104

BD NİSAN 2018

BilgiHakikatve

Bilgi: İnsan aklının erebi-leceği olgu, gerçek ve ilke-lerin bütünüdür. Öğrenme, araştırma veya gözlem yolu ile elde edilen gerçektir. İnsan zekâsının çalışması sonucu ortaya çıkan düşünce ürünüdür. “Yeniden hatırla-maktır” Sokrates’e göre.

Hakikat: Düşünülen, tasa-rımlanan, imgelenen şeylere karşıt olarak var olandır. Sözlük tanımı itibariyle bilgi; zihnimizde algıladığımız enformasyon, teori, yöntem, beceri ve tecrübelerin tamamıdır. Verinin işlenmiş, yorumlanmış, günlük hayatta kullanılabilir halidir. Aklı besleyen bilgi, gönlü besleyen ise sevgidir.

Yazan: BERK YÜKSEL

105

BD NİSAN 2018

G öğreneceği gerçeklerin yardımıyla içinde saklı olan hakikate doğru itikatla adım adım yaklaşır. Aristo-teles, şöyle der: “Hakikatin arayışı hem zor, hem kolaydır. Kimse ona tamamıyla erişemez, kimse ondan ne tamamen kaçar, ne de onu tamamen kaçırabilir.” Hakikat yolun sonu değil; yolun kendisidir. Tüm ezoterik öğretiler hakikate ulaşabilmek için ortam ve yöntem-leri sağlayıp, esas işi bireye bırak-maktadır. Hakikat arayışı başkala-

rının cevapları ve deneyimleri ile yapılamaz.

Hakikat yolu zahirde batını görebilmek, anlayabilmek yoludur. Akıl ile zahiri, basiret ile batını görebilmektir. Hikmet yani bilgelik arayışıdır. O da insan gibi insana mahsustur. Bilinçli yolcu bu zor

“Gerçeği bilin ve gerçek sizi özgür kılsın.” demiştir Hz. İsa. Hakikat ilâhî bir güzelliktir, mevcuttur ama varlığı yoktur. Hakikati, Platon’un dediği gibi “bütün ruhunla” aramak gerekir. Hakikat tam bir özgürlük içinde aranmalıdır. Hakikat zaman-sızdır. “Yaradılış; mutlak hakikat yolunda tekâmülden ibarettir.” Hakikat: özdür. Hiçbir bilgi hakikat değildir. Gerçeklerden hareketle hakikat yoluna koyulunur. Onu aramak için cehalet, ihtiras ve bağımlılık gibi ilkel güdülerden kurtulmak gerek-lidir. Bu yolla karanlık yanımızı yani gölgelerimizi yok ederiz. Gerçek, akıl ve mantık yolu ile elde edilen bilgi iken, hakikat, akıldan destek alıp gönül ile de içe dönerek bulu-nandır. Bilgi, öz ile yorumlanıp hakikate ulaşılır. O, bir gökkuşağı gibidir, yaklaştığımızı sandıkça uzaklaşır.

Arayanlar çoğunlukla büyük kalabalıkların içerisindeki yalnız insanlardır. Onlar, zamanlarının çok ilerisinde yaşarlar. Aydınlanma peşinde koşan bilinçli birey yolda

Okuduğunu özümseyip edindiği bilgiyi hayata yansıtmak önemlidir.

106

BD NİSAN 2018

yolda kendi özgürce yürür. Hiç kimsenin onu hakikate götüreme-yeceğini bilir. Gelişim, yetkinleşme ve olgunlaşma dışarıdan bildirmeyle verilenlerle değil, kendi bileğinin hakkı ile çetin nefsi mücadeleler ile kazanılır. Yaşanmışlık, okuduğunu özümseyip edindiği bilgiyi hayata yansıtmak önemlidir. Hakikat yolcusu evreni ve insanı anla-maya çalışırken bilgeliği kucaklar. “Hakikat, nesnel gerçekliğin bilinçteki, kendine uygun kavramsal

yansısıdır.” denir. Hakikati arayış asla bitmeyecek bir arayıştır. “Felse-feyi felsefe yapan hakikati arama-sıdır, ona sahip olması değil.” diyor Karl Jaspers.

Bireysel köklü dönüşümü gerçekleştirmiş kişi, hakikat ile arasındaki perdeden kurtulur. Bu dönüşüm kişinin tüm ezberlerinden, kendini iyi hissedecek avuntula-rından, tüm bağlarından özgürleş-tiğinde kazanılabilinir. Düşünceleri

yapay sınırlardan arındırmak gerek-lidir. Hakikatin farklı kişisel gelişim seviyelerine göre farklı anlamları vardır. Ehil olmayanlar için gülüp geçilecek bir sembol, Havass için üzerine günlerce tefekkür edilecek kıymettedir. İki hakikat yoktur. Onu kavrama seviyeleri vardır. Hakikat yolunda bilgelik önemlidir. Bilgelik, hakikate yaklaşmaktır. O aklın kullanımı, bilginin eyleme dönüşmesidir. Hakikat yolculuğu için bilgeliğe sahip olmayan akıl

yetersiz kalacaktır. O bir olgunluk seviyesi ve yaşam birikimidir. Bilgelik, ruhun gelişmişlik düzeyidir. Anlık mutluluklar peşinde koşmak için değil, bilinçli bir hayat için vazge-çilmezdir. Bilgelik hayatı tanımak, sevmek, öğrenmek ve buna göre yaşa-maktır. Montaigne şöyle diyor: “Bilge-liğin en kesin belirtisi

kesintisiz bir haz vermesidir; onun durumu göksel varlıklar gibidir, daima dingin.”

Bilgi, bilgelik için zorunludur ama yeterli değildir. Bilgi büyük bir güçtür, bilgelik ise bu gücün kullanılması, uygulanması ve akta-rılmasıdır. Bilgelik, bazı kaynaklara göre: “Bilgi ile erdemin birleşi-minden oluşan olgunluk ve insanın öz varlığını bilmesinden doğan bir içsel aydınlıktır.”

Bilgelik, bilgi ile erdemin birleşiminden oluşan olgunluk ve insanın öz varlığını bilmesinden doğan bir içsel aydınlıktır.

107

BD NİSAN 2018

OÖnemli olan, varlığın kendi içinde bir dönüşüm yaşayarak bilgelik yolunda tekâmül etmesidir. Bu yolda akıl ve zekânın tamamen özgür olması gerekmektedir. Düşünce yönteminde gerçekleşebi-lecek en önemli evrim, düşünceleri, yapay sınırlamalardan, kör inanç ve bağlılıklardan arındırmaktır. O, bir eylem insanıdır ve olana meydan okur!

“Tanımlanabilen Tao Mutlak Tao değildir; Zikredilebilen isim Mutlak isim değildir.” der Tao te Ching. İnsan hakikati aramak için vicdanının içini araştırmalıdır, ihti-raslarını yenmelidir. Bilgi ve haki-kati bağlayan insan bir köprüdür. O, tamamlayıcı ve birleştiricidir. Bilgi ve hakikat arasında dengede önce kendini gerçekleştiren “insan gibi insan”, aynı esaslara uygun şekilde toplum içerisinde de çalışır. Denildiği gibi: “Bilgili bir halk köle edilemez, cahil bir halk ise hür olamaz.” O, vicdanını, sezgilerini; aklı, bilgisi ve bilgeliği ile birleşti-rerek “gerçek insan” gibi yaşar... ·

Çok bilgi insanı bir alanın bilgini yapabilir ancak bilge yapmaz. Bilgiden fikir üreten kişi bir entelektüeldir. Bilge, çok okumuş da olabilir hiç okumamış da olabilir. Kesin olan, onun çok düşünen biri olduğudur. “Başkasının bilgisiyle bilgin olabilsek de, ancak kendi bilgeliğimizle bir bilge olabi-liriz.” der Montaigne. Bilgi, hayatın anahtarıdır. Bilgelik, bilginin yararlı kullanılmasıdır. ''Bilgi başkala-rından gelir. Bilgelik ise sadece insanın kendisinden.'' denilir.

Olgunlaşmış insan olabilmek yolun-daki bilinç düzeyi; hakikat yolunda özveriyle, bıkmadan, usanmadan mesafe katetmeyi, tüm insanlar ve insanlık için yılmadan, durmadan çalışmayı gerektirir. O, yaşadığı hayatın sahibi olmak için uğraşır böylelikle zihinsel bir aydınlanmaya ulaşır. Hakikate doğru yaptığımız yolculuk bir varış değil tümüyle bir gidiştir. Hakikat yolunda dingin bir savaşçı gibi yol almak gerçek insanı içindeki dengeye ve bütün-lüğe taşır. Kişi, yolda ilerleyerek her yönüyle bütünleşebilir. Duygu ve tutkularını ilâhî aşkla dengeler. Hakikate ulaşmaya çalışmak tüm çabaların en kutsalıdır. Bilmek ve sonra da olmak insan gibi insanın asıl görevidir.

Düşünen insan, hep soruları olan, sorularıyla yolda olan, arayan kişidir. Havass için bilgelik, bir yaşam tarzı ve davranış biçimidir. O, kendini ve içinde yaşadığı toplumu geliştirmeyi bir görev bilir.

Bilgi başkalarından, bilgelik insanın kendisinden gelir