Isang Panahon ng Kadiliman, Pinagmulan ng Lakas Sambayanan

Mayroon mga mabubuting at hindi mabubuting pangyayari o panahon na bumuo

sa kasaysayan ng ating bansang Pilipinas.. Isang dokumentaryo na ginawa ng Foundation

for Worldwide People Power ang nagpakita ng isang panahong, itinuturing ng karamihan,

hindi talaga naging mabuti para sa ating bansa. Ang panahong ito, na naging pamagat at

pakay din ng dokumentaryo, ay ang Batas Militar.

Ang Batas Militar na idineklara ni Pangulong Ferdinand Marcos ay resulta ng

kanyang nais na manatili ang kanyang bilang pinuno ng bansa. Noong 1969, inihalal si

Marcos sa kanyang ikalawang termino bilang Pangulo. Ayon sa konstitusyon, hanggang

dalawang termino o walong taon lamang pwedeng tumakbo ang isang pangulo. Nang

malaman ito ni Marcos, naghanap siya ng paraan para hindi siya mawalan ng

kapangayarihan at nakaisip siya ng dalawang paraan. Ang una ay ipalit ang sistema ng

pamahalaan sa parlyamentaryo. Sa tulong nito, kung dadating ang oras na hindi na

magiging pangulo si Marcos, magiging pinuno pa rin siya pero bilang prime minister.

Ang ikalawa naman ay pagdeklara ng Martial Law o Batas Militar.

Ang taong 1971 ay naging panahon para sa kampanya ng mga nais na maging

senador. Dalawang partido ang naglaban para makuha ang posisyon sa senado. Ang una

ay ang Partidong Nacionalista, ang partido ni Marcos at ang pangalawa ay ang Partidong

Liberal, ang partido ni Benigno Aquino, ang kanyang karibal, na isa sa mga kandidato.

Noong Agosto 21, naganap ang kampanya ng Partidong Liberal sa Plaza Miranda.

Pagkalipas ng ilang oras, nagkaroon ng pagsabog dito at nasugatan ang mga Liberal na

kandidato maliban kay Aquino. Siya ay papunta lamang sa lugar nang nangyari ang

pagsabog. Dahil dito, marami ang nagsabi na nakipag-ugnayan si Aquino sa mga

Komunista para maganap ang pagsabog. Marami rin ang nagsabi na ito ay utos at gawa ni

Marcos. Ang mga pinapaniwalaang dahilan ay nais ni Marcos na itanim sa isip ng mga

mamamayan ang takot at kaguluhan na magiging basehan niya sa pagdeklara ng batas

militar. Nang naganap na ang halalan para sa senado lahat ng nasa ilalim ng Partidong

Liberal ang nanalo.

Naganap din sa taong 1971, ang Constitutional Convention para ipalit ang 1935

Konstitusyon. Dahil karamihan sa mga napiling delegado para dito ay nasa panig ni

1

Marcos, binigyan lamang ng pansin ang pagpalit ng sistema ng pamahalaan mula

presidensyal sa parlyamentaryo. Bago maipalit ang sistema sa parlyamentaryo,

magkakaroon muna ng panahon na tinatawag na transitory period kung saan ang mga

kapangyarihang ehekutibo at lehislatibo ay mapupunta sa pangulo ng dating pamahalaan

na si Marcos. Karamihan sa mga delegado ay sumang-ayon sa pagbabago ng

konstitusyon dahil sila rin ay matatangap ng mga benepisyo mula dito.

Setyembre 21, 1972 ang opisyal na pagdeklara ng Batas Militar pero sa

Setyembre 23, 1972 lamang idineklara ito ni Pangulong Marcos sa publiko sa tulong ng

mga telebisyon at radyo. Ang kanyang dahilan sa Batas Militar ay para mapanatili ang

Republika ng Pilipinas at para mabago ang sistema at kalagayan ng lipunan. Madaling

araw pa lamang ng Setyembre 23 ay kumilos na ang mga militar at pulis sa paghanap at

paghuli ng mga kaaway ni Marcos. Kasabay nito ang pagkasara ng Kongreso, mga

institusyong gumagawa ng mga dyaryo, radyo at telebisyong istasyon.

Isa sa mga ginawa ni Marcos sa panahong ito ay ang pagsulong ng New Society.

Layunin niya dito ay ang pagkakaroon ng makabagong lipunan na makabubuti sa mga

mamamayan. Ilan sa mga utos niya sa ilalim ng New Society ay ang paglansag ng mga

pribadong hukbo, pagkumpiska ng mga ilegal na baril at pagkatanggal sa tungkulin ang

opisyal sa pamahalaan na nahuli sa korupsyon.

Ang pangunahing tampok ng Batas Militar ay ang paggiging makapangyarihan ng

militar. Ang bahagi ng nasyonal badyet na para sa mga militar ay lalong tumaas. Ang

mga pulis na dati ay nasa pamumuno ng mga mayor ay isinama na sa militar. Lalo silang

nakibahagi sa mga buhay ng mga mamamayan dahil sila ay itinuring mas mataas kaysa sa

kanila. Kilala sila para sa kanilang karahasan na ginagawa nila sa mga taong hinuhuli

nila. Sa panig ng mga mamamayan, sila ay inaabuso na sa kanilang karapatang pantao

Bumuo si Marcos ng isang pangkat na naglalaman ng kanyang pamilya at mga

kaibigan. Sila ay tinawag na mga cronies ni Marcos at isang sistema sa negosyo ang

lumitaw mula dito na tinawag na crony capitalism. Dahil dito, ang mga nasa pangkat ay

nakibahagi at nagmay-ari sa mga iba’t-ibang kompanya ng bansa.

Noong taong 1981, opisyal na inalis na ni Pangulong Marcos ang Batas Militar sa

bansa at muling nagkaroon ng halalang presidensyal. Maraming naniwala na hindi

magiging malinis ang halalan. Nagkatotoo ang paniwala nila dahil sa naganap na halalan,

2

nanalo ulit sa Ferdinand Marcos bilang pangulo ng bansa. Walang pinagkaiba ang

kanyang ikatlong termino sa kanyang pamumuno sa ilalim ng Batas Militar.

Sa mga sumunod na taon, naabot na kay Marcos ang kanyang pagbagsak sa

politika. Noong Agosto 21, 1983, pinatay si Benigno Aquino at lalong nagalit ang mga

Pilipino dahil naniwala sila na si Marcos lamang ang pwedeng mag-utos nito. Patuloy

ang pagtaas sa bilang ng mga protesta laban sa kanyang pamumuno. Noong 1986,

nangyari na ang People Power Revolution kung saan nawalan na sa posisyon bilang

pangulo si Ferdinand Marcos. Ang pumalit sa kanya ay si Corazon Aquino, ang asawa ni

Benigno ‘Ninoy’ Aquino.

Napaka-impormatibo ang dokumentaryo. Nagpakita ito ng mga lumang video ng

mga iba’t-ibang lugar na nakatulong sa pagpa-unawa kung saan naganap ang mga

mahalagang pangyayari. Pinatunayan ng ilang mga video kagaya ng pagdeklara ni

Marcos ng Batas Militar, mga larawan at mga dyaryo na ang mga detalyeng sinasabi ng

tagapagsalaysay ay tama. Nakatulong ang mga panayam ng ilang mga mahahalagang tao

sa panahong ito. Ipinahayag nila ang kanilang mga opinyon tungkol sa isang pangyayari

at ipinaliwanag din nila ang ilang mga konseptong magulo at kailangan pa ng mga

detalye.

Pagkatapos kong panoorin ang dokumentaryo, tinanog ko sa sarili ko ito: ano

kaya ang mararamdaman ko kapag nabuhay ako sa panahon ng Batas Militar ni

Pangulong Marcos? Takot at kahinaan ang mga sagot ko dito. Takot dahil hindi lang sa

pangulo ang dapat mag-ingat kundi sa mga pulis at militar. Sila din ay may

kapangyarihan na halos kapantay na ng pangulo. Wala rin silang takot na gawin nila ang

sa tingin nila ang tama sa marahas na paraan. Kahinaan dahil mararamdaman ko na

mawawala sa akin ang ilang mga karapatang pantao kagaya ng kalayaan sa pananalita.

Magiging limitado ang aking mga gawain kung sakali ako ay mabubuhay sa panahong

ito.

Masasabi ko rin na hindi naging mabuti ang Batas Militar ni Marcos sa ating

bansa. Nawala ,sa panahong ito, ang tunay na demokrasya at kalayaan. Walang malinis

na halalan ang naganap lalo na sa pagboto ng bagong pinuno kaya nanatili pa din si

Marcos sa kanyang posisyon. Malakas ang kontrol ng pangulo at ng militar sa buhay ng

mga mamamayan. Inabuso ang ilang mga karapatang pantao nila. Ang mga ginawa ni

3

Pangulong Marcos kagaya ng mga batas na ipinasa niya sa panahong ito ay hindi para sa

ikabubuti ng lahat. Ilan lamang ang nakakuha ng benepisyo kagaya ng mga kaibigan at

pamilya niya. Inabuso na ng pangulo ang kanyang mga kakayahan kaya hindi na siya

pinuri ng mga mamamayan.

Dalawang mahalagang aral ang nakuha ko mula sa dokumentaryo. Ang una ay

huwag maging sakim sa kapangyarihan sa anumang uri ng pamumuno. Masasabi ako na

ito ang nagdulot sa pagkabagsak ni Marcos. Itinuturing ng karamihan na naging maganda

ang takbo ng bansa noong sa kanyang unang termino. Pero dahil sa kanyang kagustuhan

na maging pinuno pa rin, unti-unting bumaba ang kanyang karangalan nang siya ay

namuno pa ng matagal. Mahalaga para sa isang pinuno na malaman niya na may

limitasyon din sila at dadating din ang oras, na ang mga sumasailalim sa kanya ay

mangangailangan ng bagong pamumuno. Ang pangalawa ay mayroong taglay na lakas sa

kaisahan ng mga tao lalo na ang sambayanan. Pinakita ito sa mga madaming protestang

nangyari laban kay Marcos at lalo na sa People Power Revolution. Hindi naging hadlang

sa mga mamamayan ang pamumuno ni Marcos para ipahayag nila ang anumang nasa isip

nila at ipaglaban nila ang kanilang mga karapatan. Dahil din sa kaisahan, nasimulan ang

pagkabalik ng kalayaan at demokrasya sa bansa.

Naging mahalaga ang Batas Militar sa ating kasaysayan kahit hindi ito talaga

naging mabuti para sa bansa. Dahil sa panahong ito, nagbigay ito ng daan tungo sa

pagbabago na nagawa ng sambayanang Pilipino. Naipakita nila hindi lang kay Pangulong

Marcos kundi sa buong mundo ang kakayahan nila para matupad ang kanilang mga nais

para sa kabutihan ng bansa kapag sila ay nagkaisa.

4