8/3/2019 Ben Terkisinde Necip Fazl

1/6

8/3/2019 Ben Terkisinde Necip Fazl

2/6

Mustafa DURAK

BEN TERKSNDENECP FAZIL KISAKREK

Metin zmlemeleri

TABEVTel: 0212- 518 47 55

2007, stanbul170 sayfa

8/3/2019 Ben Terkisinde Necip Fazl

3/6

NDEKLER

nsz

1- R ZMLEMELERYazarn Amaz: BenYerden Ge: KaldrmlarKahraman Bireyin yazgs: ileKkrtc Sylem: Sakarya Trks

2- ZYAAM-YK ZMLEMESz-yaam-yk zerine

N. Fazl'n z-yaam-yksel Kitab: BABILGiriBENKahramanUzlamazlkHakaret/Zorbalk/KstahlkDesteklenme

BENin Sergileni YntemleriKarlatrmaBilmecele(n)meBAKALARIKadnKadnn DeikenleriKumarAtTanr

KLEM3-Sona Doru

8/3/2019 Ben Terkisinde Necip Fazl

4/6

NSZ

ncelikle bu kitabn gecikmi bir ilk kitap olduunu belirtmeliyim.Yazldndan bu yana yirmi yl akn bir sre gemi. indeki iirzmlemeleri ayr zamanlarda yaynlanm. Ama benim danklmdan birtrl kitaplaamam. Zaman iinde dnp dnp baktm yazdklarma.Ekledim, kardm, deitirdim srnen bir iliki iinde. Yine de son biimiverdiim sylenemez. Bir mazeret deil belki, ama insan bir metnin ilk yazlm

biiminden ok uzaklara gidemiyor. Yalnzca baz yamalar, eksiltmeleryapmakla yetinebiliyor.

Necip Fazl Ksakrek, yazn'n her alannda rn vermi bir yazarmz. Ancakyaptlarnn ounda bir dn-biim (idologie) adna szclk grevistlenmesi, onun, kimi evrelerce grmezden gelinmesine, yok saylmasna,kimilerince de el stnde tutulmasna yol amtr. Son tutuma rnek: TrkEdebiyat Vakf 25 Mays 1980 gn Kltr Saraynda, airin 75. doumgnnde, kendisini "airler sultan" iln etmitir. Aslnda "airler sultan" ilanedilmesi, Necip Fazln ben merkezciliini ve i elikisini sunma asndanilgintir. Zira o, daha nce, hem "airler sultan" diye birilerinin nlenmesine,hem de "Kltr Saray"na kar km biridir.

Genel olarak yaklam dikkate alndnda, siyasal bir kitlenin bayraktarlnyapm bir yazarn, yalnzca siyasal nedenlerle dlanmas yaznsal bakzedeler. Zaten var olan bir eyi yok saymak, insan olduu gibi deil de, dn-

biimiyle, kiiliiyle, stelik yalnzca kendi dorularmz asndan ele almak,yanl grmek demektir. Olumsuz, dlayc dallarna tutunmak, hi esnekliiolmayan, kat, giderek kalplam, dogmatik bir tutum iersine yerlemekolarak yorumlanabilir. Ancak kar safta yer alan biri iin saf bir hogr iinegirmek de, kendi varlna ynelik bir kyma raz olmuluk demektir. Kendi

iinde atan toplumlardaki rk, din, dn biimsel ayrlklarn, godaklarnca kkrtld ve/ya desteklendii ortamlarda kaotik grnt veatma deryas kanlmazdr. Herhalde bunun tek gvencesi gerekten dinamik

biimde kurumsallam rgtlenmeler, ve kendine gvenli, hr iradesiylekendini ifade edebilen bireylerdir. Ancak ikisi de hem bilinli engellenmekte;hem de zayf, yalnz, eitimsiz braklm kitlelerin kendi kendilerini

biimlendirmesi zorlamaktadr.

Eletiri tarihinde tarihsel eletiri, yazarn yksn aydnlatacak en kkipularn deerlendirme abasyla, bir yandan yazn metinleri dndaki sylem

8/3/2019 Ben Terkisinde Necip Fazl

5/6

ve sylentilere ynelirken, bir yandan yazar denetim altna alma, onu sreklimakyajl grme illetiyle, yazn metnini kutsal kitap gibi yceletirme, yazarnda yere ge koyamama olarak kar karmza. Elbette bu tr giriimleringrnr amalar deiik olabilir. Ama ne olursa olsun kalplam bir bak

ierir. Ruh-zmsel eletiri, yine benzer malzemelerden yararlanarak yazarnbilin-altna ynelir. Bu genileme, eletiriyi; yazar, yaznsal metin, okur gibieitli odak noktalarndan yakalamaya, bakaca inceleme olaslklarnn her

birini gzden uzak tutmamak noktasna srklemitir. Bir metnin farklalardan, ayr ayr ele alnmas, blmsel, belki de yanl deerlendirmelere yolaabilir. Bu yzden metnin iyice zmlenebilmesi daha geni bir grzorunlu klar.

Elbette ilikiye giren, bakan, gren, okuyan, eletiren kiinin, nesne kiisinemutlak yanszl hi bir zaman sz konusu deildir. Her zaman eitli etmenlerdevreye girer. Ancak bu, yine de bir nesnellie, eletiride bilimsel dili oluturmaabasna engel olmamal. Kald ki, elden geldiince nesnel olma abas, aynizamanda insan, o insann emeini anlama abasdr da.

Necip Fazl zerine kitaplam almalar, grdm kadaryla genelde, lkselyanda olmaktan kaynaklanan bir yceltme, gklere karma ura, dolaysylakendi dn-biimini yayma, gl gsterme sevdasyla ve/ya en azndan

benim kar olduum okuma (inceleme) yntemleriyle kaleme alnmalmalar.

Tm okuma ve deerlendirmelerimden vardm sonu: Necip Fazl iiri'ninyaznmzdaki gerek yerine oturtulmas gerekir. Bu almann byle bir amacolmadn, ama bu dorultuda bir hizmet saylabileceini belirtmeliyim. Zira

bir yanda gklere karmalar, bir yanda susma, hileme, yazn tarihilerinin iinizorlatrr. Bu gereklilik, yazn iin olduu kadar, siyasal adan kendisiyle aynigr savunanlar iin de geerlidir. Karlatrma gc insanda var olduka,nesnellikle ortaya konan her gereklik, nnde sonunda alcsn bulacaktr.nsana gvenden yola kan bu almada Necip Fazln kiilii ve sanatn

metin iersindeki elikilerden ve benzerliklerden yola karak yeni birokumayla ortaya koymaya, anlamaya altm. Bu almada, Necip Fazl'a tmynleriyle, tm yaptlaryla deil de, yaznsallnn ve kiiliinin temelniteliklerini yanstabileceini dndm baz rnleriyle bakmay denedim.ki blmden oluan almann ilk blmnde, onun en nemli saydm drtiiri zerine ayrntl birer okuma; ikinci blmde ise Necip Fazl'n Babli adlyaam-yksel kitab zerine, kiilik zmlemesi denemesine giritim. Ortayauzun okumalar kt. Elden geldiince inceleme nesnemi eitli ynlerindenanlamlandrmaa altysam da en doru yorumu, anlamlandrmalar rettiim,

nesnemi tmyle tkettiim iddiasnda olmadm nceden belirtmek isterim.

8/3/2019 Ben Terkisinde Necip Fazl

6/6

Tek dileim, kendisini de, evresini de, okuduunu da ykp yaparak anlamanoktasna vardrmaya alan bilinli bir okur.