BETON AGREGASI

5/11/2018 BETON AGREGASI - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/beton-agregasi 1/109

BETON AGREGASIHAZIRALAYAN:

SELİM ÇUKACIOĞLU



BETON AGREGASI

1. Agreganın Tanımı

2. Agregaların Sınıflandırılması ve Amacı

3. Agrega Deneyleri ve Numune alma4. Agregaların Fiziksel özellikleri

5. Agregaların Mekanik özellikleri

6. Agregalarda bulunabilecek zararlı maddeler



1. AGREGANIN TANIMI

• Beton yapımında çimento ve su ile birliktekullanılan , organik olmayan , kum çakıl kırma taş gibi doğal kaynaklı veya yüksek fırın curufu,genleştirilmiş perlit , genleştirilmiş kil gibiyapay kaynaklı olan taneli malzemelerin geneladına agrega denir.

• Beton hacminin yaklaşık %75‟i agregatarafından oluşturulmaktadır.



Beton üretiminde kullanılacak agregalarda aranan özellikler

• Sert, dayanıklı ve boşluksuz olmalı,

• Basınca ve aşınmaya karşı mukavemetli olmalı,

• Kil ve silt gibi ince malzemeler içermemeli,• Bünyesinde kusurlu (yassı ve uzun) taneleriçermemeli,

• Zayıf taneler (deniz kabuğu, ağaç parçaları,kömür parçaları) içermemelidir.



AGREGALARIN SINIFLANDIRILMASI

AMACI : Agregalarda sınıflandırma işlemi ,agregaları daha iyi tanımlamak ve betonüretiminde kullanılacak değişik sınıflardakiagregaları en doğru biçimde kullanma olanağısağlar.



SINIFLANDIRILMASI

• Kaynağına Göre Sınıflandırma: Doğal

Yapay

• Özğül ağırlık ve birim ağırlıklarınagöre:

Normal ağırlıklı

Hafif ağırlıklı Ağır Ağırlıklı



• Tane büyüklüğüne göre: İri agrega

İnce agrega Karışık agrega Tuvenan agrega

• Tane şekillerine göre: Yuvarlak Köşeli ( Kırma taş gibi )

Yassı Uzun



• Yüzey dokusuna göre:Düzgün

GranülerPütürlüKristalli

Petekli• Elde edilişlerine göre Doğal

Yan ürünIsıl işleme tabi tutulmuş



• Jeolojik orijinlerine göre :

Volkanik TortulMetamorfik

• Minarolojik yapılarına göre

Silis mineralliKarbonat mineralliMikalı vb.

• Reaktif özelliklerine göre:

Reaktif Reaktif olmayan



Doğal Agregalar : • Derelerden, nehir yataklarından, denizlerden ,

göllerden, ova , çöl ve taş ocakları gibi doğal kaynaklardan elde edilmiş ve kırma elemeyıkama gibi işlemler dışında doğadaki yapılarında değişiklik yapacak hiçbir işlem uygulanmamış olan agregalardır.Doğal agregalara örnek ; Kum , çakıl , Kırmataş ,Hafif beton yapımında kullanılan pomza taşı ve bims ile ağır beton yapımında kullanılan hematit , mangenit ,barit gibi demircevherlerinin kırılmasıyla elde edilen agregaları gösterebiliriz.



Yapay Agregalar :

• Beton üretimi ile doğrudan ilgisi bulunmayanbir endüstri kolunda yanürün veya atık malzeme olarak ortaya çıkan malzemelerden

üretilen agregalardır.Ancak bu malzemelereışıl işlem uygulayarak beton yapımındakullanılmaya uygun hale getirilebilir.Yapayagregalar arasında en çok kullanılanları;

Yüksek fırın cürufu , genleştirilmiş kil agregası, uçucu kül agregası ve genleştirilmiş perlittir.



Normal Ağırlıklı Agregalar :

• Özgül ağırlıkları 2,4-2,8 gr/cm3 arasında olanagregalardır.

• Normal ağırlıklı agregalara örnek; betonüretiminde kullanılan kum çakıl, kırma taşverilebilir.



Hafif Agregalar :

• Özgül ağrırlıkları 2,4gr/cm3 den küçük veyaeşit olan agregalardır.

• Hafif agregalara örnek ; yüksek fırın curufu,volkanik agrega, süngertaşı, bims,genleştirilmiş kil ve şist.



Ağır Agregalar :

• Özgül ağırlıkları 2,8 gr/cm3 deb büyük olanagregalardır.

• Ağır agregalara örnek ; barit ( baryumsülfat ,demir filizleri ( hematit, manyetit, limonit vehematit ).



İnce Agregalar :

• Elek analizi deneyinde 4 mm göz açıklıklıelekten geçen agregaya ince agregadenir.Kısaca 4 mm‟den küçük taneleri içeren

agregaya ince agrega denir.

• Örnek olarak ; Kum , Kırmakum, Yapay kum

verilebilir.



İri Agregalar :

• Elek analizi deneyinde 4 mm göz açıklıklı elek üzerinde kalan agregaya iri agregadenir.Kısaca 4 mm‟den küçük taneleri içeren

agregaya ince agrega denir.

• Örnek olarak ;Çakıl , Kırmataş, Yapaytaş

verilebilir.



Karışık Agregalar :

• İnce ve iri agrega karışımına karışık agregadenir.



Tuvenan Agregalar :

• Agrega ocağından veya konkasörden eldeedilerek boy sınıfına ayrılmadan olduğu gibikullanılan doğal karışık agregalara denir.

• Bu tür agregalar genellikle kullanılmamaktaveya basit işlerdeki beton üretiminde

kullanılmaktadır.



• Yuvarlak Agrega : Tane şekilleri küresel veyaküresele yakın olan agregalara denir.

• Köşeli Agregalar : Tanelerin yüzeyi köşeli(çıkıntılı) olan agregalardır.

• Yassı Agregalar : İki boyutu geniş fakatyüksekliği çok az olan (demir paraya benzer)şekle sahip olan agregalardır.

• Uzun Agregalar : İki boyutu dar fakatyüksekliği çok olan kaleme benzer şekli olanagregalardır.



AGREGA DENEYLERİ:

• Agregalardan numune alma

• Agregaların Fiziksel Özelliklerinin belirlenmesiiçin yapılan deneyler

• Agregaların Mekanik Özelliklerinin belirlenmesiiçin yapılan deneyler

• Agrega içinde betona zarar veren maddelerin

belirlenmesi için yapılan deneyler

Agregadan Numune Alma



Agregadan Numune Almaİşleminin Amacı :

• Yapılan araştırmaklara göre, deneysonuçlarındaki tutarsızlıkların en önemli nedeni

malzemeyi karakterize etmeyen numunenin

alınmış olmasıdır. • Bu nedenle agreganın tümünü karakterize edennumunenin alınmasına büyük dikkatgösterilmelidir.

• Agregadan numune alma yöntemi ve miktarıTS 707‟de açıklanmıştır.



• Agrega deneyleri için alınacak numune, agregaocağından veya yığınından alınır.

• Agrega ocağından alınacak numuneler ocağıtemsil edebilecek şekilde değişik yer vederinlikten alınır.

• Ocaklarda agregalar tabaka halindebulunduğundan numune tabakalardan ayrı ayrı

alınıp karıştırılarak hazırlanmalıdır. • Depolanmış agrega yığınlarından iri tanelerin

yığının etek kısmına toplanacağı dikkatealınarak, yığınlarda aşağıdan yukarıya doğru

sıyrılarak alınan numune daha sonrakarıştırılmalıdır.



• Numune alma işlemi değişik yapılı olmayanagregalar da 2 ile 3 tali numune hazırlanır,

değişken yapı olanlarda 6 ile 10 talinumuneden hazırlanmalıdır.



Agrega Deneyleri İçin GerekliNumune Ağırlığı :

• Değişik agrega deneylerinin her biri için (birim ağırlık,özgül ağırlık, su emme v.b.) gereken minimummiktardaki numune ağırlığı TS 707‟de belirlenmektedir.

• Herhangi bir deney için belirtilen numune ağırlığı, onumunedeki maksimum tane boyutuna göredeğişmektedir.

• ”Maksimum agrega tane boyutu”,agrega tanelerinintümünün geçebildiği en küçük standart elek boyutunaeşittir.



• ASTM Standardları, ince agrega için en az 10kg, iri agreganın sahip olduğu maksimum tane

boyutuna göre 10-150 kg arasında değişenmiktarda numune gerektiğini bildirmektedir.

• Uluslararası Standardizasyon

Organizasyonunun ISO E 15 no.lustandardına göre, agrega deneyi için gerekli iriagraga miktarı :

• İri agrega miktarı ≥ 2 x mm olarak maksimumagrega tane boyutu

Büyük Miktardaki Agrega



Büyük Miktardaki AgregaNumunesinin Daha Küçük

Numune Haline Getirilmesi :• Çeyrekleme Yöntemi ( Dörde Bölerek Küçültme ) :

• Bölgeç Aygıtını Kullanarak NumuneKüçültme Yöntemi :

Çeyrekleme Yöntemi (Dörde



Çeyrekleme Yöntemi (DördeBölerek Küçültme) :

• Bu yöntemde sert , temiz ve düzgün bir yüzey

üzerine konik şekilli bir yığın oluşturacak tarzda toplanmış olan agrega küreğin tersiyle hertarafı eşit yükseklikte olacak tarzda dairesel biralana yayılmaktadır.

• Daire şeklindeki alan küreğin kenarı ile 4 eşitparçaya bölünerek çeyrek parçaların karşılıklı ikisiyeni numuneyi oluşturmak üzere bir araya getirilir.

• Şayet bu yeni numunenin miktarı, istenen numune

miktarından fazla ise çeyrekleme yöntemi bu ikinumuneye de uygulanır. • Bu işlem yeterli miktarda numune elde edilene

kadar devem eder.



• Çeyrekleme yöntemiyle numune küçültme

Bölgeç Aygıtını Kullanarak



Bölgeç Aygıtını Kullanarak Numune Küçültme Yöntemi :

• Bu yöntemde bölgeç ( numune ayırıcı ) gibi biraygıt kullanarak agrega numunesi eşit ikiparçaya bölünmektedir.

• Bölgeçin yanındaki kaplarda biriken ikiyebölünmüş agrega yığınından birisi, küçültülmüşnumune olarak kullanılmaktadır.Şayet bu

numune yeterince küçük değil ise, işlem tekraredilmektedir.



• Bölgeç aygıtı kullanarak numune küçültme

AGREGANIN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ



AGREGANIN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ • Agreganın Granulometri Bileşimi

• Elek Analizi deneyi• Maksimum agrega tane boyutu• İncelik modülü • Agreganın porozitesi (Boşluk oranı )

• Agrega-su ilişkisi • Agreganın rutubeti • Agreganın özgül ağırlığı

• Agreganın kompasitesi (Sıklık oranı) • Agrega tanelerinin şekil ve biçimleri • Agreganın dona karşı dayanıklılığı

Agregaların Granülometri Bileşimi



Agregaların Granülometri Bileşimive Tanımlanması:

• Bir agregada belirli boyutlardaki tanelerindağılımını gösteren eğriye “granülometrieğrisi” denir.

• Bu eğrinin belirlenmesi için elek analizideneyi yapılır.

• Beton üretiminde kullanılacak karışımagregasının grenülometresi (Tane dağılımı)

TS 706‟da verilen “ideal granülometri eğrisi” ile uyuşmalı veya “ideal bölge” içindekalmalıdır.

Elek Analizi Deneyinde Kullanılan



Elek Analizi Deneyinde KullanılanElek Boyutları :

• Elek analizinde kullanılacak elekler, belirliboyutlarda, dairesel delikli veya kare gözleribulunan metal gereçlerdir.

• Dairesel delikli elekler metal levha üzerindebelli “d” çaplarında delikler açılmak suretiyleyapılır.

• Kare gözlü elekler ise tellerin “a” boyutlarında örülmesi sonucu oluşturulur.



• Eleklerin dizilişi belirli bir geometrik diziyitemsil eder.

• Özellikle beton davranışında önemli etkileriolan küçük boyutlardaki tanelerin oranını dahaiyi inceleyebilmek amacıyla, küçük delik boyutlu eleklerin sayısı daha fazla tutulur.

• Dairesel delikli eleklerin daha gerçekçisonuçlar verdiği söylense de yapım kolaylığınedeniyle kare gözlü eleklerin kullanımıyaygınlaşmaktadır.

• Kare ve dairesel delikli elekler arasındailişkinin: 1,25 * a d olduğu kabul edilebilir.

TS 707 „ de verilen Elek Serileri (Boyutları)



TS 707 de verilen Elek Serileri (Boyutları)

Kare Delikli Dairesel Delikli

Elek Açıklıkları (mm) Elek Açıklıkları (mm)

125 7090 30

63 15

31,5 7

16 38 1

4 0,2

2 -

1 -

0,5 -

0,25 -



Elek üst ve alt

boyutları

Malzeme

Adı 70 mm – 31,5 mm Balast

31,5 mm 4 mm İri Agrega

4 mm – 60 mikron İnce Agrega

60 mikron – 2 mikron Silt

2 mikron ve altı Kil

İnce ve İri Agrega Boyutları



İnce ve İri Agrega Boyutları

İnce Agregalar İri Agregalar

0,25 mm 16 mm

0,5 mm 31,5 mm

1 mm 63 mm

2 mm 90 mm

4 mm 125 mm8 mm

Elek Analizi Deneyinin Yapılışı :



Elek Analizi Deneyinin Yapılışı :

Numune alınması : • Elek analizinde kullanılacak agrega mutlakakuru durumda olmalıdır.

• Bu yüzden işleme tabi tutulacak agrega

numunesi önceden etüvde 110 5 oCsıcaklığa kadar ısıtılıp kurutulmalıdır.

• Ayrıca agrega yığınından numune alma işlemiiçin çeyrekleme veya bölgeç yönteminikullanarak yapılır.



Granülometri deneyi için Gerekli MalzemeMiktarları (TS 707)

En Büyük Tane Boyutu Minumum MalzemeMiktarı

4 ve 8 mm 2 kg

16 mm 4 kg

31,5 mm 5 kg

63 mm 10 kg

Eleme İşlemi :



Eleme İşlemi :

• Eleme işlemini yapabilmek için standardelekler, büyüklüklerine göre sıraya konur.

• En büyük açıklıklı elek en üstte, küçüğü dahaaltta ve en küçüğü en altta olacak şekildedizilmektedir.

• En küçük elek altına ise delikleri olmayantoplama kabı yerleştirilir.

• Gerekli koşulları yerine getiren numune,boyutu en büyük olan elek üstüne konur ve

elemeye başlanır.

• El i l i ll l ğ gibi l k



• Eleme işlemi elle yapılacağı gibi, elek sarsmamakinesinden yararlanılarak da yapılabilir.

• Eleme işlemine bir dakikada elek üstündekimalzeme miktarının %1‟den azı geçemeyinceyekadar elemeye devam edilir.

• Genellikle eleme işlemine 10-15 dakika içindeson verilir.

Tartma İşlemi :• Eleme işlemi sonunda her elek üzerinde kalan

ve en küçük elek‟ten geçen ve toplama kabındabiriken malzeme miktarları 0,1 gr duyarlıklı birterazide ölçülür.

Granülometri Eğrileri ve Özellikleri



Granülometri Eğrileri ve Özellikleri• Bir agreganın granülometri bileşimini en iyi

şekilde granülometri eğrileri yardımıyla ifadeedilir.Elek analizi deneyi sonuçlarından itibarengranülometri eğrisinin ne şekilde çizildiğini birörnek üzerinde açıklayalım:

• Örnek: 20 kg numune üzerinde yapılan elek analizi deneyi sonucunda eleklerin üzerindekalan numune miktarı aşağıda tablo halinde

verilmiştir.Verilenler ışığı altında granülometrieğrisinin çiziniz.

Elek Boyutu Elek Üzerinde Elekten Geçen Elekten Geçen



(mm) Kalan Numune

Mik. (gr)

Numune

Mik. (gr)

Numune

Yüzdesi (%)

63 - 20,00 10031,5 5,20 14,80 74

16 2,22 12,85 62,9

8 4,58 8,00 40

4 1,78 6,22 31,12 2,02 4,20 21

1 1,20 3,00 15

0,5 1,40 1,60 8

0,25 1,02 0,58 2,9Top.Kabı 0,58 - -

Toplam 20



• Granülometre Eğrisi

• Elek analizi sonuçlarını daha iyi incelemek için



• Elek analizi sonuçlarını daha iyi incelemek içinelekten geçen agrega yüzdelerini yarı logaritmik ölçekli bir grafik üzerine aktarılır.

• Bu grafikte, dikey eksen elekten geçen agregayüzdelerini, yatay eksen ise küçükten büyüğedoğru mm olarak elek boyutlarını gösterir.

• Dikey eksen için normal ölçek kullanılır, yatayeksende yer alan 0,25 mm, 0,5 mm, 1 mmdeğerlerin birbirine çok yakın büyüklükler olmasıgrafik üzerindeki değerlerin iyice görünmesine

engel olacağından, grafiğin yatay eksenindelogaritmik ölçek kullanılır.

• El k li i d k ll l l kl i bü üklükl i



• Elek analizinde kullanılan eleklerin büyüklükleri,küçükten büyüğe doğru birbirinin iki misli

arttığından, logaritmik ölçek kullanıldığında,yatay eksende bu elekler arasındaki mesafenineşit olduğu görülmektedir.

• Elekten Geçen Numune Yüzdesi :

)(min

)(min%

gmiktar ı zetutulantabi Elemeye

gmiktar ı zegeçen ElektenP

Granülometri Eğrisinin Özellikleri:



Granülometri Eğrisinin Özellikleri:

• Bu eğri artan bir eğridir.Ancak sınır durumlardayatay doğru parçaları olabilir. • Eğrinin %100 çizgisine yakın olması karışımın

ince olduğunu gösterir.

• Granülometri eğrisinde yatay bir çizgi varsa buyatay çizgiye karşılık gelen elekler arasında• kalan malzeme yoktur.Bu tür granülometri

eğrisine kesikli granülometri eğrisi denir.



• Birbirini izleyen iki elek no‟suna karşılık gelenyüzdelerin farkı agrega yığınında o iki elek

arasında kalan malzeme yüzdesini verir.

• Örneğik : 31,5 mm ve 16,0 mm göz açıklıklı

eleklerden geçen miktarların sırasıyla %74 ve%62,9 olduğuna göre, bu agreganumunesinde 31,5 mm‟ den küçük ve 16 mm‟ den büyük tanelerin miktarının, toplam

numune miktarı içerisinde :%74%62,9=%11,1 olduğunu söyleyebiliriz.

Agreag Granülometrileri İçin Türk



Standardları Tarafından Belirtilen

Sınır Değerler : • Beton üretiminde kullanılacak agregalarınkarışım garnülometresinin “ideal granülometrieğrisi ile uyuşmalı veya ideal bölge olarak

adlandırılan bölgeler içinde kalmalısı gerekir. • Bu amaçla TS 706 en büyük agrega boyutuna

bağlı olarak 4 ayrı referans granulometri eğrisi

tanımlamıştır.

• Betonun kullanılacağı yapı çeşidi beton



• Betonun kullanılacağı yapı çeşidi, betonüretiminde kullanılan en büyük taneboyutunun belirlenmesinde önemli rol oynar.

• Yapı cinsine göre beton üretimindekullanılabilecek en büyük tane boyutu :

Yapı Çeşidi En Büyük Tane

Boyutu (mm)Betonarme Yapı 16 – 31,5

Yol ve Hava meydanları 31,5 - 90

Barajlar 90 – 250



• Maksimum tane boyutu 8 mm olan agreganumunelerinin TS‟na göre granülometre sınır

eğrisi



• Maksimum tane boyutu 16 mm olan agreganumunelerinin TS‟na göre granülometre sınır

eğrisi



• Maksimum tane boyutu 31.5 mm olan agrega

numunelerinin TS‟na göre granülometre sınıreğrisi



• Maksimum tane boyutu 63 mm olan agreganumunelerinin TS‟na göre granülometre sınıreğrisi

• Şekillerin her birinde A,B,C olarak gösterilmiş üç



Ş , , g ş çgranülometri eğrisi bulunmaktadır.

• Bu eğriler üzerindeki rakamlar, her elektengeçen agrega yüzdesini göstermektedir.

• Elek analizinde yapılan numunenin tane dağılımoranları A ile B eğrileri arasında yer aldığı

taktirde, agrega granülometrisi “çok iyi”. • B ile C eğrileri arasında kaldığı taktirde ise, “kullanabilir” olarak tanımlanır.

• Granülometri eğrisi A ve C eğrileri dışında kalan

agrega, beton üretiminde kullanılmamaktadır.

Maksimum Agrega Tane BoyutununBeton Özelliklerine Etkisi :



Beton Özelliklerine Etkisi : • Türk Standardlarına göre 1m3 betonu oluşturan

su, çimento, ince agrega ve hava miktarı aşağıdatablo halinde verilmiştir.(TS 800 Beton KarışımHesapları)

Malzeme Mak.Agrega Tane Boyutu (mm)

8 16 31,5 63

Su, kg/m3 190 167 160 147

Çimento, 380 334 320 294

İnce Agrega, % 74 56 47 38

Hapsolmuş Hava % 3 2 1 0,5

Beton yapımında maksimum tane boyutu



y p ybüyük olan agrega kullanıldığı takdirde:

• Beton karışımının su ihtiyacı azalmakta vedolayısıyla daha az su içeren bir betonda daha azbüzülme yer almaktadır.

• Beton karışımını çimento ihtiyacıazalmaktadır.Çimento miktarını azalması ise :

Beton üretiminde ekonomiklik sağlamakta

Betonun hidratasyon ısısını azaltmaktadır. Kütle betonlarında hacim değişikliğiazalmaktadır.

• Sabit bir işlenebilme için ve sabit çimento



• Sabit bir işlenebilme için ve sabit çimentomiktarı ile yapılacak betonun su/çimento oranını

azaltmaktadır.Böylece daha yüksek dayanımelde edilmektedir.• Betonda yapımında kullanılacak maksimum

agrega tane boyutu aşağıdaki ölçülere uygunolmalıdır: Mak. tane boyutu ≤ 1/5 * en dar kesitli

kalıp genişliği ≤ 3/4 * iki donatı arasındaki

en küçük mesafe≤ 1/3 * döşeme derinliği

İncelik Modülü :



İncelik Modülü :

• İncelik modülü, agreganın granülometri özelliğihakkında bilgi sağlayan amprik bir sayısaldeğerdir.

• Kısaca incelik modülü agregadaki tanelerin

büyüklüğnün ortalama olarak ne mertebedeolduğunu, yani agreganın inceliğini (yadakalınlığını) belirtmektedir.

• “İncelik modülü”, Standard elekler üzerinde

kalan yığışımlı malzeme yüzdelerinin toplamının100‟e bölünmesi ile elde edilen sayıdır.

• İncelik modülü için kısaca şu sonuçlara varabiliriz.



İncelik modülü için kısaca şu sonuçlara varabiliriz. • TS 706‟ya göre betonda kullanılacak kumun incelik

modülü 2,3‟den az 3,1‟den çok olmamalıdır. • İri agregaların incelik modülü ise 5,5-7,5 arasındaolmalıdır.

• İri taneleri fazla olan agregaların incelik modülü

büyük,• ince tane miktarı fazla olan agregaların incelik modülü küçüktür.

• İncelik modülünden daha çok beton karışım

hesaplarında kullanılır.

Agreganın Porozitesi(Boşluk Oranı):



(Boşluk Oranı):

• Agrega tanelerinde bulunan boşlukların oranının vekuru yüzey doygun konuma gelinceye kadar emdiğisu miktarının bilinmesinde yarar vardır.

• Bu amaçla agrega taneleri üzerinde su emme deneyiyapılır.

• Agreganın su emme miktarı :

P1:Kuru yüzey doygun durumdaki agreganın ağırlığıP2 : Agreganın kuru ağırlığı

-

1

0 1

P

P P p

• Agreganın porozitesi ise :



formülü ile hesaplanır.

: Tamamen kuru agreganın özgül ağırlığı

P1 ve P0 : gr cinsinden malzeme ağırlıkları • İri agrega tanelerinin porozitesinin küçük olması bu tanelerin mukavemetinin yüksek olmasına neden olabilir.

-

1

0 1

P

P P p

• Mukavemeti yüksek agrega kullanılarak üretilen



y g gbetonun mukavemeti de yüksek olur.Bu nedenlebeton üretiminde kullanılacak agregalardaporozitenin belirli bir değerden büyük olmasıistenir.( % 5 - % 10 )

• Beton yapımında kullanılan bazı agregaların suemme kapasitelerine dair yaklaşık değerler:

Malzeme Su Emme Kapasitesi %

Kum 0 – 2

Çakıl ; Kalker 0,5 – 1,5

Bazalt ; Granit 0 – 0,5

Kumtaşı 2 - 7

Agrega – Su bağıntısı :



• Agrega tanelerinde boşluk bulunması, bunlarıniçerisinde suyun 4 şekilde bulunmasına nedenolur.

• Tamamen Kuru Taneler : Agrega taneleriarasındaki boşlukta hiç su yoktur.Bir agrega

tanesinin “tamamen kuru” durumagetirilebilmesi için o numunenin etüvde 100-110oC sıcaklıkta değişmez ağırlığa gelinceye kadartutulması gerekmektedir.Numunenin fırında 24

saat bırakılması ile elde edilebilir.

• Kuru yüzeyli taneler : Bu durumda agrega



tanelerinin yüzeyi kuru ancak tanelerin

içindeki boşlukların bir kısmı su ile doludur.Butanelere “hava kurusu”‟da denilir.

• Kuru Yüzeyli Doygun taneler : Budurumda agrega yüzeyleri kuru, iç boşlukları

tamamen su ile doludur. • Islak Taneler : Bu durumda tanelerin tüm

boşlukları ve yüzeyi su ile kaplıdır.

• Beton üretiminde kullanılacak agrega kuruyüzey doygun durumda olmalıdır



yüzey doygun durumda olmalıdır. • Eğer taneler a ve b durumunda ise kullanılan

suyun bir kısmı taneler tarafından emilecek ve betonda gereğinden az miktarda sukalacaktır.Bu sakıncalı durumu ortadankaldırmak için, önemli olan işlerde agreganınemebileceği su miktarını hesaplayıp,agregaların kuru yüzey doygun durumagetirilinceye kadar ıslatılması gerekir.

•Malzeme ıslak ise, beton karışım suyu dabetona eklenince gereğinden fazla sukullanılmış olacaktır..

• Gereğinden az veya fazla su kullanılmış betonlardayapılan deney sonuçları aşağıda çizelge olarak



yapılan deney sonuçları aşağıda çizelge olarak verilmiştir.

Suyun En UygunDeğerden Sapması

Dayanımdaki azalma

% 20 eksik % 60% 10 eksik %100

% 20 fazla % 30

% 30 fazla % 50% 100 fazla % 80

• Kuru yüzey doygun durumu saptamak içinstandart deneyler vardır.



y• Bağıl nemi % 50‟nin üzerindeki kapalı bir ortamda

saklanana agregalar kuru yüzey – doygundurumda varsayılabilir • Agrega taneleri üzerinde yeteri kalınlıkta bir su

tabakası oluşturmak için önerilen teorik formüllervardır.Bunlardan en önemlisi “Bolomeyformülüdür”.

• Eskiden beton yapımında agrega taneleriniıslatmak için gereken su miktarı, tane boyutları neolursa olsun, aynı kalınlıkta bir su filmi ile kaplı

bulunduğu kabul edilerek hesaplanıyordu.

• Ancak taneler irileştikçe daha büyük kuvvetlerin etkisi altında bulunduğundan, daha



ğ ,kalın bir su filmi ile çevrelenmesi gerekir.Budüşünceden hareket ederek bazı deneysonuçları da göz önüne alarak Bolomey şubağıntıyı elde etmiştir.

e : d1 ve d2 elekleri arasında bulunan , (q) kgagrega için gerekli su miktarı

d1 ve d2 : Eleklerin delik çapları (mm)

3 21 dd

qNe

• Bolomey formülü 0,2 mm „den küçük taneleriçin uygulanamaz



için uygulanamaz.

• Bu gurup taneler için ağırlığın % 23‟ü kadar sukullanılması gerekir.

• Bolomey formülü agrega yüzeylerini ıslatmak için gerekli su miktarını vermektedir.

• Taneler içindeki boşlukları dolduracak su, bumiktarın içinde değildir.

Agreganın Rutubeti: • Ageganın rurtubeti denilince ıslak tanelerin



• Ageganın rurtubeti denilince ıslak tanelerinkuru yüzey doygun durumundaki tanelere

göre, yüzde cinsinden ağırlığındaki artışıdır. • Agreganın rutuıbeti aşağıdaki bağıntı ile

hesaplanır.

P2 : Islak tanelerin ağırlığı

P1 : P2 ağırlığındaki ıslak tanelerin, kuru yüzeydoygun hale getirildiğinde ki ağırlığı

1

12

P

PPm-

• Agreganın rutubetli olması beton üretiminde ikibakımdan göz önüne alınmalıdır.Bunlar:



ga) Betona konulacak su miktarı agregada bulunan

su miktarı kadar azaltılmalıdır. b) Rutubetin hacim kabarmasına neden olmasıdır. • Yalnız kumlarda görülen hacim kabarması,

hesaba katılmaz ise gerekli miktardan daha az

miktarda kum kullanılmış olur. • Bunun sonucu olarak boşluk miktarı fazla olanbir beton elde edilir veya daha az miktardabeton üretilmiş olur.

• Kum uygulamada kamyon hacmi üzerinden satınalınır.Eğer alınan kumda % 5 oranında rutubet



ğvarsa, kumun görünen hacmi gerçek hacminden

yaklaşık %30 fazladır.Bu durumda % 30 daha fazlapara ödemiş oluruz.

• Ayrıca beton malzemesi görünen malzeme cinsindenölçülerek kullanılıyorsa, katılan kum gereğinden az

olacak ve betonda çimento dozajı artacaktır.Diğeryandan kumdaki su nedeniyle karıştırma suyuazaltılmazsa, betonun dayanımı düşecektir.

• Agrega miktarının ağırlık cinsinden ölçülmesi rutubetetkisini ortadan kaldırdığında, kaliteli betonüretiminde otomatik basküllerin kullanılması önerilir.

Agreganın Birim Hacim Ağırlığı(Yoğunluğu) :



( ğ ğ )

• Agreganın birim ağırlığı, belirli hacimdeki birkabı dolduran agrega tanelerinin toplamağırlığının, kabın hacmine bölünmesiylebulunur.

• U : Agrega birim ağırlığı (gr/cm3 veya t/m3)• V : Agrega ile dolu kabın hacmi

• Wa :kap içerisini dolduran agregaağırlığı‟dır.

V

WU

a

• Ageregaların birim hacim ağırlıkları değişik faktörlere bağlıdır.Bunlar:

l



a. Agreganın granülometrisine

b. Kusurlu malzeme yüzdesinec. Yerleştirme şekline d. Agreganın özgül ağırlığına e. Agreganın (özellikle kumun) su içeriğine

• Birim ağırlık değerinin yüksek olması, agregataneleri arasındaki daha az boşluk olduğunubelirtmektedir.

• Ayrıca birim ağırlık bilindiği taktirde,mevcut

agreganın hacmini hesaplayabilmek mümkünolabilmektedir.

Agregaların Özgül Ağırlığı : • Agreaga tanelerinin sahip olduğu mutlak birim



• Agreaga tanelerinin sahip olduğu mutlak birimhacim ağırlığıdır.Kaplanan hacme agrega

taneleri arasındaki boşluklar dahildeğildir.Agreganın özgül ağırlığı aşağıdakiformülle hesaplanır.

P1 : Numunenin ağırlığı

P2 : Su ile dolu ölçü kabının ağırlığı P3 : Agrega ve su ağırlığı

321

1

PPPPS-

• Agregaların özgül ağırlık değeri, betonda yeralabilecek malzeme miktarının hesaplanmasında



pkullanılmaktadır.

• Betonda kullanılan çimento,su ve agregların özgülağırlıkları bilindiği taktirde, bu malzemelerin 1 m3 içerisindeki hacimleri hesaplanabilmektedir.

• Hacimler bilindiği taktirde ağırlıkları dahesaplanabilir.

• Betonda kullanılan normal ağırlıklı agregalarınözgül ağırlıkları 2,2 – 2,7 t/m3 arasında değişir.

Agregaların Kompasitesi : • Agreganın içindeki katıların gerçek hacminin

toplam hacme oranına kompasite veya sıklık



toplam hacme oranına kompasite veya sıklık oranı adı verilir.

• Kompasitenin normal beton üretiminde en fazlaolması istenir.Aksi taktirde şu sakıncalar doğar:

a. Düşük kompasiteli agrega ile üretilen betonunkompasitesi ve dayanımı düşük olur.

b. Beton boşluklu olup fazla çimentogerektireceğinden betonun maliyetini yükseltir.

c. Kompasitesi düşük agregalarda genelliklekusurlu tane yüzdesi fazladır.Bu nedenlebetonun dayanımı düşük olur.

d. Betonun dış etkilere karşı dayanıklılığı azalır.

Agrega tanelerinin şeklil ve biçimlerininbetonun özellikleri üzerine etkisi :

İ



• İri agrega tanelerinin biçimlerinin betonun

davranışında etkileri vardır. • En uygun biçimli agrega küre ve küp şeklineyaklaşandır.

• Uzun, silindir ve yassı disk şeklindeki tanelerekusurlu taneler denir.

• Kusurlu tanelerin en büyük boyutunun en küçük boyutuna oranı 3‟den büyüktür.

• Kusurlu taneler kompasiteyi düşürür, betonunişlenebilme özelliğini azaltır ve kolay kırılırlar.

• Kusurlu agrega miktarı toplam agrega miktarının%15‟ini geçmemesi, kaliteli betonlarda ise kusurlutanelerin hiç bulunmaması istenir.



ç

• Beton üretiminde kullanılan agegalar ile çimentohamuru arasında büyük bir bağ kuvvetinin veyaaderans dayanımının varlığı, betonun yüksek dayanım kazanmasına yardımcı olur.

• Agrega taneleri ile çimento hamuru arasındakiaderansı olumlu yönde etkileyen faktör, tanelerinyüzey pürüzlülüğüdür.

• Pürüzlülük büyük ise, çimento hamuru ile agregataneleri arasında geniş bir temas yüzeyi vardır.

• Agregaların yüzey pürüzlülüğünü deneysel olarak saptamak çok zordur.• Bunun yerine, söz konusu agrega ile beton dökülüp, bu



y , g g p,beton örnekleri üzerinde eğilme deneyi yapılır.

• Eğilme dayanımı fazla olan betonların üretimindekullanılan agrega tanelerinin pürüzlülük bakımındandaha iyi bir durumda olduğu sonucuna varılabilir.

• Kırmataşların keskin köşeleri nedeniyle daha az sıkışıp,

yuvarlak köşeli çakıllara kıyasla daha boşluklu birmalzemedir.

• Ancak kırmataş tanelerinin yüzeylerinin pürüzlü olmasıçimento hamuru arasında kuvvetli bir aderansın

oluşmasına neden olur. • Bu nedenle kırmataş ile üretilmiş betonların

dayanımında bir azalma değil,artış bile kaydedilebilir.

Agregaların Dona Karşı Dayanıklılığı:• Beton üretiminde kullanılan agregaların donma



• Beton üretiminde kullanılan agregaların donmaetkisine karşı dayanıklı olması istenir.

• Agregaların donma etkisine karşı dayanıklı olupolmadığı ancak deneylerle anlaşılır.

• Agregalar üzerinde yapılan deney TS-3655‟e göreagrega kıristalleşince hacmi artan Na

2

SO4

veyaMgSO4 eriyi içine bırakılarak yapılır.

• Deney örneğinde hazırlanan tuzlu eriyik agraganumunesine emdirilir , sonra fırında kurutulur.

• Kuruma süresince tuzlar kıristalleşir.Numune tekrareriye daldırılır.

• Bu işlem 5 defa tekrarlanır.

• Na2SO4 eriyiği içerisinde belirli koşullarda belirlisüre tutulan agrega tanelerinden , eleme sonucu



g g ,parçalanıp ayrılan tane yüzdeleri tüm

malzemenin:Kum için %15 , Çakıl için %18‟ iniaşmamalıdır. • MgSO4 eriyği içerisinde belirli koşullarda belirli süre

tutulan agrega tanelerinin , eleme sonucu

parçalanıp ayrılan tane yüzdeleri, tümmalzemenin:Kum için %22 , Çakıl için %27‟ iaşmamalıdır.

• Kırmataş agregaların su emme oranı % 0,5‟den azve basınç dayanımı 1500 kg/cm2 „den büyük ise sözkonusu agregaların dona dayanıklı olacağına kararverilir.

• Donma-çözülme dayanıklılığı DIN 4226‟yagöre su ile de yapılabilir



göre su ile de yapılabilir.

• Su emdirilen agrega örnekleri dondurulur.• Çözme ise suda gerçekleştirilir. • Donma havada yapılırsa 20 defa, suda

gerçekleştirilirse 10 defa yapılır.

• Su içindeki donma olayında, agregaboşluklarındaki su kaçamayacağından dahaşiddetlidir.

• Bu deney sonucuna göre parçalanan agrega

% 4 „ün altında kalmalıdır.

AGREGANIN MEKANİK ÖZELLİKLERİ

• Betonda kullanılacak agreganın kolayca



• Betonda kullanılacak agreganın kolayca

kırılmayan, çabuk aşınmayan, sağlam ve sertolması gerekir.

• Agreganın mekanik özelliklerinden , betona etkieden başlıca özellikleri:

a) Agregaların basınç dayanımı

b) Agreganın aşınma dayanıklılığı

c) Agreganın tokluluğu

d) Agreganın sertliğidir

AGREGANIN MEKANİK ÖZELLİKLERİ



• Agregaların Basınç Dayanımı:

• Agreganın Aşınma Dayanıklılığı :

• Agregaların Ufalanma Dayanımı :

• Agreganın Elastiklik Özelliği ve Poisson Oranı :

Agregaların Basınç Dayanımı: • İri agregaların basınç dayanımı, taş bloklardangereği gibi çıkarılan 50 cm3 kesit alanlı küp veya



gereği gibi çıkarılan 50 cm kesit alanlı küp veya5cm çap ve 10 cm yükseklikli silindir şeklindeki

eprüvetler üzerinde deneyler yapılarak belirlenir. • Agreganın diğer mekanik özellikleri de basınç

dayanımı ile ilişkilidir. • Örneğin porozitesi küçük olan malzemenin

genellikle basınç dayanımı fazladır. • Betonda kullanılan agreganın basınç dayanımları

ortalama 1500 –2000 kgf/cm2 arasında gerektiğisöylenebilir.

• Bazı kayaların basınç dayanımlarına ait ortalamadeğerler:Granit 2000 kgf/cm2; kalker 1600kgf/cm2; kumtaşı 1300 kgf/cm2

Agreganın Aşınma Dayanıklılığı :



• Yol ve hava alanlarında kullanılan malzemesürekli darbe ve aşınma etkilerinin altındadır.

• Malzemenin bu etkiler dayanabilmesi için

yapımında kullanılan iri agregaların aşınmaya vedarbeye karşı dayanıklı olması istenir.

• Bu amaçla agrega üzerinde “Los Angeles” aşınmadeneyi yapılır.

Los Angeles (Bilyalı Tambur) Deneyi• İçerisinde çelik bilyalar bulunan ve çelikten



yapılmış silindirik bir tamburun içerisine deney

yapılmak istenen iri agrega yerleştirilir. • Tamburun tabağı kapatıldıktan sonra, tanbur

dakikada 30 – 35 devir yapacak hızda, önce 100

kez, sonra ek olarak 400 kez (toplam 500 kez)döndürülmektedir.

• Silindirik tamburun içerisinde, sağa – sola ve çelik bilyalara çarparak bir miktar ufalanma gösterenagrega numunesi dışarı çıkartılarak TS 3964‟egöre 1,6 mm göz açıklıklı elenir

• Elekten geçen miktar tartılarak, agrega numunesininilk ağırlığının ne kadarını oluşturduğu % olarak hesaplanır.

PP



P : Deneyde kullanılan agrega miktarı PU : Elek üstünde kalan malzeme ağırlığı

• TS‟ ye göre,aşınmaya dayanıklı agregalarda, bilyalıtamburun döndürülmesi sonucu oluşan aşınmamiktarı, 100 devir için % 10‟dan, 400 devir için %50‟den fazla olmamalıdır.

• Yol agregası için 500 devirde % 30 „u geçmemesiistenir.

P

PPU

U

Agregaların Ufalanma Dayanımı :

İ l d dl d l b



• İngiliz BS 12 standardlarında yer alan bu

deneyde belirli çapta (12,7 mm – 9,5 mm)agrega örneği, % 10‟u daha ince bir elekten(2,4 mm) geçebilecek şekilde bir çelik silindirkap, içinde pres ile sıkıştırılır.

• Bu deneyde ufalanmaya yol açan basınç kuvveti,bir anlamda agreganın ufalanmaya karşıdayanımını verir.

• Standart kesit ve deney şeklinde , bu kuvvetin;

aşınmaya karşı dayanıklı betonlarda 10 tonu,normal betonlarda 5 tonu aşması istenir.

Agreganın Elastiklik Özelliği vePoisson Oranı :

• Agreganın elastiklik modülü ve Poisson oranı



• Agreganın elastiklik modülü ve Poisson oranı

değerleri, betonun deformasyon (şekil değiştirme)özelliklerini etkileyebilmektedir.

• Volkanik kaya orijinli agreganın elastiklik modülü,500000 – 1000000 kgf/cm2 arasında.Tortul kayaorjinli agregaların elastiklik modülü, 250000 – 700000 kgf/cm2 arasındadır

• Hafif agregaların elastiklik modülü 140000 – 350000

kgf/cm2

arasındadır. • Normal ağırlıklı agregalarda, poisson oranı 0,15 – 0,35 arasında değişmektedir.

AGREGALARDA BULUNANİLECEK ZARARLI MADDE VE TANELER



• Agrega tanelerinin yüzeyinde veya aralarında

çoğu zaman bazı yabancı maddeler yeralabilmektedir.Bu maddelerin miktarı yüksek olduğu taktirde, beton özellikleri olumsuzetkilenmektedir.

• Agregadaki zararlı maddeleri aşağıdaki gibigruplandırabiliriz:

a) Çürümüş bitkiler, humuslu topraklar, şeker

gibi, agrega yığınının içerisine karışmış olan “Organik maddeler”.

b) Kil, Silt, taşunu gibi agrega yığınının içerisinekarışmış veya tanelerin yüzeyine yapışık olan“ince maddeler”



ince maddeler .

b) Agrega tanelerinin bir parçasıymış gibitanelere yapışık durumda olan veya agregayığınının içerisinde agrega tanesi gibi yer alan “kil topakları ve kolayca kırılabilecek maddeler”.

b) Kömür, linyit, odun parçaları gibi ”yumuşak ve hafif maddeler”.

Agregada Organik MaddeBulunması: • Çürümüş bitki kökleri humus ve turba



• Çürümüş bitki kökleri , humus ve turba

agregaya karışmış olabilir. • Bu tür organik maddelerin çimentonun prizi vesertleşmeleri üzerinde olumsuz etkileriler.

• Agregalarda organik maddelerin fazla miktarda

bulunması beton dayanımını düşmesine vebetonun renk değiştirmesine neden olur. • Daha ince agregalarda bulunabilen organik

madde varlığı renklendirme deneyi ile anlaşılır.

• Renklendirme deneyi TS 3673 „ göre yapılır.

RENKLENDİRME DENEYİ • Deneyde 1 lt suya 30 gr NaOH konulmak



• Deneyde 1 lt suya 30 gr NaOH konulmak

suretiyle hazırlanan sodyum hidroksit eriyiği ,bir cam epürüvetin 100. taksimatına kadardoldurulan agreganın üzerine dökülür.

• Eprüvet 160. taksimatına kadar doldurulur ve

içindekiler dökülmeyecek şekilde çalkalanır. • Bu işlemden sonra 24 saat hareketettirilmeden beklenir.

• Bu süre sonunda eriyiğin aldığı renge göre

aşağıdaki sonuçlar çıkartılır :

Eriyik Organik Agreganın



Rengi Madde Kullanımı

Renksiz veyaçok hafif sarı

Hiç yok veyaçok az var

Kaliteli betonüretiminde

Safran sarısı Az miktarda var Normal işler için

Belirgin kırmızı Var Önemsiz işlerde

Belirginkahverengi

Çok var Kullanılamaz

Agregalarda Kil ve Silt’inBulunması:

l d ü i kil il



• Agregalarda tane yüzeyine yapışan kil, silt ve

taşunu gibi tanelerin fazla miktarda bulunmasıbetonda meydana getireceği zararlar: a.) Çimento hamuru ile agrega arasındakiaderansı zayıflatır,b.) Yoğurma suyunun miktarını arttırırlar, c.) Su ile ilişkileri hacim değişikliklerine yolaçarlar,

d.) Çimentonun hidratasyonunu geciktirirler.

• Bazen kil topak halinde bulunur.Kil topaklarıüzerine yapışan kum zerrecikleri bunlarıgizler.



gizler.

• Bunlar avuç içinde ezilince, avuca yapışmadurumundan ve kokusundan kil oldukları anlaşılır. • Kil topakları betonun hacimsel kararlılığını, su alıp

şişmemeleri nedeniyle bozarlar.

• Hiç mukavemetleri olmadığından beton içindeboşluk gibi davranırlar.

• Kil ve silt oranının az miktarları betonun

işlenebilirliğini ve su geçirimsizliğini arttırırlar. • Ancak olumsuz etkileri nedeniyle mümkün olduğukadar az olmaları tercih edilir.

Agregalardaki ince malzeme oranınıntespiti için yapılan deney: • Belirli miktarda malzeme alınarak kurutulur ve



• Belirli miktarda malzeme alınarak, kurutulur ve

tartılır. • Bulunan ağırlık Po olarak kaydedilir.• Kum belirli hacimdeki bir kaba konur ve

üzerini kaplayacak şekilde su dökülür.

• Kap 15 sn bu şekilde sarsılır.Sonra kumtabakasının üzerindeki su boşaltılır.

• Bu suyun içinde kolloidal taneler

bulunduğundan bulanıktır. • Kaba su konularak deney tekrarlanır.

• Bu işlem, boşaltılan su berrak oluncaya kadar devamedilir.

• Bu durum elde edilince kaptaki kum 110 oC „de



p

kurutulup, tartılır.Bulunan ağırlığa P1 dersek, kil ve siltoranı:

• Kum içinde bulunabilecek kil ve silt miktarı,malzemeyiözel şekilde su altında 0,074 mm, boyutlu kare gözlüelekten eleyerek de saptanabilir.

• TS 706 bu elekten geçen tane miktarının tane sınıfı0 – 4 mm için en fazla % 4, tane sınıfı 4 – 32 mm içinise % 0,5 olabileceğini ifade eder

0

10

P

PP -

Agregalarda Sağlam OlmayanElemanların Bulunması: • Kömür ve linyit taneleri fosil ve deniz



• Kömür ve linyit taneleri, fosil ve deniz

hayvanları kabukları, değişik yumuşak tanelergibi hafif maddeler agrega içine karışmışolabilir.

• Bu gibi tanelerin dayanımı çok düşüktür,

• Hacimleri su oranı ile büyük değişiklik gösterirve donma çözülme olayında çok kolayparçalanırlar.

• Bu nedenle bunların beton üretimindekullanılması sakıncalıdır.

• Agragalar da sağlam olmayan elamanların varlığınıtespit etmek için TS 3528 „e göre yapılan deneylesaptanır.



• Bu deneyde agrega örneği yoğunluğu 2.gr/cm3 olan çözeltide çökertmek suretiyle yapılır.

• Sağlam olmayan elemanların yoğunluğu 2‟ninaltında olduğundan bu elemanlar eriyiğin üzerinde

yüzerler.• Bunların miktarı kurutulduktan sonra tartılarak saptanır.

• Bu deney sonucuna göre agregalar da sağlam

olmayan tanelerin miktarı tabloda verilen değerleriaşmamalıdır.

• Yoğunluğu 2 civarında olan eriyik, asetilentetrabromit, bromofrom, karbon-tetraklorür ileelde edilebilir.



Yumuşak elemancinsi

Agregada izin verilebilecek yumuşak madde yüzdesi

Kumlarda İri Agregalarda

Kil Topakları 1,0 0,25Kömür ve linyit 1,0 1,0

Yumuşak taneler - 5,0

Yeni ayrışmışçakmak taşı - 2

Agregalarda SülfatlarınBulunması: Sülf l i i d b l b dd i



• Sülfatların agrega içinde bulunması bu maddeninçimento ile birlikte sülfo-alüminat adı verilengenişleyen bir tuzun oluşmasına neden olmasıbakımından zararlıdır.

• Zamanla büyüyen kristaller şeklinde gelişen buolay sonucu beton parçalanır.

• Bu nedenle sülfat (SO3) miktarının ağırlıkça

%1‟den fazla olmamasına dikkat edilmelidir.

Agrega – Alkali Reaksiyonuoluşturan maddeler: • Bazı çimentolarda fazla miktarda Na2O , K2O



Bazı çimentolarda fazla miktarda Na2O , K 2O

gibi alkali oksitler bulunur.• Alkali oksitler , aktif silis içeren agregalarlareaksiyona girip, zamanla büyüyen bir silikat

jeli oluştururlar.

• Sodyum, potasyum ve kalsiyum silikat içerenbu jel, betonun hacim sabitliğini bozar ve ağşeklinde çatlaklar oluşur.

• Ülkemiz çimentolarında Niğde –Nevşehir

yöresi dışında fazla miktarda alkali oksitbulunmamaktadır.

• Olayın meydana gelebilmesi için iki şartın birarada olması gerekir.

Çi t i i d ki lk li k it d ğ i (N O K O)



• Çimento içindeki alkali oksit değeri (Na2O+K

2O)

% 0,6‟dan büyük olduğu taktirde tehlike vardemektir.

• Agrega içinde aktif silis bulunmalıdır.

• İçerisinde aktif silis buluna agregalar : Opal ,riyolit, tridimit ve riyolit tüfleri, dazit ve dazittüfleri, andezit ve andezit tüfleri ve fillatlar.

• Agregaların reaktif olup olmadığını bulmak üzere ,en çok kullanılan “harç çubuklarının” denendiğiyöntemdir.

• Bu yönteme göre agrega kum boyutunda



• Bu yönteme göre, agrega kum boyutundaöğütüldükten sonra çimento ve suyla karıştırılarak elde edilen harçtan 25x25x286 mm boyutlunumuneler üretilmektedir.

• Harç numunesinin boyu zaman içerisinde ölçülerek

genleşme olup olmadığı araştırılmaktadır. • Harç numunenin boyu 3 ay sonra % 0,05‟den veya6 ay sonra % 0,10‟dan fazla olduğu takdirde,agreganın reaktif olduğu ve betonda kullanılması

zararlı olacağı kanaatine ulaşılmaktadır.

Çeliğe Zarar Veren Maddeler :



• Donatılı betonlarda kullanılan agregalarda,donatının korozyona karşı korunmasınıtehlikeye sokan, örneğin nitratlar, helojenürler

( florürler hariç ) gibi tuzlar zararlı miktardabulunmamalıdır.

• Öngerilmeli beton için kullanılacak agregalarda, suda çözünen klorürler, klor

olarak hesaplandığında ağırlıkça % 0,2‟ denfazla bulunmamalıdır.

BETON AGREGASI

Documents

Transcript of BETON AGREGASI