Bedrijven en hun erfgoed: een liefdevolle relatie (Johan Eeckelaert - Katoen Natie)
Transcript of Bedrijven en hun erfgoed: een liefdevolle relatie (Johan Eeckelaert - Katoen Natie)
Bedrijven en hun erfgoed:
een liefdevolle relatie?
Bedrijfserfgoed
Materieel Immaterieel
Onroerend Roerend
• Magazijnen
• Fabrieksgebouwen
• Woonwijken
• Landschappen
• …
• Bedrijfsarchieven
• Handwerktuigen
• Machines
• Geproduceerde goederen
• Bedrijfsbibliotheek
• …
• Knowhow
• Persoonlijke
verhalen
Witte raven Nestplaats
Alcatel-Lucent Antwerpen
Anthony Juweliershuis Antwerpen
Augustijns Keukens Wuustwezel
Bocholter brouwerijmuseum Bocholt
De Beukelaer Antwerpen
De Halve Maan Brugge
D’Iereren Auto Elsene
Impermo Sint-Truiden
Katoen Natie Antwerpen
Konhef Antwerpen
Naessens Willy Kluisbergen
Strobbe Drukkerij Izegem
Stukwerkers Havenbedrijf Gent
Wie zijn ze?
- Bedrijven met een ‘rijke’ geschiedenis
→ met een ‘eigen’ verhaal → met een ‘eigen’ historische collectie
Wie zijn ze?
- Familiebedrijven
→ Daadkrachtig bestuur: snel, kordaat, compromisloos, met een visie
Wie zijn ze?
- Bedrijven met een lokale verankering → bedrijven gebonden aan een bepaalde streek of regio
Wie zijn ze?
- Bedrijven met een artisanaal / ambachtelijk karakter
→ ‘op grootmoeders wijze’
Wie zijn ze?
- Financieel gezonde bedrijven
- Bedrijven die over opslagruimte beschikken
Wat drijft hen?
Persoonlijke interesse voor erfgoed
→ Erfgoed als ‘hobby’
Wat drijft hen?
- Persoonlijke betrokkenheid bij ‘eigen’ erfgoed
→ trots op ‘eigen’ bedrijf, ‘eigen’ beroep, ‘eigen’ regio → zowel bij de bedrijfsleiding als bij de werknemers → concrete aanleiding: jubileum, toevallige vondst, …
Wat drijft hen?
- Commerciële redenen → Reclame en klantenattractie
Wat drijft hen?
- Commerciële redenen → Imagebuilding: authenticiteit, expertise, legitimiteit, vertrouwen, ...
Juweliershuis Anthony
Wat drijft hen?
- Commerciële redenen → Decoratief materiaal
Wat drijft hen?
- Commerciële redenen
→ Didactisch materiaal
Wat drijft hen?
- Erfgoed als ‘visitekaartje’
→ kennismakingsrondleiding voor nieuw personeel en nieuwe klanten → prestige
Pijnpunten?
erfgoed ≠ core business !!!
- Geen erfgoedbeleid
→ geen ‘interesse’ → erfgoed staat de ‘vooruitgang’ in de weg… → geen ‘besef’ → geen ‘tijd’ → geen ‘geld’ → geen ‘expertise’ → geen ‘plaats’ → geen ‘doordachte’ selectie: willekeur en toeval bepalen wat bewaard blijft
Een ‘geluk’ bij een ‘ongeluk’…
Een ‘geluk’ bij een ‘ongeluk’…
Pijnpunten?
- Schaalvergroting en globalisering van de bedrijven
→ steeds meer fusies, overnames, naamsveranderingen, … → complexe bedrijfsstructuren → geografische versnippering van de bedrijfsactiviteiten → loslaten van de lokale ‘roots’
Het geografische
actieterrein van
de Katoen Natie-
Groep
Pijnpunten?
- Schaalvergroting van het erfgoed
→ omvangrijke archieven → gigantische bedrijfsinstallaties en werktuigen
Groot, groter, grootst!
Pijnpunten? - Investeren in roerend en immaterieel erfgoed is fiscaal niet
interessant ↔ investeren in gebouwen en kunst - Eigendomsrechten niet altijd duidelijk: bedrijfsbezit, particulier
bezit of v.z.w.-bezit? - Voordelen v.z.w.: → Aanvragen van ‘culturele’ subsidies → Werken met vrijwilligers → Neutraliteit
Maritiem & Logistiek Erfgoed
v.z.w
Pijnpunten? - Weinig tot geen wettelijke beschermingsmaatregelen → enkel voor ‘monumenten’ en (semi-) dynamische archieven → weinig tot geen controle? → weinig doeltreffende sanctionering? - Geen wettelijke dwangmaatregelen m.b.t. openbaarheid van de erfgoedcollectie → een ‘transparante’ bedrijfsvoering ↔ een beleid van ‘geheimhouding’ - Onzeker karakter van een bedrijfsvisie → Bestendige afhankelijkheid van de ‘goodwill’ van het management → Nieuwe bazen, nieuwe wetten!
Behoeften
1) In kaart brengen van de verschillende bedrijven die over roerend en
immaterieel erfgoed beschikken → actief opsporen ↔ afwachtend → op regelmatige basis ↔ éénmalig
2) Opmaken van een ‘erfgoedfiche’ per bedrijf → beschrijving van de collectie → beschrijving van de ‘pijnpunten’
3) Bedrijven aansporen tot het voeren van een ‘erfgoedbeleid’ → sensibiliseren → adviseren → doorverwijzen → publiek-private samenwerking (aanbieden van depotruimte, knowhow, …) 4) Actief registreren van immaterieel erfgoed → oude ambachten en technieken → persoonlijke verhalen van bedrijfsleiders en werknemers
Besluit
Bedrijven en hun erfgoed. Een liefdevolle relatie? Een kwestie van:
- Bewustwording
- Persoonlijke goodwill, interesse en of beroepstrots
- Financiële en commerciële redenen
- Tijd
- Beschikbare ruimte en kapitaal
- Eigen expertise
- Actieve sensibilisering en begeleiding
- Vertrouwen in de overheid / publieke partners