Opis doświadczeń stosowania przez NBP i inne banki centalne operacji

interwencyjnych na rynku pieniężnym i walutowym

Bartłomiej NapolskiJan Jęczmyk

Operacje otwartego rynku

- Operacje bezwarunkowe (outrighty, emisja bonów pieniężnych)

- Operacje warunkowe (REPO, Reverse REPO, BSB/SBB)

Operacje otwartego rynku

•Operacje podstawowe (sprzedaż bonów pieniężnych)

•Operacje dostrajające (sprzedaż bonów pieniężnych o dłuższym okresie, REPO, przedterminowy wykup bonów pieniężnych)

•Operacje strukturalne (wykup obligacji NBP, zakup papierów na rynku, emisja papierów długoterminowych)

Bony pieniężne - NBP

•Standardowa metoda regulacji płynności w sektorze bankowym

•Stosowanie regularnie, raz w tygodniu, w każdy piątek

•Od 1 stycznia 2006 roku dostęp do operacji podstawowych uzyskały wszystkie banki uczestniczące w systemie SORBNET

Dealerzy rynku pieniężnego w 2010 roku

(prime dealers)

PKO BP SABank Handlowy w Warszawie SAING Bank Śląski SABank BPH SABank Zachodni WBK SABank Gospodarstwa KrajowegoBRE Bank SABank Millennium SA

Bank Polska Kasa Opieki SAKredyt Bank SARBS Bank (Polska) SARaiffeisen Bank Polska SASociete Generale (Polska) SA Deutsche Bank Polska SABGŻ SABNP Paribas (Polska) SA

Bony pieniężne – NBP

•Nominał: 10 000 PLN•Termin wykupu: od 1 do 364 dni (1,7,

14,28, 91, 182 oraz 364 dni)•Minimalna wartość oferty: 1 mln zł.•Rynek wtórny dostępny jedynie dla

banków

Bony pieniężne - NBPŚrednie w miesiącu saldo bonów pieniężnych NBP (1995-

2007)

Źródło: Dane NBP – Sprawozdanie z wykonania polityki pieniężnej w 2007 r.

Działania NBP w warunkach kryzysu

•Przed 2008 rokiem brak przesłanek do korzystania z operacji dostrajających

•Wzrost niepewności i braku zaufania na rynku międzybankowym jako efekt kryzysu finansowego (ostatni kwartał 2008)

•Wprowadzenie „Pakietu zaufania” 17 listopada 2008 roku

Niepewność w sektorze bankowym

Źródło: Dane NBP – Sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej w 2008 roku

Pakiet zaufania• Celem wprowadzenia pakietu było

zwiększenie płynności w sektorze bankowym, zarówno w walutę krajową jak i waluty obce

• Do stosowanych instrumentów polityki pieniężnej dołączyły swapy walutowe (oferowane bankom na parach walut: USD/PLN, EUR/PLN, CHF/PLN)

• W 2008 roku przeprowadzono 6 operacji repo, a saldo zasilenia sektora bankowego wyniosło 15,3 mld PLN

• Ponadto, przeprowadzono dodatkowe emisje bonów pieniężnych (2-dniowe i 3-dniowe)

Pakiet zaufania•W związku z przyrostem nadpłynności w

sektorze bankowym do 20 lutego 2009 roku NBP każdorazowo akceptował całość popytu zgłaszanego przez banki na przetargach bonów pieniężnych

•Do kwietnia przeprowadzano operacje repo raz w miesiącu

•Ponadto, w maju wprowadzono operacje z 6-miesięcznym terminem zapadalności (również raz w miesiącu)

Pakiet zaufania• W 2009 r. rozszerzono listę aktywów

akceptowanych jako zabezpieczenie operacji repo

• Przy operacjach repo bank centralny nie ogłaszał podaży i przyjmował cały popyt, ogłaszając jedynie minimalną akceptowalną rentowność

• Średni poziom operacji repo w 2009 wyniósł 11,456 mln PLN

• Tego też roku przedterminowo skupiono 10-letnie obligacje NBP o wartości 7,817 mln PLN (operacja strukturalna)

Pakiet zaufania

•Począwszy od października 2010 nie przewiduje się przeprowadzania operacji typu repo. Ostatnia taka operacja miała miejsce 7 września 2010 roku i była przeprowadzona z pulą

•Obecnie nie przewiduje się także wykorzystania swapów walutowych

•Operacje podstawowe będą przeprowadzane w formie 7-dniowych bonów pieniężnych

Pakiet zaufania - podsumowanie Użycie instrumentów polityki

pieniężnej

Źródło: Dane NBP – Raport roczny 2009 – Płynność sektora bankowego

Inne działania banku centralnego•7 listopada 2008 roku Narodowy Bank

Szwajcarii (SNB) podpisał umowę z NBP na tymczasowy swap EUR/CHF

•Celem operacji było zasilenie polskich banków frankami szwajcarskimi

•W kwietniu 2009 roku ogłoszono przystąpienie Polski do FCL – Elastycznej Linii Kredytowej Międzynarodowego Funduszu Walutowego (zwiększenie rezerw walutowych o ponad 20 mld USD)

Operacje otwartego rynku - EBC•Wszystkie operacje otwartego rynku w

Eurosystemie przeprowadzane są za pośrednictwem banków narodowych

•Wybór rodzajów i procedur dla operacji otwartego rynku jest zdeterminowany przez pozycję strukturalną systemu bankowego

•Kraje kandydujące do strefy euro (w tym Polskę) charakteryzuje nadmierna płynność. W Eurosystemie mamy do czynienia z sytuacją odwrotną…

Operacje otwartego rynku - EBC• Środowisko, w którym działa EBC charakteryzuje

strukturalny brak płynności• W tych warunkach stosuje się dwa regularne

rodzaje operacji: - podstawowe operacje refinansujące z

terminem 1-tygodniowym - dodatkowe operacje z terminem 3-

miesięcznym• W 2007 (do 8 sierpnia) EBC przeznaczył na

podstawowe operacje refinansujące średnio 292 mld euro.

Operacje otwartego rynku - EBC• Poza wymienionymi instrumentami, EBC stosuje także operacje

„dostrajające”• Dłuższe operacje refinansujące - bez limitu oferowanych stóp

procentowych, za to z limitem środków do przydziału 50 mld €• W 2007 r., po 9 sierpnia, przeprowadzono dwie uzupełniające

dłuższe operacje refinansujące• Pod koniec 2007 r. kwota otwartych dłuższych operacji

refinansujących wynosiła 268 mld euro i była prawie o 80% wyższa od kwoty na początku sierpnia.

• Banki zazwyczaj niechętnie udzielają pożyczek na rynku pieniężnym w ostatnich tygodniach roku z uwagi na kwestie bilansowe. Ta tendencja wystąpiła ze szczególną siłą w 2007 r. Z uwagi na nią 30 listopada EBC ogłosił podjęcie specjalnych działań: zapadalność podstawowych operacji refinansujących przydzielonych 18 grudnia została wyjątkowo przedłużona z jednego do dwóch tygodni.

Operacje otwartego rynku - EBC• W okresie od stycznia do września 2008 r. również

przeprowadzano dodatkowe operacje refinansujące, w tym 6-miesięczne (pierwsze operacje 6-miesięczne zostały rozliczone 3 kwietnia i 10 lipca na kwotę 25 mld euro każda)

• W okresie od października do grudnia 2008 r. przetargi na repo były przeprowadzane jako przetargi kwotowe o stałej stopie procentowej z pełnym przydziałem

• Wtedy też przeprowadzono 4 dodatkowe operacje repo, w tym jedną 6-miesięczną Pod koniec 2008 r. udział podstawowych operacji refinansujących w łącznym wolumenie refinansowania obniżył się do około 28%, a pozostałe 72% stanowiły dłuższe operacje refinansujące, dodatkowe dłuższe operacje refinansujące

• W dniu 15 października 2008 Rada Prezesów podjęła decyzję o tymczasowym rozszerzeniu listy zabezpieczeń kwalifikowanych do końca 2009 r.

Operacje otwartego rynku - EBC• Rada Prezesów 7 maja 2009 r. postanowiła przeprowadzić

3 dłuższe operacje refinansujące zasilające w płynność z okresem zapadalności wynoszącym 1 rok

• W 2009 r. wszystkie 52 podstawowe operacje refinansujące zostały przeprowadzone formie przetargów kwotowych, przy czym zapewniono finansowanie dla wszystkich ofert

• Zainteresowanie repo spadało w ciągu roku: w pierwszej operacji uczestniczyło 1121 stron, w drugiej – 589, a w trzeciej – 224. W przypadku operacji 3- i 6-miesięcznych, udział spadał do odpowiednio 8 i 21 stron

• W 2010 przeprowadzono już tylko 3 operacje 3-miesięczne

Działania EBC w warunkach niepewności

•12 września 2001 roku, po zamachach terrorystycznych w USA, Europejski Bank Centralny zdecydował „wstrzyknąć” 70 mld oraz 40 mld euro następnego dnia

•Rekord ten został pobity w sierpniu 2008 roku, kiedy to BNP Paribas ogłosił wycofanie się z funduszy zaangażowanych w amerykański rynek subprime. Oferta była nieograniczona i wyniosła 95 mld euro

Operacje otwartego rynku - FED•Przedmiotem operacji otwartego rynku w

Stanach Zjednoczonych są rządowe papiery wartościowe (najczęściej krótkoterminowe – tzw. weksle skarbowe)

•W określonych sytuacjach wykorzystywane są również średnio- i długookreowe papiery wartościowe (obligacje)

•Decyzje w sprawie przeprowadzania operacji podejmuje Federalny Komitet ds. Otwartego Rynku

Repo w USA – 2005 vs 20082005 2008

• Przeciętna wartość krótkoterminowych (do 6 dni) operacji repo wyniosła $8.5 mld w 2005 ($7.5 mld w 2004)

• Przeciętna wartość długoterminowych operacji repo wyniosła $17.6 mld w 2005 (blisko poziomu z 2004)

• Przeciętna wartość krótkoterminowych (do 6 dni) operacji repo wyniosła $7.1 mld w 2008, (spadek o $1.8 mld wobec zeszłego roku)

• Przeciętna wartość długoterminowych operacji repo wyniosła $17.0 mld w 2008 i była wyższa w pierwszej części roku, zanim we wrześniu wycofano 7- i 14-dniowe repo.

Reverse repo - FED

Źródło: www.newyorkfed.org

Ostatnie poczynania FEDu

Na początku listopada FED zapowiedział skup obligacji o łącznej wartości 600 mld USD, w przeciągu 8

miesięcy.

Interwencje walutowe

•Powody przeprowadzania interwencji walutowych

•Wzrost aktywności banków centralnych: - polityka Ludowego Banku Chin - interwencja SNB (marzec 2010) - interwencja w celu osłabienia jena

(wrzesień 2010)

Interwencje walutowe - Polska

• 9 kwietnia 2010 – pierwsza interwencja NBP na rynku walutowym od momentu wprowadzenia płynnego kursu walutowego (2000)

• Zdaniem dealerów NBP skupił 9 mln euro• Uzasadnienie: nadmierna aprecjacja złotego

zagrożeniem dla wzrostu gospodarczego

„Jest pełna zgodność po obu stronach Świętokrzyskiej co do obaw związanych z umocnieniem złotego. NBP przełożył

słowa na czyny.”

Wiceminister Finansów , Michał Radziwiłł dla agencji Reuters

Interwencje walutowe - Polska

„Narodowy Bank Polski w godzinach południowych dokonał zakupu pewnej

ilości walut obcych po korzystnym kursie”

Źródło: Money.pl

Spektakularne porażki•16 września 1992 roku znany jest jako

„czarna środa”. W wyniku ataku spekulacyjnego funt szterling został wycofany z systemu ERM. Zaangażowanie 27 mld rezerw w „ratowanie funta” przyniosło stratę 3,4 mld funtów.

•Centralny Bank Rosyjski od sierpnia 2008 do lutego 2009 roku stracił prawie 36% rezerw. Banki komercyjne, wspierane przez państwo, zamiast prowadzenia standardowej akcji kredytowej, grały na dalsze osłabienie rubla.

Interwencje walutowe - perspektywy

•Posiadacze wysokich rezerw versus zadłużeni•Widmo „wojny walutowej”•Reakcje na psucie podstawowych walut

rezerwowych: - chińskie obligacje denominowane w juanie - ucieczka w złoto

Dziękujemy