Benificiaal Boeken Friesland 1643
2
www.fryske-akademy.nl Studiedag Belang en betekenis van de Beneficiaalboeken van Friesland, 1543 vrijdag 18 oktober 2013, 10.00 - 17.30 uur In congres- en studiecentrum It Aljemint, Doelestraat 4-6, 8911 DX Leeuwarden De Fryske Akademy organiseert op 18 oktober 2013 een studiedag bij gelegenheid van het verschijnen van een nieuwe editie van de Beneficiaalboeken van Friesland, 1543. De Gedeputeerde voor cultuur in Fryslân, Jannewietske de Vries, is bereid gevonden het eerste exemplaar in ontvangst te nemen. Op de studiedag komen verschillende deskundigen aan het woord over het belang van de Beneficiaalboeken voor de Friese en de Nederlandse geschiedenis, naamkunde en taalkunde. Het is de bedoeling dat deze voordrachten eind 2013 gebundeld zullen worden in een speciaal nummer van het tijdschrift It Beaken. De Beneficiaalboeken zijn al wel lang bekend in Friesland. In 1850 is er een foliant-uitgave van verschenen, waar generaties Friese geleerden mee hebben gewerkt. Er was echter een grote behoefte aan een nieuwe editie, niet zozeer omdat de oude reeds lang niet meer te verkrijgen is – want die kan nog wel in bibliotheken worden geraadpleegd – maar om een betere tekst voorhanden te hebben die ook digitaal kan worden doorzocht. De nieuwe editie in boekvorm bevat daarom ook een cd-rom met een integrale opname van de tekstbestanden. Het gaat bij de Beneficiaalboeken om registers met gedetailleerde informatie over de grootte, waarde, naastliggers en jaarlijkse opbrengst van het geestelijk goed en het vermogen van de Friese parochiekerken, haar bedienaars en alle andere geestelijke instellingen, priesters en clerici die aan die kerken waren verbonden. Zij zijn voor ongeveer driekwart van de Friese steden en dorpen bewaard gebleven. In 1543 werden zij opgemaakt op bevel van de landvoogdes koningin Maria van Hongarije, die toen in Brussel resideerde, om een idee te krijgen of de kerkelijke administratie in Friesland goed op orde was en of er geen geld over de balk werd gesmeten. De Beneficiaalboeken van Friesland zijn unieke bronnen, omdat ze voor geen enkel ander gewest in de Nederlanden zijn opgemaakt en er voor andere provincies ook geen vergelijkbare inventarissen bestaan. Zij bevatten een schat aan namen, landprijzen, gegevens over priesters, altaren, patroonheiligen en andere informatie over de toen nog volledig intacte organisatie van de katholieke kerk. De editie van de Beneficiaalboeken is verzorgd door Peter van der Meer en Hans Mol van de Fryske Akademy. De uitgave is voorzien van een lange inleiding, waarin de opzet en de achtergrond van de bron wordt toegelicht. Naast een literatuurlijst is ook een glossarium of woordenlijst plus een lijst van de in de tekst voorkomende muntsoorten en hun globale waarde opgenomen. Het ca. 1070 pagina’s omvattende en van een linnen band voorziene boek met cd-rom wordt uitgebracht door de Afûk te Leeuwarden. De verkoopprijs bedraagt € 75,00. Bestellen is mogelijk via: [email protected].
-
Upload
historische-vereniging-noordoost-friesland -
Category
Education
-
view
482 -
download
9
description
Het gaat bij de Beneficiaalboeken om registers met gedetailleerde informatie over de grootte, waarde, naastliggers en jaarlijkse opbrengst van het geestelijk goed en het vermogen van de Friese parochiekerken, haar bedienaars en alle andere geestelijke instellingen, priesters en clerici die aan die kerken waren verbonden. Zij zijn voor ongeveer driekwart van de Friese steden en dorpen bewaard gebleven. In 1543 werden zij opgemaakt op bevel van de landvoogdes koningin Maria van Hongarije, die toen in Brussel resideerde, om een idee te krijgen of de kerkelijke administratie in Friesland goed op orde was en of er geen geld over de balk werd gesmeten.
Transcript of Benificiaal Boeken Friesland 1643
www.fryske-akademy.nl
StudiedagBelang en betekenis van de
Beneficiaalboeken van Friesland, 1543
vrijdag 18 oktober 2013, 10.00 - 17.30 uurIn congres- en studiecentrum It Aljemint, Doelestraat 4-6, 8911 DX Leeuwarden
De Fryske Akademy organiseert op 18 oktober 2013 een studiedag bij gelegenheid van het verschijnen van een nieuwe editie van de Beneficiaalboeken van Friesland, 1543. De Gedeputeerde voor cultuur in Fryslân, Jannewietske de Vries, is bereid gevonden het eerste exemplaar in ontvangst te nemen. Op de studiedag komen verschillende deskundigen aan het woord over het belang van de Beneficiaalboeken voor de Friese en de Nederlandse geschiedenis, naamkunde en taalkunde. Het is de bedoeling dat deze voordrachten eind 2013 gebundeld zullen worden in een speciaal nummer van het tijdschrift It Beaken.
De Beneficiaalboeken zijn al wel lang bekend in Friesland. In 1850 is er een foliant-uitgave van verschenen, waar generaties Friese geleerden mee hebben gewerkt. Er was echter een grote behoefte aan een nieuwe editie, niet zozeer omdat de oude reeds lang niet meer te verkrijgen is – want die kan nog wel in bibliotheken worden geraadpleegd – maar om een betere tekst voorhanden te hebben die ook digitaal kan worden doorzocht. De nieuwe editie in boekvorm bevat daarom ook een cd-rom met een integrale opname van de tekstbestanden.
Het gaat bij de Beneficiaalboeken om registers met gedetailleerde informatie over de grootte, waarde, naastliggers en jaarlijkse opbrengst van het geestelijk goed en het vermogen van de Friese parochiekerken, haar bedienaars en alle andere geestelijke instellingen, priesters en clerici die aan die kerken waren verbonden. Zij zijn voor ongeveer driekwart van de Friese steden en dorpen bewaard gebleven. In 1543 werden zij opgemaakt op bevel van de landvoogdes koningin Maria van Hongarije, die toen in Brussel resideerde, om een idee te krijgen of de kerkelijke administratie in Friesland goed op orde was en of er geen geld over de balk werd gesmeten.
De Beneficiaalboeken van Friesland zijn unieke bronnen, omdat ze voor geen enkel ander gewest in de Nederlanden zijn opgemaakt en er voor andere provincies ook geen vergelijkbare inventarissen bestaan. Zij bevatten een schat aan namen, landprijzen, gegevens over priesters, altaren, patroonheiligen en andere informatie over de toen nog volledig intacte organisatie van de katholieke kerk.
De editie van de Beneficiaalboeken is verzorgd door Peter van der Meer en Hans Mol van de Fryske Akademy. De uitgave is voorzien van een lange inleiding, waarin de opzet en de achtergrond van de bron wordt toegelicht. Naast een literatuurlijst is ook een glossarium of woordenlijst plus een lijst van de in de tekst voorkomende muntsoorten en hun globale waarde opgenomen. Het ca. 1070 pagina’s omvattende en van een linnen band voorziene boek met cd-rom wordt uitgebracht door de Afûk te Leeuwarden. De verkoopprijs bedraagt € 75,00. Bestellen is mogelijk via: [email protected].
www.fryske-akademy.nl
StudiedagBelang en betekenis van de
Beneficiaalboeken van Friesland, 1543
vrijdag 18 oktober 2013, 10.00 - 17.30 uurIn congres- en studiecentrum It Aljemint, Doelestraat 4-6, 8911 DX Leeuwarden
www.fryske-akademy.nl
StudiedagBelang en betekenis van de
Beneficiaalboeken van Friesland, 1543
vrijdag 18 oktober 2013, 10.00 - 17.30 uurIn congres- en studiecentrum It Aljemint, Doelestraat 4-6, 8911 DX Leeuwarden
Programma9.45 uur Inloop met koffie/thee10.10 uur Opening door Hanno Brand,
waarnemend directeur-bestuurder Fryske Akademy
10.15 uur Jan Kuys: Betaalde de laatmiddeleeuwse geestelijkheid belasting? Uit de Europese voorgeschiedenis van de Beneficiaalboeken
10.45 uur Paul Noomen: Domein, adel en gemeente. De ontwikkeling van het parochiewezen in Oostergo
11.15 uur Koffie/thee11.30 uur Hans Mol: Kerkelijke structuur
en religieuze conjunctuur in Friesland, 1517-1543
12.00 uur Otto Roemeling: De Friese priesters van 1543: herkomst, afkomst en studie
12.30 uur Lunch13.15 uur Henk Bloemhoff:
Het Nedersaksisch in de Beneficiaalboekteksten die op Oost- en Weststellingwerf betrekking hebben
13.45 uur Karel Gildemacher: Het Friese landschap in de Beneficiaalboeken
14.15 uur Philippus Breuker: De hemrik: lokalisatie, betekenis en omvang
14.45 uur Koffie/thee15.00 uur Merijn Knibbe: Wat zeggen
de pacht- en landprijzen in de Beneficiaalboeken over mogelijke intensivering van landgebruik in Friesland in de vroegmoderne tijd?
15.30 uur Dennis Worst: Hooi halen stroomafwaarts. Het belang van hooiwinning voor veenboeren aan de bovenloop van Linde, Tjonger en Koningsdiep
16.00 uur Peter van der Meer: De totstandkoming van de nieuwe Beneficiaalboekenuitgave
16.10 uur Aanbieding van het eerste exemplaar van
De Beneficiaalboeken van Friesland, 1543 aan Jannewietske de Vries, gedeputeerde voor cultuur in de provincie Fryslân, door Hanno Brand
16.30 uur 'Neipetear' met een hapje en een drankje.
Mogelijkheid tot aanschaffen van de nieuwe editie (€ 75,00)
Kosten De kosten voor deze studiedag bedragen € 20,00, inclusief koffie, thee, lunch en borrel. De betaling graag gepast voldoen aan de zaal.
Opgave Met het oog op de organisatie en de catering is opgave vooraf noodzakelijk.
Dit kan tot 11 oktober 2013 via de website van de Fryske Akademy:
www.fryske-akademy.nl of per mail of telefonisch bij
Anke van Gorkum: [email protected]
of tel. (058) 234 30 25.
