bir çok uygulama, uygarlığın beşiği ve

ekolojinin can damarları olan kıyılarımızın günümüzde ne denli büyük bir baskı altında

olduğunu açık bir şekilde ortaya koymaktadır.

Bu çalışmada, kıyılar harita ve uzaktan algılama görüntüleri CBS teknikleri, yerinde

inceleme ve belgeleme ile irdelenerek Doğu Karadeniz ve özelde Trabzon’un insan

müdahaleleri ile son 50 yılda doğal kıyılarında meydana gelen değişimler incelenmiştir.

Değişimlerin bölgede kıyı ve deniz turizmi, rekreasyon, bölge halkının sosyal amaçlı

kullanımı açısından potansiyel alanlar belirlenmiş ve bu alanların avantaj ve dezavantajları

irdelenmiştir. Karadeniz in Sarp-Samsun arasında toplam uzunluğu 575 km olan kıyı doğal

kıyı alanlarından 442km uzunluğundaki Karadeniz Sahil Yolu geçirilmiştir. 1950-60

döneminde Trabzon’un eski bozulmamış doğal kıyılarının %74.8’ı kumluk ve %24.2si ise

kayalık alanlardan oluşmakta idi. Trabzon kıyı müdahaleleri sonucu il kıyı-deniz turizmi için

gereken doğal kıyılar toplam kıyı alanlarının sadece %15.6 sına kadar düşmüştür. Trabzon un

elde kalan son kıyı ve plajlarının korunabilmesi ve deniz turizmi için öncelikle orta ve uzun

vadeli bir turizm gelişim planı oluşturması gereklidir. İlçelerde %84.41i kaybedilen doğal

kıyılardan geriye kalan kıyıların mevcut topografik, ekolojik ve de kullanım durumu acilen

belirlenmeli ve elde kalan kıyıların sürdürülebilir kullanımı için koruma kullanma planları

ortaya konmalıdır. Tekrar geri kazanılması ya da restorasyonu mümkün olan kıyılar için

geliştirme planları oluşturulmalı. Kent halkının günübirlik dinlenme, spor aktiviteleri ve deniz

kültürü için kent merkezleri ya da yakınlarında altyapısı ve sosyal tesisleri bulunan plaj

alanları oluşturulmalı. Sayısal olarak ölçülemeyen Ekolojik kazanç, ölçülebilen ekonomik

kazança kurban edilmemeli.

Anahtar Kelimeler: Doğu Karadeniz, Trabzon, deniz-kıyı turizmi, kıyı tahribatı

Page 114: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

114

TRABZON UN YENİ KÜLTÜR VE DOĞA TURİZMİ HAVZASI:

TARİHİ SÜRMENE-BAYBURT KERVAN YOLU

Coşkun ERÜZ

(Yrd. Doç. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Selçuk ERBAŞ

(Arş. Gör./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Güler ERÜZ

(Dr.Mimar/[email protected])

Sedat TÜRKMEN

(Yük Mimar/[email protected])

Leyla DEMİRKIR

(Yük Mimar/ [email protected])

ÖZET

Değişik kültürlerin ve kültür eserlerinin görülmesi için yapılan seyahatler, tarih ve

kültür turizmi olarak adlandırılmaktadır. Antik yerleşim yerleri, camiler, kiliseler, hanlar,

hamamlar, türbeler, su kemerleri, köprüler, kervansaraylar gibi örnekler ile arkeolojik eserler,

araştırma, keşif ve dini amaçlı seyahatler, yerel mimari ve orijinal özellikler, kütüphaneler,

yerel mutfak ve alt kültürleri tanıma amacı ile yapılan seyahatler kültür turizmi içinde yer

alıyor. Ekoturizmi de kapsayan doğa turizmini ise doğal alanlardan yararlanma amaçlı

ekolojik sürdürülebilir turizm olarak tanımlanır. Sürmene( Araklı) Hyssus kalesi ve

limanından başlayıp Bayburt’ta İpek yoluna bağlanan ve günümüzde de aktif olarak

kullanılan tarihi bir kervan yolu yol güzergahı bulunmaktadır. Bu çalışma ile kervan yolu

güzergahı ve havzasının cazibe merkezi, yeni bir turizm aksı olabilmesi için uygunluk düzeyi

araştırılmış ve geleceğe dönük öneri ve öngörü ortaya konmaya çalışmıştır. Çalışma

kapsamında tarihi güzergahta bulunan kaynak değer ve alanların tespit, belgeleme ve analitik

irdeleme süreçleri ile bütüncül turizm potansiyeli belirlenmeye çalışılmıştır. Yol güzergâhı ve

çevresi; kaleler, hanlar, kalem işi ve ahşap oymaları ile türünün en muhteşem örneklerinden

olan camiler, ahşap ve taş işçiliğinin abideleri konaklar, seranderler, çeşmeler, köprüler,

kiliseler vb yüzlerce tarihi eseri bünyesinde barındırmaktadır. Kervan yolu ve çevresi, sahip

olduğu tarihi ve doğal değerleri ile henüz keşfedilmemiş kültür ve doğa hazinesidir. Her

mevsim farklı güzellikler sunan, birçoğu endemik çiçeklerle kaplı, muhteşem manzaraya

sahip yaylalar, tepeler ve sırtlardan, Harman Tepe Şehitliğinden ve de Dünya ölçeğinde

önemli ekolojik hazine ve Dede Korkut hikayeleri ve Evliya Çelebi Seyahatnamesine konu

olmuş Ağaçbaşı Turba Bataklığı’ndan geçen tarihi yol güzergahı, efsanelere konu olmuş

Madur Dağı eteklerinden geçerek, Kaymakam Düzü ve Aşot geçidinden Bayburt’ a devam

etmektedir. Tarihi özellikleri, doğal güzellikleri ve kültürel altyapısı ile KERVAN YOLU

havzası, Trabzon’un özel ve potansiyeli yüksek, yıldızı parlayan bir turizm aksıdır. Zengin

yaban hayatı, endemik türleri ve biyoçeşitliliği ile doğa fotoğrafçılığı, kampçılık, doğa

yürüyüşü, bisiklet vb araçlı turlar, karavanla seyahat ve doğa-kültür turları için uygun

mekanlar sunmaktadır. Kervan yolu, her yaş ve kültürden insanın; doğal, kültürel, tarihi

güzellikleri, dinlenme ya da sportif etkinlik alanlarını bulabileceği değerli bir havzadır.

Kervan yolu üzerinde bulunan 100 yıldan eski tarihi hanlar, Konaklar, modern gezginlerin

günübirlik ihtiyaçlarını karşılayabileceği konaklanabilecek mekânlar olarak da turizme hizmet

etmekte ve tarihi misyonlarını sürdürmektedirler. Havzanın en önemli kaynak değeri olan ve

taş döşeli, bir kısmın Arkeolojik SİT olarak tescilli antik kervan yolu her geçen gün tahrip

olmaktadır. Doğru planlama ve ekolojik yapıya zarar vermeyen alt ve üst yapı yatırımlarının

yapılması koşulu ile havza, bölge ekoturizminin parlayan yıldızı olacaktır.

Anahtar Kelimeler: Trabzon, Sürmne, Bayburt, kervan yolu

Page 115: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

115

DOKAP BÖLGESİ GASTRONOMİK UNSURLARININ

GASTRONOMİ TURİZMİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Songül Seda KAMBER TAŞ

(Arş. Gör./Gümüşhane Üniversitesi/[email protected])

Sedat TAŞ

(Öğr. Gör./Gümüşhane Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Gelişen ve değişen dünyayla birlikte günümüz turizm anlayışında da

farklılıklar meydana gelmeye başlamıştır. Kişilerin turistik tüketici davranışları, kitle

turizminden alternatif turizm türlerine doğru yönelen bir ivme kazanmıştır.

Teknolojik gelişmelerle birlikte kolaylaşan ulaşım hizmetleri, artan tatil süreleri,

bireylerin eğitim seviyeleri, gelir düzeyleri, yeni yerler ve deneyimler edinme arzusu

vb. faktörler bireylerin tercihlerindeki bu değişimde etkin rol oynamaktadır. Özel

ilgi alanları dahilinde yeni yerler, yeni tatlar, yeni maceralar, yeni kültürler

deneyimlemek isteyen bireyler farklı turizm türlerine yönelmeye başlamıştır.

Gastronomi turizmi de bu anlamda önem kazanan turizm türlerinden birisidir. Artık

turistler deniz, güneş, kum üçlüsünün dışında gittikleri bölgelerin mutfak kültürünü

de merak etmekte ve hatta kimi zaman bir seyahatin motivasyon kaynağını sadece

gastronomik değerler de oluşturabilmektedir. Dünya kültür mirasının önemli

bölümlerinden birini oluşturan mutfak kültürü, geçmişten günümüze kadar hayat

bulduğu tüm coğrafyalara ayna olan kültürel bir zenginlik olma özelliğini

taşımaktadır. Yemek ve kültür başlıklarının kesiştikleri noktada başlayan gastronomi

kavramı; şehirlerin, bölgelerin ve ülkelerin turizm pazarlamalarında avantaj sağlayan

yeni bir turizm alanının gelişmesine kaynak sağlamıştır. Kültür ve Turizm

Bakanlığı tarafından hazırlanan 2023 Türkiye Turizm Stratejisi’nde de belirtildiği

gibi; ülke turizminin sadece noktasal değil bölgesel ölçekte de geliştirilmesi bölgesel

kalkınma açısından hayati değer taşımaktadır. Bu noktadan hareketle bu çalışmanın

amacı; Doğu Karadeniz Bölgesi’nin gastronomik değerlerini ortaya koyup bu

değerlerinin sürdürülebilirliğine destek olarak gelecek nesillere aktarılabilmesinde

rol oynamak ve destinasyonların yerel kimliklerini yansıtan mutfak kültürleriyle

farklılık yaratarak bölgenin rekabet edilebilirliğini artırmaktır. Bu bağlamda

araştırmanın konusunu, Doğu Karadeniz Bölgesi’nde öne çıkan gastronomik

unsurların incelenmesi oluşturmaktadır. Bölgedeki iller bir bütün halinde

değerlendirilerek bölgenin farklı lezzetler arayan gastronomi turistleri için daha

cazip hale gelmesine yardımcı olacak önerilerde bulunulmuştur. Ayrıca bu

araştırma; Doğu Karadeniz Bölgesi’nin gastronomik kimliğini yansıtan akademik

çalışmaların yetersiz oluşu, sunulan öneriler ışığında bölgesel turizm ekonomisine

sağlayabileceği katma değerler ile bölgesel kalkınma açısından ilgili kişi, kurum,

kuruluş ve paydaşlara çıkarımlar sunabilmesi adına da önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler: DOKAP, gastronomi, turizm, kültür mirası

Page 116: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

116

ORDU İLİ GASTRONOMİ TURİZMİ POTANSİYELİNİN BELİRLENMESİ

Melike Çakır KELEŞ

(Öğr. Gör./Ondokuz Mayıs Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Doğu Karadeniz Bölgesi’nin kapısı konumundaki Ordu ili, doğa güzellikleri,

bitki örtüsü, kıyıları, koy ve kumsalları, kıyı şeridinden başlayan dağları, yaylaları

ile tarih, kültür ve doğa turizmi yanı sıra gastronomi turizmi için de potansiyele

sahiptir. Zengin bitki örtüsüne sahip Ordu ilinde farklı yöreye özgü otlarla yapılan

yöresel yemekleri, balık çeşitleri, pidesi ve ana malzemesi fındık olan birçok tatlı ile

dikkat çekmektedir. Yöresel yiyecek ve içecekler, bir bölgenin turizm destinasyonu

olma profilini geliştirmede veya kötüleştirmede güçlü ve etkili araçlardır. Son

yıllarda bir turizm fenomeni olarak değerlendirilen gastronomi turizmi, öncelikli

seyahat motivasyonunun bir yemeği tatmak veya özel bir yemeğin üretimini görmek

olduğu, birincil ya da ikincil yiyecek üreticilerine, yemek festivallerine, restoranlara

ve özel alanlara yapılan ziyaretleri kapsamaktadır. Günümüzde turistler, gittikleri

bölgenin kültürünü yaşamak için yöresel yiyecek ve içecekleri tüketmeyi tercih

etmektedir. Yayla turizmi, ekoturizm gibi doğa temelli turizm çeşitleri ile tanınan

Ordu ili gastronomi turizmine gereken ilgiyi göstermemiştir. Oysa Ordu Mutfağı,

özellikle vejetaryen turistler için birçok seçenek sunarak niş pazara hitap edebilir.

Gastronomi turizmi ürünleri destinasyonun ana ürünü ne olursa olsun,

destinasyondaki ya da işletmelerdeki ek turizm faaliyetlerini oluşturarak turistleri

bölgeye çekmede yardımcı olmaktadır. Dolayısıyla yöresel mutfağın tanıtılması,

turistlik ürün olarak değerlendirilmesi bölgenin çekiciliği arttırmaktadır. DOKAP

Eylem Planı’nda (2014-2018) incelendiğinde turizmin tüm yıla yayılması için

turizm çeşitlerinin arttırılması önerilmektedir ancak bu öneriler içinde gastronomi

turizminin olmadığı dikkat çekmektedir. Doğu Karadeniz Bölgesi’nde turizm

faaliyetleri bölge iklim yapısına bağlı olarak dar bir sezona sıkışmış görülmektedir.

Sezonu on iki aya yaymak için Doğu Karadeniz Bölgesi’nde yer ala illerin turizm

potansiyellerinin incelenmesi doğru yatırımların yapılması açısından önemlidir. Bu

araştırmada, Ordu ilinin gastronomi turizmi potansiyelinin belirlenmesi ve sektöre

yönelik öneriler getirilmesi amaçlanmaktadır. Ordu ilinin gastronomi turizmi

potansiyelinin belirlenmesi için ikincil verilerden yararlanılarak SWOT (Güçlü ve

Zayıf Yönler, Fırsatlar ve Tehditler) analizi yapılması planlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Gastronomi Turizmi, Yöresel Mutfak, Ordu.

Page 117: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

117

TURİZMDE ÖZGÜNLÜK ÇERÇEVESİNDE AYDER YAYLASI

ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Melike Çakır KELEŞ

(Öğr. Gör./Ondokuz Mayıs Üniversitesi/[email protected])

Yağmur YİĞİT

(Arş. Gör./Ondokuz Mayıs Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Bir bölgenin turizm çekim merkezi olabilmesi için bazı özelliklere sahip

olması gerekir. Doğal güzellikler, tarihi unsurlar, kültürel değerler ve özgünlük bu

özelliklerin başında gelmektedir. TDK (2017)’na göre özgünlük, yalnız kendine

özgü bir nitelik taşıyan, orijinal anlamında kullanılmaktadır. Turizmde özgünlük

kavramı ise, kitle turizmi destinasyonlarının ortaya çıktığı 1960’lardan itibaren

araştırma konusu haline gelmiştir. Küreselleşme ile beraber tüketim kalıplarında

yaşanan değişim turizm sektörünü de etkilemiş ve kitle turizmine olan talep ile

turistik destinasyonlar birbirine benzer nitelikler taşımaya başlamıştır. Buna karşın

modern yaşamın karmaşıklığı, günlük fiziksel ve sosyal çevrenin sahteliği, seyahat

tercihlerinde turistlerin beklentilerini belirlemektedir. Dolayısıyla turistler,

destinasyon seçimlerinde farklı deneyimler yaşayabileceği, özgün kriterlere sahip

çekim merkezlerine yönelmektedirler. Özgünlük kriterleri olarak yerel halkın yaşam

biçimi, doğa, müzik, el sanatları, ritüeller, geleneksel mimari, mutfak kültürü,

festivaller ve endüstriyel miras değerlendirilmektedir. Turizm sektöründe

destinasyonların rakiplerinden farklılaşması için özgünlük kriterlerine sahip olmaları

önem teşkil etmektedir. Bu çalışmada, turistlik bir destinasyon olan Ayder

Yaylası’nın özgünlük kriterleri olarak belirlenen doğal, kültürel ve sosyal değerleri

turizm açısından değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Çamlıhemşin ilçesine bağlı

Fırtına havzasında yer alan Ayder Yaylası, 1987 yılında Bakanlar Kurulu Kararı ile

önce “Turizm Merkezi” daha sonra birçok aktiviteyi barındırması (yayla, kaplıca,

kış turizmi) nedeniyle 20.11.2006 tarih ve 11264 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile

“Kültür ve Turizm Koruma Gelişim Bölgesi” ilan edilmiştir. Bu doğrultuda turizm

özgünlük kriterleri çerçevesinde Ayder Yaylası değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler: Özgünlük Kriterleri, Yayla Turizmi, Ayder Yaylası

Page 118: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

118

TURİZMİN BÖLGESEL KALKINMAYA ETKİSİ:

DOKAP BÖLGESİ İÇİN SWOT ANALİZİ

İlyas Kays İMAMOĞLU

(Öğr. Gör./Bayburt Üniversitesi/[email protected].)

Emine TAŞ

(Yrd. Doç. Dr./Bayburt Üniversitesi/[email protected].)

Miraç İlyas KIVANÇ

(Öğr. Gör./Bayburt Üniversitesi/[email protected].)

Hami ÜNLÜ

(Öğr. Gör./Bayburt Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin temel sorundan biri kalkınma

sorunudur. Kalkınma sorunu ülkeler arasında olabildiği gibi aynı ülkenin farklı

bölgeleri arasında da ortaya çıkabilmektedir. Bir ülkenin farklı bölgelerinde ve bir

bölgedeki farklı illerdeki gelişme farklılıkları bölgesel kalkınma sorununu ortaya

çıkarmaktadır. Bu sorunun çözülebilmesi için ülkelere ve bölgelere özgü kalkınma

politikalarının oluşturulması ve bu politikalarla uyumlu bir şekilde gerekli

yatırımların yapılması gerekmektedir. Bölgesel kalkınmaya etki edecek sektörler ve

alt sektörler belirlenerek bölgenin yerel dinamikleriyle ulusal dinamiklerin birlikte

harekete geçirilerek, bölgelerin pazarlanabilir özellikleri dikkate alınarak oluşturulan

bölgesel kalkınma politikaları ile bölgenin çekici özellikleri ortaya çıkarılmalıdır. Bu

özellikler ya da sektörlerin geliştirilmesi bölgesel kalkınma sorununun çözümüne

katkı sağlayabilmektedir. Turizm sektörü diğer sektörler gibi bölgesel kalkınmada iti

güç olabilmektedir. Bölgesel kalkınmada turizmin önemli bir rolü vardır. Ekonomik

olarak kalkınmış bölgelerde öncü bir sektör olan turizm, turizm potansiyeli olan

ancak kalkınamamış bölgelerde ise bacasız fabrika konumundadır. Ekonomik olarak

yeterli üretim ve kaynak potansiyeline sahip olmayan ama turizm açısından

pazarlanabilir turizm alternatiflerine sahip bölgelerin, planlı ve etkin bir turizm

uygulaması sonucunda kalkınmaları ve gelişmeleri mümkündür. Bu nedenle bu

çalışmada turizm sektörünün bölgesel kalkınmaya etkisi araştırılıp, DOKAP

bölgesinin turizm olanakları incelenecektir. Bölgedeki, turizm sektörünün güçlü ve

zayıf yönleri, fırsat ve tehditleri SWOT analizi yapılarak araştırılacaktır. Bu

analizimiz bölge turizm çalışmaları esnasında yapılan her türlü araştırma, ilgili

kişilerle görüşme ve yerinde inceleme verilerine dayanılarak elde edilecektir.

Anahtar Kelimeler: Turizm, Bölgesel Kalkınma, DOKAP Bölgesi

Page 119: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

119

TRABZON’DA BAZI KÜLTÜR DEĞERLERİNİN/VARLIKLARININ

TURİZM DESTİNASYONUNA KATILMASI HAKKINDA BİR

DEĞERLENDİRME

Veysel USTA

(Okt./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

M. Reşat SÜMERKAN

(Yrd. Doç. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/ [email protected])

ÖZET

Türk Dil Kurumu’na göre turizm dar anlamda dinlenme, eğlenme, görme, tanıma vb.

amaçlarla yapılan gezi; geniş anlamda bir ülkeye veya bir bölgeye turist çekmek için alınan

ekonomik, kültürel, teknik önlemlerin, yapılan çalışmaların tümü olarak tanımlanmıştır. Kitle

ulaşım ve iletişim araçlarının gelişip yaygınlaşmasıyla küresel nitelikli bir endüstriye dönüşen

turizm; bir yandan bireylerin değişik ülke ve mekanları görüp tanımasına imkan verirken öte

yandan ülkeler için turizm, ülkelerin sahip oldukları turizm değerleri üzerinden küresel ölçekte

güçlü bir tanıtım ve algı oluşturma imkanı sağlamaktadır. Bu özelliği ile milletler ve kültürler

arasında sıcak ilişki ve yakınlaşmaya da önemli katkı sağlamaktadır.

Günümüzde turizm; deniz, doğa, sağlık, kültür vb. gibi toplumsal yaşamın hemen her

alanına hizmet etmekle birlikte Doğu Karadeniz Bölgesi’nde doğa ve kültür turizmi ön plana

çıkmaktadır. Son yıllarda bu alanlara yapılan yatırım ve tanıtımlar, bölgemize olan turizm

hareketliliğince önemli katkı sağlamıştır. Bununla birlikte bölge turizminin temel sorunlarından

birisi turistlerin konaklama süresinin kısa olmasıdır. Hiç kuşku yok ki konaklama süresinin

uzatılması, turizm girdisinin artmasıyla doğru orantılıdır. Bunu yapabilmek için de bölge turizminin

potansiyel değerlerinden başlıcası olan kültür varlıklarını öne çıkarmak, bunların tarihsel geçmişleri

ve halk kültüründeki yansımalarını daha belirgin bir şekilde turizmin hizmetine sunmak

gerekmektedir. Başka bir ifadeyle, tarihsel ve sosyolojik verilere dayalı olarak bölgemizdeki kültür

varlıklarına dair “mitolojiler” oluşturmak ve bunları turizm pazarına arz etmek, bölge turizminin

konaklama süresinin artırılmasına katkı sağlayacaktır.

Trabzon ili hudutları içinde turizm sektörüyle henüz yeterince buluşturulamamış çok

sayıda somut veya somut olmayan kültür değeri mevcuttur. Bu değerlere konu olan mekanları

tespit ederek bunlara dair gerçek veya destansı/efsanevi verileri toplayıp yazıya dökmek ve bunları

yöre haritaları üzerine konumlandırarak yöre turizmine çeşitlilik kazandırmak olasıdır. Anca burada

bir hususa dikkat çekmek gerekir. Uygarlıklar beşiği ülkemizin hemen her yöresinde kendine has

özellikleri bulunan somut veya somut olmayan kültür varlıklarımızın bir an evvel tespit edilerek

envanterlenmesi gerektiği gibi bunların korunması için de ilgili kamu kurumları tarafından gerekli

önlemlerin alınması, hem ülkemiz hem de insanlık adına büyük önem arz etmektedir.

Bölgemize dair somut kültür değerlerinden bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz.

-Onbinlerin Dönüş Yolu

-İpek Yolu

-Kervan Yolu

-Roma’nın Askeri Yolu

-Şeyh Cüneyt’in İzlediği Fetih Yolu

-Fatih Sultan Mehmet’in Fetih Yolu

-Komnenosların Vadi Boylarındaki Gözetleme Kuleleri/Kaleler

Somut olmayan kültür değerlerine birkaç örnek:

-Hoşoğlan Efsanesi

-Beşikdağı’nda yaşanan Elik Keçi Efsanesi

-Mağaradaki Altınlar Efsanesi (Aralı Pazarcık’taki mağara)

-Kesikbaş Efsanesi (Kadırga Yaylasındaki bir mezara dair)

-Ejder Efsanesi (Çaykara Şur/Şahinkaya köyündeki kayalıklar)

Anahtar Kelimeler: Trabzon, kültür varlıkları, kültür turizmi

Page 120: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

120

KORUMA-TURİZM DENGESİNİN BİRBİRİNİ BESLEYEN UNSURLAR

OLARAK ESKİ GÜMÜŞHANE/ PALEO ARGYROUPOLİ TARİHİ SİT

ALANININ GELECEĞİ İÇİN ÖNEMİ

S. Yıldız SALMAN

(Ass. Prof./İstanbul Technical University/[email protected])

Y. Burak DOLU

(Yüksek Mimar/[email protected])

ÖZET

Eski Gümüşhane, Trabzon limanı ve Doğu Anadolu arasındaki konumu ve

gümüş madenleri nedeniyle 16. ve 18. Yüzyıllar arasında ekonomik olarak güçlü bir

yerleşim yeriydi. Buna rağmen, madenlerin kapanması, Osmanlı-Rus savaşı, Birinci

Dünya Savaşı dönemindeki Rus işgali sırasında Ermeni nüfusunun yeniden tehciri

ve Türk nüfusunun göç etmesi ve 1924 yılındaki nüfus değişimi sonucu oluşan

göçleri takiben şehir, 1920’lerde 4 km kuzey-doğuya taşınmıştır. Günümüzde,

terkedilmiş eski şehirde bulunan 2 camii, 3 minare, 6 kilise, 4 hamam, yaklaşık 30

konut, çeşme ve mezarlıklar çoğunlukla yıkıntı halinde bulunmaktadır ve şehir kırsal

bir yerleşim yerine dönüştürülmüştür.

Yaklaşık 50 senedir yerleşim alanında bulunan binalar, bina yapım

malzemelerine kaynak olarak kullanılmış ya da doğal yollardan yıkım süreçlerine

terk edilmişlerdir. 2000’lerde ortaya çıkan tevsi alanlarındaki azalma, turizm odaklı

yönetim planlamalarındaki ekonomik zorlukların çözülmesi için bir gereklilik teşkil

ettirmiştir. Bu yerleşim bölgesinin, alanın 3 km güneyinde inşa edilecek olan kayak

merkezi için konaklama merkezi oluşturması bu planın en büyük aktörüdür.

Alanın kültürel tabiatını, baskın doğal çevre, kayalar, tepeler ve dar bir

vadinin yanı sıra sokak ağı, kaldırım kalıntıları, bina kalıntıları, bahçe duvarları ve

diğer elemanlar oluşturmaktadır. Alanın ruhunun muhafaza edilmesi, başlıca bu

elemanlarla birlikte mevcutta bulunan yapıların muhafaza edilmesine bağlıdır.

Turizm, bu tür terk edilmiş sit alanlarının restorasyonu ve korunması için

büyük bir potansiyel olmakla birlikte bilimsel planlama yaklaşımları olmadan

yapılan yatırımlar, turizmin başlıca katalizörü olan kültürel mirasın kaybı ile

sonlanabilir. Tarihi sit alanının sürdürülebilir geleceği için kurumlar ve STK'lar

tarafından koruma-turizm dengesini sağlayacak alan yönetimi, kentsel planlama,

kentsel tasarım projeleri, restorasyon projeleri, koruma-restorasyon-tasarım

rehberleri ve diğer çalışmaların turizm planlarıyla birlikte programlanması

gerekmektedir.

Makale, turizm ve koruma değerleri arasındaki ilişkiyi gözeterek Eski

Gümüşhane'nin yakın gelecekteki potansiyelleri ve riskleri üzerine odaklanacaktır.

Anahtar Kelimeler: Gümüşhane, Trabzon limanı, tarihi sit alanı, turizm,

koruma

Page 121: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

121

DOĞU KARADENİZ BÖLGESİ KIRSAL MİMARİ DOKUSUNUN

EKOTURİZM BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Derya ELMALI ŞEN

(Doç. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü, 61080,

Trabzon, [email protected])

Evşen YETİM

(Arş. Gör./ Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Güzel Sanatlar, Tasarım ve Mimarlık

Fakültesi, Mimarlık Bölümü, 53100, Rize, [email protected])

ÖZET

Doğu Karadeniz Bölgesi doğa turizmi potansiyelinin en yüksek olduğu bölgelerden

birisidir. Ekolojik çeşitliliği, bitki örtüsü, iklimi ve iklimine uygun kırsal mimarisiyle oldukça

ilgi çekmektedir. Bölgenin, farklı coğrafyalar arasında geçiş alanı olması; farklı yönetimlerin

hüküm sürmesine ve buna bağlı olarak farklı kültürlerin oluşmasına neden olmuştur. Çok

sayıda mimari eser söz konusu kültürlerin mirasıdır. Bunların, çoğu geleneksel dokular içinde

veya doğa ile bütünleşmiş durumdadır. Kültürel ve doğal değerlerin iç içe olduğu bölgede,

doğal yapı ve varlıklar; HES, sahil yolu, yayla yolu gibi projelerle zarar görmüşse de kırsal

mimari doku nispeten korunmuştur. Ancak konfor koşulları, teknoloji ve yaşam biçimi

açısından mevcut yapı stoğuyla günümüze ayak uyduramayan pek çok yerleşim, ekonomik

sıkıntıların da etkisiyle terk edilmekte ve yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalmaktadır. Öte

yandan, bu doğal ve tarihi güzelliklerin turizm adı altında kâr amacı güden kimliklerin

bilinçsiz kullanımına bırakılması da; bu varlığın nitelik ve nicelik olarak hızla azalmasına ve

giderek yok olmasına yol açmaktadır.

Turizmin gelişmesi her bölge için olumlu katkılar sağlamaktadır. Fakat bu turizm;

yeryüzünün doğal kaynaklarının sürdürülebilirliğini güvence altına alan, bunun yanı sıra yerel

halkın ekonomik kalkınmasına destek olurken, sosyal ve kültürel bütünlüklerini koruyup

gözeten bir tavır olduğunda anlam kazanmaktadır. İşte bu noktada dünyada da yeni bir anlayış

olan ekomüze kavramı karşımıza çıkmaktadır.

Ekomüze hareketinin kökeni 1960lara uzansa da, ekomüze kavram olarak ilk kez

1971’de de Varine tarafından kullanılmıştır. Ekomüze kavramı, 1970lerden itibaren gelişen,

klasik müzecilik anlayışından farklı olarak sergileme aracı olmak yerine, yaşam biçiminin

sürdürülmesine imkan tanıyan, yaratıcı ve dinamik yeni bir müzecilik anlayışını ifade eder.

Ekomüze anlayışı, belli bir coğrafi bölgede yer alan doğal ve kültürel mirasın korunmasını ve

yöre halkının yararını gözeten, bir nevi toplumsal miras projesi olarak tanımlanabilir (Borrelli

& Davis, 2012). Ayrıca ekomüze, yöreye özgü ürün üretimiyle kırsal bölgenin hayatta

kalmasına ve küçük ölçekli turizmin gelişmesine katkıda bulunarak adeta bir sürdürülebilir

gelişme laboratuvarı işlevi görür (Pavlis, 2017). Diğer bir ifadeyle klasik müze bina, eserler,

koleksiyonlar, uzman personel ve ziyaretçilerden oluşurken; ekomüze, belli bir coğrafi alan,

orada yaşayan halk, gelenekler ve toplumsal mirastan oluşmaktadır.

Çalışma, Doğu Karadeniz Bölgesi kırsalının, doğal ve kültürel varlıklarını korunması

ve yaşatılması amacıyla bir yöntem olarak ekomüze anlayışının ele alınmasını

hedeflemektedir. Bu amaçla literatürde de yeni olan ekomüze kavramı araştırılarak, dünya ve

ülkemiz ölçeğindeki örnekler üzerinden değerlendirilecektir. Bu bağlamda hem bölgede artan

turizm potansiyeline doğru cevap verebilecek, hem de yerleşmeleri ekolojik ve ekonomik

anlamda koruyup yaşatabilecek özgün çözümler üretilmesi düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler: Doğu Karadeniz Bölgesi, ekolojik çeşitlilik, kırsal mimari,

ekomüze.

Page 122: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

122

UÇUŞLARDA MEYDANA GELEN TIBBİ ACİLLER VE KORUNMA

YOLLARI

Cevriye Ceyda KOLAYLI

(Arş. Gör. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

İrem DİLAVER

(Arş. Gör. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Gufran ACAR

(Arş. Gör. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Gamze ÇAN

(Prof. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

ÖZET Teknolojik gelişmelerle birlikte havayolu taşımacılığı gün geçtikçe daha güvenli, hızlı ve konforlu bir

ulaşım aracı haline gelmiştir. Bu doğrultuda yolcu talepleri de artmış, 2016 yılında yaklaşık 4 milyar yolcu ticari

hava yolu şirketleriyle yolculuk etmiştir . Eskiden havayolunu daha çok genç ve sağlıklı bireyler tercih ederken,

günümüzde diğer yolculuk türlerine göre kolay olması nedeniyle çocuklu aileler, gebeler, yaşlılar ve kronik hastalıkları bulunan kişiler de tercih etmektedir. Bu nedenle uçuşlarda yaşanan tıbbi olaylar basit müdahalelerle

giderilebilen sağlık sorunlarından, hayatı tehdit eden ve resüsitasyon gerektiren sağlık sorunlarına kadar

değişkenlik gösterebilir. Uçuşlarda yaşanan tıbbi acillerin %65’inin yolcuların daha önceden var olan sağlık sorunlarıyla ilişkili

olduğu bildirilmektedir. En sık karşılaşılan sağlık sorunlarında da respiratuvar, kardiyovasküler, nörolojik ve

gastrointestinal nedenler karşımıza çıkmaktadır. Uçuşlarda meydana gelen tıbbi acillerin %70’inde kabin ekibinin müdahalesi yeterli olurken, zaman zaman uçakta o sırada yolculuk eden sağlık personelinin desteğine

ihtiyaç duyulabilmekte, hatta uçağın acil iniş yapması (diversiyon) ve yolcunun hastaneye sevk edilmesi

gerekebilmektedir.

Uçuşlarda Tıbbi Aciller

Kardiyak Aciller: Uçuşlarda en sık görülen kardiyak aciller başlıca dolaşım bozukluğu, hipertansiyon, göğüs ağrısı, çarpıntı gibi sorunlardan meydana gelmektedir. Uçuşlarda kardiyak acillerin görülme sıklığı %7,7-

12,0’dır. Kardiyak aciller %18,4 diversiyona neden olmakta, %45,5 hastaneye başvuru ile sonuçlanmaktadır.

Aynı zamanda ölümlerin de en sık nedenini (%44) oluşturmaktadır. Göğüs Hastalıkları Acilleri: Uçuşlar kabin ortamı faktörleri nedeniyle bazı respiratuar durumların

ortaya çıkmasına veya var olan respiratuar durumların alevlenmesine neden olabilir. Bu durumun en önemli iki

nedeni oksijen basıncının deniz seviyesine göre %25-30 azalmasına bağlı gelişsen taşikardi ve hiperventilasyon gibi fizyolojik değişiklikler ve kuru kabin atmosferi nedeniyle mukozal zarların zarar görmesidir. Uçuşlarda

respiratuar semptomlar %12,1 oranında görülmektedir. Bu durum %5,6 oranında diversiyona neden olmakta,

%22,7 oranında ise hastaneye başvurmayı gerektirmektedir. Gastrointestinal Aciller: Uçuşlarda en sık görülen gastrointestinal şikayet karın ağrısıdır. Bunun

yanısıra mide bulantısı, kusma, ishal ve daha nadiren kolik de görülebilmektedir. Gastrointestinal patolojiler esas

olarak barsak gazı genişlemesinden kaynaklanmaktadır. Bunun yanısıra uçuşlarda farklı yiyeceklerin yenmesi de

gastrointestinal şikayetlere sebep olabilmektedir.

Nörolojik Aciller: Uçuşlarda vazovagal ataklar, senkop ve presenkop gibi nörolojik belirtiler uçuş

acillerinin yaklaşık %25-37’sini oluşturmaktadır. Özellikle de uzun mesafeli uçuşlarda koltuktan kalkarken bu belirtiler meydana gelmekte, %5’i diversiyonla sonlanmaktadır. Nörolojik aciller içerisinde inme daha nadir

(%2) görülse de daha çok diversiyon (%16,4) ve hastane sevkiyle (%43) sonuçlanmaktadır.

Korunma Yolları: 1. Tüm ilaçlarınızı el bagajınıza alın ve orijinal ambalajında reçete etiketiyle birlikte bulundurun.

2. Sağlık sorunlarınız varsa, mutlaka hastalığınıza dair bilgileri yanınızda bulundurun.

3. Kronik akciğer/kalp hastalığı, derin ven trombozu, epilepsiniz, geçirilmiş serebrovasküler olay öykünüz varsa uçuş öncesinde doktorunuza danışın.

4. Uçuşunuza eşlik edecek kabin ekibini özel sağlık sorunlarınızdan haberdar edin.

5. Rahat giysiler giyin. Anahtar Kelimeler: Uçuş, tıbbi acil, Nörolojik Aciller, Gastrointestinal Aciller, Göğüs Hastalıkları

Acilleri, Kardiyak Aciller

Page 123: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

123

ULUSLARARASI SEYAHAT EDENLERİN SEYAHATLERİNDE

YAŞADIKLARI SAĞLIK SORUNLARI VE ALDIKLARI ÖNLEMLER:

İNTERNET TABANLI BİR ÇALIŞMA

Cevriye Ceyda KOLAYLI

(Arş. Gör. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Serdar KARAKULLUKÇU

(Arş. Gör. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Medine Gözde ÜSTÜNDAĞ (Arş. Gör. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/ [email protected])

Gamze ÇAN

(Prof. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

ÖZET Uluslararası seyahat edenler, geçici bir süre ile sürekli kaldıkları ülkelerin dışına çıkarak farklı

ülkelerde eğlence, dinlenme, kültürel faaliyet, eğitim, dini vb. nedenlerle kar amacı olmaksızın

konaklayan bireylerdir . Bu bireyler seyahat edilen ülkenin yükseklik, sıcaklık, nem gibi özelliklerinden

yetersiz hijyen ve sanitasyon koşullarına kadar pek çok faktör nedeniyle çeşitli sağlık sorunlarıyla karşı

karşıya kalabilmektedir.

Çalışmada uluslararası seyahat eden bireylerin seyahatlerinde yaşadıkları sağlık sorunlarının ve

bu sorunlara yönelik aldıkları önlemlerin internet aracılığıyla tanımlanması amaçlanmıştır.

Gereç Yöntem: Çalışma tanımlayıcı tipte olup sosyal medyada 15000 kişinin takip ettiği

“Seyahat Fırsatları” olarak bilinen grubun takipçileri üzerinde gerçekleştirilmiştir. Bu grubun kuruluş

amacı şehirlerarası yolculuk edecek bireylerin, kendilerine daha az maliyet getirecek şekilde yolculuk

edebilmelerini sağlamaktır. Bu doğrultuda öncelikle grup yöneticisinden yazılı izin alınmıştır. Daha sonra

hazırlanan anket formu, grup üyeleriyle paylaşılmıştır. 27 Eylül – 4 Ekim 2017 tarihleri arasında anketi

dolduran bireylerin verileri analiz edilmiştir.

Verilerin analizinde SPSS 23.0 kullanılmıştır. Tanımlayıcı istatistikler; kategorik değişkenler için

sayı ve yüzde, sürekli değişkenler için ortalama, standart sapma, minimum (min) ve maksimum (maks)

değerler olarak verilmiştir.

Bulgular: Çalışmaya katılan 177 kişiden alınan bilgilere göre katılımcıların yaş ortalaması 33,5 ±

10,0 (min=14 – maks=63), %52,5’i (n=93) kadın, %84,2’si (n=149) üniversite mezunu, %98,3’ü

(n=174) Türkiye’de yaşamakta, %68,4’ü (n=121) şu anda gelir getiren bir işte çalışmaktadır. Daha önce

ortalama 11,0 ± 23,2 (min=1 – maks=250) kez uluslararası seyahat etmişlerdir.

Katılımcıların %44,1’inin (n=78) her zaman seyahate çıkmadan önce seyahat sağlık sigortası

yaptırdıkları görülmüştür. %18,6’sının (n=33) seyahat etmeden önce aşı yaptırdığı; %36,4’ünün (n=12)

“Tetanoz”, %27,3’ünün (n=9) “Hepatit B”, %21,2’sinin (n=7) “Hepatit A” aşılarını yaptırdıkları

görülmüştür. %4,5’inin (n=8) seyahate çıkmadan önce sıtma profilaksisi aldığı, %84,2’sinin (n=149)

yanında ilaç götürdüğü; ilaç çeşidi olarak da %95,3’ünün (n=142) ağrı kesici, %47,7’sinin (n=71) anti-

gribal, %20,8’inin (n=31) devamlı kullanmakta olduğu ilaçları yanına aldığı belirlenmiştir.

Seyahatlerinde alacakları ilaçları %72,5’i (n=108) kendi deneyimlerine, %51,0’ı (n=76) hekim

tavsiyesine göre belirledikleri görülmüştür.

Katılımcıların %48,6’sı (n=86) daha önceki seyahatlerinde sağlık sorunu yaşadığını; sağlık

sorunu yaşayanların %37,2’sinin (n=32) baş ağrısı, %30,2’sinin (n=26) ishal, %29,1’inin (n=25) halsizlik

şikayetlerinin olduğu; %10,5’inin (n=9) bu şikayetler nedeniyle hastaneye başvurduğu; hastaneye

başvuran 9 kişinin de %33,3’ünün (n=3) solunum yolu enfeksiyonu, %22,2’sinin (n=2) alerji tanısı aldığı

görülmüştür. Ayrıca katılımcıların hiçbiri daha önceki seyahatleri sırasında acil ameliyat olmalarını

gerektiren bir sağlık sorunu yaşamadıklarını ifade etmişlerdir.

Sonuç: Çalışmada uluslararası seyahat edenlerin, seyahatleri sırasında çeşitli sağlık sorunlarıyla

karşı karşıya kalabildikleri, sorunlarına çözüm ararken de daha çok kendi deneyimlerini dikkate aldıkları

görülmektedir. Bu anlamda uluslararası seyahat edenlerin gidecekleri ülkelerde sık karşılaşacakları sağlık

sorunlarıyla ilgili bilgilendirilmeleri, sağlık sorunu yaşadıklarında da sağlık personelinden yardım

almalarını sağlayacak düzenlemelerin yapılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler: Uluslararası seyahat, sağlık potansiyeli, sağlık sigortası

Page 124: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

124

TURİZM VE OTELCİLİK MESLEK YÜKSEKOKULU ÖĞRENCİLERİNİN

ACİL VE İLKYARDIM GEREKTİREN DURUMLAR HAKKINDAKİ BİLGİ

VE TUTUMLARI: KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ

Cevriye Ceyda KOLAYLI

(Arş. Gör. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Gizem GÜRPINAR

(Int. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Murat TOPBAŞ

(Prof. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Fegan MUTLU

(Öğr. Gör./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Gufran ACAR

(Arş. Gör. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Büşra PARLAK

(Arş. Gör. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

ÖZET Hayatımızın her anında acil veya ilkyardım gerektiren durumlarla karşılaşabilmekteyiz. Bu durumlar

yanlış uygulamalar nedeniyle sakatlıklarla hatta ölümlerle sonuçlanabilmektedir. Bu nedenle gelecekte mezun

olduklarında yerli ve yabancı uyruklu turistlerle çalışacak olan Turizm – Otelcilik öğrencilerinin acil ve ilkyardım gerektiren durumlarda doğru yaklaşım göstermeleri önem taşımaktadır. Çalışmada Karadeniz Teknik

Üniversitesi Turizm ve Otelcilik Meslek Yüksekokulu’nda öğrenim gören öğrencilerin acil ve ilkyardım

gerektiren durumlarla ilgili bilgi ve tutumlarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

Gereç Yöntem: Çalışmanın tipi tanımlayıcı olup evrenini Karadeniz Teknik Üniversitesi Turizm ve

Otelcilik Meslek Yüksekokulu’nda öğrenim gören 797 öğrenci oluşturmaktadır. Öğrencilerin 287’si derslere

devamlılık göstermekte; geri kalanı devamsızlık, sınıf tekrarı gibi nedenlerle derslere aktif katılım göstermemektedir.

Çalışmanın saha çalışması Meslek Yüksekokulu Müdürlük makamından izin alınarak, 3 Ekim 2017

tarihinde gerçekleştirilmiştir. Öğretim üyelerine derse girmeden önce çalışmanın amacı hakkında bilgi verilmiş, derse başlamadan anketimizin uygulanması için izin istenmiştir. Daha sonra dersliklere gidilerek çalışmanın

amacı öğrencilere de açıklandıktan sonra; sosyodemografik özellikler, ilkyardım ve acil durum bölümlerinden

oluşan anket formunu gözlem altında doldurmaları istenmiştir. Bu yöntemle 160 (%56) öğrenciye ulaşılmış, ulaşılan öğrencilerin tamamı çalışmaya katılmayı kabul etmiştir.

Verilerin analizinde SPSS 23.0 kullanılmıştır. Tanımlayıcı istatistikler; kategorik değişkenler için sayı

ve yüzde, sürekli değişkenler için ortalama, standart sapma, minimum ve maksimum değerler olarak verilmiştir. Bulgular: Çalışmaya katılan 170 kişiden alınan bilgilere göre öğrencilerin %63,8’i (n=102) erkek, yaş

ortalaması 20,0 ± 3,9’dur. %55,6’sı (n=89) 1. sınıfta, %56,3’ü (n=90) Otel, Lokanta ve İkram Hizmetleri

bölümünde okumaktadır. %48,1’i (n=77) daha önce ilkyardım eğitimi almıştır.

Çalışmamızın travmayla ilgili ilkyardım senaryolarının bulunduğu bölümde “ampütasyon” sorusuna

öğrencilerin %63,1’i (n=101), “kulak kanaması” sorusuna ise %49,4’ü (n=79), “kırık” sorusuna %45,0’ı (n=72),

burun kanaması sorusuna %42,5’i (n=68), yanık sorusuna %36,9’u (n=59), “cam parçası batma” sorusuna %16,3’ü (n=26) doğru yanıt verilmiştir. Allerjiye yaklaşımlarını değerlendiren soruda %55,0’ı (n=88),

zehirlenmeye %52,5’i (n=84), diyabetik hastaya ise %52,5’i (n=84), erişkinde yabancı cisim inhalasyonuna

%51,9’u (n=83), çocukta yabancı cisim inhalasyonuna %30,6’sı (n=49), senkopa %36,3’ü (n=58), epilepsiye %15’i (n=24) doğru yaklaşımı içeren seçeneği işaretlemiştir.

Acil durumlarda aranacak numaralardan ambulansı katılımcıların %98,8’i (n=158), polis imdatı

%97,5’i (n=156), itfaiyeyi %95,0’ı (n=152), jandarmayı %93,8’i (n=150), doğalgaz acili %15,0’ı (n=24), elektrik arızayı %13,1’i (n=21), orman yangınını %11,9’u (n=19), su arızayı %8,1’i (n=13), zehir danışmayı

%3,8’i (n=6) doğru bilmektedir. Acil durum senaryolarının bulunduğu bölümde ise depreme %72,5’i (n=116), orman yangınına %71,3’ü (n=114), gaz sızıntısına %67,5’i (n=108), yangına %60,0’ı (n=96), sele %60,0’ı

(n=96), elektrik kaçağına %51,9’u (n=83) doğru yaklaşımı içeren seçeneği işaretlemiştir.

Sonuç: Çalışmada Turizm – Otelcilik öğrencilerinin acil ve ilkyardım gerektiren durumlarla ilgili yanlış yaklaşımlarda bulunabildikleri görülmüştür. Meslekleri nedeniyle daha önce hiç tanımadıkları turistlerle

karşılaşacak olan öğrencilere yönelik pratik ağırlıklı eğitimlerin düzenlenmesi faydalı olabilir.

Anahtar Kelimeler: Karadeniz Teknik Üniversitesi, acil, ilk yardım, travma, öğrenci, turizm otelcilik

Page 125: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

125

TRABZON İLİ ORTAHİSAR İLÇESİNDEKİ TURİZM ACENTE

ÇALIŞANLARININ STRES VE TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİ İLE BU

DÜZEYLERİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Büşra PARLAK

(Arş. Gör. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Serdar KARAKULLUKÇU

(Arş. Gör. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected] )

Cevriye Ceyda KOLAYLI

(Arş. Gör. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected] )

Gufran ACAR

(Arş. Gör. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Medine Gözde ÜSTÜNDAĞ

(Arş. Gör. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected] )

Nazım Ercüment BEYHUN

(Prof. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected] )

ÖZET

Seyahat acenteleri, turizm sektöründe üretilen mal ve hizmetlerin müşterilere ulaştırılmasına

aracılık eden işletmelerdir.(1) Bu işletmelerde çalışanların bir taraftan başarılı sonuçlar elde etmeleri

gerekirken diğer taraftan yoğun iş temposu, sorumluluk ve yaşamın getirdiği zorluklarla baş etmeleri

gerekmektedir. (2) Bu durum da çalışanlardaki stresi ve tükenmişlik düzeylerini etkileyebilmektedir.

Bu çalışmada Trabzon ili Ortahisar ilçesindeki turizm acente çalışanlarının stres ve tükenmişlik

düzeyleri ile bu düzeyleri etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi amaçlanmaktadır.

Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı tipte olan bu araştırmanın evrenini Trabzon Ortahisar ilçesinde

bulunan 67 seyahat acentesinin çalışanları oluşturmaktadır. 4-5 Ekim tarihlerinde 111 acente çalışanına

ulaşılmış, sözel onamı alınarak araştırmamıza katılmayı kabul eden 75 kişi çalışmaya dahil edilmiştir.

Veri toplama aracı olarak kullanılan anket formu sosyodemografik özellikler, çalışma özellikleri, Maslach

Tükenmişlik Ölçeği (MTÖ) ve Algılanan Stres Ölçeği (ASÖ) bölümlerinden oluşmaktadır.

MTÖ, tükenmişliği duygusal tükenme (DT), duyarsızlaşma (D) ve kişisel başarı (KB) olmak

üzere üç farklı boyut üzerinden değerlendiren, 22 ifadeden oluşan bir ölçektir. Kişisel başarı alt ölçeğinde

yüksek puan azalan kişisel başarıyı, diğer alt ölçeklerden alınan yüksek puanlar ise yüksek düzeyde

tükenmişliği ifade etmektedir.

ASÖ 14 maddeden oluşmakta, kişinin hayatındaki birtakım durumların ne derece stresli

algılandığını ölçmektedir. Her madde “Hiçbir zaman (0)” ile “Çok sık (4)” arasında değişen 5’li likert

skalası bulunmaktadır. Ölçekten alınabilecek puanlar 0-56 arasındadır, yüksek puan kişinin stres algısının

fazlalığını göstermektedir.

Verilerin analizinde SPSS 24.0 kullanılmıştır. Verilerin analizinde Spearman Korelasyonu ve

Mann Whitney U testi kullanılmıştır.

Bulgular: Araştırmaya katılan 75 kişinin %56,0 (n=42)’ı kadın, %52,0 (n=39) ‘ı bekar, yaş

ortalaması 31,7 ± 7,8 dir. Katılımcıların %72,0 (n=54)‘ı üniversite mezunu iken %54,7 (n=41)’si turizm

konusunda eğitim almıştır. %26,7 (n=20)‘si yönetici olarak çalışmaktadır.

Çalışanların MTÖ puan ortalaması 24,5 ±14,4; DT alt ölçek puanı 11,0 ±7,6, D alt ölçek puanı

3,8±3,5, KB alt ölçek puanı ise 9,5±5,7’dir. ASÖ puan ortalaması 24,1±8,6’dır.

ASÖ puanı ile MTÖ puanı ve bütün alt ölçek puanları arasında pozitif yönde korelasyon

bulunmaktadır (p<0,05). İşe ulaşmak için yolda geçirilen süre arttıkça ASÖ puanı da artmaktadır

(p=0,009). Yöneticilerin tüm ölçek puanları diğer çalışma gruplarına göre daha düşüktür (p<0,05). İşini

isteyerek seçenlerin ölçek puanları işini istemeden seçenlerden daha düşüktür (p=0,001). Dinlenme ve

eğlenmeye vakit ayırabilenlerin MTÖ ve DT alt ölçek puanları anlamlı derecede daha düşüktür (p<0,05).

Sonuç: Araştırmamızda işini isteyerek seçenlerde ve yöneticilerde stres ve tükenmişlik düzeyleri

daha düşük bulunmuştur. Ayrıca katılımcılardan kendisine vakit ayırabilenlerin tükenmişlik düzeyleri de

düşük bulunmuştur. Bu anlamda seyahat acente çalışanlarının stres ve tükenmişlik düzeylerini azaltmada

çalışma sürelerinin kendilerine vakit ayırabilecekleri şekilde düzenlenmesi faydalı olabilir.

Anahtar Kelimeler: Trabzon, Ortahisar, turizm acenteleri, tükenmişlik, stres

Page 126: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

126

KTÜ TIP FAKÜLTESİ ACİL SERVİS ÇALIŞANLARININ YABANCI

UYRUKLU HASTALARA SAĞLIK HİZMETİ SUNUMUNDA YAŞANAN

SORUNLAR HAKKINDAKİ DÜŞÜNCELERİ

İrem DİLAVER

(Arş. Gör. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Emre DİLAVER

(Arş. Gör. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı,

[email protected])

Yusuf DEMİRTAŞ

(Arş. Gör. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

N. Ercüment BEYHUN

(Prof. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Aynur ŞAHİN

(Yrd. Doç. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Abdülkadir GÜNDÜZ

(Prof. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi/[email protected])

ÖZET İkamet edilen yerden başka bir ülkeye tatil amaçlı giden turistlerin seyahat halindeyken acil veya

plansız sağlık hizmeti almak zorunda kalmasına ‘‘Turistin Sağlığı’’ denilmektedir (1). Türkiye sağlık

alanında nitelikli insan gücüne, sağlık altyapısına ve teknolojisine sahip olmasına rağmen, yabancı uyruklu hastalar sağlık hizmeti sunumunda başka faktörler de devreye girmektedir. Yabancı uyruklu

hastaların ve onlara hizmet veren sağlık personeli iletişim sorunları ve kültürel farklılıkların neden olduğu

gibi pek çok sorunla karşı karşıya kalabilmektedir. Yabancı uyruklu hastaların istedikleri hizmeti istedikleri kriterde veren kurumlardan sağlık hizmeti almayı tercih ettikleri sağlık turizminden farklı

olarak (1) acil sağlık hizmetlerine başvuruda böyle bir durum söz konusu olmamaktadır.

Çalışmamızda KTÜ tıp fakültesi acil servis çalışanlarının yabancı uyruklu hastalara sağlık hizmeti sunumunda yaşanan sorunlar hakkındaki düşüncelerinin araştırılması amaçlanmıştır.

Gereç Ve Yöntem: Tanımlayıcı tipteki araştırmamızın evrenini KTÜ Tıp Fakültesi Yetişkin Acil

Servisinde çalışan sağlık personeli oluşturmaktadır. Çalışma yapılırken evrenin tümüne ulaşılması hedeflenmiştir. Acil tıp teknisyeni (att) /paramediklerin tamamına, 1 doktorun izinde 1 doktorun çalışma

ekibinde olması nedeniyle 23 doktora, 28 hemşireden 19 hemşireye ulaşılmıştır. Çalışmanın yapılması

amacıyla KTÜ Tıp Fakültesi Başhekimliğinden yazılı izin alınmıştır. Araştırmanın amacı ve içeriği hakkında sağlık personelleri bilgilendirilip sözlü onamları alındıktan sonra veri toplama formu

uygulanmıştır. Veriler SPSS 23.0 paket programına aktarılmış ve analiz edilmiştir. Niteliksel veriler sayı

(n) ve yüzde (%); ölçümsel veriler ortalama ±standart sapma (minimum-maksimum) değerleriyle sunulmuştur.

Bulgular: Katılımcıların 29’u (%55,8) kadındır, yaş ortalaması 29,0±6,2 (20-52)’ dır. 23’ü

(%44,2) doktor, 19’u (%36,5) hemşire, 6’sı (%11,5) ATT, 4’ü (%7,7) paramediktir. Sağlık çalışanlarının 47’si (%90,4) daha önce acil serviste yabancı hastaya hizmet vermiştir. 25’i (%53,2) işletişim kuracak

kadar bir yabancı dil bildiğini ancak bunların 15’i (%62,5) bildiği yabancı dilin yabancı uyruklu hastalarla

iletişim kurmasına yetmediğini belirtmiştir. Acil serviste en sık sağlık hizmeti verilen yabancı uyruklu hasta grubunu Arap (%85,1) hastalar oluşturmaktadır. Acil servisteki sağlık çalışanlarının yabancı

uyruklu hastalara sağlık hizmeti sunumuna ilişkin yaşadıkları en sık sorunlara bakıldığında 46’sı (%97,9)

iletişim sorunu, 37’si (%78,7) mali nedenlerden kaynaklanan sorunlar, 21’i (%44,7) kültürel farklılıklardan kaynaklanan sorunları belirtmiştir.

Acil serviste çalışan sağlık çalışanlarının yabancı uyruklu hastaları sağlık hizmeti alımında yaşadıkları sorunlar hakkındaki düşüncelerine bakıldığında 45’i (%95,7) sağlık sorununu anlatamama,

38’i (%80,9) kayıtta ücret yüksekliği sorunu yaşandığını belirtti.

Sonuç: Çalışmamızda hem acil sağlık çalışanlarının hem de yabancı uyruklu hastaların yaşadıkları en önemli sorunun iletişim problemleri ve mali nedenlerle kayıt ve tanı/tedavi hizmetlerinden

yararlanırken meydan gelen kısıtlılıklar olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler: Karadeniz Teknikl Üniversitesi, acil, yabancı uyruklu hastalar, sağlık çalışanları

Page 127: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

127

KTÜ TIP FAKÜLTESİ YETİŞKİN ACİL SERVİSE BAŞVURAN YABANCI

UYRUKLU HASTALARIN ÖZELLİKLERİ

İrem DİLAVER

(Arş. Gör. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Emre DİLAVER

(Arş. Gör. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Yusuf DEMİRTAŞ

(Arş. Gör. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Aynur ŞAHİN

(Yrd. Doç. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Abdülkadir GÜNDÜZ

(Prof. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi/[email protected])

Murat TOPBAŞ

(Prof. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/ [email protected])

ÖZET

Dünyada hızla gerçekleşen uluslararası seyahatler, özellikle turizm potansiyeli yüksek olan ülkelerde turist sağlığı kavramını ön plana çıkarmaktadır (1). Seyahat, eğlence, iş, sağlık gibi her ne

amaçla seyahat ediyor olursa olsun kendi ülkelerinden ayrılmış olan ziyaretçiler seyahat ettikleri

ülkelerde sağlıkları açısından pek çok riskle karşı karşıya kalabilmektedir. Yabancı uyruklu ziyaretçilerin seyahat ettikleri yerlerde maruz kaldıkları farklı iklim ve coğrafi koşullar, gıda, su kaynakları ve

konaklama şartları gibi pek çok neden var olan tıbbi problemlerini daha da şiddetlendirebileceği gibi yeni

sağlık sorunlarının ortaya çıkmasına da neden olabilmektedir (2)

Çalışmamızda KTÜ Tıp Fakültesi Yetişkin Acil Servise başvuran yabancı uyruklu hastaların

kişisel özellikleri ile acil servise başvuru durumları, tanıları ve aldıkları sağlık hizmetinin özelliklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.

GEREÇ VE YÖNTEM:

Tanımlayıcı tipteki araştırmamız 25 Eylül – 5 Ekim 2017 tarihleri arasında yapılmıştır. Çalışmamızın evrenini 1 Ocak 2015-31 Ağustos 2017 tarihleri arasında acil servise başvuran yabancı

uyruklu hastalar oluşturmaktadır. Çalışmanın yapılması amacıyla KTÜ Tıp Fakültesi Başhekimliğinden

yazılı izin alınmıştır. Çalışmamızda 1 Ocak 2015-31 Ağustos 2017 tarihleri arasında yetişkin acil servise başvuran yabancı uyruklu hastaların verileri retrospektif olarak taranmıştır. Veriler SPSS 23.0 paket

programına aktarılmış ve analiz edilmiştir. Niteliksel veriler sayı (n) ve yüzde (%); ölçümsel veriler

ortalama ±standart sapma (minimum-maksimum) değerleriyle sunulmuştur. BULGULAR:

Acil servise 1 Ocak 2015- 31 Ağustos 2017 tarihleri arasında 179 yabancı uyruklu hasta

başvurmuştur. Hastaların yaş ortalaması 32,4±18,2 (0-80) yıldır. 95’i (%53,1) erkek, 84’ü (46,9) kadındır.

Bu hastaların 74’ü (%43,8)’i yeşil alanda, 71’i (%42,0) travmada, 12’si (%7,1) sarı alanda, 12’si (%7,1)

kırmızı alanda hizmet almıştır. Acil servise başvuran yabancı uyruklu hastaların uyruklarına bakıldığında

83’ü (%47,4) Suudi Arabistan, 21’i (%12,0) Gürcistan, 13’ü (%7,4) Azerbaycan uyrukluydu. Acil servise başvuran yabancı uyruklu hastaların en sık aldıkları tanılar gastrointestinal sistem

enfeksiyonu (%11,2), el-ayak yaralanması (%10,6), düşme (%7,3), solunum yolu enfeksiyonudur (%7,3).

SONUÇ: Acil servise başvuran yabancı uyruklu hastaların %85’i yeşil alan ve travma alanında tedavi

almıştır. Başvuran hastaların tanılarına bakıldığında gastrointestinal sistem enfeksiyonlarının ve el-ayak

yaralanmalarının ilk sıralarda yer aldığı görülmüştür. Buna yönelik olarak turistlerin başka bir ülkeye seyahatinden önce veya seyahati esnasında seyahat edecekleri ülkede karşılacakları farklı çevresel

koşullar ve olası sağlık etkileri hakkında bilgilendirilmesi faydalı olabilir.

Anahtar Kelimeler: Karadeniz Teknik Üniversitesi, acil, yabancı uyruklu hastalar, sağlık çalışanları

Page 128: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

128

DOKAP BÖLGESİ YEMEKLERİ: KİRAZ KAVURMASI

Fikret GÖKÇE

(Öğr. Gör./İskenderun Teknik Üniversitesi/[email protected])

Hasan GÖKÇE

(Öğr. Gör./Giresun üniversitesi/[email protected])

Halil SUNAR

(Bilim Uzmanı, [email protected] )

ÖZET

Giresun yöresinde mutfak kültürü ile ilgili yapılan araştırmaların

yetersizliğine bağlı olarak genellikle yemek çeşitliliğinin az olduğu

düşünülmektedir. Giresun yöresinde doğal ortamda yetişen kirazdan elde edilerek

yapılan kiraz kavurması yemeği çalışmanın konusunu oluşturmaktadır.

Anavatanı Giresun olan kiraz, Tüm Dünya’da ve Giresun’da meyve olarak

tüketilmektedir. Giresun ve yöresinde kiraz kavurması yapılarak yemek olarak

tüketilmektedir. Bu çalışmada; Giresun ilinin yöresel değerlerinden biri olan ve

yemek olarak tüketilen kirazın tarihi, kavurmanın üretimi ve servisi incelenmektedir.

Araştırmada sonuç olarak sürdürülebilirlik açısında irdelendiğinde, Giresun’a özgü

kiraz meyvesinin cinsinin korunması sağlanmalıdır. Bunun yanı sıra yöresel bir

lezzet olan kiraz kavurmasının restoranlarda ve otel işletmelerinde satışının

sağlanması ile birlikte yemeğin bilinirliğinin artırılması gerekliliği öngörülmüştür.

Kiraz salamurası yapan kırsal nüfusun gelir elde etmesine olanak sağlayacağı

öngörülmektedir.

Anahtar Kelimeler: Yerel lezzetler, Gastronomi, Turizm, Giresun, Kiraz

Page 129: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

129

YAYLA TURİZMİNİN KAVRAMSAL DEĞERLENDİRİLMESİ

Fikret GÖKÇE

(Öğr. Gör./İskenderun Teknik Üniversitesi/[email protected] )

Mehmet YEŞİLTAŞ

(Prof. Dr./Girne Amerikan Üniversitesi (GAÜ)/[email protected] )

ÖZET

Geçmişten günümüze turizm faaliyetlerine katılan kişi sayısı düzenli olarak

artmaktadır. Bunun bir sonucu olarak turizmin çevreye vermiş olduğu tahribat

gündeme gelmiş, buna bağlı olarak sürdürülebilir turizm kavramı ön plana

çıkmaktadır. Çalışmanın konusunu özellikle son yıllarda Doğu Karadeniz

Bölgesi’nde ön plana çıkan yayla turizmi kavramı oluşturmaktadır. Literatür

incelendiğinde yayla turizmi kavramı, eko turizm, kırsal turizm, doğa turizmi, yeşil

turizm vb. çeşitli turizm türleri altında ele alınmıştır. Çalışmada literatür taraması

yapılıp, yayla turizmi kavramı açıklanmakta ve teorideki yeri

konumlandırılmaktadır. Sonuç olarak yayla turizminin teorik çerçevesi

oluşturularak, Doğu Karadeniz Bölgesi’ndeki önemi ve sürdürülebilirliği ile ilgili

öneriler sunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Yayla Turizmi, Sürdürülebilir Turizm, Doğu Karadeniz

Bölgesi,

Page 130: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

130

KONAKLAMA İŞLETMELERİNDE YEŞİL PAZARLAMA

UYGULAMALARI

Büşra PARLAK

(Arş. Gör. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/ [email protected])

Serdar KARAKULLUKÇU

(Arş. Gör. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

N. Ercüment BEYHUN

(Prof. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Teknolojideki hızlı gelişmeler, tüketim çılgınlığını da beraberinde getirmiştir. İnsanların

kaynakları hiç tükenmeyecekmiş gibi kullanması, çevresel sorunların ortaya çıkmasına, atmosferin,

denizlerin, nehirlerin ve kara parçalarının uluslararası boyutlarda kirlenmesine yol açmıştır. Çevresel

kirliliğin büyük boyutlara ulaşması, insanların geleceği konusunda endişelenmesine sebep olmuştur.

Hatta bu kirlilik 21. yüzyıla girerken ülkeleri, dünyanın nasıl temizleneceği konusunda uluslararası

çözümler aramaya sevk etmiştir. Kontrolsüz biçimde artan ticaret ve hızlı kalkınmanın yarattığı çevresel

tehditlerden korunmak amacıyla 19. yüzyılın ikinci yarısında uluslararası çevre örgütlerini ortaya

çıkmıştır.

Günümüzde işletmeler çevresel sorunlara duyarlı olmadan varlıklarını sürdüremeyeceklerini

anlamışlardır. Böylece yeşil pazarlama kavramı ortaya çıkmıştır. Yeşil pazarlama, tüketicilerin ihtiyaç ve

isteklerini yerine getirirken işletmenin de hedeflerine ulaşmasını sağlayan ve doğal çevreye en az zarar

veren faaliyetlerdir.

Yeşil pazarlamanın amacı yeni tüketim alanları yaratmak değil, sınırlı doğal kaynakları en iyi

şekilde kullanmaktır. Yeşil pazarlamanın mantığında enerji tüketiminin en az seviyeye indirilmesi,

işletmelerin yarattığı çevre kirliliğini azaltacak alternatiflerin aranması, çevre dostu ürün kullanımının

teşviki, paketleme işleminin en az düzeye indirilmesi ve toplumda geri dönüşüm bilincini yaratılması

yatmaktadır.

Yeşil pazarlama uygulamaları; tüketicilerin çevresel konulara ilgisinin artması, çevreci

örgütlerin, devletlerin baskısı, daha fazla müşteri memnuniyeti sağlama isteği ve rekabetin etkisiyle hızla

artmaktadır. Ayrıca yeşil uygulamaların uzun vadede işletmenin maliyetlerini düşürerek karlılığı

arttırması da, işletmelerin yeşil pazarlamaya yönelmelerini sağlamaktadır.

Konaklama işletmelerinin de ısınma, soğutma, aydınlatma, yemek pişirme, temizlik, banyo,

yüzme, yeşil alanların sulanması gibi gereksinimleri nedeniyle çevre üzerine etkileri oldukça fazladır.

T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’na göre, konaklama işletmelerinin çevreye duyarlı olması için;

su tasarrufu, enerji verimliliğinin artırılması, çevreye zararlı maddelerin tüketiminin ve atık miktarının

azaltılması, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının teşvik edilmesi, yatırım aşamasından itibaren

çevreye duyarlı olarak planlanmaları, çevreye uyum, çevreyi güzelleştirici düzenlemeler, ekolojik mimari,

çevreye duyarlılık konusunda bilinçlendirme, çevre eğitimi çalışmaları ve ilgili kurum ve kuruluşlarla

işbirliği yapılması gibi unsur ve etkinliklere yönelik çalışmalara ağırlık vermesi gerekmektedir.

Literatürde konaklama işletmelerindeki yeşil pazarlama uygulamaları ile ilgili çalışmalarda, yeşil

bir imaja sahip otellerin, müşterilerin karar verme süreçlerinde ve satın alma davranışsal niyetlerinde

kritik bir rol oynadığı, tekrar ziyaret etme düşüncesi ile belirgin bir şekilde ilişkili olduğu görülmüştür.

Sonuç: Konaklama işletmelerinin yeşil pazarlama anlayışını benimsemeleri, hem maliyetlerinin

azalmasını nedeniyle daha fazla kar elde etmelerini, hem de turizmin en önemli kaynağı olarak görülen

çevreyi korumayı ve onu sürdürülebilir kılmaya yönelik adım atmalarını sağlayacaktır. Bu nedenle

konaklama işletmeleri, enerji tasarrufu, doğal kaynakların korunması ve çevresel yönetim gibi konulara

gereken önemi göstermeli, böylece bu işletmelerin değişen tüketici beklentilerine uygun, çevreye duyarlı

ürünler sunabilmeleri ve tüketici gözünde iyi bir imaj oluşturmaları sağlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler: Yeşil pazarlama, konaklama, işletme, turizm,

Page 131: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

131

DOKAP BÖLGESİNDE FAALİYET GÖSTEREN KIŞ TURİZM

İŞLETMELERİ İÇİN MALİ BİR KOLAYLIK: ÖZEL HESAP DÖNEMİ

Serkan ACUNER

(Okt.Dr./Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi/[email protected])

Elif ACUNER

(Yrd. Doç. Dr./Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi/[email protected])

ÖZET Turizm sektöründeki gelişme ve genişlemeler, ülke ekonomisi üzerinde

olumlu etkiler yaratmaktadır. Bu nedenle sektör ülke ekonomileri için önem arz

etmektedir. Dolayısıyla sektörün ve sektörde faaliyette bulunan işletmelerin

desteklenmesi ve bazı ödev ve yükümlülüklerde kolaylık sağlanması önem

taşımaktadır. Vergi teşvikleri ve sübvansiyon gibi destekler yanında, mali ödevlerle

yükümlendirilmiş işletmelerin ödevlerini daha rahat yerine getirebilmeleri sektöre

dolayısıyla ülke ekonomisine ek katkılar sağlayacaktır. Sektörde faal olan işletmeler,

ürün çeşitlerine göre mevsimsel olarak faaliyet göstermektedirler. Kimi işletmelerin

faaliyetleri, kış turizmine yönelik olarak, kış aylarında yoğunlaşmaktayken, kimi

işletmeler de deniz turizmine yönelen faaliyetleri sebebiyle yaz aylarında yoğun bir

çalışma temposunda olurlar. Özellikle kış turizm işletmelerinin yoğun faaliyet

dönemleri sırasında yerine getirmeleri gereken vergi ödevleriyle ilgili bir mali

kolaylık vergi mevzuatımızda yer almaktadır. Bu mali kolaylık işletmelerin tercih

edebileceği özel hesap dönemidir. Özel hesap dönemi, vergi ile ilgili ödevlerini arzu

ettikleri ve faaliyetlerinin daha az yoğun olduğu dönemlerde yerine getirmelerini

sağlamak üzere mükelleflere/işletmelere tanınan önemli bir vergi kolaylığıdır. Bu

çalışmada özel hesap döneminin kış turizm işletmeleri için uygulanabilirliği

değerlendirilmiş, DOKAP bölgesinde faaliyet gösteren işletmelere kolaylık

sağlayacak bir öneri geliştirilmiş, Türk vergi mevzuatındaki uygulama açıklanmaya

çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Turizm, Kış Turizmi, Vergi Ödevi, Vergi Kolaylığı,

Özel Hesap Dönemi

Page 132: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

132

ETKİNLİK TURİZMİ KAPSAMINDA GÜMÜŞHANE’DEKİ YAYLA

ŞENLİKLERİ

Gürkan ALAGÖZ

(Yrd. Doç. Dr./Erzincan Üniversitesi/[email protected])

Erkan GÜNEŞ

(Yrd. Doç. Dr./Erzincan Üniversitesi/[email protected])

ÖZET Turizm bölgeleri son yıllarda daha fazla tanınmak, turist çekebilmek ve

rekabet edebilme adına farklı yollar ve stratejiler aramaktadır. Bu stratejilerden birisi

bölgede düzenlenen etkinliklerin turizm amacıyla değerlendirilmesidir. Etkinlikler

destinasyon pazarlamasında destinasyonun elini güçlendiren unsurlar haline

gelmiştir. Bazıları çok uzun bir geçmişe sahip olan etkinlikler pek çok insanın

destinasyon hakkında bir fikre sahip olmasında önemli yer tutmaktadır. Ayrıca bir

turizm çekiciliği olarak etkinliklerin turizm kaynaklarını verimli kullanmada ve

pozitif imaj oluşturmada gerçekleştirildikleri yerlere ciddi katkıları söz konusudur.

Bu çalışmada turizmin çeşitlendirilmesi ve sayıca az turist çeken bölgelere farklı

turistik değerler katması anlamında etkinlik turizmi kapsamında Gümüşhane’de

düzenlenen yayla şenlikleri ele alınmıştır. Yapılan çalışma keşifsel bir nitelik

taşımakta ve Gümüşhane’de yayla şenliklerinin mevcut durumunun turizm

manasında değerlendirilmesini amaçlamaktadır. Çalışmada ikincil veri

kaynaklarından yararlanılmıştır. Elde edilen bulgular ile geliştirilen öneriler

doğrultusunda Gümüşhane yayla şenliklerinin turistik ürün olarak

değerlendirilebileceği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Yayla Şenlikleri, Etkinlik Turizmi, Gümüşhane.

Page 133: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

133

MİRAS ÇEKİCİLİKLERİ BAĞLAMINDA KELKİT İLÇESİNDE KÜLTÜR

TURİZMİ POTANSİYELİ

Erkan GÜNEŞ

(Yrd. Doç. Dr.Erzincan Üniversitesi/[email protected])

Gürkan ALAGÖZ

(Yrd. Doç. Dr.Erzincan Üniversitesi/[email protected])

ÖZET Bir bölgede yaşayan insanların yaşam biçimleri, oluşturduğu sanat eserleri

bölgenin kültürel özelliklerini yansıtmaktadır. Bu özellikler ise o bölgeyi diğer

yerlerden farklı kılan en temel unsurlar olmakla birlikte, turizm hareketleri açısından

önemli bir kaynak olarak kültür turizmi kapsamında da değerlendirilmektedir.

Turizm hareketleri içerisinde ulaştığı boyut dikkate alındığında birçok bölge için

önemli fırsatlar sunan kültür turizmi kaynakları içerisinde yer alan miras

çekicilikleri ise önemli bir bileşen olarak turistleri cezp etmekte ve kaynakların

sürekliliğine katkı sağlamaktadır. İnsanların yüzyıllar boyunca yaşamlarını devam

ettirebilmeleri için ürettikleri ve kendinden sonra gelen nesle bıraktığı varlıklar

olarak tanımlanabilen ve kültür turizmi kaynakları içerisinde önemli bir yere sahip

olan miras çekicilikleri günümüz turizm hareketliliği içerisinde önemli bir yere

sahiptir.

Bu çalışma, Gümüşhane ili Kelkit ilçesi miras çekiciliklerinin kültür turizmi

açısından potansiyelini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu kapsamda ilçede yer

alan ve kültür turizmi açısından değerlendirilebilecek varlıklar Swarbrooke (1999)

tarafından belirlenmiş miras çekicilikleri kapsamında ele alınmıştır. İkincil veri

kaynaklarından yararlanılarak hazırlanan çalışmada, ilçenin miras çekicilikleri

açısından önemli kaynaklara sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca mevcut

kaynaklar göz önünde bulundurularak Kelkit ve çevresinde kültür turizmini

geliştirmeye yönelik öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Miras çekicilikleri, kültür turizmi, Kelkit.

Page 134: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

134

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FARABİ HASTANESİ’NE

YAPILAN YABANCI UYRUKLU HASTA BAŞVURULARININ

DEĞERLENDİRİLMESİ

Yusuf DEMİRTAŞ

(Arş. Gör. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

İrem DİLAVER

(Arş. Gör. Dr.Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Gamze ÇAN

(Prof. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

Murat TOPBAŞ

(Prof. Dr./Karadeniz Teknik Üniversitesi/[email protected])

ÖZET Dünyada uluslararası seyahat edenlerin sayısı her yıl artmakta buna paralel olarak seyahat

edenlerin sağlık riskleri de artırmaktadır. Turistlerin sağlıklı bir biçimde seyahatlerini

tamamlamaları ve hastalandıklarında kaliteli hizmet almaları önemlidir. Bu farklı hasta

popülasyonunun hastane başvurularının değerlendirilmesi, ileriye yönelik sağlık hizmetleri

planlamasına ve etkili hizmet sunumuna katkıda bulunacaktır. Bu çalışmada, hem medikal turizm

hem de turistin sağlığı kapsamında hastaların en fazla başvurduğu üniversite hastaneleri arasında

Türkiye’de ilk onda yer alan Karadeniz Teknik Üniversitesi Farabi Hastanesi’nin acil sağlık

hizmetleri sunan birimler dışındaki poliklinik ve servislerine Ocak 2015- Ağustos 2017 tarihleri

arasında yapılan yabancı uyruklu hasta başvurularının değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı tipte olan bu çalışma, 1 Ocak 2015- 31 Ağustos 2017

tarihleri arasında Karadeniz Teknik Üniversitesi Farabi Hastanesi’nin acil servis dışındaki

birimlerine yapılan yabancı uyruklu hasta başvurularına ait hastane kayıtları üzerinden

yürütülmüştür. Veriler IBM SPSS Statistics for Windows 23.0 istatistik paket programında analiz

edilmiş; niteliksel veriler sayı (n) ve yüzde (%), ölçümsel veriler ortalama ve standart sapma

değerleriyle sunulmuştur.

Bulgular: Toplam yabancı uyruklu hasta başvuru sayısı 2220 olup, yapılan başvuruların

1361’i (%61,3) Almanya uyruklu, 504 (%22,7) başvuru Gürcistan uyruklu, 124 (%5,6) başvuru

Azerbaycan uyruklu, 51(%2,3) başvuru Türkmenistan uyruklu, 180 (%8,1) başvuru ise 44 farklı

ülkeden hastalara aittir. Başvurular köken açısından değerlendirildiğinde, 1505 (%67,8)

başvurunun Türk kökenli ve 715 (%32,2) başvurunun yabancı kökenli hastalara ait olduğu

saptanmıştır. Aylık ortalama 69,4±23,5 başvuru olduğu ve en çok başvurunun 134 başvuru ile

Ağustos 2016, en az başvurunun 39 başvuru ile Ocak 2015 tarihinde yapıldığı görülmüştür.

Yapılan başvuruların birimlere göre dağılımı incelendiğinde yabancı uyruklu hastalar tarafından en

fazla başvuru 122 (%5,5) başvuru ile Kardiyoloji Polikliniği’ne, 117 (%5,3) başvuru ile Kadın

Hastalıkları ve Doğum Polikliniği’ne ve yine 117 (%5,3) başvuru ile Medikal Onkoloji

Polikliniği’ne yapılmıştır. Başvuru tanılarına bakıldığında, 122 (%10,2) başvuru ile nörolojik

hastalıklar, 108 (%9,1) başvuru ile maligniteler ve 105 (%8,8) başvuru ile kas iskelet sistemi

hastalıkları ilk üç sırada yer almıştır.

Sonuç: Sağlık hizmetleri planlanırken yabancı uyruklu hasta başvuruları ihmal

edilmemelidir. Bu hastaların sıklıkla başvurduğu birimlerde sağlık personelinin bu farklı hasta

grubunun ihtiyaçlarını karşılama açısından eğitilmesi, sık görülen hastalıkların teşhis ve tedavi

sürecinde yabancı uyruklu hastaların karşılarına çıkabilecek güçlüklerin giderilmesi gerekmektedir.

Yabancı uyruklu hasta başvurusu fazla olan hastanelerde benzer çalışmaların yapılması, bölgesel

farklılıkların belirlenmesi ve ileriye yönelik hizmet planlarının şekillendirilmesi açısından yarar

sağlayacaktır. Anahtar Kelimeler: Karadeniz Teknikl Üniversitesi, acil, yabancı uyruklu hastalar, sağlık çalışanları

Page 135: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

135

ÖZEL İLGİ TURİZMİNİN GELİŞTİRİLMESİ: KIZILIRMAK DELTASI

ÖRNEĞİ

Kubilay AYDEMİR (Yüksek Lisans Öğrencisi/Ondokuz Mayıs

Üniversitesi/[email protected])

Yetkin BULUT

(Doç.Dr./Ondokuz Mayıs Üniversitesi/[email protected])

ÖZET Turizm ve turist biyolojik bir varlık gibi sürekli devinim içindedir. İnsan

davranış ve alışkanlıklarının direk olarak yansıdığı bir sekterdür. Bu paralel de 21 yy

turizm tüketicisi artık yeni alışkanlıklar geliştirmektedir. Turist artık eskisi gibi,

toplam yıllık izninin tamamını kullanarak bir defalık seyahat yapmamaktadır.20-30

günlük iznini 3-5 kez bölerek değişik ilgilerini tatmin etme çabasındadır. Bu olgu

özel ilgi turizminin bundan sonra daha da yoğunluk kazanacağına bir işarettir. 21. yy

turizminin gelişimi özellikle bu doğrultuda olacaktır.

İnsanoğlu dinlenmek ve eğlenmek gibi temel ihtiyaçlarını karşılamak için

20.yy 2. Yarısından itibaren turizmi bir boş zaman aktivitesi olarak değerlendirmeye

başlamıştır. Postmodern toplumlarda çalışma koşulları, boş zaman değerlendirme

alışkanlıklarının değişmesi, kısıtlı sürede daha fazla deneyim yaşama arzusu ve

turizm tüketiminin giderek bireyselleşmesi gibi nedenler boş zaman değerlendirme

etkinlikleri konusunda artan bir çeşitlilik yaratmıştır. Tüketicinin farklılaşan

tercihleri turizmciler de doğaya, çevreye ve kültüre daha az zarar verecek ürünler

konusunda düşünmeye zorlamıştır. Bu durumda özel ilgi turizmi bu tüketiciler için

iyi bir alternatif olmuştur. T.C Kültür ve Turizm bakanlığı değerlendirmelerine

göre, dünyada ve ülkemizde 100 ü aşkın, özel ilgi turizmi için potansiyele

alternatifler olduğunu belirtilmektedir.

Özel ilgi turizmi: Bireylerin veya grupların belirli özel ilgi motifleri

tarafından yönlendirilen, uyumsallaştırılmış boş zaman ve rekreasyon yaşantıları

olarak tanımlanmaktadır. Samsun ili Bafra ilçesinde bulunan Kızılırmak deltası

ihtiyaçları değişen bu turizm tüketicilerinin ihtiyaçlarını karşılar niteliktedir. Bu

bağlamda Kızılırmak deltasının özel ilgi turizmine kazandırılması araştırılmış,

yapılacak uygulamalar ve faaliyetler yapılan araştırmada alt başlıklar halinde

değerlendirilmiştir. Bafra ilçesinde turizm belgesi bulunan işletmelerle ve Bafra

turizm derneği ile görüşülerek Kızılırmak deltasının özel ilgi turizmine

kazandırılması ve tanıtılmasına yönelik öneriler bu araştırmada mevcuttur.

Anahtar Kelimeler: Samsun, Bafra, Kızılırmak deltası, özeli ilgi turizmi

Page 136: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

136

COĞRAFİ İŞARETLİ ÜRÜNLERİN TURİSTİK ÜRÜN OLARAK

KULLANILABİLİRLİĞİ; SÜRMENE BIÇAĞI

Sema KÜÇÜKALİ

(Arş. Gör./İstanbul Üniversitesi/[email protected])

Gizem KANDEMİR

(Öğr. Gör./Nişantaşı Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Türkiye’de bugün de üretilmekte olan el sanatları ürünlerinden biri de bıçaktır.

Sürmene bıçakları, Karadeniz’in yaşam koşullarına uygun olarak, sert, dayanıklı,

eğilmez, kırılmaz ve çok keskin olma özelliklerini taşıyan, kendine özgü biçemselliği

olan özel üretimli ve şekilli bıçaklardır. Sürmene bıçakları kendine özgü şekilleri,

kınları, saplarındaki özel motifleri ve formları ile özel bir yere sahiptir. Araştırmada,

destinasyonlarda coğrafi işaretli ürünlerin turistik bir ürün olarak kullanılıp

kullanılmadığının işletmelerin bakış açısıyla ele alınması amaçlanmaktadır. Araştırma

çerçevesinde Nitel Araştırma yaklaşımı kullanılmış olup, veriler yarı yapılandırılmış

görüşmeler aracılığı ile toplanmıştır. Araştırmanın örneklemine dahil edilecek işletme

sahipleri veya yöneticileri amaçsal örnekleme yöntemi ve gönüllülük esasına dayalı

olarak seçilmiştir. Örnekleme alınacak katılımcıların bölgede en az 3 yıldır faaliyet

göstermesi, işletmenin sahibi veya yöneticisi olması, turistlere hizmet vermesi ve

düşünce, görüş ve deneyimlerini paylaşmaya gönüllü olması gibi ölçütler çerçevesinde

belirlenmiştir. Bu bağlamda, belirtilen ölçütler doğrultusunda 10 işletmeye

(katılımcıya) ulaşılmış, araştırmanın içeriği ve amacı kısaca anlatılmış ve araştırmaya

katılıp katılmayacağı sorulmuştur. 10 işletme araştırmaya katılmayı kabul etmiştir.

Buna göre görüşmeler içim randevu listesi hazırlanmıştır. Görüşmelerin tamamının 15

Ekim 2017 tarihine kadar bitirilmesi planlanmaktadır. Elde edilen öncül bulgulara

göre, özellikle yerli seyahat acentaları tarafından düzenlenen paket turlar yoluyla,

başta İstanbul, İzmir ve Ankara olmak üzere farklı bölgelerden yerli turistlerin geldiği,

turistlerin genellikle bölgesel kültürü yansıtması, meşhur olması ve mutfaklarda

kullanmak amacıyla Sürmene bıçağını satın aldıkları sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca

turistlerin, daha önce bölgeye gelen eş, dost, arkadaş tavsiyelerini, tur rehberinin

önerilerini ve reklam ve tanıtımların önemli bir bilgi kaynağı olarak gördükleri tespit

edilmiştir. Diğer taraftan işletmecilerin geçmişten günümüze diğer bir ifadeyle,

babadan oğula kalan bir meslek olması, gelecek kuşaklara aktarılarak kültürel

sürdürülebilirliğin sağlanmasına katkı sağlaması ve son zamanlarda turistik bir ürün

olarak fazla talep görmesi gibi nedenlerden dolayı bölgeye özgü bıçağın ön plana

çıktığı belirtilmektedir. Benzer bir şekilde işletmeciler başvuru aşamasında olan

bıçağın coğrafi işaretli ürün olarak tescil edilmesi ile birlikte daha çok tanıtımının

yapılabileceği ve böylece daha çok turistin bölgeye gelebileceğinden bahsetmektedir.

Sonuç olarak turistik bir ürün olarak Sürmene bıçağına talebin olduğu anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Coğrafi İşaretli Ürünler, Sürmene, Sürmene Bıçağı, El

Sanatı

Page 137: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

137

TURİZMİN YÜKSELEN ALTERNATİFİ YAYLALAR: ÇAMBAŞI

YAYLASI ÖRNEĞİ

Ömer ATABEYOĞLU

Yrd.Doç.Dr., Ordu Üniversitesi Ziraat Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü,

Ordu/TÜRKİYE, [email protected]

Aslıhan ARGAN Ordu Üniversitesi Ziraat Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Ordu/TÜRKİYE,

[email protected]

ÖZET

Yaylalar, Anadolu kültüründe yeri olan önemli rekreasyon ve yaşam

alanlarıdır. Yaylalar, iklim, flora, fauna gibi olgular bakımından kendine has

özelliklere sahiptir. Bu farklılıklar yaşam tarzı, imkânlar, talepler ve tercihler

bakımından da kendine özgü bir sistem oluşturmaktadır. Yaylada yaşamayı tercih

eden insanlar olduğu gibi, çoğu insan tarafından belirli dönemler için

kullanılmaktadır. Yaylalar, yerleşik veya sezonluk yerleşimcilerin dışında turistler

tarafından da tercih edilmektedir. Kentten uzaklaşmak isteyenlerin tercihi olan

yaylalar hem doğal, hem de kültürel imkânlar sunar. Yaylaların kendilerine özgü

rekreasyonel olanakları turistler için önemli bir alternatiftir. Ordu İli Çambaşı,

Yeşilce, Topçam, Perşembe, Keyfalan ve Argın Yaylaları gibi önemli doğal ve

kültürel özellikleri bulunan yaylalara sahiptir. Bu yaylalar arasında en popüler olanı

ve en dikkat çekeni ise Kabadüz İlçesi'nde yer alan Çambaşı Yaylası'dır. Çambaşı

Yaylası sadece Ordu İli'nin değil Karadeniz Bölgesinin de önemli yaylalarından

birisidir. 1991 Yılında Bakanlık tarafından turizm merkezi olarak ilan edilen

Çambaşı yaylası Ordu kent merkezine 57 km uzaklıkta ve 1850 m rakımda yer

almaktadır. 76 Obası olan oldukça büyük bir yayla olan Çambaşı özellikle

günübirlik turizm faaliyetleri ile Ordu ili sakinleri tarafından da kullanılmaktadır.

Yaz ve kış sezonları için alternatiflere sahip olmakla birlikte hala geliştirilmesi

gereken noktalara sahiptir. Çalışmada, Çambaşı Yaylası sunduğu mevcut

rekreasyonel imkânlar ve sahip olduğu doğal, kültürel ve sosyal kaynaklar açısından

incelenmiştir. Bununla birlikte mevcut turizm potansiyeli değerlendirilmiş, turizmi

yönlendiren etkenler ve turizm eğilimleri tartışılmıştır. Ayrıca Çambaşı Yaylası için

turizmin geliştirilmesi ve potansiyelin artırılması için alınabilecek önlemler ve

önerilerden bahsedilmiştir. Potansiyel, varlık ve noksanlıkların tespitin

değerlendirilebilmesi için swot analizi de uygulanmıştır. İlave olarak doğal

kaynakların sürekliliği ve koruma kullanma dengesine dikkati çekmek üzere

sürdürülebilir kullanım Çambaşı Yaylası özelinde tartışılmıştır. Ordu ili doğal ve

kültürel değerleri ile potansiyeli yüksek bir ildir. Kaynakların tanınırlığı ve doğru

kullanımı potansiyeli ve turizm alternatiflerini artıracaktır. Bu noktada çalışmanın

amacı, Ordu İli turizm potansiyeli ve tanıtımı için büyük öneme sahip Çambaşı

Yaylası'nın tanınırlığına katkı sağlamak, Ordu İli alternatif turizm kaynaklarına

dikkati çekmek ve turizm potansiyelinin artırılması için önerilerde bulunmaktır.

Anahtar kelimeler; Yayla turizmi, peyzaj mimarlığı, Ordu İli, Çambaşı

Yaylası, rekreasyon

Page 138: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

138

GELENEKSEL ESKİ TÜRK EVLERİNİN EKOLOJİK YAKLAŞIMLARI

(İslamköy Evleri Örneği)

Aydın APAYDIN

Mimar, E-mail: [email protected]

Prof. Dr. Atila GÜL

Süleyman Demirel Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü Doğu

Yerleşkesi/Isparta E-mail. [email protected]

ÖZET

Günümüzde konut mimarisinde ekolojik yaklaşımlar giderek önem

kazanmaya başlamıştır. Geleneksel Türk konutlarının geçmişte mevcut koşullara

göre doğa ile uyumlu ve ekolojik özellikleri ile kurgulanmıştır. Geleneksel

konutların, kırsal alandan kentsel alanlara göç edilmesi, yeni ve katlı yapılaşma

eğilimleri, arazilerinin değer kazanması, artan nüfus yoğunluğu, vb. nedenlerden

dolayı hem varlıkları tehlikeye girmekte hem de bulunduğu çevre ile görsel

bütünlükleri kaybolmakta; dolayısı ile giderek yok olmaktadır. Bu değerlerin

öncelikle koruma altına alınması ve günümüz koşullarıyla bütünleştirilmesi ve

değerlendirilmesi gerekmektedir.Isparta ili İslamköy'de bulunan geleneksel eski

konutlar, yerel değerlerden etkilenerek kendine özgü ekolojik ve mimari karakterlere

sahiptir. Ancak ne yazik ki her geçen gün sayısı azalmakta ve kendi kaderlerine

terkedilmektedir.Bu konut önemli kültürel miras değerleri olup farkına varılması,

korunması ve iyileştirilmesine yönelik tedbirlerin alınması gerekmektedir. Bu

çalışmada, geleneksel İslamköy konutların karakterinde iklimsel özellikler, dinsel

inançlar, ekonomik yapı, aile büyüklüğü, işlevsellik, mahremiyet ve estetik değerler

etkili olduğu belirlenmiştir. İslamköy geleneksel eski konutların genel özellikleri;

Özellikle dikdörtgen formlu, dış sofalı ve iki katlı plan konseptinde olması, Üretim

ve yaşam bütünlüğü sağlanarak tasarlanması, Güneş ışınları sadece ısınma değil gıda

kurutma ve aydınlanma gibi maksimum düzeyde yararlanılması, Yapılarda ve

günlük yaşamda doğal malzemeler tercih edilmesi, Çevreye en az zarar verilmesi,

Kerpiç ve ahşap malzemelerle yapılmış olup deprem, sel, gibi doğal afetlere veya

koşullara karşı dayanıklı yapılması, Yapı formu ve malzeme seçimi ile aydınlanma

ve ısınmada tasarruf sağlanması, Evsel ve tarımsal atık ve artıkların

değerlendirilmesi, Dini inanış gereği mahremiyet ilkesi ön planda olması, Yüksek

duvarlu avluya sahip olması ve güneye bakılı olması vb şeklinde

sıralanabilmektedir.

Anahtar Kelimeler: Ekoloji, geleneksel Türk evleri, Mimari, İslamköy

Page 139: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

139

TRABZON TURİZMİNDE YAŞANAN SORUNLARIN ANALİZİ VE

EĞİTSEL ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Mehmet KOKOÇ

(Dr., Karadeniz Teknik Üniversitesi, [email protected])

Hasan KARAL

(Prof. Dr., Karadeniz Teknik Üniversitesi, [email protected])

ÖZET

Turizm açısından bakıldığında Trabzon ili tarihi ve doğal güzellikleri

açısından önemli bir kent olarak göze çarpmaktadır. Trabzon kenti, içerisinde doğa

güzelliklerini barındıran, tarihi dokusu ile tarihimize ışık tutan ve birden fazla

üniversitesi ile Trabzon halkına ve diğer kentlere örnek olabilecek potansiyele sahip,

gelişime ve değişime açık bir şehir durumundadır. Sahip olduğu doğal, kültürel,

tarihi ve sosyal özellikler dolayısıyla ulusal ve uluslararası turizm açısından son

yıllarda odak noktası haline gelmiş ve turizm kenti olarak işlenmeye başlamıştır.

Olumlu gelişmelerle birlikte Trabzon turizminde özellikler dış turizm bağlamında

sorunları yaşandığı bilinmektedir. Mevcut sorunların çözümü ve yaşanabilecek olası

sorunların önlemesi için Trabzon turizminin güçlendirilmesine yönelik bütüncül

politika ve stratejiler geliştirilmesi ve uygulamaya dönük yaklaşımların ortaya

koyulması gerekmektedir. Bu bağlamda bu çalışmanın amacı; Trabzon turizminde

yaşanan problemlerin belirlenmesi ve ilgili problemlerin çözümüne ilişkin eğitsel

önerilerin geliştirilmesidir. Çalışmanın katılımcı grubu, Trabzon’u turizm amacıyla

ziyaret etmiş olan 9 yabancı ve 12 yerli turistten oluşmaktadır. Katılımcılarla

gerçekleştirilen yarı yapılandırılmış görüşmeler yoluyla elde edilen nitel veriler

çözümlenerek Trabzon turizminde yaşanan problemlere ilişkin bulgular elde

edilmiştir. Elde edilen bulgular; hizmet sektörü, ulaşım ve altyapı, konaklama ve

tanıtım açısından sorunların var olduğunu ve yaşanan sorunların iç turizm ve dış

turizm açısından farklılaştığını göstermektedir. Çalışma bulgularına dayalı olarak

sorunların çözümüne ilişkin eğitsel açıdan öneriler geliştirilmiştir. Hizmet

sektöründe faaliyet gösteren kurumların (otel, turizm acentesi, lokanta, alışveriş

merkezi gibi) akreditasyonu sağlanabilir ve ilgili sektörde çalışan personele yabancı

dil, temel iletişim becerileri ve mesleki gelişim becerileri eğitimi verilebilir.

Turistlerin sorularını anlık olarak yanıtlayabilecek bir yardım destek hattı kurulabilir

ve Trabzon kentinde ihtiyaç duyulan hizmet kurumlarının ve turistik noktaların

bilgilerinin paylaşılabileceği bir mobil uygulama geliştirilebilir. Sosyal medya

üzerinde Trabzon turizmine ilişkin tanıtıcı bilgiler ve kısa videolar paylaşılabilir.

Anahtar Kelimeler: Trabzon, turizm, eğitim, turizm stratejisi

Page 140: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

140

TURİZMDE YAŞAM DÖNGÜ MODELİNİN DOĞU KARADENİZ’E

UYGULANMASINA BİR ÖRNEK: UZUNGÖL

Yrd. Doç. Dr. Muhammet BAHADIR

(Yrd. Doç. Dr., Ondokuz Mayıs Üniversitesi [email protected],)

Hasan DİNÇER

(Araştırma Gör., Ondokuz Mayıs Üniversitesi, [email protected])

Fatih IŞIK

(Araştırma Gör., Ondokuz Mayıs Üniversitesi,[email protected])

ÖZET

Bu çalışmada Trabzon ili sınırları içerisinde yer alan Uzungöl havzasının turizm

doygunluğu ve sürdürülebilirliği üzerine model bir yaklaşımda bulunulacaktır. Uzungöl oluşum

bakımından heyelan set gölü özelliği taşımaktadır. Göl ve çevresi taşıdığı doğal güzellik ve

manzarası ile Doğu Karadeniz’in en önemli turizm merkezlerinden biri durumuna gelmiştir.

Çalışmada yöntem olarak ‘Turizmde Yaşam Döngüsü Modeli’ Uzungöl’e uygulanmıştır. Bu

modelde kayda değer en önemli veri kaynaklarını sahayı ziyaret eden turistlerin envanteri, görsel ve

yazılı medyada çıkan haberler, basımı yapılan broşürler ve çekilen tanıtım videoları

oluşturmaktadır. Bu bağlamda Trabzon Turizm il müdürlüğünden 2010 yılından günümüze kadar

olan turist sayıları temin edilmiştir. Bu verilere ek olarak sahada yapılan arazi çalışmaları, yerel

halkla yapılan sohbetler, gözlemler ve çekilen fotoğraflar diğer önemli veri kaynaklarını

oluşturmaktadır. Elde edilen verilere ait veri seti oluşturulmuş, ilgili veriler ise sistematik olarak

sınıflandırmaya tabi tutulmuştur. Elde edilen verilere Yaşam Döngü Modeli çerçevesinde Butler’in

sistematiği uygulanmıştır.

Butler’in (1980) yılında hazırlamış olduğu Yaşam Döngüsü Grafiğine göre önce bir sahayı

keşfetme, oraya duyulan ilgi, sahanın gelişimi, asgari duruma ulaşma ve sağlamlaşma,

durağanlaşma ve son olarak da düşüşe geçme veya yeni eğilimlerle gençleşme devresine geçiş

süreçlerini yaşamaktadır. Bu evreler dikkate alındığında Uzungöl’ün yıllara göre aldığı turist

sayıları, yapılan konaklama tesisleri ve doluluk oranları, göl çevresinin taşıma kapasitesine

ulaşması, ulaşım sorunlarının hat safhaya gelmesi tüm bu süreçlerin yaşanmaya başladığını

göstermektedir. Turizm il müdürlüğünden alınan verilere göre hem yerli hem de yabancı turist

sayısı son yıllarda katlanarak artmıştır. Özellikle yabancı turist sayısı 32.523’den (2010) 335.600’e

(2016) ulaşmıştır. Bu değer yörenin sadece günübirlik turizmcileri ağırlamadığını uzun süreli gelen

turistlerin de oldukça arttığını göstermektedir. Yöreye gelen turistlerin çoğunluğunu ise Arap

ülkelerinden gelenler oluşturmuştur. Böylece yörede ciddi boyutlarda altyapı sorunları yaşanmaya

başlanmıştır. Özellikle otopark sorunu, yürünemeyecek kadar daralmış yollar, konaklamak için oda

bulunamaması gelen turistlerin geri dönüşünü hızlandırmaktadır. Ayrıca yeni konaklama tesisi

kazanma çabası ile göl çevresinin tamamen yapılaşmaya açılması göl manzarasının ve albenisinin

kaybına neden olmaktadır. Bu nedenlerle Uzungöl turizm yönetimi ve olgusu bakımından

durgunluk ve doygunluk aşamasına gelmiş durumdadır. Bu şekilde devam etmesi durumunda

düşüş sürecine girmesi kaçınılmazdır. Acil olarak akılcı ve planlaması yapılmış sürdürülebilir bir

turizm modeli ile göl ve çevresinin turizm eylem planı hazırlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler: Trabzon, turizm, Uzungöl, yaşam döngü modeli

Page 141: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

141

GİRESUN İLİ TURİZMİNDE AKSU ÇAYI HAVZASININ YERİ VE ÖNEMİ

Eren ŞENOL

(Yrd. Doç. Dr, Giresun Üniversitesi, [email protected])

ÖZET

Doğu Karadeniz Projesi (DOKAP) illerinde ülke geneline oranla sanayi

yeterince gelişmemiştir. Bu illerde ekonomik hayatı canlandırmak için potansiyel

arz eden alanların da varlığına bağlı olarak turizm sektörünü geliştirmek adına,

büyük çaba sarf edilmektedir. Bölge illerinde turistlerin ilgisini çekecek çok sayıda

destinasyon bulunmaktadır. Bunların hepsinin aynı anda turizme kazandırılması, alt

ve üst yapı maliyetleri düşünüldüğünde kamu açısından ekonomik değildir. Talebin

henüz istenilen düzeyde olmadığı sahada arzın fazla olması, birim alana düşen

ziyaretçi sayısını(ziyaretçi yoğunluğunu), dolayısı ile karlılığı azaltmakta; haliyle

özel sektörün, girişimcilerin ve yatırımcıların bölgeye ilgisi de arzu edilen düzeyde

olmamaktadır. Sorunun çözümü ülke genelinde olduğu gibi, bölgede de il ölçeğinde

lokomotif görevi üstlenebilecek yerlerin belirlenmesi, alt ve üst yapı olanakları ile

geliştirilmesi, teşviklerle desteklenmesi ve marka oluşturulması ile mümkün olabilir.

Bu amaçla her bir ilde destinasyon değeri, erişilebilirlik ve sürdürülebilirlik ilkeleri

çerçevesinde turistin geçireceği süreye göre ZAMAN, görmek isteyeceği alanlara -

yapmak isteyeceği faaliyetlere göre KONU-TEMA, ve konaklamayı düşündüğü yere

göre MEKAN eksenli rotalar oluşturularak potansiyel arz eden sahaların bir kısmı

ziyaretçi kullanımına sunulabilir. Bu alanlar markalaştıkça, talep arttıkça diğer

alanların da ziyaretçilere açılması düşünülebilir.

Konu bu perspektifte ve Giresun ölçeğinde değerlendirildiğinde, ilde

potansiyel arz eden çokça alan içerisinde festivale dönüşen Mayıs 7’si ritüelleri,

Mavi göl ve Kuzalan şelaleleri, sodalı suları, traverten mağaraları, Kümbet,

Kulakkaya yaylaları, Karagöl, Camlı göl gibi sirk gölleri ile Aksu çayı havzasının,

diğer havzalardan ayrıldığı; görece daha fazla potansiyel arz ettiği; zaman, mesafe

ve maliyet açısından erişilebilir olduğu söylenebilir. Eldeki çalışmada Aksu çayı

havzasının SWOT analizi yapılarak halihazırdaki güçlü ve zayıf yanları tespit

edilmiş; değişen koşullara göre beliren tehdit ve fırsatlar dile getirilmiştir. Rize’de

Ayder, Trabzon’da Uzungöl-Sümela benzeri; Giresun’da da bu sahanın yada başka

bir alanın markalaşmasına destek verilmesi, yöreye olan talep arttıkça, taşıma

kapasitesi aşıldıkça, çevredeki diğer havzaların-destinasyonların turistlere arz

edilmesi önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Turizm, Aksu Çayı Havzası, Giresun.

Page 142: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

142

GÜMÜŞHANE’DE YABANCI UYRUKLU TURİSTLERİN 112 ACİL

ÇAĞRILARININ ÖZELLİKLERİ

Medine Gözde Üstündağ

(Araş. Gör. Dr., Karadeniz Teknik Üniversitesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı,

[email protected])

Cevriye Ceyda Kolaylı

(Araş. Gör. Dr., Karadeniz Teknik Üniversitesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı,

[email protected])

Fevzi Yavuzyılmaz

(İl Sağlık Müdürü Dr., Gümüşhane İl Sağlık Müdürlüğü, [email protected])

Volkan Ak

(Acil ve Afetlerde Sağlık Hizmetleri Şube Müdürü, Gümüşhane İl Sağlık

Müdürlüğü, [email protected])

Murat Topbaş

(Prof. Dr., Karadeniz Teknik Üniversitesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı,

[email protected])

ÖZET

İnsanlar gezi, eğlence, kültürel / sportif faaliyetler, iş, eğitim gibi farklı

nedenlerle farklı ülkelere seyahat etmektedir (1). Teknolojinin gelişmesi ve ulaşımın

kolaylaşması nedeniyle seyahat edenlerin sayısı her geçen gün artmaktadır (2).

Ülkemiz doğal, tarihi ve kültürel turistik değerleriyle turizm potansiyeli

yüksek ülkeler arasında yer almaktadır (3). Ülkemizin illeri içerinde Gümüşhane,

Karadeniz ile Doğu Anadolu arasındaki geçiş noktası üzerinde yer alması açısından

kültürel; pek çok uygarlığa ev sahipliği yapması nedeniyle tarihsel; zengin bitki

örtüsü, yaylaları, şelaleleriyle de doğal güzellikler anlamında turist çeken iller

arasında yer almaktadır (4, 5). Ancak eskiden daha çok sağlıklı ve genç bireyler

seyahat etmekteyken günümüzde bebekler, çocuklar, gebeler, yaşlılar ve sağlık

sorunu olan bireyler de seyahat edebilmektedir (6). Bu durum farklı özelliklerdeki

bireylerin alışkın olmadıkları bir ortamda farklı sağlık riskleriyle karşılaşmalarına

neden olabilmektedir. Çalışmanın amacı, 2015-2017 yılları arasında Gümüşhane’ye

gelen yabancı uyruklu turistlere ait 112 acil çağrıların özelliklerinin incelenmesidir.

Çalışma tanımlayıcı tipte olup 2015-2017 yılları arasında Gümüşhane’de

bulunup 112 acil durum çağrısı yapan yabancı uyruklu turistlerin kayıtları

incelenmiştir. Öncelikle Gümüşhane İl Sağlık Müdürlüğü’nden izin alınarak

Müdürlük ile Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim

Dalı Başkanlığı arasında protokol imzalanmıştır. Yabancı uyruklu hastaların yaşı,

cinsiyeti, uyruğu, ön tanıları, tanıları, acil durum kodu; çağrının tarihi, saati,

yapıldığı yer; çağrıya verilen yanıt; nakil yapılan hastanenin adı; hastaya ambulansta

yapılan tıbbi işlemler; hastanın yapılacak tıbbi işlemleri veya hastaneye nakli

reddetme durumu ile ilgili bilgiler hasta hakları ihlal edilmeden Gümüşhane İl

Sağlık Müdürlüğü tarafından sağlanmıştır. Hastaların tamamının ön tanılarına

ulaşılmış; tanılarına ise sadece hastaneler arası nakil yapılanlarda ulaşılabilmiştir.

Page 143: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

143

Veriler SPSS 23.0 paket programına aktarılmış ve analiz edilmiştir.

Kategorik değişkenler sayı ve yüzde; sürekli değişkenler ortalama, standart sapma,

minimum (min) ve maksimum (maks) değerleriyle sunulmuştur.

Çalışmamızda 2015-2017 yılları arasında Gümüşhane’de bulunan 32 yabancı

uyruklu turist için 112 acil çağrısı yapıldığı belirlenmiştir. Turistlerin yaş ortalaması

31,7±14,9 (min=3– maks=63) yıl, 17’si (%53,1) erkek, 2’si (%6,2) Türk kökenli,

9’u (%28,1) İran, 4’ü (%12,5) Gürcistan, 4’ü (%12,5) Afganistan vatandaşıdır.

Bu kişilerin 14’ü (%43,8) trafik kazası, 2’si (%6,3) alkol ve ilaç

intoksikasyonu, 2’si (%6,3) primer (esansiyel) hipertansiyon, 2’si (%6,3) kesici

delici alet yaralanması ön tanılarını almış, 12’sine (%37,5) kırmızı, 12’sine (%37,5)

yeşil kod verilerek triaj yapılmıştır.

Çağrıların 23’ünün (%71,9) 2016 yılında; 7’sinin (%21,9) Ağustos, 7’sinin

(%21,9) Eylül aylarında; 16’sının (%50,0) 12:00- 18:00 saatleri arasında; 20’sinin

(%62,5) Merkez ilçeden yapıldığı; olay yerinin 15’inin (%46,9) otoyol olduğu,

çağrıların 16’sının (%50,0) hastaneye nakil, 11’inin (%34,4) nakil reddi ile

sonuçlandığı, 12’sinin (%57,1) Gümüşhane Devlet Hastanesine nakil edildiği

görülmüştür. Hastaların 5’i (%15,6) için 2 kez acil çağrıda bulunulmuş, 2. kez acil

çağrı yapılanların da 4’ü (%80) hastayı hastaneler arası nakil etmek için yapılmış,

2’si (%40) Gümüşhane Devlet Hastanesi’ne sevk edilmiştir.

112 acil ambulansında yapılan tıbbi işlemler incelendiğinde ise başvuranların

tamamının muayene edildiği, 30’una (%93,8) Transkutan Parsiyel Oksijen basıncı

ölçümü yapıldığı, 16’sına (%50,0) damar yolu açıldığı görülmüştür.

Çalışmamızda yabancı uyruklu turistlerin travma ve komplikasyonları başta

olmak üzere çeşitli sağlık sorunları yaşayabildikleri görülmüştür. Hastaların büyük

çoğunluğunun travma geçirmesinin nedeni Gümüşhane’nin engebeli ve dağlık bir

konuma sahip olması, dağların da derin vadilerle birbirinde ayrılması olabilir. Bu

nedenle Gümüşhane’ye gidecek olan turistlerin bölgenin virajlı ve engebeli ulaşım

koşulları hakkında bilgilendirilmesi gerekmektedir. Aksi taktirde sağlık sorunları

yaşamı tehdit edebilen boyutları ulaşabilir.

Anahtar Kelimeler: Yabancı uyruklu turist, 112 acil,

Page 144: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

144

ARAP TURİSTLERİN DOĞU KARADENİZ BÖLGESİNE EKONOMİK

KATKILARINI BELİRLEMEYE YÖNELİK BETİMSEL BİR ARAŞTIRMA

Ertuğrul DÜZGÜN

(Öğr.Gör., Gümüşhane Üniversitesi Turizm Fakültesi, [email protected])

Murat ÖDEMİŞ

(Öğr.Gör., Gümüşhane Üniversitesi Turizm Fakültesi, [email protected])

Ayşegül DÜZGÜN

(Arş.Gör., Gümüşhane Üniversitesi İİBF, [email protected])

ÖZET

Araştırmanın amacı Doğu Karadeniz Bölgesi için önemli bir değer olan Arap

turistlerin bölge turizmine olan ekonomik katkılarını belirlemektir. Bu kapsamda

Doğu Karadeniz Bölgesine ağırlıklı olarak hangi Arap ülkelerinden turistlerin

geldiği, bu turistlerin bölgeye yapmış oldukları seyahat amaçları ve ortalama seyahat

harcamaları belirlenmeye çalışılacaktır. Betimsel bir çalışma niteliğinde olan

araştırmada ikincil verilerden faydalanılacaktır. Araştırma kapsamında temel olarak

daha önce yayınlanan TÜİK, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Doğu Karadeniz

Kalkınma Ajansı (DOKA), UNWTO ve diğer yazılı kaynaklardan elde edilecek

verilerden faydalanılacaktır. Çalışma, Doğu Karadeniz Bölgesinde yıllar itibariyle

artan bir değer olan Arap turistlerin hangi alanlara yönelik harcamalarda

bulunduğunun belirlenmesi ve bölgedeki paydaşlar için yol haritası çizilmesi

açısından özgün olarak değerlendirilebilir. Araştırma sonucunda Körfez ülkelerinin

uluslararası turizm harcamaları, popüler seyahat noktaları, ortalama seyahat

harcamaları ve en çok tercih ettikleri destinasyonlar da belirlenmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler: Arap Turist, Doğu Karadeniz Bölgesi, Turizm

Page 145: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

145

DESTİNASYON PAZARLAMASINDA İMAJIN ROLÜ, DOĞU

KARADENİZ BÖLGESİNDE EĞİTİM GÖREN ÜNİVERSİTE

ÖĞRENCİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Ceyhun AKYOL

(Öğr. Gör./Artvin Çoruh Üniversitesi)

Burhanettin ZENGİN

(Doç. Dr./Sakarya Üniversitesi)

Süleyman AKKAŞOĞLU,

(Arş. Gör./İstanbul Arel Üniversitesi)

Şevki ULAMA

(Doç. Dr./Sakarya Üniversitesi)

ÖZET

Bir destinasyonun sahip olduğu özellikler turizm pazarlaması açısından

oldukça önemlidir. Turistin bir destinasyonu tercih etmesi için o destinasyonun bazı

özelliklere sahip olması gerekmektedir. Sahip olunan imaj, destinasyonun mevcut ve

olası turizm hareketlerini etkilemektedir. Olumlu bir imaj, destinasyon gelişimine

önemli katkılar sağlamakta destinasyon pazarlamasını da olumlu yönde

etkilemektedir. Olumsuz bir imaj ise destinasyonun turizm endüstrisinden pay

almasını zorlaştırmaktadır.

Çalışmanın amacı, bir turizm destinasyonuna eğitim amaçlı gelen kişilerde

oluşan imaj algısını ortaya çıkarmaktır. Bu doğrultuda, Arhavi ilçesinde eğitim

gören üniversite öğrencilerinin destinasyon seçiminde dikkate aldıkları özellikler

saptanmaya çalışılmıştır. Daha önce Arhavi ilçesinde destinasyon pazarlamasında

imajın rolünü belirlemeye yönelik bir çalışmanın yapılmamış olması, araştırmanın

özgünlüğünü ortaya koymaktadır. Çalışmanın kapsamı Artvin Çoruh Üniversitesi

Arhavi Meslek Yüksek Okulu’nda öğrenim gören öğrenciler olarak belirlenmiş ve

bu doğrultuda meslek yüksekokulunda eğitim-öğretim gören toplam 161 öğrenciye

nicel araştırma yöntemi olan anket uygulaması gerçekleştirilmiştir. Olasılığa dayalı

olmayan örnekleme yöntemlerinden olan kolayda örnekleme yöntemi kullanılarak

elde edilen verilerin çözümlenmesinde yüzde, frekans dağılımı, aritmetik ortalama

ve standart sapma değerlerinden yararlanılmıştır.

Araştırma sonuçlarına göre, üniversite öğrencilerinin tercih ettiği turistik

destinasyonlarda en çok dikkat ettiği özellikler; bölgedeki turistik tesislerde ve

bölgenin genelinde hijyen ve temizlik standartlarının olması, terör olaylarından uzak

bir yer olması, konaklama tesislerinin bütçeye uygun fiyatta olması ve sağlık

imkanları açısından bölgenin yeterli olması olmuştur. Modaya uygun bir yer olması,

kaliteli bir gece hayatının olması, yöreye ait geleneksel el sanatlarının olması

özellikleri ise düşük ortalamalı katılımların olduğu destinasyon özellikleri olmuştur.

Anahtar Kelimeler: Turizm, İmaj, Destinasyon Pazarlaması

Page 146: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

146

TÜRKİYE TURİZM STRATEJİSİ 2023’ÜN DOĞU KARADENİZ

PERSPEKTİFİNDEN ANALİZİ

Ceyhun AKYOL

(Öğr. Gör./Artvin Çoruh Üniversitesi)

ÖZET

Turizm endüstrisine uzun vadeli bir vizyon kazandırmak üzere hazırlanan

Türkiye Turizm Stratejisi 2023, sürdürülebilir turizm yaklaşımının benimsendiği,

istihdamın artırılması ve bölgesel gelişmenin hedeflendiği bir planlamadır. Bu

stratejik planlamada, Türkiye turizminin kısa, orta ve uzun vadede öncelikli olarak

ele alacağı sorun alanları, bu sorunları çözmekle sorumlu kuruluşlar ve bunların

rolleri açıklığa çıkarılmak amaçlanmıştır. Turizm endüstrisinin güçlendirilmesine

yönelik stratejilerin oluşturulduğu planlamada, yeni ufuklara doğru Türkiye

turizminin şekillendirilmesi hedeflenmiş, endüstrinin global gelişim sürecini ele

alınarak kültür ve turizm gelişim bölgeleri, gelişim koridorları, turizm kentleri

geliştirilmesi planlanmıştır. Planda; sağlık turizmi, kış turizmi, golf turizmi, deniz

turizmi, ekoturizm, kongre ve fuar turizmi gibi turizm çeşitlendirmesi stratejileri

içeriğine sahip olan çalışmada, kavramsal eylem planı dışında karayolu, hızlı tren,

hava ve deniz yolları ile turizm kentleri önerileri yer almaktadır.

Bu araştırmanın amacı, sahip olduğu doğal ve kültürel değerlerin özellikle

son yıllarda daha fazla ilgi çektiği, ziyaretçi sayısında artış sağladığı Doğu

Karadeniz Bölgesi’nin Türkiye Turizm Stratejisi 2023 planı içerisinde ne derece

etkin rol aldığını tespit etmektir. Araştırmada, Doğu Karadeniz merkezli incelenen

planın bölgeye katkısı ile bölge açısından hedeflenen stratejiler ele alınacaktır.

Araştırmada, bilimsel araştırma tekniklerinden ikincil veri analizi ile kaynak tarama

tekniklerinden literatür taraması kullanılacaktır. Elde edilen verilerin betimsel

analize tabi tutulacağı araştırma neticesinde ulaşılan bilgiler ışığında Doğu

Karadeniz Bölgesi’nin ulusal kamu kurum ve kuruluşların plan ve programlarında

daha çok yer alması hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler: Doğu Karadeniz, Türkiye Turizm Stratejisi 2023.

Page 147: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

147

ARTVİN İLİNİN DOĞA TURİZMİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Ceyhun AKYOL

(Öğr. Gör./Artvin Çoruh Üniversitesi)

ÖZET

Milli park, tabiat parkı, tabiat koruma alanı, tabiat anıtı, yaban hayatı

geliştirme sahası biyosfer rezerv alanı gibi koruma statülü alanlar, henüz koruma

statüsüne sahip olmayan yayla, mesire yeri, vadi, şelale, kayalık, göl, tepe, kanyon,

kaya, orman, türbe, taş, mağara gibi doğa turizmi potansiyeli yüksek sahalar,

alternatif turizm faaliyetlerini ön plana çıkartan alanlardır. Doğu Karadeniz

Bölgesi’nde bu sahalardan bolca yer alması, bölge turizminin önemli

kaynaklarındandır. İnsan sağlığı, doğal kaynaklar ve estetik değerlerin bir araya

geldiği bu turizm değerleri bölgeyi turizm açısından ön plana çıkarmaktadır.

Artvin, sahip olduğu zengin flora ve fauna, buzul göl, vadi, mağara gibi

değerlerle Doğu Karadeniz Bölgesi’nde gerçekleştirilebilecek doğa turizmi kapsamlı

etkinliklerde önemli alternatiflere sahip bir ildir. Tarihsel ve kültürel değerleri de

destekleyici turizm ürünlerini barındıran il, henüz bölgesel ve ulusal çapta bir turizm

girdisine sahip değildir.

Çalışmanın amacı, doğa turizmi başta olma üzere farklı turizm türlerini

bünyesinde barındıran Artvin’in marka değerini yükseltebilecek potansiyel turizm

değerlerini ön plana çıkartarak, bu değerlerin bilinirliğinin artırılması ve farkındalık

yaratmaktır. Böylece, Doğu Karadeniz Bölgesi’ndeki turizm değerlerinin çevreye ve

topluma tanıtımının yapılması, tarihi, kültürel ve doğal varlıkların ortaya

çıkarılması, toplumsal yaşantıya ve bölge ekonomisine sürekli katkı sağlanması

amaçlanmaktadır.

Bu çalışmada, bilimsel araştırmalarda kullanılan tekniklerden ikincil veri

analizi ile araştırmalarda kaynak tarama tekniklerinden literatür taraması

yöntemlerinden yararlanılmıştır. Elde edilen veriler betimsel analize tabi

tutulmuştur. Çalışma neticesinde elde edilecek çıktı ile Artvin ilinin turizm

hareketlerine ve ekonomisine katkı sağlanması hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler: Doğu Karadeniz, Doğa Turizmi, Artvin.

Page 148: Bildiriler Kitabı - Karadeniz Teknik ÜniversitesiBildiriler Kitabı (Özet) 2 Basım tarihi: ... Yrd. Doç. Dr. Melike ÇELİK Karadeniz Teknik Üniversitesi ... Mimari yapılar

148

GİRESUN ADASININ EKOTURİZM POTANSİYELİNİN BELİRLENMESİ

Pervin YEŞİL

(Yrd. Doç. Dr./Ordu Üniversitesi/[email protected])

Betül KOÇ

(Peyzaj Mimarı/Ordu Üniversitesi/[email protected])

ÖZET

Turizm, günümüzde vazgeçilemez bir olgu olup, kitle turizmi denilen kavram

çerçevesinde planlanan ve yapılan turizm aktiviteleri ile doğal ve kültürel çevrenin

tahribatı kaçınılmaz bir hal almaktadır. Dolayısıyla değerli kaynak değerleri giderek

azalmakta, bozularak yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalmaktadır. Kitle

turizminin olumsuz etkilerine karşın ortaya çıkan alternatif turizm türleri

bulunmakta olup, temelde aynı olsalar da farklı isimlerle anılmaktadırlar. Ekoturizm

kavramı, günümüzde oldukça gündemde olan ve kitle turizmine karşın, doğal

alanlara yapılan ve kontrollü turizm aktiviteleri olarak ön plana çıkmaktadır.

Sürdürülebilir planlama bağlamında, ekoturizm aktiviteleri, doğal ve kültürel

kaynakların gelecek nesillere aktarılması amacı ile kaynakların kontrollü ve

sürdürülebilirlik ilkeleri çerçevesinde kullanımının sağlanması için önemli ve

değerli adımlar olarak kabul edilebilmektedir.

Karadeniz Bölgesi’nde Giresun ili sınırlarında yer alan Giresun Adası, doğal

ve kültürel değerleri ile ön plana çıkan, ama çok fazla tanınmayan bir alandır. Ada,

2. Derece Doğal sit statüsünde olup, pek çok doğal otsu ve odunsu bitki türünü

bünyesinde barındırmaktadır. Ayrıca, mitolojik tarihi de oldukça ilgi çekicidir.

Çalışmada Giresun Adası tarihi ve kültürel değerleri açısından incelenmiş, alandaki

mevcut ve geliştirilebilir turizm-rekreasyon aktiviteleri belirlenmiştir. Elde edilen

veriler ışığında mevcut durum analizi yapılarak ekoturizm potansiyelinin

değerlendirilmesi, alan potansiyelinin geliştirilmesi ve turizm yoluyla sürdürülebilir

kalkınma sağlanması amacıyla önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Ekoturizm, Giresun, rekreasyon, sürdürülebilirlik