Batayang Kaalaman Sa Wika at Komunikasyon
-
Upload
brianrusselsanchez -
Category
Documents
-
view
1.042 -
download
37
description
Transcript of Batayang Kaalaman Sa Wika at Komunikasyon
Wika – masistemang balangkas ng mga
sinasalitang tunog na pinili at
isinaayos sa paraang arbitraryo at
ginagamit ng mga taong nabibilang sa
isang pangkat o kultura.(Henry Gleason)
KALIKASAN NG WIKA
may masistemang balangkas tunog
kahulugan
binubuo ng mga tunog na may katumbas na simbolo o sagisag
may istrukturang sinusunod
buhay/nagbabago
natatangi
arbitraryo
di-maihihiwalay sa kultura
malikhain
English one two three four person house coconut day new
Tagalog isa dalawa tatlo apat tao bahay niyog araw bago
Cebuano usa duha tulo upat tawo balay lubi adlaw bag-o
Aklanon isaea, daywa tatlo ap-at taho balay niyog adlaw bag-o
Kinaray-a sara darwa tatlo apat tawo balay niyog adlaw bag-o
Tausug hambuuk duwa tu upat tau bay niyug adlaw ba-gu
Maranao isa dowa t'lo phat taw walay neyog gawi'e bago
Kapampa
nganmetung adwa atlu apat tau bale ngungut aldo bayu
Ilokano maysa dua tallo uppat tao balay niog aldaw baro
Ivatan asa dadowa tatdo apat tao vahay niyoy araw va-yo
morpolohiya
-pagbabago sa pagbuo ng salita
o paglalapi
Tagalog Manila Tagalog Marinduque
Susulat tayo. Másúlat kita.
Mag-aaral siya sa Maynila. Gaaral siya sa Maynila.
Magluto ka! Pagluto ka!
Kainin mo iyan. Kaina yaan.
Tinatawag tayo ni Tatay. Inatawag nganì kitá ni Tatay.
Tinulungan ba kayó ni Hilario? Atulungan ga kamo ni Hilario?
AMERICAN BRITISH
acknowledgment acknowledgement
airplane aeroplane
anesthesia anaesthesia
analog analogue
catalog catalogue
characterize characterise
advertize advertise
endeavor endeavour
armor armour
donut doughnut
fiber fibre
theater theatre
fulfill fulfil
enrollment enrolment
rejister (profesyon) - pagbabago sa mga katawagan ayon sa
propesyon o trabaho
profesyon iba’t ibang tawag sa mgataong binibigyan ng serbisyo
doktor/nars pasyente
guro estudyante
abogado kliyente
pari parokyano
tindera/o mamimili/suki
drayver/konduktor pasahero
artista tagahanga
politiko mamamayan/nasasakupan
MGA GAMIT NG WIKA
emotiv expresiv conativ poetic phatic nagseset-up ng kahulugan referensyal evalwativ nagleleybel informativ
DALAWANG KAKAYAHAN SA WIKA NA
TAGLAY NG TAO AYON KAY NOAM CHOMSKY
linggwistiko – kaalaman sa wikang
ginagamit o sinasalita gaya ng tamang
gramar, wastong bigkas, gamit ng mga
salita, kaalamang bumuo ng
pangungusap na nasa tamang
istruktura
komunikatibo – kakayahang umunawa
ng metamensahe at gamitin nang
aktwal ang wika upang paratingin sa
iba ang nais sabihin
isang simbolikong
gawi ng dalawa o
mahigit pang
partisipants na may
katangian ng
pagiging isang
proseso, afektiv, at
transaksyunal.
(Burgoon et. al.)
isang mabisang paraan
ng pagpapahayag at
pagbibigay-impormasyon
tungo sa pakikipag-ugnayan
at pakikipag-unawaan
ILANG MAHALAGANG KONSIDERASYON SA
KOMUNIKASYON
Multikultural ang lipunang Pilipino
Dapat maging bukas ang komunikasyon
at walang deskriminasyon
Semantiks
Kinesiks
Politika ng wika
Prosemiks
ANG TAGALOG, PILIPINO, AT FILIPINO
Tagalog – katutubong wikang pinagbatayan ng pambansang wika ng Pilipinas
Pilipino – naging unang tawag sa pambansang wika ng Pilipinas (1959)
1.) may 20 letra
2.) binubuo ng Tagalog, Bernakular, at Kastila
Filipino – kasalukuyang tawag sa pambansang wika ng Pilipinas, lingua franca ng mga Pilipino, at isa sa mga opisyal na wika sa Pilipinas kasama ng Ingles
1.) may 28 letra
2.) binubuo ng Bernakular, Kastila, Ingles, Chinese,
at iba pang hiram na wika
Ang Wikang Filipino ayon sa Seksyon 6, Artikulo
XIV ng 1987 Konstitusyon:
– Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay
Filipino
– Dapat payabungin at pagyamanin pa salig
sa umiiral na mga wika ng Pilipinas at sa iba
pang wika.
– Dapat magsagawa ng mga hakbangin ang
Pamahalaan upang ibunsod at puspusang
itaguyod ang paggamit ng Filipino bilang:
1. midyum ng opisyal na komunikasyon
2. wika ng pagtuturo sa sistema ng
edukasyon.
ANG PAGKAKAIBA NG TAGALOG SA
FILIPINO AYON KAY ISAGANI R. CRUZ
FILIPINO: Magiging voluntari ang pagturo
sa Filipino.
TAGALOG: Ang pagtuturo sa Filipino ay
magiging kusang-loob.
FILIPINO: una ang panaguri
walang panandang “ay”
nasa tuwirang ayos
TAGALOG: una ang paksa
may panandang “ay”
nasa di-tuwirang ayos
FILIPINO: hindi inulit ang unang pantig
ng salitang-ugat (pagturo)
TAGALOG: inuulit ang unang pantig ng
salitang-ugat (pagtuturo)
FILIPINO: mas nanghihiram sa Ingles
hal. “voluntari” (voluntary)
TAGALOG: humahanap ng katumbas ang
Tagalog para sa mga salitang
hiram at mas nanghihiram sa
Kastila hal.“kusang-loob”
Iba pang halimbawa:
FILIPINO: method – metod
police – pulis
department – department
TAGALOG: method – metodo, pamamaraan
police – pulisya, alagad ng batas
department – departamento,
kagawaran
FILIPINO: maaaring gamitin ang mga
panghalip na “siya” at “niya”
para tukuyin ang bagay at tao.
TAGALOG: ginagamit lamang ang mga
panghalip na “siya” at “niya”
para tukuyin ang tao at hindi
para sa bagay.
FILIPINO: mas ginagamit ang hulaping “an”
hal. lutuan mo ako ng pansit
bibilhan kita ng bag
TAGALOG: mas ginagamit ang unlaping “i”
hal. iluto mo ako ng pansit
ibibili kita ng bag
FILIPINO: “s” ang ginagamit upang
paramihin ang pangngalan
hal. artikels, titsers, peyrents
TAGALOG: gumagamit ng “mga” at ng
pamilang o pang-uring
maramihan para paramihin
ang pangalan
hal. mga gusali, dalawang aso,
nagtataasang puno
FILIPINO: Gumagamit ng klaster
hal. nagtrotroso, prapraktisin
TAGALOG: Hindi gumagamit ng klaster
hal. nagtotroso, papraktisin