8/7/2019 Bayram Bayramov

1/3

Bayram Bayramov (Adam, II Aral k 1918-)

Salman olu Bayram Bayramov 11 Aral k 1918'de Adam blgesininixavend kynde zi~aalilikle megul bir ailenin ocuu olarak dn-

yaya gelmitir. Yedi y ll k ky okulunu bitirdiktenonra Adam Pedagoji Enstits'nde tahsiline de-

vametmilir (1934-1938). Terler blgesindeki Qu-anl , Muselmanlar, Xoruzlu ky okullar nda -etmenlik yapm t r (1942). Terhis edildikten sonra

doduu kyde renim faaliyetlerini devam et-irmitir (1945-1950) Azerbaycan Devlet ni-

versitesi'nin Filoloji Fakltesi'ni bitirmitir. Ki-apxanacil q Texnikun\unda retmen (1948-1955),

Radyo Verilileri daresinde mesul redaktr (1956-1958), "Azerbaycan" gazetesi redaktr (1958-196U), Azerbaycan Yaz c lar ttifaq 'nda nesir ze-ine maslahat (1960-1963), Devletnerkom'd.

mdr muavini (1966-1971), grevlerinde bu-unmutur. Bedii yarad c l a 1950'li y llardaAzerbaycan Genleri" gazetesinde kan "Krd"

adl ilk hikayesiyle balam t r. Yak n y llarda dev-in bas n nda dzenli olarak k yapm ve ki-aplar yay nlam t r. Faal bir toplumcudur. Nesir

yazarlar n n nc kua m temsil eden realist hi-kaye, destan ve roman ustas d r. Byk nesir bi-

imleri 1970-1980'li y

llarda en ok onun ad

yla an

-

l r. "eref Nian " dl (1968), "Halklar Dost-luu" dl (1978), "Byk Vatan Muharebesi"dl (1985), Azerbaycan Ali Soveti ReyasetHeyetinin fahri ferman (1967) ve madalyalarlaonurland r lm t r. Eserleri SSR 'de ayn zamandad lkelerde tercme edilerek yay nlanm t r.

Bal ca eserleri: Tek Adam, B., 1956; Yar-paqlar (roman), B., 1961;Sensiz.B., 1963OnunGzleri (roman), B., 1964; Gn, Gece(destanlar), B., 1967;Seilmi Eserleri (iki ciltlik),1. cilt. B., 1968; Seilmi Eserleri (ki ciltlik), II.cilt, B., 1968;Qas z zk (destanlar), Bv 1977;C d r Dz, B., 1979; Seilmi Eserleri (ikiciltlik) B., 1984; Seherden Gelen Q z, B., 1984;Karvan Yolu (roman), B., 1989.

Kaynaqa: 1. Azerbaycan Sovet Edebiyyat Tarihi.

Bak ,1988.2. Azerbaycan Sovet Edebiyyat Tarihi, 2

ciltte, cilt 2. Bak , 1967.3. Memmedov E. Heyat nefesli nesr.

Bak ,1988.

8/7/2019 Bayram Bayramov

2/3

QOCA NER (Bayram Bayramov. Povestler ve hekayeler. Bak , 1969, s. 192-196)

Da n sinesile ele bil nehenc1

bir grze2

s-rnrd. Bu, yol idi. Menzil etin, yoxular-eniler nefes qaraldan, add m yerleri srken, lgcednm nq llar, st terefleri irmaql , s ld r ml 3,alt terefleri uurum... Yoxu nebayetsiz, yk a r.

Karvan bahar sellerinin efi ilana dnderdiyiaz kpkl, sar gzl aydan kemeli, dadanenib ba n aya sallayan "grze"nin qanl -qadal 4beli ile yol almal d r. Dolaylarla gedib ay n sy-kenecey indeki ya l yoncadan yeyib tapq r n r 5 ber-kiden rgeler 11 kineir, cava develer, aca ma-yalar teze qanqal n havas ile f s lda rd .

Ya tm, kirpikleri de aarm , Qara Ner,dileri kor alm 7 az na bir cenge8 yonca ahb ba- n qaldmr / boynu kimi eyri, eni-yoxu yolaayaqdan-baa baxa-baxa kveyir, batm gzleriuxurunda dikelirdi. Naili rgeler onun etraf ndakineir, oynad c|ca ayaqlar nq ll qda axmaqal rd . Qara Nerin yk a r, ayaqlar yas-yumaq, sellerin-sular n yuduu "grze" yol n-qill ... Qara Ner eyilib yumaq aya na yaz q-yaz qC bax rd . Qara Ner mr boyu sehralardan,dzenliklerden10, dalardan-dalardan addam d ,nece min kilomelr yol kemidi, nece mili ton yk da m d ... ndi oxunun ona yaz gelirdi, o-

xusu onun ykn ynglledirmek 11

isteyirdi..,Lakin oynaan-kineen dayalar 12, cavan k-ekler 13, mayalar Qoca Nere rixend14 edirdiler. Elebil deyirdiler ki, ne senin gcn, ne de senin ayak-lar n bu yola-yoxua dzmez, ay qoca!

Qara Ner, yene de yumaq aya n n yan ndan,yumaq yoncadan q rp m-q rp m derir, yoxuunba na baxa-baxa saa-sola kvek 15 al rd .

Yklenhayklen baland . Qara Neri x -x rtd lar 16 EIeb son nefesini kesmek n yknikiqat art rd lar. Arpadan, tumardan17 rku mex-mer^ alan har n rgeni g yedekleyib yolunhamar 20 yerine eken karvan ba s Qara Nerinsar s na bir tepik ilidirdi.

- Qalx, l ha deyilsen! Qara Neri ikiqat artm yk yox, tepik ar td O inil-

dedi, sonra nerildedi, berkiyib daa dnm dizini yereverib lengerle21 qalxd . Boynunun evlisini xeyli dzeldibyoxuun ba na baxa-baxa asta-asta, aram-aram ayaqald ... Lakin Qara Ner ksmd, ar m d . Sar s nadeyen tepik onu kvreltmidi. Gznden ya evezine^keder-qem ax rd .

Oynaan sar rgenin stndeahane eyleib,ekmelerinin dn gm zengiye berk da-

yayan karvan ba s , Qara Nerin sa ndan-solundantr, onun nqillar n stnden ehtiyatla adlayan yas-yapalaq ayaqlanna baxa-baxa l irslenirdi:

- Derisinden qeyri bir deyeri yoxdur, er dey-miin23!

Telesen24, ten-geden karvan Qara Nerin ey-nine deyildi. Gy gurulday b da n sinesinde ax-naanda25, karvan ba s Qara Nerin ovsar n 2f e-kene emr eledi:

- Harda27 bdrese2^, derisini alarsan! Olan Qara Nere baxd , karvan ba s n n oy-

nayan rgesine baxd : - Siz yolunuzdan qalmayn , - dedi. - Biz bir-

teher 2C| yoxuu baa vurar q30... Oynaan rge gzlerini berelde-berelde31

cilov32 gemirse de, karvan ba s onun cilovunubirteher y d r b hkm verdi:

- Yk haracan dartsa qenimetdi, harda diziqatlansa, aya ap lsa, ykn alarsan, qaya dibine y arsan! Gnn unutma! Eti neye yarayar?

Olan Qara Nere baxd , karvan ba s n n oy-nayan rgesine, xidmetine he vaxt haram qat-mayan Qara Nerin yaarm gzlerine, titreyendizlerine baxd . Asta-asta yol eledi.

Ham 33 bir-bir, iki-bir gelib keirdi. Y x lan,

qalxan, aya -dizi ap lan34

da sr'etden qalm r,ya tkb sel-seli qovana qeder yoxuu baa vur-maa cehd edirdi. Gyn qezebi yer zne ya kimi yeriyirdi... Qara Ner, qoca ner enli ayaqlar n iyne stnden keirirmi kimi terpenir, lengerini35pozm rdu. Gelen geldi, ten td, Qara Ner ha-m dan36 arxada qald . O, ba m dikeldib, do-lamalarla dart nan37, y x la-dura telesen38 btnkarvan grd,..

Dalar-uupllar onsuz da keren-keren3" sr-tlb-yuyulub cilalanm d . Ele bil ki, yol i-liklenmi e ile rtlmd. Yol yar ya yetmi olsa da, Qoca Nerin tecrbeli ayaqlar hele qa-namam d ... Gurultu-nerilti yaman geldi. Qaranl qda amans z ax n kimi yeriyirdi. Olan, he olmasaQara Nerin ovsar n 40 buraxar, onun taleyini zul-metin midine qoyar, kese rlarla41 d rma bzn uzaqlaanlara atdira bilerdi. O, tebden-tebe42, dnceden-dnceye kee-kee gedirdi.Olan, Nerin kediyi min-min menzil yollar xe-yal nda bir-birine calay rd 43, onun ekdiyi a r-a r ykleri, xeyal nda bir-birinin stne y rd .Yollar erzi dolan rd , ykler en uca dadan nn-dr 44 olurdu.

1. ok byk 2. y lan 3. dik, yal n 4. kanl belal 5. kay n 6. taylar 7. krelmi 8. avu i. aciz aciz 10. dzlklerden 11. hafifletmek 12.taylar 13, deve yavrular 14. alay 15. gevi getiriyordu 16. ht rd lar, ktrdler 17. t mardan 18. peksi 19. tay 20. dz 21. vakarla22. yerine 23. ty bozuun 24. alelacele, aceleyle 25. hava bozunca 26. yular n 27. nerede 28. y k l rsa 28.evkle 30. bitiririz, kar z31. aartarak 32. yular 33. hepsi 34. burkulan35. desteini 36. hepsinden 37. uzaklaan 38. aceleyle 39. srekli 40, yular n 41.patikalardan 42. halden hale 43. bal yordu 44. yce

8/7/2019 Bayram Bayramov

3/3

Ild r m gy r m- r m doray rd . Buludlar peren-peren dende1, gnein son par lt lar QaraMerin nemli gzlerinde fecr 'lesi yand r rd .

Karvan n sesi-n de uzaqlam d . Olanart q dar xird 2. Xeyalet onu dadan-daa atad .Birden ayaq saxlad , qay td 3, Nerin yonualardan,axan imekden i q al b, yanan gzlerine baxd .Qara Ner seslendi, a z ad , dil xartd . "Da-yanmaq olmaz!" iaresi verdi. Yoxuun ekilmez,yolun lap4 sert yeri idi. Ovsar olan n elinden bu-rax ld . Qara Ner, qoca ner boynunu dzeldeneqeder ba n dikeltdi, ovsar n ucunu yerden zd.Elbette, dizleri daha ox titreyirdi. Qar dak yoxu divar dikliyinde, qaya sertliyinde idi... Hele yolunyar s , hele yolun qorxulusu, Qara Nerin lap gc-den dmek qorxusu qar da idi.

Yk alt nda dayanmaq Qara Nerin kirdar n5

kesirdi. Olan qet eleye bilmirdi. O, birden ter-pendi, nece add m qad , Qara Ner seslene-sesleneonun arxas nca, yene de telesmeden7 d rma rd ...Deve ba n ne qeder uca tutsa da, ovsar n ucu aya- na dola r, mane olurdu. Olan ayaq saxlad . Va-hime ile Nerin qar s na qay td . Xencer q n ndanimek kimi s yr ld . Olan Qara Nerin ov-sar ndan8 yapi b onu yar an n9 basma ekdi. Xe -eri qol tuuna dayayanda Qara Nerin alovlanangzlerini imek ona yeniden gsterdi. Ner ahekib inildedi, sonra dereler dolusu nerildedi10.Gyn da terpeden gurultusu da onun sesini ba-t ra bilmedi. Qara Nerin ayaqlar , dizleri berkidi,gzleri alovland , lakin o ba n olan n qar s ndaevdi... Qara Ner yk ile birlikdc olana da boyda grnd. Xencer dalarm stnde cin-gildedi. Karvandan, kden eli zlb yoxuun ya-r s nda qalan olan Nere yaxmlad . Enmi boy-nunu q caqlad , kederle, inamla dynen reyininsesini eitdi. Qara Nerin lmne fitva veren kar-van ba s n n xeyaneti olan kvreltdi11, gy-netdi12, alald . Olan doyunca alad . Qara Ner onu hiss edirdi, ba n qald rmad . Lakin nigaranidi, mq ll yoxuda, uurumun qa nda yollara

baxa-baxa ayac|larm aramla qald r b-qoyurdu.

Olan onun boynuna sar lm di... Qara Ner birdenba n qald rd . Elleri boynunda arpazlam o-lan n ayaqlar n yerden zd, deyesen, yknnstne atmaq isledi, olan yola atdand , ovsar tutdu.

ndi olan ona etinlikle ata bilirdi. Ya , sel-su qoca Nerin gzne bir gie13 de grnmrd.Digin birini qalxd , dolayland , ikinci diki14 d r-mad , dolayland ... Karvan n qarma-qar q ses-ky eidilmeye balayanda olan, qoca Nerin ov-sar ndan daha inamla yap d ...

Karvan ax r nc , lap15 nefes qaraldan yoxuunaya nda burum-burum olmudu. Y x lan, ykna ran, zn aa lara eviren az deyildi. Dolu ilegelen gur adlt5 yaln z lm-dehet havas al rd .imek-imeyin stne y rdi17. Qoca Ner qa-

r ql n aras ndan yol aray b qabaa18

dar-t nanda19 olan ona mane olmad . Qara Ner a r ykn, dar yolda dolaib qalan, axnaan kar-van n ara-beresinden asta-asta, usta-usta keire-keire lap qabaa ld20. Olan xeber tutdu ki, sanrke bir qam ya dzmeyib, at l b karvan ba s n yola rp b... imek bir de axanda ba n n ba- ndan qaynayan, ya n yuya-yuya pallar na21hopdurduu22, qan grnd. Olan Qoca Neri ey-ledi. Kar x b dolam adamlar sesledi. Kmek 23geldi. Ba n n ba n kynekle sand lar, o da qocaNere elave yk oldu...

Qara Ner karvan n qaba na dd. Gur ad iini grb ten kimi ay n z g-

rnd, yerin z gld... Qara Ner karvan n nn-de ax r nc dolaman baa vurdu, Tentene ile ses-lendi. Da ba nda, gm emende qaya ezemetiile dayand . Ay onun heykel klgesini qar dak da n ba na apard 24...

Karvan dze yeridi, ykler a nld , nefesler genilendi. Ocaqlar at ld , ba n n basma sar nanqanl kyneyi a b odlad lar 25, yal qara qay r b26ap na27 basd lar. Ham 28 yemekde-imekde idi.Qoca Ner yene de yoncadan bir q rp m al r, ba n ox hndr 2Q qald r r, sabah qalxacaqlar o biri,

dal uca da n zirvesine baxa-baxa kvek al rd30

.

1. ayr ayr 2. s k l yordu 3. dnd 4. tam 5. hareketini, gcn 6. kesme 7. yava yavag 8. yular ndan 9. su yar n n 10. ba rd 11. mteessir etti 12. incitti 13. nebze 14. tepenin 15. iyice 16. sanak 17. ak yordu 18. nel'!, meyledince 20. geti 21. giyeceine 22.emdirdii 23. yard m 24. gtrd 25. yakt lar 2b. d derip 27. yasa yerine 28. yukar 29. hepsi 30.gevij getiriyordu