HOGESCHOOL GENTValentin Vaerwyckweg 1

9000 GENT

Bespreking van het lichtplan

Sarah Van HammeMakelaardij 1D1

2015-2016

Het Lichtplan Gent1. 3 Soorten verlichtingFunctionele verlichtingeen vaste verlichtingsinstallatie bedoeld om verkeersdeelnemers een goed zicht te bieden in het donker ten behoeve van de verkeersveiligheid, het verkeersverloop en de openbare veiligheid.

Figuur 1: Kouter, Gent

SfeerverlichtingMaakt de stemming minder zwaarbelanden

Figuur 2: Graslei/Korenlei

AccentverlichtingDe nadruk leggen op kleine dingen die zonder licht niet zouden opgemerkt worden.

Figuur 3: Stadhuis Gent

2. Roland JéolOp 23 december 1998 bestelde de stad Gent een lichtstudie bij een team van lichtontwerpers en stedenbouwkundigen. Dit was een samenwerking tussen Atelier Roland Jéol uit Lyon en de West-Vlaamse Intercommunale uit Brugge. Als eerste analyseerden ze de bestaande toestand van de Gentse verlichting, bv. Hoe werden bepaalde monumenten verlicht, parken, straten, welke kleur verlichting gebruikten ze toen? Soorten lampen, lichtintensiteit, enz. aan de hand van deze analyse konden de ontwerpers afleiden wat er waardevol was om te behouden en wat er verbetering kon gebruiken. Op basis daarvan stelden de ontwerpers een globaal concept op. Dit globaal concept steunde op 3 pijlers:

1. Duurzaamheid: Het lichtplan koos voor een sobere en duurzame stadsverlichting, zodat ze het intieme karakter van de stad respecteert. Het beperkt de lichtvervuiling en mogelijke lichthinder voor de bewoners.

2. De stadsstructuur verhelderen: toegangspoorten tot de stad via het spoor, de weg en het water worden door lichtingrepen echte bakens. Het zet ook de ‘skyline’ van de stad in de kijker. De handelsstraten en pleinen krijgen verlichting die de gevelwanden van deze publieke plaatsen doen oplichten.

3. Verlichting totaal en geïntegreerd aanpakken: de verlichting van een bepaald monument of brug worden niet zomaar gekozen, het maakt een deel uit van een totaalvisie. Het zijn individuele ingrepen die op elkaar instemmen en elkaar versterken.

Hierna wordt er in 2009 een tweede lichtplan opgemaakt maar niet enkel voor de stad maar ook voor de wijken en de deelgemeenten. Ook hiervoor werd de hulp van Atelier Roland Jéon gevraagd. De regie wordt verzekerd door het Departement Ruimtelijke Planning, Mobiliteit en Openbaar Domein van de stad gent. Roland Jéol verwierf

eerder al internationale faam met de lichtplannen van Lyon, Turijn, Parijs, Zürich en Pisa.

Figuur 4: Lichtstudie Gent

3. MechelenEen andere voorbeeld van een stad waarin Roland Jéol zijn creativiteit en kennis mocht gebruiken, is Mechelen. Op zich een mooie stad, maar het stadsbestuur vond toch dat het iets meer mocht zijn. De aandacht ging vooral naar de waardevolle gebouwen van de stad zelf. De Sint-Romboutstoren en kathedraal kwamen eerst aan bod, om daarna het stadhuis en het postkantoor onder handen te nemen.

Het lichtplan zet de bijzondere gebouwen letterlijk in de ‘spotlights’ met als doel de gebouwen meer tot hun recht te laten komen en details accentueren die overdag niet zichtbaar zijn. Op lange termijn willen ze zelf tot een lichtplan komen zoals dat van Gent waar de hele stad tot zijn recht komt.

Figuur 5: Sint-Romboutstoren

4. De positieve en negatieve kanten van het lichtplan 1. Toerisme versterken, en ook de economie: verlichting zorgt ervoor dat de mensen

aangetrokken worden door de mooie verlichte etalages in de winkelstraat. Ook de gezellige straatjes met restaurantjes zorgen voor meer aantrek.

2. Het tegen gaan van lichthinder en lichtvervuiling. Juiste keuze van verlichting gebruiken: warm wit licht. Het lichtplan verlicht de juist plaatsen, voor de juiste activiteiten en op het juiste tijdstip met de juiste technologie.

3. Het verhoogd ook het veiligheidsgevoel bij de mensen: het wordt niet alleen aangenamer om te beleven, ook het sociale veiligheidsgevoel stijgt. Verlichting zorgt ervoor dat bewoners, bezoekers,.. de kans hebben om bij nacht op een veilige manier in de stad te vertoeven. Dit zorgt dan rechtstreeks ook voor een grotere sociale controle. Het versterkt de leefbaarheid maar ook de identiteitsgevoel van de bewoners tegenover hun wijk en van de werkenden tegenover hun werkplek.

4. Rationeel energieverbruik: ze willen tegen 2020 het energieverbruik van de stad met 20% laten dalen, dit door gebruik van LED lampen.

5. Het versterkt de identiteit van de stad: verlichting laat ons het karakter van een bepaalde plaatst beter zien en begrijpen. Het doet ons de stad op een andere wijze beleven.

Stadverlichting schept sfeer, nieuwsgierigheid en geeft dat tikkeltje extra aan zijn stedelijke beleving. Het Gentse lichtplan zet ook de ‘skyline’ van de stad extra in de kijker. Een subtiel aanwezige basisverlichting, aangevuld met gerichte details, accentueert de historische en culturele erfgoed, Bv. Het Gravensteen, de Sint-Baafsabdij en de Sint-Pietersabdij hierdoor krijgen ze hun eigen lichtaccenten.

6.

5. Bronnen van afbeeldingen Figuur4: Stad Gent, globaal lichtplan [Online afbeelding]. Gedownload op 30 oktober 2015,

van https://stad.gent/sites/default/files/page/documents/lichtplan2_globaal_lichtplan.pdf

Figuur5: Google, Sint-Romboutstoren Mechelen [Online afbeelding]. Gedownload op 31 oktober 2015, van https://www.google.be/search?q=lichtplan+mechelen&safe=active&espv=2&biw=1600&bih=775&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0CAYQ_AUoAWoVChMI8snC8ortyAIVwVwaCh2ZYw2F#safe=active&tbm=isch&q=sint-romboutstoren+mechelen+avond&imgrc=cShLKZB7bwbEfM%3A

6. Bronnen van tekst Belga, B. (21/05/2007). Franse lichtartiest Roland Jéol gaat Mechelen verlichten. Geraadpleegd op 30

oktober 2015, vanhttp://www.gva.be/cnt/aid572797/franse-lichtartiest-roland-jeol-gaat-mechelen-verlichten

TV Omgeving, TVO. (24/08/2009). Lichtplan 2 Gent. Geraadpleegd op 30 oktober 2015, van https://stad.gent/sites/default/files/page/documents/lichtplan2_globaal_lichtplan.pdf

Stad Gent, SG. (10/08/2015). Project lichtplan. Geraadpleegd op 30 oktober 2015, vanhttps://stad.gent/over-gent-en-het-stadsbestuur/over-gent/projecten-die-het-uitzicht-van-gent-bepalen/binnenstad/project-lichtplan