ADRES

Nijverheidstraat 30 7511 JM Enschede POSTADRES

Postbus 1400 7500 BK Enschede TELEFOON

053 487 68 88 FAX

053 487 69 97 DIGITAAL

info@ggdtwente.nl

Aan de leden van de bestuurscommissie Publieke Gezondheid

UW KENMERK ONS KENMERK DIR/GGD DATUM 12 januari 2017

BEHANDELD DOOR S. IJland E-MAIL s.ijland@ggdtwente.nl DOORKIESNR. 6918

ONDERWERP BC Publieke Gezondheid 25 januari 2017

Geachte leden, Namens de voorzitter nodig ik u uit voor de bestuurscommissie Publieke Gezondheid tijdens de Twentedag op woensdag 25 januari a.s. 13.00 – 14.30 uur, kamer 501, Twentehuis te Enschede. De vergaderset van de BC Publieke Gezondheid treft u aan op Extranet. De ambtenaren kunnen zoals gebruikelijk via Extranet beschikken over alle openbare stukken van de BC. Van 13.00 – 13.30 uur zal een gezamenlijk informatiemoment inzake Vitaal Twente plaatsvinden t.b.v. de bestuurders PG en OZJT. De bestuurders OZJT sluiten hiervoor aan. Voor nadere informatie verwijs ik naar de agenda. Berichten van verhindering graag uiterlijk 23 januari doorgeven aan het directiesecretariaat van de GGD Twente: 053 – 487 68 00 of per e-mail: directiesecretariaat@ggdtwente.nl Hoogachtend,

Samantha Dinsbach, secretaris bestuurscommissie Publieke Gezondheid

Agenda bestuurscommissie Publieke Gezondheid

NR. ONDERWERP VOORSTEL/ADVIES

1. Opening en vaststelling agenda

2. Bestuurlijk informatiemoment Vitaal Twente van 13.00 – 13.30 uur Presentatie door Prof. Dr. Miriam Vollenbroek, wetenschapscoördinator ZGT Academie (memo bijgevoegd)

Ter informatie. De bestuurders OZJT sluiten voor dit onderdeel aan in de BC PG.

3. Mededelingen en ingekomen stukken: a. Memo ‘Desintegratiekosten bij afname/stoppen maatwerk’

Ter kennisname.

4. Verslagen: a. BC PG 15.12.2016 b. Actielijst verslag BC PG 15.12.2016 c. AO PG 11.1.2017

a. Ter vaststelling b. Ter vaststelling c. Ter kennisname

5. BC-voorstel ‘Ontwikkelingen Twente in Balans’ 1. De activiteiten van Twente in Balans voor te zetten. 2. De ontwikkelingen die Twente in Balans doormaakt van overgewicht naar

gezonde leefstijl te versterken. 3. Het relatienetwerk met maatschappelijke partners te koesteren en verder uit te

bouwen. 4. Het label Twente in Balans geleidelijk af te bouwen in de periode 1 februari 2017

– 1 juli 2017. 5. De activiteiten van Twente in Balans in de periode 1 februari 2017 – 1 juli 2017

DATUM Woensdag 25 januari 2017 PLAATS Twentehuis, kamer 501 TIJDSTIP 13.00 – 14.30 uur

VOORZITTER J.H. Coes (voorzitter) SECRETARIS S. Dinsbach (directeur PG)

AANWEZIG

AFWEZIG

PAGINA 2/2

NR. ONDERWERP VOORSTEL/ADVIES

adequaat onder te brengen onder het label GGD Twente. 6. Het bestuurlijk ambassadeurschap Twente in Balans per 1 februari 2017 op te

heffen onder gelijktijdige instelling van een portefeuillehouderschap ‘gezonde leefstijl’.

6. BC-voorstel ‘Inzet GGD t.b.v. statushouders’ 1. Vaststellen rol en taak GGD Twente in 2017 voor vergunninghouders. 2. De hiervoor noodzakelijke extra inzet financieren op basis van verwachte

instroom nieuw vergunninghouders 2017. 3. De financiering bij voorkeur te baseren op gemiddelde kosten per

vergunninghouder (€ 423,--) op basis van verrekening realisatie tussen Rijk en gemeente.

7. Presentatie ‘Koersdocument JGZ Plan van Aanpak’ door Ron Poot en Chantal IJland

Ter informatie

8. Landelijke ontwikkelingen: a. Ministerie van VWS: b. VNG: - BAC Publieke Gezondheid - Commissie Gezondheid & Welzijn

Ter informatie

Rondvraag en sluiting

Memo voor BC PG en BC OZJT / BO Samen14

Datum vergadering Twentedag 25 januari 2016

Portefeuillehouder(s) Wethouder J. Coes Wethouder G.J. Binnenmars

Onderwerp

Vitaal Twente

Ter kennisname

Tijdens de Bestuurscommissie PG en in de Bestuurscommissie OZJT / Bestuurlijk overleg Samen14 is door de portefeuillehouders de belofte gedaan u nader te informeren over Vitaal Twente. Aangeboden is meer informatie te verstrekken over dit onderwerp. Deze memo is ter kennisname beoogt om aan de hand van een aantal vragen (en antwoorden daarop) in een gezamenlijke bijeenkomst BC PG en BO Samen14 u nader te informeren over: a) Wat is en beoogt Vitaal Twente? b) Wat is en beoogt de coalitie Vitaal Twente? en c) met u als bestuurders van gedachten te wisselen over welke rol u ziet weggelegd voor gemeenten in deze coalitie. Vitaal Twente heeft als missie van Twente de vitaalste regio van Nederland te maken. Vitaal Twente wil hieraan bijdragen door met een krachtige coalitie, waarin ook gemeenten participeren, samen te werken in een lerende omgeving aan ontwikkelingen, innovaties, implementaties van toepassingen ter bevordering van vitaliteit. Daarbij is er speciale aandacht vanuit de technologische hoek. Juist door de brede samenstelling van de coalitie en daarmee diverse invalshoeken is er potentie om voor diverse vraagstukken en voor diverse doelgroepen en sectoren een duurzame ontwikkeling te bewerkstelligen gebruikmakend van de kennis en het ondernemerschap dat in Twente voor handen is.

Toelichting

Aanleiding en Inleiding

Wat is en beoogt Vitaal Twente? Wie wil er nu niet vitaal zijn. Helaas is dat voor mensen in Twente niet zo vanzelfsprekend. In een rapport van de GGD komt naar voren dat de vitaliteit van de inwoners in Twente in vergelijking met de rest van Nederland te wensen overlaat. Zo blijkt dat de gemiddelde levensverwachting in deze regio lager is en dat Twentenaren vaker sterven aan hart- en vaatziekten, kanker en psychische stoornissen, COPD en Diabetes mellitus dan andere Nederlanders. Net als in de rest van Nederland vergrijst Twente. In 2040 is meer dan 25% van de inwoners van Overijssel 65 jaar of ouder zijn. De ambitie van Vitaal Twente van Twente de vitaalste regio van Nederland te maken.. Vitaal Twente richt zich hierbij op grond van een behoefteanalyse onder cliënten/klanten op realisatie en duurzame implementatie van technologische innovaties Deze ambitie sluit aan bij onze strategische en politieke agenda’s; Zo is Twente door de Europese Commissie gewaardeerd tot een 3 sterren referentie regio op het gebied van “Active and Healthy Aging” en ontplooien veel organisaties en instanties initiatieven op dit gebied. Van goede samenwerking is niet echt sprake. Helaas lopen deze initiatieven en innovaties veelal naast elkaar, weten we onvoldoende van elkaars ideeën of initiatieven waardoor het wiel twee keer wordt uitgevonden of we elkaar zelfs in de wielen rijden en komen we vaak niet verder met initiatieven na een projectfase. Dit is jammer; het kost tijd, geld en energie en vertraagt vooruitgang. In gezamenlijkheid, zo is het idee van Vitaal Twente, zijn we beter in staat te komen tot een effectieve aanpak voor ondersteuning van vitaliteit voor burgers in Twente. Versnippering, zoals we die op dit moment hebben, maakt bovendien dat we in Twente onvoldoende kunnen acteren op de meer grote landelijke en Europese strategische agenda’s.

Wat is en beoogt de coalitie Vitaal Twente? De coalitie en haar partners Vitaal Twente is een samenwerkingsnetwerk: de coalitie Vitaal Twente. Dit is een netwerkorganisatie die samenwerkt om een duurzame implementatie van technologische innovaties in Twente te realiseren. Vitaal Twente richt zich op duurzame implementatie van technologische innovaties t.b.v. Gemaksdiensten, Welzijnsdiensten, Diensten voor veiligheid en bewaking en diensten voor behandeling en verzorging. Partners voorzien (en grotendeels gecommitteerd) in deze coalitie zijn: Onderwijs/kennisinstellingen, Zorginstellingen, Overheid (gemeenten), GGD, Menzis en bedrijven. Wat wil de coalitie gaan doen? 1) Projecten bundelden

Er zijn in de regio diverse projecten en initiatieven met in meer of mindere mate dezelfde focus en ambitie. Met de ambitie ‘Denk groot, begin klein’ is het de doelstelling van vitaal Twente om diverse lopende initiatieven te bundelen tot efficiënte samenwerking. Een voorbeeld hiervan is samenwerking met Twente Safety, Lang zult u wonen enz. Vitaal Twente zou willen fungeren als de koepel waaronder diverse projecten vallen met allen hun eigen doel en focus..

2) Een leer/werkomgeving creëren (living lab 2 – zie onder). Een ander doel van de coalitie Vitaal Twente is een leer/werk omgeving te creëren waar stakeholders

ideeën kunnen uitwisselen en elkaar kunnen vinden om stappen voorwaarts te maken door verschillende living labs te bundelen. De bedoeling is condities te scheppen om te experimenteren met verschillende benaderingswijzen en een onderling lerende attitude te bevorderen (aan de hand van een living lab infrastructuur, zie onder). Een voorbeeld hiervan vormt de Twentse Zorgacademie (TZA), maar ook het beantwoorden van relevante vraagstukken vanuit de stakeholders.

3) Onderzoek en innovatie In gezamenlijkheid succesvolle initiatieven opschalen, nieuwe projecten opstarten en onderzoek doen

naar risico factoren en succesvolle strategieën voor vitaliteit en vitaliteitsbevordering. Hierbij is de insteek om deze initiatieven te ontwikkelen van de doelgroep tussen 0 en 110. Lokale initiatieven kunnen in de coalitie worden samengebracht waar bij de mogelijkheid is tot opschaling en concrete

Activerende dienstverlening

Participerende burger

Zelfstandige burger

Gezonde burger

Vitaal Twente wil zich hierbij richten op de verschillende rollen die de burgers in Twente vervullen en alle stakeholders die daarbij een (pro)actieve ondersteunende rol kunnen vervullen zoals weergegeven in de figuur links

terugvertaling. Het gedachtegoed is brengen en halen binnen deze coalitie en concrete proef op de som binnen pilots en projecten.

4) Naar een duurzame implementatie. Vitaal Twente streeft naar een duurzame implementatie van succesvolle ICT-toepassingen om vitaliteit van de Twentse burger te ondersteunen en te bevorderen. Hiertoe richt ze zich op de ontwikkeling van een frame work, methodieken en tools voor impact evaluatie en business model/case ontwikkeling 5) Strategische positionering De coalitie Vitaal Twente wil zich als regionale organisatienetwerk positioneren en wel zodanig dat zij: - landelijk/VWS: als coalitie deel kan nemen aan de bijeenkomsten van innovatie regio’s van deze regio’s en vanuit die positie meewerkt aan de werkagenda eHealth; - Europa/Brussel: als coalitie in het kader van de referentie site binnen EIP-AHA. De doelstelling van de coalitie Vitaal Twente is meer te zijn dan een “vergader/praat club”. Zij streeft naar de initiatie en uitvoering van concrete innovatieve initiatieven binnen de gemeenten. Voorbeeld van een aantal concrete initiatieven zijn:

- Burgers worden op dit moment via verschillende instanties benaderd met checks/vragenlijsten over gezondheid zonder dat ze zelf goed onderscheid kunnen maken. Een van de initiatieven zal zich richten op het afstemmen van deze vragenlijsten maar ook het matchen van de verschillende databases zodat meer en betere informatie over gezondheid beschikbaar komt. Als onderdeel hiervan zal bijv. veroudering in Twente onderzocht worden

- Het ontwikkelen van concrete lesmodules voor ROC studenten rondom het gebruik van innovatieve technologieën. Dit wordt vorm gegeven binnen de Twentse Zorgacademie. Het ROC is een van de partners in de coalitie.

- Het aanvragen van subsidies bij overheid (preventie coalitie, sociaal beleid provincie) voor het versterken van de regio

- Een aantal matchmakings bijeenkomsten waarin successen maar ook doublures met elkaar gedeeld worden om zo sneller en efficiënter samen stappen voorwaarts te maken Lang gezond

- Een concreet aanbod voor langgezond.nl aan de 14 gemeenten. Langgezond.nl is een online dienst voor het screenen en voorkomen van kwetsbaarheid bij ouderen in de leeftijd van 65 tot 75 jaar (aangeboden door gemeenten i.s.m. huisartsen) bestaande uit een zelfscreening op gezondheid en tot ondersteunende (op maat) programma’s om vitaliteit op peil te houden c.q. te trainen. Langgezond.nl is een regionaal initiatief gestart in 4 gemeenten: Tubbergen, Twenterand, Enschede en Hengelo met inmiddels 40 participerende huisartsen.

- Veilig Wonen Dit project is vanuit de Veiligheidsregio opgezet en richt zich op het veilig wonen van minder zelfredzamen. Het belang om in verbinding met zorg en veiligheid te zorgen voor een veilige woonomgeving wordt nagestreefd door te richten op onderzoek en voorlichting over o.a. wonen en brandveiligheid, checklistgebruik door inwoners. De verbinding met zorg wordt hierbij gezocht (Wmo)

- Lid van het bestuur is GGD Twente. GGD Twente heeft het project Twente Gezond is geïnitieerd.

Relatie met Twente Gezond Vanuit de Bestuursagenda Publieke Gezondheid 2016-2019 heeft GGD Twente de opdracht om het concept “Positieve gezondheid” binnen Twente verder te brengen. Positieve gezondheid is een brede opvatting over gezondheid en raakt daar mee heel veel partijen. Partijen die elk vanuit hun eigen werkzaamheden een bijdrage leveren aan een onderdeel van de gezondheid van de Twentse burgers. Maar zeker ook partijen die buiten het traditionele zorgveld vallen. GGD Twente is actief op zoek gegaan naar deze partijen. Dit hebben we Twente Gezond genoemd. Twente gezond is geïnspireerd op de werkwijze van het Nationaal Programma Preventie ‘Alles is gezondheid ….’ Twente Gezond is een platform van publieke en private organisaties in Twente: bedrijven, onderwijsinstellingen, instellingen op het gebied van gezondheid, welzijn, participatie, zingeving, sport, etc. Organisaties die direct of indirect werken aan gezondheid in Twente. Door goede initiatieven en praktijkvoorbeelden te delen, inspireren en versterken de Twente Gezond partner elkaar. Dit gebeurt door (regionale/lokale) symposia en netwerkbijeenkomsten, maar ook met de inzet van bijvoorbeeld een website (http://www.twente-gezond.nl), blog, nieuwsbrieven en mogelijk andere instrumenten aangedragen door partners binnen Twente Gezond.

Twente Gezond biedt een podium aan (potentiële) partners om hun plan of idee te etaleren en daarbij (verrassende) samenwerkingspartners te vinden. De initiatieven kunnen op allerlei terrein liggen. Door de keuze om te werken vanuit het concept Positieve Gezondheid liggen de onderwerpen vooral op het gebied van gezondheidsbevordering, leefstijl, werkwijze van professionals. Twente gezond is geïnspireerd op de werkwijze van het Nationaal Programma Preventie ‘Alles is gezondheid ….’ Dit nationaal programma is een programma van het ministerie van VWS is nauwe samenwerking met de ministeries BZK, OCW, SoZaWe, EZ en I&M. Dit programma beoogt langjarig initiatieven te ondersteunen die gericht zijn op het verbeteren van de gezondheid van de inwoners van Nederland. Hierbij is de dominante werkwijze het bij elkaar brengen van partijen, het versterken van de samenhang waarbij geldt 1+1 =3. Een van de instrumenten is het ondersteunen van regionale netwerken. Twente Gezond is het vierde regionale Netwerk in Nederland. Alles is gezondheid.. biedt het netwerk als geheel en de partners individueel een landelijke podium met zichtbaarheid en lobby. Het biedt Twente en GGD Twente toegang tot landelijke gremia. Twente Gezond gaat ervanuit dat door het samenbrengen van partijen, de uitwisseling die daarbinnen plaats vindt er gezamenlijke initiatieven ontstaan die de gezondheid gaan versterken. Initiatieven die door bundeling van krachten ook meer kans krijgen op financiering en meer aandacht zullen krijgen van beleidsmakers en financiers. Twente Gezond is een initiatief van GGD Twente, maar wil het eigenaarschap zo snel mogelijk delen met anderen. Samenhang Vitaal Twente en Twente Gezond Beide netwerken zijn naast elkaar vanuit verschillende ontwikkelingen ontstaan. Beiden streven in beginsel het zelfde doel na: meer vitaliteit en gezondheid voor Twente. De invalshoek waarmee het doel wordt nagestreefd verschilt. Vitaal Twente handelt in eerste instantie vanuit technische innovatie. Twente gezond werkt vanuit positieve gezondheid en daarmee meer vanuit gedragsinnovaties. Dit uit zich in de onderwerpen en projecten die worden opgepakt. De netwerken verschillen van aard. Vitaal Twente ontwikkelt zich naar een stichting. Dat vergroot haar slagkracht en versterkt de duurzaamheid. Twente Gezond wenst nadrukkelijk een netwerk te blijven. Dat werkt drempel verlagend en geeft alle partners (inmiddels 32) een gelijke kans op invloed. GGD Twente vervult de verbindende schakel tussen Vitaal Twente en Twente Gezond. Ook het ROC van Twente en Universiteit Twente zijn partners van beide netwerken. het is goed denkbaar dat in projecten vanuit het ene netwerk in het andere netwerk worden doorontwikkeld, omdat dit dan de meest passende plek is. Ook is voor de verdere toekomst denkbaar dat beiden netwerken, meer dan nu het geval is, organisatorisch verbonden worden.

Beoogd resultaat

- Evidence based en gevalideerd aanbod van diensten, in elk van de gemeenten aangepast aan eigen werkwijze en voorkeuren, voor vitaliteitsverbetering in eerst instantie voor ouderen maar makkelijk uit te breiden naar andere doelgroepen

- Door dit in gezamenlijkheid aan te pakken en systematisch te monitoren ontstaat er een platform waarin de gemeenten ervaringen kunnen delen en van elkaar kunnen leren

- Verbeterd inzicht van burgers in hun eigen gezondheid en bewustwording rondom het belang van vitaliteit en het hebben van aandacht hiervoor. Kortom meer kracht voor de burger voor het nemen van eigen verantwoordelijkheid voor zijn/haar gezondheid

- Betere kwaliteit van leven van die burgers die hun vitaliteit aandacht geven en hiermee naar verwachting verminderde druk op de zorg waaronder ook Wmo en Jeugd maatwerkvoorzieningen.

- Participatie van gemeenten in de koepel. - De gegevens gebundeld vanuit diverse initiatieven zijn beschikbaar voor onderzoek. Bij opschaling

naar alle gemeenten wordt de data base omvangrijk en valide en kan goed inzicht verkregen in het proces van ouder worden, kunnen risico factoren geïdentificeerd worden, kan inzicht worden verkregen waar in de gemeenten (doelgroepen, wijken/dorpen) de vitaliteitsproblemen zich voordoen. Op basis hiervan kan de bijvoorbeeld inkoop en zorg beter afgestemd worden.

- Proactieve samenwerking tussen zorg en welzijn en ook andere stakeholders betrokken bij het vitaliteitsvraagstuk zoals onderwijs- en kennisinstellingen, zorgverzekeraars

- Samen verkennen en ontdekken van kansen mogelijkheden door ontmoeting ( niet vrijblijvend)

Overwegingen

Vitaal Twente biedt bij uitstek een platform waar ervaringen uitgewisseld kunnen worden en bundeling van krachten kan plaatsvinden en waar in gezamenlijkheid met alle andere betrokken stakeholders samengewerkt kan worden aan de ontwikkeling en implementatie van nieuwe initiatieven op het gebied van vitaliteitsondersteuning.

Overwegingen bij de besluitpunten a) Wat is en beoogt Vitaal Twente? b) Wat is en beoogt de coalitie Vitaal Twente?

Hierover wordt u voor geïnformeerd middels deze memo en presentatie en toelichting door Miriam Vollenbroek tijdens het bestuurlijk moment

c) met u als bestuurders van gedachten te wisselen over welke rol u ziet weggelegd voor gemeenten in deze coalitie.

Vitaal Twente wil graag de gemeentelijke overheid en GGD als partner in de coalitie opnemen.

Het belang om de overheid aan tafel te hebben. Dit wordt ook benadrukt door VWS in de publicatie van haar subsidieregeling voor preventie coalities in de Staatscourant waarin ze subsidies ter beschikking stelt om verzekeraar en gemeenten te stimuleren samen te werken op het gebied van preventie. Menzis, partner in de coalitie, heeft aangegeven de trekker hiervan te willen zijn .

- Hoe zou u wensen dat de overheid binnen Vitaal Twente vertegenwoordigd is als gemeenten aan tafel zitten vanuit de regionale of lokale overheidsrol?

- Hierbij in overweging nemende op welke manier het gedachtegoed en kansen binden Vitaal Twente krachtig verbonden zouden kunnen worden vanuit de regionale bestuur agenda Publieke Gezondheid en vanuit de werk- en kennisagenda OZJT / Samen 14.

Kosten, baten, dekking

Kosten voor participatie in de coalitie Vitaal Twente bestaan uit een jaarlijkse partner bijdrage. Projecten die ondergebracht/geïnitieerd worden binnen de coalities worden apart begroot.

Communicatie

- Extern: Voor Vitaal Twente is een website in ontwikkeling, deze wordt binnenkort gelanceerd: www.vitaaltwente.nl.

- Communicatie tussen de gemeenten en andere stakeholders vindt plaats via regelmatige bijeenkomsten, nieuwsbrieven, themabijeenkomsten

- Communicatie richting de burgers vindt plaats via brieven, folders, lokale kranten, sociale media - 2 februari matchmaking sessie: Dit is een vorm waarop communicatie en delen van kennis/informatie

en vraag en aanbod plaats vindt tussen de partners maar ook ideeën tot concrete plannen worden uitgewerkt en opgestart

- 13 april is er een regiobijeenkomst om andere partijen relevant voor de coalitie te interesseren zoals bedrijven (dit zal ook via IKT plaatsvinden), Huisartsen, woningbouw coöperaties, sportverenigingen, ziekenhuizen etc

- Nationaal zit Vitaal Twente als regio aan tafel binnen de landelijk Netwerk zorginnovatie geleid door Vita Valley in opdracht van VWS

- Internationaal is Vitaal Twente binnen het European Partnership on “active and health aging “ gewaardeerd met een 3 (out of 4) sterren award en is vitaal Twente als orgaan hiervoor actief

Vervolg

- Sinds september 2016 is de coalitie operationeel wat wil zeggen dat er een bestuur is benoemd bestaande uit een de huidige partners van de coalitie dat maandelijks bijeenkomt en vormgeeft aan de activiteiten. De komende periode wordt voor Vitaal Twente een ANBI stichting opgericht, een huishoudelijke regelement en partnercontracten opgesteld .Daarnaast vind de komende periode verdere afstemming tussen diverse initiatieven in Twente plaats, worden de eerste projecten zoals hierboven benoemd in de stijgers gezet en worden subsidie aangevraagd bij VWS als preventie coalitie .

Bijlagen

Geen

AAN Bestuurscommissie Publieke Gezondheid VAN Directeur GGD

DATUM 12 januari 2017 AFDELING

ONDERWERP desintegratiekosten

Memo

Op een aantal momenten is in de bestuurscommissie PG discussie gevoerd over financiële gevolgen van (individuele) gemeentelijke besluitvorming zoals beëindigen maatwerk. Is hierbij sprake van het solidariteitsprincipe zodat desintegratiekosten voor rekening komen van het collectief, of voor de direct betrokken gemeente(n)? Deze discussie speelt niet alleen binnen de GGD, maar op meerdere terreinen van gemeentelijke samenwerking. Om die reden is het vraagstuk onderdeel geworden van een bredere intergemeentelijke discussie over modernisering van de bedrijfsvoering. In februari 2014 is hierover een voorstel voorgelegd aan de regioraad van Regio Twente onder andere over ‘reserves en voorzieningen’, ‘risicomanagement’ en ‘weerstandsvermogen’. In de onderliggende stukken van dit voorstel is expliciet aangegeven dat: - “het niet wenselijk is om exploitatieresultaten uit deze (tarief, project, individuele opdrachtevers, coalition of the willing) taken ten gunste, of ten laste te brengen van het rekeningresultaat van Regio Twente (of andere organisatievorm)”. - “De reden hiervoor is dat er een vermenging ontstaat tussen via de algemene bijdrage gefinancierde taken en tarief- (of andere)taken.” - “Voor deze taken wordt geadviseerd om bestemmingsreserves, bijvoorbeeld per domein of taak in te stellen.” Vervolgens is gewerkt aan concretisering. Gelijktijdig is het ook een onderdeel geworden van de ‘dynamiek’ rond heroriëntatie op de Regio Twente. In de regioraad van 11 februari 2015 is ingestemd met het voorstel nut en noodzaak reserves. Met dien verstande dat de conclusies zoals opgenomen in het voorstel vooralsnog ter kennisneming zijn aangenomen en een nadere brede verdieping plaats zou vinden met de betrokkenheid van de 14 regiogemeenten, rekening houdend met de ontwikkelingen in de WGR setting van Regio Twente (verlengde stuurgroep Robben). Hierop is door de regioraad conform besloten, waarbij is bepaald dat er met de auditcommissie en de kerngroep financiën een verdiepingsslag wordt gemaakt. Eind mei 2015 is er een toetsingskader opgesteld door een afvaardiging van de 14 gemeenten om de reserves en voorzieningen objectief te kunnen beoordelen. Dit toetsingskader is medio juni 2015 is het toetsingskader gedeeld met de overige 12 gemeenten ten einde het toetsingskader af te stemmen en ambtelijk vast te stellen. Eind augustus 2015 is het gemaakte ‘huiswerk’ onder dankzegging in ontvangst genomen door de portefeuillehouder Bedrijfsvoering, dhr. Welten. Daarbij is het vervolgproces kort besproken, waarbij ook een rol werd voorzien voor de inhoudelijke portefeuillehouders (overleggen) en de auditcommissie.

PAGINA 2/2

Stand van zaken eind 2015 Naar aanleiding van het gelopen proces tot nu toe zijn de volgende conclusies getrokken: 1. Het gemaakte ‘huiswerk’ is op basis van het toetsingskader helder, maar vraagt om nadere en verdere interne beoordeling (meer betrokkenheid CMT – directeuren) t.a.v. gevolgen etc. en een concreet voorstel richting de regioraad uit name van het dagelijks bestuur; 2. De inhoudelijke portefeuillehouders(overleggen) moeten worden meegenomen in het proces; 3. De auditcommissie moet worden meegenomen in het proces; 4. Het toetsingskader is ingestoken op de huidige organisatie en kijkt niet (of onvoldoende) naar de ontwikkelingen rond de nieuwe gemeenschappelijke regeling en het Twentebedrijf; 5. Kijken naar de reserves (en voorzieningen) is maar een onderdeel van een geheel nieuwe financiële relatie tussen Regio Twente (en de toekomstige GR-en) die graag met gemeenten verder wordt uitgelijnd; 6. Het tijdspad, gelet op bovenstaande acties en betrekken van alle stakeholders, is richting de regioraad van november 2015 te krap. Voorstel is te koersen op het 1e halfjaar 2016, waarbij gemeenten nadrukkelijk wordt gevraagd aan te haken in een aparte projectgroep. Door de dynamiek rond de nieuwe gemeenschappelijke regelingen en de nieuwe bestuurlijke inrichting van Regio Twente is het voorstel in 2016 niet verder doorontwikkeld. Wel is in het portefeuilleberaad Middelen diverse keren gesproken over grip op gemeenschappelijke regelingen waar de 14 Twentse gemeenten deel van uitmaken en de daarbij behorende onderwerpen, zoals de hoogte van het weerstandsvermogen dat een GR mag/moet aanhouden. Ten aanzien van de specifieke vraag vanuit de bestuurscommissie PG is nadrukkelijk wel stelling genomen. Het heeft echter zoals bovenstaand proces duidt nog niet geleid tot besluitvorming. Dit vooral omdat de vraag meer en meer onderdeel is geworden van een steeds omvangrijker wordende discussie. Voorstel is om het portefeuilleberaad Middelen te verzoeken om de lopende discussie te bespoedigen. In de tussenliggende periode, overeenkomstig de huidige uitvoeringspraktijk: - Vroegtijdig in gesprek om te komen tot een passende oplossing - Als dat niet lukt hanteren van het principe dat de opdrachtgever verantwoordelijk is voor de met de ‘desintegratie’ gepaard gaande kosten.

Verslag bestuurscommissie Publieke Gezondheid

NR. ONDERWERP VOORSTEL/ADVIES BESLISSING ACTIE

DOOR

1. Opening en vaststelling agenda De voorzitter opent de vergadering. De agenda wordt ongewijzigd vastgesteld.

2. Mededelingen en ingekomen stukken:

a. Antibioticaresistentie b. Ontwikkelingen Twente in

Balans c. Memo ‘Synergie in

monitoring GGD en Kennispunt Twente’

d. Aanbesteding Digitaal Dossier JGZ

Ter kennisname. a. Antibioticaresistentie: DPG meldt: Antibioticaresistentie (ABR) neemt toe. Er is extra inspanning nodig in voortraject o.a. in de vorm van onderzoek onder de bevolking om actief preventie te voeren. Landelijk zijn 10 regio’s ingedeeld in zorgnetwerken. Twente is onderdeel van zorgnetwerk Overijssel. In dit zorgnetwerk nemen deel: LabMicTA, ziekenhuizen MST en ISALA, GGD’en IJssel-Vecht en Twente, VWS en ROAZ-regio’s. Er is een stuurgroep ingesteld voor het overkoepelend deel. Vandaaruit wordt beleid voor Overijssel bepaald. DPG GGD Twente is voorzitter van de stuurgroep. Voor het praktische deel is een regiegroep ingesteld met deskundigen waaronder een epidemioloog, infectieziekte-arts, microbioloog, ‘dipper’ (deskundige infectiepreventie). Er zijn landelijk 5 pilotregio’s benoemd (Groningen/Friesland, Brabant, Utrecht, Rotterdam en Leiden). Twente helaas niet. VWS heeft wel besloten per 1 maart € 250.000,- beschikbaar te stellen voor basisnetwerk in Overijssel. Afhankelijke van de plannen kan extra budget worden aangevraagd bij pilotregio’s. b. Ontwikkelingen Twente in Balans: Onder leiding van Jan Martin van Rees zijn in een bestuurlijke werkgroep bestaande uit Irene ten Seldam, Edith van Spiegel en GGD-

DATUM 15 december 2016 PLAATS Bestuurdersdag PG TIJD 13.00 – 14.30 uur

VOORZITTER Johan Coes SECRETARIS Samantha Dinsbach (directeur PG)

AANWEZIG Irene ten Seldam (Almelo), Martin Velten (Borne), Ilse Duursma (Dinkelland), Jurgen van Houdt (Enschede), Jan Bron (Hengelo), Edith van Spiegel (Haaksbergen), Johan Coes (Hellendoorn; voorzitter), Pieter van Zwanenburg (Hof van Twente), Jan Martin van Rees (Losser), Rob Christenhusz (Oldenzaal), Ben Beens (Rijssen-Holten), Tom Vleerbos (Tubbergen), Jan Binnenmars (Twenterand), Dianne Span (Wierden) Samantha Dinsbach (directeur PG; secretaris), Ron Poot (hoofd JGZ i.v.m punt 6) en Sylvia IJland (ondersteunend beleidsmedewerker GGD, verslag).

AFWEZIG

PAGINA 2/6

NR. ONDERWERP VOORSTEL/ADVIES BESLISSING ACTIE

DOOR

vertegenwoordiging de ontwikkelingen Twente in Balans (TiB) besproken. Focus Twente in Balans ligt op terugdringen overgewicht terwijl de aandacht verschuift naar verbetering leefstijl in de brede zin. Het label TiB dekt dus niet langer de lading. Gedachte van de werkgroep is om in de volgende BC een voorstel voor te leggen om het label TiB af te bouwen en om te zetten naar label gezonde leefstijl en hieraan een bestuurlijk kartrekker te verbinden. c. Synergie monitoring GGD en Kennispunt Twente: Het memo wordt v.k.a. De BC concludeert dat er verbanden liggen tussen monitoring door GGD en Kennispunt Twente, maar dat er geen sprake is van overlap/zaken dubbel doen. Is nu helder. d. Aanbesteding Digitaal Dossier JGZ: De DPG licht de aanbesteding DD JGZ toe aan de hand van een memo dat op Extranet bij de vergaderset wordt geplaatst. De BC neemt de informatie v.k.a.

3. Verslagen: a. BC PG 21.9.2016 b. Actielijst verslag BC PG

21.9.2016 c. Impressieverslag

Bestuurdersdag 2016 d. Thema BC PG 27 oktober

2016 e. Thema AO PG 11 oktober

2016 f. AO PG 22.11.2016

a. Ter vaststelling b. Ter vaststelling c. Ter vaststelling d. Ter vaststelling e. Ter kennisname f. Ter kennisname

a. Verslag wordt conform vastgesteld. b. Actielijst wordt vastgesteld met in achtneming van de gemaakte opmerkingen. c. Verslag wordt conform vastgesteld met dank aan Ron Poot voor zijn cartoon. d. Verslag wordt conform vastgesteld. Jurgen van Houdt vraagt om goede borging van lokale afspraken en wat de GGD gaat doen. De DPG meldt dat dit in het AO van 22 november aan de orde geweest. Voorstel wordt ambtelijk voorbereid en komt in januari op de agenda. e. Verslag wordt voor kennisgeving aangenomen. f. Verslag wordt voor kennisgeving aangenomen.

4. BC-voorstel ‘Productenraming 2017’

Productenraming 2017 van het programma Gezondheid vast te stellen.

De voorzitter legt de Productenraming 2017 ter bespreking voor. Het document geeft veel interessante informatie. Opmerkingen BC:

PAGINA 3/6

NR. ONDERWERP VOORSTEL/ADVIES BESLISSING ACTIE

DOOR

Algemeen: Als verbeterpunt wordt benoemd het vereenvoudigen van de schema’s van de Recaps in de productenramingen. Deze omvatten nu de informatie van de begrotingen en jaarrekeningen van twee voorgaande jaren en het lopende jaar en de begroting van het komende jaar. De BC vindt informatie van het lopende jaar en de begroting van het komende jaar voldoende. Oplegger: Pagina 2, punt e.: Forensische Dienst: Oorzaken schaarste aan forensisch artsen in Twente zijn o.a. zware opleiding, onregelmatigheid en lage ranking in artsenwerkveld. Daarbij komt ook ligging werkgebied Twente. Ook mogelijke combi met arrestantenzorg is bottleneck. Productenraming AGZ: Onderzoeksmethodiek verandert en er is toename antibioticaresistentie. Focus naast resistentie ook naar preventie. De BC vraagt beide aandacht te geven. De BC besluit conform advies met in achtneming van de gemaakte opmerkingen.

F&C

5. Presentatie ‘Eerste 100 dagen DPG’ Ter informatie Samantha Dinsbach geeft inzicht op haar werkzaamheden en ervaringen in haar eerste half jaar als DPG d.m.v. de presentatie ‘Eerste 100 dagen DPG’ (zie link onder afbeelding)

PAGINA 4/6

NR. ONDERWERP VOORSTEL/ADVIES BESLISSING ACTIE

DOOR

Irene ten Seldam vraagt naar de verbinding met de ziektekostenverzekeraars en verwijst daarbij naar mogelijkheden om via de verzekeraars VWS-subsidies aan te vragen voor projecten met een regionaal karakter. Dit schept dus kansen. Samantha Dinsbach meldt dat toenadering met verzekeraars in de planning staat. Martin Velten complimenteert Samantha Dinsbach voor haar openheid over haar ervaringen in de eerste 100 dagen. De BC dankt de DPG voor haar presentatie.

6. Introductie Ron Poot als hoofd JGZ Ter introductie en informatie

Ron Poot introduceert zich als tijdelijk hoofd JGZ en schetst zijn achtergrond. Hij heeft m.i.v. 1 oktober een aantal taken van Samantha Dinsbach overgenomen w.o. de dagelijkse leiding van JGZ en zal dit in ieder geval de komende twee jaar doen. Hij maakte vanuit zijn functie als hoofd GHOR al sinds 2010 deel uit van het MT. Thema’s die zijn speciale aandacht hebben zijn het nieuwe digitale dossier JGZ en de samenwerking hierin met een aantal andere GGD-en. Wat hem het meest is opgevallen de afgelopen twee maanden, is de bevlogenheid van de medewerkers. Hierdoor is het voor hen soms moeilijk om keuzes te maken en prioriteiten te stellen. Wat is actueel, belangrijk en dynamisch. Het traject vraagt een ander gedrag van artsen en verpleegkundigen. Op de vraag van Ilse Duursma, wat hem het meest heeft verbaasd, noemt hij de aandacht die de integratie JGZ 0-4 en 4-19 nog steeds vergt. Het leert ons dat er in geval van een fusie vaak veel aandacht is voor structuur maar wellicht te weinig aandacht is voor cultuur. De voorzitter dankt Ron voor zijn bijdrage.

7. Terugkoppeling landelijk beleid a. Ministerie van VWS: b. VNG: - BAC Publieke Gezondheid

Ter informatie

a. Vanuit de contacten met VWS zijn er momenteel geen bijzondere ontwikkelingen te melden. b. Provincie Overijssel heeft weer een vertegenwoordiger in de Commissie Gezondheid & Welzijn: dhr. Ten Berge, raadslid in Rijssen – Holten. Daarmee worden ook de Twentse belangen weer behartigt.

PAGINA 5/6

NR. ONDERWERP VOORSTEL/ADVIES BESLISSING ACTIE

DOOR

- Commissie Gezondheid & Welzijn

Jan Binnenmars wijst op het belang van goede terugkoppeling ook wat betreft onderwerpen binnen het sociaal domein. Hij vraagt hierop alert te zijn. De DPG en de voorzitter hebben gisteren een brainstorm gehad met de agendacommissie van de BAC PG over de taken van de BAC. Belangenbehartiging kwam daarbij niet ter sprake maar moet wel aan de orde komen. Adviezen van de BAC moeten gedragen worden. Deze gaan nl. mee naar de Cie. Gezondheid & Welzijn en dan door naar het kabinet en VWS. Voorzitter Johan Coes uit zijn teleurstelling over hoe VWS omgaat met adviezen vanuit de BAC. Het domein PG is momenteel niet krachtig genoeg en adviezen blijven te veel ‘hangen’. Daarom is afgesproken dat er een nieuwe fase wordt ingezet. Er moet een doorstart worden gemaakt. Bij de VNG is duidelijk gemaakt waar de invloed van PG moet liggen. Bureau GGD-GHOR Nederland zal bredere ondersteuning aanbieden.

8. Rondvraag en sluiting a. Rubbergranulaat voetbalvelden:

De BC vraagt de GGD om gemeenten (bestuurders en ambtenaren PG)

per omgaande te berichten voordat resultaten publiek worden. Graag

duiding geven en ook varianten voorbereiden.

b. Agenda BC:

De planning van de BC is geënt op de planning van de Twentedagen.

Zoals afgesproken zijn 5 reguliere (besluitvormende) BC’s gepland en

daarnaast 2 thema BC,s en een reserve datum in de zomer. De voorzitter

benadrukt dat steeds per vergadering wordt afgewogen of de agenda

aanleiding geeft om een overleg te schrappen.

c. Compilatie initiatieven Gezond in de Stad:

Irene ten Seldam vraagt haar collegabestuurders om leuke initiatieven in

het kader van ‘Gezond in….’ bij haar en Ilse Duursma te melden zodat

deze kunnen worden verwerkt tot een compilatie t.b.v. terugkoppeling aan

Tweede Kamer–leden.

GGD/em leden BC

PAGINA 6/6

Actielijst BC Publieke Gezondheid behorend bij verslag BC PG 15.12.2016

Nr. Onderwerp Opgevoerd Opmerking Actie door Deadline

1. Standpuntbepaling desintegratiekosten bij afname/stoppen maatwerk

BC 20.6.2013 De BC stelt zich op het standpunt dat er voor de toekomst heldere afspraken moeten worden gemaakt wat betreft maatwerk. Conform de aanbevelingen van de Visitatiecommissie het onderwerp ook in het licht van de bezuinigingen meenemen.

GGD/dir. PG BC 25.1.2017

2. LOES BC 2.10.2014 Monitoring opnemen in proces. LOES opgevoerd als onderwerp voor thema BC 17 mei 2017

GGD/sd GGD/

Thema BC 17 mei 2017

3. Demografische ontwikkelingen in relatie tot PG

BC 18.6.2015 Meenemen als mogelijk onderwerp voor bestuurdersdag PG of symposium voor brede groep bestuurders.

GGD

4. Ontwikkelingen Twente in Balans

BC 23.6.2016 Delegatie vanuit BC formuleert samen met GGD een voorstel t.b.v. BC.

GGD BC 25.1.2017

5. Centrum Seksueel Geweld

Thema BC 25.5.2016

De BC wil inzicht in het volgende:

- Hoe is de verhouding van het aantal slachtoffers dat zich meldt bij CSG tot het totaal van slachtoffers in de regio?

- Hoe veel gevallen melden zich direct bij CSG. Hoe veel gevallen komen binnen via doorverwijzing via politie. Hoe veel gevallen komen binnen via SOA-poli.

- Wat zijn de reguliere kosten (wie doet wat en wat kost dat).

De voorzitter zegt toe dat een uitdieping volgt. De BC adviseert in de opbouw de inbedding in huiselijk geweld en kindermishandeling meenemen (Veilig Thuis Twente)

GGD/em/m.vlutters

6. Verbinding trajecten Twente Gezond, Vitaal Twente en Lang Gezond

BC 23.6.2016 Verhelderen memo opstellen in kader verbinding tussen verschillende lopende trajecten in Twente zoals Twente Gezond, Vitaal Twente en Lang Gezond.

GGD/bo

7. Kindermonitor BC 21.9.2016 De BC gaat akkoord met uitvoering van de Kindermonitor in 2017 (i.v.m. continuïteit gegevensverzameling) conform advies. In 2018 na bespreking nadere besluiten nemen over voortzetting (eventueel in andere vorm). Event. thema BC over mogelijk nieuwe/andere vormen van gegevensverzameling.

GGD/sd

Verslag ambtelijk overleg Publieke Gezondheid

NR. ONDERWERP VOORSTEL/ADVIES AFSPRAKEN

ACTIE DOOR

1. Opening en vaststellen agenda

Jan Eshuis opent de vergadering, heet de aanwezigen welkom en wenst iedereen een goed en gezond 2017. Hij meldt dat het voorzitterschap AO PG per 1 januari is overgenomen door de nieuwe gemeentesecretaris, Frederik van Ardenne. Jan Eshuis is nu formeel plaatsvervangend voorzitter. I.v.m. vakantie van dhr. Van Ardenne zit Jan dit overleg voor. Het volgende reguliere AO van 22/3 vindt plaats onder leiding van de nieuwe voorzitter. Martien Sarink (Rijssen-Holten) heeft zich afgemeld. Verder zijn afwezig Bennie Kock (Oldenzaal) en Monique Mulder (Wierden). De agenda wordt ongewijzigd vastgesteld.

2. Presentatie ‘Koersdocument JGZ Plan van aanpak (n.a.v. HHM rapport)’ door Ron Poot, hoofd JGZ en Chantal IJland (HHM)

Ter informatie.

Op verzoek van de voorzitter van de BC geven Ron Poot en Chantal IJland zowel voor het AO als voor de BC een presentatie over de stand van zaken Plan van Aanpak JGZ n.a.v. het Koersdocument. Presentatie en toelichting M.b.t. het speerpunt lokale toegang JGZ-teams acht het AO het zinvol om hier in een thema AO dieper op in te gaan. Graag pilots toelichten. Hoe ziet bv inzet expertise in passend onderwijs er uit.

DATUM 11 januari 2017 PLAATS Twentehuis te Enschede,

kamer 501

TIJDSTIP 09.15 uur – 10.45 uur

VOORZITTER Jan Eshuis SECRETARIS Sylvia IJland

AANWEZIG Jan Eshuis (voorzitter), Esther Houpst (Almelo), Marit Boone (Borne), Britt Wilms (Noaberkracht Dinkelland/Tubbergen), Petra Pover

(Enschede), Annette Zwiep (Haaksbergen), Marieke van Cruijningen (Hellendoorn), Chantal Wildemors (Hengelo), René de Groot (Hof van Twente), Marco Klein Poelhuis (Losser), Leonard Koppelman (Twenterand), Samantha Dinsbach (DPG), Wim Meester (hoofd Stafafdeling; i.v.m. punt 5), Ron Poot (hoofd JGZ) en Chantal IJland en (HHM) i.v.m. punt 2, Betty Sibbel (adviseur PG) en Sylvia IJland (ondersteunend beleidsmedewerker GGD; secretaris)

AFWEZIG

Bennie Kock (Oldenzaal), Martien Sarink (Rijssen-Holten), Monique Mulder (Wierden)

PAGINA 2/6

NR. ONDERWERP VOORSTEL/ADVIES AFSPRAKEN

ACTIE DOOR

De DPG meldt dat zichtbaarheid in het onderwijs blijvend punt van aandacht is. Emovo-rapportages worden door JGZ-teams zelf op de scholen gepresenteerd. Inzet JGZ in speciaal onderwijs is bekeken i.v.m. ondersteuning. In kader van verbinding en samenwerking JGZ en onderwijs wordt de werkreis van de gemeente Enschede naar Denemarken genoemd. Presentatie wordt ook geagendeerd voor de BC van 25 januari. Tips vanuit AO hiervoor: successen vermelden maar ook waar het stroever loopt. Voorbeelden noemen van ondersteuning in gemeenten. Wat heeft JGZ/GGD over een jaar gerealiseerd.

3. AO-voorstel ‘’ Samenwerking op Publieke Gezondheid/ Lokaal Gezondheidsbeleid’

1. Instemmen met koers van de uitwerking van 4 van de 6 gemeentelijke samenwerkingsthema’s, zoals in het voorstel toegelicht. 2. Uitvoeren van acties 1 en 2 uit de toelichting.

Oplegger is helder. Is tot stand gekomen in samenwerking met gemeenten. Is beoogd om gemeenten verder te helpen met hun lokaal gezondheidsbeleid. Wat betreft de gemeentelijke samenwerkingsthema’s hebben 4 van de 6 werkgroepen hun bijdrage opgeleverd. De werkgroepen ‘voorliggende voorzieningen’ en ‘integrale veiligheid’ moeten nog aan de slag en worden door het AO opgeroepen actie te ondernemen. Opmerkingen AO:

- Koers is nog niet uit het stuk te halen. Goede bouwstenen, maar waar leidt het toe?

- Goed onderscheid maken tussen samen doen en samen leren. - Per onderwerp aangeven wat gemeenten hiermee gezamenlijk gaan

doen. - ‘Hokjes inkleuren’.

Werkgroep maakt hier apart nog samenvatting van en legt deze terug in het AO Tips sturen aan Marieke van Cruijningen en Betty Sibbel (b.sibbel@ggdtwente.nl) Volgend AO (22 maart) LGB ter instemming agenderen. Aantal voorstellen moet dan compleet zijn (dus incl. ‘voorliggende voorzieningen’ en ‘integrale veiligheid’) Dan ook dieper ingaan op de 4 voorstellen die klaar zijn en werkgroepen formeren. Conform advies met in achtneming opmerkingen vanuit AO.

PAGINA 3/6

NR. ONDERWERP VOORSTEL/ADVIES AFSPRAKEN

ACTIE DOOR

Aanvullend: Betty Sibbel noemt aanbod NutsOhra Fonds om toe te lichten welke beoordelingsstrategie zij gebruiken bij subsidieverzoeken. Hoe optimaliseer de je kans dat je verzoek wordt gehonoreerd. Het AO heeft momenteel geen interesse.

4. AO-voorstel ‘Ontwikkelingen Twente in Balans’

De BC PG voorstellen: 1. de activiteiten van Twente in Balans voor te zetten; 2. de ontwikkelingen die Twente in Balans doormaakt van overgewicht naar gezonde leefstijl te versterken; 3. het relatienetwerk met maatschappelijke partners te koesteren en verder uit te bouwen; 4. het label Twente in Balans geleidelijk af te bouwen in de periode 1 februari 2017 – 1 juli 2017; 5. de activiteiten van Twente in Balans in de periode 1 februari 2017 – 1 juli 2017 adequaat onder te brengen onder het label GGD Twente; 6. het bestuurlijk ambassadeurschap Twente in Balans per 1 februari 2017 op te

De DPG legt uit dat het gaat om een verschuiving van de focus. Twente in

Balans focust op gezond gewicht, maar dit zwaartepunt verschuift steeds

prominenter naar verbreding naar gezonde leefstijl. Voltrekt zich op glijdende

schaal.

Ambassadeurschap gezonde leefstijl is nog niet opgenomen in stuk. Met

voorzitter BC is in brede zin besproken om portefeuillehouders te benoemen als

‘uithangbord’ voor afzonderlijke thema’s. Discussie loopt nog. Willen daarbij

rekening houden met affiniteiten bestuurders.

Stelling blz. 4 oplegger: werkwijze TiB heeft zich bewezen. Hoe dan? Dit meer toelichten. Voor de resultaten van Twente in Balans wordt verwezen naar document Twente in Balans on Tour dat vorig jaar is uitgereikt in de BC PG van 24 maart. Deze bevat input en output info. Ook noemen dat overgewicht (bij de jeugd) in Twente is gestabiliseerd (volgens Emovo).

PAGINA 4/6

NR. ONDERWERP VOORSTEL/ADVIES AFSPRAKEN

ACTIE DOOR

heffen onder gelijktijdige instelling van een portefeuillehouderschap ‘gezonde leefstijl’

5. AO-voorstel ‘Inzet GGD t.b.v. statushouders’

1. BC PG voorstellen welke rol en taak GGD Twente in 2017 geacht wordt uit te voeren voor vergunninghouders. 2. De dekking van de benodigde extra inzet te financieren uit de extra middelen gemeentefonds, op basis van een rekenmodel dat als basis heeft gediend voor de storting in het gemeentefonds.

Het voorstel is in samenwerking met gemeenten tot stand gekomen. Voor verrekening van de kosten zijn drie varianten aangegeven. Voorstel is om alle varianten te benoemen naar de BC en aan te geven welke variant de voorkeur heeft. Voorkeur vanuit voorstel gaat uit naar variant 1. Wim Meester legt uit: Voor de totale gemeentelijk inspanning is 190 miljoen euro beschikbaar. Bedoeld voor aantal activiteiten waaronder component gezondheid. Zijn landelijke normen. Het AO verwacht bestuurlijk de vraag wat de kosten van de GGD zijn per vergunninghouders. Dit is in het voorstel niet duidelijk. Wim Meester legt uit dat de discussie gaat over wat de extra activiteiten zijn die de GGD bovenop zijn reguliere taken heeft uitgevoerd voor statushouders. In 2016 was er geen financieel probleem zichtbaar omdat er ten bate van de activiteiten voor statushouders is gesneden in zaken zoals scholing en andere voornemens in kader Koersdocument. Deze zijn vooralsnog vooruitgeschoven?? De DPG meldt dat er zeker sprake is van werkdrukverhoging. Dit is ten koste gegaan van de reguliere inzet van de GGD in 2016. Dit is financieel niet te zien. Het AO vraagt de GGD dit wel in het voorstel toe te lichten. De DPG legt uit dat m.b.t. inzet voor statushouders met opzet niet is gekozen voor specialisatie maar voor aansluiting op reguliere taken GGD. Er wordt dus tot nu toe geput uit de medewerkers waarover de GGD al beschikt. Het voorliggende voorstel geef mogelijkheid om bij te plussen als nodig is. Moet wel o.b.v. reële inschattingen. Hiertoe wordt voorgesteld dat gemeenten hun prognoses voor 2017 aanleveren bij de GGD. De GGD zet de vraag via de

mail uit. Petra Pover levert definitie aan van wat verstaan wordt onder nieuwe vergunninghouders.

GGD/sij P.Pover

PAGINA 5/6

NR. ONDERWERP VOORSTEL/ADVIES AFSPRAKEN

ACTIE DOOR

Daarnaast bij punt 2 van het advies duidelijker melden dat gemeenten wordt voorgesteld om de dekking te financieren uit de extra middelen gemeentefonds, op basis van een rekenmodel dat als basis heeft gediend voor de storting in het gemeentefonds. Conform advies met in achtneming opmerkingen vanuit AO.

6. Mededelingen en ingekomen stukken: a. Mededeling ‘Desintegratiekosten bij afname/stoppen maatwerk’ b. Memo ‘Evaluatie Emovo’ met evaluatieverslag c. Memo ‘Verzekerbare zorg onverzekerden’ met bijlage d. Mededeling Regionale samenwerkingsagenda Regio Twente

Ter kennisname.

a. Desintegratiekosten DPG memoreert dat uitgangspunt is dat eventuele desintegratiekosten worden gedragen door gemeenten. Gaat wel altijd in onderling overleg. Ligt echter niet bestuurlijk vast. GGD heeft dit in 2014 onder de aandacht gebracht. Niet handig om dit via algemene bijdrage te laten verlopen. Destijds is de mogelijkheid geopperd om te werken met reserves. Vraagstuk is ter bespreking voorgelegd aan het toenmalige pfh.overleg Financiën. Is echter ondergesneeuwd in de ontwikkelingen rond het Twentebedrijf en is blijven liggen. DPG stelt voor de BC PG te vragen dit opnieuw onder de aandacht te brengen en wel bij het nieuwe portefeuilleberaad Middelen. b. Emovo Memo en evaluatieverslag v.k.a. Petra Pover uit haar teleurstelling over de opkomst vanuit onderwijs. De DPG merkt op dat de tendens helaas is dat het draagvlak onder scholen wat af neemt. Enschede zou graag beeld willen welke scholen actief aan de slag zijn gegaan n.a.v. Emovo. c. Verzekerbare zorg onverzekerden Memo v.k.a. Ambtenaren PG wordt gevraagd om een contactpersoon door te geven aan Bert Oudenaarden (b.oudenaarden@ggdtwente.nl). d. Regionale Samenwerkingsagenda Regio Twente. De DPG meldt dat gezondheid hierin prominent aandacht krijgt. De vastgestelde Bestuursagenda Publieke Gezondheid lag klaar en is al ingebracht t.b.v. samenwerkingsagenda. Voorstel is om de samenwerkingsagenda ook ambtelijk voor te leggen. Er zijn vertragingen in de ontwikkelingen vanuit Regio Twente. GGD heeft echter zijn huiswerk al gedaan.

Leden AO PG

PAGINA 6/6

NR. ONDERWERP VOORSTEL/ADVIES AFSPRAKEN

ACTIE DOOR

7. Verslagen: a. Verslag AO PG

22.11.2016 b. Verslag BC 15.12.2015

a. Ter vaststelling b. Ter kennisname

a. Verslag AO 22/11 wordt ongewijzigd vastgesteld. N.a.v. punt 6 (invulling thema AO’s): thema AO’s thema AO 14 februari 09.00 – 12.00 uur: hiervoor staan gepland de thema’s ‘Gezonde en veilige scholen’ (45 min) en ‘Middelengebruik’ (30 min). Verzoek is om dit aan te vullen met ‘Ziekteverzuim Expertise Team (ZET)’ (45 min) en introductie regiocoördinator statushouders Karin Scholten (15 min). AO stemt hiermee in. b. Verslag BC 15/12 v.k.a.

8. Rondvraag en sluiting a. Symposium Academische Werkplaats Jeugd in Twente Symposium is gepland op 9 maart in de Grolsch Veste. GGD stuurt mail met informatie door aan leden AO met verzoek dit in hun agenda te noteren.

GGD/sij

Aansluitend aan het AO PG vindt een gezamenlijk informatiemoment Vitaal Twente plaats voor de ambtenaren PG en de ambtenaren OZJT met een presentatie van Miriam Vollenbroek (ZGT). Informatief memo is bij de vergaderstukken gevoegd.

Pagina 1 van 2

Openbaar Ja

Registratienummer 17000105

Voorstel voor BC Publieke Gezondheid

Datum vergadering 25 januari 2017

Agendapunt 5

Domein, behandelend ambtenaar, tel.

GGD, Judith Waleczek, 053 - 487 6712, GGD, Bert Oudenaarden 053 – 487 6805

Onderwerp

Twente in Balans

Voorstel

1. de activiteiten van Twente in Balans voor te zetten; 2. de ontwikkelingen die Twente in Balans doormaakt van overgewicht naar gezonde leefstijl te

versterken; 3. het relatienetwerk met maatschappelijke partners te koesteren en verder uit te bouwen; 4. het label Twente in Balans geleidelijk af te bouwen in de periode 1 februari 2017 – 1 juli 2017; 5. de activiteiten van Twente in Balans in de periode 1 februari 2017 – 1 juli 2017 adequaat onder

te brengen onder het label GGD Twente; 6. het bestuurlijk ambassadeurschap Twente in Balans per 1 februari 2017 op te heffen onder

gelijktijdige instelling van een portefeuillehouderschap ‘gezonde leefstijl’.*)

Toelichting op het voorstel

Inleiding

In september 2016 is er door een aantal leden van de bestuurscommissie Publieke Gezondheid, de

wethouders ten Seldam, van ’t Spiegel en van Rees, samen met twee medewerkers van GGD Twente,

Judith Waleczek en Bert Oudenaarden, gesproken over de toekomst van Twente in Balans. In de BC PG

van 15 december jl. heeft de heer van Rees hierover terug gerapporteerd.

Dit gesprek heeft geleid tot het geformuleerde voorstel.

Beoogd resultaat

De werkwijze van Twente in Balans heeft zich bewezen. Heel veel lokale en regionale partijen maken

gebruik voor hun interventie en dienstverlening van kennis die ontsloten wordt door Twente in balans en

van de platform voor kennisdelen en communicatie dat Twente in balans biedt In “Twente in Balans on

Tour, een uitgave van Twente in Balans 2016 is per gemeente één voorbeeld uitgelicht. Het had een

veelvoud daarvan kunnen zijn. De waardering van maatschappelijke partners is hoog. Maatschappelijke

partners maken gretig gebruik van de diensten van Twente in Balans. Uit de laatse cijfers vanuit de

jeugdmonitor blijkt dat het voorkomen van overgewicht bij de jeugd na jarenlange stijging stabiliseert.

Een aanpak voor overgewicht en gezonde leefstijl vanuit een bredere kijk op leefstijl lijkt veel effectiever

te zijn en past meer in de huidige tijdsgeest en maatschappelijke realiteit. Twente in Balans wordt nog

teveel geassocieerd met overgewicht. De toekomst van Twente in Balans zit hem in het behoud en

uitbouwen van werkwijze en positie in het relatienetwerk en niet in het behoud van de naam. Van belang

is dan ook om de essentie van de werkwijze van Twente in Balans te behouden en gelijkertijd ruimte te

maken voor doorontwikkeling. Dat betekent dat het label moet verdwijnen. Om het kind niet met het

badwater weg te gooien is het geleidelijk uitfaseren van Twente in Balans en het opnemen van haar

dienstverlening als normale activiteit van GGD Twente belangrijk.

Pagina 2 van 2

Overwegingen

Het smeden van coalities, het aangaan van samenwerkingen en een brede kijk op gezondheid is vanaf

de start van Twente in Balans een kenmerk van de werkwijze. De noodzaak van samenwerking neemt

alleen maar toe. De GGD-brede strategie, neergelegd in de bestuursagenda Publieke Gezondheid:

werken vanuit de optiek positieve gezondheid en via vitale coalities, is hier op gericht. De werkwijze van

Twente in Balans is daarmee geen andere werkwijze dan elders binnen GGD Twente.

Nog steeds is de mate van vóórkomen van overgewicht binnen Twente een belangrijk issue. Het hebben

van overgewicht hangt samen met veel andere leefstijl gerelateerde onderwerpen. Twente in Balans

verbreedt zich om die reden ook steeds meer van overgewicht/gezond gewicht naar gezonde leefstijl. De

inzet voor een gezonde leefstijl is een belangrijke prioriteit van GGD Twente. Gevolg is dat de activiteiten

van Twente in Balans in toenemende mate de kernactiviteiten van GGD Twente raken en een

onderscheid tussen Twente in Balans en GGD Twente tot verwarring leidt.

Gemeenten nemen een andere rol aan dan dat zij bij de start van Twente in Balans hadden. Steeds meer

ontwikkelt de rol van gemeenten zich tot de rol van regisseur. GGD Twente heeft, behoudens vanuit de

jeugdgezondheidszorg en binnen het onderdeel seksuele gezondheid, op het gebied van

gezondheidsbevordering geen uitvoerende taken. Deze liggen bij gemeenten die deze taken in de

meeste gevallen overlaten aan maatschappelijke organisaties en inwoners. Praktijk is dat de activiteiten

van Twente in Balans in toenemende mate gericht zijn op maatschappelijke partners. De activiteiten

verschuiven naar het makelen van kennis en het proactief adviseren van samenwerkingspartners.

Kosten, baten, dekking

Er zijn geen additionele kosten. De kosten die momenteel gemoeid zijn met Twente in Balans maken

onderdeel uit van de algemene bijdrage van gemeenten aan GGD Twente.

Communicatie

Vanuit Twente in Balans zullen belanghebbenden op de hoogte gebracht worden.

Vervolg

Er wordt een overgangsproces gemaakt waarin de transitie van de dienstverlening die nu nog in Twente

in Balans plaats vindt tussen 1-2-2017 en 30-6-2017 geleidelijk ondergebracht wordt in de corebusiness

van GGD Twente. Op 1 juli 2017 is het label Twente in Balans verdwenen.

Bijlagen

Notitie ‘Twente in Balans

Publieksversie besluitenlijst

Besluit

*) De instelling van een portefeuillehouderschap ‘gezonde leefstijl’ loopt vooruit op een bredere discussie over de wenselijkheid leden van de bestuurscommissie een inhoudelijke portefeuille toe te delen. De discussie loopt nog. Van belang is om aan te sluiten bij de affiniteit van een bestuurder met een inhoudelijk onderwerp.

Notitie Twente in Balans Judith Waleczek, adviseur gezondheidsbevordering Bert Oudenaarden, senior adviseur publieke gezondheid

PAGINA 2/5

Aanleiding: Directe aanleiding voor het opstellen van deze notitie is de oproep in de Bestuurscommissie Publieke Gezondheid van de heer van Rees, ambassadeur Twente in Balans, om vanuit bestuurlijke optiek te doordenken wat de meerwaarde en de toekomst moet zijn van Twente in Balans. Dit vanuit de optiek gemeenten te ondersteunen bij de verschillende initiatieven die er zijn op het gebied van gezonde leefstijl en wat de rol van GGD Twente daarin zou moeten zijn. Deze oproep sluit aan bij de beleidslijn van GGD Twente om kritisch te zijn op diverse “labels” die zich in de loop van de tijd ontwikkeld hebben binnen GGD Twente en die zich richten op één onderdeel van de kerntaak van GGD Twente. Twente in Balans is zo’n label. In september 2016 is er door een aantal leden van de bestuurscommissie Publieke Gezondheid, de wethouders ten Seldam, van ’t Spiegel en van Rees, samen met twee medewerkers van GGD Twente, Judith Waleczek en Bert Oudenaarden, gesproken over de toekomst van Twente in Balans. In de Bestuurscommissie van 15 december 2016 heeft de heer van Rees de bestuurscommissie geïnformeerd over de uitkomsten. De uitkomst vindt haar weerslag in het voorstel dat aan het einde van deze notitie wordt gedaan. Wat is Twente in Balans Twente in Balans is in oorsprong (2005) de Twentse aanpak voor het terugdringen van overgewicht bij de jeugd. Een samenwerking van de 14 Twentse gemeenten, GGD Twente en in de projectfase met betrokkenheid van Menzis. Hoofddoelstelling van het project was het voorkómen van verdere toename van overgewicht in Twente onder de jeugd. Het project leidde in de pilotgemeenten tot een mix van activiteiten en betrokkenheid van verschillende beleidsterreinen bij het aanpakken van overgewicht bij de jeugd. Het project was succesvol en in 2009 is besloten doelstelling, aanpak en infrastructuur van Twente in Balans structureel in te bedden in het takenpakket van GGD Twente. Uitgangspunten hierbij zijn: langdurige inzet, integrale aanpak, gezamenlijkheid en omgevingsgerichtheid. Twente in Balans heeft zich na 2009 vanzelfsprekend doorontwikkeld. We zien daarin twee belangrijke ontwikkelingslijnen. Allereerst zien we een verschuiving in de ondersteuningspartners. In aanvang was Twente in Balans gericht op het ondersteunen van gemeenten. Vaak met een accent op procesondersteuning. Gemeenten zijn daarin steeds meer zelf gaan doen. De ondersteuning van Twente in Balans verschuift naar ondersteuning van maatschappelijke partners (eerstelijns professionals, buurtsportcoaches , welzijnsorganisaties, etc.). Het accent in de dienstverlening verschuift van procesondersteuning naar kennismakelaar. De tweede beweging die we zien is dat Twente in Balans in aanvang zich richt op overgewicht/gezond gewicht. De laatste jaren is dat verbreed naar gezonde leefstijl waarbij de aanpak van overgewicht nog een nadrukkelijk onderdeel is. Wat doet Twente in Balans Twente in Balans, werkt vraaggericht en ondersteund initiatieven op het gebied van bevordering van een gezonde leefstijl. Zij kent de volgende (basis) diensten en producten:

Kennisontwikkeling: Twente in Balans stimuleert regionale kennisontwikkeling. Dit doet zij onder andere door het signaleren van nieuwe ontwikkelingen en door het initiëren en stimuleren van pilots en onderzoeken op het gebied van de preventie van overgewicht/gezonde leefstijl. Er wordt inzicht verkregen in wat werkt en wat niet.

Kennisdeling: Ervaringen en opgedane inzichten binnen Twente delen we via Twente in Balans. Tevens wordt via Twente in Balans kennis en inzichten die elders worden opgedaan onze regio ingebracht. Dit doen we via de social media, nieuwsbrieven en de website www.twenteinbalans.nl

PAGINA 3/5

Monitoring: Twente In Balans geeft jaarlijks de meest actuele cijfers met betrekking tot het voorkomen van overgewicht onder jeugd in Twente weer. Deze cijfers kunnen dienen als input bij het selecteren van doelgroepen voor interventies, bij het ontwikkelen van lokaal en regionaal beleid, maar bieden bovenal inzicht in het voorkomen van overgewicht in Twente en de Twentse gemeenten.

Verbinden: Het met elkaar in contact brengen van (potentiele) samenwerkingspartners op het gebied van gezonde leefstijl;

Beleidsadvisering: Mee ontwikkelen van lokaal gezondheidsbeleid, maar ook bijdragen aan de ontwikkeling van andere beleidsvelden als sport en ruimtelijke ordening.

Procesbegeleiding: Twente in Balans zet voornamelijk in op het proces van beleid naar activiteit. Twente in Balans denkt mee met gemeenten en maatschappelijke organisaties en kunnen adviseren over welke interventies of activiteiten ingezet kunnen worden ter bevordering van een gezonde leefstijl. Belangrijk hierbij is dat bestaande interventies altijd passend gemaakt moeten worden voor de specifieke situatie. Verder kan Twente in Balans ook potentiële samenwerkingspartners benaderen, betrekken en enthousiasmeren.

Interventies Twente in Balans is bekend met verschillende interventies op het gebied van leefstijl en kan gemeenten en maatschappelijke partners van een onafhankelijk en betrouwbaar (lokaal) advies voorzien. Als wordt besloten tot de inzet van een interventie dan kan Twente in Balans ondersteunen bij de implementatie (zie procesbegeleiding). Hoe werkt Twente in Balans Twente in Balans valt onder de reguliere werkzaamheden van GGD Twente en wordt in belangrijke mate vorm gegeven door één adviseur gezondheidsbevordering. Vanzelfsprekend wordt deze adviseur ondersteund door collega’s met name op het gebied van epidemiologie en secretariaat. De adviseur besteedt haar tijd zowel aan gemeenten, maatschappelijke partners en interne GGD medewerkers. Daarin worden de producten en diensten, zoals hiervoor genoemd, vormgegeven. Belangrijke instrumenten hierbij zijn de communicatie uitingen: de website, een nieuwsbrief, Twitter, Facebook en Pinterest. De contacten met maatschappelijke partners nemen toe. Twente in Balans werkt nauw samen met de Universiteit van Twente en Saxion Hogescholen. Deze samenwerking heeft diverse mooie producten opgeleverd. Ontwikkelingen Het smeden van coalities, het aangaan van samenwerkingen en een brede kijk op gezondheid is vanaf de start van Twente in Balans een kenmerk van de werkwijze. De noodzaak van samenwerking neemt alleen maar toe. De GGD-brede strategie, neergelegd in de bestuursagenda Publieke Gezondheid: werken vanuit de optiek positieve gezondheid en via vitale coalities, is hier op gericht. De werkwijze van Twente in Balans is daarmee geen andere werkwijze dan elders binnen GGD Twente. Nog steeds is de mate van vóórkomen van overgewicht binnen Twente een belangrijk issue. Het hebben van overgewicht hangt samen met veel andere leefstijl gerelateerde onderwerpen. Twente in Balans verbreedt zich om de reden ook steeds meer van overgewicht/gezond gewicht naar gezonde leefstijl. De inzet voor een gezonde leefstijl is een belangrijke prioriteit van GGD Twente. Gevolg is dat de activiteiten van Twente in Balans in toenemende mate de kernactiviteiten van GGD Twente raken en onderscheid tussen Twente in Balans en GGD Twente tot verwarring leidt.

PAGINA 4/5

Gemeenten nemen een andere rol aan dan dat zij bij de start van Twente in Balans hadden. Steeds meer ontwikkelt de rol van gemeenten zich tot de rol van regisseur. GGD Twente heeft, behoudens vanuit de jeugdgezondheidszorg en binnen het onderdeel seksuele gezondheid, op het gebied van gezondheidsbevordering geen uitvoerende taken. Deze liggen bij gemeenten die deze taken in de meeste gevallen overlaten aan maatschappelijke organisaties en inwoners. Twente in Balans heeft zich nooit rechtstreeks gericht tot inwoners. Een bewuste keuze vanaf de start. Inwoners kennen Twente in Balans niet terwijl zij wel steeds meer zelf aan zet komen in het bevorderen van de eigen gezonde leefstijl. Veelal kennen inwoners wel GGD Twente. Datzelfde geldt voor die maatschappelijke organisaties waar vanuit Twente in Balans nog geen contact mee is. Praktijk is dat de activiteiten van Twente in Balans in toenemende mate gericht zijn op maatschappelijke partners. De activiteiten verschuiven naar het makelen van kennis en het proactief adviseren van samenwerkingspartners. De toekomst van Twente in Balans De werkwijze van Twente in Balans heeft zich bewezen. Heel veel lokale en regionale partijen maken gebruik voor hun interventie en dienstverlening van kennis die ontsloten wordt door Twente in balans en van de platform voor kennisdelen en communicatie dat Twente in balans biedt In “Twente in Balans on Tour, een uitgave van Twente in Balans 2016 is per gemeente één voorbeeld uitgelicht. Het had een veelvoud daarvan kunnen zijn. De waardering van maatschappelijke partners is hoog. Maatschappelijke partners maken gretig gebruik van de diensten van Twente in Balans. Uit de laatse cijfers vanuit de jeugdmonitor blijkt dat het voorkomen van overgewicht bij de jeugd na jarenlange stijging stabiliseert. De verschuiving die er plaats vindt van het gezondheid in engere zin naar een bredere kijk in het concept positieve gezondheid heeft ook gevolgen voor de wijze waarop we aankijken naar de aanpak van overgewicht. Een aanpak vanuit een bredere kijk op leefstijl lijkt veel effectiever te zijn en past meer in de huidige tijdsgeest en maatschappelijke realiteit. Hoewel er binnen Twente in Balans werkende weg een verschuiving plaats vindt van overgewicht naar gezonde leefstijl blijkt in de praktijk het label en de associatie met het label deze transformatie te beperken. Twente in Balans wordt nog teveel geassocieerd met overgewicht. De toekomst van Twente in Balans zit hem in het behoud en uitbouwen van werkwijze en positie in het relatienetwerk en niet in het behoud van de naam. Van belang is dan ook om de essentie van de werkwijze van Twente in Balans te behouden en tegelijkertijd ruimte te maken voor doorontwikkeling. Dat betekent dat het label moet verdwijnen. Dilemma hierbij is dat communicatie-uitingen heel erg belangrijk zijn in de werkwijze van Twente in Balans. Communicatie-uitingen die nu hangen aan het label Twente in Balans. Dit pleit voor het geleidelijk uitfaseren van Twente in Balans. Stap voor stap de samenwerkingspartners meenemen in het afbouwen van Twente in Balans en het opnemen van de activiteiten van Twente in Balans als normale activiteiten van GGD Twente. Dat geeft ook tijd en ruimte aan GGD Twente om ‘de erfenis’ van Twente in Balans adequaat binnen haar communicatie-uitingen te integreren. Voorstel Wij stellen voor om:

de activiteiten van Twente in Balans voor te zetten;

de ontwikkelingen die Twente in Balans doormaakt van overgewicht naar gezonde leefstijl te versterken;

het relatienetwerk met maatschappelijke partners te koesteren en verder uit te bouwen;

het label Twente in Balans geleidelijk af te bouwen in de periode 1 februari 2017 – 1 juli 2017;

PAGINA 5/5

de activiteiten van Twente in Balans in de periode 1 februari 2017 – 1 juli 2017 adequaat onder te brengen onder het label GGD Twente;

het bestuurlijk ambassadeurschap Twente in Balans per 1 februari 2017 op te heffen onder gelijktijdige instelling van een portefeuillehouderschap ‘gezonde leefstijl’. *)

*) De instelling van een portefeuillehouderschap ‘gezonde leefstijl’ loopt vooruit op een bredere discussie over de wenselijkheid leden van de bestuurscommissie een inhoudelijke portefeuille toe te delen. De discussie loopt nog. Van belang is om aan te sluiten bij de affiniteit van een bestuurder met een inhoudelijk onderwerp.

Pagina 1 van 3

Openbaar Ja Registratienummer 17000106

Voorstel voor BC Publieke Gezondheid

Datum vergadering

25 januari 2017 Agendapunt 6

Domein, behandelend ambtenaar, tel. GGD, W. Meester, (hoofd Stafafdeling), 053-4876862

Onderwerp Inzet GGD Twente voor statushouders

Voorstel 1. Vaststellen rol en taak GGD Twente in 2017 voor vergunninghouders. 2. De hiervoor noodzakelijke extra inzet financieren op basis van verwachte instroom nieuwe vergunninghouders 2017. 3. De financiering bij voorkeur te baseren op gemiddelde kosten per vergunninghouder (€ 423,--) op basis van verrekening realisatie tussen Rijk en gemeente.

Toelichting op het voorstel Inleiding Een thematische bestuurscommissie Publieke Gezondheid op 27 oktober 2016 stond in het teken van publieke gezondheid voor vergunninghouders in gemeenten. Aan de hand van een tweetal presentaties bent u meegenomen in de uitvoeringspraktijk. Op 22 november is in het AO Publieke Gezondheid inhoudelijk gesproken de uitvoeringspraktijk en hiervoor noodzakelijke extra inzet. Vervolgens is met een afvaardiging van het ambtelijk overleg op 8 december 2016 (aangevuld met een college betrokken bij ‘vergunninghouders’ een voorstel voorbereidt, dat besproken is in het AO van 11 januari 2017. Dit voorstel ligt nu ter besluitvorming voor. Rol en taak 2017 Een uitgebreide beschrijving van rol en taak van GGD Twente in 2017 is weergegeven in bijlage 1. Het gaat hierbij om extra inzet op het terrein van: a. Jeugdgezondheidszorg: b. Gezondheidsbevordering c. Infectieziektebestrijding inclusief TBC d. Preventiestructuur e. Monitoring, signalering, advisering en evaluatie f. Tolken g. Technische hygiënezorg h. Opleiding i. Kosten landelijke ondersteuning en coördinatie. De inzet jeugdgezondheidszorg is vanzelfsprekend. Hetzelfde geldt voor gezondheidsbevordering, infectieziektebestrijding inclusief TBC en benodigde inzet van tolken. Ook is behoefte uitgesproken voor monitoring, onderzoek en/of evaluatie. Inzet voor technische hygiënezorg, en preventiestructuur is grotendeels afhankelijk van lokale context en behoefte. Gemeenten kunnen dit divers organiseren. Deze onderdelen zijn facultatief..

Pagina 2 van 3

Financiering De vertaling van de inzet op individueel niveau naar financiering is gebaseerd op een rekenmodel dat een basis heeft gevormd voor de extra uitkering in het gemeentefonds. De in dit model gehanteerde ‘kosten’ zijn direct gerelateerd aan de rol en taak voor GGD Twente in 2017. Landelijk is voor 2016 en 2017 € 190,5 mln beschikbaar. Dit bedrag is een optelsom van een inventarisatie van inspanningen ten behoeve van vergunninghouders. Uitgaande van een landelijk aanname van in totaal 43.000 vergunninghouders is landelijk een bedrag van bijna € 23 mln begroot voor publieke gezondheid. Vertaling van de € 23 mln per (jeugdige) vergunninghouder ziet er als volgt uit: a € 519,-- extra inzet jeugdgezondheidszorg b € 93,-- gezondheidsbevordering c € 56,-- infectieziektebestrijding en tbc-bestrijding e € 35,-- monitoring, onderzoek, evaluatie f € 255,-- inzet tolken JGZ f € 54,-- inzet tolken GB en IZB h € 9,-- scholing/opleiding i € 0,-- landelijke coördinatie en ontwikkeling Onderstaande inzet is facultatief: d € 28,-- preventiestructuur g € 1,-- technische hygiënezorg Vertaald naar JGZ: € 519,-- extra inzet € 255,-- inzet tolken JGZ € 775,-- per kind Overig gezondheidszorg (overige vergunninghouders): € 93,-- gezondheidsbevordering € 56,-- infectieziektebestrijding € 35,-- monitoring, onderzoek, evaluatie € 9,-- scholing € 54,-- inzet tolken € 247,-- per overige vergunninghouder In het landelijk rekenmodel is uitgegaan van een aandeel van 1/3 jeugdigen. Dat zou met zich meebrengen dat op basis van bovenstaande berekening een gemiddelde extra inzet wordt gepleegd van € 423,-- per vergunninghouder. Dekking Dekking van de extra kosten voor vergunninghouders voor gemeenten vindt plaats via het gemeentefonds. In de septembercirculaire is de financiering 2016 opgenomen. Daarbij is aangegeven dat het totale financiële volume van 2016 ook in 2017 beschikbaar is. Jaarlijks € 190,5 mln. De financiële afspraken tussen Rijk en gemeenten richten zich op declaratie/facturering op basis van realisatie. Het ligt voor de hand om bij de afspraken tussen gemeenten en GGD Twente gebruik te maken van dezelfde (bron)gegevens. Ook ligt het voor de hand dat gemeenten voor de bekostiging intern een appel doen op deze financieringsbron. Via ambtenaren publieke gezondheid ontvangen wij de prognose voor 2017 op basis waarvan de diverse teams (personele) maatregelen kunnen treffen om de taak adequaat te kunnen vervullen. Voor zover bekend wordt bij de facturering tussen Rijk en gemeente op basis van realisatie geen onderscheid gemaakt tussen een jeugdige en volwassene. Het gaat om één begrip: vergunninghouder. Dat zou er voor pleiten om in de realisatieafspraken tussen gemeenten en GGD ook uit te gaan van dit principe. Dit voorstel richt zich op 2017, met op dit moment ook een horizon van alleen 2017. De extra inspanningen van GGD Twente in 2016 maken deel uit van het rekeningresultaat 2016. Deels heeft het geleid tot extra personele capaciteit. Onder andere op het gebied van tolken. Deels heeft in 2016 niet die inzet voor vergunninghouders plaatsgevonden die normaliter verwacht mag worden vanwege capaciteitsgebrek. Deels heeft de extra inzet geleid tot her prioritering binnen de reguliere taakuitvoering. Dit is onwenselijk. Om die reden dit voorstel voor 2017.

Pagina 3 van 3

Verwachting 2017 Het opgelegde quotum voor opvang van vergunninghouders in Twente in 2016 bedroeg 1.595. De verwachting is dat het aantal vergunninghouders in 2017 (substantieel) lager zal zijn dan in 2016 vanwege de verminderde instroom. Zoals gesteld ontvangen wij via ambtenaren publieke gezondheid de prognose voor 2017 op basis waarvan de diverse teams (personele) maatregelen kunnen treffen om de taak adequaat te kunnen vervullen. De getroffen maatregelen brengen we zo snel mogelijk bij u onder de aandacht, om op die wijze (periodiek) de extra inspanningen ook voor u goed in beeld te houden. Opties financiële verrekening. Het voorstel is om verrekening van de extra inzet plaats te laten vinden op basis van gemiddelde kosten per nieuwe vergunninghouder (€ 423,--) op basis van verrekening realisatie tussen Rijk en gemeente. In de voorbereiding zijn ook andere opties verkend: - Uitsplitsing inzet voor jeugdige (€ 775,--)ten opzichte van overige vergunninghouders (€ 247,--). Dit vraagt een specifieke administratie. - Totale extra inzet op basis van bestaande verdeelsleutel jeugdigen/inwoners. Deze optie gaat uit van het solidariteitsprincipe, terwijl de opties 1 en 2 uitgaan van daadwerkelijke realisatie. Op basis van aannames vooraf (landelijke inschatting jeugdigen/overige vergunninghouders) is sprake van marginale verschillen tussen de opties.

Kosten, baten, dekking

De dekking van de benodigde extra inzet van de GGD t.b.v. statushouder kunnen gemeenten financieren uit de extra middelen gemeentefonds. Als onderlegger een rekenmodel dat als basis heeft gediend voor de storting in het gemeentefonds.

Communicatie

Vervolg

Bijlagen

Bijlage 1 Uitwerking taken publieke gezondheid/GGD vergunninghouders

Publieksversie besluitenlijst

Besluit BC PG

Bijlage bij AO-voorstel ‘GGD-inzet t.b.v. statushouders’

Uitwerking taken publieke gezondheid/GGD vergunninghouders a. Jeugdgezondheidszorg Jeugdgezondheidszorg (JGZ) is de publieke gezondheidszorg voor kinderen en jeugdigen tot 18 jaar met als doel alle kinderen in gezondheid te laten opgroeien. Jeugdartsen, -verpleegkundigen en assistenten volgen de fysieke, sociale, psychische en cognitieve ontwikkeling van kinderen en jeugdigen op individueel en populatieniveau. Monitoren, signaleren en vaccineren zijn de kerntaken van de JGZ. De JGZ geeft verder voorlichting, advies, instructie en begeleiding om de eigen kracht van kinderen, jongeren en ouders te versterken. Als deze gezondheidsbedreigingen of (dreigende) stoornissen in de ontwikkeling signaleren, zorgen de JGZ-professionals ervoor dat de juiste ondersteuning en zorg worden ingeschakeld. Het is de verantwoordelijkheid van gemeenten om ervoor te zorgen dat JGZ volgens het Basispakket JGZ wordt aangeboden aan alle kinderen en jongeren tot 18 jaar, dus ook de kinderen van vergunninghouders. De JGZ wordt uitgevoerd door GGD, (thuis)zorgorganisaties en enkele andere JGZ organisatievormen. Eerste stap De werkzaamheden van de JGZ voor vluchtelingenkinderen bestaan uit een aantal stappen. Er zijn verschillende routes waarbij het signaal binnenkomt dat er een nieuw kind in de gemeente woont. Via de Basisregistratie Personen (BRP, de vervanger van het GBA), via het NIDOS (pleeggezin), via scholen of via bijv. vluchtelingenwerk of sociale teams. In alle gevallen zal de eerste stap zijn om te checken of het kind al eerder gezien is in een COA opvang, en of er een dossier is. Dan kan ook beoordeeld worden of de vaccinatiestatus bekend is. Er zal in elk geval snel (binnen 6 weken) na vestiging in de gemeente contact gezocht worden met het gezin/het kind. Het eerste contactmoment kan plaatsvinden op een JGZ locatie op school, of bij de mensen thuis. Omdat er (nog) geen landelijke richtlijn is hoe de JGZ vorm te geven voor deze kwetsbare groep, is er geen uitsplitsing gemaakt in een groep die wel of niet een huisbezoek zal krijgen. In het algemeen is het gebruikelijk en ook aan te raden om een huisbezoek af te leggen als er nog weinig bekend is over het gezin. Een huisbezoek zal soms meerdere kinderen betreffen. De benodigde tijd is dan langer. Verschil 0-4 en 4-18 jaar De berekende uren zijn gemiddelden en zo ingeschat dat bij een deel van de gezinnen hiervoor een huisbezoek afgelegd kan worden. Een belangrijker onderscheid is of een kind al dan niet gezien is in COA opvang. Door de druk van de hoge instroom en de snelle toekenning van de vergunning zullen niet alle kinderen binnen een COA opvang gezien zijn. Op basis van ervaringen is de schatting dat 50% van de kinderen van 0-4 niet of slechts gedeeltelijk gezien zijn in een COA opvang. Voor de leeftijdsgroep 4-18 jaar hebben we dat op 70% gesteld. Hier zitten ook de AMV’ers in. Dit verschilt wordt verklaard omdat in het PGA contract voor de noopvang op dit moment de JGZ 0-4 jaar is opgenomen, maar geen JGZ voor de oudere kinderen. Kennismaking en onderzoek Het eerste contact(moment) zal gebruikt worden als kennismaking, om uitleg te geven over de JGZ, en om inzicht te krijgen in de gezondheidssituatie en gezondheidsgeschiedenis. Het is heel belangrijk om de eerste kennismaking zorgvuldig te doen. Er zullen adviezen worden gegeven naar aanleiding van signalen en problemen, gericht op het behoud of vergoten van de gezondheid. In het algemeen zal dit een verpleegkundige doen. Na de verpleegkundige intake volgt een medisch onderzoek, en zal een vaccinatieplan worden opgesteld. Tenzij dat al eerder is gedaan. In het eerste contact zal dan op maat worden bepaald wat nodig is. Het uitgangspunt is dat voor alle 14.000 kinderen in elk geval een eerste contactmoment na huisvestiging in de gemeente nodig is. Ook de administratieve check voorafgaand is voor alle kinderen. Inzet tolken Taal is een groot probleem en zorgen voor extra kosten. Niet alleen door de inhuur van tolken, maar ook omdat de consulttijd langer is, en omdat het percentage no show hoger zal zijn. In veel gevallen is bij de eerste gesprekken een tolk nodig. Ook al spreken mensen redelijk Engels is het voor een goede intake noodzakelijk om goed te kunnen communiceren. Ook in het definitieve bestuursakkoord Verhoogde Instroom Asielzoekers wordt het belang van de JGZ en het gebruik van tolken genoemd. “Op grond van de wet Publieke gezondheid zijn gemeenten verantwoordelijk voor het vormgeven en uitvoeren van de JGZ…….voor alle rechtmatig in Nederland

verblijvende personen….... De JGZ moet in staat zijn deze taak (incl. de inzet van tolken) te kunnen verrichten….. Het is in ieders belang om alert te zijn voor mogelijke gezondheidsrisico’s en indien nodig snel en preventief te kunnen ingrijpen.” We gaan ervan uit dat in 75% van de gevallen een tolk nodig is tijdens het eerste contact met de JGZ. Vervolgcontact De aanname is dat voor 66% deel van de kinderen kort na het eerste contact een vervolgcontact nodig is (een contact op indicatie). Voor de regulier inwoners is het percentage gemiddeld 33% . Vluchtelingenkinderen lopen grotere gezondheidsrisico’s gezien hun land van herkomst en de vlucht(reis). De aanname is dat de kinderen hierna ‘meedraaien’ in de reguliere contactmomenten zoals die via het Landelijk Professioneel Kader op een flexibele manier voor de verschillende leeftijdsgroepen aangeboden worden. Hiervoor zijn geen extra kosten berekend omdat de kinderen in de BRP zijn opgenomen en dezelfde vergoedingssystematiek volgen als de andere kinderen in Nederland. Er is voor de groep vluchtelingenkinderen nog wel extra inzet van tolken nodig. Die kosten worden hieronder apart toegelicht. Vergoeding extra tijd vaccinaties De vergoeding van de vaccinaties worden betaald door het RIVM, dus deze zijn niet berekend. Echter de extra tijd die nodig is om het RVP op te starten, de mensen te bereiken etc. is wel mee gerekend in de contacttijd. Ter illustratie: als een kind nog niet gevaccineerd is, moeten de kinderen 3 x worden gevaccineerd voor een volledige serie. Dit geeft aan hoe arbeidsintensief dit is. Geboortes 2016 Een andere factor om rekening mee te houden zijn het aantal geboortes. We hebben een schatting gemaakt op basis van de geboortes in 2014: In 2014 waren er 511 geboorten onder 24.929 asielzoekers in de opvang. Omgerekend naar een taakstelling van 43.000 vergunninghouders moeten we dan rekening houden met 880 geboortes in 2016. Een goede start en een veilige hechting aan ouders is belangrijk voor de ontwikkeling van een baby. Bij de groep vergunninghouders zal het van grote toegevoegde waarde zijn om een prenataal huisbezoek af te leggen door de jeugdverpleegkundige, al dan niet samen met de verloskundige. Resultaten van pilots tonen aan dat een prenataal huisbezoek door de JGZ van grote meerwaarde is voor ouders, de verloskundige en de JGZ. Voor kwetsbare gezinnen zoals de vergunninghouders sluiten de prenatale en postnatale zorg naadloos op elkaar aan en kan er zodoende continuïteit geboden worden.10 In de berekening is uitgegaan van 880 huisbezoeken. De groep vergunninghouders gaat extra tijd kosten van de JGZ. Het eerste huisbezoek, de uitvoering van de hielprik, de vaccinaties etc. Overige kosten Naast de uitvoeringskosten van de JGZ zijn er kosten opgenomen voor planning, ondersteuning, management en reiskosten voor de huisbezoeken. En er is een (klein) bedrag opgenomen voor de landelijke ontwikkeling van handreikingen en werkinstructies. b. Gezondheidsbevordering Het bijdragen aan de opzet, uitvoering en afstemming van preventieprogramma¡¦s, met inbegrip van programma¡¦s voor gezondheidsbevordering, is conform de Wpg een gemeentelijke taak. De Kamerbrief Publieke Gezondheid stelde in 2014 dat meer aandacht nodig is voor het bevorderen van de gezondheid van kwetsbare groepen in onze samenleving en voor het terugdringen van gezondheidsachterstanden. Veel gemeenten beleggen deze taak bij de GGD omdat deze lokaal is verankerd en ingebed in de gemeentelijke preventiestructuur. De GGD werkt daarbij samen met andere (eerstelijns-) zorgorganisaties. Collectieve voorlichting Onder dit kopje bedoelen we de collectieve gezondheidsbevordering. Dus niet de individuele voorlichting en adviezen die bijv. tijdens de JGZ contacten worden aangeboden. Collectieve gezondheidsbevordering omvat een breed terrein. Te denken valt aan thema’s als: de organisatie van de Nederlandse gezondheidszorg, zelfzorg, opvoedingsondersteuning, seksuele gezondheid, hygiëne, psychosociale gezondheid (en middelengebruik), voeding en beweging etc. Door de vele verhuisbewegingen in de COA opvang en de kortere verblijftijd in COA opvang zal een deel van de mensen nog weinig of geen voorlichting hebben gehad. De ervaring is dat slechts een klein deel van de vergunninghouders voldoende gezondheidsbevordering heeft gehad tijdens de COA opvang. Een

deel van de problematiek zal zich pas openbaren als vluchtelingen zich gevestigd hebben in gemeenten en werkelijk deel uitmaken van de maatschappij. Dan komen de verschillen in achtergrond, cultuur en gedrag naar boven. Diversiteit vluchtelingen Er moet rekening gehouden worden met de diversiteit van de groepen vluchtelingen. Sommige groepen hebben meer begeleiding nodig. De beoogde zelfredzaamheid zal bijvoorbeeld bij Eritreeërs meer inzet en begeleiding vragen dan bijvoorbeeld bij hoog opgeleide Syrische mensen. De extra inzet op kennisoverdracht en gezondheidsvaardigheden bij de eerste groep zal later terugverdiend worden. Voorbeelden hiervan zijn de intensieve voorlichting die nodig is bij Eritrese mensen op het terrein van alcohol en seksuele omgangsvormen. Met name de verschillen in seksuele omgangsvormen en normen en waarden tussen sommige bevolkingsgroepen is een actueel onderwerp gezien de maatschappelijke onrust die ontstaan is na een aantal incidenten. Een relatief groot deel van de populatie van in de COA opvang betreft alleenstaande mannen in de leeftijd van 18-29 jaar, en is dus doelgroep voor seksuele voorlichting. Normaliseren en verbinden Een belangrijke taak voor de GGD is ook om een normaliserende rol te spelen en om taboe onderwerpen bespreekbaar te maken. De inzet moet in samenspraak met de doelgroep plaatsvinden om doelmatig te zijn. Ook moet er afstemming zijn met hun omgeving (familie, wijk, scholen etc.), en de huidige expertise en deskundigheid moet benut en verder uitgebouwd worden. De aanpak moet aansluiten op de transities in het sociaal domein, zoals de inzet van gezondheidsmakelaars etc. Dat is een verbindende functie op het gebied van vluchtelingen, gezondheid, wijkaanpak en participatie. Het gaat niet om regie, maar om verbinden. Er zal aansluiting gezocht worden bij plekken waar de vergunninghouders gezamenlijk te bereiken zijn, bijv. tijdens een inburgeringscursus, in het buurthuis, de collectieve woonvormen en school. Er zal samenwerking gezocht worden met lokale vrijwilligers en lokale zelforganisaties (zoals Somalische verenigingen). Voorlichtingsmateriaal en activiteiten Het beschikbare voorlichtingsmateriaal is niet altijd geschikt voor deze doelgroep dus materialen zullen ontwikkeld en/of aangepast moeten worden, in samenwerking met landelijke kennisinstituten, academische werkplaatsen, gemeenten etc. Hiervoor is ook capaciteit berekend. Er zal gezocht worden naar innovatieve en effectieve manieren om de groep te bereiken. Naast de initiële en basis voorlichting moet er aandacht zijn voor problematiek op de langere termijn. Denk hierbij aan psychosociale vraagstukken, tienerzwangerschappen, verdrinkingsrisico’s, en opvoedingsondersteuning/structuur. Hiervoor zullen interventies beschikbaar moeten zijn en uitgevoerd moeten worden. Het is ook bekend dat gezondheidsbevordering pas effectief is als het herhaaldelijk wordt aangeboden. Uitgangspunt kosten gezondheidsbevordering Het is lastig om een reële raming van de kosten te maken. De taken gezondheidsbevordering zijn bij GGD-en op heel verschillende manieren georganiseerd, en worden ook deels via externe projectgelden gefinancierd. Het bedrag dat in het PGA contract staat is € 44,19 per jaar. Dat is veel te laag voor de groep vergunninghouders in de gemeente omdat er meer tijd geïnvesteerd moet worden om de vluchtelingen te bereiken, en vanwege de gezondheidsachterstanden zoals hierboven geschetst. Bovendien zal de voorlichting in kleinere groepen en meer op maat moeten worden uitgevoerd. Tenslotte moet er nog een inhaalslag gemaakt worden bij de groep vergunninghouders die in 2015 al in de gemeente is gaan wonen. Voor dit moment gaan we uit van een fte gezondheidsbevorderaar per GGD. c. Infectieziekten bestrijding inclusief TBC GGD-en hebben als wettelijke taak het zorgdragen voor de uitvoering van de infectieziektebestrijding door preventieve maatregelen en bron- en contactopsporing. Daarnaast kan de GGD gemeenten en andere zorgverleners adviseren bij vragen over infectieziektenuitbraken. GGD-en nodigen vluchtelingen uit risicolanden voor een vrijwillige tbc vervolgscreening. Dat gebeurt gedurende de eerste twee jaar na aankomst iedere zes maanden. Grotere risico’s infectieziekten Vanwege de gezondheidstoestand en omstandigheden in de landen waar vluchtelingen vandaan komen of op doorreis zijn geweest, kunnen infectieziekten vaker voorkomen. Ziekten die vaker

voorkomen zijn o.a. hepatitis b en c, tuberculose (TBC), scabiës, malaria en seksueel overdraagbare aandoeningen. Als referentiekader nemen we de vergoeding in de COA opvang. Voor algemene werkzaamheden in de infectieziekten bestrijding in de PGA staat een vergoeding van € 10,35 per AZC bewoner. Uit ervaring blijkt dit aan de lage kant. De aanname is dat de werkzaamheden in voor vluchtelingen in gemeenten hoger is. Het gaat veelal hier om collectieve werkzaamheden. Met name voor de collectieve woonvoorzieningen is bijv. het risico op scabiës reëel, maar ook bij individuele huisvesting komt scabiës voor Er zal ook collectieve voorlichting en ondersteuning nodig zijn omdat de vergunninghouders ziekten doormaken waar ze niet eerder mee te maken hebben gehad (bijv. waterpokken). Hierbij is bijzondere aandacht voor SOA en HIV bij adolescenten en jong volwassenen. Ook bij TBC besmetting of gevallen van hepatitis A of B zijn er extra werkzaamheden van de GGD te verwachten. De maatschappelijke onrust bij infectieziekten is vaak groot. De GGD heeft hier een belangrijke ondersteunende en voorlichtende rol richting gemeenten, curatieve zorgverleners, onderwijs en media. TBC TBC screening is noodzakelijk voor vluchtelingen uit hoog-endemische gebieden. Uit de cijfers van COA blijkt dat in 2015 41% van de asielzoekers afkomstig zijn uit een land met een indicatie met een vervolgscreening, dan wel uit een onbekend land van herkomst. Uitgangspunt is dat die ook een indicatie voor vervolgscreening hebben. Van de mensen in COA opvang is 85% ouder dan 12 jaar (40.394 van de 47.518)11 Gerelateerd aan 43.000 vergunninghouders is dan 85% ouder dan 12 jaar, dus 36.550 vergunninghouders. Hiervan komt dan 41% in aanmerking voor TBC vervolgscreening: 14.985 personen. Herkomstland % van asielverzoeken Vervolgscreening Syria 48% nee Eritrea 14% ja Staatloos 9% nb Irak 6% nee Afghanistan 4% ja Iran 3% nee Somalië 2% ja Albanië 2% nee Oekraïne 1% ja Niet bekend 1% nb Anderen 10% nb Totaal 100% 41% ja of nb Elk half jaar tot 2 jaar na het moment van binnenkomst moeten er vervolgscreeningen worden uitgevoerd. Voor 2016 gaat het dus om max. 2 vervolgscreeningen. We doen de aanname dat alle vergunninghouders boven de 12 jaar in elk geval 1 vervolgscreening krijgt. En dat de helft van de mensen een tweede vervolgscreening krijgt (en de andere helft al een vervolgscreening heeft gehad in de COA opvang). De vergoeding voor de vervolgscreening is € 37,16. Dit tarief is aangehouden, en de vergoeding voor de inspanning om de cliënt te bereiken is in de PGA zorg: € 14,00. In de gemeenten zal het aanzienlijk meer tijd kosten om de vergunninghouders te bereiken, en om ze in beeld te houden. Er zal meer nodig zijn dan een simpele uitnodigingbrief te versturen. Wellicht dat groepsbijeenkomsten nodig zijn om uitleg te geven. Het bedrag voor “inspanning” is derhalve opgehoogd tot € 30,00. Bij de vervolgscreeningen, of op basis van klachten zullen een aantal gevallen van TBC opgespoord worden. Dan is bron- en contactonderzoek nodig. Berekening In 2014 zijn er 30.380 asielverzoeken ingediend in Nederland13 en zijn er 27.331 eerste tbc screeningen en 3.983 vervolgscreening in de COA opvang uitgevoerd door de GGD-en. In totaal werd bij 82 asielzoekers actieve tuberculose gediagnosticeerd, waarvan 33 % bij de binnenkomst screening, 16 % bij de vervolgscreening en 49 % bij klachten. De tbc incidentie onder asielzoekers was 300/100.000 in 2014. Op basis van bovenstaande gegevens uit het Jaarverslag tuberculose

screening, behandeling en BCG-vaccinatie in de COA opvang 2014 gaat we uit van de volgende berekening voor 43.000 statushouders in de gemeente (taakstelling 2016). Totaal aantal vervolgscreeningen: 23.000 in 2016. Na de eerste tbc-screening krijgen asielzoekers uit hoog-risicolanden nog 4 vervolgscreeningen aangeboden. Deze vinden om de 6 maanden plaats. Totaal aantal tbc gevallen onder statushouders (geschat): 45 in 2016 Er van uitgaande dat de helft van de vervolgscreeningen zullen plaats vinden in de gemeente en de helft van de tbc patiënten onder vergunninghouders wordt gevonden via klachten, kan gerekend worden dat 1/3 van het totaal aantal tbc patiënten onder statushouders in de gemeente. Dit zijn 45 tbc patiënten onder statushouders in 2016, waarbij tevens bron -en contactonderzoek uitgevoerd zal moeten worden. Verwachting is dat gemiddeld per patiënt met open tbc 30 contacten moeten worden opgespoord en onderzocht. De gemiddelde kosten per contact is€ 200,- ( personele kosten, materiele kosten, reiskosten) , dus totaal 30 x€ 200,- x 45 TBC gevallen = € 270.000,-. De behandeling van TBC (DOT) valt onder de verzekerde zorg en is daarom niet begroot. d. Preventiestructuur De gemeente heeft de taak om zorg te dragen voor het bijdragen aan opzet, uitvoering en afstemming van preventieprogramma’s, met inbegrip van programma’s voor de gezondheidsbevordering (art. 2.2.d in de Wpg). In het Besluit PG is nader toegelicht dat genoemde werkzaamheden in ieder geval omvat het in stand houden van een structuur voor de samenwerking tussen instellingen die taken vervullen op het gebied van gezondheidsbevordering. In de Wpg is ook vastgelegd dat landelijk beleid wordt gemaakt en een landelijke ondersteuningsstructuur in stand wordt gehouden. Op gemeentelijk niveau liggen veel mogelijkheden om directe verbanden te leggen tussen gezondheidsbeleid en andere domeinen. De preventiestructuur is de verbinding tussen lokale organisaties, (lokale) initiatieven en interventies met als doel het bereiken van samenhang en samenwerking gericht op het bevorderen van gezond gedrag en een gezonde werk- en leefomgeving. GGD-en hebben hierin een (mede-) organiserende, adviserende en ondersteunende rol ten aanzien van beleid, praktijk en informatievoorziening. Bovenop de bestaande samenwerkingspartijen zal er, als het gaat om deze nieuwe groep vergunninghouders intensiever samengewerkt worden (organiseren netwerkbijeenkomsten, nieuwsbrieven, ondersteuning en coördinatie, afstemming met partijen zoals vluchtelingenwerk, diensten werk&inkomen, scholen, veilig thuis, sociale teams etc. Gemeenten hebben de taak om de psychosociale hulp bij incidenten te bevorderen. GGD-en hebben hier een rol in. Gezien de maatschappelijke context verwachten we dat collectieve PSH bevordering nodig is. We gaan er hierbij van uit dat er gebruikt wordt gemaakt van bestaande netwerken en structuren. We hebben hiervoor 15 fte (Hbo-niveau) totaal gerekend. e. Monitoring, signalering, advisering en evaluatie Het verwerven van inzicht in de gezondheidssituatie van de bevolking op basis van epidemiologische gegevens is ook een taak van de GGD in het kader van de Wpg. Op basis van deze gegevens wordt duidelijk welke mensen de grootste gezondheidsrisico¡¦s lopen en welke voorzieningen en interventies nodig zijn. Vanwege de samenhang is ook de monitor sociaal domein relevant. De monitor geeft inzicht in gebruik, early warning items, clientervaring en toegankelijkheid van voorzieningen in het sociaal domein. Op basis van epidemiologische gegevens en monitors kunnen gemeenten signaleren, sturen en beleid (her-)formuleren. Om gemeenten inzicht te kunnen bieden over de gezondheidsrisico¡¦s en het welbevinden van de groep vluchtelingen die in gemeenten komen wonen is monitoring wenselijk op basis van bestaande systemen. We denken aan een landelijk expertteam dat nagaat op welke wijze dit het meest efficiënt uitgevoerd kan worden om te voorkomen dat het allemaal op lokaal niveau wordt ontwikkeld. Zij gaan na waar mogelijkheden zijn om vluchtelingen data in reguliere systemen zichtbaar te maken en te gebruiken. Denk bijvoorbeeld aan het Digitaal Dossier JGZ waaruit waardevolle informatie gehaald kan worden. In de berekening zijn we uitgegaan van 10% van het budget voor uitvoerende taken.

f. Tolken Zoals eerder opgemerkt vormt het niet spreken van de Nederlandse taal een belangrijke barrière. Communicatie en informatieoverdracht is alleen maar mogelijk als beide partijen elkaar goed begrijpen. De inzet van tolken is nodig bij de diverse uitvoerende werkzaamheden bij de statushouders als het gaat om hun gezondheid. Tolken zouden voor iedereen toegankelijk moeten zijn en landelijk vergoed moeten worden. Er zijn nu voorbeelden dat huisartsen vluchtelingen voor uitleg over bijvoorbeeld scabiës naar de GGD doorsturen zodat de huisartsen de tolkenkosten niet hoeven te betalen. We pleiten voor een landelijke regeling voor de hulpverleners en de zorgpartijen, zodat er geen “geschuif” plaatsvindt. Het uitgangspunt is dat voor 75% van de JGZ activiteiten tolkenkosten nodig zijn, en dat voor 75% van de contacttijd. Voor gezondheidsbevordering zijn de tolkenkosten gemiddeld per GGD geraamd op 4 bijeenkomsten per week x 4 uur tolk. Voor infectieziekten bestrijding zijn we uitgegaan van 3300 uur sociaal verpleegkundige SOA/HIV met 2/3 deel contacturen. Bij de TBC vervolgscreeningen zijn we uitgegaan van 10 min tolk per vervolgscreening. En bij de bron- en contactopsporing is uitgegaan van een groot deel tolk tijd (0,8 ) voor de 1350 opsporingen. g. Technisch hygiëne zorg Voor collectieve woonvormen is het aan te raden dat de GGD vooraf inspecties uitvoert en toetst of de locaties geschikt is om te bewonen door het aantal bewoners. Dit kan gezien worden als een 0-meting. Eventueel kan daarna een jaarlijks inspectie worden uitgevoerd, net als in de asielzoekerscentra gebruikelijk is. Het is geen wettelijke taak voor gemeenten, maar de ervaring leert dat gemeenten dit bijv. voor de noodopvanglocaties veelal laten uitvoeren door de GGD. Daarom is er voor de collectieve woonvormen een inschatting gemaakt. Naar verwachting zullen er in het gemeentelijk versnellingsarrangement (GVA) een aantal woonvoorzieningen worden gecreëerd waarbij bijv. keuken, douche en toilet voor gemeenschappelijk gebruik zijn. Er zijn bestuurlijke afspraken voor max. 10.000 personen in het GVA. Het is niet vastgelegd hoeveel personen er in een collectieve woonvoorziening mogen wonen, en er is ook geen schatting om hoeveel locaties het gaat. We doen de aanname dat de helft van het GVA aantal in collectieve woonvormen wordt gerealiseerd, dus 5000 vergunninghouders. In de berekening is uitgegaan van max. 100 bewoners per locatie en 50 collectieve locaties. Voor een 0-meting (een schouw) THZ, inclusief rapportage en bespreking wordt 8 uur berekend. Het landelijke tarief voor afgifte vergunningen voor tatoeëring, piercing, permanente make-up en het afgeven van sanitaire certificaten voor schepen wordt gehanteerd (€99,02 euro per uur). Het bedrag per inspectie komt hiermee op €792,16. h. Opleiding De verhoogde instroom van vluchtelingen met een verblijfsvergunning maakt dat de JGZ organisaties extra personeel nodig hebben. De ervaring leert dat het afgelopen periode lastig blijkt om personeel aan te stellen met ervaring in de JGZ, dan wel specifiek in het werken met vluchtelingen of statushouders. Ook bij het reguliere personeel is grote behoefte om bij te scholen op het werken met deze doelgroep: scholing in culturele competenties, vaardigheidstrainingen, achtergrondkennis over cultuur, gezondheidszorg in land van herkomst etc. i. Scholing. NSPOH heeft in samenwerking met Pharos en GGD GHOR Nederland een scholingsvoorstel opgesteld. j. Landelijke ondersteuning Ook voor 2016 blijkt dat de vluchtelingen in de gemeenten een belangrijk onderwerp zijn, en de werkzaamheden overstijgen in ruime mate de werkzaamheden die normaal gesproken onder die van een koepelorganisatie vallen. Daarom is ook een kostenraming opgenomen voor landelijke ondersteuning. Hier zitten ook middelen in voor andere organisaties. Bijvoorbeeld het NCJ wil in samenwerking met GGD GHOR Nederland, ActiZ, de beroepsorganisaties en andere relevante organisaties een speciale tool box voor de JGZ ontwikkelen. Bij de landelijke ondersteuning zal afstemming en samenwerking gezocht worden met de samenwerkingspartners op dit dossier zoals kennisinstituten, koepels, beroepsorganisaties e.d..