BAYBAYING PUP (Panulat ng Unang Pilipino)

7/24/2019 BAYBAYING PUP (Panulat ng Unang Pilipino)

1/24

ISBN:

Baybaying PUP

Panulat ng Unang Pilipino

Karapatang Ari 2016

BSEDFL PUP

Dr. Jennifor L. Aguilar,

Editor

Dr. Bonifacio Comandante Jr.

Konsultant

Nilathala ng:

Reserbado ang lahat ng karapatan.Hindi ipinahihintulot na sipiin at/o kalakalin ang anumang bahagi ng

pamplet na ito sa anomang paraan nang walang pormal at nakasu-

lat na pahintulot mula sa may-akda o tagapaglathala. Ang sinumang

lalabag dito ay papanagutin nang naaayon sa batas at/o maha-

harap sa legal na aksyong may kalikasang sibil at/o kriminal.


2/24

aghahandog

Mula sayo para sa bayan.

P


3/24

Taos-pusong pasasalamat ang ipinaaabot sa lahat ng

nagbigay ng suporta at nag-ambag ng mga kasipang

nakatulong upang higit na maisakatuparan ang pagbuo ng

Baybaying PUP (Panulat ng Unang Pilipino).

Sa Panginoong Diyos na nagkaloob ng talino at lakas- pangangatawan ng bawat isa.

Kay Maurus V. Diaz (1994), sa kaniyang aklat-sanayan ng

Abakadang Rizaleo na siyang Batayan ng Baybaying ito.

Kay Dr. Bonifacio Commandante Jr. , na nagkaloob ng

pahintulot na gamitin bilang pangunahing batayan ang

baybaying panulat ng unang Pilipino upang masukat angkatanggapan nito sa makabagong panahon.

Sa mga tagapagtaguyod ng Baybaying Rizaleo na nagbigay

inspirasyon at nagpahintulot na maging hulwaran ito.

Sa mga awtor ng mga akdang tuwiran at di-tuwirang

pinagbatayan at ginamit upang mabuo ang mga konsepto at istilo

ng akdang ito.Higit sa lahat, sa mga magulang na sumuportat lumingap

sa kapakanan ng kanilang mga anak tungo sa positibong layunin

na itoy mapagtagumpayan .

MARAMING SALAMAT PO.

asasalamatP

ii


4/24

Talaan ng mga Nilalaman

Pahina

Paghahandog...........i

Pasasalamat......ii

UNANG BAHAGI

Baybayin: Pagsulyap sa Kasaysayan

Baybayin.....................1

Mula Baybaying Rizaleo Patungong Baybaying PUP....3

IKALAWANG BAHAGI

Baybaying PUP (Panulat ng Unang Pilipino)

Baybaying PUP ......5

Sistema ng Pagsulat ng Baybaying Rizaleo................................6Sistema ng Pagsulat ng Baybaying PUP....................................9

C, at Q........9

Patinig...........10

Diptonggo............12

Pamilang ....................13Bantas .....................16

Pangngalang Pantangi..............19


5/24

B YB YING PUP

PANULAT NG UNANG PILIPINO


6/24

Bago pa man dumating ang mga

mananakop na Kastila, mayroon nang sistema

ng panulat ang mga ninunong Pilipino. Isa sa

mga patunay ay ang pagkakatuklas ng

Laguna Copperplate Inscription sa Laguna de

Bay noong 1989 na tinatayang mula pa noong

900 A.D. Ang lumang panulat na ito ay unang

naitala sa kasaysayan noong 1613 mula sa

Vocabolario de Lengua Tagala at tinawag na

Baybayin. (Santos,1996)

Baybayin

1


7/24

2

Isa sa mga nagbigay ng teyorya sa pinagmulan

ng Baybayin ay si Dr. Bonifacio Commandante Jr.,

ayon sa kaniya, maaaring makita sa mga taklobo

ang mga simbolo ng bawat titik ng Baybayin dahil ito

ay sinasabing nagkaroon ng malaking bahagi sa

pamumuhay ng mga Pilipino. Ito ay ginagamit na

palamuti sa mga

tahanan, pinggan,

inuman, maging

imbakan ng mgadamit at iba pang

mahahalagang

bagay.

Bagamat itoy teyorya lamang, higit na

mahalagang makita ng bawat Pilipino ang Baybayinbilang likas at nag-iisang maaaring ipagmalaki na

simbolo ng ating pagkalahiang Panulat ng Unang

Pilipino (PUP).

Mula sa mga BSED Filipino ng PUP, katuwang ng

mga nagmamalasakit sa Baybayin, inaalay angmungkahing panulat para sa pagpapalaganap nito.


8/24

Proyekto ng Katipunang Gatrizal ang BaybayingRizaleo noong ika-30 ng Disyembre, 1993 upang maging

ambag sa pagpapayaman ng katutubong panulat.

Kumpara sa ibang paraan ng pagsulat ng Baybayin, ang

Baybaying Rizaleo ay halos kumpleto na sa mga panitik,

simbolo at bantas. Ito ay nagtataglay ng 21 katinig at 5

patinig. May mga pinaikling sulat na rin upang sumimbo-lo sa "at", "ang", "mga", "ay", "ch", "th", at "sh".

Sa pagsusuri sa nasabing Abakada, nakita ang

kahinaan nito sa pagtugon sa mga salitang may mga

titik C, at Q, bukod pa sa paraan ng pagsulat sa mga

Panggalang Pantangi kayat pinagyaman ito at human-tong sa pagbuo ng Baybaying PUP.

Bukod sa pagdaragdag ng ilang titik, nagmungkahi

rin ng mga bantas at gamit na pamilang na mula naman

sa saliksik ni Dr. Bonifacio Comandante Jr.

Maaaring itoy isa lamang pagtatangka ngunit

ganap ang paniniwala na ito ay isang simula ng

pag-usad ng Baybayin at tangkilikin ng sambayanang

Pilipino.

3

Mula sa aybaying Rizaleo

Patungong aybaying

PUP


9/24

A

J

B K

C L

D M

E N

F

G NG

H O

I P

4

BAYBAYING PUP(PINAGSANIB NA BABAYING RIZALEO AT PUP)


10/24

Q Ch

R Th

S Sh

T At

U Ang

V Mga

W Ay

X

Y

Z

5

BAYBAYING PUP(PINAGSANIB NA BABAYING RIZALEO AT PUP)


11/24

SISTEMA NG PAGSULAT (RIZALEO)

6


12/24

7



13/24

8



14/24

9

SISTEMA NG PAGSULAT (BAYBAYING PUP)


15/24

Ang patinig ng Alpabetong Filipino ayon sa

Ortograpiya ng Wikang Filipino ay /a/, /e/, /i/, /o/

at /u/. Gagamitin ang mga simbolong kung ang

salita o pantig ay nagsisimula sa patinig o hiwalaysa katinig.

a Asawa

e eksena

i Inis

o Oso

u upuan

Patinig

10


16/24

Isinusulat nang hiwalay ang mga patinig kungito ay may sariling bigkas, ngunit kung magpapan-

tig nang may katinig, ito ay isinusulat sa itaas ngtitik na katinig katulad ng nasa ibaba:

PAGPAPANTIG

11


17/24

Ang diptonggo ay mga salitang may pantig na may malapa-tinig na titik /w/ at /y/. Ang bibigyang-diin sa pagsulat ng diptonggoay ang mga sumusunod: /ay/, /ey/, /oy/ at /aw/. Sa pagsulat nito,pinapalitan ang simbolo ng malapatinig na titik /w/ at /y/ ng mgasimbolo ng titik /i/ pamalit sa /y/ at /u/ pamalit sa /w/.

Sa diptonggong /ay/ tulad ng halimbawang 'bahay',

pinalitan ng simbolo ng malapatinig na /y/ ng /i/. Sa pagpapalitangito, ilalagay lamang ang simbolong ipinalit sa taas ng kasamangsimbolo sa pantig na kumakatawan sa dalawang patinig namakikita rito. Ganoon din sa diptonggong /ey/ at /oy/. Nangyayaririn ang ganitong proseso sa diptonggong /aw/ ngunit angpinapalitan ay ang malapatinig na titik /w/ at ang ipinapalit ay angsimbolo ng titik /u/ na makikita sa halimbawang 'sabaw'.

HALIMBAWA:

Diptonggo

( a na haw) (ba hay)

(may ro o n)(ka la baw)

12


18/24

Pagsulat ng Pamilang

13

1

23

4

5

6

87

9

0


19/24

15

PAMILANG

Halimbawa:

Binubuo ng 7,107 na pulo ang Pilipinas.

Ang bareta ng sabon ay nagkakahalaga ng

6.50 pesos.

14

Tuwing ika-2 ng Nobyembre ipinagdiriwang

ang araw ng mga patay.

38 ang bilang ng mga mag-aaral sa amingsilid-aralan.


20/24

15

3. Sa isinagawang patimpalak, ang mgananalo ay sina: Ana, unang gantimpala;Ben, ikalawang gantimpala; at Clara,

ikatlong gantimpala.

4. Naku! Mahuhuli na tayo sa ating klase.

5. Araw-araw kaming pumupunta sa bukid.


21/24

Pagsulat ng antas

- tuldok(.)

- kuwit (,)

- tutuldok (:)

- tuldok-kuwit (;)

- tandang pananong (?)

- tandang padamdam (!)

- gitling (-)

- panipi ( )

- gamit sa pangngalang

pantangi

16


22/24

1. Ang bata ay naglalaro.

2. Sa ngayon, nakararanas tayo nangmatinding tagtuyot.

3. Sa isinagawang patimpalak, ang mgananalo ay sina: Ana, unang gantimpala;

Ben, ikalawang gantimpala; at Clara,ikatlong gantimpala.

17

HALIMBAWA


23/24

4. Naku! Mahuhuli na tayo sa ating klase.

5. Araw-araw kaming pumupunta sa bukid.

6. Babala: Bawal magtapon nang basura

rito.

7. Hindi disyerto ang Pantikang Pilipino ika ngmga manunulat.

Sinusunod ang sistema at tuntunin ng Baybaying

PUP, isinusulat ang pangatnig na ng sa baybaynito kaya ang makikitang simbolo na kakatawan

sa pangatnig na ng ay /nang/.

18


24/24

Sa pagsulat ng pangngalang pantangi gamit angBaybaying PUP, tintumbasan lahat ng mga titik na

makikita sa pangngalang pantangi.

Halimbawa:

Pagsulat ng Pangngalang Pantangi

Mi che l le We n de l l

19

Ke n ne thS te f f

Co le e n

BAYBAYING PUP (Panulat ng Unang Pilipino)

Documents

Transcript of BAYBAYING PUP (Panulat ng Unang Pilipino)