Beleidsplan Immanuelkerk Groningen · 2013 - 2016 8 april 2013 ... toekomst van de kerk en een kerk...

Beleidsplan

Protestantse wijkgemeente Immanuelkerk

Groningen

2013 - 2016

8 april 2013

Beleidsplan Protestantse wijkgemeente Immanuelkerk Groningen 2013 - 2016 2

Inhoudsopgave 1. Vooraf ................................................................................................................................................................. 3

2. Identiteit ............................................................................................................................................................. 5

3. Eredienst: liturgie en kerkmuziek ....................................................................................................................... 6

4. Pastoraat ............................................................................................................................................................ 7

5. Diaconaat en Maatschappelijke betrokkenheid ................................................................................................. 8

6. Stedelijke en oecumenische samenwerking .................................................................................................... 10

7. Kinderen en jeugd ............................................................................................................................................ 10

8. Lerende gemeente ........................................................................................................................................... 11

9. PR: communicatie en informatie ...................................................................................................................... 12

10. Faciliteiten ........................................................................................................................................................ 13

11. Bestuurlijke organisatie .................................................................................................................................... 14

12. Financiën .......................................................................................................................................................... 15

13. Uitleiding .......................................................................................................................................................... 16


1. Vooraf Waarom een beleidsplan? Ons vorige beleidsplan was geldig tot 2011. Het blijkt dat we ook zonder beleidsplan rustig verder gaan met nieuwe zaken, zoals het inspirerende Vrientenproject in februari 2012, de gemeentereizen naar Israël en Berlijn, of oude zaken die zichzelf steeds weer vernieuwen, zoals het traditionele kerstspel voor en door de kinderen, dat inmiddels een musical is geworden. Dit jaar voor het eerst met professioneel geluid. Maar er komen nieuwe vragen op ons af. Een van onze predikanten en het kostersechtpaar gaan met resp. emeritaat en pensioen. De Protestantse Gemeente te Groningen (PGG) heeft n.a.v. de scenariodiscussie besloten in de toekomst meer te gaan samenwerken en de wijkgemeentes uitgedaagd een eigen profiel te ontwikkelen. Wij moeten daarom nadenken over welke kant we op willen met de professionele ondersteuning van de gemeente. Wat willen we met ons gebouw? Wat doen we zelf en wat doen we samen met anderen en wie?

Het beleidsplan moet duidelijk maken waar we staan en waar we de komende jaren naartoe willen.

Onze tijd en cultuur Kernwoorden die onze tijd karakteriseren zijn aan de ene kant individualisering en kerkverlating en tegelijkertijd aan de andere kant een hang naar spiritualiteit en zingeving. Godsdienstsociologisch onderzoek maakt duidelijk dat de binding aan de kerk in Nederland behoorlijk is verzwakt, in het bijzonder de binding aan de voorheen volkskerken. Voorlopig lijkt hier ook geen einde aan te komen. Al zijn er ook onderzoeken die beschrijven dat de betrokkenheid minder drastisch afneemt dan enige jaren geleden. Wat wij nu zien zijn de zichtbare gevolgen van de grote kerkverlating in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw. Vooral jongeren hebben een nogal zwakke binding met de kerk. Er groeit een generatie op die gereserveerd staat tegenover de kerk en zich op grote afstand van christelijke geloofsgemeenschappen bevindt. Dit geldt ook voor onze 'eigen' jongeren.

Voor de meeste mensen die wel betrokken zijn bij de Immanuelkerk geldt juist dat ze de gemeenschap wel belangrijk vinden. Een gemeenschap van mensen die elkaar niet hebben uitgekozen, maar zich geroepen weten om kerk van Christus te zijn en zo in de loop van tijd op allerlei wijzen op elkaar betrokken zijn geraakt. Velen die nog in traditionele kerken zijn opgegroeid zijn blij met de ruimte die het geloof nu biedt vergeleken met vroeger. Jongeren - en in de kerk is dat eigenlijk iedereen onder de vijftig - groeien op en leven in een totaal geseculariseerde omgeving en hebben de kerk weer om heel andere redenen nodig.

In de samenleving is sprake van een economische crisis en een terugtredende overheid. De verantwoordelijkheid voor zorg en welzijn wordt meer bij de burgers gelegd. De samenleving staat voor grote vragen als het gaat om de zorg voor ouderen en kwetsbaren, het onderwijs, (betaalde en onbetaalde) arbeid, duurzaamheid en het samenleven van verschillende generaties en bevolkingsgroepen. Deze vragen gaan ons ook als kerk aan.

Missie In 2005 hebben we een missie voor de Immanuelkerk geformuleerd waar we ons nog steeds bij thuis voelen:

Kerk in de buurt, stem in de stad en werk in de wereld.

In de kerkorde staat het als volgt geformuleerd: "De gemeente is geroepen tot de dienst aan het Woord van God, in de prediking en viering van doop en avondmaal, in de dienst van de gebeden, in de missionaire arbeid, in het diaconaat, in de herderlijke zorg, in de geestelijke vorming en ook in alle andere arbeid tot opbouw van het lichaam van Christus" (IV.1,2). Eenvoudiger gezegd, in de kerk komen drie dingen samen: de gerichtheid op God, de gemeenschap van twee of drie of meer en de dienst aan de wereld.

Binnen het verband van de Protestantse Gemeente te Groningen zijn wij kerk in Groningen-Zuidwest. Op grond van het evangelie en vanwege onze betrokkenheid op de samenleving spreken we mee in de stad en zijn we op vele wijzen actief in de wereld. Verborgen en zichtbaar, alleen en met andere bondgenoten.

Stedelijk beleidsplan Het beleidsplan 'Kerk in Stad' 2005 - 2008 van de Algemene Kerkenraad van de Protestantse Gemeente te Groningen stelt (1.3): "de gemeente is meer dan wat in een beleidsplan kan worden opgenomen". En dat is een hele geruststelling, zeker ook bij het opstellen van een nieuw beleidsplan. In 2.4 staat onder het kopje 'Vitaliteit van de wijkgemeente' dat elke wijkgemeente daarin haar eigen voorkeur of profiel heeft, mede gestempeld door de buurt waar zij haar dienst uitvoert en het kerkgebouw waar zij samenkomt. De Algemene Kerkenraad wil de wijkgemeenten stimuleren en initiatieven ondersteunen die hun functioneren en hun vitaliteit versterken. Die versterking is permanent nodig. Ook terugloop van leden vraagt om


herbezinning op de gebruikelijke activiteiten, voordat automatisch naar het middel van herindeling wordt gegrepen. Behalve een andere activiteit kan ook een andere vorm van gemeente-zijn nodig zijn om op de huidige vragen van cultuur en samenleving in te gaan.

Interessant is wat in het stedelijk beleidsplan vervolgens wordt gezegd over de vitaliteit van de gemeente: Wat is een vitale gemeente? Dat is een gemeente die één of meer van de hierna genoemde kenmerken nadrukkelijk wil vertonen. Een gemeente dus die: - Een bewuste keuze maakt in het karakter van haar gemeenschap, gekleurd door haar theologische ligging,

voor een bepaalde traditie of de gerichtheid op een specifieke groep mensen. - Andere dan de gebruikelijke vormen van gemeente-zijn zoekt en zich laat inspireren door gemeenten over de

grenzen en door het apostolaat. - Beschikt over een ver doorgevoerd vrijwilligersbeleid en zoveel mogelijk leden betrekt bij haar activiteiten. - Aandacht heeft voor opvang en pastorale zorg voor toetreders, herintreders en kerkverlaters. - Zich duidelijk richt op twee groepen: mensen binnen en buiten de kerk. - Contact/samenwerking zoekt met andere gemeenschappen of kerken. De meeste wijkgemeenten zullen zich in één of enkele van deze kenmerken herkennen of hebben die hoog op hun prioriteitenlijst staan.

Dilemma's bij de koersbepaling Waar staan we en waar willen we naartoe? Wat zijn onze prioriteiten?

Prof. Dr. Andries Hoogerwerf benadert in zijn boek 'De toekomst van het christendom' (2007) dit keuzevraagstuk langs de weg van een aantal fundamentele dilemma's. Zijn stelling is dat het katholieke en het protestantse christendom zich in Nederland niet altijd evenwichtig hebben ontwikkeld. De balans is hier en daar wat eenzijdig naar één van de twee polen van een dilemma doorgeslagen: - Meer op de kerk als instituut dan op de kerk als beweging. - Meer op traditie dan op vernieuwing. - Meer op de leiding dan op de democratie in de kerk. - Meer op het bewaren van de eenheid dan op het waarderen van verscheidenheid

1.

Hoogerwerf eindigt met wat als een advies kan worden gezien: "Creativiteit en evenwicht. Een uitgangspunt voor het beleid kan zijn dat kerken minder een instituut en meer een beweging moeten worden. Dit zou kunnen samengaan met een vergroting van het accent op vernieuwing, kerkelijke democratie, verscheidenheid en maatschappelijk engagement, zonder waarden van hun tegenpolen te ontkennen."

Waar, zo hebben we ons mee op grond hiervan afgevraagd, kunnen of moeten we het over hebben bij een beleidsplan voor de komende jaren? We noemen hier enkele overwegingen: - Welke balans kiezen wij In de relatie van traditie en vernieuwing? - Zijn ook wij teveel instituut, te weinig beweging?

In onze gemeente zijn talloze groepjes vrijwilligers actief. In de afgelopen periode hebben we veel aandacht gegeven aan het vrijwilligersbeleid. - Biedt onze kerkelijke organisatie genoeg ruimte aan mensen die willen experimenteren of zich tijdelijk willen

binden aan een klus in de geloofsgemeenschap of daarbuiten?

Onze gemeente bestaat uit veel betrokken ouderen, waar we graag aandacht aan geven. - Hebben wij een goede balans tussen interne en externe gerichtheid?

Er vindt een verschuiving plaats van leer naar leven, van vaste geloofsvormen naar spiritualiteit. De Immanuelkerk biedt ruimte aan een grote diversiteit van geloven. - Hoe vinden nieuwe gelovigen daar hun plek in. Hoe geven we de traditie door aan een nieuwe generatie?

We kunnen niet alles. Het is ook belangrijk dat we niet alleen maar doen, maar ook rust en inspiratie vinden.

In deze dilemma's hebben wij gezocht naar: - Zorg voor het bestaande, in al zijn veelkleurigheid, en gerichte aandacht voor vernieuwing. - Meer beweging dan instituut en in al onze activiteiten op zijn minst open naar buiten.

1 Verscheidenheid ofwel 'pluraliteit' die, tot voor enkele decennia als probleem gezien, nu meer tot oplossing van een probleem is

geworden, tot uitdaging voor een gemeente in verbondenheid en verscheidenheid. Aldus Dick Tieleman in een recent artikel over de toekomst van de kerk en een kerk van de toekomst: 'Zou het morgen nog anders kunnen met geloof en kerk?'. (KiS 17 september 2010)


2. Identiteit Met gemeenteleden van verschillende leeftijden en achtergronden hebben we in een aantal bijeenkomsten nagedacht en gesproken over ons profiel. Uiteindelijk resulteerde dat in een invulling, die in de kerkenraad en op een gemeenteavond is gepresenteerd en bediscussieerd. Besloten is tot de hier volgende beschrijving.

Immanuelkerk Wie zijn wij? Op grond van het evangelie op zoek naar God en de nieuwe aarde betrokken op de buurt, Stad, wereld Daar hebben we elkaar bij nodig in goede en kwade dagen Immanuelkerk heeft een paar dierbare paradoxen Juist het evangelie (Schrift, traditie) geeft de ruimte voor onze diversiteit Zoekers zullen we ons wel blijven noemen, maar ook zien soms even Geloven in de nabije God, maar wel in beweging, we zijn onderweg Ruimte voor experiment én ruimte voor wie daar niets mee heeft Betrokken op de samenleving in kerkelijk verband óf op andere wijze, in ons werk, als lid van een politieke partij, actief op school, betrokken op buren, enzovoorts We hebben elkaar nodig: om elkaar en onszelf bij het geloof, de hoop en de liefde te bewaren en aan onze kinderen voor te leven, uit te dagen, te vieren, te rouwen, ervaringen te delen, in elke levensfase weer op specifieke wijze en toch willen we er ook zijn voor de vrije vogel en de eendagsvlieg Over andere zaken zijn we meer eenduidig Kwaliteit (gebouw, organisatie, relaties, prediking) Diversiteit (met name in geloofsbeleving) Open, gastvrij Open voor samenwerking met andere geloofsgemeenschappen en binnen de PGG Verlangen toekomst Meer ontmoeting/gemeenschap voor onder de 50 (al was dat bij elkaar zitten met diverse leeftijden juist ook wel leuk toch) Lichtere organisatie

In meer formeel kerkelijk jargon herkennen we ons het meest in wat wordt genoemd het 'conciliair' en het 'oecumenisch-apostolaire of diaconale' profiel

2. Het conciliair profiel spreekt van een kerk als een

zoekgemeenschap. Deze staat een open en plurale leergemeenschap voor, met volop ruimte voor communicatie en dialoog. Geloven als zoektocht. Er is een veelheid aan geloofsuitingen, zoals ook de Bijbel een verzameling is van zeer uiteenlopende geloofsgetuigenissen. Het diaconale profiel spreekt van een kerk die er is voor anderen, voor de wereld, gericht op heelheid, gerechtigheid en vrede. Kernwoorden in dit model zijn: openheid, vrijheid, dienstbaarheid en solidariteit.

2 Uit: 'Bronnen voor beleid', 4e herziene druk 2006, samengesteld door Peet Valstar, uitgave PKN.


3. Eredienst: liturgie en kerkmuziek De zondagse eredienst neemt in het functioneren van de kerkgemeenschap van de Immanuelkerk een centrale plaats in. Het is het hart van het gemeente-zijn. Het is voor veel gemeenteleden een moment van rust en bezinning en een belangrijke mogelijkheid voor contact met andere gemeenteleden. De eredienst is in veel gemeenten een gevoelig onderwerp. En dat is in de Immanuelkerk niet anders. Over inhoud en betekenis van 'zinvolle' liturgie en 'goede' kerkmuziek wordt verschillend gedacht. De identiteit van de gemeente, omschreven als traditioneel en experimenteel, weerspiegelt zich ook in de liturgie, met de kerkmuziek als belangrijk element daarin. Daarom wordt er onderscheid gemaakt tussen kerkdiensten en Vieringen op Weg. Daarin is ruimte enerzijds voor de traditie en anderzijds voor vernieuwing. Kerkdiensten en Vieringen op Weg Maar dat houdt niet in dat traditioneel enerzijds en vernieuwing anderzijds gescheiden werelden zijn, die herkenbaar zouden zijn in respectievelijk de kerkdiensten (wekelijks en op de christelijke feestdagen 9.30 uur) en de Vieringen op Weg (10 x per jaar om 11.00 uur). Beide elementen treffen we aan in zowel de kerkdiensten als de Vieringen op Weg. Wel moet worden opgemerkt dat in de Vieringen op Weg meer ruimte is voor experiment, zowel liturgisch als muzikaal. Als de liturgie van de dienst van 9.30 uur sterk afwijkt van wat gewoonlijk gebeurt, wordt dat aangekondigd. Kenmerkend voor de kerkdiensten is dat deze qua liturgieopbouw een vast patroon hebben, met de mogelijkheid tot variatie, en uitgaan van Bijbellezingen volgens het oecumenisch leesrooster van de Raad van Kerken. Beleid is dat in deze diensten in de regel universitair geschoolde theologen voorgaan. Gezongen wordt uit Tussentijds en het Liedboek van de kerken, Huub Oosterhuis, Taizé, Iona en de noordelijke kerkmuziek (Chris Fictoor, Chris van Bruggen e.a.). Zeer incidenteel ook Opwekking. Kenmerkend voor de Vieringen op Weg (VOW) is dat deze qua liturgieopbouw geen vast patroon hebben en steeds uitgaan van een thema, dat in overleg met gemeenteleden is vastgesteld en naderhand wordt uitgewerkt in een voorbereidingsgroep, bestaande uit gemeenteleden. Voor gemeenteleden die vooral de Vieringen op Weg bezoeken is het zoeken naar andere vormen, teksten, liederen en muziek belangrijk als uitdaging voor hun geloofsbeleving. Als kernwoorden voor VOW worden door de deelnemers genoemd: samen, betrokken, gemeenschap, geloofsbelevingen op een persoonlijke manier, ruimte, nieuw, anders. Beleid is dat er altijd een theoloog aan de voorbereidingsgroep verbonden is. Voorgangers in de vieringen kunnen zowel theologen als niet-theologen zijn. Een zorg is of er ook in de toekomst voldoende menskracht is om de Vieringen op Weg voor te bereiden. Vanuit de gemeente wordt tegen het naast elkaar bestaan van de kerkdiensten en VOW soms het bezwaar ingebracht dat dit in de gemeente als geheel een tweedeling veroorzaakt. Samenvoeging tot één dienst op een zondag zou dat bezwaar kunnen wegnemen. Onderzoek van de werkgroep VOW wijst echter uit dat dit probleem zeer betrekkelijk is. Juist ook mensen die beide soorten vieringen bezoeken hechten aan de mogelijkheden van de kleinere groep en het experiment. Kerkmuziek Gemeentezang wordt in de kerkdiensten in de regel professioneel begeleid door een organist en in de Vieringen op Weg door een pianist. De Immanuelkerk beschikt momenteel over twee cantorijen. De cantorij Immanuelkerk, die (be)geleid wordt door vrijwilligers en medewerking verleent aan de kerkdiensten en de cantorij VOW, die (be)geleid wordt door betaalde krachten en medewerking verleent aan de Vieringen op Weg. Een en ander wordt afgestemd in het muziekoverleg, waar in principe de kerkmusici, de cantorijen en de voorgangers vertegenwoordigd zijn. Een zorg is dat beide cantorijen worden geconfronteerd met terugloop van het aantal leden. Voor beide, de gemeentezang en de cantorijen, zijn een orgel en een vleugel van groot belang. Met name de kwaliteit van het orgel laat te wensen over. Op dit moment wordt een onderzoek ingesteld om deze kwaliteit op een aanvaardbaar niveau te brengen. Werkgroep liturgie Onder verantwoordelijkheid van de kerkenraad functioneert een speciale werkgroep voor de liturgie. De taak van deze werkgroep bestaat uit de advisering van de kerkenraad rond liturgische zaken, liturgische toerusting van de gemeente, inhoudelijke bezinning, het mee voorbereiden van kerkdiensten op hoogtijdagen, de evaluatie van kerkdiensten en de inroostering en toerusting van de kyriebidders en lectoren.


Beleid 2013-2016 - Doel is om het draagvlak van Vieringen op Weg uit te breiden naar nieuwe generaties. - Als het niet lukt om de basis van VOW te versterken zullen we ons in het voorjaar van 2014 bezinnen over de

mogelijkheid om per zondag één dienst te houden. Een mogelijkheid zou kunnen zijn om op bijv. één vaste zondag per maand in plaats van een kerkdienst een viering op weg te houden. Dat zou wellicht het bijkomende voordeel kunnen hebben dat de aanvangstijd van de diensten permanent kan worden verschoven naar 10.00 uur. Een en ander is niet los te zien van de ontwikkelingen bij de cantorijen.

- Ter versterking van de Immanuelkerk als broedplaats voor liturgievernieuwing willen we de mogelijkheid onderzoeken van samenwerking met het Groninger Studentenpastoraat en de Pepergasthuisgemeente.

- Voorlopig hopen we de twee cantorijen te handhaven. Op termijn zal over de wenselijkheid van samenvoeging van de twee cantorijen nader overleg worden gepleegd met de betrokkenen. De mogelijkheden ten aanzien van kerkmuziek hangen nadrukkelijk samen met de beschikbare personele en financiële capaciteit van de wijkgemeente. Ondertussen wordt met enthousiasme de samenwerking gezocht.

- Het ligt in het voornemen van de werkgroep liturgie om meerdere liturgiemodellen voor de kerkdiensten te ontwerpen en die in een handzaam liturgieboekje uit te brengen.

- We gaan experimenteren met meer mogelijkheden van vieren door de week, waarin leken voorbereiden en voorgaan.

- Wij kiezen voor de eredienst op zondag voor geschoolde voorgangers en organisten. - Voor de kerkdiensten wordt in 2013 het nieuwe Liedboek ingevoerd. De wijze, waarop de gemeente met het

Nieuwe Liedboek (mei 2013) vertrouwd zal worden gemaakt, wordt vastgesteld in overleg met de muzikale medewerkers en cantores. Voor het oefenen van nieuwe liederen In kerkdiensten zal een beroep worden gedaan op de medewerking van de cantorij Immanuelkerk.

- De kwaliteit van het kerkorgel wordt in overleg met de orgeladviseur van het stedelijk College van Kerkrentmeesters en de eigen organist op het gewenste niveau gebracht.

- Het ligt in het voornemen van het moderamen om vanaf 2013 jaarlijks met de predikanten, de organisten en cantores een jaargesprek

3 te voeren en het gevoerde beleid op het gebied van liturgie en kerkmuziek en de

samenwerking tussen organisten, cantores en predikanten te evalueren. - Sinds kort is het mogelijk de beamer te gebruiken. Dat geeft ons de kans te experimenteren met beeld en

film. Het nieuwe liedboek gaan we nog wel als boek aanschaffen en we nodigen de gemeenteleden uit dat ook te doen.

4. Pastoraat Pastoraat is omzien naar elkaar vanuit de christelijke gemeenschap. Dat is allereerst op de meest alledaagse wijze aandacht hebben voor een ander. Daarnaast is het weet hebben van het feit dat wij elkaar nodig hebben om onszelf bij het geloof, de hoop en de liefde te bewaren. In die zin is pastoraat een taak voor alle gemeenteleden. Het georganiseerde pastoraat in de Immanuelkerk krijgt vorm in: - De bloemen die elke zondag vanuit de kerkdienst naar mensen in de wijk worden gebracht. - Huisbezoeken en kerstattenties aan mensen die om wat voor reden dan ook niet meer naar de kerk kunnen. - De ouderenmiddagen en kerstvieringen. - Aandacht bij belangrijke levensmomenten en crises. - Aandacht voor nieuwkomers in de gemeente. - Belangeloos ongevraagd bezoekwerk aan mensen uit de kaartenbak die we (nog) niet kennen. - Iedereen die dat wil kan een bezoek aanvragen, voor zichzelf of een ander, door een contactpersoon,

ouderling of de predikant. Overwegingen op de achtergrond Tot ver in de jaren zestig stond pastoraat nog in het teken van de tucht, het was een vorm van opzicht. Daarnaast functioneerde er gelukkig allerlei bezoekwerk vanuit o.a. de zusterkringen. In de jaren zeventig klapte dat beeld van pastoraat ineens om naar persoonlijke aandacht. Predikanten werden beter getraind in gespreksvoering en de samenleving psychologiseerde snel. Inmiddels worden predikanten zelden meer geraadpleegd bij psychologische moeilijkheden, behalve door mensen waar de reguliere psychische en psychiatrische hulpverlening geen oplossing heeft. Maar al deze beelden van pastoraat als vermaning of hulpverlening leven nog wel! Wat bleef in de Immanuelkerk was in ieder geval aandacht voor de zieken en zij die niet meer naar de kerk kunnen komen. Zeker bij de ouderen is het gebed heel belangrijk.

3 Voor predikanten is dat met ingang van medio 2013 ook een kerkordelijke verplichting, ord. 4-8-6a.


Voor een predikant is pastoraat ook belangrijk voor het voorgaan in de diensten. Niet alleen voor het voorgaan in de gebeden, maar ook voor de preek, om de link te kunnen leggen met leefwereld en vragen van de hoorders. In die zin doen wij veel te weinig aan arbeidspastoraat en onder-de-70 pastoraat. In een gemeente met goed pastoraat voelen mensen zich gezien en gekend, worden eerder actief, kunnen makkelijker leven met verschil of eens een veer laten. Versterken onderlinge gemeenschap is wel een lastig doel, gemeenschap is een vrucht die groeit omdat je iets samendoet en er voor open staat of er behoefte aan hebt. Of omdat het klikt. Wij staan voor de vraag hoe het pastoraat voor de nieuwe generaties, (50-) te organiseren. Wij denken dat het aantal bezoekwerkers drastisch gaat afnemen, maar ook het aantal mensen dat rekent op (ongevraagd) kerkelijk bezoek. Toch blijven mensen elkaar nodig hebben, ook als kerkmensen, die elkaar niet gekozen hebben. Dat is nog zoeken. Een soort pastoraatcirkels organiseren? Een groepje van 10-14 mensen bij elkaar in de buurt. Mensen die eens in het jaar, - laten we bescheiden beginnen - samen eten en dan bijvoorbeeld een onderwerp bespreken (met een onderwerp en uitwerking die centraal is voorbereid) en zich voornemen af en toe de ander te vragen hoe het er mee is. Dit moeten we nog doordenken. Beleid 2013-2016 - Vooralsnog willen we het uitgebreide netwerk van bezoekers proberen te handhaven. We zullen ons steeds

opnieuw weer moeten bezinnen op wat pastoraat betekent in de huidige tijd. Een keer per jaar organiseren we een scholingsavond voor de vrijwilligers op wijkniveau. Daarnaast is er een scholingsavond van de hele stad waar we ook aan meedoen. Op termijn kunnen we wellicht de scholingsavond in de wijk opheffen.

- Daarnaast willen we in de toekomst meer gaan inzetten op onderling pastoraat. Enerzijds moet dat vooral ongeorganiseerd blijven en gaat het meer om een levenshouding van ieder die zich tot onze gemeente rekent. Een levenshouding van aandacht voor de ander. Anderzijds willen we ook experimenteren met vormen van pastoraatscirkels of groothuisbezoek en andere groepen. Wij denken dat onderlinge ontmoeting zeer inspirerend kan werken. We willen hier een aparte taakgroep voor oprichten.

- Wij pleiten ook voor bezoekgroepje, bij voorkeur met een ouderling, dat zich richt op 50-. We zoeken een opgewekte, maar stevige gelovige die onze doopouders kan bezoeken. Dit zou allemaal één taakgroep kunnen zijn.

- We streven naar één centraal pastoraal meldadres. Wij hopen dat dat drempelverlagend werkt. - De pastorale raad blijft namens de kerkenraad verantwoordelijk voor bovenstaande georganiseerde vormen

van pastoraat. In de pastorale raad zitten de predikanten, pastorale ouderlingen en de wijkcoördinatoren. - Een verlangen hierbij is de mogelijkheid om ook warm te kunnen eten in de kerk, dus een fornuis en pannen

in de keuken. Doel: in 2016 is wie dat wil betrokken in een netwerk van onderling omzien naar elkaar. De taakgroep houdt zicht op eendagsvliegen, vrije vogels etc. en de openheid van de gemeente voor nieuwkomers.

5. Diaconaat en Maatschappelijke betrokkenheid Ligt de focus bij pastoraat op 'omzien naar elkaar' binnen de eigen gemeente, we willen ook blijven omzien naar de ander met de nadruk buiten de eigen kerkelijke gemeente, al worden de grenzen van de kerk steeds diffuser. De Geest van God houdt niet halt bij de kerkmuren of de gemeente. Het evangelie krijgt betekenis in de ontmoeting met anderen. Wij zijn op zoek naar gerechtigheid en barmhartigheid in de samenleving. Onze wijkgemeente heeft in dat opzicht een lange traditie, die zich kenmerkt door talloze activiteiten en verbanden. Betrokkenheid vanuit de gemeente als geheel, maar nog veel meer door gemeenteleden individueel of in groepsverband. Voorbeelden daarvan zijn de jumelages met kerkelijke gemeenten in Oekraïne en Zuid-Afrika, de opvang van asielzoekers in het voormalige Heymanshuis en Formule 1, de samenwerking met INLIA, de Open Hof en Help een handje, de Open Kerk, Kerk met Stip, enzovoort. Voorbeelden die nadrukkelijk aansluiten bij onze missie: Kerk in de buurt, stem in de stad en werk in de wereld. Wij proberen in al onze activiteiten open te staan voor iedereen. De actieve dienst in de wereld in het bijzonder aan de kwetsbaren is deels georganiseerd door de diaconie (buurt en stad), de taakgroep vluchtelingen en ZWO (Zending Werelddiaconaat Ontwikkelingssamenwerking).


Diaconaat De diaconie heeft een geheel eigen verantwoordelijkheid binnen de Immanuelkerk. Ze maakt haar eigen beleidsplan, jaarplannen en jaarverslag en beheert haar eigen gelden in verbondenheid met het geheel. Ze is verantwoordelijk voor de klassieke diaconale taken, als dienst doen bij het Avondmaal en de organisatie en het verwerken en afhandelen van de collecten. Steeds belangrijker wordt de Stille Hulp. Financiële hulp en andere vormen van begeleiding in noodsituaties, het organiseren van de jaarlijkse kerstpakkettenactie en twee maal per jaar aandacht voor de Roma in de stad. Een zorg is om dit alles behapbaar te houden. De diaconie hecht veel belang aan het op creatieve wijze betrekken van de jeugd bij allerlei vormen van diaconaat. Een wens is een ambtsdrager die deze taak speciaal op zich neemt (een jeugddiaken). De diaconie participeert in het stedelijk college van diakenen. Allerlei groepen en groepjes binnen de Immanuelkerk 'vallen onder de diaconie': - Amnesty International - maandelijkse schrijfactie. - Autodienst - halen en brengen van enkele kerkgangers die van vervoer afhankelijk zijn. - Brei- en haakgroep - transport van de producten naar Dorcashulp. - Hulpcollectanten - nemen een deel van de deurcollecte voor hun rekening. - Kerk in Actie/ZWO. - Postzegels-, kaarten- en andere inzamelingsacties - opbrengst voor Kerk in Actie. - WMO-platform - initiatief bij de stedelijke diaconie en de stad Groningen. - Kerkradio - voor mensen die de kerkdienst niet kunnen bezoeken maar wel willen meedoen. - Koffiedrinken na de dienst - jaarlijkse vergadering met de koffieschenkers. - Open Kerk op woensdag - vier doelen, coaching van vrijwilligers. - Vakantieweken - jaarlijks aandacht in KiS. - Werkgroep Vluchtelingen - houdt vluchtelingen op de agenda van de wijkkerk. - Kerk met Stip - ex-gedetineerden zijn welkom in de Immanuelkerk en kunnen, wanneer gewenst,

maatschappelijke opvang krijgen. - Participatie in het netwerk dat zomeractiviteiten voor ouderen organiseert. Soms draaien deze groepen nagenoeg zelfstandig en zorgt de diaconie alleen voor de verbinding met het geheel, in andere gevallen is de diaconie van begin tot eind verantwoordelijk. Beleid 2013-2016 - De diaconie blijft verantwoordelijk voor alle bovenstaande vormen van georganiseerd diaconaat. - We willen een zichtbaar en gastvrij huis zijn en blijven in de buurt. Een huis van God en mensen. Een dilemma

hierbij is dat daar ook geld voor nodig is dat deels door verhuur moet worden binnengehaald. - We staan actief open voor de buurt met de Open kerk op woensdagmorgen, kerk met Stip (ex-gevangenen

zijn welkom) en de zomeractiviteiten voor ouderen (samen met het ouderenwerk van Groningen-Zuid). Wellicht is het mogelijk de Open Kerk uit te breiden, wanneer de kerk meer wordt beheerd door vrijwilligers.

- We gaan niet actief op zoek naar internationale partnergemeenten, maar staan open voor wat er op onze weg komt.

- Activiteiten op het gebied van Zending Werelddiaconaat en Ontwikkelingssamenwerking blijven wij doen in het samenwerkingsverband van alle wijkgemeenten van de PGG en in aansluiting bij het landelijke Kerk in Actie.

- Elk lid van de gemeente is op zijn of haar manier betrokken op de samenleving. Wij willen ook een plek zijn waar wij geloof en leven bij elkaar brengen. Een voorbeeld is de denktank geloof en samenleving.

- Naast al deze activiteiten is het een verlangen om meer de buurt in te gaan, te horen wat er leeft en nieuwe bondgenoten te zoeken. Tegelijk blijkt het lastig om daar vrijwilligers voor te vinden of dat die vrijwilligers elkaar vinden. Daartoe willen we eens per jaar aan het eind van het seizoen een brainstorm houden voor de buurt. Om kennis te delen, te delen wat op ons afkomt, mensen te ontmoeten, plannen te smeden. Indien mogelijk kunnen hier kort- of langlopen projecten door ontstaan. Die we vervolgens weer evalueren. Uiteraard kan de kerkenraad besluiten tot een langduriger inzet.

- Een diep gekoesterde wens is het treffen van kookvoorzieningen in ons gebouw. Onder meer in onze zustergemeente in Helpman blijken gezamenlijke maaltijden te voorzien in een zorgbehoefte in de buurt en nadrukkelijk bij te dragen aan de gemeenteopbouw.

- Als het gaat om onze presentie in de buurt (Corpus en in mindere mate de Wijert) kunnen we samenwerking zoeken met elke bondgenoot die er is. We doen dat nu al met het ouderenwerk. Ook samen met de andere kerken in Groningen-Zuidwest.

- En natuurlijk blijven we ook verder kijken dan de eigen buurt. Soms via de stedelijke organen. De ondersteuning van de Open Hof en activiteiten INLIA, met geld én menskracht, gaan bijvoorbeeld gewoon door. We participeren in het stedelijk WMO-overleg.


- Hetzelfde geldt voor de samenwerking met ForumDwarsdiep betreffende het organiseren van debatten over actuele thema's (o.a. verkiezingen), samen met de katholieke Salvator Mariaparochie en de wijkgemeente Helpman. Het politiek en cultureel debatcentrum ForumDwarsdiep is sinds 2010 onderdeel van het Groninger Forum. Naast verdieping van inzichten op persoonlijk niveau geeft deze samenwerking op een geheel eigen manier invulling aan de kerkelijke presentie in de stad en draagt ook bij aan de stedelijke inbedding van het Forum.

6. Stedelijke en oecumenische samenwerking Onze wijkgemeente kent tal van samenwerkingsverbanden en koestert die. De Protestantse Gemeente te Groningen Binnen de Protestantse Gemeente te Groningen is de trend om meer dingen stedelijk te gaan doen. De predikanten vormen inmiddels een team. Er zijn door de Algemene Kerkenraad bovenwijkse taakgroepen ingesteld, waaraan we vanzelfsprekend meedoen. Het biedt ons de kans om deel te nemen aan stedelijke activiteiten als kerkennacht, de feestelijke presentatie van het komende Nieuwe Liedboek (mei 2013), jeugdwerk en het verkennen van een nieuw aanbod voor dertigers, om slechts enkele voorbeelden te noemen. De kans ook om kennis te delen. Toch willen, soms voorlopig, tal van zaken op wijkniveau blijven doen. Domweg omdat deze schaal zich daarvoor het beste leent. Op zichzelf zijn we al een behoorlijk grote gemeente. En natuurlijk is er gezien de ligging alle aanleiding in het zuiden van de stad goed samen te werken met de wijkgemeente Helpman. De slinkende omvang van die gemeente geeft aan die samenwerking wellicht een extra stimulans. Wij staan open voor het gesprek over vormen van intensivering. Een sterke kant van ons, die we nog kunnen uitbouwen is: de verbinding van spiritualiteit en onze betrokkenheid op de samenleving. Noem dit onze bijdrage aan het kleurrijk palet van de Protestantse Gemeente te Groningen. Ook onze Vieringen Op Weg-diensten dragen daaraan bij en kunnen wellicht nog meer aangeboden worden als stedelijke activiteit. Verkenning van samenwerking met de Pepergasthuisgemeente en het Groninger Studentenpastoraat ligt daarbij voor de hand. Oecumene en andere samenwerkingsverbanden Wij willen graag blijven samenwerken met de Salvator Mariaparochie en de wijkgemeente Helpman. Het gaat hierbij om jaarlijkse oecumenische diensten en het openstellen van elkaars gesprekskringen. En de gelukkige aanwezigheid van bijzondere kerkmusici in Groningen-Zuid schept mogelijkheden voor een jaarlijkse zangdag of scratch vesper, met een verdiepend karakter. Los daarvan kennen we tal van andere samenwerkingsverbanden, in de buurt, in de stad, binnen de PGG en daarbuiten, oecumenisch en met de overheid. Samenwerking die we koesteren vanuit onze missie. In het hoofdstuk over onze maatschappelijke betrokkenheid staan daarvan talloze voorbeelden. Onze opvatting is in dat verband dat niet de kerkelijke bestuurlijke structuur, maar de inhoudelijk opgaven voorop gesteld moeten worden om te komen tot een effectieve realisatie van onze missie. Wij moeten gemakkelijk en flexibel kunnen bepalen welke vorm van samenwerking ('in wisselende coalities') het meest adequaat is. Tot nu lukt dat op tal van fronten en onze verwachtingen voor de toekomst zijn in dit opzicht positief. Beleid 2013-2016 Onze inzet op stedelijk (op inhoud en bestuurlijk) en oecumenisch niveau wordt de komende jaren gecontinueerd en waar nodig en mogelijk geïntensiveerd. De mogelijkheden worden vooral bepaald door de toekomstige capaciteit aan vrijwilligers en professionals.

7. Kinderen en jeugd Ons doel is kinderen vertrouwd te maken met het geloof en ouders te ondersteunen in de geloofsopvoeding. Een belangrijk gegeven hierbij is dat wij geografisch een grote gemeente zijn. De kinderen komen elkaar door de week nauwelijks tegen. De meeste kinderen en hun ouders komen (zeer) onregelmatig in de kerk. Het is belangrijk dat ze elkaar leren kennen, maar dat gebeurt door dingen samen te doen. Voordat we ons beleid voor de komende jaren aangeven volgt eerst een schets van de huidige aanpak.


Leeftijd 0-4 Doopouderontmoeting: 10 keer per jaar spreken de ouders van de jonge kinderen af tegelijk naar de viering te gaan. Buiten de zomervakanties is er oppasdienst tijdens de kerkdiensten. Twee ouders organiseren dit in overleg met een predikant. Daarnaast wordt ondersteuning verleend door een tiental vrijwilligers. Leeftijd 4-12 Buiten de zomervakanties is er kinderkerk. De kinderen horen een Bijbelverhaal en hebben daar een gesprek over of doen er iets creatiefs mee (zingen, knutselen). We gebruiken materiaal uit 'Kind Op Zondag' en 'Bonnefooi', aangevuld met eigen creativiteit. Met kerst organiseren we een Kerstspel/musical die tijdens de kerkdiensten op Advent wordt gerepeteerd. De organisatie is in handen van een ouder, ondersteund door een tiental zeer trouwe vrijwilligers en een predikant. Leeftijd 13-16 Acht keer per jaar wordt door een drietal vrijwilliger tijdens en parallel aan de kerkdienst een themaviering voor tieners georganiseerd. Een predikant levert daarvoor op afroep ondersteuning. De tieners vormen een groep op Facebook. Leeftijd 16 plus Deze betrekkelijk kleine groep proberen we te betrekken bij tienerdiensten. Onze zorg is dat het huidige aanbod oudere kinderen in de leeftijdsgroep tot 12 jaar vaak minder aanspreekt. En het is te weinig inwijding in geloven. Dit probleem speelt landelijk in het hele midden van de PKN. Onze predikant probeert een landelijke materialenbank tot stand te brengen om daarmee tot een gerichter en gevarieerder aanbod te kunnen komen. Bovendien hoeven we het wiel dan niet steeds zelf uit te vinden. Ook spreekt het huidige aanbod sommige tieners onvoldoende aan. Een meer stedelijke aanpak met behulp van een jeugdwerker kan hierin wellicht bijdragen aan verbetering. NB. Onze predikant is ook de komende tijd (o.a. als kwartiermaker voor een aan te trekken jeugdwerker) actief betrokken bij het van de grond trekken van een gericht en aansprekend jeugd en jongerenaanbod. De diaconie betrekt geregeld zoveel mogelijk jeugd en kinderen bij haar klussen. Beleid 2013-2016 De huidige aandacht voor kinderen en jeugd wordt met inzet van zoveel mogelijk vrijwilligers voortgezet. Onze zorg is hiervoor voldoende vrijwilligers te blijven houden. Verder leven er nog een aantal ideeën en wensen: - Het houden van ouderbijeenkomsten (doopouders, ouders van kinderen in de basisschool, tieners). - Kortdurende catechese projecten. - Het creëren van een goed stedelijk aanbod van vormen van toerusting voor vrijwilligers. - Het houden van een inspirerende avond voor ouders over geloofsopvoeding (bij voorkeur stedelijk). - En 4-jarigen worden met een mooie kaart uitgenodigd voor de kinderkerk. - Een scratch musical, al dan niet in stedelijk verband.

8. Lerende gemeente Het doel is werken aan verbinding van geloof en leven in de breedste zin van het woord: geloofsverdieping (of juist ontnuchtering) - of misschien moeten we zeggen: geloofstoe-eigening - (theologische en bijbel-) kennis verbreden, mensen leren kennen. Vorm: gesprekskringen, studiegroepjes, excursies, filmavonden, lezingen, debatten, meditatie, startzondag, voorbereiding van VOW-diensten. In de Immanuelkerk wordt dit bijna geheel door de predikanten bedacht en uitgevoerd. Inmiddels in stedelijk verband. De voorgangers van de wijkgemeentes binnen de PGG stemmen hun aanbod op elkaar af. De Raad van


Kerken brengt elk jaar een boekje uit met het stedelijk aanbod: Bezinning en bezieling. Dat maakt een zeer breed aanbod mogelijk. De stuurgroep Vieringen Op Weg organiseert de filmavonden, een oecumenisch groepje bereidt de ForumDwarsdiep-debatten voor en organiseert de zangdagen, de pastorale raad organiseert de vrijwilligersavond. De werkgroep vrijwilligers organiseert de trekkersavond. Onze zorg is de veel te grote afhankelijkheid van (de inzet van) predikanten. Bezinning & bezieling is nog meer iets voor de hele stad dan van de hele stad. En sluit het aanbod wel aan op vraag? Is het aanbod veel te groot? De vorm nog te 20

ste-eeuws? Vorming en

toerusting was lang gericht op mensen die van huis uit een al dan niet gewenste inwijding in het geloof hadden meegekregen. We zullen ons ook meer moeten richten op nieuwkomers. Beleid 2013-2016 - Het doel is onverminderd actueel, van de huidige vorm kan dat niet altijd worden gezegd. - We willen naar een meer vraag gestuurd aanbod en meer bij deze tijd aansluitende vormen. Geestelijke en

lichamelijke fitness. Meer het karakter van events/manifestaties en tegelijk de mogelijkheid bieden van kleine groepen (zie pastoraat).

- Ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan van de Immanuelkerk in 2015 willen we een aansprekende manifestatie organiseren.

- De Immanuelkerk kan een ruimte ter beschikking stellen, ten behoeve van het stedelijk aanbod zoals aangegeven in Bezinning en Bezieling

- Naast het aanbod in stedelijk verband is het goed om ook een aanbod te houden vanuit de samenwerking in Groningen-Zuid, de Salvator Mariaparochie en de wijkgemeente Helpman.

- Ook hier is een jaarlijkse brainstorm met mensen (dus niet alleen theologen) van binnen en buiten gewenst, in Zuid of stedelijk.

9. PR: communicatie en informatie Beginnen we onszelf weer aan te bevelen? Of hebben we net als sommige anderen aanbevelingsbrieven voor of van u nodig? U bent zelf onze aanbevelingsbrief, in ons hart geschreven, maar voor iedereen te zien en te lezen: u bent zelf een brief van Christus, door ons opgesteld, niet met inkt geschreven maar met de Geest van de levende God, niet in stenen platen gegrift maar in het hart van mensen. (Paulus aan de gemeente in Korinthe, 2 Kor. 1-3) In PR gaat het om de communicatie van de Immanuelkerk naar de eigen gemeenschap en naar buiten. Al eerder stelden wij vast dat de grenzen van de kerk en die tussen binnen en buiten vloeiend zijn. Op dit moment zijn onze belangrijkste middelen van communicatie: - Immagazine: één keer per jaar aan alle 'bekende' gemeenteleden met een eigentijdse lay-out. Immagazine is

ook geschikt als folder op de display en op markten en evenementen. Immagazine heeft een eigen redactie. - Kerk in Stad: informatie- en opinieblad van de PGG, professioneel uitgegeven door het Friesch Dagblad, voor

abonnees. Doorwrochte artikelen. Actuele informatie over activiteiten zowel vooraf als achteraf. Vooral gericht op binnen, vooral gelezen door ouderen.

- De website(s): www.immanuelkerk-groningen.nl bijgehouden door de pr-cie en de werkgroep Vieringen op Weg. Visitekaartje naar buiten, maar verder is ook alle informatie voor gemeenteleden, zoals verslagen van de kerkenraad erop te vinden. www.vieringenopweg.nl, aankondigingen en highlights van de Vieringen op Weg, bijgehouden door de werkgroep VOW. www.zalencentrumimmanuelkerkgroningen.nl, specifiek voor de zalenverhuur, bijgehouden door de koster.

- Brief aan nieuw ingekomenen: Elk jaar krijgen we honderden nieuwe namen en adressen binnen. Deze mensen krijgen een brief met de mogelijkheid hun wensen kenbaar te maken via een antwoordnummer. De laatste twee jaar is geëxperimenteerd met een mooie ansichtkaart voor nieuwkomers onder de 40. De respons daarop was teleurstellend.

Voor diverse gelegenheden verzorgen groepen binnen de Immanuelkerk zelf hun PR, al dan niet samen met de organisaties waar ze mee samen werken. We noemen de Open Kerk, de zomeractiviteiten voor ouderen, de Forumdebatten in samenwerking met Dwarsdiep, de filmavonden voor VOW, enzovoorts. De tienergroep heeft een besloten groep Immanuel op Facebook.

http://www.immanuelkerk-groningen.nl/

http://www.vieringenopweg.nl/

http://www.zalencentrumimmanuelkerkgroningen.nl/


Er is een nog steeds een substantiële groep ouderen in de gemeente die geen toegang heeft tot het internet, maar deze groep wordt kleiner. Tot op heden was de Immanuelkerk terughoudend met een zondagsbrief, ook om het aantal abonnees van Kerk in Stad op peil te houden. Maar niet iedereen leest Kerk in Stad. Sommigen geven het abonnementsgeld liever aan de kerk. In communicatie moet je communiceren wie je bent. Je kunt wel je sterke punten benadrukken. De vooroordelen in de samenleving over kerk(mensen) zijn taai en kunnen soms alleen in een persoonlijke ontmoeting worden overbrugd. In stedelijk verband wordt onderzoek gedaan naar bundeling van krachten op het gebied van PR. Ook naar hoe we gebruik zouden kunnen maken van nieuwe sociale media. Beleid 2013-2016 - We zijn blij met ons logo. We kunnen onze 'huisstijl' handhaven. - De website blijft het belangrijkste visitekaartje en belangrijke bron van informatie naar buiten en naar binnen.

Doel: we houden hem up to date in vorm en inhoud. - We blijven actief meedoen aan Kerk in Stad. Op termijn zoeken we in stedelijk verband naar een nieuwe vorm

(minder frequent, meer wervend). - We onderzoeken de respons op de kaart bij de nieuw ingekomenen onder de 40. - Wens: gerichte communicatie per e-mail naar de diverse doelgroepen. We zoeken een vrijwilliger om deze

adressenbestanden bij te houden. - Naast de advertentie in de gezinsbode blijven we folderen vlak voor Kerst en Pasen in Corpus Den Hoorn

en/of nieuwbouw (1000 exemplaren). - We zullen één of meer huisfotografen werven als opvolger(s) van Anko Kooi. - We willen vaker gebruik maken van een zondagsbrief om gemeenteleden te informeren.

10. Faciliteiten Hoewel voor een kerkelijke gemeente het onderkomen niet op de eerste plaats komt koesteren wij het hebben van een eigen gebouw, een eigen herkenbare plek. Wij zien geen aanleiding om in de komende beleidsperiode van plek te veranderen. In onze reactie op het stedelijke scenariorapport

4 hebben wij aangegeven nadrukkelijk

medeverantwoordelijkheid te willen dragen voor beheer en financiën. Het dilemma is dat wij een gastvrije en zichtbare kerk in de buurt willen zijn en dat we anderzijds dit moeten bekostigen uit huuropbrengsten. Functie voor de wijkgemeente Stel de zaak brandt af, hoe zou ons programma van eisen luiden, te beginnen met de gewenste ruimte(n)? Een ruimtelijk programma à la de Fontein past ook onze wijkgemeente prima: een (multifunctionele) kerkzaal, ruimte om elkaar onder het genot van eerlijke koffie etc. te ontmoeten, een consistorie en 1 à 2 vergaderruimten, die ook bruikbaar zijn voor kinderkerk en oppas, een keukenaccommodatie, bergruimte en toiletvoorzieningen. Ons gebouw heeft meer ruimte(n) dan nodig: zeker wat betreft het aantal vergaderruimten (6). De ruimtes zijn goed geoutilleerd. Een nadeel is het ontbreken van een kookgelegenheid. Verder is de huidige geluidsinstallatie is (te) kwetsbaar en laten de voorzieningen voor het gebruik van een beamer te wensen over. Aspecten die ook de verhuurmogelijkheden beïnvloeden. Gebruik door derden Niet alleen de eigen wijkgemeente maakt gebruik van het gebouw. Veelvuldig worden de verschillende ruimten gehuurd ten behoeve van cursussen, concerten, vergaderingen en op de buurt gerichte activiteiten. Eveneens maken de Algemene Kerkenraad, de colleges van Kerkrentmeesters en Diakenen en ook de wijkgemeente Martinikerk en de Pepergasthuisgemeente gebruik van de vergaderaccommodatie. Het gebouw fungeert nadrukkelijk als een zalencentrum. Ons gebouw heeft zwakke punten: het is niet uit zichzelf sfeervol en je krijgt het religieuze gevoel niet cadeau, maar het gebouw heeft ook sterke punten: het leent zich voor allerlei soorten van gebruik, niet in de laatste plaats vanwege de flexibele inrichtingsmogelijkheden. De marktpositie ervan wordt eveneens gunstig beïnvloed door de ruim aanwezige parkeervoorzieningen, een goede aansluiting op het hoofdwegennet en het ontbreken van concurrerende aanbieders in dit deel van de stad. Een minder sterk punt is het ontbreken van een bescheiden en uitnodigende ruimte om elkaar in kleiner verband onder het genot van een en ander te ontmoeten, bijvoorbeeld na een vergadering of een concert. Het uitnodigend karakter is in dat opzicht voor verbetering vatbaar (vergelijk in dat verband de hal van de Ark en van

4 De toekomst van de Protestantse Gemeente te Groningen, een beschouwing vanuit de wijkgemeente Immanuelkerk. Vastgesteld door de

wijkkerkenraad op 5 maart 2012.


de Fontein). Het creëren van een dergelijke ruimte zal, denken wij, niet alleen de sfeer, maar ook de verhuurbaarheid ten goede komen. Stedelijk beleid Op dit moment wordt nagedacht over mogelijke aanpassingen van het beheerbeleid gebouwen. Er zijn voorstellen in discussie gericht op vermindering van kosten van en verhoging van inkomsten uit gebouwen. Voorstellen in de richting van een grotere inzet van vrijwilligers en reductie van de inzet van professionals bij het gebouwenbeheer en centralisatie van de commerciële verhuur. Beleid 2013-2016 Ten behoeve van de beleidsontwikkeling is een aantal alternatieve denkrichtingen verkend. Op basis daarvan worden de volgende conclusies getrokken: - Het gebouw is en blijft primair kerk. Ofwel: geen dominantie van commercieel gebruik. Geen verhuur strijdig

met de identiteit en het karakter van de kerkelijke gemeente. - De inzet van vrijwilligers richt zich in de eerste plaats op de eigen wijkactiviteiten. - Gelet op de beperkte(re) beschikbaarheid van vrijwilligers moet worden gestreefd naar een context die hen

maximaal motiveert. Groepen die regelmatig komen doen alles zoveel mogelijk zelf. In dat verband is het belang te komen tot een heldere en eenvoudige beheer- en uitvoeringsorganisatie.

- De huidige inkomsten van de wijkgemeente uit horeca zijn en blijven financieel van groot belang voor het functioneren van de wijkgemeente en dienen uitgangspunt te blijven.

- In de komende beleidsperiode moet rekening worden gehouden met de nodige investeringen ten behoeve van de verbetering van audiovisuele middelen.

Een niet onbelangrijk gegeven is de pensionering van de huidige kosters in het najaar van 2013. Dit schept mogelijkheden om het beheer desgewenst anders in te richten. Daarbij dient nadrukkelijk gezocht te worden naar een gunstiger financiële balans. Naar onze mening moet en kan dit inhouden een grotere inzet van vrijwilligers, zij het dat de realisatie hiervan niet eenvoudig is. Te beginnen met het kosterschap op zondag. Dit vraagt om een goede outillage, aangezien het technisch inzicht en dito improvisatietalent van veel vrijwilligers zekere beperkingen kent. Verder wordt een grotere mate van zelfredzaamheid bij de eigen gemeentelijke activiteiten gevraagd; dat wil zeggen een zo gering mogelijk beroep op beroepskrachten. Groepen die regelmatig komen doen alles zoveel mogelijk zelf. Hierbij moet gedacht worden aan de koffie en theevoorziening bij bijeenkomsten, de eventuele (her)inrichting van de zaal en het in oorspronkelijk staat achterlaten van de ruimte. Voor de verhuur aan derden, voor schoonmaak, klein onderhoud etc. blijft een professionele kracht noodzakelijk.

11. Bestuurlijke organisatie Al jaren wordt geroepen dat de klassieke vrijwilliger gaat verdwijnen. De nieuwe vrijwilliger, zo wordt voorspeld, is flexibel, wil projectmatig werken, organiseert zich niet in al te vaste structuren en wil zeker geen instituut in stand houden. Voorlopig is onze gemeente georganiseerd langs de klassieke lijnen van het ambt. De kerkenraad is verantwoordelijk voor het geheel. Daarnaast zijn er talloze vrijwilligers actief in groepen en alleen, op kleine en grote klussen. Deze vrijwilligers worden verbonden met het geheel door de werkgroep vrijwilligers, die de jaarlijkse trekkersavond organiseert. We moeten op zoek naar nieuwe vormen van boeien, binden en inzet. Minder taakgericht en meer gavengericht inzetten van mensen, d.w.z. veel meer aansluiten bij de kwaliteiten die mensen hebben. Mensen, hun inzetbaarheid, hun kwaliteiten vormen het uitgangspunt. In 2008 hebben we ervoor gekozen om als kerkenraad nog maar 1x in de twee maanden te vergaderen. Voordeel is dat mensen minder tijd kwijt zijn aan vergaderen. Uitdaging blijft hoe de kerkenraad toch goed geïnformeerd blijft en leiding blijft geven aan het geheel. Beleid 2013-2016 - De wijkkerkenraad blijft zich bezinnen hoe zij leiding geeft aan de gemeente als geheel. Het moderamen

bereidt de kerkenraad voor en voert uit. We streven naar een ouderling die in de kerkenraad de Vieringen op Weg vertegenwoordigt en een ouderling die het jeugdwerk in brengt. Zolang dat niet zo is worden werksoorten die direct raken aan de identiteit en het beleid van de gemeente een keer per jaar uitgenodigd voor een gesprek met de kerkenraad.


- De komende jaren zal de kerkenraad zich vernieuwen. We maken nadrukkelijk ruimte voor projectmatig werken, waar dat kan.

- Wij zien als wijkgemeente geen mogelijkheid de lasten van pastoraat te verlagen. De huidige verdeling van de op stedelijk niveau afgesproken predikantsformatie is in lijn met de afgesproken criteria. De werkgemeenschap van predikanten heeft de actualiteit hiervan onlangs nog weer bevestigd. Het huidige volume van 1,8 fte is beslist niet ruim bemeten. In tegendeel.

- Wel zien wij op langere termijn mogelijkheden voor een beperkter volume. Dit als gevolg van de voortgaande krimp van het ledenaantal.

- Op korte termijn blijft de zorgvraag groot. Een vraag die ook om financiële reden (uiteraard niet de belangrijkste in dit verband) verdient te worden gehonoreerd. Daarnaast wordt de behoefte om te investeren in vernieuwing niet minder. Deskundige inzet en ondersteuning van predikanten is bij beide onontbeerlijk.

12. Financiën Een zeer groot deel van de lasten en baten betreffende de instandhouding van onze wijkgemeente wordt centraal door de Protestantse Gemeente te Groningen geregeld. Het betreft hier met name de kosten van predikanten, het gebouw en de kosters. Jaarlijks wordt daartoe middels de Actie Kerkbalans geld ingezameld onder de leden. Niet alles wordt op deze wijze betaald. Tal van wijkactiviteiten moeten door de wijkgemeente zelf worden gefinancierd. Daarvoor zijn de zogenoemde wijkkas en het wijkfonds in het leven geroepen. De wijkgemeente vraagt hiervoor jaarlijks een bijdrage aan de leden van de wijkgemeente. Ook horeca-inkomsten leveren nadrukkelijk een bijdrage. Wijkkas en wijkfonds Tal van wijkactiviteiten worden gefinancierd uit de wijkkas van de wijkgemeente. De grootste post betreft de erediensten en Vieringen Op Weg: liturgieën, leiding en begeleiding cantorijen. Ook zijn er de speciale activiteiten rond Pasen en Kerst. En verder de kerkelijke organisatie: secretariaat, informatiegids, bloemen en representatie. Ook vraagt het beheer een structurele voorziening, bijvoorbeeld voor de apparatuur in het gebouw. Voor grotere investeringen, zoals een nieuwe vleugel, en als vereiste financiële reserve is in een aparte stichting, een wijkfonds, ondergebracht. Voor dit fonds wordt geen financiële actie gevoerd. Wel kunnen legaten hieraan een bijdrage leveren. De afgelopen jaren is sprake van een structureel tekort betreffende de financiering van de huidige wijkactiviteiten. Dit tekort is tot nu toe opgevangen door een bijdrage uit het wijkfonds, een situatie die niet eindeloos kan voortduren, gelet op de functie hiervan. Beleid 2013-2016 Het toekomstig beleid is erop gericht de kosten van de wijkactiviteiten in overeenstemming te laten zijn met de ruimte binnen de wijkkas. Dit vraagt enerzijds om een royale bijdrage van gemeenteleden ter ondersteuning van de wijkkas. En anderzijds om een sobere en doelmatige besteding van deze middelen. Naar verwachting is in dat verband in de nabije toekomst een meer kritische afweging van te plannen wijkactiviteiten noodzakelijk. Eerder in dit beleidsplan wordt hiernaar ook verwezen. De wijkgemeente en de stedelijke financiën Hoe staan wij ervoor? Enkele conclusies op basis van de aanname dat een norm van 26% van de stedelijke baten en lasten redelijk is voor onze wijkgemeente

5. Het niveau van de kerkelijke bijdrage levend geld (onze opbrengst

Actie Kerkbalans) ligt boven de norm en ook boven het stedelijk gemiddelde per lid. De lasten van de wijkgemeente Immanuelkerk (predikanten, organisten en het gebouwbeheer en onderhoud) blijven ruim binnen de norm. Mede dankzij een aanzienlijke jaarlijkse verhuuropbrengst. De wijkgemeente draagt vervolgens een aanzienlijk bedrag bij ter dekking van de stedelijke overhead (lasten bestuur en financiële en ledenadministratie. Kortom we doen het in dit opzicht netjes. Het stedelijk beeld is somberder. Al jaren zijn er aanzienlijke tekorten op de exploitatie. De Algemene Kerkenraad heeft bij de begrotingsbehandeling 2012 besloten dat dit structureel tekort op de exploitatiebegroting in 2017

5 Het percentage van 26 % is afgeleid van de tot nu toe gebruikelijke matrix voor de toedeling van predikantsformatie.


moet zijn weggewerkt. Medio 2013 dient daartoe een 'herstelplan' te worden vastgesteld. De wijkgemeenten wordt gevraagd dienaangaande met eigen voorstellen te komen. Onze wijkgemeente denkt in dat verband na over een soberder beheer na de pensionering van ons kostersechtpaar. En ook de vacature-invulling na het emeritaat van ds. Wolthaus wordt mede vanuit dit gestelde doel bekeken. De verwachting is dat de structurele stedelijke tekorten de komende jaren verder oplopen. In dat geval valt in de toekomst niet te ontkomen aan verdere bezuinigingen. Bezuinigingen die deels te verantwoorden zijn in relatie met het krimpend ledental. Beleid 2013-2016 - Als bijdrage aan genoemd stedelijk voornemen richt onze aandacht zich op korte termijn met name op het

verminderen van lasten van het gebouw door een soberder beheerconstructie. Inzet van vrijwilligers voor eigen gemeentelijke activiteiten. Professionele ondersteuning ten behoeve van verhuuractiviteiten.

- Er bestaan evenwel hier en daar twijfels of voldoende vrijwillige capaciteit kan worden aangeboord, zo bleek op een gemeenteavond op 26 november 2012. Toch vinden wij het de moeite van het proberen waard. Onze inzet is erop gericht om minimaal €15.000 ten opzichte van de huidige situatie op beheer te besparen.

- Vanuit een toekomstgericht meerjarenperspectief, en de behoefte aan een zekere financiële flexibiliteit, hebben wij er begrip voor een deel van predikantsvacature op tijdelijke basis te vervullen, al bemoeilijkt dit mogelijk het wervingsproces. Onze voorkeur gaat er naar uit de predikantsvacature minimaal voor 50% vast aan te trekken, in dat geval aangevuld met een tijdelijke aanstelling van 50%. De tijdelijke aanstelling van een pastoraal werker voor 50% achten wij bespreekbaar.

- Met het stedelijk College van Kerkrentmeesters wordt gezocht naar een oplossing voor de gewenste kookgelegenheid.

13. Uitleiding Dit beleidsplan is, in een proces van veel studie, analyse en overleg, tot stand gekomen in gesprek met tal van gemeenteleden, die wij bedanken voor hun bijdrage. Zonder anderen te kort te willen doen noemen wij hier de leden van de werkgroep, die de kar heeft getrokken: ds. Jannet van der Spek (voorzitter), ds. Pieter Dirk Wolthaus, Corrie Meijer (voorzitter kerkenraad), Kor Keegstra (kerkrentmeester), Rix Groenboom en Nico Haakma. Zij allen hebben zich ingezet voor het schetsen van een aantrekkelijk en realistisch perspectief voor de wijkgemeente Immanuelkerk, die een vitale gemeente is in Groningen-Zuidwest en dat ook in de toekomst wil blijven. Een kerk kun je misschien wel sturen, maar niet maken. Wij ervaren de kerk allereerst als een geschenk. De Immanuelkerk is deel van de kerk van alle tijden en plaatsen. Wij hoeven de kerk niet te redden, wij mogen hier en nu kerk zijn. Dat maakt dat wij de toekomst in alle bescheidenheid met vrolijkheid en vertrouwen tegemoet zien. Maart 2013.

Beleidsplan Immanuelkerk Groningen · 2013 - 2016 8 april 2013 ... toekomst van de kerk en een kerk...

Documents

Transcript of Beleidsplan Immanuelkerk Groningen · 2013 - 2016 8 april 2013 ... toekomst van de kerk en een kerk...